Tài liệu Phát huy tích cực của học sinh trong dạy và học thơ ở bậc PTTH: ... Ebook Phát huy tích cực của học sinh trong dạy và học thơ ở bậc PTTH
189 trang |
Chia sẻ: huyen82 | Lượt xem: 1478 | Lượt tải: 1
Tóm tắt tài liệu Phát huy tích cực của học sinh trong dạy và học thơ ở bậc PTTH, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
BOÄ GIAÙO DUÏCVAØ ÑAØO TAÏO
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏCSÖ PHAÏM TP.HOÀ CHÍ MINH
-------------------------
ÑOAØN THÒ LEÄ THANH
PHAÙT HUY TÍNH TÍCH CÖÏC
CUÛA HOÏC SINH
TRONG VIEÄC DAÏY VAØ HOÏC THÔ
ÔÛ BAÄC PHOÅ THOÂNG TRUNG HOÏC
Chuyeân ngaønh: Lí luaän vaø phöông phaùp daïy hoïc moân Vaên
Maõ soá: 60 14 10
LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ GIAÙO DUÏC HOÏC
NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC:
Giaùo sö – Tieán só Khoa hoïc LEÂ NGOÏC TRAØ
Thaønh phoá Hoà Chí Minh – Naêm 2006
2
MUÏC LUÏC
Lôøi tri aân
Muïc luïc ........................................................................................................................ 1
Danh muïc caùc baûng ...................................................................................................... 3
MÔÛ ÑAÀU..........................................................................................................................3
1. Lí do choïn ñeà taøi .........................................................................................4
2. Lòch söû nghieân cöùu ñeà taøi ............................................................................9
3. Phöông phaùp nghieân cöùu ..........................................................................24
4. Muïc ñích nghieân cöùu vaø ñoùng goùp cuûa ñeà taøi ...........................................24
5. Phaïm vi, ñoái töôïng nghieân cöùu vaø nhöõng luaän ñieåm caàn baûo veä
cuûa ñeà taøi ...................................................................................................25
6. Caáu truùc cuûa luaän vaên ...............................................................................25
CHÖÔNG 1: TÌNH TRAÏNG DAÏY - HOÏC THÔ CA HIEÄN NAY TRONG
NHAØ TRÖÔØNG PHOÅ THOÂNG ....................................................... 28
1.1. Tình hình giaùo vieân .........................................................................................28
1.2. Tình hình hoïc sinh. ..........................................................................................50
1.3. Phaân tích nguyeân nhaân....................................................................................63
CHÖÔNG 2: PHAÙT HUY TÍNH TÍCH CÖÏC CUÛA HOÏC SINH TRONG QUAÙ
TRÌNH DAÏY-HOÏC THÔ CA .......................................................69
2.1. Cô sôû khoa hoïc ......................................................................................69
2.2. Caùc phöông phaùp giaûng daïy phaùt huy tính tích cöïc cuûa hoïc sinh
trong quaù trình tieáp nhaän thô ca.............................................................84
2.3. Moät soá bieän phaùp vaø hoaït ñoäng nhaèm thöïc hieän phöông phaùp
giaûng daïy thô ca phaùt huy tính tích cöïc cuûa hoïc sinh. ...........................93
CHÖÔNG 3: THIEÁT KEÁ MOÄT SOÁ GIAÙO AÙN GIAÛNG DAÏY THÔ CA THEO
HÖÔÙNG PHAÙT HUY TÍNH TÍCH CÖÏC TREÂN CÔ SÔÛ TOÂN
TROÏNG SÖÏ TIEÁP NHAÄN CUÛA HOÏC SINH. ............................. 114
3.1. Muïc tieâu vaø nguyeân taéc chung. ...................................................................114
3.2. Moät soá thieát keá giaùo aùn thöû nghieäm. ..........................................................114
3.3. Nhaän xeùt ruùt kinh nghieäm. ...........................................................................131
KEÁT LUAÄN .............................................................................................................134
TÖ LIEÄU THAM KHAÛO ........................................................................................ 140
PHUÏ LUÏC ..................................................................................................... 148
3
DANH MUÏC CAÙC BAÛNG
TRANG
Baûng 1.1. Keát quaû khaûo saùt 100 giaùo vieân ..........................................................28
Baûng 1.2. Keát quaû khaûo saùt 10 tieát thao giaûng.....................................................34
Baûng 1.3. Baûng toång hôïp keát quaû caùc tieát thao giaûng .........................................36
Baûng 1.4. Keát quaû khaûo saùt höùng thuù hoïc thô vaø truyeän ..............................................45
Baûng 1.5. Keát quaû khaûo saùt höùng thuù daïy thô vaø truyeän ....................................46
Baûng 1.6. Keát quaû khaûo saùt 1500 hoïc sinh..........................................................52
Baûng 1.7. Baûng xeáp haïng caùc moân hoïc yeâu thích theo thöù töï öu tieân .................57
Baûng 1.8 Baûng xeáp haïng caùc moân hoïc ñöôïc yeâu thích nhaát................................58
Baûng 1.9 Baûng coäng doàn tæ leä töø haïng nhaát ñeán haïng tö......................................59
Baûng 1.10 Baûng xeáp haïng moân hoïc khoâng ñöôïc yeâu thích .................................59
4
MÔÛ ÑAÀU
1. Lí do choïn ñeà taøi
1.1.Giaùo duïc laø ñaøo taïo con ngöôøi bieát tö duy saùng taïo
A. Hamilton, moät nhaø tö töôûng coù noùi: “Treân ñôøi khoâng coù gì vó ñaïi baèng
con ngöôøi, trong con ngöôøi khoâng coù gì vó ñaïi baèng trí tueä”[Daãn theo 20, tr.30] .
Caâu danh ngoân treân nhaän ñònh raát xaùc ñaùng veà giaù trò cuûa con ngöôøi. Trong lòch
söû phaùt trieån cuûa nhaân loaïi, con ngöôøi laø ñoäng löïc caûi taïo töï nhieân vaø xaõ hoäi.
Moät ñaát nöôùc coù nhieàu taøi nguyeân thieân nhieân haún seõ gaëp nhieàu thuaän lôïi cho
coâng cuoäc xaây döïng vaø phaùt trieån. Nhöng thöïc teá cho thaáy coù nhöõng quoác gia -
khoâng nhöõng ngheøo taøi nguyeân thieân nhieân, maø thaäm chí coøn thaát theá ôû vò trí ñòa
lí- vaãn coù theå trôû thaønh cöôøng quoác. Töø ñoù ta coù theå keát luaän ñieàu kieän phaùt
trieån chính laø ôû con ngöôøi. Con ngöôøi laø chuû theå saùng taïo - caûi taïo theá giôùi vaø xaõ
hoäi baèng trí tueä. Theo Marx vaø Engels, tö duy cuûa con ngöôøi chæ ñöôïc naûy sinh
trong quaù trình taùc ñoäng vaøo toàn taïi, laø keát quaû cuûa quaù trình ñoù. Nhöng con
ngöôøi khoâng theå thöïc hieän ñieàu ñoù neáu khoâng ñöôïc giaùo duïc baèng nhöõng phöông
phaùp phuø hôïp. ÔÛ nöôùc ta, Ñaûng heát söùc coi troïng vò trí vaø vai troø cuûa giaùo duïc,
cuûa tröôøng hoïc trong coâng cuoäc xaây döïng Chuû Nghóa Xaõ Hoäi vaø baûo veä Toå
Quoác. Chieán löôïc phaùt trieån giaùo duïc laø moät boä phaän thieát yeáu trong chieán löôïc
con ngöôøi, chieán löôïc con ngöôøi laø trung taâm cuûa toaøn boä chieán löôïc kinh teá xaõ
hoäi. Nhö theá, con ngöôøi laø nguoàn taøi nguyeân voâ taän heát söùc quyù giaù, neân Ñaûng ñaõ
neâu cao muïc tieâu giaùo duïc laø giuùp con ngöôøi trôû thaønh “ ngöôøi lao ñoäng töï chuû
naêng ñoäng saùng taïo”. Nghò quyeát TW 2 khoùa VIII, BCH TW Ñaûng Coäng saûn
Vieät Nam cuõng ñeà ra nhieäm vuï: “Ñoåi môùi maïnh meõ phöông phaùp giaùo duïc, khaéc
phuïc loái truyeàn thuï moät chieàu, reøn luyeän thaønh neáp tö duy saùng taïo cho ngöôøi
hoïc. Phaùt trieån phong traøo töï hoïc, töï ñaøo taïo thöôøng xuyeân vaø roäng khaép trong
toaøn daân nhaát laø trong thanh nieân”[94, tr.41]. Töø nghò quyeát cuûa Ñaûng, chuùng ta
nhaän thöùc ñöôïc vai troø heát söùc quan troïng cuûa giaùo duïc ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa
con ngöôøi. Caâu hoûi töôûng nhö cuõ kó: “Daïy caùi gì? Daïy ai? Daïy nhö theá naøo?” laïi
5
moät laàn nöõa ñöôïc neâu leân moät caùch caáp thieát. “Daïy” ñoàng nghóa vôùi “daïy caùch
hoïc”, khoâng chæ vôùi muïc ñích truyeàn thuï kieán thöùc maø coøn phaùt trieån trí löïc, hình
thaønh yù chí, naêng löïc tö duy, kó naêng vaän duïng lí thuyeát vaøo thöïc teá.
1.2. Ñoåi môùi phöông phaùp giaûng daïy goùp phaàn hieän ñaïi hoùa neàn giaùo duïc trong
thôøi ñaïi môùi
Hieän nay, ôû nhieàu nöôùc treân theá giôùi, giaùo duïc phaùt trieån vaø thay ñoåi toaøn
dieän veà moïi maët nhö moät cuoäc caùch maïng. Trong quaù trình phaùt trieån cuûa con
ngöôøi, lòch söû giaùo duïc traûi qua boán thôøi kì: phöông phaùp giaùo ñieàu, phöông phaùp
coå truyeàn, phöông phaùp tích cöïc vaø phöông phaùp töï giaùo duïc. Phöông phaùp giaùo
ñieàu vaø phöông phaùp coå truyeàn ñöôïc goïi chung laø phöông phaùp truyeàn thoáng. Moät
soá nguyeân taéc chính laøm cô sôû cho phöông phaùp daïy hoïc truyeàn thoáng laø ñôn
giaûn, phaân tích, tieán trieån, chuû nghóa hình thöùc, ghi nhôù, quyeàn löïc, thi ñua vaø tröïc
quan [73, tr.13-14]. Ngöôøi thaày giöõ vai troø trung taâm, thoâng baùo kieán thöùc theo
moät soá bieän phaùp ñôn giaûn nhö phaân tích, cung caáp döõ kieän ñeå khaéc saâu, hoaëc
bieän phaùp kieåm tra, xöû phaït, thi ñua khen thöôûng ñeå giuùp hoïc sinh ghi nhôù noäi
dung truyeàn ñaït. Phöông phaùp truyeàn thoáng ñöôïc vaän duïng vaøo thôøi kì tieàn coâng
nghieäp vaø thôøi ñaïi cô khí. Luùc aáy, do con ngöôøi chöa coù ñieàu kieän tieáp caän vôùi
thoâng tin neân phöông phaùp naøy ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng hieäu quaû nhaát ñònh. Khi cuoäc
caùch maïng sieâu coâng nghieäp buøng noå, phöông phaùp truyeàn thoáng khoâng theå ñaùp
öùng ñöôïc nhu caàu môùi, khi maø nhaø tröôøng khoâng chæ thöïc hieän nhieäm vuï cung
caáp thoâng tin maø phaûi daïy hoïc sinh caùch xöû lí thoâng tin. Vì theá, caùc nhaø giaùo duïc,
trong ñoù John Dewey (1859-1952) ñöôïc xem laø ngöôøi ñeà xöôùng, truyeàn baù
phöông phaùp tích cöïc vôùi muïc tieâu “laáy hoïc sinh laø trung taâm trong quaù trình
giaùo duïc”. Nguyeân lí cuûa hoïc thuyeát sö phaïm naøy xem hoïc sinh laø chuû theå quyeát
ñònh caû muïc tieâu, noäi dung vaø phöông phaùp cuûa quaù trình daïy hoïc vôùi nguyeân
taéc: daân chuû, saùng taïo, höùng thuù, chuû ñoäng. Thaày laø ngöôøi höôùng daãn giuùp hoïc
sinh khaùm phaù caùi môùi vôùi söï coäng taùc cuûa taäp theå lôùp. Phöông phaùp daïy hoïc
naøy döï baùo cho moät phöông phaùp khaùc maø hoïc sinh töï do choïn löïa muïc tieâu,
phöông phaùp, ñoù laø phöông phaùp töï giaùo duïc. Hai phöông phaùp sau ñang ñöôïc söû
6
duïng taïi caùc tröôøng phoå thoâng cuõng nhö caùc tröôøng cao ñaúng vaø ñaïi hoïc ôû caùc
nöôùc tieân tieán. Nhö theá vò trí trung taâm trong quaù trình daïy-hoïc ñöôïc chuyeån töø
ngöôøi daïy sang ngöôøi hoïc laø cuoäc caùch maïng cho ñeán hieän nay vaãn tieáp tuïc phaùt
trieån ôû caùc nöôùc phöông Taây. Trong thôøi ñaïi buøng noå thoâng tin hieän nay, boä naõo
cuûa con ngöôøi khoâng theå ghi nhôù taát caû nhöõng tri thöùc cuûa nhaân loaïi. Hôn nöõa,
nhöõng thoâng tin phaùt trieån raát nhanh ñeán ñoä khoâng bao laâu, nhöõng tri thöùc vöøa
ñöôïc tieáp nhaän ñaõ trôû thaønh loãi thôøi. Moät nhaø giaùo duïc hoïc ñaõ tieân ñoaùn “Theá
giôùi maø con em chuùng ta seõ soáng ñang thay ñoåi nhanh gaáp 4 laàn so vôùi caùc
tröôøng hoïc hieän nay”(Dr. Willard Daggett) [Daãn theo 98, tr.97]; vaø vì “Trí nhôù
cuûa con ngöôøi khoâng phaûi laø moät caùi thuùng traøn ñaày maø laø moät ngoïn löûa caàn
phaûi ñöôïc laøm buøng leân” (Plutarch- Nhaø vieát tieåu söû vaø vieát luaän ngöôøi Hi Laïp
ñaõ vieát ra caâu noùi treân caùch ñaây ba nghìn naêm) [Daãn theo 98, tr.265] neân phöông
phaùp truyeàn thoáng khoâng coøn phuø hôïp vôùi thôøi ñaïi môùi nöõa, noùi nhö nhoùm tö vaán
Arthur Andersen : “Heä thoáng giaùo duïc truyeàn thoáng ñaõ loãi thôøi. Chuùng ta caàn
thay theá söï giaùo duïc theo ñöôøng thaúng ngaøy nay baèng phöông phaùp hoïc taäp töï
ñònh höôùng döïa treân nguyeân taéc hieän ñaïi veà tri thöùc khoa hoïc , bao goàm khaùm
phaù, tìm ra söï say meâ vaø töï ñaùnh giaù cuøng vôùi söï yeâu thích hoïc taäp töø tröôùc” [Daãn
theo 98, tr.85].
Nhìn laïi môùi thaáy thöïc traïng giaùo duïc cuûa nöôùc ta böôùc sang theá kæ XXI
ñang coøn nhieàu vaán ñeà caàn khaån caáp thay ñoåi. Taïi moät soá lôùp hoïc hieän nay, veà
cô baûn, caùi boùng cuûa ngöôøi thaày vaãn bao truøm leân vò trí cuûa ngöôøi hoïc. Nhieàu
thaày coâ giaùo vaãn giöõ caùch daïy theo loái truyeàn thuï moät chieàu. Maëc duø thaày coâ coù
söû duïng nhöõng hình thöùc phaùt vaán, tröïc quan, nhöng muïc ñích chuû yeáu vaãn laø ñeå
kieåm tra vaø taùc ñoäng vaøo trí nhôù cuûa ngöôøi hoïc. Ngöôøi thaày chöa tin vaøo khaû
naêng tö duy cuûa troø neân chöa khuyeán khích khaû naêng töï hoïc, töï nghieân cöùu, töï
phaùt hieän cuûa troø. Ngöôøi hoïc thöôøng coù khuynh höôùng tìm ñeán caùi ñeïp, thích
khaùm phaù tìm toøi söï môùi laï, yeâu meán caùi cao caû trong yù thöùc muoán töï khaúng ñònh
mình vaø thay ñoåi hoaøn caûnh. Neáu ngöôøi daïy khoâng phaùt huy nhöõng khaû naêng aáy
7
thì ngöôøi hoïc daàn daàn rôi vaøo theá thuï ñoäng, yû laïi vaø chæ bieát chôø ñôïi vaøo thaày.
Hoï maát daàn khaû naêng laøm vieäc baèng trí oùc, khoù thích öùng vôùi hoaøn caûnh, khoâng
töï tin, khoâng theå saùng taïo. Ñaây laø moái nguy haïi khoù löôøng trong coâng cuoäc xaây
döïng vaø baûo veä Toå quoác hieän nay.
Tröôùc tình hình môùi, luaät giaùo duïc cuûa nöôùc Coäng hoøa xaõ hoäi chuû nghóa
Vieät Nam trong ñieàu 4 cuõng ñaõ neâu roõ: “Phöông phaùp giaùo duïc phaûi phaùt huy
tính tích cöïc, töï giaùc, chuû ñoäng, tö duy saùng taïo cuûa ngöôøi hoïc; boài döôõng naêng
löïc töï hoïc, loøng say meâ hoïc taäp vaø yù chí vöôn leân” [6, tr.24]. Neáu vaãn giöõ
phöông phaùp giaùo duïc truyeàn thoáng, nhaø tröôøng khoù coù theå ñaùp öùng ñaày ñuû
nhöõng yeâu caàu cuûa luaät giaùo duïc cuõng nhö nhöõng yeâu caàu böùc thieát cuûa thôøi ñaïi,
ñoù laø coâng cuoäc hoäi nhaäp theá giôùi, ñöa ñaát nöôùc ta ruùt ngaén khoaûng caùch vôùi caùc
nöôùc trong khu vöïc. Trong khi ñoù, phöông phaùp daïy hoïc, nhaát laø daïy- hoïc vaên
ñang laø vaán ñeà thôøi söï noùng boûng, vôùi voâ vaøn yù kieán cuûa coâng luaän khaån thieát
yeâu caàu ñoåi môùi.
1.3. Ñoåi môùi phöông phaùp giaûng daïy vaên hoïc trong nhaø tröôøng hieän nay laø xu
theá taát yeáu vaø khoâng theå chaäm treã
Trong moät baøi vieát, Leâ Ngoïc Traø cho raèng daïy vaên laø “khai trí khai taâm”.
Nhieàu nhaø nghieân cöùu khaùc cuõng cho raèng daïy vaên cho toát laø ñaøo taïo moät theá heä
con ngöôøi toát ñeïp veà caû nhaân caùch laãn trí tueä. Theá nhöng hieän traïng daïy- hoïc
vaên hieän nay coù nhieàu vaán ñeà caàn baøn caõi vaø chænh ñoán. Leâ Ngoïc Traø nhaän xeùt :
Neáu khi rôøi gheá nhaø tröôøng, nhôø hoïc thuoäc moät soá kieán thöùc naøo ñoù veà
vaên chöông maø coù ñöôïc maûnh baèng toát nghieäp, nhöng caùc em vaãn
khoâng vieát ñöôïc moät laù ñôn cho ñuùng vaên phaïm, khoâng thaûo noåi moät tôø
baùo caùo coâng vieäc vaø cao hôn nöõa, khoâng coù khaû naêng nhaïy caûm vôùi
caùi xaáu, caùi ñeïp, khoâng bieát tieáp nhaän taùc phaåm ngheä thuaät moät caùch
saùng taïo, moät caùch coù vaên hoùa thì ñoù chính laø caùi loãi maø moân vaên phaûi
gaùnh moät traùch nhieäm naëng neà. Tình traïng naøy hieän nay coù leõ ai cuõng
thaáy, nhöng söûa chöõa thì döôøng nhö chaúng ñöôïc bao nhieâu [88, tr.165].
8
Nhieàu thaày coâ giaùo than phieàn hieän nay hoïc sinh khoâng haøo höùng vôùi caùc tieát
vaên, khoâng thích tìm ñoïc taùc phaåm vaên chöông vaø khoâng coù aán töôïng gì veà caùc
taùc phaåm vöøa ñöôïc hoïc. Nhöng neáu laø moät nhaø giaùo daïy vaên chaân chính, haún
chuùng ta neân daønh thôøi gian suy nghó veà nguyeân nhaân cuûa hieän töôïng naøy. Phaûi
chaêng chuùng ta chöa coù caùch daïy vaên hieäu quaû ñeå giuùp caùc em töï mình caûm
nhaän giaù trò nhieàu maët cuûa moät taùc phaåm baát huû, duø taùc phaåm aáy coù theå ra ñôøi
vaøo moät thôøi ñaïi khaùc, moät hoaøn caûnh xaõ hoäi khaùc? Phaûi chaêng chuùng ta ñang aùp
ñaët nhöõng caûm xuùc vaø trí tueä cuûa chuùng ta cho caùc em- lôùp hoïc sinh thô ngaây maø
taâm lí löùa tuoåi raát khaùc bieät chuùng ta- khieán caùc em phaûi ghi nhôù moät caùch vaát
vaû, hoaøn toaøn maát heát höùng thuù? Ñieàu naøy thuùc baùch ngöôøi thaày daïy vaên phaûi
thay ñoåi caùch daïy vaø caùch hoïc cuûa caùc em hoïc sinh do mình phuï traùch. Ñaõ ñeán
luùc chuùng ta phaûi nhìn nhaän traùch nhieäm cuûa mình moät caùch trung thöïc vaø
nghieâm tuùc trong vieäc giaûng daïy vaên hoïc.
1.4. Nghieân cöùu phöông phaùp tích cöïc hoùa vieäc daïy-hoïc thô ca laø höôùng ñi phuø
hôïp vôùi tinh thaàn cuûa mó hoïc tieáp nhaän ñang ñöôïc caùc nhaø lí luaän vaên hoïc quan
taâm
Neàn vaên hoïc nöôùc ta khôûi nguoàn töø thô ca, vaø saùng taùc thô ca cuõng laø sôû
tröôøng cuûa daân toäc. Ñieàu ñoù giaûi thích vì sao thô ca chieám moät soá löôïng lôùn
trong chöông trình vaên hoïc ôû caùc caáp hoïc noùi chung, vaø baäc phoå thoâng trung hoïc
noùi rieâng. Trong chöông trình vaên ñaïi traø ñöôïc thöïc hieän töø naêm 2000, soá taùc
phaåm thô ca chieám 60% treân toång soá caùc theå loaïi khaùc. Trong chöông trình ngöõ
vaên thí ñieåm phaân ban, chöông trình ngöõ vaên ban khoa hoïc töï nhieân maø theo döï
kieán seõ ñöôïc aùp duïng cho ban cô baûn, soá taùc phaåm thô chieám 45% treân toång caùc
loaïi theå. Qua nhöõng taùc phaåm thô ca tuyeät buùt cuûa daân toäc, ta coøn maõi thaáy laáp
laùnh aùnh hoài quang cuûa taâm hoàn cuøng vôùi nhöõng phaåm chaát cao ñeïp cuûa daân toäc,
“khoâng phaûi chæ nhö böùc tranh hieän thöïc veà soá phaän con ngöôøi maø coøn laø kí öùc
veà boä maët tinh thaàn cuûa xaõ hoäi chuùng ta, laø nhaân chöùng veà baûn lónh vaø nhaân caùch
9
cuûa con ngöôøi caàm buùt”[89, tr.52]. Saint John Perse ( 1887-1975), moät nhaø thô
lôùn cuûa Phaùp theá kæ XX nhaän xeùt söùc maïnh cuûa thô ca:
Treân ñöôøng ñi, Thô lieân minh vôùi caùi Ñeïp- lieân minh toái thöôïng,
nhöng vaãn chaúng coi ñoù laø mieáng moài ngon duy nhaát. Baèng caùch choái
töø vieäc taùch rôøi ngheä thuaät khoûi cuoäc soáng, cuõng nhö taùch rôøi tình yeâu
vôùi nhaän thöùc. Thô laø haønh ñoäng, thô laø ñam meâ, Thô laø söùc maïnh ñoåi
môùi luoân luoân khoâng bieát ñaâu laø giôùi haïn [71].
Neáu noùi vaên hoïc laø “ngheä thuaät cuûa ngoân töø”, thì thô ca ñaït ñeán ñænh cao cuûa
ngheä thuaät aáy. Thô ca cuûa daân toäc giuùp hoïc sinh nhaän thöùc roõ hôn veû ñeïp cuûa
tieáng Vieät vôùi aâm ñieäu traàm boång vaø söï linh dieäu cuûa ngoân töø. Nhìn chung, thô
ca coù nhieàu öu theá trong vieäc boài döôõng taâm hoàn, giaùo duïc nhaân caùch vaø tình
yeâu tieáng Vieät cho nhieàu theá heä .
Giaûng daïy vaên chöông noùi chung ñaõ khoù, giaûng daïy thô ca theo muïc tieâu
nhö treân laïi caøng khoù hôn. Phaùt hieän ñöôïc töù thô, vaø nhöõng taàng lôùp yù nghóa aån
ñaèng sau lôùp voû töø ngöõ laø ñieàu khoâng deã daøng. Nhieäm vuï khoù khaên cuûa ngöôøi
daïy vaên laø giuùp caùc em nhaän thaáy vaø thöïc hieän ñöôïc ñieàu ñoù. Neáu hoïc sinh töï
mình tìm thaáy ñöôïc veû ñeïp rieâng bieät cuûa thô ca, yù tình cuûa taùc giaû, bieát ôn nhaø
thô noùi hoä nhöõng ñieàu thaàm kín cuûa loøng mình ñeå töø ñoù taâm hoàn ñöôïc thaêng hoa,
thì ñoù laø phaàn thöôûng voâ cuøng quyù giaù cho moät ñôøi giaûng daïy vaên chöông. “Laáy
hoïc sinh laøm trung taâm trong quaù trình daïy vaø hoïc” laø nguyeân taéc chung cho taát
caû caùc moân hoïc. Rieâng trong boä moân vaên, ngoaøi caùc khoa hoïc hoã trôï nguyeân taéc
daïy hoïc tích cöïc nhö Lí thuyeát hoaït ñoäng, Taâm lí saùng taïo, Taâm lí caûm thuï vaên
chöông, thì tinh thaàn cuûa Lí thuyeát tieáp nhaän ñaùp öùng khaù höõu hieäu phöông phaùp
daïy- hoïc môùi naøy. Phoái hôïp nguyeân taéc daïy hoïc môùi vaø Lí thuyeát tieáp nhaän trong
moái quan heä hoã töông seõ höùa heïn nhieàu thay ñoåi tình traïng daïy- hoïc thô vaên
ñang chòu nhieàu ñieàu tieáng nhö hieän nay.
2. Lòch söû nghieân cöùu ñeà taøi
2.1.Phöông phaùp daïy vaên noùi chung
10
ÔÛ nöôùc ta, vaán ñeà nghieân cöùu veà phöông phaùp giaûng daïy vaên hoïc ñöôïc
ñaët ra töø khi coù boä moân giaûng vaên trong nhaø tröôøng vaø phaùt trieån theo nhieàu
khuynh höôùng khaùc nhau. Caùc coâng trình nghieân cöùu naøy laø nhöõng ñoùng goùp quyù
baùu cho neàn giaùo duïc nöôùc nhaø noùi chung vaø phöông phaùp giaûng daïy vaên hoïc noùi
rieâng, ñaëc bieät vôùi caùc thaày coâ giaùo daïy vaên, ñaây laø nhöõng saùch tham khaûo voâ
cuøng caàn thieát. Sau Caùch maïng thaùng Taùm cho ñeán thaäp nieân 60 cuûa theá kæ XX,
coù caùc taùc phaåm tieâu bieåu nhö Giaûng vaên Chinh phuï ngaâm cuûa Ñaëng Thai Mai
(1950), Maáy vaán ñeà giaûng daïy trong nhaø tröôøng phoå thoâng cuûa Taï Phong Chaâu
(1960), Maáy vaán ñeà giaûng daïy vaên hoïc söû ôû caáp 3 cuûa Phan Troïng Luaän (1961),
Maáy vaán ñeà giaûng daïy vaên hoïc ôû caáp 3; Giaùo aùn giaûng vaên caáp 2,3 cuûa Vuï caáp 3
do Phan Troïng Luaän chuû bieân; Moät soá kinh nghieäm giaûng daïy vaên hoïc caáp 3
(1963) cuûa Tröông Dónh, Phan Troïng Luaän, Ñoã Quang Löu, Vuõ Ngoïc Khaùnh. ÔÛ
thôøi kì naøy, caùc nhaø giaùo hoïc phaùp coøn ñeà cao vai troø cuûa ngöôøi thaày:
“Toùm laïi, treân moät möùc ñoä nhaát ñònh, ngöôøi giaùo vieân vaên hoïc coøn laø moät
nhaø sö phaïm, moät nhaø pheâ bình, moät ngöôøi dieãn thuyeát, moät dieãn vieân, moät
ngöôøi saùng taùc. Toâi muoán ñaët yeâu caàu: laø moät nhaø sö phaïm, moät nhaø pheâ
bình leân treân ñeå toû khaû naêng aáy caáp thieát hôn caû, tuy raèng moïi khaû naêng
khaùc ñeàu raát caàn. Caùc yeáu toá treân laø noäi dung cuûa ngheä thuaät sö phaïm
trong moân giaûng vaên. Song ta caàn nhaän thöùc roõ: Ngheä thuaät sö phaïm
trong giaûng vaên taäp trung ôû trình ñoä rung caûm vaø truyeàn ñaït rung
caûm”[15, tr.114].
Töø nhöõng naêm 70 cuûa theá kæ XX, moät soá coâng trình khaùc veà phöông phaùp
daïy vaên laïi theo höôùng nghieân cöùu döôùi aùnh saùng cuûa lí luaän vaên hoïc, ngoân ngöõ
hoïc hoaëc tu töø hoïc. Trong Vaán ñeà giaûng daïy vaên hoïc theo loaïi theå (1970), moät soá
caùc giaùo sö öu tuù vaø giaøu kinh nghieäm veà chuyeân ngaønh phöông phaùp giaûng daïy,
lí luaän vaên hoïc (Hoaøng Nhö Mai, Huyønh Lí, Traàn Thanh Ñaïm, Phan Só Taán,
Ñaøm Gia Caån) giuùp giaùo vieân phoå thoâng nhaän thöùc moät trong nhöõng nguyeân taéc
giaûng vaên laø phaân bieät ñaëc tröng cuûa loaïi theå ñeå xaùc laäp phöông phaùp giaûng vaên
11
phuø hôïp. Theo höôùng phaân tích taùc phaåm döïa vaøo cô sôû lí luaän ngoân ngöõ vaø tu töø
hoïc ñeå phaùt hieän veû ñeïp cuûa taùc phaåm, traùnh suy dieãn voâ caên cöù, Ñaùi Xuaân Ninh
soaïn cuoán Giaûng vaên döôùi aùnh saùng cuûa ngoân ngöõ hoïc (1979), Ñinh Troïng Laïc
coù Tu töø hoïc vôùi vaán ñeà giaûng daïy ngöõ vaên (1979). Höôùng nghieân cöùu phöông
phaùp giaûng daïy caùc boä phaän vaên hoïc coù caùc coâng trình tieâu bieåu cuûa Hoaøng Tieán
Töïu vôùi Maáy vaán ñeà nghieân cöùu vaø giaûng daïy vaên hoïc daân gian (1983), Maáy vaán
ñeà veà giaûng daïy vaên hoïc coå Vieät Nam cuûa Nguyeãn Só Caån (1984), Phaân tích taùc
phaåm vaên hoïc daân gian (1988) cuûa Buøi Maïnh Nhò…. Ngoaøi ra, coøn coù nhieàu coâng
trình bieân soaïn quan taâm ñeán höôùng khai thaùc caùc giaù trò cuûa taùc phaåm nhö Phaân
tích – Bình giaûng taùc phaåm vaên hoïc lôùp 10, Phaân tích – Bình giaûng taùc phaåm vaên
hoïc lôùp 11 do Nguyeãn Khaéc Phi chuû bieân (1999); Giaûng vaên vaên hoïc Vieät Nam
(Leâ Baûo, Haø Minh Ñöùc vaø nhieàu taùc giaû, 2000, taùi baûn laàn thöù naêm) ; Taùc phaåm
vaên chöông trong nhaø tröôøng phoå thoâng- Nhöõng con ñöôøng khaùm phaù do Vuõ
Döông Quyõ vaø Leâ Baûo bieân soaïn (2004, taùi baûn laàn thöù nhaát) v.v…
Nhöõng yù kieán ñeà nghò ñoåi môùi vieäc daïy hoïc vaên theo höôùng giaùo duïc tö
duy vaø boài döôõng caûm xuùc thaåm mó cho hoïc sinh xuaát hieän töø cuoái thaäp nieân 60
cuûa theá kæ XX. Naêm 1969, Phan Troïng Luaän coù chuyeân luaän Reøn luyeän tö duy
qua giaûng daïy vaên hoïc. Coâng trình naøy neâu ra nhöõng thao taùc cuûa tö duy goùp
phaàn taïo ra naêng löïc caûm thuï vaên chöông cho hoïc sinh, ñoù laø khaû naêng töôûng
töôïng vaø lieân töôûng. Yeâu caàu ñoåi môùi phöông phaùp daïy - hoïc noùi chung vaø
phöông phaùp daïy - hoïc vaên noùi rieâng ñöôïc neâu leân moät caùch caáp thieát. Nguyeãn
Khaùnh Toaøn coù coâng trình Xung quanh moät soá vaán ñeà veà vaên hoïc vaø giaùo duïc
(1972) taäp hôïp laïi moät soá vaán ñeà vaên hoïc vaø giaùo duïc. Ñaây laø nhöõng vaán ñeà coù yù
nghóa chæ ñaïo, höôùng daãn hoaëc nghieân cöùu, giaûng daïy veà vaên hoïc, giaùo duïc caùc
caáp. Luùc baáy giôø, taùc giaû ñaõ yeâu caàu giaùo vieân:
….thaät söï laø kó sö cuûa taâm hoàn non treû, laø ngöôøi dìu daét theá heä treû cuûa
ñaát nöôùc, nhöõng ngöôøi seõ keá tuïc vaø phaùt trieån söï nghieäp caùch maïng
cuûa anh, cha , raèng daïy hoïc khoâng phaûi chæ truyeàn thuï cho treû em moät
12
caùch bò ñoäng nhöõng kieán thöùc saün coù trong saùch vôû, maø qua ñoái chieáu
vaø vaän duïng vaøo thöïc tieãn hoï ñang laøm nhöõng caùi saùng taïo, môû roäng
tri thöùc cho hoïc sinh, ñoàng thôøi naâng cao theâm hieåu bieát cuûa mình [86,
tr 710].
Ñaëc bieät, baøi Daïy vaên laø moät quaù trình reøn luyeän toaøn dieän cuûa thuû töôùng Phaïm
Vaên Ñoàng treân baùo Nghieân cöùu giaùo duïc, soá 28- 1973 coù yù nghóa raát lôùn ñoái vôùi
cuoäc ñoåi môùi phöông phaùp daïy - hoïc. Baøi vieát ñaët laïi vaán ñeà phöông phaùp daïy
vaên : Daïy nhö theá naøo? Daïy nhöõng gì? Ñaït ñöôïc muïc ñích gì? Ngaøy nay baøi vieát
vaãn coøn giöõ giaù trò nhö moät chæ ñaïo quyù baùu: “…chuùng ta phaûi xem laïi caùch daïy
vaên trong caùc nhaø tröôøng phoå thoâng cuûa ta, khoâng neân daïy nhö cuõ, bôûi vì daïy nhö
cuõ thì khoâng nhöõng chæ vieäc daïy vaên khoâng hay, maø söï ñaøo taïo cuõng khoâng hay.
Vì vaäy, döùt khoaùt chuùng ta phaûi coù caùch daïy khaùc, phaûi daïy cho hoïc sinh bieát suy
nghó ” [74, tr. 72]. .
Ñi saâu vaøo phöông phaùp daïy hoïc vaên, hai chuyeân luaän ñöôïc bieân soaïn coâng
phu vaø böôùc ñaàu coù tính heä thoáng laø Phaân tích taùc phaåm vaên hoïc trong nhaø
tröôøng (1977) vaø Con ñöôøng naâng cao hieäu quaû daïy vaên (1978) cuûa Phan Troïng
Luaän. Taùc giaû xaùc ñònh nhöõng vaán ñeà coù yù nghóa phöông phaùp luaän cuûa moân
giaûng vaên trong nhaø tröôøng cuõng nhö quan nieäm veà taùc phaåm vaên hoïc vaø taùc
phaåm vaên hoïc trong nhaø tröôøng, veà quy luaät caûm thuï vaên hoïc, veà moái lieân heä
giöõa phöông phaùp giaûng vaên vôùi caùc boä moân lieân ñôùi. Treân cô sôû ñoù, taùc giaû neâu
nhöõng phöông phaùp cuï theå coù tính ñaëc thuø cho lao ñoäng “giaûng vaên” cuûa ngöôøi
giaùo vieân vaên hoïc nhö phöông phaùp ñoïc dieãn caûm, phöông phaùp taïo taâm theá,
phöông phaùp taùi hieän hình töôïng vaên hoïc, phöông phaùp giaûng bình, phöông phaùp
gôïi môû. Taùc giaû ñaõ nhaán maïnh “cô sôû xaùc ñònh vaø phaân loaïi phöông phaùp phaûi laø
ñaëc ñieåm nhaän thöùc cuûa hoïc sinh döôùi söï höôùng daãn cuûa giaùo vieân cuûa hoïc sinh
trong quaù trình giaûng vaên”[45, tr. 194] vôùi muïc ñích “phaùt trieån naêng löïc tö duy
saùng taïo cuûa hoïc sinh” [45, tr.194]. Böôùc ñaàu, caùc giaùo vieân daïy vaên ñöôïc gôïi yù
veà moät phöông phaùp giaûng daïy vaên hoïc xem troïng söï caûm thuï cuûa hoïc sinh trong
13
moái töông quan taùc phaåm vaên hoïc vaø baïn ñoïc- hoïc sinh theo Lí thuyeát tieáp nhaän
truyeàn thoáng vaø quan ñieåm tieáp caän ñoàng boä taùc phaåm vaên chöông. Tuy nhieân, ôû
giai ñoaïn naøy, trong yù nghóa cuûa teân goïi moân hoïc “giaûng vaên”, ngöôøi thaày vaãn
laø ñöôïc xem laø chuû theå caûm thuï mang tính quyeát ñònh vaø taùc phaåm vaên hoïc laø
trung taâm tieáp nhaän:
“Giaûng vaên caàn ñöôïc hieåu laø coâng vieäc cuûa ngöôøi giaùo vieân phaân tích,
phaùt hieän caùi hay caùi ñeïp veà noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa moät baøi vaên
ñeå ñem giaûng daïy treân lôùp cho hoïc sinh baèng nhöõng phöông phaùp sö
phaïm thích hôïp nhaèm ñaït ñöôïc hieäu quaû cao nhaát veà caû ba maët: hieåu
bieát, giaùo duïc vaø reøn luyeän theo nhöõng yeâu caàu ñaõ ñöôïc quy ñònh”[45,
tr.7].
Cho ñeán luùc naøy, vaán ñeà ñoåi môùi chæ laø nhöõng ñeà xuaát, ñeà nghò ñoái vôùi caùch
“giaûng vaên” cuûa thaày, laøm caùch naøo ñeå hoïc sinh hieåu baøi vaø ghi nhôù chöù chöa
ñaët treân moät cô sôû lí luaän daïy hoïc theo höôùng ñoåi môùi.
Maëc duø lí luaän daïy hoïc hieän ñaïi cuûa caùc nöôùc tieân tieán ñöôïc caùc nhaø giaùo
duïc nöôùc ta nghieân cöùu töø nhöõng naêm 70 cuûa theá kæ XX vôùi ngöôøi ñaïi dieän nhieät
thaønh laø Hoà Ngoïc Ñaïi, nhöng maõi ñeán thaäp nieân 80 cuûa theá kæ XX trôû ñi, vaán ñeà
ñoåi môùi phöông phaùp giaûng daïy taùc phaåm vaên hoïc môùi ñöôïc ñeà caäp moät caùch soâi
noåi treân cô sôû khôi daäy ôû hoïc sinh khaû naêng “ñoàng saùng taïo trong caûm thuï “.
Naêm 1980, trong baøi vieát Moät soá suy nghó veà bieän phaùp phaùt vaán ñeå ñaûm baûo yeâu
caàu giaûng vaên theo ñaëc tröng theå loaïi vaø phaùt huy ñöôïc tính chuû ñoäng, tích cöïc,
saùng taïo cuûa hoïc sinh trong hoïc taäp, Vaên Taâm ñaõ trình baøy kinh nghieäm cuûa
mình veà hai vaán ñeà: giaûng daïy vaên hoïc theo theå loaïi vaø phaùt huy chuû theå hoïc
sinh trong daïy hoïc taùc phaåm vaên chöông. Vì söï khaùc bieät cuûa caùc theå loaïi neân
khoâng theå coù nhöõng caâu hoûi chung cho caùc taùc phaåm khoâng cuøng theå loaïi. oâng ñeà
xuaát moät soá loaïi caâu hoûi coù khaû naêng goùp phaàn xaây döïng phaåm chaát tích cöïc chuû
ñoäng cuûa hoïc sinh nhö: caâu hoûi neâu vaán ñeà, caâu hoûi gôïi môû khai trieån, caâu hoûi di
chuyeån kieán thöùc…[74, tr.137-147]. Leâ Ngoïc Traø trong baøi Vaên vaø vaên chöông,
14
Taùc phaåm vaø giaûng vaên (1981) coù nhaán maïnh ñeán caùi ñeïp cuûa vaên chöông, töø ñoù
ñöa ra quan nieäm veà vai troø cuûa moân vaên laø “ moät trong nhöõng con ñöôøng cuûa
giaùo duïc thaåm mó, vöøa mang caùi ñeïp cho hoïc sinh, vöøa laøm cho caùc em bieát
thöôûng thöùc caùi ñeïp” [ 87, tr.155]. Trong cuoán Daïy vaên - daïy caùi hay caùi ñeïp
(1983), döïa vaøo cô sôû lí luaän vaên hoïc vaø muïc tieâu giaùo duïc con ngöôøi qua taùc
phaåm vaên hoïc, Nguyeãn Duy Bình coi troïng caùch phaân tích taùc phaåm vaên hoïc nhö
moät taùc phaåm ngheä thuaät, töø ñoù reøn luyeän nhaân caùch phaåm chaát cho hoïc sinh.
OÂng cuõng chuù yù nhaán maïnh höôùng giaûng daïy phaùt huy khaû naêng caûm thuï taùc
phaåm vaên hoïc cuûa hoïc sinh nhö moät ngöôøi “cuøng saùng taïo” khi thöôûng thöùc taùc
phaåm. Naêm 1983, trong coâng trình Caûm thuï vaên hoïc-giaûng daïy vaên hoïc (Naêm
2003, khi Nxb Ñaïi hoïc quoác gia taùi baûn, coâng trình naøy trôû thaønh chuyeân luaän
Vaên chöông- Baïn ñoïc saùng taïo), Phan Troïng Luaän ñaët laïi vaán ñeà phöông phaùp
luaän ñoái vôùi vieäc ñoåi môùi phöông phaùp giaûng daïy taùc phaåm vaên chöông trong
nhaø tröôøng. Laàn ñaàu tieân, taùc giaû ñöa ra khaùi nieäm môùi meû baïn ñoïc- hoïc sinh ñeå
khaúng ñònh chuû theå caûm thuï trong quaù trình daïy-hoïc taùc phaåm vaên trong nhaø
tröôøng, cuï theå hoùa khaùi nieäm “ laáy hoïc sinh laøm trung taâm” cho phuø hôïp vôùi ñaëc
thuø cuûa boä moân vaên hoïc. Döïa treân cô sôû cuûa moái quan heä bieän chöùng giöõa taùc
phaåm vaên hoïc vaø hoïc sinh - baïn ñoïc, hoïc sinh vaø cô cheá daïy hoïc vaên, hoïc sinh
vaø naêng löï._.c caûm thuï, taùc giaû ñeà nghò ngöôøi thaày phaùt huy trí töôûng töôïng, khaû
naêng lieân töôûng cuûa hoïc sinh ñeå naâng cao hieäu quaû coäng höôûng caûm xuùc trong
giaûng vaên.
Khi nöôùc ta baét ñaàu phaùt trieån nhöõng thaønh töïu cuûa phöông phaùp daïy hoïc
hieän ñaïi, vôùi nguyeân lí “phaùt huy tính tích cöïc saùng taïo cuûa hoïc sinh”, Phaïm
Toaøn coù coâng trình Coâng ngheä daïy vaên (2000). Ñaây laø keát quaû cuûa moät quaù trình
ñaàu tö coâng söùc, trí tueä vaø taâm huyeát ñeå thay ñoåi phöông phaùp daïy vaên theo
höôùng chuù yù söï tieáp nhaän chuû ñoäng cuûa hoïc sinh. Phaàn lí thuyeát ñöôïc phaùt trieån
treân cô sôû moät chieán löôïc giaùo duïc môùi, moät chieán löôïc daïy vaên môùi döïa vaøo lí
luaän daïy hoïc hieän ñaïi cuûa Hoà Ngoïc Ñaïi. Chæ ñaïo ñöôøng loái coâng ngheä daïy vaên laø
15
tö töôûng Coâng ngheä giaùo duïc ñöôïc xaây döïng ôû Vieät Nam töø naêm hoïc 1978 –
1979. Coâng ngheä daïy vaên trình baøy toång theå ñöôøng loái coâng ngheä giaùo duïc vaän
duïng vaøo coâng vieäc daïy vaên. Taùc giaû giôùi thieäu chieán löôïc giaùo duïc môùi trong söï
so saùnh vôùi nhieàu tö töôûng giaùo duïc tieán boä trong lòch söû daïy hoïc. Töø ñoù taùc giaû
chæ ra nhöõng khuyeát ñieåm cuûa caùch daïy hoïc theo heä thoáng giaùo duïc cuõ, trong ñoù
ngöôøi thaày chieám vò trí thoáng trò. Trong phaàn hai, taùc giaû giôùi thieäu chieán löôïc
daïy vaên môùi treân cô sôû trieát hoïc bieän chöùng. Muoán bieán ñoái töôïng hoïc töï noù
thaønh caùi cuûa ta, cho ta, taùc giaû yeâu caàu caàn xaùc ñònh laïi ñoái töôïng vaên trong nhaø
tröôøng, ñoái töôïng vaên töø vieäc laøm vaø thao taùc cuûa nhaø vaên khi saùng taïo, taùch ñoái
töôïng vaên khoûi ñoái töôïng ngöõ. Vì ñoái töôïng vaên mang tính ngheä thuaät neân caùch
daïy vaên phaûi döïa treân hai thao taùc lieân töôûng töôûng töôïng, ñi laïi quaù trình saùng
taïo cuûa nhaø vaên ñeå hoïc sinh chieám lónh ñoái töôïng vaên cho rieâng mình. Trong
coâng trình naøy, Phaïm Toaøn khaúng ñònh khaû naêng hoïc vaên cuûa hoïc sinh. Caùc em
coù khaû naêng töôûng töôïng vaø lieân töôûng, neân thaày giaùo caàn coù nhöõng hoaït ñoäng
nhaèm khôi daäy nhöõng khaû naêng aáy khi ñi laïi quaù trình saùng taïo taùc phaåm cuûa nhaø
vaên. Phaïm Toaøn coøn chuû tröông daïy vaên döïa vaøo baûn thieát keá baøi daïy nhö moät
caáu truùc keá hoaïch ñeå höôùng daãn hoïc sinh thöïc hieän.
Muoán thaät söï ñoåi môùi phöông phaùp giaûng daïy vaên hoïc, moät soá nhaø nghieân
cöùu yeâu caàu phaûi coù tö duy môùi veà giaùo duïc vaø daïy vaên. Nguyeãn Ñaêng Maïnh
trong baøi Vaøi suy nghó veà “Ñoåi môùi tö duy” trong giaûng daïy vaên hoïc (1988) nhaán
maïnh tính ngheä thuaät khi phaân tích taùc phaåm; Nguyeãn Xuaân Laïc boå sung baèng
baøi vieát Ñi ñeán moät caùch nhìn toaøn dieän vaø khoa hoïc veà daïy- hoïc vaên ôû tröôøng
phoå thoâng (1988) nhaán maïnh phöông phaùp toå chöùc moät quaù trình hoïc taäp ñeå hoïc
sinh tieáp nhaän chieám lónh taùc phaåm.
Treân thaønh töïu cuûa phöông phaùp daïy hoïc tích cöïc vôùi nguyeân taéc “laáy hoïc
sinh laøm trung taâm”, laàn löôït, Boä Giaùo duïc coù nhöõng taøi lieäu boài döôõng veà ñoåi
môùi phöông phaùp giaûng daïy vaên hoïc do Phan Troïng Luaän chuû bieân : Taøi lieäu boài
döôõng chính thöùc cho giaùo vieân vaên 1992-1996; Taøi lieäu boài döôõng thöôøng xuyeân
16
giaùo vieân vaên chu kì 1997-2000; Thieát keá baøi hoïc taùc phaåm vaên chöông (1997).
Cuõng vôùi taâm nguyeän thieát tha muoán ñoåi môùi caùc giôø daïy hoïc vaên trong nhaø
tröôøng, Ñaëng Hieån vieát Daïy-hoïc vaên theo höôùng phaùt trieån tö duy; Vuõ Nho trôû laïi
vaán ñeà Ñoåi môùi phöông phaùp giaûng daïy vaên ôû Trung hoïc cô sôû-Nhöõng ñieàu caàn
laøm roõ (1999); Leâ Trung Thaønh coù baøi vieát Tình huoáng coù vaán ñeà vaø caùc loaïi tình
huoáng coù vaán ñeà trong daïy- hoïc taùc phaåm vaên chöông (1998, 1999); Nguyeãn Huy
Quaùt nhaán maïnh vai troø cuûa nhaø tröôøng sö phaïm trong Suy nghó veà ñoåi môùi
phöông phaùp daïy- hoïc vaên ôû Ñaïi hoïc sö phaïm (2000); Phan Troïng Luaän noùi theâm
veà phöông phaùp daïy vaên treân quan ñieåm Tieáp caän ñoàng boä taùc phaåm vaên chöông
trong nhaø tröôøng (2000). Ñeán naêm 2001,Tröông Dónh vaø Phan Troïng Luaän soaïn
cuoán Phöông phaùp daïy hoïc vaên neâu cuï theå hôn caùc phöông phaùp giaûng daïy
höôùng ñeán hoïc sinh. Trong coâng cuoäc caûi caùch chöông trình thí ñieåm phaân ban,
Taøi lieäu boài döôõng giaùo vieân daïy chöông trình vaø saùch giaùo khoa lôùp 11 thí ñieåm,
moân ngöõ vaên boä 1(Vieän nghieân cöùu sö phaïm, Haø Noäi- thaùng 8 naêm 2004 do Traàn
Ñình Söû chuû bieân) neâu quan ñieåm ñoåi môùi phöông phaùp ôû caùch thaày giaùo höôùng
daãn hoïc sinh ñoïc vaên. Trong taøi lieäu noùi treân, caùc nhaø bieân soaïn neâu nhöõng yeâu
caàu ñoåi môùi caùch kieåm tra ñaùnh giaù vaø ñoåi môùi phöông thöùc daïy vaên treân quan
ñieåm: daïy vaên laø daïy hoïc sinh ñoïc vaên ñeå giuùp caùc em töï mình ñoïc hieåu moät taùc
phaåm vaên chöông.
Nhieàu nhaø nghieân cöùu khaùc phaùt hieän Lí thuyeát tieáp nhaän hieän ñaïi laø cô
sôû vöõng chaéc cho vieäc ñoåi môùi daïy - hoïc taùc phaåm vaên chöông trong nhaø tröôøng.
Theo lí thuyeát naøy, hoïc sinh laø nhöõng baïn ñoïc thaät söï coù khaû naêng tham gia quaù
trình “bieán vaên baûn thaønh taùc phaåm”. Nguyeãn Thanh Huøng trong Vaên hoïc –Taàm
nhìn- Bieán ñoåi (1996), vaø Nguyeãn Thò Thanh Höông trong Daïy hoïc vaên ôû tröôøng
phoå thoâng (2001) coù ñeà nghò nhöõng phöông phaùp giaûng daïy vaên theo höôùng chuù
yù söï tieáp nhaän cuûa hoïc sinh. Nguyeãn Troïng Hoaøn coù hai chuyeân luaän Tieáp caän
vaên hoïc; Reøn luyeän tö duy saùng taïo trong daïy hoïc taùc phaåm vaên chöông (2002).
Caùc chuyeân luaän cuûa Nguyeãn Troïng Hoaøn ñaët treân heä thoáng lí luaän cuûa caùc khoa
17
hoïc lieân ngaønh Taâm lí hoïc, Taâm lí saùng taïo vaên hoïc ngheä thuaät, Lòch söû vaên hoïc,
Lí thuyeát caûm thuï vaø tieáp nhaän vaên hoïc. Taùc giaû khaúng ñònh giaûi phaùp ñuùng ñaén
trong nhaø tröôøng hieän nay phaûi laø “ coi troïng duïng yù cuûa taùc giaû vöøa chuù yù ñeán
caáu truùc noäi taïi cuûa vaên baûn, vöøa ñaùnh giaù cao vai troø saùng taïo trong tieáp nhaän
cuûa hoïc sinh”[28, tr.67]. Chuyeân luaän ñöa ra noäi dung phaùt trieån vaø nhieàu giaûi
phaùp reøn luyeän tö duy saùng taïo, trí töôûng töôïng, khaû naêng lieân töôûng cho hoïc
sinh, giuùp hoïc sinh töï mình bình giaù taùc phaåm vaên chöông moät caùch ñoäc laäp ñeå
khaúng ñònh “Vieäc xaùc ñònh quaù trình tieáp nhaän saùng taïo cuûa hoïc sinh giöõ vai troø
trung taâm goùp phaàn theå hieän xu theá tieán boä cuûa quan ñieåm daïy hoïc vaên höôùng
vaøo hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh”[28, tr.76]. Cuõng theo höôùng giaûng daïy vaên treân cô
sôû Lí thuyeát tieáp nhaän hieän ñaïi, Nguyeãn Thanh Huøng coù hai chuyeân luaän : Ñoïc
vaø tieáp nhaän vaên chöông (2002), Hieåu vaên, daïy vaên (2003). Trong Ñoïc vaø tieáp
nhaän vaên chöông, taùc giaû ñöa ra Nhöõng vaán ñeà tieáp nhaän vaên hoïc trong nhaø
tröôøng, ñeå Hình thaønh nhöõng baïn ñoïc hoïc sinh saùng taïo trong tieáp nhaän, töø ñoù
khaùi quaùt thaønh Quan ñieåm lí luaän vaø thöïc tieãn cuûa phöông phaùp ñoïc vaên trong
nhaø tröôøng. Neùt môùi meû cuûa coâng trình naøy laø xem troïng vai troø baïn ñoïc cuûa hoïc
sinh trong quaù trình vaên hoïc, khoâng chæ treân moái quan heä taùc phaåm - baïn ñoïc,
maø môû roäng ra trong quan heä taùc phaåm - baïn ñoïc hoïc sinh - cuoäc soáng “Chính
hoïc sinh phaûi trôû thaønh ñoäc giaû cuûa caùc taùc phaåm vaên hoïc, nhöõng ñoäc giaû ñöôïc
tin caäy, bình ñaúng vôùi nhaø vaên, vôùi giaùo vieân, vôùi nhöõng ngöôøi cuøng thôøi vôùi
hoï”[32, tr.186].
Gaàn ñaây, naêm 2003, Nguyeãn Vieát Chöõ taùi baûn cuoán Phöông phaùp daïy hoïc
taùc phaåm vaên chöông (theo loaïi theå) heä thoáng laïi caùch nhìn moân vaên, caùc phöông
phaùp, bieän phaùp, caùch söû duïng caâu hoûi phuø hôïp vôùi theå loaïi döïa treân söï thaønh
töïu cuûa caùc khoa hoïc lieân ngaønh nhö Thi phaùp hoïc, Lí thuyeát tieáp nhaän, lí luaän
daïy hoïc hieän ñaïi.
Quan ñieåm ñoåi môùi phöông phöông daïy vaên theo höôùng “laáy hoïc sinh laøm
trung taâm”, khôi daäy tính chuû ñoäng saùng taïo cuûa hoïc sinh, haïn cheá söï thuyeát
18
giaûng moät chieàu cuûa thaày laø moái quan taâm lôùn cuûa xaõ hoäi, neân nhieàu luaän aùn tieán
só cuï theå hoùa lí luaän baèng nhieàu bieän phaùp nhaèm khôi daäy tinh thaàn saùng taïo chuû
ñoäng cuûa hoïc sinh trong tieát daïy nhö Thor Sor vôùi Con ñöôøng phaùt huy chuû theå
hoïc sinh trong giôø hoïc taùc phaåm vaên chöông ôû nhaø tröôøng phoå thoâng trung hoïc
Kampuchia (1990); Trònh Xuaân Vuõ vôùi Nhöõng bieän phaùp tích cöïc hoùa hoaït ñoäng
tieáp nhaän cuûa hoïc sinh trong giôø hoïc taùc phaåm vaên chöông (1993); Giaûng vaên ôû
tröôøng Phoå thoâng trung hoïc: lòch söû vaø trieån voïng cuûa Nguyeãn Ñöùc AÂn…( 1995);
Hoaït ñoäng lieân töôûng, töôûng töôïng cuûa hoïc sinh trong giôø giaûng vaên cuûa Nguyeãn
Thanh Huøng (1996); Nhöõng hình thöùc hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh trong giôø daïy hoïc
taùc phaåm vaên hoïc ôû Phoå thoâng trung hoïc cuûa Ñoã Huy Quang (1996)…
2.2. Phöông phaùp daïy thô ca noùi rieâng
Moãi theå loaïi vaên hoïc coù nhöõng ñaëc tröng rieâng bieät neân caùch giaûng daïy
khoâng theå nhö nhau. Vì theá ngay töø nhöõng naêm ñaàu khaùng chieán, vaán ñeà phöông
phaùp giaûng daïy, phaân tích thô ñaõ ñöôïc ñaët ra. Naêm 1950, nhaø nghieân cöùu Ñaëng
Thai Mai soaïn Giaûng vaên Chinh phuï ngaâm döïa treân nhöõng nguyeân lí cô baûn cuûa
lí luaän vaên hoïc. OÂng ñònh nghóa:
Giaûng vaên tröôùc heát laø theo doõi trong neáp “plis” cuûa aùng vaên, taát caû
caùi tinh vi veà tö töôûng, caùi ñoäc ñaùo veà ngheä thuaät cuûa moät taùc giaû.
Hieåu nhö vaäy, giaûng vaên tröôùc heát laø chæ roõ söï thoáng nhaát giöõa hình
thöùc vaø noäi dung, giöõa kó thuaät vaø tö töôûng trong moät taùc phaåm vaên
chöông [62, tr.31].
Taùc giaû vaän duïng lí luaän naøy vaøo caùch phaân tích “aâm höôûng vaø hình aûnh cuûa lôøi
noùi”, öu ñieåm cuûa theå song thaát luïc baùt trong Chinh phuï ngaâm. Ñaây böôùc tieán
ñaùng keå cuûa lí luaän giaûng daïy thô ca so vôùi caùch tieáp nhaän caûm tính theo loái bình
vaên cuûa caùc cuï thuôû tröôùc.
Trong Moät soá kinh nghieäm giaûng daïy vaên hoïc ôû caáp 3 (1963), caùc giaùo sö
coù daønh chöông Phaân bieät theå loaïi. Ñaùng chuù yù laø baøi vieát cuûa Traàn Thanh Ñaïm
“Thô vaø giaûng daïy thô ” (Vaán ñeà giaûng daïy taùc phaåm theo loaïi theå- 1976). Döïa
19
treân nhöõng ñaëc tröng cuûa theå loaïi thô laø hình vaø nhaïc, baøi vieát neâu leân nhöõng
quan nieäm vaø kinh nghieäm veà “Maáy vaán ñeà giaûng daïy thô ”, bao goàm caùc yeâu
caàu ñoïc dieãn caûm vaø hoïc thuoäc loøng, ñeå “laøm cho hoïc sinh vöøa hình dung ñöôïc
hình aûnh baøi thô gôïi leân vöøa caûm thuï ñöôïc nhaïc ñieäu cuûa baøi thô vang ñeán”[18,
tr.86-87]. Giaûng thô thöôøng gaén vôùi bình thô. Ngöôøi thaày daïy vaên ít kinh nghieäm
thöôøng luùng tuùng tröôùc moät caâu thô maø mình taâm ñaéc. Laøm caùch naøo phaù vôõ caùi
voû bieåu ñaït ñeå giôùi thieäu neùt ñeïp aån taøng trong thô ca? Naêm 1987, trong taäp Bình
thô vaø caùch bình thô ( Leâ Trí Vieãn, Nguyeãn Ñöùc Quyeàn, Leâ Xuaân Lít), Leâ Trí
Vieãn böôùc ñaàu tìm hieåu vaø ñuùc keát coâng vieäc cuûa ngöôøi bình thô. Treân cô sôû
nhöõng tìm toøi, suy nghó vaø kinh nghieäm baûn thaân, taùc giaû neâu ra nhöõng vaán ñeà
vöøa mang tính lí luaän, vöøa thöïc tieãn, goùp theâm kinh nghieäm cho caùc thaày coâ giaùo.
Ai cuõng bieát thô ca khaùc vaên xuoâi, nhöng khi giaûng daïy, giaùo vieân chuùng
ta vaãn coøn luùng tuùng vaø baên khoaên laøm caùch naøo daïy moät baøi thô cho ra thô.
Giuùp gôõ roái cho nhöõng khoù khaên naøy, coù moät soá chuyeân luaän cuûa Buøi Coâng
Huøng nhö Goùp phaàn tìm hieåu ngheä thuaät thô ca (1983) vaø Tieáp caän ngheä thuaät thô
ca (2000). Trong caùc chuyeân luaän naøy, taùc giaû nghieân cöùu caùc heä thoáng trong baøi
thô, töø caâu thô ñeán ñoaïn thô, baøi thô, töø ñoù ñöa ra phöông phaùp toång hôïp ñeå
nghieân cöùu vaø phaân tích ngheä thuaät thô.
Moãi thôøi ñaïi vaên hoïc laø moät böôùc phaùt trieån môùi vôùi dieän maïo rieâng. Moät
soá chuyeân luaän khaùc laïi giuùp giaùo vieân ñònh höôùng giaûng daïy. Trong ñoù coù theå
keå Treân ñöôøng daïy vaø hoïc vaên tieáng Vieät cuûa Nguyeãn Quoác Luaân (1987) trình
baøy nhöõng phöông phaùp Daïy vaø hoïc caùc giai ñoaïn vaên chöông goàm coù Daïy vaø
hoïc vaên chöông daân gian, Daïy vaø hoïc vaên chöông coå ñieån, Daïy vaø hoïc vaên
chöông caän ñaïi. Taùc giaû neâu caùc phöông thöùc daïy vaø hoïc phuø hôïp ñaëc tröng cuûa
theå loaïi thô theo höôùng caét nghóa vaên baûn, ñoïc, dieãn xöôùng, xem bieåu dieãn ngheä
thuaät. Sau phaàn lí luaän, chuyeân luaän coù caùc baøi giaûng minh hoïa vôùi caùc thao taùc
phaùt vaán gôïi môû. Daïy thô chöõ Haùn nhö theá naøo vaãn coøn laø vaán ñeà tranh caõi neân
Traàn Ngoïc Chuøy coù baøi Thöû ñeà xuaát moät caùch daïy caùc baøi thô chöõ Haùn ôû tröôøng
20
phoå thoâng (Ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc vaên – tieáng Vieät ôû tröôøng phoå thoâng-
Saùch duøng cho giaùo vieân - Nguyeãn Trí vaø Nguyeãn Troïng Hoaøn chuû bieân, 2001).
Moãi taùc giaû laïi coù phong caùch saùng taùc rieâng neân giaùo vieân caàn coù caùch phaân tích
taùc phaåm phuø hôïp. Vì theá naêm 1981, Nguyeãn Ñaêng Maïnh coù chuyeân luaän Maáy
vaán ñeà veà quan ñieåm vaø phöông phaùp tìm hieåu phaân tích thô Hoà Chí Minh neâu leân
nhöõng suy nghó mang tính phöông phaùp luaän vaø quan ñieåm khi nghieân cöùu vaø
phaân tích thô cuûa Hoà chuû tòch.
Ca dao- daân ca cuõng thuoäc theå loaïi thô, nhöng mang moät ñaëc tröng rieâng,
neân coù nhieàu coâng trình ñeà nghò caùch giaûng daïy phuø hôïp. Naêm 1983, Hoaøng
Tieán Töïu soaïn cuoán Maáy vaán ñeà phöông phaùp giaûng daïy nghieân cöùu vaên hoïc daân
gian, trong ñoù coù phaàn Maáy vaán ñeà cuï theå veà nghieân cöùu giaûng daïy ca dao, tieáp
ñoù laø cuoán Bình giaûng ca dao (1992), tuy chöa phaùt trieån thaønh moät heä thoáng lí
luaän veà phöông phaùp daïy hoïc ca dao, nhöng cuõng goùp phaàn giuùp giaùo vieân vaên
ñònh höôùng giaûng daïy cho phuø hôïp theå loaïi. Naêm 1986, Leâ Trí Vieãn, Nguyeãn
Quoác Tuùy vaø Nguyeãn Ñöùc Quyeàn cuøng soaïn cuoán Daïy vaø hoïc thô ca daân gian
vôùi nhieàu gôïi yù boå ích vaø caàn thieát cho giaùo vieân. Tieáp ñoù, Ñoã Bình Trò soaïn
cuoán Phaân tích taùc phaåm vaên hoïc daân gian (Taøi lieäu boài döôõng thöôøng xuyeân chu
kì 1992-1996 cho giaùo vieân caáp Phoå thoâng, Nxb Giaùo duïc, 1995) coù daønh chöông
III ñeå Phaân tích taùc phaåm vaên hoïc daân gian theo theå loaïi, trong ñoù coù muïc tìm
hieåu vaø phaân tích ca dao. Tuy nhieân, ñaây môùi laø nhöõng gôïi yù vaø löu yù caùc giaùo
vieân chöù chöa phaûi laø nhöõng phöông phaùp cuï theå hay caùch toå chöùc lôùp. Treân cô
sôû ñoåi môùi phöông phaùp giaûng daïy vaên hoïc daân gian noùi chung vaø ca dao noùi
rieâng, coù nhieàu quan ñieåm môùi vaø phöông phaùp tieáp caän môùi theo thi phaùp hoïc
vaø phöông phaùp heä thoáng, tieâu bieåu coù caùc baøi vieát cuûa Nguyeãn Xuaân Laïc nhö
Ñoåi môùi phöông phaùp giaûng daïy vaên hoïc daân gian trong nhaø tröôøng phoå thoâng (
Taïp chí Vaên hoùa daân gian 3/ 1991), Suy nghó veà caùch tieáp caän moät baøi ca dao
(Taïp chí Vaên hoùa daân gian 4/ 1992); Vuõ Anh Tuaán vaø Nguyeãn Xuaân Laïc cuøng
vieát chung Giaûng vaên vaên hoïc daân gian Vieät Nam ( 1993). Naêm 1998, Trieàu
21
Nguyeân vôùi Tieáp caän ca dao baèng phöông thöùc xaâu chuoãi theo moâ hình caáu truùc
ñöa ra moät caùch tieáp caän taùc phaåm theo nguyeân taéc cuûa chuû nghóa caáu truùc khaù
môùi meû .
Giaûng daïy thô ca nöôùc ngoaøi thaät khoâng deã ñoái vôùi nhieàu giaùo vieân, neân
nhöõng yù kieán cuûa caùc giaùo sö giaøu kinh nghieäm laø heát söùc caàn thieát. Phuøng Vaên
Töûu trình baøy Moät soá vaán ñeà giaûng daïy phaàn vaên hoïc nöôùc ngoaøi ôû tröôøng Trung
hoïc phoå thoâng (Moân Vaên vaø Tieáng Vieät, Vuï giaùo vieân, Haø Noäi-1995). Baøi vieát
neâu leân moät soá löu yù chung veà caùch giaûng daïy caùc taùc phaåm vaên hoïc nöôùc ngoaøi
vôùi söï nhaán maïnh daïy thô laø daïy baûn dòch.
Nhìn chung, nhöõng coâng trình treân coøn thieân veà phöông phaùp giaûng daïy
cuûa thaày, gôïi yù phöông phaùp tieáp caän taùc phaåm vaø ñònh höôùng noäi dung giaûng
daïy nhieàu hôn laø phöông phaùp khôi daäy naêng löïc caûm thuï vaên chöông ôû hoïc sinh.
2.3. Phöông phaùp daïy thô ca treân cô sôû vaän duïng lí thuyeát tieáp nhaän phaùt huy
tính tích cöïc cuûa hoïc sinh
Ñieàu khieán caùc thaày coâ giaùo coù taâm huyeát baên khoaên nhaát khoâng chæ laø
caùch tieáp caän taùc phaåm vaên hoïc, maø laø con ñöôøng ñöa caùc hoïc sinh cuûa mình
ñeán vôùi thô ca moät caùch töï nguyeän, höùng thuù tham gia vaøo “quaù trình vaên hoïc”.
Naêm 1996, Nguyeãn Xuaân Laïc baûo veä luaän aùn Phoù tieán só vôùi ñeà taøi Quan
ñieåm tieáp caän vaø phöông phaùp daïy hoïc ca dao ôû phoå thoâng trung hoïc, ngoaøi caùc
phöông phaùp môùi meû ñeå tieáp caän vaø phaân tích ca dao, luaän aùn coøn khaùi quaùt moät
con ñöôøng höôùng daãn hoïc sinh tieáp caän vaø chieám lónh moät taùc phaåm ca dao trong
nhaø tröôøng. Trong caùc thieát keá thöû nghieäm baøi giaûng, taùc giaû coù chuù yù hôn ñeán
caâu hoûi gôïi yù ñeå hoïc sinh thaûo luaän, ra ñeà baøi khôi gôïi saùng taïo nhö vieát lôøi bình
cho baøi ca dao ... Naêm 2000, trong Coâng ngheä daïy vaên, Phaïm Toaøn coù phaàn Kó
thuaät thöïc thi veà caùch daïy ca dao vaø thô treân cô sôû töôûng töôïng, lieân töôûng. Baèng
caùc khaû naêng naøy, caùc em döïng laïi trong taâm trí caùc hình töôïng veà queâ höông,
roài döïa vaøo ñoù caùc em seõ khaùm phaù caùc caûnh ñôøi treân con ñöôøng hoïc vaên. Ngöôøi
thaày giaùo caàn giuùp hoïc sinh caûm thuï vaên qua vaên baûn ca dao baèng caùch “töï tìm
22
thaáy moät caùi yù rieâng cho mình”[81, tr.401]. Ñoái vôùi vieäc giaûng daïy thô, taùc giaû
neâu vaán ñeà raát xaùc ñaùng: “…thay cho vieäc giaûng giaûi, phaûi duøng nhöõng haønh
ñoäng gì vaø thao taùc gì cho treû em ñeán vôùi thô?” [81, tr.417]. Taùc giaû ñeà nghò caùc
thaày giaùo giuùp hoïc sinh caûm nhaän baøi thô moät caùch chuû ñoäng saùng taïo baèng caùch
thöû ñi laïi con ñöôøng saùng taïo cuûa nhaø thô. Tröôùc tieân laø töï tìm aán töôïng maõnh
lieät coù theå coù khi töï ñaët mình vaøo ñòa vò cuûa nhaø thô. Tieáp theo, hoïc sinh “töï
kieåm tra laïi aán töôïng cuûa mình baèng caùch nhaäp thaân vaøo nhöõng ñieàu “noùi theâm”
cuûa nhaø thô trong thaân baøi thô” qua töø ngöõ bieåu ñaït, qua “khí thô”, “hôi thô”.
Cuoái cuøng, “…ngöôøi hoïc thô suy ngaãm vôùi chính mình maø baøi thô chæ coøn laø moät
söï gôïi yù trong treûo”[81, tr.418]. Naêm 2001, Nguyeãn Trí vaø Nguyeãn Troïng Hoaøn
tuyeån soaïn moät soá caùc baøi vieát veà ñoåi môùi phöông phaùp daïy thô treân cô sôû cuûa lí
thuyeát tieáp nhaän vaø quan ñieåm daïy hoïc tích cöïc hoùa hoaït ñoäng hoïc taäp cuûa hoïc
sinh, tieâu bieåu laø baøi Toå chöùc hoaït ñoäng tieáp nhaän taùc phaåm thô töø ñaëc tröng loaïi
theå cuûa Giang Khaéc Bình, Daïy hoïc moät soá baøi thô laõng maïn 1932-1945 theo
höôùng phaùt huy saùng taïo cuûa hoïc sinh phoå thoâng cuûa Ñinh Trí Duõng. Maëc duø chæ
laø nhöõng phaùc thaûo, hoaëc laø nhöõng ñònh höôùng khaùi quaùt, nhöng caùc baøi vieát treân
coù theå laø nhöõng gôïi yù caàn thieát giuùp giaùo vieân thay ñoåi caùch toå chöùc giôø daïy vaên
cuûa mình. Naêm 2002, trong chuyeân luaän Reøn luyeän tö duy saùng taïo trong daïy hoïc
taùc phaåm vaên chöông, Nguyeãn Troïng Hoaøn coù löu yù khi giaûng daïy thô ca :
Trong thô, hình töôïng laïi ñöôïc xaây döïng treân cô sôû coäng höôûng caûm
xuùc maïnh meõ vaø söï phoái hôïp ñaëc bieät cuûa tieát taáu, nhòp ñieäu. Ngoân
ngöõ thô ngaén goïn haøm suùc, giaøu hình aûnh. Phöông thöùc bieåu hieän cuûa
thô thieân veà gôïi hôn laø mieâu taû cuï theå; vì theá lieân töôûng, töôûng töôïng
trong tieáp nhaän thô cuõng khoâng gioáng lieân töôûng, töôûng töôïng trong
tieáp nhaän vaên xuoâi . Ñoái töôïng cuûa lieân töôûng, töôûng töôïng saùng taïo
trong thô khoâng chæ bieåu hieän trong ngoân ngöõ cuï theå maø coøn ôû khoaûng
caùch giöõa caùc con chöõ, ôû ñôøi soáng phía sau con chöõ. Thô coù khaû naêng
23
khaùi quaùt cao ñoä cho neân “khoaûng caùch giöõa caùc con chöõ” ñöôïc xem
nhö yeáu toá tieàn giaû ñònh ngheä thuaät heát söùc ñaëc tröng” [28, tr.106].
Trong phaàn thieát keá thöû nghieäm, taùc giaû soaïn 6 baøi daïy cho 6 taùc phaåm thô, vôùi
nhöõng höôùng daãn ñoïc vaø caâu hoûi khôi gôïi trí lieân töôûng töôûng töôïng saùng taïo ôû
hoïc sinh. Cuõng naêm 2002, Nguyeãn Thanh Huøng trong chuyeân luaän Hieåu vaên, daïy
vaên coù baøi vieát Taùc phaåm tröõ tình vaø phöông phaùp giaûng daïy. Ngoaøi yeâu caàu chuù
yù ñeán ñaëc tröng theå loaïi, nhaø thô taùc giaû khi giaûng vaên, baøi vieát coù nhaán maïnh
ñeán phöông phaùp khôi gôïi nhöõng hoaït ñoäng beân trong cuûa chuû theå hoïc sinh, ñoái
töôïng tieáp nhaän taùc phaåm :
“ Ñoái töôïng cuûa giaûng daïy vaên hoïc tröõ tình laø moái quan heä giöõa vaên
baûn - hoïc sinh - hoaït ñoäng beân trong. Ñaáy cuõng laø moät tieàn ñeà taïo neân
thaùi ñoä saùng taïo ñuùng höôùng vôùi vaên baûn giaøu lieân töôûng. Muoán ñaït
ñeán ñieàu ñoù, phöông phaùp giaûng daïy tröõ tình phaûi höôùng vaøo vaán ñeà
hoaït ñoäng beân trong cuûa hoïc sinh theå hieän trong vieäc ñeà ra nhöõng caâu
hoûi veà ngoân ngöõ ngheä thuaät, nhöõng caâu hoûi veà voán hieåu bieát hoïc sinh
tích luõy ñöôïc, veà höùng thuù ñoùn nhaän chôø ñôïi nhöõng vaán ñeà haáp daãn.
Hoaït ñoäng beân trong khi tieáp nhaän taùc phaåm tröõ tình coøn phaûi höôùng
vaøo nhöõng hình thöùc phaûn öùng vôùi vaên baûn nhö söï lieân töôûng, ñeà xuaát
yù kieán caù nhaân, söï ñoái laäp trong caûm xuùc, söï kheâu gôïi tình caûm, söï
kích thích nhöõng yù nghó töï phaùt, söï giaûi thích, trao ñoåi yù nghó, tình caûm
vaø thaûo luaän nhöõng ñeà taøi coù giaù trò”[33, tr.100-101].
Trong cuoán Phöông phaùp daïy hoïc taùc phaåm vaên chöông(theo loaïi theå),
2003, Nguyeãn Vieát Chöõ coù daønh 6 trang ñeå neâu phöông phaùp khaùi quaùt ñeå daïy
ca dao vaø thô theo höôùng chuù yù ñeán söï saùng taïo cuûa hoïc sinh
Nhìn chung, nhöõng nghieân cöùu veà phöông phaùp giaûng daïy vaên gaàn ñaây coù
nhöõng thaønh töïu lôùn, goùp phaàn hieän ñaïi hoùa neàn giaùo duïc nöôùc ta noùi chung, vaø
vieäc daïy vaên noùi rieâng. Phaàn lôùn nhöõng coâng trình nghieân cöùu keå treân ñaõ neâu
nhöõng vaán ñeà coù yù nghóa phöông phaùp luaän, nhöõng quan ñieåm ñuùng ñaén trong
24
nguyeân lí tieáp caän, phaân tích taùc phaåm vaên chöông vaø thieát keá baøi daïy. Taát caû
ñeàu ñaëc bieät chuù yù ñeán nhöõng hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø trong quaù trình daïy-hoïc
vaên chöông ñeå giuùp hoïc sinh reøn luyeän kó naêng vaän duïng vaø caùch tö duy chuû
ñoäng trong cuoäc soáng. Tuy nhieân, moät vaán ñeà maø caùc thaày coâ daïy vaên quan taâm
hôn caû laø laøm sao phaùt huy ñöôïc tính chuû ñoäng saùng taïo cuûa hoïc sinh khi caùc em
chöa höùng thuù vôùi taùc phaåm vaên hoïc, vaø vôùi tieát hoïc saép tham döï, thì chöa coù
nhieàu bieän phaùp xaây döïng treân moät cô sôû lí luaän cuï theå. Rieâng caùch daïy-hoïc moät
taùc phaåm thô ca ñeå phaùt huy tính tích cöïc treân cô sôû Lí thuyeát tieáp nhaän haõy coøn
môùi meû neân vaãn ôû böôùc ñaàu nghieân cöùu. Neáu chuùng ta xem ñaây cuõng laø moät cô
sôû khoa hoïc cho cuoäc caùch maïng daïy- hoïc thì con ñöôøng ñöa hoïc sinh tích cöïc
tieáp nhaän taùc phaåm vaên hoïc höùa heïn ñaït ñeán nhieàu muïc ñích nhö yù.
3. Phöông phaùp nghieân cöùu
- Phöông phaùp luaän: Lí thuyeát tieáp nhaän phaùt huy tính saùng taïo cuûa ngöôøi ñoïc
laø cô sôû môùi meû,vöõng chaéc vaø phuø hôïp ñeå nghieân cöùu vaø ñeà ra caùc bieän phaùp
tích cöïc hoùa hoaït ñoäng hoïc taäp thô ca cuûa hoïc sinh.
- Phöông phaùp cuï theå: Ñeå vaán ñeà nghieân cöùu coù cô sôû chöùng thöïc, ngöôøi vieát
duøng phöông phaùp khaûo saùt baèng baûng phoûng vaán giaùo vieân vaø hoïc sinh ôû caùc
tröôøng trung hoïc phoå thoâng trong thaønh phoá cuõng nhö qua caùc tieát döï giôø, daïy
thöû nghieäm. Treân cô sôû ñoù, nhöõng soá lieäu seõ ñöôïc toång hôïp vaø thoáng keâ thaønh
nhöõng luaän cöù ñeå phaân tích, chöùng minh vaø ruùt ra nhaän xeùt toång keát.
4. Muïc ñích nghieân cöùu vaø ñoùng goùp cuûa ñeà taøi
4.1 Muïc ñích nghieân cöùu
Döïa treân cô sôû lí luaän daïy hoïc “laáy hoïc sinh laø trung taâm” vaø Lí thuyeát
tieáp nhaän, luaän vaên phaân tích tình traïng daïy vaø hoïc thô ca hieän nay taïi caùc
tröôøng phoå thoâng trung hoïc, töø ñoù ñeà ra ñöôïc nhöõng bieän phaùp daïy- hoïc phaùt huy
tính tích cöïc cuûa chuû theå hoïc sinh ñeå boå sung vaøo caùc phöông phaùp daïy-hoïc
truyeàn thoáng, nhaèm goùp phaàn caûi thieän tình traïng daïy-hoïc vaên noùi chung, daïy -
hoïc thô ca noùi rieâng.
25
4.2 Ñoùng goùp cuûa ñeà taøi
Luaän vaên goùp phaàn cuï theå hoùa vieäc ñoåi môùi phöông phaùp maø baáy laâu nay
thöôøng chæ ñöôïc ñeà caäp veà maët lí luaän vaø quan ñieåm, trong ñoù bao goàm nhöõng
kieán giaûi cuï theå veà vieäc vaän duïng Lí thuyeát tieáp nhaän ñeå thöïc hieän phöông phaùp
daïy- hoïc tích cöïc trong quaù trình giaûng daïy thô ca ôû tröôøng phoå thoâng.
5. Phaïm vi, ñoái töôïng nghieân cöùu vaø nhöõng luaän ñieåm caàn baûo veä cuûa ñeà taøi
5.1. Phaïm vi, ñoái töôïng nghieân cöùu
Do haïn cheá cuûa khaû naêng vaø khuoân khoå cuûa luaän vaên, ñeà taøi chæ taäp trung
nghieân cöùu moät soá bieän phaùp toå chöùc daïy – hoïc thô ca treân cô sôû vaän duïng Lí
thuyeát tieáp nhaän trong vaên hoïc ñeå thöïc hieän phöông phaùp giaûng daïy tích cöïc theo
nguyeân taéc “laáy hoïc sinh laøm trung taâm”.
5. 2. Nhöõng luaän ñieåm caàn baûo veä
- Vieäc phaùt huy chuû theå hoïc sinh trong quaù trình daïy vaø hoïc taùc phaåm vaên
chöông phaûi ñöôïc ñaët treân cô sôû Lí thuyeát tieáp nhaän, xem troïng söï caûm thuï cuûa
hoïc sinh – baïn ñoïc.
- Phaùt huy tính tích cöïc hoïc taäp cuûa hoïc sinh laø khôi daäy caûm xuùc thaåm mó,
taâm lí thích tìm hieåu, phaùt hieän, ñoàng thôøi taùc ñoäng ñeán tinh thaàn töï do, chuû
ñoäng khi tieáp xuùc vôùi taùc phaåm.
6. Caáu truùc cuûa luaän vaên
MÔÛ ÑAÀU: 1. Lí do choïn ñeà taøi.
2.Lòch söû vaán ñeà.
3.Phöông phaùp nghieân cöùu.
4. Muïc ñích nghieân cöùu vaø ñoùng goùp cuûa ñeà taøi.
5. Phaïm vi, ñoái töôïng nghieân cöùu vaø nhöõng luaän ñieåm caàn
baûo veä cuûa ñeà taøi.
6. Caáu truùc cuûa luaän vaên.
CHÖÔNG 1: TÌNH TRAÏNG DAÏY- HOÏC THÔ CA HIEÄN NAY TRONG NHAØ
TRÖÔØNG PHOÅ THOÂNG .
26
1.1 Tình hình giaùo vieân.
1.1.1. Keát quaû khaûo saùt baèng phoûng vaán.
1.1.2. Keát quaû khaûo saùt qua caùc tieát döï giôø.
1.1.3. Nhaän xeùt.
1.2. Tình hình hoïc sinh.
1.2.1. Keát quaû khaûo saùt baèng phoûng vaán.
1.2.2. Nhaän xeùt.
1.3 Phaân tích nguyeân nhaân.
CHÖÔNG 2. PHAÙT HUY TÍNH TÍCH CÖÏC CUÛA HOÏC SINH TRONG QUAÙ
TRÌNH DAÏY- HOÏC THÔ CA.
2.1. Cô sôû khoa hoïc.
2.1.1 Vaán ñeà phaùt huy tính tích cöïc cuûa hoïc sinh trong vieäc giaûng
daïy ôû nhaø tröôøng xeùt treân bình dieän lí luaän daïy hoïc.
2.1.2. Lí thuyeát tieáp nhaän vaø vaán ñeà caûm thuï vaên hoïc.
2.1.3. Söï vaän duïng lí luaän daïy hoïc tích cöïc vaø Lí thuyeát tieáp nhaän
trong quaù trình daïy- hoïc thô ca.
2.1.4. Moái quan heä giöõa caùch daïy cuûa thaày vaø söï tieáp nhaän thô ca
cuûa troø.
2.2. Caùc phöông phaùp giaûng daïy phaùt huy tính tích cöïc cuûa hoïc sinh
trong quaù trình tieáp nhaän thô ca.
2.3. Moät soá bieän phaùp vaø hoaït ñoäng nhaèm thöïc hieän phöông phaùp giaûng
daïy thô ca phaùt huy tính tích cöïc cuûa hoïc sinh.
CHÖÔNG 3. THIEÁT KEÁ MOÄT SOÁ TIEÁT DAÏY THEO HÖÔÙNG PHAÙT HUY
TÍNH TÍCH CÖÏC TREÂN CÔ SÔÛ TOÂN TROÏNG SÖÏ TIEÁP NHAÄN DA ÑAÏNG
CUÛA HOÏC SINH.
3.1 Muïc tieâu vaø nguyeân taéc chung.
3.2. Moät soá thieát keá giaùo aùn thöû nghieäm.
Baøi Nhöõng caâu haùt than thaân- Lôùp 10
27
Baøi oân taäp Truyeän Kieàu- Lôùp 10
Baøi Traøng giang- Lôùp 11.
KEÁT LUAÄN
TÖ LIEÄU THAM KHAÛO
PHUÏ LUÏC 1,2,3,4,5.
28
CHÖÔNG 1
TÌNH TRAÏNG DAÏY - HOÏC THÔ CA HIEÄN NAY TRONG
NHAØ TRÖÔØNG PHOÅ THOÂNG
Ñeå vieäc nghieân cöùu coù cô sôû tö lieäu ñaùng tin caäy, taùc giaû luaän vaên ñaõ
khaûo saùt baèng nhöõng caâu hoûi ñoái vôùi1500 hoïc sinh vaø 100 giaùo vieân taïi 12
tröôøng phoå thoâng cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh, bao goàm caû caùc tröôøng noäi vaø
ngoaïi thaønh, ñoàng thôøi döï 10 tieát thao giaûng ôû 6 tröôøng Phoå thoâng trung hoïc. Keát
quaû thu ñöôïc cho pheùp luaän vaên coù nhöõng nhaän xeùt chung nhaát veà tình hình daïy -
hoïc vaên vaø phaân tích nguyeân nhaân cuûa tình hình aáy.
1.1. Tình hình giaùo vieân
1.1.1 Keát quaû khaûo saùt baèng phoûng vaán
Baûng phoûng vaán coù 22 caâu hoûi khaûo saùt veà 4 phöông dieän: nhaän thöùc veà
vieäc ñoåi môùi phöông phaùp, caùc phöông phaùp giaûng daïy thô vaên, höùng thuù giaûng
daïy vaø nhöõng ñeà nghò. Keát quaû thu ñöôïc nhö sau:
Baûng 1.1. KEÁT QUAÛ KHAÛO SAÙT 100 GIAÙO VIEÂN
Keát quaû
Caâu hoûi khaûo saùt
YÙ kieán Soá löôïng Tæ leä
Nhaän thöùc veà vieäc ñoåi môùi phöông phaùp
Baûn thaân taùc phaåm 10 10 %
Hoïc sinh 43 43%
Lôøi giaûng cuûa thaày 31 31%
1. Theo anh (chò), yeáu toá
caàn chuù yù hôn caû trong
vieäc ñoåi môùi phöông
phaùp daïy vaên laø gì? Caû ba yeáu toá 16 16%
Coù 32 32%
Khoâng 65 65%
2. Theo anh (chò) ñeà thi
toát nghieäp phoå thoâng vaø
tuyeån sinh vaøo ñaïi hoïc
coù khôi gôïi ñöôïc söï
saùng taïo cuûa hoïc sinh
khoâng?
Khoâng yù kieán 3 3%
29
Coù 31 31%
Khoâng 63 63%
3. Theo anh ( chò) caùc
ñaùp aùn trong caùc kì thi
toát nghieäp vaø tuyeån sinh
coù phuø hôïp vôùi vieäc ñoåi
môùi phöông phaùp daïy
vaên?
Khoâng yù kieán 6 6%
Coù 92 92%
Khoâng 4 4%
4. Anh (chò) coù muoán
ñöôïc döï giôø nhöõng tieát
daïy thöïc söï ñoåi môùi do
caùc chuyeân gia giaùo duïc
ñöùng lôùp?
Khoâng yù kieán 4 4%
Caùc phöông ph._.haän vaø phaåm chaát cuûa ngöôøi phuï nöõ trong baøi ca dao.
Baøi laøm
172
Ca dao theå hieän taâm tö, tình caûm vaø caùch soáng cuûa ngöôøi xöa qua lôøi haùt
nhö nhöõng baøi thô ñuû saéc maøu. Ñoù coù theå laø nhöõng lôøi ca giaøu tình naëng nghóa
hay nhöõng caâu haùt than thaân cuûa taàng lôùp thaáp coå beù mieäng. Ngöôøi phuï nöõ thôøi
aáy chòu nhieàu ñaéng cay buoàn tuûi neân caâu ca cuûa hoï thaám thía buoàn. Chaúng haïn
nhö baøi ca dao sau:
Treøo leân caây böôûi haùi hoa,
Böôùc xuoáng vöôøn caø haùi nuï taàm xuaân.
Nuï taàm xuaân nôû ra xanh bieác,
Coâ coù choàng anh tieác laém thay.
Ba ñoàng moät môù traàu cay,
Sao anh khoâng hoûi nhöõng ngaøy coøn khoâng?
Baây giôø em ñaõ coù choàng,
Nhö chim vaøo loàng, nhö caù caén caâu.
Caù caén caâu bieát ñaâu maø gôõ?
Chim vaøo loàng bieát thuôû naøo ra?
Baøi ca dao ñöôïc keát caáu theo loái haùt ñoái ñaùp cuûa moät ñoâi nam nöõ ñeå roài
neâu baät leân thaân phaän cuûa ngöôøi phuï nöõ bò raøng buoäc bôûi hoân nhaân, leã giaùo thôøi
phong kieán.
Môû ñaàu laø hình aûnh gaàn guõi vaø thaân thieát:
Treøo leân caây böôûi haùi hoa,
Böôùc xuoáng vöôøn caø haùi nuï taàm xuaân.
Nuï taàm xuaân nôû ra xanh bieác,
Baøi ca dao môû ñaàu baèng moâtip “ Treøo leân…”:
-Treøo leân caây böôûi haùi boøng,
Ñöa dao laø goït xem loøng ngoït chua.
-Treøo leân caây gaïo cao cao,
Thaáy caây goã muïc caøng baøo caøng long.
-Treøo leân caây kheá nöûa ngaøy,
Ai laøm chua xoùt loøng maøy kheá ôi .
173
- Treøo leân treân nuùi Thieân Thai,
Thaáy hai con phöôïng aên xoaøi treân caây.
Ñoâi ta gaëp ñöôïc nhau ñaây,
Khaùc gì chim phöôïng gaëp caây ngoâ ñoàng.
Trong baøi ca dao naøy, haønh ñoäng treøo leân cuûa chaøng trai môû ra khung
caûnh laøng queâ ôû moät khu vöôøn, raát eâm ñeàm ñeán noãi cöù ngôõ nhö ñeå khôûi ñaàu cho
moät chuyeän tình ñeïp ñeõ. Nhöng khoâng. Chaøng trai “ Treøo leân caây böôûi haùi hoa”
phaûi chaêng ñeå daønh taëng rieâng cho coâ gaùi anh thaàm yeâu? Theá roài taïi sao anh laïi
xuoáng vöôøn caø ñeå haùi moät nuï taàm xuaân? Chi tieát voâ lí naøy haún khôûi nguoàn töø moät
taâm traïng boái roái, voâ ñònh. Nuï taàm xuaân naøo nôû ôû vöôøn caø? Nuï taàm xuaân maø anh
ñònh haùi laïi nôû ra moät maøu xanh bieác . Döôøng nhö ñoù chæ laø nuï taàm xuaân trong trí
töôûng cuûa anh maø thoâi. Nuï taàm xuaân mang hình aûnh cuûa coâ aáy, nuï chuùm chím
voäi chuyeån thaønh moät ñoùa taàm xuaân nôû roä, khoâng hoàng thaém maø saéc xanh bieác
ñeán laï luøng. Ñaâu phaûi maøu xanh thöïc cuûa loaïi hoàng leo cuoán theo daây, chæ laø
maøu xanh cuûa taâm traïng vaán vöông hình aûnh moät thieáu nöõ ñöông thì, treû trung,
nhöng nay ñaõ trôû thaønh thieáu phuï :
Coâ coù choàng anh tieác laém thay
Giöõa chaøng trai vaø coâ gaùi coù moät khoaûng caùch. Anh goïi ngöôøi aáy laø coâ chöù
khoâng phaûi laø em. Coù leõ coâ ñaõ coù choàng neân anh khoâng theå goïi em moät caùch thaân
maät nhö theá. Hoï bieát nhau luùc naøo? Coù theå anh quen coâ töø luùc coâ coøn beù, nhöng
vì nhuùt nhaùt, anh khoâng daùm ngoû lôøi ñeå baây giôø than thaàm tieác nuoái. Hay khi gaëp
nhau, anh caûm meán ñeán yeâu thaàm maø khi bieát vaùn ñaõ ñoùng thuyeàn, anh chæ coøn
tieác laém maø thoâi. Baøi luïc baùt boãng chuyeån thaønh ñoaïn sang theå song thaát luïc baùt
khieán aâm ñieäu trôû neân huït haãng, nhö khi anh bieát coâ ñaõ coù choàng. Vaàn bieác, tieác
nghe sao da dieát xieát loøng.
Nghe ñöôïc nhöõng thoå loä cuûa chaøng trai, coâ gaùi ñaùp lôøi:
Ba ñoàng moät môù traàu cay,
Sao anh khoâng hoûi nhöõng ngaøy coøn khoâng?
174
Môù traàu cay voán mang yù nghóa thieâng lieâng cuûa moái raøng buoäc vôï choàng,
tình saâu nghóa naëng “ Mieáng traàu aên naëng baèng chì, AÊn thì aên vaäy laáy gì traû ôn?”.
Tuy vaäy, chæ caàn coù daêm vaøi ñoàng cuõng mua ñöôïc mieáng traàu cay ñeå thoûa
nguyeän öôùc traêm naêm. Lôøi traùch cuûa coâ gaùi haøm yù nhaém vaøo söï chaäm treã cuûa
chaøng trai, hay lôøi thoá loä muoän maøng? Coù leõ caû hai. Duø sao baây giôø anh coù tieác
nuoái gì cuõng khoâng theå thay ñoåi hoaøn caûnh, vì:
Baây giôø em ñaõ coù choàng
Nhö chim vaøo loàng, nhö caù caén caâu.
Ngaøy tröôùc, coù choàng ñoàng nghóa vôùi maát töï do : Gaùi coù choàng nhö goâng
ñeo coå. Ngöôøi phuï nöõ coù choàng phaûi laøm troøn nghóa vuï laøm vôï, laøm daâu, laøm meï,
kheùp mình trong khuoân khoå khaét khe cuûa leã giaùo. Ngöôøi phuï nöõ trong baøi ca dao
naøy töï ví mình vôùi nhöõng con vaät beù nhoû, yeáu ôùt ñaùng thöông. Con chim bay
boång trong baàu trôøi cao roäng, con caù bôi loäi tung taêng, vaãy vuøng trong nöôùc luoân
haïnh phuùc vì soáng vôùi töï do. Nay chim vaøo loàng, caù caén caâu thì khoù trôû veà vôùi
trôøi roäng, nöôùc xanh. Hai caâu than “ bieát ñaâu” nghe buoàn voâ haïn. Nhöng taát caû
ñeàu döøng ôû ñoù. Khoâng coù lôøi naøo baøy toû söï ñoàng tình, hoaëc ñaùp traû tình caûm cuûa
chaøng trai. Döôøng nhö coâ gaùi phaûi chaáp nhaän cuoäc soáng raøng buoäc naøy nhö moät
leõ ñöông nhieân. Coâ ñaõ coù choàng thì khoâng theå coù theâm moái quan heä naøo vôùi moät
ngöôøi ñaøn oâng khaùc. Neáu chaøng yeâu coâ thì chaøng ñaønh phaûi oâm moái tình voâ voïng
maø thoâi, vì khoâng coù con ñöôøng naøo daãn coâ ñeán vôùi chaøng. Coâ giöõ caâu “ Tam
toøng töù ñöùc” vì yù thöùc ñöùc haïnh, vì bieát mình khoâng theå naøo laøm traùi vôùi truyeàn
thoáng ñaïo lí xöa nay. Khoâng rieâng gì coâ, maø ngöôøi phuï nöõ naøo ngaøy tröôùc ôû vaøo
hoaøn caûnh naøy cuõng coù thaùi ñoä döùt khoaùt nhö coâ.
Ngöôøi ta thöôøng cho raèng ngöôøi phuï nöõ trong baøi ca dao naøy ñang tieác
than cho moät moái tình dang dôû. Coâ ñang oaùn traùch leã giaùo phong kieán khaét khe
khoâng cho coâ ñeán vôùi ngöôøi mình yeâu. Vaäy, neáu ai coù choàng maø ñöôïc nghe lôøi toû
tình tieác nuoái thì ñeàu coù theå töø boû gia ñình ñeå ñi theo tieáng goïi cuûa tình yeâu
175
muoän maøng chaêng? Ngöôøi phuï nöõ Vieät Nam phaûi nhö coâ gaùi trong baøi, bieát töø
choái, vaø bieát giöõ haïnh phuùc cho gia ñình cuûa mình.
(Baøi cuûa hoïc sinh Vuõ thò Anh Ñaøo, lôùp 10A2, tröôøng PTTH Nguyeãn Traõi)
Ñieåm: 6,0.
Lôøi pheâ cuûa coâ giaùo: Em dieãn ñaït khaù troâi chaûy tuy vaøi choã coøn luûng cuûng.
Phaùt bieåu yù kieán khaù thaän troïng. Nhöng chöa coù nhieàu so saùnh môû roäng ñeå taêng
söùc thuyeát phuïc.
Ñeà: So saùnh noãi nhôù cuûa Thuùy Kieàu ñoái vôùi Kim Troïng luùc ôû laàu Ngöng Bích vaø
khi ôû laàu xanh cuûa Tuù baø.
Baøi laøm
1. …Nguyeãn Du mieâu taû raát hay noãi loøng cuûa Thuùy Kieàu qua nhöõng töø ngöõ chaét
loïc. Sau khi bò Maõ Giaùm sinh löøa gaït, naøng rôi vaøo nanh vuoát cuûa muï Tuù baø buoân
thòt baùn ngöôøi. Ñeå xoa dòu noãi uaát öùc muoán huûy mình cuûa Thuùy Kieàu, Tuù baø ñöa
naøng ra ôû laàu Ngöng Bích. Buoàn tuûi, coâ ñôn, naøng nhôù Kim Troïng- moái tình ñaàu
trong saùng vaø maõnh lieät:
Töôûng ngöôøi döôùi nguyeät cheùn ñoàng,
Tin söông luoáng nhöõng raøy mong mai chôø.
Beân trôøi goùc bieån bô vô,
Taám son goät röûa bao giôø cho phai?
Hình aûnh hai ngöôøi cuøng uoáng cheùn röôïu theà traêm naêm ñeâm naøo döôùi
vaàng traêng vaèng vaëc giöõa trôøi giôø vaãn coøn ñaäm neùt töôi nguyeân trong kí öùc naøng.
Naøng thöông Kim Troïng khoâng bieát naøng ñaõ bò baùn ñi xa tôùi nay vaãn mong chôø
tin töùc naøng. Theá roài vì maéc löøa Sôû Khanh, naøng phaûi chòu pheùp Tuù baø, trôû veà laàu
xanh tieáp khaùch laøng chôi:
Nhôù lôøi nguyeän öôùc ba sinh,
Xa xoâi ai coù thaáu tình chnaêg ai?
Khi veà hoûi lieãu chöông ñaøi,
176
Caønh xuaân ñaõ beû cho ngöôøi chuyeân tay.
Tình saâu mong traû nghóa daøy,
Hoa kia ñaõ chaép caønh naøy cho chöa?
Naøng nghó mình khoâng coøn xöùng vôùi Kim Troïng nöõa vì naøng ñaõ luùn saâu
vaøo vuõng buøn nhô nhôùp khoâng theå naøo röûa saïch. Naøng tha thieát mong chaøng hieåu
caûnh ngoä cuûa mình cuõng nhö naøng ñau ñôùn khi nghó ñeán söï huït haãng cuûa Kim
Troïng:
Khi veà hoûi lieãu chöông ñaøi,
Caønh xuaân ñaõ beû cho ngöôøi chuyeân tay.
Luùc naøy Kieàu nghó mình khoâng xöùng ñaùng vôùi Kim Troïng nöõa. Naøng chæ
coøn bieát thaät loøng lo laéng cho haïnh phuùc Kim Troïng.
(Trích baøi laøm cuûa Nguyeãn Thanh Tuù, hoïc sinh lôùp 10A2 tröôøng PTTH
Nguyeãn Traõi)
2. …Caû hai laàn nhôù Kim Troïng, Thuùy Kieàu ôû trong hai caûnh ngoä coù phaàn khaùc
nhau. Nhöng caû hai laàn, Thuùy Kieàu ñeàu thaáy mình coù loãi vôùi ngöôøi yeâu. Vì theá
naøng chæ daùm nhôù Kim Troïng vôùi moät chöõ “ Ngöôøi” luùc ôû laàu Ngöng Bích, moät
chöõ “ai” khi ôû laàu xanh cuûa Tuù baø, khoâng coøn laø “tình quaân” hay “tình lang”
nöõa. Bieát bao thieân lí caùch ngaên trong tieáng goïi ñoù!
(Trích baøi laøm cuûa Leâ Thò Ngoïc Chaâu, hoïc sinh lôùp 10A2 tröôøng PTTH Nguyeãn
Traõi)
Ñeà: So saùnh hai taâm traïng bieät li trong baøi Xuaát döông löu bieät cuûa Phan Boäi
Chaâu vaø baøi Toáng bieät haønh cuûa Thaâm Taâm.
Baøi laøm
…Caû hai baøi thô ñeàu ra ñôøi trong theá kæ hai möôi, trong cuøng hoaøn caûnh
chia li tieãn bieät. Trong cuøng ñeà taøi bieät li, hai nhaø thô cuøng höôùng veà chuû ñeà
quen thuoäc: traùch nhieäm cuûa ngöôøi trai ñoái vôùi ñaát nöôùc, cuøng bieåu hieän quyeát
taâm ra ñi vì “ chí nhôùn”. Nhöng hai baøi thô coù nhöõng neùt rieâng ñaëc saéc phaûn aùnh
khoâng khí cuûa thôøi ñaïi. Veà theå loaïi, Phan Boäi Chaâu choïn theå thô Ñöôøng luaät.
177
Maëc duø Phan Boäi Chaâu ñaõ coù nhöõng thay ñoåi tieán boä trong tö töôûng cöùu nöôùc,
nhöng chöa thoaùt khoûi tö töôûng thaåm mó phong kieán. Coøn Thaâm Taâm ñaõ vaän theå
Coå phong ñeå coù moät baøi “haønh” cuûa rieâng mình. Baøi Xuaát döông löu bieät laø lôøi
nhaén nhuû ñoäng vieân cuûa ngöôøi ra ñi ñoái vôùi caùc ñoàng chí ôû laïi; coøn Toáng bieät
haønh ñöôïc saùng taùc ñeå tieãn bieät ngöôøi ra ñi. Tuy cuøng saùng taùc trong phuùt bieät li
nhöng hai taâm traïng hoaøn toaøn khaùc nhau neân gioïng ñieäu cuõng khaùc. Baøi Xuaát
döông löu bieät laø tieáng noùi ñoäc thoaïi cuûa chuû theå tröõ tình ra ñi mang gioïng ñieäu
haøo höùng, soâi noåi vôùi quyeát taâm tìm ñöôøng cöùu nöôùc vaø nieàm tin vaøo moät töông
lai töôi saùng. Nhöng gioïng ñieäu cuûa baøi Toáng bieät haønh thì ña thanh phöùc hôïp:
taâm traïng day döùt, giaèng xeù döõ doäi cuûa ngöôøi ra ñi hoøa laãn vôùi noãi loøng cuûa
ngöôøi ôû laïi. Thaät khoù phaân tích.
Caû nhaân vaät tröõ tình ñeàu ra ñi vì chí nhôùn. Phan Boäi Chaâu neâu lí do ra ñi :
Laøm trai phaûi laï ôû treân ñôøi
Haù ñeå caøn khoân töï chuyeån dôøi.
Trong nguyeân taùc, Phan Boäi Chaâu vieát laø : Sinh vi nam töû yeáu hi kì. Laøm
trai phaûi laøm nhöõng vieäc phi thöôøng. Ñaõ laø ñaáng nam nhi thì phaûi tung hoaønh
ngang doïc, choïc trôøi khuaáy nöôùc, tham gia vaøo vieäc ñaïi söï quoác gia. Hình töôïng
ngöôøi nam nhi hieän leân trong caâu thô hieän leân thaät kì vó saùnh ngang taàm vôùi vuõ
truï. OÂng yù thöùc traùch nhieäm cuûa mình:
Trong khoaûng traêm naêm coøn coù tôù,
Sau naøy muoân thuôû haù khoâng ai?
Taùc giaû töï nhaän thaáy vai troø lòch söû cuûa caùi toâi trong lòch söû, trong vuõ truï
naøy.Vì theá caøng quyeát taâm daán thaân:
Muoán vöôït bieån Ñoâng theo caønh gioù,
Muoân truøng soùng baïc tieãn ra khôi.
Hình aûnh cuoái baøi thô hieän leân nhö moät hình töôïng kì vó thaät ñeïp ñeõ. Ra ñi
maø bieát tröôùc khoù khaên gian khoå nhöng quyeát taâm khoâng heà lung lay, tö theá vaãn
ung dung thoaûi maùi ñaày töï tin vaøo con ñöôøng phía tröôùc. Baøi thô tuy ñaõ theå hieän
ñöôïc caùi toâi maïnh meõ nhöng vaãn naèm trong caùi ta cuûa thôøi ñaïi. Ñeán baøi Toáng
178
bieät haønh thì nhöõng tình caûm tinh vi cuûa caùi toâi ñaõ ñöôïc boäc loä roõ. Ngöôøi ra ñi
cuõng vì muoán thöïc hieän “chí nhôùn” :
Chí nhôùn chöa veà baøn tay khoâng,
Thì khoâng bai giôø noùi trôû laïi,
Ba naêm meï giaø cuõng ñöøng mong.
… Beà ngoaøi , ngöôøi toû ra laïnh luøng döûng döng Moät giaõ gia ñình, moät döûng
döng,… cuõng ñöøng mong, nhöng beân trong thì daâng traøo nhöõng ñôït soùng taâm hoàn
xao ñoäng, nhöõng baên khoaên khoù hieåu.
Ñöa ngöôøi ta khoâng ñöa qua soâng,
Sao coù tieáng soùng ôû trong loøng?
Boùng chieàu khoâng thaém khoâng vaøng voït,
Sao ñaày hoaøng hoân trong maét trong?
Beà ngoaøi vaø noäi taâm coù nhöõng töông phaûn roõ reät, nhöng ngöôøi ôû laïi ñaõ
thaáu hieåu taâm traïng ngöôøi ra ñi:
Ta bieát ngöôøi buoàn chieàu hoâm tröôùc:
Baây giôø muøa haï sen nôû noát,
Moät chò, hai chò, cuøng nhö sen,
Khuyeân noát em trai doøng leä soùt.
Ta bieát ngöôøi buoàn saùng hoâm nay:
Giôø chöa muøa thu, töôi laém thay,
Em nhoû ngaây thô, ñoâi maét bieác,
Goùi troøn thöông tieác chieác khaên tay….
Ngöôøi ra ñi phaûi vöôït qua nhöõng cöûa aûi voâ cuøng khoù khaên khi phaûi laàn
löôït chia tay vôùi meï giaø, vôùi hai ngöôøi chò luoáng tuoåi vaø ngöôøi em thô ngaây. Cöù
moãi laàn chia tay laø moät laàn ngöôøi ra ñi day döùt, giaèng xeù giöõa chöõ hieáu vaø chí
laøm trai. AÂm ñieäu truùc traéc khoù nhoïc laø bieän phaùp chuû yeáu ñeå dieãn taû taâm traïng,
thaät khaùc vôùi hình aûnh ngöôøi anh huøng cöôõi treân muoân ngaøn con soùng baïc haøo
huøng, bay boång thô thôùi haân hoan cuûa Phan Boäi Chaâu….
179
(Trích baøi laøm cuûa Traàn Minh Phöông, hoïc sinh lôùp 11 A6 tröôøng PTTH
Nguyeãn Traõi).
Ñeà: Em haõy cho bieát suy nghó töø moät taùc phaåm yeâu thích.
Trong chöông trình vaên hoïc lôùp 11, em thích nhaát baøi thô Voäi vaøng cuûa
Xuaân Dieäu, nhaát laø ñoaïn cuoái. Em yeâu taâm hoàn nhaïy caûm, ngheä thuaät mieâu taû
tinh teá caùi hoàn chöùa ñöïng trong söï vaät vaø thieân nhieân:
Ta muoán oâm
Caû söï soáng môùi baét ñaàu môn môûn;
Ta muoán rieát maây ñöa vaø gioù löôïn,
Ta muoán say caùnh böôùm vôùi tình yeâu,
Ta muoán thaâu trong moät caùi hoân nhieàu;
Vaø non nöôùc, vaø caây, vaø coû raïng,
Cho cheánh choaùng muøi thôm, cho ñaõ ñaày aùnh saùng,
Cho no neâ thanh saéc cuûa thôøi töôi;
- Hôõi xuaân hoàng ta muoán caén vaøo ngöôi !
Thaùi ñoä soáng voäi vaøng haáp taáp nhö vaäy phaûi chaêng ñeå baét kòp hoaëc ñeå thaät
xöùng vôùi caùi ñeïp cuûa cuoäc ñôøi ñang troâi theo thôøi gian. Em ruùt ñöôïc cho mình
moät phöông chaâm soáng: haõy bieát quyù thôøi gian, ñöøng ñeå thôøi gian troâi ñi moät
caùch uoång phí, haõy taän duïng thôøi gian ñeå laøm nhöõng vieäc coù ích cho baûn thaân, vaø
cao caû hôn, giuùp ích cho xaõ hoäi. Haõy nhôù raèng thôøi gian ñaõ troâi qua thì maõi maõi
khoâng theå trôû laïi bao giôø…
(Trích suy nghó töø taùc phaåm thô yeâu thích cuûa Nguyeãn Ñoã Kim Thanh, hoïc
sinh lôùp 11A 6 tröôøng PTTH Nguyeãn Traõi).
180
PHUÏ LUÏC 4
WORKSHEETS
Caâu hoûi höôùng daãn soaïn baøi
Nhöõng caâu haùt than thaân – Lôùp 10.
Baøi 1.
1. Em haõy söu taàm nhöõng caâu ca dao coù caùch keå thaùng nhö baøi ca dao soá 1
(Thaùng gieâng, thaùng hai…) ........................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
2. Em haõy söu taàm nhöõng dò baûn cuûa baøi ca dao naøy.
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
3. Baøi ca dao ñöôïc vieát theo theå loaïi naøo? ....................................................
4. Nhöõng töø ngöõ, hình aûnh naøo bieåu hieän caûnh ngoä vaø taâm traïng cuûa ngöôøi
noâng daân trong nhöõng thaùng ñaàu naêm? Ñoù laø caûnh ngoä vaø taâm traïng gì?
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
4. Caùch duøng töø ñieäp töø vaø ñoàng nghóa “ñi vay, ñi daïm” coù yù nghóa gì? .....
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
5. Em coù nhaän xeùt gì veà caùch giaûi quyeát khoù khaên cuûa anh?........................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
181
.......................................................................................................................
6. Söï thaát baïi coù khieán anh tuyeät voïng khoâng? Nhôø ñaâu em bieát ñieàu ñoù?
.......................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
7. Töø soá phaän vaø thaùi ñoä cuûa anh noâng daân, em coù nhaän xeùt gì veà phaåm
chaát cuûa ngöôøi noâng daân thuôû tröôùc? Em cho bieát baøi naøo cuõng cho thaáy phaåm
chaát aáy? ..................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
Baøi 2,3,4,5.
8. Nhöõng neùt chung vaø neùt rieâng cuûa caùc baøi ca dao Thaân em?
Neùt chung:....................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
Neùt rieâng......................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
9. Nhöõng töø ngöõ naøo em cho laø theå hieän roõ nhaát söï buoàn tuûi cuûa ngöôøi phuï
nöõ ngaøy tröôùc?
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
182
10. Em hieåu gì veà thaân phaän cuûa ngöôøi phuï nöõ ngaøy tröôùc?.......................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
11. Ca dao khaùc thô nhö theá naøo?................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
12. Caùch phaân tích ca dao?
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
Caâu hoûi höôùng daãn soaïn baøi
Traøng giang - Huy Caän
Lôùp 11
1. Nhöõng yeáu toá naøo trong cuoäc ñôøi cuûa Huy Caän giuùp ta hieåu roõ nhöõng
saùng taùc cuûa oâng? ...................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
2. Baøi thô ñöôïc saùng taùc trong hoaøn caûnh naøo?...........................................
Hoaøn caûnh saùng taùc giuùp ta hieåu gì veà baøi thô? ..........................................
.....................................................................................................................
3. Tìm boá cuïc vaø gioïng ñieäu cuûa baøi thô.
183
Ñoaïn Töø caâu…ñeán caâu Ñaïi yù Gioïng ñieäu
4. Lí giaûi taïi sao chia boá cuïc nhö theá...........................................................
.....................................................................................................................
5. Tìm vaø nhaän xeùt caùch duøng töø.
Ñoaïn Töø khoù Töø hay Töø quan troïng
..................................
..................................
..................................
...................................
...................................
...................................
...................................
...................................
...................................
6.Nhaïc ñieäu cuûa baøi thô ñöôïc gôïi neân töø yeáu toá naøo?.................................
.....................................................................................................................
7. Tìm caùc hình aûnh töông phaûn vaø neâu yù nghóa:
Ñoaïn Hình aûnh töông phaûn YÙ nghóa
...................
...................
...................
....................................
....................................
....................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
8. Baøi thô coù nhöõng hình aûnh thô naøo môùi laï, hình aûnh naøo mang tính
truyeàn thoáng?
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
9. Neùt môùi cuûa nhaø thô Huy Caän trong baøi thô laø gì?
184
Veà hình thöùc: .............................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
Veà caûm xuùc:................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
10. Em thích khoå thô, hình aûnh thô, hay caâu thô naøo nhaát trong baøi? .........
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
11. Taïi sao em thích caâu thô ( khoå thô, hình aûnh thô) aáy?...........................
185
PHUÏ LUÏC 5
CHÖÔNG TRÌNH DAÏY HOÏC HÖÔÙNG TÔÙI TÖÔNG LAI.
THÖ CUÛA CHUÛ TÒCH TAÄP ÑOAØN INTEL
Laø thaønh vieân cuûa ngaønh giaùo duïc, caùc baïn seõ laø nhöõng ngöôøi xaây döïng caùc theá
heä cho töông lai. Caùc baïn khoâng theå khoâng nghó ñeán nhöõng gì ñang chôø ñôïi hoïc
sinh cuûa chuùng ta ôû phía tröôùc. Caùc baïn bieát raèng, trong töông lai hoïc sinh cuûa
chuùng ta seõ ngaøy caøng coù nhieàu cô hoäi nhöng ñoàng thôøi cuõng ñoøi hoûi phaûi coù
nhieàu kieán thöùc hôn.
Moäi ví duï laø ngaøy nay 60% coâng vieäc ñoøi hoûi kieán thöùc cô baûn toái thieåu veà maùy
tính vaø con soá naøy chæ tieáp tuïc taêng chöù khoâng giaûm.Tuy nhieân vieäc ñaøo taïo theá
heä treû cho töông lai khoâng chæ döøng laïi ôû vaán ñeà chuaån bò cho hoï saün saøng vôùi
coâng vieäc. Hoïc sinh cuûa chuùng ta coøn caàn nhöõng kyõ naêng soáng bôûi vì coâng ngheä
ñang tieáp tuïc ñan xen vaøo cuoäc soáng haøng ngaøy.
Vieäc giôùi thieäu moät chöông trình vôùi kieåu tieáp caän nhö theá naøy trôû neân heát söùc
caáp thieát. Moät soá nghieân cöùu cho thaáy raèng môùi chæ coù 1/5 soá giaùo vieân caûm thaáy
saün saøng söû duïng coâng ngheä trong daïy hoïc. Tình hình cuõng ñaùng lo ngaïi khoâng
keùm khi 4/10 giaùo vieân keå laïi raèng hoïc sinh cuûa hoï haøng tuaàn lieàn khoâng heà söû
duïng maùy tính. Chính vì vaäy caùc giaùo vieân trong nöôùc vaø treân theá giôùi ñaõ vaø
ñang keâu goïi trôï giuùp hoï ñöa coâng ngheä tieân tieán vaøo lôùp hoïc.
Ñeå ñaùp öùng nhöõng yeâu caàu naøy, Taäp ñoaøn Intel ñaõ daønh ra 2 naêm ñeå thieát keá
"Chöông trình Daïy hoïc cho töông lai" cuûa Intel. Ñaây laø moät chöông trình ñaøo taïo
chuyeân saâu ñöôïc thieát keá ñeå ñöa coâng ngheä tieân tieán ñang ñöôïc söû duïng ngoaøi
hoïc ñöôøng vaøo tröôøng hoïc vaø lôùp hoïc. Troïng taâm cuûa chöông trình daïy hoïc naøy
laø ñaûm baûo coâng ngheä ñöôïc söû duïng moät caùch coù hieäu quaû ñeå caûi thieän vieäc hoïc
cuûa hoïc sinh.
Khoâng theå ñeå hoïc ñöôøng laïc haäu hôn nöõa. Soáng trong theá giôùi ngaøy caøng phuï
thuoäc vaøo coâng ngheä khoâng keå nôi laøm vieäc hay ôû nhaø, hoïc sinh vaø giaùo vieân caàn
phaûi bieát söû duïng coâng ngheä thaønh thaïo. Chuùng toâi tin töôûng raèng Chöông trình
naøy seõ hoã trôï tích cöïc trong vieäc ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc cuûa caùc baïn cuõng
nhö phöông phaùp hoïc taäp cuûa hoïc sinh.
Intel raát hoan ngheânh caùc nhaø giaùo töông lai ñaõ cam keát giuùp ñònh hình theá heä
laøm chuû töông lai cuûa theá giôùi thoâng qua söï nghieäp giaùo duïc cuûa mình. Caùc baïn
seõ laø caáu noái chuû choát ñeã ñöa coâng ngheä vaøo tröôøng hoïc moät caùch hieäu quaû . Vaø
chuùng toâi cam keát seõ laøm heát söùc mình ñeå hoã trôï caùc baïn.
Craig R. Barrett
Chuû tòch kieâm Toång giaùm ñoác Taäp ñoaøn Intel
186
187
188
CHÖÔNG TRÌNH DAÏY HOÏC TÖÔNG LAI
Chöông trình Daïy hoïc cho Töông lai laø saùng kieán toaøn caàu giuùp caùc nhaø giaùo
khai thaùc söû duïng coâng ngheä moät caùch hieäu quaû vaøo chöông trình ñaøo taïo phoå
thoâng nhaèm naâng cao chaát löôïng hoïc taäp cuûa hoïc sinh.
189
Chöông trình Daïy hoïc cho Töông lai do Vieän coâng ngheä Maùy tính (ICT) vaø Taäp
ñoaøn Intel thieát keá. ICT laø moät toå chöùc phi lôïi nhuaän chuyeân veà ñaøo taïo coâng
ngheä, cung caáp caùc chöông trình giaûng daïy coâng ngheä vaø caùc dòch vuï tö vaán cho
ngaønh giaùo duïc vaø coâng nghieäp.
Chính giaùo vieân chöù khoâng phaûi maùy tính laø yeáu toá quan troïng nhaát trong vieäc
hoïc taäp cuûa hoïc sinh. Muïc ñích cuûa Chöông trình laø giuùp caùc giaùo vieân bieát caùch
söû duïng coâng ngheä maùy tính ñeå phaùt trieån trí töôûng töôïng cuûa hoïc sinh vaø cuoái
cuøng laø daãn daét caùc em tôùi moät phöông phaùp hoïc taäp hieäu quaû hôn.
Caùc chuû ñeà cuûa "Chöông trình Daïy hoïc cho Töông lai" bao goàm :
• Vaän duïng caùc Caâu hoûi khaùi quaùt ñeå naâng cao hieäu quaû söû duïng coâng ngheä
trong lôùp hoïc
• Giôùi thieäu caùc coâng cuï maùy tính vaø phöông phaùp giuùp giaùo vieân vaø hoïc
sinh naâng cao chaát löôïng hoïc taäp thoâng qua nghieân cöùu, trao ñoåi vaø naâng
cao hieäu suaát laøm vieäc
• Hoã trôï phöông phaùp hoïc thöïc haønh thoâng qua caùc baøi taäp thieát keá baøi daïy
vaø caùc coâng cuï ñaùnh giaù theo tieâu chuaån giaùo duïc coâng ngheä quoác gia
._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- LA7153.pdf