Phát triển mô hình xe điện và trạm sạc điện tại Việt Nam

là địa phương có lượng phát thải khí nhà kính lớn với 38,5 triệu tấn CO2, chiếm khoảng 16% lượng phát thải quốc gia, trong đó, phát thải khí nhà kính từ lĩnh vực giao thông đô thị chiếm đến 45%. Từ đó việc nghiên cứu các phương tiện hay hệ thống tiêu chuẩn khí thải luôn được đặt lên hàng đầu. Việc thay thế các phương tiện bằng động cơ xăng, dầu sang động cơ điện để đảm bảo việc tạo ra một bầu không khí trong lành và thân thiện với môi trường, hạn chế tối đa việc ô nhiễm môi trường do các động cơ xăng dầu gây ra. Vì vậy, phát triển mô hình xe điện và trạm sạc điện tại Việt Nam giúp cho nền công nghiệp Việt Nam phát triển. Từ khóa: công nghiệp ô tô, động cơ điện, ô nhiễm không khí, trạm sạc điện, xe điện. 1 ĐẶT VẤN ĐỀ Bạn sẽ nghĩ như thế nào nếu hiện tượng ô nhiễm không khí xảy ra vượt tầm kiểm soát. Trái đất sẽ nóng lên, cụm từ sẽ được nhắc đến nhiều nhất chính là “Hiệu ứng nhà kính”, lúc này liệu rằng các ban chức trách có thể không chế được sự ô nhiễm không khí nặng nề này không? Vì vậy hiện nay trên toàn thế giới đang hướng đến giải pháp thay thế động cơ đốt trong gây ô nhiễm không khí sang động cơ điện thân thiện với tự nhiên. 2 NỘI DUNG 2.1 Khảo sát thực trạng vấn đề Hình 1, Số liệu thống kê phương tiện xe cơ giới tại TP Hồ Chí Minh từ Sở Giao thông vận tải cho thấy, năm 2010, thành phố có khoảng 4,5 triệu xe máy và 420.000 ô tô, đến năm 2017 con số này là 7,5 triệu xe máy và 790.000 ô tô. Dự báo vào năm 2020, lượng phương tiện tăng khoảng 30% với khoảng chín triệu xe máy và gần 800.000 ô tô. Trong khi đó, có hàng triệu xe gắn máy, nhất là xe đã quá hạn sử dụng, xe tự chế cùng với các loại ô tô, xe tải lưu thông thải khí độc và gây bụi làm ảnh hưởng nghiêm trọng chất lượng không khí, phát thải lượng lớn khí nhà kính vào môi trường. 1120 Hình 1. Xe buýt sử dụng nhiên liệu dầu Diesel Hình 2. Hiện tượng ô nhiễm không khí nặng nề gây ô nhiễm không khí ở Việt Nam Thống kê cũng cho thấy, lượng phát thải khí nhà kính theo bình quân đầu người của TP. Hồ Chí Minh là 4,2 tấn CO2 tương đương, cao nhất trong mạng lưới các thành phố lớn trên thế giới cam kết giải quyết vấn đề về biến đổi khí hậu. Kiểm soát phát thải khí nhà kính trong hoạt động giao thông đô thị, góp phần giảm phát thải khí nhà kính đang là vấn đề môi trường cấp bách đối với thành phố. Hình 2, chỉ số AQI tại Tây Hồ lên tới 405, trước đó ngày 12/10/2019, trạm đo tại Đại sứ quán Pháp ở Hoàn Kiếm báo chỉ số AQI ở mức 336. Trong nhiều tuần, Tổ chức Đo chất lượng không khí quốc tế (Air Visual) xếp Hà Nội là một trong những thành phố đứng đầu thế giới về ô nhiễm không khí. Trong đó ngày 13/12/2019, Hà Nội đứng đầu bảng trong 10 thành phố ô nhiễm nhất thế giới với chỉ số AQI ở mức nâu 316. Chỉ số ô nhiễm không khí càng cao càng gây ra chúng ta sẽ dễ hít các bụi mịn PM2.5 tăng nguy cơ mắc hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, viêm phổi, các chứng bệnh hô hấp, tim mạch, tiểu đường, ung thư phổi. 2.2 Khảo sát nhu cầu giải quyết vấn đề Hình 3. Biểu đồ khảo sát nhu cầu sử dụng xe điện Theo như Hình 3, việc ngưởi dân được các cơ quan thẩm quyền giúp đỡ thay thế xe chạy bằng xăng, dầu sang xe điện được quan tâm và chú ý. Sau khi khảo sát 100 người, có 80 người đồng ý việc thay đổi sang chạy xe điện sẽ giúp cho cải thiện ô nhiễm không khí. Trong đó 20 người không đồng ý việc chuyển sang xe điện, do còn e ngại về giá thành của các xe điện cũng như chưa tự tin xe điện sẽ phát triển mạnh mẽ ở Việt Nam. 1121 2.3 Khảo sát các giải pháp hiện có 2.3.1 Giải pháp “Chương trình chăm sóc và bảo dưỡng định kỳ miễn phí” Hình 4. Giải pháp “Chương trình chăm sóc và bảo dưỡng định kỳ miễn phí” Giải pháp “Chương trình chăm sóc và bảo dưỡng định kỳ miễn phí” được hãng xe Yamaha tài trợ. Ư điểm: dễ dàng thực hiện được, giảm ô nhiễm không khí đáng kể, dễ dàng phổ biến cho mọi người. Nhược điểm: giải pháp chưa thu hút được người dân quan tâm, chi phí để thực hiện chương trình bảo dưỡng miễn phí còn hạn chế, nhiều người vẫn chưa ý thức được việc bảo dưỡng để giúp hạn chế ô nhiễm không khí khi di chuyển xe động cơ xăng, dầu. 2.3.2 Giải pháp “Sử dụng phương tiện công cộng” Ư điểm: khi sử dụng phương tiện công cộng thì sẽ giảm lưu lượng xe lưu thông vào giờ cao điểm, giảm lượng khí thải ra môi trường, tiết kiệm được một khoản chi phí đi lại. Nhược điểm: có một số e ngại khi sử dụng phương tiện công cộng, chưa đáp ứng đủ nhu cầu đi lại của người dân, chính sách của nhà nước khi vận động người dân sử dụng phương tiện công cộng để bảo vệ môi trường chưa được rộng rãi, một số loại phương tiện công cộng cũ còn gây ô nhiễm không khí khi di chuyển trong thành phố. 2.3.3 Xác định nguyên nhân cụ thể gây ra ô nhiễm không khí trên các thành phố có lưu lượng xe di chuyển đông Hình 5. Biểu đồ xương cá xác định nguyên nhân gây ra vấn đề 1122 Sau khi chúng tôi tìm hiểu các nguyên nhân có thể gây ra ô nhiễm không khí thì nguyên nhân “Các phương tiện giao thông chưa đạt chuẩn khí thải”. Nhóm chúng tôi đã tiến hành thực hiện giải pháp giải quyết vấn đề nay. 2.3.4 Chỉ số mục tiêu và điều kiện ràng buộc Bảng 1. Chỉ số mục tiêu của vấn đề cụ thể Chỉ số 1 Chỉ số 2 Chỉ số 3 Tên chỉ số Người dân vẫn còn Nhu cầu sử dụng Người dân chưa quan sử dụng phương phương tiện công tâm đến hệ thống xả khí tiện đời cũ. cộng của người dân thải của phương tiện. còn ít Phương pháp Khảo sát người dân Khảo sát người dân Khảo sát thực tế từ đo lường tham gia giao thông. tham gia giao thông. người dân. Giá trị hiện tại Hiện có trên 65% Hơn 70% người dân Hơn 90% người tham người dân sử dụng sử dụng phương tiện gia giao thông không phương tiện giao cá nhân để di chuyển. quan tâm đến việc xả khí thông trên 5 năm. thải của phương tiện mình đang sử dụng. Giá trị mong Giảm số lượng xe Có nhiều hội thảo Thường xuyên kiểm tra muốn cũ sử dụng quá thời tuyên truyền sử dụng chất lượng khí thải khi hạn xuống dưới xe công cộng bảo dưỡng xe tại các 40%. hãng xe. Bảng 2. Điều kiện ràng buộc Điề kiện Đơn vị Minh chứng Các trạm sạc di Khoảng 2 km có 1 trạm https://tinhte.vn/thread/cac-tram-sac- động và cố định dien-cua-tesla-da-co-tai-hon-5-000- dia-diem-va-dang-mo-rong-voi-toc- do-cuc-ky-nhanh.2692005 Giá thành của Không cao hơn những chiếc sản phẩm xe phổ thông, bình dân có giá dien-va-xe-may-xang-nen-chon-loai- từ 15 triệu tới 30 triệu nao-d120 Chi phí sử dụng Không cao hơn 5 triệu/năm https://xedien.com.vn/so-sanh-giua- và bảo dưỡng chi-phi-su-dung-xe-dap-dien-voi-xe- may-c34n584.html 1123 2.4 Giải pháp đề xuất cá nhân T n giải pháp Điểm mạnh Điểm yế Mô hình thuê xe đạp - Hạn chế ô nhiễm khói bụi - Rất khó khăn để đi xe đạp thành phố. trong thành phố với điều kiện hiện tại, thậm chí đi. - Tiết kiệm chi phí xăng bằng xe đạp có thể nguy dầu. hiểm hơn xe máy. - Nâng cao sức khỏe người - Chỗ để xe đạp chưa an dân. toàn. - Thiếu làn đường dành cho xe đạp tại Việt Nam. Phát triển mô hình xe điện và - Thân thiện với môi trường. - Thời gian nạp năng trạm sạc điện tại Việt Nam lượng. - Không gây ô nhiễm tiếng ồn. - Không có nhiều trạm sạc. - Không phụ thuộc vào - Chi phí sản xuất cao. xăng dầu. - Tiết kiệm tài chính, kinh tế. Mở rộng hơn loại hình khai - Xe buýt sử dụng nhiên - Xe buýt nhiên liệu sạch có thác và sử dụng xe buýt nhiên liệu sạch thân thiện với môi chi phí đắt đỏ. liệu sạch (khí CNG) ở các trường. - Khó khăn trong xây dựng thành phố lớn - Phương tiện đời mới hệ thống trạm nạp nhiên nhiều tiện nghi cho người liệu. dân khi sử dụng. - Khó khăn trong xây dựng - Chi phí cho xe sử dụng hạ tầng kĩ thuật cho nhiên liệu sạch (khí CNG) phương tiện. thấp hơn 40% so với xe sử dụng nhiên liệu xăng, dầu. 1124 2.5 Giải pháp cuối cùng Hình 6. Mô hình xe điện và trạm sạc điện Mục tiêu: hạn chế tối đa việc động cơ xăng, dầu gây ô nhiễm không khí, từng bước phát triển nền công nghiệp ô tô ở Việt Nam, chuyển đổi thay thế từ động cơ xăng, dầu sang động cơ điện, giảm chi phí thuê nhân công ở trạm xăng dầu, chuyển sang trạm sạc điện tự động. Kết cấu mô hình: các trạm sạc điện sẽ được xây dựng kết hợp với những trạm xăng truyền thống và có mặt ở tất cả mọi nơi trên cả nước. Cơ chế hoạt động: mô hình được thiết kế dựa trên kết hợp với các trạm xăng, dầu truyền thống sẽ có các trạm sạc điện, khi tới sạc điện tài xế chỉ cần đến và trả phí thanh toán, sau đó tài xế sẽ chủ động sạc pin đợi trong khoảng thời gian ngắn và điện sẽ được cung cấp cho xe điện. Điểm mạnh: việc kết hợp xây dựng và đặt các trạm sạc điện chung với các trạm xăng truyền thống giúp linh động trong việc nạp năng lượng cho phương tiện. Bên cạnh đó còn giúp người tiêu dùng quen với loại hình sử dụng điện để từ đó có thể chuyển sang sử dụng các loại phương tiện chạy bằng điện, dần dà loại bỏ động cơ xăng dầu. Hơn thế nữa, điện năng là nguồn năng lượng thiên nhiên, thân thiện với môi trường, có thể giảm được lượng khí thải ô nhiễm so với việc sử dụng động cơ xăng dầu, từ đó cải thiện chất lượng không khí, nâng cao sức khỏe cho cộng đồng. Các trạm sạc điện có thể tận dụng năng lượng Mặt Trời để chuyển hóa thành nguồn năng lượng sạc cho xe. Điểm yếu: việc xây dựng và lắp đặt các trạm điện còn gặp nhiều khó khăn. Chi phí lắp đặt cao cộng với xe điện chưa phổ biến rộng rãi với người tiêu dùng. Thời gian sạc điện còn hạn chế. Chi phí sửa chữa xe điện cao. 1125 3 KẾT LUẬN Hiện tại xe được chưa được phổ biến rộng rãi, người dân chưa tin dùng xe điện. Hiện ngành công nghệ ô tô sử dụng điện đang được phát triển điển hình là các hãng xe như Tesla và Vinfast đang phát triển các dòng ô tô điện, trong tương lai nhiên liệu xăng, dầu sẽ được thay thế bằng điện ở Thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Làm cho môi trường trở nên mát mẽ, khắc phục tình trạng ô nhiễm không khí. Trong tương lai nhóm sẽ cố gắng thực hiện dự án này. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Đoàn Hà, Chí Kiên (2018). “Báo động ô nhiễm bởi xe cơ giới tăng nhanh”. https://nhandan.com.vn/baothoinay-xahoi/bao-dong-o-nhiem-boi-xe-co-gioi-tang- nhanh-339630. Ngày xem 19/02/2021. [2] Nguyễn Huy Viện (2019). “Người dân phải hít bụi mịn đến bao giờ”. https://vietnamnet.vn/vn/tuanvietnam/tieudiem/nguoi-dan-phai-hit-bui-min-den-bao-gio- 603280.html. Ngày xem 20/02/2021. 1126