Phát triển các khu công nghiệp của tỉnh Long An đến năm 2010

7 MÔÛ ÑAÀU 1. SÖÏ CAÀN THIEÁT CUÛA ÑEÀ TAØI : Trong quaù trình thöïc hieän chieán löôïc coâng nghieäp hoùa vaø chieán löôïc saûn xuaát höôùng veà xuaát khaåu cuûa nhieàu nöôùc treân theá giôùi, nhaát laø caùc nöôùc trong khu vöïc Chaâu AÙ nhö : Ñaøi Loan, Singapore, Trung Quoác … moâ hình khu cheá xuaát, khu coâng nghieäp, ñaëc khu kinh teá, khu maäu dòch töï do …( sau ñaây goïi chung laø khu coâng nghieäp ), ñaõ ñoùng goùp raát lôùn ñoái vôùi neàn kinh teá vaø laø haït nhaân quan troïng trong quaù trình phaùt trieån cuûa töøng quoác gia. Ñoái vôùi Vieät Nam, qua gaàn 20 naêm ñoåi môùi, khu coâng nghieäp ñaõ goùp phaàn to lôùn trong vieäc phaùt trieån neàn kinh teá ñaát nöôùc, thöïc hieän chính saùch môû cöûa, hoäi nhaäp quoác teá, thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi, ñöôïc xaùc ñònh laø moät trong caùc coâng cuï quan troïng ñeå thöïc hieän coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Tuy nhieân hoaït ñoäng cuûa caùc khu coâng nghieäp trong thôøi gian qua ñaõ phaùt sinh nhieàu vaán ñeà môùi caàn ñöôïc nghieân cöùu toång keát vaø ñeà ra caùc giaûi phaùp kòp thôøi nhaèm taïo ñieàu kieän thuùc ñaåy hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp khu coâng nghieäp phaùt trieån vöõng chaéc. Long An laø moät tænh thuoäc Ñoàng baèng soâng Cöûu Long, coù vò trí cuûa moät ñòa phöông naèm trong khu vöïc kinh teá phaùt trieån naêng ñoäng cuûa caû nöôùc, laø vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam. Do ñoù, Long An coù nhieàu tieàm naêng phaùt trieån coâng nghieäp treân cô côû thu huùt coù hieäu quaû caùc nguoàn voán ñaàu tö ôû trong vaø ngoaøi nöôùc, ñaëc bieät laø nguoàn voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi. Thöïc teá, ngay trong nhöõng naêm ñaàu môû cöûa thu huùt voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi cuûa nöôùc ta, tænh Long An ñöôïc xeáp thöù haïng khaù trong danh saùch caùc ñòa phöông thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuûa Vieät Nam vaø chính khu vöïc kinh teá coù voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ñaõ goùp phaàn ñaåy nhanh toác ñoä phaùt trieån coâng nghieäp cuõng nhö neàn kinh 8 teá tænh. Tuy nhieân, caøng veà nhöõng naêm sau, soá döï aùn ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaøo Long An caøng khoâng oån ñònh vaø coù xu höôùng giaûm. Maëc duø caùc cô cheá, chính saùch ñöôïc chuù yù vaän duïng vôùi nhieàu öu ñaõi, ñieàu kieän haï taàng cô sôû ngaøy caøng phaùt trieån, nhöng ngaøy caøng coù khoaûng caùch raát lôùn so vôùi caùc tænh laân caän coù ñieàu kieän töông töï. Nguyeân nhaân chính cuûa yeáu keùm naøy laø gì? Giaûi phaùp naøo mang tính chieán löôïc cho Long an ñeå ñònh höôùng phaùt trieån khu coâng nghieäp trong ñieàu kieän nhöõng yeáu toá haï taàng cô sôû ñöôïc caûi thieän thuaän lôïi, cô cheá öu ñaõi ñöôïc vaän duïng toái öu. Xuaát phaùt töø vaán ñeà ñaët ra treân ñaây taùc giaû löïa choïn ñeà taøi Luaän aùn Tieán só khoa hoïc kinh teá chuyeân ngaønh kinh teá, quaûn lyù vaø keá hoaïch hoùa kinh teá quoác daân:” Phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp cuûa tænh Long An ñeán naêm 2010”. Ñeà taøi seõ taäp trung nghieân cöùu thöïc traïng phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp cuûa tænh Long An thôøi gian qua vaø giaûi phaùp thöïc hieän coù tính ñoàng boä vaø toaøn dieän ñoái vôùi vieäc phaùt trieån caùc KCN tænh Long An trong ñieàu kieän moâi tröôøng ñaàu tö ñöôïc caûi thieän vaø cô cheá öu ñaõi ñöôïc vaän duïng moät caùch toái öu. 2. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU CUÛA LUAÄN AÙN: - Nghieân cöùu moät soá khía caïnh chuû yeáu trong vaán ñeà toång theå veà xaây döïng vaø phaùt trieån caùc KCN phuø hôïp vôùi ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá- xaõ hoäi cuï theå cuûa tænh Long An; coù xeùt ñeán vai troø caùc KCN cuûa tænh trong moái lieân keát vôùi caùc tænh laân caän thuoäc vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam. - Vaán ñeà nghieân cöùu taäp trung vaøo noäi dung: phaùt trieån veà chieàu roäng theo qui hoaïch ñeå xaây döïng caùc KCN; phaùt trieån veà chieàu saâu caùc KCN vaø vaán ñeà hoå trôï phaùt trieån caùc KCN cuûa tænh Long An ñeán naêm 2010. - Ñeà taøi nghieân cöùu trong phaïm vi caùc KCN cuûa tænh Long An naèm trong danh muïc qui hoaïch toång theå caùc KCN ñeán naêm 2010; phaân tích thöïc traïng xaây döïng 9 vaø hoaït ñoäng caùc KCN cuûa tænh trong giai ñoaïn cuï theå töø 1995 ñeán 2004; coù xeùt ñeán xu theá phaùt trieån ñeán naêm 2010. - Ñoái töôïng nghieân cöùu laø caùc KCN theo khaùi nieäm veà KCN ñöôïc xaùc ñònh trong Quy cheá KCN, khu cheá xuaát, khu coâng ngheä cao ñöôïc ban haønh theo Nghò ñònh 36/CP, ngaøy 24/4/1997 cuûa Chính phuû. 3. MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU CUÛA LUAÄN AÙN: + Nghieân cöùu cô sôû lyù luaän veà vieäc hình thaønh vaø phaùt trieån khu coâng nghieäp, treân cô sôû nghieân cöùu caùc moâ hình thöïc tieãn cuûa caùc nöùôc trong khu vöïc vaø moät soá ñòa phöông khaùc trong nöôùc, ruùt ra baøi hoïc kinh nghieäm ñoái vôùi Vieät Nam noùi chung, ñoái vôùi Long An noùi rieâng veà caùc giaûi phaùp thöïc hieän nhaèm phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp. + Ñaùnh giaù thöïc traïng phaùt trieån caùc KCN cuûa tænh Long An thôøi gian qua, ñaùnh giaù toaøn dieän caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán vieäc phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp, xaùc ñònh caùc thaønh quaû ñaït ñöôïc, cuõng nhö caùc toàn taïi vaø nguyeân nhaân caàn khaéc phuïc. + Ñeà xuaát giaûi phaùp phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp tænh Long An moät caùch ñoàng boä vaø toaøn dieän nhaèm ñaåy maïnh söï phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp cuûa tænh Long An ñeán naêm 2010. 4. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU CUÛA LUAÄN AÙN: - Vaän duïng hoïc thuyeát Maùc- Leâ Nin, phöông phaùp duy vaät bieän chöùng, duy vaät lòch söû, hoïc thuyeát kinh teá truyeàn thoáng vaø lyù thuyeát so saùnh tuyeät ñoái vaø töông ñoái vaøo hoaøn caûnh cuï theå cuûa Vieät Nam noùi chung vaø cuûa tænh Long An noùi rieâng. - Nghieân cöùu quaùn trieät vaø vaän duïng caùc ñöôøng loái, chuû tröông, chính saùch phaùt trieån caùc KCN cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ñaõ ñöôïc xaùc ñònh cuï theå qua caùc kyø 10 Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác cuûa Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam laàn thöù 7, 8,9 vaø caùc hoäi nghò lieân quan. - Söû duïng phöông phaùp thoáng keâ, phöông phaùp ñoái chieáu so saùnh, phöông phaùp quy naïp, lyù thuyeát heä thoáng trong phaân tích ñònh löôïng; xöû lyù soá lieäu vaø ñaùnh giaù keát quaû. - Luaän aùn söû duïng caùc keát quaû cuûa caùc cuoäc hoäi thaûo chuyeân ñeà veà khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát treân ñòa baøn khaép caû nöôùc. - Luaän aùn thöïc hieän caùc quan saùt treân hieän tröôøng thöïc teá nhö caùc khu coâng nghòeâp cuûa tænh Long An vaø ñòa phöông phuï caän nhö thaønh phoá Hoà Chí Minh, Bình Döông, Ñoàng Nai… 5. NHÖÕNG ÑOÙNG GOÙP MÔÙI CUÛA LUAÄN AÙN: Töø ñaàu thaäp nieân 90 cuûa theá kyõ 20, vôùi söï ra ñôøi cuûa caùc khu coâng nghieäp ôû Vieät Nam trong quaù trình ñoåi môùi, caùc khu coâng nghieäp ñaõ trôû thaønh bieåu töôïng cuûa söï khôûi saéc kinh teá, ñieåm saùng veà phaân boá khoâng gian coâng nghieäp, cuøng quaù trình ñoâ thò hoùa dieãn ra maïnh meõ trong tieán trình coâng nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Söï phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp ôû Vieät Nam ñaõ ñöôïc quy ñònh trong nhieàu vaên baûn phaùp lyù, ñöôøng loái, chuû tröông, chính saùch, theå hieän söï quan taâm ñaëc bieät cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc trong lónh vöïc naøy. Ñaõ coù nhieàu Hoäi nghò khoa hoïc, Hoäi thaûo caáp Quoác gia veà chuyeân ñeà phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp nhö Hoäi nghò Toång keát 10 naêm phaùt trieån caùc KCN ôû khu vöïc phía Nam (2003), Hoäi nghò Toång keát 10 naêm phaùt trieån caùc KCN ôû khu vöïc phía Baéc (2004); ñaõ coù moät soá coâng trình khoa hoïc nghieân cöùu veà KCN nhö: Luaän aùn Tieán só Kinh teá veà ñeà taøi”Giaûi phaùp phaùt trieån caùc KCN taïi TP. Hoà Chí Minh ñeán naêm 2010” cuûa taùc giaû Nguyeãn Quyeát Chieán (2003); Luaän aùn Tieán só Kinh teá veà ñeà taøi”Moät soá giaûi phaùp phaùt trieån Khu coâng nghieäp taäp trung taïi Tænh Ñoàng nai ñeán naêm 2010” cuûa 11 taùc giaû Phaïm vaên Thanh (2005); Luaän aùn Thaïc só Kinh teá veà ñeà taøi”Phaân tích tình hình hoaït ñoäng caùc KCX, KCN taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø caùc giaûi phaùp” cuûa taùc giaû Nguyeãn Vaân Haø ( 1998 ); Luaän aùn Thaïc só Kinh teá veà ñeà taøi “Moät soá giaûi phaùp taêng cöôøng thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam“ cuûa taùc giaû Voõ AÙnh Döông (2000)... Tuy nhieân cho ñeán nay, ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc caáp Tieán só Kinh teá veà phaùt trieån caùc KCN ñoái vôùi tænh Long An coøn chöa coù. Bôûi vaäy, vôùi mong muoán goùp phaàn nghieân cöùu phaùt trieån caùc KCN taïi tænh nhaø, taùc giaû ñaõ löïa choïn ñeà taøi “Phaùt trieån caùc KCN cuûa tænh Long An ñeán naêm 2010 “, vôùi noäi dung ñoùng goùp môùi cuï theå nhö sau : 1/. Heä thoáng hoùa moät caùch roõ raøng moät soá ñònh nghóa veà KCN, cô sôû hình thaønh caùc KCN – taäp trung hoùa saûn xuaát coâng nghieäp theo laõnh thoå, veà muïc tieâu phaùt trieån caùc KCN; phaân tích choïn loïc baøi hoïc kinh nghieäm veà phaùt trieån caùc KCN taïi moät soá nöôùc treân theá giôùi; nghieân cöùu phaân tích ñöôøng loái, muïc tieâu phaùt trieån caùc KCN cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc Vieät Nam, töø ñoù cho thaáy cô sôû khoa hoïc vaø söï caàn thieát phaùt trieån caùc KCN ôû Vieät Nam noùi chung vaø tænh Long An noùi rieâng trong quaù trình coâng nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa. 2/. Khoâng döøng laïi ôû vieäc moâ taû, toång keát; Luaän aùn ñi saâu tröïc tieáp phaân tích caùc baøi hoïc kinh nghieäm ñöôïc ruùt ra töø caùc moâ hình KCN thaønh coâng vaø khoâng thaønh coâng taïi moät soá nöôùc gaàn Vieät Nam; ñuùc keát ra caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån caùc KCN taïi moät soá nöôùc ngoaøi nhaèm vaän duïng vaøo ñieàu kieän thöïc tieãn cuûa Vieät Nam noùi chung vaø cuûa tænh Long An noùi rieâng. 3/. Toång quaùt hoùa vieäc phaân tích caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån caùc KCN taïi Vieät Nam thôøi gian qua, neâu leân caùc baøi hoïc boå ích ñöôïc ruùt ra trong ñieàu kieän thöïc tieån ôû Vieät nam ñeå aùp duïng ñoái vôùi tænh Long An trong thôøi gian tôùi. 12 4/. Phaân tích ñaùnh giaù thöïc traïng phaùt trieån caùc KCN taïi tænh Long An thôøi gian qua theo nhieàu tieâu chí khoa hoïc; ñaùnh giaù thaønh töïu ñaõ ñaït ñöôïc; töø ñoù ruùt ra caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán keát quaû naøy; xaùc ñònh caùc maët tích cöïc ñaõ laøm ñöôïc vaø nhöõng toàn taïi caàn khaéc phuïc; töø ñoù laøm cô sôû thöïc tieãn cho vieäc hoaïch ñònh caùc giaûi phaùp phaùt trieån caùc KCN tænh Long An ñeán naêm 2010. 5/. Giaûi quyeát muïc tieâu cuûa ñeà taøi, taùc giaû ñaõ ñeà xuaát moät taäp hôïp caùc quan ñieåm phaùt trieån KCN, cuøng muïc tieâu phaùt trieån caùc KCN tænh Long An trong thôøi gian tôùi. Trình baøy moät taäp hôïp coù heä thoáng veà giaûi phaùp phaùt trieån caùc KCN tænh Long An ñeán 2010, nhaèm phaùt huy maët tích cöïc vaø khaéc phuïc caùc maët toàn taïi trong thôøi gian qua. Caùc giaûi phaùp ñeà xuaát trong luaän aùn ñöôïc phaân loaïi thaønh 3 nhoùm: nhoùm giaûi phaùp phaùt trieån veà chieàu roäng, nhoùm giaûi phaùp phaùt trieån veà chieàu saâu, vaø nhoùm giaûi phaùp hoå trôï phaùt trieån caùc KCN treân cô sôû khoa hoïc vaø thöïc tieãn, döïa treân neàn taûng keá thöøa vaø phaùt huy caùc baøi hoïc kinh nghieäm veà phaùt trieån caùc KCN ôû trong vaø ngoaøi nöôùc, ñöôïc vaän duïng saùng taïo trong ñieàu kieän lòch söõ cuï theå cuûa tænh Long An. 6/. Ñeå caùc giaûi phaùp coù ñieàu kieän ñi vaøo cuoäc soáng, taùc giaû ñaõ ñeà xuaát moät taäp hôïp caùc kieán nghò ñoái vôùi Nhaø nöôùc vaø tænh Long An, cuõng nhö ñoái vôùi caùc KCN tænh Long An nhaèm ñaûm baûo tính khaû thi cuûa caùc giaûi phaùp. 13 CH Ư ƠNGI: 1.1 KHAÙI NIEÄM VEÀ KHU COÂNG NGHIEÄP: Coù nhieàu khaùi nieäm khaùc nhau veà khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát vaø khu coâng nghieäp cao (sau ñaây, goïi chung laø khu coâng nghieäp) ôû moät soá nöôùc ñang phaùt trieån treân theá giôùi; tuy nhieân, coù theå neâu ñaïi dieän hai chính kieán döôùi ñaây: 1.1.1 Ñònh nghóa cuûa Hoäi nghò ñòa lyù Theá giôùi laàn thöù 19, taïi Stoác-khoân,Thuïy ñieån, naêm 2000: “Khu coâng nghieäp laø khu vöïc laõnh thoå roäng, coù neàn taûng laø saûn xuaát coâng nghieäp, ñan xen vôùi nhieàu hoaït ñoäng dòch vuï; keå caû caùc hoaït ñoäng saûn xuaát coâng nghieäp, dòch vuï sinh hoaït, vui chôi giaûi trí, khu thöông maïi, vaên phoøng, nhaø ôû.”{18} Nhaän xeùt: Theo taùc giaû, ñònh nghóa neâu treân veà khu coâng nghieäp cuûa Hoäi nghò ñòa lyù theá giôùi ñaõ neâu ñöôïc 3 vaán ñeà veà tính chaát ñòa lyù, muïc tieâu hoaït ñoäng cô baûn cuûa Khu coâng nghieäp vaø caùc coâng naêng caàn thieát khaùc cuûa khu coâng nghieäp. Tuy nhieân, ñònh nghóa treân, coøn chöa cho bieát ñoái töôïng hoaït ñoäng trong KCN, vaán ñeà toå chöùc quaûn lyù KCN vaø caùc öu ñaõi ñaëc thuø cuûa KCN, nhöõng khuyeát ñieåm naøy caàn ñöôïc boå sung ñaày ñuû hôn ñeå ñònh vò KCN moät caùch chuaån xaùc khi hoaït ñoäng. 1.1.2 Ñònh nghóa cuûa Chi M.M., trong taøi lieäu “KCN taäp trung ôû Saint Louis, Hoa Kyø”, naêm 1998: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VAØ THÖÏC TIEÃN VEÀ PHAÙT TRIEÅN CAÙC KHU COÂNG NGHIEÄP TREÂN THEÁ GIÔÙI VAØ ÔÛ VIEÄT NAM 14 “Khu coâng nghieäp laø moät khu ñaát ñöôïc phaân chia vaø phaùt trieån coù heä thoáng theo moät keá hoaïch toång theå, ñeå cung caáp cô sôû vaät chaát kyõ thuaät caàn thieát, keå caû haï taàng cô sôû, tieän ích coâng coäng ñaày ñuû cho moät coäng ñoàng caùc ngaønh coâng nghieäp töông öùng.”[8] Nhaän xeùt: Theo taùc giaû, ñònh nghóa neâu treân veà KCN khaù toång quaùt, ñaõ neâu ñöôïc 4 vaán ñeà veà tính chaát ñòa lyù, vieäc phaùt trieån coù heä thoáng, theo keá hoaïch; ñaëc ñieåm hoaït ñoäng vôùi cô sôû haï taàng kyõ thuaät vaø dòch vuï coâng coäng; söï phuø hôïp vôùi moät hoaëc taäp hôïp ngaønh coâng nghieäp xaùc ñònh. Tuy nhieân, ñònh nghóa treân cuõng chöa cho bieát ñoái töôïng hoaït ñoäng trong KCN, vaán ñeà toå chöùc quaûn lyù KCN vaø caùc coâng naêng caàn thieát khaùc cuûa KCN; nghóa laø trong noäi dung ñònh nghóa cuûa M.M Chi cuõng khieám khuyeát töông töï ñònh nghóa cuûa Hoäi nghò ñòa lyù theá giôùi laàn thöù 19, taïi Stoác-khoân, Thuïy Ñieån, naêm 2000. 1.1.3 Ñònh nghóa veà Khu coâng nghieäp ôû Vieät Nam : Theo quy ñònh hieän haønh cuûa Quy cheá khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát, khu coâng ngheä cao, ñöôïc ban haønh theo Nghò ñònh soá 36/CP, ngaøy 24 thaùng 4 naêm 1997 [30 ] , vaø Quy cheá Khu coâng ngheä cao, ñöôïc ban haønh ngaøy 28 thaùng 8 naêm 2003 [35] cuûa Chính phuû ñaõ ñònh nghóa: 1.1.3.1 Khu coâng nghieäp (Industrial zones) : “Laø khu taäp trung caùc doanh nghieäp khu coâng nghieäp chuyeân saûn xuaát haøng coâng nghieäp vaø thöïc hieän caùc dòch vuï cho saûn xuaát coâng nghieäp; . Coù ranh giôùi ñòa lyù xaùc ñònh, khoâng coù daân cö sinh soáng; . Do Chính phuû hoaëc Thuû töôùng Chính phuû quyeát ñònh thaønh laäp; . Trong khu coâng nghieäp coù theå coù doanh nghieäp cheá xuaát”.[30] 15 1.1.3.2 Khu cheá xuaát (Epz – Export processing zones): “Laø khu coâng nghieäp taäp trung caùc doanh nghieäp cheá xuaát, chuyeân saûn xuaát haøng xuaát khaåu; thöïc hieän caùc dòch vuï cho saûn xuaát haøng xuaát khaåu; . Coù ranh giôùi ñòa lyù xaùc ñònh, khoâng coù daân cö sinh soáng; . Do Chính phuû hoaëc Thuû töôùng Chính phuû thaønh laäp”.[30] 1.1.3.3 Khu coâng ngheä cao (High – Technology zones) : “Laø khu kinh teá kyõ thuaät ña chöùc naêng, coù ranh giôùi xaùc ñònh, do Thuû töôùng Chính phuû quyeát ñònh thaønh laäp, nhaèm nghieân cöùu phaùt trieån vaø öùng duïng coâng ngheä cao, öôm taïo doanh nghieäp coâng ngheä cao, ñaøo taïo nhaân löïc coâng ngheä cao vaø saûn xuaát, kinh doanh saûn phaåm coâng ngheä cao. . Trong khu coâng ngheä cao, coù theå coù khu cheá xuaát, kho ngoaïi quan, khu baûo thueá vaø khu nhaø ôû”.[35] Chuù thích : (1) Khu coâng nghieäp – KCN: sau ñaây ñöôïc goïi chung cho khu coâng nghieäp – khu cheá xuaát – khu coâng ngheä cao. Nhaän xeùt: Theo taùc giaû, ñònh nghóa veà khu coâng nghieäp ñöôïc neâu trong Nghò ñònh 36/CP, ngaøy 24 thaùng 4 naêm 1997 cuûa Vieät Nam [30] ñaõ khaéc phuïc ñöôïc 3 khieám khuyeát trong ñònh nghóa cuûa UNIDO vaø WEPZA laø: xaùc ñònh veà ñoái töôïng hoaït ñoäng trong KCN; vaán ñeà toå chöùc quaûn lyù KCN vaø qui ñònh caùc coâng naêng khaùc nhau trong KCN. Tuy nhieân, ñònh nghóa treân coøn chöa neâu ñöôïc coâng naêng ñaày ñuû cuûa KCN; quan heä giöõa phaùt trieån caùc KCN vôùi phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi cuûa caùc vuøng laõnh thoå; ñaëc ñieåm hoaït ñoäng cuûa KCN vôùi cô sôû haï taàng kyõ thuaät vaø xaõ hoäi ñoàng boä. Vaán ñeà ñònh höôùng chuyeân moân hoùa caùc KCN. Nhöõng khieám khuyeát naøy caàn ñöôïc boå sung ñeå ñònh höôùng phaùt trieån ñuùng ñaén caùc KCN trong thôøi gian tôùi. 16 1.1.4 Boå sung ñònh nghóa veà Khu coâng nghieäp cuûa taùc giaû: Caên cöù vaøo caùc yù töôûng ñuùng ñaén ñaõ ñöôïc neâu trong ñònh nghóa veà KCN ôû nöôùc ngoaøi vaø ôû Vieät Nam, nhaèm boå sung vaøo ñònh nghóa KCN moät soá khieám khuyeát ñaõ ñöôïc nhaän xeùt ôû treân; taùc giaû xin ñöôïc ñeà xuaát ñònh nghóa veà KCN nhö sau: “Khu coâng nghieäp laø khu vöïc coù ranh giôùi ñòa lyù xaùc ñònh; trong ñoù, taäp trung caùc doanh nghieäp coâng nghieäp, coù theå coù doanh nghieäp cheá xuaát vaø doanh nghieäp coâng ngheä cao vaø caùc dòch vuï cho hoaït ñoäng caùc doanh nghieäp; coù cô sôû haï taàng kyõ thuaät vaø xaõ hoäi ñoàng boä; phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån cuûa moät hoaëc moät taäp hôïp ngaønh coâng nghieäp xaùc ñònh; ñöôïc cô quan Nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn cho pheùp thaønh laäp hoaëc giaûi theå; theo qui hoaïch phaùt trieån toång theå kinh teá – xaõ hoäi cuûa ñòa phöông vaø quoác gia”. Phaân tích: - Trong ñònh nghóa, tính chaát ñòa lyù cuûa KCN ñöôïc xaùc ñònh. Ñoù laø moät khu vöïc coù söï phaân caùch baèng haøng raøo KCN; coù quy moâ dieän tích ñaát dao ñoäng töø 100 ñeán 1000 ha; ñöôïc qui ñònh phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuï theå cuûa töøng vuøng laõnh thoå. - Xaùc ñònh caùc ñoái töôïng vaø coâng naêng hoaït ñoäng cuûa KCN moät caùch ñaày ñuû; bao goàm: doanh nghieäp KCN, coù theå coù doanh nghieäp cheá xuaát vaø doanh nghieäp coâng ngheä cao cuøng dòch vuï baûo ñaûm cho hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp naøy. Trong ñoù: + “Doanh nghieäp KCN laø doanh nghieäp ñöôïc thaønh laäp vaø hoaït ñoäng trong KCN, goàm doanh nghieäp saûn xuaát vaø doanh nghieäp dòch vuï”.[30] + “Doanh nghieäp cheá xuaát laø doanh nghieäp chuyeân saûn xuaát haøng xuaát khaåu, thöïc hieän caùc dòch vuï chuyeân cho saûn xuaát haøng xuaát khaåu vaø hoaït ñoäng xuaát khaåu”. [30] 17 + “Doanh nghieäp coâng ngheä cao laø doanh nghieäp saûn xuaát caùc saûn phaåm haøng hoùa treân daây chuyeàn saûn xuaát öùng duïng coâng ngheä cao. Coù quyeàn xuaát khaåu tröïc tieáp caùc saûn phaåm do doanh nghieäp saûn xuaát vaø caùc quyeàn, nghóa vuï theo quy ñònh”.[35]. - Neâu roõ ñaëc ñieåm hoaït ñoäng cuûa KCN vôùi cô sôû haï taàng kyõ thuaät vaø xaõ hoäi ñoàng boä. Trong caùc ñònh nghóa neâu treân, yeáu toá haï taàng xaõ hoäi coù lieân quan ñeán ñôøi soáng coâng nhaân KCN haàu nhö khoâng ñöôïc nhaéc ñeán, daãn ñeán ñònh höôùng phaùt trieån KCN khoâng ñoàng boä, boû qua yeáu toá xaõ hoäi, laøm aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa KCN. - Tính chaát chuyeân moân hoùa cuûa KCN ñöôïc khaúng ñònh trong ñònh nghóa “phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån cuûa moät hoaëc moät taäp hôïp ngaønh coâng nghieäp xaùc ñònh” seõ taïo ra ñònh höôùng phaùt trieån ñuùng ñaén caùc KCN trong thôøi gian tôùi; khi maø hieän traïng phaàn lôùn caùc KCN ôû Vieät Nam laø toång hôïp, ña ngaønh, thieáu chuyeân moân hoùa; gaây ra söï phaùt trieån khoâng ñoàng thuaän giöõa caùc ngaønh ngheà trong KCN. - Vaán ñeà toå chöùc quaûn lyù KCN ñöôïc nhaán maïnh, coù chuù yù ñeán söï môû roäng phaân caáp cho pheùp thaønh laäp hoaëc giaûi theå caùc KCN giöõa Trung öông vaø caùc ñòa phöông trong thôøi gian tôùi. - Trong ñònh nghóa khaúng ñònh nguyeân taéc phaùt trieån caùc KCN phaûi phuø hôïp vôùi qui hoaïch toång theå kinh teá – xaõ hoäi cuûa töøng vuøng laõnh thoå, hoaëc quoác gia; khaéc phuïc ñieåm yeáu vaø phaùt trieån caùc KCN thieáu caân ñoái trong qui hoaïch ôû Vieät Nam thôøi gian qua. 1.2 CÔ SÔÛ HÌNH THAØNH KCN- TAÄP TRUNG HOÙA SAÛN XUAÁT COÂNG NGHIEÄP THEO LAÕNH THOÅ: 18 Trong quaù trình coâng nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa ôû Vieät Nam caàn thöïc hieän moät noäi dung quan troïng laø thöïc hieän vieäc taäp trung hoùa coâng nghieäp theo laõnh thoå. Ñoù laø cô sôû khoa hoïc ñeå hình thaønh hình thöùc toå chöùc KCN. Vieäc hình thaønh caùc KCN caàn tuaân thuû theo caùc nguyeân taéc sau ñaây: 1.2.1 Nguyeân taéc 1: Xaây döïng caùc KCN theo qui hoaïch, phuø hôïp vôùi qui hoaïch phaùt trieån kinh teá- xaõ hoäi cuûa töøng vuøng laõnh thoå vaø qui hoaïch toång theå caùc KCN taïi Vieät Nam. Vieäc xaây döïng vaø phaùt trieån caùc KCN ôû töøng vuøng laõnh thoå caàn caên cöù vaøo nhu caàu vaø ñieàu kieän thöïc teá cuûa töøng vuøng; ñaùp öùng lôïi ích khoâng chæ rieâng cho moät vuøng laõnh thoå rieâng bieät, maø coøn phaûi haøi hoøa lôïi ích chung trong toång theå phaùt trieån coâng nghieäp noùi rieâng, trong toång theå phaùt trieån lôïi ích kinh teá- xaõ hoäi noùi chung cuûa caû ñaát nöôùc. Phaùt trieån caùc KCN theo qui hoaïch nhaèm thöïc hieän vieäc quaûn lyù Nhaø nöôùc trong caân ñoái söï phaùt trieån giöûa caùc ngaønh vaø vuøng laõnh thoå; laø moät yeâu caàu quan troïng trong quaù trình phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi theo höôùng coâng nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa. 1.2.2 Nguyeân taéc 2: Boá trí caùc KCN ôû gaàn nguoàn nguyeân lieäu, nhieân lieäu vaø naêng löôïng; gaàn khu daân cö vaø khu vöïc tieâu duøng saûn phaåm ñeå khai thaùc toát nhaát caùc ñieàu kieän töï nhieân vaø giaûm chi phí vaän taûi. Chuù troïng boá trí KCN ôû gaàn vuøng nguyeân lieäu vaø nhieân lieäu, vì ñoái vôùi nhieàu ngaønh coâng nghieäp nhö luyeän kim, saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng… möùc tieâu duøng nguyeân lieäu vaø nhieân lieäu trong nhöõng ngaønh ñoù töông ñoái lôùn, neân khoái löôïng vaän chuyeån nguyeân lieäu thöôøng lôùn, chi phí vaän chuyeån nguyeân lieäu chieám tyû troïng cao trong giaù thaønh saûn phaåm; coù ngaønh ñeán 40%. 19 Ñoái vôùi nhieàu ngaønh coâng nghieäp thöïc phaåm, caàn phaûi boá trí KCN ôû gaàn nguoàn nguyeân lieäu vì nguyeân lieäu thöïc phaåm chôû ñi xa coù theå bò bieán chaát hay giaûm chaát löôïng, ñieàu kieän baûo quaûn khoù khaên. Beân caïnh ñoù, coâng nghieäp hieän ñaïi tieâu thuï nhieàu nguoàn naêng löôïng, ví duï nhö ngaønh luyeän kim maøu, hoùa chaát… Ñeå coù ñuû nguoàn naêng löôïng, caàn boá trí nhöõng ngaønh ñoù trong KCN ôû gaàn nguoàn ñoäng löïc, naêng löôïng. Vieäc boá trí KCN ôû gaàn khu daân cö vaø khu vöïc tieâu duøng saûn phaåm coù taùc duïng giaûm bôùt chi phí vaän taûi vaø löu thoâng; ñieàu naøy coù aûnh höôûng ñeán vieäc giaûm giaù caû saûn phaåm coâng nghieäp hôïp lyù. Ngoaøi ra, vieäc boá trí KCN ôû gaàn khu vöïc tieâu duøng saûn phaåm seõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi trong baûo ñaûm cung caáp saûn phaåm kòp thôøi cho ngöôøi tieâu duøng, baûo ñaûm chaát löôïng saûn phaåm phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm, nhu caàu tieâu thuï cuûa töøng vuøng laõnh thoå. Thöïc hieän nguyeân taéc naøy seõ taïo ñieàu kieän cho caùc ngaønh cheá bieán trong KCN gaén boù chaët cheõ vôùi cô sôû nguyeân lieäu cuûa chuùng; baûo ñaûm söï caân ñoái giöûa saûn xuaát vaø tieâu duøng; taïo ra hieäu quaû kinh teá lôùn trong phaùt trieån kinh teá ôû töøng vuøng laõnh thoå. 1.2.3 Nguyeân taéc 3: Phaùt trieån caùc KCN phaûi caên cöù vaøo ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá- xaõ hoäi cuï theå cuûa töøng vuøng laõnh thoå theo höôùng chuyeân moân hoùa; ñoàng thôøi keát hôïp chaët cheõ vôùi söï phaùt trieån toång theå kinh teá- xaõ hoäi vuøng laõnh thoå. Moãi vuøng laõnh thoå (ñòa phöông) thöôøng coù nhöõng ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá- xaõ hoäi rieâng bieät cuï theå. Treân cô sôû ñoù, coù nhieàu khaû naêng xaây döïng vaø phaùt trieån caùc ngaønh, KCN chuyeân moân hoùa, maø saûn phaåm cuûa chuùng vöøa tieâu thuï taïi vuøng laõnh thoå, vaø tieâu thuï trong phaïm vi toaøn quoác. Ñieàu ñoù taïo ra 20 cho moãi vuøng laõnh thoå coù baûn saéc rieâng bieät trong phaùt trieån caùc KCN trong söï phaân coâng lao ñoäng cho toaøn xaõ hoäi. Ñoàng thôøi söï phaùt trieån chuyeân moân hoùa caùc KCN phaûi keát hôïp chaët cheõ vôùi söï phaùt trieån toång theå kinh teá- xaõ hoäi cuûa vuøng laõnh thoå. Neàn kinh teá cuûa vuøng laõnh thoå caàn phaùt trieån nhòp nhaøng, caân ñoái, coù coâng nghieäp vaø noâng nghieäp phaùt trieån maïnh meõ, baûo ñaûm cho moãi vuøng laõnh thoå trôû thaønh moät ñôn vò kinh teá töông ñoái hoaøn chænh. Treân thöïc teá, moãi vuøng laõnh thoå coù taøi nguyeân thieân nhieân khaùc nhau veà chuûng loaïi vaø tröõ löôïng; nhu caàu tieâu duøng cho saûn xuaát vaø ñôøi soáng cuûa töøng vuøng laõnh thoå cuõng khaùc bieät nhau; do ñoù ñoøi hoûi caùc KCN chuyeân moân hoùa cuûa vuøng laõnh thoå phaûi coù moái lieân keát saûn xuaát vaø tieâu thuï vôùi nhieàu ngaønh vaø vuøng laõnh thoå khaùc trong nöôùc. Söï phaùt trieån caùc KCN taïi moät vuøng laõnh thoå coù theå bao goàm caùc ngaønh chuyeân moân hoùa cuûa vuøng, caùc ngaønh coù lieân heä saûn xuaát vôùi ngaønh chuyeân moân hoùa ñoù (saûn xuaát tö lieäu saûn xuaát, cheá bieán tö lieäu tieâu duøng…), caùc ngaønh hoã trôï nhu caàu nhu caàu saûn xuaát vaø tieâu duøng khaùc cuûa vuøng laõnh thoå ( saûn xuaát maùy noâng nghieäp, vaät lieäu xaây döïng, cheá bieán noâng phaåm…), caùc ngaønh phuïc vuï nhu caàu sinh hoaït cuûa daân cö taïi vuøng laõnh thoå veà aên, ôû, ñi laïi… Caùc KCN chuyeân moân hoùa noùi treân ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû khai thaùc vaø söû duïng hôïp lyù caùc nguoàn nhieân lieäu, vaät lieäu, taøi löïc cuûa töøng vuøng laõnh thoå. Do ñoù, khoâng caàn thieát phaùt trieån taát caû caùc ngaønh coâng nghieäp ñeå thoûa maõn ñuû caùc loaïi nhu caàu cuûa baûn thaân töøng vuøng laõnh thoå; maø caàn coù moái lieân keát vôùi caùc KCN ôû vuøng laõnh thoå laân caän hoaëc trong toaøn quoác ñeå baûo ñaûm thoaû maõn nhu caàu saûn xuaát vaø tieâu duøng khaùc cuûa vuøng laõnh thoå. 21 1.2.4 Nguyeân taéc 4: Hình thaønh caùc KCN hôïp lyù giöõa caùc vuøng laõnh thoå ôû trong nöôùc; baûo ñaûm söï phaùt trieån caân ñoái giöõa caùc vuøng laõnh thoå, xoùa boû daàn söï caùch bieät giöõa thaønh thò vaø noâng thoân, giöõa ñoàng baèng vaø mieàn nuùi; nhaèm thöïc hieän tieán trình coâng nghieäp hoùa- hieän ñaïi hoùa haøi hoaø giöõa caùc vuøng laõnh thoå. Vieäc phaân boá caùc KCN hôïp lyù, phuø hôïp vôùi ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá- xaõ hoäi cuûa töøng vuøng laõnh thoå; laøm cho baát kyø vuøng naøo trong nöôùc cuõng tieáp caän vôùi phöông phaùp coâng nghieäp trong moïi hoaït ñoäng cuûa ñôøi soáng kinh teá- xaõ hoäi coù taùc duïng laøm cho coâng nghieäp coù theå phaùt huy ñaày ñuû vai troø chuû ñaïo cuûa mình trong vieäc xaây döïng vaø phaùt trieån kinh teá- xaõ hoäi cuûa töøng vuøng laõnh thoå theo höôùng coâng nghieäp hoùa- hieän ñaïi hoùa. Vieäc hình thaønh caùc KCN seõ gaây neân moät söï thay ñoåi lôùn trong ñôøi soáng kinh teá vaø vaên hoùa tinh thaàn ôû ñòa phöông coù KCN, ñaëc bieät ôû nhöõng vuøng noâng thoân, mieàn nuùi. Vôùi söï bình ñaúng veà kinh teá vaø vaên hoùa, tinh thaàn ñöôïc xaùc laäp seõ taïo cô sôû vöõng chaéc cho söï nhaát trí veà chính trò vaø tinh thaàn trong ngöôøi daân taïi moïi mieàn ñaát nöôùc. Treân cô sôû laøm cho moïi vuøng laõnh thoå maïnh meõ veà kinh teá, vöõng chaéc veà chính trò, vieäc hình thaønh caùc KCN hôïp lyù taïi töøng vuøng laõnh thoå taïo ñieàu kieän cho töøng vuøng laõnh thoå trôû thaønh thaønh phaàn vöõng chaéc trong cô caáu kinh teá- xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc trong quaù trình coâng nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa. 1.2.5 Nguyeân taéc 5: Phaùt trieån caùc KCN theo höôùng beàn vöõng veà taøi nguyeân, moâi tröôøng vaø xaõ hoäi. Vieäc hình thaønh caùc KCN luoân ñoàng nghóa vôùi vieäc chuyeån ñoåi muïc ñích söû duïng cuûa moät dieän tích khaù lôùn ñaát ñai, coù theå tröôùc ñoù ñaõ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích noâng nghieäp, cho daân cö sinh soáng… Vieäc xaây döïng caùc 22 KCN thay theá cho caùc muïc ñích söû duïng ñaát ñai ñaõ coù caàn ñöôïc caân nhaéc kyõ löôõng, baûo ñaûm sao cho hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa caùc KCN ñuû söùc boài hoaøn vaø coøn sinh lôøi nhieàu hôn treân dieän tích taøi nguyeân ñaát ñaõ ñöôïc chuyeån ñoåi muïc ñích söû duïng, khoâng phaù vôõ caûnh quan thieân nhieân, nhaèm baûo ñaûm tính beàn vöõng cuûa taøi nguyeân ñaát ñai vaø ñieàu kieän töï nhieân. Caùc KCN hoaït ñoäng bao goàm söï taäp trung caùc doanh nghieäp KCN, coù theå coù doanh nghieäp cheá xuaát hoaëc doanh nghieäp coâng ngheä cao. Söï hoaït ñoäng cuûa nhieàu doanh nghieäp saûn xuaát coâng nghieäp luoân gaây ra aûnh höôûng xaáu ñeán moâi tröôøng sinh thaùi, nhö gaây ra tieáng oàn, rung ñoäng, oâ nhieãm khí thaõi, oâ nhieãm chaát thaûi raén, oâ nhieãm nöôùc thaûi… Caùc hieän töôïng oâ nhieãm naøy caàn ñöôïc phaân tích roõ veà taùc nhaân gaây ra oâ nhieãm moät caùch ñaày ñuû; töø ñoù ñeà ra caùc giaûi phaùp thieát thöïc ñeå giaûm thieåu vaø khaéc phuïc caùc hieän töôïng oâ nhieãm moâi tröôøng sinh thaùi, baûo ñaûm tính beàn vöõng cuûa moâi tröôøng laø vaán ñeà quan troïng trong ñôøi soáng hieän taïi vaø töông lai cuûa con ngöôøi. Lao ñoäng KCN laøm vieäc tröïc tieáp trong caùc doanh nghieäp laø moät ñoái töôïng cô baûn caàn quan taâm trong hình thaønh caùc KCN. KCN hoaït ñoäng khoâng chæ rieâng laø söï hoaït ñoäng cuûa caùc daây chuyeàn coâng ngheä, maùy moùc thieát bò, maø coøn coù söï tham gia ñoùng goùp vaän haønh cuûa ñoäi nguõ lao ñoäng khu coâng nghieäp, ñoái töôïng lao ñoäng caên baûn saùng taïo ra moïi giaù trò gia taêng trong hoaït ñoäng cuûa KCN. Bôûi vaäy, cuõng vôùi vieäc hình thaønh KCN vôùi caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng, caàn nghó ñeán söï oån ñònh ñôøi soáng cuûa lao ñoäng KCN moät caùch laâu daøi, caû veà ñôøi soáng vaät chaát vaø ñôøi soáng vaên hoùa tinh thaàn; baûo ñaûm cho ngöôøi lao ñoäng KCN coù nhaø ôû, thuaän tieän cho vieäc aên uoáng, nghó ngôi, giaûi trí vaø caùc nhu caàu thieát yeáu khaùc trong cuoäc soáng. Xu höôùng caàn tính ñeán laø xaây döïng 23 quaàn theå KCN- daân cö- thöông maïi nhaèm giaûi quyeát caùc yeâu caàu treân; baûo ñaûm tính beàn vöõng veà maët xaõ hoäi cho lao ñoäng KC._.N. 1.3 MUÏC TIEÂU THAØNH LAÄP CAÙC KHU COÂNG NGHIEÄP: 1.3.1 Moät soá nöôùc ñang phaùt trieån ôû Chaâu AÙ: 1.3.1.1 Muïc tieâu thu huùt voán ñaàu tö: Nhieàu nöôùc ñang phaùt trieån thuoäc khu vöïc Chaâu AÙ, sau Ñaïi chieán Theá giôùi laàn thöù 2, ñaõ giaønh ñöôïc ñoäc laäp, ñeàu taäp trung noå löïc cho taêng tröôûng kinh teá, phaùt trieån ñaát nöôùc. Nhu caàu baûo ñaûm voán ñaàu tö phaùt trieån trôû thaønh ñieàu kieän tieân quyeát nhaèm taïo ra nhòp ñoä taêng tröôûng kinh teá` hôïp lyù; ñöôïc ño löôøng baèng möùc taêng Toång saûn phaåm trong nöôùc haèng naêm (GDP – Gross Domestic Products). Khu coâng nghieäp ñöôïc coi nhö moät chaát “xuùc taùc” ñeå thu huùt voán ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc; ñaëc bieät laø ñaàu tö nöôùc ngoaøi, trong moâi tröôøng ñaàu tö coù caïnh tranh. . Taïi Srilanca : Muïc tieâu naøy ñöôïc ñaëc bieät coi troïng, vôùi quan nieäm: “Khu coâng nghieäp laø moät tieâu ñieåm thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi…. Coù taùc duïng nhö moät “tuû baøy haøng” ñeå coäng ñoàng quoác teá nhìn vaøo nhö moät tieåu theá giôùi vì noù laø tieàm naêng phaùt trieån coâng nghieäp cuûa ñaát nöôùc”.[9] . Taïi Pakistang : Tuyeân boá moät trong nhöõng muïc tieâu chính cuûa khu coâng nghieäp Karachi laø : “Thieát laäp moät tuû baøy haøng ñeå toû roõ khaû naêng, cuõng nhö nhieät tình laøm vieäc cuûa löïc löôïng lao ñoäng ñaát nöôùc”[9]; nhaèm thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo Pakistang. . Taïi Nam Trieàu Tieân vaø Ñaøi Loan : Trong thôøi gian ñaàu tieân, laïi coù neùt cöïc ñoan, haïn cheá ñaàu tö trong nöôùc vaøo khu cheá xuaát; tuy nhieân, haïn cheá naøy veà sau cuõng baõi boû. 24 Coù theå nhaän thaáy, caùc nöôùc ñeàu thi haønh moät chaùnh saùch côûi môû, thoâng thoaùng; söû duïng ngay khu coâng nghieäp ñeå thu huùt nguoàn voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, cuõng nhö ñaàu tö trong nöôùc. Duø laø nguoàn voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi hay trong nöôùc; roõ raøng nhieàu nöôùc ñaõ coi khu coâng nghieäp nhö moät phöông tieän thuyeát phuïc, caàn thieát ñeå thu huùt hieäu quaû nguoàn voán ñaàu tö taïi töøng quoác gia. 1.3.1.2 Muïc tieâu tieáp thu chuyeån giao coâng ngheä vaø kinh nghieäm quaûn lyù: Beân caïnh vieäc thieáu nguoàn voán, caùc quoác gia ñang phaùt trieån noùi chung coøn thieáu coâng ngheä vaø kinh nghieäm quaûn lyù. Caùc nöôùc Chaâu AÙ phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp, ngoaøi muïc tieâu thu huùt nguoàn voán ñaàu tö , coøn söû duïng khu coâng nghieäp nhö moät “baøn ñaïp” ñeå du nhaäp coâng ngheä môùi töø nöôùc ngoaøi, ñaëc bieät caùc nöôùc ngoaøi naém “coâng ngheä nguoàn”, chuû yeáu töø caùc coâng ty ña quoác gia; töø ñoù, khuyeán khích caùc doanh nghieäp khu coâng nghieäp hay doanh nghieäp cheá xuaát nghieân cöùu thích nghi, roài ñoàng hoùa thaønh coâng ngheä tieân tieán mang tính truyeàn thoáng quoác gia. Caùc nöôùc phaùt trieån khu coâng nghieäp coøn hy voïng, söû duïng khu coâng nghieäp nhö moät phöông tieän ñeå naâng caáp caùc kyõ naêng quaûn lyù cuûa doanh nghieäp trong nöôùc, phuø hôïp vôùi hoäi nhaäp quoác teá. 1.3.1.3 Muïc tieâu ñaåy maïnh xuaát khaåu vaø taêng thu ngoaïi teä : Ñoái vôùi nhieàu nöôùc Chaâu AÙ, lyù do chuû yeáu daãn ñeán thaønh laäp caùc khu coâng nghieäp laø ñaåy maïnh xuaát khaåu vaø taêng thu ngoaïi teä. Thoaùt ra khoûi cuoäc Ñaïi chieán Theá giôùi laàn 2, sau khi giaønh ñöôïc ñoäc laäp, daân toäc, nhieàu nöôùc ñang phaùt trieån ôû Chaâu AÙ ñaõ lao vaøo thöïc hieän 25 “Chieán löôïc coâng nghieäp hoùa ñeå thay theá nhaäp khaåu”, nhö moät dò öùng vôùi söï phuï thuoäc nöôùc ngoaøi, nhaèm gia taêng khaû naêng kinh teá daân toäc. Tuy nhieân, khoâng bao laâu sau, boái caûnh kinh teá trong vaø ngoaøi nöôùc ñaõ thay ñoåi. Caùc thò tröôøng coù giôùi haïn cuûa töøng nöôùc ñaõ trôû thaønh moät caûn ngaïi caên baûn vaø gay gaét cho vieäc phaùt trieån coâng nghieäp – muïc tieâu caên baûn cuûa quaù trình coâng nghieäp hoùa , keøm theo vieäc thieáu thoán ngoaïi teä nghieâm troïng ñeå phaùt trieån coâng nghieäp. Do ñoù, ñeå phaùt trieån ñöôïc, caùc nöôùc treân ñaõ ñònh höôùng laïi chieán löôïc coâng nghieäp hoùa höôùng veà xuaát khaåu; trong ñoù, moät trong soá giaûi phaùp caên cô laø thaønh laäp caùc khu coâng nghieäp, nhö caùc nöôùc : Ñaøi Loan, Nam Trieàu Tieân, Philipine, Srilanca,.. ñaõ laøm. Maëc duø, moät trong soá lyù do chuû yeáu daãn ñeán söï thaønh laäp caùc khu coâng nghieäp laø ñaåy maïnh xuaát khaåu vaø taêng thu ngoaïi teä; nhöng khoâng phaûi laø xuaát khaåu chung; maø haøm yù beân trong, laø gia taêng saûn xuaát haøng coâng nghieäp ñeå xuaát khaåu, thoâng qua khu coâng nghieäp. Do ñoù, nhieàu nöôùc ñang phaùt trieån ôû Chaâu AÙ, muoán ña daïng hoùa vaø chuyeån dòch hoaït ñoäng kinh teá cuûa nöôùc mình, höôùng neàn kinh teá cuûa hoï töø lónh vöïc noâng nghieäp chuyeån sang coâng nghieäp; bôûi lyù do naøy, nhieàu nöôùc ñaõ coù chaùnh saùch khuyeán khích caùc hoaït ñoäng saûn xuaát coâng nghieäp, nhieàu hôn laø caùc hoaït ñoäng thöông maïi. Moät nhaø nghieân cöùu kinh teá Chaâu AÙ ñaõ nhaän xeùt raèng : “Khu coâng nghieäp laø moät caùch theå hieän linh hoaït nhaát ñoái vôùi moät soá nöôùc ñang phaùt trieån, mong muoán thuùc ñaåy moät loaïi hình coâng nghieäp naøo ñoù”.[9]. 26 1.3.1.4 Muïc tieâu taïo vieäc laøm : Beân caïnh caùc muïc tieâu neâu treân, coøn coù moät muïc tieâu quan troïng cuûa nhieàu nöôùc ñang phaùt trieån khi xaây döïng khu coâng nghieäp laø : Taïo coâng aên vieäc laøm cho löïc löôïng lao ñoäng ngaøy caøng gia taêng ôû trong nöôùc. Vaán ñeà naøy coù theå thaáy roõ trong thaønh laäp khu coâng nghieäp Panang ôû Malaixia : Theo truyeàn thoáng, neàn kinh teá ôû bang Penang (Malaixia) döïa treân cô sôû quy cheá maäu dòch töï do ñöôïc thieát laäp töø theá kyû 18 vaø noâng nghieäp. Tuy nhieân, hoaït ñoäng thöông maïi cuûa bang naøy ñaõ bò aûnh höôûng xaáu, khi bang naøy bò maát ñi quy cheá haûi caûng töï do vaøo naêm 1967. Beân caïnh ñoù, bang Penang cuõng khoâng coøn ñaát ñai ñeå phaùt trieån noâng nghieäp nöõa. Vì theá, Penang khoâng coøn löïa choïn naøo khaùc laø phaûi ñi ngay vaøo coâng nghieäp hoaù vaøo cuoái thaäp nieân 60 cuûa theá kyû 20; vôùi muïc tieâu xaùc ñònh laø taïo ra ñuû coâng aên vieäc laøm cho löïc löôïng lao ñoäng ñòa phöông khoâng ngöøng taêng leân, vaøo thôøi ñieåm naøy, 12% löïc löôïng lao ñoäng ñaõ khoâng coù vieäc laøm; coäng theâm coù saün 20.000 lao ñoäng khoâng ñöôïc söû duïng heát thôøi gian lao ñoäng. Moät trong nhieàu giaûi phaùp nhaèm ñaåy maïnh chöông trình coâng nghieäp hoùa cuûa Chính phuû Malaixia ñöôïc tieán haønh taïi bang Penang laø thaønh laäp khu coâng nghieäp. Nguyeän voïng taïo ra nhieàu coâng aên vieäc laøm cho löïc löôïng lao ñoäng cuõng theå hieän trong muïc tieâu thaønh laäp cuûa caùc khu coâng nghieäp ôû nhieàu nöôùc coù nguoàn lao ñoäng dö thöøa nhö : Trung Quoác, Thaùi Lan, Indonesia, Srilanca, Pakistang, Bangladet,… 27 1.3.1.5 Muïc tieâu taïo lieân keát vaø ñoøn baåy phaùt trieån kinh teá vuøng : Caùc nöôùc ñang phaùt trieån ôû Chaâu AÙ böôùc vaøo quaù trình coâng nghieäp hoùa töø moät neàn kinh teá noâng nghieäp, coù söï caùch bieät lôùn veà trình ñoä phaùt trieåûn kinh teá – xaõ hoäi giöõa caùc vuøng laõnh thoå trong nöôùc. Do ñoù, nhieàu nöôùc ñeà ra muïc tieâu thaønh laäp caùc khu coâng nghieäp nhaèm laøm ñoøn baåy phaùt trieån kinh teá ñòa phöông; taêng cöôøng caùc moái lieân keát giöõa khu coâng nghieäp vôùi neàn kinh teá ña vuøng trong nöôùc; coi ñoù laø moät boä phaän trong chieán löôïc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi taïi caùc vuøng laõnh thoå quoác gia. 1.3.2 Ñöôøng loái, muïc tieâu phaùt trieån caùc Khu coâng nghieäp taïi Vieät Nam: Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù 6 cuûa Ñaûng (1986) ñaõ khôûi xöôùng loái “ñoåi môùi” trong coâng cuoäc xaây döïng CNXH ôû Vieät Nam. Traûi qua gaàn 20 naêm ñoåi môùi, nhieàu thaønh töïu kinh teá ñaõ khai hoa keát quaû, trong ñoù coù nhieàu KCN ra ñôøi, nhö nhöõng boâng hoa ñeïp trong vöôøn hoa kinh teá cuûa ñaát nöôùc. Ñeå coù ñöôïc thaønh töïu phaùt trieån caùc KCN ôû Vieät Nam, phaûi noùi ñeán ñöôøng loái, chuû tröông phaùt trieån nhaát quaùn vaø xuyeân suoát maáy thaäp nieân qua trong quaù trình ñoåi môùi cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc. 1.3.2.1 Taïi Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù 7 cuûa Ñaûng (1991-1995): - Trong Baùo caùo Chính trò cuûa Ban chaáp haønh Trung öông Ñaûng khoùa 6 taïi Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù 7 cuûa Ñaûng (1991), veà phaàn 2- Nhöõng phöông höôùng, nhieäm vuï chuû yeáu trong 5 naêm 1991-1996, chöông 3- OÅn ñònh vaø phaùt trieån kinh teá, Muïc 1- veà cô caáu ngaønh vaø vuøng ñaõ xaùc ñònh: “…Xaây döïng caùc ñieåm kinh teá- kyõ thuaät- dòch vuï ôû trong vuøng vaø tieåu vuøng; xaây döïng keát caáu haï taàng kyõ thuaät vaø keát caáu haï taàng xaõ hoäi ôû noâng thoân”. [97] 28 - Trong hoäi nghò Trung öông giöõa nhieäm kyø, khoùa 7 cuûa Ñaûng ñaõ neâu roõ “ Qui hoaïch caùc vuøng, tröôùc heát laø caùc ñòa baøn troïng ñieåm, caùc khu cheá xuaát, khu kinh teá ñaëc bieät, khu cong nghieäp taäp trung”.[98] 1.3.2.2 Taïi Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù 8 cuûa Ñaûng (1996-2000): - Baùo caùo cuûa Ban chaáp haønh Trung öông khoùa 7 veà caùc vaên kieän trình Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù 8 cuûa Ñaûng do Toång Bí thö Ñoã Möôøi trình baøy ngaøy 28/6/1996, trong chöông 5- Muïc tieâu, nhieäm vuï vaø caùc chöông trình kinh teá – xaõ hoäi lôùn trong keá hoaïch 5 naêm 1996-2001, veà muïc 2 – Nhoùm caùc chöông trình vaø lónh vöïc phaùt trieån veà coâng nghieäp, xaây döïng cô sôû haï taàng vaø dòch vuï ñaõ neâu: “… Naâng caáp vaø caûi taïo caùc cô sôû coâng nghieäp hieän coù, hình thaønh caùc KCN taäp trung, taïo ñòa baøn thuaän lôïi cho vieäc xaây döïng caùc cô sôû coâng nghieäp môùi; phaùt trieån maïnh coâng nghieäp ôû noâng thoân vaø ven ñoâ thò”. [99] - Trong Baùo caùo chính trò cuûa Ban chaáp haønh Trung öông Ñaûng khoùa 7 taïi Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù 8 cuûa Ñaûng (1996), veà phaàn 3- Ñònh höôùng phaùt trieån caùc lónh vöïc chuû yeáu, chöông 1- Phaùt trieån vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höông coâng nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa, muïc 2- Phaùt trieån coâng nghieäp ñaõ neâu: “…Caûi taïo caùc KCN hieän coù veà keát caáu haï taàng vaø coâng ngheä saûn xuaát. xaây döïng moät soá KCN, phaân boå roäng treân caùc vuøng”.[99] - Baùo caùo cuûa Ban chaáp haønh Trung öông Ñaûng khoùa 7 taïi Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù 8 cuûa Ñaûng (1996) veà Phöông höôùng, nhieäm vuï phaùt trieån kinh teá- xaõ hoäi 5 naêm 1996-2001, trong phaàn 2- Phöông höôùng, nhieäm vuï, muïc tieâu chuû yeáu cuûa keá hoaïch phaùt trieån kinh teá- xaõ hoäi 5 naêm 1996-2001, chöông 2- caùc chöông trình vaø lónh vöïc phaùt trieån , muïc 2- Chöông trình phaùt trieån coâng nghieäp ñaõ xaùc ñònh: “…Hình thaønh caùc KCN taäp trung (bao goàm caû khu cheá xuaát vaø khu coâng ngheä cao), taïo ñòa baøn thuaän lôïi cho vieäc xaây döïngcaùc cô sôû coâng nghieäp môùi. Phaùt trieån maïnh coâng nghieäp noâng thoân vaø ven ñoâ thò; ôû caùc thaønh phoá, thò 29 xaõ; naâng caáp, caûi taïo caùc cô sôû hieän coù; ñöa caùc cô sôû khoâng coù khaû naêng xöû lyù oâ nhieåm ra ngoaøi thaønh phoá; haïn cheá vieäc xaây döïng cô sôû coâng nghieäp môùi xen laãn vôùi khu daân cö”.[99] 1.3.2.3 Taïi Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù 9 cuûa Ñaûng (2001-2005): - Baùo caùo cuûa Ban chaáp haønh Trung öông Ñaûng khoùa 8 taïi Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù 9 cuûa Ñaûng (2001), Trong Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá- xaõ hoäi 2001-2010, veà phaàn 3- Ñònh höôùng phaùt trieån caùc ngaønh kinh teá vaø vuøng, chöông 1- Ñònh höôùng phaùt trieån caùc ngaønh, muïc 2- Coâng nghieäp, xaây döïng ñaõ xaùc ñònh:”…Qui hoaïch phaân boå hôïp lyù coâng nghieäp treân caû nöôùc. Phaùt trieån coù hieäu quaû caùc KCN, khu cheá xuaát, xaây döïng moät soá khu coâng ngheä cao, hình thaønh caùc cuïm coâng nghieäp lôùn vaø khu kinh teá môû.[100] - Trong Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi 2001-2010, veà chöông 2- Ñònh höôùng phaùt trieån caùc vuøng ñaõ ñöôïc xaùc ñònh moät caùch chi tieát ñöôøng loái, muïc tieâu phaùt trieån caùc KCN trong töøng vuøng laõnh thoå cuûa ñaát nöôùc nhö sau[100]: + Taïi muïc 1- Ñoàng baèng soâng Hoàng vaø vuøng kinh teá troïng ñieåm Baéc boä, chieán löôïc xaùc ñònh: “… trong vuøng kinh teá troïng ñieåm Baéc boä, phaùt trieån caùc KCN, khu coâng ngheä cao, coâng nghieäp xuaát khaåu, coâng nghieäp ñieän töû, thoâng tin vaø moät soá cô sôû cô khí ñoùng taøu, luyeän kim, phaân boùn; caùc dòch vuï coù haøm löôïng tri thöùc cao; Caùc trung taâm maïnh cuûa vuøng vaø caû nöôùc veà ñaøo taïo, khoa hoïc, coâng ngheä, thöông maïi, y teá, vaên hoùa, du lòch”. + Taïi muïc 2- Mieàn Ñoâng Nam boä vaø vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam, chieán löôïc neâu roõ: “…Hoaøn chænh vaø naâng caáp caùc KCN, khu cheá xuaát, khu coâng ngheä cao. Môû mang coâng nghieäp ôû caùc tænh, khoâng taäp trung quaù möùc vaøo caùc ñoâ thò lôùn”. + Taïi muïc 3- Baéc Trung boä, duyeân haûi Trung boä vaø vuøng kinh teá troïng ñieåm mieàn Trung, chieán löôïc xaùc ñònh: “…Hình thaønh caùc KCN ven bieån, caùc KCN- 30 thöông maïi toång hôïp vaø phaùt trieån kinh teá treân caùc cöûa khaåu vaø haønh lang doïc caùc tuyeán ñöôøng”. + Taïi muïc 4- Trung du vaø mieàn nuùi Baéc boä (Taây Baéc vaø Ñoâng Baéc), chieán löôïc neâu: “…Phaùt trieån caùc ñoâ thò trung taâm, caùc ñoâ thò gaén vôùi KCN. Naâng caáp caùc cöûa khaåu bieân giôùi vaø phaùt trieån kinh teá cöûa khaåu”. - Baùo caùo cuûa Ban chaáp haønh Trung öông Ñaûng trong Phöông höôùng, nhieäm vuï keá hoaïch phaùt trieån kinh teá- xaõ hoäi 5 naêm 2001-2005[100], veà phaàn 4- Ñònh höôùng phaùt trieån caùc ngaønh, lónh vöïc vaø vuøng, chöông 11- Ñònh höôùng phaùt trieån caùc vuøng laõnh thoå, muïc 4- Taây nguyeân ñaõ boå sung: “…Töøng böôùc hình thaønh moät soá KCN taäp trung ôû Taây Nguyeân. Phaùt trieån caùc tuyeán ñöôøng trong khu vöïc vaø caùc tuyeán sang Laøo vaø Campuchia”. - Taïi muïc 6: Ñoàng baèng soâng Cöûu Long cuõng ñaõ boå sung: “…Phaùt trieån caùc KCN hieän coù. Trieån khai xaây döïng caùc cuïm coâng nghieäp söû duïng khí Taây Nam, xaây döïng caùc khu, cuïm coâng nghieäp ôû caùc ñòa baøn thích hôïp”. 1.3.2.4 Vaän duïng ñöôøng loái, muïc tieâu phaùt trieån caùc KCN cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc: Trong coâng cuoäc ñoåi môùi ñaát nöôùc gaàn 20 naêm qua, vieäc phaùt trieån caùc KCN luoân ñöôïc söï quan taâm chæ ñaïo cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc. * Giai ñoaïn 1991-1995: Trong Baùo caùo chính trò cuûa Ban chaáp haønh Trung öông Ñaûng khoùa 6 taïi Ñaïi hoäi Ñaûng boä toaøn quoác laàn thöù 7 cuûa Ñaûng ñaõ ñeà caäp ñeán vieäc xaây döïng caùc “…ñieåm kinh teá- kyõ thuaät- dòch vuï”- tieàn thaân cuûa caùc KCN ngaøy nay. Ñeán Hoäi nghò Trung öông giöõa nhieäm kyø khoùa 7 ñaõ xaùc ñònh cuï theå vieäc”Qui hoaïch caùc KCN”. Coù nghóa laø, ngay töø buoåi ban ñaàu, vaán ñeà quaûn lyù Nhaø nöôùc baèng coâng taùc qui hoaïch caùc KCN ñaõ ñöôïc Ñaûng vaø Nhaø nöôùc raát quan taâm. Ñöôøng loái naøy ñaõ trôû thaønh kim chæ nam xuyeân suoát söï phaùt trieån caùc KCN ôû Vieät Nam trong 31 hai thaäp nieân qua vaø cho ñeán nay vaãn laø noäi dung coát loõi ñeå ñònh höôùng phaùt trieån beàn vöõng caùc KCN trong thôøi gian tôùi. Trong giai ñoaïn naøy, caùc “Qui cheá KCN” naêm 1992, 1994 laàn löôït ra ñôøi coù taùc duïng saâu saéc ñeán söï hình thaønh vaø phaùt trieån caùc KCN trong giai ñoaïn tieáp sau. * Giai ñoaïn 1996-2000: Döôùi aùnh saùng chæ ñaïo cuûa Ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù 8, vôùi vieäc trieån khai thöïc hieän caùc Qui cheá KCN ñaõ ñöôïc ban haønh trong giai ñoaïn tröôùc ; caùc KCN ôû Vieät Nam ñaõ phaùt trieån moät caùch nhanh choùng caû veà beà roäng, laãn beà saâu; trôû thaønh ñoäng löïc quan troïng trong phaùt trieån khoâng gian phaân boá coâng nghieäp, cuõng nhö caùc lónh vöïc ngaønh- saûn phaåm coâng nghieäp. Trong Baùo caùo chính trò cuûa Ban chaáp haønh Trung öông Ñaûng khoùa 7 taïi Ñaïi hoäi Ñaûng toaøn quoác laàn thöù 8 cuûa Ñaûng ñaõ xaùc ñònh “Caûi taïo caùc KCN hieän coù veà keát caáu haï taàng… xaây döïng moät soá KCN, phaân boá roäng treân caùc vuøng”. Qua ñoù, ñaõ nhaán maïnh yeáu toá “keát caáu haï taàng” nhö moät ñieàu kieän cô sôû vaät chaát quan troïng ñeå phaùt trieån chieàu saâu caùc KCN vaø vieäc “phaân boá roäng” caùc KCN nhö moät ñoøi hoûi caàn thieát trong coâng taùc qui hoaïch. * Giai ñoaïn 2001-2005: Caùc KCN ôû Vieät Nam ñaõ phaùt trieån vôùi soá löôïng haøng traêm, ñöôïc phaân boá taïi nhieàu ñòa phöông trong caû nöôùc, ñaõ toû ra laø coâng cuï quan troïng trong quaù trình coâng nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Trong Baùo caùo chính trò cuûa Ban chaáp haønh Trung öông Ñaûng khoùa 8 taïi Ñaïi hoäi Ñaûng toaøn quoác laàn thöù 9 cuûa Ñaûng ñaõ xaùc ñònh laïi taàm quan troïng cuûa coâng taùc qui hoaïch caùc KCN vaø vieäc phaùt trieån coù hieäu quaû caùc KCN trong giai ñoaïn naøy. Ñoàng thôøi, nhaán maïnh cuï theå yeâu caàu phaùt trieån caùc KCN phuø hôïp vôùi 6 vuøng trong caû nöôùc laø : Ñoàng baèng soâng Hoàng vaø vuøng kinh teá troïng ñieåm Baéc boä; Vuøng Ñoâng Nam boä vaø vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam; Baéc Trung boä, Duyeân haûi Trung boä vaø vuøng kinh 32 teá troïng ñieåm mieàn Trung; Trung du vaø mieàn nuùi Baéc boä(Taây Baéc vaø Ñoâng Baéc), Taây Nguyeân vaø Ñoàng baèng soâng Cöûu long. 1.3.2.5 Ñeà xuaát muïc tieâu phaùt trieån caùc KCN cuûa taùc giaû: Töø ñöôøng loái chæ ñaïo trong phaùt trieån caùc KCN cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc, theo taùc giaû, muïc tieâu phaùt trieån caùc KCN ôû Vieät Nam bao goàm nhöõng ñieåm sau ñaây: 1/. Taïo ra khoâng gian phaùt trieån coâng nghieäp hôïp lyù, keát hôïp haøi hoøa vôùi qui hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cuûa töøng ñòa phöông vaø trong caû nöôùc. 2/. Xaây döïng moâi tröôøng thuaän lôïi veà haï taàng cô sôû kyõ thuaät ñeå thu huùt voán ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc. 3/. Laø ñieåm ñaàu ñeå du nhaäp coâng ngheä cao, kinh nghieäm quaûn lyù tieân tieán, hieän ñaïi. 4/. Taïo ra nhieàu saûn phaåm môùi coù söùc caïnh tranh treân thò tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc. 5/. Ñaåy maïnh hoaït ñoäng xuaát khaåu saûn phaåm; taêng thu ngoaïi teä cho ñaát nöôùc. 6/. Taïo ra nhieàu vieäc laøm vaø thu nhaäp cho ngöôøi lao ñoäng. 7/. Phaùt trieån haï taàng xaõ hoäi, gaén phaùt trieån coâng nghieäp vôùi phaùt trieån ñoâ thò trong quaù trình ñoâ thò hoùa. 8/. Goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng trong quaù trình phaùt trieån coâng nghieäp. 9/. Taïo ñoäng löïc lieân keát phaùt trieån giöõa caùc vuøng vaø caùc ñòa phöông trong caû nöôùc. • Tuøy theo töøng tröôøng hôïp KCN cuï theå, coù theå ñaït moät soá muïc tieâu ñöôïc neâu treân. 33 1.4 CAÙC NHAÂN TOÁ AÛNH HÖÔÛNG TRONG PHAÙT TRIEÅN CAÙC KCN ÔÛ VIEÄT NAM THÔØI GIAN QUA: Ñeán thaùng 6/2005, sau gaàn 14 naêm, keå töø ngaøy khu cheá xuaát Taân Thuaän, ñieån hình ñaàu tieân veà caùc khu coâng nghieäp noùi chung sau naøy, ôû Vieät Nam ñöôïc thaønh laäp vaøo thaùng 9-1991; cho ñeán nay (6/2005), trong caû nöôùc ñaõ coù 112 KCN, trong ñoù, goàm: 107 KCN, 3 KCX vaø 2 Khu coâng ngheä cao; ñöôïc thaønh laäp theo caùc quyeát ñònh cuûa Thuû töôùng Chiùnh phuû vôùi toång dieän tích quy hoaïch laø 21.829ha (chöa keå khu coâng nghieäp Dung Quaát vaø khu kinh teá môû Chu Lai). Söï phaùt trieån veà soá löôïng caùc KCN, qua caùc giai ñoaïn trong thôøi kyø 1991- 2004 ñöôïc neâu trong Phuï luïc 1. Nhaän xeùt: Trong giai ñoaïn 1996-1998, soá löôïng caùc KCN taêng nhanh, nguyeân nhaân do söï môû roäng dieän tích xaây döïng caùc KCN theo quy hoaïch toång theå phaùt trieån coâng nghieäp Vieät Nam ñöôïc pheâ duyeät vaøo thaùng 8/1996 vaø vieäc ban haønh quy cheá caùc khu coâng nghieäp vaø khu cheá xuaát ôû Vieät Nam theo Nghò ñònh soá 36/CP, ngaøy 24 thaùng 4 naêm 1997 cuûa Chính phuû. Giai ñoaïn 1999-2001, chæ coù 4 KCN ñöôïc thaønh laäp, khoâng nhieàu, do aûnh höôûng cuûa nhieàu nguyeân nhaân, chuû yeáu laø haïn cheá trong vaán ñeà giaûi toûa, san laép maët baèng xaây döïng. Caùc KCN ñaõ ñöôïc phaân boá roäng, töông ñoái ñeàu trong khaép caû nöôùc, phuø hôïp vôùi tieàm naêng, lôïi theá vaø nhòp ñieäu taêng tröôûng kinh teá cuûa caùc vuøng laõnh thoå trong caû nöôùc. Tình hình phaân boá 112 KCN ñaõ coù veà soá löôïng vaø dieän tích ñaát ñai taïi caùc vuøng laõnh thoå trong caû nöôùc giai ñoaïn 1991-2004 ñöôïc neâu trong Phuï luïc 2. * Keát quaû chung: Nhöõng thaønh töïu ñaït ñöôïc cuûa söï nghieäp phaùt trieån caùc KCN Vieät Nam trong thôøi gian qua ñöôïc khaúng ñònh ôû nhöõng maët döôùi ñaây: 34 1) Thu huùt ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc, ñaëc bieät laø thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi, taïo nguoàn voán boå sung cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi. Caùc KCN, vôùi maët baèng vaø keát caáu haï taàng kyõ thuaät vaø dòch vuï tieän ích ñaõ thöïc söï laø ñòa chæ tin caäy cho caùc nhaø ñaàu tö. 2) Goùp phaàn vaøo quaù trình taêng tröôûng kinh teá, taïo theâm nhöõng naêng löïc saûn xuaát môùi, taïo nguoàn haøng cho tieâu duøng trong nöôùc vaø xuaát khaåu, taïo vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng, goùp phaàn tích cöïc vaøo söï nghieäp coâng nghieäp hoùa-hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. 3) Caùc KCN trôû thaønh haït nhaân thuùc ñaåy phaùt trieån vuøng, laõnh thoå, hình thaønh vaø phaùt trieån ñoâ thò, taïo ñieàu kieän cho phaùt trieån coâng nghieäp theo quy hoaïch, traùnh töï phaùt, phaân taùn söû duïng hieäu quaû voán ñaàu tö. 4) Caùc KCN taïo ñieàu kieän taäp trung caùc cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp, do ñoù taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc xöû lyù chaát thaûi, baûo veä moâi tröôøng. Ngoaøi ra, moät soá ñòa phöông ñaõ böôùc ñaàu thöïc hieän coù keát quaû vieäc di dôøi caùc cô sôû saûn xuaát gaây oâ nhieãm vaøo caùc khu coâng nghieäp. 5) Caùc KCN laø ñòa chæ thöïc hieän caûi caùch haønh chaùnh, thöïc hieän cô cheá quaûn lyù “moät cöûa, taïi choã”, do ñoù, nhieàu Ban Quaûn lyù KCN caáp Tænh ñaõ thöïc hieän quaûn lyù hoaït ñoäng caùc KCN coù hieäu quaû, ñöôïc caùc nhaø ñaàu tö ôû trong vaø ngoaøi nöôùc ñaùnh giaù cao. Sôû dó ñaït ñöôïc caùc keát quaû böôùc ñaàu ñaùng khích leä trong söï nghieäp phaùt trieån caùc KCN ôû Vieät Nam thôøi gian qua laø do nhöõng nhaân toá aûnh höôûng ñöôïc phaân tích döôùi ñaây. 1.4.1 Nhoùm nhaân toá aûnh höôûng ñeán phaùt trieån veà chieàu roäng caùc KCN: 1.4.1.1 Chuû tröông, chaùnh saùch phaùt trieån caùc KCN cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc . + Ngay töø nhöõng naêm ñaàu cuûa thôøi kyø ñoåi môùi, Ñaûng vaø Nhaø nöôùc Vieät Nam ñaõ chuû tröông xaây döïng vaø phaùt trieån khu coâng nghieäp. 35 + Naêm 1991, Khu cheá xuaát Taân Thuaän ñöôïc hình thaønh ñaàu tieân ôû Vieät Nam. Qua 10 naêm hoaït ñoäng, ñeán naêm 2000, ñaõ ñöôïc Taïp chí “Kinh teá Vieãn Ñoâng” (Far-East Economy) bình choïn laø moät trong soá 10 khu cheá xuaát thaønh coâng nhaát ôû Chaâu AÙ. + Treân cô sôû ñöôøng loái coâng nghieäp hoùa vaø thöïc tieãn phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp ôû Vieät Nam trong thaäp nieân 90, trong noäi dung Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi ôû Vieät Nam, giai ñoaïn 2001-2010, ñöôïc thoâng qua taïi Ñaïi hoäi Ñaïi bieåu toaøn quoác cuûa Ñaûng, laàn thöù 9, hoïp taïi Haø Noäi, töø ngaøy 19 thaùng 4 naêm 2001 ñeán ngaøy 22 thaùng 4 naêm 2001, ñaõ xaùc ñònh noäi dung quan troïng nhaèm ñònh höôùng phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp ôû Vieät Nam trong thôøi gian tôùi laø : “Quy hoaïch phaân boá hôïp lyù coâng nghieäp trong caû nöôùc. Phaùt trieån coù hieäu quaû caùc khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát, xaây döïng moät soá khu coâng ngheä cao, hình thaønh caùc cuïm coâng nghieäp lôùn vaø khu kinh teá môû.” (Vaên kieän Ñaïi hoäi Ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù 9 cuûa Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam, tr. 174) [100 ]. + Ñònh höôùng phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp neâu treân cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc, laø kim chæ nam, soi ñöôøng cho böôùc phaùt trieån tieáp theo cuûa caùc khu coâng nghieäp ôû Vieät Nam trong theá kyû 21. 1.4.1.2 Moâi tröôøng phaùp lyù ñaàu tö phaùt trieån caùc KCN. * Maët tích cöïc : Nhaø nöôùc luoân quan taâm xaây döïng cô sôû phaùp lyù cho hoaït ñoäng cuûa caùc KCN, vôùi caùc vaên baûn phaùp quy ñöôïc ban haønh: + Quy cheá khu cheá xuaát taïi Vieät Nam ñöôïc ban haønh keøm theo Nghò ñònh soá 322-HÑBT, ngaøy 18 thaùng 10 naêm 1991 cuûa Hoäi ñoàng Boä tröôûng , vôùi noäi dung bao goàm 10 chöông cuï theå [28 ]. 36 + Quy cheá khu coâng nghieäp, ban haønh keøm theo Nghò ñònh soá 192-CP, ngaøy 28 thaùng 12 naêm 1994 cuûa Chính phuû , vôùi noäi dung bao goàm 7 chöông cuï theå [29 ] . Vôùi söï ñieàu chænh cuûa Quy cheá Khu cheá xuaát, Khu coâng nghieäp neâu treân, trong giai ñoaïn 1991-1995, caû nöôùc hình thaønh ñöôïc 12 KCN, vôùi dieän tích ñaát quy hoaïch laø 2.277 ha. Nhaèm taïo ñieàu kieän phaùp lyù thuaän lôïi cho phaùt trieån caùc KCN, Nhaø nöôùc tieáp tuïc nghieân cöùu hoaøn thieän caùc cô sôû phaùp lyù naøy vaø ñaõ ban haønh: + Quy cheá khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát vaø khu coâng ngheä cao, ban haønh theo Nghò ñònh soá 36/CP ngaøy 24 thaùng 4 naêm 1997 cuûa Chính phuû.[30 ] Trong 3 naêm, 1996-1998, döôùi aûnh höôûng tích cöïc cuûa vieäc thöïc hieän Nghò ñònh 36/CP, ngaøy 24 thaùng 4 naêm 1997 cuûa Chính phuû vaø Quy hoaïch toång theå phaùt trieån coâng nghieäp ñöôïc ban haønh thaùng 6 naêm 1996, laø nhöõng naêm phaùt trieån maïnh meõ, vôùi söï môû roäng ñaùng keå veà dieän tích quy hoaïch caùc KCN; trong giai ñoaïn 1996-1999, ñaõ coù theâm 50 KCN môùi ñöôïc thaønh laäp, vôùi dieän tích ñaát laø 7.850 ha. + Quy cheá khu coâng nghieäp cao, ban haønh keøm theo Nghò ñònh soá 99/2003/NÑ-CP, ngaøy 28 thaùng 8 naêm 2003 cuûa Chính phuû , vôùi noäi dung bao goàm 10 chöông cuï theå [35 ]. Hieän nay, vôùi chuû tröông ñuùng ñaén cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc, ñaåy maïnh quaù trình coâng nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa ôû Vieät Nam khi böôùc vaøo theàm theá kyû 21- kyû nguyeân baét ñaàu cuûa neàn “kinh teá tri thöùc”; ñaõ coù 2 khu coâng ngheä cao ñöôïc Chính phuû quyeát ñònh thaønh laäp taïi Vieät Nam goàm : 1/ Khu coâng ngheä cao Hoøa Laïc, tænh Haø Taây, phía Baéc. 2/ Khu coâng ngheä cao Phöôùc Long, thaønh phoá Hoà Chí Minh, phía Nam. * Maët toàn taïi : 37 + Chaùnh saùch ñoái xöû vôùi doanh nghieäp KCN coøn baát caäp. Cô sôû phaùp lyù chuû yeáu chæ ñònh söï hoaït ñoäng KCN laø Nghò ñònh 36/CP, ngaøy 24 thaùng 4 naêm 1997 cuûa Thuû töôùng Chính phuû, ban haønh Quy cheá khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát vaø khu coâng ngheä cao. Nghò ñònh naøy ñöôïc xaây döïng treân cô sôû heä thoáng phaùp luaät hieän haønh, coát loõi laø Luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi, Luaät doanh nghieäp Nhaø nöôùc, Luaät Doanh nghieäp caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc vaø moät soá Luaät quan troïng khaùc. Do toàn taïi hai heä thoáng Luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø Luaät ñaàu tö trong nöôùc khaùc nhau ñieàu chænh caùc doanh nghieäp KCN, ñaõ taïo neân söï khaùc bieät veà ñieàu kieän kinh doanh, nhaát laø ñieàu kieän öu ñaõi veà thueá giöõa doanh nghieäp trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi. 1.4.1.3 Quy hoaïch phaùt trieån caùc KCN. * Maët tích cöïc : Vaán ñeà quan troïng haøng ñaàu coù tính chieán löôïc vaø aûnh höôûng laâu daøi ñeán phaùt trieån kinh teá- xaõ hoäi laø coâng taùc quy hoaïch phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp. Nhaän thöùc roõ vaán ñeà naøy, Nhaø nöôùc ñaõ thoâng qua “Quy hoaïch toång theå phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp ôû Vieät Nam ñeán naêm 2010”; trong ñoù, ñaõ vaïch ra lôïi theá trong quy hoaïch phaùt trieån caùc KCN taïi caùc vuøng kinh teá troïng ñieåm cuûa ñaát nöôùc nhö sau: + Quy hoaïch phaùt trieån caùc KCN taïi vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Baéc : . Ñòa baøn troïng ñieåm phía Baéc coù hai caûng lôùn laø Haûi Phoøng vaø Caùi Laân; hai truïc giao thoâng ñöôøng boä chính laø quoác loä soá 5 vaø quoác loä soá 18, noái maïng löôùi giao thoâng cuûa vuøng ra caùc caûng bieån. Song song vôùi tuyeán ñöôøng boä coøn coù nhöõng tuyeán ñöôøng saéùt, ñaëc bieät laø ñöôøng saét Haø Noäi – Haûi Phoøng. . Treân ñòa baøn coù caùc trung taâm ñoâ thò lôùn cuûa caû nöôùc vôùi nguoàn nhaân löïc doài daøo vaø tieàm naêng khoa hoïc-coâng ngheä khaù phaùt trieån. Vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Baéc cuõng coù tieàm naêng coâng nghieäp ñaùng keå veà cô khí, deät may, ñieän 38 töû, vaät lieäu xaây döïng … coù theå lieân keát, hoå trôï caùc doanh nghieäp seõ ñöôïc xaây döïng trong caùc KCN döôùi caùc hình thöùc : saûn xuaát cung caáp phuï tuøng, gia coâng dòch vuï söõa chöõa. . Tröôùc maét, Haø Noäi cuøng vôùi truïc loä quoác loä 5 vaø caûng Haûi Phoøng giöõ vò trí quan troïng, höôùng quy hoaïch phaùt trieån caùc KCN trong nhöõng naêm tôùi laø boá trí doïc theo quoác loä 5, vaønh ñai coâng nghieäp quanh Haø Noäi vaø gaàn caûng Haûi Phoøng. + Quy hoaïch phaùt trieån caùc KCN taïi vuøng kinh teá troïng ñieåm mieàn Trung : . Lôïi theá cuûa vuøng kinh teá troïng ñieåm (VKTTÑ) mieàn Trung laø coù nhieàu caûng nöôùc saâu, coù theå tieáp nhaän taøu bieån coù troïng taûi lôùn, raát thuaän lôïi cho phaùt trieån cho caùc ngaønh coâng nghieäp naëng, caàn coù khoái löôïng vaän taûi ñöôøng bieån lôùn nhö loïc daàu, luyeän kim. VKTTÑ mieàn Trung coù vò trí chieán löôïc quan troïng , taïo cöûa ngoõ cho Laøo vaø Ñoâng Baéc Thaùi Lan ñi ra bieån. . Tuy nhieân, taïi vuøng, keát caáu haï taàng phaûi ñaàu tö xaây döïng môùi hoaëc caûi taïo lôùn. Löïc löôïng lao ñoäng kyõ thuaät treân ñòa baøn coøn ít. Tieàm naêng coâng nghieäp coøn nhoû beù, taäp trung ôû thaønh phoá Ñaø Naüng. . Vôùi vò trí chieán löôïc cuûa VKTTÑ mieàn Trung, caùc KCN caàn taäp trung phaùt trieån nhö: - Caùc KCN taïi TP. Ñaø Naüng vaø tænh Quaûng Nam: Lieân Chieåu, Hoøa Khaùnh, Tieân Sa, Hoøa Thoï, An Ñoàn, Ñieän Nam, Ñieän Ngoïc, Hoøa Khöông. - Caùc KCN taïi Dung Quaát : caûng Kyø Haø, khu coâng nghieäp loïc hoùa daàu. - Ca._. ñeán cuûa caùc nhaø ñaàu tö ôû trong vaø ngoaøi nöôùc taïo ra moâ hình lieân keát phaùt trieån caùc KCN lieân tænh tröôùc heát ñoái vôùi TP. Hoà Chí Minh, vaø nhaân roäng ñoái vôùi caùc ñòa phöông laân caän trong vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam. 3.4. KIEÁN NGHÒ : 3.4.1 Ñoái vôùi Nhaø nöôùc: 3.4.1.1 Veà chuû tröông phaùt trieån caùc KCN : - Töø Trung öông ñeán ñòa phöông caàn xaùc ñònh roõ vò trí, vai troø, taùc duïng cuûa heä thoáng caùc KCN trong vieäc phaùt trieån kinh teá– xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc, töø ñoù, xaây döïng chieán löôïc roõ raøng cho vieäc phaùt trieån caùc KCN. - Veà chuû tröông phaùt trieån môùi caùc KCN: tuyø theo tình hình vaø ñieàu kieän töøng ñòa phöông vaø khaû naêng thu huùt ñaàu tö maø qui hoaïch phaùt trieån caùc KCN coù söï khaùc bieät nhau. Do ñoù, khoâng neân ñaùnh giaù bình quaân, taïi moät ñòa phöông coù nhieàu hay ít KCN. Ñoái vôùi quan ñieåm: muoán thaønh laäp KCN môùi thì caùc KCN ñaõ coù taïi ñòa phöông phaûi laép ñaày ít nhaát 50% dieän tích ñaát coâng nghieäp; ñieàu naøy laø khoâng thöïc teá. Bôûi vì, moãi KCN coù caùc ñaëc ñieåm rieâng bieät, moãi coâng ty phaùt trieån haï taàng KCN coù nhu caàu khaùc nhau nhaèm phuïc vuï cho caùc ñoái töôïng khaùc nhau; hôn nöõa, thoâng thöôøng moãi KCN do caùc coâng ty phaùt trieån haï taàng khaùc nhau ñaûm traùch, do ñoù khaû naêng thu huùt ñaàu tö cuûa caùc coâng ty naøy cuõng khaùc nhau. Neáu quan ñieåm treân ñöôïc ñieàu chænh thoâng thoaùng hôn, seõ giuùp cho vieäc phaùt trieån caùc KCN nhanh choùng hôn, vaø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho moãi ñiaï phöông khoâng boû lôõ caùc cô hoäi thu huùt ñaàu tö. - Trong nhöõng naêm qua , haàu nhö caùc chæ tieâu keá hoaïch phaùt trieån KCN veà ñaàu tö, saûn xuaát, cô caáu kinh teá, GDP, lao ñoäng ít coù söï gaén keát vôùi caùc chæ tieâu kinh teá– xaõ hoäi cuûa ñòa phöông. Ñieàu naøy coù nghóa laø, trong thöïc teá hoaït ñoäng, caùc yeáu toá kinh teá– xaõ hoäi cuûa KCN chöa ñöôïc quan taâm ñöa vaøo qui hoaïch phaùt 193 trieån kinh teá– xaõ hoäi cuûa töøng ñòa phöông; ñieàu naøy caàn ñöôïc chæ ñaïo khaéc phuïc trong thôøi gian tôùi. 3.4.1.2 Veà vieäc hoã trôï xaây döïng keát caáu haï taàng ngoaøi haøng raøo : - Vieäc boài thöôøng, giaûi phoùng maët baèng ñöôïc thöïc hieän moät laàn ñeå traùnh söï bieán ñoäng veà giaù ñaát, coâng vieäc naøy ñoøi hoûi caùc coâng ty xaây döïng keát caáu haï taàng KCN phaûi taäp trung moät löôïng lôùn voán ñaàu tö raát lôùn ngay trong thôøi gian ñaàu. Do ñoù, Nhaø nöôùc caàn quan taâm vaø hoã trôï nhöõng coâng ty naøy trong vieäc huy ñoäng voán baèng nhöõng phöông phaùp thích hôïp nhö hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö, khuyeán khích caùc Ngaân haøng cuûa Nhaø nöôùc tham gia voán cuøng caùc coâng ty ñaàu tö phaùt trieån haï taàng KCN. - Nhaø nöôùc caàn taäp trung vieäc xaây döïng caùc coâng trình noái keát beân ngoaøi haøng raøo KCN, taïo söï ñoàng boä cho vieäc phaùt trieån haï taàng kyõ thuaät beân trong KCN. Taäp trung giaûi quyeát giaûi phoùng maët baèng nhöõng KCN coøn bò vöôùng maéc. - UBND tænh Long an coù chính saùch boài thöôøng phuø hôïp, ñôn giaù boài thöôøng ñöôïc tính cho töøng KCN, töø ñoù, taïo ñöôïc maët baèng khung giaù boài thöôøng khoâng bò cheânh leäch cho töøng khu vöïc. 3.4.1.3 Veà vieäc söû duïng voán ngaân saùch ñeå hoã trôï caùc coâng trình haï taàng kyõ thuaät vaø haï taàng xaõ hoäi: * Ñoái vôùi haï taàng kyõ thuaät trong haøng raøo: - Theo qui ñònh cuûa Qui cheá khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát, khu coâng ngheä cao ñöôïc ban haønh keøm theo Nghò ñònh 36/CP, ngaøy 24/4/1997 cuûa Thuû töôùng Chính phuû, vieäc phaùt trieån haï taàng cuûa caùc khu coâng nghieäp theo hình thöùc nhaø nöôùc giao ñaát hoaëc cho doanh nghieäp phaùt trieån haï taàng (doanh nghieäp quoác doanh, trong nöôùc hoaëc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi) thueâ ñaát ñeå ñaàu tö cô sôû haï taàng, sau ñoù doanh nghieäp phaùt trieån haï taàng cho thueâ laïi ñaát ñaõ phaùt trieån haï taàng. 194 - Do ñoù : Giaù thueâ ñaát = Giaù ñaát thoâ + Chi phí giaûi toûa + Chi phí ñaàu tö + Lôïi nhuaän cuûa doanh phaùt trieån haï taàng nghieäp - Vôùi cô caáu giaù thueâ ñaát nhö treân, trong thôøi gian ñaàu, khi caùc KCN ñöôïc thaønh laäp chuû yeáu ôû caùc tænh phía Nam nhö thaønh phoá Hoà Chí Minh, Ñoàng Nai, Bình Döông… thì moâ hình naøy toû ra thích hôïp vaø hieän nay vaãn coøn thích hôïp ñoái vôùi caùc ñòa phöông naøy. - Tuy nhieân, ñoái vôùi caùc tænh thuoäc ñòa baøn khoù khaên hôn nhö caùc khu vöïc khaùc caùc ñòa phöông treân thì cô caáu giaù thueâ ñaát nhö treân khoâng thích hôïp; bôûi vì, trong cô caáu giaù cho thueâ ñaát ñaõ phaùt trieån haï taàng cuûa caùc KCN, thì giaù thueâ ñaát thoâ chæ chieám tyû troïng raát nhoû so vôùi chi phí ñeàn buø, giaûi toaû vaø xaây döïng haï taàng KCN; nhöng do chi phí ñeàn buø giaûi toûa vaø chi phí xaây döïng haï taàng cao neân giaù thaønh ñaát ñaõ phaùt trieån haï taàng ôû nhieàu ñòa phöông khaùc nhö Long An ôû möùc baèng hoaëc thaäm chí cao hôn giaù thaønh ñaát ñaõ phaùt trieån haï taàng ôû caùc tænh Ñoâng Nam boä. Trong khi ñoù, caùc ñieàu kieän ñeå thu huùt ñaàu tö ôû caùc ñòa phöông khaùc nhìn chung khoâng haáp daãn baèng caùc tænh mieàn Ñoâng Nam boä. Bôûi vaäy, muoán haáp daãn nhaø ñaàu tö thueâ laïi ñaát trong KCN thì giaù thueâ ñaát caàn ôû möùc thaáp, thaäm chí thaáp hôn giaù thaønh; Neáu khoâng coù söï hoã trôï cuûa Nhaø nöôùc thì doanh nghieäp phaùt trieån haï taàng khoâng ñaàu tö phaùt trieån haï taàng KCN vì hoï khoù thu hoài voán. - Tröôùc thöïc teá treân, ñaõ coù moät soá ñòa phöông quyeát ñònh duøng ngaân saùch ñeå hoã trôï phaùt trieån caùc KCN. Chæ sau thôøi gian ngaén thöïc hieän theo phöông thöùc naøy, taïi moät soá ñòa phöông tình hình phaùt trieån KCN ñaõ coù chuyeån bieán töông ñoái roõ neùt. - Tuy nhieân, caàn xem xeùt chaët cheõ vieäc söû duïng voán Ngaân saùch ñeå xaây döïng KCN töøng tröôøng hôïp cuï theå. * Ñoái vôùi haï taàng kyõ thuaät vaø haï taàng xaõ hoäi ngoaøi haøng raøo: 195 - Tröôùc ñaây vieäc xem xeùt döï aùn thaønh laäp KCN chuû yeáu döïa vaøo baùo caùo nghieân cöùu khaû thi do chuû ñaàu tö laäp vôùi moät soá noäi dung nhö: hieän traïng söû duïng ñaát, voán ñaàu tö, khaû naêng taøi chính vaø kyõ thuaät cuûa chuû ñaàu tö, khaû naêng thu hoài voán, phöông aùn veà haï taàng kyõ thuaät trong haøng raøo… Vieäc thaønh laäp KCN nhö vaäy laø khoâng ñaày ñuû luaän cöù, xuaát hieän moät soá thieáu soùt khi xem xeùt, pheâ duyeät döï aùn, daãn ñeán tình traïng: - Phaùt trieån cô sôû haï taàng ngoaøi haøng raøo, keå caû haï taàng kyõ thuaät vaø haï taàng xaõ hoäi khoâng ñoàng boä; chöa tính toaùn ñaày ñuû ñeán qui hoaïch chung vaø khaû naêng thöïc hieän. - Noäi dung thu huùt, vaän ñoäng ñaàu tö khoâng ñöôïc xem xeùt kyõ löôõng, vì vaäy nhieàu khi ñöôïc thaønh laäp nhöng tính khaû thi thaáp, taïo neân maâu thuaån giöõa ñaàu tö xaây döïng haï taàng KCN vôùi vieäc thu huùt ñaàu tö (do cô sôû haï taàng yeáu keùm neân khoù thu huùt ñöôïc nhaø ñaàu tö ; maët khaùc, do ít coù nhaø ñaàu tö thueâ laïi ñaát, neân doanh nghieäp phaùt trieån haï taàng e ngaïi trong vieäc thu hoài voán, daãn ñeán trì hoaõn vieäc xaây döïng haï taàng). - Vì vaäy, Nhaø nöôùc caàn coù qui ñònh veà vieäc phaùt trieån haï taàng kyõ thuaät vaø xaõ hoäi ngoaøi haøng raøo, khi xem xeùt ñeà aùn xaây döïng KCN, cuï theå laø: + Caùc coâng trình haï taàng ngoaøi haøng raøo ñöôïc giao traùch nhieäm toái ña cho caùc doanh nghieäp chuyeân ngaønh nhö caáp ñieän, caáp nöôùc, thoâng tin lieân laïc giao cho ngaønh ñieän löïc, nöôùc, vaø böu ñieän ñòa phöông. + Doanh nghieäp phaùt trieån haï taàng KCN tính toùan nhu caàu cuûa KCN ñeå caùc doanh nghieäp naøy laäp phöông aùn vaø coù yù kieán cuï theå veà caùc vaán ñeà lieân quan. - Tröôøng hôïp doanh nghieäp phaùt trieån haï taàng cam keát töï baûo ñaûm cung caáp nöôùc ( khai thaùc nöôùc vaø xöû lyù ñeå cung caáp cho caùc doanh nghieäp KCN ), ñieän(xaây döïng nhaø maùy ñieän rieâng cho KCN ) thì chuû ñaàu tö caàn ñeà xuaát phöông aùn cuï theå. 196 - Ñöôøng giao thoâng ñeán chaân haøng raøo KCN caàn coù giaûi phaùp cuï theå ñoái vôùi ñöôøng giao thoâng daãn vaøo KCN , trong ñoù, coù tính toaùn giaûi phaùp kyõ thuaät, voán ñaàu tö, nguoàn voán, tieán ñoä, cô quan chuû trì thöïc hieän. - Nhaø ôû, coâng trình haï taàng xaõ hoäi khaùc cho ngöôøi lao ñoäng: UBND caáp tænh cuøng vôùi doanh nghieäp phaùt trieån haï taàng KCN tính toaùn nhu caàu veà nhaø ôû cho ngöôøi lao ñoäng cuûa KCN, ñòa ñieåm, voán ñaàu tö, phöông thöùc ñaàu tö, cô quan chuû trì thöïc hieän. 3.4.1.4 Veà vieäc thoáng nhaát chính saùch öu ñaõi : - Do trong KCN coù caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc nhau ñöôïc höôûng caùc öu ñaõi khaùc nhau theo caùc luaät khaùc nhau ( doanh nghieäp trong nöôùc aùp duïng theo Luaät doanh nghieäp, Luaät khuyeán khích ñaàu tö trong nöôùc vaø caùc vaên baûn lieân quan; doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi aùp duïng theo Luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi , Nghò ñònh 24/2000/NÑ-CP ) , neân trong döï thaûo Qui cheá KCN môùi caàn phaûi qui ñònh thueá suaát thueá thu nhaäp doanh nghieäp öu ñaõi , thôøi gian mieãn, giaûm thueá thöïc hieän theo qui ñònh hieän haønh ñoái vôùi töøng loaïi doanh nghieäp. Ñaây laø vaán ñeà toàn taïi, caàn tieáp tuïc giaûi quyeát trong quaù trình tieán tôùi aùp duïng maët baèng phaùp lyù chung ñoái vôùi doanh nghieäp trong nöôùc vaø doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. - Do trong Nghò ñònh 24/2000/NÑ-CP, Nghò ñònh 51/1999/NÑ-CP vaø Nghò ñònh 35/2002/NÑ-CP ñaõ qui ñònh cuï theå veà thueá suaát, thôøi haïn mieãn, giaûm thueá ñoái vôùi doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi trong töøng tröôøng hôïp cuï theå, keå caû ñoái vôùi doanh nghieäp KCN, neân döï thaûo Qui cheá KCN môùi caàn qui ñònh cuï theå ñeå aùp duïng trong thôøi gian tôùi. - Trong döï thaûo söõa ñoåi, boå sung Qui cheá KCN môùi caàn boå sung qui ñònh veà vieäc cho caùc doanh nghieäp phaùt trieån haï taàng KCN tham gia ñaàu tö haï taàng kyõ thuaät 197 vaø haï taàng xaõ hoäi ngoaøi haøng raøo cuõng ñöôïc höôûng caùc öu ñaõi ñaàu tö nhö ñoái vôùi caùc doanh nghieäp phaùt trieån haï taàng trong haøng raøo KCN vaø qui ñònh veà vieäc caùc doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng vaø caùc döï aùn ñaàu tö taïi khu vöïc qui hoaïch KCN theo ñuùng qui hoaïch chi tieát ñaõ ñöôïc pheâ duyeät cuõng ñöôïc höôûng öu ñaõi nhö caùc doanh nghieäp KCN. 3.4.1.5 Veà chính saùch taøi chính vaø ñaát ñai : - Trong cô caáu giaù thueâ laïi ñaát ñaõ phaùt trieån haï taàng trong KCN bao goàm: giaù ñaát thoâ, chi phí giaûi toûa, chi phí ñaàu tö phaùt trieån cô sôû haï taàng, lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp; neân taùch rieâng quyeàn cho thueâ ñaát thoâ (cuûa Nhaø nöôùc) vôùi quyeàn cho thueâ haï taàng (cuûa doanh nghieäp phaùt trieån haï taàng), nhaèm traùnh hieän töôïng coù moät soá doanh nghieäp phaùt trieån haï taàng ñaàu cô ñaát vaø khi Nhaø nöôùc coù chính saùch thu huùt ñaàu tö thì khoù coù theå can thieäp moät caùch tröïc tieáp vaø cuï theå. - Do vaäy, trong hôïp ñoàng thueâ laïi ñaát trong KCN, caàn taùch giaù thueâ ñaát thoâ vaø chi phí thueâ cô sôû haï taàng. Vieäc naøy cuõng phuø hôïp vôùi chuû tröông caáp Giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát (soå ñoû) cho doanh nghieäp KCN ñaõ ñöôïc qui ñònh taïi Nghò ñònh 24/2000 NÑ-CP vaø Nghò ñònh 04/2000 NÑ-CP ngaøy 11/2/2000 cuûa Chính phuû höôùng daãn thi haønh Luaät ñaát ñai, ñoàng thôøi coù theå xem xeùt aùp duïng chính saùch öu ñaõi veà tieàn thueâ ñaát ñoái vôùi doanh nghieäp KCN (Nghò quyeát 09/2001 NQ-CP ngaøy 28/8/2001 cuûa Chính phuû cuõng xaùc ñònh phöông höôùng nhö vaäy). - Tuy nhieân, ñaây laø vaán ñeà raát phöùc taïp, caàn ñöôïc xöû lyù trong caùc qui ñònh lieân quan ñeå xöû lyù thích hôïp quyeàn lôïi vaø traùch nhieäm cuûa doanh nghieäp phaùt trieån haï taàng KCN, cuõng nhö ñoái vôùi doanh nghieäp KCN; vì vaäy, trong döï thaûo söûa ñoåi, boå sung qui cheá KCN môùi saép tôùi caàn boå sung qui ñònh giaù thueâ ñaát thoâ (ñaát nguyeân thoå); thôøi haïn mieãn giaûm tieàn thueâ ñaát ñöôïc xaùc ñònh theo qui ñònh hieän 198 haønh, do UBND caáp tænh quyeát ñònh cho töøng tröôøng hôïp cuï theå trong khung giaù do Boä Taøi chaùnh ban haønh, aùp duïng cho caû doanh nghieäp phaùt trieån haï taàng KCN vaø doanh nghieäp KCN; doanh nghieäp phaùt trieån haï taàng KCN ñöôïc khaáu tröø caùc öu ñaõi veà tieàn thueâ ñaát aùp duïng ñoái vôùi doanh nghieäp KCN trong nghóa vuï taøi chaùnh cuûa mình ñoái vôùi Nhaø nöôùc. - Qui ñònh nhö vaäy seõ baûo ñaûm tính nhaát quaùn cuûa chính saùch öu ñaõi veà ñaát ñai ( mieãn , giaûm tieàn thueâ ñaát ) cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi taát caû caùc doanh nghieäp ôû trong vaø ngoaøi KCN; toân troïng quyeàn töï chuû saûn xuaát, kinh doanh cuûa doanh nghieäp vaø coâng baèng vôùi doanh nghieäp. 3.4.1.6 Veà chính saùch tín duïng ngaân haøng ñoái vôùi phaùt trieån caùcKCN: * Veà laõi suaát vay: - Ngoaøi vieäc vay voán töø nöôùc ngoaøi hoaëc vieäc vay voán töø caùc Ngaân haøng nöôùc ngoaøi ñöôïc pheùp hoaït ñoäng taïi Vieät Nam, caàn taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp phaùt trieån haï taàng KCN ñöôïc tieáp caän vôùi caùc nguoàn vay trong nöôùc. - Kieán nghò: aùp duïng laõi suaát vay öu ñaõi vaø keùo daøi thôøi gian vay. Ñaëc ñieåm cuûa caùc döï aùn ñaàu tö cô sôû haï taàng KCN laø hieäu quaû cuûa caùc döï aùn ñoù phuï thuoäc nhieàu vaøo vieäc thu huùt caùc döï aùn ñaàu tö thöù caáp thueâ laïi ñaát vaø thöôøng chaäm thu hoài voán. - Neáu doanh nghieäp chæ vay voán theo laõi suaát thöông maïi vaø haïch toaùn vaøo giaù thaønh thueâ laïi ñaát, thì giaù cho thueâ ñaát ñoäi cao leân, khoù thu huùt döï aùn ñaàu tö thöù caáp thueâ ñaát. - Do vaäy, caùc döï aùn ñaàu tö phaùt trieån cô sôû haï taàng KCN cuõng caàn ñöôïc xaùc ñònh laø caùc döï aùn ñaàu tö cô sôû haï taàng kyõ thuaät, töông töï nhö giao thoâng, beán caûng… ñöôïc vay voán vôùi laõi suaát vaø caùc ñieàu kieän öu ñaõi töông töï. 199 - Hieän nay, nhaèm giaûi quyeát khoù khaên veà voán cho caùc doanh nghieäp phaùt trieån cô sôû haï taàng, moät soá ñòa phöông ñaõ aùp duïng chính saùch hoã trôï laõi suaát ñoái vôùi phaàn voán vay ñeå ñaàu tö caùc coâng trình naøy vaø nhö vaäy ñaõ taïo ñieàu kieän ñeå doanh nghieäp coù theå nhanh choùng hoaøn taát thuû tuïc vay voán ñeå trieån khai xaây döïng haï taàng. * Veà hoã trôï tín duïng : - Ngaân haøng nhaø nöôùc caàn phoái hôïp vôùi Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö trình Chính phuû xem xeùt: Xaùc ñònh toång voán ñaàu tö cuûa doanh nghieäp caên cöù vaøo voán phaùp ñònh vaø haïn möùc vay trung, daøi haïn nöôùc ngoaøi, trong ñoù, haïn möùc vay trung daøi haïn nöôùc ngoaøi ñöôïc tính theo dö nôï, khoâng tính theo chæ tieâu doanh soá cho vay; nhaèm taïo söï chuû ñoäng cho doanh nghieäp trong vieäc vay vaø traû nôï vay nöôùc ngoaøi phuïc vuï cho caùc nhu caàu voán, maø khoâng phaûi ñieàu chænh giaáy pheùp ñaàu tö, ñaëc bieät laø öu tieân cho nhöõng tröôøng hôïp caàn thieát, khaáu hao traû nôï nhanh, tröôùc haïn ñeå ñoåi môùi coâng ngheä. - Vôùi taøi saûn theá chaáp: kieán nghò Ngaân haøng nhaø nöôùc cho pheùp doanh nghieäp caàm coá, theá chaáp taøi saûn cho phía nöôùc ngoaøi khi ñi vay. - Kieán nghò caùc cô quan höõu quan caûi tieán thuû tuïc caáp giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng ñaát vaø caùc taøi saûn ñaàu tö treân ñaát ñeå giuùp Ngaân haøng giaûi quyeát vaán ñeà taøi saûn baûo ñaûm nôï vay. 3.4.2 Kieán nghò ñoái vôùi Coâng ty phaùt trieån haï taàng KCN, doanh nghieäp KCN: 3.4.2.1 Quan taâm phaùt trieån cô sôû haï taàng xaõ hoäi ñoái vôùi KCN : - Khi xaây döïng KCN, caùc coâng ty phaùt trieån haï taàng KCN caàn löu yù xaây döïng KCN gaén lieàn vôùi phaùt trieån ñoâ thò. 200 - Do vaäy, trong quaù trình phaùt trieån KCN, phaûi quan taâm ñaày ñuû ñeán phaùt trieån cô sôû haï taàng xaõ hoäi; tröôùc heát laø khu daân cö, nhaø ôû vaø caùc cô sôû dòch vuï coâng coäng. - Phaùt trieån cô sôû haï taàng xaõ hoäi, khoâng chæ laø caûi taïo nhöõng heä thoáng saün coù, maø caàn phaùt trieån môùi, ñeå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu laâu daøi veà phaùt trieån caùc KCN, gaén lieàn vôùi khu daân cö; keát hôïp phaùt trieån haøi hoøa giöõa coâng nghieäp hoùa vaø ñoâ thò hoùa. 3.4.2.2 Tham gia vieäc ña daïng hoùa moâ hình KCN : - Khuyeán khích caùc coâng ty phaùt trieån haï taàng KCN phaùt trieån caùc KCN nhoû ( qui moâ döôùi 50ha) hay caùc cuïm coâng nghieäp taïi caùc vuøng noâng thoân ñeå thu huùt caùc döï aùn ñaàu tö, taïo vieäc laøm cho lao ñoäng noâng nghieäp chuyeån ñoåi ngaønh ngheà, taêng thu nhaäp, giaûi quyeát ñaàu ra cho caùc saûn phaåm noâng nghieäp vaø taïo vuøng nguyeân lieäu cho caùc xí nghieäp coâng nghieäp. - Vieäc phaùt trieån caùc KCN quy moâ nhoû, ñoøi hoûi ít voán ñaàu tö, thôøi gian thu hoài voán nhanh, phuø hôïp vôùi khaû naêng thöïc teá cuûa nhieàu doanh nghieäp trong nöôùc, seõ taïo ra caùc KCN veä tinh lieân keát vôùi caùc KCN quy moâ lôùn vaø trung bình, phaùt trieån caùc laøng ngheà, vuøng ngheà truyeàn thoáng, khai thaùc toát nhaát caùc tieàm naêng trong phaùt trieån coâng nghieäp. 3.4.2.3 Doanh nghieäp KCN tham gia ñaøo taïo ngheà gaén vôùi nhu caàu phaùt trieån KCN - Vieäc thaønh laäp caùc cô sôû ñaøo taïo ngheà taïi choã, taïi doanh nghieäp KCN chieám vai troø quan troïng ñeåõ tröïc tieáp ñaøo taïo ngheà cho lao ñoäng ñòa phöông, chuû yeáu laø lao ñoäng noâng nghieäp coù ñaát ñöôïc chuyeån ñoåi sang saûn xuaát coâng nghieäp, nhaèm ñaùp öùng nhu caàu thöïc teá cuûa caùc doanh nghieäp KCN. 201 - Caùc doanh nghieäp KCN khoâng phaûi tuyeån lao ñoäng töø caùc ñòa phöông khaùc ñeán, do ñoù, giaûm söùc eùp veà di daân vaø nhaø ôû ñoái vôùi khu vöïc vaø caùc ñoâ thò laân caän; ñoàng thôøi, goùp phaàn chuyeån ñoåi ngaønh ngheà, taïo ñôøi soáng oån ñònh cho ngöôøi daân ñòa phöông. TOÙM TAÉT CHÖÔNG 3 : Nhöõng giaûi phaùp phaùt trieån caùc KCN cuûa tænh Long An ñeán naêm 2010 nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu chung laø: thuùc ñaåy neàn kinh teá taêng tröôûng nhanh, oån ñònh, beàn vöõng vaø hieäu quaû, chuyeån ñoåi cô caáu kinh teá, cô caáu saûn xuaát theo höôùng coâng nghieäp hoaù vaø hieän ñaïi hoaù nhaèm taêng naêng suaát lao ñoäng, goùp phaàn tích cöïc naâng cao ñôøi soáng vaät chaát vaø vaên hoaù cuûa nhaân daân; höôùng tôùi vieäc xaây döïng vaø phaùt trieån kinh teá– xaõ hoäi ñaït treân möùc bình quaân caû nöôùc vaø vuøng ÑBSCL; keát caáu haï taàng kyõ thuaät ñöôïc xaây döïng vaø ñaùp öùng yeâu caàu kinh teá xaõ hoäi; goùp phaàn xoaù ñoùi, giaûm ngheøo, caûi thieän roõ reät ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa nhaân daân, thöïc hieän töøng böôùc tieán boä vaø coâng baèng xaõ hoäi, xaây döïng cuoäc soáng vaên minh. Caùc giaûi phaùp phaùt trieån caùc KCN tænh Long An ñeán naêm 2010 laø nhöõng giaûi phaùp toaøn dieän vaø ñoàng boä chuû yeáu ñöôïc phaân loaïi goàm: nhoùm giaûi phaùp phaùt trieån veà chieàu roäng caùc KCN goàm: hoaøn thieän coâng taùc xaây döïng quy hoaïch; phaùt trieån caùc KCN phuø hôïp vôùi quy hoaïch phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp, phaùt trieån caùc KCN treân cô sôû phaùt trieån noâng nghieäp vaø vuøng nguyeân lieäu; löïa choïn vò trí ñòa ñieåm phaùt trieån caùc KCN hôïp lyù; hoaøn thieän coâng taùc ñeàn buø, giaûi phoùng maët baèng cho KCN; nhoùm giaûi phaùp phaùt trieån veà chieàu saâu goàm: phaùt trieån KCN ñoàng boä vôùi phaùt trieån cô sôû kyõ thuaät ngoaøi haøng raøo KCN; phaùt trieån KCN ñoàng boä vôùi phaùt trieån nhaø ôû - cô sôû haï taàng xaõ hoäi cho coâng nhaân KCN; phaùt trieån caùc KCN gaén lieàn vôùi vaán ñeà baûo veä moâi tröôøng; phaùt trieån nguoàn 202 nhaân löïc cho caùc KCN; cuøng caùc nhoùm giaûi phaùp hoã trôï phaùt trieån caùc KCN tænh Long An goàm hoã trôï voán tín duïng cuûa Ngaân haøng trong phaùt trieån caùc KCN tænh Long An, xaây döïng thöông hieäu – hình aûnh caùc KCN tænh Long An vaø lieân keát phaùt trieån caùc KCN giöõa tænh Long An vôùi TP.Hoà Chí Minh. Tuy nhieân, ñeå caùc giaûi phaùp neâu treân ñi vaøo cuoäc soáng nhaèm phaùt trieån caùc KCN cuûa tænh Long An ñeán naêm 2010 taùc giaû coøn ñeà xuaát nhöõng kieán nghò ñoái vôùi Nhaø nöôùc vaø ñoái vôùiø KCN veà caùc maët nhö: veà chuû tröông phaùt trieån caùc KCN, veà vieäc hoã trôï xaây döïng sô sôû haï taàng ngoaøi haøng raøo, veà vieäc söû duïng voán Ngaân saùch ñeå hoã trôï caùc coâng trình haï taàng kyõ thuaät vaø haï taàng xaõ hoäi, veà thoáng nhaát chính saùch öu ñaõi ñaàu tö, veà chính saùch taøi chính vaø ñaát ñai, chính saùch tín duïng Ngaân haøng, veà lao ñoäng vaø ñaøo taïo ngheà. Caùc kieán nghò ñoù nhaèm taïo ñieàu kieän cho nhöõng giaûi phaùp phaùt trieån caùc KCN cuûa tænh Long An ñöôïc khaû thi, ñoàng thôøi thöïc hieän toát caùc muïc tieâu trong Qui hoaïch toång theå phaùt trieån KT-XH cuûa tænh Long An ñeán naêm 2010. 203 KEÁT LUAÄN CHUNG Coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñeå phaùt trieån löïc löôïng saûn xuaát, chuyeån töø saûn xuaát nhoû leân saûn xuaát lôùn laø vaán ñeà coù tính qui luaät chung cuûa nhieàu nöôùc hieän nay treân Theá giôùi. Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu noùi treân, moãi nöôùc tuøy thuoäc vaøo ñieàu kieän vaø hoaøn caûnh cuï theå maø coù con ñöôøng vaø giaûi phaùp thöïc hieän coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa theo caùch thöùc rieâng. Phaùt trieån caùc KCN nhaèm töøng böôùc ñöa nöôùc ta tham gia vaøo quaù trình phaân coâng lao ñoäng quoác teá theo höôùng chuyeân moân hoùa vaø taäp trung hoùa. Phöông thöùc naøy cho pheùp chuùng ta khai thaùc toát nhaát taøi nguyeân vaø nguoàn löïc con ngöôøi Vieät Nam; söû duïng voán, khoa hoïc coâng ngheä, trình ñoä toå chöùc quaûn lyù… cuûa Theá giôùi vaøo quaù trình saûn xuaát kinh doanh vaø caùc lónh vöïc khaùc cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi. Hoäi nhaäp trong xu höôùng phaùt trieån ñoù, vaán ñeà Nghieân cöùu phaùt trieån caùc KCN ôû Vieät Nam noùi chung vaø ôû tænh Long An noùi rieâng, nhaèm ñeà ra caùc giaûi phaùp cuï theå ñeå phaùt trieån caùc KCN tænh Long An ñeán naêm 2010 vaø caùc kieán nghò ñeå phoái hôïp thöïc hieän caùc giaûi phaùp ñoù moät caùch coù hieäu quaû ñöôïc nghieân cöùu trong ñeà taøi: “ Phaùt trieån caùc KCN cuûa tænh Long An ñeán naêm 2010 “ ñöôïc thöïc hieän vôùi mong muoán ñoùng goùp ñoái vôùi tænh Long An moät taäp hôïp giaûi phaùp coù tính toaøn dieän vaø ñoàng boä, coù cô sôû khoa hoïc vaø thöïc tieãn ñeå phaùt trieån caùc KCN cuûa tænh nhaèm thöïc hieän coâng cuoäc coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoaù taïi ñòa phöông. Ñeà taøi naøy coù theå môû roäng ñeå vaän duïng cho caùc ñòa phöông khaùc trong khu vöïc laân caän (thuoäc vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long hoaëc vuøng Ñoâng Nam boä …), hoaëc caùc tænh coù ñieàu kieän töông töï . Treân cô sôû khoa hoïc vaø thöïc tieãn veà phaùt trieån caùc KCN treân Theá giôùi vaø ôû Vieät Nam, ñoàng thôøi vieäc phaân tích caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån caùc 204 KCN tænh Long An thôøi gian qua, ñeà taøi naøy ñaõ giaûi quyeát moät soá vaán ñeà veà lyù luaän vaø thöïc tieãn nhö : - Nghieân cöùu cô sôû lyù luaän veà : + Khaùi nieäm KCN; cô sôû hình thaønh caùc KCN – taäp trung hoùa saûn xuaát coâng nghieäp theo laõnh thoå; muïc tieâu phaùt trieån caùc KCN treân theá giôùi vaø ôû Vieät Nam. + Ñöôøng loái, muïc tieâu phaùt trieån caùc KCN cuûa Ñaûng vaù Nhaø nöôùc Vieät Nam. + Phaân tích ñieån hình veà caùc baøi hoïc kinh nghieäm trong phaùt trieån caùc KCN taïi moät soá nöôùc ñang phaùt trieån ôû Chaâu AÙ. + Phaân tích caùc nhaân toá aûnh höôûng trong thöïc tieãn trong phaùt trieån caùc KCN ôû Vieät Nam. + Phaân tích ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá – xaõ hoäi aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån caùc KCN tænh Long An. + Phaân tích thöïc traïng phaùt trieån caùc KCN tænh Long An thôøi gian qua. + Ñaùnh giaù nguyeân nhaân aûnh höôûng ñeùn söï phaùt trieån caùc KCN tænh Long An. - Ñeà suaát moät taäp hôïp giaûi phaùp coù tính toaøn dieän vaø ñoàng boä ñeå phaùt trieån caùc KCN tænh Long An ñeán naêm 2010 caên cöù vaøo quan ñieåm, muïc tieâu phaùt trieån caùc KCN tænh Long An trong thôøi gian tôùi. - Neâu leân kieán nghò ñoái vôùi Nhaø nöôùc vaø caùc KCN tænh Long An ñeå phoái hôïp thöïc hieän caùc giaûi phaùp treân moät caùch coù hieäu quaû. Tuy nhieân , vieäc nghieân cöùu ñeà taøi khoa hoïc naøy coøn bò giôùi haïn trong moät khuoân khoå haïn cheá veà thôøi gian, khoâng gian, cuõng nhö khaû naêng coù haïn cuûa taùc giaû… Vì vaäy, noäi dung trình baøy khoâng traùnh khoûi coøn nhöõng thieáu soùt nhaát ñònh. Taùc giaû raát mong nhaän ñöôïc moïi söï goùp yù quyù baùu cuûa caùc quyù Thaày, Coâ, caùc nhaø khoa hoïc vaø quyù ñoäc giaû quan taâm ñeán ñeà taøi ñeå noäi dung nghieân cöùu ñöôïc hoaøn thieän hôn. Xin chaân thaønh caûm ôn. 205 CAÙC PHUÏ LUÏC Phuï luïc 1:SÖÏ PHAÙT TRIEÅN VEÀ SOÁ LÖÔÏNGCAÙC KCN ÔÛ VIEÄT NAM (6/2005) GIAI ÑOAÏN SOÁ LÖÔÏNG CAÙC KCN DIEÄN TÍCH ÑAÁT (ha) 1991 - 1995 12 2.277 1996 - 1998 50 7.850 1999 - 2001 4 2.569 2002 - 2003 10 3.320 2003 - 2004 36 5.813 COÄNG 112 21.829 Nguoàn : Vuï Quaûn lyù caùc KCN, Boä KH&ÑT, Baùo caùo thaùng 6/2005, Haø noäi[107]. Phuï luïc 2: SÖÏ PHAÂN BOÁ CAÙC KCN TAÏI CAÙC VUØNG LAÕNH THOÅ (6/2005) Chæ tieâu Qui hoaïch ñeán naêm 2010 Thöïc hieän ñeán thaùng 1/2005 VUØNG LAÕNH THOÅ SOÁ LÖÔÏNG DIEÄN TÍCH (Ha) SOÁ LÖÔÏNG DIEÄN TÍCH (Ha) TÆ LEÄ (%) Vuøng Ñoâng Nam boä, TP. Hoà Chí Minh 55 13.271 53 11.915 89,78 Vuøng Ñoàng baèng soâng Hoàng 35 5.645 29 3.954 70,04 Vuøng Duyeân haûi mieàn Trung 29 3.206 23 2690 83,90 Mieàn nuùi Baéc boä, Taây nguyeân vaø vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long 5 553 4 353 63,8 Taây nguyeân 5 681 3 383 56,24 Caû nöôùc 152 25.400 112 21.829 73,68 Nguoàn : Vuï Quaûn lyù caùc KCN, Boä KH&ÑT, Baùo caùo thaùng 6/2005, Haø noäi[107] 206 Phuï luïc 3: GIAÙ THUEÂ ÑAÁT VAØ PHÍ SÖÛ DUÏNG HAÏ TAÀNG TAÏI MOÄT SOÁ KCN KHU COÂNG NGHIEÄP GIAÙ THUEÂ ÑAÁT USD/M2/NAÊM THÔØI HAÏN PHÍ SÖÛ DUÏNG HAÏ TAÀNG USD/M2/NAÊM -KCX Taân thuaän. -KCX Linh trung. -KCN Taân taïo. -KCN Taân bình. (TP.HCM) -KCN Amata. -KCN VN- Singapo (Bình döông) -KCN Bieân hoøa 2 (Ñoàng nai) -KCN Soùng thaàn (Bieân hoøa) -KCN Traø noùc 1 -KCN Traø noùc 2 -KCN Höng phuù (Caàn thô) 108 45 55 72 60 60 2,25 30 0,9 0.7 0,6 0,6 ñeán 23/9/2041 25 naêm 47 naêm 50 naêm ñeán 2044 47 naêm 5USD/m2 (5 naêm ñaàu tieân) giaûm 0,5USD cho naêm tieáp theo DN nöôùc ngoaøi DN trong nöôùc Traû tröôùc 1 laàn 10 naêm, töø naêm 11 traû haøng naêm 0,3% giaù trò XK 0,08/m2/thaùng 0.0175/m2/thaùng 0,5 0.08/m2/thaùng 0,2 0,2 0,2 Nguoàn : Taïp chí Kinh teá Saøi goøn, 12-8-2004, TP.Hoà Chí Minh.[82] 207 Phuï luïc 4:GIAÙ THUEÂ ÑAÁT TAÏI CAÙC KCN PHOÁ ÑOÂNG(THÖÔÏNG HAÛI), ÑAÏI LIEÂN, THIEÂN TAÂN TAÏI TRUNG QUOÁC SOÁ NAÊM CHO THUEÂ Naêm GIAÙ CHO THUEÂ ND teä / m2 / naêm QUY ÑOÅI USD / m2 / naêm 1 29 3.5 5 123 15.1 10 209 25.8 15 270 33.3 20 310 38.2 25 341 42.0 30 361 44.5 35 376 46.4 40 385 47.5 45 391 48.2 50 398 49.1 Nguoàn : Far East Economy , April 2004, Hong-kong.[ 111 ]. Phuï luïc 5:GIAÙ THUEÂ ÑAÁT TAÏI MOÄT SOÁ KCN ÑIEÅN HÌNH TAÏI THAÙI LAN KCN THAØNH LAÄP Naêm DIEÄN TÍCH 1 rai = 1.600 m2 GIAÙ CHO THUEÂ Trieäu bath/rai/naêm QUY ÑOÅI USD/m2/ naêm Ladbrabang 1989 317 1.4 18,65 Bangbakong 2 1989 1797 2.9 38,65 Bangbakong 3 1996 829 2.9 38,65 Bangbakong 5 1996 913 2.9 38,65 Bongpain 1994 44 2.7 36,00 Rojana 1989 400 2.6 34,65 Hi-Tech 1992 95 2.5 33,31 Nguoàn : Far East Economy , April 2004, Hong-kong.[ 111 ] . 208 Phuï luïc 6:THUEÁ SUAÁT THUEÁ THU NHAÄP DN TAÏI MOÄT SOÁ NÖÔÙC CHAÂU AÙ Trung quoác Philipin Indonesia Mianma Thaùi Lan Malaisi a Singapo Vieät Nam 30% 34% (1998) 10% (thu nhaäp < 25 trieäu Rupi/naêm) 30% 30% 28% 26% 28% 33% (1999) 15% (25<thu nhaäp<50 trieäu Rupi/naêm) 32% (Sau 2000) 30% (thu nhaäp > 50 trieäu Rupi/naêm) Nguoàn : Far East Economy , March 2004, Hong-kong.[ 110 ]. Phuï luïc 7 : CAÙC ÑAËC KHU KINH TEÁ ÔÛ TRUNG QUOÁC TT ÑAËC KHU KT DIEÄN TÍCH DAÂN SOÁ THAØNH LAÄP VÒ TRÍ Km2 ngöôøi naêm 1 Thaâm Quyeán 328 1,020,000 Aug-80 gaàn Hong-Kong 2 Chu Haûi 121 190,000 Aug-80 gaàn Ma cao 3 Saùn Ñaàu 53 60,000 Aug-80 gaàn Ma cao 4 Haï Moân 131 370,000 Aug-80 gaàn Ñaøi Loan 5 Haûi Nam 34,000 6,540,000 Apr-88 Ñaûo Töï Nhieân 6 Phoá Ñoâng Jun-90 thuoäc TP. Thöôïng Haûi Nguoàn : “Peking Review”, N.8, 14-4-1991, p. 16, China.[112] Phuï luïc 8: CÔ CAÁU NGAØNH COÂNG NGHIEÄP VAØ DIEÄN TÍCH XAÂY DÖÏNG RONG KHU MAÄU DÒCH TÖ DO PENANG (1972-1982) NGAØNH COÂNG NGHIEÄP TOÅNG SOÁ % TOÅNG SOÁ (ha) % Ñieän töû 26 48.20 46.50 25.30 Deät, may maëc 8 14.80 89.50 48.70 Cao su 3 5.50 11.40 6.20 Saûn phaåm kim loïai 4 7.40 4.10 2.20 Caùc ngaønh khaùc 13 24.20 32.40 17.60 TOÅNG SOÁ 54 100 183.9 100.00 SOÁ DOANH NGHIEÄP DIEÄN TÍCH 209 Nguoàn : Vieän Kinh teá Theá giôùi,Caùc Khu cheá xuaát treân Theá giôùi, NXB Theá giôùi, Haø noäi, 1988.[9] Phuï luïc 9: CAÙC KCN TAÏI TP. HOÀ CHÍ MINH TT TEÂN DIEÄN TÍCH(HA) CHUÛ ÑAÀU TÖ 1 KCX Taân thuaän 300 Cty LD Taân thuaän 2 KCX Linh trung 1 62 Cty LD Linh trung 3 KCX Linh trung 2 62 Cty LD Linh trung 4 KCX Bình chieåu 28 Toång cty Beán thaønh 5 KCX Hieäp phöôùc 332 Cty phaùt trieån CN Taân thuaän 6 KCX Taân taïo 440 Cty TNHH Taân taïo 7 KCX Taân bình 142 Cty Tanimex 8 KCX Vónh loäc 207 Cty Cholimex 9 KCX Taây Baéc Cuû chi 215 Cty TM vaø ñaàu tö Cuû chi 10 KCX Taân thôùi hieäp 29 Cty TNHH Taân thôùi hieäp 11 KCX Leâ Minh Xuaân 100 Cty ÑTö XD Bình chaùnh 12 KCX Phong phuù 163 Cty CP KCN Phong phuù 13 KCX Caùt laùi 4 127 Toång cty Beán thaønh 14 Khu coâng ngheä cao(Q9) 804 UBND TP.HCM Toång dieän tích 3.197 Nguoàn: UBND TP.HCM, Ban QL caùc KCN , KCX TP. HCM, Baùo caùo 2004[94]. ._.