Phân tích tình hình sử dụng lao động trong các trang trại ở Thanh Hoá

Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu PhÇn I: C¬ së lý luËn vÒ kinh tÕ trang tr¹i vµ sö dông lao ®éng trong kinh tÕ trang tr¹i. 5 I. Kh¸i niÖm, ®Æc tr­ng, tiªu chÝ cña kinh tÕ trang tr¹i. 5 1. Kh¸i niÖm. 5 2. §Æc tr­ng cña kinh tÕ trang tr¹i 6 3. Tiªu chÝ vÒ kinh tÕ trang tr¹i 8 II. Lao ®éng vµ sö dông lao ®éng trong kinh tÕ trang tr¹i. 9 1. Lao ®éng cña kinh tÕ trang tr¹i. 9 2. Sö dông lao ®éng trong kinh tÕ trang tr¹i. 11 3.¶nh h­ëng cña sö dông lao ®éng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp 12 4. ý nghÜa cña sö dông lao ®éng trong kinh tÕ trang tr¹i. 13 PhÇn II: Ph©n tÝch thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i vµ sö dông lao ®éng trong c¸c trang tr¹i ë Thanh Ho¸ 15 I. §Æc ®iÓm tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi cña Thanh Ho¸ 15 1. §Æc ®iÓm tù nhiªn cña tØnh. 15 2. §Æc ®iÓm vÒ kinh tÕ. 18 3. Nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ x· héi. 20 II. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i trong nh÷ng n¨m qua 21 1. Lo¹i h×nh c¸c trang tr¹i. 21 2. §Êt ®ai cña trang tr¹i. 22 3. Vèn ®Çu t­ cña trang tr¹i. 23 III. Ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông lao ®éng trong c¸c trang tr¹i 25 1. Sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng. 25 1.1. Sè l­îng lao ®éng. 25 1.2. ChÊt l­îng lao ®éng. 27 2. Sö dông lao ®éng trong c¸c trang tr¹i. 29 2.1. Sö dông lao ®éng theo lo¹i h×nh s¶n xuÊt. 29 2.2. Sö dông lao ®éng theo thêi gian. 31 2.3. Sö dông lao ®éng theo tr×nh ®é, chuyªn m«n. 32 3. HiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong c¸c trang tr¹i. 33 3.1. KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c trang tr¹i Thanh Ho¸ 33 3.2. VÒ mÆt x· héi 35 IV. Mét sè nh©n tè h¹n chÕ sù ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ë Thanh ho¸ ho¸ ho¸ ho¸ ho¸ ho¸ ho¸ ho¸ ho¸ ho¸ ho¸ ho¸ Ho¸ 37 1. ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i. 37 2. §Êt ®ai. 38 3. Quy m« vèn ®Çu t­. 39 4. H¹ tÇng, c¬ së vËt chÊt kü thuËt. 39 5. ThÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm. 40 PhÇn III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m thu hót vµ sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶ trong c¸c trang tr¹i Thanh Ho¸. 41 I. §Þnh h­íng chung cho thu hót vµ sö dông lao ®éng. 41 1. §èi víi c¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt. 41 2. §èi víi c¸c vïng kinh tÕ. 42 II. Nh÷ng gi¶i ph¸p thu hót vµ sö dông lao ®éng trong kinh tÕ trang tr¹i ë Thanh Ho¸ 43 1. Gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i. 43 1.1.ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai. 43 1.2. Nguån vèn ®Çu t­. 45 1.3. ChÝnh s¸ch vÒ thÞ tr­êng. 47 1.4. T¨ng c­êng øng dông khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt. 48 2. Gi¶i ph¸p vÒ lao ®éng. 48 2.1. Nh÷ng chÝnh s¸ch vÒ lao ®éng. 49 2.2. §èi víi lao ®éng trong kinh tÕ trang tr¹i. 51 2.3.T¨ng c­êng sö dông lao ®éng trong kinh tÕ trang tr¹i. 53 KÕt luËn 55 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 56 Lêi nãi ®Çu Kinh tÕ trang tr¹i khi míi ra ®êi ë c¸c n­íc ph­¬ng t©y ®· ®­îc xem lµ biÓu hiÖn cña sù v¨n minh kinh tÕ trong lÜnh vùc s¶n xuÊt n«ng-l©m-ng­ nghiÖp vµo thêi kú kinh tÕ hµng ho¸ b¾t ®Çu ®­îc vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Nã ®· ph¸ bá tÝnh khÐp kÝn trong s¶n xuÊt vµ ngµy cµng trë thµnh nh©n tè tÝch cùc thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. ë ViÖt Nam ®ang trong thêi kú CNH-H§H, Kinh tÕ trang tr¹i ra ®êi lµ mét tÊt yÕu. Nã ®· chøng tá lîi thÕ vµ vai trß tÝch cùc trªn mét sè mÆt, gãp phÇn chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp n«ng th«n theo h­íng CNH-H§H, t¹o thªm viÖc lµm vµ thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, gãp phÇn tÝch cùc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, ®æi míi bé mÆt n«ng th«n, b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i tr­êng sinh th¸i. Kinh tÕ trang tr¹i ë Thanh Ho¸ ra ®êi tõ ®Çu nh÷ng n¨m 1990 còng mang trong nã nh÷ng yÕu tè tÝch cùc ®ã. Tuy nhiªn sù ph¸t triÓn Kinh tÕ trang tr¹i ë Thanh Ho¸ ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña ®Þa ph­¬ng vµ ®ang béc lé nh÷ng mÆt h¹n chÕ, trong ®ã cã vÊn ®Ò thu hót vµ sö dông lao ®éng trong c¸c trang tr¹i ®· vµ ®ang lµ vÊn ®Ò cÇn ®­îc quan t©m vµ gi¶i quyÕt, liªn quan chÆt chÏ víi lao ®éng ë n«ng th«n. §Ò tµi: “Ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông lao ®éng trong c¸c trang tr¹i ë Thanh Ho¸” lµ mét ®Ò tµi míi nh­ng nã mang tÝnh thùc tiÔn vµ øng dông cao ®èi víi c¸c trang tr¹i ë Thanh Ho¸./. §Ò tµi gåm ba phÇn: PhÇn I. C¬ së lý luËn vÒ kinh tÕ trang tr¹i vµ sö dông lao ®éng trong kinh tÕ trang tr¹i. PhÇn II. Ph©n tÝch thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i vµ sö dông lao ®éng trong c¸c trang tr¹i ë Thanh Ho¸. PhÇn III. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m thu hót vµ sö dông lao ®éng trong c¸c trang tr¹i ë Thanh Ho¸ PhÇn I C¬ së lý luËn vÒ Kinh tÕ trang tr¹i vµ sö dông lao ®éng trong Kinh tÕ trang tr¹i Kh¸i niÖm, ®Æc tr­ng, tiªu chÝ cña kinh tÕ trang tr¹i. 1. Kh¸i niÖm. Trang tr¹i: Trang tr¹i nãi chung lµ c¬ së s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ë ®©y nãi vÒ trang tr¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ lµ víi kh¸i niÖm cô thÓ sau ®©y: - Trang tr¹i lµ tæ chøc s¶n xuÊt c¬ së cña nÒn n«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸ thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ . - Trang tr¹i lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh (SXKD) n«ng nghiÖp g¾n víi thÞ tr­êng . - Trang tr¹i lµ ®¬n vÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®éc lËp tù chñ. - Trang tr¹i cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®Ó ®¶m b¶o s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã tæ chøc lao ®éng SXKD cã qu¶n lý kiÓu doanh nghiÖp . - Trang tr¹i lµ tæ chøc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã vÞ trÝ trung t©m thu hót c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña c¸c tæ chøc s¶n xuÊt TLSX, c¸c häat ®éng dÞch vô vµ c¸c tæ chøc chÕ biÕn tiªi thô n«ng s¶n. - Trang tr¹i lµ lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®a d¹ng vµ linh ho¹t vÒ tæ chøc ho¹t ®éng SXKD n«ng nghiÖp (Tõ c¸c h×nh thøc së h÷u TLSX vµ PTSX kh¸c nhau cã trang tr¹i gia ®×nh, trang tr¹i t­ b¶n chñ nghÜa). - Trang tr¹i th­êng cã quy m« kh¸c nhau (nhá, võa vµ lín). 1.2. Kinh tÕ trang tr¹i: Kinh tÕ trang tr¹i lµ nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸ ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ thay thÕ cho nÒn kinh tÕ tiÓu n«ng tù cÊp tù tóc ®­îc biÓu hiÖn: - Kinh tÕ trang tr¹i lµ tæng thÓ c¸c quan hÖ kinh tÕ cña c¸c tæ chøc ho¹t ®éng SXKD n«ng nghiÖp bao gåm c¸c ho¹t ®éng tr­íc, trong vµ sau s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸ . - Lµ s¶n phÈm cña thêi kú CNH- H§H, bëi qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh CNH tõ thÊp ®Õn cao. - Ph¸t triÓn trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ phôc vô nhu cÇu n«ng s¶n hµng ho¸ lµ phï hîp víi quy luËt ph¸t triÓn kinh tÕ vµ lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch tõ s¶n xuÊt tù cÊp lªn s¶n xuÊt hµng ho¸. - Lµ lo¹i h×nh tæ chøc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp míi cã tÝnh ­u viÖt h¬n h¼n c¸c lo¹i h×nh tæ chøc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp kh¸c nh­ kinh tÕ n«ng nghiÖp tËp thÓ, ®ån ®iÒn, tiÓu n«ng T¹p chÝ Nghiªn cøu kinh tÕ sè 258. ... 2. §Æc tr­ng cña kinh tÕ trang tr¹i: Trªn c¬ së kh¸i niÖm vÒ Kinh tÕ trang tr¹i ®· nªu, chóng ta ®i vµo t×m hiÓu ®Æc tr­ng cña kinh tÕ trang tr¹i víi nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt so víi c¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt n«ng nghÖp kh¸c. 2.1. Kinh tÕ trang tr¹i mang tÝnh chÊt s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸: §©y lµ ®Æc tr­ng c¬ b¶n kh¸c víi kinh tÕ tiÓu n«ng lµ s¶n xuÊt tù tóc theo nhu cÇu cña gia ®×nh n«ng d©n. Ngay tõ khi kinh tÕ trang tr¹i míi h×nh thµnh ë mét sè n­íc CNH T©y ©u, C.M¸c lµ ng­êi ®Çu tiªn ®­a ra nhËn xÐt chØ râ ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña Kinh tÕ trang tr¹i kh¸c víi kinh tÕ tiÓu n«ng lµ ng­êi chñ trang tr¹i s¶n xuÊt vµ b¸n tÊt c¶ s¶n phÈm hä lµm ra vµ mua tÊt c¶ kÓ c¶ thãc gièng. 2.2. Quy m« diÖn tÝch tuú thuéc vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt: Quy m« diÖn tÝch cña trang tr¹i kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lín, diÖn tÝch nhiÒu. Th«ng th­êng nh÷ng trang tr¹i trång trät cã quy m« t­¬ng ®èi lín, nhÊt lµ c¸c trang tr¹i l©m nghiÖp cÇn cã diÖn tÝch rÊt lín. Ng­îc l¹i trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm th­êng cã diÖn tÝch sö dông nhá nh­ng l¹i cÇn quy m« ®Çu t­ lín. H¬n n÷a, do tÝnh chÊt s¶n xuÊt hµng ho¸ chi phèi ®ßi hái ph¶i t¹o ra ­u thÕ trong c¹nh tranh s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó thùc hiÖn yªu cÇu t¸i s¶n xuÊt më réng, ho¹t ®éng cña kinh tÕ trang tr¹i ®­îc thùc hiÖn theo xu thÕ tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt ngµy cµng cao, tiÕn ®Õn quy m« s¶n xuÊt tèi ­u cña trang tr¹i, phï hîp víi tõng ngµnh s¶n xuÊt, tõng vïng kinh tÕ, tõng thêi kú CNH. Cïng víi viÖc tËp trung n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt cña t­ng trang tr¹i cßn diÔn ra xu thÕ tËp trung c¸c trang tr¹i thµnh nh÷ng vïng chuyªn m«n ho¸ tõng lo¹i s¶n phÈm. 2.3. Chñ trang tr¹i lµ chñ gia ®×nh ®ång thêi lµ mét nhµ kinh doanh: Chñ trang tr¹i lµ ng­êi cã ý chÝ, cã n¨ng lùc tæ chøc vµ qu¶n lý, cã kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm s¶n xuÊt n«ng nghiÖp còng nh­ kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. Th«ng th­êng trang tr¹i lµ mét doanh nghiªp do chÝnh ng­êi n«ng d©n lµm chñ. §a sè chñ trang tr¹i lµ lao ®éng chÝnh, nhiÖm vô cña hä lµ ®iÒu hµnh s¶n xuÊt vµ tham gia trùc tiÕp vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña trang tr¹i. 2.4. Kinh tÕ trang tr¹i lµ m« h×nh xuÊt n«ng nghiÖp hiÖu qu¶ vµ tiªn tiÕn: Kinh tÕ trang tr¹i cã kh¶ n¨ng dung n¹p nhiÒu tr×nh ®é khoa häc vµ c«ng nghÖ tõ th« s¬ ®Õn hiÖn ®¹i, phï hîp víi tõng lo¹i c¬ së t¹o ®iÒu kiÖn gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. Kinh tÕ trang tr¹i t¹o ra nhiÒu chñng lo¹i hµng ho¸, khèi l­îng hµng ho¸ nhiÒu, chÊt l­îng tèt vµ gi¸ thµnh h¹. Kinh tÕ trang tr¹i gãp phÇn t¹o ra nhiÒu viÖc lµm cho lao ®éng n«ng th«n, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, lµm gi¶m bÊt c«ng b»ng trong x· héi, ®i tiªn phong trong qu¸ tr×nh CNH-H§H n«ng nghiÖp n«ng th«n. 2.5. Kinh tÕ trang tr¹i cã nhiÒu lo¹i h×nh kh¸c nhau. Tuú theo h×nh thøc së h÷u vµ tæ chøc qu¶n lý mµ ta cã thÓ ph©n lµm c¸c lo¹i sau: + Trang tr¹i gia ®×nh: (lo¹i h×nh trang tr¹i nµy chiÕm phÇn lín) Trang tr¹i gia ®×nh cã tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh thÝch hîp, tiÕn bé, sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c TLSX (®Êt, lao ®éng, vèn..) chän vµ øng dông cã hiÖu qu¶ c¸c thµnh tùu khoa häc-c«ng nghÖ tiªn tiÕn. + Trang tr¹i uû th¸c: ng­êi chñ trang tr¹i kh«ng tham gia trùc tiÕp vµo qu¶n lý vµ s¶n xuÊt mµ thuª ng­êi kh¸c lµm nh÷ng viÖc ®ã. + Trang tr¹i h¬p doanh theo cæ phÇn: lo¹i nµy cã nhiÒu chñ së h÷u vµ qu¶n lý. NÕu ph©n theo ngµnh s¶n xuÊt th× cã: trang tr¹i n«ng nghiÖp,trang tr¹i l©m nghiÖp, trang tr¹i ng­ nghiÖp. 3. Tiªu chÝ vÒ kinh tÕ trang tr¹i. 3.1. VÒ ®Þnh tÝnh: Tiªu chÝ trang tr¹i biÓu hiÖn ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña trang tr¹i lµ s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸. 3.2. VÒ ®Þnh l­îng: Tiªu chÝ trang tr¹i thÓ hiÖn th«ng qua c¸c chØ sè cô thÓ nh»m ®Ó nhËn d¹ng, ph©n biÖt lo¹i c¬ së s¶n xuÊt nµo ®­îc coi lµ trang tr¹i, lo¹i c¬ së nµo kh«ng ph¶i lµ trang tr¹i vµ ®Ó ph©n lo¹i gi÷a c¸c trang tr¹i víi nhau vÒ quy m« gióp chóng ta cã c¬ së ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ sau khoi ®· thu thËp ®­îc sè liÖu. Theo th«ng t­ 69/2000 ngµy 23/6/2000 cña liªn bé NN-PTNT vµ Tæng côc Thèng kª quy ®Þnh c¸c tiªu chuÈn: - Mét lµ: Ph¶i cã gi¸ trÞ hµng ho¸ ®¹t 40 triÖu ®ång mét n¨m trë lªn. - Hai lµ: Cã møc sö dông ®Êt ®ai, mÆt n­íc nu«i trång thuû s¶n tèi thiÓu: + Tõ 2 ha trë lªn ®èi víi trang tr¹i c©y hµng n¨m vµ nu«i tr«ng thuû s¶n. + Tõ 3 ha trë lªn ®èi víi trang tr¹i c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m vµ c©y ¨n qu¶. + Tõ 10 ha trë lªn ®èi víi trang tr¹i c©y l©m nghiÖp. + Ch¨n nu«i tõ 50 con tr©u bß, 1000 con lîn, dª trë lªn. + kinh doanh tæng hîp trong c¸c chØ tiªu trªn ph¶i cã Ýt nhÊt hai chØ tiªu, mçi chØ tiªu ph¶i b»ng 1/2 quy ®Þnh. + Lo¹i kh¸c kh«ng ®¹t vÒ chØ tiªu quy m« ë trªn nh­ng cã thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi ®¹t tõ 400000 ®ång ®èi víi miÒn xu«i vµ 300000 ®ång trë lªn ®èi víi miÒn nói. -Ba lµ: Cã sö dông lao ®éng lµm thuª th­êng xuyªn hoÆc lao ®éng lµm thuª thêi vô. - Bèn lµ: Chñ trang tr¹i lµ ng­êi trùc tiÕp ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. - N¨m lµ: LÊy s¶n xuÊt hµng ho¸ lµm h­íng chÝnh vµ cã thu nhËp v­ît tréi. Lao ®éng vµ sö dông lao ®éng trong kinh tÕ trang tr¹i. 1. Lao ®éng. Lao ®éng lµ ho¹t ®éng cã Ých cña con ng­êi kh«ng bÞ ph¸p luËt ng¨n cÊm vµ mang l¹i thu nhËp cho con ng­êi. theo C. M¸c: “Lao ®éng lµ qu¸ tr×nh diÔn ra gi÷a con ng­êi víi tù nhiªn, lµ qu¸ tr×nh trong ®ã, b»ng ho¹t ®éng cña m×nh con 0ng­êi lµm trung gian ®iÒu tiÕt vµ kiÓm tra sù trao ®æi chÊt gi÷a hä vµ tù nhiªn” C. M¸c- T­ b¶n quyÓn I TËp I- Nhµ xuÊt b¶n sù thËt Hµ néi . Trong qu¸ tr×nh lao ®éng con ng­êi vËn dông søc lùc tiÒm n¨ng trong c¬ thÓ m×nh sö dông c«ng cô lao ®éng ®Ó t¸c ®éng vµo tù nhiªn mét c¸ch cã môc ®Ých, cã ý thøc nh»m biÕn ®æi nh÷ng vËt thÓ tù nhiªn cho phï hîp víi nhu cÇu cña m×nh. Trong bÊt kú nÒn s¶n xuÊt nµo, kÓ c¶ nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, lao ®éng bao giê còng lµ yÕu tè c¬ b¶n, ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi. Trong c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lao ®éng lµ yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh ®ã. Khi kinh tÕ trang tr¹i ra ®êi vµ ph¸t triÓn nã sÏ thu hót vµ sö dông mét sè l­îng lao ®éng trong n«ng nghiÖp, sè lao ®éng nµy ngoµi lao ®éng trong gia ®×nh cßn mét bé phËn kh«ng nhá lao ®éng d«i d­, kh«ng cã ®ñ viÖc lµm ph¶i ®i lµm thuª cho c¸c chñ trang tr¹i (bao gåm c¶ lao ®éng thuª th­êng xuyªn vµ lao ®éng thuª thêi vô). - Lao ®éng thuª thêi vô lµ lao ®éng cã kh¶ n¨ng lao ®éng ®­îc thuª theo thêi vô cña s¶n xuÊt, thêi gian ng¾n hay dµi tuú thuéc vµo s¶n xuÊt vµ sù thuª m­ín cña chñ trang tr¹i do vËy hä thuéc sè nh÷ng ng­êi thiÕu viÖc lµm (thiÕu viÖc lµm lµ t¹ng th¸i ng­êi lao ®éng kh«ng ®­îc sö dông hÕt thêi gian lµm viÖc theo quy ®Þnh vµ møc thu nhËp d­íi møc tèi thiÓu, cã nhu cÇu t×m viÖc lµm). - Lao ®éng thuª th­êng xuyªn lµ nh÷ng lao ®éng ®ñ 15 tuæi trë lªn cã kh¶ n¨ng lao ®éng ®­îc chñ trang tr¹i thuª Ýt nhÊt tõ 1 n¨m trë lªn. - Lao ®éng gia ®×nh lµ nh÷ng nh©n khÈu 15 tuæi trë lªn cã kh¶ n¨ng lao ®éng vµ tham gia vµo s¶n xuÊt trong trang tr¹i. Lao ®éng trong gia ®×nh cïng víi lao ®éng thuª th­êng xuyªn gäi lµ lao ®éng th­êng xuyªn - lao ®éng cã viÖc lµm ®Çy ®ñ (lao ®éng cã viÖc lµm ®Çy ®ñ lµ sù tho¶ m·n nhu cÇu vÒ viÖc lµm ®èi víi bÊt cø ai cã kh¶ n¨ng lao ®éng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n). Khi sè lao ®éng th­êng xuyªn vµ lao ®éng thuª thêi vô ®­îc kinh tÕ trang tr¹i thu hót vµ sö dông sÏ n©ng cao ®­îc hÖ sè sö dông thêi gian lµm viÖc trong n«ng th«n. Tuy nhiªn vÒ mÆt chÊt l­îng lao ®éng trong kinh tÕ trang tr¹i ®ang lµ vÊn ®Ò ®¸ng lo ng¹i bëi v× tr×nh ®é v¨n ho¸, tr×nh ®é tay nghÒ .. cña lao ®éng cßn qu¸ thÊp ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong kinh tÕ trang tr¹i. 2. Sö dông lao ®éng trong kinh tÕ trang tr¹i ë Thanh Ho¸. 2.1. Sö dông lao ®éng theo lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh: Lµ sù thu hót vµ sö dông lao ®éng (lao ®éng th­êng xuyªn vµ lao ®éng thuª thêi vô) vµo c¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt. §èi víi kinh tÕ trang tr¹i ë Thanh Ho¸ bao gåm 6 lo¹i h×nh s¶n xuÊt c¬ b¶n: Trång c©y hµng n¨m, Trång c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m vµ c©y ¨n qu¶, Ch¨n nu«i, L©m nghiÖp, Nu«i trång thuû s¶n, N«ng-l©m-thuû s¶n kÕt hîp. viÖc thu hót vµ sö dông lao ®éng ®èi víi mçi lo¹i h×nh s¶n xuÊt lµ kh¸c nhau tuú theo ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i h×nh s¶n xuÊt. 2.2. Sö dông lao ®éng theo thêi gian: Thêi gian lao ®éng lµ sè giê, sè ngµy c«ng mµ ng­ê lao ®éng ®ãng gãp cho kinh tÕ trang tr¹i (lµm viÖc cho chñ trang tr¹i) dùa trªn sù tho¶ thuËn gi÷a ng­êi lao ®éng víi ng­êi chñ trang tr¹i, trªn c¬ së ®ã ng­êi chñ trang tr¹i c¨n cø vµo ®ã tr¶ c«ng cho ng­êi lao ®éng vµ c¸c phô cÊp (nÕu cã). §èi víi c¸c trang tr¹i ë Thanh Ho¸ th× thêi gian lao ®éng ®a sè tÝnh theo ngµy c«ng lao ®éng (c¶ ®èi víi lao ®éng thuª th­êng xuyªn vµ lao ®éng thuª thêi vô). Tuy nhiªn c¸c trang tr¹i thuª d­íi 500 c«ng (®èi víi lao ®éng thuª thêi vô) chiÕm tû lÖ cao lµm h¹n chÕ viÖc n©ng cao hÖ sè sö dông thêi gian lao ®éng . 2.3. Sö dông lao ®éng theo tr×nh ®é ng­êi lao ®éng: Tr×nh ®é ng­êi lao ®éng liªn quan ®Õn chÊt l­îng lao ®éng trong c¸c trang tr¹i. §èi víi lao ®éng trong c¸c trang tr¹i Thanh Ho¸ ®ang cã tr×nh ®é rÊt thÊp (tr×nh ®é v¨n ho¸, tr×nh ®é tay nghÒ) lµm ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña trang tr¹i. HiÖn nay trong sè c¸c trang tr¹i hiÖn cã cña tØnh cã trªn 90% chñ trang tr¹i vµ ng­êi lao ®éng trong trang tr¹i ch­a qua ®µo t¹o båi d­ìng. §©y lµ mét sù c¶n trë rÊt lín cho viÖc n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt cña trang tr¹i, kinh tÕ trang tr¹i sÏ t¹o ra nhiÒu c¬ héi viÖc lµm nh­ng ®ång thêi còng ®ßi hái mét lùc l­îng lao ®éng cã tr×nh ®é, cã tay nghÒ. 3. ¶nh h­ëng cña sö dông lao ®éng tíi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp. Khi ph©n tÝch hiÖu qu¶ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp chóng ta thÊy tæng thu nhËp (Aa) cña n«ng nghiÖp chñ yÕu phô thuéc vµo n¨ng suÊt ®Êt ®ai (NPa) vµ sè lao ®éng ®­îc sö dông (La), nã tu©n theo quy luËt lîi nhuËn gi¶m dÇn. Cã thÓ biÓu diÔn hµm s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nh­ sau: Aa =F(NPa,La) Sè lao ®éng ®­îc sö dông (La) ho¹t ®éng theo quy luËt “s¶n phÈm cËn biªn”O §ã lµ møc thay ®æi trong tæng s¶n phÈm cã ®­îc nhê sö dông thªm mét ®¬n vÞ vµo biÕn ®æi (lao ®éng), trong khi tÊt c¶ c¸c yÕu tè ®Çu vµo kh¸c lµ kh«ng ®æi hoÆc cè ®Þnh. cña lao ®éng cã xu h­íng gi¶m dÇn. §iÒu nµy cã nghÜa lµ nÕu nh©n tè s¶n xuÊt kh¸c (®Êt ®ai, c«ng cô...) lµ nh÷ng ®Çu vµo cè ®Þnh, th× sù t¨ng thªm mçi mét lao ®éng n«ng nghiÖp (La) sÏ lµm tæng s¶n phÈm n«ng nghiÖp t¨ng lªn, nh­ng cµng ngµy tèc ®é t¨ng cµng chËm h¬n vµ ®Õn mét ®iÓm nµo ®ã th× mÆc dï lao ®éng vÉn t¨ng nh­ng tæng s¶n phÈm n«ng nghiÖp kh«ng t¨ng. §©y chÝnh lµ ngyªn t¾c lîi nhuËn gi¶m dÇn - mét nguyªn t¾c rÊt quan träng trong kinh tÕ häc. Nã gi¶i thÝch sù t¨ng lªn rÊt chËm ch¹p (hoÆc kh«ng t¨ng) cña n¨ng suÊt lao ®éng cña n«ng nghiÖp ViÖt Nam trong thêi gian qua lµ do sè lao ®éng trong khu vùc nµy tiÕp tôc t¨ng lªn, trong khi c¸c nguån lùc kh¸c (®Êt ®ai, vèn) l¹i rÊt h¹n hÑp. Nh­ vËy mét trong nh÷ng nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng n¨ng suÊt lao ®éng n«ng nghiÖp thÊp lµ do lao ®éng tËp trung qu¸ nhiÒu trong khu vùc nµy, kh«ng c©n ®èi víi c¸c nguån lùc s¶n xuÊt kh¸c (dÊt ®ai, vèn...). Nguyªn t¾c vÒ lîi nhuËn gi¶m dÇn ®èi víi mét nh©n tè s¶n xuÊt biÕn ®æi sÏ cho phÐp ta ph©n tÝch mét c©u hái quan träng lµ vËy cÇn sö dông bao nhiªu lao ®éng trong n«ng n«ng nghiÖp ®Ó ®¹t tíi mét møc nsld ®ñ cao trong khu vùc nµy, cho phÐp t¹o ra “®iÓm ngoÆt” cho sù di chuyÓn lao ®éng sang c¸c lÜnh vùc kh¸c cña nÒn kinh tÕ. MÆt kh¸c, n¨ng suÊt lao ®éng n«ng nghiÖp cßn phô thuéc vµ chÊt l­îng cña lùc l­îng lao ®éng trong khu vùc nµy. C¸c kÕt qu¶ tÝnh to¸n cho thÊy: n¨ng suÊt lao ®éng sÏ t¨ng 7% nÕu chñ hé cã häc vÊnë møc ®é nµo ®ã, vµ t¨ng lªn ®Õn 11% nÕu tèt nghiÖp phæ th«ng c¬ së.O Ng©n hµng ThÕ giíi “ViÖt Nam - ®¸nh gi¸ sù nghÌo ®ãi vµ chiÕn l­îc” – 1995, tr 59. Tr×nh ®é häc vÊn cña ng­êi lao ®éng sÏ cho phÐp hä dÔ dµng lÜnh héi ®­îc nh÷ng kiÕn thøc tõ c¸c ch­¬ng tr×nh khuyÕn n«ng - lµ c¬ së lµm t¨ng gÇn gÊp ®«i s¶n l­îng n«ng vô. N¨ng suÊt lao ®éng n«ng nghiÖp thÊp kh«ng nh÷ng chØ do viÖc sö dông thêi gian lao ®éng rÊt h¹n chÕ mµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp chñ yÕu vÉn dùa vµo lao ®éng thñ c«ng víi n¨ng suÊt lao ®éng cßn thÊp 4. ý nghÜa cña thu hót, sö dông lao ®éng trong kinh tÕ trang tr¹i. §èi víi x· héi: - Sö dông lao ®éng trong kinh tÕ trang tr¹i gióp gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng (lµm gi¶m ¸p lùc vÒ viÖc lµm trong khu vùc n«ng th«n). NÕu sö dông vµ ph¸t huy tèt kh¶ n¨ng lao ®éng cña con ng­êi sÏ t¹o kh¶ n¨ng to lín ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. - Sö dông lao ®éng trong kinh tÕ trang tr¹i gãp phÇn tÝch cùc xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo, ®æi míi bé mÆy n«ng th«n, b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i tr­êng sinh th¸i t¹o ra sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. - Sö dông lao ®éng trong kinh tÕ trang tr¹i lµm gi¶m t×nh tr¹ng di d©n tõ n«ng th«n lªn thµnh thÞ, ph©n bè l¹i lao trong c¸c vïng, lµm gi¶m tÖ n¹n x· héi ë n«ng th«n. - Sö dông lao ®éng trong kinh tÕ trang tr¹i gãp phÇn n©ng cao hÖ sè sö dông thêi gian lao ®éng ë n«ng th«n. §èi víi c¸ nh©n: - Sö dông lao ®éng trong kinh tÕ trang tr¹i gãp phÇn t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, n©ng cao thu nhËp, n©ng cao møc sèng cña lao ®éng n«ng nghiÖp. - NÕu bè trÝ lao ®éng hîp lý, phï hîp víi ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt c«ng viÖc sÏ n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cña c¸c c¸ nh©n, gióp hä ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng, sù s¸ng t¹o cña m×nh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. PhÇn II Ph©n tÝch thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i vµ sö dông lao ®éng trong c¸c trang tr¹i ë Thanh Ho¸ I. §Æc ®iÓm tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi cña tØnh Thanh Ho¸ 1. §Æc ®iÓm tù nhiªn cña tØnh. 1.1. VÞ trÝ ®Þa lý vµ khÝ hËu: Thanh Ho¸ lµ mét tØnh lín, cã vÞ trÝ ®Þa lý quan träng, n»m gi÷a B¾c Bé vµ Trung Bé. PhÝa B¾c Thanh Ho¸ gi¸p víi ba tØnh cña B¾c Bé lµ S¬n La, Hoµ B×nh vµ Ninh B×nh. PhÝa Nam vµ T©y Nam n»m liÒn kÒ víi NghÖ An. PhÝa t©y nèi liÒn s«ng nói víi tØnh Hña Ph¨n cña Lµo cã ®­êng biªn giíi kÐo dµi 192 km. PhÝa §«ng lµ biÓn §«ng, ®­êng biÓn dµi 102km thuéc VÞnh B¾c Bé lµ mét thÒm lôc ®Þa kh¸ réng. Thanh Ho¸ n»m ë 19018’ ®Õn 200 vÜ ®é B¾c vµ 105045’ ®Õn 1070 kinh ®é T©y. Lµ cöa ngâ nèi liÒn Trung Bé víi Nam Bé vµ B¾c Bé, ®­êng quèc lé ch¹y song song víi ®­êng s¾t suèt chiÒu dµi cña tØnh. Víi vÞ trÝ ®Þa lý nh­ vËy nªn vÒ mÆt khÝ hËu Thanh Ho¸ mang nh÷ng ®Æc ®iÓm cña khÝ hËu B¾c Bé cã mïa ®«ng tuy ng¾n nh­ng l¹nh vµ kh« c¸c ngµy ®Çu xu©n Èm ­ít ,©m u, thiÕu n¾ng do m­a phïn vµ x­¬ng mï kÐo dµi, ®ång thêi Thanh Ho¸ còng mang nh÷ng tÝnh chÊt riªng biÖt cña khÝ hËu miÒn Trung Bé. KhÝ hËu Thanh Ho¸ lµ vïng khÝ hËu chuyÓn tiÕp cña khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa ¶nh h­ëng cña giã T©y, m­a vµ b·o lôt nhiÒu. tuy cã sù thuËn lîi cho ph¸t triÓn c¸c lo¹i c©y trång, vËt nu«i song th­êng bÞ h¹n h¸n vµ lò lôt g©y khã kh¨n lín vµ lµm h¹n chÕ ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi vµ ph¸t triÓn ngµnh trång trät, ch¨n nu«i. 1.2. §Þa giíi hµnh chÝnh vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn: Tõ ®Æc ®iÓm vÒ ®Þa h×nh vµ tù nhiªn, Thanh Ho¸ h×nh thµnh ba vïng kinh tÕ lµ: vïng ®ång b»ng vµ ®« thÞ, vïng ven biÓn vµ h¶i ®¶o, vïng trung du- miÒn nói. - Vïng ®ång b»ng vµ ®« thÞ: gåm 10 ®în vÞ (Tp Thanh Ho¸, thÞ x· BØm S¬n, Hµ Trung, VÜnh Léc, Yªn §Þnh, ThiÖu Ho¸, §«ng S¬n, N«ng Cèng, Thä Xu©n vµ TriÖu S¬n). DiÖn tÝch tù nhiªn cña toµn vïng lµ 1794,2 km2 chiÕm 16% diÖn tÝch tù nhiªn toµn tØnh. ®Þa h×nh t­¬ng ®èi b»ng ph¼ng, gåm ®Êt cã ®é ph× nhiªu cao nhÊt, ®­îc h×nh thµnh do s¶n phÈm l¾ng ®äng phï sa cña c¸c hÖ thèng s«ng M·, s«ng Yªnvµ mét sè s«ng kh¸c. C©y trång chñ yÕu lµ c©y l­¬ng thùc nh­ lóa, rau, mµu, trång c©y ¨n qu¶, c©y c«ng nghiÖp hµng n¨m. Ngoµi ra vïng ®ång b»ng cßn cã rÊt nhiÒu ao hå, s«ng ngßi, ®ång ruéng tròng lµ n¬i thÝch nghi ®Ó c¸c lo¹i thuû s¶n n­íc ngät sinh sèng vµ ph¸t triÓn. - Vïng ven biÓn vµ h¶i ®¶o: gåm 6 ®¬n vÞ (thÞ x· SÇm S¬n, Nga S¬n, HËu Léc, Ho»ng Ho¸ vµ TÜnh Gia). Cã diÖn tÝch tù nhiªnlµ 1186,4 km2 chiÕm 10,62% diÖn tÝch tù nhiªn toµn tØnh, víi bê biÓn dµi 102km, diÖn tÝch vïng l·nh h¶i 17000 km2. Däc bê biÓn cã 7 cöa l¹ch lín nhá. ë vïng cña c¸c cöa l¹ch lµ nh÷ng b·i bïn , c¸t réng hµng ngµn ha thuËn lîi cho nu«i trång thuû s¶n, trång cãi, c©y ch¾n sãng vµ s¶n xuÊt muèi.. Bê biÓn Thanh Ho¸ l¹i cã chÕ ®é nhËt triÒu víi biªn ®é lín, c¸c dßng h¶i l­u t¸c hîp víi c¸c dßng n­¬c tõ c¸c cöa s«ng ch¶y ra mang theo mét l­îng phï sa lín, t¹o thµnh nh÷ng b·i triÒn trªn 8000 ha n¬i nhiÒu lo¹i thuû h¶i s¶n sinh sèng vµ ph¸t triÓn. - Vïng trung du vµ miÒn nói: Toµn vïng cã diÖn tÝch kho¶ng 8188km2. chiÕm 73,3% diÖn tÝch tù nhiªn toµn tØnh. Lµ vïng cã diÖn tÝch lín nhÊt nh­ng cung lµ vïng cã ®Þa h×nh phøc t¹p, chñ yÕu lµ ®åi nói vµ rõng, ®é dèc lín. Vïng nµy gåm 11 ®¬n vÞ (Th¹ch Thµnh, CÈm Thuû, Ngäc L¹c, Quan Ho¸, B¸ th­íc, M­êng L¸t, Lang Ch¸nh, Nh­ Thanh, Nh­ Xu©n vµ Th­êng Xu©n. Do vïng ®Êt chñ yÕu lµ ®åi nói, cã ®é dèc lín dÔ bÞ röa tr«i, sãi mßn nªn thµnh phÇn ®Êt nghÌo chÊt dinh d­ìng chñ yÕu ph¸t triÓn c©y l©m nghiÖp, c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy, dµi ngµy (cao su, cµ phª, chÌ), c©y ¨n qu¶ (cam døa, nh·n..), kÕt hîp víi c©y trång lµ ®iÒu kiÖn tèt ®Ó ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm. Tµi nguyªn thiªn nhiªn cña tØnh t­¬ng ®èi ®a d¹ng: + Tµi nguyªn ®Êt §Êt ®ång b»ng s«ng M· lµ ®ång b»ng réng thø ba trong c¶ n­íc, mÇu mì thuËn lîi cho viÖc trång c©y n«ng nghiÖp. §Êt ®åi vµ trung du thuéc nhãm thuËn lîi cho viÖc trång c©y c«ng nghiÖp nh­ mÝa, chÌ, cao su, cµfª, c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶. C¬ cÊu ®Êt ®ai cña tØnh gåm: §Êt n«ng nghiÖp: 36.740 ha. §Êt l©m ngiÖp: 375.440 ha. §Êt ch­a sö dông(1995): 429.084 ha. §Êt h¶i ®¶o: 810 ha . + Tµi nguyªn rõng §é phñ rõng cßn 29,7% (cao h¬n møc b×nh qu©n c¶ n­íc) víi diÖn tÝch 375.440 ha trong ®ã rõng trång chiÕm 22%, rõng tù nhiªn 78%. tr÷ l­îng gç 15 triÖu m3, tre luång víi hµng chôc tû c©y lµ nguyªn liÖu dåi dµo cho c¸c nhµ m¸y giÊy. + Tµi nguyªn n­íc N­íc ®¹t 10 tû m3 song chªnh lÖch lín theo thêi vô vµ kh«ng gian, nÕu cã ®ñ c¸c c«ng tr×nh ®iÒu hoµ tèt th× ®ñ tho¶ m·n nhu cÇu s¶n xuÊt, sinh ho¹t, h¹n chÕ thiªn tai. N­íc ngÇm kho¶ng 400.000m2/ngµy song ch­a ®­îc nghiªn cøu ®Çy ®ñ. + Tµi nguyªn kho¸ng s¶n Kho¸ng s¶n trong tØnh cã kho¶ng trªn 40 lo¹i, 250 má vµ ®iÓm má nh­ng ph©n bè kh«ng ®Òu, kho¸ng s¶n chñ yÕu lµ nguyª liÖu cho s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng, ph©n bãn nh­ ®¸ v«i, ®Êt sÐt, cr«m, secpentin, ®«l«mit... + Tµi nguyªn biÓn N»m trong vïng bÓ trÇm tÝch cã chøa dÇu khÝ, tr÷ l­îng c¸ kho¶ng 100-120 ngµn tÊn, míi khai th¸c kho¶ng 30% tuy nhiªn ®ang gi¶m sót m¹nh vÒ s¶n l­îng nÕu kh«ng ®¸nh b¾t xa bê. Vïng ®Êt triÒu lî kho¶ng 8000 ha, 1000 ha ngËp mÆn cã kh¶ n¨ng nu«i trång thuû s¶n. Nh­ vËy Thanh Ho¸ lµ mét tØnh cã vÞ trÝ ®Þa lý rÊt thuËn lîi, ®Þa h×nh tuy phøc t¹p nh­ng ®iÒu kiÖn tù nhiªn ®a d¹ng, vïng ®åi nói réng lín, vïng ®ång b»ng ®Êt ®ai mµu mì, vïng ven biÓn kÐo dµi vµ trï phó. HÖ thèng s«ng kh«ng nhiÒu nh­ng cã nh÷ng con s«ng lín cã nhiÒu nh¸nh rÊt thuËn lîi cho ph¸t triÓn n«ng nghÖp nhÊt lµ sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c trang tr¹i vÒ n«ng-l©m-thuû s¶n. 2. Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n vÒ kinh tÕ. Trong nh÷ng n¨m qua, nhÞp ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n GDP cña Thanh Ho¸ kho¶ng 6,5%, thÊp h¬n møc trung b×nh cña c¶ n­íc. Tèc ®é t¨ng b×nh qu©n vÒ n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp cña Thanh Ho¸ ®Òu ë d­íi møc cña c¶ n­íc. C¬ cÊu kinh tÕ cña Thanh Ho¸ ch­a theo kÞp so víi nÒn kinh tÕ c¶ n­íc nhÊt lµ tØnh thuéc vïng kinh tÕ träng ®iÓm BiÓu 1: C¸c chØ tiªu kinh tÕ c¬ b¶n ChØ tiªu §V 1995 1996 1997 1998 1999 2000 I-C¬ cÊu ngµnh % 100 100 100 100 100 100 N«ng-l©m-ng­ % 46,0 44,0 42,0 40,5 39,8 40 C«ng nghiÖp- x©y dùng % 21,1 21,9 24,1 25,1 25,4 26,4 Th­¬ng m¹i-dÞch vô % 33,9 34,1 33,9 34,4 34,8 33,6 II-GDP/ ng­êi $ 212 218,7 236,1 250 269 291 (Nguån: Côc thèng kª-Niªn gi¸m thèng kª) Sè liÖu ë b¶ng trªn ph¶n ¸nh mét c¬ cÊu kinh tÕ l¹c hËu khi ngµnh n«ng-l©m-ng­ vÉn cßn chiÕm tû träng lín, trong giai ®o¹n 1995-1999 c¬ cÊu kinh tÕ cã chuyÓn biÕn theo chiÒu h­íng tÝch cùc, tû träng ngµnh n«ng-l©m-ng­ ®· gi¶m dÇn, tû träng c¸c ngµnh c«ng nghiÖp - x©y dùng, th­¬ng m¹i-dÞch vô cã t¨ng lªn song tèc ®é t¨ng gi¶m cña c¸c ngµnh nµy cßn rÊt chËm. Trong c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh n«ng-l©m-thuû s¶n chiÕm tíi 40%, c«ng nghiÖp vµ x©y dùng chiÕm 26,4%, dÞch vô chiÕm 33,6%. Ngµnh n«ng nghiÖp ë Thanh Ho¸ lµ cã tû träng lín nhÊt (n¨m 1999 gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng-l©m-ng­ nghiÖp t¨ng 6,4% (kÕ ho¹ch lµ 2%), s¶n lùng quy ra thãc lµ 1.263.500 tÊn ®¹t 105,3% kÕ ho¹ch). C¸c doanh nghiÖp chñ chèt lµ : C«ng ty mÝa ®­êng Lam S¬n,C«ng ty xi m¨ng,C«ng ty bia Thanh Ho¸, C«ng ty giÊy Lam S¬n, Môc S¬n. Møc thu nhËp cña ng­êi d©n t­¬ng ®èi thÊp ®Õn n¨m 2000 míi ®¹t 291 USD/ ng­êi. Møc t¨ng tr­ëng GDP còng kh«ng cao, trong giai ®o¹n 1995-2000 møc t¨ng tr­ëng trung b×nh chØ ®¹t 6,5%, ®iÒu nµy cã thÓ gi¶i thÝch lµ do c¬ cÊu n«ng nghiÖp chiÕm tû träng lín trong GDP mµ gi¸ trÞ mµ ngµnh n«ng nghiÖp mang l¹i kh«ng cao, s¶n phÈm cña n«ng nghiÖp chñ yÕu lµ s¶n phÈm th«. Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i, dÞch vô cã nhiÒu cè g¾ng ®¸p øng yªu cÇu cho s¶n xuÊt vµ phôc vô ®êi sèng nh©n d©n. Hµng ho¸ l­u th«ng thuËn lîi, phong phó, ®a d¹ng; dÞch vô ®iÖn, b­u ®iÖn b¸o chÝ truyÒn h×nh cã nhiÒu chuyÓn biÕn tiÕn bé gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng tinh thÇn cho nh©n d©n. 3. Nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ x· héi. Thanh Ho¸ ho¸ lµ mét tØnh ®«ng d©n, d©n sè ®øng thø hai c¶ n­íc. Tæng d©n sè n¨m 2000 lµ 3.515.000 ng­êi. Lùc l­îng lao ®éng ë Thanh Ho¸ rÊt lín chiÕm 51% d©n sè, n¨m 1999 sè ng­êi ®ñ 15 tuæi trë lªn ho¹t ®éng kinh tÕ th­êng xuyªn(LLL§) ®· cã tíi 1.793.396 g­êi. Víi tr×nh ®é v¨n ho¸ nh­ sau: + Sè ng­êi ch­a biÕt ch÷ : 30.792 ng­êi chiÕm 0.87%. + Sè ng­êi ch­a tèt nghiÖp cÊp I : 160.550 ng­êi chiÕm 4,56%. + Sè ng­êi ®· tèt nghiÖp cÊp I : 458.477 ng­êi chiÕm 13,02%. + Sè ng­êi ®· tèt nghiÖp cÊp II : 777.435 ng­êi chiÕm 22,09%. + Sè ng­êi ®· tèt nghiÖp cÊp III : 336.115 chiÕm 10,4%. Qua ®ã cho ta thÊy sè lao ®éng cã tr×nh ®é v¨n ho¸ cÊp III chØ chiÕm 10,4%. N¨m 1999 sè lao ®éng ®· qua ®µo t¹o lµ 16,8%. N¨m 2000 sè lao ®éng ®· qua ®µo t¹o t¨ng lªn 19% song vÉn cßn thÊp phÇn ®«ng lµ lao ®éng kh«ng cã nghÒ. Lao ®éng trong ngµnh n«ng-l©m-thuû s¶n chiÕm 83% trong tæng sè lao ®éng ®ang lµm viÖc. HÖ sè sö dông quü thêi gian lao ®éng ë n«ng th«n n¨m 1998 lµ 72,6%, n¨m 1999 lµ 73%, n¨m 2000 lµ 74,3%. II. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i trong nh÷ng n¨m qua. Còng nh­ c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c trong c¶ n­íc, kinh tÕ trang tr¹i ë Thanh Ho¸ ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn mét c¸ch tù ph¸t, b¾t nguån tõ kinh tÕ hé gia ®×nh lµ chñ yÕu vµ ®Õn nay ®· lan réng ra ph¹m vi toµn tØnh. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra trùc tiÕp vµ toµn bé ®Õn ngµy 1/8/1998 Thanh Ho¸ cã 1867 trang tr¹i theo tiªu chuÈn cña trung ­¬ng vµ sè liÖu c«ng bè míi nhÊt cña Côc Thèng kª Thanh Ho¸, ®Õn ngµy 1/7/2000 Thanh Ho¸ cã 1874 trang tr¹i. HuyÖn cã nhiÒu trang tr¹i nhÊt lµ ThÞ x· BØm S¬n (176), Thä Xu©n (162), Hoµng Ho¸ (152), Ngäc L¹c (157), Yªn §Þnh(132), Th¹ch Thµnh (101)...C¸c huyÖn kh¸c cã tõ 15-65 trang tr¹i . 1.Lo¹i h×nh c¸c trang tr¹i. Trang tr¹i ë Thanh Ho¸ cã 6 lo¹i h×nh kinh doanh chÝnh: - Trang tr¹i trång c©y hµng n¨m lµ lo¹i h×nh trang tr¹i cã nhiÒu nhÊt ë Thanh Ho¸ víi 807 trang tr¹i chiÕm 43,2%. Lo¹i trang tr¹i nµy chñ yÕu trång c¸c lo¹i c©y nh­ mÝa, l¹c, ®Ëu t­¬ng, cãi, lóa kÕt hîp víi ch¨n nu«i. TËp trung nhiÒu ë c¸c huyÖn Thä Xu©n, Th¹ch Thµnh, BØm s¬n, Ngäc L¹c...Lo¹i hinh trang tr¹i nµy ®ang ph¸t triÓn m¹nh vµ sö dông nhiÒu lao ®éng trong n«ng nghiÖp. - Trang tr¹i trång c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m vµ c©y ¨n qu¶ lµ lo¹i míi ®­îc h×nh thµnh tËp trung ë c¸c huyÖn trung du miÒn nói vµ mét sè huyÖn ®ång b»ng: Nh­ Thanh Ho¸, Nh­ Xu©n, BØm S¬n. C©y trång chÝnh cµfª, chÌ, cao su, døa, nh·n, v¶i ... - Trang tr¹i ch¨n nu«i lo¹i trang tr¹i nµy cã rÊt Ýt (9 trang tr¹i ) ®ßi hái chñ trang tr¹i ph¶i cã kü thuËt, vèn, kinh nghiÖm, ®ång cá...Nh­ trang tr¹i «ng Lª §×nh Rì (V¨n s¬n-TriÖu s¬n) cã 395 con bß. BiÓu 2 Sè trang tr¹i ph©n theo lo¹i h×nh s¶n xuÊt n¨m 1998. STT Lo¹i hinh s¶n xuÊt Tæng sè trang tr¹i Tû lÖ % 1 Trång c©y hµng n¨m 807 43,2 2 Trång c©y CN l©u n¨m vµ c©y ¨n qu¶ 147 7,9 3 Ch¨n nu«i 9 0,5 4 L©m nghiÖp 358 19,2 5 Nu«i trång thuû s¶n 324 17,3 6 N«ng-l©m-thuû s¶n kÕt hîp 222 17,1 (Nguån: Côc thèng kª Thanh Ho¸ ) - Trang tr¹i nu«i tr«ng thuû s¶n tËp trung chñ yÕu ë c¸c huyÖn ®ång b»ng ven biÓn nh­ TÜnh Gia, SÇm S¬n, Qu¶ng X­¬ng, HËu Léc. HÇu hÕt c¸c trang tr¹i ®­îc thµnh lËp tõ n¨m 1993-1994 nhê dù ¸n 773 cña nhµ n­íc. §· cã nh÷ng trang tr¹i cã diÖn tÝch ._.