Phân tích tính tất yếu khách quan, đặc điểm của kinh tế thị trường đinh hướng XHCN ở Việt Nam và giải pháp để phát triển nó ở nước ta

Tài liệu Phân tích tính tất yếu khách quan, đặc điểm của kinh tế thị trường đinh hướng XHCN ở Việt Nam và giải pháp để phát triển nó ở nước ta: ... Ebook Phân tích tính tất yếu khách quan, đặc điểm của kinh tế thị trường đinh hướng XHCN ở Việt Nam và giải pháp để phát triển nó ở nước ta

doc27 trang | Chia sẻ: huyen82 | Lượt xem: 1394 | Lượt tải: 0download
Tóm tắt tài liệu Phân tích tính tất yếu khách quan, đặc điểm của kinh tế thị trường đinh hướng XHCN ở Việt Nam và giải pháp để phát triển nó ở nước ta, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
PHÇN Më §ÇU Sau chiÕn th¾ng mïa xu©n 1975, hiÖn tr¹ng kinh tÕ x· héi ®· thay ®æi, nh­ng chóng ta vÉn tiÕp tôc chñ tr­¬ng x©y dùng nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung (KHHTT)trong ph¹m vi c¶ n­íc. Do c¸c quan hÖ kinh tÕ ®· thay ®æi rÊt nhiÒu,viÖc ¸p dông c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cò vµo ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ®· thay ®æi lµm xuÊt hiÖn nhiÒu hiÖn t­îng tiªu cùc: tµi nguyªn thiªn nhiªn bÞ ph¸ ho¹i, m«i tr­êng bÞ « nhiÔm, s¶n xuÊt kÐm hiÖu qu¶, nhµ n­íc bao cÊp trµn lan, ng©n s¸ch bÞ th©m hôt nÆng nÒ, thu nhËp kh«ng ®ñ tiªu dïng, tÝch luü hµng n¨m hÇu nh­ kh«ng cã, vèn ®Çu t­ chñ yÕu vay tõ n­íc ngoµi. Do ®ã cuèi nh÷ng n¨m 80, gi¸ c¶ t¨ng, khñng ho¶ng kinh tÕ ®i kÌm víi l¹m ph¸t cao lµm cho ®êi sèng cña nh©n d©n xuèng thÊp... Tr­íc t×nh h×nh ®ã, §¶ng vµ nhµ n­íc ta quyÕt ®Þnh chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng (KTTT) ®Þnh h­íng XHCN.ViÖc chuyÓn ®æi nµy cã ®óng ®¾n vµ ®óng lóc hay kh«ng? th× qua viÖc nghiªn cøu nh÷ng thµnh tùu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng sÏ cho chóng ta biÕt ®iÒu ®ã vµ liÖu nÒn KTTT cã nh÷ng khuyÕt ®iÓm kh«ng ? nÕu cã th× chóng ta cÇn ph¶i kh¾c phôc nã nh­ thÕ nµo ? §ã chÝnh lµ nh÷ng lý do khiÕn em thÊy viÖc nghiªn cøu, ph©n tÝch tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan, ®Æc ®iÓm cña kinh tÕ thÞ tr­êng ®inh h­íng XHCN ë ViÖt Nam vµ gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn nã ë n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay lµ rÊt quan träng vµ cÇn thiÕt. NéI DUNG CHÝNH II.1 Lý LuËn 1.1. T×m hiÓu kinh tÕ thÞ tr­êng. KTTT ®­îc hiÓu lµ mét kiÓu kinh tÕ –x· héi mµ trong ®ã s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt x· héi g¾n chÆt víi thÞ tr­êng, tøc lµ g¾n liÒn víi quan hÖ hµng ho¸- tiÒn tÖ, víi quan hÖ cung – cÇu.Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nÐt biÓu hiÖn cã tÝnh chÊt bÒ mÆt cña ®êi sèng x· héi lµ quan hÖ hµng ho¸: mäi ho¹t ®éng x· héi ®Òu ph¶i tÝnh ®Õn qua hÖ hµng ho¸ hay Ýt nhÊt th× còng ph¶i sö dông c¸c quan hÖ hµng ho¸ nh­ lµ m¾t, kh©u trung gian. 1.2. Quan ®iÓm cña Mac- Lenin vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng Theo Mac c¬ chÕ thÞ tr­êng bao gåm c¸c bé phËn cÊu thµnh nh­: Thø nhÊt : Quan hÖ cung cÇu lµ quan hÖ trung t©m cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. Thø hai : gi¸ c¶ thÞ tr­êng lµ cèt lâi cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. Thø ba : C¹nh tranh lµ søc sèng cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. Trong ®ã quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i lu«n ph¸t triÓn phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Theo Lªnin, kinh tÕ thÞ tr­êng lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH. “chÝnh s¸ch kinh tÕ míi ” cña Lª nin thùc chÊt lµ ph¸t triÓn KTTT ë Liªn X« nh»m: Kh«i phôc l¹i quan hÖ hµng ho¸- tiÒn tÖ. ChÊp nhËn vµ ph¸t triÓn nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ trong ®ã coi träng thµnh phÇn kinh tª t­ b¶n nhµ n­íc. Thùc hiÖn ho¹ch to¸n kinh tÕ. Thùc hiªn c¬ cÊu kinh tÕ më. 1.3. Quan ®iÓm cña ®¶ng ta vÒ KTTT. §¹i héi VI §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ®· x¸c ®Þnh:”cÇn cã chÝnh s¸ch sö dông vµ c¶i t¹o ®óng ®¾n c¸c thµnh phÇn kinh tÕ...§ã lµ gi¶i ph¸p cã ý nghÜa chiÕn l­îc... lµ sù vËn dông quan ®iÓm cña Lªnin coi lÒn kinh tÕ cã c¬ cÊu nhiÒu thµnh phÇn lµ mét ®Æc tr­ng cña thêi kú qu¸ ®é.” 1.4. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam. Bøc tranh chung cña kinh tÕ ViÖt nam tr­íc khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ t¨ng tr­ëng thÊp 3,7%/n¨m, lµm kh«ng ®ñ ¨n vµ dùa vµo nguån bªn ngoµi ngµy cµng lín. Thu nhËp quèc d©n trong n­íc, s¶n xuÊt chØ ®¸p øng ®­îc 80-90% thu nhËp quèc d©n sö dông. §Õn n¨m 1985 tØ träng thu tõ bªn ngoµi chiÕm 10,2% thu nhËp quèc d©n sö dông, nî n­íc ngoµi lªn tíi 8,5 tû róp vµ 1,9 tû USD. Còng vµo c¸c n¨m ®ã nÒn kinh tÕ r¬i vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng nghiªm träng: siªu l¹m ph¸t ë møc 774,7% vµo n¨m 1986 kÐo theo gi¸ c¶ t¨ng vµ kh«ng thÓ kiÓm so¸t. Tr­íc t×nh tr¹ng kinh tÕ yÕu kÐm nh­ vËy ®ßi hái chóng ta ph¶i t×m ra mét h­íng ®i míi ®Ó thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn h¬n n÷a quy luËt tù nhiªn chØ ra r»ng: lÞch sö ph¸t triÓn cña s¶n suÊt vµ ®êi sèng x· héi cua nh©n lo¹i ®· vµ ®ang tr¶i qua hai kiÓu tæ chøc kinh tÕ x· héi, hai thêi ®¹i kinh tÕ kh¸c h¼n nhau vÒ chÊt. §ã lµ thêi kinh tÕ tù nhiªn, tù cung tù cÊp;vµ têi ®¹i kinh tÕ hµng ho¸, mµ gi©i ®o¹n c©o cña nã ®­îc gäi lµ kinh tÕ thÞ tr­êng. Kinh tÕ tù nhiªn lµ kiÓu tæ chøc kinh tÕ x· héi ®Çu tiªn cña nh©n lo¹i. §ã lµ ph­¬ng thøc sinh ho¹t kinh tÕ ë tr×nh ®é thÊp, ban ®µu lµ sö dông nh÷ng tÆng vËt cña thiªn nhiªn vµ sau ®ã ®­îc thùc hiÖn th«ng qua nh÷ng t¸c ®éng trùc tiÕp vµo tù nhiªn ®Ó t¹o ra nh÷ng gi¸ trÞ sö dông trong viÖc duy tr× sù sinh tån cña con ng­êi. Nã thu«c bã hÑp trong mèi quan hÖ tuÇn hoµn khÐp kÝn gi­· con ng­êi vµ tù nhiªn. kinh tÕ tù nhiªn lÊy quan hÖ trôc tiÕp gi÷a con ng­êi vµ tù nhiªn, mµ tiªu biÓu lµ gi÷a lao ®éng vµ ®Êt ®ai lµm nÒn t¶ng. Ho¹t ®éng kinh tÕ ®ã g¾n liÒn víi x· héi sinh tån, víi kinh tÕ n«ng nghiªp, tù cung, tù cÊp. Nã ®· tån t¹i vµ thèng trÞ trong c¸c x· héi céng s¶n nguyªn thuû, chiÕm h÷u n« lÖ phong kiÕn vµ tuy kh«ng cßn gi÷ ®Þa vÞ thèng trÞ chung. VÉn cßn tån t¹i trong x· héi t­ b¶n cho ®Õn ngµy nay. Kinh tÕ tù nhiªn , hiÖn vËt, sinh tån, tù cung, tù cÊp g¾n liÒn víi kÐm ph¸t triÓn vµ l¹c hËu. Kinh tÕ hµng ho¸, b¾t ®Çu b»ng kinh tÕ hµng ho¸ ®¬n gi¶n, ra ®êi tõ khi chÕ ®é céng s¶n nguyªn thuû tan d·, dùa trªn hai tiÒn ®Ò c¬ b¶n lµ cã sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ cÝ sù t¸ch biÖt vÒ kinh tÕ do chÕ ®é së h÷u kh¸c nhau vÒ t­ liÖu s¶n suÊt. chuyÓn tõ kinh tÕ tù nhiªn, tù cung, tù cÊp sang kinh tÕ hµng ho¸ lµ ®¸nh dÊu b­íc chuyÓn sang thêi ®¹i kinh tÕ cña sù ph¸t tiÓn, thêi ®¹i v¨n minh cña nh©n lo¹i. Trong lÞch sö ph¸t triÓn cña m×nh, vÞ thÕ cña kinh tÕ hµng ho¸ còng dÇn ®­îc ®æi thay: tõ chç nh­ lµ kiÓu tæ chøc kinh tÕ -x· héi kh«ng phæ biÕn, kh«ng hîp thêi trong x· héi chiÕm h÷u n« lÖ cña nh÷ng ng­êi thî thñ c«ng vµ n«ng d©n tù do, ®Õn chç ®­îc thõa nhËn trong x· héi phong kiÕn vµ ®Õn chñ nghÜa t­ b¶n th× kinh tÕ hµng ho¸ gi¶n ®¬n kh«ng nh÷ng ®­îc thõa nhËn mµ cßn ph¸t triÓn lªn giai ®o¹n cao h¬n, ®ã lµ KTTT. KTTT lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn cao cña hµng ho¸, còng ®· tr¶i qua ba giai ®o¹n ph¸t triÓn. Giai ®o¹n 1 : lµ giai ®o¹n chuyÓn tõ kinh tÕ hµng ho¸ gi¶n ®¬n sang KTTT (cßn gäi lµ giai ®o¹n kinh tÕ thÞ tr­êng s¬ khai). Giai ®o¹n 2 : lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng tù do. §Æc tr­ng quan träng cña giai ®o¹n nµy lµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ diÔn ra theo tinh thÇn tù do nhµ nø¬c kh«ng can thiÖp vµo ho¹t ®éng kinh tÕ. Giai ®o¹n 3 : Lµ giai ®o¹n kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i. §Æc tr­ng cña giai ®o¹n nµy lµ nhµ n­íc can thiÖp vµoKTTT vµ më réng giao l­u kinh tÕ víi n­íc ngoµi. Sù can thiÖp cña nhµ n­íc vµ nÒn KTTT th«ng qua viÖc x©y dùng c¸c h×nh thøc së h÷u nhµ n­íc, c¸c tr­¬ng tr×nh khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµ tiªu dïng, cïng víi viÖc sö dông c¸c c«ng cô kinh tÕ nh­ tµi chÝnh, tÝn dông, tiÒn tÖ... ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ ë tÇm vÜ m«. Sù phèi hîp gi÷a chÝnh phñ vµ thÞ tr­êng trong mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ cña nh÷ng n­íc cã møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh. KTTT lµ h×nh thøc vµ ph­¬ng ph¸p vËn hµnh kinh tÕ. C¸c quy luËt cña thÞ tr­êng chi phèi viÖc ph©n bæ c¸c tµi nguyªn, quy ®Þnh s¶n xuÊt c¸i g× s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo vµ s¶n xuÊt cho ai. §©y lµ mét kiÓu tæ chøc kinh tÕ h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn do nh÷ng ®ßi hái kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt. Nã lµ ph­¬ng thøc sinh ho¹t kinh tÕ cña sù ph¸t triÓn. Sù c¹nh tranh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng theo quy luËt gi¸ trÞ ®ßi hái c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt – kinh doanh kh«ng ngõng ®æi míi øng dông tiÕn bé khoa häc – kü thuËt, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, tiÕt kiÖm chi phÝ, më réng quy m« s¶n xuÊt kinh doanh. Qóa tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn KTTT lµ qu¸ tr×nh më réng ph©n c«ng lao ®éng x· héi, ph¸t triÓn khoa häc- c«ng nghÖ míi vµ sö dông chóng vµo thùc tiÔn s¶n xuÊt kinh doanh. Sù ph¸t triÓn cña KTTT g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i, cña khoa häc kü thuËt, cña lùc l­îng s¶n xuÊt. NhiÒu häc gi¶ ®· kh¸i qu¸t r»ng: giai ®o¹n kinh tÕ hµng ho¸ gi¶n ®¬n g¾n liÒn víi nÒn v¨n minh n«ng nghiÖp vµ kü thuËt thñ c«ng; giai ®o¹n kinh tÕ thÞ tr­êng tù do g¾n liÒn víi v¨n minh c«ng nghiÖp vµ kü thuËt c¬ khÝ; giai ®o¹n kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i g¾n liÒn víi nÒn v¨n minh trÝ tuÖ vµ kü thuËt vi ®iÖn tö – tin häc. Kh«ng nh÷ng vËy viÖc tÊt yÕu ph¶i chuyÓn sang nÒn KTTT cßn xuÊt ph¸t tõ ­u ®iÓm cña KTTT. Thø nhÊt: KTTT kÝch thÝch viÖc ¸p dông tiÕn bé kü thuËt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng n©ng cao tr×nh ®é x· héi ho¸ s¶n xuÊt. §éng lùc lîi nhuËn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i gi¶m chi phÝ c¸ biÖt ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸. Muèn vËy, doanh nghiÖp ph¶i th­êng xuyªn ¸p dông kü thuËt míi, hîp lý ho¸ s¶n xuÊt; tõ ®ã n¨ng suÊt lao ®éng c¸ biÖt vµ n¨ng suÊt lao ®éng x· héi t¨ng lªn. ChÝnh ­u thÕ nµy lµm cho nÒn KTTT d­íi CNTB míi ra ®êi kho¶ng 5 thÕ kû®· t¹o ra mét lùc l­îng s¶n suÊt hµng ho¸ cao ch­a tõng cã trong lÞch ssö loµi ng­êi. Thø hai: KTTT cã tÝnh n¨ng ®éng vµ kh¶ n¨ng thÝch nghi nhanh chãng. ë ®©y tån t¹i nguyªn t¾c: ai ®­a s¶n phÈm hµng ho¸ ra thÞ tr­êng ®Çu tiªn sÏ thu ®­îc lîi nhuËn nhiÒu h¬n. MÆt kh¸c nÕu nhËn ®­îc s¶n phÈm cña m×nh kh«ng cã ng­êi mua, hä sÏ th«i kh«ng s¶n suÊt n÷a. §iÒu ®ã dÉn ®Õn tiÕt kiÖm hao phÝ lao ®éng x· héi. v× thÕ, trong kinh tÕ thÞ tr­êng lu«n diÔn ra sù ®æi míi. NhiÒu s¶n phÈm tr­íc ®©y vÉn b¸n trªn thÞ tr­êng, nay mÊt ®i v× kh«ng cã nhu cÇu vÒ s¶n phÈm ®ã n÷a. trªn thÞ tr­êng nhiÒu s¶n phÈm míi xuÊt hiÖn víi chÊt l­îng, quy c¸ch ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n. Thø ba:Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lu«n cã s½n hµng ho¸ vµ dÞch vô. §ã lµ nÒn kinh tÕ d­ thõa ch­ kh«ng ph¶i lµ nÒn kinh tÕ thiÕu hôt, do ®ã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã kh¶ n¨ng tho¶ m·n ngµy cµng tèt h¬n nhu cÇu vËt chÊt, v¨n ho¸ vµ sù ph¸t triÓn toµn diÖn cña mçi thµnh viªn vµ toµn x· héi. Tr­íc thùc tr¹ng kinh tÕ yÕu kÐm cña ®Êt n­íc tr­íc n¨m 86 cïng víi xu thÕ kinh tÕ chung cu¶ toµn thÕ giíi, n­íc ta ®· m¹nh d¹n chuyÓn tõ nÒn kih tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp chung (KHHTT) quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc vµ theo ®Þnh h­íng XHCN vµ ®¸nh dÊu b»ng sù ®æi mêi cña §¶ng ta qua c¸c kú ®¹i héi: §¹i héi VI cña §¶ng n¨m 1986 ph©n tÝch thµnh phÇn kinh tÕ XHCN (khu vùc quãc doanh, khuvùc tËp thÓ vµ bé phËn kinh tÕ gia ®×nh g¾n liÒn víi thµnh phÇn ®ã)vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c (phi XHCN). Chñ ch­¬ng x©y dùng vµ cñng cè quan hÖ s¶n xuÊt XHCN, sö dông vµ c¶i t¹o ®óng ®¾n c¸c thµnh phÇn kinh tÕ phi XHCN. X¸c ®Þnh kinh tÕ XHCN ph¶i chiÕm tû träng lín trong c¶ s¶n xuÊt vµ l­u th«ng. Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ kinh tÕ víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ XHCN (vÒ ®Çu t­, thuÕ, tÝn dông...)cho phÐp t­ s¶n nhá ho¹t ®éng trong mét sè ngµnh nghÒ s¶n xuÊt vµ ®Þch vô ë nh÷ng n¬i cÇn thiÕt; xo¸ bá th­¬ng nghiÖp t­ b¶n t­ nh©n trong lÜnh vùc l­u th«ng. Héi nghÞ trung ­¬ng VI, kho¸ VI (1989) chñ tr­¬ng ph¸t triÓn ®an xen nh÷ng lo¹i h×nh hçn hîp, ®an kÕt c¸c h×nh thøc së h÷u. Kinh tÕ quèc doanh cã vai trß chñ ®¹o, cÇn cã lùc l­îng ®ñ søc chi phèi thÞ tr­êng, song kh«ng cÇn thiÕt chiÕm tû träng lín trong mäi ngµnh nghÒ; nh÷ng ngµnh nghÒ, ho¹t ®éng nµo mµ kinh tÕ hîp t¸c x·, kinh tÕ gia ®×nh, kinh tÕ t­ nh©n cã thÓ lµm tèt, cã lîi cho nÒn kinh tÕ th× nªn t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c lo¹i h×nh Êy ph¸t triÓn. T­ nh©n ®­îc kinh doanh kh«ng h¹n chÕ vÒ quy m«, ®Þa bµn ho¹t ®éng trong nh÷ng ngµnh nghÒ s¶n xuÊt, x©y dùng, vËn t¶i, dÞch vô mµ luËt ph¸p kh«ng cÊm. §¹i héi VIIcña §¶ng (1991)th«ng qua c­¬ng lÜnh x¸c ®Þnh:kinh tÕ quèc doanh cã vai trß chñ ®¹o; kinh tÕ tËp thÓ kh«ng ngõng ®­îc cñng cè vµ më réng; kinh tÕ c¸ thÓ cßn cã ph¹m vi t­¬ng ®èi lín, tõng b­íc ®i vµo hîp t¸c trªn nguyªn t¾c tù nguyÖn, d©n chñ vµ cïng cã lîi; t­ b¶n t­ nh©n ®­îc kinh doanh trong nh÷ng nghµnh cã lîi cho quèc tÕ d©n sinh do luËt ph¸p quy ®Þnh; ph¸t triÓn kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc d­íi nhiÒu h×nh thøc. ChiÕn l­îc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®Õn n¨m 2000 x¸c ®Þnh: kinh tÕ t­ nh©n ®­îc ph¸t triÓn kh«ng h¹n chÕ vÒ quy m« vµ ®Þa bµn ho¹t ®éng trong nh÷ng nghµnh nghÒ mµ luËt ph¸p kh«ng cÊm; nhµ n­íc cã thÓ liªn doanh víi t­ nh©n trong vµ ngoµi n­íc, h×nh thµnh lo¹i doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn t­ b¶n nhµ n­íc. KhÈn ch­¬ng s¾p xÕp l¹i vµ ®æi míi kinh tÕ quèc doanh ®Ó ph¸t huy vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ;,tËp chung lùc l­îng cñng cè vµ ph¸t triÓn nh÷ng c¬ së träng ®iÓm,nh÷ng c¬ së lµm ¨n cã hiÖu qu¶ mµ cã ý nghÜa lín ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n; cho thuª, chuyÓn h×nh thøc së h÷u hoÆc gi¶i thÓ c¸c c¬ së thua lç kÐo dµi vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng v­¬n lªn. Héi nghÞ ®¹i biÓu toµn quèc gi÷a nhiÖm kú kho¸ VII cña §¶ng (n¨m 1994) ®· bæ sung cô thÓ ho¸ thªm chñ tr­¬ng thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. §èi víi khu vùc nhµ n­íc, héi nghÞ yªu cÇu ph¶i tiÕp tôc chÊn chØnh vµ x©y dùng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, ®¶m nhËn ®­îc vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ; ph©n biÖt së h÷u nhµ n­íc víi h×nh thøc doanh nghiÖp nhµ n­íc; tËp trung x©y dùng doanh nghiÖp nhµ n­íc ë nh÷ng nghµnh, nh÷ng lÜnh vùc, nh÷ng kh©u nh­ kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi, hÖ thèng tµi chÝnh – ng©n hµng,b¶o hiÓm mét sè c¬ së s¶n xuÊt vµ dÞch vô träng yÕu, b¶o ®¶m cho toµn bé nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn víi hiÖu qu¶ cao; thùc hiÖn c¸c h×nh thøc cæ phÇn ho¸ cã møc ®é phï hîp víi tÝnh chÊt vµlÜnh vùc s¶n xuÊt, kinh doanh, trong ®ã së h÷u nhµ n­íc chiÕm tû lÖ cæ phÇn chi phèi. §¹i héi VIII cña §¶ng n¨m 1996 d· x¸c ®Þnh nh÷ng chñ ch­¬ng chÝnh s¸ch lín ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ; tiÕp tôc ®æi míi vµ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ kinh tÕ nhµ n­íc ®Ó lµm tèt vai trß chñ ®¹o; tËp chung nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ nhµ n­íc trong nh÷ng nghµnh, nh÷ng lÜnh vùc träng yÕu; triÓn khai tÝch cùc vµ v÷ng ch¾c viÖc cæ phÇnho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc. Ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c (mµ lßng cèt lµ c¸c hîp t¸c x·) víi nhiÒu h×nh thøc ®a d¹ng tõ thÊp Ðn cao,tõ tæ nhãm®Õn hîp t¸c x· tu©n thñ nguyªn t¾c tù nguyÖn, b×nh ®¼ng cïng cã lîi, qu¶n lý d©n chñ. Kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc cã vai trß quan träng, bao gåm c¸c h×nh thøc hîp t¸c liªn doanh gi÷a kinh tÕ nhµ n­íc víi t­ b¶n t­ nh©n trong n­íc vµ hîp t¸c liªn doanh gi÷a kinh tÕ nhµ n­íc víi t­ b¶n n­íc ngoµi. Gióp ®ì kinh tÕ c¸ thÓ, tiªu chÝ gi¶i quyÕt c¸c khã kh¨n; h­íng dÉn tõng b­íc ®i vµo lµm ¨ hîp t¸c mét c¸ch tù nguyÖn hoÆc lµm vÖ sinh cho c¸cdoanh nghiÖp nhµ n­íc hay hîp t­ x·. KhuyÕn khÝch t­ b¶n t­ nh©n ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt, yªn t©m lµm ¨n l©u dµi. Th«ng qua viÖc thùc hiÖn c¸c chñ ch­¬ng, chÝnh s¸ch míi cña §¶ng vµ nhµ n­íc chóng ta ®· cã nh÷ng ®æi míi quan träng mang tÝnh ®ét ph¸ vÒ chÕ ®é së h÷u vµ thµnh phÇn kinh tÕ. Cô thÓ lµ: Thø nhÊt : tõ chç trong nhËn thøc còng nh­ trong hµnh ®éng khong thùc sù thõa nhËn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn; chia nÒn kinh tÕ thµnh hai bé phËn; XHCN (gåm quèc doanh vµ tËp thÓ) vµ khi XHCN (gåm c¸c thµnh phÇn cßn l¹i), chñ ch­¬ng sím x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ XHCN chiÕm tû träng lín trong c¶ s¶n xuÊt vµ l­u th«ng, chñ ch­¬ng ph¶i c¶i t¹o vµ xo¸ bá, cã phÇn thu hÑp dÇn bé phËn kinh tÕ khi XHCN ®· chuyÓn sang thùc hiÖn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn; tõ c¸c h×nh thøc c¬ b¶n (së h÷u toµn d©n, së h÷u tËp thÓ, së h÷ut­ nh©n),h×nh thµnh nh÷ng thµnh kinh tÕ víi nh÷ng h×nh thøc tætrøc kinh doanh ®a d¹ng, ®an xen hçn hîp; mçi thµnh phÇn ®Òu cã vÞ chÝ quan träng trong c¬ cÊu cña nÒn kinh tÕ,c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kinh doanh theo ph¸p luËt ®Òu lµ bé phËn cÊu thµnh quan träng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íngXHCN;cïng ph¸t triÓn l©u dµi, hîp t¸c vµ c¹nh tranh lµnh m¹nh; mçi doanh nghiÖp cïng ®an xen nhiÒu h×nh thøc së h÷u; hÖ thèng ph¸p luËt dÇn chuyÓn sang quy ®Þnh chung cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Thø hai: Tõ chç coi quèc doanh lµ chñ ®¹o theo nghÜa ph¶i chiÕm tû träng lín trong mäi nghµnh nghÒ, lÜnh vùc d­êng nh­ ®éc quyÒn, n¾m tiÒn n¾m hµng chi phèi thÞ tr­êng, lµ h×nh mÉu cao nhÊt cña bé phËn kinh tÕ XHCN , cã lóc chñ tr­¬ng sím chuyÓn c¶ c¸c HTX ë thµnh thÞ sang thµnh xÝ nghiÖp quèc doanh - ®· chuyÓn sang ph©n biÖt râ së h÷u nhµ n­íc vµ doanh nghiÑp nhµ n­íc, phÇn së h÷u nhµ n­íc cã thÓ ®­îc sö dông ë nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ; kinh tÕ nhµ n­íc cã vai trß chñ ®¹o víi néi dung lµ: tËp trung vaß mét sè nghµnh, lÜnh vùc ®Ó ph¸t huy vai trß chñ ®¹o (lµm ®ßn bÈy ®Èy nhanh vai trß kinh tÕ vµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò x· héi; më ®­êng, h­íng dÉn, hç trî c¸c thµnh phËn kh¸c cïng ph¸t triÓn; lµm lùc l­îng vËt chÊt ®Ó nhµ n­íc thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu tiÕt vµ qu¶n lý vÜ m«; t¹o nÒn t¶ng cho chÕ ®é x· héi míi) c¬ cÊu c¸c nguån vèn vµ c¬ chÕ vËn hµnh cña xÝ nghiÖp quèc doanh còng thay ®æi kh¾ c¨n b¶n (khong chØ tr«ng vµo nguån vèn nhµ n­íc cÊp mµ ph¶i huy ®éng nhiÒu nguån vèn kh¸c, thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ mét bé phËn, h¹n chÕ ®éc quyÒn kinh doanh, ph¶i c¹nh tranh kh¸ quyÕt liÖt ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn ) Thø ba: Tõ chç coi hîp t¸c x· thuÇn tuý lµ kinh tÕ tËp thÓ, theo nghi· tËp thÓ ho¸ t­ liÖu s¶n xuÊt, tû träng së h÷u tËp thÓ cµng cao th× hîp t¸c x· cµng gÇn CNXH, gß Ðp vµo HTX, HTX còng ¸p dông m« h×nh gÇn nh­ xÝ nghiÖp quèc doanh theo kiÓu cò - ®· chuyÓn sang x¸c ®Þnh HTX lµ tæ trøc kinh tÕ ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së ng­êi lao ®éng tù nguyÖn gãp søc, gãp vèn vµ qu¶n lý d©n chñ, víi mäi quy m« vµ møc dé tËp thÓ ho¸ t­ liÖu s¶n xuÊt; thùc hiÖn kho¸n hé, råi ph¸t huy vai trß tù chñ cña hé x· viªn, HTX chñ yÕu lµm dÞch vô, hç trî vµ h­íng dÉn gióp x· viªn; ®ång thêi ph¸t triÓn nhiÒu h×nh thøc kinh tÕ hîp t¸c ®a d¹ng (cã thÓ thµnh hoÆc kh«ng thµnh ph¸p nh©n kinh tÕ). Thø t­: Tõ chç x¸c ®Þnh kinh tÕ c¸ thÓ ph¶i ®­îc hîp t¸c ho¸; chØ ho¹t ®éng ë nh÷ng n¬i kinh tÕ HTX ch­a ph¸t triÓn - ®· chuyÓn sang x¸c ®Þnh nhiÒu con ®­êng ®i lªn, cã thÓ tiÕp tôc ph¸t triÓn lín h¬n, cã thÓ tù nguyÖn hîp t¸c lµm ¨n, cã thÓ lµm vÖ tinh cho xÝ nghiÖp quèc doanh vµ HTX. Thø n¨m: Tõ chç coi kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n lµ lùc l­îng ph¶i c¶i t¹o, sö dông còng lµ ®Ó c¶i t¹o, c¶i t¹o lµ ®Ó sö dông tèt h¬n døt kho¸t xo¸ bá t­ s¶n th­¬ng nghiÖp - ®· chuyÓn sang coi kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n lµ mét bé phËn trong c¬ cÊu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n; cã kh¼ n¨ng gãp phÇn x©y dùng ®Êt n­íc; ®­îc ph¸t triÓn kh«ng h¹n chÕ trong nh÷ng nghµnh, nh÷ng lÜnh vùc mµ luËt ph¸p kh«ng ng¨n cÊm; ®­îc khuyÕn khÝch ®Çu t­ mäi thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c; ®­îc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu vµ ®Çu t­ ra n­íc ngoµi theo quy ®Þnh chung; thùc hiÖn hîp t¸c liªn doanh gi÷a kinh tÕ nhµ n­íc víi kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n ®Ó t¹o thÕ, t¹o lËp cho ph¸t triÓn. Thø s¸u : §i liÒn víi chñ tr­¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vÒ quan hÖ ph©n phèi, tõ chç x¸c ®Þnh chØ cã mét nguyªn t¾c lµ ph©n phèi theo lao ®éng - ®· chuyÓn sang hÖ thùc hiÖn nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi, lÊy ph©n phãi theo kÕt qu¶ lao ®äng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ chñ yÕu, ®ång thêi ph©n phèi dùa trªn møc ®ãng gãp cña c¸c nguån lùc kh¸c vµo s¶n xuÊt, kinh doanh vµ ph©n phèi th«ng qua phóc lîi x· héi, ®i liÒn víi chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt thu nhËp, thùc hiÖn b¶o hiÓm x· héi cho ng­êi lao ®éng thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ. Nh×n l¹i nh÷ng n¨m qua chóng ta cã thÎ thÊy nh÷ng ®æi míi cã tÝnh ®ét ph¸ cña §¶ng vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch nh­ sau: Tõ chç c¨n b¶n kh«ng sö dông quan hÖ hµng ho¸- tiÒn tÖ, chñ yÕu theo c¬ chÕ xin- cho,giao nép vµ cÊp ph¸tcã tÝnh hiÖn vËt ®· chuyÓn sang chñ tr­¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÐ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn; kh¼ng ®Þnh s¶n xuÊt hµng ho¸ kh«ng ®èi lËp víi chñ nghÜa x· héi, mµ lµ nÒn v¨n minh nh©n lo¹i, tån t¹i kh¸ch quan, cÇn thiÕt cho c«ng cuçc©y dùng CNXH ®· ®­îc x©y dùng. + Tõ chç cho r»ng chØ cã kÕ ho¹ch lµ quy luËt riªng CNXH,kh«ng chÊp nhËn c¸c quan hÖ thÞ tr­êng®· chuyÓn xang coi thÞ tr­êng lµ c¨n cø, võa lµ ®èi t­îng cña kÕ ho¹ch, kÕ ho¹ch chñ yÕu mang tÝnh ®Þnh h­íng vµ ®Æc biÖt quan träng trªn b×nh diÖn vÜ m«,thÞ tr­êng cã vai trß trùc tiÕp h­íng dÉn c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ lùa chän lÜnh vùc ho¹t ®éng vµph­¬ng ¸n tæ trøc s¶n xuÊt kinh doanh; trªn c¬ së ®ã ®· kh«ng ngõng t¹o lËp ®ång bé dÇn c¸c yÕu tè cña thÞ tr­êng (hµng ho¸ vµ dÞch vô, c«ng nghÖ dÞch vô th«ng tin,t­ vÊn tiÕp thÞ, ph¸p lý,t× chÝnh,ng©n hµng, kiÓm to¸n, b¶o hiÓm,b¶o l·nh, tiÒn vèn, søc lao ®éng...);c«ng t¸c kÕ ho¹ch nhµ n­íc tËp trung vµo viÖc x©y dùng chiÕn l­îc, c¸c ch­¬ng tr×nh vµ dù ¸n lín, chuyÓn xang kÕ ho¹ch 5 n¨m lµ chÝnh cã ph©n ra tõng n¨m, bao qu¸t c¸c nghµnh, c¸c vïng, c¸c lÜnh vùc vµ thµnh phÇn kinh tÕ. Tõ chç c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc chñ yÕu lµm theo lÖnh trªn vµ ®­îc bao cÊp, nhµ n­íc quy ®Þnh cho tõng ®¬n vÞ ®­îc s¶n xuÊt g×, s¶n xuÊt bao nhiªu, b¸n cho ai, b¸n víi gi¸ nµo,l·i nép nhµ n­íc,lç nhµ n­íc bï, hµng ho¸ ø ®äng th× cho b¸n ho¸ gi¸, mäi viÖc tõ tæ trøc phßng ban ph©n xuèng, klÊy thªm lao ®éng, ®æi míi c«ng nghÖ...®Òu ph¶i b¸o c¸o xin lÖnh ë trªn ®· chuyÓn sangtõng b­íc xo¸ bao cÊp triÖt ®Ó, ®i ®«i víi x¸c lËp quyÒn tù chñ cña c¸c doang nghiÖp, ®ånh thêi t¨ng c­êng vµ thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng qu¶n lý cña nhµ n­íc, ph©n ®Þnh quyÒncña chñ së h÷u vµ chñ sö dông c¸c tµi s¶n vµ vèn cña nhµ n­íc, trªn c¬ së ®ã hÖ thèng c¬ chÕ,c¸c s¸ch ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, nhÊt lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc®· ®­îc bæ sung, thùc hiÖn dÇn. Tõ chç thÞ tr­êng trong n­íc®­îc chia c¾t gi÷a c¸c khu vùc, l­u th«ng hµng ho¸ ¸ch t¾c; nÒn kinh tÕ khÐp kÝn, kh«ng g¾n víi thÞ tr­êng khu vùcvµ thÕ giíi ®· chuyÓn sang më réng thÞ tr­êng, giao l­u hµng ho¸ th«ng suèt trong c¶ n­íc; m¬roongj quan hÖ vµ tõng b­íc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Tõ chç gi¸ c¶ ®¹i bé phËn c¸c hµng ho¸ vµ tû gi¸ hèi ®o¸i do nhµ n­íc ®Þnh, kh«ng tu©n thñ quy luËt gi¸ trÞ, t¸ch rêi quan hÖ cung – cÇu ®· chuyÓn sang gi¸ c¶, tû gi¸ hèi ®o¸i, l·i suÊt tÝn dông hinh thµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, nhµ n­íc dïng c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ lµ chñ yÕu ®Ó t¸c ®éng ®Õn cung, cÇu trªn thÞ tr­êng, thùc hiÖn chñ tr­¬ng xo¸ bá bao cÊp qua tÝn dông. Tõ chç nÒn kinh tÕ mang nÆng tÝnh ®éc quyÒn cña doanh nghiÖp, kh«ng chÊp nhËn c¹nh tranh vµ ph¸ s¶n cña c¸c doanh nghiÖp ®· chuyÓn sang t¹o m«i tr­êng thuËn loùi cho hîp t¸c vµ c¹nh tranh lµnh m¹nh; thùc hiÖn ®éc quyÒn nhµ n­íc trong mét sè nghµnh, mét s«s lÜnh vùc nhÊt ®Þnh v× lîi Ých cña ®Êt n­íc, h¹n chÕ ®éc quyÒn kinh doanh, kh«ng ®Ó lîi dông ®Þa vÞ ®äc quyÒn ®Ó duy tr× ®Æc quyÒn, ®Æc lîi, lòng ®o¹n thÞ tr­êng. Tõ chç ®Êt ®ai kh«ng ®­îc sö dông cã hiÖu qu¶, ph¸t sinh nhiÒu tiªu cùc, kh«ng râ rµng vÒ quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông ®· chuyÓn sang kh¼ng ®Þnh râ ®Êt ®ai thuéc sö h÷u toµn d©n, cÇn qu¶n lý thèng nhÊt vµ chÆt chÏ; c¸c hé n«ng d©n ®­îc nhµ n­íc giao quyÒn sö dông ruéng ®Êt l©u dµi vµ ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn quy ®Þnh viÖc thõa kÕ vµ chuyÓn quyÒn sö dông ruéng ®Êt; c¸c c¬ së s¶n xuÊt kh¸c nãi chung ®­îc nhµ n­íc cho thuª ®Êt; thùc hiÖn thu tiÒn thuÕ ®Êt hoÆc tiÒn thuª ®Êt, tïy theo môc ®Ých sö dông vµ ®Þa bµn . Tõ chç qu¶n lý nhµ n­íc chñ yÕu b»ng mÖnh lÖnh hµnh chÝnh th«ng qua giao kÕ ho¹ch ph¸p lÖnh vµ c¸c chØ ®¹o t¸c nghiÖp cô thÓ ®· chuyÓn sang sù ho¹t ®éng ®éc lËp vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong c¸c quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. II.2 - VËn dông ë n­íc ta. 2.1. §Æc ®iÓm kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam. KTTT ®Þnh h­íng XHCN theo quan ®iÓm cña §¶ng ta lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN. VÒ b¶n chÊt kh¸c víi nÒn KTTT TBCN nÒn KTTT®Þnh h­íng XHCNlµ mét nÒn KTTT v× h©n d©n, phôc vô nh©n d©n, lÊy ®êi sèng nh©n d©n, c«ng b»ng x· héi lµm môc tiªu ®Ó t¨ng tr­ëng kinh tÕ. NÒn KTTT ®Þnh h­íng XHCN còng cã nh÷ng tÝnh chÊt chung cña nÒn kinh tÕ: nÌn kinh tÕ vËn ®éng theo nh÷ng quy luËt vèn cã cña KTTT nh­ quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt cung – cÇu, quy luËt c¹nh tranh; cã chñ thÓ kinh tÕ cã tÝnh ®éc lËp, tù chñ ®Ó cos quyÒn ®Ó gia nh÷ng quyÕt ®Þnh phi tËp trung ho¸; thÞ tr­êng cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc ph©n phèi c¸c nguån lùc kinh tÕ; gi¸ c¶ do thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh; nhµ n­íc thùc hiÖn ®iÒu tiÕt kinh tÕ vÜ m« ®Ó gi¶m bít nh÷ng thÊt b¹i cña thÞ tr­êng. Nh­ng bÊt cø nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nµo còng cã ho¹t ®éng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö – x· héi cña mçi n­íc nhÊt ®Þnh nªn nã bÞ chi phèi bëi ®iÒu kiÖn lÞch sö vµ ®Æc biÖt lµ chÕ ®é x· héi cña n­íc ®ã vµ do ®ã cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng ph©n biÖt víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cña c¸c n­íc kh¸c. Víi ®iÓm xuÊt ph¸t kh¸c nhau vÒ tr×nh ®é kinh tÕ, kÕt cÊu x· héi, phong tôc tËp qu¸n, nÒn KTHH cña mçi d©n téc kh«ng chØ chøa ®ùng tÝnh quy luËt chung cña kinh tÕ hµng ho¸ (c¸c ph¹m trï, quy luËt kinh tÕ) mµ cßn cã nh÷ng quan hÖ,®Æc thï riªng cã cña mçi quèc gia, d©n téc. Thùc tÕ kh«ng cã nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nµo hoµn toµn gièng nhau c¶ ngay khi chóng cïng mét chÕ ®é kinh tÕ x· héi. B¶n n¨ng c¸c m« h×nh kinh tÕ tiªu dïng cña Mü, KTTT x· héi cña céng hoµ LB§øc, KTTT th­¬ng l­îng kiÓu T huþ §iÓn, KTTT kiÓu ph­¬ng §«ng cña NhËt,cña c¸c n­íc Nics Ch©u ¸ ®Òu cã nh÷ng ®iÓm rÊt kh¸c nhau. V× lÏ ®ã, KTTT theo ®Þnh h­íng XHCN còng mang nh÷ng ®Æc tr­ng so víi CNTB: Thø nhÊt : KTTT theo ®Þnh h­íng XHCN ®­îc xem lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó ®¹t môc tiªu “ d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh “ ®ã lµ nÒn KTTT lÊy môc tiªu phôc vô lµ lîi Ých cña nh©n d©n lao ®éng. víi môc tiªu ®ã kh«ng ph¶i cø vin vµo KTTT ®Ó lµm tÊt c¶ vµ t¸t c¶ c¸i g× còng thÞ tr­êng. CNTB ®· cã kinh nghiÖm hµng tr¨m n¨m trong lµn KTTT mµ ta cã thÓ nghiªn cøu vËn dông, song quyÕt kh«ng ®Ó r¬i vµo thø gi¸o ®iÒu míi, bÞt tai, nh¾m m¾t bª tÊt c¶ c¸c lý thuyÕt vµ kinh nghiÖm trong m« h×nh cña hä vµo n­íc ta mµ kh«ng cã sù ph©n tÝch , phª ph¸n. Chóng ta “häc tËp vµ vËn dông c¸c h×nh thøc kinh tÕ, ph­¬ng ph¸p qu¶n lý nÒn KTTT cña c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa lµ cèt dÓ sö dông mÆt tÝch cùc cña nã phôc vô cho môc ®Ých x©y dùng CNXH, chø kh«ng ®Ó ®Êt n­íc ®i theo con ®­êng TBCN”. Råi ®©y chungs ta sÏ thùc hiÖn cæ phÇn ho¸, x©y dùng thÞ tr­êng vèn, thÞ tr­êng chøng kho¸n, thÞ tr­êng søc lao ®éng..., song chóng ®Òu mang nh÷ng ®iÓm riªng, ph¶n ¸nh nh÷ng quan hÖ kinh tÕ cña x· héi míi, nh»m môc tiªu x©y dùng CNXH, chø kh«ng gièng nh­ trong x· héi t­ b¶n. Thø hai : ChÕ ®é së h÷u ®a d¹ng, nhiÒu thµnh phÇn trong ®ã khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o vµ cïng víi kinh tÕ hîp t¸c x· dÇn dÇn trë thµnh nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. §©y lµ ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt rÊt c¬ b¶n . Thø ba :C¶ hai m« h×nh kinh tÕ hµng ho¸ theo tÝnh chÊt TBCN vµ XHCN ngµy nay ®Òu cÇn cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc víi c¸c møc ®é, h×nh thøc kh¸c nhau. Song môc ®Ýnh xuyªn suèt cuèi cïng vÒ mÆt kinh tÕ – x· héi cña viÖc ®ã l¹i phô thuéc vµo b¶n chÊt giai cÊp cña mçi n­íc. Trong x· héi t­ b¶n, sù can thiÖp cña nhµ n­íc vµo thÞ tr­êng lu«n mang tÝnh chÊt t­ s¶n vµ trong khu«n khæ cña chÕ ®oä t­ s¶n, nh»m b¶o vÖ lîi Ých cña giai cÊp t­ s¶n. Cßn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN th× ®ã lµ sù can thiÖp bëi nhµ n­íc cña d©n, do d©n, v× d©n, mang b¶n chÊt XHCN ®Æt d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng S¶n, nh»m b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña toµn thÓ nh©n d©n lao ®éng. Thó bèn:C¸c n­íc ph¸t triÓn KTHH ®Òu ph¶i gi¶i quyÕt quan hÖ gi÷a t¨ng tr­ëng, ph¸t triÓn kinh tÕ víi c«ng b»ng x· héi, song mçi chÕ ®é x· héi l¹i kh¸c nhau vÒ nguyªn t¾c trong gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy. ë CNTB, vÊn ®Ò c«ng b»ng x· héi ®­îc nªu ra chØ khi mÆt trais cña c¬ chÕ thÞ tr­êng ®· lµm gay g¾t c¸c v¸an ®Ò x· héi, t¹o nguy c¬ bïng næ x· héi, c¶n trë sù t¨ng tr­ëng, ®e do¹ sù tån vong cña chÕ ®é t­ b¶n. ë ®©y, c«ng b»ng x· héi kh«ng bao giê vµ còng kh«ng cã c¬ së ®Ó thùc hiÖn triÖt ®Ó. ViÖc gi¶i quyÕt ®ã lu«n giíi h¹n trong khu«n khæ TBCN vµ chØ ®­îc xem lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó duy tr× chÕ ®é TBCN. Tr¸i l¹i, trong nÒn KTHH theo ®Þnh h­íng XHCN, nhµ n­íc XHCN chñ ®éng gi¶i quyÕt mèi quan hÖ ®ã trong mäi giai ®o¹n cña sù ph¸t triÓn. C«ng b»ng x· héi kh«ng chØ lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó t¨ng tr­ëng, ph¸t triÓn mµ cßn lµ mét ®Æc tr­ng, mét môc tiªu cÇn ph¶i h­íng tíi, ph¶i hiÖn thùc ho¸ cña x· héi míi sù thµnh c«ng cña nÒn KTTT theo ®Þnh h­íng XHCN kh«ng chØ biÓu hiÖn ë tèc ®é t¨ng tr­ëng cao mµ cßn ë chç ng­êi lao ®éng cã ®ñ viÖc lµm; møc sèng thùc tÕ cña nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn, kho¶ng c¸ch giµu nghÌo ®­îc thu hÑp; y tÕ, gi¸o dôc ®Òu ph¸t triÓn, ®¹o ®øc, truyÒn thèng, b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc ®­îc gi÷ v÷ng vµ ph¸t triÓn. Trong khi thõa nhËn ®i vµo KTTT ph¶i x©y dùng ®ång bé c¸c thÞ tr­êng: hµng ho¸, dÞch vô, søc lao ®éng, nhµ cöa..., §¶ng ta vÉn chñ tr­¬ng “b¶o ®¶m viÖc lµm cho d©n lµ mét môc tiªu x· héi hµng ®Çu, kh«ng ®Ó thÊt nghiÖp trë thµnh c¨n bÖnh kinh niªn ” Trong ph¸t triÓn KTTT nhÒu thµnh phÇn, thùc tÕ cho thÊy nh÷ng ®Æc ®iÓm quy ®Þnh tÝnh ®Þnh h­íng XHCN lµ: Thùc hiÖn nhÊt qu¸n, l©u dµi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nÒn KTHH nhiÒu thµnh phÇn; lÊy viÖc gi¶i phãng søc s¶n xuÊt, ph¸t huy tèi ®a c¸c nguån lùc bªn trong vµ bªn ngoµi trªn c¬ së nguån lùc trong n­íc lµ quyÕt ®Þnh, nguån lùc bªn ngoµi lµ quan träng cho cong nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ x· héi, c¶i thiÖn ®êi sèng cña nh©n d©n lµm môc tiªu hµng ®Çu trong khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c thµnh phµan kinh tÕ vµ h×nh thøc tæ chøc kinh doanh. Cã chÝnh s¸ch t«n vinh nh÷ng ng­êi tæ chøc s¶n xuÊt, kinh doanh theo luËt ph¸p, t¹o ®­îc nhiÒu viÖc lµm cho x· héi, dï ë thµnh phÇn kinh tÕ nµo. Kinh tÕ nhµ n­íc ®ãng vai trß quan träng, cïng víi kinh tÕ tËp thÓ ngµy cµng trë thµnh nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c nhµ kinh doanh t­ nh©n yªn t©m lµm ¨n l©u dµi. Má réng c¸c h×nh thøc liªn doanh, liªn kÕt gi÷a kinh tÕ nhµ n­íc víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c c¶ trong vµ ngoµi n­íc. X¸c lËp, cñng cè vµ n©ng cao ®Þa vÞ lµm chñ cña ng­êi lao ®éng trong nÒn s¶n xuÊt x· héi; thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi ngµy cµng tèt h¬n ®¶m b¶o c«ng b»ng vÒ c¬ héi cho mäi ng­êi d©n tham gia c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ – xax héi. T¨ng tr­ëng kinh tÕ g¾n liÒn víi b¶o ®¶m tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi ngay trong tõng b­íc ph¸t triÓn. Thôc hiÖn nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi, lÊy ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ chñ yÕu, kÕt hîp víi ph©n phèi theo møc ®é ®ãng gãp c¸c nguån lùc vÒ trÝ tuÖ , vèn vµo s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph©n phèi th«ng qua phóc lîi x· héi. C¸c nguån tµi nguyªn, tµi chÝnh cña quèc gia ®­îc ph©n phèi, sö dông theo nguyªn t¾t c«ngb»ng vµ hiÖu qu¶. KÕt hîp chÆt chÏ thÞ tr­êng vµ kÕ ho¹ch, cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc XHCN do §¶ng céng s¶n l·nh ®¹o. Vai trß qu¶n lý, ®iÒu khiÓn nÒn kinh tÕ cña nhµ n­íc XHCN lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó ph¸t triÓn ®óng ®¾n vµ v÷ng ch¾c nÒn KTTT ®Þnh h­íng XHCN cña ®Êt n­íc. Tån t¹i næi lªn hiÖn nay lµ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ch­a v÷ng ch¾c, søc c¹nh tranh thÊp; mét sè vÊn ®Ò x· héi gay g¾t vµ bøc xóc ch­a ®­îc gi¶i quyÕt tèt; c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cßn thiÕu, ch­a ®ång bé vµ ch­a t¹o ®­îc ®éng lùc m¹nh ®Ó ph¸t triÓn. §¶ng tavµ nhµ n­íc chñ tr­¬ng thùc hiÖn nhÊt qu¸n vµ l©u dµi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN, nãi gän lµ nÒn KTTT®Þnh h­íng XHCN. Môch ®Ých cña nÒn KTTT®Þnh h­íng XHCN lµ ph¸t huy mäi nguån lùc vµo ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, ph¸t triÓn kinh tÕ ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña CNXH, c¶i thiÖn ®êi sèng cña nh©n d©n; sö dông c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Ó kÝch thÝch s¶n xuÊt, ph¸t huy tinh thÇn n¨ng ®én._.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • doc35219.doc
Tài liệu liên quan