Phát huy tính tính cực, tự lực của sinh viên trong dạy học chương `dòng điện trong các môi trường` thuộc chương trình Vật lý cao đẳng sư phạm thông qua việc thiết kế và sử dụng website hỗ trợ dạy học

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM TP. HOÀ CHÍ MINH -------------------------- HUYØNH THÒ KIM THOA PHAÙT HUY TÍNH TÍCH CÖÏC, TÖÏ LÖÏC CUÛA SINH VIEÂN TRONG DAÏY HOÏC CHÖÔNG “DOØNG ÑIEÄN TRONG CAÙC MOÂI TRÖÔØNG” THUOÄC CHÖÔNG TRÌNH VAÄT LYÙ CAO ÑAÚNG SÖ PHAÏM THOÂNG QUA VIEÄC THIEÁT KEÁ VAØ SÖÛ DUÏNG WEBSITE HOà TRÔÏ DAÏY HOÏC LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ GIAÙO DUÏC HOÏC Thaønh Phoá Hoà Chí Minh - 2006 LÔØI CAM ÑOAN Toâi xin cam ñoan ñaây laø coâng trình nghieân cöùu của rieâng toâi, caùc soá lieäu vaø keát quaû nghieân cöùu neâu trong luaän vaên laø trung thöïc vaø chöa töøng ñöôïc coâng boá trong baát kyø moät coâng trình naøo khaùc. Taùc giaû Huyønh Thò Kim Thoa DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT CÑSP Cao ñaúng Sö phaïm CNTT Coâng ngheä thoâng tin CNTT-TT Coâng ngheä thoâng tin vaø truyeàn thoâng CNTT-TTM Coâng ngheä thoâng tin truyeàn thoâng môùi DH Daïy hoïc GV Giaûng vieân, giaùo vieân GD Giaùo duïc HS Hoïc sinh MVT Maùy vi tính NCKH Nghieân cöùu khoa học PP Phöông phaùp PPDH Phöông phaùp daïy hoïc PPTC Phöông phaùp tích cöïc PTDH Phöông tieän daïy hoïc SV Sinh vieân TTC Tính tích cöïc DANH MUÏC CAÙC BAÛNG, ÑOÀ THÒ Baûng 3.1. Baûng thoáng keâ caùc ñieåm soá (Xi) của baøi kieåm tra.................................. 92 Baûng 3.2. Baûng phaân phoái taàn suaát.......................................................................... 93 Baûng 3.3. Baûng phaân phoái taàn soá luõy tích. .............................................................. 93 Baûng 3.4. Baûng ñieåm trung bình vaø ñoä leäch tieâu chuaån chung. ............................. 94 Bieåu ñoà 3.1. Bieåu ñoà phaân boá ñieåm của hai nhoùm ñoái chöùng vaø thöïc nghieäm ..... 92 Bieåu ñoà 3.2. Bieåu ñoà phaân phoái taàn suaát ñieåm soá của hai nhoùm ÑC vaø TN. ........ 93 Bieåu ñoà 3.3. Bieåu ñoà phaân phoái taàn suaát luõy tích. .................................................. 94 DANH MUÏC CAÙC HÌNH VEÕ Hình veõ Trang Hình 2.1. Phaùc thaûo caáu truùc Website .................................................................... 34 Hình 2.2. Phaùc thaûo caáu truùc banner........................................................................ 34 Hình 2.3. Caáu truùc caây thö muïc döõ lieäu của Website. ............................................ 35 Hình 2.4. Slide 1 vaø slide 2 của file “Gioi thieu.ppt”.............................................. 36 Hình 2.5. Slide 3 vaø slide 4 của file “Gioi thieu .ppt”............................................. 36 Hình 2.6. Slide 5 vaø slide 6 của file “Gioi thieu.ppt”.............................................. 36 Hình 2.7. Slide 7 vaø slide 8 của file “Gioi thieu .ppt”............................................. 37 Hình 2.8. Moät phaàn giao dieän của file “Cautrucweb.htm” treân Website ............... 37 Hình 2.9. Giao dieän của file “Sudungweb.htm” treân Website................................ 38 Hình 2.10. Moät phaàn giao dieän của file “Bai1noidung.htm” treân Website. .......... 39 Hình 2.11. Moät phaàn giao dieän của file “Bai1noidung.htm” treân Website. .......... 40 Hình 2.12. Moät phaàn giao dieän của file “Bai2noidung.htm” treân Website. .......... 40 Hình 2.13. Moät phaàn giao dieän của file “Bai2noidung.htm” treân Website. .......... 41 Hình 2.14. Moät phaàn giao dieän của file “Bai3noidung.htm” treân Website. .......... 41 Hình 2.15. Moät phaàn giao dieän của file “Bai3noidung.htm” treân Website. .......... 42 Hình 2.16. Moät phaàn giao dieän của file “Bai4noidung.htm” treân Website. .......... 42 Hình 2.17. Moät phaàn giao dieän của file “Bai4noidung.htm” treân Website. ........... 43 Hình 2.18. Moät phaàn giao dieän của file “Bai5noidung.htm” treân Website. ........... 43 Hình 2.19. Moät phaàn giao dieän của file “Bai5noidung.htm” treân Website. ........... 44 Hình 2.20. Slide 1 vaø slide 2 của baøi trình dieãn maãu. ............................................. 51 Hình 2.21. Slide 3 vaø slide 4 của baøi trình dieãn maãu. ............................................. 52 Hình 2.22. Slide 5 vaø slide 6 của baøi trình dieãn maãu. ............................................. 52 Hình 2.23. Slide 7 vaø slide 8 của baøi trình dieãn maãu. ............................................. 52 Hình 2.24. Moät phaàn giao dieän của baûn tin khoa học maãu ..................................... 53 Hình 2.25. Moät phaàn giao dieän của baûn tin khoa học maãu ..................................... 53 Hình 2.26. Moät phaàn giao dieän của baûn tin khoa học maãu ..................................... 54 Hình 2.27. Moät phaàn giao dieän của baûn tin khoa học maãu ..................................... 54 Hình 2.28. Moät phaàn giao dieän của file “Franklin.htm” ........................................ 55 Hình 2.29. Moät phaàn giao dieän của file “Faraday.htm” ........................................ 56 Hình 2.30. Moät phaàn giao dieän của file “Volta.htm” ............................................. 56 Hình 2.31. Moät phaàn giao dieän của file “Thienloi.htm” ......................................... 57 Hình 2.32. Moät phaàn giao dieän của file “Franklin chinh phuc lua than.htm” ....... 57 Hình 2.33. Moät phaàn giao dieän của file “Chai Leyden va chiec dieu cua Franklin.htm” ........................................................................................................... 58 Hình 2.34. Moät phaàn giao dieän của file “Ngau nhien thanh viec.htm” .................. 58 Hình 2.35. Giao dieän của trang web trong muïc “Vaät lyù-Coâng ngheä-Ñôøi soáng” ... 60 Hình 2.36. Giao dieän của trang web trong muïc “Vaät lyù-Coâng ngheä-Ñôøi soáng” ... 60 Hình 2.37. Giao dieän của trang web trong muïc “Vaät lyù-Coâng ngheä-Ñôøi soáng” ... 61 Hình 2.38. Giao dieän của trang web trong muïc “Vaät lyù-Coâng ngheä-Ñôøi soáng” ... 61 Hình 2.39. Giao dieän của trang web trong muïc “Vaät lyù-Coâng ngheä-Ñôøi soáng” ... 61 Hình 2.40. Giao dieän của trang web trong muïc “Vaät lyù-Coâng ngheä-Ñôøi soáng” ... 62 Hình 2.41. Giao dieän của trang web trong muïc “Vaät lyù-Coâng ngheä-Ñôøi soáng” ... 62 Hình 2.42. Giao dieän của trang web trong muïc “Vaät lyù-Coâng ngheä-Ñôøi soáng” ... 63 Hình 2.43. Giao dieän của trang web trong muïc “Vaät lyù-Coâng ngheä-Ñôøi soáng” ... 63 Hình 2.44. Giao dieän của trang web trong muïc “Vaät lyù-Coâng ngheä-Ñôøi soáng” ... 63 Hình 2.45. Giao dieän của trang web trong muïc “Vaät lyù-Coâng ngheä-Ñôøi soáng” ... 64 Hình 2.46. Giao dieän của trang web trong muïc “Vaät lyù-Coâng ngheä-Ñôøi soáng” ... 64 Hình 2.47. Giao dieän của file “Bai tap dinh tinh.htm” ............................................ 65 Hình 2.48. Giao dieän của file “Bai tap dinh luong.htm” ......................................... 65 Hình 2.49. Giao dieän của file “Huong dan on tap.htm” .......................................... 66 Hình 2.50. Giao dieän của slide 1 trong file “Kiem tra kien thuc.htm” .................... 66 Hình 2.51. Moät phaàn giao dieän của file “Thu vien anh tinh.htm”.......................... 67 Hình 2.52. Moät phaàn giao dieän của file “Thu vien anh tinh.htm”.......................... 68 Hình 2.53. Moät phaàn giao dieän của file “Thu vien anh dong.htm” ........................ 69 Hình 2.54. Moät phaàn giao dieän của file “Thu vien anh dong.htm” ........................ 69 Hình 2.55. Moät phaàn giao dieän của file “Phuong phap tu hoc.htm”...................... 69 Hình 2.56. Moät phaàn giao dieän của file “Chuyen vui cac nha vat ly.htm” ............. 70 Hình 2.57. Moät phaàn giao dieän của file “Chuyen vui cac nha vat ly.htm” ............. 70 Hình 2.58. Moät phaàn giao dieän của file “Chuyen vui cac nha vat ly.htm” ............. 70 Hình 2.59. Moät phaàn giao dieän của file “Chuyen vui cac nha vat ly.htm” ............. 71 Hình 2.60. Moät phaàn giao dieän của file “Chuyen vui cac nha vat ly.htm” ............. 71 Hình 2.61. Moät phaàn giao dieän của file “Vat ly cuoi.htm”...................................... 71 Hình 2.62. Moät phaàn giao dieän của file “Vat ly cuoi.htm”...................................... 72 Hình 2.63 Giao dieän trang chuû của Website ........................................................... 73 Hình 2.64. Giao dieän của Website khi nhaáp vaøo nuùt vaø choïn muïc “Moät soá löu yù khi söû duïng Website” treân trang muïc luïc ................................................................. 74 Hình 2.65. Giao dieän của Website khi nhaáp vaøo nuùt vaø choïn muïc “Noäi dung chöông” treân trang muïc luïc ...................................................................................... 75 Hình 2.66. Giao dieän của Website khi nhaáp vaøo nuùt (xem hình 2.65) vaø choïn muïc “Söï daãn ñieän của baùn daãn tinh khieát” treân trang muïc luïc....................................... 75 Hình 2.67. Giao dieän của Website khi nhaáp vaøo nuùt (xem hình 2.65) vaø choïn muïc “Khaûo saùt doøng ñieän qua chaát khí” treân trang muïc luïc........................................... 76 Hình 2.68. Giao dieän của Website khi nhaáp vaøo nuùt vaø choïn muïc “Phieáu giao vieäc 1” treân trang muïc luïc ........................................................................................ 76 Hình 2.69. Giao dieän của Website khi nhaáp vaøo nuùt vaø choïn muïc “Baøi trình dieãn” treân trang muïc luïc..................................................................................................... 77 Hình 2.70. Giao dieän của Website khi nhaáp vaøo nuùt vaø choïn muïc “Lòch söû phaùt minh ra chaát baùn daãn” treân trang muïc luïc............................................................... 77 Hình 2.71. Giao dieän của Website khi nhaáp vaøo nuùt vaø choïn muïc “Kỹ thuật vi ñieän töû laø gì?”......................................................................................................... 78 Hình 2.72. Giao dieän của Website khi nhaáp vaøo nuùt vaø choïn muïc “Vì sao ñeøn oáng tieát kieäm ñieän hôn ñeøn daây toùc?” 78 MÔÛ ÑAÀU 1. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI Chóng ta ®ang b−íc vμo thÕ kû XXI, thÕ kû mμ mét x· héi míi phån vinh ph¶i lμ mét x· héi dùa vμo tri thøc, vμo t− duy s¸ng t¹o vμ tμi n¨ng s¸ng chÕ cña con ng−êi. Thêi ®¹i chóng ta lμ thêi ®¹i cña c«ng nghÖ th«ng tin (CNTT), toμn cÇu hãa vμ kinh tÕ tri thøc, vμ ë ViÖt Nam ®ã lμ thêi ®¹i c«ng nghiÖp hãa vμ hiÖn ®¹i hãa. §Ó nhanh chãng ph¸t triÓn kinh tÕ vμ héi nhËp víi thÕ giíi, chóng ta cÇn cã mét ®éi ngò nh÷ng ng−êi lao ®éng, nh÷ng c¸n bé khoa häc - kü thuËt cã tr×nh ®é kü thuËt cao, cã n¨ng lùc t− duy s¸ng t¹o vμ cã kh¶ n¨ng ®éc lËp gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. T×nh h×nh ®ã ®ßi hái ngμnh gi¸o dôc ph¶i ®æi míi m¹nh mÏ, toμn diÖn vμ ®ång bé, trong ®ã viÖc ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc (PPDH) ®ãng vai trß ®Æc biÖt quan träng. PPDH hiÖn nay ë c¸c tr−êng §¹i häc vμ Cao ®¼ng chñ yÕu vÉn cßn mang tÝnh chÊt th«ng b¸o - t¸i hiÖn. Do nhiÒu nguyªn nh©n chñ quan vμ kh¸ch quan chi phèi, ®a sè c¸c gi¶ng viªn (GV) vÉn cßn sö dông ph−¬ng ph¸p (PP) diÔn gi¶ng truyÒn thèng theo lèi truyÒn thô mét chiÒu, sinh viªn (SV) thô ®éng trong viÖc tiÕp thu tri thøc, ch−a ®−îc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn tiÒm n¨ng vμ nh÷ng n¨ng lùc s½n cã cña m×nh. §Ó kh¾c phôc hiÖn tr¹ng trªn, nhiÒu PP vμ h×nh thøc tæ chøc d¹y häc tÝch cùc ®· ®−îc nhiÒu GV nghiªn cøu vμ vËn dông ë c¸c gãc ®é kh¸c nhau, trong ®ã viÖc øng dông CNTT vμo d¹y häc, d¹y häc víi sù trî gióp cña m¸y vi tÝnh (MVT) ®· tá ra cã nhiÒu −u thÕ, mang l¹i nhiÒu hiÖu qu¶ tÝch cùc cho qu¸ tr×nh d¹y häc. ChØ thÞ 29/2001/CT-BGD&§T cña Bé tr−ëng Bé Gi¸o dôc - §μo t¹o ®· nªu râ: “C«ng nghÖ th«ng tin cã t¸c ®éng m¹nh mÏ, lμm thay ®æi néi dung, ph−¬ng ph¸p, ph−¬ng thøc d¹y vμ häc" [3] Tuy nhiªn, viÖc khai th¸c øng dông cña CNTT trong d¹y häc cßn kh¸ h¹n chÕ. §a sè c¸c GV chØ dõng l¹i ë viÖc sö dông PowerPoint ®Ó thiÕt kÕ c¸c bμi gi¶ng ®iÖn tö, chøc n¨ng ph−¬ng tiÖn d¹y häc (PTDH) cña MVT v× thÕ ch−a ®−îc khai th¸c ®Çy ®ñ vμ hÇu nh− chØ xoay quanh chøc n¨ng ph−¬ng tiÖn nghe nh×n cña MVT. MÆt kh¸c, viÖc sö dông MVT còng cßn thiªn vÒ phÝa GV. GV sö dông MVT ®Ó truyÒn thô tri thøc vμ ®Ó gi¶m thêi gian c¬ häc (viÕt, vÏ...) trªn líp. MVT ch−a ph¸t huy ®−îc vai trß hç trî häc tËp ®èi víi SV. ViÖc sö dông c¸c Website hç trî d¹y häc sÏ phÇn nμo kh¾c phôc ®−îc c¸c h¹n chÕ trªn. Th«ng qua Website, SV cã thÓ tham gia häc tËp trªn MVT d−íi sù h−íng dÉn vμ ®iÒu khiÓn cña GV hoÆc cã thÓ tù häc trªn MVT. Víi h×nh thøc häc tËp nμy, SV ®−îc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t huy tÝnh ®éc lËp, s¸ng t¹o vμ båi d−ìng n¨ng lùc tù häc. Ngoμi ra, SV cßn rÌn luyÖn ®−îc kü n¨ng sö dông vμ ®iÒu khiÓn web ®Ó thu thËp th«ng tin, ®©y còng lμ mét yÕu tè quan träng gióp c¸c em h×nh thμnh nhu cÇu vμ thãi quen häc tËp qua m¹ng Internet, tiÕn tíi kh¶ n¨ng häc mäi lóc, mäi n¬i, häc suèt ®êi theo yªu cÇu cña mét “x· héi häc tËp”. Víi ®iÒu kiÖn t−¬ng ®èi thuËn lîi cña tr−êng C§SP §ång Nai – n¬i t«i ®ang c«ng t¸c, nh−: th− viÖn nhμ tr−êng ®· ®−îc trang bÞ mét sè MVT cã nèi m¹ng côc bé còng nh− m¹ng Internet vμ ®· ®−îc ®−a vμo phôc vô miÔn phÝ cho SV; SV cña tr−êng còng ®−îc häc qua mét sè häc phÇn tin häc ®ñ cã thÓ sö dông Website lμm ph−¬ng tiÖn hç trî häc tËp; mét sè SV néi, ngo¹i tró còng ®−îc gia ®×nh trang bÞ cho m¸y tÝnh c¸ nh©n...t«i thÊy m×nh cã thÓ nghiªn cøu thiÕt kÕ vμ sö dông mét Website hç trî d¹y häc. Ch−¬ng “Dßng ®iÖn trong c¸c m«i tr−êng” thuéc häc phÇn §iÖn häc 1- cã néi dung chñ yÕu lμ c¸c m« h×nh lý thuyÕt gi¶i thÝch ®Æc tÝnh dÉn ®iÖn cña c¸c m«i tr−êng vμ c¸c hiÖn t−îng ®iÖn cã liªn quan, ®ång thêi nªu lªn mét sè øng dông thùc tiÔn cña c¸c hiÖn t−îng ®ã. Víi néi dung kh«ng ®ßi hái tÝnh to¸n phøc t¹p nh− thÕ nªn kh¸ phï hîp víi h×nh thøc tæ chøc d¹y häc tù häc kÕt hîp víi seminar. §Ó hç trî mét c¸ch tÝch cùc cho SV trong ho¹t ®éng tù häc vμ n©ng cao chÊt l−îng c¸c buæi seminar, tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y häc ch−¬ng “Dßng ®iÖn trong c¸c m«i tr−êng” nãi riªng vμ ch−¬ng tr×nh vËt lý C§SP nãi chung, t«i chän ch−¬ng nμy ®Ó thiÕt kÕ Website hç trî d¹y häc. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do trªn, t«i chän ®Ò tμi nghiªn cøu: Ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, tù lùc cña sinh viªn trong d¹y häc ch−¬ng “Dßng ®iÖn trong c¸c m«i tr−êng” thuéc ch−¬ng tr×nh vËt lý cao ®¼ng s− ph¹m th«ng qua viÖc thiÕt kÕ vμ sö dông Website hç trî d¹y häc. 2. MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU Nghiªn cøu quy tr×nh thiÕt kÕ vμ sö dông Website hç trî d¹y häc nh»m gãp phÇn tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng häc tËp, båi d−ìng cho c¸c SV s− ph¹m vËt lý n¨ng lùc tù häc vμ kü n¨ng s− ph¹m, nhÊt lμ kh¶ n¨ng khai th¸c vμ øng dông CNTT trong ho¹t ®éng häc tËp hiÖn t¹i còng nh− trong ho¹t ®éng gi¶ng d¹y sau nμy. 3. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU ™ §èi t−îng nghiªn cøu - ViÖc sö dông Website hç trî d¹y häc nh»m ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, tù lùc cña SV. - Quy tr×nh thiÕt kÕ vμ sö dông Website hç trî d¹y häc. ™ Ph¹m vi nghiªn cøu - Quy tr×nh thiÕt kÕ vμ sö dông Website hç trî d¹y häc ch−¬ng “Dßng ®iÖn trong c¸c m«i tr−êng” thuéc häc phÇn §iÖn häc 1, ch−¬ng tr×nh vËt lý C§SP. - Kh¶ n¨ng øng dông cña ®Ò tμi vμo gi¶ng d¹y vËt lý ë tr−êng C§SP §ång Nai. 4. NHIEÄM VUÏ NGHIEÂN CÖÙU §Ó ®¹t ®−îc môc ®Ých ®Ò ra, t«i x¸c ®Þnh nhiÖm vô nghiªn cøu cña ®Ò tμi nh− sau: - Nghiªn cøu nh÷ng ®Þnh h−íng c¬ b¶n cña viÖc ®æi míi PPDH ®¹i häc trong giai ®o¹n hiÖn nay. - Nghiªn cøu lý luËn d¹y häc ®¹i häc, lý luËn vÒ d¹y vμ häc tÝch cùc - Nghiªn cøu c¬ së cña viÖc øng dông CNTT trong d¹y häc nãi chung vμ c¸c Website gi¸o dôc nãi riªng. - Nghiªn cøu néi dung ch−¬ng “Dßng ®iÖn trong c¸c m«i tr−êng”. - Nghiªn cøu quy tr×nh thiÕt kÕ vμ sö dông Website hç trî d¹y häc. - TiÕn hμnh thiÕt kÕ Website hç trî d¹y häc ch−¬ng “Dßng ®iÖn trong c¸c m«i tr−êng”, x©y dùng tiÕn tr×nh d¹y häc c¸c kiÕn thøc cña ch−¬ng víi sù trî gióp cña Website. - TiÕn hμnh thùc nghiÖm s− ph¹m, kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ vμ rót ra kÕt luËn. 5. GIAÛ THUYEÁT KHOA HOÏC NÕu ®−îc thiÕt kÕ vμ sö dông hîp lý, Website hç trî d¹y häc cã thÓ ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, tù lùc cña SV, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y häc vËt lý ë tr−êng Cao ®¼ng S− ph¹m. 6. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU §Ó thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô nghiªn cøu nªu trªn, t«i ®· sö dông c¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu sau ®©y: * Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu lý luËn - Nghiªn cøu LuËt gi¸o dôc, c¸c chØ thÞ cña Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng vμ cña Bé Gi¸o dôc vμ §μo t¹o vÒ nh÷ng ®Þnh h−íng c¬ b¶n cña viÖc ®æi míi PPDH ®¹i häc trong giai ®o¹n hiÖn nay. - Nghiªn cøu c¸c t¹p chÝ gi¸o dôc; c¸c tμi liÖu vÒ lý luËn d¹y häc; c¸c tμi liÖu vÒ båi d−ìng ®æi míi ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cho gi¶ng viªn c¸c tr−êng §¹i häc, Cao ®¼ng cña Bé Gi¸o dôc vμ §μo t¹o... - Nghiªn cøu c¸c tμi liÖu vÒ thiÕt kÕ Web; c¸c tμi liÖu vÒ øng dông cña CNTT trong d¹y häc nãi chung vμ cña Website hç trî d¹y häc nãi riªng; c¸c tμi liÖu vÒ khai th¸c Internet. * Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu thùc nghiÖm - LËp quy tr×nh thiÕt kÕ vμ sö dông Website hç trî d¹y häc; tiÕn hμnh thiÕt kÕ Website vμ tiÕn tr×nh d¹y häc ch−¬ng “Dßng ®iÖn trong c¸c m«i tr−êng”. - Thùc nghiÖm s− ph¹m ®Ò tμi trªn SV líp Lý - KTCN 29 Tr−êng Cao ®¼ng s− ph¹m §ång Nai. - Dïng ph−¬ng ph¸p thèng kª to¸n häc ®Ó ph©n tÝch kÕt qu¶ thùc nghiÖm s− ph¹m vμ rót ra kÕt luËn. * Ph−¬ng ph¸p quan s¸t Theo dâi, quan s¸t ho¹t ®éng häc tËp cña SV ®Ó n¾m ®−îc t¸c dông cña h×nh thøc tæ chøc d¹y häc cã sù hç trî cña Website trong viÖc ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, tù lùc cña SV. 7. BOÁ CUÏC CUÛA LUAÄN VAÊN LuËn v¨n gåm: • Më ®Çu • Ch−¬ng 1: C¬ së cña viÖc sö dông Website hç trî d¹y häc nh»m ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, tù lùc cña sinh viªn. • Ch−¬ng 2: Quy tr×nh thiÕt kÕ vμ sö dông Website ch−¬ng “Dßng ®iÖn trong c¸c m«i tr−êng”. • Ch−¬ng 3: Thùc nghiÖm s− ph¹m. • KÕt luËn • Tμi liÖu tham kh¶o • Phô lôc Chöông 1 CÔ SÔÛ CUÛA VIEÄC SÖÛ DUÏNG WEBSITE HOà TRÔÏ DAÏY HOÏC NHAÈM PHAÙT HUY TÍNH TÍCH CÖÏC, TÖÏ LÖÏC CUÛA SINH VIEÂN 1.1. MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ VEÀ ÑOÅI MÔÙI PHÖÔNG PHAÙP DAÏY VAØ HOÏC ÑAÏI HOÏC 1.1.1. B¶n chÊt qu¸ tr×nh d¹y häc ®¹i häc Nghiªn cøu mèi quan hÖ gi÷a ho¹t ®éng d¹y häc (DH) nãi chung víi ho¹t ®éng nhËn thøc thÕ giíi kh¸ch quan cña loμi ng−êi vμ mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a ho¹t ®éng d¹y cña thÇy víi ho¹t ®éng häc cña trß trong c¸c tr−êng ®¹i häc, ng−êi ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, qu¸ tr×nh DH ë ®¹i häc, vÒ b¶n chÊt, lμ qu¸ tr×nh nhËn thøc ®éc ®¸o cã tÝnh chÊt nghiªn cøu cña SV ®−îc tiÕn hμnh d−íi vai trß tæ chøc, ®iÒu khiÓn cña GV nh»m thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô DH ë ®¹i häc [12] 1.1.2. Nh÷ng ®Þnh h−íng c¬ b¶n vÒ ®æi míi PP d¹y vμ häc ®¹i häc trong giai ®o¹n hiÖn nay Nh÷ng ®Þnh h−íng c¬ b¶n vÒ ®æi míi PP d¹y vμ häc ®¹i häc trong giai ®o¹n hiÖn nay ®· ®−îc nªu ra trong ChØ thÞ sè 40-CT/TW cña Ban chÊp hμnh Trung −¬ng vμ trong LuËt gi¸o dôc 2005. ChØ thÞ sè 40 - CT/TW cña Ban chÊp hμnh Trung −¬ng (ban hμnh ngμy 15 th¸ng 6 n¨m 2004) cã ghi: “... ®æi míi m¹nh mÏ vμ c¬ b¶n ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc nh»m kh¾c phôc lèi truyÒn thô mét chiÒu, nÆng lý thuyÕt, Ýt khuyÕn khÝch t− duy s¸ng t¹o; båi duìng n¨ng lùc tù häc, tù nghiªn cøu, tù gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ph¸t triÓn n¨ng lùc thùc hμnh s¸ng t¹o cho ng−êi häc, ®Æc biÖt cho sinh viªn c¸c tr−êng ®¹i häc vμ cao ®¼ng. TÝch cùc ¸p dông mét c¸ch s¸ng t¹o c¸c ph−¬ng tiÖn tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i, øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vμo ho¹t ®éng d¹y vμ häc...”[1] LuËt Gi¸o dôc (2005), ch−¬ng II, môc 4, ®iÒu 40.2, cã ghi: “Ph−¬ng ph¸p ®μo t¹o tr×nh ®é cao ®¼ng, tr×nh ®é ®¹i häc ph¶i coi träng viÖc båi d−ìng ý thøc tù gi¸c trong häc tËp, n¨ng lùc tù häc, tù nghiªn cøu, ph¸t triÓn t− duy s¸ng t¹o, rÌn luyÖn kü n¨ng thùc hμnh, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi häc tham gia nghiªn cøu, thùc nghiÖm, øng dông”. [20] Cã thÓ nãi, c¸c ®Þnh h−íng c¬ b¶n cña viÖc ®æi míi PPDH ë bËc cao ®¼ng, ®¹i häc lμ: - Båi d−ìng n¨ng lùc tù häc, tù nghiªn cøu, ph¸t triÓn t− duy s¸ng t¹o, rÌn luyÖn kü n¨ng thùc hμnh cho SV - T¹o ®iÒu kiÖn cho SV tham gia nghiªn cøu, thùc nghiÖm, øng dông. - TÝch cùc øng dông CNTT vμo ho¹t ®éng d¹y vμ häc. 1.1.3. C¸c tiªu chÝ quan träng ®Ó lùa chän PPDH ë ®¹i häc Sù ph¸t triÓn nh− vò b·o cña khoa häc vμ c«ng nghÖ, ®Æc biÖt lμ c«ng nghÖ th«ng tin vμ truyÒn th«ng (CNTT-TT) vμ CNTT-TT míi (gäi lμ CNTT-TTM khi cã tÝnh ®Õn m¹ng Internet) ®· cã nh÷ng t¸c ®éng to lín vμ toμn diÖn ®Õn x· héi loμi ng−êi vμ hiÓn nhiªn còng t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn gi¸o dôc (GD). Ng−êi ta ®¸nh gi¸ r»ng khèi l−îng th«ng tin vμ tri thøc ®· vμ ®ang t¨ng theo quy luËt hμm mò. Trong t×nh h×nh trªn, vßng ®êi cña mäi c«ng nghÖ ®Òu rÊt ng¾n, tri thøc mμ SV tiÕp thu ®−îc qua mÊy n¨m ®¹i häc sÏ l¹c hËu rÊt nhanh. §Ó cã thÓ ®¸p øng ®−îc nh÷ng ®æi thay nhanh chãng trong c«ng viÖc vμ kh«ng bÞ tôt hËu, ng−êi SV sau khi ra tr−êng ph¶i kh«ng ngõng häc tËp ®Ó cËp nhËt kiÕn thøc vμ n©ng cao tr×nh ®é, ph¶i cã kh¶ n¨ng vμ thãi quen häc tËp suèt ®êi. TriÕt lý GD cña thÕ kû XXI lμ lÊy “häc th−êng xuyªn suèt ®êi” lμm nÒn mãng, dùa trªn bèn môc tiªu tæng qu¸t lμ “häc ®Ó biÕt, häc ®Ó lμm, häc ®Ó cïng chung sèng víi nhau vμ häc ®Ó lμm ng−êi”, nh»m h−íng tíi x©y dùng mét “x· héi häc tËp” [13] §Ó gióp cho SV cã kh¶ n¨ng häc tËp suèt ®êi, viÖc trang bÞ cho hä ph−¬ng ph¸p häc tËp lμ rÊt cÇn thiÕt. V× thÕ, ë tr−êng ®¹i häc, ngoμi viÖc trang bÞ cho SV nh÷ng kiÕn thøc nÒn t¶ng vμ nh÷ng kü n¨ng c¬ b¶n cßn ph¶i d¹y cho hä c¸ch häc. PPDH ë ®¹i häc th−êng rÊt phong phó vμ ®a d¹ng, ®Ó lùa chän PPDH phï hîp, GS. TSKH. L©m Quang ThiÖp [27] ®Ò nghÞ ba tiªu chÝ quan träng sau ®©y: - Tr−íc hÕt viÖc d¹y c¸ch häc, häc c¸ch häc ®Ó t¹o thãi quen, niÒm say mª vμ kh¶ n¨ng häc suèt ®êi lμ néi dung bao qu¸t cña viÖc d¹y vμ häc ë ®¹i häc. Mäi PP d¹y, PP häc, néi dung cÇn d¹y, néi dung cÇn häc ®Òu ph¶i xuÊt ph¸t tõ ®ã. Trong tõng lÜnh vùc, tõng m«n häc cã rÊt nhiÒu néi dung, nhiÒu vÊn ®Ò ®Ó häc, ng−êi GV ph¶i biÕt lùa chän nh÷ng néi dung, vÊn ®Ò mμ khi häc SV ®−îc rÌn luyÖn n¨ng lùc t− duy cao cÊp, ®−îc häc c¸ch häc tèt nhÊt. Bªn c¹nh ®ã, b»ng c¸ch khªu gîi sù tß mß, b»ng c¸ch t¹o ra sù hÊp dÉn cña tri thøc vμ b»ng tÊm g−¬ng häc tËp cña m×nh, GV cè g¾ng t¹o nªn niÒm say mª häc tËp cho SV. - TiÕp ®Õn, tÝnh chñ ®éng cña ng−êi häc lμ phÈm chÊt quan träng cÇn tËp trung ph¸t huy khi d¹y vμ häc ë ®¹i häc. C¸ch tiÕp cËn “lÊy ng−êi häc lμm trung t©m” hoÆc “d¹y häc h−íng vμo ng−êi häc” do c¸c nhμ s− ph¹m ®−a ra ®−îc nhiÒu ng−êi ®ång t×nh. Khi nãi ®Õn quan ®iÓm lÊy ng−êi häc lμm trung t©m, nguyªn t¾c quan träng nhÊt lμ ph¸t huy tÝnh chñ ®éng cña ng−êi häc. - Trong thêi ®¹i hiÖn nay, CNTT-TTM lμ gi¶i ph¸p quan träng cÇn triÖt ®Ó khai th¸c khi d¹y vμ häc ë ®¹i häc. Do hÖ qu¶ cña CNTT-TTM mμ khèi l−îng th«ng tin vμ tri thøc t¨ng nhanh theo hμm mò vμ còng chÝnh CNTT-TTM cã thÓ gióp con ng−êi chän nhËp vμ xö lý th«ng tin nhanh chãng ®Ó biÕn thμnh tri thøc. Tãm l¹i, ba tiªu chÝ ®−îc c¸c nhμ nghiªn cøu GD ®−a ra ®Ó lùa chän PP d¹y vμ häc cho tõng tr−êng hîp cô thÓ , ®ã lμ: néi dung cÇn thÓ hiÖn bao qu¸t lμ c¸ch häc; phÈm chÊt cÇn ph¸t huy m¹nh mÏ lμ tÝnh chñ ®éng cña ng−êi häc; biÖn ph¸p cÇn khai th¸c triÖt ®Ó lμ CNTT- TTM. 1.1.4. Mét sè lý luËn c¬ b¶n vÒ d¹y vμ häc tÝch cùc [10] 1.1.4.1. TÝnh tÝch cùc: TÝnh tÝch cùc (TTC) lμ mét phÈm chÊt vèn cã cña con ng−êi trong ®êi sèng x· héi. H×nh thμnh vμ ph¸t triÓn TTC x· héi lμ mét trong c¸c nhiÖm vô chñ yÕu cña GD. Cã thÓ xem TTC nh− lμ mét ®iÒu kiÖn, ®ång thêi lμ kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn nh©n c¸ch trong qu¸ tr×nh GD. 1.1.4.2. TÝnh tÝch cùc häc tËp: TTC trong ho¹t ®éng häc tËp lμ TTC nhËn thøc, ®Æc tr−ng ë kh¸t väng hiÓu biÕt, cè g¾ng trÝ tuÖ vμ nghÞ lùc cao trong qu¸ tr×nh chiÕm lÜnh tri thøc. TTC häc tËp biÓu hiÖn ë nh÷ng dÊu hiÖu nh−: h¨ng h¸i tr¶ lêi c¸c c©u hái cña GV, bæ sung c¸c c©u tr¶ lêi cña b¹n, thÝch ph¸t biÓu ý kiÕn cña m×nh tr−íc vÊn ®Ò nªu ra; hay nªu th¾c m¾c, ®ßi hái gi¶i thÝch cÆn kÏ nh÷ng vÊn ®Ò ch−a ®ñ râ; chñ ®éng vËn dông kiÕn thøc kÜ n¨ng ®Ó nhËn thøc vÊn ®Ò míi; tËp trung chó ý vμo vÊn ®Ò ®ang häc; kiªn tr× hoμn thμnh c¸c bμi tËp, kh«ng n¶n lßng tr−íc nh÷ng t×nh huèng khã kh¨n... TTC häc tËp ®−îc ph©n chia thμnh c¸c cÊp ®é tõ thÊp ®Õn cao: - B¾t ch−íc: G¾ng søc lμm theo c¸c mÉu ®· cã cña thÇy, cña b¹n. - T×m tßi: §éc lËp gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®−a ra, t×m kiÕm c¸c c¸ch gi¶i quyÕt kh¸c nhau vÒ mét vÊn ®Ò... - S¸ng t¹o: T×m ra c¸ch gi¶i quyÕt míi, ®éc ®¸o, h÷u hiÖu 1.1.4.3. Ph−¬ng ph¸p tÝch cùc: Ph−¬ng ph¸p tÝch cùc (PPTC) lμ mét thuËt ng÷ rót gän dïng ®Ó chØ nh÷ng PP gi¸o dôc, PPDH theo h−íng ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng, s¸ng t¹o cña ng−êi häc. 1.1.4.4. Nh÷ng dÊu hiÖu ®Æc tr−ng cña PPTC + D¹y häc th«ng qua tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp cña SV: Trong PPTC, ng−êi häc - ®èi t−îng cña ho¹t ®éng d¹y, ®ång thêi lμ chñ thÓ cña ho¹t ®éng häc - ®−îc cuèn hót vμo c¸c ho¹t ®éng häc tËp do GV tæ chøc vμ chØ ®¹o, th«ng qua ®ã tù lùc kh¸m ph¸ nh÷ng ®iÒu m×nh ch−a râ chø kh«ng ph¶i thô ®éng tiÕp thu nh÷ng tri thøc ®· ®−îc GV s¾p ®Æt. + D¹y häc chó träng rÌn luyÖn ph−¬ng ph¸p tù häc: Theo c¸ch nμy, qu¸ tr×nh d¹y häc cÇn rÌn luyÖn cho ng−êi häc cã ®−îc PP, kü n¨ng, thãi quen, ý chÝ tù häc. Qua ®ã t¹o cho hä lßng ham häc, kh¬i dËy néi lùc vèn cã trong mçi ng−êi, kÕt qu¶ häc tËp sÏ ®−îc nh©n lªn gÊp béi. + T¨ng c−êng häc tËp c¸ thÓ, phèi hîp víi häc tËp hîp t¸c: Theo c¸ch nμy, lôùp hoïc laø moâi tröôøng giao tieáp thaày – troø, troø – troø, taïo neân moái quan heä hôïp taùc giöõa caùc caù nhaân treân con ñöôøng chieám lónh noäi dung hoïc taäp. Thoâng qua thaûo luaän, tranh luaän trong taäp theå, yù kieán của moãi caù nhaân ñöôïc boäc loä, khaúng ñònh hay baùc boû, qua ñoù người hoïc naâng mình leân moät trình ñoä môùi. Ngöôøi hoïc ñöôïc taïo ñieàu kieän tieáp caän nhieàu quan ñieåm khaùc nhau veà cuøng moät vaán ñeà (chöù khoâng phaûi chæ moät quan ñieåm aùp ñaët cuûa ngöôøi thaày). + Keát hôïp ñaùnh giaù của thaày vôùi töï ñaùnh giaù của troø: Theo caùch naøy, GV phaûi höôùng daãn SV phaùt trieån kyõ naêng töï ñaùnh giaù vaø tham gia ñaùnh giaù laãn nhau ñeå ñieàu chænh caùch hoïc (thay cho vieäc GV giöõ ñoäc quyeàn ñaùnh giaù SV) Toùm laïi, töø daïy vaø hoïc thuï ñoäng sang daïy vaø hoïc tích cöïc, GV khoâng coøn ñoùng vai troø ñôn thuaàn laø người truyeàn ñaït kieán thöùc maø trôû thaønh người thieát keá, toå chöùc, höôùng daãn caùc hoaït ñoäng ñoäc laäp hoặc theo nhoùm nhoû ñeå SV töï löïc chieám lónh noäi dung hoïc taäp, chuû ñoäng ñaït caùc muïc tieâu kieán thöùc, kyõ naêng, thaùi ñoä theo yeâu caàu của chöông trình. GV thöïc hieän baøi leân lôùp vôùi vai troø laø người gôïi môû, xuùc taùc, ñoäng vieân, coá vaán, troïng taøi trong caùc hoaït ñoäng tìm toøi haøo höùng, tranh luaän soâi noåi của SV. 1.1.5. Caùc hình thöùc toå chöùc DH ôû ñaïi hoïc [12] 1.1.5.1. Dieãn giaûng: Dieãn giaûng ôû ñaïi hoïc laø hình thöùc GV trình baøy tröïc tieáp moät taøi lieäu hoïc taäp, moät vaán ñeà khoa học, moät ñeà taøi nghieân cöùu hay moät PP khoa học naøo ñoù theo moät heä thoáng, moät trình töï nhaát ñònh cho ñoâng ñaûo SV. Dieãn giaûng coù theå tieán haønh vôùi soá ñoâng SV, trong moïi ñieàu kieän. Vì theá, dieãn giaûng laø hình thöùc DH kinh teá nhaát, tieát kieäm thôøi gian vaø söùc löïc của GV, cuøng moät luùc coù theå ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu hoïc taäp của ñoâng ñaûo SV, giuùp hoï khoûi maát nhieàu coâng söùc tìm toøi, nghieân cöùu những tri thöùc, những PP giaûi maø muïc tieâu ñaøo taïo ñeà ra. Tröôùc ñaây, ñeå minh hoïa cho baøi dieãn giaûng, GV chæ caàn söû duïng lôøi noùi giaøu hình töôïng vaø gôïi caûm, keøm theo những cöû chæ, ñieäu boä dieãn taû noäi taâm, ngoaøi ra GV coøn coù theå duøng tranh aûnh hoặc moâ hình moâ phoûng moät hoaït ñoäng naøo ñaáy ñeå kích thích höùng thuù hoïc taäp, khích leä hoaït ñoäng tö duy logic của SV, giuùp SV coù theå tieáp thu tri thöùc vaø ngheà nghieäp töông lai moät caùch coù heä thoáng trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh. Ngaøy nay, baøi dieãn giaûng ôû ñaïi hoïc ñaõ ñöôïc hieän ñaïi hoùa hôn, GV coù khuynh höôùng söû duïng ngaøy caøng nhieàu caùc phöông tieän daïy hoïc: maùy chieáu, baêng ghi aâm, baêng ghi hình, ñóa CD, phaàn meàm MVT. .. Moät soá GV coù khaû naêng soaïn baøi dieãn giaûng treân MVT ñöôïc noái maïng, bieát söû duïng ñaàu maùy ña naêng ñeå trình baøy baøi dieãn giaûng của mình, laøm taêng söùc haáp daãn vaø ñaït hieäu quaû cao. 1.1.5.2. Seminar: Seminar ôû ñaïi hoïc laø moät trong những hình thöùc toå chöùc daïy hoïc cô baûn, trong ñoù, döôùi söï ñieàu khieån tröïc tieáp của GV, SV trình baøy, thaûo luaän, tranh luaän veà những vaán ñeà khoa học nhaát ñònh. Neáu trong dieãn giaûng, GV phaûi hoaït ñoäng nhieàu thì trong seminar, tính naêng ñoäng, tích cöïc của SV ñöôïc phaùt huy. ÔÛ ñaây, SV ñöôïc taäp döôït nghieân cöùu taøi lieäu moät caùch khoa học, bieát phaân tích, so saùnh những yù kieán khaùc nhau tröôùc moät chuû ñeà ñöôïc neâu ra, bieát laäp luaän baûo veä yù kieán của mình tröôùc taäp theå. SV ñöôïc reøn luyeän caùch tö duy veà moät vaán ñeà döôùi nhieàu goùc ñoä khaùc nhau. Noùi ñeán seminar laø noùi ñeán hoaït ñoäng của GV vaø SV: - Hoaït ñoäng của GV: GV ñöa ra ñeà taøi ñeå SV chuaån bò, ñònh höôùng cho SV những kieán thöùc phaûi tìm toøi nghieân cöùu, giôùi thieäu caùc taøi lieäu tham khaûo, ñieàu khieån quaù trình trình baøy baùo caùo vaø thaûo luaän của SV. GV laø người coá vaán, laø troïng taøi khoa học trong giôø thaûo luaän. - Hoaït ñoäng của SV: SV ñoïc taøi lieäu tham khaûo, vieát baùo caùo khoa học ñeå trình baøy tröôùc taäp theå hoặc chuaån bò tröôùc những yù kieán phaùt bieåu, những caâu hoûi chaát vaán, những vaán ñeà caàn laøm saùng toû. Nhö vaäy, SV phaûi töï hoïc, töï nghieân cöùu, töï kieåm tra vaø ñieàu chænh kieán thöùc của baûn thaân mình. 1.1.5.3. Thöïc haønh: Theo nghóa heïp, thöïc haønh ñöôïc hieåu laø hình thöùc luyeän taäp, ñöôïc tieán haønh sau caùc baøi giaûng lyù thuyeát hoặc sau moät chöông, moät phaàn naøo ñoù của chöông trình vôùi muïc ñích reøn luyeän kyõ naêng, kyõ xaûo, vaän duïng lyù thuyeát ñaõ hoïc vaøo vieäc giaûi baøi taäp, laøm thí nghieäm… 1.1.5.4. Töï hoïc: Töï hoïc laø moät hình thöùc hoaït ñoäng nhaän thöùc của caù nhaân do chính baûn thaân người hoïc thöïc hieän treân lôùp hoặc ngoaøi lôùp, nhaèm chieám lónh heä thoáng tri thöùc, kyõ naêng vaø caûi taïo tö duy của chính mình. Noäi dung töï hoïc ôû ñaïi hoïc raát phong phuù, noù bao goàm toaøn boä những coâng vieäc hoïc taäp do caù nhaân._. hoặc do taäp theå SV tieán haønh. Chaúng haïn: ñoïc saùch, ñieàu chænh vôû ghi cheùp, laøm baøi taäp, chuaån bò seminar, laøm thí nghieäm… Hoaït ñoäng töï hoïc coù theå dieãn ra theo nhieàu caùch khaùc nhau: - Töï hoïc khoâng coù söï ñieàu khieån tröïc tieáp của GV: người hoïc töï hoïc qua saùch vôû, taøi lieäu tham khaûo hoặc qua caùc phöông tieän thoâng tin. ÔÛ ñaây người hoïc töï hoïc moät caùch ñoäc laäp hoaøn toaøn. - Töï hoïc coù höôùng daãn töø xa: người hoïc coù saùch, taøi lieäu höôùng daãn hoïc taäp, hay coù söï höôùng daãn thoâng qua caùc phöông tieän thoâng tin nhö baêng ghi hình, ghi tieáng, ti vi, maïng Internet… Thoâng qua söï höôùng daãn töø xa ñoù, SV töï mình tieán haønh caùc hoaït ñoäng hoïc taäp ñeå hoaøn thaønh caùc nhieäm vuï ñeà ra. - Töï hoïc coù söï höôùng daãn của GV: GV höôùng daãn treân lôùp vaø giao nhieäm vuï, SV töï hoïc ôû nhaø, giaûi quyeát caùc nhieäm vuï hoïc taäp maø GV giao cho. Trong quaù trình ñaøo taïo, töï hoïc laø moät yeáu toá coù giaù trò quyeát ñònh keát quaû hoïc taäp của SV. Vì vaäy, neáu khoâng hình thaønh vaø phaùt huy vai troø töï hoïc của người hoïc thì muïc tieâu ñaøo taïo seõ khoâng thöïc hieän ñöôïc. Thöïc teá daïy hoïc cho thaáy, phöông phaùp giaûng daïy của GV môùi laø yeáu toá quyeát ñònh caùch hoïc của SV, ñieàu ñoù ñoøi hoûi moãi GV phaûi tìm toøi, suy nghó, söû duïng hình thöùc DH naøo ñeå hình thaønh vaø phaùt trieån naêng löïc töï hoïc cho moãi SV. 1.1.5.5. Nghieân cöùu khoa học: Nghieân cöùu khoa học (NCKH) laø hình thöùc hoaït ñoäng nhaän thöùc maø một caù nhaân hay taäp theå tieán haønh nhaèm tìm ra những kieán thöùc, kyõ naêng, coâng cuï, PP maø tröôùc ñoù loaøi người chöa bieát ñeán. NCKH laø hình thöùc toå chöùc DH baét buoäc ñoái vôùi SV. Bôûi vì, thoâng qua NCKH SV coù theå tieáp caän vaø giaûi quyeát những vaán ñeà ñang ñaët ra trong thöïc teá hoïc taäp vaø nghieân cöùu, reøn luyeän khaû naêng tö duy ñoäc laäp, hình thaønh thoùi quen töï hoïc, töï nghieân cöùu ñeå naâng cao trình ñoä của baûn thaân. Treân cô sôû ñoù, SV tieáp tuïc hoaøn thieän vaø ñoåi môùi voán tri thöùc của mình, reøn luyeän taùc phong, phaåm chaát toát ñeïp của nhaø nghieân cöùu: laøm vieäc coù keá hoaïch, caån thaän, nghieâm tuùc… ÔÛ tröôøng ñaïi hoïc, hình thöùc NCKH của SV raát ña daïng, SV coù theå tham gia NCKH theo caùc möùc ñoä töø thaáp ñeán cao: baøi taäp nghieân cöùu (baøi taäp lôùn, nieân luaän), khoaù luaän, luaän vaên toát nghieäp. Ngoaøi ra SV coøn coù theå tham gia nghieân cöùu khoa học ngoaøi chöông trình ñaøo taïo chính thöùc nhö: tham gia caùc nhoùm khoa học, caùc hoäi nghò khoa học SV, tham gia caùc ñeà taøi nghieân cöùu caáp tröôøng, caáp boä vôùi tö caùch laø coäng taùc vieân nghieân cöùu. Nhö vaäy, NCKH coù taùc duïng giuùp cho SV coù ñieàu kieän thích öùng, phaùt trieån naêng löïc giaûi quyeát vaán ñeà tröôùc söï ñoåi môùi lieân tuïc của tri thöùc, của thöïc tieãn xaõ hoäi, giuùp SV töï tin vöõng böôùc vaøo töông lai. 1.1.6. Ñònh höôùng ñoåi môùi PP daïy vaø PP hoïc ôû tröôøng CÑSP Khi giôùi thieäu chöông trình khung CÑSP 2004, GS.TS. Traàn Baù Hoaønh coù ñöa ra caùc ñònh höôùng ñoåi môùi chöông trình CÑSP, trong ñoù coù ñònh höôùng ñoåi môùi PP daïy vaø PP hoïc. Theo oâng: Xuaát phaùt töø quan ñieåm coi chöùc naêng cô baûn của daïy laø daïy caùch hoïc, coi PPDH laø moät muïc tieâu DH chöù khoâng phaûi chæ laø một caùch thöùc ñeå naâng cao hieäu quaû DH, chöông trình CÑSP nhaán maïnh vai troø của người hoïc vaø vò trí của hoaït ñoäng hoïc, ñaëc bieät laø töï hoïc, thuùc ñaåy söï chuyeån bieán töø hoïc taäp thuï ñoäng sang hoïc taäp töï giaùc, tích cöïc, chuû ñoäng vaø saùng taïo. SV phaûi ñöôïc höôùng daãn caùch hoïc, ñöôïc reøn luyeän phaùt trieån kyõ naêng vaø thoùi quen hoïc taäp chuû ñoäng, saùng taïo ñeå khi ra tröôøng hoï coù theå thöïc hieän daïy PP hoïc. Caùc tröôøng CÑSP phaûi töøng böôùc aùp duïng những ñoåi môùi trong PP ñaøo taïo theo höôùng treân, tröôùc heát laø: - Phaùt trieån daïy hoïc ñaët vaø giaûi quyeát vaán ñeà, chuù troïng höôùng daãn tìm ñoïc, töï hoïc ñeå môû roäng vaø ñaøo saâu baøi hoïc, giaûm tæ leä dieãn giaûng treân lôùp phuø hôïp vôùi ñieàu kieän veà giaùo trình, taøi lieäu, trình ñoä vaø kinh nghieäm của GV ôû töøng moân hoïc. - Naâng cao chaát löôïng seminar, taêng cöôøng những baøi taäp tình huoáng, taäp döôït NCKH, toå chöùc những döï aùn vaän duïng kieán thöùc lieân moân ñeå giaûi quyeát những vaán ñeà ñaët ra trong hoïc taäp vaø trong thöïc tieãn. - Taêng cöôøng söû duïng caùc phöông tieän, thieát bò DH, taøi lieäu in aán vaø ñoà duøng DH ñôn giaûn ñeán những phöông tieän kyõ thuaät nghe nhìn, CNTTTT ñeå hoã trôï ñaéc löïc vaø hieäu quaû cho hoaït ñoäng hoïc taäp. - Coâng khai hoùa, khaùch quan hoùa quaù trình kieåm tra, ñaùnh giaù keát quaû hoïc taäp, taïo ñieàu kieän cho SV phaùt trieån naêng löïc töï ñaùnh giaù, quan taâm hôn ñeán vieäc ñaùnh giaù hieäu quaû ngoaøi của quaù trình ñaøo taïo [11]. Nhö vaäy, ñònh höôùng ñoåi môùi PP daïy vaø PP hoïc ôû tröôøng CÑSP (theo yeâu caàu của chöông trình môùi ban haønh naêm 2004) maø GS.TS. Traàn Baù Hoaønh ñöa ra laø: chuù troïng ñeán vieäc boài döôõng naêng löïc töï hoïc cho SV; giaûm thôøi gian dieãn giaûng treân lôùp; naâng cao chaát löôïng seminar; taêng cöôøng söû duïng caùc phöông tieän, thieát bò DH, ñaëc bieät laø CNTTTT; coâng khai vaø khaùch quan hoùa quaù trình kieåm tra, ñaùnh giaù keát quaû hoïc taäp của SV ñoàng thôøi taïo ñieàu kieän cho SV phaùt trieån naêng löïc töï ñaùnh giaù. 1.2. CÔ SÔÛ CUÛA VIEÄC SÖÛ DUÏNG WEBSITE LAØM PHÖÔNG TIEÄN HOà TRÔÏ DAÏY HOÏC VAÄT LYÙ 1.2.1. Cô sôû lyù luaän của vieäc söû duïng MVT laøm phöông tieän daïy hoïc [17] 1.2.1.1. Cô sôû taâm lyù hoïc MVT laø moät phöông tieän daïy hoïc (PTDH) hieän ñaïi ñöôïc söû duïng trong DH döïa treân caùc cô sôû cuûa taâm lyù hoïc DH nhö sau: - Tröôùc heát, MVT giuùp taïo ñoäng cô, thaùi ñoä hoïc taäp tích cöïc ñoái vôùi hoïc sinh (HS). Nhöõng hình aûnh sinh ñoäng ñöôïc phoái hôïp nhuaàn nhuyeãn vôùi aâm thanh, maøu saéc, vaên baûn, ñoà hoïa… taùc ñoäng tích cöïc vaøo caùc giaùc quan của HS laøm naâng cao tính tröïc quan trong giôø hoïc, giuùp kích thích höùng thuù hoïc taäp, gaây söï chuù yù cao ñoä, hình thaønh ôû HS söï toø moø khaùm phaù tri thöùc. Söû duïng MVT trong DH seõ deã daøng taïo ñöôïc tình huoáng hoïc taäp tích cöïc, laøm xuất hiện ôû HS nhu caàu tieáp thu tri thöùc, giuùp hình thaønh moät ñoäng cô, thaùi ñoä hoïc taäp tích cöïc. - Caùc coâng trình nghieân cöùu veà trí nhôù, tri giaùc, taâm lyù hoïc haønh vi … ñi ñeán keát luaän rằng: vieäc hoïc taäp vôùi MVT, vôùi caùc thieát bò ña phöông seõ laøm taêng khaû naêng ghi nhôù vaø chaát löôïng của vieäc ghi nhôù caùc kieán thöùc trong ñaàu HS cuõng beàn vöõng hôn. Theo caùc nhaø khoa hoïc, taùc ñoäng của caùc giaùc quan ñoái vôùi khaû naêng tieáp thu vaø ghi nhôù kieán thöùc của HS nhö sau: vò giaùc quyeát ñònh 1%, xuùc giaùc 1,5%, khöùu giaùc 3,5%, thính giaùc 11% vaø thò giaùc laø 83%. Ngoaøi ra aûnh höôûng của caùc hoaït ñoäng caù nhaân ñoái vôùi vieäc ghi nhôù cuõng ñöôïc caùc nhaø khoa học ñöa ra nhö sau: 10% qua ñoïc, 20% qua nghe, 30% thoâng qua nhìn, 50% thoâng qua nghe vaø nhìn, 70% thoâng qua noùi vaø nhìn, 90% thoâng qua nhìn vaø laøm vieäc (thöïc haønh). Thoâng qua caùc phaàn meàm DH treân MVT, thoâng qua caùc thao taùc xöû lyù MVT … HS cuøng luùc thöïc hieän nhieàu thao taùc: nghe, nhìn, ñoïc vaø laøm vieäc. Do vaäy hoïc taäp vôùi MVT seõ goùp phaàn phaùt trieån khaû naêng lónh hoäi vaø ghi nhôù kieán thöùc moät caùch chaéc chaén. - Daïy hoïc vôùi MVT coøn laø moät chieác caàu noái giuùp nhaø tröôøng gaén lieàn vôùi thöïc tieãn xaõ hoäi vôùi trình ñoä phaùt trieån cao của khoa học vaø coâng ngheä. Khi söû duïng MVT vaø caùc PTDH hieän ñaïi ñeå giaûi quyeát caùc nhieäm vuï hoïc taäp ñöôïc giao, HS seõ coù cô hoäi phaùt trieån naêng löïc söû duïng phöông tieän kyõ thuaät môùi, giuùp caùc em hình thaønh moät tính caùch töï tin, naêng ñoäng. Ñaây chính laø những neùt nhaân caùch quan troïng ñoái vôùi theá heä những người lao ñoäng môùi. 1.2.1.2. Cô sôû lyù luaän daïy hoïc Theo cô sôû cuûa lyù luaän DH, MVT vôùi tö caùch laø moät PTDH hieän ñaïi, söû duïng noù trong DH coù những öu ñieåm sau: - Nhôø caùc chöông trình moâ phoûng vaø minh hoïa, MVT laøm taêng tính tröïc quan trong DH, taêng höùng thuù hoïc taäp vaø taïo söï chuù yù của HS ôû möùc ñoä cao. - MVT coù khaû naêng laëp laïi voâ haïn laàn moät vaán ñeà, töùc laø MVT coù loøng kieân nhaãn voâ haïn, ñieàu naøy raát khoù coù theå coù ñöôïc ôû người GV. - Taïo cô hoäi ñeå chöông trình hoùa khoâng chæ noäi dung tri thöùc maø caû những con ñöôøng naém vöõng tri thöùc - hoaït ñoäng trí tueä của HS, vì theá coù theå ñieàu khieån ñöôïc quaù trình DH. - Giuùp giaûm thôøi gian leân lôùp của GV vì khoâng maát thôøi gian vaøo vieäc bieåu dieãn, theå hieän thoâng tin. - Caù theå hoùa hoïc taäp của HS ôû möùc ñoä cao. HS coù theå hoïc taäp vôùi nhòp ñoä rieâng của mình phuø hôïp vôùi khaû naêng, ñaëc ñieåm taâm lyù vaø ñieàu kieän hoïc taäp của töøng caù nhaân. - Reøn luyeän tính ñoäc laäp, töï chuû vaø saùng taïo ôû người HS. HS phaûi nhaãn naïi, caàn cuø vaø chaêm chæ khi ngoài hoïc vôùi MVT. Ñaây laø neùt nhaân caùch caàn thieát phaûi hình thaønh cho HS. - Caùc MVT khi keát noái vaøo maïng maùy tính taïo ñieàu kieän ñeå tieán haønh ñaøo taïo töø xa moät caùch thuaän tieän. GV coù theå ñieàu khieån quaù trình hoïc taäp cuøng luùc cho nhieàu HS ôû nhieàu ñòa ñieåm khaùc nhau. Vieäc söû duïng MVT coøn coù theå giuùp linh hoaït hoùa hình thöùc toå chöùc DH, khoâng coøn goø boù trong moät hình thöùc lôùp - baøi truyeàn thoáng. Hoïc taäp vôùi MVT coù theå tieán haønh döôùi hình thöùc hoïc taäp khoâng lôùp. - Ngoaøi ra, thoâng qua maïng Internet, chuùng ta coù theå caäp nhaät ñöôïc những thoâng tin môùi nhaát lieân quan ñeán noäi dung baøi hoïc hoặc tìm kieám, choïn loïc ñöôïc nhieàu öùng duïng thöïc tieãn cuûa kieán thöùc. Lyù luaän DH quan nieäm rằng moät quaù trình DH bao goàm caùc chöùc naêng: cuûng coá trình ñoä tri thöùc xuaát phaùt của HS; xaây döïng tri thöùc môùi; oân luyeän vaø vaän duïng tri thöùc; toång keát heä thoáng hoùa kieán thöùc; kieåm tra ñaùnh giaù trình ñoä tri thöùc, kyõ naêng của HS. Ñoù laø naêm chöùc naêng lyù luaän DH của quaù trình DH. Theo caùc nhaø sö phaïm, vôùi tö caùch laø moät PTDH, MVT coù theå ñöôïc söû duïng ôû caûø moïi chöùc naêng lyù luaän DH aáy. 1.2.2. Chöùc naêng PTDH của MVT trong DH vaät lyù Trong DH vaät lyù, vôùi tö caùch laø moät PTDH hieän ñaïi, MVT coù theå thöïc hieän moät soá chöùc naêng sau: • MVT laøm phöông tieän nghe nhìn: MVT vôùi naêng löïc ñoà hoïa phong phuù vaø khaû naêng xöû lyù nhieàu kieåu döõ lieäu khaùc nhau (vaên baûn, ñoà hoïa, aâm thanh, phim video…) coù theå giuùp bieåu dieãn caùc moâ hình vaät lyù, moâ phoûng, minh hoïa cho caùc hiện tượng, quaù trình vaät lyù, laøm taêng theâm tính tröïc quan, taïo ñieàu kieän cho HS hieåu roõ bản chất của caùc hiện tượng vaät lyù, naém vöõng caùc khaùi nieäm tröøu töôïng. • Löu tröõ, truyeàn daãn vaø xöû lyù thoâng tin: MVT coù khaû naêng löu tröõ thoâng tin raát lôùn thoâng qua caùc thieát bò nhôù nhö ñóa töø, baêng töø, ñóa CD-ROM…. Caùc döõ lieäu lieân quan ñeán baøi hoïc ñeàu coù theå löu tröõ treân MVT. Khi keát noái vaøo heä thoáng maïng, ñaëc bieät laø maïng Internet thì khaû naêng tìm kieám, löu tröõ thoâng tin treân MVT caøng ñöôïc phaùt huy maïnh meõ. Theá maïnh của MVT chính laø khaû naêng xöû lyù thoâng tin moät caùch nhanh choùng, chính xaùc. Töø caùc ngaân haøng döõ lieäu treân MVT, söû duïng caùc chöông trình xöû lyù thích hôïp, ta coù theå laáy ra ñöôïc caùc thoâng tin caàn thieát phuïc vuï cho quaù trình daïy hoïc. Ñaëc bieät, trong caùc tröôøng hôïp ñaøo taïo töø xa, MVT laø moät phöông tieän truyeàn daãn thoâng tin, giuùp thöïc hieän töông taùc giöõa người daïy vaø người hoïc, giöõa người hoïc vaø cô sôû ñaøo taïo… • Hoã trôï HS trong oân taäp, kieåm tra, ñaùnh giaù kieán thöùc HS: Thoâng qua caùc phaàn meàm oân taäp, kieåm tra, ñaùnh giaù ñöôïc xaây döïng, MVT coù theå giuùp HS töï oân taäp vaø kieåm tra, ñaùnh giaù kieán thöùc của mình. Ñaëc bieät, coù theå ñöa vaøo chöông trình oân taäp những söï kieän thöïc tieãn taïo cô hoäi cho HS gaén hoaït ñoäng hoïc taäp trong nhaø tröôøng vôùi thöïc teá öùng duïng của ñôøi soáng xaõ hoäi. • Thieát keá caùc moâ hình vaät lyù, töï ñoäng hoùa caùc thí nghieäm vaät lyù: Hieän nay coù raát nhieàu phaàn meàm hoã trôï cho coâng vieäc thieát keá caùc moâ hình, thí nghieäm vaät lyù treân maùy tính. Trong tröôøng hôïp khoâng tieán haønh ñöôïc caùc thí nghieäm thöïc thì GV coù theå söû duïng caùc phaàn meàm naøy ñeå thieát keá caùc sô ñoà thí nghieäm, thöïc hieän caùc thí nghieäm aûo treân maùy tính. Ngoaøi ra, MVT coøn coù theå xöû lyù caùc tín hieäu ñieän sau khi ñaõ ñöôïc soá hoùa. Theo nguyeân taéc naøy, coù theå thieát keá caùc thí nghieäm vaät lyù coù söï trôï giuùp của MVT. Luùc naøy, MVT ñoùng vai troø nhö moät maùy ño vaïn naêng, coù theå giuùp ño caùc ñaïi löôïng vaät lyù, tính toaùn caùc ñaïi löôïng lieân quan khaùc thoâng qua caùc coâng thöùc vaät lyù. 1.2.3. Caùc hình thöùc söû duïng MVT laøm PTDH - Hình thöùc 1: GV söû duïng MVT laøm phöông tieän giaûng daïy, truyeàn thuï tri thöùc. GV söû duïng MVT ñeå bieåu dieãn coøn HS thì quan saùt những dieãn bieán treân maøn hình ñeå thu nhaän thoâng tin vaø tham gia vaøo quaù trình xöû lyù thoâng tin. Hình thöùc naøy coù theå giuùp tích cöïc hoùa HS trong giôø hoïc nhöng chöa taïo ñieàu kieän cho HS phaùt huy tính töï löïc, chuû ñoäng, saùng taïo. Trong thöïc teá daïy hoïc ôû nöôùc ta hieän nay, haàu heát caùc GV söû duïng hình thöùc naøy. - Hình thöùc 2: HS söû duïng MVT döôùi söï höôùng daãn vaø ñieàu khieån của GV. GV giao cho HS những nhieäm vuï cuï theå, höôùng daãn, theo doõi vaø ñieàu chænh vieäc hoïc taäp của HS. Vôùi hình thöùc naøy, HS phaùt huy ñöôïc tính ñoäc laäp, saùng taïo ñeå tìm caùch thöïc hieän những nhieäm vuï ñöôïc giao. - Hình thöùc 3: HS ñoäc laäp söû duïng MVT. HS söû duïng caùc phaàn meàm daïy hoïc treân MVT ñeå oân taäp, kieåm tra kieán thöùc döôùi daïng traéc nghieäm khaùch quan. Ñaëc bieät, khi söû duïng caùc Website giaùo duïc thì hình thöùc naøy ñöôïc söû duïng nhieàu nhaát, giuùp reøn luyeän vaø phaùt huy khaû naêng töï hoïc của HS. 1.2.4. Tình hình öùng duïng CNTT trong ñoåi môùi PPDH ôû nöôùc ta hieän nay Hieän nay CNTT ñaõ aûnh höôûng saâu saéc tôùi giaùo duïc vaø d9aøo taïo treân nhieàu khía caïnh, trong ñoù coù caû ñoåi môùi phöông phaùp giaûng daïy, ñoåi môùi coâng ngheä daïy vaø hoïc. Ñoåi môùi phöông phaùp giaûng daïy bằng CNTT laø moät chuû ñeà lôùn ñöôïc UNESCO chính thöùc ñöa ra thaønh chöông trình tröôùc ngöôõng cöûa của theá kyû 21 vaø UNESCO döï ñoaùn seõ coù söï thay ñoåi neàn giaùo duïc moät caùch caên baûn vaøo ñaàu theá kyû 21 do aûnh höôûng của CNTT [23] Rieâng ôû Vieät Nam, vieäc öùng duïng CNTT trong ñoåi môùi phöông phaùp daïy vaø hoïc ñang laø vaán ñeà mang tính thôøi söï, ñöôïc caùc nhaø quaûn lyù giaùo duïc vaø nhieàu GV quan taâm. Ñaõ coù nhieàu coâng trình nghieân cöùu, nhieàu cuoäc hoäi thaûo vôùi caùc quy moâ khaùc nhau ñöôïc toå chöùc ôû moät soá nôi nhö Haø Noäi, TP. HCM, Vinh, Hueá, Ñoàng Nai…veà söû duïng CNTT trong daïy hoïc. Theo ñaùnh giaù ban ñaàu thì hieäu quaû của vieäc öùng duïng CNTT trong daïy hoïc laø khaù khaû quan, caøng khaúng ñònh vai troø quan troïng của CNTT trong vieäc ñoåi môùi PP daïy vaø hoïc. Tuy nhieân, xeùt treân dieän roäng, tình hình öùng duïng CNTT trong daïy hoïc ôû nöôùc ta coøn gaëp nhieàu khoù khaên, haïn cheá nhö : - Nhaän thöùc của GV vaø HS: Nhieàu GV, SV sö phaïm chöa quan taâm tôùi vieäc öùng duïng CNTT vaøo quaù trình giaùo duïc do ñaõ quen vôùi caùc PPDH truyeàn thoáng. Ñaây laø khoù khaên coù tính taát yeáu của quaù trình phaùt trieån. - Cô sôû haï taàng CNTT coøn thaáp: ñaây laø vaán ñeà nan giaûi nhaát. ÖÙng duïng CNTT trong giaùo duïc ñi lieàn vôùi ñaàu tö heä thoáng maùy tính, maïng maùy tính noäi boä, maïng Internet phuïc vuï cho GV vaø HS, caùc thieát bò ngoaïi vi nhö maùy chieáu, heä thoáng cung caáp ñieän, phoøng maùy ñaït tieâu chuaån,… laø khoù khaên lôùn khoâng deã giaûi quyeát treân dieän roäng. - Trình ñoä tin hoïc của GV vaø HS coøn coù những baát caäp vôùi caùc öùng duïng cuï theå của caùc phaàn meàm, caùc thí nghieäm vôùi maùy tính… - Hình thöùc toå chöùc lôùp - baøi truyeàn thoáng seõ coù những ñieàu chænh khi ñöa CNTT vaøo daïy hoïc. Thay ñoåi hình thöùc toå chöùc lôùp hoïc, phöông thöùc daïy vaø hoïc seõ gaây khoù khaên cho caû GV, HS vaø caû caùc nhaø quaûn lyù giaùo duïc. Chaúng haïn muoán toå chöùc moät giôø hoïc bằng baøi giaûng ñieän töû, söû duïng projector trang bò cho toaøn tröôøng (vì khoâng coù ñieàu kieän trang bò ñeán töøng lôùp hoïc) thì phaûi coù söï di chuyeån ñòa ñieåm hoïc taäp, GV seõ phaûi maát thôøi gian cho vieäc chuaån bò PTDH cho giôø hoïc ñoù [30] Beân caïnh những khoù khaên treân, tình hình öùng duïng CNTT trong daïy hoïc ôû nöùôc ta coøn moät haïn cheá khaùc, ñoù laø caùch tieáp caän CNTT coøn thieân veà phía GV, hình thöùc söû duïng MVT laøm PTDH chuû yeáu laø hình thöùc 1 - GV söû duïng MVT laøm phöông tieän giaûng daïy, truyeàn thuï tri thöùc - MVT ñöôïc söû duïng chuû yeáu ñeå hoã trôï, giaûm thieåu coâng vieäc của GV, giaûm thôøi gian cô hoïc (vieát, veõ,..) treân lôùp laø chính, chöa phaùt huy ñöôïc vai troø của CNTT ñoái vôùi vieäc hoïc taäp của HS. Ñaây laø quan nieäm khaù xa so vôùi quan nieäm tieân tieán veà söû duïng CNTT trong daïy hoïc treân theá giôùi: CNTT ñöôïc söû duïng nhö phöông tieän hoã trôï cho HS trong vieäc tìm kieám, khai thaùc, caäp nhaät, xöû lyù thoâng tin khi giaûi quyeát nhieäm vuï hoïc taäp. 1.2.5. Söû duïng Website trong DH vaät lyù 1.2.5.1. Öu theá của Website trong daïy hoïc vaät lyù Website, vôùi tö caùch laø moät phaàn meàm daïy hoïc, khi söû duïng trong daïy hoïc vaät lyù coù theå giuùp khai thaùc toát caùc chöùc naêng PTDH của MVT: Š Tröùôc heát, Website coù theå chöùa moät dung löôïng lôùn caùc kieåu döõ lieäu khaùc nhau phuïc vuï cho moïi chöùc naêng của quaù trình daïy hoïc. Nhôø chöùc naêng sieâu lieân keát (hyperlink), treân Website, ngoaøi noäi dung caùc baøi hoïc (vôùi soá löôïng khoâng haïn cheá - coù theå laø moät chöông, moät phaàn của moân hoïc hoặc của nhieàu moân hoïc khaùc nhau) GV coù theå ñöa vaøo nhieàu noäi dung ña daïng, phong phuù khaùc theo moät caáu truùc, traät töï ñaõ ñònh tröôùc nhaèm hoã trôï hoaït ñoäng daïy vaø hoïc nhö sau: - Caùc phaàn meàm thieát keá caùc thí nghieäm moâ phoûng, caùc hình aûnh tónh hoặc ñoäng, caùc video clip… ñeå minh hoïa cho caùc hiện tượng vaät lyù, caùc moâ hình hoặc caùc quaù trình vaät lyù. - Caùc caâu hoûi lyù thuyeát, caùc baøi taäp ñònh tính hoặc ñònh löôïng phong phuù, ña daïng do GV söu taàm, choïn loïc töø nhieàu nguoàn khaùc nhau giuùp HS reøn luyeän kyõ naêng giaûi baøi taäp, cuûng coá, vaän duïng vaø khaéc saâu kieán thöùc. - Caùc maåu chuyeän sinh ñoäng gaén lieàn vôùi teân tuoåi vaø söï nghieäp của caùc nhaø vaät lyù vaø những phaùt minh của hoï coù lieân quan ñeán kieán thöùc baøi hoïc. Nhöõng maåu chuyeän lòch söû naøy vaø göông saùng của caùc nhaø vaät lyù chaúng những giuùp cho HS taêng theâm höùng thuù khi tieáp thu caùc kieán thöùc vaät lyù maø coøn goùp phaàn giaùo duïc cho caùc em loøng yeâu khoa học. - Caùc thoâng tin hoã trôï cho baøi giaûng. Nhöõng thoâng tin naøy khoâng coù trong caùc taøi lieäu giaùo khoa, do GV söu taàm, choïn loïc töø nhieàu nguoàn khaùc nhau vaø ñöa vaøo Website. Chuùng raát coù ích ñoái vôùi HS, giuùp caùc em môû roäng noäi dung baøi hoïc, naém ñöôïc những öùng duïng thöïc tieãn của caùc kieán thöùc vaät lyù trong khoa hoïc, coâng ngheä vaø ñôøi soáng. - GV coøn coù theå ñöa vaøo Website những baøi oân taäp, kieåm tra kieán thöùc của HS. Ñaëc bieät, neáu GV coù khaû naêng laäp trình seõ thieát keá những phaàn meàm kieåm tra, ñaùnh giaù coù cho ñieåm vaø ñöa vaøo Website ñeå giuùp HS töï kieåm tra, ñaùnh giaù keát quaû hoïc taäp của mình. - GV cuõng coù theå ñöa vaøo Website nhieàu noäi dung phuï trôï khaùc nhö: caùc tra cöùu vaät lyù, teân caùc taøi lieäu hoặc ñòa chæ caùc trang Web tham khaûo ñeå giuùp HS nhanh choùng xaùc ñònh ñöôïc nguoàn thoâng tin caàn thieát cho hoaït ñoäng töï tìm toøi, nghieân cöùu của mình. - Ngoaøi ra ñeå taïo theâm höùng thuù cho HS khi hoïc taäp treân Website, GV coù theå ñöa vaøo ñaây những tieát muïc thö giaõn coù choïn loïc nhö : chuyeän vui caùc nhaø vaät lyù, những maåu chuyeän cöôøi mang maøu saéc vaät lyù… ŠNeáu nhö caùc baøi giaûng ñieän töû thieát keá treân PowerPoint chæ döøng laïi ôû vieäc söû duïng MVT laøm phöông tieän nghe nhìn (treân thöïc teá cho thaáy nhieàu GV chæ möôïn neàn PowerPoint thay cho neàn baûng vaø chöõ phaán), Website - vôùi tö caùch laø moät phaàn meàm DH - coù theå giuùp khai thaùc ñoàng thôøi nhieàu chöùc naêng khaùc PTDH của MVT nhö: löu tröõ vaø truyeàn daãn thoâng tin; hoã trôï HS trong oân taäp; kieåm tra, ñaùnh giaù kieán thöùc HS … ŠVieäc söû duïng Website hoã trôï DH coøn goùp phaàn laøm ña daïng, phong phuù hôn hình thöùc söû duïng MVT laøm PTDH. Neáu söû duïng caùc baøi giaûng ñieän töû thieát keá treân PowerPoint, GV haàu nhö chæ söû duïng MVT laøm phöông tieän truyeàn thuï tri thöùc (hình thöùc 1).. Vôùi Website hoã trôï DH, HS coù theå tröïc tieáp hoïc taäp treân MVT döôùi söï höôùng daãn vaø ñieàu khieån của GV (hình thöùc 2) hoặc coù theå ñoäc laäp töï hoïc theo nhòp ñoä phuø hôïp vôùi khaû naêng của moãi caù nhaân (hình thöùc 3). Caùc hình thöùc hoïc taäp naøy roõ raøng laø phaùt huy ñöôïc tính ñoäc laäp saùng taïo cuûa HS, giuùp caùc em boài döôõng ñöôïc naêng löïc töï hoïc. ŠNgoaøi ra neáu ñöôïc ñöa leân maïng Internet, Website coøn laø moät dieãn ñaøn - nôi trao ñoåi thoâng tin giöõa GV vôùi GV, giöõa GV vaø HS hoặc giöõa caùc HS vôùi nhau. 1.2.5.2. Caùc hình thöùc trieån khai öùng duïng Website trong DH Caên cöù vaøo tình hình cô sôû vaät chaát, trang thieát bò daïy hoïc vaø kinh phí, coù theå tieán haønh caøi ñaët vaø khai thaùc caùc Website döôùi caùc hình thöùc sau ñaây: - Caøi ñaët Website treân caùc maùy tính caù nhaân. Hình thöùc naøy cho pheùp phoå bieán caùc Website ñeán töøng HS maø gia ñình coù trang bò cho maùy tính caù nhaân. Ñaây laø hình thöùc ñôn giaûn, reû tieàn vaø thuaän lôïi vì HS khoâng caàn trang bò theâm baát kyø thieát bò ngoaïi vi naøo ngoaøi chieác maùy tính ñaõ coù. Caùc em coù theå hoïc taäp taïi nhaø, khoâng haïn cheá thôøi gian. Tuy nhieân, hình thöùc naøy chöa khai thaùc ñöôïc heát caùc chöùc naêng của trang Web. - Caøi ñaët Website leân heä thoáng maïng cuïc boä của tröôøng. Hieän nay nhieàu tröôøng hoïc ñaõ laép ñaët moät soá phoøng maùy coù noái maïng cuïc boä. Website ñöôïc caøi leân maùy chuû, HS khai thaùc truy caäp Website töø caùc maùy traïm. GV coù theå söû duïng caùc phoøng maùy naøy ñeå toå chöùc hoïc taäp cho HS. - Ñöa Website leân maïng Internet thoâng qua nhaø cung caáp dòch vuï Internet ñeå phoå bieán Website treân phaïm vi toaøn theá giôùi. Vôùi hình thöùc naøy người ñaêng kyù söû duïng dòch vuï phaûi traû tieàn thueâ bao thaùng cho nhaø cung caáp dòch vuï. Tuy nhieân khi ñöa Website leân maïng, chuùng ta coù theå khai thaùc toái ña theá maïnh maø Internet mang laïi [17]. 1.3. TÌNH HÌNH NGHIEÂN CÖÙU THIEÁT KEÁ VAØ SÖÛ DUÏNG WEBSITE HOà TRÔÏ DAÏY HOÏC ÔÛ TRÖÔØNG CÑSP ÑOÀNG NAI 1.3.1. Tình hình öùng duïng CNTT trong ñoåi môùi PPDH ôû tröôøng CÑSP Ñoàng Nai: Cuõng gioáng nhö caùc tröôøng ñaïi hoïc vaø cao ñaúng trong caû nöôùc, taäp theå GV tröôøng CÑSP Ñoàng Nai cuõng tích cöïc söû duïng CNTT trong vieäc ñoåi môùi PPDH theo höôùng phaùt huy tính tích cöïc, töï löïc của SV. Ban Giaùm hieäu nhaø tröôøng cuõng raát chuù troïng veà vaán ñeà naøy vaø ñaõ ñöa ra moät soá bieän phaùp hoã trôï GV nhö: - Thöôøng xuyeân toå chöùc những lôùp boài döôõng kieán thöùc tin hoïc cho GV. Qua caùc lôùp boài döôõng naøy, GV ñöôïc hoïc caùch soaïn thaûo vaên baûn treân Word, xöû lyù baûng tính treân Excel, soaïn giaùo aùn ñieän töû treân PowerPoint vaø caùch tìm kieám, taûi thoâng tin töø Internet … - Daønh ra hai phoøng hoïc coù trang bò MVT vaø maùy chieáu khueách ñaïi (projector) ñeå cho GV söû duïng khi daïy những tieát coù söû duïng giaùo aùn ñieän töû. - Haøng naêm ñeàu toå chöùc hoäi giaûng caùc caáp (caáp khoa, caáp tröôøng). ÔÛ hoäi giaûng caáp khoa, taát caû GV ñeàu phaûi tham gia vôùi tieâu chí ñaùnh giaù giôø daïy toát laø giôø daïy coù theå hieän söï ñoåi môùi PP daïy vaø hoïc. Rieâng hoäi giaûng caáp tröôøng ñöôïc toå chöùc döôùi daïng hoäi giaûng chuyeân ñeà (GV tham gia hoäi giaûng phaûi ñöa ra moät PP daïy vaø hoïc sao cho phaùt huy ñöôïc tính tích cöïc, töï löïc của SV döôùi daïng moät chuyeân ñeà nghieân cöùu vaø giaûng moät tieát ñeå minh hoaï cho PP ñoù). Haàu heát caùc tieát hoäi giaûng caáp tröôøng ñeàu coù söû duïng MVT laøm PTDH. - Khuyeán khích caùc GV choïn ñeà taøi nghieân cöùu khoa học haøng naêm laø caùc ñeà taøi coù lieân quan ñeán vieäc ñoåi môùi PP daïy vaø hoïc coù chuù troïng ñeán vieäc öùng duïng CNTT trong daïy hoïc. Tuy nhieân hieäu quaû của vieäc ñoåi môùi cuõng coøn haïn cheá do nhieàu nguyeân nhaân, trong ñoù theo toâi, moät trong những nguyeân nhaân chính laø moät soá GV raát ngaïi ñoåi môùi PPDH. Maët khaùc, trình ñoä tin hoïc của GV coøn chöa ñoàng ñeàu. Ngoaøi caùc tieát hoäi giaûng coù söû duïng giaùo aùn ñieän töû, ña soá caùc tieát daïy của nhieàu GV vaãn söû duïng PTDH duy nhaát: phaán traéng, baûng ñen. Ngay caû caùc tieát coù söû duïng giaùo aùn ñieän töû thì hình thöùc toå chöùc daïy hoïc phoå bieán vaãn laø dieãn giaûng theo kieåu thoâng baùo - taùi hieän, GV vaãn coøn “ñoäc thoaïi”, SV thuï ñoäng nghe giaûng vaø ghi cheùp, MVT chæ ñoùng vai troø laøm taêng tính tröïc quan trong giôø hoïc. 1.3.2. Tình hình nghieân cöùu söû duïng Website hoã trôï DH Vieäc thieát keá caùc Website hoã trôï DH cuõng ñöôïc moät soá GV toå Tin hoïc choïn laøm ñeà taøi nghieân cöùu khoa học haøng naêm. Tuy nhieân caùc ñeà taøi naøy vaãn coøn mang tính chaát ñoái phoù, sau khi ñöôïc nghieäm thu chöa ñöôïc mang ra söû duïng. Song, vôùi söï ñoäng vieân, khuyeán khích của Ban giaùm hieäu nhaø tröôøng, vieäc thieát keá vaø söû duïng Website hoã trôï daïy hoïc caùc boä moân seõ laø moät höôùng ñi taát yeáu trong vaøi naêm tôùi vaø ñang laø muïc tieâu phaán ñaáu của caùc GV tröôøng CÑSP Ñoàng Nai. 1.4. KEÁT LUAÄN CUÛA CHÖÔNG I Qua chöông ñaàu tieân của luaän vaên, toâi ñaõ nghieân cöùu cô sôû của vieäc söû duïng Website hoã trôï daïy hoïc nhaèm phaùt huy tính tích cöïc, töï löïc của SV. Coù theå toùm taét noäi dung của chöông nhö sau: - Caùc ñònh höôùng cô baûn của vieäc ñoåi môùi PPDH ñaïi hoïc hieän nay laø: boài döôõng naêng löïc töï hoïc, töï nghieân cöùu cho SV; taïo ñieàu kieän cho SV phaùt trieån tö duy saùng taïo; reøn luyeän kyõ naêng thöïc haønh… - Caùc tieâu chí quan troïng ñeå löïa choïn PPDH ñaïi hoïc hieän nay laø: noäi dung caàn theå hieän bao quaùt laø daïy caùch hoïc, hoïc caùch hoïc; phaåm chaát caàn phaùt huy maïnh meõ laø tính chuû ñoäng của người hoïc; bieän phaùp caàn khai thaùc trieät ñeå laø CNTT- TTM. - Moät soá yeâu caàu veà ñoåi môùi PP daïy vaø PP hoïc ôû tröôøng CÑSP hieän nay laø: giaûm thôøi gian dieãn giaûng treân lôùp, taêng cöôøng toå chöùc hoaït ñoäng töï hoïc cho SV; naâng cao chaát löôïng seminar; tích cöïc söû duïng CNTT-TT ñeå hoã trôï ñaéc löïc cho hoaït ñoäng hoïc taäp; taïo ñieàu kieän cho SV phaùt trieån naêng löïc töï ñaùnh giaù. - Döïa treân cô sôû taâm lyù hoïc vaø lyù luaän DH, MVT vôùi tö caùch laø moät PTDH hieän ñaïi coù theå mang laïi nhieàu hieäu quaû tích cöïc trong DH. - Trong DH vaät lyù, MVT coù theå ñaûm nhaän nhieàu chöùc naêng nhö: laøm phöông tieän nghe nhìn; löu tröõ, truyeàn daãn vaø xöû lyù thoâng tin; hoã trôï HS trong oân taäp, kieåm tra, ñaùnh giaù kieán thöùc HS; thieát keá caùc moâ hình vaät lyù, töï ñoäng hoùa caùc thí nghieäm vaät lyù… - Coù 3 hình thöùc söû duïng MVT trong DH: GV söû duïng MVT laøm phöông tieän giaûng daïy, truyeàn thuï tri thöùc; HS söû duïng MVT döôùi söï höôùng daãn vaø ñieàu khieån của GV; HS ñoäc laäp söû duïng MVT. -Vôùi tö caùch laø moät phaàn meàm DH, Website khi söû duïng trong DH seõ giuùp khai thaùc toát caùc chöùc naêng PTDH của MVT; goùp phaàn laøm phong phuù hình thöùc söû duïng MVT laøm PTDH. Khi hoïc taäp treân Website, ngöôøi hoïc seõ phaùt huy ñöôïc tính tích cöïc, töï löïc, boài döôõng ñöôïc naêng löïc töï hoïc. - Caùc hình thöùc trieån khai öùng duïng Website trong DH: caøi ñaët Website leân caùc maùy tính caù nhaân; caøi ñaët Website leân heä thoáng maïng cuïc boä của nhaø tröôøng; caøi ñaët Website leân maïng Internet. - Vieäc öùng duïng CNTT trong ñoåi môùi PPDH ôû tröôøng CÑSP Ñoàng Nai böôùc ñaàu ñöôïc nhieàu GV quan taâm vaø thöïc hieän. Tuy nhieân haàu heát chæ döøng laïi ôû vieäc söû duïng caùc baøi giaûng ñieän töû ñöôïc thieát keá treân PowerPoint. Vieäc nghieân cöùu thieát keá vaø söû duïng caùc Website hoã trôï DH boä moân ñang laø muïc tieâu phaán ñaáu của nhaø tröôøng trong moät vaøi naêm tôùi. Qua phaân tích cô sôû của vieäc söû duïng Website hoã trôï daïy hoïc nhaèm phaùt huy tính tích cöïc, töï löïc của SV, toâi nhaän thaáy vieäc thieát keá vaø söû duïng Website hoã trôï daïy hoïc laø moät höôùng ñi khaù phuø hôïp trong vieäc ñoåi môùi PP daïy vaø hoïc ñaïi hoïc trong giai ñoaïn hieän nay. Chöông 2 QUY TRÌNH THIEÁT KEÁ VAØ SÖÛ DUÏNG WEBSITE HOà TRÔÏ DAÏY HOÏC CHÖÔNG “DOØNG ÑIEÄN TRONG CAÙC MOÂI TRÖÔØNG” ._. hoàn toàn cho mạng tinh thể năng lượng mà nó nhận được dưới tác dụng của điện trường, và vì thế, sau mỗi va chạm, electron lại chuyển động với vận tốc ban đầu v0 bằng không. - Lực điện trường tác dụng lên electron: F=eE Gia tốc mà electron thu được: m eEa = Vận tốc của electron cuối quãng đường tự do trung bình: t m eEtavv =+= 0 trong đó t là thời gian trung bình giữa hai lần va chạm. Vận tốc trung bình trong chuyển động có hướng của electron: t m eEv 2 1= TT VvV t λλ ≈+= vì v << TV TVm eEv λ 2 1= E Vm en venj T λ20 0 2 1== Đặt TVm enven λσ 2 0 0 2 1== , ta có: j = σ E (định luật Ohm dạng vi phân) d) Giải thích định luật Joule: - Động năng của electron cuối quãng đường tự do trung bình: 2 2 22 2 222 2 2 1 2 1 2 1 E Vm e m tEemmvW T d λ=== - Số lần va chạm trong 1 giây: λ TV - Năng lượng mà electron truyền cho mạng tinh thể trong 1 giây: 2 2 2 2 22 2 1 2 1 E Vm eVE Vm eVWW T T T T d λ λ λ λ ==×= - Mỗi đơn vị thể tích chứa n0 electron, do đó năng lượng tỏa ra trong một đơn vị thể tích kim loại sau mỗi giây là: 22 2 0 0 2 1 EE Vm enWnQ T σλ === Q = σ E2 (định luật Joule dạng vi phân) 5) Những hạn chế của thuyết electron: Tuy có nhiều thành công như đã nêu ở trên nhưng thuyết electron cổ điển về kim loại cũng đã đưa đến những kết quả mâu thuẫn với thực nghiệm. Ví dụ: Thuyết electron đưa đến biểu thức của điện dẫn suất: TVm en λσ 2 0 2 1= mà m kTV T π 8= suy ra σ ∼ T 1 Tuy nhiên, theo thực nghiệm ρ ∼ T => σ ∼ 1/T Vậy giữa lý thuyết và thực nghiệm không phù hợp với nhau Thiếu sót cơ bản của thuyết electron là về mặt phương pháp luận. Thuyết electron đã vận dụng các quy luật của thế giới vĩ mô vào các đối tượng vi mô. Cụ thể là: - Chuyển động của electron tự do trong kim loại không tuân theo các định luật của cơ học cổ điển mà tuân theo các định luật phức tạp hơn của cơ học lượng tử. - Tương tác giữa các electron bắt đầu có vai trò quyết định ở nhiệt độ thấp, còn tương tác giữa các electron và ion không phải là chỉ biểu hiện ở các va chạm giữa chúng, mà thực tế là, các electron chuyển động trong điện trường tuần hoàn của mạng tinh thể. -Các electron không tuân theo định luật phân bố Maxwell – Bollzmann như khí lý tưởng, mà tuân theo các định luật thống kê lượng tử Tóm lại, chỉ có cơ học lượng tử mới phản ánh đúng chuyển động và quy luật phân bố của electron. II) Hiện tượng điện ở bề mặt kim loại và ở chỗ tiếp xúc giữa hai kim loại: 1) Hiện tượng điện ở bề mặt kim loại-Công thoát và thế hiệu mặt ngoài: Đặt vấn đề: Electron chuyển động tự do trong mạng tinh thể, tại sao chúng không thể thoát ra khỏi kim loại được? Ở điều kiện bình thường hầu hết các electron tự do đều bị giữ lại trong kim loại vì hai lý do: - Khi một electron vượt ra khỏi mặt ngoài của kim loại thì mặt ngoài kim loại trở nên mang điện tích +e và do đó có tác dụng hút electron trở lại - Tuy vậy, một số electrôn tự do có vận tốc chuyển đông nhiệt lớn và ở sát mặt ngoài kim loại vẫn có thể thoát khỏi kim loại được. Do bị hút trở lại, chúng tạo thành một đám mây electron rất mỏng (độ dày khoảng 10-9mét) bao quanh kim loại. Trong khi đó, lớp sát mặt ngoài của kim loại vì thiếu electron nên mang điện dương. Hai lớp điện âm và dương ấy hợp thành một lớp điện kép. Điện trường E bên trong lớp điện kép này hướng từ trong ra ngoài. Vì vậy, khi một electron của kim loại muốn vượt qua lớp điện kép thì bị điện trường đó ngăn lại. Do đó muốn thoát ra khỏi kim loại, electron phải có đủ năng lượng để thắng hai sự cản trở trên. Công thoát A là năng lượng tối thiều phải cung cấp cho một electron tự do để có thể bứt nó ra khỏi mặt ngoài kim loại. Gọi ϕ là thế hiệu giữa hai lớp điện kép trên, ϕ được gọi là thế hiệu mặt ngoài kim loại Giữa thế hiệu mặt ngoài và công thoát A của electron liên hệ nhau qua công thức: A=eϕ A và ϕ là những đại lượng đặc trưng của kim loại, phụ thuộc bản chất mặt ngoài kim loại và nhiệt độ. Ở nhiệt độ bình thường, đa số các electron đều nằm trong kim loại. 2) Hiện tượng điện ở chỗ tiếp xúc giữa hai kim loại-Các thế hiệu tiếp xúc: Năm 1797 Volta đã khám phá ra rằng nếu cho hai kim loại tiếp xúc chặt chẽ với nhau thì giữa chúng sẽ xuất hiện một thế hiệu gọi là thế hiệu tiếp xúc a) Hiện tượng: Cho hai mảnh kim loại 1 và 2 có mật độ electron tự do khác nhau là n01 và n02 khác nhau tiếp xúc nhau. Thực nghiệm chứng tỏ giữa hai thanh có xuất hiện các hiệu điện thế tiếp xúc: - Giữa C và D : có thế hiệu tiếp xúc trong, ký hiệu Ui - Giữa A và B : có thế hiệu tiếp xúc ngoài, ký hiệu Ue b) Giải thích: Sự xuất hiện thế hiệu tiếp xúc giữa hai kim loại là do hai nguyên nhân: thứ nhất là mật độ electron tự do trong hai kim loại đó khác nhau và thứ hai là do thế hiệu mặt ngoài của hai kim loại đó khác nhau ™ Thế hiệu tiếp xúc trong : Thế hiệu tiếp xúc trong xuất hiện do sự khác nhau về mật độ electron tự do Giả sử mật độ electron tự do trong hai kim loại đó là n01 và n02 và n01 > n02 -Tại mối hàn (chỗ tiếp xúc giữa hai kim loại) có hai dòng electron khuếch tán ngược chiều nhau: dòng từ kim loại 1 sang kim loại 2 và dòng từ kim loại 2 sang kim loại 1. Vì n01 > n02 nên dòng từ kim loại 1 sang kim loại 2 mạnh hơn dòng từ kim loại 2 sang kim loại 1. Kim loại 1 mất bớt electron nên tích điện dương, kim loại 2 nhận thêm electron nên tích điện âm. Kết quả là lớp điện kép này sinh ra một điện trường tiếp xúc txE có chiều từ kim loại 1 sang kim loại 2. txE có tác dụng cân bằng hai dòng khuếch tán ( txE kích thích dòng electron từ kim loại 2 sang kim loại 1 và cản trở dòng từ kim loại 1 sang kim loại 2). Cuối cùng sự chuyển electron đạt đến trạng thái cân bằng động (dòng electron từ kim loại 1 sang kim loại 2 = dòng electron từ kim loại 2 sang kim loại 1), ở chỗ tiếp xúc giữa hai kim loại sẽ có một thế hiệu ổn định, đó chính là thế hiệu tiếp xúc trong Ui (có giá trị khoảng 10-2 – 10-3 V) Sử dụng thuyết electron để xác định Ui : Trong giáo trình vật lý phân tử ta đã biết rằng mật độ phân tử khí tuân theo công thức phân bố Boltzmann: kT W enn Δ−= 0 trong đó n và n0 là mật độ phân tử khí ở những điểm có độ chênh lệch về thế năng là ΔW. Vì tập hợp các electron tự do trong kim loại được xem là khí electron nên trong trường hợp hai kim loại tiếp xúc nhau, ta có: ΔW=-eUi và: 02 01 02 01 02 01 0201 lnln n n e kTUhay kT eU n ne n nenn iikT eU kT eU ii ==⇒=⇒= ™ Thế hiệu tiếp xúc ngoài: Nguyên nhân xuất hiện thế hiệu tiếp xúc ngoài là do sự khác nhau giữa các thế hiệu mặt ngoài giữa hai kim loại. Giả sử ϕ2>ϕ1 với ϕ2 : thế hiệu mặt ngoài kim loại 2 ϕ1 :thế hiệu mặt ngoài kim loại 1 Xác định thế hiệu mặt ngoài Ue = VA - VB Trên sơ đồ điện thế ta thấy: -Từ điểm A đi vào kim loại 1 điện thế tăng đột ngột một lượng ϕ1 -Từ điểm A đến điểm C điện thế không đổi (các kim loại ở trạng thái cân bằng tĩnh điện nên là những vật đẳng thế) -Từ điểm C sang điểm D điện thế biến đổi một lượng Ui -Từ kim loại 2 ra điểm B điện thế giảm đột ngột một lượng ϕ2 Trên hình vẽ ta thấy Ue = VA – VB = ϕ2 ± Ui - ϕ1 Vì Ui << ϕ ( ϕ cở vài vôn còn Ui cở 10-2 ÷10-3 vôn nên có thể bỏ qua Ui) Ö Ue = ϕ2 - ϕ1 Nếu có nhiều kim loại nối tiếp nhau thì thế hiệu tiếp xúc ngoài Ue chỉ phụ thuộc bản chất kim loại ở hai đầu Thực vậy, giả sử cho 4 mảnh kim loại khác nhau nối tiếp nhau, cắt tưởng tượng kim loại 2 và kim loại 3 theo những đường aa và bb VA – Va = ϕ2 - ϕ1 Va – Vb = ϕ3 - ϕ2 Vb – VB = ϕ4 - ϕ3 Ue = VA – VB = ϕ4 - ϕ1 Nếu có nhiều kim loại nối nhau thành mạch kín thì Ue = 0 và ∑Ui =0 khi nhiệt độ trên các kim loại bằng nhau và ∑Ui ≠ 0 khi nhiệt độ không đều. III) Các hiện tượng nhiệt điện 1) Hiện tượng Seebeek: (1821) a) Hiện tượng: Năm 1821, Seebeck đã phát hiện ra rằng nếu hàn hai kim loại khác nhau thành mạch kín và giữ cho nhiệt độ hai mối hàn chênh lệch nhau thì trong mạch kín sẽ có một dòng điện. Hệ thống hai kim loại khác nhau hàn với nhau thành mạch kín như trên gọi là một cặp nhiệt điện. Cho hai kim loại A và B khác nhau được nối với nhau thành một mạch kín Gọi T1 và T2 lần lượt là nhiệt độ tại mối hàn 1 và mối hàn 2 Khi T1 = T2: không có dòng điện qua mạch Khi T1 ≠ T2 : có dòng điện i qua mạch i: được gọi là dòng nhiệt điện Sự xuất hiện của i chứng tỏ trong mạch tồn tại một thế nhiệt điện động E Đổi dấu so sánh T1 và T2 thì i đổi chiều b) Giải thích: Sự xuất hiện của thế nhiệt điện động E là do hai nguyên nhân: Nguyên nhân 1: Gọi n0A là mật độ electron tự do trong kim loại A Gọi n0B là mật độ electron tự do trong kim loại B Giả sử n0A > n0B Tại mối hàn 1 và mối hàn 2 sẽ xuất hiện các thế hiệu tiếp xúc trong Ui1 và Ui2 như hình vẽ Khi T1 = T2 thì Ui1 = Ui2 => ∑ Ui = 0 => E=0 Khi T1 ≠ T2 thì: ξ1 chính là thành phần thứ nhất của thế nhiệt điện động Nguyên nhân 2: Xét thanh kim loại A: Do T1 > T2 nên dòng electron khuếch tán từ mối hàn 1 sang mối hàn 2 mạnh hơn dòng electron khuếch tán từ mối hàn 2 sang mối hàn 1 (vì electron ở mối hàn 1 có động năng lớn hơn electron ở mối hàn 2). Kết quả là mối hàn 2 sẽ âm hơn mối hàn 1 => trong thanh kim loại A sẽ xuất hiện một thế hiệu khuếch tán nhiệt UđA có chiều như hình vẽ Tương tự, trong thanh kim loại B cũng xuất hiện một thế hiệu khuếch tán nhiệt UđB. UđA và UđB cũng tỉ lệ với hiệu nhiệt độ của hai mối hàn. Đối với kim loại A, ta có: UđA=β1 (T1 – T2) Đối với kim loại B, ta có: UđB=β2 (T1 – T2) ξ2 = UđA - UđB = (β1-β2) (T1 – T2)= β12(T1 – T2) với β12 = β1 - β2 ξ2 chính là thành phần thứ hai của thế nhiệt điện động Thế nhiệt điện động toàn phần: ξ = ξ1 + ξ2 = (α12 +β12) (T1 – T2) Đặt α = α12 +β12 , ta có: ξ = α (T1 – T2) hệ số α được gọi là thế nhiệt điện động riêng của một cặp kim loại đã cho c) Độ lớn của E: Thế nhiệt điện động E tăng không tỉ lệ với nhiệt độ giữa các mối hàn. Vì thế để đặc trưng cho tính chất nhiệt điện của một cặp vật dẫn bất kỳ, người ta đưa ra đại lượng thế nhiệt điện động vi phân α, bằng thế nhiệt điện động xuất hiện khi hiệu nhiệt độ giữa các mối hàn là 10C: α = dE/dT α phụ thuộc bản chất của cặp kim loại, vào trạng thái của chúng, đặc biệt là nhiệt độ Nếu hiệu nhiệt độ T1 – T2 của hai mối hàn không lớn thì ta có: E = α (T1 –T2) 2) Hiện tượng Peltier (1834): a) Hiện tượng: Cho hai thanh kim loại A và B nối với nhau như hình vẽ. Cho dòng điện I chạy qua mạch, ngoài hiện tượng toả nhiệt Joule trong thể tích vật dẫn còn có một một hiện tượng nhiệt phụ xảy ra ở các mối hàn: một mối hàn nóng lên còn một mối hàn lạnh đi. Hiện tượng này gọi là hiện tượng Peltier. b) Giải thích: Giả sử n0A > n0B => tại mối hàn 1 và mối hàn 2 xuất hiện các điện trường tiếp xúc txE hướng từ A sang B như hình vẽ Cho dòng điện I chạy qua mạch như hình vẽ, các electron tự do chuyển động theo chiều ngược lại. Tại mối hàn 2, txE tăng tốc cho electron => năng lượng mà electron trao cho mạng tinh thể khi va chạm lớn hơn những nơi khác nên mối hàn 2 nóng lên. Giải thích tương tự ta thấy mối hàn 1 lạnh đi c) Độ lớn của nhiệt lượng Peltier Q: Thí nghiệm chứng tỏ rằng nhiệt lượng Peltier Q tỏa ra hay hấp thụ ở chỗ tiếp xúc tỉ lệ thuận với điện tích tòan phần q đi qua mối hàn: Q=αp q= αp It Hệ số αp phụ thuộc vào bản chất của các kim loại tiếp xúc và vào nhiệt độ của chúng, gọi là hệ số Peltier 3) Hiện tượng Thomson: a) Hiện tượng: Xét một mạch kín đồng nhất. Nếu nhiệt độ tại các phần của mạch khác nhau thì khi có dòng điện I chạy qua, ngoài hiện tượng tỏa nhiệt Joule còn xuất hiện hiện tượng nhiệt phụ: phần này nóng lên còn phần kia lạnh đi. Hiện tượng này gọi là hiện tượng Thomson. b) Giải thích: Chọn B và D là hai điểm ngang nhau để khi chưa có dòng điện chạy qua thì TB= TD Do các electron ở đầu nóng có động năng lớn hơn so với các electron ở đầu lạnh nên số electron khuếch tán từ đầu nóng sang đầu lạnh nhiều hơn=> xuất hiện một điện trường E hướng từ nóng sang lạnh. Khi cho dòng điện chạy qua, các electron đi qua D được E tăng tốc => D nóng lên. Khi đi qua B, các electron bị E giảm tốc => B lạnh đi. c) Độ lớn của nhiệt Thomson: j dx dTQ Tα= với Q: nhiệt lượng tỏa ra trong một đơn vị thể tích và trong một đơn vị thời gian αT được gọi là hệ số Thomson, phụ thuộc vào bản chất của vật dẫn và vào trạng thái của nó, đặc biệt vào nhiệt độ vật dẫn. dT/dx :gradien nhiệt độ j: mật độ dòng điện. Câu hỏi và bài tập 1. Bản chất các hạt mang dòng trong kim loại? Nêu sơ luợc cơ chế xuất hiện các hạt ấy. 2. Trình bày nội dung của thuyết electron cổ điển về kim loại. 3. Bên trong kim loại các electron tự do chuyển động như thế nào? 4. Dùng thuyết electron cổ điển về kim loại để: a. Giải thích tính dẫn điện của kim loại. b. Giải thích nguyên nhân gây ra điện trở. c. Giải thích định luật Ohm và định luật Joule. 5. Trình bày các hạn chế của thuyết electron cổ điển về kim loại và nguyên nhân của những hạn chế đó. 6. Hiện tượng gì xảy ra ở lớp mặt ngoài kim loại? Định nghĩa và thành lập biểu thức công thoát của electron. 7. a) Tại chỗ tiếp xúc giữa hai kim loại khác nhau có xảy ra hiện tượng gì? b) Trình bày nguyên nhân và viết biểu thức của thế hiệu tiếp xúc trong. c) Trình bày nguyên nhân và viết biểu thức của thế hiệu tiếp xúc ngoài. 8. Cho 3 thanh kim loại khác nhau nối nhau thành mạch kín. Gọi n01, n02 và n03 lần luợt là mật độ electron tự do trong mỗi kim loại. Hãy giải thích tại sao tổng thế hiệu tiếp xúc trong của các kim loại là bằng không nếu nhiệt độ trên các thanh là bằng nhau và khác không nếu nhiệt độ trên các thanh là khác nhau. 9. Nêu và giải thích các hiện tượng nhiệt điện: hiện tượng Seebeck, hiện tượng Peltier, hiện tượng Thomson và một số ứng dụng của các hiện tượng này. 10. Nguyên tử lượng của đồng là A=64.10-3 kg/mol, khối lượng riêng là D=9.103kg/m3. Tính mật độ electron tự do trong đồng, biết rằng mỗi nguyên tử đồng đóng góp xấp xỉ một electron tự do. 11. Cho dòng điện I = 1A chạy qua một dây dẫn bằng bạc có tiết diện S=5.10-2 cm2. Coi như số electron tự do bằng số nguyên tử bạc, hãy xác định vận tốc chuyển động có hướng của electron trong dây dẫn đó. Khối lượng riêng của bạc là 1,05.104kg/m3. 12. Để đo nhiệt độ trong một lò nung, người ta dùng một cặp nhiệt điện Bi-Cr có hằng số nhiệt điện α =0,5. 10-6 V/độ. Trong mạch của cặp nhiệt điện có một điện kế với điện trở R= 2000Ω. Mỗi độ chia của nó ứng với một cường độ dòng điện I=10-8 A. Khi cho một mối hàn của cặp nhiệt điện vào trong lò và để mối hàn kia ở nhiệt độ t2 = 250C, người ta thấy kim điện kế lệch đi 25 độ chia. Hỏi nhiệt độ t1 của lò bằng bao nhiêu? 13. Biết rằng công thoát của electron khỏi kim loại Cs (Cêsi) là A=1,97eV. Tính vận tốc chuyển động nhiệt tối thiểu của các electron để chúng có thể thoát ra khỏi kim loại đó. PHUÏ LUÏC 2 Bài kiểm tra kết thúc chương: DOØNG ÑIEÄN TRONG CAÙC MOÂI TRÖÔØNG Thời gian: 60 phút I) Trắc nghiệm: Hãy khoanh tròn câu trả lời đúng: 1) Điều kiện để có dòng điện chạy qua một môi trường nào đó là trong môi trường đó phải có: a) Các electron tự do và điện trường. b) Các điện tích tự do c) Các điện tích tự do và điện trường. d) Các iôn dương, iôn âm và điện trường. 2) Công thức nào sau đây cho phép ước lượng được mật độ electron tự do trong kim loại với giả thiết là một nguyên tử kim loại bức ra một electron tự do? a) μ ADNn =0 b) AN Dn μ=0 c) D Nn Aμ=0 d) D Nn Aμ=0 Trong đó NA: số Avôgadro; D: khối lượng riêng của kim loại; μ: khối lượng mol của kim loại 3) Công thức nào sau đây cho phép tính vận tốc trung bình trong chuyển động có hướng của các electron tự do: a) m kTv π 8= b) en jv o = c) en Iv o = d) je nv 0= Trong đó: n0: mật độ electron tự do trong kim loại, j: mật độ dòng điện ; k:hằng số Boltzơmann; T: nhiệt độ Kenvin 4) Dựa vào thuyết electron cổ điển về kim loại, hãy cho biết phát biểu nào sau đây về tính dẫn điện của kim loại là đúng? a) Khi điện trường khác không, ngoài chuyển động nhiệt, electron còn tham gia chuyển động có hướng dưới tác dụng của điện trường tạo nên dòng điện trong kim loại. b) Khi ta đóng mạch điện, dưới tác dụng của điện trường, các electron tự do thu được vận tốc rất lớn nên dòng điện hầu như có mặt tức thời ở mọi nơi trong dây dẫn. c) Vận tốc trung bình trong chuyển động có hướng của electron tự do rất lớn so với vận tốc trung bình trong chuyển động nhiệt của chúng. d) Cả a, b, c đều đúng. 5) Phát biểu nào sau đây là đúng về nguyên nhân gây ra điện trở của kim loại? a) Sở dĩ kim loại có điện trở là do khi chuyển động có hướng, các electron va chạm vào các iôn dương làm chuyển động của chúng bị cản trở. b) Khi nhiệt độ tăng, các iôn dương dao động mạnh lên, xác suất va chạm với các electron tự do tăng lên nên điện trở của kim loại tăng c) Khi có dòng điện chạy qua, vật dẫn kim loại nóng lên vì năng lượng mà các electron thu được dưới tác dụng của điện trường được truyền một phần hay hoàn toàn cho iôn dương khi va chạm và biến thành dao động nhiệt của các iôn, làm nội năng của vật dẫn kim loại tăng lên. d) Cả a, b, c đều đúng. 6) Phát biểu nào sau đây là đúng về lớp mặt ngoài kim loại? a) Khi đi từ bên ngoài vào trong kim loại điện thế tăng lên một lượng ϕ với ϕ là thế hiệu mặt ngoài kim loại. b) Ở lớp mặt ngoài kim loại có một điện trường hướng từ ngoài vào trong kim loại. c) Ở lớp mặt ngoài kim loại có một lớp điện kép trong âm ngoài dương. d) Điện trường ở lớp mặt ngoài kim loại có tác dụng kích thich các electron tự do thoát khỏi kim loại. 7) Cho thanh kim loại 1 và loại 2 có mật độ electron tự do là n01 và n02 (với n01 < n02 ) tiếp xúc nhau. Hình vẽ nào sau đây thể hiện đúng thế hiệu tiếp xúc trong giữa chúng? 8) Phát biểu nào sau đây là đúng về nguyên nhân gây ra các thế hiệu tiếp xúc giữa hai kim loại khác nhau? a) b) c) d) a) Nguyên nhân gây ra các thế hiệu tiếp xúc là do sự khác nhau về cấu trúc mạng tinh thể kim loại. b) Nguyên nhân gây ra thế hiệu tiếp xúc trong là do sự khác nhau về thế hiệu mặt ngoài giữa hai kim loại. c) Nguyên nhân gây ra thế hiệu tiếp xúc ngoài là do sự khác nhau về mật độ electron tự do giữa hai kim loại. d) Cả a, b, c đều sai. 9) Trong một mạch kín gồm nhiều thanh kim loại khác nhau tiếp xúc nhau, phát biểu nào sau đây là đúng? a) Tổng các thế hiệu tiếp xúc trong luôn bằng không. b) Tổng các thế hiệu tiếp xúc trong bằng không nếu nhiệt độ trên các thanh là bằng nhau và khác không nếu nhiệt độ trên các thanh là khác nhau. c) Thế hiệu tiếp xúc ngoài bằng không. d) Cả hai câu b, c đều đúng. 10) Phát biểu nào sau đây là đúng đối với đặc điểm dẫn điện chung của bán dẫn? a) Điện trở tăng khi nhiệt độ tăng. b) Tính dẫn điện giảm mạnh khi có pha tạp chất. c) Mật độ các hạt tải điện giảm nhanh theo nhiệt độ. d) Bán dẫn tinh khiết ở nhiệt độ thấp (gần 0K) cách điện như điện môi. 11) Trong bán dẫn tinh khiết, bản chất các hạt tải điện là: a) Electron tự do. b) Electron và lỗ trống. c) Iôn dương và iôn âm d) Electron tự do và iôn dương. 12) Để được bán dẫn loại n, ta có thể: a) Pha Al (hóa trị 3) vào Ge (hóa trị 4). b) Pha In (hóa trị 3) vào Si c) Pha P (hóa trị 5) vào Ge. d) Pha B vào Si. 13) Để được bán dẫn loại p, ta có thể: a) Pha As vào Si. b) Pha P vào Ge. c) Pha Al vào Si. d) Pha In vào Ge. 14) Lớp tiếp giáp p – n có đặc điểm: a) Điện trở bé. b) Có tồn tại một điện trường phụ hướng từ p sang n. c) Chỉ cho phép dòng điện chạy từ n sang p. d) Cả 3 câu trên đều sai. 15) Phát biểu nào sau đây là đúng về hiện tượng phát xạ electron: a) Điều kiện để có sự phát xạ quang electron là bước sóng của ánh sáng kích thích phải thỏa: c hA≤λ với A:công thoát của kim loại dùng làm điện cực b) Sự phát xạ electron thứ cấp là hiện tượng electron tự phát ra khỏi điện cực dưới tác dụng của điện trường mạnh c) Phát xạ catôt lạnh là hiện tượng phát xạ electron do làm lạnh catôt d) Cả a, b, c đều sai. 16) Đặc điểm nào sau đây là đúng đối với đèn điện tử hai cực (điôt chân không) a) Phóng điện được nhờ hiện tượng phát xạ nhiệt electron. b) Bên trong đèn có chứa chất khí c) Đèn chỉ cho dòng điện chạy từ catôt sang anôt. d) Bản chất dòng điện trong đèn là dòng chuyển dời có hướng của các iôn dương, iôn âm và electron. 17) Chân không vật lý được hiểu là một môi trường: a) Trống rỗng, không có phần tử vật chất nào. b) Chứa chất khí ở áp suất thấp c) Các hạt chuyển động trong đó không bị va chạm với các hạt khác. d) Cả a, b, c đều đúng. 18) Trong quá trình điện phân dung dịch CuSO4 với anôt làm bằng đồng, catôt làm bằng một kim loại nào đó. Hiện tượng gì sẽ xảy ra? a) Cực âm mòn dần b) Có đồng nguyên chất đến bám vào cực dương c) Cực dương mòn dần và nồng độ CuSO4 thay đổi. d) Dòng điện “tải” đồng nguyên chất từ cực dương sang cực âm, nồng độ CuSO4 không đổi. 19) Hiện tượng điện phân là hiện tượng: a) Dòng điện chạy qua một chất lỏng b) Dòng điện chạy qua dung dịch muối c) Dòng điện chạy qua dung dịch axit d) Một hợp chất hóa học bị tách thành các hợp phần khi có dòng điện chạy qua. Chọn câu trả lời đúng nhất. 20) Khi nhúng cực Cu vào dung dịch CuSO4, người ta thấy cực Cu tích điện dương. Phát biểu nào sau đây là đúng? a) Dòng Cu++ từ cực ra dung dịch mạnh hơn dòng Cu++ từ dung dịch vào cực. b) Tồn tại một điện trường tiếp xúc hứơng từ dung dịch vào cực. c) Điện thế của cực Cu đối với dung dịch CuSO4 gọi là thế điện hóa. d) Các câu a, b, c đều đúng. 21) Nếu quan sát hai điện cực của pin Daniell trước và sau khi pin làm việc thì có thể phát hiện được gì về sự thay đổi của chúng? a) Cực Cu dày lên, cực Zn mòn đi. b) Cực Zn dày lên, cực Cu mòn đi. c) Cả hai cực đều không thay đổi. d) Cả hai cực đều mòn đi. 22) Sức điện động của pin Volta giảm xuống rất nhanh khi pin hoạt động là do: a) Cực Zn biến thành cực H2. b) Cực Cu biến thành cực H2. c) Cực Zn biến thành cực O2. d) Cực Cu biến thành cực O2. 23) Nếu cân bản kẽm của pin Leclanché trước và sau khi pin làm việc thì có thể phát hiện được gì về trọng luợng của nó? a) Không đổi b) Tăng lên c) Giảm xuống 24) Để khắc phục hạn chế của sự phân cực trong pin Volta, trong pin Leclanché người ta đã sử dụng chất nào sau đây để làm chất khử cực hóa học? a) Than . b) NH4Cl. c) MnO2. d) Graphic. 25) Hiện tượng nào sau đây được ứng dụng để chế tạo ăcquy? a) Hiện tượng phân cực khi điện phân. b) Hiện tượng phân cực trong các pin. c) Hiện tượng dương cực tan. d) Cả ba câu trên đều sai. 26) Nguyên nhân gây ra hiện tượng phát sáng trong môi trường khí dẫn điện là: a) Do sự tái hợp (iôn dương và electron kết hợp với nhau thành phân tử trung hòa) gây ra. b) Do các phân tử khí từ trạng thái kích thích trở về trạng thái bình thường gây ra. c) Cả hai câu a, b đều đúng. d) Cả hai câu a, b đều sai. 27) Đặc điểm nào sau đây là không đúng đối với hiện tượng phóng điện thành miền? a) Chỉ xảy ra ở áp suất khí quyển hoặc áp suất cao. b) Độ giảm thế catốt đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự phóng điện. c) Phân biệt được 5 miền sáng tối khác nhau trong ống phóng điện. d) Sự phóng điện được duy trì bằng sự iôn hóa trong thể tích chất khí bởi những va chạm của electron và sự phát xạ electron thứ cấp ở âm cực 28) Đặc điểm nào sau đây là đúng đối với sự phóng điện hồ quang? a) Có thể xảy ra ở áp suất thấp, áp suất thường và áp suất cao. b) Đối với hồ quang catôt nóng, sự tự phát xạ electron là nguyên nhân chính để duy trì sự phóng điện. c) Đối với hồ quang catôt lạnh, nguyên nhân chính để duy trì sự phóng điện là sự phát xạ nhiệt electron. d) Cả a, b, c đều đúng. 29) Đặc điểm nào sau đây là đúng đối với sự phóng điện hình tia? a) Là một dạng phóng điện chỉ xảy ra trong khí kém (khí áp suất thấp) b) Tia lửa có hình dạng ngoằn ngoèo có nhiều nhánh và được phóng ra một cách liên tục c) Kèm theo tia lửa có tiếng nổ d) Cả a, b, c đều đúng. 30) Kết luận nào sau đây là đúng với cách phòng chống sét? a) Hang hốc là những nơi tránh sét lý tưởng b) Núp dưới gốc cây cao là một trong những biện pháp tránh sét an toàn. c) Ngồi trong xe hơi lúc mưa dông là khá nguy hiểm. d) Nhà có cấu trúc bêtông cốt thép là khá an toàn với sét. II) Tự luận: 1) Biết rằng công thoát của electron khỏi Pt (bạch kim) là A=5,3 eV. Tính vận tốc chuyển động nhiệt tối thiểu của các electron tự do để chúng có thể thoát ra khỏi kim loại đó. 2) Một cặp nhiệt điện sắt – côngxtangtan có hệ số nhiệt điện α = 5.10-5 V/độ, có điện trở 682,5 Ω được nối với một điện kế có điện trở 144Ω. Một mối hàn được nhúng trong nước đá đang tan còn mối hàn kia được nhúng trong một chất lỏng nóng. Xác định nhiệt độ của chất lỏng biết rằng điện kế chỉ 2.10-5 A. 3) Một dòng điện, có cường độ phụ thuộc vào thời gian t theo quy luật: I=6-0,03t (A), chạy qua một bình điện phân đựng dung dịch đồng sunfat trong 3 phút. Hãy tính khối lượng đồng thoát ra ở catôt của bình. PHUÏ LUÏC 3 MOÄT SOÁ HÌNH AÛNH VEÀ SAÛN PHAÅM CUÛA SINH VIEÂN Hình 1. Giao dieän trang web cuûa nhoùm 1 Hình 2. Moät soá slide treân baøi trình dieãn cuûa nhoùm 1 Hình 3. Giao dieän trang web cuûa nhoùm 3 Hình 4. Giao dieän trang web cuûa nhoùm 3 Hình 5. Giao dieän trang web cuûa nhoùm 3 Hình 6. Giao dieän trang web cuûa nhoùm 3 Hình 7. Moät soá silde treân baøi trình dieãn cuûa nhoùm 3 Hình 8. Giao dieän trang web cuûa nhoùm 5 Hình 9. Moät soá slide treân baøi trình dieãn cuûa nhoùm 5 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Ban Chaáp haønh Trung öông (2004), Chæ thò soá 40-CT/TW. 2. Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo (2004), Chöông trình chi tieát caùc moân hoïc, hoïc phaàn ngaønh sö phaïm vaät lyù. 3. Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo (2001), Chỉ thị 29/2001/CT-BGD&ĐT. 4. Traàn Vieãn Chi, Leâ Nguyeân Long, Ngoïc Anh (1985), Chuyeän vui danh nhaân vaên hoùa theá giôùi, Sôû vaên hoùa vaø thoâng tin Nghóa Bình. 5. Hoaøng Chuùng (1983), Phöông phaùp thoáng keâ toaùn hoïc trong khoa học giaùo duïc, NXB Giaùo duïc. 6. David Halliday, Robert Resnick, Jearl Walker (2002), Cô sôû vaät lyù, Taäp 4, NXB Giaùo duïc. 7. David Halliday, Robert Resnick, Jearl Walker (2002), Cô sôû vaät lyù, Taäp 6, NXB Giaùo duïc. 8. Döï aùn Vieät - Bæ ñaøo taïo GV caùc tröôøng sö phaïm, AÙp duïng daïy vaø hoïc tích cöïc trong moân vaät lyù , NXB Ñaïi hoïc Sö phaïm Haø Noäi. 9. Ngoâ Thò Hoàng Ñaøo (2004), Nghieân cöùu söû duïng seminar nhaèm goùp phaàn tích cöïc hoùa hoaït ñoäng hoïc taäp của SV vaø naâng cao hieäu quaû daïy hoïc vaät lyù ôû tröôøng cao ñaúng coäng ñoàng, Luaän vaên thaïc só khoa học giaùo duïc, Ñaïi hoïc Hueá. 10. Traàn Baù Hoaønh (2003), “Lyù luaän cô baûn veà daïy vaø hoïc tích cöïc”, Ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc trong caùc tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng ñaøo taïo giaùo vieân trung hoïc cô sôû, Boä Giaùo duïc & Ñaøo taïo, Döï aùn ñaøo taïo giaùo vieân trung hoïc cô sôû. 11. Traàn Baù Hoaønh (2004), “Giôùi thieäu chöông trình khung Cao ñaúng Sö phaïm 2004”, Taïp chí giaùo duïc (103), tr. 11-12. 12. Ñaëng Vuõ Hoaït, Haø Thò Ñöùc (1994), Lyù luaän daïy hoïc ñaïi hoïc, Ñaïi hoïc sö phaïm Haø Noäi. 13. Jacques Delors (2003), Hoïc taäp: Moät kho baùu tieàm aån, NXB Giaùo duïc. 14. Vuõ Thanh Khieát - Leâ Thò Oanh - Ñinh Loan Vieân (1998), Ñieän hoïc, NXB Giaùo duïc. 15. Vuõ Thanh Khieát - Nguyeãn Vaên AÅn - Hoaøng Vaên Tích (2000), Baøi taäp vaät lyù ñaïi cöông, Taäp I, NXB Giaùo duïc. 16. Nguyeãn Theá Khoâi - Phaïm Quí Tö (2002), Vaät lyù 11, SGK thí ñieåm, Ban khoa học töï nhieân, NXB Giaùo duïc. 17. Nguyeãn Quang Laïc, Mai Vaên Trinh (2002), Maùy vi tính laøm phöông tieän daïy hoïc, Ñaïi hoïc Vinh. 18. Leâ Nguyeân Long, Nguyeãn Khaéc Maõo (2003), Vaät lyù - Coâng ngheä - Ñôøi soáng, NXB Giaùo duïc. 19. Leâ Nguyeân Long, Nguyeãn Khaéc Maõo (2004), Vaät lyù - Coâng ngheä - Ñôøi soáng, Quyeån 2, NXB Giaùo duïc. 20. Luaät giaùo duïc (2005), NXB Chính trò Quoác gia, Haø Noäi. 21. Nguyeãn Vaên Maäu (ngöôøi dòch, 1999), Vaät lyù - Möôøi vaïn caâu hoûi taïi sao, NXB Vaên hoaù thoâng tin. 22. Nguyeãn Hoaøng Nam (2004), Thieát keá baøi giaûng ñieän töû phaàn “Dao ñoäng” vaø “Soùng cô hoïc” vaät lyù lôùp 12 trung hoïc phoå thoâng treân Microsoft FrontPage, Luaän vaên thaïc só khoa học giaùo duïc, Ñaïi hoïc Hueá. 23. Quaùch Tuaán Ngoïc (2003), “Ñoåi môùi phöông phaùp giaûng daïy bằng coâng ngheä thoâng tin - xu theá của thôøi ñaïi”, Kyû yeáu Hoäi thaûo ñoåi môùi phöông phaùp giaûng daïy, Haø Noäi. 24. Haïnh Nguyeân - Nguyeãn Quyeân (1998), Vaät lyù vui, NXB Ñaø Naüng. 25. Nguyeãn Tröôøng Sinh, Leâ Minh Hoaøng, Hoaøng Ñöùc Haûi (2003), Marcromedia Dreamweaver MX, NXB Lao ñoäng - Xaõ hoäi, TP HCM. 26. Nguyeãn Tröôøng Sinh (2004), Macromedia Flash MX 2004, NXB Lao ñoäng - Xaõ hoäi, TP. HCM. 27. Laâm Quang Thieäp (2005), “Muïc tieâu, noäi dung, phöông phaùp daïy vaø hoïc ôû ñaïi hoïc trong thôøi kyø môùi”, Taïp chí giaùo duïc (118), tr. 1-4. 28. Laâm Quang Thieäp (2003), “Coâng ngheä môùi vaø phöông phaùp daïy hoïc”, Ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc trong caùc tröôøng Ñaïi hoïc, Cao ñaúng ñaøo taïo giaùo vieân Trung hoïc cô sôû, Boä Giaùo duïc & Ñaøo taïo. 29. Leâ Coâng Trieâm (2005), Söû duïng maùy vi tính trong daïy hoïc vaät lyù, NXB Giaùo duïc. 30. Mai Vaên Trinh (2003), “ÖÙng duïng coâng ngheä thoâng tin ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc vaø ñaøo taïo giaùo vieân vaät lyù”, Taïp chí giaùo duïc (66), tr. 34-35. 31. Vuõ Boäi Tuyeàn (2000), Vaät lyù thaät lyù thuù, NXB Thanh Nieân. 32. Nguyeãn Troïng Töôøng (2003), FrontPage toaøn taäp, NXB Giaùo duïc. INTERNET 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. ._.