Phương pháp thống kê đánh giá rủi ro trong hoạt động tín dụng tại các Ngân hàng thương mại - Ứng dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn thương tín (Sacombank) nói chung và Sacombank Bắc Ninh

lêi më ®Çu Ng©n hµng lµ mét trong c¸c tæ chøc tµi chÝnh quan träng nhÊt cña nÒn kinh tÕ . Tuú thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nãi chung vµ hÖ thèng tµi chÝnh nãi riªng ng©n hµng ®­îc chia thµnh nhiÒu lo¹i trong ®ã ng©n hµng th­¬ng m¹i th­êng chiÕm tû träng lín nhÊt vÒ qui m« tµi s¶n , thÞ phÇn vµ sè l­îng c¸c ng©n hµng. Ng©n hµng thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ®Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, v× vËy ng©n hµng lµ c«ng cô quan träng trong chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng . Qua thời gian hơn 20 năm đổi mới nền kinh tế Việt Nam tốc độ tăng trưởng GDP liên tục tăng đều bình quân trên 7%/năm, đời sống nhân dân ngày càng được nâng cao... Đó là do có một chiến lược phát triển kinh tế với những định hướng, giải pháp hoàn hảo và hiệu quả. Đóng góp chung vào công cuộc đổi mới, ngành Ngân hàng đã có những đóng góp to lớn như: kiểm soát và điều tiết hiệu quả tỷ lệ lạm phát, quản lý có hiệu quả tỷ giá hối đoái...góp phần không nhỏ trong phát triển nền kinh tế của đất nước. Cuối năm 2007 Việt Nam gia nhập WTO, là đã mở ra một cơ hội to lớn, đặt ngân hàng trước những thời cơ và thách thức mới trong quá trình hội nhập. Trước bối cảnh đó Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) nói chung và Sacombank Chi nhánh Bắc Ninh nói riêng đã không ngừng phát triển để bắt kịp với đà phát triển của nền kinh tế. Trong tất cả các hoạt động kinh doanh của ngân hàng, cho đến nay hoạt động tín dụng vẫn là hoạt động kinh doanh quan trọng nhất, mang lại phần lợi nhuận lớn nhất cho ngân hàng. Tuy nhiên, nó cũng chứa đựng rất nhiều rủi ro. Rủi ro trong hoạt động tín dụng có thể gây ra tác động nặng nề đến các hoạt động kinh doanh khác, thậm chí đe doạ sự tồn tại của Ngân hàng Thương mại. Chính vì vậy, hạn chế rủi ro tín dụng là một công việc không thể thiếu đối với bất kỳ một Ngân hàng nào.Và việc nâng cao hệ thống quản trị điều hành hoạt động đặc biệt là tín dụng và hạn chế rủi ro tín dụng được đặt ra cấp thiết hơn bao giờ hết. §· cã nhiÒu nghiªn cøu vÒ rñi ro tÝn dông trong c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i nh­ng ch­a cã tiÕp cËn nghiªn cøu thèng kª chÝnh v× vËy em ®· chän ®Ò tµi : "Ph­¬ng ph¸p thèng kª ®¸nh gi¸ rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông t¹i c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i - øng dông t¹i Ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn Sµi Gßn th­¬ng tÝn (Sacombank) nãi chung vµ Sacombank B¾c Ninh`` Chuyªn ®Ò ngoµi phÇn lêi më ®Çu vµ kÕt luËn gåm 3 ch­¬ng: - Ch­¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý thuyÕt chung vÒ rñi ro tÝn dông vµ hÖ thèng chØ tiªu nghiªn cøu rñi ro tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. - Ch­¬ng II: Ph­¬ng ph¸p thèng kª ph©n tÝch rñi ro ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng. - Ch­¬ng III: VËn dông hÖ thèng c¸c ph­¬ng ph¸p thèng kª ph©n tÝch ®¸nh gi¸ rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông t¹i Ng©n hµng Sµi Gßn th­¬ng tÝn Sacombank B¾c Ninh Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o h­íng dÉn PGS – TS L­u ThÞ H­¬ng, anh Thµnh Trung G§ cïng anh Th¶o vµ c¸c anh chÞ phßng TÝn dông c¸ nh©n ®· nhiÖt t×nh h­íng dÉn em trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi nµy. Do thêi gian thùc tËp còng nh­ tr×nh ®é nghiªn cøu, t×m hiÓu cßn nhiÒu h¹n chÕ, nªn ®Ò tµi nµy cßn nhiÒu thiÕu sãt rÊt mong ®­îc sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o còng nh­ c¸c c¸n bé phßng TÝn dông c¸ nh©n ®Ó hoµn thiÖn thªm. Ch­¬ng i : nh÷ng vÊn ®Ò Lý thuyÕt chung vÒ rñi ro tÝn dông vµ hÖ thèng chØ tiªu nghiªn cøu rñi ro tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. i- Kh¸i niÖm, ®Æc diÓm & vai trß cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i (NHTM) trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng: 1- Kh¸i niÖm & ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i: 1.1- LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng th­¬ng m¹i(NHTM): NHTM ra ®êi trªn c¬ së kinh doanh tiÒn tÖ cña nh÷ng ng­êi thî kim hoµn, ban ®Çu víi uy tÝn vµ sù giµu cã cña m×nh hä nhËn gi÷ tiÒn hé vµ thu phÝ, giÊy x¸c nhËn mµ nh÷ng ng­êi göi tiÒn yªu cÇu hä viÕt cã thÓ l­u hµnh ®­îc trªn thÞ tr­êng, ®ång thêi thùc hiÖn nghiÖp vô thanh to¸n hé cho ng­êi göi tiÒn. NghiÖp vô cho vay n¶y sinh khi hä nhËn thÊy rÊt nhiÒu ng­êi cã nhu cÇu vÒ vèn ®Ó kinh doanh, do ®ã hä sö dông chÝnh sè tiÒn nµy ®Ó cho vay lÊy l·i. Lîi nhuËn cao ®· kÝch thÝch nh÷ng ng­êi thî kim hoµn thay v× viÖc thu phÝ gi÷ hé tiÒn b»ng viÖc tr¶ l·i nh»m thu hót thªm nhiÒu tiÒn göi. S¶n xuÊt ph¸t triÓn, hµng ho¸ ®­îc t¹o ra nhiÒu lµm n¶y sinh quan hÖ trao ®æi hµng ho¸ gi÷a c¸c vïng kh¸c nhau nh­ng l¹i bÞ c¶n trë bëi sù kh«ng ®ång nhÊt gi÷a c¸c ®ång tiÒn, nh÷ng ng­êi thî kim hoµn hay nh÷ng th­¬ng nh©n lµm nghÒ kinh doanh tiÒn tÖ mµ C.M¸c ®· gäi lµ “Nhµ t­ b¶n th­¬ng nghiÖp tiÒn tÖ” n¾m b¾t c¬ héi nµy hä kiªm lu«n c¶ viÖc ®æi tiÒn – Khi tån t¹i nghiÖp vô nhËn tiÒn göi, cho vay vµ thanh to¸n hé cã thÓ nãi NHTM ®· ra ®êi. H×nh thøc ng©n hµng ®Çu tiªn lµ ng©n hµng cña c¸c thî kim hoµn-Ng©n hµng cña nh÷ng kÎ cho vay nÆng l·i. TiÕp ®ã lµ h×nh thøc Ng©n hµng cña c¸c nhµ bu«n gãp vèn thµnh lËp. C¶ hai lo¹i h×nh ng©n hµng trªn ®Òu kh«ng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc vµ chóng ®Òu ®i ®Õn t×nh tr¹ng ph¸ s¶n sau mét thêi gian vËn hµnh. Do yªu cÇu trong ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ Ng©n hµng Nhµ n­íc ®· ra ®êi víi 2 cÊp lµ NHTW vµ NHTM vµ liªn tôc ph¸t triÓn víi nhiÒu lo¹i h×nh nh­ hiÖn nay. 1.2- Kh¸i niÖm chung vÒ Ng©n hµng th­¬ng m¹i: Khi nghiªn cøu vÒ NHTM c¸c nhµ kinh tÕ häc cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau, ng­êi th× cho r»ng “ Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ tæ chøc nhËn tiÒn göi vµ cho vay tiÒn”. §Ó ®­a ra mét kh¸i niÖm vÒ NHTM ng­êi ta th­êng ph¶i dùa vµo tÝnh chÊt môc ®Ých ho¹t ®éng cña nã trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh vµ ®«i khi cßn kÕt hîp tÝnh chÊt, môc ®Ých vµ ®èi t­îng ho¹t ®éng. §Õn n¨m 1990 ph¸p lÖnh NHNN ra ®êi míi chÝnh thøc ph©n chia hÖ thèng ng©n hµng thµnh hai cÊp lµ NHTW vµ NHTM. Tõ ®ã kh¸i niÖm NHTM ho¹t ®éng ®a n¨ng trªn nhiÒu lÜnh vùc ®· ra ®êi. ë ViÖt Nam, theo luËt ®Þnh trong luËt Ng©n hµng : “NHTM lµ tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ mµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ th­êng xuyªn lµ ng­êi trung gian cña kh¸ch hµng víi kh¶ n¨ng hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay, thùc hiÖn nghiÖp vô chiÕt khÊu vµ lµm ph­¬ng tiÖn thanh to¸n”. Môc tiªu cña ng©n hµng lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn víi ®èi t­îng kinh doanh lµ tiÒn tÖ. 1.3- C¸c lo¹i h×nh Ng©n hµng th­¬ng m¹i: Cã thÓ ph©n chia Ng©n hµng th­¬ng m¹i theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau tuú theo yªu cÇu cña ng­êi qu¶n lý. 1.3.1-C¸c lo¹i h×nh NHTM ph©n theo h×nh thøc së h÷u: Ng©n hµng së h÷u t­ nh©n . Ng©n hµng së h÷u cña c¸c cæ ®«ng . Ng©n hµng së h÷u Nhµ n­íc. Ng©n hµng liªn doanh. 1.3.2-C¸c lo¹i h×nh NHTM ph©n theo tÝnh chÊt ho¹t ®éng: TÝnh chÊt ®¬n n¨ng. TÝnh chÊt ®a n¨ng. 1.3.3- C¸c lo¹i h×nh NHTM ph©n theo c¬ cÊu tæ chøc: Ng©n hµng së h÷u c«ng ty vµ Ng©n hµng kh«ng së h÷u c«ng ty . Ng©n hµng ®¬n nhÊt vµ ng©n hµng cã chi nh¸nh. 1.4 -§Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i: Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ c¬ quan kinh doanh víi s¶n phÈm ®Çu vµo lµ tiÒn tÖ vµ s¶n phÈm ®Çu ra còng lµ tiÒn tÖ hay nãi c¸ch kh¸c lµ ng©n hµng thùc hiÖn ho¹t ®éng ®i vay ®Ó cho vay. Trong ho¹t ®éng ®ã ®ã bao gåm c¸c ho¹t ®éng cô thÓ sau: * Ho¹t ®éng huy ®éng vèn : Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay nhu cÇu më réng qui m« ho¹t ®éng cña cña mçi ng©n hµng ngµy cµng t¨ng, buéc c¸c ng©n hµng ph¶i kh«ng ngõng thóc ®Èy c«ng t¸c huy ®éng vèn ®Æc biÖt lµ vèn tõ huy ®éng tiÒn göi. Tuy lµ mét ®¬n vÞ kinh doanh tiÒn tÖ nh­ng vèn tù cã chiÕm mét phÇn rÊt nhá bÐ nªn nghiÖp vô huy ®éng vèn tõ tiÒn göi lµ nghiÖp vô nî chñ yÕu vµ ®­îc thùc hiÖn rÊt tÝch cùc. Vèn huy ®éng tõ tiÒn göi lu«n ®­îc c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i khuyÕn khÝch kh¸ch hµng b»ng c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i cho ng­êi göi nh­ khuyÕn khÝch b»ng l·i suÊt, ®a d¹ng vÒ kú h¹n vµ h×nh thøc huy ®éng ph¸t triÓn m¹nh c¸c s¶n phÈm bæ sung... S¬ ®å tæng qu¸t vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM: Huy ®éng vèn -NhËn tiÒn göi. -Vay tiÒn. -Ph¸t hµnh c¸c c«ng cô nî. TÝn dông vµ ®Çu t­ DÞch vô ng©n hµng Cho vay. ChiÕt khÊu. §Çu t­,gãp vèn. Thanh to¸n vµ ng©n quü. NhËn uû th¸c,®¹i lý. DÞch vô kh¸c. c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM * Ho¹t ®éng tÝn dông : §©y lµ nghiÖp vô sinh lêi chñ yÕu cña ng©n hµng th­¬ng m¹i, ®Æc biÖt lµ kinh doanh ng©n hµng truyÒn thèng. Vèn tÝn dông chiÕm 60 – 80 % tæng tµi s¶n cã cña ng©n hµng th­¬ng m¹i, thu nhËp tõ ho¹t ®éng tÝn dông chiÕm 70 – 80 % tæng thu nhËp cña ng©n hµng. §iÒu ®ã ®· thÓ hiÖn rÊt râ vÞ trÝ trung gian tµi chÝnh cña ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ lu©n chuyÓn vèn tõ n¬i thõa ®Õn n¬i thiÕu, tõ ®ã lµm t¨ng lîi Ých chung cho c¶ nÒn kinh tÕ. Ho¹t ®éng nµy bao gåm chiÕt khÊu th­¬ng phiÕu, cho thuª tµi chÝnh, thÊu chi, b¶o l·nh vµ nhiÒu h×nh thøc kh¸c. Tuy nhiªn ho¹t ®éng tÝn dông còng lµ ho¹t ®éng hµm chøa phÇn lín rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng th­¬ng m¹i. * Ho¹t ®éng ®Çu t­ : Lµ ho¹t ®éng sinh lêi quan träng nh­ng ë ViÖt Nam nã l¹i chiÕm mét tû träng nhá bÐ trong tæng tµi s¶n cã cña ng©n hµng th­¬ng m¹i. Nguyªn nh©n lµ do thÞ truêng chøng kho¸n cña n­íc ta cßn ë giai ®o¹n s¬ khai ch­a ph¸t triÓn, hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng kh«ng nhiÒu,... ChÝnh v× thÕ mµ viÖc cñng cè thÞ tr­êng nµy ®Ó hç trî cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng lµ vÊn ®Ò v« cïng cÊp b¸ch. * Ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c: Víi sù gia t¨ng m¹nh mÏ trong nhu cÇu kh¸ch hµng vµ t×nh h×nh c¹nh tranh gay g¾t trong c«ng nghiÖp ng©n hµng, c¸c NHTM hiÖn ®¹i ®· vµ ®ang x©y dùng cung cÊp c¸c dÞch vô tµi chÝnh míi, ®a d¹ng nh­ dÞch vô m«i giíi chøng kho¸n, dÞch vô b¶o l·nh, ... 1.4- C¸c dÞch vô cña ng©n hµng th­¬ng m¹i: Ng©n hµng lµ mét doanh nghiÖp cung cÊp dÞch vô cho c«ng chóng vµ doanh nghiÖp cho nªn thµnh c«ng cña ng©n hµng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo n¨ng lùc x¸c ®Þnh c¸c dÞch vô tµi chÝnh mµ x· héi cã nhu cÇu vµ viÖc thùc hiÖn c¸c dÞch vô ®ã mét c¸ch cã hiÖu qu¶ v× chøc n¨ng cña ng©n hµng lµ c¬ quan kinh doanh tiÒn tÖ. DÞch vô mua, b¸n ngo¹i tÖ: Mét trong nh÷ng dÞch vô ng©n hµng ®Çu tiªn ®­îc thùc hiÖn lµ trao ®æi (mua, b¸n) ngo¹i tÖ: mua, b¸n mét lo¹i tiÒn nµy lÊy mét lo¹i tiÒn kh¸c vµ h­ëng phÝ dÞch vô. DÞch vô nhËn tiÒn göi: Cho vay ®­îc coi lµ ho¹t ®éng sinh lêi cao, do ®ã c¸c ng©n hµng ®· t×m mäi c¸ch ®Ó huy ®éng ®­îc tiÒn. Mét trong nh÷ng nguån quan träng khi huy ®éng tiÒn lµ c¸c kho¶n tiÒn göi thanh to¸n vµ tiÕt kiÖm cña kh¸ch hµng. Ng©n hµng më dÞch vô nhËn tiÒn göi ®Ó b¶o qu¶n hé ng­êi cã tiÒn víi cam kÕt hoµn tr¶ ®óng h¹n. Trong cuéc c¹nh tranh ®Ó t×m vµ giµnh ®­îc c¸c kho¶n tiÒn göi, c¸c ng©n hµng ®· tr¶ l·i cho tiÒn göi nh­ lµ phÇn th­ëng cho kh¸ch hµng vÒ viÖc s½n sµng hy sinh nhu cÇu tiªu dïng tr­íc m¾t vµ cho phÐp ng©n hµng sö dông t¹m thêi ®Ó kinh doanh. Trong lÞch sö ®· cã nh÷ng kû lôc vÒ l·i suÊt vÝ dô nh­ c¸c ng©n hµng Hy L¹p ®· tr¶ l·i suÊt 16%/n¨m ®Ó thu hót c¸c kho¶n tiÕt kiÖm nh»m môc ®Ých cho vay ®èi víi c¸c chñ tµu ë §Þa Trung H¶i víi l·i suÊt gÊp ®«i hay gÊp ba l·i suÊt huy ®éng tõ tiÕt kiÖm. Nh­ vËy khi cung cÊp dÞch vô nhËn tiÒn göi, ng©n hµng thu “ phÝ “ gi¸n tiÕp th«ng qua thu nhËp cña ho¹t ®éng sö dông tiÒn göi ®ã. DÞch vô cho vay: Song song víi viÖc nhËn tiÒn göi lµ viÖc cho vay. §©y chÝnh lµ ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu cña ng©n hµng th­¬ng m¹i v× cho vay lµ ho¹t ®éng sinh lêi cao. ChÝnh v× kh¶ n¨ng sinh lêi cao nªn c¸c ng©n hµng rÊt chó träng tíi viÖc qu¶n lý c¸c kho¶n vay th«ng qua viÖc kiÓm so¸t chÆt chÏ ®èi t­îng vay. Ng©n hµng cho vay víi nhiÒu ®èi t­îng cô thÓ : +Theo thêi gian : Cho vay ng¾n h¹n. Cho vay trung h¹n. Cho vay dµi h¹n. +Theo ngµnh kinh tÕ: Ngµnh th­¬ng m¹i vµ dÞch vô. Ngµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng c¬ b¶n. Ngµnh n«ng nghiÖp. +Theo thµnh phÇn kinh tÕ: Kinh tÕ quèc doanh . Kinh tÕ ngoµi quèc doanh. +Theo môc ®Ých vay: Cho vay th­¬ng m¹i. Cho vay tiªu dïng. Tµi trî dù ¸n... DÞch vô b¶o qu¶n tµi s¶n hé: C¸c ng©n hµng th­êng gi÷ hé nh÷ng tµi s¶n tµi chÝnh, giÊy tê cã gi¸ vµ nh÷ng giÊy tê quan träng cña kh¸ch hµng víi nguyªn t¾c an toµn, bÝ mËt, thuËn tiÖn. DÞch vô nµy ph¸t triÓn cïng víi nhiÒu dÞch vô kh¸c nh­ mua b¸n hé c¸c giÊy tê cã gi¸, thanh to¸n l·i hoÆc cæ tøc hé, ... DÞch vô cung cÊp c¸c tµi kho¶n giao dÞch vµ thùc hiÖn thanh to¸n. Qu¶n lý ng©n quü. Tµi trî c¸c ho¹t ®éng cña ChÝnh Phñ. B¶o l·nh. Cho thuª thiÕt bÞ trung vµ dµi h¹n. Cung cÊp dÞch vô uû th¸c vµ t­ vÊn. Cung cÊp dÞch vô m«i giíi ®Çu t­ chøng kho¸n. Cung cÊp c¸c dÞch vô b¶o hiÓm. Cung cÊp c¸c dÞch vô ®¹i lý. 2-Vai trß , chøc n¨ng cña ng©n hµng th­¬ng m¹i: S¬ ®å chøc n¨ng c¬ b¶n cña NHTM hiÖn ®¹i: Uû th¸c M«i giíi §Çu t­ & b¶o l·nh Ng©n hµng th­¬ng m¹i hiÖn ®¹i Qu¶n lý tiÒn mÆt LËp kÕ ho¹ch & ®Çu t­. Thanh to¸n TÝn dông B¶o hiÓm TiÕt kiÖm Vai trß cña NHTM trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng: Tr¶i qua mét thêi gian dµi tån t¹i, NHTM ®· ngµy cµng chøng tá vai trß quan träng cña m×nh ®èi víi nÒn kinh tÕ. Cô thÓ ë c¸c mÆt sau ®©y: Thø nhÊt, NHTM lµ n¬i cung cÊp vèn cho nÒn kinh tÕ, gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸. Thø hai, NHTM lµ c«ng cô ®Ó Nhµ n­íc ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. Thø ba, NHTM lµ cÇu nèi gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi thÞ tr­êng. Thø t­, NHTM lµ cÇu nèi nÒn tµi chÝnh quèc gia víi nÒn tµi chÝnh quèc tÕ. Chøc n¨ng cña ng©n hµng th­¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng: Lµm trung gian tµi chÝnh. T¹o ph­¬ng tiÖn thanh to¸n. Lµm trung gian thanh to¸n. II- Ho¹t ®éng tÝn dông & rñi ro tÝn dông cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i: Kh¸i niÖm & ph©n lo¹i tÝn dông ng©n hµng: 1.1- Kh¸i niÖm tÝn dông ng©n hµng: Theo luËt C¸c tæ chøc tÝn dông cña n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam: ”Ho¹t ®éng tÝn dông bao gåm cho vay, cho thuª tµi chÝnh, chiÕt khÊu, b¶o l·nh vµ mét sè ho¹t ®éng kh¸c do Ng©n hµng Nhµ n­íc qui ®Þnh” . 1.2- Ph©n lo¹i tÝn dông ng©n hµng: Ng©n hµng cung cÊp rÊt nhiÒu lo¹i tÝn dông, cho nhiÒu lo¹i kh¸ch hµng, víi nhiÒu nh÷ng môc ®Ých kh¸c nhau. §Ó tr¸nh nhÇm lÉn vµ t¹o c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ c¸c lo¹i tÝn dông ng­êi ta tiÕn hµnh ph©n lo¹i tÝn dông theo mét sè tiªu chÝ kh¸c nhau. D­íi ®©y lµ mét sè c¸ch ph©n biÖt c¸c lo¹i h×nh tÝn dông ng©n hµng. 1.2.1-C¨n cø vµo thêi h¹n cho vay: cã 3 lo¹i: TÝn dông ng¾n h¹n (hay Cho vay ng¾n h¹n) : lµ nh÷ng kho¶n cho vay mµ cã thêi h¹n ®Õn 1 n¨m. TÝn dông trung h¹n ( hay Cho vay trung h¹n) : lµ nh÷ng kho¶n cho vay cã thêi h¹n tõ trªn 1 n¨m ®Õn 5 n¨m. TÝn dông dµi h¹n ( hay Cho vay dµi h¹n) : lµ nh÷ng kho¶n cho vay cã thêi h¹n trªn 5 n¨m. 1.2.2 – C¨n cø vµo b¶o ®¶m tÝn dông: cã 2 lo¹i: TÝn dông kh«ng cã b¶o ®¶m : lµ tÝn dông kh«ng cã tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp hay cã b¶o l·nh cña ng­êi thø ba. TÝn dông cã b¶o ®¶m : lµ tÝn dông cã tµi s¶n cÇm cè , thÕ chÊp hay cã b¶o l·nh cña ng­êi thø ba. 1.2.3- C¨n cø vµo h×nh thøc tµi trî : Cho vay. ChiÕt khÊu th­¬ng phiÕu. Cho thuª tµi s¶n. B¶o l·nh. 1.2.4- C¨n cø vµo møc ®é rñi ro cña kho¶n tÝn dông: Kho¶n tÝn dông cã ®é an toµn cao. Kho¶n tÝn dông cã ®é an toµn kh¸. Kho¶n tÝn dông cã ®é an toµn trung b×nh. Kho¶n tÝn dông cã ®é an toµn thÊp. 1.2.5- C¨n cø môc ®Ých tÝn dông : cã 7 lo¹i sau: TÝn dông bÊt ®éng s¶n : ®©y lµ c¸c kho¶n tÝn dông ®­îc b¶o ®¶m b»ng bÊt ®éng s¶n, bao gåm : + TÝn dông ng¾n h¹n cho x©y dùng vµ më réng ®Êt ®ai. + TÝn dông dµi h¹n ®Ó mua ®Êt ®ai , nhµ cöa , c¨n hé , c¬ së dÞch vô , trang tr¹i vµ bÊt ®éng s¶n ë n­íc ngoµi. TÝn dông c«ng th­¬ng nghiÖp : ®©y lµ c¸c kho¶n tÝn dông cÊp cho c¸c doanh nghiÖp ®Ó trang tr¶i c¸c chi phÝ nh­ mua nguyªn vËt liÖu , tr¶ thuÕ vµ chi tr¶ l­¬ng. TÝn dông n«ng nghiÖp : ®©y lµ c¸c kho¶n tÝn dông cÊp cho c¸c ho¹t ®éng n«ng nghiÖp nh»m trî gióp c¸c ho¹t ®éng trång trät , thu ho¹ch , mïa mµng vµ ch¨n nu«i gia sóc. TÝn dông c¸ nh©n : ®©y lµ c¸c kho¶n tÝn dông cÊp cho c¸c c¸ nh©n ®Ó mua s¾m hµng ho¸ tiªu dïng ®¾t tiÒn nh­ xe h¬i, nhµ di ®éng , trang thiÕt bÞ trong nhµ,... TÝn dông cho c¸c tæ chøc tµi chÝnh : ®©y lµ c¸c kho¶n tÝn dông cÊp cho c¸c ng©n hµng , c«ng ty b¶o hiÓm , c«ng ty tµi chÝnh , vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c. Cho thuª tµi chÝnh : lµ viÖc ng©n hµng mua trang thiÕt bÞ, m¸y mãc vµ cho thuª l¹i chóng. TÝn dông kh¸c : bao gåm c¸c kho¶n tÝn dông kh¸c ch­a ®­îc ph©n lo¹i ë trªn (vÝ dô nh­ tÝn dông kinh doanh chøng kho¸n). 2- Vai trß cña ho¹t ®éng tÝn dông ®èi víi Ng©n hµng th­¬ng m¹i: TÝn dông lµ lo¹i tµi s¶n chiÕm tû träng lín nhÊt ë phÇn lín c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, ph¶n ¸nh ho¹t ®éng ®Æc tr­ng cña ng©n hµng th­¬ng m¹i. Ng©n hµng cÊp tÝn dông nh»m môc tiªu sinh lêi , nh­ vËy môc tiªu an toµn vµ sinh lîi vÉn lµ môc tiªu chÝnh trong qu¶n lý tÝn dông . Kho¶n môc tÝn dông th­êng chiÕm kho¶ng 70 – 80 % tæng tµi s¶n. §iÒu nµy chøng tá vai trß quan träng cña tÝn dông trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng. Víi qui m« nh­ trªn , tÝn dông cã ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu tíi chiÕn l­îc , ho¹t ®éng cña ng©n hµng nh­ dù tr÷ , ®Çu t­,... Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cÊp tÝn dông lµ chøc n¨ng kinh tÕ chñ yÕu cña ng©n hµng th­¬ng m¹i . §èi víi hÇu hÕt c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i d­ nî tÝn dông th­êng chiÕm tíi h¬n 1/2 tæng tµi s¶n cã vµ thu nhËp tõ tÝn dông lµ lín nhÊt chiÕm kho¶ng tõ 1/2 ®Õn 2/3 tæng thu nhËp cña ng©n hµng. V¶ l¹i rñi ro trong kinh doanh ng©n hµng cã xu h­íng tËp trung chñ yÕu vµo danh môc tÝn dông. Khi ng©n hµng r¬i vµo tr¹ng th¸i tµi chÝnh khã kh¨n nghiªm trong th× nguyªn nh©n th­êng ph¸t sinh chñ yÕu tõ ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng. ViÖc ng©n hµng kh«ng thu håi ®­îc vèn cã thÓ lµ do ng©n hµng ®· bu«ng láng qu¶n lý, cÊp tÝn dông kh«ng minh b¹ch, hay ¸p dông mét chÝnh s¸ch tÝn dông kÐm hiÖu qu¶. V× vËy chÝnh s¸ch tÝn dông lµ chÝnh s¸ch cã tÇm quan träng trong qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh tÝn dông cña ng©n hµng nãi riªng vµ trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng nãi chung. 3-Vai trß ho¹t ®éng tÝn dông trong nÒn kinh tÒ thÞ tr­êng: TÝn dông ng©n hµng lµ ho¹t ®éng cung cÊp tµi chÝnh quan träng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Víi s¶n phÈm ®µu vµo vµ s¶n phÈm ®Çu ra còng lµ tiÒn, tÝn dông ng©n hµng huy ®éng vèn nh·n rçi tõ c¸c nguån kh¸c trong d©n c­, tæ chøc kinh tÕ,...®Ó ®­a ®Õn n¬i thiÕu vèn, cÇn vèn. Ho¹t ®éng nµy lµm cho l­îng tiÒn nh·n rçi ®­îc ®­a vµo l­u th«ng khiÕn cho ng©n hµng thu lêi vµ lµm cho nÒn kinh tÕ vËn hµnh tÝch cùc h¬n. Víi lo¹i h×nh dÞch vô tÝn dông ng¾n h¹n cã thÓ bæ sung l­îng vèn l­u ®éng trong kinh doanh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Víi lo¹i h×nh dÞch vô tÝn dông trung vµ dµi h¹n cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng hay c¸c môc tiªu chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ dµi h¹n... 4-Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i rñi ro tÝn dông cña ng©n hµng th­¬ng m¹i: 4.1- Kh¸i niÖm rñi ro tÝn dông : Rñi ro tÝn dông : lµ kh¶ n¨ng x¶y ra nh÷ng tæn thÊt mµ ng©n hµng ph¶i chÞu do kh¸ch hµng vay kh«ng tr¶ ®óng h¹n , kh«ng tr¶ , hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ ®Çy ®ñ vèn vµ l·i. Rñi ro tÝn dông cßn ®­îc ®Þnh nghÜa c¸ch kh¸c nh­ sau: lµ t×nh tr¹ng kh¸ch hµng kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô tµi chÝnh ®· cam kÕt. Rñi ro tÝn dông ph¸t sinh trong tr­êng hîp ng©n hµng kh«ng thu ®­îc ®Çy ®ñ c¶ gèc vµ l·i cña kho¶n vay hoÆc lµ viÖc thanh to¸n nî gèc vµ l·i kh«ng ®óng kú h¹n. NÕu tÊt c¶ c¸c kho¶n ®Çu t­ cña ng©n hµng ®­îc thanh to¸n ®Çy ®ñ c¶ l·i vµ gèc ®óng h¹n th× ng©n hµng kh«ng chÞu bÊt cø rñi ro tÝn dông nµo. Trong tr­êng hîp ng­êi vay tiÒn ph¸ s¶n th× viÖc thu håi gèc vµ l·i tÝn dông ®Çy ®ñ lµ kh«ng ch¾c ch¾n, do ®ã ng©n hµng cã nguy c¬ ®èi phã víi rñi ro tÝn dông cao nhÊt. 4.2- Ph©n lo¹i rñi ro tÝn dông : §Ó qu¶n lý tÝn dông chóng ta cÇn ph©n thµnh c¸c nhãm ch©t l­îng tÝn dông ,th«ng qua ®ã ®¸nh gi¸ møc ®é gÆp rñi ro ®èi víi tõng nhãm ®ã. D­íi ®©y lµ ph©n lo¹i rñi ro tÝn dông theo yÕu tè ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l­îng hay chÝnh lµ ph©n lo¹i rñi ro tÝn dông theo chÊt l­îng kho¶n vay. Cã nghÜa lµ th«ng qua viÖc x¸c ®Þnh chÊt l­îng cña kho¶n vay ( nh­ t×nh tr¹ng cña kho¶n vay, kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng hay c¸c ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m cho kho¶n vay ) chóng ta ph©n lo¹i thµnh tõng nhãm kh¸ch hµng , tõng nhãm rñi ro tÝn dông t­¬ng øng víi chÊt l­îng cña kho¶n vay ®ã . ViÖc x¸c ®Þnh t×nh tr¹ng kho¶n vay , kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng hay c¸c ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m cho kho¶n vay chÝnh lµ viÖc ®Þnh tÝnh cho kho¶n vay, cßn viÖc ph©n lo¹i kh¸ch hµng, ph©n lo¹i rñi ro tÝn dông t­¬ng øng víi chÊt l­îng kho¶n vay thµnh c¸c nhãm lµ viÖc ®Þnh l­îng cho mçi kho¶n vay. Dùa trªn tiªu chÝ ®ã chóng ta ph©n thµnh 7 lo¹i rñi ro tÝn dông theo chÊt l­îng kho¶n vay nh­ sau : Nhãm YÕu tè §Þnh tÝnh §Þnh l­îng 1-ChÊt l­îng cao - Kh¸ch hµng cã tiÒm lùc m¹nh, n¨ng lùc qu¶n trÞ tèt, ho¹t ®éng kinh doanh hiÖu qu¶, cã triÓn väng ph¸t triÓn, thiÖn trÝ tr¶ nî tèt. - Kh¸ch hµng vµ ng©n hµng cã mèi quan hÖ tÝn dông tèt vµ v÷ng ch¾c. - Kh¸ch hµng cã luång tiÒn mÆt lín h¬n c¸c kho¶n c«ng nî. - Kh¸ch hµng cã ®Çy ®ñ tµi s¶n ®¶m b¶o cÇn thiÕt cho kho¶n vay. Kh¸ch hµng xÕp nhãm A*,A 2- ChÊt l­îng tèt. - Kh¸ch hµng cã thÓ bÞ h¹n chÕ vÒ c¸c nguån tµi trî nh­ng nh×n chung ®­îc coi lµ nh÷ng ®èi t­îng hÊp dÉn ®èi víi ng©n hµng. - Kh¸ch hµng thùc hiÖn tèt c¸c nghÜa vô tr¶ nî , tr¶ l·i ®óng h¹n. - Kh¸ch hµng cã tµi s¶n ®¶m b¶o cho kho¶n vay ®Çy ®ñ. Kh¸ch hµng xÕp nhãm A*, A , B 3- ChÊt l­îng ®¹t yªu cÇu. - Kh¸ch hµng ch­a ®¸p øng ®Çy ®ñ yªu cÇu vÒ tµi s¶n ®¶m b¶o , tuy nhiªn tÊt c¶ c¸c tµi s¶n ®¶m b¶o cña kh¸ch hµng cã thÓ chuyÓn ®æi ®­îc ®Ó thanh to¸n ®Çy ®ñ c¸c nghÜa vô tµi chÝnh th«ng qua thanh lý tµi s¶n ®ã. - Dßng tiÒn thu ®­îc tõ s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh cña kh¸ch hµng ®ñ ®¸p øng nhu cÇu hoµn tr¶ nghÜa vô tµi chÝnh ®· x¸c ®Þnh mÆc dï cã dÊu hiÖu tr«ng chê vµo c¸c nguån tµi chÝnh kh¸c nh­ thanh lý tµi s¶n. Kh¸ch hµng xÕp nhãm A ,B 4- CÇn theo dâi. - PhÝa kh¸ch hµng xuÊt hiÖn mét sè kho¶n môc tÝn dông qu¸ h¹n tr¶ nî gèc hoÆc l·i tõ 10 – 30 ngµy. - Kh¸ch hµng cã dÊu hiÖu gÆp khã kh¨n trong ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh mµ kh¸ch hµng ®ang tham gia , cã dÊu hiÖu tµi chÝnh kh«ng tèt nh­ thÊt tho¸t trong kinh doanh. - Kh¶ n¨ng thùc hiÖn c¸c nghÜa vô tµi chÝnh cña kh¸ch hµng víi ng©n hµng phô thuéc vµo kh¶ n¨ng thanh kho¶n cña tµi s¶n cè ®Þnh. - ThiÕu c¸c th«ng tin tµi chÝnh cña kh¸ch hµng. - Kho¶n vay ph¶i ra h¹n do kh¸ch hµng t¹m thêi ch­a tr¶ ®­îc nî. - Tµi s¶n ®¶m b¶o cho kho¶n vay cña kh¸ch hµng ch­a ®ñ cho kho¶n vay ®ã. Kh¸ch hµng xÕp nhãm C , D 5- KÐm chÊt l­îng . - Kho¶n vay cña kh¸ch hµng qu¸ h¹n c¶ nî gèc vµ l·i tõ 1-3 th¸ng. - MÆc dï ch­a thÓ dù ®o¸n chÝnh x¸c c¸c thÊt tho¸t tõ nh÷ng kho¶n tÝn dông nµy nh­ng nh÷ng yÕu kÐm ph¸t sinh khã cã thÓ kh¾c phôc nh­ c¸c xu h­íng tµi chÝnh ngµy cµng cã dÊu hiÖu xÊu ®i. - Tµi s¶n ®¶m b¶o kh«ng ®ñ hoµn tr¶ cho kho¶n vay. Kh¸ch hµng xÕp nhãm C , D, E 6- Khã ®ßi. - Kho¶n vay ®· qu¸ h¹n tr¶ c¶ nî gèc vµ l·i trªn 3 th¸ng. - Kho¶n tÝn dông cã thÓ bÞ thÊt tho¸t l·i thËm chÝ cã thÓ mÊt mét phÇn nî gèc nh­ng vÉn cã thÓ hy väng thu håi nî th«ng qua xö lý tµi s¶n ®¶m b¶o cu¶ kh¸ch hµng. - Tµi s¶n ®¶m b¶o kh«ng ®ñ cho kho¶n vay cña kh¸ch hµng. Kh¸ch hµng xÕp nhãm D , E 7- MÊt vèn. - Kh¸ch hµng hoµn toµn kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî . - ViÖc thu håi nî cña ng©n hµng chØ cã thÓ thùc hiÖn th«ng qua gi¶i ph¸p duy nhÊt lµ xö lý tµi s¶n ®¶m b¶o cña kh¸ch hµng b»ng c¸c vô kiÖn ph¸p lý ra toµ song kh¶ n¨ng thu håi kho¶n vay lµ rÊt Ýt. Kh¸ch hµng xÕp nhãm E , F 5- C¸c nguyªn nh©n & dÊu hiÖu ph¸t sinh rñi ro tÝn dông : 5.1- C¸c nguyªn nh©n ph¸t sinh rñi ro tÝn dông : Ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t ®éng kinh doanh mang l¹i lîi nhuËn lín vµ lµ ho¹t ®éng mang l¹i doanh thu chñ yÕu cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. Tuy nhiªn ho¹t ®éng kinh doanh nµo còng lu«n mang trong nã nh÷ng rñi ro nhÊt ®Þnh . §Æc biÖt ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t ®éng kinh doanh mµ ph­¬ng tiÖn chñ yÕu lµ tiÒn tÖ nªn møc ®é x¶y ra rñi ro ®èi víi ho¹t ®éng nµy lµ rÊt lín. Cã nhiÒu nguyªn nh©n g©y ra rñi ro tÝn dông v× vËy khi qu¶n lý rñi ro tÝn dông chóng ta cÇn x¸c ®Þnh nh÷ng nguyªn nh©n cô thÓ , x¸c thùc g©y ra rñi ro tÝn dông ®Ó cã nh÷ng chÝnh s¸ch qu¶n lý vµ biÖn ph¸p h¹n chÕ rñi ro tÝn dông tèi ­u nhÊt. Khi chóng ta cã mét chÝnh s¸ch tÝn dông tèt th× viÖc x¶y ra rñi ro tÝn dông lµ thÊp nhÊt vµ tõ ®ã mang l¹i cho chóng ta kÕt qu¶ kinh doanh tõ ho¹t ®éng tÝn dông lµ hiÖu qu¶ nhÊt. D­íi ®©y lµ mét sè nh÷ng nguyªn nh©n g©y ra rñi ro tÝn dông : Nh÷ng nguyªn nh©n bÊt kh¶ kh¸ng: Nh÷ng nguyªn nh©n bÊt kh¶ kh¸ng t¸c ®éng tíi ng­êi vay lµm cho hä mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n cho ng©n hµng nh­ thiªn tai, chiÕn tranh hoÆc nh÷ng thay ®æi tÇm vÜ m« nh­ thay ®æi ChÝnh phñ, thay ®æi chÝnh s¸ch kinh tÕ, hµng rµo thuÕ quan ,... mµ nh÷ng sù thay ®æi ®ã v­ît qu¸ tÇm kiÓm so¸t cña ng­êi vay lÉn ng­êi cho vay. Nh÷ng thay ®æi nµy th­êng xuyªn x¶y ra, t¸c ®éng liªn tôc tíi ng­êi vay, t¹o thuËn lîi hoÆc khã kh¨n cho ng­êi vay. NhiÒu ng­êi vay víi b¶n lÜnh cña m×nh cã kh¶ n¨ng dù b¸o, thÝch øng ho¹c kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n. Trong nh÷ng tr­êng hîp kh¸c, ng­êi vay cã thÓ sÏ bÞ tæn thÊt song vÉn cã kh¶ n¨ng tr¶ nî cho ng©n hµng ®óng h¹n , ®ñ gèc vµ l·i , tuy nhiªn khi t¸c ®éng cña nh÷ng nguyªn nh©n bÊt kh¶ kh¸ng ®èi víi ng­êi vay lµ qu¸ nÆng nÒ, kh¶ n¨ng tr¶ nî cña hä bÞ suy gi¶m. Nguyªn nh©n thuéc vÒ chñ quan ng­êi vay: Do tr×nh ®é yÕu kÐm cña ng­êi vay trong dù ®o¸n c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ , yÕu kÐm trong qu¶n lý , chñ ®Þnh lõa ®¶o c¸n bé nh©n hµng, ch©y × ,... lµ nguyªn nh©n g©y ra rñi ro tÝn dông. RÊt nhiÒu ng­êi vay s½n sµng m¹o hiÓm víi kú väng thu ®­îc lîi nhuËn cao . §Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých cña m×nh hä s½n sµng t×m mäi thñ ®o¹n øng phã víi ng©n hµng nh­ cung cÊp th«ng tin c¸ nh©n sai, mua chuéc c¸n bé ng©n hµng, ... NhiÒu ng­êi vay ®· kh«ng tÝnh to¸n kü l­ìng nh÷ng bÊt tr¾c cã thÓ x¶y ra, kh«ng cã kh¶ n¨ng thÝch øng vµ kh¾c phôc khã kh¨n trong kinh doanh. Trong tr­êng hîp cßn l¹i ng­êi vay kinh doanh cã l·i song vÉn kh«ng tr¶ nî cho ng©n hµng ®óng h¹n. Hä ch©y × víi hy väng cã thÓ quþt nî hoÆc sö dông vèn ngµy cµng l©u cµng tèt. Nguyªn nh©n thuéc vÒ phÝa ng©n hµng: Nguyªn nh©n thuéc vÒ phÝa nh©n viªn ng©n hµng: Do chÊt l­îng c¸n bé kÐm, kh«ng ®ñ tr×nh ®é ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng hoÆc ®¸nh gi¸ kh«ng tèt, cè t×nh lµm sai nguyªn t¾c,...lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y ra rñi ro tÝn dông. Nh©n viªn ng©n hµng ph¶i tiÕp cËn víi nhiÒu ngµnh nghÒ, nhiÒu vïng thËm chÝ nhiÒu quèc gia v× ®Ó cho vay tèt hä ph¶i am hiÓu kh¸ch hµng, lÜnh vùc mµ kh¸ch hµng kinh doanh, m«i tr­êng mµ kh¸ch hµng sèng. Hä ph¶i cã kh¶ n¨ng dù b¸o c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ng­êi vay ... Nh­ vËy hä cÇn ph¶i ®­îc ®µo t¹o vµ tù ®µo t¹o kÜ l­ìng, liªn tôc vµ toµn diÖn. Khi nh©n viªn tÝn dông cho vay ®èi víi kh¸ch hµng mµ hä ch­a ®ñ tr×nh ®é ®Ó hiÓu kÜ l­ìng th× rñi ro tÝn dông lu«n r×nh rËp hä. Sèng trong m«i tr­êng “tiÒn b¹c “ nhiÒu nh©n viªn ng©n hµng ®· kh«ng tr¸nh khái c¸m dç cña ®ång tiÒn. Hä ®· tiÕp tay cho kh¸ch hµng rót ruét ng©n hµng . Nh­ vËy chÊt l­îng nh©n viªn ng©n hµng ®­îc ®µo t¹o bao gåm tr×nh ®é vµ ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp . NÕu nh­ mét trong hai yªu cÇu trªn kh«ng ®­îc ®¶m b¶o th× sÏ lµ nguyªn nh©n cña rñi ro tÝn dông. Nguyªn nh©n thuéc vÒ chÝnh s¸ch tÝn dông cña ng©n hµng: C¸c biÓu hiÖn cña mét chÝnh s¸ch tÝn dông kÐm hiÖu qu¶ lµ kÏ hë t¹o c¬ héi cho rñi ro tÝn dông gia t¨ng . Nh÷ng biÓu hiÖn ®ã xuÊt ph¸t tõ mét sè nguyªn nh©n cô thÓ lµ mét sè nguyªn nh©n sau: Sù lùa chän kh¸ch hµng kh«ng ®óng víi cÊp ®é rñi ro cña hä . ChÝnh s¸ch cho vay phô thuéc vµo nh÷ng sù kiÖn cã thÓ x¶y ra trong t­¬ng lai vÝ dô nh­ sù hîp nhÊt . Cho vay trªn c¬ së lêi høa cña kh¸ch hµng duy tr× sè d­ tiÒn göi lín . ThiÕu kÕ ho¹ch râ rµng ®Ó thanh lý tõng kho¶n tÝn dông . Tû lÖ tÝn dông cao cho kh¸ch hµng cã trô së ngoµi l·nh ®Þa ho¹t ®éng cña ng©n hµng . Hå s¬ tÝn dông kh«ng ®Çy ®ñ , thiÕu sãt , vµ kh«ng ®ång bé . Tû lÖ cho vay néi bé cao ( c¸n bé c«ng nh©n viªn , héi ®ång qu¶n trÞ , ban tæng gi¸m ®èc c¸c cæ ®«ng ... ). Cã xu h­íng th¸i qu¸ trong c¹nh tranh ch¼ng h¹n nh­ cÊp tÝn dông xÊu ®Ó gi÷ ch©n kh¸ch hµng . Cho vay hç trî c¸c môc ®Ých ®Çu c¬ . Kh«ng nh¹y c¶m víi sù thay ®æi c¸c diÒu kiÖn m«i tr­êng kinh tÕ. Nh÷ng biÓu hiÖn cña mét kho¶n tÝn dông xÊu: Ng­êi vay tr¶ nî vay kh«ng ®óng kú h¹n hoÆc tr¶ thÊt th­êng. Ng­êi vay th­êng xuyªn xin gia h¹n , söa ®æi thêi h¹n tÝn dông. Cã hå s¬ ®¶o nî (tøc lµ mçi lÇn vay míi th× nî gèc gi¶m xuèng mét Ýt). L·i suÊt tÝn dông cao kh«ng b×nh th­êng (®Ó bï ®¾p cho c¸c kho¶n rñi ro tÝn dông ). Tµi kho¶n ph¶i thu hay hµng tån kho t¨ng kh«ng b×nh th­êng. Tû lÖ “nî/vèn chñ së h÷u” t¨ng ( HÖ sè ®ßn bÈy). ThÊt l¹c hå s¬ (®Æc biÖt lµ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña kh¸ch hµng ). ChÊt l­îng ®¶m b¶o tÝn dông thÊp. Tin vµo ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n ®Ó t¨ng vèn chñ së h÷u cña kh¸ch hµng. ThiÕu b¸o c¸o l­u chuyÓn luång tiÒn hay dù b¸o luång tiÒn. Kh¸ch hµng dùa vµo nguån thu bÊt th­êng ®Ó tr¶ nî ( VÝ dô b¸n nhµ x­ëng hay m¸y mãc thiÕt bÞ ®Ó tr¶ nî). 5.2- Nh÷ng dÊu hiÖu ph¸t sinh rñi ro tÝn dông : 5.2.1- DÊu hiÖu ph¸t sinh rñi ro tÝn dông tõ phÝa kh¸ch hµng: DÊu hiÖu liªn quan ®Õn mèi quan hÖ víi ng©n hµng: Tr× ho·n hoÆc g©y khã kh¨n, trë ng¹i ®èi víi ng©n hµng trong qu¸ tr×nh kiÓm tra theo ®Þnh kú hoÆc kiÓm tra ®ét xuÊt t×nh h×nh sö dông vèn vay, t×nh h×nh tµi chÝnh, t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng mµ kh«ng cã sù gi¶i thÝch minh b¹ch, thuyÕt phôc. Cã dÊu hiÖu kh«ng thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh, vi ph¹m ph¸p luËt trong qu¸ tr×nh quan hÖ tÝn dông. ChËm göi hoÆc tr× ho·n göi c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh theo yªu cÇu mµ kh«ng cã sù gi¶i thÝch minh b¹ch, thuyÕt phôc. Kh«ng cã c¸c b¸o c¸o hay dù ®o¸n vÒ l­u chuyÓn tiÒn tÖ. §Ò nghÞ gia h¹n, ®iÒu chØnh kú h¹n nî nhiÒu lÇn kh«ng cã lý do hoÆc thiÕu c¨n cø thuyÕt phôc mang tÝnh khoa häc vÒ viÖc gia h¹n hay ®iÒu chØnh kú h¹n nî. Sù sôt gi¶m bÊt th­êng sè d­ tµi kho¶n tiÒn göi më t¹i c¸c ng©n hµng, xuÊt hiÖn nh÷ng thay ®æi bÊt th­êng ngoµi dù kiÕn vµ kh«ng gi¶i thÝch ®­îc trong tèc ®é vµ tæng møc l­u chuyÓn tiÒn göi thùc tÕ cña kh¸ch hµng. ChËm thanh c¸c kho¶n l·i khi ®Õn h¹n tr¶. Thanh to¸n c¸c kho¶n nî gèc kh«ng ®Çy ®ñ, kh«ng ®óng h¹n. XuÊt hiÖn nî qu¸ h¹n do kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ hoÆc kh¸ch hµng kh«ng muèn tr¶ nî hoÆc do viÖc tiªu thô hµng, thu håi c«ng nî chËm h¬n dù kiÕn. Møc ®é vay th­êng xuyªn gia t¨ng, yªu cÇu c¸c kho¶n vay v­ît qu¸ nhu cÇu dù kiÕn. Tµi s¶n ®¶m b¶o kh«ng ®ñ tiªu chuÈn, gi¸ trÞ tµi s¶n ®¶m b¶o vµ tæng tµi s¶n bÞ gi¶m sót so víi ®Þnh gi¸ khi cho vay. Cã dÊu hiÖu tµi s¶n ®· cho ng­êi kh¸c thuª, ®· b¸n hoÆc trao ®æi hoÆc ®· biÕn mÊt kh«ng cßn tån t¹i. Cã dÊu hiÖu cho thÊy kh¸ch hµng tr«ng chê vµo c¸c nguån thu nhËp bÊt th­êng kh¸c kh«ng ph¶i tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh hoÆc tõ ho¹t ®éng ®­îc ®Ò xuÊt trong ph­¬ng ¸n vay vèn ®Ó ®¸p øng c¸c nghÜa vô thanh to¸n. Cã dÊu hiÖu t×m kiÕm sù tµi trî nguån vèn l­u ®éng tõ nhiÒu nguån kh¸c, ®Æc biÖt lµ tõ ®èi thñ c¹nh tranh cña ng©n hµng. Cã dÊu hiÖu sö dông nhiÒu kho¶n tµi trî ng¾n h¹n cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ dµi h¹n. ChÊp nhËn sö dông c¸c nguån vèn vay víi gi¸ cao, víi mäi ®iÒu kiÖn. DÊu hiÖu liªn quan ®Õn ph­¬ng ph¸p qu¶n lý, t×nh h×nh tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng: Cã chªnh lÖch lín gi÷a doanh thu hoÆc dßng tiÒn thùc tÕ so víi møc dù kiÕn khi kh¸ch hµng ®Ò nghÞ cÊp tÝn dông. Nh÷ng thay ®æi bÊt th­êng, bÊt lîi trong c¬ cÊu vèn, tû lÖ ._.thanh kho¶n hay møc ®é ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng. XuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu c¸c kho¶n chi phÝ bÊt th­êng, bÊt hîp lý nh­ sù gia t¨ng ®ét biÕn trong chi phÝ qu¶ng c¸o, tiÕp kh¸ch, tËp trung qu¸ møc chi phÝ ®Ó g©y Ên t­îng nh­ thiÕt bÞ v¨n phßng hiÖn ®¹i, ph­¬ng tiÖn giao th«ng ®i l¹i ®¾t tiÒn. Thay ®æi th­êng xuyªn tæ chøc cña ban ®iÒu hµnh. XuÊt hiÖn bÊt ®ång vµ m©u thuÉn trong qu¶n trÞ ®iÒu hµnh, tranh chÊp trong qu¸ tr×nh qu¶n lý. XuÊt hiÖn dÊu hiÖu héi chøng hîp ®ång lín (s½n sµng tõ bá c¸c hîp ®ång cã gia trÞ võa vµ nhá cã kh¶ n¨ng thu ®­îc tû suÊt lîi nhuËn cao ®Ó t×m kiÕm c¸c hîp ®ång cã gi¸ trÞ lín víi b¹n hµng cã tªn tuæi dï lîi nhuËn thu vÒ cã kh¶ n¨ng ®¹t ®­îc thÊp h¬n c¸c hîp ®ång võa vµ nhá. S½n sµng c¾t gi¶m lîi nhuËn ®Ó ®¹t ®­îc c¸c hîp ®ång lín, theo ®uæi chiÕn l­îc m­în th­¬ng hiÖu. XuÊt hiÖn dÊu hiÖu héi chøng s¶n phÈm ®Ñp tøc lµ theo ®uæi mét hoÆc mét sè s¶n phÈm kh«ng thÝch hîp vÒ mÆt thêi gian vµ n¨ng lùc hiÖn t¹i mµ kh«ng chó ý ®Õn c¸c yÕu tè kh¸c. Cã dÊu hiÖu ph¸t hiÖn ra qu¸ tr×nh kiÓm so¸t, thÈm ®Þnh dù ¸n sai dÉn ®Õn viÖc ®Çu t­ dù ¸n kh«ng hiÖu qu¶. Do ¸p lùc néi bé dÉn tíi viÖc tung ra th«ng tin c¸c s¶n phÈm dÞch vô qu¸ sím khi ch­a héi ®ñ ®iÒu kiÖn chÝn muåi hoÆc ®Æt ra h¹n møc thêi gian kinh doanh hay doanh sè kh«ng thùc tÕ, t¹o mong ®îi hy väng trªn møc thùc tÕ ®¹t ®­îc kh«ng ®óng lóc. Khã kh¨n trong ph¸t triÓn s¶n phÈm, dÞch vô míi. Nh÷ng thay ®æi tõ chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc ®Æc biÖt lµ t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch thuÕ, chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu, thay ®æi biÕn sè kinh tÕ vÜ m«,... Thiªn tai dÞch bÖnh ho¶ ho¹n x¶y ra bÊt th­êng. §èi víi kh¸ch hµng lµ t­ nh©n, c¸ thÓ cã dÊu hiÖu ng­êi vay bÞ bÖnh kÐo dµi hoÆc bÞ chÕt. 5.2.2- DÊu hiÖu ph¸t sinh rñi ro tÝn dông tõ phÝa chÝnh s¸ch tÝn dông cña ng©n hµng: §¸nh gi¸ vµ ph©n lo¹i kh«ng chÝnh x¸c vÒ møc ®é rñi ro cña kh¸ch hµng. VÝ dô nh­ ®¸nh gi¸ qu¸ cao n¨ng lùc cña kh¸ch hµng. CÊp tÝn dông dùa trªn cam kÕt kh«ng ch¾c ch¾n vµ thiÕu tÝnh ®¶m b¶o cña kh¸ch hµng vÒ viÖc duy tr× mét kho¶n tiÒn göi lín hoÆc c¸c lîi Ých do kh¸ch hµng ®em l¹i tõ kho¶n tÝn dông ®­îc cÊp. Tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn tÝn dông qu¸ nhanh, v­ît qu¸ møc vµ kh¶ n¨ng, n¨ng lùc kiÓm so¸t cña ng©n hµng còng nh­ v­ît qu¸ nguån vèn cña ng©n hµng. Cho vay dùa trªn c¸c sù kiÖn bÊt th­êng cã thÓ x¶y ra, ch¼ng h¹n nh­ s¸t nhËp, thay ®æi ®Þa vÞ ph¸p lý tõ chi nh¸nh lªn c«ng ty con h¹ch to¸n ®éc lËp. So¹n th¶o c¸c ®iÒu kiÖn rµng buéc trong ho¹t ®éng tÝn dông mÊp m«, khh«ng râ rµng, kh«ng x¸c ®Þnh râ lÞch hoµn tr¶ ®èi víi tõng kho¶n vay, cè ý tho¶ hiÖp c¸c nguyªn t¾c tÝn dông víi kh¸ch hµng mÆc dï biÕt cã tiÒm Èn rñi ro. ChÝnh s¸ch tÝn dông qu¸ cøng nh¾c hoÆc qu¸ láng lÎo ®Ó kÏ hë cho kh¸ch hµng lîi dông. Cung cÊp tÝn dông víi khèi l­îng lín cho kh¸ch hµng kh«ng ph©n ®o¹n th«ng tin tèi ­u cña Ng©n hµng. Hå s¬ tÝn dông kh«ng ®Çy ®ñ, thiÕu sù tu©n thñ hay tu©n thñ kh«ng ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh vÒ phª duyÖt tÝn dông. Cã xu h­íng c¹nh tranh th¸i qu¸, h¹ thÊp l·i suÊt cho vay, h¹ thÊp phÝ dÞch vô hay thùc hiÖn chiÕn l­îc gi÷ ch©n kh¸ch hµng b»ng c¸c kho¶n tÝn dông míi ®Ó hä kh«ng cã quan hÖ víi c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c mÆc dï biÕt râ c¸c kho¶n tÝn dông nµy tiÒm Èn nguy c¬ rñi ro cao. 6. ¶nh h­ëng cña rñi ro tÝn dông tíi kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i: Ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ th­êng xuyªn nhÊt cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i do ®ã phÇn lín thu nhËp mµ ng©n hµng cã ®­îc lµ tõ ho¹t ®éng tÝn dông mang l¹i hay nãi c¸ch kh¸c ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t ®«ng quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña hÇu hÕt c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i hiÖn nay. V× vËy khi rñi ro tÝn dông x¶y ra sÏ ®e do¹ trùc tiÕp ®Õn thu nhËp cña ng©n hµng. Rñi ro tÝn dông x¶y ra th­êng g©y cho ng©n hµng nh÷ng tæn thÊt tµi chÝnh. Tuy nhiªn nh÷ng thiÖt h¹i vÒ uy tÝn cña ng©n hµng nh­ mÊt lßng tin cña kh¸ch hµng lµ nh÷ng tæn thÊt cßn lín h¬n nhiÒu. Rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông x¶y ra mµ ng©n hµng kh«ng kh¾c phôc kÞp thêi sÏ lµm mÊt lßng tin cña c¸c ®èi t¸c kinh doanh, ¶nh h­ëng tíi vÞ thÕ còng nh­ uy tÝn cña ng©n hµng trªn thÞ tr­êng thËm chÝ ng©n hµng cã thÓ bÞ ph¸ s¶n vµ sÏ ¶nh h­ëng lan truyÒn ®Õn c¸c ng©n hµng kh¸c trong cïng hÖ thèng, khi ®ã hËu qu¶ khã cã thÓ l­êng hÕt ®­îc. III-HÖ thèng chØ tiªu nghiªn cøu rñi ro tÝn dông t¹i c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i: 1-Nguyªn t¾c chung x©y dùng hÖ thèng chØ tiªu thèng kª rñi ro tÝn dông: + TÝnh h­íng ®Ých: cã nghi· lµ viÖc x©y dùng hÖ thèng chØ tiªu thèng kª cÇn dùa trªn mét néi dung nghiªn cøu cô thÓ lµ nghiªn cøu rñi ro tÝn dông vµ c¸c chØ tiªu ph¶i ph¶n ¸nh ®­îc môc ®Ých nghiªn cøu ®ã lµ nghiªn cøu rñi ro tÝn dông. + TÝnh hÖ thèng : khi x©y dùng c¸c nhãm chØ tiªu cÇn theo mét hÖ thèng. + TÝnh kh¶ thi: cã nghÜa lµ c¸c nhãm chØ tiªu ph¶i ®­îc ¸p dông x¸t thùc víi ®iÒu kiÖn sè liÖu vÒ rñi ro tÝn dông cña Së giao dÞch. + TÝnh hiÖu qu¶: cã nghÜa lµ sau khi ¸p dông c¸c chØ tiªu ®Ó ph©n tÝch chóng ta t×m ra nguyªn nh©n ph¸t sinh chñ yÕu cña hiÖn t­îng lµ do bé phËn kh¸ch hµng nµo vµ t×m h­íng gi¶i quyÕt. 2 - HÖ thèng chØ tiªu ®¸nh thèng kª nghiªn cøu rñi ro tÝn dông: 2..1- Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ chung ho¹t ®éng tÝn dông: 2.1.1.Tæng nguån vèn huy ®éng: Vèn ®­îc coi lµ s¶n phÈm ®Çu vµo trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng. Vèn ®ãng vai trß quan träng trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng mµ cô thÓ lµ ho¹t ®éng tÝn dông cho vay. Vèn cã thÓ ®­îc huy ®éng tõ nhiÒu nguån, tõ nhiÒu ®èi t­îng kh¸c nhau. 2.1.2.Møc doanh sè cho vay: ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông. Møc doanh sè cho vay cµng lín chøng tá c«ng t¸c tÝn dông tèt. 2.1.3.Vßng quay vèn tÝn dông: Doanh sè cho vay D­ nî th­êng kú Vßng quay vèn tÝn dông = Vßng quay vèn tÝn dông cho ta biÕt trong mét n¨m th× vèn tÝn dông chu chuyÓn ®­îc bao nhiªu lÇn, nã cµng lín chøng tá r»ng vèn tÝn dông ®­îc sö dông cµng hiÖu qu¶. 2.1.4.HiÖu suÊt sö dông vèn vay: Tæng d­ nî Tæng nguån vèn HiÖu suÊt sö dông vèn vay = HiÖu suÊt sö dông vèn vay cµng lín chøng tá r»ng vèn vay ®­îc sö dông cµng triÖt ®Ó vµ mang l¹i cµng nhiÒu lîi nhuËn cho ng©n hµng. 2.1.5.Tû lÖ h¹n møc tÝn dông ch­a sö dông hÕt: H¹n møc TD - Tæng gi¸ trÞ cho vay Tû lÖ h¹n møc tÝn dông H¹n møc TD ch­a sö dông hÕt = Trong ®ã h¹n møc tÝn dông lµ giíi h¹n cho vay an toµn ®èi víi ng©n hµng. Tû lÖ h¹n møc tÝn dông ch­a sö dông hÕt cµng nhá chøng tá viÖc cho vay cña ng©n hµng lµ tèi ­u tøc lµ vßng quay vèn tÝn dông cµng lín hay vèn tÝn dông ®­îc ®­a vµo l­u th«ng cµng nhiÒu. 2.1.6.Tû lÖ nî qu¸ h¹n ( NQH ): NQH c¸c lo¹i trong kú Tæng d­ nî b×nh qu©n Tû lÖ NQH = *100 Tû lÖ nµy ph¶n ¸nh ®óng chÊt l­îng cho vay. NÕu chØ sè nµy cµng thÊp th× kho¶n tÝn dông cã chÊt l­îng cµng cao vµ kh¶ n¨ng rñi ro ®èi víi ng©n hµng cµng thÊp, tû lÖ NQH trªn tæng d­ nî thÊp ®iÒu ®ã ph¶n ¸nh c¸c kho¶n tÝn dông cã chÊt l­îng cao. 2..2 - Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ rñi ro tÝn dông: 2.2.1.Nî qu¸ h¹n vµ Tû lÖ nî qu¸ h¹n trªn tæng d­ nî: Nî qu¸ h¹n: lµ kho¶n nî mµ kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®­îc khi ®· ®Õn h¹n tr¶ tho¶ thuËn ghi trªn hîp ®ång tÝn dông. Nî qu¸ h¹n bao gåm: Nî qu¸ h¹n theo møc ®é rñi ro: + Nî qu¸ h¹n th«ng th­êng: lµ nh÷ng kho¶n nî qu¸ h¹n d­íi 180 ngµy ( d­íi 6 th¸ng). + Nî qu¸ h¹n khª ®äng: lµ nh÷ng kho¶n nî qu¸ h¹n tõ 6 - 12 th¸ng. + Nî khã ®ßi: lµ kho¶n nî qu¸ h¹n ®· qu¸ mét n¨m. + Nî kh«ng thÓ ®ßi ®­îc. Nî qu¸ h¹n theo thµnh phÇn kinh tÕ: + Nî qu¸ h¹n khu vùc kinh tÕ quèc doanh: + Nî qu¸ h¹n khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Tû lÖ nî qu¸ h¹n trªn tæng d­ nî: NQH c¸c lo¹i trong kú Tæng d­ nî b×nh qu©n Tû lÖ nî qu¸ h¹n = Tû lÖ nµy ph¶n ¸nh ®óng chÊt l­îng cho vay. NÕu chØ sè nµy cµng thÊp th× kho¶n tÝn dông cã chÊt l­îng cµng cao vµ kh¶ n¨ng rñi ro ®èi víi ng©n hµng cµng thÊp. Tû lÖ nî qu¸ h¹n th«ng th­êng: NQH < 3 th¸ng Tæng d­ nî Tû lÖ NQH th«ng th­êng = ChØ tiªu nµy cã ý nghÜa ®èi víi ban l·nh ®¹o ng©n hµng trong viÖc ®èc thóc c¸n bé tÝn dông thu nî ®óng h¹n v× thêi gian kho¶n tÝn dông qu¸ h¹n tÝnh to¸n thÊp nªn nã ch­a ph¶n ¸nh chÝnh x¸c chÊt l­îng cho vay. Tû lÖ nî qu¸ h¹n khª ®äng: NQH tõ 6 – 12 th¸ng Tæng d­ nî Tû lÖ NQH khª ®äng = §©y lµ nh÷ng kho¶n nî cã vÊn ®Ò cña ng©n hµng nã thÓ hiÖn chÊt l­îng tÝn dông kÐm. NÕu tû lÖ nµy cµng cao chøng tá Ng©n hµng ®ang gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n mµ theo ®ã cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó gi¶m tû lÖ nµy xuèng, nguy c¬ rñi ro ®· b¾t ®Çu xuÊt hiÖn. Tû lÖ nî qu¸ h¹n khã ®ßi: NQH > 12 th¸ng Tæng d­ nî Tû lÖ NQH khã ®ßi = Tû lÖ nµy cµng cao chøng tá nguy c¬ ng©n hµng kh«ng ®ßi n¬n ®­îc c¸c kho¶n cho vay cµng lín. Nã ph¶n ¸nh chÊt l­îng tÝn dông kÐm dÉn ®Õn tæn thÊt lµ rÊt cã thÓ x¶y ra. 2.2.2- Tû lÖ xo¸ nî rßng: D­ nî c¸c kho¶n xo¸ nî rßng Tæng d­ nî Tû lÖ xo¸ nî rßng = .100% 2.2.3- Rñi ro tÝn dông tiÒm n¨ng: C¸c kho¶n tÝn dông cã chÊt l­îng trung b×nh Tæng d­ nî Rñi ro tÝn dông tiÒm n¨ng = Ch­¬ng ii: ph­¬ng ph¸p thèng kª ph©n tÝch rñi ro ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng. I-Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ vËn dông ph©n tÝch thèng kª trong nghiªn cøu rñi ro ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng: 1-Thùc tr¹ng ph©n tÝch rñi ro tÝn dông t¹i c¸c NHTM hiÖn nay: Ph©n tÝch rñi ro tÝn dông nãi riªng vµ ph©n tÝch rñi ro trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng nãi chung lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó t×m ra nh÷ng nguyªn nh©n tån t¹i, nh÷ng thuËn lîi còng nh­ khã kh¨n trong c«ng t¸c kinh doanh cña ng©n hµng nãi chung vµ trong ho¹t ®éng tÝn dông nãi riªng. Rñi ro tÝn dông t¹i c¸c ng©n hµng hiÖn nay còng nh­ t¹i Sacombank BN ®­îc tæng hîp theo n¨m, ch­a cã sè liÖu tæng hîp chi tiÕt theo th¸ng vµ theo quÝ v× vËy viÖc ph©n tÝch rñi ro tÝn dông còng ®­îc tiÕn hµnh ph©n tÝch theo n¨m. Do ®Æc ®iÓm NQH biÕn ®éng kh«ng theo mét xu thÕ nhÊt ®Þnh nªn viÖc ph©n tÝch vµ dù b¸o lµ hÕt søc khã kh¨n. HiÖn nay rñi ro tÝn dông ®­îc ph©n tÝch chñ yÕu theo c¸c chØ tiªu sau: Tû lÖ NQH/Tæng d­ nî, Tû lÖ xo¸ nî rßng, rñi ro tÝn dông tiÒm n¨ng, trong ®ã Tû lÖ NQH/Tæng d­ nî lµ chØ tiªu chñ yÕu ph¶n ¸nh thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông vµ ®­îc dïng chñ yÕu trong ph©n tÝch. ChØ tiªu nµy còng ph¶n ¸nh kh¸ chÝnh x¸c thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông. Rñi ro tÝn dông lµ nguy hiÓm ®èi víi ho¹t ®éng tÝn dông nãi riªng vµ ho¹t ®éng cña toµn Ng©n hµng nãi chung cho nªn nghiªn cøu rñi ro tÝn dông lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó tr¸nh g©y thiÖt h¹i vµ nguy c¬ kh¸c cã thÓ x¶y ra cho ho¹t ®éng tÝn dông còng nh­ ho¹t ®éng cña ng©n hµng. V× vËy cÇn ®Èy m¹nh c«ng t¸c thèng kª ®Ó thu thËp sè liÖu, ph©n tÝch sè liÖu tõ ®ã t×m ra nguyªn nh©n vµ t×m h­íng gi¶i quyÕt, kh¾c phôc. Thèng kª lµ c«ng cô s¾c bÐn trong thu thËp vµ xö lý sè liÖu cã thÓ gióp nhµ qu¶n lý ph©n tÝch sè liÖu mét c¸ch tèi ­u tõ ®ã t×m ra nguyªn nh©n vµ cã thÓ dù ®o¸n hËu qu¶. Tuy nhiªn quan träng h¬n lµ thèng kª cã thÓ gióp nhµ qu¶n lý ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc trong t­¬ng lai mét c¸ch t­¬ng ®èi chÝnh x¸c. 2-C¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch thèng kª thÝch hîp trong nghiªn cøu rñi ro ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng: 2.1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm ph©n tÝch thèng kª: + Kh¸i niÖm : Ph©n tÝch thèng kª lµ nªu mét c¸ch tæng hîp b¶n chÊt cô thÓ vµ tÝnh quy luËt cña c¸c hiÖn t­îng sè lín trong ®iÒu kÞªn thêi gian vµ ®Þa ®iÓm cô thÓ qua biÓu hiÖn b»ng con sè. + §Æc ®iÓm ph©n tÝch thèng kª: - Ph©n tÝch thèng kª ph¶i dùa trªn c¬ së ph©n tÝch lý luËn toµn diÖn vÒ hiÖn t­îng nghiªn cøu. - Ph¶i lÊy con sè thèng kª lµm t­ liÖu ph©n tÝch. - VËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p thèng kª lµm c«ng cô ph©n tÝch. 2.2. Lùa chän c¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch thèng kª thÝch hîp trong nghiªn cøu rñi ro ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng: Trong viÖc ph©n tÝch thèng kª rñi ro ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng chóng ta cÇn so s¸nh, ph©n lo¹i rñi ro, t×m ra ®èi t­îng kh¸ch hµng ph¸t sinh rñi ro vµ ph©n thµnh c¸c møc ®é ph¸t sinh rñi ro kh¸c nhau. V× vËy nguyªn t¾c lùa chän c¸c ph­¬ng ph¸p thèng kª ®Ó ph©n tÝch rñi ro ho¹t ®éng tÝn dông lµ ph¶i phï hîp vµ ph¶n ¸nh ®­îc c¸c néi dung nghiªn cøu. Cô thÓ c¸c nguyªn t¾c khi lùa chän c¸c ph­¬ng ph¸p nh­ sau: Thø nhÊt: ph¶i x¸c ®Þnh môc ®Ých cô thÓ cña viÖc ph©n tÝch. Thø hai: cÇn lùa chän vµ ®¸nh gi¸ tµi liÖu dïng ®Ó ph©n tÝch. Khi ®ã ph¶i tr¶ lêi hai c©u hái sau: T¹i sao ph¶i lùa chän vµ ®¸nh gi¸ tµi liÖu? Bëi v× cã nhiÒu nguån tµi liÖu nªn chóng ta ph¶i lùa chän tµi liÖu phï hîp. C¨n cø ®Ó lùa chän tµi liÖu: C¨n cø cµo môc ®Ých cña ph©n tÝch ®Ó lùa chän nh÷ng tµi liÖu chÝnh vµ cã liªn quan. §¸nh gi¸ tµi liÖu trªn c¸c mÆt sau: + Xem tµi liÖu Êy cã ®¶m b¶o yªu cÇu chÝnh x¸c nh­ trong ®iÒu tra thèng kª hay kh«ng. + C¸c tµi liÖu Êy ®­îc thu thËp b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p nµo, cã phï hîp víi ph­¬ng ph¸p thèng kª mµ ta ¸p dông hay kh«ng. + C¸c tµi liÖu Êy ®· ®­îc ph©n tæ, chØnh lý mét c¸ch khoa häc, phï hîp víi môc ®Ých nghiªn cøu ch­a. + C¸c chØ tiªu ®­îc tÝnh to¸n theo ph­¬ng ph¸p nµo, c¸c chØ tiªu ®ã cã nhÊt trÝ víi ph­¬ng ph¸p cña thèng kª mµ ta lùa chän hay kh«ng. Thø ba: X¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu cã nghÜa lµ ph¶i lùa chän c¸c chØ tiªu quan träng nhÊt vµ c¸c chØ tiªu cã liªn quan ®Ó hç trî vµ bæ sung cho nhau trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch. Thø t­: Sau khi ph©n tÝch t×m ra qui luËt hiÖn t­îng vµ ®Ò xuÊt c¸c ý kiÕn cho quyÕt ®Þnh qu¶n lý trªn c¬ së kiÓm ®Þnh ­u nh­îc ®iÓm vµ nh÷ng tån t¹i cÇn gi¶i quyÕt. C¨n cø c¸c nguyªn t¾c trªn cïng víi ®Æc ®iÓm d÷ liÖu vÒ rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông em ®· lùa chän mét sè ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch thèng kª phï hîp. Cô thÓ lµ mét sè ph­¬ng ph¸p sau: ph­¬ng ph¸p ph©n tæ thèng kª, ph­¬ng ph¸p d·y sè thêi gian, ph­¬ng ph¸p b¶ng thèng kª, ph­¬ng ph¸p ®å thÞ. Ngoµi c¸c ph­¬ng ph¸p trªn chóng ta cßn cã thÓ ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p nh­ ®iÒu tra tæng thÓ ®¸nh gi¸ vµ thu thËp sè liÖu, ph­¬ng ph¸p håi qui t­¬ng quan & kiÓm ®Þnh. II- §Æc ®iÓm vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch thèng kª rñi ro ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng: 1.Ph­¬ng ph¸p ph©n tæ thèng kª: 1.1.Kh¸i niÖm: Ph©n tæ thèng kª lµ c¨n cø vµo mét hoÆc mét sè tiªu thøc nµo ®ã ®Ó ph©n chia c¸c ®¬n vÞ thuéc hiÖn t­îng nghiªn cøu thµnh c¸c tæ cã tÝnh chÊt gièng nhau. Trong ®ã tiªu thøc ph©n tæ : lµ tiªu thøc thèng kª ®­îc lùa chän lµm c¨n cø ®Ó tiÕn hµnh ph©n tæ thèng kª vµ viÖc lùa chän nµy ph¶i ®­îc gi¶i quyÕt chÝnh x¸c, phï hîp víi môc ®Ých nghiªn cøu vµ ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ. 1.2.ý nghÜa: Ph©n tæ thèng kª lµ ph­¬ng ph¸p quan träng ®­îc dïng phæ biÕn trong tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n cña c¶ qu¸ tr×nh niªn gi¸m thèng kª mµ cô thÓ lµ: trong ®iÒu tra thèng kª th× dïng trong giai do¹n chän mÉu, trong tæng hîp thèng kª th× ph©n tæ lµ ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n, trong ph©n tÝch thèng kª th× ph©n tæ lµ mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p quan träng, ph©n tæ lµ c¬ së ®Ó vËn dông vµ ph©n tÝch c¸c thèng kª kh¸c. 1.3.§Æc ®iÓm vËn dông: Víi yªu cÇu nghiªn cøu rñi ro tÝn dông th× ph©n tæ thèng kª vËn dông ®Ó gióp ta hÖ thèng ho¸ mét c¸ch khoa häc c¸c tµi liÖu thu thËp ®­îc; gióp ta ph©n chia tæng thÓ phøc t¹p thµnh c¸c tæ kh¸c nhau, trong ®ã c¸c ®¬n vÞ trong cïng mét tæ th× gièng nhau, cßn c¸c ®¬n vÞ kh¸c tæ thi kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt theo tiªu thøc dïng lµm c¨n cø ph©n tæ. ¸p dông ph©n tæ kÕt hîp: lµ c¸ch ph©n tæ theo 2 tiªu thøc gåm c¸c b­íc sau: + B­íc 1: Lùa chän tiªu thøc ph©n tæ lµ tiªu thøc thuéc tÝnh hay tiªu thøc sè l­îng ; lµ tiªu thøc nguyªn nh©n hay tiªu thøc kÕt qu¶. + B­íc 2: X¸c ®Þnh sè tæ vµ kho¶ng c¸ch tæ. + B­íc 3: LËp b¶ng ph©n tæ thèng kª trªn c¬ së sè liÖu thu thËp. Cô thÓ ph©n tæ thèng kª vËn dông ®Ó ph©n chia rñi ro tÝn dông thµnh c¸c nhãm tiªu thøc theo qui m«, kÕt cÊu NQH vµ tiªu thøc thêi gian. Cã thÓ nãi, ph©n tæ lµ ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n ®Ó tæng hîp sè liÖu thèng kª. 2. Ph­¬ng ph¸p b¶ng thèng kª: 2.1.Kh¸i niÖm: B¶ng thèng kª lµ mét h×nh thøc tr×nh bµy c¸c tµi liÖu thèng kª mét c¸ch cã hÖ thèng, hîp lý vµ râ rµng. 2.2.ý nghÜa: Ph­¬ng ph¸p tr×nh bµy nµy sÏ gióp ng­êi ®äc hiÓu râ vÊn ®Ò nghiªn cøu. 2.3.§Æc ®iÓm vËn dông: Trong ph©n tÝch t×nh h×nh rñi ro tÝn dông, b¶ng thèng kª lµ n¬i gióp c¸c nhµ nghiªn cøu hiÓu cÆn kÏ, s©u s¾c vÊn ®Ò; ®Ó ®­a ra nh÷ng quan ®iÓm, c¸ch thøc c¶i tiÕn t×nh h×nh mét c¸ch ®óng ®¾n nhÊt. §Æc biÖt víi 2 phÇn chñ ®Ò vµ phÇn gi¶i thÝch trong b¶ng thèng kª ®· nãi lªn tÊt c¶ diÔn biÕn hay c¬ cÊu c¸c lo¹i NQH mµ ng­êi quan s¸t kh«ng ph¶i mÊt nhiÒu thêi gian ®Ó hiÓu nã. 3. Ph­¬ng ph¸p ®å thÞ thèng kª: 3.1.Kh¸i niÖm: §å thÞ thèng kª lµ c¸c h×nh vÏ hoÆc ®­êng nÐt h×nh häc dïng ®Ó miªu t¶ cã tÝnh chÊt quy ­íc c¸c tµi liÖu thèng kª kh¸c nhau. 3.2.ý nghÜa: H×nh t­îng ho¸ sù ph¸t triÓn, kÕt cÊu, tr×nh ®é phæ biÕn, quan hÖ so s¸nh cña hiÖn t­îng. Lµ ph­¬ng tiÖn truyÒn tin cã cã søc hÊp dÉn vµ dÔ dµng gi÷ ®­îc Ên t­îng s©u s¾c. 3.3.§Æc ®iÓm vËn dông: Víi ®Æc ®iÓm NQH thay ®æi mét c¸ch phøc t¹p, nÕu cø tr×nh bµy b»ng lêi th× khã nhËn ra ®iÓm mÊu chèt cho nªn kh¸c víi b¶ng thèng kª chØ dïng con sè, ®å thÞ thèng kª sö dông con sè kÕt hîp víi c¸c h×nh vÏ, ®­êng nÐt ®Ó tr×nh bµy c¸c ®Æc ®iÓm cña NQH. ChÝnh v× vËy, ®å thÞ thu hót sù chó ý cña ng­êi ®äc, nã gióp ta nhËn thøc nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña hiÖn t­îng mét c¸ch dÔ dµng, nhanh chãng. §å thÞ cßn gióp ta kiÓm tra b»ng h×nh ¶nh ®é chÝnh x¸c cña nh÷ng th«ng tin thu thËp ®­îc. Víi viÖc theo dâi rñi ro tÝn dông, ®å thÞ thèng kª cã thÓ biÓu thÞ: - KÕt cÊu cña NQH tuú theo tiªu thøc nghiªn cøu vµ sù thay ®æi kÕt cÊu. - Sù ph¸t triÓn cña sè NQH theo thêi gian. T×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch cho vay ... Do vËy, nã còng lµ ph­¬ng tiÖn ®ãng gãp vai trß ®¸ng kÓ khi ph©n tÝch rñi ro tÝn dông. 4.Ph­¬ng ph¸p d·y sè thêi gian: 4.1. Kh¸i niÖm: D·y sè thêi gian lµ mét d·y c¸c gi¸ trÞ cña chØ tiªu thèng kª s¾p xÕp theo thø tù thêi gian. 4.2.CÊu t¹o d·y sè thêi gian: Mét d·y sè thêi gian ®­îc cÊu t¹o bëi hai thµnh phÇn lµ: thêi gian vµ chØ tiªu vÒ hiÖn t­îng ®­¬c nghiªn cøu. Thêi gian ®­îc ®o b»ng nh÷ng ®¬n vÞ ®o thêi gian kh¸c nhau nh­: ngµy, tuÇn, th¸ng, quÝ, n¨m,…§é dµi gi÷a hai thêi gian liÒn nhau gäi lµ kho¶ng c¸ch thêi gian. ChØ tiªu vÒ hiÖn t­îng ®­îc nghiªn cøu: ph¶n ¸nh mÆt l­îng cña hiÖn t­îng ®­îc nghiªn cøu. TrÞ sè chØ tiªu gäi lµ møc ®é cña d·y sè. TrÞ sè chØ tiªu cã thÓ lµ d·y sè tuyÖt ®èi, d·y sè t­¬ng ®èi, d·y sè trung b×nh. Khi thêi gian thay ®æi c¸c møc ®é cña d·y sè thêi gian còng thay ®æi theo. 4.3. ý nghÜa cña d·y sè thêi gian: MÆt l­îng cña hiÖn t­îng th­êng xuyªn biÕn ®éng qua thêi gian. Trong thèng kª ®Ó nghiªn cøu sù biÕn ®éng cña hiÖn t­îng qua thêi gian, ta dïng ph­¬ng ph¸p d·y sè thêi gian. Qua d·y sè thêi gian ®Ó ph©n tÝch ®Æc ®iÓm vÒ sù biÕn ®éng cña hiÖn t­îng, v¹ch râ xu h­íng vµ t×m ra qui luËt vÒ sù biÕn ®éng cña hiÖn t­îng qua thêi gian tõ ®ã dù ®o¸n møc ®é cña hiÖn t­îng trong t­¬ng lai. 4.4.§Æc ®iÓm vËn dông c¸c chØ tiªu ph©n tÝch d·y sè thêi gian: §Ó ph¶n ¸nh ®Æc ®iÓm biÕn ®éng cña rñi ro tÝn dông qua thêi gian ta tÝnh c¸c chØ tiªu sau: 4.4.1.Møc ®é trung b×nh theo thêi gian: ChØ tiªu nµy nãi lªn møc ®é ®¹i diÖn cña hiÖn t­îng trong suèt thêi gian mµ ta nghiªn cøu. Tuú theo d·y sè thêi kú hay d·y sè thêi ®iÓm mµ ta cã c«ng thøc tÝnh cô thÓ. §èi víi c¸c sè liÖu rñi ro tÝn dông mµ cô thÓ lµ sè liÖu NQH ®­îc tæng hîp lµ sè thêi kú (n¨m). Møc ®é trung b×nh theo thêi gian cña NQH ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: = Trong ®ã (víi i=1,2,…,n) lµ c¸c møc ®é cña d·y sè thêi kú (1 n¨m) + §èi víi d·y sè thêi ®iÓm: Cã hai tr­êng hîp x¶y ra: - Víi kho¶ng c¸ch thêi gian b»ng nhau: Gäi: Y(víi i=1,2,3,…,n) lµ c¸c møc ®é cña d·y sè thêi ®iÓm cã kho¶ng c¸ch thêi gian b»ng nhau. lµ gi¸ trÞ trung b×nh cña c¸c møc ®é. Ta cã c«ng thøc tÝnh: = - Víi kho¶ng c¸ch thêi gian kh«ng b»ng nhau: Gäi : Y(víi i=1,2,3,…,n) lµ c¸c møc ®é cña d·y sè thêi ®iÓm cã kho¶ng c¸ch thêi gian kh«ng b»ng nhau. lµ gi¸ trÞ trung b×nh cña c¸c møc ®é. t (víi i=1,2,…,n) lµ kho¶ng c¸ch thêi gian gi÷a c¸c møc ®é cña d·y sè thêi ®iÓm. Ta cã c«ng thøc tÝnh:= = 4.4.2.L­îng t¨ng hoÆc gi¶m tuyÖt ®èi: ph¶n ¸nh sù thay ®æi qui m« cña hiÖn t­îng qua thêi gian. Cô thÓ lµ ph¶n ¸nh sù thay ®æi qui m« cña NQH trong giai ®o¹n 2002-2007. + L­îng t¨ng hoÆc gi¶m tuyÖt ®èi tõng kú (liªn hoµn): chØ tiªu nµy ph¶n ¸nh sù thay ®æi vÒ qui m« cña NQH gi÷a hai thêi gian nghiªn cøu i vµ (i-1). (víi i=1,2,3,…,n) Trong ®ã lµ l­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi liªn hoµn , lµ hiÖu sè gi÷a møc ®é thêi kú nghiªn cøu (Y) vµ møc ®é thêi kú ®øng liÒn tr­íc (Y). + L­îng t¨ng hoÆc gi¶m tuyÖt ®èi ®Þnh gèc: ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc t¨ng hoÆc gi¶m tuyÖt ®èi trong nh÷ng kho¶ng thêi gian dµi , lµ hiÖu sè gi÷a møc ®é kú nghiªn cøu (Y) vµ møc ®é cña mét kú nµo ®ã ®­îc chän lµm gèc (th­êng lµ møc ®é ®Çu tiªn trong d·y sè(Y) hay chÝnh lµ tæng c¸c l­îng t¨ng hoÆc gi¶m tuyÖt ®èi tõng kú (liªn hoµn) cña NQH. KÝ hiÖu lµ c¸c l­îng t¨ng hoÆc gi¶m tuyÖt ®èi ®Þnh gèc =Y- Y= (Víi i=2,3,..,n) + L­îng t¨ng hoÆc gi¶m tuyÖt ®èi trung b×nh: Lµ møc ®é trung b×nh cña c¸c l­îng t¨ng hoÆc gi¶m tuyÖt ®èi trung b×nh cña NQH. KÝ hiÖu : lµ l­îng t¨ng hoÆc gi¶m tuyÖt ®èi trung b×nh. = = = (Víi i=2,3,..,n). Tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu mµ ta chän c¸c chØ tiªu vÒ l­îng t¨ng hoÆc gi¶m tuyÖt ®èi trªn. 4.4.3. Tèc ®é ph¸t triÓn: Tèc ®é ph¸t triÓn lµ mét sè t­¬ng ®èi ( th­êng ®­îc biÓu hiÖn b»ng lÇn hoÆc %) ph¶n ¸nh tèc ®é vµ xu h­íng biÕn ®éng cña NQH qua thêi gian. Tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu mµ ta chän c¸c chØ tiªu vÒ tèc ®é ph¸t triÓn d­íi ®©y: + Tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn(tõng kú): ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña hiÖn t­îng gi÷a hai thêi gian liÒn nhau. t= (lÇn hoÆc %) (Víi i=2,3,…,n) Trong ®ã : t lµ tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn cña thêi gian i so víi thêigian (i-1). Y lµ møc ®é NQH ë thêi gian( i-1). Y lµ møc ®é NQH ë thêi gian i. + Tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc: ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña NQH trong nh÷ng kho¶ng thêi gian dµi. C«ng thøc tÝnh: T= (lÇn hoÆc %) (Víi i=2,3,…,n) Trong ®ã:T : Tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc. Y:Møc ®é NQH ë thêi gian i. Y:Møc ®é NQH ®Çu tiªn cña d·y sè. Gi÷a tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn vµ tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc cã hai mèi liªn hÖ sau: Thø nhÊt: TÝch c¸c tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn b»ng tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc. t.t.t…t = T = (lÇn hoÆc %) hay = T (Víi i=2,3,…,n) Thø hai: Th­¬ng cña hai tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc liÒn nhau b»ng tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn gi÷a hai thêi gian ®ã t = ( lÇn hoÆc %) (Víi i=2,3,…,n) + Tèc ®é ph¸t triÓn trung b×nh: Lµ trÞ sè ®¹i diÖn cho c¸c tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn. V× c¸c tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn cã quan hÖ tÝch nªn ®Ó tÝnh tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n ta sö dông c«ng thøc trung b×nh nh©n. KÝ hiÖu: lµ tèc ®é ph¸t triÓn trung b×nh. = = = (lÇn hoÆc %). (Víi i=2,3,…,n). 4.4.4.Tèc ®é t¨ng (gi¶m) : ChØ tiªu nµy cho biÕt qua thêi gian møc ®é cña NQH t¨ng(gi¶m)bao nhiªu lÇn( hoÆc bao nhiªu %). + Tèc ®é t¨ng (gi¶m) tõng kú (liªn hoµn): Lµ tû sè gi÷a l­îng t¨ng (gi¶m) liªn hoµn víi møc ®é kú gèc liªn hoµn. KÝ hiÖu: (i=2,3,…,n) lµ tèc ®é t¨ng (gi¶m) liªn hoµn Ta cã c«ng thøc: a = (lÇn hoÆc %) Víi i=2,3,…,n. hay a = = t - 1 (lÇn) = t - 100 (%) + Tèc ®é t¨ng (gi¶m) ®Þnh gèc: Lµ tû sè gi÷a l­îng t¨ng (gi¶m) ®Þnh gèc víi møc ®é kú gèc cè ®Þnh. KÝ hiÖu:A (i=2,3,…,n) lµ c¸c tèc ®é t¨ng (gi¶m) ®Þnh gèc th×: A = (lÇn hoÆc %) Víi i=2,3,…,n hay A = = = T - 1 (lÇn) = T - 100 (%) + Tèc ®é t¨ng (gi¶m) trung b×nh: Lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tèc ®é t¨ng (gi¶m) ®¹i diÖn trong suèt thêi gian nghiªn cøu cu¶ sè NQH. KÝ hiÖu : lµ tèc ®é t¨ng (gi¶m) trung b×nh . Ta cã: = - 1 (lÇn) hay = - 100 (%) 4.4.5.Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña 1% t¨ng (gi¶m) cña tèc ®é t¨ng gi¶m liªn hoµn (tõng kú): ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh cø 1% t¨ng (gi¶m) cña tèc ®é t¨ng(gi¶m)liªn hoµn cña NQH th× t­¬ng øng víi mét trÞ sè tuyÖt ®èi lµ bao nhiªu triÖu ®ång. KÝ hiÖu: g (i-2,3,…,n) lµ Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña 1% t¨ng (gi¶m) .Ta cã: g = (Víi i=2,3,…,n) hay g = KÕt luËn: Trong n¨m chØ tiªu trªn mçi chØ tiªu cã mét néi dung vµ ý nghÜa riªng, qua ®ã cho phÐp ta ®­a ra ®Æc ®iÓm c¬ b¶n vÒ sù biÕn ®éng cña rñi ro tÝn dông mµ cô thÓ lµ biÕn ®éng NQH qua thêi gian Tuy nhiªn n¨m chØ tiªu trªn l¹i cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, bæ sung cho nhau ®Ó ta thÊy râ sù biÕn ®éng cña rñi ro tÝn dông mµ cô thÓ lµ biÕn ®éng NQH d­íi c¸c gãc ®é kh¸c nhau. 5. Ph­¬ng ph¸p håi quy t­¬ng quan Lµ ph­¬ng ph¸p th­êng xuyªn ®­îc sö dông ®Ó nghiªn cøu mèi liªn hÖ t­¬ng quan gi÷a c¸c tiªu thøc nguyªn nh©n vµ tiªu thøc kÕt qu¶. Bao gåm c¸c b­íc: B1: X¸c ®Þnh tiªu thøc nguyªn nh©n, tiªu thøc kÕt qu¶ B2: TÝnh to¸n c¸c hÖ sè håi quy ®Ó viÕt m« h×nh B3: TÝnh hÖ sè t­¬ng quan ®Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é chÆt chÏ cña mèi liªn hÖ. B4: KiÒm ®Þnh c¸c hÖ sè håi quy xem m« h×nh ®­a ra ®· phï hîp hay ch­a. Nh­ chóng ta ®· biÕt rñi ro tÝn dông mµ cô thÓ lµ NQH chÞu ¶nh h­ëng cña rÊt nhiÒu nh©n tè: L·i suÊt, qui m« kho¶n vay, chÝnh s¸ch cña ng©n hµng, chu kú kinh doanh cña kh¸ch hµng vµ nhiÒu nh©n tè kh¸c. Trong khi ®¸nh gi¸ rñi ro tÝn dông nhiÖm vô cña håi quy t­¬ng quan lµ t×m ra nh÷ng lý do dÉn ®Õn kÕt qu¶ ®ã, tõ ®ã ®­a ra gi¶i ph¸p ®iÒu chØnh ®óng ®¾n. Cô thÓ khi nghiªn cøu rñi ro tÝn dông cña ng©n hµng, ta cã thÓ ¸p dông mèi liªn hÖ gi÷a mét sè tiªu thøc sè l­îng lµ: ®é lín kho¶n vay, thêi gian vay vµ l·i suÊt cña kho¶n vay,...th«ng qua hµm håi quy, hÖ sè t­¬ng quan, tû sè t­¬ng quan. §Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh ®©u lµ nh©n tè chÝnh ¶nh h­ëng m¹nh nhÊt tíi NQH vµ ®­a ra gi¶i ph¸p trùc tiÕp vÒ nh©n tè ®ã. 6.Ph­¬ng ph¸p biÓu ®å Pareto vµ qui t¾c 80-20 ­u tiªn qu¶n lý chÊt l­îng: * §Ó vÏ biÓu ®å Pareto chóng ta ph¶i lµm c¸c b­íc nh­ sau: + Chia trôc hoµnh thµnh c¸c nguyªn nh©n. + Chia trôc tông thµnh c¸c nhãm kÕt qu¶ ( tÝnh ra %) víi tæng lµ 100%. + VÏ biÓu ®å b»ng ®­êng gÊp khóc hoÆc ®­êng cong. * Qui t¾c 80-20: NÕu trong c¸c nguyªn nh©n g©y nªn kÕt qu¶ , nÕu ta thÊy r»ng chØ hai nguyªn nh©n mµ g©y nªn tíi 80% kÕt qu¶ th× ta sÏ ­u tiªn gi¶i quyÕt hai nguyªn nh©n ®ã tr­íc . ch­¬ng iii: vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p thèng kª ph©n tÝch thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông t¹i Sacombank BN I-Kh¸i qu¸t vÒ Sacombank BN 2.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN THƯƠNG TÍN CHI NHÁNH BẮC NINH. 2.1.1 Khái quát về Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn Thương Tín (SacomBank) Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín, tên viết là Sacombank, có trụ sở chính tại Số 278 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, phường 8, quận 3 Thành phố Hồ Chí Minh, được thành lập và hoạt động theo Giấy phép số 0006/NH-CP ngày 05/12/1991, trên cơ sở sáp nhập 4 tổ chức tín dụng là: Ngân hàng phát triển kinh tế Gò Vấp, HTX tín dụng Lữ Gia, Tân Bình và Thành Công với hoạt động chính là huy động vốn, cấp tín dụng và thực hiện các dịch vụ Ngân hàng. Vốn điều lệ: Với xuất phát điểm là 3 tỷ đồng, đến tháng 6/2007 Sacombank chính thức tăng vốn lên: 4.449 tỷ đồng và trở thành Ngân hàng cổ phần có vốn điều lệ cao nhất. Cổ đông: Ngày 08/08/2005 Ngân hàng ANZ đã chính thức đầu tư 27 triệu USD để sở hữu 10% vốn cổ phần của Sacombank và trở thành cổ đông nước ngoài thứ ba của Sacombank. Sau sự kiện này, tổng vốn góp của cổ đông nước ngoài tại Sacombank là 27% vốn điều lệ, trong đó: Ngân hàng ANZ chiếm 10%, Công ty tài chính Quốc tế (IFC) chiếm 8%, quỹ đầu tư Dragon Financial Holdings (Anh quốc) sở hữu 9%. Sacombank hợp tác hiệu quả với các tổ chức kinh tế trong và ngoài nước như Hoang Anh Gia Lai, Hữu Liên Á Châu, Trường Hải Auto, Comeco, Military Bank, ISUZU Việt Nam... Ngoài các cổ đông nước ngoài và các cổ đông là các nhà kinh doanh trong nước, Sacombank còn có khoảng 51.000 cổ đông đại chúng. Sau hai năm nỗ lực chuẩn bị, Sacombank đã chính thức niêm yết cổ phiếu trên sàn giao dịch chứng khoán với mã hiệu STB vào ngày 12/07/2006. Sacombank là NHTM đầu tiên của Việt Nam niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán. Từ đây, cổ phiếu STB được tự do giao dịch, tính thanh khoản cao hơn và thu hút thêm nhiều nhà đầu tư hơn. Sacombank có nhiều cơ hội để tăng nhanh vốn điều lệ từ việc phát hành thêm cổ phiếu thông qua đấu giá trên thị trường chứng khoán, nhất là thời kỳ hậu WTO. Đây là bước ngoặt mới của Sacombank trên bước đường phát triển, vốn cổ phân luân chuyển theo thị trường chứng khoán, chuyên nghiệp hơn, minh bạch hơn, tuy nhiên Ngân hàng cũng phải đối diện với nhiều cam go và thử thách hơn.Trong giai đoạn này, Sacombank có nhiều đợt phát hành cổ phiếu tăng vốn điều lệ được các nhà đầu tư hưởng ứng và đều thành công tốt đẹp. Vốn điều lệ của Sacombank tăng nhanh qua các năm và trở thành ngân hàng TMCP đầu tiên vượt mốc 1.000 tỷ đồng. Vốn điều lệ đến cuối năm 2006 là 2.089 tỷ và vốn tự có là: 2.574 tỷ đồng. Hiện nay, vốn điều lệ của Sacombank lên đến: 4.449 tỷ đồng. Vốn điều lệ tính đến cuối năm 2008 là 6.048.756.260.000đ SacomBank có 9.700 đại lý thuộc 250 ngân hàng tại 91 quốc gia và vùng lãnh thổ;  Khoảng 51.000 cổ đông đại chúng; Khoảng 6.000 cán bộ nhân viên trẻ, năng động và sáng tạo; Mạng lưới hoạt động: Với định hướng là một ngân hàng bán lẻ “đa năng- hiện đại” việc mở rộng mạng lưới là một trong những mục tiêu chiến lược của Sacombank. Mạng lưới hoạt động của Sacombank từ 3 chi nhánh và 1 Hội sở lúc thành lập. Tính đến thời điểm hiện nay, Sacombank là Ngân hàng có hệ thống mạng luới chi nhánh, phòng giao dịch, tổ tín dụng nhiều nhất và rộng khắp nhất trong hệ thống các ngân hàng TMCP Việt Nam, bao gồm trên 240 chi nhánh và phòng giao dịch tại 44 tỉnh, thành phố trong cả nước và 9.700 chi nhánh đại lý của 250 Ngân hàng thuộc 91 quốc gia và vùng lãnh thổ toàn cầu.Vào ngày 16/5/2008, Sacombank tạo nên một bước ngoặt mới trong lịch sử hình thành và phát triển Ngân hàng với việc thành lập Tập đoàn tài chính Sacombank.  Hiện nay, Tập đoàn tài chính Sacombank có sự góp mặt của thành viên: Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín (Sacombank). Công ty Chứng khoán Ngân hàng Sài Gòn Thương Tín (SBS). Công ty Cho thuê tài chính Ngân hàng Sài Gòn Thương Tín (SBL). Công ty Kiều hối Sài Gòn Thương Tín (SBR). Công ty Quản lý nợ và khai thác tài sản (SBA). Thành viên hợp tác chiến lược: Công ty cổ phần Đầu tư Sài Gòn Thương Tín (STI). Công ty cổ phần Địa ốc Sài Gòn Thương Tín (Sacomreal). Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Tân Định (Tadimex);Công ty cổ phần Đầu tư - Kiến trúc -Xây dựng Toàn Thịnh Phát;Công ty liên doanh Quản lý quỹ đầu tư chứng khoán Việt Nam (VFM);Trường Đại học tư thục Yersin Đà Lạt. Các sản phẩm dịch vụ: Đến năm 2010, Việt Nam thực hiện mở cửa hoàn toàn thị trường Ngân hàng, các Ngân hàng trong nước và Ngân hàng nước ngoài được đối xử công bằng, các sản phẩm dịch vụ vốn trước đây đã bị cạnh tranh gay gắt thì n._.226.54 12.43 9619.01 9.8241 18085.15 16.5 4.§ång tµi trî 23807.76 22.38 23104.5 23.597 36702.42 33.5 Tæng NQH Trung &dµi h¹n 106374 100 97912.08 100 109575 100 B¶ng 14: Ph©n lo¹i NQH theo thµnh phÇn kinh tÕ. Lo¹i NQH N¨m 2005 N¨m 2006 N¨m 2007 TuyÖt ®èi (triÖu ®ång) T­¬ng ®èi (%) TuyÖt ®èi (triÖu ®ång) T­¬ng ®èi (%) TuyÖt ®èi (triÖu ®ång) T­¬ng ®èi (%) 1.Quèc doanh 86766.54 80.39 89403.79 89.95 98405.04 88.1 2.Ngoµi QD 21162.46 19.61 9989.25 10.05 13297.96 11.9 Tæng 107929 100 99393.04 100 111703 100 N¨m Lo¹i NQH N¨m 2005 N¨m 2006 N¨m 2007 TuyÖt ®èi (triÖu ®ång) T­¬ng ®èi (%) TuyÖt ®èi (triÖu ®ång) T­¬ng ®èi (%) TuyÖt ®èi (triÖu ®ång) T­¬ng ®èi (%) 1.Tõ 1-180 ngµy 3453.73 3.2 3399.24 3.42 5319.7 4.762 2.Tõ 180-360 ngµy 39588.36 36.68 36258.58 36.48 37234.3 33.33 3.Tõ 360 ngµy trë lªn 64886.91 60.12 59735.22 60.1 69149 61.9 Tæng 107929 100 99393.04 100 111703 100 B¶ng 15: Ph©n lo¹i NQH theo tÝnh chÊt. KÕt qu¶ tÝnh to¸n cho thÊy r»ng sè NQH n¨m 2005 lµ 107929 triÖu ®ång trong ®ã NQH ng¾n h¹n lµ 1555 tr.®ång chiÕm tû träng 1,462% Tæng NQH, NQH trung & dµi h¹n lµ 106374 triÖu ®ång chiÕm tû träng 98,54%. N¨m 2006 Tæng NQH lµ 99393.04 triÖu ®ång trong ®ã NQH ng¾n h¹n lµ 1448.4 triÖu ®ång chiÕm tû träng 1,4975%, NQH trung & dµi h¹n lµ 97912.08 triÖu ®ång chiÕm tû träng 98.503%. N¨m 2007 tæng NQH lµ 111703 triÖu ®ång trong ®ã NQH ng¾n h¹n lµ 2128 triÖu ®ång chiÕm tû träng 1.905%, NQH trung & dµi h¹n lµ 109575 triÖu ®ång chiÕm tû träng 98.09%. Qua ®ã cho thÊy NQH chñ yÕu tËp trung vµo nî trung & dµi h¹n, nî ng¾n h¹n chØ chiÕm tû lÖ rÊt nhá bÐ kho¶ng h¬n 1%. NÕu chia NQH chi tiÕt theo NQH trung & dµi h¹n th× cô thÓ nh­ sau: N¨m 2005 Tæng NQH trung & dµi h¹n lµ 106374 triÖu ®ång trong ®ã NQH th­¬ng m¹i lµ 10084.83 triÖu ®ång chiÕm tû träng 9.481%; NQH theo kÕ ho¹ch nhµ n­íc lµ 59254.88 triÖu ®ång chiÕm tû träng 55.7%; NQH uû th¸c & ODA lµ 13226.54 triÖu ®ång chiÕm tû träng 12.43%; NQH ®ång tµi trî lµ 23807.76 triÖu ®ång chiÕm tû träng 22.38%. N¨m 2006 Tæng NQH trung & dµi h¹n lµ 97912.08 triÖu ®ång trong ®ã NQH th­¬ng m¹i lµ 10617.94 triÖu ®ång chiÕm tû träng 10.844%; NQH theo kÕ ho¹ch nhµ n­íc lµ 54570.63 triÖu ®ång chiÕm tû träng 55.734%; NQH uû th¸c & ODA lµ 9619.01 triÖu ®ång chiÕm tû träng 9.8241 %; NQH ®ång tµi trî lµ 23104.5 triÖu ®ång chiÕm tû träng 23.597%. N¨m 2007 Tæng NQH trung & dµi h¹n lµ 109575 triÖu ®ång trong ®ã NQH th­¬ng m¹i lµ 12765.96 triÖu ®ång chiÕm tû träng 11.65%; NQH theo kÕ ho¹ch nhµ n­íc lµ 42021.47 triÖu ®ång chiÕm tû träng 38.35%; NQH uû th¸c & ODA lµ 18085.15 triÖu ®ång chiÕm tû träng 16.5%; NQH ®ång tµi trî lµ 36702.42 triÖu ®ång chiÕm tû träng 33.5%. Nh×n chung NQH theo kÕ ho¹ch nhµ n­íc th­êng chiÕm tû träng lín nhÊt tiÕp ®ã lµ NQH ®ång tµi trî, chiÕm tû träng nhá nhÊt lµ NQH khu vùc th­¬ng m¹i. NÕu chia NQH theo thµnh phÇn kinh tÕ th× cô thÓ nh­ sau: N¨m 2005 tæng NQH lµ 107929 triÖu ®ång trong ®ã NQH khu vùc kinh tÕ quèc doanh lµ 86766.54 triÖu ®ång chiÕm tû träng 80.39%, NQH khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ 21162.46 triÖu ®ång chiÕm tû träng 19.61%. N¨m 2006 tæng NQH lµ 99393.04 triÖu ®ång trong ®ã NQH khu vùc kinh tÕ quèc doanh lµ 89403.79 triÖu ®ång chiÕm tû träng 89.95%, NQH khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ 9989.25 triÖu ®ång chiÕm tû träng 10.05%. N¨m 2007 tæng NQH lµ 111703 triÖu ®ång trong ®ã NQH khu vùc kinh tÕ quèc doanh lµ 98405.04 triÖu ®ång chiÕm tû träng 88.1%, NQH khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ 13297.96 triÖu ®ång chiÕm tû träng 11.9%. Nh×n chung khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh cã tû träng NQH nhá th­êng chiÕm tû träng h¬n 10%, khu vùc kinh tÕ quèc doanh cã tû träng NQH lín h¬n rÊt nhiÒu th­êng lµ trªn d­íi 90%. NÕu chia NQH theo tÝnh chÊt th× cô thÓ nh­ sau: N¨m 2005 tæng NQH lµ 107929 triÖu ®ång trong ®ã NQH tõ 1-180 ngµy lµ 3453.73 triÖu ®ång chiÕm tû träng 3.2%; NQH tõ 180-360 ngµy lµ 39588.36 triÖu ®ång chiÕm tû träng 36.68%; NQH trªn 360 ngµy lµ 64886.91 triÖu ®ång chiÕm tû träng 60.12%. N¨m 2006 tæng NQH lµ 99393.04 triÖu ®ång trong ®ã NQH tõ 1-180 ngµy lµ 3399.24 triÖu ®ång chiÕm tû träng 3.42%; NQH tõ 180-360 ngµy lµ 36258.58 triÖu ®ång chiÕm tû träng 36.48%; NQH trªn 360 ngµy lµ 59735.22 triÖu ®ång chiÕm tû träng 60.1%. N¨m 2007 tæng NQH lµ 111703 triÖu ®ång trong ®ã NQH tõ 1-180 ngµy lµ 5319.7 triÖu ®ång chiÕm tû träng 4.762%; NQH tõ 180-360 ngµy lµ 37234.3 triÖu ®ång chiÕm tû träng 33.33%; NQH trªn 360 ngµy lµ 69149 triÖu ®ång chiÕm tû träng 61.9 %. Nh×n chung tû träng NQH tõ 360 ngµy trë lªn chiÕm tû träng lín nhÊt th­êng lµ trªn 60%, tiÕp ®ã lµ NQH tõ 180-360 ngµy, chiÕm tû träng nhá nhÊt lµ NQH tõ 1-180 ngµy. VËn dông ph­¬ng ph¸p biÓu ®å Pareto vµ qui t¾c 80-20 cho nguyªn nh©n g©y nªn tæng NQH chi tiÕt theo lo¹i trung & dµi h¹n ta cã : + BiÓu ®å Pareto: ¸p dông sè liÖu n¨m 2006. BiÓu ®å 4: BiÓu ®å Pareto. KÝ hiÖu : 1 lµ NQH theo KHNN;2 lµ NQH ë lo¹i cho vay ®ång tµi trî ; 3 lµ NQH th­¬ng m¹i; 4 lµ NQH uû th¸c ,ODA. + ¸p dông qui t¾c 80-20 cho nguyªn nh©n g©y nªn tæng NQH chi tiÕt theo lo¹i trung & dµi h¹n: Nh×n vµo biÓu ®å trªn ta thÊy r»ng NQH theo KHNN vµ NQH cho vay ®ång tµi trî chiÕm tû träng trªn d­íi 80% nªn ¸p dông qui t¾c nµy ta sÏ ­u tiªn gi¶i quyÕt 2 lo¹i NQH nµy trø¬c trong sè c¸c lo¹i g©y nªn NQH trung & dµi h¹n v× khi gi¶i quÕt 2 lo¹i nî nµy ta ®· kh¾c phôc ®­îc tíi 80% hËu qu¶, cßn nÕu gi¶i quyÕt c¸c lo¹i nî cßn l¹i th× còng míi chØ kh¾c phôc ®­îc tèi ®a lµ 20% hËu qu¶. VËn dông ph­¬ng ph¸p d·y sè thêi gian ph©n tÝch c¸c chØ tiªu biÕn ®éng NQH nh­ sau: B¶ng 16:B¶ng kÕt qu¶ tÝnh c¸c chØ tiªu ph©n tÝch biÕn ®éng nî qu¸ h¹n cña Sacombank BN giai ®o¹n 2001-2007. N¨m Nî qu¸ h¹n (triÖu ®ång) L­îng t¨ng gi¶m tuyÖt ®èi (triÖu ®ång) Tèc ®é ph¸t triÓn (%) Tèc ®é t¨ng gi¶m(%) Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi 1% t¨ng gi¶m (triÖu ®ång) Liªn hoµn §Þnh gèc Liªn hoµn §Þnh gèc Liªn hoµn §Þnh gèc 2001 33852 - - - - - - - 2002 34805 952.6 952.6 102.8 102.8 2.8 2.8 338.52 2003 36067 1262 2215 103.6 106.5 3.6 6.5 348.05 2004 29872 -6195 -3980 82.82 88.24 -17.18 -11.76 360.67 2005 107929 78057 74077 361.3 318.83 261.3 218.83 298.72 2006 99393 -8536 65541 92.09 293.6 -7.91 193.6 1079.29 2007 111703 12310 77851 112.39 329.97 12.39 229.97 993.93 KÕt qu¶ tÝnh to¸n cho thÊy : Tæng NQH b×nh qu©n trong giai ®o¹n 2001-2004 lµ 63474 triÖu ®ång, l­îng t¨ng gi¶m trung b×nh lµ 12975 triÖu ®ång, tèc ®é ph¸t triÓn trung b×nh lµ 122.02% , tèc dé t¨ng trung b×nh lµ 22.02%. Cô thÓ: N¨m 2001 Tæng NQH lµ 33852 triÖu ®ång . N¨m 2002 Tæng NQH lµ 34805 triÖu ®ång t¨ng 952.6 triÖu ®ång so víi n¨m 2001 ®¹t tèc ®é ph¸t triÓn lµ 1102.8% , tèc ®é t¨ng lµ 2.8%, øng víi 1% t¨ng lµ 338.52 triÖu ®ång. N¨m 2003 Tæng NQH lµ 36067 triÖu ®ång t¨ng 1262 triÖu ®ång so víi n¨m tr­íc, t¨ng 2215 triÖu ®ång so víi n¨m gèc (n¨m 2001); ®¹t tèc ®é ph¸t triÓn so víi n¨m tr­íc lµ 103.6%, tèc ®é ph¸t triÓn so víi n¨m gèc lµ 106.5%; ®¹t tèc ®é t¨ng so víi n¨m tr­íc lµ 3.6%, tèc ®é t¨ng so víi n¨m gèc lµ 6.5%, øng víi 1% t¨ng lµ 348.05 triÖu ®ång. N¨m 2004 Tæng NQH lµ 29872 triÖu ®ång gi¶m 6195 triÖu ®ång so víi n¨m tr­íc , gi¶m 3980 triÖu ®ång so víi n¨m gèc (n¨m 2001); ®¹t tèc ®é ph¸t triÓn so víi n¨m tr­íc lµ 82.82%, tèc ®é ph¸t triÓn so víi n¨m gèc lµ 88.24%; ®¹t tèc ®é t¨ng so víi n¨m tr­íc lµ -17.18%, tèc ®é t¨ng so víi n¨m gèc lµ -11.76%, øng víi 1% gi¶m lµ 360.67 triÖu ®ång. Sè NQH gi¶m lµ tèt ®èi víi c¶ ng­êi vay vµ ng­êi cho vay. N¨m 2005 Tæng NQH lµ 107929 triÖu ®ång t¨ng 78057 triÖu ®ång so víi n¨m tr­íc, t¨ng 74077 triÖu ®ång so víi n¨m gèc (n¨m 2001); ®¹t tèc ®é ph¸t triÓn so víi n¨m tr­íc lµ 361.3 %, tèc ®é ph¸t triÓn so víi n¨m gèc lµ 318.83%; ®¹t tèc ®é t¨ng so víi n¨m tr­íc lµ 261.3%, tèc ®é t¨ng so víi n¨m gèc lµ 218.83%, øng víi 1% t¨ng lµ 298.72 triÖu ®ång. §©y lµ n¨m cã sè NQH t¨ng ®ét biÕn so víi n¨m tr­íc. N¨m 2006 Tæng NQH lµ 99393 triÖu ®ång gi¶m 8536 triÖu ®ång so víi n¨m tr­íc, t¨ng 65541 triÖu ®ång so víi n¨m gèc (n¨m 2001); ®¹t tèc ®é ph¸t triÓn so víi n¨m tr­íc lµ 92.09%, tèc ®é ph¸t triÓn so víi n¨m gèc lµ 293.6%; ®¹t tèc ®é t¨ng so víi n¨m tr­íc lµ -7.91%, tèc ®é t¨ng so víi n¨m gèc lµ 193.6%, øng víi 1% t¨ng lµ 1079.29 triÖu ®ång. N¨m 2007 Tæng NQH lµ 111703 triÖu ®ång t¨ng 12310 triÖu ®ång so víi n¨m tr­íc, t¨ng 77851 triÖu ®ång so víi n¨m gèc (n¨m 2001); ®¹t tèc ®é ph¸t triÓn so víi n¨m tr­íc lµ 112.39%, tèc ®é ph¸t triÓn so víi n¨m gèc lµ 329.97%; ®¹t tèc ®é t¨ng so víi n¨m tr­íc lµ 12.39%, tèc ®é t¨ng so víi n¨m gèc lµ 229.97%, øng víi 1% t¨ng lµ 993.93 triÖu ®ång. 2.2- Tû lÖ nî qu¸ h¹n trªn tæng d­ nî: NQH c¸c lo¹i trong kú Tû lÖ nî qu¸ h¹n trªn tæng d­ nî: Tæng d­ nî b×nh qu©n Tû lÖ nî qu¸ h¹n = *100 Tû lÖ NQH so víi Tæng d­ nî: Tû lÖ nµy cµng nhá cµng tèt. §iªï ®ã chøng tá kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng lµ rÊt tèt vµ ph¶n ¸nh kho¶n tÝn dông cã chÊt l­îng cao. B¶ng 17:KÕt qu¶ tÝnh Tû lÖ NQH so víi Tæng d­ nî cña Sacombank BN giai ®o¹n 2005-2007. §¬n vÞ :%. Tû lÖ NQH/Tæng d­ nî 2005 2006 2007 Tû lÖ NQH/Tæng d­ nî theo tÝnh chÊt 1.Tõ 1-180 ngµy 0.065 0.068 0.1 2.Tõ 180-360 ngµy 0.748 0.726 0.7 3.Tõ 360 ngµy trë lªn 1.226 1.196 1.3 Tæng 2.04 1.99 2.1 Tû lÖ NQH/Tæng d­ nî theo thµnh phÇn kinh tÕ 1.Quèc doanh 1.64 1.79 1.85 2.Ngoµi QD 0.4 0.2 0.25 Tæng 2.04 1.99 2.1 Tû lÖ NQH/Tæng d­ nî theo thêi gian 1.Ng¾n h¹n 0.029 0.03 0.04 2.Trung &dµi h¹n 2.011 1.96 2.06 Tæng 2.04 1.99 2.1 Tû lÖ NQH/Tæng d­ nî chi tiÕt theo lo¹i nî trung & dµi h¹n. 1.Th­¬ng m¹i 0.191 0.213 0.24 2.KHNN 1.12 1.093 0.79 3.Uû th¸c, ODA 0.25 0.193 0.34 4.§ång tµi trî 0.45 0.463 0.69 Tæng 2.011 1.96 2.06 KÕt qu¶ tÝnh to¸n cho thÊy: Tû lÖ NQH/Tæng d­ nî n¨m 2005 lµ 2.04%, n¨m 2006 lµ 1.99% gi¶m 0.05% so víi n¨m 2005, n¨m 2007 lµ 2.1% t¨ng 0.11% so víi n¨m 2006 vµ t¨ng 0.06% so víi n¨m 2005. XÐt cô thÓ theo tõng lo¹i NQH ta cã kÕt qu¶ ph©n tÝch nh­ sau: NÕu xÐt theo thêi gian: Tû lÖ NQH/Tæng d­ nî n¨m 2005 lµ 2.04% trong ®ã Tû lÖ NQH /Tæng d­ nî cña kho¶n vay ng¾n h¹n chiÕm tû träng 0.029% vµ Tû lÖ NQH /Tæng d­ nî cña kho¶n vay trung & dµi h¹n chiÕm tû träng 2.011% . §iÒu ®ã cho thÊy r»ng NQH trung & dµi h¹n chiÕm 98.578% tæng NQH, NQH ng¾n h¹n chØ chiÕm 1.422% tæng NQH. Tû lÖ NQH/Tæng d­ nî n¨m 2006 lµ 1.99% trong ®ã Tû lÖ NQH /Tæng d­ nî cña kho¶n vay ng¾n h¹n chiÕm tû träng 0.03 % vµ Tû lÖ NQH /Tæng d­ nî cña kho¶n vay trung & dµi h¹n chiÕm tû träng 98.49 % . §iÒu ®ã cho thÊy r»ng NQH trung & dµi h¹n chiÕm 1.51% tæng NQH, NQH ng¾n h¹n chØ chiÕm 1.96 % tæng NQH. Tû lÖ NQH/Tæng d­ nî n¨m 2007 lµ 2.1% trong ®ã Tû lÖ NQH /Tæng d­ nî cña kho¶n vay ng¾n h¹n chiÕm tû träng 0.04% vµ Tû lÖ NQH /Tæng d­ nî cña kho¶n vay trung & dµi h¹n chiÕm tû träng 2.06% . §iÒu ®ã cho thÊy r»ng NQH trung & dµi h¹n chiÕm 98.1% tæng NQH,NQH ng¾n h¹n chØ chiÕm 1.9 % tæng NQH. NÕu xÐt theo thµnh phÇn kinh tÕ: Tû lÖ NQH/Tæng d­ nî n¨m 2005 lµ 2.04% trong ®ã Tû lÖ NQH /Tæng d­ nî cña khu vùc kinh tÕ quèc doanh chiÕm tû träng 1.64 % vµ Tû lÖ NQH /Tæng d­ nî cña khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh chiÕm tû träng 0.4% . §iÒu ®ã cho thÊy r»ng NQH khu vùc kinh tÕ quèc doanh chiÕm tû träng 80.39% Tæng NQH, NQH khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh chiÕm tû träng 19.61% Tæng NQH. Tû lÖ NQH/Tæng d­ nî n¨m 2006 lµ 1.99% trong ®ã Tû lÖ NQH /Tæng d­ nî cña khu vùc kinh tÕ quèc doanh chiÕm tû träng 1.79% vµ Tû lÖ NQH /Tæng d­ nî cña khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh chiÕm tû träng 0.2 % . §iÒu ®ã cho thÊy r»ng NQH khu vùc kinh tÕ quèc doanh chiÕm tû träng 89.95% Tæng NQH, NQH khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh chiÕm tû träng 10.05 % Tæng NQH. Tû lÖ NQH/Tæng d­ nî n¨m 2007 lµ 2.1% trong ®ã Tû lÖ NQH /Tæng d­ nî cña khu vùc kinh tÕ quèc doanh chiÕm tû träng 1.85% vµ Tû lÖ NQH /Tæng d­ nî cña khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh chiÕm tû träng 0.25% . §iÒu ®ã cho thÊy r»ng NQH khu vùc kinh tÕ quèc doanh chiÕm tû träng 88.1 % Tæng NQH , NQH khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh chiÕm tû träng 11.9% Tæng NQH. VËn dông ph­¬ng ph¸p d·y sè thêi gian ph©n tÝch biÕn ®éng Tû lÖ NQH /Tæng d­ nî nh­ sau: KÕt qu¶ tÝnh c¸c chØ tiªu ph©n tÝch biÕn ®éng Tû lÖ NQH /Tæng d­ nî ®­îc tr×nh bµy trªn b¶ng sau: B¶ng 18: B¶ng kÕt qu¶ tÝnh c¸c chØ tiªu ph©n tÝch biÕn ®éng tû lÖ NQH/Tæng d­ nî cña Sacombank BN giai ®oan 2001-2007. N¨m Tû lÖ NQH / Tæng d­ nî (%) L­îng t¨ng gi¶m tuyÖt ®èi (triÖu ®ång) Tèc ®é ph¸t triÓn (%) Tèc ®é t¨ng gi¶m(%) Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi 1% t¨ng gi¶m (triÖu ®ång) Liªn hoµn §Þnh gèc Liªn hoµn §Þnh gèc Liªn hoµn §Þnh gèc 2001 2.021 - - - - - - - 2002 1.037 -0.984 -0.984 51.31 51.31 -48.68 -48.68 0.02021 2003 0.900 -0.137 -1.121 86.78 44.53 -13.21 -55.46 0.01037 2004 0.5718 -0.328 -1.4492 63.53 28.29 -36.46 -71.70 0.009 2005 2.040 1.468 0.019 356.76 100.94 256.76 0.94 0.005718 2006 1.990 -0.05 -0.031 97.54 98.46 -2.45 -1.53 0.0204 2007 2.10 0.11 0.079 105.52 103.90 5.52 3.90 0.0199 KÕt qu¶ tÝnh to¸n cho thÊy : N¨m2001 Tû lÖ NQH / Tæng d­ nî (%) lµ 2.021%. N¨m 2002 Tû lÖ NQH / Tæng d­ nî lµ 1.037% gi¶m 0.984% so víi n¨m 2001 ®¹t tèc ®é ph¸t triÓn lµ 51.% , tèc ®é t¨ng lµ -48.68%, øng víi 1% t¨ng lµ 0.02021%. N¨m 2003 Tû lÖ NQH / Tæng d­ nî lµ 0.9% gi¶m .0137% so víi n¨m tr­íc, gi¶m 1.121% so víi n¨m gèc (n¨m 1998); ®¹t tèc ®é ph¸t triÓn so víi n¨m tr­íc lµ 86.78%, tèc ®é ph¸t triÓn so víi n¨m gèc lµ 44.53%; ®¹t tèc ®é t¨ng so víi n¨m tr­íc lµ -13.21%, tèc ®é t¨ng so víi n¨m gèc lµ -55.46% , øng víi 1% t¨ng lµ 0.01037%. N¨m 2004 Tû lÖ NQH / Tæng d­ nî lµ 0.5718% gi¶m 0.328% so víi n¨m tr­íc, gi¶m 1.4492% so víi n¨m gèc (n¨m 2001); ®¹t tèc ®é ph¸t triÓn so víi n¨m tr­íc lµ 63.53%, tèc ®é ph¸t triÓn so víi n¨m gèc lµ 28.29%; ®¹t tèc ®é t¨ng so víi n¨m tr­íc lµ -36.46%, tèc ®é t¨ng so víi n¨m gèc lµ -71.7% , øng víi 1% t¨ng lµ 0.009%. N¨m 2005 Tû lÖ NQH / Tæng d­ nî lµ 2.04% t¨ng 1.468% so víi n¨m tr­íc, t¨ng0.019% so víi n¨m gèc (n¨m 2001); ®¹t tèc ®é ph¸t triÓn so víi n¨m tr­íc lµ 356.76%, tèc ®é ph¸t triÓn so víi n¨m gèc lµ 100.94%; ®¹t tèc ®é t¨ng so víi n¨m tr­íc lµ 256.76%, tèc ®é t¨ng so víi n¨m gèc lµ 0.94% , øng víi 1% t¨ng lµ 0.005718%. N¨m 2006 Tû lÖ NQH / Tæng d­ nî lµ 1.99% gi¶m 0.05% so víi n¨m tr­íc, gi¶m 0.031% so víi n¨m gèc (n¨m 2001); ®¹t tèc ®é ph¸t triÓn so víi n¨m tr­íc lµ 97.54%, tèc ®é ph¸t triÓn so víi n¨m gèc lµ 98.46%; ®¹t tèc ®é t¨ng so víi n¨m tr­íc lµ -2.45%, tèc ®é t¨ng so víi n¨m gèc lµ -1.53% , øng víi 1% t¨ng lµ 0.0204%. N¨m 2007 Tû lÖ NQH / Tæng d­ nî lµ 2.1% t¨ng 0.11% so víi n¨m tr­íc, t¨ng 0.079% so víi n¨m gèc (n¨m 2001); ®¹t tèc ®é ph¸t triÓn so víi n¨m tr­íc lµ 105.52%, tèc ®é ph¸t triÓn so víi n¨m gèc lµ 103.9%; ®¹t tèc ®é t¨ng so víi n¨m tr­íc lµ 5.52%, tèc ®é t¨ng so víi n¨m gèc lµ 3.9% , øng víi 1% t¨ng lµ 0.0199%. Nh×n chung: Ho¹t ®éng kinh doanh cña Sacombank BN trong nh÷ng n¨m võa qua cã nhiÒu thËn lîi còng nh­ khã kh¨n. Chóng ta cÇn tÝch cùc ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ vµ gi¶m thiÓu nh÷ng khã kh¨n. Qua kÕt qu¶ ph©n tÝch ta thÊy r»ng trong nh÷ng n¨m qua tiÒn göi kh«ng kú h¹n cßn chiÕm tû träng nhá h¬n rÊt nhiÒu so víi tiÒn göi cã kú h¹n v× vËy chóng ta cÇn xem xÐt l¹i møc l·i suÊt cã ph¶i lµ nguyªn nh©n chñ yÕu hay do d©n c­ lo ng¹i sù biÕn ®éng vµ mÊt gi¸ cña ®ång tiÒn. TiÒn göi huy ®éng tõ d©n c­ lµ chñ yÕu tuy nhiªn qui m« vµ tû träng läai tiÒn göi nµy ®ang cã xu h­ìng gi¶m dÇn v× vËy chóng ta cÇn cã biÖn phµp kh¾c phôc thu hót tiÒn göi d©n c­ b»ng c¸c biÖn ph¸p nh­ lµm t¨ng lßng tin d©n c­ , cã chÝnh s¸ch l·i suÊt cao h¬n, cã nhiÒu dÞch vô b¶o ®¶m tiÒn göi h¬n,... MÆt kh¸c chóng ta cÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng dÞch vô ph¸t triÓn h¬n n÷a. Doanh thu tõ ho¹t ®éng nµy lµ rÊt cã triÓn väng tuy nhiªn nã vÉn cßn chiÕm tû träng rÊt nhá bÐ trong ho¹t ®éng cña Së. Cho vay theo kÕ ho¹ch nhµ n­íc gi¶m dÇn vµ cho vay trung & dµi h¹n th­¬ng m¹i t¨ng dÇn lµ h­íng ®i ®óng ®¾n cña Sá trong nh÷ng n¨m võa qua. ViÖc nµy mang l¹i nhiÒu thËn lîi cho Së v× cho vay theo KHNN l·i suÊt thÊp mµ l­îng Nî qu¸ h¹n l¹i lín, ng­îc l¹i cho vay thu¬ng m¹i th× l·i suÊt cao h¬n mµ kh¶ n¨ng tr¶ nî cao h¬n. ChÝnh v× vËy mµ rñi ro tÝn dông thÊp h¬n nh÷ng n¨m tr­íc. Trong nh÷ng n¨m qua Nî qu¸ h¹n ë khu vùc Kinh tÕ quèc doanh vµ khu vùc vay theo KHNN chiÕm tû träng cao. Ng­îc l¹i khu vùc th­¬ng m¹i vµ khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh cã tû träng Nî qu¸ h¹n nhá . Trong thêi kú nÒn kinh tÕ më cña th­¬ng m¹i vµ kinh tÕ t­ nh©n ph¸t triÓn ®©y còng lµ khu vùc lµm ¨n cã hiÖu qu¶ nªn ®­îc c¸c ng©n hµng t¨ng c­êng cho vay víi møc l·i suÊt hîp lý ®Ó thóc ®Èy chóng ph¸t triÓn. Lo¹i Nî nguy hiÓm lµ Nî trung vµ dµi h¹n , qui m« Nî vµ tû träng Nî qu¸ h¹n lín vµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh th­êng chiÕm tû träng kho¶ng 98% Tæng NQH . III- Mét sè gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ ®Ó kh¾c phôc rñi ro tÝn dông t¹i Sacombank BN 1. Mét sè gi¶i ph¸p phßng ngõa rñi ro tÝn dông t¹i Sacombank BN Còng nh­ c¸c NHTM kh¸c, ho¹t ®éng tÝn dông vÉn lµ ho¹t ®éng chñ yÕu quyÕt ®Þnh ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh cña Sacombank. ChÝnh bëi tÇm quan träng cña ho¹t ®éng nµy mµ c«ng t¸c phßng ngõa rñi ro tÝn dông lu«n ®­îc Sacombank quan t©m vµ thùc hiÖn. Quy m« ho¹t ®éng cµng ®­îc më réng th× nguy c¬ x¶y ra rñi ro tÝn dông lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái, t×nh tr¹ng nî qu¸ h¹n vÉn lu«n tån t¹i, gi¶i quyÕt ®­îc nî qu¸ h¹n cò th× nî qóa h¹n míi l¹i ph¸t sinh. §iÒu nµy ®ßi hái bªn c¹nh viÖc thùc hiÖn tèt c¸c biÖn ph¸p ®· cã, Sacombank lu«n ph¶i nghiªn cøu t×m ra c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa míi ®Ó cã thÓ phßng ngõa gi¶m thiÓu ho¸ rñi ro. Cã thÓ xem xÐt mét sè biÖn ph¸p phßng ngõa sau: 1.1. Nghiªn cøu ph©n tÝch kh¸ch hµng ®Ó sím nhËn ra c¸c dÊu hiÖu rñi ro: Nh­ chóng ta ®· biÕt, tÝn dông theo tiÕng H¸n ®ã lµ sù trao quyÒn sö dông vèn dùa trªn sù tin t­ëng lÉn nhau. Sù tin t­ëng nµy xuÊt ph¸t tõ hai phÝa, hai chñ thÓ cña quan hÖ tÝn dông. §ã lµ ng­êi cÊp tÝn dông vµ kh¸ch hµng, kh¸ch hµng tin t­ëng vµo kh¶ n¨ng cÊp vèn ®óng gi¸ trÞ, tiÕn ®é, phï hîp víi chu kú kinh doanh cña m×nh. Cßn ng­êi cÊp tÝn dông th× tin vµo kh¶ n¨ng hoµn tr¶ gèc vµ tiÒn l·i cña kh¸ch hµng. Tuy nhiªn sù tin t­ëng sÏ bÞ ph¸ vì khi yÕu tè rñi ro xuÊt hiÖn. Nh­ng rñi ro ®i liÒn víi mçi ho¹t ®éng kinh doanh nªn tr­íc khi cÊp kho¶n tÝn dông ng©n hµng ph¶i thùc hiÖn mét sè c«ng viÖc nh»m ph¸t hiÖn dù ®o¸n ®­îc c¸c rñi ro cã thÓ x¶y ra ®Ó cã c¸c biÖn ph¸p phßng chèng. Trªn thùc tÕ th× rñi ro tÝn dông vÉn lu«n tån t¹i vµ nguyªn nh©n hÇu hÕt lµ do kh¸ch hµng vay vèn g©y ra. Bëi vËy ph¶i nh×n nhËn l¹i r»ng viÖc nghiªn cøu kh¸ch hµng th­êng xuyªn ®· kh«ng ®­îc quan t©m ®óng møc nªn ®· kh«ng ph¸t huy hÕt t¸c dông cña nã. Ph©n tÝch nghiªn cøu kh¸ch hµng ®Ó cã c¸c th«ng tin chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ vÒ kh¸ch hµng, t×nh h×nh tµi chÝnh, lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh, c¸c quan hÖ lµm ¨n kinh nghiÖm vµ uy tÝn cña kh¸ch hµng trªn th­¬ng tr­êng... ®ång thêi ph¶i xem xÐt ®Õn tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n vay mµ kh¸ch hµng ®· x©y dùng. Qua ®ã Sacombank BN míi cã thÓ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng vµ uy tÝn cña kh¸ch hµng còng nh­ kh¶ n¨ng sinh lêi tõ dù ¸n ®ã ®Ó cã thÓ hoµn tr¶ nî gèc vµ l·i cho ng©n hµng ®­îc ®óng h¹n. Ph©n tÝch tµi chÝnh kh¸ch hµng vay vèn: §Ó ®¸nh gi¸ ®­îc t×nh h×nh tµi chÝnh, còng nh­ uy tÝn cña kh¸ch hµng, Sacombank BN ph¶i c¨n cø vµo quan hÖ tÝn dông gi÷a kh¸ch hµng víi b¶n th©n Sacombank BN hay víi c¸c ng©n hµng kh¸c trong thêi gian gÇn ®©y, thÓ hiÖn ë viÖc vay tr¶ ®óng h¹n kh«ng ph¸t sinh nî qu¸ h¹n, t­ c¸ch ng­êi vay, sö dông vèn vay cã ®óng môc ®Ých kh«ng, cã hiÖn t­îng tham nhòng, l¹m dông vèn hay kh«ng. Bªn c¹nh ®ã ®Ó phôc vô c«ng t¸c nghiªn cøu kh¸ch hµng, Sacombank BN ph¶i xem xÐt thËt kü vµ ph©n tÝch ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp qua c¸c tµi liÖu kÕ to¸n, b¸o c¸o tµi chÝnh, b¶ng c©n ®èi tµi s¶n ... Nh­ng ®Ó cho kh¸ch quan, Sacombank BN nªn t×m kiÕm c¸c th«ng tin vÒ kh¸ch hµng tõ thÞ tr­êng: chÊt l­îng mÆt hµng s¶n phÈm, kh¶ n¨ng c¹nh tranh, hoÆc tõ c¸c b¹n hµng vµ ®èi t¸c cña kh¸ch hµng hay lµ tõ kÕt qu¶ kiÓm to¸n t×nh h×nh tµi chÝnh cña kh¸ch hµng. Th«ng th­êng ph©n tÝch tµi chÝnh cña ng­êi vay ®Ó ®¸nh gi¸: - §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng vay vèn. - §¸nh gi¸ n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng. - Kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng vay vèn. Qua ®ã xÕp lo¹i kh¸ch hµng theo thø tù A, B, C ,...®Ó tiÖn cho viÖc qu¶n lý. ThÈm ®Þnh dù ¸n xin vay: §ã lµ viÖc thÈm ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ, kh¶ n¨ng thùc thi cña ph­¬ng ¸n vay vèn. §©y lµ mét c«ng viÖc quan träng vµ khã kh¨n ®èi víi c¸n bé ng©n hµng. Khi xem xÐt mét dù ¸n xin vay vèn bëi v× vèn kh¸ch hµng vay lµ ®Ó ®Çu t­ nªn hiÖu qu¶ cña dù ¸n, tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ng©n hµng thu ®­îc vèn. Mµ mét dù ¸n kh¶ thi cã nghÜa lµ cã kh¶ n¨ng sinh lêi cao, hµng ho¸ s¶n xuÊt ra phï hîp víi nhu cÇu vµ thÞ hiÕu cña thÞ tr­êng. Ngoµi ra lîi nhuËn cña dù ¸n ®em l¹i, tuæi thä cña dù ¸n vµ thêi gian khÊu hao cña dù ¸n còng lµ nh÷ng yÕu tè quan träng t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng hoµn tr¶ ng©n hµng ®óng h¹n. Mét dù ¸n cã kh¶ n¨ng sinh lêi nh­ng tèc ®é hoµn tr¶ vèn chËm, kh«ng thu håi ®óng thêi h¹n ®Ó hoµn tr¶ cho ng©n hµng th× vÉn kh«ng ®­îc chÊp nhËn. §iÒu nµy ®ái hái Sacombank BN ph¶i lùa chän c¸c ph­¬ng ¸n thÈm ®Þnh phï hîp còng nh­ ®ßi hái c¸n bé tÝn dông nghiªn cøu mét c¸ch kh¸ch quan dù ¸n ®Ó cã mét quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n. Gi¸m s¸t qu¸ tr×nh sö dông vèn vay cña kh¸ch hµng: NÕu môc ®Ých cña viÖc nghiªn cøu t×nh h×nh tµi chÝnh vµ thÈm ®Þnh dù ¸n vay cña kh¸ch hµng ®Ó quyÕt ®Þnh cã cho vay hay kh«ng th× gi¸m s¸t qu¸ tr×nh sö dông vèn vay cña kh¸ch hµng ®Ó xem kh¸ch hµng cã thùc hiÖn ®óng môc ®Ých, ®óng nh÷ng cam kÕt tr­íc khi vay hay kh«ng. Trªn thùc tÕ ®«i khi kh¸ch hµng cè t×nh gian lËn hoÆc cho dï sö dông ®óng môc ®Ých nh­ng cã nh÷ng rñi ro bÊt kh¶ kh¸ng x¶y ra khiÕn kh¸ch hµng mÊt kh¶ n¨ng tr¶ nî cho ng©n hµng. §èi víi nh÷ng rñi ro bÊt kh¶ kh¸ng, Sacombank chØ cã thÓ t×m c¸c biÖn ph¸p th¸o gì hoÆc h¹n chÕ tèi ®a hËu qu¶. Cßn trong c¸c tr­êng hîp kh¸c, viÖc gi¸m s¸t kh¸ch hµng th­êng xuyªn rÊt cã hiÖu qu¶ trong viÖc ph¸t hiÖn sím c¸c dÊu hiÖu rñi ro ®Ó cã thÓ ng¨n chÆn vµ phßng ngõa. 1.2. X©y dùng vµ thùc hiÖn tèt chiÕn l­îc kh¸ch hµng. §èi víi kh¸ch hµng göi tiÒn: Huy ®éng vµ sö dông vèn lµ hai ho¹t ®éng c¬ b¶n cña mét ng©n hµng th­¬ng m¹i, cã huy ®éng ®­îc vèn th× míi cã vèn ®Ó cho vay. Nh­ ®· biÕt tÝn dông trung vµ dµi h¹n rñi ro tuy cao h¬n tÝn dông ng¾n h¹n nh­ng lîi nhuËn mang l¹i còng cao h¬n. Tuy nhiªn cã rÊt nhiÒu c¸c dù ¸n trung vµ dµi h¹n rÊt cã gi¸ trÞ vµ høa hÑn kh¶ n¨ng sinh lêi cao, møc ®é an toµn còng cao, trong ®ã cã nhiÒu dù ¸n cña Nhµ n­íc. Nh÷ng dù ¸n nµy ®ßi hái kho¶n vay lín, thêi gian vay dµi mµ nÕu bï ®¾p b»ng c¸c kho¶n huy ®éng ng¾n h¹n th× Sacombank BN cã thÓ ph¶i ®èi mÆt víi rñi ro mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. Bëi vËy Sacombank BN mét mÆt cÇn t¨ng c­êng huy ®éng tiÒn göi tiÕt kiÖm tõ d©n c­ víi l·i suÊt tiÒn göi dµi h¹n hîp lý, mÆt kh¸c duy tr× sè d­ cao trªn tµi kho¶n tiÒn göi cña c¸c tæ chøc kinh tÕ. V× nh­ ®· biÕt nguån nµy tuy lµ nguån huy ®éng víi chi phÝ thÊp nhÊt, khèi l­îng lín nh­ng tÝnh æn ®Þnh kh«ng cao l¹i phô thuéc vµo chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp nªn kh«ng thÓ sö dông vµo môc ®Ých cho vay trung vµ dµi h¹n. §Ó thu hót c¸c tæ chøc kinh tÕ göi tiÒn vµ khuyÕn khÝch sè d­ cao vµ æn ®Þnh trªn tµi kho¶n tiÒn göi cña hä, Sacombank BN nªn nghiªn cøu kü møc l·i suÊt hîp lý ®ång thêi n©ng cao chÊt l­îng phôc vô: tÝnh tiÖn Ých vµ nhanh chãng khi thanh to¸n hé, hoÆc cã thÓ cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt trong lÜnh vùc ng©n hµng, t­ vÊn miÔn phÝ... cho kh¸ch hµng. Nh­ vËy th× kh¸ch hµng míi tin cËy chän Sacombank BN. §èi víi kh¸ch hµng vay tiÒn: Bªn c¹nh viÖc duy tr× quan hÖ víi c¸c kh¸ch hµng cã uy tÝn cò, Sacombank BN cã môc tiªu thu hót thªm c¸c kh¸ch hµng míi ®ã lµ nh÷ng C«ng ty ,doanh nghiÖp ,..cã quy m« lín, vèn lín, t×nh h×nh tµi chÝnh lµnh m¹nh, cã uy tÝn. Tuy nhiªn lµm thÕ nµo ®Ó thu hót ®­îc nh÷ng kh¸ch hµng nµy l¹i phô thuéc vµo uy tÝn cña Sacombank BN, chÊt l­îng phôc vô vµ nh÷ng ­u ®·i mµ Sacombank BN dµnh cho hä. Theo quy ®Þnh th× nh÷ng kh¸ch hµng nµo ®­îc coi lµ cã t×nh h×nh tµi chÝnh tèt, quan hÖ vay tr¶ sßng ph¼ng sÏ ®­îc vay víi l·i suÊt thÊp h¬n, l­îng vay lín h¬n mµ ®«i khi kh«ng cÇn ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè. VËy dùa vµo thÕ m¹nh cña m×nh, Sacombank BN cã thÓ cho vay ë møc l·i suÊt hîp lý kh«ng vi ph¹m khung l·i suÊt do NHNN ban hµnh mµ vÉn cã thÓ cã lîi nhuËn. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y Sacombank BN cã t¨ng c¶ vÒ sè t­¬ng ®èi vµ tuyÖt ®èi d­ nî ngoµi quèc doanh, víi thµnh phÇn nµy c¸c quy ®Þnh vÒ cho vay cã chÆt chÏ h¬n ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh, nh­ng kh«ng nªn qu¸ kh¾t khe lµm mÊt ®i c¬ héi kinh doanh cña Sacombank BN. Bªn c¹nh ®ã c¸n bé tÝn dông ph¶i ®¸nh gi¸ tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n, møc ®é chÝnh x¸c vµ trung thùc cña c¸c giÊy tê së h÷u tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè vµ gi¸m s¸t qu¸ tr×nh sö dông vèn vay cña kh¸ch hµng ®Ó cã thÓ phßng ngõa tèi ®a rñi ro tÝn dông cã thÓ x¶y ra. 1.3. C¸c gi¶i ph¸p phßng ngõa, ph©n t¸n vµ bï ®¾p rñi ro: Ho¹t ®éng tÝn dông lu«n g¾n víi rñi ro, quy m« cµng lín th× nguy c¬ rñi ro cµng dÔ x¶y ra: Do ®ã Sacombank BN nªn thùc hiÖn cho vay trªn nhiÒu lÜnh vùc còng nh­ chñ ®éng thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p bï ®¾p vµ ph©n t¸n rñi ro nh­ sau: 1.3.1. §a d¹ng hãa c¸c lo¹i h×nh dÞch vô. Ho¹t ®éng cña NHTM lµ kinh doanh ®a n¨ng nh­ng ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu cña ng©n hµng vÉn lµ ho¹t ®éng tÝn dông. V× vËy kÕt qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng phô thuéc rÊt lín vµo ho¹t ®éng vèn dÜ mang nhiÒu rñi ro nµy. Bëi vËy SACOMBANK nªn ®a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng nghÞªp vô nh­: thùc hiÖn liªn doanh, liªn kÕt, thùc hiÖn tÝn dông thuª mua, b¶o l·nh hay ®a d¹ng hãa c¸c s¶n phÈm dÞch vô cña ng©n hµng. 1.3.2. Cho vay ®ång tµi trî. §©y lµ h×nh thøc cho vay trong tr­êng hîp nhu cÇu vÒ vèn cña kh¸ch hµng qu¸ lín mµ mét m×nh chi nh¸nh kh«ng thÓ ®¶m ®­¬ng ®­îc hoÆc do Sacombank chñ ®éng ph©n t¸n rñi ro tÝn dông. Theo ®ã, mäi vÊn ®Ò vÒ møc vèn gãp, quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm, lîi nhuËn vµ tæn thÊt ®Òu ®­îc chia sÎ cho nhiÒu bªn tham gia ®ång tµi trî. Nh­ vËy g¸nh nÆng khi cho vay cña chi nh¸nh sÏ ®­îc gi¶m bít do viÖc gi¸m s¸t qu¸ tr×nh sö dông vèn vay cña kh¸ch hµng sÏ ®­îc tÊt c¶ c¸c bªn ®ång tµi trî chÞu tr¸ch nhiÖm. 1.3.3. LËp quü dù phßng rñi ro. §©y lµ biÖn ph¸p mµ chi nh¸nh trÝch mét phÇn tõ thu nhËp theo tû lÖ quy ®Þnh ®Ó trang tr¶i mét phÇn hoÆc toµn bé c¸c kho¶n vèn trªn c¬ së ®¸nh gi¸ møc ®é rñi ro ®èi víi tõng lo¹i cho vay. 1.3.4. Thùc hiÖn quy chÕ ®¶m b¶o tiÒn vay. Th«ng th­êng tr­íc khi quyÕt ®Þnh cho vay th× ng©n hµng yªu cÇu kh¸ch hµng ph¶i cã ®¶m b¶o: ®¶m b¶o b»ng thÕ chÊp tµi s¶n cña ng­êi vay, ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n vµ b¶o l·nh cña bªn thø ba, ®¶m b¶o b»ng cÇm cè, b»ng uy tÝn cña ng­êi vay. Nh­ng trong c¸c h×nh thøc ®¶m b¶o trªn th× tµi s¶n thÕ chÊp ®­îc coi lµ c«ng cô ®¾c lùc nhÊt ®Ó ng©n hµng cã kh¶ n¨ng thu håi nî khi kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî. Ho¹t ®éng cho vay cña chi nh¸nh chñ yÕu lµ c¸c thµnh phÇn KTQD. §èi víi thµnh phÇn nµy th× së ­u ®·i h¬n h¼n thµnh phÇn KTNQD. Bªn c¹nh ®ã mét sè kh¸ch hµng ®­îc vay theo chØ ®Þnh cña ChÝnh phñ, vµ kh«ng cÇn tµi s¶n ®¶m b¶o, mét sè dï ®ang kinh doanh thua lç nh­ng vÉn tiÕp tôc ®­îc vay, do ®ã nî qu¸ h¹n vÉn tiÕp tôc ph¸t sinh. V× vËy ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, chi nh¸nh cÇn ph¶i cã c¸c quy ®Þnh chÆt chÏ h¬n vÒ tµi s¶n ®¶m b¶o, còng nh­ tÝnh chÝnh x¸c cña c¸c giÊy tê së h÷u tµi s¶n cña kh¸ch hµng ®Ó tr¸nh kh¸ch hµng dïng mét tµi s¶n ®Ó thÕ chÊp nhiÒu chç. . Tãm l¹i: Ho¹t ®éng tÝn dông lµ quan träng nhÊt trong NHTM bao gåm 2 mÆt : sinh lêi vµ rñi ro, phÇn lín thua lç cña c¸c ng©n hµng lµ tõ ho¹t ®éng tÝn dông. Song ë ®©y kh«ng cã c¸ch g× ®Ó lo¹i trõ rñi ro tÝn dông hoµn toµn mµ chØ cã thÓ ®­a ra c¸c biÖn ph¸p nh»m h¹n chÕ vµ ph©n t¸n rñi ro. KÕt luËn Rñi ro tÝn dông lµ mét vÊn ®Ò cã tÝnh tÊt yÕu ®èi víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, mçi mét ng©n hµng ®Òu ph¶i tr¶ lêi c©u hái ? lµm thÕ nµo ®Ó ng©n hµng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, ®em l¹i lîi nhuËn cao ? §iÒu ®ã chØ cã thÓ ®¹t ®­îc khi ng©n hµng lµm tèt c«ng t¸c huy ®éng vèn vµ sö dông vèn mét c¸ch cã hiªô qu¶. Nh­ng víi mçi ng©n hµng cã ®iÒu kiÖn, kh¶ n¨ng vµ ®­êng lèi kinh doanh kh¸c nhau th× ng©n hµng ph¶i c¨n cø vµo ®ã ®Ó triÓn khai c¸c ho¹t ®éng tÝn dông cho phï hîp. Nh­ng trong qu¸ tr×nh huy ®éng vèn vµ sö dông vèn ... cña NHTM th­êng cã rÊt nhiÒu rñi ro x¶y ra. Ph¶i kh¼ng ®Þnh rñi ro ng©n hµng nãi chung vµ rñi ro tÝn dông nãi riªng lµ mét vÊn ®Ò “tiÒm Èn” cã thÓ x¶y ra bÊt cø lóc nµo vµ lµm sai lÖch, ®¶o lén kÕt qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng. Do ®ã viÖc ph©n tÝch vµ ®­a ra c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa h¹n chÕ rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh tÝn dông cña ng©n hµng nãi chung vµ Sacombank BN nãi riªng lµ rÊt cÇn thiÕt vµ nã còng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh b¹i cña ng©n hµng. MÆc dï ®­îc thµnh lËp kh«ng l©u Sacombank ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ vµ vai trß cña mét së ®Çu mèi trong hÖ thèng Ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá vµo sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Cã thÓ nãi nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m qua ®· t¹o ®µ cho Sacombank b­íc vµo giai ®o¹n míi cã nhiÒu thuËn lîi nh­ng còng gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n. Tõ ®ã ®ßi hái chi nh¸nh Sacombank BN ph¶i tiÕp tôc ®æi míi, ph¸t triÓn toµn diÖn, v÷ng ch¾c, hiÖu qu¶, an toµn c¶ vÒ huy ®éng vèn, d­ nî tÝn dông, dÞch vô ng©n hµng, kÕ to¸n tµi chÝnh, tèi ®a ho¸ lîi nhuËn vµ gi¶m thiÓu rñi ro. Muèn vËy chi nh¸nh ph¶i cã mét sè kÕ ho¹ch cô thÓ, mét chiÕn l­îc ph¸t triÓn trong nh÷ng n¨m tíi. §Æc biÖt lµ nh÷ng chiÕn l­îc, gi¶i ph¸p vÒ phßng ngõa h¹n chÕ rñi ro tÝn dông. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o T¹p chÝ Ng©n hµng . T¹p chÝ §Çu t­ Ph¸t triÓn (Ng©n hµng §Çu t­ Ph¸t triÓn ViÖt Nam). T¹p chÝ ThÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ . Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam. Gi¸o tr×nh Qu¶n trÞ Ng©n hµng th­¬ng m¹i . Gi¸o tr×nh Lý thuyÕt thèng kª. Mét sè tµi liÖu tham kh¶o kh¸c. môc lôc Phô lôc Ch­¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý thuyÕt chung vÒ rñi ro tÝn dông…………………………………………………03 - Ch­¬ng II: Ph­¬ng ph¸p thèng kª ph©n tÝch rñi ro…………………………………………………….27 - Ch­¬ng III: VËn dông hÖ thèng c¸c ph­¬ng ph¸p thèng kª…………………………………………………….38 KÕt luËn……………………………………………………80 ._.