Phát triển thị trường tiền tệ Việt Nam trong điều kiện hội nhập thị trường tiền tệ quốc tế

Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ thÞ tr­êng tiÒn tÖ I/ Tæng quan vÒ thÞ tr­êng tiÒn tÖ 1. Kh¸i niÖm TTTT: TTTT lµ thÞ tr­êng vèn ng¾n h¹n, n¬i mµ mäi chñ thÓ kinh tÕ ®Òu cã thÓ tham gia giao dÞch c¸c kho¶n vèn vay ng¾n h¹n hoÆc mua b¸n c¸c c«ng cô nî ng¾n h¹n theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. C¸c c«ng cô nî ng¾n h¹n trªn TTTT bao gåm: tÝn phiÕu kho b¹c, tÝn phiÕu ng©n hµng, th­¬ng phiÕu, chøng chØ tiÒn göi,… chóng cã ®é rñi ro thÊp, tÝnh láng cao vµ ®­îc giao dÞch víi thêi h¹n tõ 1 n¨m trë xuèng cho ®Õn qua ®ªm (còng cã n­íc qui ®Þnh tíi 2-3 n¨m trë xuèng, nh­ng phæ biÕn lµ d­íi 1 n¨m) vµ nã lu«n ®æi míi víi nh÷ng c«ng cô nî ng¾n h¹n míi, cã hiÖu qu¶. Theo nghÜa nµy th× thÞ tr­êng tiÒn tÖ lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn cao h¬n cña thÞ tr­êng tiÒn göi truyÒn thèng (hay thÞ tr­êng tÝn dông) gi÷a c¸c ng©n hµng víi kh¸ch hµng cña hä. ThÞ tr­êng tiÒn tÖ cã tÝnh ®a biªn vµ c«ng khai h¬n so víi thÞ tr­êng tÝn dông, n¬i quan hÖ gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng lµ song biªn, riªng biÖt vµ khÐp kÝn (kh«ng thÓ chuyÓn nh­îng). 2. Chøc n¨ng, vai trß vµ ®Æc ®iÓm cña TTTT: 2.1_ Chøc n¨ng cña TTTT: TTTT cã c¸c chøc n¨ng chÝnh sau: - T¹o ra mét thÞ tr­êng c«ng khai mµ c¸c tæ chøc kinh tÕ t¹m thêi d­ thõa vèn cã thÓ t×m thÊy n¬i høa hÑn sinh lêi cho nguån vèn d­ thõa Êy, còng nh­ c¸c tæ chøc ®ang thiÕu vèn t×m ®­îc n¬i ®¸p øng nhu cÇu vèn cña m×nh. §ã lµ quan hÖ cung – cÇu tÝn dông ng¾n h¹n víi l·i suÊt tho¶ thuËn. Nh­ vËy, TTTT ra ®êi nh»m ®¸p øng c¸c nhu cÇu vÒ vèn ng¾n h¹n b»ng c¸ch ghÐp nèi nh÷ng ng­êi cã vèn t¹m thêi nhµn rçi víi nh÷ng ng­êi thiÕu vèn t¹m thêi, lµm lîi cho c¶ hai bªn tham gia. Do nhu cÇu bæ sung thanh kho¶n, cho nªn viÖc vay th­êng cã thêi h¹n ng¾n, cã khi rÊt ng¾n (1 ngµy). Vµ nh­ vËy, nã cã t¸c dông c©n b»ng kh¶ n¨ng thanh to¸n gi÷a c¸c c¬ së tÝn dông víi nhau. - Cung cÊp c¸c ph­¬ng tiÖn, th«ng qua ®ã NHTW thùc thi ®­îc chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, ®iÒu phèi ®­îc møc cung øng tiÒn, møc ®é më réng tÝn dông, kiÓm so¸t ®­îc tû lÖ dù tr÷ cña c¸c NHTM. VÝ dô: khi nÒn kinh tÕ bÞ ®×nh ®èn, ®Ó kÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn, NHTW sÏ th«ng qua TTTT mua c¸c chøng kho¸n ng¾n h¹n tõ c¸c NHTM, tøc “b¬m” tiÒn vµo l­u th«ng, ®ång thêi gióp c¸c NHTM cã thÓ më réng tÝn dông. §iÒu nµy lµm cung tiÒn t¨ng vµ l·i suÊt ng¾n h¹n cã xu h­íng gi¶m xuèng. ViÖc l·i suÊt gi¶m sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc t¨ng lîi nhuËn, t¨ng kh¶ n¨ng cña hµng ho¸ xuÊt khÈu, t¨ng tiªu dïng x· héi, kÝch thÝch ®Çu t­, tõ ®ã gióp ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. - Qua ho¹t ®éng cña TTTT, c¸c nguån vèn nhµn rçi, ®¬n lÎ ®­îc tËp hîp chuyÓn ®Õn n¬i thiÕu hôt vµ cã nhu cÇu ®Çu t­, hay nã tËp hîp vµ cung cÊp mét nguån vèn ng¾n h¹n cho c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ t­ nh©n cÇn nã. 2.2_ Vai trß cña TTTT: TTTT cã c¸c vai trß sau: - TTTT gióp lµm t¨ng thu nhËp vµ gi¶m thiÓu rñi ro ®èi víi nh÷ng ng­êi cã vèn nhµn rçi ch­a sö dông hoÆc ®ang chê ®îi c¸c c¬ héi ®Çu t­ trong t­¬ng lai. - TTTT lµ n¬i cung cÊp vèn cho nh÷ng ng­êi thiÕu vèn ®Ó bæ sung thanh kho¶n. §iÒu nµy ®Æc biÖt cã ý nghÜa, nhÊt lµ ®èi víi c¸c ng©n hµng. C¸c ng©n hµng th­êng cã tham väng thu lîi cao, muèn vËy hä ph¶i cho vay nhiÒu vµ dù tr÷ thõa cßn l¹i thÊp. Khi cã c¸c luång tiÒn göi rót ra víi sè l­îng lín, hä ph¶i ®èi phã vµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p hiÖu qu¶ lµ t×m ®Õn TTTT ®Ó vay. - Trªn b×nh diÖn toµn x· héi, TTTT ®· gãp phÇn chuyÓn c¸c nguån vèn tiÕt kiÖm thµnh nguån vèn ®Çu t­ sinh lêi, lµm t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vèn vµ t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi. - TTTT lµ c«ng cô ®Ó chÝnh phñ ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ, cô thÓ: Th«ng qua chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, NHTW ®iÒu tiÕt cung – cÇu tiÒn vµ l·i suÊt b»ng c¸ch trùc tiÕp tham gia mua b¸n vèn trªn thÞ tr­êng, tõ ®ã t¸c ®éng ®Õn ®Çu t­, chi tiªu, s¶n l­îng, gi¸ c¶ v.v… cña nÒn kinh tÕ. Th«ng qua chÝnh s¸ch tµi chÝnh, kho b¹c Nhµ n­íc t×m kiÕm nguån vèn trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ ®Ó bæ sung thiÕu hôt ng©n s¸ch t¹m thêi vµ c©n b»ng thu chi cña ng©n s¸ch Nhµ n­íc. - L·i suÊt ®­îc h×nh thµnh trªn TTTT lµ c¬ së ®Ó NHNN x¸c ®Þnh l·i suÊt c¬ b¶n vµ x©y dùng chÝnh s¸ch l·i suÊt trong tõng thêi k×, ®ång thêi nã còng lµ c¬ së ®Ó c¸c TCTD tham kh¶o, h×nh thµnh l·i suÊt kinh doanh cña m×nh. 2.3_ §Æc ®iÓm cña TTTT: - TTTT lµ tËp hîp cña mét sè c«ng cô tµi chÝnh riªng biÖt, ®ã lµ nh÷ng c«ng cô ng¾n h¹n, cã tÝnh láng cao vµ ®é rñi ro thÊp nh­: tÝn phiÕu, kho b¹c, th­¬ng phiÕu, chøng chØ tiÒn göi… mçi lo¹i t¹o nªn mét thÞ tr­êng riªng cña m×nh vµ gi÷a c¸c thÞ tr­êng nµy cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. - TTTT lµ thÞ tr­êng mang tÝnh chÊt b¸n bu«n, cã khèi l­îng giao dÞch lín. §¬n vÞ tÝnh to¸n tiªu chuÈn cña TTTT th­êng lµ rÊt lín (nh­ ë TTTT New York, ®¬n vÞ b¸n lµ 1 triÖu USD). - TTTT cã sè ng­êi tham gia ®«ng ®¶o, ®­îc chuyªn m«n ho¸ ë tr×nh ®é cao cña ng­êi m«i giíi vµ ng­êi kinh doanh. TTTT kh¸c thÞ tr­êng th«ng th­êng lµ cÇn cã ng­êi trung gian ®Ó ch¾p nèi cung cÇu vµ hä ph¶i ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu chuyªn m«n cao. NHTW lµ ng­êi qu¶n lý, kiÓm so¸t, b¶o trî, ®iÒu hoµ, gi÷ cho TTTT lu«n æn ®Þnh. - TTTT ho¹t ®éng dùa trªn c¬ së t«n träng vµ tÝn nhiÖm lÉn nhau, vµ th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin hiÖn ®¹i chø kh«ng diÔn ra ë mét ®Þa ®iÓm cô thÓ nµo. Nã lµ mét kh¸i niÖm nãi lªn sù tiÕp xóc gi÷a cung vµ cÇu ®Ó h×nh thµnh gi¸ c¶. ThÞ tr­êng nµy ho¹t ®éng suèt ngµy ®ªm (24 giê mét ngµy) th«ng qua mét m¹ng l­íi ®iÖn tho¹i telex, computer nèi m¹ng gi÷a nh÷ng ng­êi mua vµ ng­êi b¸n, gi÷a c¸c phßng giao dÞch cña TTTT, gi÷a TTTT vµ kh¸ch hµng cña nã. - H×nh thøc giao dÞch cña TTTT rÊt ®a d¹ng nh­: mua b¸n tr¶ tiÒn ngay, mua b¸n chÞu, cÇm cè, thÕ chÊp kho¶n vay, cho vay khèng, tho¶ thuËn mua l¹i… 3. Ph©n lo¹i TTTT: 3.1_C¨n cø vµo ®èi t­îng giao dÞch 3.1.1_TTTT s¬ cÊp: Lµ thÞ tr­êng thùc hiÖn viÖc mua b¸n lÇn ®Çu c¸c chøng kho¸n míi cña Ng©n hµng, C«ng ty tµi chÝnh, kho b¹c, Doanh nghiÖp nh­ TÝn phiÕu kho b¹c, tÝn phiÕu NHTW, th­¬ng phiÕu, chøng chØ tiÒn göi…. C¸c lo¹i chøng kho¸n nµy míi ®­îc mua b¸n víi khèi l­îng lín (theo tõng l«) vµ thÓ thøc mua b¸n chñ yÕu qua ®Êu gi¸. §èi t­îng b¸n c¸c chøng kho¸n nµy lµ nh÷ng ng­êi cÇn vèn phôc vô cho môc ®Ých chi tiªu nh­ kho b¹c Nhµ n­íc, c¸c Ng©n hµng vµ c¸c C«ng ty kinh doanh…cßn ®èi t­îng mua (cho vay) chñ yÕu lµ c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i, doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc tµi chÝnh phi ng©n hµng, c¸c nhµ kinh doanh tiÒn tÖ vµ ®«ng ®¶o c«ng chóng, hä mua víi môc ®Ých ®Ó ®Çu c¬ hoÆc b¸n l¹i kiÕm lêi. 3.1.2_TTTT thø cÊp: Lµ thÞ tr­êng chuyªn tæ chøc mua b¸n c¸c chøng kho¸n ®· ph¸t hµnh ë thÞ tr­êng s¬ cÊp. Sau khi ®· mua hµng ë thÞ tr­êng s¬ cÊp, nh÷ng ng­êi chñ së h÷u c¸c chøng kho¸n ®ã kh«ng chê ®Õn h¹n ®Ó thu håi vèn vµ l·i, mµ hä ®em b¸n mét phÇn hay toµn bé sè hµng ho¸ ®ã trªn thÞ tr­êng thø cÊp. Sau mçi lÇn giao dÞch, quyÒn së h÷u vµ quyÒn ®ßi nî c¸c chøng kho¸n ®ã ®­îc chuyÓn tõ ng­êi nµy sang ng­êi kh¸c, nh­ng ng­êi m¾c nî (tøc ng­êi ph¸t hµnh) cã nghÜa vô tr¶ nî th× kh«ng thay ®æi. TTTT thø cÊp mang tÝnh chÊt chuyÓn ho¸ h×nh th¸i vèn. Trªn thÞ tr­êng nµy, ng­êi b¸n chøng kho¸n th­êng lµ c¸c trung gian chuyªn kinh doanh tiÒn tÖ, nh­ c¸c Ng©n hµng, c¸c C«ng ty kinh doanh vµ m«i giíi tiÒn tÖ vµ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh kh¸c…hä mua chøng kho¸n ë thÞ tr­êng s¬ cÊp vµ b¸n l¹i trªn thÞ tr­êng nµy theo gi¸ tho¶ thuËn hoÆc gi¸ niªm yÕt (gi¸ ®Þnh tr­íc). 3.2_C¨n cø vµo ph¹m vi cña c¸c ®èi t­îng giao dÞch 3.2.1_TTTT liªn ng©n hµng Lµ thÞ tr­êng vèn ng¾n h¹n do NHTW tæ chøc ®Ó gi¶i quyÕt nhu cÇu cña c¸c NHTM muèn trao ®æi víi nhau c¸c kho¶n vèn t¹m thêi thõa ë mét sè ng©n hµng nµy víi c¸c kho¶n vèn t¹m thêi thiÕu ë mét sè ng©n hµng kh¸c th«ng qua c¸c tµi kho¶n cña hä ë NHTW nh»m bï ®¾p sè thiÕu hôt quü dù tr÷ b¾t buéc, ®¸p øng nhu cÇu thanh to¸n cña kh¸ch hµng, bï ®¾p sè thiÕu hôt trong thanh to¸n bï trõ gi÷a c¸c ng©n hµng…Do ®ã, viÖc tham gia thÞ tr­êng nµy chØ h¹n chÕ dµnh cho c¸c ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh tÝn dông ho¹t ®éng theo quy chÕ cña thÞ tr­êng. Trªn thÞ tr­êng nµy, l·i suÊt thÞ tr­êng ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së cung cÇu víi tÝnh chÊt b¸n bu«n v× ®©y lµ thÞ tr­êng gi÷a c¸c nhµ chuyªn kinh doanh tiÒn tÖ hiÓu biÕt lÉn nhau. NHTW tham gia thÞ tr­êng víi t­ c¸ch ng­êi qu¶n lý: Qu¶n lý thÞ tr­êng vµ th«ng qua viÖc mua b¸n trªn thÞ tr­êng ®Ó ®iÒu hµnh l­u th«ng tiÒn tÖ vµ l·i suÊt, kh«ng v× môc ®Ých kinh doanh. Trªn thÞ tr­êng nµy, viÖc mua b¸n th­êng diÔn ra theo ph­¬ng thøc ®Êu gi¸ trùc tiÕp. Bªn mua vµ bªn b¸n b¸o gi¸ vµ sè l­îng ®Þnh mua b¸n ®Õn trung t©m xö lý th«ng tin (th­êng ®­îc ®Æt t¹i NHTW). Trung t©m nµy sÏ tæng hîp sè l­îng vµ møc gi¸ tõng lo¹i chøng kho¸n mua b¸n trong thêi ®iÓm ®ã vµ tuú theo sù can thiÖp mua b¸n cña NHTW ®Ó quyÕt ®Þnh gi¸ mua vµ l­îng mua. Ho¹t ®éng cña TTTT liªn ng©n hµng ®­îc thÓ hiÖn qua h×nh thøc vay m­în cã thÕ chÊp hoÆc kh«ng cã thÕ chÊp hoÆc chiÕt khÊu c¸c chøng kho¸n ng¾n h¹n ch­a ®¸o h¹n. 3.2.2_TTTT më réng Lµ thÞ tr­êng mµ c¸c chñ thÓ tham gia ®­îc më réng h¬n so víi TTTT liªn ng©n hµng, bao gåm c¸c Ng©n hµng, c¸c C«ng ty kinh doanh, m«i giíi vµ c«ng chóng…. §Æc tr­ng cña thÞ tr­êng lµ mua b¸n qua trung gian m«i giíi tiÒn tÖ. Gi¸ c¶ cã thÓ lµ gi¸ ®Êu thÇu hoÆc gi¸ tho¶ thuËn. ThÞ tr­êng nµy lµ thÞ tr­êng cña nh÷ng nhµ kinh doanh, nghÜa lµ hä b¸n ra chøng kho¸n theo tõng l« nhá, lÎ, víi gi¸ ®Þnh tr­íc hoÆc b¸n ra nh÷ng lo¹i chøng kho¸n lín b»ng c¸ch ®Êu gi¸. So víi thÞ tr­êng liªn ng©n hµng th× thÞ tr­êng nµy cã chñ thÓ tham gia mua b¸n réng h¬n cßn c¸ch thøc mua b¸n còng t­¬ng tù. Do cã c¸c chñ thÓ ®­îc më réng nªn ®©y lµ m«i tr­êng thuËn lîi cho NHTW can thiÖp ®iÒu tiÕt l­îng cung øng tiÒn tÖ th«ng qua viÖc mua b¸n c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n trªn thÞ tr­êng nµy. 3.3_C¨n cø vµo ®Æc tr­ng c¸c lo¹i hµng ho¸ (c«ng cô) giao dÞch 3.3.1_ThÞ tr­êng giao dÞch c¸c lo¹i chøng kho¸n ng¾n h¹n Lµ thÞ tr­êng chuyªn giao dÞch c¸c lo¹i chøng kho¸n ng¾n h¹n cã thÓ chuyÓn nh­îng ®­îc nh­: tÝn phiÕu kho b¹c, th­¬ng phiÕu, chøng chØ tiÒn göi ng©n hµng… Chóng ®­îc mua b¸n trªn thÞ tr­êng theo ph­¬ng thøc chiÕt khÊu. §©y lµ thÞ tr­êng n¨ng ®éng, s«i næi. Chóng lµ bé phËn quan träng nhÊt cña TTTT vµ ph¸t triÓn rÊt nhanh chãng. C¸c chøng kho¸n ng¾n h¹n nµy lµ nh÷ng c«ng cô chñ yÕu cña TTTT vµ th­êng cã thêi h¹n d­íi 1 n¨m, cã ®é rñi ro thÊp, tÝnh láng cao. C¸c chøng kho¸n nµy còng lµ ®èi t­îng ®Ó NHTW sö dông nh»m ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña m×nh qua nghiÖp vô thÞ tr­êng më. Trªn thÞ tr­êng nµy, tuú ®Æc ®iÓm riªng cña c¸c chøng kho¸n ng¾n h¹n nªn chóng cã thÓ ®­îc ph©n chi tiÕt thµnh c¸c thÞ tr­êng nh­: w ThÞ tr­êng tÝn phiÕu kho b¹c w ThÞ tr­êng th­¬ng phiÕu w ThÞ tr­êng chøng chØ tiÒn göi ng©n hµng w ThÞ tr­êng c¸c phiÕu thuËn tr¶ cña ng©n hµng, thÞ tr­êng tÝn phiÕu æn ®Þnh tiÒn tÖ w …….. 3.3.2_ThÞ tr­êng giao dÞch c¸c kho¶n vèn vay ng¾n h¹n §©y lµ thÞ tr­êng chuyªn giao dÞch c¸c kho¶n vèn vay ng¾n h¹n, c¸c kho¶n vèn nµy ®­îc ®Þnh gi¸ trªn c¬ së l·i suÊt vµ kh«ng chuyÓn nh­îng ®­îc. §©y lµ thÞ tr­êng rÊt nhËy c¶m víi nh÷ng thay ®æi trong chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña NHTW còng nh­ c¸c t¸c ®éng kh¸c tõ bªn ngoµi vµ phô thuéc vµ ®iÒu kiÖn, tËp qu¸n, t©m lý cña tõng vïng. Nã cã thÓ ®¸p øng ®­îc nh÷ng nhu cÇu rÊt lín vÒ vèn ng¾n h¹n. Tuú tõng tr­êng hîp cô thÓ mµ chóng ®­îc ®Þnh gi¸ theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, tõ ®ã h×nh thµnh c¸c lo¹i l·i suÊt kh¸c nhau nh­ l·i suÊt ®¬n, l·i suÊt kÐp vµ l·i suÊt hoµn vèn. Dùa vµo ®Æc ®iÓm cña c¸c kho¶n vèn vay mµ thÞ tr­êng nµy l¹i ®­îc chia thµnh hai thÞ tr­êng nhá: wThÞ tr­êng vay m­în ng¾n h¹n gi÷a c¸c ng©n hµng hay cßn gäi lµ thÞ tr­êng tÝn dông ng¾n h¹n liªn ng©n hµng. wThÞ tr­êng tÝn dông: lµ thÞ tr­êng nhá mµ ë ®ã c¸c NHTM vµ c¸c TCTD vay tiÒn cña nh÷ng ng­êi cã vèn ®Ó sau ®ã cho nh÷ng ng­êi cÇn vèn vay l¹i nh»m môc ®Ých kiÕm lîi nhuËn tõ chªnh lÖch l·i suÊt ®i vay vµ l·i suÊt cho vay l¹i. Mét trong nh÷ng ®iÓm quan träng nhÊt cña thÞ tr­êng tÝn dông lµ cã thÓ “t¹o tiÒn” qua nghiÖp vô tiÒn göi cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, tõ ®ã lµm t¨ng thªm l­îng tiÒn cung øng cho l­u th«ng nªn cÇn thiÕt ph¶i cã sù qu¶n lý ®iÒu tiÕt cña NHTW. 4. Chñ thÓ cña TTTT 4.1_Ng©n hµng Trung ¦¬ng NHTW lµ chñ thÓ quan träng vµ ®Æc biÖt trªn TTTT. NHTW th­êng lµ ng­êi ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, c¸c thiÕt chÕ nh»m æn ®Þnh tiÒn tÖ, æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn vµ ®¶m b¶o mét TTTT ho¹t ®éng n¨ng ®éng, cã hiÖu qu¶, cã tæ chøc. NHTW can thiÖp vµo ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng b»ng c¸ch can thiÖp vµo qu¸ tr×nh t¹o lËp ra tiÒn cña c¸c TCTD vµ lµm thay ®æi l·i suÊt thÞ tr­êng qua viÖc t¸c ®éng ®Õn cung cÇu tiÒn tÖ chñ yÕu lµ th«ng qua c¸c c«ng cô qu¶n lý gi¸n tiÕp. Ngoµi ra NHTW cßn ®ãng vai trß lµ ng­êi m«i giíi trung gian ë TTTT, gióp c¸c ng©n hµng trung gian trong viÖc thanh to¸n bï trõ nh÷ng mãn nî víi nhau mµ kh«ng ph¶i di chuyÓn tiÒn b¹c b»ng c¸ch thiÕt lËp phßng giao ho¸n t¹i trô së cña NHTW. NHTW cßn thùc hiÖn cÊp tÝn dông cho c¸c ng©n hµng trung gian d­íi c¸c h×nh thøc cho vay theo hå s¬ tÝn dông, chiÕt khÊu, t¸i chiÕt khÊu ®èi víi c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n, cho vay cã b¶o ®¶m b»ng cÇm cè th­¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c. NHTW can thiÖp vµo thÞ tr­êng chñ yÕu th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ bao gåm: chÝnh s¸ch cung øng tiÒn, chÝnh s¸ch tÝn dông, chÝnh s¸ch ®èi víi ng©n s¸ch Nhµ n­íc. §Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn tèt c¸c chÝnh s¸ch, NHTW c¸c n­íc th­êng sö dông c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, bao gåm c¸c c«ng cô qu¶n lý trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp nh­: h¹n møc tÝn dông, kiÓm so¸t tÝn dông chän läc, cung øng tiÒn mÆt ph¸p ®Þnh, dù tr÷ b¾t buéc, nghiÖp vô thÞ tr­êng më…. 4.2_Ng©n hµng th­¬ng m¹i C¸c NHTM cã thÓ nãi lµ nh÷ng trung gian ho¹t ®éng chÝnh trªn TTTT. NHTM tham gia thÞ tr­êng nµy nh»m duy tr× kh¶ n¨ng thanh to¸n hay chi tr¶ cña Ng©n hµng, tËn dông vèn t¹m thêi nhµn rçi ®Ó kiÕm lêi còng nh­ vay vèn cÇn thiÕt víi møc phÝ thÊp nhÊt phôc vô môc tiªu trªn. Sù cã mÆt cña NHTM víi c¸c tÝnh n¨ng ho¹t ®éng riªng biÖt cña nã sÏ lµ ®éng lùc chÝnh ®Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng cña TTTT. NHTM lµ thµnh viªn ®Æc biÖt cña TTTT, võa lµ ng­êi cho vay, võa lµ ng­êi ®i vay. Hä lµ chñ thÓ quan träng nhÊt, thu hót tiÒn göi cã kú h¹n vµ kh«ng kú h¹n. Trªn TTTT, NHTM th­êng sö dông c¸c c«ng cô nh­ chøng chØ tiÒn göi, chÊp nhËn hèi phiÕu, kho¶n vay ng¾n h¹n gi÷a c¸c Ng©n hµng nh»m phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng tÝn dông cña m×nh th«ng qua c¸c nghiÖp vô NHTM. NHTM lµ yÕu tè quan träng ®Ó luång vèn lu©n chuyÓn cã hiÖu qu¶ trªn TTTT. 4.3_Kho b¹c Nhµ n­íc Kho b¹c Nhµ n­íc tham gia TTTT chñ yÕu ®Ó vay nî, ®Ó bï ®¾p thiÕu hôt t¹m thêi cña ng©n s¸ch b»ng c¸ch ph¸t hµnh tÝn phiÕu kho b¹c. §èi t­îng th­êng xuyªn mua tÝn phiÕu kho b¹c lµ c¸c doanh nghiÖp, c¸c tÇng líp d©n c­…. Qua viÖc vay nî vµ tr¶ nî d©n, kho b¹c cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn TTTT v× thÞ tr­êng tÝn phiÕu kho b¹c lµ thÞ tr­êng lín trong c¸c bé phËn TTTT, h¬n n÷a, tÝn phiÕu kho b¹c lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng ®Ó NHNN ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. 4.4_Ng­êi ®Çu t­ Nh÷ng ng­êi ®Çu t­ cña TTTT bao gåm: C¸c tæ chøc kinh tÕ tham gia thÞ tr­êng §ã lµ c¸c Tæ chøc tµi chÝnh vµ c¸c doanh nghiÖp phi ng©n hµng nh­: HiÖp héi tiÕt kiÖm vµ cho vay, C«ng ty b¶o hiÓm, Ng©n hµng tiÕt kiÖm t­¬ng trî, quü tÝn dông, quü t­¬ng trî TTTT, c¸c tæ chøc x· héi, c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ, C«ng ty n­íc ngoµi (tµi chÝnh vµ phi tµi chÝnh)…. Hä lµ nh÷ng t¸c nh©n ®«ng ®¶o cña thÞ tr­êng, tham gia víi môc ®Ých: Duy tr× kh¶ n¨ng thanh to¸n; cho vay kho¶n vèn d­ thõa ®Ó kiÕm l·i; ®i vay nguån vèn cÇn thiÕt. Hä kh«ng tham gia vµo qu¸ tr×nh t¹o tiÒn. Ng­êi ®Çu t­ t­ nh©n Khi l·i suÊt t¨ng lªn, ng­êi ®Çu t­ t­ nh©n tham gia TTTT. Hä tham gia víi môc ®Ých: thanh to¸n nh÷ng kho¶n vay m­în vµ mua s¾m; ®Ò phßng nh÷ng t×nh huèng ch­a dù kiÕn tr­íc ®­îc; ®Çu c¬, hy väng cã thay ®æi vÒ l·i suÊt ®Ó kiÕm lêi. 4.5_Ng­êi m«i giíi vµ kinh doanh (Brokers vµ Dealers) C¸c thÞ tr­êng dµnh cho tÊt c¶ c¸c c«ng cô trªn TTTT ®Òu do ng­êi m«i giíi vµ ng­êi kinh doanh thùc hiÖn. Ng­êi kinh doanh t¹o ra thÞ tr­êng cho c¸c c«ng cô TTTT b»ng c¸ch b¸o gi¸ chµo mua vµ gi¸ b¸n víi nh÷ng ng­êi kh¸c, nh÷ng ng­êi ph¸t hµnh vµ nh÷ng ng­êi ®Çu t­. Hä mua vµ b¸n cho nh÷ng tµi kho¶n së h÷u cña hä. Ng­êi m«i giíi lµ nh÷ng ng­êi thùc hiÖn viÖc ®­a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n l¹i víi nhau ®Ó h­ëng hoa hång. Chøc n¨ng cña hä lµ cung cÊp thÞ tr­êng cho nh÷ng ng­êi tham gia thÞ tr­êng. PhÇn lín ho¹t ®éng m«i giíi ë TTTT xuÊt hiÖn gi÷a c¸c ng©n hµng ®ang mua vèn hay ®ang b¸n vèn víi c¸c ng©n hµng kh¸c, vµ gi÷a nh÷ng ng­êi kinh doanh c¸c c«ng cô trªn TTTT. 5. C¸c c«ng cô trªn TTTT 5.1_TÝn phiÕu kho b¹c (Treasury bills) TÝn phiÕu kho b¹c lµ chøng nhËn nî ng¾n h¹n cña ChÝnh phñ do kho b¹c Nhµ n­íc ph¸t hµnh nh»m bï ®¾p thiÕu hôt t¹m thêi cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc vµ lµ mét c«ng cô quan träng ®Ó NHTW ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ qua nghiÖp vô thÞ tr­êng më. Chóng kh«ng mang l·i suÊt hoÆc cã l·i suÊt rÊt thÊp, ®­îc ph¸t hµnh víi thêi h¹n th«ng th­êng lµ 3 th¸ng, 6 th¸ng, 9 th¸ng, 1 n¨m vµ ph¸t hµnh b»ng c¸ch ®Êu gi¸. ViÖc mua b¸n th­êng ®­îc thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt. Kho b¹c Nhµ n­íc th­êng ph¸t hµnh tÝn phiÕu víi h×nh thøc v« danh. C¸c tÝn phiÕu kho b¹c th­êng cã møc ®é rñi ro thÊp ®èi víi ng­êi ®Çu t­, nã lµ c«ng cô láng nhÊt trong c¸c c«ng cô cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ. 5.2_Chøng chØ tiÒn göi ng©n hµng (Bank certificates of deposit): Chøng chØ tiÒn göi ng©n hµng lµ c«ng cô vay nî do NHTM b¸n cho ng­êi göi tiÒn víi l·i suÊt ®­îc quy ®Þnh cho tõng kú h¹n nhÊt ®Þnh, phÇn lín lµ tõ 30 ngµy ®Õn 12 th¸ng, ®­îc thanh to¸n l·i hµng n¨m. C¸c chøng chØ tiÒn göi ng©n hµng th­êng lµ v« danh. C¸c chøng chØ tiÒn göi còng t­¬ng tù nh­ c¸c lo¹i tiÒn göi cã kú h¹n kh¸c nh­ng chóng cã thÓ ®­îc b¸n (hoÆc chuyÓn nh­îng) cho mét bªn thø ba mµ kh«ng bÞ ph¹t bëi c¸c ng©n hµng ph¸t hµnh. Chøng chØ tiÒn göi cã kh¶ n¨ng thanh to¸n rÊt cao. Chóng cã l·i suÊt cao h¬n l·i suÊt cña c¸c tÝn phiÕu kho b¹c nh­ng thÊp h¬n l·i suÊt tiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n. Tr¸i ng­îc víi phÇn lín c¸c c«ng cô kh¸c trªn TTTT - lµ nh÷ng c«ng cô ®­îc giao dÞch trªn c¬ së khÊu trõ l·i, chøng chØ tiÒn göi ®­îc tr¶ l·i sau khi ®Õn h¹n, trõ tr­êng hîp c¸c chøng chØ tiÒn göi cã kú h¹n trªn mét n¨m th× ®­îc tr¶ l·i nöa n¨m mét. 5.3_Th­¬ng phiÕu (Commercial Paper) Th­¬ng phiÕu lµ chøng chØ cã gi¸ ghi nhËn lÖnh yªu cÇu thanh to¸n hoÆc cam kÕt thanh to¸n kh«ng ®iÒu kiÖn mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh trong mét thêi gian x¸c ®Þnh, hay nãi c¸ch kh¸c lµ giÊy nhËn nî ®Æc biÖt mµ ng­êi gi÷ nã cã quyÒn ®ßi tr¶ tiÒn khi ®Õn h¹n, do c¸c c«ng ty næi tiÕng ph¸t hµnh. Th­¬ng phiÕu cã thÓ ®­îc chiÕt khÊu ë NHTM ®Ó thu hót vèn vÒ cho ng­êi së h÷u th­¬ng phiÕu tr­íc kú h¹n thanh to¸n. Th­¬ng phiÕu cã ®é rñi ro thÊp vµ thêi h¹n thanh to¸n ng¾n nªn ®­îc dïng thay thÕ cho c¸c c«ng cô cña TTTT nh­ tÝn phiÕu kho b¹c vµ chøng chØ tiÒn göi. Thêi h¹n cña th­¬ng phiÕu tèi ®a cã thÓ lµ 270 ngµy nh­ng phÇn lín th­¬ng phiÕu ®­îc b¸n cã thêi h¹n 30 ngµy hay nhá h¬n. L·i suÊt cña th­¬ng phiÕu phô thuéc vµo thêi h¹n thanh to¸n, khèi l­îng vay, møc l·i suÊt chung cña TTTT vµ sù xÕp lo¹i tÝn nhiÖm cña ng­êi ph¸t hµnh. Th­¬ng phiÕu bao gåm c¸c lo¹i sau: wHèi phiÕu (Bill of exchange) wLÖnh phiÕu (Promissory note) wKú ho¸ phiÕu (Warehouse Receipt) 5.4_ChÊp phiÕu ng©n hµng (Banker’s acceptance) Lµ hèi phiÕu do C«ng ty kinh doanh ký ph¸t, trong ®ã ghi râ thanh to¸n vµo mét ngµy nhÊt ®Þnh trong t­¬ng lai, th­êng ph¸t hµnh trong 90 ngµy vµ ®­îc mét ng©n hµng ®¶m b¶o thanh to¸n b»ng c¸ch ®ãng dÊu “chÊp nhËn” lªn hèi phiÕu ®ã. Do ®­îc ng©n hµng ®¶m b¶o thanh to¸n nªn uy tÝn cña nã t­¬ng ®èi cao vµ dÔ dµng ®­îc chuyÓn nh­îng trªn TTTT. C¸c phiÕu thuËn tr¶ cña ng©n hµng lµ nh÷ng hèi phiÕu ng¾n h¹n, kh«ng mang l·i suÊt vµ ®­îc b¸n ë møc chiÕt khÊu. C¸c phiÕu thuËn tr¶ cña ng©n hµng cã ®é rñi ro thÊp do ®ã ®­îc b¸n víi møc lîi tøc nhá. 5.5_ Hîp ®ång mua l¹i ( Repurchase Agreement) Hîp ®ång mua l¹i (viÕt t¾t lµ Repo hay RP) thùc tÕ lµ nh÷ng mãn vay ng¾n h¹n (kú h¹n thanh to¸n ng¾n h¬n 2 tuÇn lÔ), trong ®ã mét vµi chøng kho¸n– th­êng lµ tÝn phiÕu kho b¹c ®­îc dïng lµm vËt ®¶m b¶o cho kho¶n vay ®ã. Tuy nhiªn, ng­êi ®i vay cam kÕt sÏ mua l¹i chøng kho¸n nµy theo gi¸ cò, céng thªm mét kho¶n l·i quy ®Þnh. Kú h¹n cña hîp ®ång mua l¹i cã thÓ ®­îc Ên ®Þnh hoÆc tho¶ thuËn tù do, trong c¶ hai tr­êng hîp c¶ ng­êi ®i vay vµ ng­êi cho vay ®Òu cã thÓ kÕt thóc tho¶ thuËn nµy bÊt kú lóc nµo. Hîp ®ång nµy mang l¹i lîi Ých lín cho c¶ hai bªn vµ sù linh ho¹t cña nã lµm cho nã ph¸t triÓn rÊt m¹nh trong TTTT thêi gian gÇn ®©y. Th«ng th­êng, c¸c NHTM lµ nh÷ng nhµ cung cÊp vèn lín cho c¸c nhµ giao dÞch chøng kho¸n chÝnh phñ d­íi d¹ng hîp ®ång mua l¹i. MÆc dï vËy, mét phÇn lín vèn cña c¸c NHTM ®­îc gi÷ d­íi d¹ng chøng kho¸n chÝnh phñ vµ hä còng thÝch sö dông hîp ®ång mua l¹i nh­ mét nguån tµi trî vèn. Hîp ®ång mua l¹i ®· cung cÊp cho c¸c NHTM mét ph­¬ng tiÖn huy ®éng vèn tÝch cùc. Nguån vèn nµy thuéc diÖn kh«ng ph¶i ¸p dông c¸c quy ®Þnh vÒ dù tr÷ b¾t buéc vµ møc khèng chÕ trÇn l·i suÊt, do ®ã chi phÝ ®èi víi hîp ®ång mua l¹i còng thÊp h¬n so víi tiÒn göi vµ kh«ng cã khèng chÕ trÇn l·i suÊt nªn c¸c NHTM cã thÓ linh ho¹t trong khi c¹nh tranh thu hót vèn trªn TTTT. Ngoµi ra, víi c¸c NHTM cã s½n chøng kho¸n ChÝnh phñ trong danh môc ®Çu t­ cña m×nh cã thÓ sö dông chóng cho c¸c tho¶ thuËn mua l¹i ®Ó ®i vay, tõ ®ã t¹o ra nguån vèn kh¶ dông míi. 5.6_Eurocurrency Eurocurrency lµ ®ång ®«la hoÆc ®ång ngo¹i tÖ tù do cã thÓ quy ®æi ®­îc ký göi t¹i ng©n hµng bªn ngoµi n­íc b¶n xø. Eurocurrency cã tÝnh láng cao. Kú h¹n göi tiÒn phÇn lín lµ ng¾n h¹n, kho¶ng 1/3 sè tiÒn göi nµy cã kú h¹n kh«ng qu¸ 8 ngµy vµ gÇn 90% cã kú h¹n kh«ng qu¸ 6 th¸ng. Ngoµi c¸c c«ng cô trªn, tuú tõng n­íc mµ cßn cã thªm mét sè c¸c c«ng cô kh¸c ®­îc giao dÞch trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ nh­: C¸c kho¶n vay liªn ng©n hµng, TÝn phiÕu æn ®Þnh tiÒn tÖ hay tÝn phiÕu NHTW, C¸c kho¶n tiÒn göi l­u th«ng trong thÞ tr­êng tiÒn tÖ, Quü liªn bang, tr¸i phiÕu ®« thÞ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, quü t­¬ng trî thÞ tr­êng tiÒn tÖ…. ThÞ tr­êng tiÒn tÖ cµng ph¸t triÓn th× cµng cã nhiÒu lo¹i c«ng cô míi ®­îc ra ®êi. II/ tæng quan vÒ ThÞ tr­êng tiÒn tÖ Quèc tÕ 1. Kh¸i niÖm thÞ tr­êng tiÒn tÖ Quèc tÕ (Eurocurrency) Ngµy nay, TTTT ®· v­ît ra ngoµi biªn giíi truyÒn thèng vèn cã cña chóng, do ®ã, chóng ta cã thÓ ký mét tê sÐc b»ng ®ång ®«la Mü tõ tµi kho¶n më t¹i ng©n hµng ë Tokyo, hoÆc ký mét tê sÐc b»ng Yªn NhËt tõ tµi kho¶n më t¹i ng©n hµng ë New York. Mét thùc tÕ lµ c¸c ®ång tiÒn kh¸c nhau ®­îc duy tr× bªn c¹nh nhau trªn c¸c tµi kho¶n ng©n hµng. T­¬ng tù, chóng ta còng cã thÓ cã mét kho¶n tÝn dông b»ng ®«la Mü t¹i Hång K«ng. ThÞ tr­êng ®i vay vµ cho vay ng¾n h¹n ®Õn mét n¨m b»ng c¸c ®ång tiÒn kh¸c nhau trªn tµi kho¶n cña c¸c ng©n hµng n»m ngoµi n­íc ph¸t hµnh gäi lµ TTTT Quèc tÕ, hay cßn gäi lµ thÞ tr­êng Eurocurrency. V× vËy, thÞ tr­êng Eurocurrency ®­îc ®Þnh nghÜa nh­ lµ thÞ tr­êng cña c¸c ng©n hµng h¶i ngo¹i (Eurobanks) trong lÜnh vùc huy ®éng vµ cho vay ng¾n h¹n c¸c ®ång tiÒn l­u th«ng bªn ngoµi n­íc ph¸t hµnh. Tõ ®Þnh nghÜa nµy cÇn gi¶i thÝch mét sè thuËt ng÷: Thø nhÊt, c¸c Eurobanks lµ nh÷ng ng©n hµng nhËn tiÒn göi vµ cho vay ng¾n h¹n c¸c ®ång tiÒn cña mét quèc gia bÊt kú, nh­ng kh«ng chÞu sù chi phèi bëi c¸c quy ®Þnh cña NHTW ph¸t hµnh ®ång tiÒn nµy. Do ®ã c¸c Eurobanks chÝnh lµ ng©n hµng n­íc ngoµi (hay cßn gäi lµ ng©n hµng kh«ng c­ tró hay ng©n hµng h¶i ngo¹i) kinh doanh ®ång tiÒn cña mét n­íc nhÊt ®Þnh. VÝ dô: c¸c ng©n hµng kh«ng thuéc hÖ thèng ng©n hµng Mü (nh­ ng©n hµng Ph¸p, Anh,…) huy ®éng vµ cho vay ng¾n h¹n ®«la Mü. Thø hai, Eurocurrency lµ ®ång tiÒn cña mét n­íc ®­îc duy tr× trªn tµi kho¶n cña c¸c Eurobanks. V× c¸c Eurobanks kh«ng chÞu sù chi phèi bëi c¸c quy ®Þnh cña NHTW ph¸t hµnh ®ång tiÒn Eurocurrency, nªn c¸c Eurocurrency ®­îc coi nh­ ®ång tiÒn quèc gia l­u hµnh “bªn ngoµi” n­íc ph¸t hµnh. VÝ dô, nh÷ng ®ång ®«la Mü n»m trªn tµi kho¶n cña c¸c ng©n hµng Ph¸p më t¹i c¸c ng©n hµng ®¹i lý Mü gäi lµ Eurodollars; nh÷ng yªn NhËt n»m trªn tµi kho¶n cña ng©n hµng Mü më t¹i c¸c ®¹i lý NhËt gäi lµ Euroyens…. Thø ba, sù di chuyÓn cña b¶n tÖ tõ hÖ thèng ng©n hµng néi ®Þa sang c¸c Eurobanks gäi lµ sù di chuyÓn tõ hÖ thèng l­u th«ng néi ®Þa sang hÖ thèng l­u th«ng Eurocurrency (bªn ngoµi, h¶i ngo¹i) vµ ng­îc l¹i. Do ®­îc tr¶i réng vÒ mÆt ®Þa lý nªn c¸c thÞ tr­êng Eurocurrency (hay Euromarkets) cßn gäi lµ “ThÞ tr­êng H¶i ngo¹i – Offshore Markets” Trªn thùc tÕ, thÞ tr­êng Eurocurrency ®­îc cÊu thµnh tõ ho¹t ®éng nhËn tiÒn göi vµ ho¹t ®éng cho vay. HiÖn nay, ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng Eurodollar chiÕm ®a sè tæng doanh sè ho¹t ®éng cña toµn thÞ tr­êng Eurocurrency. ChÝnh v× vËy, theo nghÜa hÑp khi nãi ®Õn thÞ tr­êng Eurocurrency th× ng­êi ta hiÓu ®ã lµ thÞ tr­êng Eurodollar. Cã ®iÒu cÇn l­u ý r»ng: tiÒn tè “Euro-” ®øng tr­íc tªn c¸c ®ång tiÒn cã thÓ lµm cho chóng ta dÔ bÞ nhÇm lÉn, do ®ã, cÇn thiÕt ph¶i ph©n biÖt néi dung thuËt ng÷ “Euro-”: Eurocurrency lµ nh÷ng ®ång tiÒn tr«i næi bªn ngoµi n­íc ph¸t hµnh, do ®ã, nh÷ng tiÒn göi b»ng USD t¹i c¸c ng©n hµng Hång K«ng, Tokyo n»m ngoµi n­íc Mü gäi lµ Eurodollar. Nh­ vËy, tiÒn tè ®øng tr­íc “Euro-” ë ®©y chØ lµ quy ­íc chø kh«ng nhÊt thiÕt chØ tÝnh tõ vÒ Ch©u ¢u. V× vËy, ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn, cÇn hiÓu râ vµ ph©n biÖt gi÷a thÞ tr­êng “Eurocurrency” víi thÞ tr­êng “TiÒn tÖ Ch©u ¢u”. 2. §Æc tr­ng cña TTTT Quèc tÕ TTTT Quèc tÕ (Eurocurrency) cã nh÷ng ®Æc tr­ng kh¸c biÖt víi TTTT quèc gia. Cô thÓ: - §©y lµ thÞ tr­êng Quèc tÕ lín, c¸c NHTW rÊt Ýt cã kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt c¸c ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng nµy. - C¸c nghiÖp vô tÝn dông trªn thÞ tr­êng nµy kh«ng cã quy ®Þnh dù tr÷ b¾t buéc vµ phÝ b¶o hiÓm cho tiÒn göi, tæng chi phÝ giao dÞch sÏ gi¶m ®i, do ®ã l·i suÊt cho vay theo Eurocurrency th­êng thÊp h¬n l·i suÊt cho vay cña kho¶n vay t­¬ng øng trong n­íc nªn rÊt hÊp dÉn cho c¸c tËp ®oµn kinh doanh ®a quèc gia. - ThÞ tr­êng Eurocurrency th­êng lµ thÞ tr­êng b¸n bu«n, chñ yÕu lµ thÞ tr­êng liªn ng©n hµng. Quy m« giao dÞch vèn th­êng rÊt lín, uy tÝn cña c¸c thµnh viªn trªn thÞ tr­êng rÊt cao, bao gåm mét khèi l­îng lín c¸c chñ nî vµ kh¸ch nî trªn toµn thÕ giíi. - ThÞ tr­êng Eurocurrency lµ n¬i tÝch tr÷ kho¶n thÆng d­ cã tÝnh thanh kho¶n cao. C¸c c«ng ty, h·ng, c¸c ng©n hµng th­êng göi vèn nhµn rçi cña m×nh vµo thÞ tr­êng nµy ®Ó h­ëng møc tû suÊt lîi nhuËn cao trong khi c¸c kho¶n thu nhËp nµy kh«ng ph¶i nép thuÕ. §iÒu nµy khiÕn cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi thùc sù ­a thÝch. - ThÞ tr­êng nµy cã tÝnh láng cao bëi kú h¹n tiÒn göi phÇn lín lµ ng¾n h¹n. Møc l·i suÊt tÝn dông Eurocurrency ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së møc l·i suÊt chµo b¸n liªn ng©n hµng t¹i London (London Interbank Offer Rate-LIBOR) ¸p dông ®èi víi tõng ®ång tiÒn. LIBOR lµ møc l·i suÊt ¸p dông cho c¸c giao dÞch liªn ng©n hµng (khi c¸c ng©n hµng vay m­în lÉn nhau), ®ång thêi lµ møc l·i suÊt c¬ b¶n ¸p dông cho nhãm kh¸ch hµng phi ng©n hµng. Møc l·i suÊt LIBOR ®èi víi mçi ®ång tiÒn lµ sè trung b×nh cña c¸c møc l·i suÊt cho vay cña s¸u ng©n hµng hµng ®Çu ë London. Møc l·i suÊt cho vay ®èi víi kh¸ch hµng phi ng©n hµng b»ng møc l·i suÊt LIBOR céng víi møc l·i suÊt gia t¨ng (premium), phô thuéc vµo ®é tÝn nhiÖm cña tõng kh¸ch hµng. §èi víi nh÷ng kho¶n tÝn dông trªn 6 th¸ng, ng©n hµng th­êng ¸p dông møc l·i suÊt th¶ næi lµm gi¶m rñi ro l·i suÊt. 3. ¦u vµ nh­îc ®iÓm cña TTTT Quèc tÕ Tõ kh¸i niÖm vµ ®Æc tr­ng riªng cña thÞ tr­êng Eurocurrency, cã thÓ nhËn thÊy thÞ tr­êng Eurocurrency cã nh÷ng ­u ®iÓm vµ h¹n chÕ nh­ sau: 3.1_¦u ®iÓm * ThÞ tr­êng Eurocurrency ra ®êi ®· gãp phÇn lµm t¨ng nh÷ng ph­¬ng tiÖn s½n cã cho ng­êi ®i vay vµ ng­êi cho vay. * L·i suÊt th¶ næi lµ ®iÓm kh¸c biÖt cña thÞ tr­êng Eurocurrency mµ hÇu hÕt c¸c thÞ tr­êng néi ®Þa kh«ng ¸p dông, gióp cho c¸c Eurobanks phßng ngõa ®­îc sù biÕn ®éng cña l·i suÊt. * Do tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng Eurocurrency rÊt cao, cho nªn møc l·i suÊt ®­îc h×nh thµnh trªn thÞ tr­êng nµy còng cã tÝnh c¹nh tranh cao, nã kh«ng nh÷ng t¹o ®iÒu kiÖn cho vèn di chuyÓn gi÷a c¸c chñ thÓ kinh tÕ t­ nh©n mµ cßn gi÷a c¸c quèc gia. Lîi thÕ c¹nh tranh cña Eurobanks ®­îc biÓu diÔn b»ng s¬ ®å sau: So s¸nh chªnh lÖch l·i suÊt gi÷a Eurodollars vµ USD t¹i Mü L·i suÊt cho vay ë Mü L·i suÊt cho vay Eurodollars Chªnh lÖch Eurodollar Chªnh lÖch ë Mü L·i suÊt tiÒn göi Eurodollars L·i suÊt tiÒn göi ë Mü Tõ s¬ ®å trªn cho thÊy, chªnh lÖch gi÷a l·i suÊt cho vay vµ l·i suÊt tiÒn göi t¹i c¸c Eurobanks lµ hÑp h¬n so víi t¹i c¸c ng©n hµng ë Mü. *Ngoµi ra, khi thÞ tr­êng Eurocurrency ra ®êi ®· t¹o ®iÒu kiÖn tµi trî cho nh÷ng n­íc cã th©m hôt c¸n c©n thanh to¸n mét c¸ch dÔ dµng vµ ®ì tèn kÐm h¬n nhiÒu so víi thêi kú thÞ tr­êng nµy ch­a ra ®êi. *H¬n n÷a, c¸c Eurobanks t¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng nhµ ®Çu c¬ tÝch luü vèn vµ khi hä cã trong tay mét khèi l­îng lín tiÒn tÖ trªn thÞ tr­êng Eurocurrency sÏ gióp duy tr× kû luËt ®èi víi c¸c chÝnh phñ trong viÖc thùc thi c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, do ®ã c¸c chÝnh s¸ch trë nªn æn ®Þnh h¬n vµ tû gi¸ còng æn ®Þnh h¬n. 3.2_Nh­îc ®iÓm: *Mét trong nh÷ng mèi quan t©m chÝnh ®Õn thÞ tr­êng Eurocurrency lµ thÞ tr­êng nµy bao gåm mét khèi l­îng khæng lå nguån vèn cã kh¶ n¨ng t¹o tÝn dông nh­ng l¹i kh«ng cã bÊt cø mét quy chÕ nµo ®iÒu chØnh. Ho¹t ®éng cña Eurobanks lµ kh«ng bÞ ®iÒu chØnh vµ kh«ng tån t¹i c¬ chÕ tiÕp cËn víi “ng­êi cho vay cuèi cïng”. V× vËy, nÕu mét Eurobank sôp ®æ sÏ t¹o ra hiÖu øng tµn khèc lµm sôp ®æ c¸c Eurobanks kh¸c vµ sÏ lµm t¨ng mèi nguy hiÓm ®Õn toµn hÖ thèng tµi chÝnh Quèc tÕ. *Mét mèi quan t©m kh¸c ®Õn thÞ tr­êng Eurocurrency lµ thÞ tr­êng Eurocurrency ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c quèc gia tµi trî cho th©m hôt c¸n c©n thanh to¸n mét c¸ch dÔ dµng. ThÞ tr­êng Eurocurrency ®­îc coi nh­ chiÕc cÇu nèi chuyÓn vèn tõ nh÷ng n­íc thÆng d­ ®Õn nh÷ng n­íc th©m hôt dÉn ®Õn nî cña c¸c n­íc th©m hôt ngµy cµng t¨ng. §iÒu kiÖn ®i vay dÔ dµng ®· kÝch thÝch c¸c n­íc th©m hôt ®i vay qu¸ møc. *Eurobanks t¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng nhµ ®Çu c¬ tÝch luü vèn nh»m môc ®Ých tÊn c«ng vµo c¸c ®ång tiÒn, do ®ã lµm cho m«i tr­êng tiÒn tÖ trë lªn bÊt æn. *Ngoµi ra, hÖ thèng Eurobanks cã thÓ gÆp ph¶i rÊt nhiÒu mèi nguy hiÓm. Gi¶ sö khi ®· trë thµnh con nî qu¸ lín, cã thÓ mét sè n­íc kh«ng cßn thiÖn chÝ tr¶ nî. NÕu nh÷ng ng­êi göi tiÒn vµo Eurobanks nhËn thÊy r»ng d­ nî cña c¸c n­íc th©m hôt lµ qu¸ lín vµ béc lé nhiÒu rñi ro sÏ å ¹t rót tiÒn göi tõ c¸c Eurobanks vµ sÏ t¹o ra hai hiÖu øng: hÖ thèng Eurobanks cã thÓ r¬i vµo t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ c¸c n­íc th©m hôt kh«ng cßn kh¶ n¨ng tuÇn hoµn tÝn dông. 4. C«ng cô trªn TTTT Quèc tÕ 4.1_TiÒn göi kú h¹n Eurocurrency Th«ng th­êng, tiÒn göi Eurocurrency chñ yÕu lµ tiÒn göi cã kú h¹n víi møc l·i suÊt cè ®Þnh. Do cã møc l·i suÊt cè ®Þnh, nªn tiÒn göi Eurocurrency th­êng cã kú h¹n ng¾n. Kú h¹n ký göi cã thÓ chØ trong 1 ngµy cho ®Õn vµi n¨m, nh­ng phæ biÕn nhÊt lµ tõ 1 tuÇn cho ®Õn 6 th¸ng. PhÇn lín l­îng tiÒn göi Eurocurrency lµ c¸c kho¶n nî gi÷a c¸c ng©n hµng cã l·i suÊt chi tr¶ cè ®Þnh vµ cã tÝnh c¹nh tranh cao. Ngoµi c¸c ._.®ång tiÒn quèc gia chñ yÕu, tiÒn göi Eurocurrency b»ng SDR (Special Drawing Rights) còng ®­îc h×nh thµnh. SDR lµ tiÒn tÖ do IMF ph¸t hµnh dïng lµm tµi s¶n dù tr÷ t¹i c¸c NHTW. TiÒn göi cã kú h¹n b»ng SDR lÇn ®Çu tiªn ®­îc ®­a ra bëi Chemical Bank ë London. Còng nh­ c¸c lo¹i tiÒn göi cã kú h¹n kh¸c, tiÒn göi cã kú h¹n SDR còng thuéc lo¹i c«ng cô kh«ng chuyÓn nh­îng ®­îc. 4.2_Chøng chØ tiÒn göi Eurocurrency cã thÓ chuyÓn nh­îng Mét tû lÖ nhá thuéc tµi s¶n nî cña c¸c Eurobanks kh«ng ph¶i lµ tiÒn göi cã kú h¹n, mµ lµ c¸c chøng chØ tiÒn göi cã thÓ chuyÓn nh­îng (Negotiable Certificates of Deposit-NCD). Kh¸c víi tiÒn göi cã kú h¹n, do ®­îc chuyÓn nh­îng nªn c¸c NCD ®­îc giao dÞch trªn thÞ tr­êng thø cÊp. Ngoµi ra, ®èi víi tiÒn göi kú h¹n, rót tr­íc h¹n sÏ bÞ chÞu l·i ph¹t, do ®ã cµng lµm cho NCD cã tÝnh thanh kho¶n cao h¬n so víi tiÒn göi kú h¹n. Trong tr­êng hîp Eurodollars, cã kho¶ng 20% tµi s¶n nî cña Eurobanks lµ NCD, 80% cßn l¹i theo th«ng lÖ lµ tiÒn göi kú h¹n. Trong thêi gian gÇn ®©y, c¸c kho¶n NCD kú h¹n 3 th¸ng víi l·i suÊt cè ®Þnh ®· thÊp h¬n l·i suÊt LIBOR 10 ®iÓm. ThÞ tr­êng thø cÊp linh ho¹t cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t­ b¸n ®i c¸c NCD tr­íc kú h¹n thanh to¸n. C¸c chøng chØ tiÒn göi Eurodollar do c¸c ng©n hµng ph¸t hµnh th­êng cã mÖnh gi¸ tõ 250 ngh×n ®Õn 5 triÖu USD. Mét sè chøng chØ cã tªn gäi lµ Tranche CD ®­îc l­u hµnh víi mÖnh gi¸ cùc lín (kho¶ng tõ 10 triÖu ®Õn 30 triÖu USD) nh­ng chØ ®­îc b¸n ra víi 1 sè quy m« nhÊt ®Þnh cho c¸c nhµ ®Çu t­. C¸c chøng chØ lo¹i nµy cã cïng 1 møc l·i suÊt, ngµy ph¸t hµnh, kú h¹n thanh to¸n lîi tøc vµ thanh to¸n toµn bé. KÓ tõ n¨m 1981, mét vµi ng©n hµng chñ chèt ë London nh­ Barclay Bank International, Chemical Bank, Hongkong Bank…®· huy ®éng SDR b»ng ph­¬ng thøc ph¸t hµnh NCD còng nh­ ph­¬ng thøc nhËn tiÒn göi kú h¹n. 4.3_Chøng chØ vµ chi phiÕu Eurocurrency cã l·i suÊt th¶ næi Cuèi thËp kû 70, c¸c chøng chØ Eurocurrency cã l·i suÊt th¶ næi (Floating Rate Certificate of Deposits: FRCD) vµ chi phiÕu Eurocurrency cã l·i suÊt th¶ næi (Floating Rate Notes: FRN) ®­îc l­u hµnh nh»m b¶o vÖ c¶ ng­êi ®i vay lÉn ng­êi cho vay tr­íc nguy c¬ biÕn ®éng tû gi¸ l·i suÊt. Th«ng qua viÖc thanh to¸n c¸c ho¸ ®¬n tuú theo tû lÖ l·i suÊt trªn thÞ tr­êng, c¸c c«ng cô nµy khiÕn gi¸ trÞ cña chi phiÕu trë nªn æn ®Þnh h¬n. Chi phiÕu Eurocurrency cã l·i suÊt th¶ næi ®­îc ph¸t hµnh víi kú h¹n tõ 4 ®Õn 20 n¨m, phæ biÕn nhÊt lµ tõ 5 ®Õn 7 n¨m. Cã thÓ coi c«ng cô nµy nh­ mét sù thay thÕ cho c¸c tr¸i phiÕu cã l·i suÊt cè ®Þnh vµ vÒ nguyªn t¾c, nã cã c«ng dông gièng nh­ FRCD. 4.4_Kh¶ n¨ng ph¸t hµnh chi phiÕu (Note Issuance Facilities: NIF) NIF ®· trë thµnh mét c«ng cô rÊt quan träng trªn thÞ tr­êng Eurodollar vµo gi÷a thËp niªn 80. NIF lµ 1 tho¶ thuËn cã thêi h¹n trung b×nh, kho¶ng tõ 5 ®Õn 7 n¨m gi÷a ng­êi ®i vay vµ ng©n hµng theo ®ã ng­êi ®i vay cã thÓ ph¸t hµnh chi phiÕu cã mÖnh gi¸ 100 ngh×n USD vµ 500 ngh×n USD thêi h¹n tõ 3 ®Õn 6 th¸ng d­íi tªn m×nh. ThÞ tr­êng nµy b¾t ®Çu ®i vµo ho¹t ®éng vµo n¨m 1985. HÇu hÕt c¸c chi phiÕu ®Òu ®­îc giao dÞch víi c¸c ng©n hµng nhá vµ kh«ng ph¶i lµ ®èi t­îng b¶o ®¶m. C¸c giao dÞch ®­îc thùc hiÖn víi c¸c nhµ ®Çu t­ phi ng©n hµng nh­ c¸c tËp ®oµn, c«ng ty b¶o hiÓm, vµ c¸ nh©n víi NHTW.      4.5_Ho¹t ®éng ng©n hµng h¶i ngo¹i cña ng©n hµng néi ®Þa Sù më réng ho¹t ®éng cña c¸c Eurobanks b»ng Eurodollars ®· khiÕn cho Fed chÊp nhËn cho phÐp c¸c ng©n hµng néi ®Þa ë Mü ®­îc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ng©n hµng h¶i ngo¹i ngay t¹i n­íc Mü (International Banking Facilities-IBF). IBF ®­îc thiÕt lËp vµo n¨m 1981 vµ thùc chÊt lµ sù tån t¹i hai hÖ thèng tµi kho¶n kh¸c nhau trong cïng mét ng©n hµng. IBF ®­îc nhËn tiÒn göi b»ng USD tõ ng­êi kh«ng c­ tró nh­ng kh«ng ph¶i tham gia dù tr÷ b¾t buéc còng nh­ b¶o hiÓm tiÒn göi nÕu sö dông tiÒn göi nµy ®Ó cho vay nh÷ng ng­êi kh«ng c­ tró. IBF ®· c¹nh tranh thùc sù víi c¸c Eurobanks ë Ch©u ¢u vµ ®· gãp phÇn chuyÓn ®­îc mét bé phËn ho¹t ®éng ng©n hµng h¶i ngo¹i b»ng USD vÒ n­íc Mü. TiÕp ®ã, vµo n¨m 1986 chÝnh phñ NhËt còng cho phÐp thµnh lËp thÞ tr­êng kinh doanh Euroyen t¹i Tokyo, cho phÐp c¸c ng©n hµng NhËt nhËn tiÒn göi b»ng Euroyen t¹i Tokyo, trªn c¬ së tiÒn göi b»ng Euroyen cung cÊp tÝn dông cho ng­êi kh«ng c­ tró. 4.6_Hîp ®ång t­¬ng lai b¶o hiÓm rñi ro l·i suÊt Nh×n chung c¸c Eurobanks b¶o hiÓm rñi ro t­¬ng ®èi tèt. Th«ng th­êng, tµi s¶n cã vµ tµi s¶n nî cña Eurobanks ®­îc cÊu thµnh tõ c¸c ®ång tiÒn kh¸c nhau. Khi tµi s¶n cã vµ tµi s¶n nî trïng nhau vÒ sè l­îng vµ kú h¹n ®èi víi tõng ®ång tiÒn th× Eurobanks tr¸nh ®­îc mäi rñi ro vÒ l·i suÊt vµ tû gi¸ nh­ng ®iÒu nµy hiÕm khi ®¹t ®­îc. §iÒu nµy lµm ph¸t sinh rñi ro l·i suÊt ®èi víi c¸c Eurobanks. KÓ tõ n¨m 1981, thÞ tr­êng Eurodollar t­¬ng lai (Eurodollar Future Market) ®­îc giíi thiÖu ®· cho phÐp c¸c Eurobanks tù b¶o hiÓm rñi ro l·i suÊt, do hîp ®ång mua b¸n l·i suÊt t­¬ng lai quy ®Þnh: Hîp ®ång mua l·i suÊt t­¬ng lai cã l·i khi l·i suÊt thÞ tr­êng gi¶m vµ ph¸t sinh lç khi l·i suÊt thÞ tr­êng t¨ng. Hîp ®ång b¸n l·i suÊt t­¬ng lai cã l·i khi l·i suÊt thÞ tr­êng t¨ng vµ ph¸t sinh lç khi l·i suÊt thÞ tr­êng gi¶m. 4.7_C¸c hîp ®ång kú h¹n b¶o hiÓm rñi ro l·i suÊt Hîp ®ång l·i suÊt kú h¹n (Forward Rate Agreement – FRA) lµ hîp ®ång ®­îc ký kÕt gi÷a c¸c ng©n hµng (Interbank), nã cho phÐp c¸c ng©n hµng b¶o hiÓm rñi ro l·i suÊt tõ sù kh«ng c©n xøng kú h¹n gi÷a tiÒn göi vµ tÝn dông. Mét FRA bao gåm hai bªn, trong ®ã mét bªn mua vµ mét bªn b¸n. Bªn mua ®ång ý tr¶ cho bªn b¸n phÇn chªnh lÖch l·i suÊt, nÕu l·i suÊt thÞ tr­êng gi¶m xuèng d­íi møc l·i suÊt ®· tho¶ thuËn; vµ bªn b¸n ®ång ý tr¶ cho bªn mua phÇn chªnh lÖch l·i suÊt, nÕu l·i suÊt thÞ tr­êng t¨ng trªn møc l·i suÊt tho¶ thuËn. Ch­¬ng II: ThÞ tr­êng tiÒn tÖ ViÖt Nam - nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra trong tiÕn tr×nh héi nhËp ThÞ tr­êng tiÒn tÖ Quèc tÕ I/ Thùc tr¹ng thÞ tr­êng tiÒn tÖ ViÖt Nam Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña TTTT ViÖt Nam Tr­íc n¨m 1990, hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung víi tr×nh ®é kinh tÕ ph¸t triÓn ë møc ®é rÊt thÊp, phæ biÕn lµ tù cung tù cÊp, s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá lµ chñ yÕu. HÖ thèng ng©n hµng ®­îc tæ chøc theo m« h×nh mét cÊp, thùc hiÖn chøc n¨ng kinh doanh trong lÜnh vùc tiÒn tÖ tÝn dông mang nÆng tÝnh bao cÊp vµ vËn hµnh theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung b»ng c¸c mÖnh lÖnh hµnh chÝnh. Tõ th¸ng 6/1987, hÖ thèng ng©n hµng mét cÊp ë ViÖt Nam b¾t ®Çu cã sù ®æi míi vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng. NghÞ quyÕt Héi nghÞ trung ­¬ng lÇn 2, kho¸ VI nªu râ: “KiÖn toµn NHNN lµm nhiÖm vô ph¸t hµnh vµ qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ tiÒn tÖ-tÝn dông. Ph¸t triÓn c¸c ng©n hµng chuyªn nghiÖp lµ tæ chøc kinh doanh tÝn dông vµ dÞch vô ng©n hµng”. Ngµy 26/3/1988, Chñ tÞch H§BT ban hµnh nghÞ ®Þnh sè 53/H§BT: ‘C¶i tæ hÖ thèng ng©n hµng tõ mét ng©n hµng duy nhÊt trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch thµnh ®Þnh chÕ ng©n hµng hai cÊp theo h­íng kinh tÕ thÞ tr­êng”. Tuy nhiªn, trong giai ®o¹n nµy, viÖc ph©n ®Þnh vai trß, chøc n¨ng, nhiÖm vô trong hÖ thèng ng©n hµng ch­a râ rµng, ¶nh h­ëng cña c¬ chÕ bao cÊp cßn nÆng nÒ ®èi víi mäi ho¹t ®éng tiÒn tÖ, tÝn dông vµ ng©n hµng. Trong bèi c¶nh trªn, chóng ta ch­a t¹o ®­îc mét TTTT thùc sù. KÕt qu¶ ®æi míi toµn diÖn hÖ thèng ng©n hµng, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ nh÷ng nç lùc t¹o dùng c¬ së ph¸p lý ®· t¹o ra c¸c tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho viÖc ra ®êi vµ ph¸t triÓn TTTT. N¨m 1995 cã thÓ coi lµ mèc quan träng ®¸nh dÊu sù ph¸t triÓn cña TTTT, c¸c lo¹i h×nh TTTT b­íc ®Çu h×nh thµnh vµ ®i vµo ho¹t ®éng. Bªn c¹nh thÞ tr­êng tÝn dông truyÒn thèng, TTTT liªn ng©n hµng vµ thÞ tr­êng ®Êu thÇu tÝn phiÕu kho b¹c ®· ®­îc tæ chøc. §Õn nay, ®· cã c¸c lo¹i h×nh TTTT sau ®i vµo ho¹t ®éng: + ThÞ tr­êng tÝn dông ng¾n h¹n lµ thÞ tr­êng truyÒn thèng, chiÕm vai trß quan träng trong ho¹t ®éng cña hÖ thèng NHTM. + Th¸ng 7/1993, theo QuyÕt ®Þnh sè 132/Q§-NH14 cña Thèng ®èc NHNN, ThÞ tr­êng tiÒn tÖ liªn ng©n hµng ®­îc thµnh lËp. + Ngµy 8/6/1995, ThÞ tr­êng ®Êu thÇu tÝn phiÕu kho b¹c chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng C¸c lo¹i h×nh cña TTTT tuy ®· ®i vµo ho¹t ®éng nh­ng míi ë d¹ng s¬ khai, ph¹m vi cña thÞ tr­êng cßn bã hÑp trong ph¹m vi cña hÖ thèng ng©n hµng, hÇu nh­ ch­a cã thÞ tr­êng thø cÊp… Tuy nhiªn, ho¹t ®éng cña nã ®· gãp phÇn thóc ®Èy giao l­u vèn, cung øng vèn ng¾n h¹n,… gãp phÇn quan träng t¹o nªn sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ trong thêi gian qua. Sù ra ®êi cña thÞ tr­êng më vµ triÓn khai nghiÖp vô thÞ tr­êng më vµo ngµy 12/7/2000 khiÕn cho TTTT chÝnh thøc kh«ng chØ bã hÑp trong ph¹m vi ng©n hµng mµ sÏ ®­îc më réng trªn ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ. §ång thêi, viÖc mua b¸n c¸c c«ng cô nî ng¾n h¹n nh­ tÝn phiÕu kho b¹c, tÝn phiÕu NHNN cña NHNN th«ng qua nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®Ó ®iÒu tiÕt l­îng tiÒn cung øng ®· b­íc ®Çu h×nh thµnh nªn TTTT s¬ cÊp-b­íc ph¸t triÓn míi vÒ chÊt cña TTTT ViÖt Nam. 2. T×nh h×nh TTTT ViÖt Nam 2.1_ThÞ tr­êng tÝn dông qua hÖ thèng ng©n hµng ThÞ tr­êng tÝn dông lµ thÞ tr­êng truyÒn thèng, chiÕm vai trß quan träng trong ho¹t ®éng cña hÖ thèng NHTM, lµ nguån cung øng vèn ng¾n h¹n chñ yÕu cho nÒn kinh tÕ. Ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng nµy chñ yÕu lµ ho¹t ®éng ®i vay-huy ®éng vèn vµ cho vay- sö dông vèn cña c¸c NHTM. *VÒ viÖc huy ®éng vèn NghiÖp vô huy ®éng vèn cña NHTM thÓ hiÖn qua c¸c ho¹t ®éng bªn tµi s¶n nî, t¹o nªn nguån vèn cña c¸c ng©n hµng, trong ®ã, chñ yÕu lµ c¸c lo¹i tiÒn göi cña ng©n hµng, bao gåm c¸c lo¹i tiÒn göi kh¸ phong phó nh­ sau: - TiÒn göi tiÕt kiÖm (kh«ng kú h¹n, 3 th¸ng, 6 th¸ng, 9 th¸ng, 1 n¨m) - TiÒn göi cña c¸c tæ chøc kinh tÕ–víi c¸c kú h¹n nh­ tiÒn göi tiÕt kiÖm - TiÒn göi c¸ nh©n - C¸c h×nh thøc tiÒn göi ngo¹i tÖ (kú h¹n gièng nh­ néi tÖ) - GiÊy tê cã gi¸ nh­ c¸c lo¹i kú phiÕu néi, ngo¹i tÖ… §ång thêi víi nh÷ng h×nh thøc tiÒn göi t­¬ng ®èi phong phó vµ ®a d¹ng b»ng c¶ néi tÖ lÉn ngo¹i tÖ, chÝnh s¸ch l·i suÊt ®óng ®¾n cña NHNN ®· lµm cho l­îng vèn huy ®éng qua hÖ thèng NHTM ngµy cµng t¨ng ®¸p øng nhu cÇu sö dông vèn. Huy ®éng vèn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y t¨ng liªn tôc víi tèc ®é t¨ng cao (xem b¶ng 1). N¨m 2002, theo tµi liÖu c«ng bè cña Trung t©m th«ng tin th­ viÖn vµ nghiªn cøu khoa häc cña V¨n phßng Quèc héi, tæng nguån vèn huy ®éng cña toµn ngµnh ng©n hµng ®¹t 283.000 tû ®ång. Tuy ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng nh­ng viÖc huy ®éng vµ lu©n chuyÓn vèn ng¾n h¹n trªn TTTT còng cßn nhiÒu h¹n chÕ, ®Æc biÖt lµ ch­a h×nh thµnh TTTT s¬ cÊp. §èi víi ho¹t ®éng thu hót tiÒn göi, c¸c NHTM sö dông hai c«ng cô chñ yÕu lµ sæ tiÕt kiÖm vµ tµi kho¶n tiÒn göi nh­ng c¶ hai lo¹i nµy l¹i kh«ng thÓ chuyÓn nh­îng ®­îc. C¸c kú phiÕu NHTM ph¸t hµnh chñ yÕu lµ c¸c chøng chØ ghi danh nªn viÖc chuyÓn nh­îng còng rÊt khã kh¨n. Ngoµi ra, c¸c c«ng cô kh¸c nh­ th­¬ng phiÕu, c¸c chøng chØ tiÒn göi ®Þnh kú,… ch­a cã. ChÝnh v× vËy, viÖc lu©n chuyÓn nguån vèn trªn TTTT kÐm linh ho¹t. * VÒ ho¹t ®éng cho vay Ho¹t ®éng cho vay lµ ho¹t ®éng sö dông vèn vay, hay lµ c¸c nghiÖp vô bªn tµi s¶n cã, lµ ho¹t ®éng chñ yÕu cña hÖ thèng NHTM ViÖt Nam, theo ­íc tÝnh ho¹t ®éng nµy mang l¹i h¬n 90% thu nhËp cho c¸c ng©n hµng. ë mét n­íc cã TTTT s¬ khai nh­ n­íc ta th× nhu cÇu vèn cña nÒn kinh tÕ ®ang ®Ì nÆng nªn hÖ thèng ng©n hµng, cã tíi 70% nhu cÇu vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh phô thuéc vµo tÝn dông ng©n hµng T¹p chÝ tµi chÝnh th¸ng 10 n¨m 2003, trang 41 . Trong bèi c¶nh ®ã, khi NHNN kiÓm so¸t khung l·i suÊt cho vay th× t¨ng tr­ëng tÝn dông cßn n»m trong møc ®é cho phÐp nh­ng tõ khi l·i suÊt ®­îc tù do ho¸ th× d­ nî tÝn dông ®· v­ît nhiÒu so víi møc dù kiÕn. B¶ng 1: Tèc ®é t¨ng huy ®éng vèn vµ sö dông vèn N¨m Tèc ®é t¨ng so víi n¨m tr­íc (%) Cho vay Huy ®éng 1990 43,39 82,1 1991 76,02 19,3 1992 50,2 9,1 1993 53,58 34,9 1994 44,09 37,6 1995 26,58 34,3 1996 20,4 28,9 1997 22,6 25,7 1998 16,5 34 1999 19,2 34 2000 25 29 2001 23,1 24,5 2002 27,6 22,5 Th¸ng 6/2003 15,03 9,43 Nguån: NHNN vµ tæng hîp tin tõ: T¹p chÝ ng©n hµng sè 1/2003, T¹p chÝ ThÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ sè 3/2003, trang 11; T¹p chÝ tµi chÝnh th¸ng 10/2003, trang 41; Kho¸ luËn tèt nghiÖp cña TrÇn Quang TuyÕn:“ChÝnh s¸ch l·i suÊt ë ViÖt Nam-thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p” N¨m 2002, tÝn dông cho nÒn kinh tÕ ®· t¨ng 27,6% trong khi kÕ ho¹ch ®Ò ra lµ 23%; 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003, tû lÖ nµy ®· lªn ®Õn 15,03%, nh­ vËy sù t¨ng tr­ëng nµy ®· lªn ®Õn møc “qu¸ nãng” T¹p chÝ ng©n hµng sè 12 n¨m 2003, trang 11 . Tuy nhiªn, phÇn lín vèn ng©n hµng huy ®éng ®­îc dïng ®Ó cho vay ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc (DNNN): B¶ng 2: C¬ cÊu tÝn dông ng©n hµng (%) 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 DNNN 63,0 56,9 52,8 50,2 52,4 48,2 44,9 DN T­ nh©n 37,0 43,1 47,2 49,8 47,6 51,8 55,1 Nguån: IMF: Vietnam Statistical Appendix, May 11, 1999 - Table 26 vµ November 9, 2001- Table 20 Thùc tÕ cho thÊy, trong nh÷ng n¨m qua, cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp nhµ n­íc lµm ¨n thua lç nh­ng vÉn nhËn ®­îc phÇn lín tÝn dông ng©n hµng (xem phô lôc 1). Trong ®ã, ph¶i kÓ ®Õn c¸c tæng c«ng ty 90-91, ®· nhËn ®­îc rÊt nhiÒu tÝn dông ng©n hµng (lªn ®Õn 9000 tû ®ång), nh­ng, theo sè liÖu cña Trung t©m th«ng tin tÝn dông cña NHNN th× trong tæng sè 30 tæng c«ng ty 90-91 ®­îc xÕp h¹ng tÝn dông th× chØ cã 7 tæng c«ng ty thuéc nhãm AA vµ nhãm A, chiÕm 23%; 4 tæng c«ng ty xÕp nhãm BB, chiÕm 13%; cßn 19 tæng c«ng ty xÕp lo¹i d­íi trung b×nh, tõ B ®Õn C, chiÕm tíi 64% T¹p chÝ ng©n hµng sè 14 n¨m 2003, trang 62 . H¬n n÷a, sè vèn cho vay ®èi víi c¸c DNNN nµy phÇn lín l¹i lµ cho vay trung vµ dµi h¹n. Dï trong thêi gian gÇn ®©y t×nh h×nh nµy ®· ®­îc c¶i thiÖn nh­ng ®©y vÉn cßn lµ mét hiÖn t­îng ®¸ng lo ng¹i khi xem xÐt tíi hiÖu qu¶ ®ång vèn: lîi nhuËn b×nh qu©n trªn vèn chñ së h÷u cña nhiÒu doanh nghiÖp hiÖn nay chØ vµo kho¶ng 5-7%/ n¨m. Trªn thùc tÕ, tû lÖ sö dông vèn ng¾n h¹n cho vay trung dµi h¹n ë mét sè NHTM ®· lªn tíi 60%, cao h¬n nhiÒu so víi møc cña NHNN cho phÐp (30%) vµ th«ng lÖ Quèc tÕ (25%) T¹p chÝ th«ng tin tµi chÝnh sè 15 th¸ng 8 n¨m 2003, trang 10 , dÉn ®Õn rñi ro rÊt lín. * VÒ c«ng cô l·i suÊt Tr­íc n¨m 90, nÒn kinh tÕ n­íc ta ho¹t ®éng theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung nªn l·i suÊt chØ ®­îc xem lµ c«ng cô ph©n phèi l¹i thu nhËp quèc d©n, ph©n phèi l¹i s¶n phÈm gi¸ trÞ thÆng d­, lµ mét ph­¬ng tiÖn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. KÓ tõ n¨m 90, chÝnh s¸ch l·i suÊt ®· dÇn thay ®æi ®Ó tõng b­íc thÝch øng víi c¬ chÕ l·i suÊt thÞ tr­êng: B¶ng 3: §iÒu chØnh c¬ chÕ l·i suÊt kinh doanh cña c¸c TCTD L·i suÊt thùc ©m L·i suÊt thùc d­¬ng 1989-1990 1992- 1996 1996- 1997 1998 1999 2000 T6/ 2001 2002 2003 - L·i suÊt ®­îc quy ®Þnh cô thÓ theo kú h¹n, ngµnh nghÒ vµ khu vùc kinh doanh - C¸c tæ chøc tÝn dông chÊp hµnh thô ®éng c¸c møc l·i suÊt ®· quy ®Þnh - ¸p dông trÇn l·i suÊt tÝn dông ng¾n h¹n vµ l·i suÊt cho vay tho¶ thuËn - L·i suÊt tiÒn göi vÉn ®­îc quy ®Þnh cô thÓ - Xo¸ bá l·i suÊt cho vay tho¶ thuËn, ®­a thªm trÇn l·i suÊt tÝn dông khu vùc n«ng th«n vµ khu vùc quü tÝn dông vµo hÖ thèng l·i suÊt cho vay. - Xo¸ bá viÖc quy ®Þnh cô thÓ l·i suÊt tiÒn göi - ¸p dông chªnh lÖch l·i suÊt ®Çu vµo-®Çu ra - Thèng nhÊt trÇn l·i suÊt tÝn dông gi÷a khu vùc thµnh thÞ vµ khu vùc n«ng th«n. - Tù do ho¸ hoµn toµn l·i suÊt ®Çu vµo (xo¸ bá chªnh lÖch l·i suÊt ®Çu vµo- ®Çu ra) - Hîp nhÊt l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n, dµi h¹n - Xo¸ bá kiÓm so¸t l·i suÊt tiÒn göi ngo¹i tÖ - L·i suÊt cho vay theo l·i suÊt c¬ b¶n+ biªn ®é% - Tù do ho¸ l·i suÊt cho vay ngo¹i tÖ - ¸p dông l·i suÊt cho vay tho¶ thuËn t¹i khu vùc n«ng th«n -kiÓm so¸t l·i suÊt qua c¸c c«ng cô, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ gi¸n tiÕp L·i suÊt tÝn dông dµi h¹n bÞ Ên ®Þnh ë møc thÊp h¬n l·i suÊt tÝn dông ng¾n h¹n L·i suÊt tÝn dông dµi h¹n cao h¬n l·i suÊt tÝn dông ng¾n h¹n * VÒ chÊt l­îng tÝn dông ChÊt l­îng tÝn dông chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu nh©n tè nh­: chÝnh s¸ch tÝn dông, c«ng t¸c tæ chøc cña ng©n hµng, th«ng tin tÝn dông, kiÓm so¸t néi bé, sö dông c¸c h×nh thøc ®¶m b¶o tÝn dông…. Trong nhiÒu n¨m qua, ng©n hµng ®· chó träng ®Õn viÖc kÕt hîp hµi hoµ gi÷a quyÒn lîi cña ng­êi göi tiÒn, cña ng©n hµng vµ ng­êi sö dông vèn. Tuy nhiªn, c¸c NHTM ViÖt Nam cã møc vèn rÊt thÊp, nî qu¸ h¹n cao nhÊt lµ c¸c NHTM cæ phÇn. Vßng quay vèn tÝn dông ë n­íc ta chËm lµ do m¾c kÑt vµo nh÷ng kho¶n nî xÊu cã tæng d­ nî cho ®Õn nay lªn ®Õn 23.575 tû ®ång T¹p chÝ ng©n hµng sè 7 n¨m 2003, trang 1 . Nî qu¸ h¹n cña hÖ thèng NHTM ViÖt Nam cã chiÒu h­íng gia t¨ng kÓ tõ n¨m 97. Qua sè liÖu cña IMF, WB c«ng bè th× tû lÖ nî qu¸ h¹n cña hÖ thèng NHTM ViÖt Nam vÒ con sè th× d­êng nh­ kh«ng cao so víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ còng d­êng nh­ kh«ng ®¸ng lo ng¹i: B¶ng 4: Nî qu¸ h¹n cña hÖ thèng NHTM ViÖt Nam (% tæng d­ nî cho vay) 1995 1996 1997 1998 1999 2000 HÖ thèng NH 7,9 9,3 12,4 12,0 13,2 13,1 NHTM QD 9,1 11,0 12,0 11,0 11,1 11,0 NH ngoµi QD 3,3 4,2 13,5 16,4 23,0 24,4 Nguån: IMF – Table 21, Vietnam: Statistical Appendix and Background Notes, IMF Staff Country report No 00/116. N¨m 2001, tû lÖ nî xÊu (bao gåm nî qu¸ h¹n, nî khoanh, nî chê xö lý) lµ 12,7%, ®Õn cuèi n¨m 2002, tû lÖ nî xÊu cßn 8% tæng d­ nî hÖ thèng ng©n hµng T¹p chÝ ng©n hµng sè 14 n¨m 2003, trang 34 .Nhãm chi nh¸nh ng©n hµng n­íc ngoµi vµ ng©n hµng liªn doanh cã tû lÖ nî qu¸ h¹n vµ nî khã ®ßi thÊp. Tuy nhiªn, cÇn ph¶i nhËn thÊy r»ng chÕ ®é h¹ch to¸n kÕ to¸n, ph©n lo¹i tµi s¶n (c¸ch ®Þnh nghÜa nî qu¸ h¹n) cña ViÖt Nam lµ kh«ng theo tiªu chuÈn Quèc tÕ. Ngoµi ra, mét sè kho¶n nî khã ®ßi liªn quan ®Õn c¸c vô ¸n kh«ng ®­îc h¹ch to¸n vµo kho¶n môc nî khã ®ßi vµ th­êng ®­îc ®Ó vµo “kho¶n môc chê xö lý”, chÕ ®é b¸o c¸o còng lµm cho c¸c con sè nî qu¸ h¹n bÞ bãp mÐo ®i. NÕu theo tiªu chuÈn Quèc tÕ, con sè nµy cã thÓ t¨ng lªn gÊp ba lÇn. N¨m 2001, tû lÖ nî xÊu kh«ng ®ßi ®­îc do NHNN ®­a ra lµ 12,7% trong khi tû lÖ nµy do IMF ®­a ra lµ 30% S¸ch: “Thö th¸ch cña héi nhËp”_Ph¹m §ç ChÝ, TrÇn Nam B×nh, Vò Quang ViÖt_2002, trang 180 . V× vËy, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ quy chÕ, quy ®Þnh cña quy tr×nh tÝn dông vÉn cßn ch­a chÆt chÏ. 2.2_TTTT liªn ng©n hµng NhËn thøc ®­îc vai trß cña TTTT liªn ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, th¸ng 6 n¨m 1993 TTTT liªn ng©n hµng ®­îc thµnh lËp do NHNN tæ chøc vµ ®iÒu hµnh nh»m gióp c¸c TCTD lµ thµnh viªn sö dông nguån vèn cña m×nh cã hiÖu qu¶ vµ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng chi tr¶ trong thanh to¸n. §èi t­îng tham gia TTTT liªn ng©n hµng bao gåm: Ng©n hµng Nhµ n­íc, NHTM quèc doanh, NHTM cæ phÇn, Chi nh¸nh ng©n hµng n­íc ngoµi, Ng©n hµng liªn doanh. C¸c thµnh viªn muèn gia nhËp thÞ tr­êng ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn theo quy ®Þnh vµ ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong quan hÖ tÝn dông víi c¸c thµnh viªn kh¸c vµ víi c¸c TCTD kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn. Sè thµnh viªn cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ liªn ng©n hµng ®· t¨ng dÇn lªn qua c¸c n¨m: B¶ng 5: Sè l­îng thµnh viªn cña TTTT liªn ng©n hµng qua c¸c n¨m N¨m 1993 1995 1999 2003 Sè thµnh viªn 28 36 48 70 Nguån: LuËn ¸n tiÕn sü cña Vò ThÞ Lîi: “Hoµn thiÖn c¬ chÕ ®iÒu hoµ vèn trong thÞ tr­êng tiÒn tÖ liªn ng©n hµng” C¬ chÕ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng liªn ng©n hµng * Ph­¬ng thøc giao dÞch: Thêi kú ®Çu, thÞ tr­êng ¸p dông ph­¬ng thøc giao dÞch tËp trung t¹i vô TÝn dông cña NHNN 49 Lý Th¸i Tæ mçi tuÇn 2 lÇn víi h×nh thøc häp trùc tiÕp gi÷a c¸c ®¹i diÖn cña c¸c thµnh viªn. Dùa vµo th«ng tin c¸c thµnh viªn cung cÊp t¹i phiªn häp, chñ tÞch héi ®ång thùc hiÖn ghÐp cung vèn vµ cÇu vèn vµ ®iÒu chØnh l·i suÊt cho phï hîp. Sau ®ã, cïng víi viÖc øng dông c«ng nghÖ, NHNN ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 190/Q§-NH14 ngµy 6/10/93 ¸p dông ph­¬ng thøc giao dÞch gi¸n tiÕp gi÷a c¸c thµnh viªn vµ trung t©m giao dÞch tÊt c¶ c¸c ngµy trong tuÇn. Tõ n¨m 96 ®Õn nay, c¸c ng©n hµng cã thÓ trùc tiÕp cho vay, göi lÉn nhau mµ kh«ng cÇn qua NHNN. * C¸c lo¹i cho vay trªn thÞ tr­êng: Gi÷a c¸c thµnh viªn chñ yÕu lµ cho vay ng¾n h¹n víi thêi gian d­íi 1 n¨m do nhu cÇu thiÕu vèn t¹m thêi trong ho¹t ®éng hoÆc cã vèn t¹m thêi ch­a sö dông ®Õn. NHNN cho c¸c thµnh viªn vay thanh to¸n do thiÕu hôt trong thanh to¸n bï trõ. Lo¹i vay nµy phô thuéc vµo kh¶ n¨ng cung øng tæng ph­¬ng tiÖn thanh to¸n trong chÝnh s¸ch tiÒn tÖ mµ NHNN giao chØ tiªu cho c¸c chi nh¸nh NHNN trªn c¸c ®Þa bµn tØnh, thµnh phè. * Møc vèn cho vay: Møc vèn cho vay cña thµnh viªn phô thuéc vµo kh¶ n¨ng cho vay vµ nhu cÇu cho vay cña c¸c thµnh viªn cßn møc vèn cho vay ng¾n h¹n cña NHNN tuú thuéc vµo yªu cÇu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tõng thêi kú. * Thêi h¹n vay: Thêi h¹n vay thanh to¸n tõ 1 ®Õn 10 ngµy, thêi h¹n cho vay ng¾n h¹n tèi ®a ®Õn 12 th¸ng, trung h¹n lµ 12 ®Õn 16 th¸ng vµ dµi h¹n lµ trªn 60 th¸ng. * H×nh thøc cho vay vµ tr¶ nî: C¸c thµnh viªn cho nhau vay theo tho¶ thuËn nh­ng ph¶i chÊp hµnh c¸c nguyªn t¾c ®· quy ®Þnh, phÇn lín lµ dùa vµo tÝn chÊp hoÆc cã sù b¶o l·nh cña NHNN, nÕu kh«ng ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp. NHNN cho c¸c thµnh viªn vay ¸p dông theo h×nh thøc t¸i cÊp vèn. ViÖc tr¶ nî cho nh÷ng kho¶n vay gi÷a c¸c TCTD do c¸c TCTD tù tho¶ thuËn trong ph¹m vi quy ®Þnh cña NHNN cßn c¸c kho¶n vay NHNN do NHNN quy ®Þnh. C¸c thµnh viªn cã thÓ tr¶ nî NHNN tr­íc h¹n cßn víi c¸c thµnh viªn th× ph¶i ®­îc sù chÊp nhËn cña thµnh viªn cho vay. * L·i suÊt cho vay trªn TTTT liªn ng©n hµng: Tõ n¨m 93-95, c¸c ng©n hµng cho nhau vay theo c¬ chÕ tËp trung qua NHNN th× ¸p dông theo møc l·i suÊt do NHNN quy ®Þnh trªn TTTT liªn ng©n hµng cßn sè tiÒn do NHNN cho vay ¸p dông l·i suÊt t¸i cÊp vèn. Sau ®ã, sè tiÒn c¸c ng©n hµng trùc tiÕp cho nhau vay ¸p dông l·i suÊt tho¶ thuËn phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt. DiÔn biÕn trªn TTTT liªn ng©n hµng tõ khi thµnh lËp ®Õn n¨m 95 cho thÊy khèi l­îng vèn vay gi÷a c¸c ng©n hµng Ýt h¬n vay tõ NHNN, tuy nhiªn, l­îng vèn NHNN cho vay ngµy cµng gi¶m thÓ hiÖn vai trß can thiÖp cña NHNN vµo thÞ tr­êng còng gi¶m: BiÓu 1: Quan hÖ vay vµ cho vay gi÷a c¸c ng©n hµng 93-95 Nguån: B¸o c¸o tæng hîp quan hÖ vay vµ cho vay gi÷a c¸c ng©n hµng cña NHNN Sau n¨m 96 b¾t ®Çu ph¸t sinh quan hÖ vay, cho vay trùc tiÕp gi÷a c¸c ng©n hµng, ®Õn ®©y, vai trß lµm ®Çu mèi cña NHNN trªn thÞ tr­êng liªn ng©n hµng gi¶m vµ còng ®· ®Õn lóc thùc hiÖn ph­¬ng thøc giao dÞch trùc tiÕp thÝch hîp h¬n. Tuy nhiªn, l­îng tiÒn vay, cho vay gi÷a c¸c ng©n hµng rÊt Ýt. Tõ khi chuyÓn sang giao dÞch trùc tiÕp, c¸c thµnh viªn kh«ng göi b¸o c¸o quan hÖ liªn ng©n hµng cho NHNN vµ NHNN kh«ng qu¶n lý vµ trùc tiÕp theo dâi ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng. §Õn 15/10/01, NHNN ban hµnh QuyÕt ®Þnh 1310/Q§-NHNN13 vÒ quy chÕ vay vèn gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông. Quy chÕ nµy quy ®Þnh viÖc vay, cho vay gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông do c¸c tæ chøc tÝn dông tù tho¶ thuËn vÒ thêi h¹n cho vay ng¾n h¹n, trung, dµi h¹n; vÒ l·i suÊt; vÒ ®¶m b¶o tiÒn vay, ph­¬ng thøc cho vay, lo¹i tiÒn vay vµ quy ®Þnh vÒ chÕ ®é cung cÊp th«ng tin b¸o c¸o cho NHNN. B¶ng 6: C¬ cÊu nguån vèn cña hÖ thèng NHTM §¬n vÞ: % ChØ tiªu 1996 1997 1998 1999 2000 QD CF CT LD NN QD CF CT LD NN QD CF CT LD NN QD CF CT LD NN QD CF CT LD NN TG kh¸ch hµng 70,6 82,7 87,5 71,5 91,6 96,0 75,0 92,7 93,8 78 93,4 65,5 74,0 93,0 94,3 GiÊy tê cã gi¸ 11,6 1,8 - 13,0 2,0 - 13,7 1,9 - 10,1 1,3 - 11,7 1,2 - Vay NHNN 9,5 0,4 - 9,0 0,3 - 7,9 0,5 - 8,5 1,6 - 7,2 1,5 - Vay TCTD kh¸c 8,3 15,1 12,5 6,5 6,1 4,0 3,4 4,9 6,2 3,4 3,7 34,5 7,1 4,3 5,7 Tæng 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 Ghi chó: - QD: NHTM Quèc doanh; - CFCT: NHTM cæ phÇn vµ c«ng ty tµi chÝnh - LDNN: Ng©n hµng liªn doanh vµ chi nh¸nh ng©n hµng n­íc ngoµi Nguån: T¹p chÝ ng©n hµng sè 1/2001 MÆc dï cã tû träng nhá nh­ng thÞ tr­êng liªn ng©n hµng vÉn lµ n¬i c¸c TCTD bæ sung nguån vèn cña m×nh b»ng c¸ch vay c¸c TCTD kh¸c (tham kh¶o phô lôc 2) hoÆc NHNN. NÕu kh«ng kÓ c¸c ng©n hµng liªn doanh vµ chi nh¸nh ng©n hµng n­íc ngoµi, dùa trªn b¶ng sè liÖu trªn th× nguån vèn vay c¸c TCTD kh¸c chiÕm mét tû träng rÊt nhá trong tæng nguån vèn cña c¸c TCTD vµ cã xu h­íng gi¶m tõ n¨m 1996 ®Õn nay. BiÓu 2: Ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ liªn ng©n hµng Nguån: B¸o c¸o tæng hîp n¨m 1998 ®Õn 2001 cña NHNN NHNN cã vÞ trÝ rÊt quan träng trong TTTT liªn ng©n hµng, mÆc dï tõ n¨m 96 NHNN kh«ng cßn tËp trung theo dâi nh­ng ®· cung cÊp cho thÞ tr­êng mét l­îng vèn rÊt ®¸ng kÓ. BiÓu trªn thÓ hiÖn l­îng vèn cho NHNN vay trong thÞ tr­êng liªn ng©n hµng xÊp xØ l­îng vèn mµ c¸c TCTD cho nhau vay qua ®ã thÓ hiÖn thÞ tr­êng ®­îc NHNN sö dông lµ mét kªnh b¬m tiÒn vµo l­u th«ng. Quy m« ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng liªn ng©n hµng nhá, phô thuéc vµo c¸c NHTM Nhµ n­íc nªn khi c¸c NHTM Nhµ n­íc cã khã kh¨n vÒ vèn kh¶ dông th× hÇu nh­ thÞ tr­êng kh«ng ho¹t ®éng, g©y khã kh¨n cho thanh to¸n cña ng©n hµng B¶ng 7: Quy m« thÞ tr­êng liªn ng©n hµng ViÖt Nam theo lo¹i h×nh TCTD ®¬n vÞ: ngh×n tû VND ChØ tiªu 1998 1999 2000 2001 6 th¸ng 2002 Doanh sè Sè d­ Doanh sè Sè d­ Doanh sè Sè d­ Doanh sè Sè d­ Doanh sè Sè d­ NHTMNN 84,5 7,2 102,1 10 133,6 12,6 153,2 17,6 103 16 NHTMCP 3,4 1,8 15,2 0,58 12,6 2,5 22,5 3,2 9,8 5,5 NHLD&NN 52,9 4,9 11,4 2,5 44,5 9,8 45,2 11,9 17,9 11,2 Tæng sè 140,7 13,9 161,7 13,08 190,7 24,9 220,9 32,7 130,7 32,7 Nguån: T¹p chÝ ng©n hµng sè 10 n¨m 2003, trang 13 2.3_ThÞ tr­êng tÝn phiÕu kho b¹c Sau thÝ ®iÓm thµnh c«ng ë H¶i Phßng, tõ th¸ng 10/1992, tÝn phiÕu kho b¹c ®· ®­îc ph¸t hµnh réng kh¾p trªn ph¹m vi c¶ n­íc. §Õn ngµy 26/7/1994, ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 72/CP vÒ viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ, t¹o ra c¬ së ph¸p lý ®Çu tiªn cho ho¹t ®éng ph¸t hµnh tÝn phiÕu kho b¹c. ViÖc ph¸t hµnh tÝn phiÕu kho b¹c ®­îc thùc hiÖn d­íi h×nh thøc ®Êu thÇu víi c¸c thµnh viªn lµ c¸c NHTM, c¸c c«ng ty tµi chÝnh, c«ng ty b¶o hiÓm, quü ®Çu t­…. L·i suÊt tÝn phiÕu kho b¹c lµ l·i suÊt chiÕt khÊu, tøc lµ thay v× tr¶ l·i tr­íc khi ®Õn h¹n, ng­êi ta b¸n tÝn phiÕu thÊp h¬n mÖnh gi¸ vµ ®­îc thanh to¸n hoµn tr¶ theo mÖnh gi¸ khi ®Õn h¹n. Sè thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng tÝn phiÕu kho b¹c ngµy cµng t¨ng tõ 30 thµnh viªn n¨m 1995, ®Õn n¨m 2002, sè thµnh viªn ®· lµ 44 TCTD T¹p chÝ ng©n hµng th¸ng 8 n¨m 2003, trang 18 vµ mét sè c«ng ty b¶o hiÓm vµ quü tÝn dông nh©n d©n Trung ¦¬ng. Tuy nhiªn, viÖc tham gia ®Êu thÇu vÉn tËp trung hÇu hÕt vµo c¸c NHTM quèc doanh, cã tiÒm lùc vèn nãi chung vµ vèn kh¶ dông nãi riªng lín. Trong n¨m 2001 NHNN ®· tæ chøc ®­îc 46 phiªn ®Êu thÇu, tæng sè cã 90 l­ît thµnh viªn dù thÇu, trong ®ã cã 86 l­ît thµnh viªn dù thÇu lµ c¸c NHTM quèc doanh, 2 l­ît NHTM cæ phÇn, 1 l­ît chi nh¸nh ng©n hµng n­íc ngoµi vµ 1 l­ît c«ng ty b¶o hiÓm T¹p chÝ thÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ th¸ng 3 n¨m 2002, trang 27 . BiÓu 3: ThÞ tr­êng ®Êu thÇu tÝn phiÕu kho b¹c (1995-2002) (Tæng hîp tin tõ c¸c t¹p chÝ ng©n hµng) HiÖn t¹i, tÝn phiÕu kho b¹c chiÕm tíi 80% tæng gi¸ trÞ c«ng cô sö dông trªn thÞ tr­êng më. Khi NHNN b¸n tÝn phiÕu kho b¹c thay cho viÖc ph¸t hµnh tÝn phiÕu NHNN ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t chÆt th× g¸nh nÆng vÒ chi phÝ ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ sÏ chuyÓn sang ng©n s¸ch. §©y lµ mét ­u ®iÓm cña viÖc sö dông tÝn phiÕu kho b¹c trong c¸c giao dÞch nghiÖp vô thÞ tr­êng më. Khi TTTT ch­a ph¸t triÓn, sè l­îng thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng cßn h¹n chÕ, sè d­ tÝn dông tÝn phiÕu kho b¹c l¹i kh¸ lín th× viÖc sö dông tÝn phiÕu kho b¹c cho viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ sÏ gi¶m rñi ro cña viÖc ph©n t¸ch thÞ tr­êng (c¸c ng©n hµng kh«ng ph¶i lùa chän mua tÝn phiÕu kho b¹c hay tÝn phiÕu NHNN …) Sè d­ tÝn phiÕu kho b¹c hiÖn nay kho¶ng trªn 8000 tû ®ång. TÝn phiÕu kho b¹c hiÖn nay ®· ®­îc c¸c tæ chøc tÝn dông sö dông linh ho¹t ®Ó chiÕt khÊu, cÇm cè t¹i NHNN hoÆc tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ t¨ng tr­ëng tÝn dông nh­ng vÉn n¾m ®­îc thÕ chñ ®éng trong c«ng t¸c ®iÒu hµnh vèn. V× vËy, ®èi víi c¸c TCTD, ®Çu t­ vµo tÝn phiÕu kho b¹c Nhµ n­íc kh«ng chØ lµ mét h×nh thøc ®Çu t­ an toµn mµ cßn lµ mét h×nh thøc ®Çu t­ dù phßng nh»m b¶o ®¶m tÝnh thanh kho¶n cña TCTD. HiÖn nay, c¸c TCTD ®· quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn viÖc ®Çu t­ vµo tÝn phiÕu kho b¹c (ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ®· x¸c ®Þnh chiÕn l­îc ®Çu t­ kho¶ng 3-5% nguån vèn huy ®éng vµo tÝn phiÕu kho b¹c). ThÞ tr­êng ®Êu thÇu tÝn phiÕu kho b¹c ®· thÓ hiÖn ®­îc vai trß cung cÊp th«ng tin vÒ l­îng vèn kh¶ dông cña c¸c TCTD vµ ®ãng vai trß nh­ mét chÊt xóc t¸c cho sù ph¸t triÓn cña TTTT. Tuy nhiªn, l·i suÊt tÝn phiÕu kho b¹c cßn bÞ lÖ thuéc bëi sù chØ ®¹o, ch­a ph¶n ¸nh l·i suÊt thÞ tr­êng (xem phô lôc 3). Kú h¹n cña tÝn phiÕu l¹i h¹n chÕ, míi chØ cã chñ yÕu lo¹i kú h¹n 364 ngµy, 365 ngµy vµ 182 ngµy. TÝn phiÕu còng míi ®­îc ph¸t hµnh b»ng néi tÖ, lo¹i tÝn phiÕu kho b¹c b»ng ngo¹i tÖ ch­a ®­îc ph¸t hµnh. Bªn c¹nh ®ã, thÞ tr­êng thø cÊp, thÞ tr­êng mua b¸n l¹i tÝn phiÕu kho b¹c ch­a ph¸t triÓn nªn viÖc sö dông tÝn phiÕu kho b¹c cña c¸c TCTD nh­ mét c«ng cô trªn TTTT cßn rÊt h¹n chÕ. Tæng sè tÝn phiÕu kho b¹c ph¸t hµnh tõ 6/1995 ®Õn 29/9/2003 míi chØ lµ 29.095 tû ®ång T¹p chÝ ng©n hµng sè 14 n¨m 2003, trang 32 . B¶ng 8: KÕt qu¶ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng ®Êu thÇu tÝn phiÕu kho b¹c qua NHNN N¨m Tæng sè phiªn trong n¨m Gi¸ trÞ dù kiÕn ph¸t hµnh qua NHNN Khèi l­îng tróng thÇu Thêi h¹n 365 ngµy Thêi h¹n 364 ngµy Thêi h¹n 182 ngµy 1997 37 4.190 tû ® 2.917,5 tû ® 1998 46 5.130 tû ® 4.011 tû ® 1999 46 4.400 tû ® 3.011 tû ® 2000 3 43 6.750 tû ® 4.766 tû ® 2001 40 6 8.550 tû ® 3.955 tû ® 2002 50 8.410 tû ® 8.410 tû ® Nguån: “T¹p chÝ ng©n hµng” sè 10 n¨m 2003, trang 7: “CÇn ®a d¹ng ho¸ c¸c c«ng cô trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ ViÖt Nam”_Mai H­¬ng. II/ t¸c ®éng cña c¸c diÔn biÕn trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ Quèc tÕ ®Õn thÞ tr­êng tiÒn tÖ ViÖt Nam 1. T¸c ®éng cña chÝnh s¸ch l·i suÊt: KÓ tõ ngµy 1/6/2001, theo QuyÕt ®Þnh sè 718/2001 vÒ viÖc tù do ho¸ l·i suÊt cho vay b»ng ngo¹i tÖ, c¬ chÕ tù do ho¸ l·i suÊt ngo¹i tÖ ®· b¾t ®Çu ®­îc thùc hiÖn ë n­íc ta, cô thÓ lµ: C¸c TCTD Ên ®Þnh l·i suÊt cho vay b»ng §«la Mü theo tho¶ thuËn víi kh¸ch hµng dùa trªn c¬ së l·i suÊt thÞ tr­êng Quèc tÕ vµ cung cÇu vèn tÝn dông b»ng ngo¹i tÖ ë trong n­íc. Do vËy, diÔn biÕn l·i suÊt USD ë trong n­íc ®Òu theo s¸t mäi diÔn biÕn vÒ l·i suÊt trªn TTTT Quèc tÕ. Mçi lÇn trªn TTTT Quèc tÕ cã biÕn ®éng th× nhiÒu NHTM trong n­íc còng ph¶n øng theo. C¸c NHTM n­íc ta cã mét khèi l­îng t­¬ng ®èi lín vèn ngo¹i tÖ d­ thõa göi t¹i c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi (kho¶ng 5 tû USD), v× vËy, khã cã thÓ tr¸nh khái nh÷ng t¸c ®éng lín bëi viÖc t¨ng hay gi¶m l·i suÊt cña TTTT ._.g ph¸p, c¸ch thøc huy ®éng vèn phï hîp hay nãi c¸ch kh¸c ®ßi hái ph¶i hoµn thiÖn c¸c c«ng cô huy ®éng vèn hiÖn cã, bæ sung nh÷ng c«ng cô míi thÝch hîp. ViÖc huy ®éng vèn tÝn dông ng¾n h¹n ë n­íc ta chñ yÕu ®­îc thùc hiÖn qua 2 kªnh: tiÒn göi tiÕt kiÖm vµ tiÒn göi thanh to¸n. Nh­ng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, céng víi nh÷ng tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt th× tû träng vèn huy ®éng qua c¸c c«ng cô huy ®éng vèn còng cã sù thay ®æi, l­îng vèn huy ®éng qua tiÒn göi thanh to¸n cña c¸ nh©n c¸c tæ chøc kinh tÕ sÏ ngµy cµng t¨ng lªn vµ chiÕm tû träng lín. Do vËy, c¸c biÖn ph¸p ®Ó t¨ng vèn huy ®éng sÏ tËp trung vµo viÖc t¨ng vèn huy ®éng qua c«ng cô tiÒn göi thanh to¸n cña c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ c¸ nh©n. Víi c«ng cô nµy, do môc ®Ých chÝnh cña ng­êi göi tiÒn lµ dïng ®Ó thanh to¸n chø kh«ng v× kinh doanh vµ do ng©n hµng kh«ng ph¶i in tiÒn vµ c¸c lo¹i chøng chØ tiÒn göi, mµ tù c¸c c¸ nh©n vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ thÊy cÇn thiÕt ph¶i mang tiÒn ®Õn göi ®Ó thùc hiÖn thanh to¸n. Do ®ã l·i suÊt mµ ng©n hµng ph¶i tr¶ th­êng thÊp h¬n c¸c lo¹i huy ®éng vèn kh¸c, chi phÝ huy ®éng còng thÊp, kh«ng nh÷ng thÕ ng©n hµng cßn thu ®­îc mét phÇn tõ dÞch vô thanh to¸n, nªn h×nh thøc nµy cã rÊt nhiÒu lîi Ých xÐt vÒ mÆt kinh tÕ. Theo h­íng nµy cÇn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p sau: - Hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn ph­¬ng thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng. MÆc dï n¨m 1991, NHNN ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh 101/Q§-NH vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt vµ QuyÕt ®Þnh 181/Q§-NH vÒ thanh to¸n bï trõ, vµ ngµy 25/11/1993 ChÝnh phñ còng ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 91/CP vÒ tæ chøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. N¨m 1996, ChÝnh phñ tiÕp tôc ban hµnh NghÞ ®Þnh 30/CP quy ®Þnh vÒ thanh to¸n sÐc trong nÒn kinh tÕ, nh­ng cho ®Õn nay, c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ë n­íc ta cßn rÊt kÐm, tû lÖ thanh to¸n dïng tiÒn mÆt vÉn chiÕm mét tû träng cao, ®Æc biÖt lµ trong khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh vµ trong c¸c tÇng líp d©n c­. §iÒu nµy kh«ng nh÷ng t¹o ra sù kÐm hiÖu qu¶ trong viÖc sö dông vèn mµ cßn g©y mÊt an toµn x· héi, ®ång thêi cßn t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ g©y bÊt hîp ph¸p vµ tham nhòng…. §Ó ph¸t triÓn ph­¬ng thøc thanh to¸n ph¶i: ®­a ra nhiÒu ph­¬ng tiÖn thanh to¸n ®a d¹ng; hoµn thiÖn nghiÖp vô thanh to¸n; hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ thanh to¸n. - T¹o lËp m«i tr­êng kinh doanh b×nh ®¼ng ®èi víi c¸c lo¹i h×nh ng©n hµng, níi láng nh÷ng quy ®Þnh ®èi víi c¸c ng©n hµng liªn doanh, chi nh¸nh ng©n hµng n­íc ngoµi, ng©n hµng cæ phÇn… ®Ó c¸c ng©n hµng nµy ph¸t huy thÕ m¹nh, kinh nghiÖm trong viÖc huy ®éng tiÒn göi. - X©y dùng c¸c ®iÓm rót tiÒn, thanh to¸n tù ®éng sÐc c¸ nh©n, thÎ thanh to¸n t¹i c¸c khu vùc c«ng céng (m¹ng l­íi c¸c b­u côc, c¸c siªu thÞ, kh¸ch s¹n), t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó d©n chóng kh«ng ph¶i mÊt thêi gian ®Õn ng©n hµng, kho b¹c rót tiÒn mÆt ra chi tiÒn. - Ng©n hµng thùc hiÖn th«ng b¸o th­êng xuyªn vÒ t×nh h×nh, sè d­ tµi kho¶n cho c¸c tæ chøc kinh tÕ cã tiÒn göi t¹i ng©n hµng th«ng qua m¹ng gióp c¸c tæ chøc nµy th­êng xuyªn n¾m ®­îc thùc tr¹ng sè d­ tµi kho¶n cña m×nh b. §èi víi ho¹t ®éng cho vay Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ho¹t ®éng cña ng©n hµng còng nh­ cña bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo, yÕu tè ®Çu ra lu«n ®ãng vai trß quan träng vµ quyÕt ®Þnh. ChÝnh ho¹t ®éng cho vay hay n¨ng lùc hÊp thô vèn ®Çu ra cña c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh lµ nh©n tè cùc kú quan träng ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh thu hót vèn ®Çu t­ vµo, tõ ®ã gãp phÇn ph¸t triÓn thÞ tr­êng tÝn dông. Tuy nhiªn, ho¹t ®éng cho vay cßn rÊt nhiÒu bÊt cËp, g©y ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng vµ quy m« tÝn dông: nî qu¸ h¹n trong toµn bé hÖ thèng cao, nÒn kinh tÕ th× thiÕu vèn trong khi c¸c ng©n hµng l¹i thõa vèn kh«ng cho vay ®­îc…. V× vËy, cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p sau ®Ó ph¸t triÓn vµ n©ng cao chÊt l­îng cña ho¹t ®éng cho vay: - KhuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng, c¸c TCTD ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh cho vay, kÓ c¶ ho¹t ®éng thuª mua, b¶o l·nh tÝn chÊp, ®ång tµi trî, cho vay hîp vèn… - T¨ng c­êng vèn tù cã cña c¸c ng©n hµng vµ c¸c TCTD bëi v× dï c¸c ng©n hµng cã n©ng cao chÊt l­îng, ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc cho vay nh­ng theo quy ®Þnh vÒ tû lÖ cho vay tèi ®a víi mét kh¸ch hµng trªn vèn tù cã cña TCTD lµ 15% (tû lÖ nµy còng phï hîp víi nh÷ng chuÈn mùc vµ th«ng ­íc quèc tÕ) trong khi vèn tù cã cña c¸c ng©n hµng n­íc ta l¹i qu¸ nhá, do ®ã l­îng cho vay kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vay vèn s¶n xuÊt kinh doanh. - TiÕn hµnh xÕp h¹ng tÝn nhiÖm c¸c doanh nghiÖp ®Ó c¸c ng©n hµng cã c¬ së, c¨n cø cho vay - Xö lý nh÷ng kho¶n nî qu¸ h¹n: Tû lÖ nî xÊu trong toµn bé hÖ thèng Ng©n hµng nãi chung vÉn cßn cao, mét sè n¨m gÇn ®©y nî xÊu chiÕm kho¶ng 11% tæng d­ nî, trong ®ã Ng©n hµng th­¬ng m¹i Nhµ n­íc chiÕm 9% (tû lÖ nî qu¸ h¹n an toµn theo tiªu chuÈn quèc tÕ lµ d­íi 3%). ViÖc gi¶i quyÕt nî xÊu ®· ®­îc c¸c Ng©n hµng quan t©m tÝch cùc gi¶i quyÕt, song cßn nhiÒu v­íng m¾c, sè nî tån ®äng lµ rÊt lín, trong sè nî tån ®äng lo¹i cã tµi s¶n ®¶m b¶o chØ chiÕm 40% cßn l¹i kh«ng cã tµi s¶n ®¶m b¶o lµ 60%, trong 60% th× 20% lµ kh«ng cã tµi s¶n b¶o ®¶m lµ nh÷ng con nî kh«ng cßn ho¹t ®éng, hoÆc gÆp nguyªn nh©n kh¸ch quan vÒ thiªn tai, gi¶i thÓ ph¸ s¶n. PhÇn lín con nî lµ Doanh nghiÖp Nhµ n­íc hiÖu qu¶ sö dông vèn thÊp, thua lç chê gi¶i thÓ, nªn nhiÒu kho¶n nî xÊu ch­a ®­îc h¹ch to¸n chuyÓn nî qu¸ h¹n, kho¶ng h¬n 10.000 tØ ®ång tµi s¶n thÕ chÊp tån ®äng ch­a xö lý ®­îc. - C¶i tiÕn c¸c quy ®Þnh, thñ tôc vµ ®iÒu kiÖn vay vèn, nhÊt lµ c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o l·nh, cÇm cè thÕ chÊp tµi s¶n ®Ó vay vèn ng©n hµng. Thùc hiÖn b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong viÖc tiÕp cËn tÝn dông, møc l·i suÊt tÝn dông. ChÊm døt viÖc dïng vèn tÝn dông cña c¸c NHTM quèc doanh ®Ó ­u ®·i hoÆc hç trî cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. - Thµnh lËp thªm mét sè ng©n hµng chÝnh s¸ch nh»m t¸ch h¼n chøc n¨ng tÝn dông chÝnh s¸ch ra khái chøc n¨ng tÝn dông th­¬ng m¹i ®Ó cho c¸c NHTM ho¹t ®éng kinh doanh b×nh ®¼ng theo ph¸p luËt. HoÆc ph¶i t¸ch b¹ch triÖt ®Ó c¬ chÕ tÝn dông ­u ®·i víi c¬ chÕ ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng: ®ång thêi ph¶i thùc hiÖn gi¸m s¸t chÆt chÏ, tr¸nh t×nh tr¹ng h¹ch to¸n lÉn lén. - Thay ®æi c¸ch x¸c ®Þnh thêi h¹n tÝn dông cho phï hîp víi chu kú s¶n xuÊt kinh doanh (vÝ dô nh­ quy ®Þnh thêi h¹n tr¶ nî ®èi víi dù ¸n ®Çu t­ kh«ng qu¸ 10 n¨m lµ kh«ng phï hîp v× cã nhiÒu dù ¸n lín nh­ dù ¸n trång c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy kh«ng thÓ ®¸p øng yªu cÇu nµy) - T¨ng c­êng chøc n¨ng thÈm ®Þnh, qu¶n lý, gi¸m s¸t con nî cña c¸c ng©n hµng. Ng©n hµng ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn kiªn quyÕt h¬n ®èi víi nh÷ng kho¶n cho vay, kÓ c¶ viÖc b¾t c¸c doanh nghiÖp vay vèn ph¶i c¶i c¸ch, ®æi míi s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. 2.2.2_Hoµn thiÖn TTTT liªn ng©n hµng §i vµo ho¹t ®éng tõ th¸ng 7/93, nh­ng ®Õn nay quy m« thÞ tr­êng nµy vÉn cßn nhá, kÐm linh ho¹t, cßn tr«ng cËy nhiÒu vµo sù b¶o l·nh cña NHNN, ch­a ®ñ lín m¹nh ®Ó héi nhËp. §Ó ph¸t triÓn thÞ tr­êng nµy ®¸p øng ®­îc yªu cÇu héi nhËp cÇn tËp trung vµo thùc hiÖn c¸c vÊn ®Ò sau: -§Èy m¹nh viÖc cñng cè hÖ thèng ng©n hµng, t¨ng c­êng søc c¹nh tranh, tiÒm lùc tµi chÝnh vµ thùc hiÖn gi¸m s¸t chÆt chÏ ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng nh»m ®¶m b¶o sù lµnh m¹nh vµ an toµn cña c¶ hÖ thèng vµ t¹o ra nh÷ng thµnh viªn cã ®ñ uy tÝn trªn thÞ tr­êng. -¸p dông kü thuËt, c«ng nghÖ thanh to¸n hiÖn ®¹i ®Ó ®¶m b¶o viÖc thanh to¸n, chuyÓn vèn ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch nhanh gän, chÝnh x¸c ngay trong ngµy, cã nh­ vËy, c¸c giao dÞch vay m­în rÊt ng¾n tõ 1 ngµy ®Õn 1 tuÇn míi cã thÓ ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ nh÷ng giao dÞch vèn qua ®ªm, mét bé phËn chiÕm tû träng rÊt lín trong thÞ tr­êng liªn ng©n hµng. -Tæ chøc ®Êu thÇu th­êng xuyªn tÝn phiÕu kho b¹c ®ång thêi ph¸t triÓn c¸c c«ng cô cña TTTT kh¸c nh­ chøng chØ tiÒn göi, hèi phiÕu, kú phiÕu, th­¬ng phiÕu… ®Ó cã c¸c ph­¬ng tiÖn lµm thÕ chÊp trong c¸c quan hÖ vay m­în gi÷a c¸c ng©n hµng, tr¸nh nh÷ng rñi ro trong c¸c giao dÞch còng nh­ sù lÖ thuéc qu¸ nhiÒu vµo sù b¶o l·nh cña NHNN. -Thµnh lËp c¸c c«ng ty m«i giíi lµm trung gian cho c¸c giao dÞch trªn thÞ tr­êng nh»m gióp cho cung cÇu trªn thÞ tr­êng nµy gÆp nhau mét c¸ch dÔ dµng, thuËn lîi h¬n. -TiÕp tôc cñng cè vµ hoµn thiÖn viÖc cung cÊp th«ng tin cña trung t©m th«ng tin tÝn dông ng©n hµng. -Söa ®æi, bæ sung vµ ban hµnh l¹i c¸c v¨n b¶n ph¸p quy vÒ thanh to¸n bï trõ liªn ng©n hµng cho phï hîp víi LuËt ng©n hµng vµ t×nh h×nh míi. Më réng cho phÐp c¸c thµnh viªn kh¸c cña TTTT ®­îc tham gia thanh to¸n bï trõ, nhÊt lµ c¸c ng©n hµng liªn doanh vµ chi nh¸nh ng©n hµng n­íc ngoµi. KhuyÕn khÝch c¸c TCTD hoµn thiÖn c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ kü thuËt ®Ó tiÕn tíi thùc hiÖn ph­¬ng ph¸p thanh to¸n thñ c«ng vµ b¸n thñ c«ng ®ang ¸p dông. §ång thêi còng ¸p dông c¸c biÖn ph¸p b¶o mËt ®Ó tr¸nh rñi ro trong thanh to¸n ®iÖn tö. Cã vËy míi ®¸p øng ®­îc yªu cÇu thanh to¸n vèn nhanh chãng, chÝnh x¸c, an toµn. 2.2.3_Hoµn thiÖn thÞ tr­êng mua b¸n c¸c chøng kho¸n ng¾n h¹n a. ThÞ tr­êng tÝn phiÕu kho b¹c TÝn phiÕu kho b¹c th­êng cã møc ®é rñi ro thÊp nªn ®­îc ­u chuéng trªn TTTT, chóng còng lµ c«ng cô ®­îc sö dông ®Ó t¹o nguån bï ®¾p cho thiÕu hôt chi tiªu cña chÝnh phñ, nªn cã thÓ nãi ®©y lµ bé phËn thÞ tr­êng quan träng vµ chiÕm tû träng lín trong TTTT. NÕu thÞ tr­êng tÝn phiÕu kho b¹c ph¸t triÓn sÏ khiÕn cho c¸c ho¹t ®éng trªn TTTT trë lªn s«i ®éng h¬n, hoµ nhËp vµo xu thÕ Quèc tÕ. V× vËy, cÇn ph¶i ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn thÞ tr­êng tÝn phiÕu kho b¹c ®ñ kh¶ n¨ng héi nhËp: - Tæ chøc ®Êu thÇu tÝn phiÕu kho b¹c mét c¸ch ®Òu ®Æn th­êng xuyªn nh»m gióp c¸c NHTM, c¸c TCTD phi ng©n hµng, c¸c doanh nghiÖp cã kÕ ho¹ch chñ ®éng sö dông vèn cña m×nh, ®ång thêi khi cÇn thiÕt cã thÓ b¸n ra thÞ tr­êng ®Ó thu tiÒn, nh­ vËy mét l­îng tÝn phiÕu sÏ lµ c¨n cø ®Ó thùc hiÖn c¸c giao dÞch mua b¸n l¹i. Tuy nhiªn , quy m« ph¸t hµnh tÝn phiÕu kho b¹c ph¶i ®­îc ®Æt trong mèi quan hÖ nhu cÇu cña ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ tæng thÓ gi÷a vay cña thÞ tr­êng néi ®Þa vµ vay ë thÞ tr­êng n­íc ngoµi. - Kho b¹c Nhµ n­íc nªn ph¸t hµnh nhiÒu lo¹i tÝn phiÕu kho b¹c víi thêi h¹n kh¸c nhau nh­: 3 th¸ng, 6 th¸ng, 9 th¸ng hoÆc 1 n¨m, víi møc l·i xÊp xØ gÇn b»ng l·i suÊt cña tiÒn göi cã kú h¹n cïng lo¹i cña Ng©n hµng ®Ó khuyÕn khÝch c¸c chñ thÓ ®Çu t­ vµo c«ng cô nµy, ®ång thêi h¹n chÕ sù û l¹i cña ng©n s¸ch Nhµ n­íc vµo Ng©n hµng nh­ ®èi víi lo¹i tÝn phiÕu kho b¹c 364 ngµy trong thêi gian qua. - H¹n chÕ viÖc ph¸t hµnh tÝn phiÕu kho b¹c ghi danh, më réng ph¸t hµnh tÝn phiÕu kho b¹c v« danh cã thÓ chuyÓn nh­îng, ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho chóng ®­îc trao ®æi mua b¸n trªn thÞ tr­êng thø cÊp. - Cã c¸c quy chÕ níi láng ®Ó më réng c¸c thµnh viªn tham gia, ®Æc biÖt lµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh phi ng©n hµng vµ x¸c ®Þnh l·i suÊt tróng thÇu mét c¸ch hîp lý, theo s¸t thùc tÕ thÞ tr­êng ®Ó thu hót c¸c thµnh phÇn tham gia. L·i suÊt nµy sÏ lµ c¨n cø, c¬ së ®Ó t¸c ®éng ®Õn l·i suÊt ph¸t hµnh tr¸i phiÕu chÝnh phñ trªn trung t©m giao dÞch chøng kho¸n vµ c¸c lo¹i l·i suÊt cho vay ­u ®·i kh¸c tõ nguån vèn ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Kinh nghiÖm cña n­íc ta trong c¸c n¨m qua cho thÊy viÖc cè gi÷ l·i suÊt tÝn phiÕu kho b¹c thÊp h¬n l·i suÊt thÞ tr­êng ®· lµm gi¶m ®¸ng kÓ khèi l­îng tÝn phiÕu b¸n ra vµ c¶n trë sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng thø cÊp. Do vËy, rÊt cÇn cã sù phèi hîp gi÷a Bé tµi chÝnh vµ NHNN trong viÖc x©y dùng c¸c tiªu chÝ vµ ph­¬ng thøc h×nh thµnh l·i suÊt phï hîp víi thÞ tr­êng. - Th«ng b¸o ®Êu thÇu kÞp thêi vµ sím ®Õn c¸c thµnh viªn thÞ tr­êng, tr¸nh c¸c tr­êng hîp c¸c thµnh viªn thÞ tr­êng ph¶i ®Æt thÇu gÊp, kh«ng kÞp ký quü hoÆc kh«ng kÞp tham gia ®Æt thÇu. - §Èy m¹nh c«ng t¸c m«i giíi trung gian c¸c giao dÞch mua b¸n l¹i tÝn phiÕu sau khi ®Êu thÇu còng nh­ c«ng t¸c th«ng tin, tuyªn truyÒn, phæ biÕn nghiÖp vô ®Êu thÇu vµ mua b¸n l¹i sau khi ®Êu thÇu. - Nhanh chãng hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®Ó t¹o thÞ tr­êng thø cÊp cho tÝn phiÕu kho b¹c ho¹t ®éng. - NHNN cÇn gi¸m s¸t chÆt chÏ viÖc giao dÞch trªn thÞ tr­êng thø cÊp th«ng qua theo dâi cña Së Giao dÞch vµ cã chÝnh s¸ch chiÕt khÊu thÝch hîp ®Ó hç trî thÞ tr­êng. b. ThÞ tr­êng tÝn phiÕu Ng©n hµng Nhµ n­íc §©y lµ c«ng cô cã ®é rñi ro thÊp nªn còng rÊt ®­îc ­a chuéng trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ, gióp ph¸t triÓn thÞ tr­êng tiÒn tÖ lín m¹nh h¬n, dÇn ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu héi nhËp. Tuy nhiªn, NHNN chØ nªn sö dông tÝn phiÕu Ng©n hµng Nhµ n­íc khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t chÆt kiÒm chÕ l¹m ph¸t, rót bít tiÒn trong l­u th«ng. §Ó ho¹t ®éng nµy cã hiÖu qu¶ cÇn tu©n thñ c¸c yªu cÇu: - Thùc hiÖn h×nh thøc tÝn phiÕu Ng©n hµng Nhµ n­íc ghi sæ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn tiÖn cho viÖc mua b¸n, chuyÓn nh­îng trªn thÞ tr­êng thø cÊp. - C¶i tiÕn vµ thùc hiÖn c¸c thÓ thøc mua l¹i thuËn lîi, th«ng qua ph­¬ng thøc t¸i cÊp vèn, t¸i chiÕt khÊu ng¾n h¹n ®Ó khuyÕn khÝch c¸c Ng©n hµng mua tÝn phiÕu thay v× h×nh thøc mua b¾t buéc. ChØ cã trªn c¬ së thùc hiÖn tèt c¸c yªu cÇu nµy th× tÝn phiÕu Ng©n hµng Nhµ n­íc míi thùc sù trë thµnh c«ng cô h÷u dông cña TTTT. c. ThÞ tr­êng chøng chØ tiÒn göi, kú phiÕu ng©n hµng Chøng chØ tiÒn göi (CDS ) trªn TTTT lµ nh÷ng giÊy biªn nhËn cã kh¶ n¨ng chuyÓn nh­îng vÒ kho¶n vèn göi t¹i mét ng©n hµng hay mét tæ chøc tµi chÝnh nµo kh¸c, nã lµ mét c«ng cô v« danh cã møc l·i suÊt vµ thêi gian ®¸o h¹n cè ®Þnh. ë n­íc ta, CDS nµy hÇu nh­ ch­a thÓ chuyÓn nh­îng ®­îc, trõ mét sè kú phiÕu cña c¸c NHTM quèc doanh, kh¸c xa víi nh÷ng diÔn biÕn trªn TTTT Quèc tÕ, do vËy, ®Ó ph¸t triÓn ®­îc thÞ tr­êng CDS, t¨ng kh¶ n¨ng héi nhËp Quèc tÕ cña TTTT ViÖt Nam, cÇn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p sau: - CÇn ph¶i quy ®Þnh chuÈn ho¸ c¸c lo¹i CDS vÒ h×nh thøc, néi dung, kú h¹n còng nh­ c¸c quy ®Þnh vÒ viÖc ph¸t hµnh, l­u th«ng vµ chuuyÓn nh­îng. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho CDS ®­îc l­u th«ng trªn thÞ tr­êng thuËn lîi, cÇn ph¶i h­íng dÉn Ng©n hµng thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh th× ®­îc cÊp giÊy phÐp ph¸t hµnh CDS. - §­a vµo sö dông réng r·i c¸c lo¹i CDS nh­: CDS l·i suÊt cè ®Þnh, CDS l·i suÊt th¶ næi, CDS l·i suÊt chiÕt khÊu, CDS ngo¹i tÖ ®Ó t¹o ra sù phong phó, ®a d¹ng c¸c c«ng cô cho TTTT vµ t¨ng kh¶ n¨ng thu hót vèn cho c¸c ng©n hµng. - N©ng cao kh¶ n¨ng chuyÓn nh­îng, ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng­êi n¾m gi÷ CDS, cho phÐp ng­êi së h÷u CDS b¸n chøng tr­íc thêi h¹n cho bÊt kú mét tæ chøc tµi chÝnh nµo nÕu ®­îc chÊp nhËn, nh»m môc ®Ých t¨ng tÝnh hÊp dÉn còng nh­ tÝnh láng cña c«ng cô nµy. - T¹o s©n ch¬i b×nh ®¼ng vµ ph¶i trao quyÒn h¹n, quy tr¸ch nhiÖm râ rµng cho c¸c Ng©n hµng trong viÖc ph¸t hµnh CDS, ®ång thêi t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc ph¸t hµnh CDS, nh»m b¶o ®¶m an toµn cho ng­êi n¾m gi÷ CDS vµ CDS ®­îc l­u th«ng réng r·i. Trong ®iÒu 46, ch­¬ng III luËt c¸c TCTD ®· ghi khi ®­îc thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc chÊp thuËn th× TCTD ®­îc ph¸t hµnh CDS tr¸i phiÕu vµ giÊy tê cã gi¸ kh¸c ®Ó huy ®éng vèn. Cho ®Õn nay thèng ®èc NHNN míi chÊp thuËn cho mét Ng©n hµng n­íc ngoµi ®­îc ph¸t hµnh CDS b»ng VN§ lo¹i 24 th¸ng, nªn trong TTTT ë ViÖt nam cßn v¾ng bãng c«ng cô nµy. - §Ó ph¸t triÓn thÞ tr­êng th× yÕu tè rÊt quan träng lµ ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p ®Ó ph¸t triÓn ®ång bé, song song c¶ thÞ tr­êng s¬ cÊp vµ thÞ tr­êng thø cÊp, do vËy cÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho thÞ tr­êng thø cÊp cña CDS ho¹t ®éng. d. ThÞ tr­êng th­¬ng phiÕu: Ph¸p lÖnh th­¬ng phiÕu ®· cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/7/2000, LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông ®· quy ®Þnh vÒ chiÕt khÊu, t¸i chiÕt khÊu, cÇm cè th­¬ng phiÕu, nh­ng ®Õn nay c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn ph¸p lÖnh ch­a ®­îc ban hµnh nªn th­¬ng phiÕu vÉn ch­a ®­îc xuÊt hiÖn trªn TTTT ViÖt Nam mÆc dï nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng sö dông th­¬ng phiÕu ë ViÖt Nam lµ rÊt to lín. H¬n n÷a, trªn TTTT Quèc tÕ, th­¬ng phiÕu lµ mét c«ng cô rÊt phæ biÕn. V× vËy, ®Ó cã thÓ ®­a thÞ tr­êng th­¬ng phiÕu vµo ho¹t ®éng, tiÕn dÇn tíi viÖc hoµn thiÖn vµ héi nhËp, cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p sau: - Sím ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p lý cô thÓ quy ®Þnh vµ h­íng dÉn vÒ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng th­¬ng phiÕu trªn c¬ së phèi hîp gi÷a c¸c bé, ngµnh h÷u quan nh­: Bé Tµi chÝnh, NHNN, Bé T­ ph¸p, Bé th­¬ng m¹i. C¸c v¨n b¶n nµy ph¶i ®¶m b¶o sù ®ång bé, thèng nhÊt, vµ nhÊt qu¸n. - Bªn c¹nh ®ã, c¸c TCTD còng ph¶i sím cã quy chÕ chiÕt khÊu vµ t¸i chiÕt khÊu th­¬ng phiÕu cña m×nh. - CÇn ph¶i quy ®Þnh râ c¸c møc ph¹t cô thÓ vµ c¸c c¬ quan ®øng ra xö lý c¸c tranh chÊp ®èi víi nh÷ng vi ph¹m vÒ th­¬ng phiÕu cña c¸c chñ thÓ ho¹t ®éng trªn l·nh thæ ViÖt Nam ®Ó ®¶m b¶o sù an toµn cho ng­êi cÇm gi÷ th­¬ng phiÕu. - §ång thêi, cÇn nhanh chãng tiÕn hµnh xÕp h¹ng tÝn nhiÖm ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®Ó c¸c ng©n hµng cã c¬ së ®øng ra ®¶m b¶o b»ng th­ tÝn dông, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ph¸t hµnh tham gia vµo thÞ tr­êng th­¬ng phiÕu. 3. N©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c thµnh viªn 3.1_Ng©n hµng Nhµ n­íc NHNN lµ thµnh viªn ®Æc biÖt cña TTTT, th«ng qua nghiÖp vô thÞ tr­êng më mua b¸n c¸c c«ng cô trªn TTTT nh»m thùc hiÖn môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong tõng thêi kú, ®ång thêi còng lµ ng­êi tæ chøc, trùc tiÕp qu¶n lý ®iÒu hµnh mét sè lo¹i h×nh thÞ tr­êng, ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng liªn ng©n hµng. Tuy nhiªn, ngoµi nh÷ng thµnh c«ng cña NHNN, viÖc TTTT ViÖt Nam hiÖn cßn kÐm ph¸t triÓn vµ thiÕu linh ho¹t ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu héi nhËp mét phÇn lµ do NHNN ch­a thùc hiÖn tèt vai trß ®iÒu tiÕt cña m×nh trªn TTTT. V× vËy, cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao n¨ng lùc ho¹t ®éng cña NHNN, x©y dùng mét NHNN m¹nh, cã tÇm cì. - Víi t­ c¸ch lµ NHTW, NHNN tr­íc hÕt ph¶i tËp trung thùc hiÖn tèt c¸c chøc n¨ng cña NHTW, trong ho¹t ®éng cña TTTT ph¶i ®¶m b¶o lµ ng­êi can thiÖp cuèi cïng vµo thÞ tr­êng vµ chØ nªn th«ng qua c¸c c«ng cô qu¶n lý gi¸n tiÕp ®Ó t¸c ®éng chi phèi. Muèn vËy, ph¶i tiÕn hµnh c¶i tiÕn vµ x©y dùng c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña n­íc ta hiÖn nay, ®Æc biÖt lµ c«ng cô gi¸n tiÕp. - Trong ®iÒu hµnh qu¶n lý cÇn ph¶i t«n träng c¸c quy luËt kh¸ch quan vµ c¬ chÕ thÞ tr­êng. §¶m b¶o quyÒn tù chñ kinh doanh cho c¸c tæ chøc ng©n hµng, tÝn dông; ®ång thêi ®Æc biÖt chó träng n©ng cao n¨ng lùc gi¸m s¸t cña NHNN bëi ®©y lµ ch×a kho¸ ®¶m b¶o an ninh tiÒn tÖ vµ lµ c¬ së quan träng nhÊt ®Ó TTTT ph¸t triÓn lµnh m¹nh, cã hiÖu qu¶. - X©y dùng chiÕn l­îc tæng thÓ ®Ó cã kÕ ho¹ch, b­íc ®i, chÝnh s¸ch phï hîp trong qu¸ tr×nh t¹o dùng, ph¸t triÓn TTTT. - §¶m b¶o b×nh ®¼ng theo ph¸p luËt ®èi víi mäi lo¹i h×nh ng©n hµng vµ c¸c TCTD, thóc ®Èy c¹nh tranh lµnh m¹nh - ThiÕt lËp hÖ thèng th«ng tin, b¸o c¸o míi gi÷a NHNN víi c¸c Bé, ngµnh vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ®Ó phèi hîp ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. - HiÖn ®¹i ho¸ trung t©m thanh to¸n, x©y dùng trung t©m thanh to¸n quèc gia t¹i NHTW, kiÖn toµn vµ ph¸t triÓn h×nh thøc thanh to¸n bï trõ vµ c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt kh¸c ®Ó ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ vµ t¨ng nhanh qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vèn trong nÒn kinh tÕ. - N©ng cao n¨ng lùc ph©n tÝch, dù b¸o diÔn biÕn cña cung cÇu tiÒn tÖ, l·i suÊt, tû gi¸ cña TTTT ®Ó cã thÓ ra nh÷ng quyÕt ®Þnh chÝnh s¸ch ®óng ®¾n vµ can thiÖp kÞp thêi. - TiÕn hµnh rµ so¸t vµ b·i bá nh÷ng C«ng v¨n, ChØ thÞ, QuyÕt ®Þnh kh«ng cßn phï hîp víi t×nh h×nh hiÖn t¹i còng nh­ viÖc cÊp giÊy phÐp con kh«ng cÇn thiÕt ®Ó t¹o ra sù ®ång bé, thèng nhÊt trong c¸c chÝnh s¸ch còng nh­ t¹o ra chñ ®éng tÝch cùc trong ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ cña c¸c ng©n hµng. - Tõng b­íc c¶i tiÕn m« h×nh tæ chøc, cÊu tróc l¹i hÖ thèng NHTM tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng theo h­íng tinh gi¶m bé m¸y biªn chÕ, kh¾c phôc chång chÐo. - KiÖn toµn l¹i hÖ thèng thanh tra cña NHNN, t¨ng c­êng c«ng t¸c thanh tra, gi¸m s¸t cña NHNN ®èi víi ho¹t ®éng cña c¸c NHTM, tËp trung vµo nh÷ng nhiÖm vô träng yÕu nh­: chÊt l­îng tÝn dông, qu¶n lý rñi ro vµ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n; c¶i thiÖn vµ n©ng cao chÊt l­îng thanh tra; vÒ l©u dµi ph¶i h×nh thµnh bé m¸y gi¸m s¸t tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ quyÒn lùc m¹nh, hiÖu qu¶ vµ cã tÝnh ®éc lËp cao. 3.2_Ng©n hµng th­¬ng m¹i §Ó thÞ tr­êng tiÒn tÖ tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ héi nhËp Quèc tÕ th× viÖc t¹o ra hÖ thèng NHTM v÷ng m¹nh, hiÖu qu¶, søc c¹nh tranh cao cã ý nghÜa cùc kú quan träng. ChÝnh v× vËy, nhiÖm vô träng t©m hiÖn nay vµ nh÷ng n¨m tiÕp theo lµ ph¶i ®Èy m¹nh vµ c­¬ng quyÕt lµnh m¹nh ho¸ toµn bé hÖ thèng ng©n hµng, c¸c TCTD; chÊn chØnh, cñng cè toµn diÖn hÖ thèng NHTM phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa vµ héi nhËp Quèc tÕ. §Ó ®¹t môc tiªu nµy cÇn: - Cã biÖn ph¸p n©ng cao tiÒm lùc tµi chÝnh, møc vèn tù cã cho c¸c NHTM (hiÖn nay c¸c NHTM cña ta ®Òu cã vèn tù cã rÊt thÊp so víi khu vùc) *§èi víi c¸c NHTM quèc doanh: cã thÓ bæ sung vèn tù cã tõ c¸c nguån: w Thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ mét sè NHTM quèc doanh ®Ó t¨ng vèn w Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu chÝnh phñ ®Ó lÊy nguån bæ sung hoÆc NHNN cho vay d­íi h×nh thøc t¸i cÊp vèn ®Ó t¨ng tiÒm lùc tµi chÝnh. w Cho phÐp c¸c ng©n hµng gi÷ l¹i mét phÇn hoÆc toµn bé kho¶n nép vÒ sö dông vèn ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®Ó bæ sung vèn. *§èi víi c¸c NHTM cæ phÇn: w Gi¶i thÓ hoÆc s¸t nhËp c¸c ®¬n vÞ yÕu kÐm w ThÝ ®iÓm gäi vèn n­íc ngoµi th«ng qua b¸n cæ phÇn cho ng­êi n­íc ngoµi. w Ph¸t hµnh cæ phiÕu míi w T¨ng quy ®Þnh vÒ vèn ph¸p ®Þnh ®èi víi lo¹i h×nh NHTM cæ phÇn - Cñng cè vµ lµnh m¹nh ho¸ tµi chÝnh cña c¸c NHTM, trªn c¬ së: + C¬ cÊu l¹i nî, cã c¸c biÖn ph¸p t¹o nguån tµi chÝnh ®Ó xö lý sè nî ®äng, nî khoanh, t¹o m«i tr­êng tµi chÝnh lµnh m¹nh cho ng©n hµng ho¹t ®éng. + T¸ch c¸c nghiÖp vô chÝnh s¸ch vµ cho vay theo chØ ®Þnh cña chÝnh phñ ra khái c¸c ho¹t ®éng cña c¸c NHTM quèc doanh, lo¹i bá ®éc quyÒn, nh»m t¹o ®iÒu kiÖn vµ søc Ðp n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c NHTM quèc doanh. + Ban hµnh c¬ chÕ ®Ó xö lý tµi s¶n thÕ chÊp, lËp Trung t©m dÞch vô b¸n ®Êu gi¸, ph¸t triÓn c¸c C«ng ty mua b¸n nî ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ng©n hµng tiÕn hµnh ph¸t m¹i ®­îc tµi s¶n thÕ chÊp thu håi c¸c kho¶n nî. + C¶i thiÖn chÊt l­îng qu¶n lý tµi s¶n nî cña c¸c NHTM, ®Æc biÖt lµ ph©n ®Þnh râ b¶n chÊt vµ møc ®é rñi ro cña c¸c lo¹i tµi s¶n, t¨ng c­êng gi¸m s¸t qu¶n lý thu håi nî, c¶i tiÕn chÝnh s¸ch kh¸ch hµng vµ ®iÒu kiÖn tÝn dông, trÝch lËp c¸c quü ®Ó bï ®¾p c¸c kho¶n vèn thÊt tho¸t. - ¸p dông hÖ thèng kÕ to¸n theo th«ng lÖ Quèc tÕ, thùc hiÖn kiÓm to¸n ®Þnh kú vÒ c«ng khai tµi chÝnh ®èi víi c¸c NHTM. - Sím thùc hiÖn ®Ò ¸n øng dông c«ng nghÖ tin häc vµo dÞch vô thanh to¸n cña toµn bé hÖ thèng ng©n hµng. - Ph¸t triÓn c¸c chiÕn l­îc kinh doanh cña c¸c NHTM trªn c¬ së ®¸nh gi¸ ®óng c¸c ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, th¸ch thøc, c¬ héi vµ m«i tr­êng kinh doanh míi phï hîp víi lé tr×nh më cöa TTTT. - N©ng cao n¨ng lùc qu¶n trÞ, kinh doanh cña c¸c NHTM, ¸p dông c¸c c«ng cô vµ c¸ch thøc qu¶n lý míi cho phï hîp vµ theo kÞp c¸c n­íc trong khu vùc, ®Æc biÖt trong c«ng t¸c qu¶n lý vèn kh¶ dông cã hiÖu qu¶. - §Èy m¹nh h¬n n÷a c«ng t¸c ®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é kü n¨ng mäi mÆt cña ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, xö lý nghiªm minh nh÷ng tæ chøc vµ c¸ nh©n cã sai ph¹m, tõ ®ã rót ra bµi häc trong c«ng t¸c ®µo t¹o, qu¶n lý c¸n bé. 3.3_ C¸c tæ chøc m«i giíi C«ng ty m«i giíi lµ mét h×nh thøc rÊt phæ biÕn trªn TTTT quèc tÕ. §Ó ph¸t triÓn vµ héi nhËp TTTT ViÖt Nam, cÇn thiÕt ph¶i lËp mét m¹ng l­íi c¸c c«ng ty m«i giíi. §Ó thiÕt lËp lo¹i h×nh nµy, ®Çu tiªn nªn thiÕt lËp mét vµi c«ng ty m«i giíi thuéc c¸c NHTM lín ho¹t ®éng theo LuËt doanh nghiÖp ®Ó tõng b­íc rót NHNN ra khái vai trß m«i giíi vµ chØ ®ãng vai trß qu¶n lý vÜ m« trªn TTTT. Tr­íc m¾t, nªn thiÕt lËp bé phËn m«i giíi tiÒn tÖ nh­ lµ mét phßng cña c¸c c«ng ty tµi chÝnh, c«ng ty ®Çu t­ chøng kho¸n trùc thuéc c¸c NHTM. Nh­ vËy, c¸c c«ng ty nµy cã thÓ võa m«i giíi trªn TTTT võa m«i giíi trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n bëi v× thêi gian ®Çu c¶ hai lo¹i thÞ tr­êng nµy cßn ch­a ph¸t triÓn, c¸c m«i giíi ch­a phøc t¹p vµ ch­a nhiÒu. Sau nµy khi TTTT ®· ph¸t triÓn h¬n th× cã thÓ t¸ch rêi bé phËn nµy ra thµnh mét c«ng ty m«i giíi riªng ho¹t ®éng trªn TTTT. §iÒu quan träng lµ c¸c c«ng ty m«i giíi nµy ph¶i ®­îc luËt ph¸p thõa nhËn. Khi nµo TTTT ph¸t triÓn tiÕn ®Õn mét møc ®é nhÊt ®Þnh th× c¸c m¹ng l­íi m«i giíi sÏ tù ®éng ph¸t triÓn theo nh­ lµ mét tÊt yÕu cña thÞ tr­êng. 3.4_C¸c C«ng ty tµi chÝnh C¸c c«ng ty tµi chÝnh ë n­íc ta hÇu nh­ lµ cßn non trÎ. XÐt vÒ tiÒm n¨ng, c¸c tæ chøc nµy lµ c¸c chñ thÓ cã vai trß ®¸ng kÓ trªn TTTT, cho nªn khi hÖ thèng c¸c c«ng ty nµy ph¸t triÓn m¹nh sÏ cã t¸c dông thóc ®Èy TTTT ph¸t triÓn n©ng cao kh¶ n¨ng héi nhËp. Tuy nhiªn, tõ kinh nghiÖm cña Th¸i Lan vµ Malaixia, nÕu chóng ta qu¸ dÔ dµng cho c¸c c«ng ty nµy tham gia TTTT hoÆc huy ®éng tiÒn göi th× còng cã thÓ t¹o nªn nh÷ng hËu häa nghiªm träng. §Ó ph¸t triÓn hÖ thèng c¸c c«ng ty tµi chÝnh, nhÊt lµ viÖc cho phÐp huy ®éng tiÒn göi, mét mÆt ph¶i ®­a ra c¸c tiªu chuÈn cô thÓ, mÆt kh¸c ph¶i t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng ë c¸c c«ng ty tµi chÝnh, ®¶m b¶o sù ho¹t ®éng lµnh m¹nh, an toµn, ph¸t huy ®­îc vai trß ®èi víi nÒn kinh tÕ. 4. §a d¹ng ho¸ vµ ph¸t triÓn c¸c c«ng cô míi cña TTTT C¸c c«ng cô trªn TTTT chÝnh lµ hµng ho¸ cho thÞ tr­êng ho¹t ®éng, nh­ng nã ph¶i ®a d¹ng, phong phó, phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ tr­êng c¶ ë hiÖn t¹i vµ trong t­¬ng lai. Nh­ vËy, ®Ó ph¸t triÓn vµ héi nhËp TTTT n­íc ta ®ßi hái ph¶i cñng cè, hoµn thiÖn c¸c c«ng cô ®· cã, ®ång thêi ph¶i t¹o ra c¸c c«ng cô míi phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña TTTT vµ xu thÕ trªn TTTT Quèc tÕ. 4.1_C¸c hîp ®ång mua l¹i §Ó ph¸t triÓn c¸c c«ng cô nµy, NHNN cÇn so¹n th¶o mét tháa ­íc chung vÒ hîp ®ång mua l¹i ®Ó cho c¸c thµnh viªn thÞ tr­êng cïng ký kÕt. Trong ®ã cÇn ph¶i bao hµm ®Çy ®ñ c¸c néi dung sau: *Thêi h¹n hîp ®ång vµ gi¸ chøng kho¸n ng¾n h¹n ®­îc mua b¸n: Do hai bªn tho¶ thuËn *QuyÒn lîi cña ng­êi ®­îc chuyÓn nh­îng: ng­êi ®­îc chuyÓn nh­äng cã ®Çy ®ñ quyÒn së h÷u ®èi víi chøng kho¸n trong thêi gian hîp ®ång, cã thÓ thùc hiÖn c¸c quyÒn g¾n víi quyÒn së h÷u cho ®Õn khi hÕt h¹n hîp ®ång *ThÓ thøc giao chøng kho¸n vµ thêi ®iÓm chuyÓn quyÒn së h÷u + ChuyÓn giao thùc sù: Trùc tiÕp giao chøng kho¸n ng¾n h¹n cho nhau hoÆc chuyÓn chøng kho¸n ghi sæ. + ChuyÓn giao vÒ mÆt ph¸p lý: Ng­êi chuyÓn nh­îng vÉn gi÷a chøng kho¸n nh­ng cam kÕt sÏ c¸ biÖt ho¸ c¸c chøng kho¸n ®· chuyÓn nh­îng theo tªn cña ng­êi ®­îc chuyÓn nh­îng hoÆc ng­êi ®­îc uû quyÒn vµ ng­êi nµy cã quyÒn kiÓm tra sè chøng kho¸n ®ã bÊt cø lóc nµo trong thêi gian hîp ®ång. *NghÜa vô cña c¸c bªn + Trong thêi gian hîp ®ång, ng­êi chuyÓn nh­îng kh«ng ®­îc phÐp chuyÓn nh­îng hoÆc ®em thÕ chÊp chøng kho¸n cho mét bªn thø ba kh¸c. + Khi hîp ®ång ®Õn h¹n, ng­êi chuyÓn nh­îng ph¶i thanh to¸n cho ng­êi ®­îc chuyÓn nh­îng theo gi¸ ®· tho¶ thuËn vµ ng­êi nµy cã tr¸ch nhiÖm tr¶ l¹i chøng kho¸n ®· nhËn cho ng­êi chuyÓn nh­îng nªn ®· nhËn chøng kho¸n hoÆc ra lÖnh chuyÓn kho¶n chøng kho¸n ghi sæ. Tr­êng hîp chøng kho¸n vÉn do ng­êi chuyÓn nh­îng gi÷ th× chØ cÇn chÊm døt viÖc cã thÓ ho¸ chøng kho¸n ®ã theo tªn ng­êi ®­îc chuyÓn nh­îng. - Trong thêi gian tr­íc m¾t, ®Ó t¨ng tÝnh hiÖu qu¶ cña c«ng cô nµy th× chØ nªn quy ®Þnh giao dÞch c¸c hîp ®ång mua l¹i cã kú h¹n tèi ®a lµ 30 ngµy, nÕu cã thêi h¹n dµi h¬n sÏ ¶nh h­ëng ®Õn thÞ tr­êng vµ lÊn s©n c¸c giao dÞch kh¸c. 4.2_C¸c c«ng cô kh¸c Ngoµi hîp ®ång mua l¹i, còng cÇn ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch, ®Ó ®­a thªm c¸c c«ng cô kh¸c vµo ho¹t ®éng nh»m t¹o sù ®a d¹ng cho c¸c c«ng cô nh­: chÊp phiÕu ng©n hµng, chøng chØ tiÒn göi; ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng cô ®ang phæ biÕn trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ Quèc tÕ nh­: tiÒn göi kú h¹n Eurocurrency, chøng chØ tiÒn göi Eurocurrency cã thÓ chuyÓn nh­îng, c¸c hîp ®ång t­¬ng lai b¶o hiÓm rñi ro l·i suÊt, c¸c hîp ®ång kú h¹n b¶o hiÓm rñi ro l·i suÊt… 5. HiÖn ®¹i ho¸ c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ ®µo t¹o nguån nh©n lùc Mét nguyªn nh©n quan träng lµm cho TTTT ViÖt Nam chËm ph¸t triÓn dÉn tíi ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu héi nhËp lµ do lùc l­îng c¸n bé ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ t¹i c¸c TCTD cßn yÕu kÐm vÒ n¨ng lùc vµ tr×nh ®é. HÇu hÕt lµ ®­îc ®µo t¹o trong thêi kú nÒn kinh tÕ ®­îc qu¶n lý theo c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, v× vËy, rÊt lóng tóng khi chuyÓn sang ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, trong m«i tr­êng luËt ph¸p s¬ khai, kh«ng ®ång bé. Kh¶ n¨ng ph©n tÝch vµ thÈm ®Þnh dù ¸n cña c¸n bé ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ rÊt yÕu, ®ång thêi, mét bé phËn kh«ng nhá suy tho¸i vÒ ®¹o ®øc, tiÕp tay mãc ngoÆc víi kh¸ch hµng…lµ nguyªn nh©n lµm cho tû lÖ nî qu¸ h¹n cña hÖ thèng TCTD cao, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ thÊp. Do ®ã, cÇn cã c¸c gi¶i ph¸p ®ång bé ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kinh doanh tiÒn tÖ võa cã tr×nh ®é, n¨ng lùc chuyªn m«n cao, võa cã phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt: - Nhanh chãng n©ng cao kiÕn thøc vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng, tr×nh ®é am hiÓu vÒ ph¸p luËt vµ båi d­ìng kiÕn thøc nghiÖp vô kinh doanh tiÒn tÖ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng th«ng qua ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i. - X©y dùng c¸c m« h×nh thùc hµnh, n©ng cao kü n¨ng nghiÖp vô kinh doanh tiÒn tÖ; Ban hµnh quy chÕ, quy tr×nh ho¹t ®éng ®èi víi c¸n bé kinh doanh tiÒn tÖ s¸t hîp víi thùc tÕ, ®iÒu hµnh theo c¬ chÕ vµ kiÓm tra gi¸m s¸t, xö lý theo quy chÕ, quy tr×nh; Khen th­ëng vµ xö ph¹t nghiªm minh, kÞp thêi; g¾n quyÒn lîi víi tr¸ch nhiÖm. - Th­êng xuyªn thùc hiÖn viÖc kiÓm tra, kiÓm so¸t vµ thùc hiÖn lu©n phiªn c¸n bé thanh tra ®Ó h¹n chÕ nh÷ng hiÖn t­îng tiªu cùc - Th­êng xuyªn trau dåi ®¹o ®øc, t¸c phong lµm viÖc khoa häc - §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho ®éi ngò kinh doanh tiÒn tÖ ho¹t ®éng hiÖu qu¶ cÇn cã mét sè biÖn ph¸p bæ trî, trong ®ã, quan träng nhÊt lµ t¹o m«i tr­êng ph¸p lý ®ång bé, phï hîp víi ®iÒu kiÖn m«i tr­êng kinh doanh tiÒn tÖ cña ViÖt Nam… Bªn c¹nh viÖc n©ng cao n¨ng lùc ho¹t ®éng cña ®éi ngò c¸n bé, hiÖn ®¹i ho¸ c¬ së vËt chÊt kü thuËt nh»m ®¸p øng kh¶ n¨ng héi nhËp Quèc tÕ còng lµ mét yªu cÇu rÊt cÊp b¸ch. KÓ tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ho¹t ®éng cña c¸c chñ thÓ kinh doanh trªn TTTT, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng c¸c tæ chøc tÝn dông, NHNN, kho b¹c Nhµ n­íc… ®· ®­îc hiÖn ®¹i ho¸, tuy nhiªn cßn thÊp so víi yªu cÇu n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng vµ cßn kho¶ng c¸ch kh¸ xa so víi khu vùc vµ thÕ giíi. V× vËy, cÇn cã c¸c gi¶i ph¸p hiÖn ®¹i ho¸ ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ, nh»m tiÕn tíi héi nhËp víi TTTT khu vùc vµ thÕ giíi. Trong ®ã, ®Æc biÖt cÇn hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng th«ng tin. ChÝnh v× thiÕu th«ng tin vÒ kh¸ch hµng, vÒ thÞ tr­êng vµ kh¶ n¨ng trao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông h¹n chÕ dÉn ®Õn kh¶ n¨ng ph©n tÝch vµ thÈm ®Þnh dù ¸n cña c¸n bé kinh doanh tiÒn tÖ yÕu kÐm. Do ®ã, cÇn ph¶i cã gi¶i ph¸p x©y dùng hÖ thèng th«ng tin hiÖn ®¹i, nèi m¹ng th«ng suèt gi÷a c¸c chñ thÓ tham gia ho¹t ®éng trªn TTTT; gi÷a NHNN, kho b¹c Nhµ n­íc víi c¸c TCTD, gi÷a c¸c TCTD víi nhau; gi÷a c¸c TCTD víi c¸c kh¸ch hµng lµ doanh nghiÖp… ._.