Phát triển nhà tạo lập thị trường trái phiếu ở Việt Nam

hát triển. Trong một số cuộc hội thảo gần đây của Bộ Tài chính, vấn đề xây dựng nhà tạo lập thị trường cho mặt hàng trái phiếu thường xuyên được đề cập đến và coi như là một trong những giải pháp trọng tâm nhằm thúc đẩy thị trường trái phiếu phát triển. Vậy nhà tạo lập thị trường là gì? Việc xây dựng và phát triển hệ thống nhà tạo lập trên thị trường trái phiếu Việt Nam cần được thực hiện như thế nào? Đề tài mà nhóm chúng tôi trình bày dưới đây xin được giải đáp phần nào những câu hỏi nêu ra trên để cô giáo và các bạn cùng tìm hiểu. Do khả năng thu thập thông tin và phân tích còn hạn chế nên có gì thiếu sót mong cô giáo và các bạn thông cảm. Xin chân thành cảm ơn! NỘI DUNG Chương I: Nhà tạo lập thị trường I.Nhà tạo lập thị trường 1. Khái niệm. Theo báo cáo của Tổ chức Quốc tế các Uỷ ban Chứng khoán – ISOCO(1999):Nhà tạo lập thị trường là những thành viên tham gia trên các thị trường mua bán các công cụ tài chính hoạt động theo phương thức khớp giá, thực hịên chức năng đặt các lệnh chào mua chào bán. Những nhà tạo lập thị trường tạo ra thị trường có tính thanh khoản cao bằng cách thường xuyên yết lên các mức giá chào mua, chào bán, qua đó đảm bảo một thị trường hai chiều. Định nghĩa tại http:// www.investopedia.com như sau: Nhà tạo lập thị trường là một công ty môi giới giao dịch chấp nhận rủi ro nắm giữ một khối lượng nhất định của một loại chứng khoán nhất định để nhằm hỗ trợ, thúc đẩy giao dịch đối với loại chứng khoán đó. Mỗi nhà tạo lập thị trường sẽ cạnh tranh trên thị trường để nhận được lệnh đặt từ phía khách hàng (là các nhà đầu tư tham gia trên thị trường) bằng cách báo các mức giá chào mua, chào bán đối với một khối lượng chắc chắn có thể giao dịch của loại chứng khoán nhất định. Khi nhận được lệnh đặt từ phía khách hàng, nhà tạo lập thị trường sẽ gần như ngay lập tức bán những chứng khoán mà tổ chức đó nắm giữ trong kho hoặc tìm kiếm một lệnh đối ứng phù hợp. Toàn bộ quá trình này diễn ra trong khoảng vài giây. Theo khái niệm này thì nhà tạo lập thị trường sẽ đóng đồng thời vai trò của nhà môi giới và đơn vị giao dịch, tuỳ thuộc vào đặc tính của giao dịch được tiến hành. Công ty giao dịch(đơn vị giao dịch): là công ty sẵn sàng tiến hành mua, bán chứng khoán cho tài khoản riêng của công ty. Công ty này đóng vai là một trong hai phía mua hoặc bán khi thực hiện giao dịch. Có nghĩa công ty sẽ thực sự phải mua bán chứng khoán và chịu những rủi ro, hưởng lợi nhuận đối với chứng khoán nằm trong tài khoản cuả mình Như thế nhà tạo lập thị trường có thể đứng trên cả hai phía của thị trường để chào mua và chào bán. Khoảng chênh lệch giữa mức giá chào mua và chào bán được gọi là chênh lệch mua-bán. 2. Chức năng của nhà tạo lập thị trường. Nhà tạo lập thực hiện hai công việc để đáp ứng các lệnh từ phía các nhà đầu tư. Thứ nhất: nhà tạo lập đặt các lệnh chào mua, chào bán. Thứ hai: Nhà tạo lập thực hiện chức năng môi giới trong trường hợp: - Lệnh đặt mua đến nhưng nhà tạo lập thị trường không đủ số chứng khoán đặt mua trong tài khoản của mình. - Lệnh đặt bán đến nhưng nhà tạo lập không đủ khả năng để mua toàn bộ số chứng khoán đặt bán hoặc một phần khối lượng của khách hàng đặt ra. Để tìm lệnh đối ứng này, nhà tạo lập thị trường này sẽ phải tìm đến một nhà tạo lập thị trường khác. Nhà tạo lập thị trường kia có thể trực tiếp mua hoặc bán hoặc cũng có thể chuyển tiếp đến một lệnh mua hoặc bán của một nhà đầu tư khác mà họ nhận được sang để đối ứng. Cơ chế này được thực hiện rất nhanh thông qua công nghệ cơ sở của toàn thị trường. 3. Phân loại Theo đối tượng: - Nhà tạo lập cho trái phiếu - Nhà tạo lập cho cổ phiếu Theo thị trường: - Nhà tạo lập thị trường với hệ thống tạo lập trên thị trường trên sàn giao dịch điện tử, đấu giá theo giá.( NASDAQ) - Nhà tạo lập thị trường với hệ thống tạo lập trên thị trường tập trung trên sàn giao dịch cổ điển đấu giá theo lệnh. - Nhà tạo lập thị trường với hệ thống tạo lập thị trường trên sàn giao dịch điện tử khớp lệnh. II. Nhà tạo lập thị trường cho trái phiếu. 1.Đặc điểm. Với thị trường trái phiếu, tuy xét trên phương diện ít rủi ro hơn so với cổ phiếu, tuy nhiên nhà tạo lập thị trường tham gia trên thị trường này thường có những yêu cầu đặc thù liên quan trực tiếp đến đặc tính của trái phiếu: giao dịch trái phiếu thường có khối lượng và giá trị lớn nên thời gian tiến hành thường lâu hơn. Bên cạnh đó một nhà tạo lập thị trường thông thường dù có vốn lớn đến đâu cũng rất khó có thể đảm bảo tiến hành được tất cả các giao dịch bằng lượng chứng khoán “trong kho” của mình, và cũng không thể đảm bảo luôn tìm kiếm được các lệnh đặt đối ứng cần thiết của khách hàng. Thực tế này dẫn đến tổ chức tham gia tạo lập thị trường trên thị trường trái phiếu có hai cấp độ: Cấp độ thứ nhất: Các công ty giao dịch Cấp độ thứ hai : Môi giới giao dịch nội bộ (Inter-dealer broker) Những tổ chức này đóng vai trò như những trung gian giữa các công ty môi giới chính trên thị trường với mục đích hỗ trợ, thúc đẩy các giao dịch nội bộ giữa các tổ chức này. Đối tượng giao dịch của họ là các công ty môi giới khác, các nhà môi giới khác, các tổ chức nhận quản lý danh mục đầu tư, tín thác… Ngoài ra nhà tạo lập trên thị trường trái phiếu còn có những đặc điểm sau: - Cần có các công cụ tự bảo hiểm để phòng ngừa rủi ro: hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai, hoán đổi, quyền lựa chọn… tiêu biểu là các “Hợp đồng mua bán lại”. Đây là hình thức vay vốn ngắn hạn dành cho các nhà kinh doanh trái phiếu. Nhà kinh doanh bán trái phiếu lại cho nhà đầu tư và mua lại trái phiếu vào một ngày xác định, thường từ 1 ngày đến 2 tuần. Thông qua hợp đồng mua bán lại họ có thể tăng khả năng về vốn để nắm giữ khối lượng trái phiếu lớn hơn. - Chịu rủi ro về lãi suất và thanh khoản đối với các loại trái phiếu đang nắm giữ. Do hoạt động của nhà tạo lập thị trường đảm bảo luôn có một thị trường cho những nhà đầu tư muốn bán chứng khoán trước khi đáo hạn. Vì vây, họ thường phải có một khối lượng vốn lớn cần thiết để sẵn sàng mua chứng khoán khi nhà đầu tư yêu cầu, cũng như nắm giữ một khối lượng chứng khoán nhất định để bán lại cho nhà đầu tư. 2.Vai trò. - Duy trì tính linh hoạt của thị trường đối với trái phiếu khi trái phiếu đó được phát hành ra thị trường. - Tăng khả năng thực hiện giao dịch trái phiếu có thể sinh lời do sự cạnh tranh về giá cả đặt ra giữa các nhà tạo lập thị trường khác nhau đối với cùng một loại trái phiếu. - Thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư tới một loại trái phiếu doanh nghiệp không niêm yết trên thị trường. - Tăng tính linh hoạt của thị trường đối với một loại trái phiếu khi tăng số lượng các nhà tạo lập thị trường. - Tăng tính thanh khoản của trái phiếu: vì các nhà tạo lập phải thường xuyên yết lên các mức giá chào mua, chào bán nên đảm bảo thị trường luôn hai chiều. III. Những yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động tạo lập thị trường trái phiếu Do đặc tính của ngành kinh doanh chứng khoán, và đặc điểm của trái phiếu nên hoạt động của các nhà tạo lập luôn chịu ảnh hưởng từ các điều kiện tài chính bên ngoài, đồng thời chịu ảnh hưởng từ các điều kiện chủ quan của nhà tạo lập. Hiện nay ở Việt Nam các trung gian tài chính trên thị trường trái phiếu là các công ty chứng khoán,tuy nhiên các CTCK vẫn chưa thực hiện nghiệp vụ thực sự của các nhà tạo lập thị trường, đó là: yết giá, số lượng mua và bán trái phiếu. Trong thời gian tới, khi khối lượng trái phiếu công ty nhiều lên, các công ty chứng khoán sẽ cần thay đổi để thực hiện được chức năng tạo lập thị trường. Vì thế sau đây ta sẽ phân tích những yếu tố ảnh hưởng một công ty chứng khoán làm chức năng tạo lập thị trường cho trái phiếu. 1.Yếu tố nội tại-chủ quan. Đối với hoạt động tạo lập thị trường trái phiếu, một số vấn đề chủ quan mà một công ty phải đối mặt đó là: vấn đề về khả năng tài chính, khả năng nắm bắt thông tin thị trường, khả năng phân tích nhu cầu thị trường, kĩ thuật hoạt động và vấn đề các công cụ phòng vệ. Khả năng tài chính Đây là yếu tố hàng đầu khi một công ty chứng khoán muốn trở thành một nhà tạo lập thị trường cho trái phiếu. - Do đặc tính trái phiếu, giá trị của mỗi lần giao dịch thường rất lớn, nên khả năng tài chính mạnh sẽ tạo cho công ty một cơ sở vững chắc để tham gia. - Mỗi thị trường đều có những quy định rõ ràng về yêu cầu tài chính đối với mỗi công ty muốn đăng ký làm nhà tạo lập, điều này được quy đinh trong luật pháp. b. Khả năng nắm bắt thông tin thị trường. Đây là cơ sở đảm bảo cho một nhà tạo lập thị trường thành công. Nắm bắt và phân tích tốt tốt tình hình thị trường, mô hình hoá bài toán “lưu kho” ước lượng nhu cầu tài chính cần thiết theo đặc tính thị trường là hai bài toán mà mỗi công ty chứng khoán buộc phải giải quyết trước khi muốn thực hiện hoạt động tạo lập thị trường. c. Nhân sự và khả năng tiến hành. Đây là vấn đề liên quan đến kĩ thuật hoạt động. Hoạt động để tiến hành chức năng tạo lập thị trường bao gồm nhiều hoạt động khác nhau như đã phân tích ở trên. Công ty chứng khoán khi thực hiện chức năng tạo lập thị trường sẽ phải phối hợp các hoạt động hiện có tại công ty. Để có thể tham gia vào giao dịch với vai trò đối tác với nhà đầu tư, công ty cần phát huy các bộ phận phân tích, đưa vào hoạt động tự doanh, quản lý danh mục đầu tư. Để có thể mở rộng phạm vi khách hàng, công ty cần phối hợp tốt các bộ phận môi giới và tư vấn. 2.Yếu tố bên ngoài-khách quan. a. Yếu tố vĩ mô Các yếu tố vĩ mô có thể gây tác động với một nhà tạo lập thị trường: tình hình thế giới, các thị trường chứng khoán trong khu vực, tình hình kinh tế trong nước, mô hình thị trường, quy định pháp luật, các ưu đãi và rủi ro, đặc biệt là rủi ro thông tin không cân xứng. - Tình hình thế giới: Thị trường chứng khoán là một bộ phận cấu thành quan trọng của thị trường tài chính, là kênh huy động vốn lớn của nền kinh tế và nó cũng sẽ chịu những ảnh hưởng từ thị trường chứng khoán thế giới và khu vực.Biến động về tỉ giá có thể tăng lợi nhuận hoặc cũng có thể đe doạ đến những trái phiếu phát hành bằng ngoại tệ mà nhà tạo lập thị trường đang nắm giữ, biến động về một loại hàng hoá bất kỳ trên thị trương thế giới, chẳng hạn như giá dầu, chắc chắn sẽ có tác động tới giá trái phiếu mà các tập đoàn dầu khí lớn phát hành… - Tình hình kinh tế trong nước: Nền kinh tế trong nước cũng có những ảnh hưởng không nhỏ đến thị trường trái phiếu: lãi suất thị trường, tính ổn định trong nền kinh tế…từ đó ảnh hưởng đến hoạt động của các công ty này. - Mô hình thị trường: Mỗi hình thức tổ chức thị trường khác nhau sẽ có những hình thức hoạt động tương ứng của nhà tạo lập thị trường, theo đó là các quyền lợi và nghĩa vụ nhất định.Việc lựa chọn một mô hình tạo lập thị trường phù hợp không chỉ là tìm và chọn hay xây dựng mới mà bao gồm cả việc điều chỉnh bản thân thị trường hiện tại thành mô hình thích ứng với sự tồn tại của nhà tạo lập thị trường, do đó mỗi công ty chứng khoán khi có chiến lược trở thành một nhà tạo lập thị trường cần đánh giá và dự kiến những khả năng có thể xảy ra với cấu trúc thị trường, một mặt để điều chỉnh các hoạt động hiện đang tiến hành cho phù hợp, mặt khác để có chiến lược phù hợp với mục tiêu. - Quy định pháp luật: Luật định trên thị trường chứng khoán luôn là cơ sở cho mọi hoạt động diễn ra trên thị trường. Đặc biệt với hoạt động tạo lập thị trường là hoạt động có đặc tính điều phối có thể dẫn đến thao túng thị trường do đó các điều luật quy định thường rất chặt chẽ, một mặt đảm bảo hiệu quả hoạt động, một mặt đảm bảo tránh được các hoạt động tiêu cực. Do đó, các điều luật một mặt hỗ trợ cho hoạt động của các nhà tạo lập thị trường, nhưng mặt khác cũng sẽ gây ra những cản trở nhất định đối với hoạt động tạo lập thị trường. - Rủi ro: rủi ro về thông tin không cân xứng, rủi ro lãi suất. b. Yếu tố vi mô. Có hai tác nhân vi mô có thể gây tác động đến hoạt động của nhà tạo lập thị trường là: - Cạnh tranh giữa các nhà tạo lập thị trường và từ phía các tổ chức tài chính-ngân hàng khác. Áp lực cạnh tranh, đặc bịêt với những thị trường được tổ chức theo mô hình NASDAQ, là rất lớn. Các nhà tạo lập thị trường phải luôn phân tích để có các quyết định hợp lý về qui mô, về các mức giá chào mua, chào bán. Cạnh tranh càng mạnh thì giá yết sẽ càng phải bám sát với giá thị trường và lợi nhuận do đó cũng sẽ giảm xuống.Tuy nhiên đối với những thị trường tổ chức theo mô hình NYSE, nơi mà mỗi chuyên gia đều chịu trách nhiệm hoàn toàn với một loại chứng khoán nhất định thì áp lực cạnh tranh hầu như không có. - Ảnh hưởng từ phía khách hàng. Khách hàng là một yếu tố tác động đến hoạt động tạo lập thị trường.Khách hàng luôn muốn tìm đến những mức giá tốt nhất với mức rủi ro mà theo họ là thấp nhất, điều này càng làm gia tăng áp lực lên các tổ chức này. Chương II: Phát triển nhà tạo lập thị trường trái phiếu ở Việt Nam I. Sự cần thiết phát triển nhà tạo lập thị trường trái phiếu. Để trả lời cho câu hỏi này chúng ta sẽ nghiên cứu và phân tích thực trạng thị trường trái phiếu ở Việt Nam. Ở Việt Nam, thị trường trái phiếu đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp vốn, đặc biệt là vốn đầu tư trung và dài hạn cho nền kinh tế.Tuy nhiên thị trường trái phiếu hiện này còn khá non trẻ,quy mô còn nhỏ(ước tính khoảng 7 tỷ USD), chủ yếu là trái phiếu Chính phủ trong khi trái phiếu của doanh nghiệp còn khá hạn chế. Tính thanh khoản của các loại trái phiếu còn thấp… Một trong những khó khăn mà thị trường trái phiếu Việt Nam đang đối mặt là không có nhà tạo lập thị trường đúng nghĩa. Hiện nay các đối tượng tham gia trên thị trường trái phiếu còn rất hạn chế, các nhà đầu tư mua trái phiếu chủ yếu là nhằm mục đích đầu tư dài hạn nên ít có nhu cầu bán lại trái phiếu.Mặt khác khi có nhu cầu bán lại thì lại gặp khó khăn do thị trường không có những nhà tạo lập thị trường sẵn sàng mua lại trái phiếu với giá hợp lý. Kinh nghiệm của nhiều nước cho thấy, các nhà tạo lập thị trường có vai trò quan trọng trong việc phát triển thị trường trái phiếu, thiếu các nhà tạo lập thị trường thì thị trường sẽ không thể sôi động. Vì thế một trong những giải pháp trọng tâm nhằm phát triển thị trường trái phiếu là việc thiết lập hệ thống các nhà tạo lập thị trường trái phiếu. Với vai trò là trung gian tài chính hoạt động chuyên nghiệp nhằm duy trì sự công bằng, cạnh tranh và hiệu quả, hệ thống nhà tạo lập thị trường sẽ giúp phát triển thị trường trái phiếu, đồng thời tăng tính thanh khoản cũng như khả năng giao dịch trên thị trường thứ cấp. II.Thực trạng nhà tạo lập thị trường ở Việt Nam. 1. Thực trạng - Thị trường chứng khoán năm 2004 các chuyên gia nhận định là chưa có một nhà tạo lập thị trường nào: - Hiện nay, số lượng nhà tạo lập thị trường trên thị trường chứng khoán Việt Nam rất ít : HSC, VCBS… 2.Nguyên nhân: - Thiếu vốn: vì khi đã là nhà tạo lập thị trường thì có thể nói họ là đại gia về một số loại chứng - Thiếu các công cụ phát sinh trên thị trường trái phiếu như: TP hoán đổi, quyền lựa chọn, hợp đồng kỳ hạn… - Thị trường chứng khoán ở nước ta mới thành lập do đó thiếu kinh nghiệm về nhà tạo lập thị trường. III. Mô hình nhà tạo lập thị trường.(có thể ứng dụng ở Việt Nam) Hiện nay ở Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội và sàn giao dịch chứng khoán TPHCM đều là giao dịch điện tử khớp lệnh liên tục .Xuất phát từ thực tiễn này, chúng tôi xin trình bày mô hình hệ thống tạo lập trên sàn giao dịch điện tử khớp lệnh. Với hệ thống này, có hai hình thức là hệ thống tạo lập thị trường tập trung và hệ thống tạo lập phi tập trung. Tuy nhiên, mô hình hệ thống tạo lập thị trường tập trung đã không còn tồn tại kể từ năm 2001, trái lại mô hình tạo lập thị trường phi tập trung như Euronext hiện đang là một xu thế mới và được áp dụng rộng rãi. Đây là một mô hình tương đối linh động, mỗi thị trường đều có thể áp dụng theo các hình thức khác nhau với cơ chế hoạt động của nhà tạo lập thị trường có những điểm khác nhau nhất định. * Mô hình hệ thống tạo lập thị trường phi tập trung trên sàn giao dịch điện tử khớp lệnh. 1. Tên gọi nhà tạo lập thị trường Mô hình này được sử dụng tại các dạng thị trường với tên gọi của nhà tạo lập thị trường tương ứng sau: Ở Euronext: tổ chức cung cấp thanh khoản. Ở Ý : chuyên gia Athens : nhà tạo lập thị trường 2.Cơ chế hoạt động của nhà tạo lập thị trường. - Các nhà tạo lập thị trường phải sử dụng tài khoản của mình để liên tục yết các lệnh giới hạn chào mua, chào bán với khối lượng theo quy định của sàn.Với mỗi loại chứng khoán có thể có cùng nhiều nhà tạo lập tham gia tạo lập thị trường. - Các nhà tạo lập thị trường cạnh tranh với chính các nhà đầu tư công chúng. Nhà đầu tư khi đặt lệnh thì cũng đồng thời cùng với nhà tạo lập thị trường tạo tính thanh khoản cho thị trường. Với mỗi giao dịch, thường cả hai phía đối tác đều là nhà đầu tư công chúng, nhà tạo lập chỉ thực hiện chức năng môi giới hoặc tự động kết nối các lệnh tương thích. 3.Quyền lợi và trách nhiệm của nhà tạo lập. Bảng: mô tả quyền lợi và trách nhiệm của nhà tạo lập trên dạng thị trường Euronext, sàn giao dịch Italia, sàn giao dịch Athens. Dạng thị trường Trách nhiệm Quyền lợi Euronext tại Paris/Amsterdam/Brussels và Lisbon: Tổ chức cung cấp thanh khoản - Liên tục yết giá mua và giá bán với khối lượng nhỏ nhất và khoảng chênh lệch lớn nhất để đảm bảo đạt được khối lượng giao dịch tối thiểu trong ngày. - Đặt lệnh trên thị trường báo giá. - Không mất phí giao dịch. - Chứng khoán trong tài khoản có thể do các cổ đông của công ty niêm yết loại chứng khoán đó cung cấp. Sàn giao dịch Italia: Chuyên gia - Liên tục yết giá mua và giá bán với khối lượng nhỏ nhất và khoảng chênh lệch lớn nhất để đảm bảo được khối lượng giao dịch tối thiểu trong ngày. - Lập hai bản báo cáo tài chính mỗi năm cho công ty niêm yết mà chuyên gia đó phụ trách. - Tổ chức hai buổi gặp gỡ giữa ban lãnh đạo công ty và các nhà đầu tư chuyên nghiệp mỗi năm. - Không mất phí giao dịch. - Đặc quyền nắm thông tin về công ty niêm yết. Sàn giao dịch Athens: Nhà tạo lập thị trường “Gần như” liên tục yết giá mua và giá bán với khối lượng nhỏ nhất và khoảng chênh lệch lớn nhất để đảm bảo đạt được khối lượng giao dịch tối thiểu trong ngày. - Cung cấp tính thanh khoản bằng cách mua lại các hợp đồng phái sinh. - Miễn thuế. - Chứng khoán trong tài khoản có thể do các cổ đông chính của công ty niêm yết loại chứng khoán đó cung cấp. IV. Phương hướng phát triển nhà tạo lập thị trường ở Việt Nam Ngày 13/3/2006 Bộ Tài chính phối hợp với Viện nghiên cứu Nomura tổ chức Hội thảo về hệ thống các nhà tạo lập thị trường trái phiếu Chính phủ Việt Nam. Theo khuyến nghị của các chuyên gia: Việt Nam cần cải tổ từng bước thị trường trái phiếu và áp dụng thí điểm hệ thống các nhà tạo lập thị trường trái phiếu (PD) để đến năm 2010 sẽ bắt đầu chính thức xây dựng lại mô hình PD. Đối với thị trường sơ cấp: khuyến nghị cải tổ bao gồm chuyển dần việc tập trung phát hành trái phiếu kỳ hạn 2,3 và 5 năm theo hình thức đấu thầu, tập trung phát hành thông qua hình thức bảo lãnh đối với trái phiếu kỳ hạn 10 đến 15 năm, thông báo các kế hoạch, hình thức và lịch trình phát hành định kỳ, nới lỏng lãi suất trần. Đối với thị trường thứ cấp: cần ban hành quy định về repo( hợp đồng mà theo đó người bán chứng khoán thoả thuận mua lại tại một thời điểm cụ thể với giá xác định), soạn thảo hợp đồng khung repo, sửa đổi yêu cầu về báo cáo.. LỜI KẾT Như chúng ta đã thấy, với tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam như hiện nay thì nhu cầu về vốn cho đầu tư trong những năm tới là rất lớn. Vì vậy việc phát thị trường vốn nói chung, thị trường trái phiếu nói riêng đang ngày càng trở nên cấp thiết đối với Việt Nam.Và với những phân tích như trong đề tài chúng tôi đã đưa ra thì việc xây dựng và phát triển các nhà tạo lập cho thị trường trái phiếu là một giải pháp hết sức thiết thực. Với vai trò là một trung gian tài chính hoạt động chuyên nghiệp nhằm duy trì sự công bằng, cạnh tranh và hiệu quả, hệ thống các nhà tạo lập thị trường sẽ giúp phát triển thị trường trái phiếu, thông qua việc tăng tính thanh khoản của trái phiếu cũng như khả năng giao dịch trên thị trường thứ cấp. Tài liệu tham khảo Giáo trình thi trường chứng khoán Web: www.vietnamnet.vn/ Web: www.saga.vn/ ._.