Phương hướng và giải pháp hoàn thiện kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán độc lập ở Việt Nam

1 MUÏC LUÏC Trang Môû ñaàu ......................................................................................................... 1 Chöông 1:Toång quan veà kieåm soùat chaát löôïng kieåm toùan 1.1 Lyù luaän chung veà kieåm toaùn ....................................................................... 4 1.1.1 Söï caàn thieát khaùch quan cuûa kieåm toùan .............................................. 4 1.1.2 Baûn chaát xaõ hoäi cuûa kieåm toùan........................................................... 5 1.2 Chaát löôïng vaø kieåm soùat chaát löôïng kieåm toùan........................................... 6 1.2.1 Chaát löôïng kieåm toùan ......................................................................... 6 1.2.2 Kieåm soùat chaát löôïng kieåm toùan....................................................... 15 1.2.3 Vaên baûn phaùp lyù ñieàu chænh kieåm soùat chaát löôïng kieåm toaùn.......... 17 1.3 Caùc caáp ñoä kieåm soùat chaát löôïng kieåm toùan ............................................. 19 1.3.1 Kieåm soùat chaát löôïng beân trong....................................................... 19 1.3.2 Kieåm soùat chaát löôïng töø beân ngoøai.................................................. 25 1.4 Kinh nghieäm kieåm soùat chaát löôïng taïi Phaùp vaø Hoa Kyø........................... 26 1.4.1 Cô quan thöïc hieän ............................................................................ 26 1.4.2 Noäi dung kieåm soùat chaát löôïng ........................................................ 27 2 Chöông 2: Thöïc traïng kieåm soùat chaát löôïng hoïat ñoäng kieåm toùan ôû VN 2.1 Quaù trình phaùt trieån vaø Thöïc traïng hoïat ñoäng kieåm toùan ôû Vieät Nam..... 29 2.2 Thöïc traïng kieåm soùat chaát löôïng kieåm toùan ôû caùc Cty Kieåm Toùan .......... 32 2.2.1 Nhieäm vuï vaø yeâu caàu Kieåm soùat chaát löôïng kieåm toùan ôû caùc Cty Kieåm Toùan . 32 2.2.2 Tình hình kieåm soùat chaát löôïng töø beân ngoøai .................................. 33 2.2.3 Tình hình kieåm soùat chaát löôïng töø beân trongCty kieåm toùan ............ 36 2.2.4 Nhuõng toàn taïi trong hoïat ñoäng Kieåm soùat t chaát löôïng kieåm toùan .. 40 2.2.5 Nguyeân nhaân toàn taïi...................................................................... 41 Chöông 3: Phöông höôùng vaø giaûi phaùp hoøan thieän kieåm soùat chaát löôïng kieåm toùan Vieät Nam 3.1 Quan ñieåm hoøan thieän .............................................................................. 44 3.2 Phöông höôùng hoøan thieän.......................................................................... 44 3.2 Giaûi phaùp hoøan thieän................................................................................ 46 3.2.1 Bieän phaùp ñoái vôùi caùc chuû theå coù lieân quan...................................... 46 3.2.2 Bieän phaùp cuï theå .............................................................................. 47 Keát luaän ............................................................................................................... 76 Taøi lieäu Tham Khaûo Phuï Luïc 3 MÔÛ ÑAÀU 1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi: Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá thò tröôøng, hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp ñaõ hình thaønh vaø phaùt trieån, ngaøy caøng trôû thaønh nhu caàu taát yeáu ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh vaø naâng cao chaát löôïng quaûn lyù cuûa doanh nghieäp. Nhaän thöùc vaø vai troø, vò theá cuûa kieåm toaùn ñoäc laäp ngaøy caøng ñöôïc khaúng ñònh trong neàn kinh teá thò tröôøng Vieät Nam, hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp ñaõ goùp phaàn taïo laäp moâi tröôøng ñaàu tö thoâng thoaùng, thuaän lôïi, thuùc ñaåy ñaàu tö, ñaëc bieät ñaàu tö töø nöôùc ngoaøi., kieåm toaùn ñoäc laäp phaùt trieån nhanh, maïnh caû veà löôïng vaø chaát., ñaõ hình thaønh ñoäi nguõ kieåm toaùn vieân haønh ngheà vôùi chaát löôïng ngaøy caøng naâng cao, vôùi tö caùch laø hoaït ñoäng dòch vuï trong lónh vöïc taøi chính, kieåm toaùn ñoäc laäp ñaõ goùp phaàn taêng tröôûng kinh teá vaø phaùt trieån thò tröôøng dòch vuï taøi chính, tieàn teä môû cöûa vaø hoäi nhaäp. Trong tieán trình ñoåi môùi kinh teá cuûa ñaát nöôùc, caàn coù nhieàu giaûi phaùp ñeå tieáp tuïc phaùt trieån nhanh vaø vöõng chaéc hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp ôû Vieät Nam. Theo chieán löôïc phaùt trieån Kieåm Toùan Ñoäc Laäp giai ñoaïn 2006-2010 ñaët ra muïc tieâu tieáp tuïc naâng cao chaát löôïng dòch vuï keá toaùn, kieåm toaùn, ñaûm baûo tuaân thuû caùc chuaån möïc quoác teá, ñöôïc quoác teá thöøa nhaän vaø phuø hôïp vôùi tieán trình môû cöûa, hoäi nhaäp vaøo kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi. Muoán vaäy, caàn tieáp tuïc hoaøn thieän heä thoáng vaên baûn phaùp luaät phuø hôïp vôùi ñieàu kieän phaùt trieån kinh teá Vieät Nam vaø thoâng leä quoác teá, ñoàng thôøi naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo, phoå caäp ñeán töøng ñôn vò. Taêng cöôøng quaûn lyù Nhaø nöôùc veà keá toaùn, kieåm toaùn ñoàng thôøi phaùt trieån maïnh meõ caùc toå chöùc ngheà nghieäp, môû roäng quan heä quoác teá, töøng böôùc thöøa nhaän laãn nhau chöùng chæ haønh ngheà, cung caáp dòch vuï taïi choã vaø cung caáp qua bieân giôùi veà dòch vuï keá toaùn vaø kieåm toaùn. 4 Moät trong nhöõng vaán ñeà cöïc kyø quan troïng ñeå phaùt trieån thò tröôøng dòch vuï keá toaùn, kieåm toaùn laø chaát löôïng dòch vuï, Chaát löôïng vaø kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng – vaán ñeà soáng coøn cuûa hoaït ñoäng kieåm toaùn . ÔÛ Vieät Nam, kinh nghieäm haønh ngheà, naêng löïc quaûn lyù cuûa nhieàu doanh nghieäp kieåm toaùn coøn haïn cheá. Naêm 2003 ñaõ ban haønh chuaån möïc veà kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn, nhöng heä thoáng cheá taøi ñaùnh giaù chaát löôïng kieåm toaùn vaø giaûi quyeát tranh chaáp, khieáu kieän coøn chöa ñöôïc hoaøn thieän. Vieät Nam chöa coù cô quan chuyeân traùch vieäc ñaùnh giaù chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp. Caùc toå chöùc ngheà nghieäp ñaõ hình thaønh nhöng hoaït ñoäng chöa hieäu quaû. Hoaït ñoäng cuûa Hieäp hoäi keá toaùn vaø kieåm toaùn môùi döøng laïi ôû vieäc naâng cao naêng löïc chuyeân moân, chöa ñöa ra caùc giaûi phaùp kieåm soaùt veà ñaïo ñöùc ngheà nghieäp ñoái vôùi nhöõng ngöôøi haønh ngheà keá toaùn, kieåm toaùn. Do ñoù dòch vuï kieåm toaùn chöa ñöôïc thaåm ñònh moät caùch ñoäc laäp töø beân ngoaøi neân caùc khaùch haøng kieåm toaùn cuõng thieáu cô sôû ñeå löïa choïn ñuùng coâng ty kieåm toaùn maø hoï mong muoán. Vôùi caùc lyù do neâu treân, vieäc nghieân cöùu lyù luaän keát hôïp vôùi tieáp caän thöïc tieån ñeå ñöa ra “Phöông höôùng vaø giaûi phaùp hoaøn thieän kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp ôû Vieät Nam” laø moät vaán ñeà böùc xuùc hieän nay, nhaèm goùp phaàn phaùt trieån vaø hoaøn thieän hoïat ñoäng kieåm toùan nöôùc ta trong tieán trình ñoåi môùi kinh teá, hoäi nhaäp khu vöïc vaø quoác teá. 2. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: Ñeà taøi nghieân cöùu caùc bieän phaùp kieåm soaùt chaát löôïng dòch vuï kieåm toaùn ñoäc laäp, chuû yeáu laø dòch vuï kieåm toaùn baùo caùo taøi chính do caùc coâng ty kieåm toaùn ñoäc laäp thöïc hieän. Ñeà taøi khoâng nghieân cöùu caùc loaïi hình kieåm toaùn khaùc nhö kieåm toaùn noäi boä vaø kieåm toaùn Nhaø nöôùc. Phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi giôùi haïn trong vaán ñeà kieåm soaùt chaát löôïng dòch vuï 5 kieåm toaùn baùo caùo taøi chính cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn ñoäc laäp . 3. Muïc ñích nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: Laø moät ñeà taøi nghieân cöùu ñeå öùng duïng vaøo moät lónh vöïc cuï theå , muïc ñích chính cuûa ñeà taøi laø: - Nghieân cöùu nhöõng vaán ñeà lyù luaän cô baûn veà chaát löôïng vaø kieåm tra chaát löôïng dòch vuï kieåm toaùn ñoäc laäp. - Tìm hieåu thöïc traïng kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp ôû Vieät Nam. - Ñeà xuaát bieän phaùp naâng cao kieåm soaùt chaát löôïng phuø hôïp vôùi quaù trình phaùt trieån vaø hoäi nhaäp cuûa Vieät Nam. 4. Noäi dung ñeà taøi: Ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø phaàn keát luaän, ñeà taøi goàm coù 3 chöông: Chöông 1 : Toång quan veà kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng cuûa kieåm toaùn ñoäc laäp. Chöông 2 : Thöïc traïng kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp ôû Vieät Nam. Chöông 3 : Phöông höôùng vaø bieän phaùp hoaøn thieän cô cheá kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp ôû Vieät Nam. 6 CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ KIEÅM SOAÙT CHAÁT LÖÔÏNG HOAÏT ÑOÄNG KIEÅM TOAÙN 1.1 Nhöõng lyù luaän chung veà kieåm toaùn Khaùi nieäm kieåm toaùn Theo chuaån möïc kieåm toaùn quoác teá (ISA) thì “Kieåm toaùn laø quaù trình theo ñoù kieåm toaùn vieân ñoäc laäp, coù thaåm quyeàn thu thaäp vaø ñaùnh giaù caùc baèng chöùng veà caùc thoâng tin coù theå ñònh löôïng coù lieân quan ñeán moät toå chöùc kinh teá cuï theå nhaèm muïc ñích kieåm tra vaø baùo caùo möùc ñoä phuø hôïp giöõa caùc thoâng tin soá löôïng ñoù vôùi caùc chuaån möïc ñaõ ñöôïc xaùc ñònh”. 1.1.1 Söï caàn thieát khaùch quan cuûa kieåm toaùn: Hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp laø caàn thieát khaùch quan xuaát phaùt töø caùc luaän ñieåm chuû yeáu sau: ¾ Thöù nhaát: Luaän ñieåm xuaát phaùt töø lôïi ích cuûa ngöôøi söû duïng Baùo caùo taøi chính. Luaän ñieåm naøy ra ñôøi vaøo naêm 1973 do Hieäp Hoäi Kieåm toaùn Hoa Kyø khôûi xöôùng. ¾ Thöù hai: Luaän ñieåm xeùt töø lôïi ích cuûa ngöôøi quaûn lyù doanh nghieäp. Luaän ñieåm naøy döïa theo “Lyù thuyeát uûy nhieäm”. Lyù thuyeát naøy cho raèng kieåm toaùn laø moät phöông thöùc baûo hieåm cho ngöôøi quaûn lyù doanh nghieäp. Do ñoù, nhöõng ngöôøi quaûn lyù doanh nghieäp chaáp nhaän caùc cuoäc kieåm toaùn moät caùch töï nguyeän, vì luùc ñoù quyeàn lôïi cuûa ngöôøi quaûn lyù ñöôïc naâng cao. ¾ Thöù ba: Luaän ñieåm xuaát phaùt töø lôïi ích xaõ hoäi. Luaän ñieåm naøy xuaát phaùt töø lyù luaän “Traùch nhieäm baùo caùo” ñöôïc taùc giaû Shaw ñöa ra vaøo naêm 1980. Theo Shaw, vôùi nghóa heïp, traùch nhieäm baùo caùo naøy xuaát phaùt töø nghóa vuï cuûa ngöôøi quaûn lyù ñoái vôùi chuû nhaân; coøn vôùi nghóa roäng, traùch nhieäm baùo caùo ñoù khoâng chæ ñoái vôùi chuû nhaân maø coøn ñoái vôùi taát caû caùc beân lieân quan trong xaõ hoäi-ñoù laø beân thöù ba. Trong ñieàu kieän hieän nay, Baùo caùo taøi chính neáu chöa ñöôïc kieåm toaùn thì seõ khoâng ñuû 7 tính thuyeát phuïc ñoái vôùi caùc beân quan taâm; ngöôïc laïi, neáu Baùo caùo taøi chính ñaõ ñöôïc kieåm toaùn do moät beân thöù ba ñoäc laäp,khaùch quan, coâng minh, chính tröïc, chuyeân nghieäp thöïc hieän vaø ñöôïc kieåm toaùn vieân ñoäc laäp xaùc nhaän thì seõ coù ñaày ñuû caên cöù cho caùc beân quan taâm söû duïng thoâng tin treân Baùo caùo taøi chính. Toùm laïi, hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp laø nhu caàu caàn thieát, tröôùc heát vì lôïi ích cuûa baûn thaân doanh nghieäp, cuûa caùc nhaø ñaàu tö, lôïi ích cuûa chuû sôû höõu voán, caùc chuû nôï; lôïi ích vaø yeâu caàu cuûa Nhaø nöôùc, cuûa xaõ hoäi. Ngöôøi söû duïng keát quaû kieåm toaùn phaûi ñöôïc baûo ñaûm raèng, nhöõng thoâng tin hoï ñöôïc cung caáp laø trung thöïc, khaùch quan, coù ñoä tin caäy cao ñeå laøm caên cöù cho caùc quyeát ñònh kinh teá hoaëc thöïc thi traùch nhieäm quaûn lyù, giaùm saùt cuûa mình. Treân thöïc teá, kieåm toaùn ñoäc laäp ñaõ goùp phaàn giuùp cho caùc doanh nghieäp, caùc döï aùn quoác teá, caùc ñôn vò haønh chính söï nghieäp naém baét ñöôïc kòp thôøi, ñaày ñuû vaø tuaân thuû ñöôøng loái, chính saùch kinh teá taøi chính, loaïi boû ñöôïc chi phí baát hôïp lyù, taïo laäp ñöôïc nhöõng thoâng tin ñaùng tin caäy, töøng böôùc ñöa coâng taùc quaûn lyù taøi chính-keá toaùn trong caùc doanh nghieäp vaøo neàn neáp. Hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp ñaõ taïo laäp ñöôïc vò trí trong neàn kinh teá thò tröôøng, goùp phaàn laønh maïnh hoùa moâi tröôøng ñaàu tö vaø neàn taøi chính quoác gia. 1.1.2 Baûn chaát xaõ hoäi cuûa ngheà kieåm toaùn: Kieåm toaùn ñoäc laäp laø loaïi hình dòch vuï ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû töï nguyeän vaø theo thoûa thuaän cuûa toå chöùc kieåm toaùn ñoäc laäp vôùi caùc ñôn vò ñöôïc kieåm toaùn. Vì ñöôïc phaùp luaät thöøa nhaän, baûo hoä vaø hoaït ñoäng theo moät quy cheá raát chaët cheõ neân kieåm toaùn ñoäc laäp coù tính phaùp lyù raát cao. Baûn chaát cuûa kieåm toaùn ñoäc laäp ñöôïc theå hieän: - Kieåm toaùn ñoäc laäp laø moät phöông thöùc baûo ñaûm ôû möùc ñoä nhaát ñònh ñoä tin caäy cuûa thoâng tin vaø giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp , caùc ñôn vò ñeå baûo veä quyeàn lôïi cuûa caùc beân lieân quan trong neàn kinh teá thò tröôøng vaø thoâng tin laø cô sôû ñeå ñöa ra caùc quyeát ñònh kinh teá. 8 - Kieåm toaùn ñoäc laäp khoâng phaûi baûo ñaûm 100% möùc ñoä tin caäy maø chæ ôû möùc ñoä troïng yeáu, caùc vaán ñeà chính nhaát ñònh. Traùch nhieäm cuûa kieåm toaùn vieân laø xaùc nhaän Baùo caùo taøi chính trung thöïc vaø hôïp lyù xeùt treân caùc khía caïnh troïng yeáu. Ñieàu ñoù coù nghóa laø trong kieåm toaùn coù theå chaáp nhaän nhöõng sai phaïm khoâng mang tính chaát troïng yeáu. Baûn chaát xaõ hoäi cuûa kieåm toaùn ñoäc laäp ñöôïc theå hieän roõ trong quan heä cuûa quy trình kieåm toaùn. Neáu nhö tröôùc ñaây, ñoù laø quan heä giöõa: Chuû nhaân - kieåm toaùn vieân - Ngöôøi quaûn lyù thì baây giôø chuyeån sang quan heä giöõa: Xaõ hoäi- kieåm toaùn vieân - Ngöôøi quaûn lyù. Thoâng tin treân baùo caùo kieåm toaùn khoâng chæ coøn caàn thieát ñoái vôùi chuû doanh nghieäp, maø coøn ñoái vôùi caû caùc beân lieân quan trong xaõ hoäi.. Ngoaøi ra, kieåm toaùn vieân ñoäc laäp coøn ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc môû roäng quan heä ñoái ngoaïi, trôï giuùp, tö vaán cho ngöôøi nöôùc ngoaøi vaø toå chöùc quoác teá bieát veà phaùp luaät, chính saùch taøi chính-keá toaùn cuûa Vieät Nam. Ñoàng thôøi, giuùp ngöôøi Vieät Nam hieåu bieát thoâng leä, chuaån möïc quoác teá; goùp phaàn ruùt ngaén tieán trình môû cöûa, hoäi nhaäp kinh teá cuûa Vieät Nam noùi chung. 1.2 Chaát Löôïng vaø Kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn 1.2.1 Chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn 1.2.1.1 Khaùi nieäm chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn. Hieän nay coøn nhieàu quan ñieåm khaùc nhau veà chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn. Coù quan ñieåm cho raèng, chaát löôïng kieåm toaùn theå hieän ôû nhöõng ñieåm sau: - Söï tuaân thuû theo ñuùng chuaån möïc kieåm toaùn. - Söï thoûa maõn theo ñuùng nhu caàu cuûa khaùch haøng veà dòch vuï maø hoï ñöôïc cung caáp, trong ñoù roõ neùt nhaát laø nhöõng yù kieán giuùp khaùch haøng thöïc hieän hieäu quaû coâng taùc taøi chính keá toaùn. - Chi phí hôïp lyù - Tính chuyeân nghieäp cuûa kieåm toaùn vieân. 9 Theo chuaån möïc kieåm toaùn Vieät Nam soá 220 veà Kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn: “Chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn laø möùc ñoä thoõa maõn cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng keát quaû kieåm toaùn veà tính khaùch quan vaø ñoä tin caäy vaøo yù kieán kieåm toaùn cuûa kieåm toaùn vieân; ñoàng thôøi thoõa maõn mong muoán cuûa caùc ñoái töôïng ñöôïc kieåm toaùn veà nhöõng yù kieán ñoùng goùp cuûa kieåm toaùn vieân, nhaèm naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh, trong thôøi gian ñònh tröôùc vôùi giaù phí hôïp lyù.” Nhö vaäy, chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn coù theå ñöôïc xem xeùt döôùi ba goùc ñoä: - Möùc ñoä ngöôøi söû duïng thoâng tin thoõa maõn ñoái vôùi tính khaùch quan vaø ñoä tin caäy cuûa keát quaû kieåm toaùn. - Möùc ñoä cuûa ñôn vò ñöôïc kieåm toaùn thoõa maõn veà yù kieán ñoùng goùp veà nhaèm muïc ñích naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh. - Baùo caùo kieåm toaùn ñöôïc laäp vaø phaùt haønh theo ñuùng thôøi gian ñaõ ñeà ra trong hôïp ñoàng kieåm toaùn vaø chi phí dòch vuï kieåm toaùn phuø hôïp vôùi möùc ñoä kieåm toaùn. Maëc duø coù nhieàu nhaän thöùc khaùc nhau veà chaát löôïng cuûa hoaït ñoäng kieåm toaùn, song töïu trung laïi chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñeàu höôùng tôùi moät tieâu chí chung laø söï thoõa maõn cuûa ngöôøi söû duïng thoâng tin ñaõ ñöôïc kieåm toaùn vaø ñaùp öùng ñöôïc mong muoán cuûa chính khaùch haøng ñöôïc kieåm toaùn. Ñeå ñem ñeán cho khaùch haøng moät dòch vuï kieåm toaùn coù chaát löôïng, caùc coâng ty kieåm toaùn caàn phaûi ñöa ra ñöôïc nhöõng yù kieán ñoùng goùp, tö vaán nhaèm naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cho doanh nghieäp. Ñaây laø yeâu caàu ñaàu tieân, quan troïng nhaát ñoái vôùi moät cuoäc kieåm toaùn, bôûi tö vaán coù yù nghóa to lôùn, coù theå giuùp doanh nghieäp hoaøn thieän, caûi tieán cô cheá taøi chính-keá toaùn cuûa mình phuø hôïp vôùi luaät phaùp cuûa quoác gia vaø thoâng leä quoác teá. Beân caïnh ñoù, giaù phí cuõng laø vaán ñeà ñöôïc caùc doanh nghieäp quan taâm vì ñaây laø yeáu toá ñöôïc tính vaøo chi phí hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Giaù phí kieåm toaùn phaûi ôû möùc chaáp nhaän ñöôïc, phuø hôïp vôùi khaû naêng taøi chính cuûa khaùch haøng. Vì theá, 10 ngoaøi vieäc phaûi ñöa ra nhöõng yù kieán trung thöïc, ñaùng tin caäy thì caùc coâng ty kieåm toaùn caàn chuù troïng ñeán möùc giaù phí cho cuoäc kieåm toaùn. Giaù phí khoâng chæ phuø hôïp vôùi tình hình taøi chính cuûa khaùch haøng maø phaûi ñaûm baûo cho coâng ty kieåm toaùn duy trì hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình. Neáu muoán giöõ khaùch haøng thoâng qua vieäc giaûm giaù phí coù theå chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn seõ khoâng ñöôïc baûo ñaûm. 1.2.1.2 Tieâu thöùc ñaùnh giaù chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn Muïc tieâu cuûa loaïi hình kieåm toaùn ñoäc laäp cuõng nhö moïi cuoäc kieåm toaùn laø kieåm toaùn vieân phaûi ñöa ra nhöõng yù kieán cuûa mình veà ñoái töôïng kieåm toaùn, phaûi thoâng tin cho ngöôøi söû duïng baùo caùo kieåm toaùn veà möùc ñoä trung thöïc, hôïp lyù vaø söï trình baøy phuø hôïp cuûa ñoái töôïng kieåm toaùn vôùi caùc chuaån möïc, nguyeân taéc, noäi dung, yeâu caàu ñaõ ñöôïc xaây döïng vaø thoáng nhaát. Tuy nhieân, vôùi moãi ñoái töôïng söû duïng khaùc nhau thì tieâu chí vaø möùc ñoä cuûa caùc tieâu chí ñaët ra ñoái vôùi chaát löôïng cuûa cuoäc kieåm toaùn laø khaùc nhau. ¾ Ñoái vôùi khaùch haøng Khaùch haøng laø ñôn vò ñöôïc kieåm toaùn thì ngöôøi söû duïng baùo caùo taøi chính tröôùc heát laø Hoäi ñoàng quaûn trò, Ban giaùm ñoác vaø caùc nhaø quaûn lyù cuûa ñôn vò ñöôïc kieåm toaùn. Vì vaäy, yù kieán cuûa kieåm toaùn vieân phaûi khaúng ñònh ñöôïc caùc soá lieäu trong Baùo caùo taøi chính vaø caùc soá lieäu veà keá toaùn, taøi chính khaùc coù lieân quan coù ñöôïc trình baøy theo nhöõng nguyeân taéc, chuaån möïc keá toaùn vaø caùc cheá ñoä, chính saùch phaùp luaät do Nhaø nöôùc ban haønh hay khoâng. Neáu coù nhöõng sai soùt, vi phaïm thì kieåm toaùn vieân phaûi chæ ra ñöôïc nhöõng sai soùt vi phaïm möùc ñoä troïng yeáu vaø söï aûnh höôûng cuûa nhöõng sai soùt ñoù ñeán tình hình saûn xuaát, keát quaû kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Ngoaøi ra, ñoái vôùi kieåm toaùn ñoäc laäp, caùc cuoäc kieåm toaùn ñöôïc tieán haønh theo moät hôïp ñoàng kieåm toaùn. Vì vaäy, ngoaøi nhöõng tieâu thöùc chung nhö treân, thì chaát löôïng cuûa cuoäc kieåm toaùn coøn ñöôïc ñaùnh giaù thoâng qua chæ tieâu chi phí kieåm toaùn vaø thôøi gian thöïc hieän kieåm toaùn. Chi phí cho cuoäc kieåm toaùn phaûi töông thích vôùi keát quaû kieåm toaùn ñöôïc theå hieän thoâng qua nhöõng yù kieán xaùc ñaùng veà nhöõng soá lieäu ñöôïc kieåm toaùn, nhöõng yù 11 kieán trao ñoåi boå ích cuûa kieåm toaùn vieân ñoái vôùi caùc nhaø quaûn lyù cuûa doanh nghieäp ñöôïc kieåm toaùn vaø soá tieàn maø doanh nghieäp boû ra cho moät cuoäc kieåm toaùn. Ñeå ñaït ñöôïc ñieàu ñoù, ñoøi hoûi phaûi naâng cao chaát löôïng chuyeân moân cuûa kieåm toaùn vieân vaø taïo laäp moâi tröôøng thuaän lôïi cho nhöõng hoaït ñoäng taùc nghieäp cuûa kieåm toaùn vieân. Khaùch haøng laø nhaø ñaàu tö, ngaân haøng, coå ñoâng thì chaát löôïng kieåm toaùn ñöôïc ñaùnh giaù ôû möùc ñoä tin caäy vaø tính trung thöïc, khaùch quan cuûa caùc thoâng tin treân Baùo caùo taøi chính, ñaëc bieät laø thoâng tin veà tình hình saûn xuaát kinh doanh, coâng nôï, khaû naêng traû nôï cuûa doanh nghieäp ñeå töø ñoù hoï coù theå ñöa ra nhöõng quyeát ñònh ñuùng ñaén trong vieäc ñaàu tö, cho vay… Khaùch haøng laø cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc, cô quan thueá thì ñieàu quan taâm ñoái vôùi hoï laø doanh nghieäp ñöôïc kieåm toaùn coù thöïc hieän caùc cheá ñoä, chính saùch phaùp luaät cuûa Nhaø nöôùc, ñaëc bieät laø luaät thueá hay khoâng. Khaùch haøng laø doanh nghieäp baïn haøng (ngöôøi mua, ngöôøi baùn) thì thoâng tin caàn thieát ñoái vôùi hoï laø nhöõng yù kieán nhaän xeùt veà tính trung thöïc vaø khaùch quan cuûa caùc soá lieäu trong Baùo caùo taøi chính cuûa ñôn vò ñöôïc coâng boá. ¾ Ñoái vôùi chính coâng ty kieåm toaùn. Ngaøy nay, vôùi nhu caàu ngaøy caøng ña daïng cuûa thò tröôøng, caùc coâng ty kieåm toaùn ñaõ khoâng ngöøng ña daïng hoùa caùc dòch vuï cuûa mình beân caïnh vieäc hoaøn thieän, naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn cuûa mình. Coù raát nhieàu tieâu chí ñöôïc duøng laøm cô sôû ñaùnh giaù chaát löôïng cuûa dòch vuï kieåm toaùn. Tuøy vaøo nhaän thöùc, muïc ñích cuûa chính coâng ty, hoï seõ coù nhöõng tieâu chí rieâng ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng hoaït ñoäng cuûa mình nhö: tuaân thuû nguyeân taéc ñaïo ñöùc ngheà nghieäp, kyõ naêng vaø naêng löïc chuyeân moân, giao vieäc, höôùng daãn vaø giaùm saùt, tham khaûo yù kieán, duy trì vaø chaáp nhaän khaùch haøng, kieåm tra. Ngoaøi ra, nhöõng hieäp hoäi kieåm toaùn vieân coâng chöùng cuõng xaùc laäp nhöõng thuû tuïc giaùm saùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn. Ví duï, ôû Myõ, bieän phaùp kieåm tra cheùo ñaõ ñöôïc thöïc hieän roäng raõi töø naêm 1975. Kieåm tra cheùo laø söï kieåm 12 tra laãn nhau bôûi nhöõng coâng ty kieåm toaùn, vôùi muïc ñích ñaùnh giaù veà thieát keá cuûa heä thoáng kieåm soaùt chaát löôïng cuûa coâng ty kieåm toaùn, vaø veà tính tuaân thuû heä thoáng cuûa chính coâng ty ñoù. Noäi dung kieåm tra cheùo chuû yeáu laø vieäc xem xeùt hoà sô kieåm toaùn cuûa moät soá hôïp ñoàng kieåm toaùn quan troïng. Ngoaøi ra, hoï coøn xem xeùt nhöõng khía caïnh khaùc nhö veà vieäc taùi ñaøo taïo nhaân vieân, vieäc tieáp nhaän khaùch haøng… Khi keát thuùc, hoï seõ göûi moät baùo caùo ñaùnh giaù vaø ñeà xuaát nhöõng phöông höôùng caûi tieán chaát löôïng. Nhö vaäy, khoâng coù moät tieâu thöùc chung nhaát ñònh ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng cuûa cuoäc kieåm toaùn. Chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñöôïc ñaùnh giaù khaùc nhau tuøy vaøo moãi goùc ñoä cuûa ngöôøi tieáp caän. 1.2.1.3 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn Nhö ñaõ trình baøy ôû phaàn treân, chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñöôïc xem xeùt treân nhieàu giaùc ñoä khaùc nhau. Tuy nhieân, duø ôû goùc ñoä naøo thì noù vaãn chòu taùc ñoäng cuûa moät soá nhaân toá, laøm cho noù ñöôïc naâng cao, hoaøn thieän hoaëc bò haïn cheá, kìm haõm. Moät caùch chung nhaát, coù hai loaïi nhaân toá aûnh höôûng ñeán chaát löôïng dòch vuï kieåm toaùn, ñoù laø nhaân toá beân trong vaø nhaân toá beân ngoaøi. ¾ Nhoùm nhaân toá beân ngoaøi. • Moâi tröôøng phaùp lyù: Moâi tröôøng phaùp lyù laø cô sôû phaùp lyù quan troïng ñaûm baûo cho caùc coâng ty kieåm toaùn hoaït ñoäng. Nhöõng vaên baûn phaùp luaät chính laø ñieàu leä daãn chieáu cho pheùp coâng ty kieåm toaùn ra ñôøi vaø phaùt trieån. Ñoái vôùi hoaït ñoäng kieåm toaùn thì coù moät soá vaên baûn phaùp lyù quy ñònh hoaït ñoäng cuûa coâng ty kieåm toaùn nhö caùc quy ñònh, quyeát ñònh, vaên baûn höôùng daãn thi haønh, chuaån möïc kieåm toaùn, ñaëc bieät laø chuaån möïc kieåm toaùn quoác teá (International Standard of Auditing-ISA). Do vaäy, ñaây laø nhaân toá thuùc ñaåy hoaëc kìm haõm söï phaùt trieån cuõng nhö chaát löôïng hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn. Moâi tröôøng phaùp lyù thuaän lôïi, phuø hôïp seõ coù taùc ñoäng tích cöïc khoâng nhöõng giuùp cho coâng ty kieåm 13 toaùn hoaït ñoäng deã daøng hôn maø coøn giuùp hoï coù ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå naâng cao chaát löôïng dòch vuï cuûa mình vaø ngöôïc laïi. • Giaùm saùt cuûa Hieäp hoäi Kieåm toaùn: Khaùc vôùi caùc loaïi hình hoaït ñoäng khaùc, hoaït ñoäng cuûa coâng ty kieåm toaùn laø hoaøn toaøn ñoäc laäp vaø khaùch quan. Caùc coâng ty naøy seõ tieán haønh kieåm toaùn ñoái vôùi caùc doanh nghieäp, caùc khaùch haøng coù nhu caàu ñeå phuïc vuï cho muïc ñích cuûa mình. Tuy nhieân, hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn cuõng caàn ñöôïc giaùm saùt vaø kieåm tra ñeå hoaït ñoäng coù hieäu quaû hôn. Vieäc toå chöùc kieåm tra, giaùm saùt caùc coâng ty kieåm toaùn laø traùch nhieäm thuoäc veà Hieäp hoäi Kieåm toaùn. Caùc coâng ty kieåm toaùn hoaït ñoäng khoâng ñuùng vôùi caùc nguyeân taéc, chuaån möïc ñeà ra thì seõ bò Hieäp hoäi giaùm saùt vaø xöû lyù. Hieäp hoäi kieåm toaùn ñoùng vai troø raát lôùn trong vieäc phoå bieán caùc quy cheá ñieàu chænh hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn cuõng nhö ñaøo taïo naâng cao trình ñoä chuyeân moân cuûa caùc kieåm toaùn vieân. Vì vaäy, vai troø cuûa Hieäp hoäi kieåm toaùn ñoái vôùi hieäu quaû, chaát löôïng hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn laø raát quan troïng. Neáu Hieäp hoäi thöôøng xuyeân tieán haønh kieåm tra, giaùm saùt, hoã trôï cho caùc coâng ty kieåm toaùn ñoäc laäp thì chaéc chaén caùc coâng ty kieåm toaùn seõ hoaït ñoäng vôùi chaát löôïng cao. • Yeáu toá caïnh tranh: Trong neàn kinh teá thò tröôøng, vôùi söï tieán boä vöôït baäc cuûa khoa hoïc kyõ thuaät, khoái löôïng haøng hoùa ñöôïc taïo ra ngaøy caøng nhieàu vôùi chaát löôïng ngaøy caøng cao. Vì vaäy, ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån, caùc doanh nghieäp duø hoaït ñoäng trong lónh vöïc naøo, saûn xuaát hay dòch vuï cuõng phaûi tính ñeán yeáu toá naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng ñeå giaûm aùp löïc caïnh tranh. Kieåm toaùn cuõng khoâng naèm ngoaøi quy luaät ñoù. Trong giai ñoaïn hieän nay, doanh nghieäp kieåm toaùn ngaøy caøng ñöôïc quan taâm nhieåu hôn trong haàu heát caùc doanh nghieäp. Ngoaøi vieäc doanh nghieäp töï nhaän thöùc söï caàn thieát cuûa kieåm toaùn thì yeáu toá luaät phaùp cuõng baét buoäc kieåm toaùn ñoái vôùi moät soá doanh nghieäp cuõng laø cô sôû ñeå thuùc ñaåy caùc coâng ty kieåm toaùn ra ñôøi vaø phaùt trieån. Cho neân, 14 vieäc ñaûm baûo chaát löôïng cuûa dòch vuï kieåm toaùn laø moät ñoøi hoûi heát söùc quan troïng ñoái vôùi caùc coâng ty kieåm toaùn tröôùc söï caïnh tranh gay gaét cuûa thò tröôøng. Coâng ty kieåm toaùn phaûi vöøa ñaùp öùng toát nhu caàu cuûa thò tröôøng vöøa khoâng ngöøng naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng dòch vuï cuûa mình ñeå thu huùt ngaøy caøng nhieàu khaùch haøng. Khaùc vôùi caùc ngaønh saûn xuaát, kieåm toaùn laø moät loaïi hình dòch vuï, noù khoâng taïo ra saûn phaåm cuï theå ñeå ñaùp öùng nhu caàu tieâu duøng maø saûn phaåm cuûa noù ñöôïc söû duïng ñeå thuùc ñaåy söï phaùt trieån, laønh maïnh hoùa neàn kinh teá. Nhö vaäy, nhu caàu cuûa thò tröôøng ngaøy caøng nhieàu thì caùc coâng ty kieåm toaùn caøng coù theâm cô hoäi ñeå theå hieän tính trung thöïc, ñoäc laäp, khaùch quan cuûa mình trong vieäc phuïc vuï khaùch haøng, ñoàng thôøi coù theâm ñoäng löïc phaùt trieån nhanh choùng. Noùi nhö theá khoâng coù nghóa laø caùc coâng ty kieåm toaùn töï baèng loøng vôùi vieäc phuïc vuï khaùch haøng maø ngöôïc laïi, muoán tìm kieám, thu huùt khaùch haøng thì caùc coâng ty naøy caàn naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa mình. ¾ Nhoùm nhaân toá beân trong • Ñoäi nguõ nhaân vieân chuyeân nghieäp cuûa coâng ty Ñaây laø nhaân toá coù aûnh höôûng tröïc tieáp vaø maïnh meõ nhaát ñeán hieäu quaû hoaït ñoäng, khoâng nhöõng ñoái vôùi coâng ty kieåm toaùn maø coøn taát caû caùc ngaønh ngheà trong neàn kinh teá vì nhaân toá con ngöôøi bao giôø cuõng ñöôïc xem laø nhaân toá caên baûn vaø quan troïng nhaát trong moïi thôøi ñaïi. Ñoái vôùi coâng ty kieåm toaùn, nguoàn nhaân löïc seõ quyeát ñònh söï thaønh coâng hay thaát baïi trong hoaït ñoäng cuûa coâng ty. Bôûi vì, ngoaøi vieäc naém baét caùc thoâng tin, vaän duïng thaønh thaïo tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät, kieåm toaùn vieân caàn coù naêng löïc ñaùnh giaù, laøm vieäc ñoäc laäp, trung thöïc vaø khaùch quan; trong ñoù yeáu toá caàn quan taâm tröôùc heát laø ñaïo ñöùc ngheà nghieäp. Kieåm toaùn vieân caàn thieát phaûi thuyeát phuïc khaùch haøng vaø nhöõng ngöôøi söû duïng Baùo caùo taøi chính tin töôûng vaøo chaát löôïng cuûa coâng taùc vaø caùc dòch vuï khaùc. • Trình ñoä toå chöùc, quaûn trò cuûa doanh nghieäp. 15 Quaûn trò doanh nghieäp toát laø yeâu caàu khoâng theå thieáu ñoái vôùi baát cöù doanh nghieäp naøo. Trình ñoä toå chöùc, quaûn lyù laø moät trong nhöõng nhaân toá goùp phaàn cho söï thaønh coâng cuûa doanh nghieäp. Trong hoaït ñoäng kieåm toaùn, chuaån möïc kieåm toaùn quoác teá cuõng neâu ra moät caùch thöùc ñeå quaûn trò chaát löôïng kieåm toaùn laø phaûi kieåm soaùt noù. Coâng ty kieåm toaùn coù caùch thöùc quaûn trò hieäu quaû baèng caùc quy trình, thuû tuïc kieåm soaùt chaët cheõ seõ baûo ñaûm cung caáp cho khaùch haøng moät dòch vuï kieåm toaùn coù chaát löôïng. Ngöôïc laïi, chaát löôïng cuûa cuoäc kieåm toaùn seõ khoâng ñöôïc baûo ñaûm neáu nhö nhaø quaûn trò cuûa coâng ty khoâng coù chính saùch quaûn lyù thích hôïp, thieáu söï kieåm soùat chaët cheõ, thieáu söï kieåm tra, hoaëc thöïc hieän chính saùch kìm haõm söï phaùt trieån cuûa nhaân vieân… • Trình ñoä öùng duïng khoa hoïc kyõ thuaät cuûa coâng ty. Thôøi ñaïi ngaøy nay, khoâng coù söï tieán boä veà kinh teá, xaõ hoäi naøo laïi khoâng gaén lieàn vôùi tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät. Tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät ñaõ khoâng ngöøng taùc ñoäng ñöa chaát löôïng cuûa haøng hoùa, dòch vuï ngaøy caøng taêng leân roõ reät. Ñoái vôùi hoaït ñoäng kieåm toaùn, khoa hoïc coâng ngheä phaùt trieån ñaõ giuùp kieåm toaùn vieân laøm vieäc hieäu quaû, tieát kieäm nhieàu thôøi gian hôn, thu thaäp thoâng tin nhanh choùng hôn. Ñoàng thôøi, caùc yeáu toá hoã trôï cho coâng vieäc cuûa kieåm toaùn vieân nhö maùy vi tính, caùc phaàn meàm tin hoïc…ñaõ trôû thaønh coâng cuï ñaéc löïc cho kieåm toaùn vieân hoaøn thaønh nhieäm vuï cuûa mình kòp thôøi vaø coù theå nhanh choùng nhanh. Yeáu toá thôøi gian cuõng caàn ñöôïc quan taâm trong cuoäc kieåm toaùn. Neáu kieåm toaùn vieân phaûi tieâu hao nhieàu thôøi gian cho moät cuoäc kieåm toaùn thì naêng suaát laøm vieäc seõ khoâng cao, töø ñoù daãn tôùi chaát löôïng cuûa cuoäc kieåm toaùn seõ bò tieâu giaûm do kieåm toaùn laø ngheà nghieäp mang tính thôøi vuï. • Phöông phaùp truyeàn ñaït, phaâ._.n coâng quyeàn haïn, traùch nhieäm ñoái vôùi nhaân vieân. Kieåm toaùn laø moät hoaït ñoäng ngheà nghieäp ñaëc bieät. Ngoaøi vieäc kieåm tra, ñaùnh giaù tình hình cuûa caùc doanh nghieäp ñöôïc kieåm toaùn, kieåm toaùn vieân coøn phaûi ñöa ra nhöõng yù kieán ñaùnh giaù cuûa mình ñeå höôùng daãn, tö vaán cho hoï. Cho neân, traùch nhieäm cuûa kieåm toaùn vieân ñoái vôùi moät cuoäc kieåm toaùn laø raát lôùn, coù aûnh höôûng ñeán uy tính, chaát löôïng 16 hoaït ñoäng cuûa coâng ty kieåm toaùn. Vì vaäy, coâng ty kieåm toaùn caàn caân nhaéc, coù chính saùch cuï theå cho vieäc phaân coâng traùch nhieäm, quyeàn haïn cho caùc nhaân vieân cuûa mình nhaèm baûo ñaûm phaùt huy toái ña khaû naêng, theá maïnh cuûa töøng nhaân vieân. Chuaån möïc kieåm toaùn Vieät Nam soá 220 ñaõ neâu roõ: “Coâng vieäc kieåm toaùn phaûi ñöôïc giao cho nhöõng caùn boä, nhaân vieân chuyeân nghieäp ñöôïc ñaøo taïo vaø coù ñaày ñuû kyõ naêng vaø naêng löïc chuyeân moân ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu thöïc teá.” • Chính saùch ñoái vôùi nhaân vieân. Beân caïnh nhöõng yeáu toá treân thì chính saùch ñoái vôùi nhaân vieân cuõng laø moät trong nhöõng nhaân toá coù aûnh höôûng ñeán chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn cuûa coâng ty kieåm toaùn. Coâng ty caàn coù nhöõng chính saùch phuø hôïp ñeå khuyeán khích, ñoäng vieân ñoäi nguõ nhaân vieân cuûa mình nhö cheá ñoä tieàn löông, khen thöôûng, thaêng tieán…theo möùc ñoä hoaøn thaønh coâng vieäc ñöôïc giao. Ñaây laø ñoäng löïc giuùp cho caùc nhaân vieân cuûa coâng ty laøm vieäc haêng haùi, tích cöïc vaø ñaït hieäu quaû cao. Hieän nay, tuøy vaøo tình hình cuï theå maø moãi coâng ty seõ ñöa ra caùc cheá ñoä rieâng bieät cho ñoäi nguõ nhaân vieân cuûa coâng ty nhöng noùi chung phaûi ñaùp öùng ñöôïc caùc nhu caàu toái thieåu ñoàng thôøi phaûi thoõa maõn phaàn naøo caùc nhu caàu chính ñaùng cuûa nhaân vieân. Treân ñaây laø nhöõng nhaân toá coù aûnh höôûng ñeán chaát löôïng cuûa dòch vuï kieåm toaùn. Ngoaøi ra, chuùng ta caàn phaûi keå ñeán moät soá yeáu toá thuoäc chieán löôïc vaø muïc ñích hoaït ñoäng cuûa coâng ty kieåm toaùn. Ñoù laø vieäc xem xeùt, ñaùnh giaù giöõa lôïi ích coù theå ñaït ñöôïc vaø ruûi ro coù theå xaûy ra ñoái vôùi coâng ty. Baát cöù hoaït ñoäng naøo trong neàn kinh teá thò tröôøng ñeàu chöùa ñöïng hai maët lôïi ích vaø ruûi ro. Kieåm toaùn cuõng khoâng naèm ngoaøi quy luaät treân. Vaán ñeà laø caùc coâng ty kieåm toaùn phaûi coù chính saùch ñoái phoù nhö theá naøo ñeå haïn cheá ruûi ro tôùi möùc thaáp nhaát. Coù theå lôïi nhuaän kieám ñöôïc töø moät cuoäc kieåm toaùn laø raát cao nhöng ruûi ro chöùa ñöïng trong ñoù lôùn thì chaát löôïng cuûa cuoäc kieåm toaùn ñoù vaãn thaáp. Vieäc ñaùnh giaù naøy cuûa coâng ty tuøy thuoäc vaøo chieán löôïc cuûa hoï. Vaán ñeà quan troïng ñaët ra cho caùc coâng ty kieåm toaùn laø nhaát thieát phaûi coù bieän phaùp kieåm soaùt vaø sau ñoù laø naâng 17 cao chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn cuûa mình. Chæ baèng caùch quaûn lyù chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn, caùc coâng ty kieåm toaùn môùi coù theå vöûa haïn cheá ruûi ro vöøa gia taêng lôïi nhuaän 1.2.2 Kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn. Kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn laø quaù trình kieåm toaùn vieân vaø coâng ty kieåm toaùn thöïc hieän caùc chính saùch vaø thuû tuïc kieåm soaùt chaát löôïng ñoái vôùi toaøn boä hoaït ñoäng kieåm toaùn cuûa coâng ty kieåm toaùn vaø ñoái vôùi töøng cuoäc kieåm toaùn, cuï theå treân caùc phöông dieän: • Caùc chính saùch vaø thuû tuïc cuûa coâng ty kieåm toaùn lieân quan ñeán hoaït ñoäng kieåm toaùn. • Nhöõng thuû tuïc lieân quan ñeán coâng vieäc ñöôïc giao cho kieåm toaùn vieân ñoäc laäp vaø trôï lyù kieåm toaùn trong töøng cuoäc kieåm toaùn. 1.2.2.1. Söï caàn thieát cuûa kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn: Ñeå ñaûm baûo vieäc duy trì vaø khoâng ngöøng naâng cao chaát löôïng kieåm toùan nhaèm thoûa maõn ñöôïc yeâu caàu cuûa xaõ hoäi naâng cao chaát löôïng hoïat ñoäng kieåm toùan laø ñieàu khoâng theå thieáu ñöôïc. Söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa kieåm toaùn ñoäc laäp, trong neàn kinh teá theo cô cheá thò tröôøng, ñaëc bieät laø xu höôùng hoäi nhaäp vaø töï do hoùa hoaït ñoäng trong lónh vöïc cung caáp dòch vuï keá toaùn vaø kieåm toaùn thì vieäc kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp laø moät vaán ñeà khoâng theå thieáu ñöôïc vaø chieám vò trí quan troïng trong cô cheá thò tröôøng phaùt trieån theo xu höôùng hoäi nhaäp. Trong thôøi gian gaàn ñaây, quy moâ kinh doanh cuûa caùc coâng ty vaø söï toaøn caàu hoùa hoaït ñoäng thöông maïi ngaøy caøng phaùt trieån. Söï phaùt trieån ñoù keùo theo söï phöùc taïp cuûa coâng taùc keá toaùn, kieåm toaùn vaø laøm naûy sinh khoâng ít vuï kieän coù lieân quan ñeán traùch nhieäm phaùp lyù cuûa caùc kieåm toaùn vieân ñoäc vaø caùc coâng ty kieåm toaùn ñoäc laäp. Coù theå minh chöùng baèng vuï kieän ñieån hình caùc caùc coå ñoâng cuûa taäp ñoaøn Worldcom, taäp ñoaøn Enron kieän coâng ty kieåm toaùn Arthur Andersen veà tính ñoäc laäp vaø trung thöïc cuûa kieåm toaùn vieân ñoäc laäp. ÔÛ Vieät Nam chöa coù vuï kieän lôùn naøo veå kieåm toaùn, tuy nhieân cuõng ñaõ xuaát hieän nhöõng sai phaïm cuûa coâng ty kieåm toaùn trong 18 vieäc kieåm toaùn Baùo caùo taøi chính cuûa toå chöùc phaùt haønh 1.2.2.2 Lôïi ích cuûa vieäc kieåm soùat chaát löôïng kieåm toùan Neàn kinh teá thò tröôøng caøng phaùt trieån thì yeâu caàu veà chaát löôïng dòch vuï kieåm toaùn ñoäc laäp cuõng phaûi ngaøy caøng cao hôn vaø ñaùng tin caäy hôn. Cuõng chính töø lyù do naøy, hoaït ñoäng kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp ra ñôøi vaø raát caàn thieát cho moät neàn kinh teá phaùt trieån. Hieän nay, hoaït ñoäng kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp ñaõ trôû thaønh baét buoäc ñoái vôùi nhieàu quoác gia coù neàn kinh teá thò tröôøng phaùt trie ån, noù ñem laïi caùc lôïi ích sau ñaây: -Giuùp moïi ngöôøi coù nhaän thöùc ñuùng ñaén veà chaát löôïng dòch vuï ñöôïc cung caáp vaø löïa choïn ñöôïc coâng ty kieåm toaùn coù chaát löôïng cao. -Goùp phaàn vaøo vieäc toå chöùc toát vaø hoaøn thieän caùc phöông phaùp laøm vieäc cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn. -Giuùp ñaùnh giaù vieäc aùp duïng caùc quy taéc vaø chuaån möïc ngheà nghieäp cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn. -Thoâng qua kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng, caûnh baùo cho caùc coâng ty ñöôïc kieåm tra nhöõng khuyeát ñieåm coù theå gaây toån haïi ñeán chaát löôïng dòch vuï cuûa hoï, ñoàng thôøi phaùt hieän vaø chæ cho hoï caùc bieän phaùp ñieàu chænh, söûa chöõa nhaèm naâng cao chaát löôïng dòch vuï. -Thoâng baùo cho caùc caáp ngheà nghieäp bieát nhöõng vaán ñeà maø caùc coâng ty kieåm toaùn ñaõ gaëp phaûi khi tieán haønh caùc nghieäp vuï vaø nhö vaäy giuùp caùc caáp naøy ñöa ra nhöõng quyeát ñònh hôïp lyù. Toùm laïi, kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn giuùp cho caùc coâng ty ñöôïc kieåm tra hoaøn thieän caùc phöông phaùp laøm vieäc, ñieàu chænh, khaéc phuïc nhöõng baát hôïp lyù ñeå naâng cao chaát löôïng cung caáp cho khaùch haøng. 1.2.2.3 Vaên baûn phaùp lyù ñieàu chænh hoaït ñoäng kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn. 19 - Nghò ñònh soá 105/2004/NÑ-CP ban haønh ngaøy 30/03/2004 veà Kieåm toaùn ñoäc laäp: Nghò ñònh naøy quy ñònh veà Kieåm toùan vieân, doanh nghieäp kieåm toùan, giaù trò cuûa keát quaû kieåm toùan,caùc tröôøng hôïp kieåm toùan baét buoäc vaø caùc quy ñònh khaùc lieân quan ñeán hoïat ñoäng kieåm toùan ñoäc laäp nhaèm thoáng nhaát hoïat ñoäng kieåm toùan ñoäc laäp, Xaùc ñònh quyeàn vaø traùch nhieäm cuûa ñôn vò ñöôïc kieåm toùan vaø doanh nghieäp kieåm toùan, baûo veä lôïi ích cuûa coäng ñoàng vaø quyeàn lôïi hôïp phaùp cuûa nhaø ñaàu tö, ñaûm baûo cung caáp thoâng tin kinh teá, taøi chính trung thöïc, hôïp ly, coâng khai, ñaùp öùng yeâu caàu quaûn lyù cuûa cô quan nhaø nöôùc, doanh nghieäp vaø caù nhaân. - Thoâng tö soá 64/2004/TT-BTC ngaøy 29/6/2004, höôùng daãn ñaêng kyù haønh ngheà kieåm toaùn vaø quaûn lyù kieåm toaùn vieân haønh ngheà, - Quyeát ñònh 59/2004/QD-BTC ngaøy 09/07/2004 veà “Quy cheá thi tuyeån vaø caáp chöùng chæ kieåm toaùn vieân”, quy ñònh tieâu chuaån, ñieàu kieän döï thi, noäi dung vaø toå chöùc thi tuyeån kieåm toaùn vieân, caáp chöùng nhaän vaø thu hoài chöùng chæ kieåm toaùn vieân. - Nghò ñònh soá 133/2005/NÑ-CP ban haønh ngaøy 31/1/2005, söûa ñoåi boå sung moät soá ñieàu cuûa Nghò ñònh soá 105/2004/NÑ-CP ngaøy 30/03/2004 veà kieåm toaùn ñoäc laäp. Vöøa qua ngaøy 28/6/2006 Boä Taøi chính cuõng ñaõ ban haønh thoâng tö 60/2006/TT-BTC , Höôùng daãn tieâu chuaån, ñieàu kieän thaønh laäp vaø hoïat ñoäng ñoái vôùi doanh nghieäp kieåm toùan ñaõ ñöôïc quy ñònh ôû Nghi ñònh133/2005/NÑ-CP ban haønh ngaøy 31/1/2005 . Trong ñoù môû roäng theâm loïai hình Cty Traùch nhieäm höûu haïn kieåm toùan , naâng cao ñieàu kieän thaønh laäp coâng ty kieåm toùan , ñeà ra caùc yeâu caàu chuyeån ñoåi vaø thôùi gian chuyeån ñoåi ñoái vôùi caùc Coâng ty ñang hoïat ñoäng kieåm toùan nhöng khoâng thuoäc caùc loïai hình theo quy ñònh hieän haønh ( Cty hôïp danh , Doanh nghieäp tö nhaân , Cty traùch nhieäm höûu haïn ), ñoàøng thôøi cuõng ñöa ra caùc yeâu caàu , bieän phaùp kieåm soùat chaët cheõ hôn so vôùi caùc quy ñònh tröôùc ñaây ,ñoái vôùi Kieåm toùan vieân haønh ngheà . - Heä thoáng chuaån möïc kieåm toaùn Vieät Nam ñaëc bieät laø Chuaån möïc kieåm toaùn Vieät Nam soá 220-“Kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn”, ban haønh keøm theo Quyeát ñònh soá 20 28/QÑ-BTC ngaøy 28/03/2003- ñaõ ñöa ra nhöõng quy ñònh veà caùc nguyeân taéc, thuû tuïc cô baûn vaø nhöõng theå thöùc aùp duïng chuùng trong taát caû caùc giai ñoaïn vaø töøng böôùc coâng vieäc cuûa cuoäc kieåm toaùn giuùp cho kieåm toaùn vieân thöïc hieän caùc cuoäc kieåm toaùn moät caùch khoa hoïc vaø hôïp lyù, treân cô sôû ñoù ñaûm baûo cho vieäc naâng cao chaát löôïng dòch vuï kieåm toaùn. - Quyeát ñònh soá 47/2005/QÑ-BTC ban haønh ngaøy 14/7/2005 Veà vieäc “chuyeån giao cho Hoäi ngheà nghieäp, thöïc hieän moät soá noäi dung coâng vieäc quaûn lyù haønh ngheà keá toaùn, kieåm toaùn.” Vôùi Quyeát ñònh naày, Boä Taøi chính ñaõ chuyeån giao cho Hoäi Kieåm toaùn vieân haønh ngheà Vieät Nam moät chöùc naêng raát quan troïng laø kieåm tra, giaùm saùt vaø naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng dòch vuï keá toaùn, kieåm toaùn theo moät loä trình vôùi nhöõng ñieàu kieän chaët cheû, quy ñònh quyeàn vaø traùch nhieäm cuûa toå chöùc ngheà nghieäp , kieåm toùan vieân vaø coâng ty kieåm toùan . Maët khaùc, Hoäi cuõng ñang ôû vò theá raát thuaän lôïi ñeå hoaøn thaønh vai troø cuûa mình trong söù meänh ñöôïc giao nhö: Hoäi laø moät toå chöùc ngheà nghieäp ñoäc laäp ñaïi dieän cho lôïi ích cuûa toaøn boä ñoäi nguõ kieåm toaùn vieân haønh ngheà; Hoäi taäp hôïp ñöôïc ñoäi nguõ caùn boä coù trình ñoä lyù luaän vaø kinh nghieäm thöïc teá chuyeân saâu veà keá toaùn, kieåm toaùn, ñaõ ngöôøi ñoàng thôøi coù uy tín, naêng löïc vaø traùch nhieäm ngheà nghieäp cao, coù ñaày ñuû caùc ñieàu kieän ñeå thöïc hieän toát coâng taùc naøy. 1.3 Caùc caáp ñoä cuûa kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn: 1.3.1 Kieåm soaùt chaát löôïng beân trong cuûa baûn thaân coâng ty kieåm toaùn ñoäc laäp : Vieäc kieåm soaùt chaát löôïng cuûa baûn thaân coâng ty kieåm toaùn vöøa laø quy cheá vaø laø caùc böôùc coâng vieäc maø caùc coâng ty kieåm toaùn phaûi laøm ñeå coù cam keát hôïp lyù raèng moïi phaàn vieäc, moïi cuoäc kieåm toaùn maø coâng ty ñaõ thöïc hieän laø phuø hôïp vôùi caùc chuaån möïc kieåm toaùn Vieät Nam hoaëc nhöõng chuaån möïc quoác teá ñöôïc thöøa nhaän, ñieàu naøy ñaõ ñöôïc theå hieän roõ trong chuaån möïc kieåm toùan quoác teá vaø chuaån möïc kieåm toaùn Vieät Nam soá 220 . Noäi dung, lòch trình vaø phaïm vi cuûa nhöõng chính saùch vaø thuû tuïc kieåm tra chaát 21 löôïng cuûa moät coâng ty kieåm toaùn phuï thuoäc vaøo moät soá yeáu toá nhö quy moâ, tính chaát hoaït ñoäng cuûa coâng ty, ñòa baøn hoaït ñoäng, cô caáu toå chöùc, nhöõng tính toaùn veà hieäu quaû giöõa chi phí vaø lôïi ích cuûa coâng ty. Vì vaäy, nhöõng chính saùch vaø thuû tuïc kieåm soaùt chaát löôïng do töøng coâng ty kieåm toaùn xaây döïng seõ coù söï khaùc nhau. Caùc chính saùch vaø nhöõng thuû tuïc kieåm tra chaát löôïng cuûa moät coâng ty kieåm toaùn phaûi ñöôïc phoå bieán ñeán taát caû caùc nhaân vieân cuûa coâng ty ñeå giuùp hoï coù theå hieåu vaø thöïc hieän ñuùng caùc chính saùch vaø thuû tuïc ñoù. Kieåm toaùn vieân phaûi aùp duïng nhöõng chính saùch vaø thuû tuïc kieåm soaùt chaát löôïng chung cuûa coâng ty cho töøng hôïp ñoàng kieåm toaùn moät caùch thích hôïp. 1.3.1.1. Caùc yeáu toá xaùc ñònh noäi dung, lòch trình vaø phaïm vi cuûa nhöõng chính saùch vaø thuû tuïc kieåm soaùt chaát löôïng cuûa moät coâng ty kieåm toaùn. ¾ Qui moâ vaø ñòa baøn hoaït ñoäng: Qui moâ vaø ñòa baøn hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty khaùc nhau thì vieäc xaây döïng caùc chính saùch vaø thuû tuïc kieåm toaùn cuõng khaùc nhau. Ñoái vôùi caùc coâng ty lôùn vaø coù nhieàu chi nhaùnh thì danh tieáng vaø uy tín cuûa coâng ty laø voâ cuøng quan troïng do ñoù coâng ty seõ coù caùc chính saùch vaø thuû tuïc aùp duïng thoáng nhaát, lòch trình vaø phaïm vi cuûa caùc thuû tuïc naøy seõ ñöôïc phoå bieán ñeán caùc nhaân vieân trong toaøn coâng ty. ¾ Tính chaát hoaït ñoäng cuûa coâng ty: Noäi dung, lòch trình vaø phaïm vi caùc thuû tuïc kieåm soaùt chaát löôïng hoïat ñoäng kieåm toaùn taïi coâng ty kieåm toaùn baùo caùo taøi chính seõ khaùc so vôùi kieåm toaùn tính tuaân thuû , kieåm toaùn nhaø nöôùc. ÔÛ nhöõng coâng ty kieåm toaùn baùo caùo taøi chính coù theå caùc chính saùch vaø thuû tuïc naøy thoâng thöôøng chæ ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi caùc khaùch haøng lôùn. ¾ Cô caáu toå chöùc: Ñoái vôùi caùc coâng ty kieåm toaùn lôùn coù nhieàu phoøng ban thì vieäc xaây döïng vaø thöïc hieän caùc chính saùch vaø thuû tuïc kieåm soaùt laø caàn thieát ñeå vieäc phoái hôïp giöõa caùc phoøng ban laø thoáng nhaát vaø vieäc giaùm saùt, kieåm 22 tra trong coâng ty ñöôïc thuaän lôïi vaø ñaûm baûo, tuy nhieân ñoái vôùi caùc coâng ty nhoû thì khoâng caàn thieát. ¾ Moái quan heä giöõa chi phí vaø lôïi ích: Cuõng nhö nhöõng coâng ty kinh doanh caùc ngaønh ngheà khaùc trong neàn kinh teá thì moät trong nhöõng muïc ñích cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn cuõng laø lôïi nhuaän. Caùc chính saùch vaø thuû tuïc maø caùc coâng ty aùp duïng phaûi phuø hôïp vôùi giaù phí, caân baèng giöõa ruûi ro vaø lôïi ích, vaø ñaûm baûo chaát löôïng cuoäc kieåm toaùn vaø traùch nhieäm ngheà nghieäp ñoái vôùi xaõ hoäi cuûa kieåm toaùn vieân. 1.3.1.2 Caùc chính saùch kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn baùo caùo taøi chính cuûa coâng ty. 1.3.1.2.1 Chính saùch kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn Noäi dung, quy moâ vaø trình töï tieán haønh thuû tuïc kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn ñöôïc vaän duïng tuyø vaøo ñieàu kieän cuï theå cuûa töøng hôïp ñoàng kieåm toaùn. Tuy nhieân, coù nhöõng chính saùch vaø thuû tuïc kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn maø coâng ty kieåm toaùn phaûi xaây döïng vaø thöïc hieän trong moïi cuoäc kieåm toaùn ñeå phuø hôïp vôùi chuaån möïc kieåm toaùn Vieät Nam hoaëc chuaån möïc kieåm toaùn quoác teá maø Vieät Nam chaáp nhaän. Theo chuaån möïc soá 220-Kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn, caùc coâng ty kieåm toaùn thöôøng aùp duïng keát hôïp caùc chính saùch sau: 1.3.1.2.2 Tuaân thuû nguyeân taéc ñaïo ñöùc ngheà nghieäp Caùn boä, nhaân vieân chuyeân nghieäp cuõa coâng ty kieåm toaùn phaûi tuaân thuû caùc nguyeân taéc ñaïo ñöùc ngheà nghieäp kieåm toaùn, goàm: ñoäc laäp, chính tröïc, khaùch quan, naêng löïc chuyeân moân, tính thaän troïng, bí maät, tö caùch ngheà nghieäp vaø tuaân thuû chaån möïc chuyeân moân. 23 Caùc coâng ty kieåm toaùn coù theå yeâu caàu caùn boä, nhaân vieân chuyeân nghieäp noäp baûn giaûi trình veà tính ñoäc laäp cuûa caùc nhaân vieân. Trong quaù trình ñaøo taïo vaø höôùng daãn thöïc hieän, caùc coâng ty kieåm toaùn caàn nhaán maïnh ñeán tính ñoäc laäp vaø tö caùch ngheà nghieäp. 1.3.1.2.3 Kyõ naêng vaø naêng löïc chuyeân moân Caùn boä, nhaân vieân chuyeân nghieäp cuûa coâng ty kieåm toaùn phaûi coù kyõ naêng vaø naêng löïc chuyeân moân, phaûi thöôøng xuyeân duy trì, caäp nhaät vaø naâng cao kieán thöùc ñeå hoaøn thaønh nhieäm vuï ñöïôc giao. Naêng löïc chuyeân moân cuûa caùc nhaân vieân naøy caàn ñöôïc xem xeùt khoâng nhöõng trong quaù trình thöïc hieän kieåm toaùn, maø phaûi ñöôïc caân nhaéc qua quaù trình tuyeån duïng vaø ñaøo taïo nhaân vieân. Thieát laäp caùc tieâu chuaån cho töøng caáp baäc, chöùc danh vaø xaùc ñònh cô hoäi thaêng tieán ngheà nghieäp cho caùc nhaân vieân laø caùch thöùc hieäu quaû ñeå taêng ñoäng löïc cho caùc kieåm toaùn vieân khoâng ngöøng naâng cao khaû naêng chuyeân moân. Hôn nöõa, ñeå goùp phaàn naâng cao naêng löïc vaø kyõ naêng chuyeân moân cho caùc nhaân vieân, caùc coâng ty kieåm toaùn caàn tieán haønh ñaùnh giaù keát quaû coâng taùc vaø ñònh kyø thoâng baùo cho hoï trieån voïng vaø cô hoäi thaêng tieán cuûa töøng caù nhaân. 1.3.1.2.4 Giao vieäc Coâng vieäc kieåm toaùn phaûi ñöôïc giao cho nhöõng caùn boä, nhaân vieân chuyeân nghieäp ñöôïc ñaøo taïo vaø coù ñuû kyõ naêng vaø naêng löïc chuyeân moân ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu thöïc teá. 1.3.1.2.5 Höôùng daãn vaø giaùm saùt Coâng vieäc kieåm toaùn phaûi ñöôïc höôùng daãn, giaùm saùt thöïc hieän ñaày ñuû ôû taát caû caùc caáp caùn boä, nhaân vieân nhaèm ñaûm baûo laø coâng vieäc kieåm toaùn ñaõ ñöôïc thöïc hieän phuø hôïp vôùi chuaån möïc kieåm toaùn vaø caùc quy ñònh coù lieân quan. Kieåm toaùn vieân phaûi höôùng daãn trôï lyù kieåm toaùn nhöõng noäi dung caàn thieát lieân quan ñeán cuoäc kieåm toaùn nhö: traùch nhieäm cuûa hoï ñoái vôùi coâng vieäc ñöôïc giao, muïc tieâu cuûa nhöõng thuû tuïc maø hoï phaûi thöïc hieän, ñaëc ñieåm, tính chaát hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh cuûa khaùch haøng vaø nhöõng vaán ñeà keá toaùn hoaëc kieåm toaùn maø hoï ñang thöïc hieän. 24 Ñoái vôùi moãi cuoäc kieåm toaùn, thaønh phaàn trong nhoùm kieåm toaùn bao giôø cuõng ñöôïc xaùc ñònh cuï theå, phuø hôïp vôùi ñoái töôïng kieåm toaùn vaø yeâu caàu phaùp lyù cuûa cuoäc kieåm toaùn, cô caáu bao goàm: giaùm ñoác (partner), Giaùm ñoác kieåm toaùn (manager), giaùm saùt kieåm toaùn (supervisor), kieåm toaùn vieân chính (senior auditor) vaø caùc trôï lyù kieåm toaùn. Caáp ñoä giaùm saùt kieåm toaùn seõ taêng daàn leân theo phaïm vi cuûa ñoái töôïng vaø tính chaát phaùp lyù cuûa cuoäc kieåm toaùn. Beân caïnh vieäc tuaân thuû caùc quy ñònh trong vieäc soaùt xeùt coâng vieäc kieåm toaùn cuûa coâng ty trong töøng nhoùm kieåm toaùn, vieäc giaùm saùt coù theå do caùc kieåm toaùn vieân trong caùc nhoùm kieåm toaùn khaùc thöïc hieän. 1.3.1.2.6 Tham khaûo yù kieán Khi caàn thieát, kieåm toaùn vieân vaø coâng ty kieåm toaùn phaûi tham khaûo yù kieán tö vaán cuûa chuyeân gia trong coâng ty hoaëc ngoaøi coâng ty. Vieäc tham khaûo yù kieán tö vaán cuûa chuyeân gia seõ taêng möùc ñoä tin caäy cuûa yù kieán kieåm toaùn veà caùc lónh vöïc chuyeân moân phöùc taïp, nhöõng ngaønh ngheà kinh doanh phöùc taïp. Tuy nhieân, khi tham khaûo yù kieán cuûa chuyeân gia, coâng ty kieåm toaùn luoân luoân phaûi xem xeùt ñeán naêng löïc chuyeân moân vaø tính ñoäc laäp, khaùch quan cuûa chuyeân gia tö vaán. 1.3.1.2.7 Duy trì vaø chaáp nhaän khaùch haøng Trong quaù trình duy trì khaùch haøng hieän coù vaø ñaùnh giaù khaùch haøng tieàm naêng, coâng ty kieåm toaùn phaûi caân nhaéc ñeán tính ñoäc laäp, naêng löïc phuïc vuï khaùch haøng cuûa coâng ty kieåm toaùn vaø tính chính tröïc cuûa Ban quaûn lyù khaùch haøng. Vieäc caân nhaéc ñeán khaû naêng phuïc vuï khaùch haøng cuûa coâng ty kieåm toaùn vaø tính chính tröïc cuûa nhaø quaûn lyù coâng ty khaùch haøng, laø nhaân toá quan troïng quyeát ñònh ñeán chaát löôïng kieåm toaùn. Neáu coâng ty kieåm toaùn khoâng coù nhöõng nhaân vieân chuyeân nghieäp, am hieåu veà lónh vöïc kinh doanh cuûa khaùch haøng thì hoï neân nghó ñeán quyeát ñònh khoâng thöïc hieän kieåm toaùn ñoái vôùi khaùch haøng ñoù. Neáu nhöõng nghi ngaïi veà tính chính tröïc cuûa nhaø quaûn trò quaù nghieâm troïng, coâng ty kieåm toaùn cuõng coù theå töø choái kieåm toaùn khaùch haøng ñoù. 25 1.3.1.2.8 Kieåm tra Coâng ty kieåm toaùn phaûi thöôøng xuyeân theo doõi, kieåm tra tính ñaày ñuû vaø tính hieäu quaû trong quaù trình thöïc hieän caùc chính saùch vaø thuû tuïc kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn cuûa coâng ty. Caùc chính saùch vaø thuû tuïc kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn cuûa coâng ty kieåm toaùn phaûi ñöôïc phoå bieán tôùi taát caû caùn boä, nhaân vieân cuûa coâng ty ñeå giuùp hoï hieåu vaø thöïc hieän ñaày ñuû caùc chính saùch vaø thuû tuïc ñoù. ¾ Trong töøng hôïp ñoàng kieåm toaùn, Trong töøng coâng ty, kieåm toaùn vieân vaø trôï lyù kieåm toaùn phaûi aùp duïng nhöõng chính saùch vaø thuû tuïc kieåm soaùt chaát löôïng cuûa coâng ty cho töøng hôïp ñoàng kieåm toaùn moät caùch thích hôïp. Kieåm toaùn vieân coù traùch nhieäm xem xeùt naêng löïc chuyeân moân cuûa nhöõng trôï lyù kieåm toaùn ñang thöïc hieän coâng vieäc ñöôïc giao ñeå höôùng daãn, giaùm saùt vaø kieåm tra coâng vieäc cho phuø hôïp vôùi töøng trôï lyù kieåm toaùn. Khi giao vieäc cho trôï lyù kieåm toaùn, phaûi ñaûm baûo laø coâng vieäc ñöïôc giao cho ngöôøi coù ñaày ñuû naêng löïc chuyeân moân caàn thieát. Xem phuï luïc 4 - Muïc tieâu, thuû tuïc thöïc hieän chính saùch kieåm toùan chaát löôïng Ñeå thöïc hieän ñöôïc quaù trình kieåm soaùt chaát löôïng caùc coâng ty kieåm toaùn caàn phaûi thöïc hieän caùc thuû tuïc kieåm soaùt cô baûn sau: -Moãi vaên phoøng, chi nhaùnh hay coâng ty ñeàu phaûi thieát laäp moät thuû tuïc kieåm soaùt chaát löôïng. -Caùc coâng ty phaûi thaønh laäp moät boä phaän kieåm soaùt chaát löôïng vaø phaûi tröïc thuoäc tröïc tieáp Ban giaùm ñoác. Caùc nhaân vieân thuoäc boä phaän naøy phaûi ñöôïc Ban giaùm ñoác ñeà cöû vaø ít nhaát laø phaûi caùc kieåm toaùn vieân chính. -Caùc thuû tuïc kieåm soaùt chaát löôïng trong coâng ty phaûi ñöôïc xaùc ñònh vaø thieát laäp cho caùc lónh vöïc sau: 26 + Thuû tuïc ñaùnh giaù khaùch haøng. + Thuû tuïc kieåm tra hoà sô. + Thuû tuïc ñaùnh giaù möùc ñoä haøi loøng cuûa khaùch haøng. + Caùc thuû tuïc quaûn lyù noäi boä khaùc. + Caùc thuû tuïc kieåm soaùt. 1.3.2. Kieåm soaùt chaát löôïng töø beân ngoaøi: Kieåm soaùt chaát löôïng töø beân ngoaøi ñoái vôùi caùc coâng ty kieåm toaùn laø quaù trình kieåm tra chaát löôïng caùc loaïi dòch vuï maø caùc coâng ty kieåm toaùn ñaõ cung caáp cho khaùch haøng ñöôïc thöïc hieän bôûi caùc toå chöùc ngheà nghieäp hoaëc caùc cô quan chöùc naêng Nhaø nöôùc. Kieåm soaùt chaát löôïng töø beân ngoaøi ñoái vôùi hoaït ñoäng kieåm toaùn raát caàn thieát ôû taát caû caùc quoác gia, ñaëc bieät laø ñoái vôùi nhöõng quoác gia maø ngheà nghieäp keá toaùn ñöôïc toå chöùc vaø quaûn lyù khoâng phaûi do Nhaø nöôùc. Ñieàu naøy xuaát phaùt töø ñaëc ñieåm veà tính höõu duïng cuûa kieåm toaùn baét nguoàn töø tính ñaùng tin caäy, trung thöïc vaø khaùch quan cuûa kieåm toaùn vieân. Ñoä tin caäy cuûa thoâng tin taøi chính moät phaàn phuï thuoäc vaøo ñoä tin caäy cuûa ngöôøi kieåm tra, soaùt xeùt thoâng tin ñoù. Heä thoáng kieåm soaùt chaát löôïng töø beân ngoaøi ñoái vôùi caùc coâng ty kieåm toaùn seõ laøm taêng ñoä tin caäy cuûa hoaït ñoäng kieåm toaùn. Chu kyø kieåm tra chaát löôïng ñoái vôùi caùc coâng ty kieåm toaùn taïi caùc quoác gia coù söï khaùc nhau. Noù phuï thuoäc vaøo ñaëc thuø vaø yeâu caàu quaûn lyù cuûa töøng quoác gia. Quaù trình kieåm tra coù theå thöïc hieän theo hai hình thöùc: ¾ Kieåm tra baét buoäc caùc coâng ty kieåm toaùn: quaù trình naøy ñöôïc thöïc hieän bôûi caùc cô quan chöùc naêng Nhaø nöôùc hoaëc caùc toå chöùc ngheà nghieäp. ¾ Kieåm tra cheùo: Kieåm tra cheùo laø söï kieåm tra ñöôïc thöïc hieän bôûi caùc coâng ty kieåm toaùn ñoái vôùi caùc coâng ty kieåm toaùn khaùc nhaèm xem xeùt söï tuaân thuû cuûa coâng ty ñöôïc kieåm tra ñoái vôùi heä thoáng kieåm soaùt chaát löôïng cuûa noù. Vieäc chæ ñònh caùc coâng ty kieåm tra coù theå thöïc hieän theo hai caùch: do coâng ty ñöôïc kieåm tra töï löïa choïn hoaëc do söï löïa choïn cuûa hoäi ngheà nghieäp hoaëc caùc cô 27 quan chöùc naêng Nhaø nöôùc. 1.4 Kinh nghieäm kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp töø beân ngoaøi taïi Hoa Kyø vaø Phaùp: Treân phöông dieän toång theå noäi dung , phöông phaùp vaø trình töï thöïc hieän kieåm soùat chaát löôïng taïi caùc nöôùc cuõng coù nhieàu ñieåm töông ñoàng vôùi nhöõng vaán ñeà cô baûn nhö sau : - Cô sôû phaùp lyù vaø ngheà nghieäp cuûa kieåm tra chaát löôïng. - Chuû theå kieåm soaùt chaát löôïng. - Ñoái töôïng chòu söï kieåm tra chaát löôïng vaø phaïm vi kieåm tra . - Noäi dung kieåm tra chaát löôïng kieåm toaùn. - Quyeàn haïn vaø nghóa vuï cuûa ñôn vò ñöôïc kieåm tra. - Kieåm tra chaát löôïng caùc coâng ty kieåm toaùn ña chi nhaùnh. - Nguyeân taéc cuûa kieåm tra chaát löôïng. Tuy nhieân taïi moåi quoác gia , do coù nhöõng ñaëc ñieåm rieâng trong ñieàu haønh vaø quaûn lyù nhaø nöôùc neân cuõng coù moät soá ñieåm khaùc bieät . 1.4.1. Cô quan tieán haønh: Taïi Hoa Kyø, nôi maø caùc chuyeân gia keá toaùn vaø kieåm toaùn coá gaéng traùnh hoaëc giaûm thieåu toái ña söï can thieäp vaø quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi ngheà nghieäp. Hoäi ngheà nghieäp keá toaùn, kieåm toaùn chöùng toû raèng hoï coù khaû naêng töï quaûn lyù maø vaãn baûo veä ñöôïc lôïi ích cuûa coâng chuùng thoâng qua vieäc thöïc hieän kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn khoâng do Nhaø nöôùc can thieäp vaø quaûn lyù. Tính höõu duïng cuûa ngheà nghieäp keá toaùn coâng coäng ôû caùc quoác gia naøy baét nguoàn töø khaû naêng cuûa baûn thaân ngheà nghieäp laø ñaûm baûo ñöôïc ñoä tin caäy, trung thöïc vaø khaùch quan khi thöïc hieän nhieäm vuï. Ñoä tin caäy cuûa thoâng tin trong baùo caùo taøi chính coøn phuï thuoäc vaøo naêng löïc vaø ñaïo ñöùc cuûa ngöôøi kieåm tra, soaùt xeùt thoâng tin ñoù. Heä thoáng kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn seõ laøm taêng ñoä tin caäy cuûa hoï vaø giaûm söï can thieäp cuûa Nhaø nöôùc. Moâ hình kieåm tra chaát löôïng kieåm toaùn cuûa Coäng hoøa Phaùp ñöôïc tieán haønh treân cô 28 sôû saéc leänh cuûa Chính phuû. Hoäi ñoàng quoác gia caáp cao (laø cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc tröïc thuoäc Chính phuû) quaûn lyù kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn nhöng hoaøn toaøn do caùc toå chöùc ngheà nghieäp (Hieäp hoäi chuyeân gia keá toaùn, Hieäp hoäi chuyeân gia kieåm toaùn) toå chöùc vaø taøi trôï kinh phí. Ñaëc thuø kieåm tra chaát löôïng ôû Phaùp laø caùc kieåm tra vieân tieán haønh kieåm tra ñoái vôùi caùc coâng ty kieåm toaùn, khoâng theo moâ hình kieåm tra cheùo giöõa caùc coâng ty, caùc toå chöùc kieåm toaùn ñoäc laäp nhö ôû Hoa Kyø. 1.4.2. Noäi dung kieåm soaùt chaát löôïng: Moâ hình cuûa Hoa Kyø vaø Phaùp coù cuøng chung muïc ñích veà kieåm soaùt chaát löôïng : gia taêng ñoä tin caäy cuûa xaõ hoäi ñoái vôùi ngheà nghieäp kieåm toaùn vaø ñaûm baûo vieäc tuaân thuû caùc yeâu caàu chuaån möïc ngheà nghieäp. Do coù cuøng muïc ñích neân nhöõng quy ñònh ñoøi hoûi ñoái vôùi kieåm tra vieân cuûa hai quoác gia naøy ñeàu coù nhöõng tieâu chuaån khaù khaét khe. Tuøy ñieàu kieän thöïc teá moãi quoác gia maø tieâu chuaån choïn löïa caùc kieåm tra vieân khaùc nhau. Nhöng nhìn chung hoï ñeàu tuyeån choïn nhöõng ngöôøi coù tö caùch ñaïo ñöùc vaø kinh nghieäm chuyeân moân ngheà nghieäp toát nhaát trong ñoäi nguõ caùc chuyeân gia kieåm toaùn hieän coù cuûa hoï. Tuy nhieân cô cheá tuyeån choïn vaø chæ ñònh kieåm tra vieân ñeå tieán haønh kieåm tra chaát löôïng kieåm toaùn taïi hai quoác gia naøy laïi khaùc nhau. Taïi Hoa Kyø hoaït ñoäng treân giaû ñònh raèng neáu caùc doanh nghieäp ñöôïc choïn coâng ty kieåm toaùn thì caùc coâng ty kieåm toaùn phaûi ñöôïc löïa choïn ngöôøi kieåm tra hoï. Trong khi ñoù, taïi Phaùp caùc coâng ty kieåm toaùn seõ ñöôïc kieåm tra bôûi caùc kieåm tra vieân do Hoäi ñoàng caáp cao chæ ñònh. Tuy nhieân, xeùt veà ñoái töôïng chòu söï kieåm soaùt chaát löôïng thì hai moâ hình naøy coù ñieåm khaùc bieät vôùi nhau. Taïi Hoa Kyø, caùc coâng ty cung caáùp dòch vuï kieåm toaùn phaûi chòu söï kieåm tra cheùo nhaèm ñaûm baûo kieåm soaùt chaát löôïng chaët cheû; caùc coâng ty chæ cung caáp dòch vuï soaùt xeùt thì chòu söï kieåm soaùt ít khaét khe hôn; vaø kieåm soaùt caùc dòch vuï lieân quan ñeán thueá ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû tình nguyeän. Coøn taïi Phaùp thì kieåm soaùt chaát löôïng aùp duïng cho toaøn boä caùc coâng ty kieåm toaùn. Do vaäy xeùt veà ñoái töôïng chòu söï kieåm soaùt chaát löôïng vaø tình hình hoaït ñoäng cung 29 caáp caùc dòch vuï keá toaùn, taøi chính vaø kieåm toaùn cuûa Vieät Nam ñang trong tình traïng chöa oån ñònh thì Vieät Nam coù theå quy ñònh ñoái töôïng chòu söï kieåm soaùt chaát löôïng laø toaøn boä caùc coâng ty cung caáp dòch vuï keá toaùn vaø kieåm toaùn trong ñoù caàn chuù troïng ñeán caùc coâng ty coù quy moâ vöøa vaø nhoû. Ngoaøi ra, caû moâ hình cuûa Hoa Kyø vaø Phaùp ñeàu quan taâm ñaëc bieät ñeán vaán ñeà baûo maät thoâng tin thu thaäp ñöôïc trong quaù trình kieåm tra. Do ñoù Vieät Nam neân chuù yù ñeán nguyeân taéc naøy khi xaây döïng quy trình kieåm soaùt chaát löôïng: töø giai ñoaïn chuaån bò cho ñeán hoaøn thaønh vaø phaùt haønh baùo caùo kieåm soaùt chaát löôïng. Toùm laïi kieåm toùan ñoäc laäp laø moät yeâu caàu khaùch quan vaø ngaøy caøng mang laïi nhieàu lôïi ích cho xaõ hoäi, muoán naâng cao hieäu quaû hoïat ñoäng kieåm toùan ñoäc laäp taát yeáu phaûi naângcao chaát löôïng ñi ñoâi vôùi vieäc koeåm soùat chaát löôïng kieåm toùan.Vieäc kieåm soùat chaát löôïng kieåm toùan töø beân trong laãn beân ngoøai coâng ty kieåm toùan, tuøy thuoäc vaøo ñaëc ñieåm cuûa töøng coâng ty töøn._.traùch nhieäm toå chöùc thöïc hieän vieäc chuyeån giao theo loä trình quy ñònh taïi Ñieàu 3 vaø höôùng daãn, kieåm tra, phoái hôïp, taïo ñieàu kieän giuùp ñôõ Hoäi ngheà nghieäp keá toaùn, kieåm toaùn tieáp nhaän vaø hoaøn thaønh nhieäm vuï ñöôïc giao. 2. Quyeát ñònh naøy coù hieäu löïc thi haønh sau 15 ngaøy, keå töø ngaøy ñaêng coâng baùo. Vuï Tröôûng Vuï Cheá ñoä keá toaùn vaø kieåm toaùn, Vuï tröôûng Vuï Toå chöùc caùn boä, Vuï tröôûng Vuï Taøi vuï quaûn trò, Chaùnh vaên phoøng Boä, Chuû tòch Hoäi keá toaùn vaø kieåm toaùn Vieät Nam, Chuû tòch Hoäi kieåm toaùn vieân haønh ngheà Vieät Nam vaø thuû tröôûng caùc ñôn vò coù lieân quan thuoäc Boä taøi chính chòu traùch nhieäm thi haønh Quyeát ñònh naøy. Phuï luc7 Moâ hình kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn töø beân ngoaøi taïi Hoa Kyø: Theo Chuaån möïc thöïc hieän vaø baùo caùo vieäc kieåm tra cheùo coù theå ruùt ra caùc noäi dung chuû yeáu sau ñaây: 1. Veà muïc ñích cuûa chöông trình kieåm soaùt chaát löôïng: Muïc tieâu chuû yeáu khi thieát laäp chöông trình kieåm tra chaát löôïng hoaït ñoäng ngheà nghieäp laø nhaèm: - Gia taêng ñoä tin caäy cuûa xaõ hoäi ñoái vôùi ngheà nghieäp kieåm toaùn. - Ñaûm baûo chaát löôïng toái thieåu vieäc tuaân thuû chuaån möïc ngheà nghieäp. - Thuùc ñaåy taêng cöôøng caùc hoaït ñoäng ñaøo taïo, ñeà xuaát vaø thöïc hieän nhöõng haønh ñoäng söûa chöõa. 2. Veà kyø kieåm soaùt chaát löôïng: Kyø kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng ngheà nghieäp thöôøng ñöôïc yeâu caàu laø 3 naêm moät laàn (theo döï thaûo Chuaån möïc ngaøy 30 thaùng 05 naêm 2003 seõ coù hieäu löïc aùp 108 duïng töø ngaøy 01 thaùng 01 naêm 2005 thì kyø kieåm tra seõ laø 3 naêm vaø 06 thaùng moät laàn). 3. Caùc ñoái töôïng chòu söï kieåm soaùt chaát löôïng: Lieân ñoaøn Keá toaùn quoác (IFAC) ñaõ neâu : “Ñieàu quan troïng laø taát caû caùc coâng ty cung caáp dòch vuï kieåm toaùn vaø caùc dòch vuï coù lieân quan phaûi ñoái maët vôùi khaû naêng coâng vieäc cuûa hoï seõ bò kieåm tra” (IFAC, 1992). IFAC muoán taát caû caùc coâng ty phaûi ñöôïc kieåm tra, soaùt xeùt vaø phaûi ñöôïc caùc hieäp hoäi keá toaùn khaùc nhau töï nguyeän thöïc hieän. IFAC cho raèng, caùc chöông trình kieåm tra töï nguyeän chæ coù theå coù hieäu quaû ñaày ñuû neáu chuùng coù söï hoã trôï toaøn caàu (IFAC, 1992). Vaø taïi Hoa Kyøø, chöông trình kieåm tra cheùo ñaõ ñöôïc thöïc hieän moät caùch töï nguyeän töø nhieàu naêm cho tôùi naêm 1998, noù trôû thaønh baét buoäc ñoái vôùi taát caû caùc coâng ty vaø caù nhaân haønh ngheà. 4. Caùc dòch vuï phaûi kieåm tra: Caùc coâng ty cung caáp dòch vuï kieåm toaùn (coâng ty coù chuû phaàn huøn-partner- laø thaønh vieân cuûa AICPA phaûi chòu söï kieåm tra cheùo nhaèm ñaûm baûo kieåm soaùt chaát löôïng chaët cheõ. Ñoái vôùi caùc coâng ty chæ cung caáp dòch vuï soaùt xeùt thì chòu söï kieåm soaùt loûng hôn. Ngoaøi ra, vieäc kieåm tra chaát löôïng dòch vuï thueá ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû tình nguyeän maø khoâng phaûi baét buoäc. 5. Chuû theå kieåm soaùt chaát löôïng: Caùc coâng ty bò kieåm tra ñöôïc pheùp choïn löïa nhöõng ngöôøi kieåm tra, soaùt xeùt cho chính coâng ty mình. Chöông trình cuûa Hoa Kyø hoaït ñoäng treân giaû ñònh raèng neáu caùc doanh nghieäp ñöôïc pheùp choïn coâng ty kieåm toaùn cuûa hoï thì caùc coâng ty kieåm toaùn phaûi ñöôïc choïn ngöôøi kieåm tra hoï. .6. Trình ñoä vaø kinh nghieäm cuûa chuû theå kieåm soaùt: Kieåm tra vieân phaûi laø thaønh vieân coù naêng löïc vaø ñaïo ñöùc toát cuûa AICPA ñoàng thôøi cuõng phaûi ñaêng kyù haønh ngheà trong moät coâng ty kieåm toaùn. Vaø coâng ty kieåm 109 toaùn naøy phaûi coù baùo caùo kieåm soaùt chaát löôïng loaïi chaáp nhaän (unmodified report) do UÛy ban Kieåm tra cheùo Hieäp hoäi keá toaùn vieân coâng chöùng Hoa Kyø coâng boá lieân tuïc trong 3 naêm gaàn nhaát. Kieåm tra vieân phaûi coù 5 naêm kinh nghieäm ôû caáp chuû phaàn huøn (partner) hoaëc kieåm toaùn vieân ñieàu haønh (chuû nhieäm) hoaëc caáp töông ñöông coù traùch nhieäm giaùm saùt trong lónh vöïc kieåm toaùn. Ngoaøi ra, theo baûn döï thaûo thaùng 05 naêm 2003 thì kieåm tra vieân coøn phaûi tham gia vaø hoaøn taát khoùa huaán luyeän do UÛy ban Kieåm tra cheùo cuûa Hieäp hoäi AICPA toå chöùc. 7. Baùo caùo: Keát thuùc quaù trình kieåm tra, kieåm tra vieân phaûi laäp baùo caùo. Yeâu caàu baùo caùo goàm 2 phaàn: Baùo caùo kieåm tra vaø thö nhaän xeùt. Trong ñoù thö nhaän xeùt laø phuï luïc cho baùo caùo kieåm tra ñeå lieät keâ chi tieát caùc sai soùt troïng yeáu vaø caùc kieán nghò caàn söûa ñoåi cho caùc sai soùt naøy. Baùo caùo coù hình thöùc töông töï nhö baùo caùo kieåm toaùn (daïng chaáp nhaän toaøn phaàn-unmodified, hoaëc chaáp nhaän töøng phaàn-modified, hoaëc yù kieán traùi ngöôïc- adverse). 8. Bieän phaùp söûa chöõa: Muïc tieâu cuûa chöông trình kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng laø nhaèm ñaøo taïo vaø ñeà xuaát thöïc hieän nhöõng haønh ñoäng söûa chöõa, chöù khoâng phaûi laø tröøng phaït. AICPA coá gaéng tích cöïc khoâng laøm cho caùc coâng ty thaønh vieân cuûa hoï bò thieät haïi qua caùc cuoäc kieåm tra phaùt hieän nhieàu sai soùt. Phaàn lôùn haønh ñoäng söûa chöõa bao goàm caû caùc khoùa ñaøo taïo boå sung thöôøng xuyeân. Neáu sai soùt nghieâm troïng hay laäp ñi laäp laïi qua nhieàu naêm, UÛy ban kieåm tra cheùo AICPA coù theå taùi kieåm tra coâng ty kieåm toaùn naøy hoaëc boå nhieäm theâm ñoaøn kieåm tra ñeå thöïc hieän kieåm tra coù choïn loïc tröôùc hoaëc sau khi phaùt haønh baùo caùo. Trong moät soá tröôøng hôïp UÛy ban coù theå khöôùc töø tö caùch 110 thaønh vieân cuûa coâng ty trong AICPA. 9. Löïa choïn caùc hôïp ñoàng ñeå kieåm tra: Khi tieán haønh löïa choïn caùc hôïp ñoàng ñeå kieåm tra, nhoùm kieåm tra thöôøng löïa choïn nhöõng hôïp ñoàng coù möùc ruûi ro cao. Hôïp ñoàng coù ruûi ro cao coù theå laø hôïp ñoàng môùi, caùc hôïp ñoàng lôùn, hôïp ñoàng lieân quan caùc vaán ñeà keá toaùn phöùc taïp, dòch vuï phaùp lyù hay caùc coâng ty coå phaàn coù nieâm yeát. Soá löôïng caùc hôïp ñoàng ñöôïc choïn phaûi ñuû lôùn ñeå ñaïi dieän cho caùc hoaït ñoäng ngheà nghieäp khi kieåm tra , vaø coù theå bao truøm taát caû caùc loaïi dòch vuï coâng ty thöïc hieän. Maãu kieåm tra cuõng phaûi bao goàm taát caû caùc khaùch haøng thuoäc caùc ngaønh chuû yeáu. Caùc hôïp ñoàng ñöôïc choïn phaûi ñaïi dieän cho caùc khaùch haøng thuoäc caùc lónh vöïc khaùc nhau taïi thôøi ñieåm kieåm tra.Caùc hôïp ñoàng phaûi ñöôïc löïa choïn töø caùc khaùch haøng chính vaø phaûi bao goàm baát cöù cam keát phaùp lyù hoaëc chuyeân ngaønh ñaëc bieät. 10. Veà tính baûo maät: Ngöôøi kieåm tra vaø caùc thaønh vieân cuûa UÛy ban kieåm tra theo quy ñònh khoâng ñöôïc tieát loä caùc thoâng tin lieân quan noäi boä cuûa coâng ty ñöôïc kieåm tra. Thoâng thöôøng, Hieäp hoäi keá toaùn cuûa caùc tieåu bang yeâu caàu ngöôøi kieåm tra kyù keát thoaû thuaän ñaûm baûo bí maät vaø huûy taát caû caùc taøi lieäu lieân quan vaø danh saùch ngöôøi kieåm tra khi keát thuùc cuoäc hoïp vôùi UÛy ban kieåm tra. Ñeå taêng cöôøng tính baûo maät, moät soá coâng ty löïa choïn ngöôøi kieåm tra ôû khaùc khu vöïc ñòa lyù. Tuy nhieân trong thöïc teá, haàu heát caùc coâng ty ñeàu choïn ngöôøi kieåm tra ôû cuøng khu vöïc ñòa lyù ñeå tieát kieäm chi phí ñi laïi, aên ôû. Moâ hình kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn ñoäc laäp töø beân ngoaøi taïi Phaùp .1. Cô sôû phaùp lyù vaø ngheà nghieäp cuûa kieåm tra chaát löôïng: Cuối năm 1983, hội nghị của hộI đồng cấp cao của hiệp hội chuyên gia kế toán pháp quyết định đặt ra việc kiểm tra chất lượng hoạt động kiểm toán. Ngày 14/02/1986 thủ tướng pháp Lauren Fabius ký sắc lệng số 86 – 211 về việc tổ chức các cuộc kiểm 111 tra hoạt động nghề nghiệp đối với các thành viên của hiệp hội chuyên gia kế toán và kế toán viên được cấp phép. Traùch nhieäm toå chöùc kieåm tra hoaït ñoäng ngheà nghieäp ñoái vôùi caùc chuyeân gia haønh ngheà kieåm toaùn ñoäc laäp thuoäc Hoäi ñoàng caáp cao toaøn quoác vaø caùc Hoäi ñoàng ñòa phöông cuûa Hieäp hoäi chuyeân gia keá toaùn vaø Hieäp hoäi chuyeân gia kieåm toaùn Coäng Hoøa Phaùp. ¾ Noäi dung kieåm tra hoaït ñoäng ngheà nghieäp bao goàm vieäc phaân tích caùc phöông thöùc hoaït ñoäng vaø toå chöùc cuûa vaên phoøng kieåm toaùn, ñaùnh giaù vieäc aùp duïng caùc yeâu caàu veà tính thaän troïng vaø naêng löïc chuyeân moân. ¾ Caùc chuaån möïc chung vaø chuaån möïc chuyeân moân veà kieåm toaùn laøm cô sôû ñeå thöïc hieän kieåm toaùn vaø kieåm tra chaát löôïng kieåm toaùn Kieåm tra hoaït ñoäng ngheà nghieäp bao goàm vieäc phaân tích caùc phöông thöùc hoaït ñoäng vaø toå chöùc vaên phoùng, ñaùnh giaù vieäc aùp duïng caùc nguyeân taéc, yeâu caàu, phöông phaùp kieåm toaùn vaø ñaïo ñöùc ngheà nghieäp…”. Taïi kyø hoïp ngaøy 13/10/1993 Hoäi ñoàng caáp cao hieäp hoäi chuyeân gia keá toaùn Phaùp quyeát ñònh ñoåi teân “kieåm tra hoaït ñoäng ngheà nghieäp” thaønh “ kieåm tra chaát löôïng”. Cô sôû phaùp lyù cuûa kieåm tra chaát löôïng kieåm tra chaát löôïng kieåm toaùn laø: a) Caùc vaên baûn luaät vaø caùc quy ñònh cuûa nhaø nöôùc. b) Luaät nghóa vuï ngheà nghieäp cuûa hieäp hoäi. c) Quy cheá ngheà nghieäp. d) Caùc quy cheá vaø caùc chuaån möïc coù hieäu löïc taïi thôøi ñieåm thöïc hieän caùc chöông trình hoaït ñoäng. Vieäc kieåm tra chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn nhaèm ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu sau: 112 • Giuùp coâng chuùng coù ñöôïc chaát löôïng toát cuûa dòch vuï kieåm toaùn maø ngheà nghieäp ñaõ cung caáp. • Ñieàu hoaø caùc taäp tính ngheà nghieäp. • Goùp phaàn vaøo vieäc toå chöùc toát caùc ñôn vò vaø caùc hoaït ñoäng ngheà nghieäp. • Ñaùnh giaù vieäc aùp duïng caùc quy taéc vaø chuaån möïc ngheà nghieäp. • Phaùt trieån moái quan heä ñoaøn keát trong ngheà nghieäp, giuùp cho caùc nhaø chuyeân nghieäp nhích laïi gaàn caùc caáp laõnh ñaïo cuûa hieäp hoäi, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc moái quan heä giöõa caùc ñoàng nghieäp. • Giuùp cho caùc ñôn vò bò kieåm tra hoaøn thieän caùc phöông phaùp laøm vieäc cuûa mình vaø ñieàu chænh caùc baát hôïp lyù trong hoaït ñoäng ngheà nghieäp. ¾ Nguyeân taéc kieåm tra chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn Ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu treân, vieäc kieåm tra chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñöôïc thöïc hieän döïa treân caùc nguyeân taéc sau: • Nguyeân taéc ñoàng nghieäp: • hoaït ñoäng kieåm toaùn tröôùc heát phaûi ñöôïc tieán haønh treân tinh thaàn ñoàng nghieäp. • Nguyeân taéc toaøn theå: • Nguyeân taéc phuø hôïp: • Nguyeân taéc bí maät: Kiểm tra hoạt động nghề nghiệp bao gồm việc phân tích các phương thức hoạt động và tổ chức văn phóng, đánh giá việc áp dụng các nguyên tắc, yêu cầu, phương pháp kiểm toán và đạo đức nghề nghiệp…”. Tại kỳ họp ngày 13/10/1993 Hội đồng cấp cao hiệp hội chuyên gia kế toán Pháp quyết định đổi tên “kiểm tra hoạt động nghề nghiệp” thành “ kiểm tra chất lượng”. 2. Ñoái töôïng ñöôïc kieåm soaùt chaát löôïng: Theo nguyeân taéc toaøn theå (muïc 1111 –Quy ñònh cuûa Hieäp hoäi), khoâng loaïi tröø 113 moät coâng ty naøo ra khoûi danh saùch kieåm tra chaát löôïng. Kieåm tra chaát löôïng ñöôïc tieán haønh cho töøng coâng ty, töøng thaønh vieân coù teân trong danh saùch, ñoái vôùi truï sôû chính cuõng nhö ñoái vôùi caùc chi nhaùnh. Kieåm tra chaát löôïng ñöôïc thöïc hieän ñoái vôùi taát caû caùc coâng ty kieåm toaùn vaø ñoái vôùi taát caû caùc dòch vuï cuûa coâng ty kieåm toaùn, baát keå coâng ty ñoù thuoäc loaïi hình sôû höõu naøo. Cuoäc kieåm tra phaûi bao quaùt toaøn boä hoaït ñoäng cuûa coâng ty kieåm toaùn. Tuy nhieân, thaønh vieân cuûa toå kieåm tra khoâng ñöôïc lieân laïc vôùi baát kyø khaùch haøng naøo cuûa coâng ty kieåm toaùn lieân quan ñeán cuoäc kieåm tra. Thoâng thöôøng, cuoäc kieåm tra ñöôïc thöïc hieän trong voøng 3 hoaëc 4 thaùng sau khi keát thuùc naêm kieåm tra. Neáu hôïp ñoàng cuûa naêm kieåm tra chöa keát thuùc thì coù theå kieåm tra hôïp ñoàng cuûa naêm tröôùc. Neáu moät phaàn hoaït ñoäng cuûa coâng ty kieåm toaùn bò loaïi tröø khoûi phaïm vi kieåm tra thì tuøy theo möùc ñoä cuûa lónh vöïc naøy so vôùi toaøn boä hoaït ñoäng cuûa coâng ty, toå kieåm tra coù theå ñöa ra yù kieán haïn cheá phaïm vi kieåm tra. 3. Quyeàn haïn vaø nghóa vuï cuûa ñôn vò ñöôïc kieåm tra: -Nghóa vuï cung caáp caùc taøi lieäu vaø thoâng tin: - Quyeàn töø choái caùc kieåm tra vieân: Caùc coâng ty ñöôïc thoâng baùo seõ bò kieåm tra chaát löôïng coù quyeàn töø choái kieåm tra vieân ñöôïc chæ ñònh. Vieäc töø choái naøy coù theå ñöôïc thöïc hieän trong moät thôøi gian nhaát ñònh keå töø khi coâng ty nhaän ñöôïc thoâng baùo veà cuoäc kieåm tra vaø teân cuûa kieåm tra vieân chæ ñònh cho cuoäc kieåm tra naøy. Vaø vieäc töø choái kieåm tra chæ ñöôïc töø choái chæ moät laàn duy nhaát. - Coâng ty ñöôïc kieåm tra seõ ñöôïc thoâng baùo veà cuoäc kieåm tra vaø teân kieåm tra vieân trong moät thôøi gian nhaát ñònh tröôùc khi kieåm tra. - Coâng ty ñöôïc kieåm tra coù quyeàn cuøng kyù vaøo bieân baûn kieåm tra chaát löôïng thì bieân baûn môùi coù giaù trò. 114 4. Chu kyø kieåm tra: Moät coâng ty chæ coù theå bò kieåm tra sau kyø haïn laø 3 naêm keå töø khi keát thuùc cuoäc kieåm tra tröôùc. Tröôøng hôïp ñaëc bieät, thì cuoäc kieåm tra naøy cuõng chæ ñöôïc thöïc hieän sau 1 naêm. Thôøi gian cho moät cuoäc kieåm tra phaûi phuø hôïp vôùi taàm côõ vaø quy moâ cuûa coâng ty ñöôïc kieåm tra. - Coâng ty ñöôïc kieåm tra ñöôïc thoâng baùo veà keát quaû kieåm tra: keát thuùc cuoäc kieåm tra chaát löôïng, coâng ty bò kieåm tra ñöôïc thoâng baùo veà öu ñieåm nhöôïc ñieåm cuûa hoaït ñoäng kieåm toaùn taïi coâng ty vaø nhöõng yù kieán tö vaán. 5 .Kieåm tra vieân: Kieåm tra vieân laø caùc thaønh vieân cuûa Hieäp hoäi ñöôïc giao nhieäm vuï thöïc hieän caùc cuoäc kieåm tra chaát löôïng. Caùc theå nhaân laø thaønh vieân chính thöùc cuûa Hieäp hoäi coù ñuû ñieàu kieän vaø tieâu chuaån coù theå laøm ñôn öùng cöû kieåm tra vieân göûi Hoäi ñoàng ñòa phöông. Caùc hoäi ñoàng ñòa phöông löïa choïn caùc kieåm tra vieân treân cô sôû caùc ñôn öùng cöû nhaän ñöôïc ñeå laäp danh saùch kieåm tra vieân göûi leân cho Hoäi ñoàng caáp cao . Ñieàu kieän ñeå laøm kieåm tra vieân laø: - Khoâng bò kyû luaät laøn naøo - Theo moät khoaù ñaøo taïo do Hieäp hoäi chuyeân gia keá toaùn toå chöùc. - Phaûi coù teân trong danh saùch thaønh vieân cuûa hieäp hoäi ít nhaát töø 5 naêm trôû leân. Phaûi kyù teân vaøo baûn cam keát vaø tuyeân boá ñoäc laäp theo maãu quy ñònh. Kieåm tra vieân ñöôïc chæ ñònh laøm kieåm tra theo nhieäm kyø 3 naêm, sau ñoù seõ chæ ñònh laïi. Kieåm tra vieân chæ ñònh phaûi tuaân theo caùc nguyeân taéc sau: ¾ Nguyeân taéc traùch nhieäm caù nhaân : ¾ Nhieäm vuï cuûa kieåm tra vieân do hoäi ñoàng caáp cao giao phoù. Trong moïi tröôøng hôïp khoâng ñöôïc uyû quyeàn cho ai. 115 ¾ Nguyeân taéc ñoäc laäp: ¾ Theo nguyeân taéc naøy tröôùc ñaây vaø hieän taïi kieåm tra vien khoâng ñöôïc naém giöõ moät chöùc vuï naøo cuõng nhö ñaõ vaø ñang khoâng ñöôïc höôûng moät lôïi ích naøo cuûa ñôn vò maø kieûm tra vieân tham gia kieåm tra chaát löôïng. ¾ Nguyeân taéc thöôøng tröïc: Kieåm tra vieân phaûi coù ñuû thôøi gian danøh cho coâng vieäc kieåm tra, toái thieåu 50 giôø/ naêm, khoâng quaù 200 giôø/ naêm. Kieåm tra vieân coù caùc nghóa vuï sau: - tuaân thuû moïi vaên baûn quy ñònh lieân quan ñeán Hieäp hoäi. - phaûi giöõ bí maät tuyeät ñoái moïi thoâng tin maø anh ta naém giöõ khi tieán haønh kieåm tra, khi keát thuùc kieåm tra phaûi giao toaøn boä taøi lieäu coù lieân quan ñeán kieåm tra cho Hoäi ñoàng ñòa phöông. - Trong thôøi haïn 3 naêm caám kieåm tra vieân nhaän tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp dòch vuï cuûa ngöôøi laø khaùch haøng cuûa ñôn vò bò kieåm tra maø khoâng coù söï ñoàng yù cuûa ñôn vò naøy. - Phaûi thu thaäp caùc baèng chöùng ñuû veà soá köôïng vaø chaát löôïng cho pheùp hoï laäp ñöôïc caùc bieân baûn vaø caùc keát luaän seõ ñöôïc trình baøy trong bieân baûn kieåm tra chaát löôïng. - Moïi söï tranh chaáp cuûa kieåm tra vaø ñôn vò bò kieåm tra ñeàu phaûi theo söï phaùn xeùt cuûa troïng taøi laø chuû tòch Hoäi ñoàng ñòa phöông maø ñôn vò bò kieåm tra ñaêng kyù ghi teân . - Neáu kieåm tra vieân tieán haønh kieåm tra chung vôùi coâng ty kieåm toaùn thì kieåm tra vieân cuõng phaûi tuaân thuû caùc vaên baûn quy ñònh kieåm tra chaát löôïng do coâng ty kieåm toaùn toå chöùc, phaûi vieát cam keát thöïc hieän chöông trình kieåm tra chaát 116 löôïng kieåm toaùn theo ñuùng noäi quy vaø ñöôïcï kieåm tra trình ñoä tröôùc khi ñöôïc chæ ñònh. - Kieåm tra vieân coù quyeàn haïn: söû duïng toaøn boä caùc taøi lieäu caàn thieát cho cuoäc kieåm tra chaát löôïng do ñôn vò kieåm tra cung caáp theo ñuùng yeâu caàu cuûa noäi quy, ñöôïc nhaän thuø lao theo tieâu chuaån do Hoäi ñoàng caáp cao quy ñònh cho kieåm tra vieân. 6. Phöông phaùp kieåm tra chaát löôïng: Trong caùc cuoäc kieåm tra chaát löôïng, kieåm tra vieân phaûi thu thaäp caùc baèng chöùng ñaày ñuû veà soá löôïng vaø chaát löôïng ñeå khaúng ñònh phöông phaùp thöïc hieän caùc dòch vuï taïi moät coâng ty (kieåm tra cô caáu), cuõng nhö ñeå khaúng ñònh, keát luaän veà kieåm tra kyõ thuaät ôû coâng ty ñöôïc kieåm tra. Nhöõng kyõ thuaät maø kieåm tra vieân thöôøng duøng ñeå thu thaäp baèng chöùng trong caùc cuoäc kieåm tra chaát löôïng laø: ƒ Ñieàu tra: Trong kieåm soaùt chaát löôïng, kyõ thuaät ñieàu tra ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc caâu hoûi (döôùi daïng traû lôøi baèng vaên baûn) chuaån bò cho kieåm tra chaát löôïng. Kyõ thuaät naøy ñöôïc söû duïng cho böôùc ñaàu tieân cuûa cuoäc kieåm tra chaát löôïng – böôùc chuaån bò cho kieåm tra. ƒ Kieåm tra taøi lieäu: Kieåm tra taøi lieäu noäi boä do coâng ty phaùt haønh nhö caùc baûn ghi cheùp coâng vieäc, caùc baûn ghi nhôù, caùc taäp höôùng daãn … Kieåm tra hoà sô khaùch haøng goàm caû hoà sô kieåm toaùn thöôøng tröïc, hoà sô kieåm toaùn hieän haønh vaø caùc hoà sô löu tröõ; Kieåm tra caùc taøi lieäu veà toå chöùc haønh chính, … ƒ Phoûng vaán: tieáp xuùc vôùi laõnh ñaïo coâng ty vaø coù theå vôùi caùc coäng taùc vieân do hoï chæ ñònh. ƒ Quan saùt:quan saùt cô sôû vaät chaát, thaêm caùc phoøng, nôi ñeå hoà sô … Tuøy thuoäc vaøo caùc noäi dung vaø muïc ñích kieåm tra khaùc nhau maø caùc kyõ thuaät treân ñaây ñöôïc löïa choïn vaø söû duïng cho phuø hôïp nhaèm mang laïi giaù trò thuyeát 117 phuïc nhaát vaø trong ñieàu kieän thôøi gian toát nhaát. Quy Trình Thöïc Hieän Kieåm Tra Chaát Löôïng Kieåm tra cô caáu: Kieåm tra cô caáu laø kieåm tra tình hình toå chöùc cuûa ñôn vò. kieåm tra cô caáu ñöôïc tieán haønh treân cô sôû ñieàu leä ngheà nghieäp cuõng nhö caùc quy taéc vaø chuaån möïc ngheà nghieäp. döïa vaøo noù caùc kieåm toaùn vieân ñaùnh giaù caùc toå chöùc cuûa ñôn vò coù cho pheùp ñôn vò thöïc hieän caùc nghieäp vuï. caùc chöông trình cuûa mình moät caùch hôïp lyù hay khoâng? keát thuùc kieåm tra cô caáu, kieåm tra vieân phaûi laäp baùo caùo keát quaû kieåm tra cô caáu ñuôïc xaây döïng treân cô sôû caùc thoâng tin thu thaäp ñöôïc töø danh muïc caùc caâu hoûi kieåm tra cô caáu. Kieåm tra kyõ thuaät: Laø kieåm tra caùc nghieäp vuï, caùc chöông trình do ñôn vò thöïc hieän. kieåm tra kyõ thuaät ñöôïc xaây döïng treân cô sôû caùc chuaån möïc, ñieàu leä ngheà nghieäp, cuõng nhö caùc quy taéc coù hieäu löïc taïi thôøi ñieåm tieán haønh caùc nghieäp vuï nhö: luaät, saéc leänh, nhöõng quy ñònh cuûa hoäi ñoàng keá toaùn quoác gia, cuûa hieäp hoäI chuyeân gia keá toaùn kieåm toaùn. kieåm tra kyõ thuaät daãn ñeán vieäc thieát laäp moät bieân baûn keát luaän. bieân baûn naøy ñöôïc laäp treân cô sôû caùc thoâng tin thu thaäp ñöôïc töø danh muïc caùc caâu hoûi kieåm tra kyõ thuaät. Quaù trình kieåm tra chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñöôïc thöïc hieän qua caùc böôùc sau: 7.Löïa choïn caùc ñôn vò ñeå kieåm tra vaø kieåm tra vieân. Haøng naêm chaäm nhaát vaøo 30 thaùng 06 caùc hoäi ñoàng ñòa phöông phaûi laäp chöông trình kieåm tra chaát löôïng cho naêm sau trong ñoù phaûi neâu leân: soá löôïng caùc ñôn vò bò kieåm tra bao goàm caû nhöõng ñôn vò tình nguyeän xin kieåm tra soá löôïng thôøi gian döï kieán cho moãi cuoäc kieåm tra, soá löôïng kieåm tra vieân ñöôïc söû duïng. 118 Chöông trình kieåm tra chaát löôïng kieåm toaùn phaûi göûi leâncho Hoäi ñoàng caáp cao cuûa hieäp hoäi chuyeân gia keá toaùn, kieåm toaùn. HoäI ñoàng caáp cao quyeát ñònh danh saùch caùc ñôn vò bò kieåm tra sau khi ñaõ thoáng nhaát vôùI hoäò ñoàng ñòa phöông lieân quan ñeán hoäi ñoàng kieåm tra. Ñoàng thôøi Hoäi ñoàng caáp cao laäp danh saùch kieåm tra vieân vaø chæ ñònh kieåm tra vieân thöïc hieän kieåm tra taïi caùc ñôn vò. 8.Toå chöùc tieán haønh kieåm tra Quaù trình kieåm tra chaát löôïng kieåm toaùn ñöôïc tieán haønh qua 3 giai ñoaïn: chuaån bò kieåm tra, thöïc hieän kieåm tra vaø theo doõi sau kieåm tra. Chuaån bò kieåm tra: Ñaây laø giai ñoaïn thu thaäp thoâng tin cho vieäc kieåm tra nhôø vaøo danh muïc caùc caâu hoûi chuaån bò cho kieåm tra chaát löôïng . Danh muïc caùc caâu hoûi lieân quan ñeán caùch toå chöùc vaø caùch thöùc hoaït ñoäng cuûa dôn vò (Kieåm tra cô caáu) vaø caùc nghieäp vuï chöông trình kieåm toaùn do ñôn vò thöïc hieän (Kieåm tra kyõ thuaät). Danh muïc caùc caâu hoûi cho pheùp Hoäi ñoàng ñòa phöông aán ñònh ñöôïc soá löôïng kieåm tra vieân caàn chæ ñònh, xaùc ñònh ñöôïc thôøi gian thöïc hieän vaø chi phí cho vieäc kieåm tra. Noäi dung cuûa danh muïc caùc caâu hoûi kieåm tra chaát löôïng lieân quan ñeán caùc thoâng tin chung veà ñôn vò nhö: caùch toå chöùc ñôn vò, nhaân söï, ñaøo taïo, caùc khaùch haøng vaø caùc chöông trình, caùc phöông phaùp laøm vieäc, kieåm tra chaát löôïng noäi boä ñôn vò. Danh muïc caùc caâu hoûi seõ ñöôïc gôûi cho ñôn vò bò kieåm tra keøm theo thö thoâng baùo vaø danh saùnh kieåm tra vaø danh saùch kieåm tra vieân ñöôïc chæ ñònh thöïc hieän kieåm tra tröôùc 60 ngaøy keå töø ngaøy aán ñònh baét ñaàu thôøi gian kieåm tra. Ñôn vò bò kieåm tra coù traùch nhieäm traû lôøi caâu hoûi theo danh muïc, göûi traû cho Hoäi ñoàng ñòa phöông vaø coù quyeàn moät laàn töø choái kieåm tra vieân trong thôøi gian 30 nagyø keå töø ngaøy nhaän ñöôïc thö thoâng baùo. Trong tröôøng hôïp caàn thieát Hoäi ñoàng ñòa phöông coù theå ñeán thaêm ñôn vò bò kieåm tra moät laàn ñeå thu thaäp thoâng tin cho kieåm tra. Cuoäc vieáng thaêm phaûi coù keá hoaïch vaø thoâng baùo tröôùc cho ñôn vò bò kieåm tra. 119 Thöïc hieän kieåm tra chaát löôïng Kieåm tra cô caáu: Kieåm tra cô caáu nhaèm tìm kieám, ñaùnh giaù caùch thöùc toå chöùc cuûa ñôn vò, heä thoáng vaø caùc quy ñònh hieän haønh cuûa ñôn vò. Muïc ñích cuûa kieåm tra cô caáu laø xem xeùt caùch toå chöùc cuûa ñôn vò nhaèm ñaùnh giaù khaû naêng cuûa ñôn vò trong vieäc thöïc hieän caùc chöông trình theo ñuùng chuaån möïc, caùc qui taéc vaø caùc ñieàu leä ngheà nghieäp, ñoàng thôøi chæ ra ñöôïc caùc maët maïnh, maët yeáu trong phöông phaùp vaø quy trình thöïc hieän cuûa ñôn vò . Noäi dung cuûa kieåm tra cô caáu laø tìm hieåu caùc vaên baûn veà quy trình hoaït ñoäng vaø caùc quy taéc toå chöùc hieän haønh, kieåm tra vieäc aùp duïng coù hieäu quaû caùc quy trình vaø quy taéc naøy, söû duïng danh muïc caùc caâu hoûi sau khi sau khi nhaän ñöôïc yù kieán traû lôøi cuûa ñôn vò bò kieåm tra, nhaän bieát veà caùc hoà sô töø vieäc thöïc hieän caùc chöông trình hoaït ñoäng kieåm toaùn, ñöa ra nhöõng ñaùnh giaù ñaàu tieân cho kieåm tra cô caáu, ñöa ra nhöõng caâu hoûi boå sung neáu thaây caàn thieát . Trong böôùc naøy, neáu phaùt hieän thaáy danh muïc caùc caâu hoûi chuaån bò kieåm tra chöa coù nhöõng thoâng tin quan troïng thì phaûi baùo cho Hoäi ñoäng ñòa phöông ñeå coù keá hoaïch thu thaäp thoâng tin boå sung. Hoäi ñoàng ñòa phöông quy ñònh lòch trình vaø chöông trình kieåm tra cô caáu vaø gaùnh chòu chi phí ñeå thöïc hieän caùc cuoäc kieåm tra. Kieåm tra kyõ thuaät Noäi dung kieâm tra kyõ thuaät lag kieåm tra hoà sô cuûa vieäc thöïc hieän caùc nghieäp vuï, caùc chöông trình kieåm toaùn do ñôn vò thöïc hieän. Muïc ñích cuûa kieåm tra kyõ thuaät caùc hoà sô laø ñöa ra nhöõng nhaän xeùt, ñaùnh giaù chaát löôïng caùc quy trình vaø phöông phaùp coâng taùc maø ñôn vò ñaõ thöïc hieän. Vieäc löïa choïn hoà sô kieåm tra kyõ thuaät döïa treân keát quaû cuûa kieåm tra cô caáu, coù tính ñeán caùc ñieåm maïnh, ñieåm yeáu maø kieåm tra cô caáu ñaõ chæ ra cuõng nhö caùc chöông trình ñang ñöôïc thöïc hieän taïi ñôn vò. 120 Kieåm tra hoà sô ñöôïc thöïc hieän qua 2 giai ñoaïn : löïa choïn hoà sô ñeå kieåm tra, kieåm tra hoà sô. Vieäc löïa choïn hoà sô ñeå kieåm tra: Neáu ñôn vò thöïc hieän nhieàu loaïi chöông trình thì hoà sô löïa choïn caàn löïa choïn cho töøng loaïi hoaït ñoäng ñeå ñeà caäp ñeán taát caû caùc loaïi chöông trình. Neáu keát luaän cuûa kieåm tra cô caáu laø baát lôïi hoaëc khoâng oån (Khoâng coù vaên baûn ñeå moâ taû qui trình hoaëc qui taéc) thì hoà sô caàn kieåm tra phaûi taêng leân. Neáu coù vaân ñeà veà tính ñoäc laäp thì löïa choïn hoà sô naøy ñeå kieåm tra . Vieäc kieåm tra hoà sô caàn ñöôïc tieán haønh theo 2 böôùc: Kieåm tra sô boä (Kieåm tra ñôn giaûn) vaø kieåm tra saâu (Kieåm tra chi tieát) noäi dung quy trình thöïc hieän cho ñeán vieäc laäp laïi hoà sô. Kieåm tra sô boä laø kieåm tra hình thöùc vaø caùch trình baøy, trình töï saép xeáp vaø danh muïc caùc taøi lieäu cuûa hoà sô. Kieåm tra saâu laø kieåm tra chi tieát caùc danh muïc noäi dung cuûa hoà sô, tìm hieåu daáu aán can thieäp cuûa caù nhaân thaønh vieân, chöông trình laøm vieäc, thôøi gian theo doõi, giaùm saùt caùc chöông trình, kieûm tra laïi caùc quy trình thöïc hieän coù so saùnh vôùi chuaån möïc chung vaø chuaån möïc kyõ thuaät. Keát thuùc laäp bieân baûn toång hôïp kieåm tra chaát löôïng Sau khi keát thuùc caùc giai ñoaïn cuûa kieåm tra chaát löôïng, kieåm tra vieân caàn toång hôïp caùc keát quaû kieåm tra theo töøng giai ñoaïn ñeå soaïn thaûo bieân baûn toång hôïp keát quaû kieåm tra. Bieân baûn keát quaû kieåm tra chaát löôïng bao goàm keát quaû kieåm tra cô caáu vaø keát quaû kieåm tra kyõ thuaät caàn ñöôïc laäp theo maãu. Bieân baûn keát quaû kieåm tra caàn ñöôïc neâu leân nhöõng ñieåm maïnh cuõng nhö nhöõng ñieåm yeáu phaùt hieän ñöôïc trong vieäc aùp duïng chuaån möïc chung, taäp tính vaø caùc quy ñònh ngheà nghieäp. Ñoàng thôøi trong bieân baûn kieåm tra caàn phaûi ñöa ra nhöõng lôøi khuyeân vaø caùch söõa chöõa nhöõng ñieåm coøn toàn taïi. Bieân baûn toång hôïp keát quaû kieåm tra caàn göûi cho ñôn vò bò kieåm tra ñeå laáy yù kieán vaø coù söï thoáng nhaát ñoâi beân. Ñôn vò bò kieåm tra coù thôøi haïn 121 30 ngaøy ñeå ñöa ra yù kieán cuûa mình veà bieân baûn toång hôïp naøy. Sau khi coù yù kieán cuûa ñôn vò bò kieåm tra, kieåm tra vieân göûi bieân baûn kieåm tra chaát löôïng cho Hoäi ñoàng caáp cao . Keát thuùc cuoäc kieåm tra, kieåm tra vieân laäp vaø göûi bieân baûn toång hôïp keát quaû cho coâng ty Trong voøng 30 ngaøy caùc coâng ty phaûi thoâng baùo yù kieán ñoàng yù hoaëc caùc yù kieán khaùc vôùi keát luaän cuûa kieåm tra vieân baèng vaên baûn. Kieåm tra vieân laäp baùo caùo kieåm tra, trong ñoù neâu roõ nhöõng nhöôïc ñieåm ñöôïc phaùt hieän trong quaù trình kieåm tra, ñaëc bieät laø caùc khuyeát ñieåm nghieâm troïng hoaëc laëp ñi laëp laïi. Baùo caùo kieåm tra cuõng noùi roõ caùc bieän phaùp khaéc phuïc vaø söûa chöõa. Bieân baûn toång hôïp kieåm tra vaø baûn thoâng baùo yù kieán cuûa coâng ty ñöôïc ñöa vaøo phuï luïc cuûa baùo caùo kieåm tra. Baùo caùo kieåm tra, phuï luïc baùo caùo vaø caùc hoà sô kieåm tra ñöôïc kieåm tra vieân göûi cho Chuû tòch Hoäi ñoàng ñòa phöông. Sau khi kieåm tra caùc hoà sô, Chuû tòch Hoäi ñoàng ñòa phöông ñöa ra keát luaän veà cuoäc kieåm tra chaát löôïng roài göûi thö thoâng baùo cho coâng ty. Thö thoâng baùo keát quaû kieåm tra coù theå coù 3 daïng sau: + Daïng nhaän xeùt chaát löôïng kieåm toaùn toát, khoâng coù caùc sai phaïm hoaëc yù kieán löu yù. + Daïng nhaän xeùt chaát löôïng kieåm toaùn coù haïn cheá, keøm theo caùc yù kieán löu yù vaø coù theå keøm theo giaáy trieäu taäp laõnh ñaïo coâng ty kieåm toaùn ñeán vaên phoøng cuûa Chuû tòch Hoäi ñoàng cuûa Hieäp hoäi ñòa phöông. + Daïng nhaän xeùt chaát löôïng kieåm toaùn coù haïn cheá nghieâm troïng keøm theo quyeát ñònh veà moät cuoäc kieåm tra môùi taïi coâng ty sau kyø haïn 1 naêm. Tröôøng hôïp phaùt hieän nhöõng sai phaïm môùi hoaëc nhöõng sai phaïm ñaõ ñöôïc thoâng baùo nhöng khoâng söûa chöõa, uûy ban kyû luaät cuûa Hieäp hoäi seõ can thieäp vaø xöû lyù. Hoà sô kieåm tra seõ bò huûy sau 3 naêm. Caùc keát luaän cuûa Chuû tòch Hoäi ñoàng ñòa 122 phöông vaø baùo caùo cuûa kieåm tra vieân ñöôïc löu giöõ cho ñeán khi coâng ty bò moät cuoäc kieåm tra môùi. Biên bản tổng hợp kết quả kiểm tra chất lưọng phải được 2 kiểm tra viên và người đại diện cho đơn vị bị kiểm tra ký. Sau khi kiểm tra biên bản tổng hợp kết quả kiểm tra chất lượng Chủ tịch Hội đồng cấp cao kết luận về các kết luận kiểm tra chất lượng rồi gửi cho Hội đồng địa phương để theo dõi, kiểm tra và đơn vị bị kiểm tra. Nếu có sự bất đồng ý kiến giữa kiểm tra viên và đơn vị bị kiểm tra thì có trọng tài là một uỷ ban bao gồm chủ tịch uỷ ban chất lượng Hội đồng cấp cao, một đại diện cho kiểm tra viên và một đại diện cho đơn vị bị kiểm tra. Hội đồng trọng tài nghe các ý kiến của người đại diện kiểm tra viên, đại diện cho đơn vị bị kiểm tra và đưa ra ý kiến kết luận của mình chậm nhất là 30 ngày sau khi nghe các ý kiến. Theo dõi sau kiểm tra Hội đồng cấp cao và hội đồng địa phương có trách nhiệm theo dõi, kiểm tra những đơn vị bị kiểm tra căn cứ vào những kết luận từ kết quả kiểm tra, trong đó đặc biệt lưu ý những điều còn tồn tại cần khắc phục trong quy trình thực hiện và áp dụng các nguyên tắc, chuẩn mực nghề nghiệp có liên quan đến hoạt động của đơn vị. ._.