Phân tích tính tất yếu khách quan, đặc điểm của Kinh tế thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam & các giải pháp để phát triển nó.

®Ò ¸n: Ph©n tÝch tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan, ®Æc ®iÓm cña kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam. Vµ c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn nã ë n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay. PHÇN Më §ÇU B­íc ngoÆc lín nhÊt cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®ã lµ sù ra ®êi cña ®¶ng céng s¶n v©o ngµy 3-2-1930. Ngay tõ khi ra ®êi ®¶ng ta mÆc dï cßn non trÎ nh­ng vÉn kh¼ng ®Þnh vai trß l·nh ®¹o cña m×nh. §¶ng ®· l·nh ®¹o toµn d©n kh¸ng chiÕn chèng l¹i sù x©m l­îc cña NhËt, Ph¸p, MÜ cøu n­íc. Nh­ng sau khi hoµ b×nh lËp l¹i, chóng ta lµ n­íc bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ c¶ vÒ kinh tÕ lÉn x· héi. VÒ mÆt kinh tÕ chóng ta bÞ tµn ph¸ vÒ c¬ së vËt chÊt kh¸ nghiªm träng, n¹n ®ãi hoµnh hµnh kh¾p n¬i. V× thÕ môc tiªu cña ®¶ng lóc bÊy giê lµ lµm sao xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ kh«i phôc l¹i ®Êt n­íc. Còng nh­ c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa tr­íc ®ã ngay tõ ®Çu chóng ta ®· ¸p dông m« h×nh kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung (KTKHHTT) mÆc dï ®iÒu kiÖn ra ®êi cña nÒn kinh tÕ hµng hãa (KTHH) vÉn cßn nh­ng kh«ng ®­îc thõa nhËn mét c¸ch chÝnh thøc. NÒn KTKHHTT ®· tõng thÓ hiÖn tÝnh ­u viÖt cña chÕ ®é x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta. Vµ ®· ®ãng gãp vµo thµnh c«ng cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Nh­ng kÓ tõ khi kÕt thóc chiÕn tranh do hËu qu¶ nÆng nÒ cña nã ®Ó l¹i, vµ do cÊm vËn cña c¸c n­íc ®Õ quèc vµ do kh«ng cßn viÖn trî cña c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa n÷a cho nªn nÒn kinh tÕ n­íc ta gÆp nhiÒu khã kh¨n. S¶n xuÊt kh«ng ®¸p øng ®­îc tiªu dïng. NÒn kinh tÕ bÞ s¬ cøng n¨ng xuÊt chÊt l­îng bÞ gi¶m sót nghiªm träng. Do duy tr× qu¸ l©u nÒn kinh tÕ nµy mµ kinh tÕ n­íc ta l©m vµo t×nh tr¹ng suy tho¸i kÐo dµi. TiÕp ®ã l¹i cã sai lÇm vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ. Cµng lµm cho nÒn kinh tÕ bÞ suy tho¸i nÆng nÒ. Tõ suy tho¸i vÒ kinh tÕ dÉn ®Õn suy tho¸i vÒ x· héi. Lµm gi¶m lßng tin cña nh©n d©n ®èi víi sù l·nh ®¹o cña ®¶ng. Tr­íc bèi c¶nh ®ã ®¶ng vµ nhµ n­íc ta chñ ch­¬ng chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ®¹i héi ®¶ng toµn quèc lÇn thø VI n¨m 1986. Trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ ®ã ®Õn nay kinh tÕ n­íc ta ®· thu ®­îc rÊt nhiÒu thµnh tùu to lín vµ b­íc ®Çu thùc hiÖn chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Vµ lÇn l­ît qua c¸c kú ®¹i héi nã ®· ®­îc bæ xung vµ ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn ®èi víi nÒn kinh tÕ n­íc ta. Nh­ng nã còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai xãt trong viÖc ¸p dông. Trong ph¹m vi bµi tiÓu luËn nµy em muèn nªu lªn mét quan ®iÓm, mét nhËn xÐt kh¸ch quan vÒ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta. V× vËy em ®· chän ®Ò tµi “Ph©n tÝch tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan, ®Æc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng (KTTT) ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam, vµ c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn nã ë n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay”. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o ®· trùc tiÕp gióp ®ì em hoµn thµnh bµi tiÓu luËn nµy. PHÇN GI¶I QUYÕT VÊN §Ò: I. Sù cÇn thiÕt vµ tÝnh kh¸ch quan ph¶i ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. 1. Kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, nh÷ng ­u vµ nh­îc ®iÓm cña nã. a. ¦u ®iÓm: Sau khi kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p th¾ng lîi, dùa vµo kinh nghiÖm cña c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa cò, c¶ n­íc ta b¾t ®Çu x©y dùng m« h×nh kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. C¸c h×nh thøc tæ chøc réng r·i ë n«ng th«n còng nh­ thµnh thÞ. Víi sù nç lùc cao ®é cña nh©n d©n ta, cã thªm sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa cò m« h×nh kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ®· ph¸t huy ®­îc tÝnh ­u viÖt cña nã. Tõ mét nÒn kinh tª n«ng nghiÖp l¹c hËu vµ ph©n t¸n b»ng c«ng cô kÕ ho¹ch ho¸. Ta ®· tËp trung ®­îc vµo tay mét lùc l­îng vËt chÊt quan träng vÒ ®Êt ®ai, tµi s¶n, tiÒn vèn ®Ó ph¸t triÓn æn ®Þnh vÒ kinh tÕ. Vµo nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp kû ë miÒn B¾c ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn vÒ kinh tÕ x· héi. Trong thêi kú ®Çu, nÒn kinh tÕ tËp trung ®· tá ra phï hîp víi nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp vèn cã cña ta lóc ®ã, ®ång thêi còng thÝch hîp víi nÒn kinh tÕ thêi chiÕn lóc ®ã. b. Nh­îc ®iÓm: Sau ngµy gi¶i phãng, miÒn Nam bøc tranh vÒ hiÖn tr¹ng kinh tÕ ®· thay ®æi. Trong mét nÒn kinh tÕ cïng mét lóc tån t¹i c¶ ba lo¹i h×nh kinh tÕ tù cÊp tù tóc, nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung vµ kinh tÕ hµng ho¸. §ã lµ thùc tÕ kh¸ch quan, tån t¹i sau n¨m 1975, nh­ng chóng ta vÉn tiÕp tôc chñ ch­¬ng x©y dùng nÒn kinh tÕ tËp trung theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ trong ph¹m vi c¶ n­íc. Do c¸c quan hÖ kinh tÕ ®· thay ®æi rÊt nhiÒu, viÖc ¸p dông c¬ chÕ qu¶n lý cò vµo ®iÒu kinh tÕ ®· thay ®æi lµm xuÊt hiÖn rÊt nhiÒu hiÖn t­îng tiªu cùc. Do chñ quan cøng nh¾c kh«ng c©n nh¾c tíi sù phï hîp cña c¸c c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ mµ chóng ta ®· kh«ng qu¶n lý cã hiÖu qu¶ c¸c nguån tµi nguyªn s¶n xuÊt cña ®©t n­íc, tr¸i l¹i ®· dÉn ®Õn viÖc sö dông l·ng phÝ mét c¸ch nghiªm träng c¸c nguån tµi nguyªn ®ã. Tµi nguyªn thiªn nhiªn bÞ ph¸ ho¹i, m«i tr­êng bÞ « nhiÔm, s¶n xuÊt kÐm hiÖu qu¶, nhµ n­íc thùc hiÖn bao cÊp trµn lan. Nh÷ng sù viÖc ®ã g©y ra nhiÒu hËu qu¶ xÊu cho nÒn kinh tÕ, sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ “gÆp nhiÒu khã kh¨n, s¶n phÈm trë nªn khan hiÕm, ng©n s¸ch bÞ th©m hôt n¨ng nÒ, thu nhËp tõ nÒn kinh tÕ kh«ng ®ñ tiªu dïng, tÝch luü hµng n¨m hÇu nh­ kh«ng cã. Vèn ®Çu t­ chñ yÕu dùa vµo vay, viÖn trî cña n­íc ngoµi. §Õn cuèi nh­ng n¨m 80, gi¸ c¶ leo thang, khñng ho¶ng kinh tÕ ®i liÒn víi l¹m ph¸t cao, lµm cho ®êi sèng nh©n d©n bÞ gi¶m sót thËm chÝ mét sè ®¹i ph­¬ng n¹n ®ãi ®ang r×nh dËp. Nguyªn nh©n s©u xa vÒ sù suy tho¸i nÒn kinh tÕ ë n­íc ta lµ do ta ®· dËp khu«n mét m« h×nh kinh tÕ ch­a thÝch hîp vµ kÐm hiÖu qu¶. Nh÷ng sai lÇm c¬ b¶n lµ: Ta ®· thùc hiªn chÕ ®é së h÷u toµn d©n vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt, trªn mét quy m« lín trong ®iÒu kiÖn ch­a cho phÐp §iÒu nµy ®· dÉn ®Õn mét bé phËn tµi s¶n v« chñ vµ ®· kh«ng sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lùc rÊt khan hiÕm cña ®Êt n­íc trong khi d©n sè ngµy mét gia t¨ng. Thùc hiÖn viÖc ph©n phèi lao ®éng còng trong ®iÒu kiÖn ch­a cho phÐp: Khi tæng s¶n phÈm quèc d©n thÊp ®· dïng h×nh thøc võa ph©n phèi b×nh qu©n v÷a ph©n phèi l¹i mét c¸ch gi¸n tiÕp ®· lµm mÊt ®éng lùc ph¸t triÓn. ViÖc qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ n­íc l¹i sö dông c¸c c«ng cô hµnh chÝnh, mÖnh lÖnh theo kiÓu thêi chiÕn kh«ng thÝch hîp víi yªu cÇu tù do l­a chän cña ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng ®· kh«ng kÝch thÝch sù s¸ng t¹o cña hµng triÖu ng­êi lao ®éng. 2. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi ë n­íc ta. VÒ ph­¬ng diÖn kinh tÕ cã thÓ kh¸i qu¸t r»ng, lÞch sö ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ ®êi sèng x· héi cña nh©n lo¹i ®· vµ ®ang tr¶i qua hai kiÓu tæ chøc kinh tÕ thÝch øng víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi, hai thêi ®¹i kinh tÕ kh¸c h¼n nhau vÒ chÊt. §ã lµ: thêi kinh tÕ tù nhiªn, tù cung tù cÊp; vµ thêi ®¹i kinh tÕ hµng ho¸ mµ giai ®o¹n cao cña nã ®­îc gäi lµ kinh tÕ thÞ tr­êng. Kinh tÕ tù nhiªn lµ kiÓu tæ chøc kinh tÕ-x· héi ®Çu tiªn cña nh©n lo¹i. §ã lµ ph­¬ng thøc sinh ho¹t kinh tÕ ë tr×nh ®é thÊp ban ®Çu lµ sö dông nh÷ng t¨ng vËt cña tù nhiªn vµ sau ®ã ®­îc thùc hiÖn th«ng qua nh÷ng t¸c ®éng trùc tiÕp vµo tù nhiªn ®Ó t¹o ra nh÷ng gi¸ trÞ sö dông trong viÖc duy tr× sù sinh tån cña con ng­êi. Nã ®­îc bã hÑp trong mèi quan hÖ tuÇn hoµn khÐp kÝn gi÷a con ng­êi vµ tù nhiªn kinh tÕ tù nhiªn lÊy quan hÖ trùc tiÕp gi÷a con ng­êi vµ tù nhiªn, mµ tiªu biÓu lµ gi÷a ng­êi lao ®éng vµ ®Êt ®ai lµm nÒn t¶ng. Ho¹t ®éng kinh tÕ ®ã g¾n liÒn víi x· héi sinh tån, víi kinh tÕ n«ng nghiÖp, tù cung tù cÊp. Nã ®· tån t¹i vµ thèng trÞ trong c¸c x· héi céng s¶n nguyªn thñy, chiÕm h÷u n« lÖ, phong kiÕn vµ tuy kh«ng cßn gi÷ ®Þa vÞ thèng trÞ nh­ng vÉn cßn tån t¹i trong x· héi t­ b¶n cho ®Õn ngµy nay. Kinh tÕ tù nhiªn, hiªn vËt, sinh tån, tù cung, tù cÊp g¾n liÒn víi kÐm ph¸t triÓn vµ l¹c hËu. Kinh tÕ hµng ho¸, b¾t nguån tõ kinh tÕ hµng ho¸ ®¬n gi¶n, ra dêi tõ khi chÕ ®é céng s¶n nguyªn thuû tan gi·, dùa trªn hai tiÒn ®Ì c¬ b¶n lµ cã sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ cã sù t¸ch biÖt vÒ kinh tÕ do chÕ ®é së h÷u kh¸c nhau vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. ChuyÓn tõ kinh tÕ tù nhiªn, tù cung, tù cÊp sang kinh tÕ hµng hãa lµ ®¸nh dÊu b­íc chuyÓn sang thêi ®¹i kinh tÕ cña sù ph¸t triÓn, thêi ®¹i v¨n minh cña nh©n lo¹i. Trong lÞch sö ph¸t triÓn cña m×nh, vÞ thÕ cña kinh tÕ hµng ho¸ còng dÇn ®­îc ®æi thay: Tõ chç nh­ lµ kiÓu tæ chøc kinh tÕ-x· héi kh«ng phæ biÕn, kh«ng hîp thêi trong x· héi chiÕm h÷u n« lÖ cña nh÷ng ng­êi thî thñ c«ng vµ n«ng d©n tù do, ®Õn chç ®­îc thõa nhËn träng x· héi phong kiÕn, vµ ®Õn chñ nghÜa t­ b¶n th× kinh tÕ hµng ho¸ gi¶n ®¬n kh«ng nh÷ng ®­îc thõa nhËn mµ cßn ph¸t triÓn lªn giai ®o¹n cao h¬n ®ã lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Kinh tÕ thÞ tr­êng lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn cao cña kinh tÕ hµng ho¸, còng ®· tr¶i qua ba giai ®o¹n ph¸t triÓn. Giai ®o¹n thø nhÊt lµ giai ®o¹n chuyÓn tõ kinh tÕ hµng ho¸ gi¶n ®¬n sang kinh tÕ thÞ tr­êng (cßn gäi lµ giai ®o¹n kinh tÕ thÞ tr­êng s¬ khai gi· man). Giai ®o¹n thø hai, lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ thi tr­êng tù do. §Æc tr­ng quan träng cña giai ®o¹n nµy lµ sù ph¸ triÓn kinh tÕ diÔn ra theo tinh thÇn tù do, nhµ n­íc kh«ng can thiÖp vµo ho¹t ®éng kinh tÕ. Giai ®o¹n thø ba, lµ giai ®o¹n kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i. §Æc cña giai ®o¹n nµy lµ nhµ n­íc can thiÖp vµo kinh tÕ thÞ tr­êng vµ më réng kinh tÕ víi n­íc ngoµi. Sù can thiÖp cña nhµ n­íc vµo kinh tÕ thÞ tr­êng th«ng qua viÖc x©y dùng c¸c h×nh thøc së h÷u nhµ n­íc, c¸c ch­¬ng tr×nh khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµ tiªu dïng, cïng víi viÖc sö dông c¸c c«ng cô kinh tÕ nh­ tµi chÝnh, tÝn dông, tiÒn tÖ. . . ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ ë tÇm vÜ m«. Sù phèi hîp gi÷a chÝnh phñ vµ thÞ tr­êng trong mét nÒn hinh tÕ hçn hîp nh»m ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ cña nh÷ng n­íc cã møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh. MÆc dï sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸ (s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá) tù ph¸t sÏ “hµng ngµy hµng giê ®Î ra chñ nghÜa t­ b¶n” (nãi theo c¸ch nãi cña V. I. Lª-Nin) vµ sù ph¸t triÓn cña KTTT trong lÞch sö diÔn ra ®ång thêi víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t­ b¶n, nh­ng tuyÖt nhiªn, KTTT kh«ng ph¶i lµ mét chÕ ®é kinh tÕ-x· héi. KTTT lµ mét h×nh thøc vµ ph­¬ng ph¸p vËn hµnh kinh tÕ c¸c qui luËt cña thÞ tr­êng chi phèi viÖc ph©n bæ c¸c tµi nguyªn, qui ®Þnh s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo (bao nhiªu) vµ s¶n xuÊt cho ai. §©y lµ mét kiÓu tæ chøc kinh tÕ h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn do nh÷ng ®ßi hái kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt. Nã lµ ph­¬ng thøc sinh ho¹t kinh tÕ cña sù ph¸t triÓn. Sù c¹nh tranh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng theo qui luËt gi¸ trÞ ®ßi hái c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt-kinh doanh kh«ng ngõng ®æi míi, øng dông tiÕn bé khoa häc-kü thuËt, n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng, tiÕt kiÖm chi phÝ, më réng qui m« cña s¶n xuÊt-kinh donh. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ qu¸ tr×nh më réng ph©n c«ng lao ®éng x· héi, ph¸t triÓn khoa häc-c«ng nghÖ míi vµ øng dông chóng vµo thùc tiÔn s¶n xuÊt-kinh doanh. Sù ph¸t triÓn cña KTTT g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña v¨n minh nh©n lo¹i, cña khoa häc-kü thuËt, cña lùc l­îng s¶n xuÊt. NhiÒu häc gi¶ ®· kh¸i qu¸t r»ng: Giai ®o¹n kinh tÕ hµng ho¸ gi¶n ®¬n g¾n liÒn víi nÒn v¨n minh n«ng nghiÖp vµ kü thuËt thñ c«ng; Giai ®o¹n kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i g¾n liÒn víi nÒn v¨n minh trÝ tuÖ, kü thuËt vi ®iÖn tö-tin häc. . . Cho ®Õn cuèi nh÷ng n¨m 80, vÒ c¬ b¶n, trong nÒn kinh tÕ n­íc ta, s¶n xuÊt nhá vÉn cßn lµ phæ biÕn, tr¹ng th¸i kinh tÕ tù nhiªn, hiÖn vËt, tù cung, tù cÊp cßn chiÕm ­u thÕ. X· héi ViÖt Nam, vÒ c¬ b¶n vÉn dùa trªn nÒn t¶ng cña v¨n minh n«ng nghiÖp lóa n­íc, n«ng d©n chiÕm ®¹i ®a sè. ViÖt Nam vÉn lµ mét n­íc nghÌo nµn, l¹c hËu vµ kÐm ph¸t triÓn. Ph¸t triÓn trë thµnh nhiÖm vô môc tiªu sè mét ®èi víi toµn ®¶ng, toµn d©n ta trong b­íc ®­êng ®i tíi. Muèn vËy, ph¶i chuyÓn toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n sang tr¹ng th¸i cña sù ph¸t triÓn, lµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng, cïng víi nã lµ c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. 3. Sù cÇn thiÕt tÊt yÕu ph¶i chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN. Tr­íc sù suy tho¸i nghiªm träng, viÖn trî n­íc ngoµi l¹i gi¶m sót ®· ®­a nÒn kinh tÕ n­íc ta tíi sù bøc b¸ch ph¶i ®æi míi. T¹i ®¹i héi VI cña ®¶ng ®· chñ tr­¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ thùc hiÖn chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ h¹ch to¸n kinh doanh x· héi chñ nghÜa. §Õn ®¹i héi VII ®¶ng ta ®· x¸c ®Þnh viÖc ®æi míi c¬ chÕ kinh tÕ n­íc ta lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan vµ trªn thùc tr¹ng diÔn ra viÖc ®ã tøc lµ chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp chung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN. §©y lµ mét sù thay ®æi vÒ nhËn thøc cã ý nghÜa rÊt quan träng trong lý luËn còng nh­ trong thùc tÕ l·nh ®¹o cña ®¶ng trªn mÆt trËn lµm kinh tÕ. ViÖc chuyÓn ®æi trªn hoµn toµn ®óng ®¾n. Nã phï hîp víi thùc tÕ cña n­íc ta phï hîp víi c¸c qui luËt kinh tÕ vµ xu thÕ cña thêi ®¹i. NÕu kh«ng thay ®æi c¬ chÕ vÉn gi÷ c¬ chÕ kinh tÕ cò th× kh«ng thÓ nµo cã ®ñ s¶n phÈm ®Ó tiªu dïng chø ch­a nãi ®Õn tÝch luü vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt. Thùc tÕ nh÷ng n¨m cuèi cña thËp kû 80 ®· chØ râ thùc hiÖn c¬ chÕ kinh tÕ cho dï chóng ta ®· liªn tôc ®æi míi hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, nh­ng hiÖu qu¶ cña nÒn s¶n xuÊt x· héi ®¹t møc rÊt thÊp. S¶n xuÊt kh«ng ®¸p øng næi tiªu dïng, tÝch luü hÇu nh­ kh«ng cã ®«i khi cßn ¨n l¹m c¶ vµo vèn vay cña n­íc ngoµi. Do ®Æc tr­ng cña nÒn kinh tÕ tËp trung lµ rÊt cøng nh¾c c¸i ®ã chØ cã t¸c dông thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Vµ chØ cã t¸c dông ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ theo chiÒu réng. NÒn kinh tÕ chØ huy ë n­íc ta tån t¹i qu¸ dµi do ®ã nã kh«ng nh÷ng cßn t¸c dông ®¸ng kÓ trong viÖc thóc ®Èy s¶n xuÊt mµ nã cßn sinh ra nhiÒu hiÖn t­îng tiªu cùc lµm gi¶m n¨ng xuÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. XÐt vÒ tån t¹i thùc tÕ ë n­íc ta nh÷ng nh©n tè cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. VÒ vÊn ®Ò nµy cã nhiÒu ý kiÕn ®¸nh gi¸ kh¸c nhau. NhiÒu n­íc cho r»ng thÞ tr­êng ë n­íc ta lµ thÞ tr­êng s¬ khai. Thùc tÕ kinh tÕ thÞ ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®¹t nh÷ng møc ph¸t triÓn kh¸c nhau, ë hÇu hÕt c¸c ®« thÞ vµ vïng hÎo l¸nh ®ang ®­îc më réng víi thÞ tr­êng quèc tÕ. Nh­ng thÞ tr­êng ë n­íc ta ph¸t triÓn ch­a ®ång bé cßn thiÕu h¼n thÞ tr­êng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh­ thÞ tr­êng lao ®éng, thÞ tr­êng vèn vµ thÞ tr­êng ®Êt ®ai vÒ c¬ b¶n vÉn lµ thÞ tr­êng tù do, møc ®é can thiÖp cña nhµ n­íc cßn rÊt thÊp. XÐt vÒ mèi quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ta thÊy nÒn kinh tÕ n­íc ta ®ang hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng thÕ giíi, sù giao l­u vÒ hµng ho¸ dÞch vô vµ ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi lµm cho sù vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ n­íc ta gÇn gòi h¬n víi thÞ tr­êng thÕ giíi. T­¬ng quan gi¸ c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ trong vµ gi¸ c¶ hµng ho¸ quèc tÕ. Xu h­íng chung ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi lµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét n­íc kh«ng t¸ch rêi sù ph¸t triÓn vµ hoµ nhËp quèc tÕ. Sù c¹nh tranh gi÷i c¸c quèc gia ®· thay ®æi h¼n vÒ chÊt kh«ng cßn lµ d©n sè ®«ng, vò khÝ nhiÒu, qu©n ®éi m¹nh mµ lµ tiÒm lùc kinh tÕ. Môc ®Ých cña c¸c chÝnh s¸ch cña c¸c quèc gia t¹o ®­îc nhiÒu cña c¶i vËt chÊt trong quèc gia cña m×nh lµ tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cao, ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn, thÊt nghiÖp thÊp, tiÒm lùc kinh tÕ ®· trë thµnh th­íc ®o chñ yÕu, vai trß vµ søc m¹nh cña mçi d©n téc, lµ c«ng cô chñ yÕu ®Ó b¶o vÖ uy tÝn duy tr× søc m¹nh cña c¸c ®¶ng cÇm quyÒn. Tuy vËy, nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng h­íng tíi cña n­íc ta sÏ kh«ng ph¶i lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng thuÇn tuý. Lý thuyÕt “®Ó mÆc” cho thÞ tr­êng tù do c¹nh tranh lµ kh«ng tån t¹i. Ngoµi bµn tay “v« h×nh”, vai trß cña chÝnh phñ ®Ó ®iÒu tiÕt, kh¾c phôc nh÷ng khuyÕt tËt cña thÞ tr­êng t¹o cho nÒn kinh tÕ æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn. §ãi víi n­íc ta vai trß cña nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng còng sÏ rÊt quan träng. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ –x· héi nµo rót cuéc còng nh»m môc tiªu x·héi, nh©n v¨n nhÊt ®Þnh. Ph¸t triÓn theo nghÜa ®Çy ®ñ lµ bªn c¹nh sù gia t¨ng vÒ l­îng (t¨ng tr­ëng kinh tÕ) cßn bao hµm nh÷ng thay ®æi vÒ chÊt(nh÷ng biÕn ®æi vÒ mÆt x· héi). “Ph¸t triÓn lµ n©ng cao phóc lîi cña nh©n d©n. N©ng cao tiªu chuÈn sèng vµ c¶i tiÕn gi¸o dôc, søc khoÎ vµ b×nh ®¼ng vÒ c¬ héi lµ tÊt c¶ nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n cña ph¸t triÓn kinh tÕ. B¶o ®¶m c¸c quyÒn chÝnh trÞ vµ c«ng d©n lµ mét môc tiªu ph¸t triÓn réng h¬n ”. Häc thuyÕt vÒ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cña C. M¸c lµ mét thµnh tùu khoa häc cña loµi ng­êi. Nã ph¸c ho¹ quy luËt vËn ®éng tæng qu¸t cña lÞch sö nh©n lo¹i, vµ sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi sÏ tiÕn tíi chñ nghÜa céng s¶n, mµ giai ®o¹n thÊp cña nã lµ chñ nghÜa x· héi. Chñ nghÜa x· héi kh«ng ®ãi lËp víi ph¸t triÓn, víi kinh tÕ thÞ tr­êng, mµ lµ mét nÊc thang ph¸t triÓn cña loµi ng­êi ®­îc ®¸nh dÊu b»ng tiÕn bé-x· héi cña sù ph¸t triÓn. Nã lµ cach thøc gi¶i quyÕt c¸c quan hÖ x· héi v× cuéc sèng tèt ®Ñp cña ®¹i ®a sè nh©n d©n lao ®éng, cña toµn tÓ x· héi, lµ sù thiÕt lËp mét trËt tù x· h«i víi môc tiªu c«ng b»ng v¨n minh. Sù ph¸t triÓn chØ ®em l¹i sù giµu cã vµ sù thèng trÞ cña t­ b¶n, cña mét sè Ýt ng­êi trong x· héi, th× sù ph¸t triÓn ®ã mang tÝnh chÊt t­ b¶n chñ nghÜa lµ sù ph¸t triÓn cæ ®iÓn. Sù ph¸t triÓn ®em l¹i sù giµu cã, phån vinh, h¹nh phóc cho ®¹i ®a sè nh©n d©n lao ®éng cho toµn thÓ x· héi, th× sù ph¸t triÓn ®ã mang tÝnh chÊt x· héi chñ nghÜa, lµ sù ph¸t triÓn hiÖn ®¹i. Cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng tr­êng kú gian khæ vµ quyÕt liÖt cña nh©n d©n ta d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®øng ®Çu lµ chñ tÞch HCM nh»m gi¶i phãng nh©n d©n lao ®éng, ®em l¹i h¹nh phóc vµ giµu sang cho nh©n d©n lao ®éng. V× vËy, sù ph¸t triÓn cña ViÖt Nam trong hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai ph¶i lµ sù ph¸t triÓn v× sù giµu cã, phån vinh vµ h¹nh phóc cña nh©n d©n lao ®éng, v× sù hïng m¹nh vµ giµu cã cña c¶ x· héi, cña toµn x· héi, cña toµn d©n téc, lµ sù ph¸t triÓn mang tÝnh chÊt x· héi chñ nghÜa, sù ph¸t triÓn hiÖn ®¹i. Nghi· lµ, chóng ta ph¶i ph¸t triÓn nÒn KTTT ®Þnh h­íng XHCN. §iÒu ®ã kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu d©n giµu n­íc m¹nh, mµ cßn bao hµm vÊn ®Ò quan träng mang tÝnh hiÖn ®¹i, lµ thiÕt lËp mét kiÓu tæ chøc x· héi, mét trËt tù x· héi víi néng dung c«ng b»ng vµ v¨n minh. Nhµ n­íc XHCN, “cña d©n, do d©n vµ v× d©n” d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Cäng s¶n ViÖt Nam lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®¶m b¶o thùc hiÖn sù ®Þnh h­íng ®ã. II. §Æc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam vµ c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn nã ë n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay. §Æc ®iÓm kinh tÕ thÞ tr­êng cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi. §Ó hiÓu râ hay cã mét c¸ch nhËn xÐt kh¸ch quan nÒn kinh thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam ta ph¶i xem xÐt c¸c ®Æc ®iÓm kinh tÕ thÞ tr­êng thÕ giíi. 1. §Æc ®iÓm chung: Kinh tÕ thÞ tr­êng lµ ho¹t ®éng kinh tÕ cña con ng­êi ®· tr¶i qua nhiÒu thêi ®¹i. Kinh tÕ thÞ tr­êng ®· xuÊt hiÖn tõ xa x­a trong lÞch sö kinh tÕ nh­ng KTTT chØ ph¸t triÓn m¹nh mÏ, phong phó trong vµi tr¨m n¨m trë l¹i ®©y. GÇn nh­ hÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi ngµy nay ®Òu theo m« h×nh KTTT víi nh÷ng ®Æc tr­ng mµu s¾c riªng cña tõng n­íc. KTTT cña c¸c n­íc T©y ¢u cã nh÷ng nÐt ®Æc tr­ng riªng kh«ng gièng m« h×nh cña MÜ, NhËt, Trung. N­íc Nga ngµy nay còng ®· rÏ h¼n theo h­íng kinh tÕ thÞ tr­êng cña c¸c n­íc ph­¬ng T©y nh­ng mÊy n¨m qua nÒn kinh tÕ cña n­íc nµy ®iªu ®øng, lao ®ao, cã lóc l©m vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi s©u s¾c ®Õn nay ch­a ®Þnh h×nh trong viÖc lùa trän m« h×nh kinh tÕ Mü, T©y ¢u, hay NhËt Song trªn b×nh diÖn tæng qu¸t, KTTT cña c¸c n­íc ®Òu cã ®iÓm t­¬ng ®ång võa cã “bµn tay v« h×nh” cña thÞ tr­êng t¸c ®éng, tù ®iÒu chØnh võa cã sù can thiÖp, ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc, c¸i gäi lµ “bµn tay h÷u h×nh” lµ sù qu¶n lý cña nhµ n­íc lµ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc dï nÒn kinh tÕ ë bÊt kú tr×nh ®é ph¸t triÓn nµo. hiÖn nay trªn thÕ giíi th× mäi nÒn kinh ®Òu cã sù tham gia qu¶n lÝ, ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc tuy ë c¸c møc ®é kh¸c nhau. NÒn KTTT ®ã lµ mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, cã nhiÒu ­u ®iÓm. Tuy nhiªn nÒn kinh tÕ nµo còng cã nh÷ng mÆt tr¸i cña nã. Vµ ë ®©y, mÆt tr¸i cña KTTT lµ t×nh tr¹ng bÊt c«ng trong x· héi cßn cao, sù ph©n ho¸ giai cÊp trong x· héi cßn diÔn ra s©u s¾c, tÖ n¹n x· héi ngµy cµng nhiÒu, ®ång thêi cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ th× t×nh tr¹ng l¹m ph¸t sÏ bÞ ®Èy nªn cao. T¹i ch©u ©u m« h×nh kinh tÕ cña Thuþ §iÓn rÊt ®¸ng chó ý. Vèn lµ mét quèc gia n«ng nghiÖp nghÌo nµn vµ l¹c hËu nh­ng chØ trong mét th¬× gian ng¾n th× thuþ ®iÓn ®· trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn hµng ®Çu thÕ giíi, ë Ch©u ¸ Trung Quèc còng lµ mét n­íc ®· chuyÓn tõ c¬ chÕ bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ ®· cã sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®¸ng kÓ. Cßn ®èi víi Nga ®Çu tiªn lµ mét n­íc ®i theo ®Þnh h­íng XHCN vµ ®· cã mét nÒn kinh tÕ vµo lo¹i ph¸t triÓn cña thÕ giíi . Nh­ng tõ khi ®i theo h­íng ph¸t triÓn cña c¸c n­íc TBCN th× nÒn kinh tÕ cña n­íc nµy ®· l©m vµo khñng ho¶ng. Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña n­íc nµy ®· gi¶m sót rÊt nhiÒu. HiÖn nay n­íc Nga tuy ®· tho¸t khái khñng ho¶ng nh­ng nÒn kinh tÕ vÉn cßn ë t×nh tr¹ng chËm ph¸t triÓn. KTTT ë Mü cã nh÷ng ®Æc tr­nglµ:do tiÒm l­c kinh tÕ cña Mü rÊt lín vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong lÜnh vùc kinh tÕ lµ rÊt lín nªn møc ®é can thiÖp cña nhµ n­íc vµo c¸c thµnh phÇn kinh tÕ lµ thÊp h¬n so víi c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn nhµ n­íc ë ®©y l¹i tham gia rÊt m¹nh mÏ vµo khu vùc kinh tÕ ®èi ngo¹i. Kh«ng chØ cã vËy nhµ n­íc ë ®©y ®· hç trî rÊt m¹nh mÏ cho c¸c c«ng ty cña Mü x©m nh©p vµo thÞ tr­êng kinh tÕ cña c¸c n­íc kh¸c. Tõ ®ã ®em l¹i c¸c nguån lîi cho Mü. . NÒn KTTT ë c¸c n­íc Ch©u ¸ vµ c¸c n­íc §«ng Nam ¸ còng cã nh÷ng nÐt ®Æc tr­ng ®¸ng l­u ý, ë c¸c n­íc nµy sù tham gia vµo ®iÒu tiÒu tiÕt nÒn kinh tÕ lµ rÊt m¹nh mÏ nh­ Hµn Quèc, In®«nªxia. T¹i Hµn Quèc sù tham gia cña chÝnh phñ ®· thóc ®Èy vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho KTTT ë n­íc nµy ph¸t triÓn. 2. §Æc ®iÓm cña KTTT hiÖn ®¹i. Tuy nÒn KTTT ®· ra ®êi tõ rÊt l©u nh­ng nÒn KTTT hiÖn ®¹i míi ra ®êi tõ nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû XX víi ®Æc tr­ng lµ nhµ n­íc can thiÖp tÝch cùc, m¹nh mÏ vµo kinh tÕ vµ më réng giao l­u kinh tÕ víi n­íc ngoµi. Víi nÒn KTTT ®· ra ®êi tr­íc ®ã nã chØ vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng chø kh«ng cã sù tham gia qu¶n lÝ cña nhµ n­íc. Nhµ n­íc khi ®ã chØ cã chøc n¨ng truyÒn thèng cña nhµ n­íc ph¸p quyÒn. §ã lµ: B¶o vÖ quuyÒn së h÷u cña c¸c nhµ kinh doanh. Nhµ n­íc b¶o ®¶m an ninh, chÝnh trÞ, quèc phßng, an toµn x· héi t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Sö lÝ c¸c vô tranh chÊp trong kinh doanh vµ vi ph¹m ph¸p luËt. §Õn thêi kú KTTT hiÖn ®¹i th× nhµ n­íc tham gia vµo ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ m¹nh mÏ. Vµ c«ng cô ®iÒu tiÕt chñ yÕu lµ c¸c chÝnh s¸ch tµi kho¸, s¸ch chÝnh tµi chÝnh, tiÒn tÖ, kinh tÕ ®èi ngo¹i nh­:thuÕ, l·i suÊt chiÕt khÊu. . . Trªn thÕ giíi hiÖn nay, nÒn kinh tÕ n­íc nµo còng cã sù can thiÖp, ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc tuy møc ®é m¹nh yÕu cã kh¸c nhau. Vµ víi sù qu¶n lÝ cña nhµ n­íc th× nÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Òu cã sù ph¸t triÓn v­ît bËc, ®êi sèng cña nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn rÊt nhiÒu. Víi sù kÕt hîp gi÷a “bµn tay v« h×nh” vµ “bµn tay h÷u h×nh” nÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc ®Òu ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn lín. Trong nÒn KTTT hiÖn ®¹i sù can thiÖp cña nhµ n­íc ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt sau: T¹i mét sè n­íc, hµng ho¸ c«ng céng do l­îng vèn ®Çu t­ lín, lîi nhuËn Ýt nªn c¸c nhµ ®Çu t­ t­ nh©n kh«ng quan t©m. Song do c¸c lo¹i hµng ho¸ nµy rÊt quan träng cho nªn nhµ n­íc ph¶i ®øng ra ®Çu t­ s¶n xuÊt c¸c lo¹i hµng ho¸ nµy. §ång thêi ®èi víi nh÷ng c«ng tr×nh lín mang tÇm cì quèc gia nh­ së c¬ h¹ tÇng, cÇu ®­êng, bÕn c¶ng th× nhµ n­íc ph¶i trùc tiÕp ®Çu t­ v× kinh doanh vµo c¸c khu vùc nµy nguån vèn ph¶i rÊt lín chØ cã nhµ n­íc míi ®¸p øng ®­îc. Khi nhµ n­íc tham gia ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ th× c¸c vÊn ®Ò c«ng b»ng x· héi ®­îc nhµ n­íc quan t©m h¬n. Víi sù ph¸t triÓn cña KTTT ®· lµm thay ®æi nÒn kinh tÕ nh­ng nh÷ng mÆt tr¸i cña nã còng ®· b¾t ®Çu n¶y sinh. Nh÷ng mÆt tr¸i ®ã lµ t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp, l¹m ph¸t gia t¨ng, c¸c tÖ n¹n x· héi ngµy cµng nhiÒu h¬n. Víi vai trß cña m×nh nhµ n­íc nhµ n­íc tham gia vµo ®iÒu tiÕt kinh tÕ nh»m æn ®Þnh nÒn kinh tÕ ®Ó h¹n chÕ t×nh tr¹ng l¹m ph¸t vµ thÊt nghiÖp. Nhµ n­íc ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ b»ng c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ phï hîp. B»ng c¸c chÝnh s¸ch x· héi nhµ n­íc nh»m gi¶m c¸c tÖ n¹n x· héi, x©y dùng mét x· héi lµnh m¹nh. Ngµy nay trong kinh tÕ ®èi ngo¹i vai trß cña nhµ n­íc lµ rÊt lín. Nhµ n­íc sÏ ®øng ra ngo¹i giao ®em l¹i nhiÒu nguån lîi cho ®Êt n­íc. Vai trß nµy ®­îc thÓ hiÖn rÊt râ cña nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nh­ Mü, NhËt. . . Tû träng cña khu vùc dÞch vô ngµy cµng t¨ng nªn trong nÒn KTTT hiÖn nay, §Æc ®iÓm nµy thÓ hiÖn b»ng sù dÞch chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ. Nã ®¸nh dÊu sù gia t¨ng cña khu vùc dÞch vô trªn c¬ së cña mét nÒn t¶ng khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn. Nã thay thÕ cho xu h­íng gia t¨ng c«ng nghiÖp chÕ biÕn cña thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ tr­íc ®©y. Víi tû träng cao cña khu vùc dÞch vô ®· lµm cho nã ®ang trë thµnh lo¹i h×nh “kinh tÕ dÞch vô ”. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· h×nh thµnh nªn c¸c trung t©m tµi chÝnh nh­ Lu©n §«n, T«ky«. . . ®· khiÕn cho ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng v­ît qu¸ ph¹m vi trao ®æi th«ng th­êng. §èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ë ch©u ¸ vµ §«ng Nam ¸ cã mét ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt ®ã lµ sù tham gia m¹nh mÏ cña nhµ n­íc vµo nÒn kinh tÕ. Nhê sù tham gia cña nhµ n­íc vµo nÒn kinh tÕ mµ nÒn kinh tÕ cña nh÷ng n­íc nµy ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn lín. §èi víi nh÷ng n­íc nµy cßn cã mét ®Æc ®iÓm n÷a ®ã lµ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®· h×nh thµnh nªn khu vùc kinh tÕ thuéc së h÷u cña nhµ n­íc. §èi víi c¸c n­íc nµy ®©y lµ mét khu vùc tÊt yÕu cÇn ph¶i cã. §©y lµ khu vùc mµ nhµ n­íc trùc tiÕp ®Çu t­ vµo. Song nh×n chung khu vùc nµy ho¹t ®éng kh«ng cã hiÖu qu¶. KÕt qu¶ nµy lµ do bé m¸y qu¶n lý cßn cång kÒnh, kÐm n¨ng ®éng. Vµ ®©y lµ khu vùc cña nhµ n­íc ®Çu t­ nªn chóng kh«ng ph¶i chÞu søc Ðp c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. §ång thêi sù kÐm hiÖu qu¶ ®ã cßn do cã sù tham nhòng trong bé m¸y qu¶n lý. Tr­íc t×nh tr¹ng ho¹t ®éng kh«ng cã hiªu qu¶ nµy th× nhµ n­íc ph¶i cã sù ®iÒu chØnh th× nÒn kinh tÕ míi ph¸t triÓn ®­îc. Sù ®iÒu chØnh ph¶i b»ng c¸ch giao cho t­ nh©n qu¶n lý khu vùc kinh tÕ nµy. Nhµ n­íc chØ nªn ®Çu t­ vµo mét sè lÜnh vùc thùc sù quan träng nh­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, th«ng tin vµ mét sè nghµnh c«ng nghiÖp quan träng, quèc phßng. 3. Nh÷ng ­u ®iÓm vµ nh­îc ®iÓm cña nÒn KTTT. BÊt cø mét nÒ kinh tÕ nµo còng cã nh÷ng ­u ®iÓm vµ nh­îc ®iÓm. NÒn KTTT còng vËy nã bao gåm nh÷ng ­u vµ nh­îc ®iÓm sau. Nh÷ng mÆt tÝch cùc cña nÒn KTTT thÓ hiÖn b»ng sù ph¸t triÓn kinh tÕ v­ît bËc. Tõ sù ph¸t triÓn v­ît bËc ®ã khoa häc c«ng nghÖ còng cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn lín, khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn tõ ®ã c¸c c«ng cô s¶n xuÊt ngµy mét ph¸t triÓn h¬n, con ng­êi ®­îc s¶n xuÊt trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tèt h¬n. N¨ng xuÊt lao ®«ng ®­îc n©ng cao h¬n rÊt nhiÒu so víi tr­íc. Mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®· lµm cho møc sèng chung cña c¸c n­íc trªn toµn thÕ giíi ®­îc n©ng cao h¬n tr­íc. . . Trªn ®©y lµ mét sè mÆt tÝch cùc cña nÒn KTTT mµ chóng ta cÇn ph¶i ph¸t huy ®Ó nÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn h¬n. Nh÷ng mÆt tiªu cùc cña nÒn KTTT lµ: Do qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt cÇn ph¶i khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn, nh­ng do n¨ng xuÊt lao ®éng cao céng víi viÖc nhu cÇu cña ng­êi d©n ngµy cµng lín ®· dÉn ®Õn khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn qu¸ møc cho phÐp tõ ®ã tµi nguyªn thiªn nhiªn ®· dÇn bÞ c¹n kiÖt. C¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt chØ chó ý tíi vÊn ®Ò s¶n xuÊt mµ kh«ng chó ý tíi vÊn ®Ò m«i tr­êng. c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®· g©y ra hiÖn t­îng « nhiÔm m«i tr­êng trÇm träng. Mét mÆt tiªu cùc n÷a ®ã lµ vÊn ®Ò ®¹o ®øc, lèi sèng trong d©n. Ngµy nay do møc sèng cña con ng­êi ®­îc n©ng cao, con ng­êi dÔ tiÕp xóc ®èi víi nh÷ng lo¹i v¨n ho¸ ®éc h¹i lµm ¶nh h­ëng tíi t×nh tr¹ng ®¹o ®øc trong d©n. . . Tõ nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ tiªu cùc trªn ta ph¶i t×m ra nh÷ng ph­¬ng ph¸p ®Ó ph¸t huy nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕ nh÷ng mÆt tiªu cùc ®Ó nÒn kinh tÕ ®­îc ph¸t triÓn toµn diÖn h¬n, tõ ®ã cuéc sèng cña ng­êi d©n ®­îc n©ng cao h¬n mµ kh«ng bÞ ¶nh h­ëng cña nh÷ng mÆt tiªu cùc. 4. KTTT ®Þnh h­íng XHCN. §Ó nghiªn cøu ®Çy ®ñ h¬n vÒ KTTT ta nghiªn cøu nghiªn cøu nÒn KTTT theo ®Þnh h­íng XHCN. NÒn KTTT ®Þnh h­íng XHCN nã còng lµ nÒn KTTT víi sù tham gia cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. Nh­ng nÒn KTTT theo ®Þng h­íng XHCN nã cã ®iÓm kh¸c biÖt h¬n víi nÒn KTTT TBCN vµ còng cã thÓ ®©y lµ mÆt tÝch cùc h¬n cña nÒn KTTT theo ®Þnh h­íng XHCN. MÆt tÝch cùc ®ã lµ trong nÒn KTTT theo ®Þnh h­íng XHCN cã sù ph©n c«ng lao ®éng c«ng b»ng h¬n. Nh÷ng thµnh phÇn trong nÒn KTTT theo ®Þnh h­íng XHCN ®­îc h­ëng sù c«ng b»ng h¬n trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. Tõ ®ã thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶ h¬n. §ång thêi ë c¸c n­íc XHCN sù tham gia cña nhµ n­íc vµo nÒn kinh tÕ m¹nh h¬n. NÒn KTTT theo ®Þnh h­íng XHCN ra ®êi ®Çu tiªn ë Liªn X«. Tõ sau khi nÒn KTTT theo ®Þnh h­íng XHCN ra ®ßi ë Liªn X« dÇn nã ®· ph¸t triÓn ra nhiÒu n­íc. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn KTTT theo ®Þnh h­íng XHCN ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn lín ®em l¹i nhiÒu thµnh tùu gióp thóc ®Èy nÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. NÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®· x©y dùng nªn c¸c khu c«ng nghiÖp lín, x©y dùng nªn c¬ së h¹ tÇng tèt. Tõ khi chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ ®Õn nay c¸c n­íc nhµ ®· x©y dùng ®­îc mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn v­ît bËc. Tõ nh÷ng n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c n­íc TBCN ®Õn nay c¸c n­íc nµy gÇn nh­ ®· ®uæi kÞp c¸c n­íc TBCN. Kh«ng chØ ®uæi kÞp mµ nÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc nµy cßn cã sù ph¸t triÓn kinh tÕ æn ®Þnh h¬n so víi c¸c n­íc TBCN. Sù æn ®Þnh ®ã ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t­ yªn t©m ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng cña c¸c n­íc nµy tõ ®ã thu hót ®­îc nhiÒu nguån ®Çu t­ h¬n, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh h¬n. NÒn KTTT theo ®Þnh h­íng XHCN cã ®Þnh h­íng x©y dùng mét nÒn kinh tÕ cã sù c«ng b»ng cao, t¹o sù an toµn cho c¸c nhµ ®Çu t­ muèn ®Çu t­ vµo nÒn kinh tÕ cña m×nh. Tõ môc ®Ých ®ã c¸c nhµ kinh tÕ ®· x©y dùng ®­îc mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ an toµn. Qua sù nghiªn cøu trªn ta thÊy nÒn KTTT TBCN vµ nÒn KTTT theo ®Þnh h­íng XHCN ®Òu t­¬ng ®èi gièng nhau, nã chØ cã mét sè kh¸c biÖt mµ ®ã lµ nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña mçi nÒn kinh tÕ. B. Kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN. 1. §Æc ®iÓm, b¶n chÊt cña nÒn Kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN ë n­íc ta. ChuyÓn nÒn kinh tÕ tõ ho¹t ®éng theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung- hµnh chÝnh- quan liªu- bao cÊp sang ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íctheo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ néi dung kinh tÕ n­íc ta tronh hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai. §Æc biÖt, c­¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt n­íc trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH, ®­îc §¹i Héi ®¹i biÓu toµn quèc cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam lÇn thø VII th«ng qua vµo n¨m 1991, còng ®· nªu lªn 6 ®Æc tr­ng b¶n chÊt cña XHCN vµ nh÷ng quan ®iÓm ph­¬ng h­íng tæng qu¸t vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi theo ®Þnh h­íng XHCN ë n­íc ta. Tuy nhiªn còng cÇn ph¶i ph©n tÝch s©u thªm b¶n chÊt, ®Æc ®iÓm ®· ®­îc kh¸i qu¸t nãi trªn, ®Ó hiÓu râ vµ thèng nhÊt h¬n trong nhËn thøc vµ hµnh ®éng. Thø nhÊt, nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa mµ n­íc ta sÏ x©y ._.