Phát triển loại hình doanh nghiệp tư nhân trong công nghiệp Việt Nam

bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr−êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n --------------------------- nguyÔn mËu quyÕt Ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp viÖt nam Chuyªn ngµnh: Kinh tÕ, qu¶n lý vµ KHH KTQD M· sè: 62.31.09.01 LuËn ¸n tiÕn sü kinh tÕ Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: 1. PGS-TS. Lª V¨n T©m 2. TS. TrÇn ViÖt L©m Hµ néi - 2008 2 Lêi cam ®oan T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu cña riªng t«i. C¸c sè liÖu nªu trong luËn ¸n lµ trung thùc vµ cã nguån gèc râ rµng. C¸c kÕt qu¶ nªu trong luËn ¸n ch−a tõng ®−îc ai c«ng bè trong bÊt kú mét c«ng tr×nh nµo kh¸c. Nghiªn cøu sinh NguyÔn MËu QuyÕt 3 Nh÷ng tõ viÕt t¾t trong luËn ¸n ASEAN : HiÖp héi c¸c n−íc §«ng Nam ¸ CN : C«ng nghiÖp CNH, H§H : C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ CNXH : Chñ nghÜa x? héi CTCP : C«ng ty cæ phÇn CTHD : C«ng ty hîp danh DN : Doanh nghiÖp DNCN : Doanh nghiÖp c«ng nghiÖp DNNVV : Doanh nghiÖp nhá vµ võa DNTN : Doanh nghiÖp t− nh©n GDP : Thu nhËp quèc néi KTNN : Kinh tÕ nhµ n−íc KTTN : Kinh tÕ t− nh©n KTTT : Kinh tÕ thÞ tr−êng KTXH : Kinh tÕ x? héi NHTM : Ng©n hµng th−¬ng m¹i NSNN : Ng©n s¸ch nhµ n−íc NQTW : NghÞ quyÕt trung −¬ng SXKD : S¶n xuÊt kinh doanh TNHH : Tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n TSC§ : Tµi s¶n cè ®Þnh UBND : Uû ban nh©n d©n USD : §« la Mü VCCI : Phßng th−¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam XHCN : X? héi chñ nghÜa WTO : Tæ chøc Th−¬ng m¹i ThÕ giíi 4 Môc lôc Trang Lêi cam ®oan 2 Danh môc nh÷ng tõ viÕt t¾t trong luËn ¸n 3 Môc lôc 4 PhÇn më ®Çu 5 Ch−¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp 9 1.1 Kh¸i niÖm, vai trß cña doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp. 9 1.2. Nh©n tè chñ yÕu ¶nh h−ëng ®Õn sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp. 20 1.3. ChØ tiªu ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp. 24 1.4. Kinh nghiÖm ph¸t triÓn doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp. 29 Ch−¬ng 2: Thùc tr¹ng ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp ViÖt Nam 39 2.1 Kh¸i qu¸t vÒ c«ng nghiÖp ViÖt Nam. 39 2.2. Thùc tr¹ng ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp ViÖt Nam. 44 2.3. §¸nh gi¸ chung vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp nh÷ng n¨m qua. 81 Ch−¬ng 3: Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp ViÖt Nam 100 3.1. Quan ®iÓm vµ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp. 100 3.2. Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp ViÖt Nam. 113 KÕt luËn 151 Danh môc c¸c c«ng tr×nh cña t¸c gi¶ ®? c«ng bè liªn quan ®Õn luËn ¸n 153 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 154 Phô lôc 161 5 phÇn më ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi luËn ¸n. §Ó ®−a n−íc ta trë thµnh mét n−íc c«ng nghiÖp vµo n¨m 2020 nh− NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø X ®Ò ra, ®ßi hái chóng ta ph¶i cã ®−îc nh÷ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p thÝch hîp nh»m huy ®éng mäi nguån lùc cña ®Êt n−íc tËp trung cho ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nãi riªng. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®−êng lèi ®æi míi cña §¶ng vµ chÝnh s¸ch ph¸p luËt cña Nhµ n−íc ®? khai th¸c cã hiÖu qu¶ h¬n c¸c nguån lùc cña ®Êt n−íc, ®éng viªn, khuyÕn khÝch ng−êi d©n ®Çu t− ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, lµm giµu cho b¶n th©n vµ cho ®Êt n−íc. Trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, chóng ta còng ®? ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh vµ nÒn c«ng nghiÖp n−íc ta ngµy mét ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, viÖc huy ®éng vµ khai th¸c nguån lùc trong d©n vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ. TiÒm n¨ng trong d©n vÉn cßn nhiÒu nh−ng ch−a thËt sù m¹nh d¹n ®Çu t− vµo s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp. V× vËy, viÖc t×m ra gi¶i ph¸p ®Ó huy ®éng, khai th¸c tèi ®a vµ cã hiÖu qu¶ nguån lùc trong d©n cho ph¸t triÓn c«ng nghiÖp lµ viÖc lµm cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch, lµm sao ®Ó ng−êi d©n m¹nh d¹n h¬n n÷a trong viÖc bá vèn, c«ng søc vµ trÝ tuÖ ®Çu t− vµo s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, qua ®ã gãp phÇn ®−a n−íc ta nhanh chãng trë thµnh mét n−íc c«ng nghiÖp. XuÊt ph¸t tõ lý do ®ã, t¸c gi¶ luËn ¸n ®? chän ®Ò tµi “Ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp ViÖt Nam” ®Ó tËp trung nghiªn cøu. 2. Kh¸i qu¸t lÞch sö nghiªn cøu. Trong thêi gian qua ®? cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp c«ng nghiÖp nãi riªng, nh−ng ch−a cã mét c«ng tr×nh nµo nghiªn cøu vÒ viÖc ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp t− nh©n trong 6 c«ng nghiÖp ®−îc c«ng bè. ë mét gi¸c ®é nhÊt ®Þnh, liªn quan ®Õn vÊn ®Ò nµy cã luËn ¸n tiÕn sÜ cña nghiªn cøu sinh Ph¹m V¨n Hång (2007), víi ®Ò tµi “Ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ”. LuËn ¸n nµy nghiªn cøu mét c¸ch chung nhÊt vÒ doanh nghiÖp võa vµ nhá, mµ chñ yÕu lµ doanh nghiÖp t− nh©n ë tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc ngµnh nghÒ vµ ®−a ra nh÷ng gi¶i ph¸p chung nhÊt cho ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá. LuËn ¸n tiÕn sÜ cña nghiªn cøu sinh Lª Xu©n Tr−êng (2006), víi ®Ò tµi “ChÝnh s¸ch thuÕ víi viÖc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ”, còng chØ ®Ò cËp riªng ®Õn t¸c ®éng, ¶nh h−ëng cña chÝnh s¸ch thuÕ ®èi víi n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp c«ng nghiÖp vµ ®Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p trong ph¹m vi vÒ chÝnh s¸ch thuÕ. Liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch thuÕ ®èi víi doanh nghiÖp c«ng nghiÖp, tr−íc ®ã cã LuËn ¸n tiÕn sÜ cña nghiªn cøu sinh T¹ V¨n Lîi (2003), víi ®Ò tµi “Hoµn thiÖn viÖc sö dông c«ng cô thuÕ trong qu¶n lý Nhµ n−íc ®èi víi doanh nghiÖp c«ng nghiÖp ngoµi quèc doanh ë ViÖt Nam”, LuËn ¸n còng ®? tËp trung vµo nghiªn cøu vÒ doanh nghiÖp c«ng nghiÖp ngoµi quèc doanh, bao trïm c¶ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi, doanh nghiÖp tËp thÓ vµ còng chØ d−íi gi¸c ®é ¶nh h−ëng, t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch thuÕ vµ ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó Nhµ n−íc sö dông c«ng cô thuÕ trong qu¶n lý doanh nghiÖp c«ng nghiÖp ngoµi quèc doanh. LuËn ¸n TiÕn sÜ LuËt häc cña nghiªn cøu sinh NguyÔn Thanh Ho¸(2002), víi ®Ò tµi “§æi míi vµ hoµn thiÖn qu¶n lý Nhµ n−íc b»ng ph¸p luËt ®èi víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp thuéc khu vùc kinh tÕ t− nh©n ë ViÖt Nam hiÖn nay”, h−íng vµo nghiªn cøu vµ ®Ò ra gi¶i ph¸p hoµn thiÖn ph¸p luËt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý cña Nhµ n−íc ®èi víi doanh nghiÖp t− nh©n nãi chung. §Ò tµi nghiªn cøu ë cÊp Nhµ n−íc tr−íc ®ã cã ®Ò tµi “ChÝnh s¸ch c«ng nghiÖp ViÖt Nam” do nhãm t¸c gi¶ PGS.TS Mai Ngäc C−êng, PGS.TS Phan §¨ng TuÊt, PGS.TS NguyÔn Duy Bét vµ Th.S Ph¹m Th¸i H−ng thùc hiÖn n¨m 2000. §Ò tµi nghiªn cøu tæng quan chÝnh s¸ch c«ng 7 nghiÖp trªn ph−¬ng diÖn lý thuyÕt vµ thùc tiÔn, lµm nÒn t¶ng cho viÖc nghiªn cøu chÝnh s¸ch ë c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cô thÓ, ®ång thêi ®−a ra c¸c khuyÕn nghÞ ®Ó x©y dùng vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam nh÷ng n¨m tiÕp theo. Do vËy, nh÷ng vÊn ®Ò ®Æc thï cña doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn hiÖn nay ch−a ®−îc ®Ò cËp ®Õn trong c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu tr−íc ®ã mµ nghiªn cøu sinh ®−îc biÕt. 3. §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña luËn ¸n. 3.1. §èi t−îng nghiªn cøu: LuËn ¸n tËp trung nghiªn cøu c¸c doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp ViÖt Nam trªn nhiÒu gi¸c ®é kh¸c nhau nh− quy m«, ph©n bè, vèn, lao ®éng, lo¹i h×nh, kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ kinh doanh. 3.2. Ph¹m vi nghiªm cøu: LuËn ¸n giíi h¹n ph¹m vi nghiªn cøu trong ngµnh c«ng nghiÖp ë ViÖt Nam vµ tËp trung vµo giai ®o¹n tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2007. 4. Môc ®Ých nghiªn cøu cña luËn ¸n. LuËn ¸n tËp trung nghiªn cøu vµ ®−a ra nh÷ng gi¶i ph¸p hç trî tæng thÓ trªn ph−¬ng diÖn vÜ m« nh»m ph¸t triÓn doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp ViÖt Nam nãi riªng, còng nh− hç trî ph¸t triÓn doanh nghiÖp t− nh©n ViÖt Nam nãi chung. 5. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu cña luËn ¸n. Trªn c¬ së ph−¬ng ph¸p luËn duy vËt lÞch sö vµ duy vËt biÖn chøng, LuËn ¸n sö dông tæng hîp c¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu cô thÓ nh− ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch, thèng kª vµ ph−¬ng ph¸p thùc chøng th«ng qua c¸c c«ng cô tæng hîp, so s¸nh tõ c¸c d?y sè liÖu thèng kª, ®iÒu tra cña Tæng côc thèng kª, phßng Th−¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam. 8 Trong nghiªn cøu, t¸c gi¶ cßn tiÕn hµnh tham vÊn ý kiÕn cña c¸c nhµ doanh nghiÖp, c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, c¸c chuyªn gia nghiªn cøu trong lÜnh vùc ph¸t triÓn doanh nghiÖp vµ c«ng nghiÖp. 6. §ãng gãp khoa häc cña LuËn ¸n. - HÖ thèng ho¸ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp ViÖt Nam. - Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp ViÖt Nam. - §¸nh gi¸ thùc tr¹ng c¸c ho¹t ®éng cña Nhµ n−íc, hÖ thèng chÝnh s¸ch, v¨n b¶n ph¸p luËt cña Nhµ n−íc hç trî doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vµ hiÖu qu¶ cña nã ®èi víi sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp. - §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn toµn diÖn m¹nh mÏ vµ cã hiÖu qu¶ h¬n n÷a lo¹i h×nh doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp ViÖt Nam. 7. Néi dung vµ kÕt cÊu cña luËn ¸n. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, luËn ¸n gåm 3 ch−¬ng: Ch−¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp. Ch−¬ng 2: Thùc tr¹ng ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp ViÖt Nam. Ch−¬ng 3: Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp ViÖt Nam. 9 Ch−¬ng 1 Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp 1.1. Kh¸i niÖm, vai trß cña doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp. 1.1.1. Kh¸i niÖm doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp . 1.1.1.1. Së h÷u t− nh©n vµ kinh tÕ t− nh©n. Së h÷u lµ quan hÖ gi÷a ng−êi víi ng−êi th«ng qua ®èi t−îng së h÷u. Nã lµ quan hÖ kinh tÕ kh¸ch quan, lµ mét mÆt c¬ b¶n cña quan hÖ s¶n xuÊt, vËn ®éng vµ biÕn ®æi cïng víi hÖ thèng kinh tÕ – x? héi. Së h÷u khi ®−îc thÓ chÕ ho¸ vÒ mÆt ph¸p lý gäi lµ chÕ ®é së h÷u. Cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña tr×nh ®é lùc l−îng s¶n xuÊt vµ tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng x? héi, së h÷u tån t¹i d−íi nh÷ng h×nh thøc kh¸c nhau. Cho ®Õn nay, lo¹i ng−êi ®? tr¶i qua nhiÒu h×nh thøc së h÷u, ph¸t triÓn qua c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau tõ së h÷u bé l¹c, ®Õn c¸c h×nh thøc së h÷u t− nh©n vµ së h÷u x? héi chñ nghÜa. Trong x? héi hiÖn ®¹i ngµy nay, phÇn lín c¸c quan ®iÓm ®Òu cho r»ng mÆc dï rÊt phong phó, ®a d¹ng nh−ng trªn thùc tÕ chØ tån t¹i ba h×nh thøc së h÷u c¬ b¶n: Së h÷u nhµ n−íc, së h÷u t− nh©n vµ së h÷u hçn hîp. §¹i héi §¶ng X cña §¶ng ta x¸c ®Þnh, hiÖn nay ë n−íc ta cã ba h×nh thøc së h÷u c¬ b¶n: Së h÷u toµn d©n, së h÷u tËp thÓ vµ së h÷u t− nh©n [11,Tr83]. Bé LuËt D©n sù n¨m 2005 cña n−íc ta chØ râ: Së h÷u t− nh©n lµ së h÷u cña c¸ nh©n ®èi víi tµi s¶n hîp ph¸p cña hä. Së h÷u t− nh©n bao gåm: Së h÷u c¸ thÓ, së h÷u tiÓu chñ vµ së h÷u t− b¶n t− nh©n [75]. §©y lµ kh¸i niÖm mang tÝnh kh¸i qu¸t cao, cho thÊy së h÷u t− nh©n bao hµm hai lÜnh vùc: Thø nhÊt, lÜnh vùc tiªu dïng c¸ nh©n, mµ ta th−êng hiÓu lµ së h÷u c¸ nh©n; Thø hai, lÜnh 10 vùc së h÷u vÒ c¸c nguån lùc ®−îc ®−a vµo s¶n xuÊt, mµ ta th−êng hiÓu lµ së h÷u t− nh©n. Tõ c¸ch tiÕp cËn së h÷u víi t− c¸ch lµ mét quan hÖ x? héi vÒ kinh tÕ, cã thÓ ®−a ra kh¸i niÖm vÒ së h÷u t− nh©n nh− sau: Së h÷u t− nh©n lµ h×nh thøc së h÷u cña c¸ nh©n nh÷ng nhµ s¶n xuÊt kinh doanh vÒ c¸c nguån lùc s¶n xuÊt ®−îc ®Çu t− vµo c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt, kinh doanh trong nÒn kinh tÕ. C¸ nh©n tù quyÕt ®Þnh, tù chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc ph¸p luËt vÒ hµnh vi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Nh÷ng nguån lùc s¶n xuÊt nµy thuéc quyÒn sö dông, ®Þnh ®o¹t vµ h−ëng lîi cña c¸ nh©n ng−êi së h÷u. Trªn c¬ së quan niÖm vÒ së h÷u t− nh©n, hiÖn nay vÉn ®ang tån t¹i nhiÒu c¸ch lý gi¶i kh¸c nhau vÒ KTTN. Cã ng−êi cho r»ng “Kinh tÕ t− nh©n” ®ång nghÜa víi “Kinh tÕ t− b¶n t− nh©n”. Cã ng−êi l¹i ®ång nhÊt KTTN víi kinh tÕ ngoµi quèc doanh, theo ®ã mét doanh nghiÖp hay c«ng ty … sÏ ®−îc coi lµ ngoµi quèc doanh nÕu nh− t− nh©n lµm chñ trªn 50% vèn cña doanh nghiÖp [47]. Niªn gi¸m cña Tæng côc Thèng kª hiÖn nay vÉn th−êng dïng kh¸i niÖm “Ngoµi quèc doanh”, theo ®ã c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh bao gåm: TËp thÓ, t− nh©n, c¸ thÓ, hçn hîp. Riªng khu vùc cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi l¹i ®−îc t¸ch riªng. Quan ®iÓm kh¸c l¹i cho r»ng kinh tÕ cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi còng n»m trong kinh tÕ t− nh©n. Theo V¨n kiÖn Héi nghÞ lÇn thø 5 Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng kho¸ IX, th×: “Kinh tÕ t− nh©n gåm kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ vµ kinh tÕ t− b¶n t− nh©n, ho¹t ®éng d−íi h×nh thøc hé kinh doanh c¸ thÓ vµ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp cña t− nh©n” [13]. Nh− vËy, khu vùc KTTN cã thÓ ®−îc hiÓu vµ ®−îc ®−îc ph©n thµnh: Kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ – hé gia ®×nh vµ kinh tÕ t− b¶n t− nh©n. §©y lµ hai bé phËn cÊu thµnh KTTN gièng nhau vÒ nÒn t¶ng quan hÖ së h÷u, nh−ng kh¸c nhau vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn lùc l−îng s¶n xuÊt vµ b¶n chÊt cña quan hÖ s¶n xuÊt. Trong kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ, hé gia ®×nh viÖc tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ho¹t ®éng kinh tÕ phÇn lín ®Òu dùa hoµn toµn vµo lao ®éng 11 cña gia ®×nh, cña b¶n th©n, nÕu cã thuª thªm lao ®éng còng chØ cã tÝnh chÊt phô trî trong mét sè kh©u, mét kho¶ng thêi gian nµo ®ã. VÒ c¬ b¶n, hä ®Òu s¶n xuÊt kinh doanh b»ng nguån vèn tù cã cña gia ®×nh lµ chÝnh, nÕu cã vay thªm còng kh«ng nhiÒu. Quy m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nhá, sù hîp t¸c, liªn doanh, liªn kÕt gi÷a hä kh«ng cã hoÆc láng lÎo vµ vÒ mÆt ph¸p luËt, tÝnh rµng buéc, qu¶n lý vÒ mÆt ph¸p luËt kh«ng chÆt chÏ. Kh¸c víi kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ, hé gia ®×nh, kinh tÕ t− b¶n t− nh©n ho¹t ®éng cã quy m« lín vµ chñ yÕu sö dông lao ®éng lµm thuª ®Ó t¹o ra lîi nhuËn (gi¸ trÞ thÆng d−). VÒ mÆt ph¸p luËt, viÖc tæ chøc ho¹t ®éng, h×nh thøc ph¸p lý cña kinh tÕ t− b¶n t− nh©n ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh chÆt chÏ vµ ®−îc tæ chøc d−íi h×nh thøc c¸c doanh nghiÖp (c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty TNHH, c«ng ty hîp danh, doanh nghiÖp t− nh©n). CÇn ph©n biÖt kinh tÕ t− nh©n víi kinh tÕ tËp thÓ, kinh tÕ tËp thÓ, tuy còng do ng−êi d©n hîp thµnh, nh−ng vèn, ph−¬ng thøc qu¶n lý vµ ph©n phèi lîi nhuËn kh«ng cßn mang tÝnh t− nh©n vµ nÒn t¶ng cña nã lµ së h÷u tËp thÓ. 1.1.1.2. Kh¸i niÖm doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp. Theo LuËt Doanh nghiÖp 2005, th×: “Doanh nghiÖp lµ mét tæ chøc kinh tÕ cã tªn riªng, cã tµi s¶n, cã trô së giao dÞch æn ®Þnh, ®−îc ®¨ng ký kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m môc ®Ých thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. Kinh doanh lµ viÖc thùc hiÖn liªn tôc mét, mét sè hoÆc tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh ®Çu t− tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu thô s¶n phÈm hoÆc cung øng dÞch vô trªn thÞ tr−êng nh»m môc ®Ých sinh lîi” [30]. Trªn c¬ së kh¸i niÖm doanh nghiÖp chung nhÊt ®? ®−îc LuËt Doanh nghiÖp 2005 ®−a ra, c¸c ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ vÒ së h÷u t− nh©n vµ KTTN, cã thÓ ®−a ra mét kh¸i niÖm vÒ doanh nghiÖp t− nh©n nh− sau: Doanh nghiÖp t− nh©n lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp trong ®ã c¸c c¸ nh©n hoÆc nhãm c¸ nh©n lµm chñ trªn 50% vèn ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp vµ ®−îc tæ chøc d−íi c¸c h×nh 12 thøc ph¸p lý kh¸c nhau nh− c«ng ty hîp danh, doanh nghiÖp t− nh©n mét chñ, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn. Trong ho¹t ®éng kinh tÕ, theo ®Æc thï kinh tÕ kü thuËt mµ ho¹t ®éng kinh tÕ ®−îc ph©n thµnh nh÷ng ngµnh kh¸c nhau, nh− c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, dÞch vô, x©y dùng,…. Trong ®ã, “C«ng nghiÖp lµ ngµnh kinh tÕ thuéc lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt – mét bé phËn cÊu thµnh nªn s¶n xuÊt vËt chÊt cña x? héi. C«ng nghiÖp bao gåm ba lo¹i ho¹t ®éng chñ yÕu: Khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn t¹o ra nguån nguyªn liÖu nguyªn thuû; s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn s¶n phÈm c«ng nghiÖp khai th¸c vµ cña n«ng nghiÖp thµnh nhiÒu lo¹i s¶n phÈm nh»m tho¶ m?n c¸c nhu cÇu kh¸c nhau cña x? héi; kh«i phôc gi¸ trÞ sö dông cña s¶n phÈm ®−îc tiªu dïng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ trong sinh ho¹t” [26, tr5]. Trong xu thÕ kinh tÕ héi nhËp ngµy cµng s©u, réng, c¸c lÜnh vùc kinh tÕ vµ ho¹t ®éng kinh tÕ ®−îc tiÕn hµnh ®an xen nhau. Ngµy nay, khã cã mét nÒn kinh tÕ, mét lÜnh vùc hay mét ngµnh kinh tÕ ho¹t ®éng ®éc lËp mµ kh«ng liªn quan, rµng buéc víi c¸c nÒn kinh tÕ, lÜnh vùc kinh tÕ hay ngµnh kinh tÕ kh¸c. V× vËy, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ngµy nay ®Òu cã xu h−íng ®a d¹ng ho¸ ngµnh nghÒ, lÜnh vùc vµ ®Þa bµn kinh doanh. ViÖc ph©n ngµnh, lÜnh vùc, ®Þa bµn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp hiÖn nay còng chØ mang tÝnh t−¬ng ®èi vµ nhÊt thêi. Cã thÓ thêi ®iÓm nµy doanh nghiÖp cã ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp lµ chÝnh, nh−ng mét vµi n¨m sau ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp cña doanh nghiÖp l¹i xuèng thø yÕu mµ ho¹t ®éng tõ lÜnh vùc kh¸c míi lµ ho¹t ®éng chÝnh cña doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy, ph©n lo¹i doanh nghiÖp theo ngµnh kinh doanh còng chØ mang tÝnh t−¬ng ®èi vµ cßn nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau. Quan ®iÓm truyÒn thèng cho r»ng viÖc ph©n lo¹i doanh nghiÖp theo ngµnh kinh doanh ®−îc tiÕn hµnh khi doanh nghiÖp ®ã chØ s¶n xuÊt kinh doanh ngµnh nghÒ ®−îc ph©n lo¹i. VÝ nh− doanh nghiÖp c«ng nghiÖp lµ doanh nghiÖp chØ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng 13 s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng nghiÖp; doanh nghiÖp dÞch vô lµ doanh nghiÖp chØ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng dÞch vô,….Tuy nhiªn, hiÖn nay nhãm quan ®iÓm cã tÝnh phæ biÕn h¬n c¶ vÒ ph©n lo¹i doanh nghiÖp theo ngµnh lµ lÊy ngµnh, nghÒ kinh doanh chÝnh cña doanh nghiÖp lµm c¨n cø, c¬ së ®Ó ph©n lo¹i. Ngµnh kinh doanh chÝnh cña doanh nghiÖp ®−îc hiÓu lµ ngµnh mµ doanh thu vµ lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ lín nhÊt trong sè c¸c ngµnh mµ doanh nghiÖp kinh doanh. Trªn c¬ së quan ®iÓm nµy vµ xu thÕ ®a d¹ng ho¸ ngµnh nghÒ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay, ta cã thÓ ®−a ra kh¸i niÖm DNTN trong c«ng nghiÖp nh− sau: Doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp lµ doanh nghiÖp t− nh©n cã ho¹t ®éng s¶n xuÊt – kinh doanh chÝnh trong ngµnh c«ng nghiÖp. Doanh thu tõ ho¹t ®éng kinh doanh trong ngµnh c«ng nghiÖp cña doanh nghiÖp chiÕm trªn 50% tæng doanh thu tõ tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.1.2. Ph©n lo¹i doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp. 1.1.2.1. C¨n cø vµo h×nh thøc ph¸p lý cña doanh nghiÖp, ng−êi ta chia doanh nghiÖp ra thµnh nh÷ng lo¹i h×nh doanh nghiÖp cô thÓ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ doanh nghiÖp. Theo LuËt Doanh nghiÖp 2005 cña ViÖt Nam, DNTN nãi chung vµ DNTN trong CN nãi riªng ®−îc chia ra thµnh: - Doanh nghiÖp t− nh©n mét chñ: Lµ doanh nghiÖp do mét c¸ nh©n lµm chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toµn bé tµi s¶n cña m×nh vÒ mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. - C«ng ty hîp danh: Lµ doanh nghiÖp cã tõ hai thµnh viªn trë lªn lµ chñ së h÷u chung cña c«ng ty, trong ®ã cã Ýt nhÊt 1 thµnh viªn hîp danh (ph¶i lµ c¸ nh©n) chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toµn bé tµi s¶n cña m×nh vÒ c¸c nghÜa vô cña c«ng ty. Thµnh viªn gãp vèn chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî cña c«ng ty trong ph¹m vi sè vèn ®? gãp vµo c«ng ty. 14 - C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n: Lµ doanh nghiÖp do 1 hoÆc mét sè tæ chøc, c¸ nh©n gãp vèn thµnh lËp vµ chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî cña c«ng ty trong ph¹m vi sè vèn gãp vµo c«ng ty. Sè l−îng thµnh viªn tèi ®a cña c«ng ty lµ 50 thµnh viªn. - C«ng ty cæ phÇn: Lµ doanh nghiÖp trong ®ã vèn ®iÒu lÖ ®−îc chia thµnh nhiÒu phÇn b»ng nhau (gäi lµ cæ phÇn) vµ do Ýt nhÊt 3 thµnh viªn lµ tæ chøc hoÆc c¸ nh©n cïng gãp vèn vµ chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî cña c«ng ty trong ph¹m vi phÇn vèn gãp [30]. 1.1.2.2. C¨n cø vµo quy m« cña doanh nghiÖp, ng−êi ta chia doanh nghiÖp ra thµnh doanh nghiÖp cã quy m« lín, võa vµ nhá. Tiªu thøc ®Ó ph©n lo¹i doanh nghiÖp theo quy m« chñ yÕu dùa vµo vèn, lao ®éng hay doanh thu cña doanh nghiÖp vµ tuú tõng nÒn kinh tÕ kh¸c nhau mµ viÖc ph©n lo¹i kh¸c nhau. HiÖn nay ë ViÖt Nam, ph©n lo¹i doanh nghiÖp theo quy m« dùa vµo vèn vµ lao ®éng, ®−îc chia ra thµnh: - Doanh nghiÖp quy m« lín: Lµ doanh nghiÖp cã vèn ®¨ng ký trªn 10 tû ®ång hoÆc sè lao ®éng trung b×nh hµng n¨m trªn 300 ng−êi. - Doanh nghiÖp quy m« võa vµ nhá: Lµ doanh nghiÖp cã sè vèn ®¨ng ký kh«ng qu¸ 10 tû ®ång vµ sè lao ®éng trung b×nh hµng n¨m kh«ng qu¸ 300 ng−êi [8]. 1.1.2.3. C¨n cø vµo ngµnh kinh tÕ – kü thuËt, ng−êi ta chia doanh nghiÖp theo ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp chÝnh cña doanh nghiÖp. Tïy theo cÊp ®é ph©n ngµnh c«ng nghiÖp mµ viÖc ph©n lo¹i doanh nghiÖp còng ®−îc tiÕn hµnh kh¸c nhau. ë ViÖt Nam, theo ph©n ngµnh c«ng nghiÖp ë cÊp ®é 1, DNTN trong CN ®−îc ph©n thµnh: - Doanh nghiÖp c«ng nghiÖp khai th¸c; - Doanh nghiÖp c«ng nghiÖp chÕ biÕn; - Doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ ph©n phèi ®iÖn, n−íc, khÝ ®èt [44]. 15 1.1.2.4. C¨n cø vµo vïng lOnh thæ, ng−êi ta chia doanh nghiÖp theo vïng l?nh thæ, n¬i doanh nghiÖp ®Æt trô së vµ cã c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh. ë ViÖt Nam hiÖn nay, viÖc ph©n lo¹i theo tiªu thøc nµy ®−îc chia thµnh: - Doanh nghiÖp c«ng nghiÖp vïng ®ång b»ng s«ng Hång; - Doanh nghiÖp c«ng nghiÖp vïng §«ng B¾c; - Doanh nghiÖp c«ng nghiÖp vïng T©y B¾c; - Doanh nghiÖp c«ng nghiÖp vïng B¾c Trung Bé; - Doanh nghiÖp c«ng nghiÖp vïng Duyªn h¶i miÒn Trung; - Doanh nghiÖp c«ng nghiÖp vïng T©y Nguyªn; - Doanh nghiÖp c«ng nghiÖp vïng §«ng Nam Bé; - Doanh nghiÖp c«ng nghiÖp vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long; 1.1.3. §Æc ®iÓm chñ yÕu cña doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp. - Quy m« doanh nghiÖp: §Æc ®iÓm chung vµ lín nhÊt cña c¸c DNTN trong CN ë ViÖt Nam lµ chñ yÕu thuéc lo¹i quy m« nhá vµ võa, víi h¬n 95% sè doanh nghiÖp [45]. Vèn s¶n xuÊt kinh doanh chØ tõ 1 ®Õn 5 tû ®ång, chØ mét sè Ýt doanh nghiÖp cã vèn trªn 10 tû ®ång. Tuy nhiªn, do quy m« nhá, nhu cÇu vèn Ýt, nªn kh¶ n¨ng huy ®éng vèn trong nh©n d©n lµ rÊt lín vµ cã nhiÒu thuËn lîi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp t− nh©n. Sè lao ®éng trong doanh nghiÖp kh«ng nhiÒu vµ th−êng lµ sö dông lao ®éng t¹i chç, ch−a qua ®µo t¹o. - Tr×nh ®é qu¶n trÞ doanh nghiÖp: Tr×nh ®é cña c¸n bé vµ nh©n viªn qu¶n trÞ ch−a cao, ch−a cã nhiÒu kinh nghiÖm trong viÖc qu¶n trÞ doanh nghiÖp [43]. Tuy nhiªn, trong lÜnh vùc nµy, nÐt næi bËt mµ ta cÇn quan t©m lµ bé m¸y qu¶n trÞ gän nhÑ, chi phÝ qu¶n lý thÊp. - Ngµnh nghÒ vµ mÆt hµng kinh doanh: Tuy cßn thÓ hiÖn tÝnh tù ph¸t, thiÕu ®Þnh h−íng, nh−ng nÐt ®Æc tr−ng khiÕn ta ph¶i chó ý lµ rÊt linh ho¹t vµ nh¹y bÐn víi nhu cÇu cña thÞ tr−êng, do ®ã cã thÓ chuyÓn ®æi kinh doanh mÆt hµng mét c¸ch dÔ dµng vµ linh ho¹t, trùc tiÕp h−íng vµo nh÷ng mÆt hµng thiÕt 16 yÕu cña ®êi sèng x? héi, nh÷ng s¶n phÈm cã søc mua cao, dung l−îng thÞ tr−êng lín. - M¸y mãc thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ: Bªn c¹nh nh−îc ®iÓm lµ m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ cßn l¹c hËu hoÆc ë møc trung b×nh [44], nÐt ®Æc tr−ng næi lªn lµ c¸c DNTN trong CN l¹i cã nhiÒu kh¶ n¨ng sö dông c¸c lo¹i m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ trong n−íc. Khi xuÊt hiÖn m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ míi trªn thÞ tr−êng th× l¹i dÔ dµng thay ®æi vµ thùc hiÖn nhanh viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ mµ kh«ng tèn nhiÒu thêi gian vµ chi phÝ. Ngoµi ra, c¸c DNTN trong CN cßn cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a c«ng nghÖ truyÒn thèng vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó t¹o ra c¸c lo¹i s¶n phÈm cã chÊt l−îng cao trong tr−êng hîp s¶n xuÊt – kinh doanh ch−a cã nhiÒu thuËn lîi. §Æc ®iÓm nµy gióp cho DNTN trong CN rÊt thÝch hîp trong viÖc lµm vÖ tinh cho c¸c doanh nghiÖp cã quy m« lín. Do s¶n phÈm cao cÊp ngµy cµng cã kÕt cÊu phøc t¹p, quy tr×nh c«ng nghÖ ngµy cµng tinh vi, s¶n xuÊt – kinh doanh khÐp kÝn kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ cao, nªn vÊn ®Ò thiÕt yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp lín cÇn ph¶i dùa vµo lùc l−îng cña c¸c DNTN trong CN (chñ yÕu lµ c¸c DNNVV). Trong thùc tiÔn, viÖc thùc hiÖn vÊn ®Ò nµy th−êng ®−îc thÓ hiÖn qua ho¹t ®éng gia c«ng, ®Æt hµng, ph©n c«ng ®¶m nhiÖm s¶n xuÊt hay chÕ biÕn mét sè bé phËn hay chi tiÕt cña s¶n phÈm…. 1.1.4. Vai trß cña doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp. 1.1.4.1. Gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n−íc nãi chung, c«ng nghiÖp c¶ n−íc nãi riªng vµ ®−a n−íc ta trë thµnh mét n−íc c«ng nghiÖp. Doanh nghiÖp t− nh©n, trong ®ã cã DNTN trong CN ë n−íc ta ngµy cµng ®ãng vai trß tÝch cùc trong viÖc thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ, nhÊt lµ trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp t− nh©n còng lµ khu vùc ph¸t triÓn cã tèc ®é nhanh nhÊt vµ t¹o ra nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm míi nhÊt cho nÒn kinh tÕ, do vËy, ®©y sÏ lµ khu vùc t¹o ra ®éng lùc quan träng cho t¨ng tr−ëng kinh tÕ. 17 Theo B¸o c¸o t×nh h×nh doanh nghiÖp d©n doanh vµ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn giai ®o¹n 2007 – 2010 cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−, tÝnh tõ n¨m 2000 ®Õn hÕt n¨m 2006, c¶ n−íc ®? cã 207.034 doanh nghiÖp ®¨ng ký kinh doanh thµnh lËp míi víi tæng sè vèn ®¨ng ký ®¹t h¬n 466 ngh×n tû ®ång, t−¬ng ®−¬ng gÇn 30 tû USD. Trong ®ã, doanh nghiÖp t− nh©n thµnh lËp míi t¨ng nhanh qua c¸c n¨m c¶ vÒ sè l−îng vµ vèn ®¨ng ký. N¨m 2000, sè doanh nghiÖp ®¨ng ký thµnh lËp míi lµ 14.441 doanh nghiÖp, víi tæng sè vèn ®¨ng ký h¬n 13,8 ngh×n tû ®ång; n¨m 2001, lµ 19.773 doanh nghiÖp ( t¨ng 36,9%), vèn ®¨ng ký 25,6 ngh×n tû ®ång ( t¨ng 85,1%). N¨m 2005, sè doanh nghiÖp míi ®¨ng ký ®? lªn ®Õn 39.951 víi tæng sè vèn ®¨ng ký h¬n 107 ngh×n tû ®ång ( t¨ng h¬n 35% so víi n¨m 2004). TÝnh chung giai ®o¹n 2001 – 2006, sè l−îng doanh nghiÖp ®¨ng ký míi t¨ng trung b×nh h¬n 22%/n¨m víi sè vèn t¨ng trung b×nh gÇn 49,2%/n¨m. Trong khi ®ã, giai ®o¹n 1991 – 1999, chØ cã 41.716 doanh nghiÖp t− nh©n ®¨ng ký thµnh lËp míi víi sè vèn ®¨ng ký kinh doanh chØ ®¹t gÇn 26 ngh×n tû ®ång [4]. Nh− vËy, sè l−îng doanh nghiÖp thµnh lËp míi trong giai ®o¹n 2000 – 2006 gÊp h¬n 4,9 lÇn tæng sè doanh nghiÖp ®¨ng ký thµnh lËp trong 10 n¨m cña giai ®o¹n 1991 – 1999. Riªng 2 th¸ng ®Çu n¨m 2007, sè doanh nghiÖp ®¨ng ký kinh doanh míi ®¹t gÇn 7.500 doanh nghiÖp víi tæng vèn ®¨ng ký kho¶ng 70 ngh×n tû ®ång. Theo dù tÝnh, n¨m 2007 sè doanh nghiÖp thµnh lËp míi ®¨ng ký kinh doanh sÏ ®¹t kho¶ng 51.000 doanh nghiÖp víi sè vèn −íc ®¹t gÇn 183 ngh×n tû ®ång, t−¬ng ®−¬ng 11,4 tû USD [4]. Bªn c¹nh ®ã, ®Õn nay cßn cã kho¶ng gÇn 3 triÖu hé kinh doanh c¸ thÓ vµ hµng chôc ngh×n chi nh¸nh vµ v¨n phßng ®¹i diÖn còng ®−îc thµnh lËp. Song song víi sù ph¸t triÓn vÒ sè l−îng vµ quy m«, khèi doanh nghiÖp t− nh©n cßn gãp phÇn quan träng vµo viÖc huy ®éng c¸c nguån lùc x? héi vµo s¶n xuÊt kinh doanh, t¹o thªm viÖc lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, t¨ng nguån thu ng©n s¸ch nhµ n−íc, gãp phÇn gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ – x? héi 18 cña ®Êt n−íc, thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h−íng CNH, H§H, h×nh thµnh ®éi ngò doanh nh©n míi. Víi sè vèn huy ®éng ®−îc lªn ®Õn gÇn 30 tû USD, lín h¬n sè vèn ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi trong cïng kú, doanh nghiÖp t− nh©n ®? sö dông gÇn 3 triÖu lao ®éng, ®ãng gãp h¬n 40% GDP vµ 29% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n−íc. Khu vùc doanh nghiÖp t− nh©n lu«n duy tr× ®−îc tèc ®é t¨ng tr−ëng trªn 18%/n¨m, ®ãng gãp kho¶ng 14,8% tæng thu ng©n s¸ch nhµ n−íc vµ cã xu h−íng tiÕp tôc t¨ng trong nh÷ng n¨m tiÕp theo [4]. Riªng ®èi víi DNTN trong CN ngµy cµng cã ®ãng gãp quan träng vµo ph¸t triÓn c«ng nghiÖp c¶ n−íc. Tèc ®é t¨ng tr−ëng cña khu vùc DNTN trong CN lu«n ®¹t cao h¬n so víi tèc ®é t¨ng tr−ëng cña toµn ngµnh c«ng nghiÖp, tû träng gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch cña DNTN trong CN ngµy cµng t¨ng trong tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ nép ng©n s¸ch cña doanh nghiÖp c«ng nghiÖp c¶ n−íc. Theo sè liÖu cña Tæng côc Thèng kª, DNTN trong CN b¾t ®Çu xuÊt hiÖn tõ n¨m 1989, ®Õn n¨m 2000 c¶ n−íc ®? cã 6.929 doanh nghiÖp trong tæng sè 10.938 doanh nghiÖp c«ng nghiÖp vµ ®Õn n¨m 2007, sè DNTN trong CN ®? lµ 27.038 doanh nghiÖp, trong tæng sè 35.437 doanh nghiÖp c«ng nghiÖp. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña DNTN trong CN ®? t¨ng tõ 49.014 tû ®ång, chiÕm tû träng 15,6% gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña DNCN c¶ n−íc n¨m 2000 lªn 450.760 tû ®ång vµ chiÕm tû träng 30,7% gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña DNCN vµo n¨m 2007. Nép ng©n s¸ch nhµ n−íc cña DNTN trong CN còng kh«ng ngõng t¨ng lªn vµ ngµy cµng chiÕm tû träng lín trong tæng nép ng©n s¸ch cña DNCN. N¨m 2000, DNTN trong CN nép ng©n s¸ch nhµ n−íc 1.939 tû ®ång, chiÕm 5,0% tæng nép ng©n s¸ch cña DNCN, ®Õn n¨m 2007 ®? t¨ng lªn lµ 18.624 tû ®ång, chiÕm 15,5% tæng nép ng©n s¸ch cña DNCN c¶ n−íc [42], [44]. NhiÒu DNTN trong CN ®? kh¼ng ®Þnh ®−îc vÞ thÕ vai trß cña m×nh, dÇn h×nh thµnh nh÷ng tËp ®oµn, c«ng ty lín ho¹t ®éng ®a ngµnh, ®a lÜnh vùc, quy 19 m« ngµy cµng lín. Cã thÓ kÓ ®Õn TËp ®oµn Hoµ Ph¸t, C«ng ty g¹ch §ång T©m, C«ng ty cæ phÇn cµ phª Trung Nguyªn, TËp ®oµn Hoµng Anh Gia Lai… Tuy chiÕm tû lÖ nhá vÒ sè l−îng doanh nghiÖp, nh−ng c¸c doanh nghiÖp nµy ®ang dÇn thùc sù lµ lùc l−îng m¹nh, ho¹t ®éng kinh doanh ngµy cµng më réng vµ hiÖu qu¶, ®ãng gãp lín vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n−íc. 1.1.4.2. Khai th¸c vµ tËn dông mäi nguån lùc cña ®Êt n−íc, gãp phÇn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ ®¸p øng nhu cÇu cña xO héi DNTN trong CN chñ yÕu lµ nh÷ng doanh nghiÖp võa vµ nhá, nªn cã lîi thÕ rÊt lín trong viÖc huy ®éng vµ sö dông c¸c nguån lùc x? héi vµo s¶n xuÊt kinh doanh, t¹o thªm viÖc lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, gãp phÇn gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ – x? héi cña ®Êt n−íc, thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h−íng CNH, H§H, h×nh thµnh ®éi ngò doanh nh©n míi. VÒ huy ®éng vèn: Tæng vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña DNTN trong CN n¨m 2007 lµ 408.128 tû ®ång, chiÕm 27,4% vèn SXKD cña DNCN c¶ n−íc vµ gÊp h¬n 13 lÇn so víi n¨m 2000 [42], [44]. §iÒu ®Æc biÖt lµ nh÷ng n¨m gÇn ®©y, do cã chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn doanh nghiÖp t− nh©n, trong ®ã cã DNTN trong CN nªn ®? cã t¸c ®éng thóc ®Èy tÝch cùc ®Õn viÖc huy ®éng mäi nguån vèn cña c¸c tÇng líp nh©n d©n ®Çu t− vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt- kinh doanh lµm giµu cho b¶n th©n, gia ®×nh vµ cho ®Êt n−íc. VÒ viÖc t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng−êi lao ®éng. TÝnh ®Õn ngµy 31/12/2007, tæng sè lao ®éng lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp cña c¶ n−íc lµ 7,4 triÖu ng−êi, t¨ng gÊp h¬n 2 lÇn so víi n¨m 2000. Riªng lao ®éng lµm viÖc trong c¸c DNCN lµ 4,1 triÖu ng−êi, trong ®ã lµm viÖc trong c¸c DNTN trong CN lµ h¬n 1,7 triÖu ng−êi, t¨ng gÊp h¬n 3 lÇn so víi n¨m 2000 [42], [44]. Nh− vËy, DNTN trong CN ®? gãp phÇn quan träng trong viÖc t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng−êi lao ®éng. 20 Bªn c¹nh viÖc khai th¸c vµ tËn dông nguån vèn trong d©n, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng−êi lao ®éng, DNTN trong CN cßn cã mét lîi thÕ lín trong viÖc khai th¸c vµ tËn dông c¸c nguån lùc kh¸c cña ®Êt n−íc. Víi −u thÕ lµ nh÷ng doanh nghiÖp nhá vµ võa._., DNTN trong CN cã thÓ khai th¸c nh÷ng nguån tµi nguyªn nhá bÐ mµ c¸c doanh nghiÖp lín kh«ng khai th¸c, tËn dông hoÆc nh÷ng nguån nguyªn liÖu thõa mµ c¸c DNCN lín kh«ng sö dông hÕt. DNTN trong CN cã thÓ ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu nhá lÎ cña nÒn kinh tÕ, n¬i mµ c¸c DNCN lín kh«ng muèn ®Çu t− vµo. MÆt kh¸c, DNTN trong CN còng cã thÓ ®Çu t− vµo nh÷ng vïng s©u, vïng xa ®Ó khai th¸c, tËn dông nh÷ng nguån nguyªn vËt liÖu ph©n t¸n, nhá lÎ,… qua ®ã gãp phÇn ®¶m b¶o ph¸t triÓn c©n ®èi vïng miÒn cña ®Êt n−íc, hoÆc lµm ®Çu mèi gia c«ng, liªn kÕt c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp lín t¹o thµnh mét hÖ thèng c«ng nghiÖp liªn kÕt cïng ph¸t triÓn. 1.2. nh©n tè chñ yÕu ¶nh h−ëng ®Õn sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp. 1.2.1. ChÝnh trÞ, chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt cña Nhµ n−íc. §©y ®−îc coi lµ nh©n tè quan träng hµng ®Çu, ¶nh h−ëng cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi víi sù ph¸t triÓn DNTN trong CN. ChÝnh trÞ vµ ph¸p luËt æn ®Þnh, ®ång bé, th«ng tho¸ng, minh b¹ch sÏ lµ c¬ së v÷ng ch¾c ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung, DNTN trong CN nãi riªng. Thùc tiÔn ë ViÖt Nam cho thÊy, tr−íc n¨m 1986, do chñ tr−¬ng h¹n chÕ sù ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t− nh©n nªn DNTN nãi chung, DNTN trong CN nãi riªng kh«ng tån t¹i, nÕu cã th× còng chØ lµ nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt tiÓu chñ, c¸ thÓ ho¹t ®éng chñ yÕu trong lÜnh vùc tiÓu thñ c«ng nghiÖp víi quy m« s¶n xuÊt – kinh doanh nhá bÐ. Tõ n¨m 1986 vµ ®Æc biÖt lµ tõ n¨m 2000 ®Õn nay, do chñ tr−¬ng khuyÕn khÝch ph¸t triÓn m¹nh mÏ khu vùc kinh tÕ t− nh©n, nªn c¸c DNTN trong CN cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn nhanh 21 chãng trong tÊt c¶ c¸c ngµnh nghÒ mµ luËt ph¸p kh«ng cÊm, quy m« s¶n xuÊt – kinh doanh cña doanh nghiÖp còng kh«ng ngõng lín m¹nh tõ quy m« siªu nhá ®Õn quy m« nhá vµ võa, quy m« lín. YÕu tè nµy cßn ®−îc thÓ hiÖn ë chiÕn l−îc, chÝnh s¸ch vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn KTXH nãi chung, chiÕn l−îc, chÝnh s¸ch, quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nãi riªng do Nhµ n−íc ®Ò ra vµ thùc hiÖn. Nhµ n−íc víi vai trß qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt vÜ m«, ®¶m b¶o KTXH æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn, nªn ngoµi viÖc ban hµnh ph¸p luËt cßn ph¶i ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch, chiÕn l−îc, kÕ ho¹ch vµ quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh, vïng, miÒn cho thÝch hîp. Qua ®ã sÏ khuyÕn khÝch hoÆc h¹n chÕ ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh, nghÒ, vïng miÒn cô thÓ, t¹o tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn hoÆc h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp. 1.2.2. Kinh tÕ – x· héi. YÕu tè nµy ®−îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c chØ sè kinh tÕ nh− tèc ®é t¨ng tr−ëng, tû lÖ l¹m ph¸t, l?i suÊt, tû gi¸ hèi ®o¸i,…, sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng vµ sù æn ®Þnh cña c¸c vÊn ®Ò x? héi. NÒn kinh tÕ æn ®Þnh, hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng tèt… sÏ lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ph¸t triÓn doanh nghiÖp vµ ng−îc l¹i. Thùc tiÔn ë n−íc ta ®? chØ ra r»ng, tõ khi §¶ng vµ Nhµ n−íc ta thùc hiÖn chñ tr−¬ng ®æi míi tõ n¨m 1986 ®Õn nay, nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x? héi chñ nghÜa ®? ph¸t triÓn nhanh, ®Æc biÖt lµ tõ n¨m 2000 ®Õn nay, tèc ®é t¨ng tr−ëng GDP b×nh qu©n hµng n¨m ®¹t 7,5% [11, tr56], [42]. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, sè l−îng c¸c doanh nghiÖp còng t¨ng dÇn. Trõ tr−êng hîp sè l−îng c¸c doanh nghiÖp Nhµ n−íc gi¶m dÇn do thùc hiÖn chñ tr−¬ng cæ phÇn ho¸, thµnh lËp c¸c tæng c«ng ty vµ c¸c tËp ®oµn kinh tÕ, nh−ng quy m« cña doanh nghiÖp Nhµ n−íc l¹i lín lªn. Sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung, sù ph¸t triÓn cña c¸c DNTN trong CN nãi riªng lu«n cã sù g¾n bã chÆt chÏ víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x? héi chñ nghÜa. VÊn ®Ò nµy ®−îc thÓ hiÖn râ 22 nÐt ë chç GDP cµng t¨ng, sè l−îng doanh nghiÖp còng t¨ng theo, theo sè liÖu cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−, ®Õn th¸ng 3 n¨m 2007 c¶ n−íc ®? cã h¬n 200.000 doanh nghiÖp, dù kiÕn ®Õn n¨m 2010 ta sÏ cã 500.000 doanh nghiÖp [4]. ViÖc ph¸t triÓn DNTN trong CN bÞ ¶nh h−ëng vµ chi phèi bëi nhiÒu yÕu tè kinh tÕ nh−: Tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ; l¹m ph¸t; tû gi¸ hèi ®o¸i; l?i suÊt ng©n hµng;.. 1.2.3. C«ng nghÖ vµ kü thuËt. Ngµy nay, Ýt cã ngµnh c«ng nghiÖp vµ doanh nghiÖp nµo l¹i kh«ng phô thuéc vµo kü thuËt c«ng nghÖ. Sù t¸c ®éng m¹nh mÏ cña khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn nay ®ang thóc ®Èy m¹nh mÏ tèc ®é t¨ng tr−ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, lµm cho nhiÒu quèc gia cã sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ nhanh chãng theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸. ChÝnh sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc c«ng nghÖ ®? lµm xuÊt hiÖn nhiÒu s¶n phÈm míi thay thÕ nh÷ng s¶n phÈm cò vµ lµm xuÊt hiÖn thªm nhiÒu ngµnh nghÒ míi, lµm thay ®æi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. ViÖc øng dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµo trong ho¹t ®éng kinh doanh ngµy cµng ®−îc quan t©m chó träng. C¸c DNTN trong CN, tr−íc khi gia nhËp thÞ tr−êng hoÆc khi x©y dùng chiÕn l−îc kinh doanh cña m×nh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nhÊt thiÕt ph¶i xem xÐt ®Õn yÕu tè kü thuËt - c«ng nghÖ. 1.2.4. Tr×nh ®é qu¶n trÞ cña doanh nghiÖp vµ cña ng−êi lao ®éng. Cho ®Õn nay, ng−êi ta ®Òu thõa nhËn r»ng tr×nh ®é qu¶n trÞ cña doanh nghiÖp cµng cao th× hiÖu qu¶ kinh doanh ®em l¹i cµng lín. Nh− vËy, nh©n tè nµy cã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn sù ph¸t triÓn DNTN trong CN c¶ trong hiÖn t¹i vµ t−¬ng lai. Trong c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp, ng−êi ta chia thµnh hai lo¹i: Qu¶n lý ng−êi vµ qu¶n lý vËt nh− qu¶n lý nguyªn vËt liÖu, qu¶n lý thiÕt bÞ, m¸y mãc vµ c«ng nghÖ, qu¶n lý tµi chÝnh…. Trong hai lo¹i qu¶n lý nµy, qu¶n lý con ng−êi lµ quan träng nhÊt vµ còng lµ khã kh¨n nhÊt. BÊt kú mét DNTN 23 trong CN nµo mµ qu¶n lý tèt c¸n bé, c«ng nh©n cña m×nh, th× ho¹t ®éng s¶n xuÊt – kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ã sÏ thµnh c«ng vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao. §ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i quan t©m thùc hiÖn tèi −u ho¸ c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ, lµm cho bé m¸y qu¶n trÞ tinh, gän vµ cã hiÖu lùc, c¬ cÊu tæ chøc hîp lý, kh«ng ®Ó x¶y ra hiÖn t−îng thõa hoÆc thiÕu c¸n bé, c«ng nh©n, mäi ng−êi trong bé m¸y ®Òu lµm viÖc theo ®óng chøc n¨ng nhiÖm vô ®−îc giao. Tr×nh ®é qu¶n trÞ cña chñ doanh nghiÖp vµ c¸n bé nh©n viªn trong DNTN trong CN cßn ®−îc thÓ hiÖn qua viÖc x©y dùng chiÕn l−îc, kÕ ho¹ch vµ tæ chøc thùc thi chiÕn l−îc vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn s¶n xuÊt – kinh doanh víi hiÖu qu¶ cao. Trong t×nh h×nh hiÖn nay, do khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn nhanh chãng, nªn ®ßi hái c¸c chñ doanh nghiÖp vµ c¸n bé, nh©n viªn qu¶n trÞ DNTN trong CN ph¶i n©ng cao tr×nh ®é sö dông c¸c c«ng cô qu¶n lý hiÖn ®¹i nh− m¸y tÝnh, c«ng nghÖ th«ng tin,… Bªn c¹nh ®ã, tr×nh ®é chuyªn m«n vµ tay nghÒ cña c¸n bé, c«ng nh©n cµng cao th× kh¶ n¨ng hoµn thµnh chiÕn l−îc vµ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt – kinh doanh sÏ tèt h¬n vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cao. HiÖn nay, khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ, khoa häc th«ng tin, khoa häc qu¶n lý,… ngµy cµng ph¸t triÓn vµ ph¸t triÓn rÊt nhanh, nªn yªu cÇu cña c«ng t¸c ®µo t¹o vµ båi d−ìng c¸n bé c«ng nh©n ngµy cµng cao vµ ph¶i ®−îc cËp nhËt th−êng xuyªn cho phï hîp víi yªu cÇu ®æi míi c«ng nghÖ trong ho¹t ®éng SXKD. 1.2.5. §iÒu kiÖn tù nhiªn. §iÒu kiÖn tù nhiªn ®−îc thÓ hiÖn ë vÞ trÝ ®Þa lý, tµi nguyªn kho¸ng s¶n, m«i tr−êng khÝ hËu,…. §iÒu kiÖn tù nhiªn còng ¶nh h−ëng kh«ng nhá tíi viÖc ph¸t triÓn cña DNTN trong CN ®Æc biÖt lµ ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c. Tuy nhiªn, ngµy nay c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ cã khai th¸c tù nhiªn mµ cßn ph¶i cã tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ m«i tr−êng tù nhiªn. ChÝnh s¸ch cña chÝnh 24 phñ ngoµi viÖc khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn, khai th¸c tèi ®a c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn, còng sÏ b¾t buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó b¶o vÖ m«i tr−êng tù nhiªn, nh− vÊn ®Ò xö lý chÊt th¶i, vÊn ®Ò « nhiÔm,…. 1.3. chØ tiªu ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp. 1.3.1. C¸c chØ tiªu tuyÖt ®èi. ChØ tiªu tuyÖt ®èi ph¶n ¸nh thuÇn tuý vÒ quy m«, ®é lín cña doanh nghiÖp, cho thÊy gi¸ trÞ thùc cña doanh nghiÖp vµ gióp ta so s¸nh vÒ mÆt l−îng gi÷a c¸c thêi kú cña doanh nghiÖp víi nhau. 1.3.1.1. Sè l−îng doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp. ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn sù quan t©m ®Çu t− cña ng−êi d©n vµo kinh doanh c«ng nghiÖp hay kh«ng. Sè l−îng DNTN trong CN cµng nhiÒu cho thÊy ngµnh c«ng nghiÖp hÊp dÉn vµ ®? thu hót ®−îc nhiÒu nhµ ®Çu t− quan t©m ®Çu t− kinh doanh. KÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ – x? héi giai ®o¹n 2006 – 2010 dù kiÕn sÏ diÔn ra trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ n−íc ta héi nhËp ngµy cµng s©u réng vµo nÒn kinh tÕ toµn cÇu. Trªn c¬ së ®ã, ChÝnh phñ ®? ®Ò ra nhiÖm vô ph¸t triÓn tõ nay ®Õn n¨m 2010 c¶ n−íc cã 500.000 doanh nghiÖp, nh»m khuyÕn khÝch vµ huy ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n n÷a mäi nguån lùc trong nh©n d©n, ®ãng gãp quan träng vµo sù ph¸t triÓn nhanh, m¹nh vµ bÒn v÷ng nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x? héi chñ nghÜa. Nh− vËy, ®©y ®−îc coi lµ thêi c¬ hay ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn DNTN trong CN trong nh÷ng n¨m tíi. 1.3.1.2. Doanh thu. Doanh thu thuÇn lµ tæng thu nhËp cña doanh nghiÖp do tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, cung cÊp c¸c dÞch vô cho bªn ngoµi sau khi trõ ®i c¸c kho¶n thuÕ (thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph−¬ng 25 ph¸p trùc tiÕp ph¶i nép) vµ trõ c¸c kho¶n gi¶m trõ (chiÕt khÊu, gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i). Doanh thu thuÇn kh«ng bao gåm: Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh (trõ cho thuª thiÕt bÞ, m¸y mãc cã ng−êi ®iÒu khiÓn kÌm theo); Doanh thu c¸c ho¹t ®éng bÊt th−êng nh− thanh lý, nh−îng b¸n tµi s¶n, thu tiÒn ph¹t vi ph¹m hîp ®ång, thu c¸c kho¶n nî khã ®ßi ®? xö lý. Trªn c¬ së kh¸i niÖm nµy, nÕu doanh thu thuÇn cña mçi DNTN trong CN n¨m sau cao h¬n n¨m tr−íc, th× ®ã lµ dÊu hiÖu nãi lªn sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp. Thùc chÊt cña sù ph¸t triÓn nµy lµ ë chç më réng thÞ phÇn vµ chiÕm lÜnh thÞ tr−êng. DNTN trong CN ngµy cµng cã thªm nhiÒu thÞ tr−êng tiªu thô vµ thÞ phÇn ®−îc më réng th× doanh thu thuÇn ngµy cµng t¨ng. Do ®ã, sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp ë ®©y ®−îc hiÓu lµ sù ph¸t triÓn theo chiÒu s©u. 1.3.1.3. Vèn s¶n xuÊt kinh doanh. Trong mçi DNTN trong CN, vèn s¶n xuÊt – kinh doanh ®−îc h×nh thµnh tõ: Nguån vèn chñ së h÷u vµ c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ cña doanh nghiÖp. - Nguån vèn chñ së h÷u: Lµ toµn bé nguån vèn thuéc së h÷u cña chñ doanh nghiÖp, cña c¸c thµnh viªn c«ng ty vµ kinh phÝ qu¶n lý do c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc nép lªn. Vèn chñ së h÷u cµng chiÕm tû träng lín trong tæng vèn SXKD cho thÊy møc ®é tù chñ vÒ mÆt tµi chÝnh cña DNTN trong CN cµng cao vµ ng−îc l¹i. - Nî ph¶i tr¶: Lµ tæng c¸c kho¶n nî ph¸t sinh mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶, ph¶i thanh to¸n cho c¸c chñ nî, bao gåm nî tiÒn vay (vay ng¾n h¹n, dµi h¹n, vay trong n−íc, vay n−íc ngoµi), c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ cho ng−êi b¸n, cho Nhµ n−íc, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn (tiÒn l−¬ng, tiÒn phô cÊp….) vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c. NÕu vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi DNTN trong CN n¨m sau lín h¬n n¨m tr−íc, th× ®ã lµ tÝn hiÖu nãi lªn sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp vÒ mÆt quy m«. Tæng vèn SXKD cña DNTN trong CN t¨ng lªn cho thÊy ng−êi d©n ®? 26 quan t©m ®Çu t− nhiÒu h¬n vµo ngµnh c«ng nghiÖp, kh¶ n¨ng SXKD cña DNTN trong CN m¹nh lªn. 1.3.1.4. Lao ®éng. Lao ®éng cña DNTN trong CN lµ toµn bé sè lao ®éng do doanh nghiÖp qu¶n lý, sö dông vµ tr¶ l−¬ng, tr¶ c«ng. Lao ®éng cña doanh nghiÖp kh«ng bao gåm: - Nh÷ng ng−êi nhËn vËt liÖu cña doanh nghiÖp vÒ lµm t¹i gia ®×nh (lao ®éng gia ®×nh); - Nh÷ng ng−êi ®ang trong thêi gian häc nghÒ cña c¸c tr−êng, trung t©m göi ®Õn thùc tËp mµ doanh nghiÖp kh«ng tr¶ l−¬ng; - Nh÷ng lao ®éng cña c¸c ®èi t¸c liªn doanh göi ®Õn mµ doanh nghiÖp kh«ng qu¶n lý vµ tr¶ l−¬ng. §èi víi doanh nghiÖp t− nh©n mét chñ th× nh÷ng thµnh viªn trong gia ®×nh cã tham gia qu¶n lý s¶n xuÊt hoÆc trùc tiÕp s¶n xuÊt, nh−ng kh«ng nhËn tiÒn l−¬ng, tiÒn c«ng mµ thu nhËp cña hä lµ thu nhËp hçn hîp, bao gåm c¶ l?i kinh doanh, th× còng ®−îc tÝnh lµ lao ®éng cña doanh nghiÖp. ViÖc sö dông chØ tiªu nµy ®Ó ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp ®−îc hiÓu theo nghÜa quy m«, cã nghÜa lµ sè l−îng lao ®éng cña doanh nghiÖp trong n¨m sau nhiÒu h¬n n¨m tr−íc th× quy m« cña doanh nghiÖp t¨ng vµ kÐo theo lµ sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã, chÊt l−îng lao ®éng trong doanh nghiÖp còng ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Tr×nh ®é, kü n¨ng, tay nghÒ cña ng−êi lao ®éng n¨m sau cao h¬n n¨m tr−íc cho thÊy doanh nghiÖp ®? quan t©m h¬n tíi viÖc ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ cña ng−êi lao ®éng, ®æi míi trang thiÕt bÞ m¸y mãc SXKD. 1.3.1.5. Lîi nhuËn. §©y ®−îc coi lµ chØ tiªu quan träng trong nÒn KTTT. NÕu doanh nghiÖp kinh doanh kh«ng mang l¹i lîi nhuËn th× doanh nghiÖp sÏ kh«ng thÓ ph¸t triÓn 27 ®−îc vµ nhµ ®Çu t− sÏ kh«ng bá vèn ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. ChØ tiªu lîi nhuËn ®−îc ®¸nh gi¸ th«ng qua tæng lîi nhuËn doanh nghiÖp mang l¹i trong mét n¨m. 1.3.1.6. Nép ng©n s¸ch. Nép ng©n s¸ch lµ c¸c kho¶n thuÕ, phÝ, lÖ phÝ vµ c¸c kho¶n nép kh¸c mµ doanh nghiÖp nép vµo ng©n s¸ch Nhµ n−íc trong n¨m. Nã bao gåm c¸c kho¶n sau: - C¸c kho¶n thuÕ: ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt nhËp khÈu, thuÕ m«n bµi, thuÕ tµi nguyªn, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp,… - C¸c kho¶n phÝ: ChØ tÝnh nh÷ng kho¶n phÝ ph¶i nép cho ng©n s¸ch Nhµ n−íc, nh− phÝ gi¸m ®Þnh hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, phÝ kiÓm dÞch…. - C¸c kho¶n lÖ phÝ: ChØ tÝnh nh÷ng kho¶n lÖ phÝ ph¶i nép cho ng©n s¸ch Nhµ n−íc, nh− lÖ phÝ tr−íc b¹, lÖ phÝ cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh, lÖ phÝ ®Þa chÝnh, lÖ phÝ b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, lÖ phÝ cÊp giÊy phÐp x©y dùng, lÖ phÝ qu¶n lý ph−¬ng tiÖn giao th«ng, lÖ phÝ cÊp h¹n ng¹ch, giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu… Nép ng©n s¸ch kh«ng bao gåm c¸c kho¶n ®ãng gãp tõ thiÖn, ñng hé c¸c phßng trµo ®oµn thÓ, ñng hé x©y dùng ®Þa ph−¬ng n¬i doanh nghiÖp ®Æt ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt – kinh doanh… ChØ tiªu nép ng©n s¸ch nãi lªn sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp th«ng qua nghÜa vô cña m×nh ®èi víi Nhµ n−íc. 1.3.2. Nhãm c¸c chØ tiªu t−¬ng ®èi. ChØ tiªu t−¬ng ®èi ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, vÞ trÝ, vai trß cña doanh nghiÖp trong mèi t−¬ng quan víi c¸c khu vùc doanh nghiÖp kh¸c vµ cho thÊy mèi t−¬ng quan gi÷a c¸c chØ tiªu tuyÖt ®èi víi nhau. 1.3.2.1. Tû lÖ DNTN trong CN trong tæng sè DNCN vµ DNTN c¶ n−íc. Hai chØ tiªu nµy ®−îc tÝnh trªn tû lÖ sè l−îng DNTN trong CN so víi sè DNCN vµ sè DNTN c¶ n−íc nãi chung. Hai chØ tiªu nµy ph¶n ¸nh sù lín 28 m¹nh vÒ sè l−îng cña DNTN trong CN so víi DNCN vµ DNTN c¶ n−íc. Qua chØ tiªu nµy ta thÊy ®−îc tû lÖ DNTN trong CN trong tæng sè DNCN vµ DNTN c¶ n−íc lµ bao nhiªu qua ®ã ®¸nh gi¸ ®−îc møc ®é quan t©m cña khu vùc t− nh©n ®èi víi viÖc kinh doanh trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp so víi c¸c ngµnh nghÒ, lÜnh vùc kh¸c nh− thÕ nµo. 1.3.2.2. Tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn kinh doanh vµ trªn doanh thu. Hai chØ tiªu nµy ®−îc tÝnh trªn tû lÖ gi÷a lîi nhuËn thu ®−îc so víi vèn kinh doanh vµ doanh thu cña doanh nghiÖp. Qua chØ tiªu nµy ta thÊy hiÖu qu¶ sö dông ®ång vèn cña DNTN trong CN, trªn c¬ së ®ã so s¸nh víi hiÖu qu¶ chØ tiªu nµy cña DNCN c¶ n−íc, DNCN trong c¸c khu vùc kh¸c vµ DNTN c¶ n−íc ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ SXKD cña DNTN trong CN. Tû suÊt nµy cµng cao cho thÊy DN ho¹t ®éng ®¹t hiÖu qu¶ cao vµ ng−îc l¹i. 1.3.2.3. Tû träng gi¸ trÞ TSC§ trong vèn kinh doanh. ChØ tiªu nµy ®−îc tÝnh trªn tû lÖ gi÷a gi¸ trÞ TSC§ vµ ®Çu t− tµi chÝnh dµi h¹n trªn vèn SXKD cña doanh nghiÖp. Gi¸ trÞ TSC§ vÒ c¬ b¶n ph¶n ¸nh møc ®é ®Çu t− trang thiÕt bÞ m¸y mãc, nhµ x−ëng vµ c«ng nghÖ phôc vô cho SXKD cña doanh nghiÖp. Tû träng nµy cho thÊy møc ®é ®Çu t− vÒ khoa häc c«ng nghÖ phôc vô SXKD cña doanh nghiÖp. DN cã gi¸ trÞ TSC§ lín ph¶n ¸nh DN ®Çu t− nhiÒu vµo khoa häc, c«ng nghÖ, m¸y mãc phôc vô SXKD vµ cã trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. 1.3.2.4. Tû lÖ vèn, doanh thu, nép ng©n s¸ch, lao ®éng cña DNTN trong CN so víi DNCN vµ DNTN c¶ n−íc. C¸c chØ tiªu nµy ph¶n ¸nh vÞ trÝ, vai trß cña DNTN trong CN trong viÖc s¶n xuÊt, ®ãng gãp vµo NSNN, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm trong DNCN vµ DNTN c¶ n−íc. Qua ®ã phÇn nµo ph¶n ¸nh sù ®ãng gãp cña DNTN trong CN ®èi víi sù ph¸t triÓn chung cña kinh tÕ ®Êt n−íc. 29 1.4. Kinh nghiÖm ph¸t triÓn doanh nghiÖp t− nh©n trong c«ng nghiÖp. HiÖn trªn thÕ giíi cã h¬n 200 n−íc, nÕu xÐt vÒ tÝnh ®Æc tr−ng thÓ chÕ cña nÒn kinh tÕ cã thÓ chia c¸c n−íc thµnh nh÷ng nhãm n−íc sau: Nhãm c¸c n−íc cã nÒn kinh tÕ tËp trung, kh«ng chñ tr−¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr−êng, dùa vµo kinh tÕ nhµ n−íc lµ chñ yÕu, thu hÑp, h¹n chÕ hoÆc xo¸ bá khu vùc KTTN nh− CuBa, TriÒu Tiªn,…. ; Nhãm c¸c n−íc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN cã Trung Quèc, ViÖt Nam,…. vµ nhãm c¸c n−íc cã nÒn KTTT víi chÝnh s¸ch tù do ph¸t triÓn khu vùc KTTN. XÐt d−íi gãc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, th× ®−îc chia ra thµnh nhãm c¸c n−íc chËm ph¸t triÓn nh− ViÖt Nam, B¨ngLa®et,…. Nhãm c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn nh− Malaysia, Hµn Quèc,….vµ c¸c n−íc ph¸t triÓn trong ®ã ®¸ng chó ý lµ sù næi tréi cña nhãm 7 n−íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn (G7- Mü, NhËt, §øc, Anh, Ph¸p, Italya vµ Canada) víi nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng tù do vµ sù ®ãng gãp chñ yÕu cña khu vùc kinh tÕ t− nh©n. Kinh nghiÖm ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c n−íc cho thÊy, khu vùc KTTN trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng lµ mét khu vùc kinh tÕ n¨ng ®éng, viÖc thõa nhËn sù tån t¹i vµ vai trß quan träng cña khu vùc KTTN trong ph¸t triÓn kinh tÕ lµ tiÒn ®Ò, lµ ®iÒu kiÖn cÇn, cßn vai trß cña Nhµ n−íc trong viÖc tæ chøc, ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ mét c¸ch hîp lý, khoa häc lµ ®iÒu kiÖn ®ñ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ cã hiÖu qu¶. Nh− vËy, muèn ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung, khu vùc KTTN nãi riªng cã hiÖu qu¶ ®ßi hái ph¶i kÕt hîp hµi hoµ hai ®iÒu kiÖn: Mét mÆt, ph¶i thõa nhËn sù tån t¹i cã tÝnh tÊt yÕu cña khu vùc KTTN, thùc hiÖn tù do ho¸ nÒn kinh tÕ, më réng tù do kinh doanh, tù do c¹nh tranh, ph¸t huy tèi ®a c¬ chÕ thÞ tr−êng, t¹o tiÒn ®Ò ®Ó KTTN ph¸t triÓn; mÆt kh¸c, ph¶i ph¸t huy vai trß ®Þnh h−íng vµ ®iÒu tiÕt cña nhµ n−íc b»ng ph¸p luËt, chiÕn l−îc, kÕ ho¹ch vµ c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch vÜ m«. 30 C¸c n−íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ph¸t triÓn nh− NhËt B¶n, Mü, Anh,…, c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn nh− Hµn Quèc, MaLaysia,… còng nh− c¸c n−íc ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN nh− Trung Quèc,… mçi n−íc vµ mçi nhãm n−íc ®Òu cã nh÷ng ®Æc thï riªng vµ cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kh¸c nhau cho phï hîp víi t×nh h×nh, ®Æc ®iÓm cña quèc gia m×nh. Tuy nhiªn, qua t×m hiÓu cã thÓ rót ra nh÷ng kinh nghiÖm d−íi ®©y trong viÖc ph¸t triÓn KTTN nãi chung vµ DNTN trong CN nãi riªng. 1.4.1. Cã quan ®iÓm chiÕn l−îc ®óng ®¾n vµ t¹o lËp ®−îc m«i tr−êng ho¹t ®éng æn ®Þnh, bÒn v÷ng vµ ph¸t triÓn. §Ó ph¸t triÓn KTTN nãi chung vµ DNTN trong CN nãi riªng, ®ßi hái c¸c ®¶ng ph¸i chÝnh trÞ vµ nhµ n−íc ph¶i thõa nhËn sù tån t¹i cã tÝnh tÊt yÕu vµ l©u dµi cña KTTN trong nÒn KTTT, thÊy ®−îc tÝnh n¨ng ®éng, vai trß vµ nh÷ng ®ãng gãp quan träng cña KTTN ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n−íc. KTTN ph¶i ®−îc b¶o vÖ b»ng ph¸p luËt, nhµ n−íc cam kÕt kh«ng quèc h÷u ho¸ c¸c DNTN. Tr−êng hîp ®Æc biÖt, khi liªn quan trùc tiÕp ®Õn an ninh quèc gia, viÖc quèc h÷u ho¸ ph¶i ®−îc båi th−êng tho¶ ®¸ng. KTTN nãi chung vµ c¸c DNTN trong CN nãi riªng ®−îc ph¸t triÓn kh«ng h¹n chÕ vÒ ngµnh nghÒ, ®Þa bµn vµ quy m«. Víi quan ®iÓm nh− vËy, nªn KTTN trong ®ã cã c¸c DNTN trong CN ë c¸c n−íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ph¸t triÓn lu«n ®ãng gãp vai trß chÝnh trong ph¸t triÓn kinh tÕ. ë Mü khu vùc KTTN chiÕm 96,5% tæng vèn s¶n xuÊt; ë NhËt B¶n – 93,8%; ë Anh – 93,5%,…ë Trung Quèc míi b¾t ®Çu thõa nhËn khu vùc KTTN vµ c¸c DNTN trong CN tõ cuèi nh÷ng n¨m 70 vµ ®Çu nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kû XX, nh−ng ®Õn n¨m 1999 s¶n l−îng c«ng nghiÖp cña khu vùc KTTN ®? chiÕm 38,8% s¶n l−îng c«ng nghiÖp toµn quèc. HÇu hÕt c¸c n−íc chØ coi khu vùc kinh tÕ nhµ n−íc lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ vµ ®Çu t− vµo nh÷ng ngµnh, nh÷ng lÜnh vùc liªn quan ®Õn an ninh, quèc phßng, an 31 sinh x? héi mµ kh«ng sinh l?i hoÆc møc l?i thÊp, nh÷ng lÜnh vùc ®ßi hái vèn lín mµ t− nh©n kh«ng ®¸p øng ®−îc hoÆc kh«ng muèn ®Çu t−. Bªn c¹nh ®ã, nhµ n−íc cßn ph¶i t¹o lËp ®−îc m«i tr−êng æn ®Þnh, bÒn v÷ng vµ ph¸t triÓn ®Ó doanh nghiÖp ho¹t ®éng. M«i tr−êng ho¹t ®éng bao gåm m«i tr−êng chÝnh trÞ, m«i tr−êng ph¸p lý, m«i tr−êng kinh tÕ, m«i tr−êng v¨n ho¸, t©m lý,…. HÇu hÕt c¸c n−íc ®Òu coi æn ®Þnh chÝnh trÞ – kinh tÕ – x? héi lµ tiÒn ®Ò quan träng ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nãi chung vµ KTTN nãi riªng. V× vËy, ë c¸c n−íc nµy hÖ thèng chÝnh trÞ lu«n ®−îc cñng cè vµ t¨ng c−êng. Bé m¸y nhµ n−íc ®−îc quan t©m x©y dùng trong s¹ch vµ v÷ng m¹nh ®Ó ®¶m b¶o an ninh, trËt tù vµ an toµn x? héi. HÖ thèng ph¸p luËt ®−îc x©y dùng ®ång bé nh»m t¹o hµnh lang ph¸p lý cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng thuËn lîi. H¬n n÷a, luËt ph¸p th−êng mang néi dung kinh tÕ phï hîp víi thùc tÕ kh¸ch quan vµ th−êng chØ quy ®Þnh nh÷ng ®iÒu kh«ng ®−îc lµm, khuyÕn khÝch ng−êi kinh doanh lµm bÊt cø ®iÒu g× mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm. Hµnh lang ph¸p lý ®−îc x©y dùng kh¸ réng ®Ó cã thÓ ph¸t huy tèi ®a s¸ng kiÕn c¸ nh©n vµ gi¶m bít t×nh tr¹ng xÐ rµo do hµnh lang ph¸p lý qu¸ trËt hÑp. §ång thêi, viÖc kiÓm so¸t tu©n thñ ph¸p luËt ®−îc thùc hiÖn nghiªm tóc vµ cã nh÷ng h×nh thøc xö ph¹t nghiªm kh¾c ®èi víi nh÷ng hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt, b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh hîp ph¸p. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ n−íc b»ng c¸c chÝnh s¸ch cña m×nh ®¶m b¶o nÒn kinh tÕ vËn hµnh æn ®Þnh, ®Çu t− ph¸t triÓn hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng ®Ó hç trî ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ DNTN nãi riªng. 1.4.2. Cã chÝnh s¸ch kinh tÕ nãi chung vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nãi riªng phï hîp víi ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh cña quèc gia. HÖ thèng chÝnh s¸ch lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng trong ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, qua ®ã ®Þnh h−íng khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp, ngµnh nghÒ, lÜnh vùc nhÊt ®Þnh cho phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n−íc vµ kinh tÕ thÕ giíi. Nh÷ng n−íc thµnh c«ng trong ph¸t 32 triÓn kinh tÕ nãi chung vµ trong ph¸t triÓn c«ng nghiÖp t− nh©n nãi riªng ®Òu rÊt chó träng x©y dùng hÖ thèng chÝnh s¸ch ®ång bé, tõ chÝnh s¸ch tµi chÝnh – tiÒn tÖ, chÝnh s¸ch gi¸ c¶, chÝnh s¸ch hç trî ®Çu t−… vµ cã chiÕn l−îc, chÝnh s¸ch, quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phï hîp víi tõng thêi kú ph¸t triÓn. Nh×n chung, c¸c ChÝnh phñ ®Òu sö dông kÕt hîp chÝnh s¸ch thuÕ, chÝnh s¸ch tµi chÝnh víi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®óng ®¾n nh»m võa æn ®Þnh nÒn kinh tÕ, võa t¹o ®iÒu kiÖn cho t− nh©n ph¸t triÓn. HÖ thèng thuÕ ®−îc c¶i c¸ch theo h−íng ®¬n gi¶n ho¸, ¸p dông thuÕ suÊt võa ph¶i, tr¸nh ®¸nh thuÕ chång chÐo. ThuÕ lµ c«ng cô rÊt m¹nh ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t−. ë Malaysia, theo ®¹o luËt khuyÕn khÝch ®Çu t− n¨m 1986, c¸c doanh nghiÖp míi thµnh lËp trong ngµnh chÕ t¹o ®−îc miÔn thuÕ 5 n¨m ®Çu ho¹t ®éng. Mét doanh nghiÖp cã ®Çu t− trªn 25 triÖu USD vµ sö dông trªn 500 c«ng nh©n sÏ ®−îc miÔn thuÕ trong vßng 10 n¨m. Trong chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, c¸c n−íc chó träng ®Õn l?i suÊt cho vay vµ tû gi¸ hèi ®o¸i. ViÖc t¨ng hoÆc gi¶m l?i suÊt cho vay cã t¸c dông h¹n chÕ hoÆc khuyÕn khÝch ®Çu t− t− nh©n. Thay ®æi tû gi¸ hèi ®o¸i cã t¸c ®éng m¹nh ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. N¨m 1984, Th¸i Lan thùc hiÖn ph¸ gi¸ ®ång B¹t, ®ång thêi th¶ næi tû gi¸ ®ång B¹t víi c¸c ngo¹i tÖ m¹nh kh¸c, qua ®ã ®? lµm t¨ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu vµ lµm thay ®æi h¼n c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ cña Th¸i Lan thêi kú ®ã. ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp lµ yÕu tè t¸c ®éng kh«ng nhá tíi sù ph¸t triÓn cña DNTN trong CN. C¸c n−íc ®Òu cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp râ rµng vµ cã ®Þnh h−íng th«ng qua hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch. ChÝnh s¸ch c«ng nghiÖp cña Malaysia lµ mét vÝ dô ®iÓn h×nh. N¨m 1957, Malaysia giµnh l¹i ®éc lËp tõ tay ng−êi Anh. §Õn cuèi nh÷ng n¨m 1960, Malaysia ®? ®Ò ra chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, trong ®ã tËp trung chñ yÕu vµo c«ng nghiÖp nhÑ, s¶n xuÊt hµng tiªu dïng ®Ó hç trî cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp quy m« lín vµ c¸c ngµnh nhËp khÈu nhiÒu. N¨m 1971, thµnh lËp nh÷ng khu vùc 33 mËu dÞch tù do ®Ó gióp ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ®Þnh h−íng xuÊt khÈu. N¨m 1980, Malaysia chuyÓn sang chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp thay thÕ nhËp khÈu trong c«ng nghiÖp nÆng. ChÝnh s¸ch nµy ®−îc triÓn khai vµo n¨m 1981. Tõ ®Çu thËp kû 1990, Malaysia tËp trung vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kü thuËt cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao nh− c¬ khÝ, ho¸ chÊt…Cïng víi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña tõng thêi kú lµ c¸c chÝnh s¸ch hç trî phï hîp [27]. 1.4.3. T¹o lËp mèi liªn kÕt, hç trî v÷ng ch¾c gi÷a c¸c doanh nghiÖp vµ ph¸t huy vai trß cña c¸c tæ chøc trung gian. HÇu hÕt c¸c DNTN trong CN míi thµnh lËp ®Òu cã quy m« võa vµ nhá lµ chñ yÕu, v× vËy cßn h¹n chÕ ë rÊt nhiÒu mÆt. Ngoµi c¸c chÝnh s¸ch hç trî cña nhµ n−íc, c¸c n−íc ®Òu rÊt chó träng ®Õn viÖc t¹o lËp mèi liªn kÕt hç trî lÉn nhau, hç trî cña c¸c doanh nghiÖp lín ®èi víi DNNVV vµ hç trî cña c¸c tæ chøc trung gian. NhËt B¶n lµ n−íc ®? t¹o dùng ®−îc mét mèi liªn kÕt mËt thiÕt vµ g¾n bã gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau, gi÷a DNNVV víi c¸c doanh nghiÖp lín. Quan hÖ mËt thiÕt, g¾n bã gi÷a c¸c DNNVV víi c¸c doanh nghiÖp lín ®? t¹o nªn nÐt cÊu tróc ®éc ®¸o trong cÊu tróc c«ng nghiÖp NhËt B¶n – CÊu tróc nhiÒu tÇng. NÕu ë ®Æc ®iÓm vÒ quy m« vµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña c¸c DNNVV NhËt B¶n kh«ng cã g× kh¸c biÖt lín so víi lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy ë c¸c n−íc kh¸c, th× ®Æc ®iÓm vÒ sù liªn kÕt g¾n bã mËt thiÕt gi÷a c¸c DNNVV víi doanh nghiÖp lín, l¹i lµ ®Æc ®iÓm næi bËt, kh¸c biÖt h¼n so víi hÇu hÕt c¸c n−íc. ChÝnh sù phèi hîp cã hiÖu qu¶ gi÷a c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp ë NhËt B¶n, ®−îc coi lµ ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ tõ sau chiÕn tranh ThÕ giíi lÇn thø II ®Õn nay vµ lµ bÝ mËt søc sèng cña c¸c doanh nghiÖp NhËt B¶n nãi chung, cña DNNVV NhËt B¶n nãi riªng. ë NhËt B¶n, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp lín (chiÕm 3/4) sö dông hµng tr¨m xÝ nghiÖp gia c«ng chÕ biÕn trë lªn. Mét doanh nghiÖp lín cã thÓ hîp ®ång gia c«ng tíi 50% sè l−îng s¶n phÈm cña nã. Ng−îc l¹i, hÇu hÕt c¸c 34 DNNVV thùc hiÖn c¸c hîp ®ång gia c«ng víi c¸c doanh nghiÖp lín. Sù phèi hîp c¸c −u thÕ vÒ quy m« t¹o nªn m« h×nh míi trong cÊu tróc c«ng nghiÖp NhËt B¶n. M« h×nh nµy cã thÓ ph¸c ho¹ nh− sau: C«ng ty lín – C«ng ty nhËn gia c«ng ®Çu tiªn – C«ng ty nhËn gia c«ng thø hai – C«ng ty nhËn gia c«ng thø ba-…. Sù ph©n c«ng lao ®éng kiÓu nµy cho phÐp khai th¸c tèi ®a tiÒm n¨ng kh«ng chØ cña c¸c c¸ nh©n, mµ cßn c¶ tiÒm n¨ng trong sù hiÖp t¸c gi÷a c¸c tæ chøc, c¸c doanh nghiÖp. Sù phèi hîp c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp cho phÐp t¹o ra s¶n phÈm víi chi phÝ ®Çu vµo thÊp, chÊt l−îng s¶n phÈm cao, ®¸p øng ®−îc nhu cÇu phong phó vµ ®a d¹ng trªn bÊt kú thÞ tr−êng nµo cña nÒn kinh tÕ. Sù phèi hîp c¸c kiÓu quy m« doanh nghiÖp trong sù ®iÒu tiÕt cña ChÝnh phñ, cã thÓ ®−îc coi lµ ®Æc tr−ng v« cïng quan träng cña m« h×nh kinh tÕ NhËt B¶n vµ lµ bµi häc quý gi¸ ®Ó c¸c quèc gia kh¸c quan t©m nghiªn cøu vµ vËn dông trong chiÕn l−îc lùa chän c¬ cÊu kinh tÕ cña quèc gia m×nh [17]. C¸c tæ chøc trung gian còng gi÷ vai trß rÊt quan träng trong viÖc hç trî c¸c doanh nghiÖp vµ t¹o lËp mèi liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau, gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi chÝnh quyÒn. C¸c tæ chøc trung gian ®−îc hiÓu lµ c¸c hiÖp héi kinh doanh vµ c¬ quan hç trî doanh nghiÖp cña chÝnh phñ. Th«ng qua c¸c tæ chøc trung gian, chÝnh phñ t¹o nªn nh÷ng ch−¬ng tr×nh khuyÕn khÝch vµ hç trî nh÷ng ch−¬ng tr×nh nµy nh»m phæ biÕn khoa häc kü thuËt réng r?i, cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ tr−êng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho DNTN trong CN huy ®éng vèn ®Ó ph¸t triÓn,…..Cã thÓ thÊy Trung Quèc lµ mét vÝ dô ®iÓn h×nh trong viÖc ph¸t huy vai trß cña c¸c tæ chøc trung gian. ë Trung Quèc, phÇn lín c¸c hiÖp héi kinh doanh do chÝnh phñ b¶o trî vµ tæ chøc. Bªn c¹nh ®ã cßn cã hiÖp héi kinh doanh mang tÝnh tù nguyÖn. Nh÷ng hiÖp héi kinh doanh nµy ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng ®èi víi giíi doanh nghiÖp trong viÖc t×m kiÕm c¬ héi kinh doanh, trong quan hÖ víi c¸c c¬ quan c«ng quyÒn, ®µo t¹o vµ thu thËp th«ng tin vµ thËm chÝ cßn ®ãng vai trß duy tr× trËt tù thÞ tr−êng. H¬n n÷a, chÝnh phñ còng ®? thiÕt lËp nh÷ng c¬ quan 35 ®Æc biÖt phôc vô riªng cho khu vùc t− nh©n. Cã nhiÒu lo¹i hiÖp héi kinh doanh ë Trung Quèc. ë cÊp quèc gia lµ liªn ®oµn c«ng th−¬ng Trung Quèc (ACFIC). §©y lµ mét tæ chøc b¸n chÝnh thøc cã nhiÖm vô tËp hîp c¸c nhµ ®Çu t− vµ ®Æt hä d−íi sù kiÓm so¸t cña chÝnh phñ. ACFIC cã chi nh¸nh ë mäi cÊp qu¶n lý hµnh chÝnh. ë ph¹m vi réng, ACFIC vµ c¸c chi nh¸nh ®Þa ph−¬ng ®? ®ãng vai trß rÊt tÝch cùc trong viÖc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña khu vùc t− nh©n. Tr−íc hÕt, nã cung cÊp cho c¸c th−¬ng nh©n mét kªnh chÝnh thøc ®Ó cã thÓ cã tiÕng nãi víi chÝnh phñ. Víi mét c¬ chÕ cña Trung Quèc, th× ®©y lµ c¬ së rÊt quan träng ®Ó duy tr× quyÒn tham gia c¸c ho¹t ®éng chÝnh trÞ cho doanh nh©n; Thø hai, ACFIC vµ c¸c chi nh¸nh cña nã còng tiÕn cö c¸c th−¬ng nh©n ®Ó hä cã thÓ hiÖn diÖn trong ho¹t ®éng chÝnh trÞ cÊp quèc gia vµ ®Þa ph−¬ng; Thø ba, ACFIC vµ c¸c chi nh¸nh sÏ cung cÊp c¸c khãa häc vµ tæ chøc kh¶o s¸t häc tËp kinh nghiÖm c¸c thµnh viªn kh¸c, ngoµi viÖc phæ biÕn chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ cho c¸c chñ doanh nghiÖp; Cuèi cïng, ACFIC vµ c¸c chi nh¸nh còng hç trî thµnh viªn cña m×nh vÒ vèn, dÞch vô t− vÊn ph¸p lý, th«ng tin vÒ c«ng nghÖ vµ trong c¸c quan hÖ víi chÝnh phñ. Bªn c¹nh ®ã, ngµy cµng xuÊt hiÖn nhiÒu “HiÖp héi kinh doanh tù nguyÖn” do c¸c chñ doanh nghiÖp ë ®Þa ph−¬ng thµnh lËp. Mét vÝ dô ®¸ng chó ý lµ HiÖp héi may mÆc ¤n Ch©u. HiÖp héi nµy do c¸c chñ doanh nghiÖp t− nh©n tæ chøc vµ cã ph¹m vi ho¹t ®éng réng h¬n nhiÒu so víi chi nh¸nh ®Þa ph−¬ng cña ACFIC. Ngoµi c¸c ho¹t ®éng th«ng th−êng cña mét hiÖp héi kinh doanh, ho¹t ®éng th−êng xuyªn nhÊt cña HiÖp héi may mÆc lµ hµng n¨m tæ chøc t¹i thµnh phè triÓn l?m thêi trang nh»m thu hót sù tham gia cña c¸c doanh nghiÖp vµ kh¸ch hµng trªn toµn thÕ giíi. C¸c hiÖp héi kinh doanh ë Trung Quèc kh«ng chØ cã chøc n¨ng nh− hiÖp héi ë c¸c n−íc ph¸t triÓn, mµ cßn ®ãng vai trß ._..581,8 19..037,6 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 8,8 10,3 11,1 8,7 15,6 20,8 25,7 30,4 Lîi nhuËn/Vèn % 4,9 5,2 5,0 3,6 5,0 5,2 5,1 4,2 Lîi nhuËn Lîi nhuËn/doanh thu % 6,5 6,8 6,7 4,7 6,7 7,1 7,3 5,8 Tæng Tû ®ång -975,7 -63,5 -1.058,9 -1.857,6 -717,6 -997,8 -1.257,0 -1.075,1 Lç B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång -549,1 -39,2 -652,8 -1.231,0 -498,0 -791,3 -1.097,9 -934,1 Tæng Tû ®ång 13.510,3 14.947,3 17.575,9 16.798,4 22.051,1 23.668,8 24.607,0 27.352,8 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 7.602,9 9.232,4 10.836,0 11.132,1 15.302,6 18.769,9 21.490,8 23.764,4 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 15,2 17,3 18,8 17,4 23,2 28,2 31,5 38,0 ThuÕ/Vèn % 8,5 8,7 8,4 7,2 7,4 6,9 6,2 5,2 ThuÕ vµ c¸c kho¶n nép NSNN ThuÕ/doanh thu % 11,3 11,4 11,2 9,4 10,0 9,6 8,9 7,3 Nguån: Tæng côc thèng kª 196 Phô lôc 3.3: Doanh nghiÖp tËp thÓ N¨m ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Tæng sè doanh nghiÖp Doanh nghiÖp 1.174 1.258 1.368 1.427 2.645 3.563 3.552 3.702 Sè doanh nghiÖp cã l?i Doanh nghiÖp 896 1.139 1.125 1.113 1.833 2.747 3.074 3.141 Sè l−îng Sè doanh nghiÖp lç Doanh nghiÖp 190 5 184 165 203 219 192 200 Tæng Ng−êi 80.995 54.923 62.664 64.886 77.082 81.187 73.742 73.283 Lao ®éng B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp Ng−êi 69 44 46 45 29 23 21 20 Tæng Tû ®ång 1.268,2 1.484,8 1.880,1 2.175,4 2.908,1 3.569,7 4.064,0 6.780,7 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 1.080,2 1.180,3 1.374,3 1.524,5 1.099,5 1.001,9 1.144,1 1.831,6 Vèn B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 15,7 27,0 30,0 33,5 37,7 44,0 55,1 92,5 Tæng Tû ®ång 633,7 697,9 876,1 993,9 1.574,3 1.916,6 2.100,1 4.164,5 B×nh qu©n 1 DN TriÖu ®ång 539,7 554,8 640,4 696,5 595,2 537,9 591,3 1.125 Gi¸ trÞ TSC§ vµ ®Çu t− tµi chÝnh dµi h¹n B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 7,8 12,7 14,0 15,3 20,4 23,6 28,5 56,8 Tæng Tû ®ång 2.133,3 2.267,7 2.690,8 2.886,1 3.894,4 4.464,1 4.559,2 5.840,0 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 1.817,1 1.802,6 1.966,9 2.022,5 1.472,4 1.252,9 1.283,6 1.578 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 26,3 41,3 42,9 44,5 50,5 55,0 61,8 79,7 Doanh thu Doanh thu/Vèn % 168,2 152,7 143,1 132,7 133,9 125,1 112,2 86,1 Tæng Tû ®ång 43,2 53,8 57,0 49,8 66,3 81,6 104,2 129,9 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 36,8 42,8 41,7 34,9 25,1 22,9 29,3 35,1 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 0,5 1,0 0,9 0,8 0,9 1,0 1,4 1,8 Lîi nhuËn/Vèn % 3,4 3,6 3,0 2,3 2,3 2,3 2,6 1,9 Lîi nhuËn Lîi nhuËn/doanh thu % 2,0 2,4 2,1 1,7 1,7 1,8 2,3 2,2 Tæng Tû ®ång -10,3 -0,2 -7,8 -13,6 -23,0 -16,3 -18,0 -19,4 Lç B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång -8,8 -0,1 -5,7 -9,6 -8,7 -4,6 -5,1 -5,2 Tæng Tû ®ång 69,0 69,3 81,1 87,8 91,7 106,2 97,2 156,9 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 58,8 55,1 59,3 61,5 34,7 29,8 27,4 42,4 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 0,9 1,3 1,3 1,4 1,2 1,3 1,3 2,1 ThuÕ/Vèn % 5,4 4,7 4,3 4,0 3,2 3,0 2,4 2,3 ThuÕ vµ c¸c kho¶n nép NSNN ThuÕ/doanh thu % 3,2 3,1 3,0 3,0 2,4 2,4 2,1 2,7 Nguån: Tæng côc thèng kª 197 Phô lôc 3.4: Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi N¨m ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Tæng sè doanh nghiÖp Doanh nghiÖp 1.058 1.449 1.700 2.007 2.352 2.679 3.060 3.546 Sè doanh nghiÖp cã l?i Doanh nghiÖp 484 1.274 789 941 1.161 1.327 1.502 1.834 Sè l−îng Sè doanh nghiÖp lç Doanh nghiÖp 559 4 860 1.005 1.109 1.296 1.507 1.678 Tæng Ng−êi 363.539 443.057 636.040 799.972 973.585 1.134.976 1.349.288 1.569.875 Lao ®éng B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp Ng−êi 344 306 374 399 414 424 441 443 Tæng Tû ®ång 161.425,4 176.628,9 210.489,7 257.825,0 304.070,7 352.899,9 436.647,9 549.374,5 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 152.576,0 121.897,1 123.817,5 128.462,9 129.281,7 131.728,2 142.695,4 154.928,0 Vèn B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 444,0 398,7 330,9 322,3 312,3 310,9 323,6 349,9 Tæng Tû ®ång 102.338,4 110.358,3 122.100,0 156.404,7 176.197,6 198.594,5 245.162,9 287,199,0 B×nh qu©n 1 DN TriÖu ®ång 96.728,1 76.161,7 71.823,5 77.929,6 74.914,0 74.130,1 80.118,6 80.991 Gi¸ trÞ TSC§ vµ ®Çu t− tµi chÝnh dµi h¹n B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 281,5 249,1 192,0 195,5 181,0 175,0 181,7 182,9 Tæng Tû ®ång 144.075,8 157.828,2 195.381,0 256.042,4 330.821,2 408.548,6 522.797,1 638.212,2 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 136.177,5 108.922,1 114.930,0 127.574,7 140.655,3 152.500,4 170.848,7 179.981 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 396,3 356,2 307,2 320,1 339,8 360,0 387,5 406,5 Doanh thu Doanh thu/Vèn % 89,3 89,4 92,8 99,3 108,8 115,8 119,7 116,2 Tæng Tû ®ång 27.537,1 31.862,4 33.949,1 45.603,2 58.607,9 60.426,9 88.457,7 94.270,7 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 26.027,5 21.989,2 19.970,1 22.722,1 24.918,3 22.555,8 28.907,7 26.585,1 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 75,7 71,9 53,4 57,0 60,2 53,2 65,6 60,0 Lîi nhuËn/Vèn % 17,1 18,0 16,1 17,7 19,3 17,1 20,3 17,2 Lîi nhuËn Lîi nhuËn/doanh thu % 19,1 20,2 17,4 17,8 17,7 14,8 16,9 14,8 Tæng Tû ®ång -4.702,3 -11,5 -3.888,9 -4.229,2 -4.619,4 -7.105,6 -9.623,0 -9.024,2 Lç B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång -4.444,5 -7,9 -2.287,6 -2.107,2 -1.964,0 -2.652,3 -3.144,8 -2.544,9 Tæng Tû ®ång 23.388,4 25.639,0 41.944,0 49.150,7 60.943,7 59.020,9 81.053,8 74.063,1 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 22.106,2 17.694,2 24.672,9 24.489,6 25.911,4 22.030,9 26.488,2 20.886,4 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 64,3 57,9 65,9 61,4 62,6 52,0 60,1 47,2 ThuÕ/Vèn % 14,5 14,5 19,9 19,1 20,0 16,7 18,6 13,5 ThuÕ vµ c¸c kho¶n nép NSNN ThuÕ/doanh thu % 16,2 16,2 21,5 19,2 18,4 14,4 15,5 11,6 Nguån: Tæng côc thèng kª 198 Phô lôc 4: Tæng hîp sè liÖu DNTN trong CN ph©n theo ngµnh (tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2007) Phô lôc 4.1: Ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c N¨m ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Tæng sè doanh nghiÖp Doanh nghiÖp 159 322 518 656 798 883 1015 1.302 Sè doanh nghiÖp cã l?i Doanh nghiÖp 111 278 396 522 586 682 758 954 Sè l−îng Sè doanh nghiÖp lç Doanh nghiÖp 43 3 84 90 148 136 201 268 Tæng Ng−êi 8.200 15.298 23.668 32.195 35.546 39.015 42.433 49.233 Lao ®éng B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp Ng−êi 52 48 46 49 45 44 42 38 Tæng Tû ®ång 564,8 907,9 1.619,7 2.503,4 3.349,7 5.009,8 6.248,6 34.629,7 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 3.552,1 2.819,7 3.126,8 3.816,1 4.197,6 5.673,6 6.156,2 26.597,3 Vèn B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 68,9 59,3 68,4 77,8 94,2 128,4 147,3 703,4 Tæng Tû ®ång 321,9 510,1 876,3 1.371,6 1.766,0 2.538,1 3.149,2 30.146,6 B×nh qu©n 1 DN TriÖu ®ång 2.024,7 1.584,1 1.691,8 2.090,9 2.213,0 2.874,4 3.102,7 23.154 Gi¸ trÞ TSC§ vµ ®Çu t− tµi chÝnh dµi h¹n B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 39,3 33,3 37,0 42,6 49,7 65,1 74,2 612,3 Tæng Tû ®ång 459,6 949,5 1.503,4 2.353,0 2.970,0 4.029,9 4.769,3 6.632,9 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 2.890,6 2.948,9 2.902,4 3.586,9 3.721,8 4.563,9 4.698,8 5.094 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 56,0 62,1 63,5 73,1 83,6 103,3 112,4 134,7 Doanh thu Doanh thu/Vèn % 81,4 104,6 92,8 94,0 88,7 80,4 76,3 19,2 Tæng Tû ®ång 21,7 66,6 77,6 78,6 106,3 114,1 160,1 305,1 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 136,8 206,9 149,9 119,8 133,2 129,2 157,8 234,3 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 2,7 4,4 3,3 2,4 3,0 2,9 3,8 6,2 Lîi nhuËn/Vèn % 3,9 7,3 4,8 3,1 3,2 2,3 2,6 0,9 Lîi nhuËn Lîi nhuËn/doanh thu % 4,7 7,0 5,2 3,3 3,6 2,8 3,4 4,6 Tæng Tû ®ång -6,2 -0,1 -8,2 -9,1 -22,5 -97,2 -31,4 -44,9 Lç B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång -38,70 -0,20 -15,78 -13,90 -28,19 -110,03 -30,95 -34,5 Tæng Tû ®ång 31,8 34,0 44,6 80,1 98,3 113,2 180,3 331,6 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 200,3 105,5 86,1 122,1 123,2 128,3 177,6 254,7 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 3,9 2,2 1,9 2,5 2,8 2,9 4,2 6,7 ThuÕ/Vèn % 5,6 3,7 2,8 3,2 2,9 2,3 2,9 1,0 ThuÕ vµ c¸c kho¶n nép NSNN ThuÕ/Doanh thu % 6,9 3,6 3,0 3,4 3,3 2,8 3,8 5,0 Nguån: Tæng côc thèng kª 199 Phô lôc 4.2: Ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn N¨m ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Tæng sè doanh nghiÖp Doanh nghiÖp 6.750 8.453 10.599 12.527 15.845 19.181 21.881 25.517 Sè doanh nghiÖp cã l?i Doanh nghiÖp 5.118 7.746 7.738 8.711 10.425 12.207 15.027 17.573 Sè l−îng Sè doanh nghiÖp lç Doanh nghiÖp 1.522 13 2.497 3.135 4.391 5.699 6.364 7.339 Tæng Ng−êi 480.782 625.560 781.381 946.677 1122.871 1.290.844 1.468.591 1.682.447 Lao ®éng B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp Ng−êi 71 74 74 76 71 67 67 66 Tæng Tû ®ång 30.464,0 47.763,2 69.635,0 93.163,1 132.111,5 176.985,7 231.501,3 370.836,5 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 4.513,2 5.650,4 6.570,0 7.437,0 8.337,7 9.227,1 10.580,0 14.532,9 Vèn B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 63,4 76,4 89,1 98,4 117,7 137,1 157,6 220,4 Tæng Tû ®ång 14.061,4 21.521,2 29.979,8 40.315,8 54.159,8 71.755,5 93.057,4 146.270,7 B×nh qu©n 1 DN TriÖu ®ång 2.083,2 2.546,0 2.828,5 3.218,3 3.418,1 3.741,0 4.252,9 5.732 Gi¸ trÞ TSC§ vµ ®Çu t− tµi chÝnh dµi h¹n B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 29,2 34,4 38,4 42,6 48,2 55,6 63,4 86,9 Tæng Tû ®ång 48.551,9 81.017,2 95.209,1 126.125,3 175.479,5 234.393,7 296.940,7 443.595,7 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 7.192,9 9.584,4 8.982,8 10.068,3 11.074,8 12.220,1 13.570,7 17.384 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 101,0 129,5 121,8 133,2 156,3 181,6 202,2 263,7 Doanh thu Doanh thu/Vèn % 159,4 169,6 136,7 135,4 132,8 132,4 128,3 119,6 Tæng Tû ®ång 1.091,2 2.240,0 2.793,8 3.622,2 5.162,4 5.189,5 8.545,2 18.697,5 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 161,7 265,0 263,6 289,1 325,8 270,6 390,5 732,7 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 2,3 3,6 3,6 3,8 4,6 4,0 5,8 11,1 Lîi nhuËn/Vèn % 3,6 4,7 4,0 3,9 3,9 2,9 3,7 5,0 Lîi nhuËn Lîi nhuËn/doanh thu % 2,2 2,8 2,9 2,9 2,9 2,2 2,9 4,2 Tæng Tû ®ång -598,7 -0,4 -756,9 -708,3 -1.211,6 -1.772,2 -1.837,9 -1.719,4 Lç B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång -88,70 -0,05 -71,41 -56,55 -76,46 -92,40 -84,00 -67,4 Tæng Tû ®ång 1.907,3 2.512,7 3.654,2 4.793,1 6.449,8 11.037,7 9.909,4 18.279,8 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 282,6 297,3 344,8 382,6 407,1 575,4 452,9 716,4 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 4,0 4,0 4,7 5,1 5,7 8,6 6,7 10,9 ThuÕ/Vèn % 6,3 5,3 5,2 5,1 4,9 6,2 4,3 4,9 ThuÕ vµ c¸c kho¶n nép NSNN ThuÕ/doanh thu % 3,9 3,1 3,8 3,8 3,7 4,7 3,3 4,1 Nguån: Tæng côc thèng kª 200 Phô lôc 4.3: Ngµnh c«ng nghiÖp ®iÖn, n−íc, khÝ ®èt N¨m ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Tæng sè doanh nghiÖp Doanh nghiÖp 20 39 51 72 111 134 145 219 Sè doanh nghiÖp cã l?i Doanh nghiÖp 15 37 41 51 64 92 118 181 Sè l−îng Sè doanh nghiÖp lç Doanh nghiÖp 5 0 9 17 19 23 15 26 Tæng Ng−êi 92 849 385 579 1.153 1.394 1.618 2.432 Lao ®éng B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp Ng−êi 5 22 8 8 10 10 11 11 Tæng Tû ®ång 8,4 89,6 35,1 207,5 708,3 616,9 1.226,1 2.661,7 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 420,9 2.298,4 688,2 2.882,3 6.380,7 4.604,1 8.455,8 12.153,8 Vèn B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 91,5 105,6 91,2 358,4 614,3 442,6 757,8 1.094,4 Tæng Tû ®ång 7,8 35,0 27,4 98,9 137,6 221,7 356,7 1.747,3 B×nh qu©n 1 DN TriÖu ®ång 391,6 897,9 538,0 1.373,7 1.239,3 1.654,8 2.460,1 7.979 Gi¸ trÞ TSC§ vµ ®Çu t− tµi chÝnh dµi h¹n B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 85,1 41,2 71,3 170,8 119,3 159,1 220,5 718,5 Tæng Tû ®ång 2,4 132,4 15,0 72,6 91,9 194,0 235,3 531,3 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 118,7 3.394,2 293,7 1.008,2 828,0 1.448,1 1.622,7 2.426 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 25,8 155,9 38,9 125,4 79,7 139,2 145,4 218,5 Doanh thu Doanh thu/Vèn % 28,2 147,7 42,7 35,0 13,0 31,5 19,2 20,0 Tæng Tû ®ång 0,2 7,0 1,4 2,7 3,8 7,0 10,7 39,3 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 11,6 179,7 26,7 38,2 33,9 52,2 73,6 179,5 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 2,5 8,3 3,5 4,7 3,3 5,0 6,6 16,2 Lîi nhuËn/Vèn % 2,8 7,8 3,9 1,3 0,5 1,1 0,9 1,5 Lîi nhuËn Lîi nhuËn/doanh thu % 9,8 5,3 9,1 3,8 4,1 3,6 4,5 7,4 Tæng Tû ®ång -0,2 0,0 -0,6 -1,2 -1,9 -6,3 -5,2 -24,7 Lç B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång -7,95 0,00 -12,22 -16,06 -16,91 -47,10 -35,94 -112,7 Tæng Tû ®ång 0,1 1,8 0,7 1,4 5,8 9,9 5,8 12,7 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 3,0 45,1 14,1 20,0 52,2 73,7 40,3 57,8 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 0,7 2,1 1,9 2,5 5,0 7,1 3,6 5,2 ThuÕ/Vèn % 0,7 2,0 2,0 0,7 0,8 1,6 0,5 0,5 ThuÕ vµ c¸c kho¶n nép NSNN ThuÕ/doanh thu % 2,5 1,3 4,8 2,0 6,3 5,1 2,5 2,4 Nguån: Tæng côc thèng kª 201 Phô lôc 5: Tæng hîp sè liÖu DNTN trong cn ph©n vïng lRnh thæ (tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2007) Phô lôc 5.1: Vïng ®ång b»ng s«ng hång N¨m ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Tæng sè doanh nghiÖp Doanh nghiÖp 1.091 1.766 2.646 3.457 4.636 5.495 6.301 7.324 Sè doanh nghiÖp cã l?i Doanh nghiÖp 745 1.503 1.850 2.155 2.743 3.438 4.026 4.825 Sè l−îng Sè doanh nghiÖp lç Doanh nghiÖp 294 1 528 838 1.236 1.353 1.972 2.187 Tæng Ng−êi 97.352 133.419 182.124 247.042 296.513 349.712 412.040 463.363 Lao ®éng B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp Ng−êi 89 76 69 71 64 64 65 63 Tæng Tû ®ång 4.721,7 8.837,3 15.675,1 22.558,7 36.269,9 49.425,3 64.537,3 108.033,8 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 4.327,8 5.004,1 5.924,1 6.525,5 7.823,5 8.994,6 10.242,4 14.750,7 Vèn B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 48,5 66,2 86,1 91,3 122,3 141,3 156,6 233,2 Tæng Tû ®ång 2.162,2 4.059,1 7.042,7 10.382,8 16.212,7 22.154,6 27.381,0 44.367,9 B×nh qu©n 1 DN TriÖu ®ång 1.981,8 2.298,5 2.661,6 3.003,4 3.497,1 4.031,8 4.345,5 6.058 Gi¸ trÞ TSC§ vµ ®Çu t− tµi chÝnh dµi h¹n B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 22,2 30,4 38,7 42,0 54,7 63,4 66,5 95,8 Tæng Tû ®ång 6.129,6 10.684,7 16.111,6 25.886,8 38.022,5 53.060,2 73.345,1 112.510,3 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 5.618,3 6.050,2 6.089,0 7.488,2 8.201,6 9.656,1 11.640,2 15.362 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 63,0 80,1 88,5 104,8 128,2 151,7 178,0 242,8 Doanh thu Doanh thu/Vèn % 129,8 120,9 102,8 114,8 104,8 107,4 113,6 104,1 Tæng Tû ®ång 120,6 279,5 366,3 611,8 801,0 1.044,9 1.728,8 4.174,3 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 110,6 158,2 138,4 177,0 172,8 190,2 274,4 570,0 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 1,2 2,1 2,0 2,5 2,7 3,0 4,2 9,0 Lîi nhuËn/Vèn % 2,6 3,2 2,3 2,7 2,2 2,1 2,7 3,9 Lîi nhuËn Lîi nhuËn/doanh thu % 2,0 2,6 2,3 2,4 2,1 2,0 2,4 3,7 Tæng Tû ®ång -50,8 -0,1 -273,1 -176,1 -317,4 -313,2 -454,1 -459,9 Lç B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång -46,6 0,0 -103,2 -50,9 -68,5 -57,0 -72,1 -62,8 Tæng Tû ®ång 415,0 371,1 581,2 1.004,3 1.624,5 4.225,8 2.824,8 5.173,6 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 380,4 210,1 219,7 290,5 350,4 769,0 448,3 706,4 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 4,3 2,8 3,2 4,1 5,5 12,1 6,9 11,2 ThuÕ/Vèn % 8,8 4,2 3,7 4,5 4,5 8,5 4,4 4,8 ThuÕ vµ c¸c kho¶n nép NSNN ThuÕ/doanh thu % 6,8 3,5 3,6 3,9 4,3 8,0 3,9 4,6 Nguån: Tæng côc thèng kª 202 Phô lôc 5.2: Vïng ®«ng b¾c N¨m ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Tæng sè doanh nghiÖp Doanh nghiÖp 172 304 457 553 760 929 1081 1.303 Sè doanh nghiÖp cã l?i Doanh nghiÖp 126 265 347 429 586 718 844 1.017 Sè l−îng Sè doanh nghiÖp lç Doanh nghiÖp 40 6 76 84 112 139 156 199 Tæng Ng−êi 8.998 18.124 25.200 33.755 44.248 66.040 80.484 96.019 Lao ®éng B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp Ng−êi 52 60 55 61 58 71 74 74 Tæng Tû ®ång 467,5 958,4 1.774,4 2.713,4 4.015,7 7.522,4 10.606,9 16.363,8 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 2.717,8 3.152,7 3.882,8 4.906,7 5.283,8 8.097,3 9.812,2 12.558,5 Vèn B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 52,0 52,9 70,4 80,4 90,8 113,9 131,8 170,4 Tæng Tû ®ång 223,7 433,2 809,3 1.449,7 2.149,8 3.839,2 5.603,5 8.697,8 B×nh qu©n 1 DN TriÖu ®ång 1.300,7 1.425,1 1.771,0 2.621,5 2.828,6 4.132,6 5.183,6 6.675 Gi¸ trÞ TSC§ vµ ®Çu t− tµi chÝnh dµi h¹n B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 24,9 23,9 32,1 42,9 48,6 58,1 69,6 90,6 Tæng Tû ®ång 682,0 1.551,9 2.006,7 2.244,6 3.795,9 5.858,4 9.181,5 14.996,7 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 3.965,4 5.104,8 4.391,0 4.059,0 4.994,6 6.306,1 8.493,5 11.509 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 75,8 85,6 79,6 66,5 85,8 88,7 114,1 156,2 Doanh thu Doanh thu/Vèn % 145,9 161,9 113,1 82,7 94,5 77,9 86,6 91.6 Tæng Tû ®ång 9,5 27,9 26,0 46,7 78,4 106,9 233,8 493,0 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 55,2 91,8 57,0 84,5 103,1 115,1 216,3 378,4 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 1,1 1,5 1,0 1,4 1,8 1,6 2,9 5,1 Lîi nhuËn/Vèn % 2,0 2,9 1,5 1,7 2,0 1,4 2,2 3,0 Lîi nhuËn Lîi nhuËn/doanh thu % 1,4 1,8 1,3 2,1 2,1 1,8 2,5 3,3 Tæng Tû ®ång -2,4 -0,1 -17,0 -17,3 -26,4 -58,9 -102,3 -94,6 Lç B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång -13,8 -0,4 -37,2 -31,4 -34,8 -63,4 -94,7 -72,6 Tæng Tû ®ång 29,7 51,8 68,7 114,0 135,9 205,9 388,7 675,5 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 176,0 170,4 150,2 206,1 178,8 221,6 359,6 518,4 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 3,3 2,9 2,7 3,4 3,1 3,1 4,8 7,0 ThuÕ/Vèn % 6,4 5,4 3,9 4,2 3,4 2,7 3,7 4,1 ThuÕ vµ c¸c kho¶n nép NSNN ThuÕ/doanh thu % 4,4 3,3 3,4 5,1 3,6 3,5 4,2 4,5 Nguån: Tæng côc thèng kª 203 Phô lôc 5.3: Vïng t©y b¾c N¨m ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Tæng sè doanh nghiÖp Doanh nghiÖp 9 18 34 68 99 135 161 218 Sè doanh nghiÖp cã l?i Doanh nghiÖp 6 15 26 41 60 88 121 140 Sè l−îng Sè doanh nghiÖp lç Doanh nghiÖp 1 0 3 16 17 24 28 46 Tæng Ng−êi 239 589 1.068 3.174 3.499 4.616 5.970 9.214 Lao ®éng B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp Ng−êi 27 33 31 47 35 34 37 42 Tæng Tû ®ång 9,3 17,3 63,1 119,8 231,3 387,9 605,5 1.349,5 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 1.035,9 961,2 1.857,3 1.762,2 2.336,1 2.873,6 3.761,0 6.190,6 Vèn B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 39,0 29,4 59,1 37,8 66,1 84,0 101,4 146,5 Tæng Tû ®ång 5,5 10,4 41,9 74,9 150,5 210,9 336,5 718,0 B×nh qu©n 1 DN TriÖu ®ång 609,2 576,5 1.231,6 1.100,9 1.520,6 1.562,4 2.090,2 3.294 Gi¸ trÞ TSC§ vµ ®Çu t− tµi chÝnh dµi h¹n B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 22,9 17,6 39,2 23,6 43,0 45,7 56,4 77,9 Tæng Tû ®ång 7,9 15,7 35,0 86,8 146,3 234,8 330,6 691,9 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 877,4 872,2 1.029,1 1.277,1 1.478,2 1.739,1 2.053,2 3.174 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 33,0 26,7 32,8 27,4 41,8 50,9 55,4 75,1 Doanh thu Doanh thu/Vèn % 84,7 90,7 55,4 72,5 63,3 60,5 54,6 51,3 Tæng Tû ®ång 0,3 8,5 0,8 1,3 2,7 3,7 5,3 16,9 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 28,4 471,9 22,5 19,4 27,6 27,4 33,2 77,7 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 1,1 14,4 0,7 0,4 0,8 0,8 0,9 1,8 Lîi nhuËn/Vèn % 2,7 49,1 1,2 1,1 1,2 1,0 0,9 1,3 Lîi nhuËn Lîi nhuËn/doanh thu % 3,2 54,1 2,2 1,5 1,9 1,6 1,6 2,4 Tæng Tû ®ång -0,1 0,0 -0,3 -0,7 -3,6 -4,7 -8,3 -12,1 Lç B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång -10,1 0,0 -9,2 -10,9 -36,9 -35,0 -51,8 -55,5 Tæng Tû ®ång 0,5 0,9 2,0 3,5 9,6 11,6 19,4 31,5 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 52,6 50,0 57,8 51,2 97,4 86,3 120,8 144,3 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 2,0 1,5 1,8 1,1 2,8 2,5 3,3 3,4 ThuÕ/Vèn % 5,1 5,2 3,1 2,9 4,2 3,0 3,2 2,3 ThuÕ vµ c¸c kho¶n nép NSNN ThuÕ/doanh thu % 6,0 5,7 5,6 4,0 6,6 5,0 5,9 4,5 Nguån: Tæng côc thèng kª 204 Phô lôc 5.4: Vïng b¾c trung bé N¨m ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Tæng sè doanh nghiÖp Doanh nghiÖp 203 311 449 531 697 872 1055 1.378 Sè doanh nghiÖp cã l?i Doanh nghiÖp 168 285 395 449 566 741 907 1.168 Sè l−îng Sè doanh nghiÖp lç Doanh nghiÖp 31 0 45 40 86 94 107 173 Tæng Ng−êi 9.210 17.190 21.517 27.547 36.303 42.463 52.255 63.038 Lao ®éng B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp Ng−êi 45 55 48 52 52 49 50 46 Tæng Tû ®ång 1.062,3 1.457,2 1.746,2 2.245,9 3.194,8 4.791,9 6.443,5 8.880,3 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 5.232,8 4.685,6 3.889,1 4.229,5 4.583,6 5.495,3 6.107,5 6.444,3 Vèn B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 115,3 84,8 81,2 81,5 88,0 112,8 123,3 140,9 Tæng Tû ®ång 683,8 836,7 858,0 1.104,8 1.683,2 2.342,7 3.085,9 4.311,6 B×nh qu©n 1 DN TriÖu ®ång 3.368,2 2.690,3 1.910,8 2.080,5 2.414,9 2.686,6 2.925,0 3.129 Gi¸ trÞ TSC§ vµ ®Çu t− tµi chÝnh dµi h¹n B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 74,2 48,7 39,9 40,1 46,4 55,2 59,1 68,4 Tæng Tû ®ång 889,0 1.439,5 1.647,1 2.039,5 3.212,5 5.048,4 6.775,5 9.071,0 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 4.379,3 4.628,7 3.668,4 3.840,9 4.609,1 5.789,4 6.422,3 6.583 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 96,5 83,7 76,6 74,0 88,5 118,9 129,7 143,9 Doanh thu Doanh thu/Vèn % 83,7 98,8 94,3 90,8 100,6 105,4 105,2 102,1 Tæng Tû ®ång 19,9 84,3 85,6 54,3 152,6 183,7 259,0 380,5 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 98,2 271,1 190,7 102,3 219,0 210,6 245,5 276,1 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 2,2 4,9 4,0 2,0 4,2 4,3 5,0 6,0 Lîi nhuËn/Vèn % 1,9 5,8 4,9 2,4 4,8 3,8 4,0 4,3 Lîi nhuËn Lîi nhuËn/doanh thu % 2,2 5,9 5,2 2,7 4,8 3,6 3,8 4,2 Tæng Tû ®ång -26,9 0,0 -1,3 -22,0 -13,6 -34,9 -65,0 -48,4 Lç B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång -132,4 0,0 -2,9 -41,3 -19,5 -40,0 -61,6 -35,1 Tæng Tû ®ång 44,6 99,4 127,6 143,8 174,3 286,2 331,1 609,5 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 219,9 319,6 284,1 270,7 250,1 328,2 313,9 442,3 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 4,8 5,8 5,9 5,2 4,8 6,7 6,3 9,7 ThuÕ/Vèn % 4,2 6,8 7,3 6,4 5,5 6,0 5,1 6,9 ThuÕ vµ c¸c kho¶n nép NSNN ThuÕ/doanh thu % 5,0 6,9 7,7 7,0 5,4 5,7 4,9 6,7 Nguån: Tæng côc thèng kª 205 Phô lôc 5.5: Vïng duyªn h¶i miÒn trung N¨m ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Tæng sè doanh nghiÖp Doanh nghiÖp 341 496 661 813 1.004 1.273 1.601 1.897 Sè doanh nghiÖp cã l?i Doanh nghiÖp 227 456 481 588 700 814 1.078 1.225 Sè l−îng Sè doanh nghiÖp lç Doanh nghiÖp 106 0 176 206 260 429 474 615 Tæng Ng−êi 35.662 44.801 57.937 69.381 92.506 107.005 132.504 146.663 Lao ®éng B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp Ng−êi 105 90 88 85 92 84 83 77 Tæng Tû ®ång 1.683,6 2.419,6 3.862,5 5.098,4 7.560,0 10.768,6 15.606,4 22.427,6 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 4.937,1 4.878,3 5.843,5 6.271,1 7.529,9 8.459,2 9.747,9 11.822,7 Vèn B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 47,2 54,0 66,7 73,5 81,7 100,6 117,8 152,9 Tæng Tû ®ång 717,5 972,3 1.588,9 1.976,7 2.692,2 3.891,7 5.792,0 7.931,0 B×nh qu©n 1 DN TriÖu ®ång 2.104,2 1.960,3 2.403,8 2.431,4 2.681,5 3.057,1 3.617,8 4.181 Gi¸ trÞ TSC§ vµ ®Çu t− tµi chÝnh dµi h¹n B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 20,1 21,7 27,4 28,5 29,1 36,4 43,7 54,1 Tæng Tû ®ång 2.857,6 3.720,6 5.250,0 6.891,6 9.946,6 13.638,0 18.860,0 27.645,8 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 8.380,2 7.501,1 7.942,5 8.476,7 9.906,9 10.713,3 11.780,2 14.573 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 80,1 83,0 90,6 99,3 107,5 127,5 142,3 188,5 Doanh thu Doanh thu/Vèn % 169,7 153,8 135,9 135,2 131,6 126,6 120,8 123,3 Tæng Tû ®ång 52,4 106,6 144,2 183,4 379,7 360,4 525,6 1.060,4 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 153,8 215,0 218,1 225,6 378,2 283,1 328,3 559,0 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 1,5 2,4 2,5 2,6 4,1 3,4 4,0 7,2 Lîi nhuËn/Vèn % 3,1 4,4 3,7 3,6 5,0 3,3 3,4 4,7 Lîi nhuËn Lîi nhuËn/doanh thu % 1,8 2,9 2,7 2,7 3,8 2,6 2,7 3,8 Tæng Tû ®ång -11,8 0,0 -17,2 -21,8 -59,8 -125,0 -118,3 -200,5 Lç B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång -34,5 0,0 -26,1 -26,9 -59,5 -98,2 -73,9 -105,7 Tæng Tû ®ång 71,1 93,2 169,6 183,7 274,7 395,6 802,3 1.736,1 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 208,6 187,9 256,6 225,9 273,6 310,7 501,2 915,2 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 2,0 2,1 2,9 2,6 3,0 3,7 6,1 11,8 ThuÕ/Vèn % 4,2 3,9 4,4 3,6 3,6 3,7 5,1 7,7 ThuÕ vµ c¸c kho¶n nép NSNN ThuÕ/doanh thu % 2,5 2,5 3,2 2,7 2,8 2,9 4,3 6,3 Nguån: Tæng côc thèng kª 206 Phô lôc 5.6: Vïng t©y nguyªn N¨m ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Tæng sè doanh nghiÖp Doanh nghiÖp 131 170 212 260 322 440 471 565 Sè doanh nghiÖp cã l?i Doanh nghiÖp 96 154 136 208 243 304 339 446 Sè l−îng Sè doanh nghiÖp lç Doanh nghiÖp 30 0 67 49 69 114 121 105 Tæng Ng−êi 9.862 12.228 15.915 20.749 23.082 27.436 30.077 37.894 Lao ®éng B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp Ng−êi 75 72 75 80 72 62 64 67 Tæng Tû ®ång 760,7 970,6 1.309,8 1.576,0 2.521,3 3.706,6 4.649,6 8.977,9 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 5.807,0 5.709,3 6.178,3 6.061,7 7.830,2 8.424,1 9.871,8 15.890,1 Vèn B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 77,1 79,4 82,3 76,0 109,2 135,1 154,6 236,9 Tæng Tû ®ång 284,7 414,2 510,4 661,1 1.048,5 1.639,6 2.093,7 4.181,0 B×nh qu©n 1 DN TriÖu ®ång 2.173,2 2.436,7 2.407,4 2.542,8 3.256,2 3.726,4 4.445,2 7.400 Gi¸ trÞ TSC§ vµ ®Çu t− tµi chÝnh dµi h¹n B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 28,9 33,9 32,1 31,9 45,4 59,8 69,6 110,3 Tæng Tû ®ång 842,4 812,6 1.002,0 1.413,6 2.276,8 3.109,4 3.894,2 6.270,5 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 6.430,7 4.780,1 4.726,5 5.436,9 7.070,8 7.066,9 8.268,0 11.098 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 85,4 66,5 63,0 68,1 98,6 113,3 129,5 165,5 Doanh thu Doanh thu/Vèn % 110,7 83,7 76,5 89,7 90,3 83,9 83,8 69,8 Tæng Tû ®ång 9,6 34,0 33,5 40,3 80,3 73,0 146,6 684,5 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 73,1 200,0 158,2 154,8 249,4 165,8 311,3 1.211,5 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 1,0 2,8 2,1 1,9 3,5 2,7 4,9 18,1 Lîi nhuËn/Vèn % 1,3 3,5 2,6 2,6 3,2 2,0 3,2 7,6 Lîi nhuËn Lîi nhuËn/doanh thu % 1,1 4,2 3,3 2,8 3,5 2,3 3,8 10,9 Tæng Tû ®ång -7,1 0,0 -10,3 -7,7 -11,8 -24,8 -21,5 -18,0 Lç B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång -54,3 0,0 -48,7 -29,7 -36,5 -56,3 -45,6 -31,9 Tæng Tû ®ång 23,8 33,5 45,0 47,9 93,4 129,3 154,6 411,1 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 182,0 197,1 212,4 184,4 290,0 293,8 328,3 727,6 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 2,4 2,7 2,8 2,3 4,0 4,7 5,1 10,8 ThuÕ/Vèn % 3,1 3,5 3,4 3,0 3,7 3,5 3,3 4,6 ThuÕ vµ c¸c kho¶n nép NSNN ThuÕ/doanh thu % 2,8 4,1 4,5 3,4 4,1 4,2 4,0 6,6 Nguån: Tæng côc thèng kª 207 Phô lôc 5.7: Vïng ®«ng nam bé N¨m ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Tæng sè doanh nghiÖp Doanh nghiÖp 2.494 3.379 4.207 5.023 6.551 8.081 9.253 10.869 Sè doanh nghiÖp cã l?i Doanh nghiÖp 1.686 3.083 2.784 3.173 3.833 4.354 5.839 6.825 Sè l−îng Sè doanh nghiÖp lç Doanh nghiÖp 783 6 1.369 1.733 2.517 3.376 3.361 3.951 Tæng Ng−êi 271.726 353.180 424.237 483.138 548.808 593.658 635.276 710.487 Lao ®éng B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp Ng−êi 109 105 101 96 84 73 69 65 Tæng Tû ®ång 18.354,4 29.061,0 39.586,6 51.966,5 69.138,6 87.170,7 112.493,5 191.379,0 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 7.359,4 8.600,5 9.409,7 10.345,7 10.553,9 10.787,1 12.157,5 17.607,8 Vèn B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 67,5 82,3 93,3 107,6 126,0 146,8 177,1 269,4 Tæng Tû ®ång 8.686,4 13.371,7 17.245,9 22.801,4 28.045,9 34.463,6 43.809,3 89.949,3 B×nh qu©n 1 DN TriÖu ®ång 3.482,9 3.957,3 4.099,3 4.539,4 4.281,2 4.264,8 4.734,6 8.276 Gi¸ trÞ TSC§ vµ ®Çu t− tµi chÝnh dµi h¹n B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 32,0 37,9 40,7 47,2 51,1 58,1 69,0 126,6 Tæng Tû ®ång 24.241,3 48.315,8 50.647,7 66.227,6 86.331,4 108.214,6 130.915,0 194.750,1 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 9.719,9 14.298,9 12.038,9 13.184,9 13.178,4 13.391,2 14.148,4 17.918 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 89,2 136,8 119,4 137,1 157,3 182,3 206,1 274,1 Doanh thu Doanh thu/Vèn % 132,1 166,3 127,9 127,4 124,9 124,1 116,4 101,8 Tæng Tû ®ång 659,5 1.477,4 1.731,7 2.169,5 2.796,1 2.513,2 4.143,6 8.975,3 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 264,4 437,2 411,6 431,9 426,8 311,0 447,8 825,8 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 2,4 4,2 4,1 4,5 5,1 4,2 6,5 12,6 Lîi nhuËn/Vèn % 3,6 5,1 4,4 4,2 4,0 2,9 3,7 4,7 Lîi nhuËn Lîi nhuËn/doanh thu % 2,7 3,1 3,4 3,3 3,2 2,3 3,2 4,6 Tæng Tû ®ång -226,9 -0,2 -379,0 -434,6 -701,0 -1.212,4 -995,0 -821,4 Lç B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång -91,0 -0,1 -90,1 -86,5 -107,0 -150,0 -107,5 -75,6 Tæng Tû ®ång 1.071,9 1.532,6 2.204,3 2.688,3 3.331,5 4.991,5 4.356,8 8.068,5 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 429,8 453,6 524,0 535,2 508,5 617,7 470,8 742,3 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 3,9 4,3 5,2 5,6 6,1 8,4 6,9 11,4 ThuÕ/Vèn % 5,8 5,3 5,6 5,2 4,8 5,7 3,9 4,2 ThuÕ vµ c¸c kho¶n nép NSNN ThuÕ/doanh thu % 4,4 3,2 4,4 4,1 3,9 4,6 3,3 4,1 Nguån: Tæng côc thèng kª 208 Phô lôc 5.8: Vïng ®ång b»ng s«ng cöu long N¨m ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Tæng sè doanh nghiÖp Doanh nghiÖp 2.488 2.370 2.502 2.550 2.685 2.973 3.118 3.484 Sè doanh nghiÖp cã l?i Doanh nghiÖp 2.190 2.300 2.156 2.241 2.344 2.524 2.749 3.062 Sè l−îng Sè doanh nghiÖp lç Doanh nghiÖp 285 3 326 276 261 329 361 357 Tæng Ng−êi 56.025 62.176 77.436 94.665 114.611 140.323 164.036 207.434 Lao ®éng B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp Ng−êi 23 26 31 37 43 47 53 60 Tæng Tû ®ång 3.977,9 5.039,3 7.272,0 9.595,3 13.238,0 18.839,1 24.033,3 50.715,9 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 1.598,8 2.126,3 2.906,5 3.762,9 4.930,3 6.336,7 7.707,9 14.556,8 Vèn B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 71,0 81,0 93,9 101,4 115,5 134,3 146,5 244,5 Tæng Tû ®ång 1.627,4 1.968,6 2.786,6 3.335,0 4.080,5 5.973,1 8.461,4 18.007,9 B×nh qu©n 1 DN TriÖu ®ång 654,1 830,6 1.113,7 1.307,8 1.519,7 2.009,1 2.713,7 5.169 Gi¸ trÞ TSC§ vµ ®Çu t− tµi chÝnh dµi h¹n B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 29,0 31,7 36,0 35,2 35,6 42,6 51,6 86,8 Tæng Tû ®ång 13.364,0 15.558,4 20.027,4 23.760,3 34.809,3 49.453,9 58.373,4 84.823,6 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 5.371,4 6.564,7 8.004,6 9.317,8 12.964,3 16.634,4 18.721,4 24.347 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 238,5 250,2 258,6 251,0 303,7 352,4 355,9 408,9 Doanh thu Doanh thu/Vèn % 336,0 308,7 275,4 247,6 263,0 262,5 242,9 167,3 Tæng Tû ®ång 241,3 295,5 484,7 596,2 981,7 1.025,0 1.673,4 3.257,0 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 97,0 124,7 193,7 233,8 365,6 344,8 536,7 934,8 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 4,3 4,8 6,3 6,3 8,6 7,3 10,2 15,7 Lîi nhuËn/Vèn % 6,1 5,9 6,7 6,2 7,4 5,4 7,0 6,4 Lîi nhuËn Lîi nhuËn/doanh thu % 1,8 1,9 2,4 2,5 2,8 2,1 2,9 3,8 Tæng Tû ®ång -279,1 -0,1 -67,4 -38,3 -48,4 -101,9 -110,0 -134,0 Lç B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång -112,2 0,0 -26,9 -15,0 -18,0 -34,3 -35,3 -38,5 Tæng Tû ®ång 282,5 366,0 501,1 689,1 910,0 914,8 1.217,8 1.918,3 B×nh qu©n 1 doanh nghiÖp TriÖu ®ång 113,5 154,4 200,3 270,3 338,9 307,7 390,6 550,6 B×nh qu©n 1 lao ®éng TriÖu ®ång 5,0 5,9 6,5 7,3 7,9 6,5 7,4 9,2 ThuÕ/Vèn % 7,1 7,3 6,9 7,2 6,9 4,9 5,1 3,8 ThuÕ vµ c¸c kho¶n nép NSNN ThuÕ/doanh thu % 2,1 2,4 2,5 2,9 2,6 1,8 2,1 2,3 Nguån: Tæng côc thèng kª 209 210 ._.