Phân tích tình hình giảm chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm nhằm nâng cao khả năng cho sản phẩm tại Công ty 20

Lời nói đầu Cùng với sự hội nhập mạnh mẽ của nền kinh tế toàn cầu như hiện nay, Việt Nam đã có những bước đi mạnh mẽ cho riêng mình, nhưng mục tiêu cuối cùng cũng chính là : hội nhập với nền kinh tế thế giới. Năm 2006 vừa qua đã diễn ra một sự kiện mang tính lịch sử cho nền kinh tế nước nhà đó chính là : Việt Nam là thành viên thứ 150 của WTO. Cùng với sự hội nhập của nền kinh tế đất nước, đã tạo ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp nước ta. Tuy nhiên, để tồn tại và phát triển trong sự cạnh tranh mạnh mẽ và khắc nghiệt của cơ chế thị trường cũng là một thách thức không nhỏ đòi hỏi các doanh nghiệp cần phải quan tâm hơn nữa tới chiến lược kinh doanh của mình. Hiệu quả kinh doanh luôn là bài toán khó đặt ra đối với mỗi doanh nghiệp, chiến thắng đối thủ cạnh tranh khẳng định vị trí của mình thì doanh nghiệp phải làm sao định vị được thị trường của mình, đồng thời thị phần phải ngày càng được mở rộng. Có lẽ, giải pháp tiết kiệm chi phí, hạ giá thành sản phẩm để từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh cho sản phẩm luôn là một trong số chìa khoá quan trọng để tìm ra lời giải đáp cho doanh nghiệp. Có thể nói đó cũng chính là chỉ tiêu chất lượng tổng hợp, phản ánh trình độ quản lý, sử dụng lao động, trình độ tổ chức công nghệ sản xuất sản phẩm. Tiết kiệm chi phí và hạ giá thành sản phẩm giúp doanh nghiệp giảm được gía bán, đẩy nhanh quá trình tiêu thụ sản phẩm, nâng cao lợi nhuận cho danh nghiệp, tăng khả năng mở rộng sản xuất kinh doanh , mở rộng thị trường cho sản phẩm của mình. Vì vậy phân tích và các giải pháp hạ thấp chi phí sản xuất từ đó hạ giá thành sản phẩm nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh cho sản phẩm của doanh nghiệp luôn được các nhà quản lý quan tâm. Xuất phát từ thực tế đó, qua thời gian thực tập tại công ty 20, đối diện với thực trạng quản lý sản xuất kinh doanh của công ty, tôi xin mạnh dạn đi sâu nghiên cứu vấn đề “Phân tích tình hình giảm chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm nhằm nâng cao khả năng cho sản phẩm tại công ty 20” với thời gian thực tập ít, kinh nghiệm hạn chế, chắc chắn báo cáo thực thậo của tôi còn nhiều thiếu sót, rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô và các bạn. Tôi xin chân thành cam ơn sự giúp đỡ tận tình của thầy cô trong trường cũng như của cán bộ công nhân viên công ty 20 đã giúp đỡ tôi hoàn thành bài báo cáo này. Ch­¬ng 1: nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt - kinh doanh vµ gÝa thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p 1. chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp 1.1 Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh v¸ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh 1.1.1 Kh¸i niÖm vÒ chi phÝ s¶n xuÊt-kinh doanh. BÊt kú mét Doanh NghiÖp nµo khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt-kinh doanh (SX-KD) cña m×nh ®Òu nh»m môc ®Ých thu ®­îc lîi nhuËn hoÆc ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ-x· héi kh¸c.§Ó thùc hiÖn ®­îc c¸c môc tiªu nµy,c¸c DN ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh. C¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh hµng ngµy ,hµng giê ë c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh SX-KD cña DN trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh.Tuú thuéc vµo viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng vµ vai trß kh¸c nhau mµ c¸c DN còng ®ßi hái cã nh÷ng chi phÝ kh¸c nhau . §èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt,c¸c chi phÝ mµ DN ph¶i bá ra tr­íc hÕt lµ c¸c chi phÝ cho viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm .Trong qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm,DN ph¶i tiªu hao c¸c lo¹i vËt t­ nh­ :nguyªn ,nhiªn vËt liÖu, ph¶i chÞu sù hao mßn cña m¸y mãc, c«ng cô, dông cô ,ph¶i tr¶ tiÒn l­¬ng (hoÆc tiÒn c«ng) cho c«ng nh©n viªn chøc cña DN. C¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh th­êng xuyªn vµ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm . Ngoµi viÖc s¶n xuÊt ra s¶n phÈm,c¸c DN cßn ph¶i tæ chøc tiªu thô s¶n phÈm nh»m thu tiÒn vÒ .§Ó thùc hiÖn ®­îc qu¸ tr×nh nµy,DN còng ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh nh­ chi phÝ vËn chuyÓn,bèc dì, b¶o qu¶n, bao gãi s¶n phÈm... MÆt kh¸c,trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt hµng ho¸ cã c¹nh tranh ,thÞ tr­êng hµng ho¸ ngµy cµng phong phó vµ ®a d¹ng ,®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô ®­îc s¶n phÈm c¸c DN ph¶i bá ra chi phÝ ®Ó nghiªn cøu thÞ tr­êng ,qu¶ng c¸o,giíi thiÖu s¶n phÈm,thùc hiÖn viÖc b¶o hµnh s¶n phÈm...Nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm ®­îc gäi lµ chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm cña DN hay cßn ®­îc gäi lµ chi phÝ l­u th«ng s¶n phÈm. Nh­ vËy ,tõ gãc ®é ho¹t ®éng s¶n xuÊt,cã thÓ thÊy chi phÝ SX_KD cña DN lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ,chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm vµ c¸c chi phÝ kh¸c mµ DN ph¶i bá ra ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng SX_KD trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh . §èi víi ho¹t ®éng kinh doanh,c¸c chi phÝ mµ DN ph¶i bá ra ®ã lµ chi phÝ ph¸t sinh ë kh©u mua ,vËn chuyÓn ,dù tr÷ ,tiªu thô hµng ho¸ ,chi phÝ qu¶n lý DN ,c¸c chi phÝ phôc vô qu¸ tr×nh mua b¸n hµng ho¸ nh»m môc tiªu lîi nhuËn...Ngoµi ra, víi ho¹t ®éng cung øng dÞch vô vµ c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i nh­ ®¹i diÖn,m«i giíi,qu¶ng c¸o,triÓn l·m ...chi phÝ mµ DN ph¶i bá ra lµ c¸c chi phÝ vÒ vËt chÊt ,tiÒn vèn vµ søc lao ®éng ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng ®ã trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh . Tõ gãc ®é cña ho¹t ®éng kinh doanh ,cã thÓ thÊy r»ng chi phÝ kinh doanh cña DN lµ toµn bé c¸c chi phÝ mµ DN ®· bá ra ®Ó thùc hiÖn ®­îc c¸c môc tiªu mµ DN ®· ®Ò ra trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh .C¸c chi phÝ nµy cã ®Æc ®iÓm lµ ®­îc bï ®¾p b»ng doanh thu kinh doanh cña DN trong thêi kú ®ã . Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ,c¸c chi phÝ nªu trªn ®Òu ®­îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn. V× vËy cã thÓ nãi r»ng :Chi phÝ SX-KD cña mét DN lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña nh÷ng hao phÝ vÒ vËt chÊt ,vÒ søc lao ®éng vµ c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c liªn quan vµ phôc vô trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp cho qu¸ tr×nh SX-KD cña DN trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh ®ång thêi ®­îc bï ®¾p tõ doanh thu SX-KD cña DN trong thêi kú ®ã . Chi phÝ SX-KD cña DN biÓu hiÖn hao phÝ lao ®éng c¸ biÖt cña DN trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh ,nã lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh sè tiÒn ph¶i bï ®¾p tõ thu nhËp cña DN trong thêi kú ®ã . Do vËy ,mét trong nh÷ng th«ng tin quan träng ®èi víi nhµ qu¶n lý tµi chÝnh DN lµ c¸c th«ng tin vÒ chi phÝ v× mçi khi chi phÝ t¨ng thªm th× sÏ cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi doanh thu vµ lîi nhuËn cña DN .C¸c nhµ qu¶n lý cÇn hiÓu râ vai trß cña chi phÝ ®èi víi DN vµ cÇn kh¶o s¸t chÆt chÏ c¸c kho¶n chi phÝ cña DN . 1.1.2 ý nghÜa cña viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý chi phÝ vµ tiÕt kiÖm chi phÝ . Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng SX-KD ,c¸c DN ph¶i lu«n quan t©m ®Õn viÖc qu¶n lý chi phÝ v× mçi ®ång chi phÝ kh«ng hîp lý ®Òu lµm gi¶m lîi nhuËn cña DN. Chi phÝ SX-KD chÝnh lµ c¬ së ®Ó tÝnh lîi nhuËn cña DN . Ta cã c«ng thøc tÝnh lîi nhuËn : Lîi nhuËn ho¹t ®éng kinh doanh = Tæng doanh thu _ Tæng chi phÝ kinh doanh _ Chi phÝ b¸n hµng _ Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp VËy vÊn dÒ quan träng ®Æt ra cho mçi DN lµ ph¶i kiÓm so¸t ®­îc t×nh h×nh chi phÝ SX-KD cña DN .Qu¶n lý vµ sö dông chi phÝ hîp lý cã ý nghÜa quan träng trong SX-KD v× nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña DN .NÕu DN qu¶n lý tèt chi phÝ th× sÏ cã t¸c dông thóc ®Èy qu¸ tr×nh ho¹t ®éng SX-KD ,t¨ng doanh thu vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ ng­îc l¹i nÕu DN qu¶n lý kh«ng tèt chi phÝ th× kÕt qu¶ kinh doanh sÏ bÞ h¹n chÕ,hiÖu qu¶ kinh tÕ gi¶m. Nhê cã tiÕt kiÖm chi phÝ mµ DN cã thÓ t¨ng ®­îc tÝch luü,hoµn thµnh nghÜa vô ®èi víi Nhµ N­íc,t¨ng lîi nhuËn cho DN ,®¶m b¶o ®êi sèng cho ng­êi lao ®éng. Tõ c¸c vai trß vµ t¸c dông kÓ trªn cña chi phÝ ,ta thÊy ®­îc viÖc thùc hiÖn tèt chi phÝ kinh doanh lµ c¬ së ®Ó DN thùc hiÖn tèt c¸c kÕ ho¹ch SX-KD mµ DN ®· ®Ò ra .Chi phÝ SX-KD lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ t×nh h×nh ho¹t ®éng SX-KD cña DN .ChØ tiªu nµy ®­îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng SX-KD gi÷a thùc tÕ víi kÕ ho¹ch ,gi÷a c¸c kú víi nhau hay gi÷a c¸c ®¬n vÞ trong cïng mét ngµnh . Do trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng SX-KD trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh cã nhiÒu lo¹i chi phÝ cña DN ph¸t sinh kh«ng phôc vô ho¹t ®éng SX_KD cho DN trong kú vµ ®ång thêi còng kh«ng ®­îc bï ®¾p tõ doanh thu hoÆc thu nhËp cña DN trong thêi kú ®ã nªn cÇn thiÕt ph¶i x¸c ®Þnh ph¹m vi cña chi phÝ SX-KD ®Ó tõ ®ã DN lËp kÕ ho¹ch chi phÝ hîp lý. 1.2 Ph¹m vi cña chi phÝ SX-KD trong c¸c DN . Nh­ ®· nªu trªn ,chi phÝ SX-KD cña DN sÏ ®­îc bï ®¾p tõ doanh thu hoÆc thu nhËp cña DN trong kú v× vËy vÒ nguyªn t¾c tÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong kú ®­îc bï ®¾p tõ c¸c nguån kh¸c ®Òu kh«ng ph¶i lµ chi phÝ SX-KD hîp lÖ ,h¬n n÷a chi phÝ kinh doanh chØ phôc vô ho¹t ®éng SX-KD cña DN trong kú nªn tÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong kú nh­ng kh«ng trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp phôc vô SX_KD cña kú ®ã ®Òu kh«ng ®­îc tÝnh vµo chi phÝ SX-KD .ChØ cã nh÷ng kho¶n chi phÝ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp liªn quan ®Õn doanh thu trong kú cña DN míi ®­îc ghi nhËn lµ chi phÝ kinh doanh hîp lÖ. C¸c kho¶n chi phÝ kh«ng hîp lÖ th× kh«ng ®­îc phÐp h¹ch to¸n vµo chi phÝ SX_KD trong kú mµ ph¶i dïng thu nhËp sau thuÕ hoÆc vèn hiÖn cã ®Ó bï ®¾p . Trong thùc tÕ ,®«i khi c¸c DN hay c¸c tæ chøc kh«ng thùc hiÖn ®óng qui ®Þnh vµ lµm ®óng víi chÝnh s¸ch tµi chÝnh cña Nhµ n­íc .V× nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau ,c¸c DN ®· lµm t¨ng hoÆc gi¶m c¸c kho¶n chi phÝ SX_KD tõ ®ã dÉn ®Õn viÖc lµm tr¸i víi qui ®Þnh ,t¨ng hoÆc gi¶m lîi nhuËn cña DN .Do nh÷ng bÊt cËp ®ã vµ ®Ó ®¶m b¶o c«ng b»ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ,c¸c lo¹i h×nh DN khi thùc hiÖn nghÜa vô víi ng©n s¸ch Nhµ N­íc nhÊt lµ khi tÝnh thuÕ thu nhËp mµ DN ph¶i nép,Bé Tµi ChÝnh ®· ban hµnh th«ng t­ sè 63/1999vµ 08/2000 quy ®Þnh cô thÓ c¸c kho¶n chi phÝ kh«ng ®­îc phÐp h¹ch to¸n vµo chi phÝ SX-KD. §ã lµ c¸c kho¶n môc sau: Thø nhÊt: Chi phÝ ®Çu t­ dµi h¹n cña DN .Chi phÝ ®Çu t­ dµi h¹n cña DN lµ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh cÇn thiÕt ®Ó t¹o ra c¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh SX-KD cña DN theo kÕ ho¹ch ®Çu t­ dµi h¹n nh»m phôc vô cho ho¹t ®éng SX-KD trong mét thêi gian dµi cña DN . Nhãm chi phÝ nµy bao gåm :Chi phÝ ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n ,chi phÝ mua s¾m TSC§ ,bæ sung TSC§ cÇn thiÕt hoÆc h×nh thµnh TSL§ cÇn thiÕt ban ®Çu ,chi ®µo t¹o dµi h¹n ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý kü thuËt, nh©n c«ng,chi nghiªn cøu khoa häc.... Nhãm chi phÝ nµy ®­îc bï ®¾p tõ nguån vèn ®Çu t­ dµi h¹n cña DN v× vËy chóng kh«ng thuéc vµo chi phÝ kinh doanh cña DN trong kú . Thø hai: C¸c kho¶n chi phóc lîi x· héi nh­ chi vÒ v¨n ho¸ ,thÓ thao, y tÕ, vÖ sinh ,chi ¨n tr­a,chi tiÒn th­ëng ,ñng hé nh©n ®¹o ,trî cÊp khã kh¨n ,chi ñng hé c¸c tæ chøc x· héi....C¸c kho¶n chi nµy còng kh«ng tÝnh vµo chi phÝ cña DN bëi v× nguån bï ®¾p chñ yÕu cña c¸c kho¶n chi nµy lÊy tõ c¸c quü chuyªn dïng vµ sù ®ãng gãp ñng hé cña c¸c tæ chøc x· héi kh¸c (nÕu cã). Thø ba: C¸c kho¶n tiÒn ph¹t vi ph¹m ph¸p luËt nh­ luËt giao th«ng ,luËt thuÕ luËt m«i tr­êng ,luËt lao ®éng ,vi ph¹m chÕ ®é b¸o c¸o thèng kª,tµi chÝnh kÕ to¸n vµ c¸c luËt kh¸c. NÕu do tËp thÓ c¸ nh©n vi ph¹m luËt th× tËp thÓ hoÆc c¸ nh©n ®ã ph¶i nép ph¹t .Ngoµi kho¶n tiÒn ®Òn bï nãi trªn,kho¶n tiÒn ph¹t cßn l¹i, DN ph¶i lÊy tõ lîi nhuËn sau thuÕ. Thø t­ : lµ chi phÝ ®i c«ng t¸c n­íc ngoµi v­ît ®Þnh møc DN . Thø n¨m :lµ c¸c kho¶n thuéc nguån kinh phÝ kh¸c ®µi thä nh­ chi phÝ sù nghiÖp ®· ®­îc ng©n s¸ch Nhµ n­íc cÊp ,c¬ quan cÊp trªn cÊp hoÆc c¸c tæ chøc x· héi kh¸c hç trî.Kho¶n chi tr¶ l·i vay vèn ®Çu t­ XDCB trong thêi kú c«ng tr×nh ch­a hoµn thµnh ®­a vµo sö dông sÏ ®­îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ ®Çu t­ XDCB. Thø s¸u :lµ c¸c kho¶n chi phÝ SX_KD v­ît møc quy ®Þnh cña chÕ ®é tµi chÝnh kho¶n chi nµy ®­îc bï ®¾p b»ng quü khen th­ëng phóc lîi . Thø b¶y :lµ c¸c kho¶n thua lç thiÖt h¹i do chñ quan cña ®¬n vÞ g©y ra hoÆc kh¸ch quan ®­a l¹i ®· ®­îc Nhµ n­íc hoÆc c¬ quan b¶o hiÓm thanh to¸n båi th­êng,c¸c kho¶n chi trong kú do nguån kinh phÝ kh¸c tµi trî. Riªng ®èi víi DN Nhµ n­íc ,theo th«ng t­ sè 76/T C/TCD cña bé Tµi ChÝnh Nhµ n­íc khèng chÕ chi phÝ nh­ tiÕp t©n ,héi häp giao dÞch,®èi ngo¹i, l·i vay ng©n hµng hoÆc vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông ,c¸ nh©n... C¸c kho¶n chi phÝ ®­îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ SX-KD lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ phôc vô trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp cho ho¹t ®éng SX-KD cña DN trong kú ,c¸c kho¶n chi phÝ ®ã ®­îc bï ®¾p bëi doanh thu cña DN . Cã mét sè c¸c kho¶n chi tiªu, chi phÝ cña DN xÐt vÒ mÆt b¶n chÊt kh«ng ph¶i lµ chi phÝ SX-KD nh­ng ®Ó thèng nhÊt DN vÉn h¹ch to¸n vµ quyÕt to¸n vµo chi phÝ SX-KD trong kú. Mét sè kho¶n chi kh«ng liªn quan ®Õn ho¹t ®éng SX-KD cña DN nh­ng ng­êi lao ®éng trong DN ph¶i cã nghÜa vô ®ãng gãp theo luËt ®Þnh th× vÉn ®­îc phÐp h¹ch to¸n vµo chi phÝ SX-KD . ViÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ph¹m vi cña chi phÝ SX-KD trong DN cã ý nghÜa kinh tÕ lín ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ kinh doanh nãi riªng vµ c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ cña DN nãi chung . X¸c ®Þnh ®óng ®¾n ph¹m vi cña chi phÝ SX-KD lµ c¬ së cho viÖc tËp hîp c¸c chi phÝ cña DN ph¸t sinh trong kú vµo chi phÝ SX-KD trong kú ®ã hoÆc quyÕt to¸n chi phÝ ,trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ vèn toµn bé cña s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô phôc vô cho chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh doanh cña DN trong ®iÒu kiÖn cã c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®ång thêi ®ã lµ c¨n cø ®Ó DN x¸c ®Þnh kho¶n ph¶i bï ®¾p tõ doanh thu cña DN trong kú ,gióp DN x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c lîi nhuËn vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña m×nh . ViÖc x¸c ®Þnh râ rµng c¸c kho¶n môc chi phÝ cña chi phÝ SX-KD lµm c¬ së cho DN phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ trªn c¬ së thùc hiÖn tèt nhÊt kÕ ho¹ch SX-KD , kÕ ho¹ch l­u chuyÓn hµng ho¸ vµ t¨ng lîi nhuËn cña DN . Chi phÝ SX-KD gåm nhiÒu lo¹i cã néi dung ,c«ng dông vµ tÝnh chÊt kh¸c nhau.Cho nªn ®Ó tiÖn cho viÖc qu¶n lý sö dông vµ h¹ch to¸n chi phÝ ta cÇn tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ . 1.3 Ph©n lo¹i chi phÝ SX-KD cña DN . §Ó ®¸p øng yªu cÇu cña qu¶n lý chi phÝ ,x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ph­¬ng h­íng phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ SX-KD ,n©ng cao lîi nhuËn ,n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c nguån vËt t­ ,tiÒn vèn vµ lao ®éng cña DN ,viÖc nghiªn cøu kÕt cÊu chi phÝ SX-KD cña DN lµ cÇn thiÕt . Tuú thuéc vµo tÝnh chÊt ,®Þa ®iÓm ,ngµnh nghÒ kinh doanh vµ c¸c môc tiªu qu¶n lý chi phÝ mµ ta cã thÓ ph©n lo¹i chi phÝ theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau. 1.3.1 Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung kinh tÕ Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung kinh tÕ lµ c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm kinh tÕ gièng nhau cña chi phÝ ®Ó xÕp chóng vµo tõng lo¹i. Mçi lo¹i lµ mét yÕu tè chi phÝ cã cïng néi dung kinh tÕ vµ kh«ng thÓ ph©n chia ®­îc n÷a, bÊt kÓ chi phÝ ®ã dïng lµm g× vµ ph¸t sing ë ®Þa ®iÓm nµo. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, toµm bé chi phÝ s¶n xuÊt khing doanh ®­îc chia lµm 5 lo¹i: Chi phÝ vËt t­ mua ngoµi: lµ toµn bé gi¸ trÞ c¸c lo¹i vËt t­ mua ngoµi dïng vµo ho¹t ®äng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhªn liÖu,phô tïng thay thÕ... Chi phÝ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng: lµ tonµ bé c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng Doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho ng­êi tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh; c¸c kho¶n chi phÝ trÝch nép theo l­¬ng nh­ chi phÝ BHXH,BHYT, kinh phÝ c«ng ®oµn mµ Doanh nghiÖp ph¶i nép trong kú. Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: toµn bé tiÒn khÊu hao c¸c lo¹i TSC§ trÝch trong kú. Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: toµn bé sè tiÒn Doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho c¸c dÞch vô ®· sö dông vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú do c¸c ®¬n vÞ kh¸c bªn ngoµi cung cÊp. Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c:lµ c¸c kho¶n ph¶i chi b»ng tiÒn ngoµi c¸c kho¶n trªn. C¸ch ph©n lo¹i nµy cho thÊy møc chi phÝ vÒ lao ®äng vËt ho¸ vµ lao ®äng sèng trong toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t sinh lÇn ®Çu trong n¨m. V× vËy nã cã t¸c dông gióp cho Doanh nghiÖp lËp ®­îc dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè; kiÓm tra sù c©n ®èi gi÷a kÕ ho¹ch cung cÊp vËt t­, kÕ ho¹ch lao ®éng tiÒn l­¬ng, kÕ ho¹ch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, kÕ ho¹ch nhu cÇu vèn l­u ®éng. 1.3.2 Ph©n lo¹i chi phÝ theo c«ng dông kinh tÕ vµ ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy nh÷ng chi phÝ cã cïng néi dung kinh tÕ vµ ®Þa ®iÓm ph¸t sinh ®­îc xÕp vµo mét lo¹i, gäi lµ c¸c kho¶n môc chi phÝ. Chi phÝ vËt t­ trùc tiÕp: lµ chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, dông cô s¶n xuÊt trùc tiÕp dïng vµo viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: lµ c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, c¸c kho¶n cÊp cã tÝnh chÊt l­¬ng, c¸c kho¶n chi BHXH,BHYT, kinh phÝ c«ng ®oµn cña c«ng nh©n trùc tiÖp s¶n xuÊt trong Doanh nghiÖp. Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ c¸c kho¶n chi phÝ sö dông ë c¸c ph©n x­ëng, bé ph©n kinh doanh nh­: tiÒn l­¬ng vµ phô cÊp l­¬ng cña qu¶n ®èc, nh©n viªn ph©n x­ëng. Chi phÝ khÊu hao TSC§ thuéc ph©n x­ëng, chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô, dông cô, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, c¸c chi phÝ b»ng tiÒn ph¸t sinh ë ph¹m vi ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt. Chi phÝ b¸n hµng : bao gåm c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thu s¶n phÈm nh­ chi phÝ tiÒn l­¬ng, phô l­¬ng tr¶ cho nh©n viªn b¸n hµng, tiÕp thÞ, vËn chuyÓn b¶o qu¶n , c¸c chi phÝ khÊu hao ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, chi phÝ vËt liÖu, bao b×, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c nh­ b¶o hµnh hµng ho¸, qu¶ng c¸o. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: lµ c¸c chi phÝ cho bé m¸y qu¶n lý Doanh nghiÖp, c¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng chung cña Doanh nghiÖp nh­ khÊu hao TSC§ phôc vô cho bé m¸y qu¶n lý; chi phÝ c«ng cô dông cô c¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh ë ph¹m vi toµn doanh nghiÖp nh­ tiÒn l­¬ng vµ phô cÊp l­¬ng tr¶ cho Héi ®ång qu¶n trÞ, ban gi¸m ®èc, nh©n viªn c¸c phßng ban qu¶n lý; chi phÝ vËt liÖu, ®å dïng v¨n phßng, c¸c kho¶n thuÕ, lÖ phÝ, b¶o hiÓm, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi thuéc v¨n phßng Doanh nghiÖp. C¸c kho¶n chi phÝ dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho, dù phßng nî khã ®ßi, c«ng t¸c phÝ, c¸c chi phÝ giao dÞch, ®èi ngo¹i... C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp cã thÓ tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm; qu¶n lý chi phÝ t¹i ®Þa ®iÓm ph¸t sinh ®Ó khai th¸c kh¶ n¨ng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña Doanh nghiÖp. 1.3.3 Ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi quy m« s¶n xuÊt kinh doanh Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghiÖp ®­îc chia thµnh hai lo¹i: Chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi. Chi phÝ cè ®Þnh lµ c¸c chi phÝ kh«ng thay ®æi (hoÆc thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ) theo sù thay ®æi quy m« s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghiÖp. Thuéc lo¹i chi phÝ nµy bao gåm: Chi phÝ khÊu hao TSC§(theo thêi gian), chi phÝ tiÒn l­¬ng tr¶ cho c¸n bé, nhan viªn qu¶n lý, chuyªn gia, l·i tiÒn vay ph¶i tr¶,chi phÝ thuª tµi s¶n, v¨n phßng. Chi phÝ biÕn ®æi lµ c¸c chi phÝ thay ®æi trùc tiÕp theo sù thay ®æi cña quy m« s¶n xuÊt. Thuéc lo¹i chi phÝ nµy bao gåm: chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ tiÒn l­¬ng tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp sx, chi phÝ hoa hång b¸n hµng, chi phÝ dÞch vô cung cÊp nh­ tiÒn ®iÖn, n­íc, ®iÖn tho¹i... Do ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i chi phÝ trªn nªn khi quy m« s¶n xuÊt kinh doanh cµng t¨ng th× chi phÝ cè ®Þnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm hµng ho¸ cµng gi¶m. Riªng ®èi víi chi phÝ biÕn ®æi viÖc t¨ng gi¶m hay kh«ng ®æi khi tÝnh chi phÝ nµy cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm hµng ho¸ cßn phô thuéc vµo t­¬ng quan biÕn ®æi gi÷a quy m« s¶n xuÊt kinh doanh vµ tæng chi phÝ biÕn ®æi cña Doanh nghiÖp. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho Doanh nghiÖp thÊy dduwowcj xu h­íng biÕn ®æi cña tõng lo¹i chi phÝ theo quy m« kinh doanh, tõ ®ã Doanh nghiÖp cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc s¶n l­îng hoµ vèn còng nh­ quy m« kinh doanh hîp lý ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao nhÊt. -Ph©n lo¹i chi phÝ SX_KD cña DN ph¶i phï hîp víi t×nh h×nh ®Æc ®iÓm SX-KD vµ c¸c môc tiªu qu¶n lý kinh tÕ cña DN ,®iÒu ®ã sÏ gióp DN x¸c ®Þnh ®­îc xu h­íng h×nh thµnh kÕt cÊu cña chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong tõng thêi kú kh¸c nhau ,®ång thêi lµm c¬ së cho c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ ,kiÓm tra, ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÐ ho¹ch chi phÝ cña DN .Còng nhê ®ã DN t×m ra ®­îc c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý chi phÝ tèt h¬n, gi¶m chi phÝ SX-KD h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, h¹ thÊp chi phÝ cña DN ,n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ cña DN. KÕt cÊu cña chi phÝ ®­îc biÓu hiÖn qua tû träng tÝnh thµnh phÇn % cña tõng lo¹i chi phÝ trong tæng sè chi phÝ cña DN trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh.Nã chÞu sù t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau nh­ ®Æc ®iÓm c«ng nghÖ ,c«ng t¸c qu¶n lý ngoµi ra cßn phô thuéc vµo c¸c thêi kú kh¸c nhau. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ ,xu h­íng biÕn ®æi chung lµ tû träng c¸c chi phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸ ngµy cµng t¨ng lªn trong khi tiÒn l­¬ng th× cã xu h­íng gi¶m xuèng mét c¸ch t­¬ng ®èi trong tæng chi phÝ kinh doanh cña DN . ý nghÜa cña viÖc nghiªn cøu kÕt cÊu chi phÝ trong DN: _Cho phÐp biÕt ®­îc tû träng cña c¸c bé phËn chi phÝ trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt tõ ®ã nhËn biÕt ®­îc xu h­íng vËn ®éng cña c¸c bé phËn chi phÝ ®ã t¹o tiÒn ®Ò tèt cho c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch chi phÝ cña DN . _T¹o tiÒn ®Ò cho viÖc kiÓm tra ,ph©n tÝch ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch chi phÝ ,x¸c ®Þnh ®óng ®¾n gi¸ thµnh s¶n phÈm hµng ho¸,dÞch vô ,x¸c ®Þnh chÝnh x¸c c¸c biÖn ph¸p phÊn ®Êu h¹ thÊp chi phÝ SX-KD ,gi¶m gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô . 1.4 Yªu cÇu qu¶n lý vµ lËp kÕ ho¹ch chi phÝ SX-KD cña DN . Mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý DN lµ tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ SX-KD. Yªu cÇu c¬ b¶n cña viÖc qu¶n lý vµ lËp kÕ ho¹ch chi phÝ SX-KD lµ ®¶m b¶o tèt nhÊt qu¸ tr×nh SX-KD cña DN trªn c¬ së sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm mäi nguån vËt t­ ,tiÒn vèn ,søc lao ®éng cña DN ®Ó ®¹t ®­îc lîi nhuËn tèi ®a trong khu«n khæ cña luËt ph¸p ,n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña DN. §Ó qu¶n lý tèt chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c DN ph¶i lËp kÕ ho¹ch chi phÝ. LËp kÕ ho¹ch chi phÝ thùc chÊt lµ dïng h×nh thøc tiÒn tÖ tÝnh to¸n tr­íc mäi chi phÝ SX-KD cña DN trong kú kÕ ho¹ch cïng c¸c biÖn ph¸p phÊn ®Êu thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®ã .KÕ ho¹ch chi phÝ SX-KD lµ x¸c ®Þnh môc tiªu phÊn ®Êu cña ®¬n vÞ ®ång thêi còng lµ c¨n cø ®Ó ®¬n vÞ c¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý kinh doanh thùc hiÖn chÕ ®é tiÕt kiÖm ,h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm hµng ho¸ ,t¨ng lîi nhuËn, t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ cho DN trong kú . ChØ tiªu chi phÝ SX-KD cã ¶nh h­ëng tÝch cùc ®Õn c¸c chØ tiªu kh¸c vÝ dô nh­ chØ tiªu vèn l­u ®éng ®­îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo dù to¸n chi phÝ SX-KD cña ®¬n vÞ ,lîi nhuËn cña DN nhiÒu hay Ýt phô thuéc phÇn lín vµo gi¸ thµnh s¶n l­îng hµng ho¸ kú kÕ ho¹ch vµ ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së dù to¸n chi phÝ SX-KD trong kú . NhiÖm vô chñ yÕu cña viÖc lËp kÕ ho¹ch chi phÝ SX_KD lµ ph¸t hiÖn vµ ®éng viªn mäi nguån tiÒm n¨ng s½n cã cña DN ®Ó kh«ng ngõng gi¶m bít chi phÝ SX-KD vµ chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn nh»m ®¸p øng yªu cÇu t¸i s¶n xuÊt më réng ,t¸i ®Çu t­ vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc trong ®¬n vÞ . ViÖc lËp kÕ ho¹ch chi phÝ SX_KD cÇn ph¶i c¨n cø vµo c¸c kÕ ho¹ch kinh tÕ liªn quan nh­ kÕ ho¹ch l­u chuyÓn hµng ho¸ ,vËn t¶i ,khÊu hao TSC§ ,tiÒn l­¬ng, ®Çu t­ ra ngoµi DN ... vµ hÖ thèng c¸c tiªu chuÈn ®Þnh møc kinh tÕ-kü thuËt cña Nhµ N­íc ,cña ngµnh hoÆc cña chÝnh DN .MÆt kh¸c DN cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n tÝch ,®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch chi phÝ SX-KD cña kú tr­íc ,nh÷ng kh¶ n¨ng ,nh÷ng mÆt m¹nh ,mÆt yÕu cña DN, c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng vµ nh÷ng biÖn ph¸p xö lý trong kú kÕ ho¹ch tíi. LËp kÕ ho¹ch chi phÝ SX-KD ®ßi hái ph¶i sö dông nh÷ng ph­¬ng ph¸p thÝch hîp vµ nh÷ng chØ tiªu vÒ chi phÝ SX-KD trong kú kÕ ho¹ch . 1.5 Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ c¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm trong Doanh nghiÖp x©y l¾p Kh¸i niÖm: Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé chi phÝ Doanh nghiÖp ®· bá ra ®Î hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét ®¬n vÞ s¶n phÈm hay lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. 1.5.1 Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p Sù vËn ®éng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong Doanh nghiÖp x©y l¾p bao gåm hai mÆt ®èi lËp nhau, nh­ng cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Mét lµ c¸c chi phÝ Doanh nghiÖp ®· chi ra, mÆt kh¸c lµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt thu ®­îc, nh÷ng s¶n phÈm cña c«ng viÖc lao vô ®· hoµn thµnh, phôc vô cho nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi cÇn d­îc tÝnh gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi l­îng c«ng t¸c, s¶n phÈm, lao vu ®É hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ph¹m trï cña s¶n xuÊt hµng ho¸, ph¶n ¸nh l­îng hao phÝ cña nh÷ng lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ®· thùc sù chi ra cho s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ tham ra trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô ph¶i ®­îc båi hoµn ®Ó t¸i s¶n xuÊt ë Doanh nghiÖp mµ kh«ng bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong kú kinh doanh cña Doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p lµ mét phÇn cña c«ng t¸c x©y l¾p, bao gåm c¸c chi phÝ vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ chi phÝ tiÒn l­¬ng cña c¸n bé, c«ng nh©n viªn ®Ó t¹o nªn khèi l­îng c«ng t¸c x©y l¾p(c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cã thÓ bµn giao thanh quyÕt to¸n...) Gi¸ thµnh trong c«ng t¸c x©y l¾p bao gåm: chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng, chi phÝ m¸y thi c«ng vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c. 1.5.2 C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.5.2.1 C¨n cø vµo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc chia thµnh: Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: lµ gi¸ thµnh tÝnh tr­íc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt kinh doanh cña kú kÕ ho¹ch, trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ kú tr­íc còng nh­ c¨n cø vµo c¸c ®Þnh møc vµ dù to¸n chi phÝ cña kú kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do bé phËn kÐ ho¹ch trong Doanh nghiÖp thùc hiÖn vµ ®­îc xem lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña Doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña Doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh ®Þnh møc: còng gièng nh­ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, viÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng cã thÓ thùc hiÖn tr­íc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm c¬ së c¸c ®Þnh møc hiÖn hµnh t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch. Do ®ã gi¸ thµnh ®Þnh møc lu«n lu«n thay ®æi ®Ó phïhîp víi sù thay ®æi cña c¸c ®Þnh møc chi phÝ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh ®Þnh møc ®­îc xem lµ th­íc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®inh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t­, tiÒn vèn trong Doanh nghiÖp, nh»m ®¸nh gi¸ c¸c gi¶i ph¸p mµ Doanh nghiÖp ®· ¸p dông trong kú s¶n xuÊt kinh doanh víi môc ®Ých n©ng cao hiÖu qu¶ chi phÝ. Gi¸ thµnh thùc tÕ: kh¸c víi hai lo¹i gi¸ thµnh trªn, gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm lao vô chØ ®­îc x¸c ®Þnh khi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm ®· hoµn thµnh vµ lµ chØ tiªu ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së c¸c chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña Doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ sö dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ -tæ chøc -kü thuËt ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghiÖp, cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn thu nhËp cña Doanh nghiÖp. C¸ch ph©n lo¹i trªn cã t¸c dông trong viÖc qu¶n lý vµ gi¸m s¸t chi phÝ, x¸c ®Þnh ®­îc c¸c nguyªn nh©n v­ît hay hôt ®Þnh møc chi phÝ trong kú hÆch to¸n. Tõ ®ã ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch hoÆc ®Þnh møc chi phÝ cho phï hîp. 1.5.2.2 Ph©n lo¹i theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ Theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ, chØ tiªu gi¸ thµnh ®­îc chia thµnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh tiªu thô. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: (cßn gäi lµ gi¸ thµnh c«ng x­ëng) lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n x­ëng s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh tiªu thô: (cßn gäi lµ gi¸ thµnh toµn bé hay gi¸ thµnh dÇy ®ñ) lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm. Gi¸ thµnh tiªu thu ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm = Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm + Chi phÝ b¸n hµng + Chi phÝ qu¶n lý Doanh nghiÖp C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông gióp cho nhµ qu¶n lý biÕt ®­îc kÕt qu¶ kinh doanh lç l·i cña tõng lo¹i s¶n phÈm mµ Doanh nghiÖp thùc hiÖn. Tuy nhiªn, do nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh khi lùa chän tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý cho tõng lo¹i s¶n phÈm nªn c¸ch ph©n lo¹i nµy chØ cã ý nghÜa vÒ mÆt lý thuyÕt. 1.6 Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm Gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau trong qu¸ tr×nh snr xuÊt t¹o ra s¶n phÈm. Chi phÝ biÓu hiÖn mÆt hao phÝ , cßn gi¸ thµnh biÓu hiÖn mÆt kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®©y lµ hai mÆt thèng nhÊt cña tõng qu¸ tr×nh, vËy chóng gièng nhau vÒ mÆt chÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®ïe bao gåm c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸. 2. Mét sè chØ tiªu c¬ b¶n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghiÖp X¸c ®Þnh hÖ thèng chØ tiªu kÕ ho¹ch chi phÝ kinh doanh cña DN ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh ®Æc ®iÓm SX-KD ,chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh kÕ to¸n cña Nhµ N­íc, cña ngµnh hoÆc cña chÝnh DN trong tõng thêi kú kÕ ho¹ch cô thÓ . Tuú thuéc vµo môc tiªu qu¶n lý kinh tÕ ,qu¶n lý tµi chÝnh ,qu¶n lý chi phÝ cña c¸c DN mµ hÖ thèng chØ tiªu kÕ ho¹ch chi phÝ SX-KD cã thÓ réng hÑp kh¸c nhau nh­ng nh×n chung chóng bao gåm c¸c chØ tiªu sau : 2.1 §èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt cã c¸c chØ tiªu : 2.1.1 Tæng møc gi¸ thµnh s¶n phÈm Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt ,khi quyÕt ®Þnh lùa chän ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm nµo ®ã ,DN cÇn tÝnh ®Õn l­îng chi phÝ bá ra ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm ®ã .§iÒu ®ã cã nghÜa lµ DN ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ thµnh cña s¶n phÈm . Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé chi phÝ cña DN ®Ó hoµn thµnh s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh . §ã lµ biÓu hiÖn chi phÝ c¸ biÖt cña DN ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Cïng lo¹i s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng cã thÓ cã nhiÒu DN cïng s¶n xuÊt nh­ng do tr×nh ®é trang thiÕt bÞ ,c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ tr×nh ®é qu¶n lý kh¸c nhau nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c¸c DN vÒ lo¹i s¶n phÈm ®ã còng kh¸c nhau. Trong ph¹m vi s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm cã thÓ ph©n biÖt gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ gi¸ thµnh tiªu thô s¶n phÈm .Gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm bao gåm toµn bé chi phÝ cña DN bá ra ®Ó hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm . Gi¸ thµnh tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ hay cßn ®­îc gäi lµ gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm hµng ho¸ bao gåm toµn bé chi phÝ ®Ó hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt còng nh­ tiªu thô s¶n phÈm (tøc lµ gåm c¶ chi phÝ l­u th«ng s¶n phÈm ). §Ó qu¶n lý gi¸ thµnh vµ cã ph­¬ng h­íng phÊn ®Êu gi¶m gi¸ thµnh ,mçi ®¬n vÞ s¶n xuÊt ®Òu cÇn ph¶i x¸c ®Þnh kÕ ho¹ch gi¸ thµnh .X¸c ®Þnh kÕ ho¹ch gi¸ thµnh tøc lµ dïng h×nh thøc tiÒn tÖ x¸c ®Þnh møc ®é hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ trong s¶n xuÊt ë kú kÕ ho¹ch ,møc h¹ gi¸ thµnh vµ tû lÖ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm so s¸nh ®­îc cña kú kÕ ho¹ch so víi kú b¸o c¸o .Bëi vËy gi¸ thµnh ®­îc x¸c ®Þnh lµ môc tiªu phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ cña DN ®ång thêi lµ c¨n cø thóc ®Èy DN c¶i tiÕn qu¶n lý SX-KD ,thùc hiÖn chÕ ®é tiÕt kiÖm trong s¶n xuÊt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm . Muèn x¸c ®Þnh Tæng møc gi¸ thµnh s¶n phÈm theo kho¶n môc tr­íc hÕt ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña s¶n phÈm .C¸ch tÝnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña s¶n phÈm nh­ sau: - §èi víi nh÷ng kho¶n môc ®éc lËp (kho¶n môc trùc tiÕp )nh­ nguyªn vËt liÖu chÝnh ,vËt liÖu phô,nhiªn liÖu ,n¨ng l­îng ,tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ta tÝnh ®­îc b»ng c¸ch lÊy ®Þnh møc tiªu hao cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm nh©n víi ®¬n gi¸ kÕ ho¹ch .§Ó ®¶m b¶o tÝnh chÊt ®óng ®¾n cña kÕ ho¹ch cÇn ph¶i hÖ thèng ®Þnh møc kinh tÕ-kü thuËt tiªn tiÕn vµ hÖ thèng ®¬n gi¸ ph¶i ®­îc tÝnh to¸n hîp lý. ._.-§èi víi nh÷ng kho¶n môc chi phÝ tæng hîp (chi phÝ gi¸n tiÕp )nh­ chi phÝ qu¶n lý ph©n x­ëng ,chi phÝ qu¶n lý xÝ nghiÖp ,chi phÝ tiªu thô …th× tr­íc hÕt ph¶i lËp dù to¸n chung sau ®ã lùa chän tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm . Cã nhiÒu tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ gi¸n tiÕp cho c¸c lo¹i s¶n phÈm. Nh÷ng tiªu chuÈn th­êng dïng lµ giê c«ng ®Þnh møc ,tiÒn l­¬ng chÝnh cña CNSX,giê m¸y ch¹y... Chi phÝ tiªu thô còng ph¶i lËp dù to¸n nh­ng khi ph©n bæ th«ng th­êng chØ ph©n phèi cho s¶n l­îng s¶n phÈm tiªu thô .Ph­¬ng ph¸p ph©n bæ chi phÝ tiªu thô th­êng lµ tÝnh theo tû lÖ % nhÊt ®Þnh so víi gi¸ thµnh c«ng x­ëng s¶n phÈm hµng ho¸ tiªu thô . C«ng thøc tÝnh: Gi¸ thµnh 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm = Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú Sè l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú Gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm = Tæng sè s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú x Gi¸ thµnh 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm 2.1.2 Møc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm: lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh quy m« tiÕt kiÖm chi phÝ cña DN . C¸c DN ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng cã ®iÒu tiÕt vµ c¹nh tranh ®iÒu ®ã buéc c¸c DN ph¶i hÕt søc quan t©m ®Õn viÖc gi¶m chi phÝ ,h¹ thÊp gi¸ thµnh cña s¶n phÈm cã thÓ so s¸nh ®­îc.S¶n phÈm cã thÓ so s¸nh ®­îc lµ nh÷ng s¶n phÈm mµ DN ®· tiÕn hµnh s¶n xuÊt ë kú tr­íc ,®· cã tµi liÖu h¹ch to¸n vÒ gi¸ thµnh ,®· æn ®Þnh vÒ mÆt kinh tÕ -kü thuËt-c«ng nghÖ . C«ng thøc tÝnh : Trong ®ã : MZ :Møc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm kú so s¸nh. Zi0 :Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm kú gèc. Zi1 :Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm kú kÕ ho¹ch . Si1 :Sè l­îng s¶n phÈm kú kÕ ho¹ch . n :Lo¹i s¶n phÈm so s¸nh ®­îc . i :Lo¹i s¶n phÈm so s¸nh thø i. 2.1.3 Tû lÖ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm: lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tèc ®é h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm . C«ng thøc tÝnh: Trong ®ã TZ :Tû lÖ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm (%) MZ :Møc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm Si1 :Sè l­îng s¶n phÈm kú kÕ ho¹ch Zi0 :Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm kú gèc Khi xem xÐt viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong kú cÇn ph¶i kÕt hîp xem xÐt c¶ 2 chØ tiªu Møc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ Tû lÖ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. ChØ khi nµo DN hoµn thµnh ®ång thêi c¶ hai chØ tiªu nãi trªn th× DN míi ®­îc x¸c nhËn lµ hoµn thµnh nhiÖm vô h¹ gi¸ thµnh do chÝnh DN tù ®Æt ra ®Ó phÊn ®Êu. 2.2 §èi víi ho¹t ®éng kinh doanh gåm c¸c chØ tiªu : 2.2.1 Tæng møc chi phÝ kinh doanh: Lµ chØ tiªu tuyÖt ®èi ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ kinh doanh ph©n bæ cho khèi l­îng hµng ho¸ ,dÞch vô sÏ thùc hiÖn trong kú kÕ ho¹ch tíi cña DN . Th«ng th­êng ,tæng møc chi phÝ cã quan hÖ ®Õn tæng s¶n l­îng s¶n phÈm tiªu thô, khi tæng s¶n l­îng s¶n phÈm tiªu thô thay ®æi th× tæng møc chi phÝ còng thay ®æi theo. Nh­ng sù thay ®æi ®ã kh«ng ph¶n ¸nh thùc chÊt t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña DN v× nã bÞ ¶nh h­ëng cña nhiÒu nh©n tè kh¸ch quan ®Æc biÖt lµ nh©n tè gi¸ c¶. Tæng møc chi phÝ kinh doanh ph©n bæ cho hµng ho¸ tiªu thô trong kú lµ chØ tiªu c¬ b¶n vµ lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu kh¸c . Tæng møc chi phÝ kinh doanh ®­îc tÝnh nh­ sau: Tæng møc chi phÝ kinh doanh = Chi phÝ mua hµng ph©n bæ cho hµng ho¸ ®· tiªu thô trong kú + CPBH vµ chi phÝ QLDN ph©n bæ cho hµng b¸n ra ViÖc ph©n bæ chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý DN cho hµng ho¸ dù tr÷ trong kú theo chÕ ®é hiÖn hµnh chØ ®Æt ra víi c¸c DN kinh doanh kh«ng æn ®Þnh,doanh thu trong kú nhá ,chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh lín . §èi víi c¸c DN s¶n xuÊt kinh doanh cã tÝnh chÊt æn ®Þnh ,chu kú kinh doanh dµi th× chi phÝ kinh doanh ph©n bæ cho hµng ho¸ tiªu thô trong kú ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: F=F§K+FP S-FCK Trong ®ã : F : Chi phÝ kinh doanh ph©n bæ cho hµng ho¸ tiªu thô trong kú F§K :Chi phÝ ph¸t sinh trong kú FCK :Chi phÝ kinh doanh ph©n bæ cho hµng ho¸ dù tr÷ cuèi kú Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh ,tµi kho¶n chi phÝ kh«ng cã sè d­ cuèi kú, v× vËy c¸c kho¶n CPBH vµ chi phÝ QLDN ph¸t sinh víi møc ®é lín th× chØ ph©n bæ mét phÇn vµo chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ QLDN cho l­îng hµng ho¸ tiªu thô trong kú ,phÇn chi phÝ cßn l¹i sÏ ®­îc kÕt chuyÓn sang kú sau, ®ã chÝnh lµ chi phÝ ph©n bæ cho hµng ho¸ dù tr÷ cuèi kú. C«ng thøc tÝnh : CPKD ph©n bæ cho hµng ho¸ dù tr÷ cuèi kú = CPKD ®Çu kú+CPPS trong kú x Hµng ho¸ dù tr÷ CK Tæng trÞ gi¸ hµng ho¸ trong kú Trong c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch chi phÝ kinh doanh cña DN ,chØ tiªu nµy cã thÓ ®­îc tÝnh theo nhiÒu ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau vÝ dô nh­ cã thÓ tÝnh theo ph­¬ng ph¸p dù tÝnh tû lÖ % trªn tæng thu nhËp cña DN trong kú kÕ ho¹ch tõ ®ã tÝnh ra tæng møc chi phÝ kinh doanh kÕ ho¹ch . Do nh÷ng nhu cÇu vÒ nghiªn cøu thÞ tr­êng ,qu¶ng c¸o , c¸c chi phÝ hç trî marketing vµ ph¸t triÓn hoÆc do nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau cña tõng lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú kÕ ho¹ch ,DN cã thÓ hoÆc cÇn thiÕt ph¶i lËp kÕ ho¹ch chi tiÕt cho tõng bé phËn chñ yÕu cña chi phÝ kinh doanh trong kú kÕ ho¹ch sau ®ã tæng hîp l¹i sÏ cã c¸c chØ tiªu tæng møc chi phÝ kinh doanh cña kú kÕ ho¹ch . ChØ tiªu tæng møc chi phÝ kinh doanh míi chØ ph¶n ¸nh qui m« tiªu dïng vËt chÊt ,tiÒn vèn vµ møc chi phÝ kinh doanh ®Ó phôc vô qu¸ tr×nh kinh doanh cña DN vµ x¸c ®Þnh sè ph¶i bï ®¾p tõ thu nhËp cña DN trong kú.Nh­ng chØ tiªu nµy kh«ng ph¶n ¸nh ®­îc chÊt l­îng cña c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ kinh doanh cña DN trong kú ®ã ,v× vËy cÇn ph¶i sö dông chØ tiªu tû suÊt chi phÝ . 2.2.2 Tû suÊt chi phÝ kinh doanh Tû suÊt chi phÝ kinh doanh lµ mét chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a tæng møc chi phÝ kinh doanh víi møc l­u chuyÓn hµng ho¸ trong kú .ChØ tiªu ®­îc x¸c ®Þnh b»ng tû lÖ % gi÷a chi phÝ kinh doanh víi doanh thu kinh doanh hoÆc thu nhËp cña DN trong kú . C«ng thøc tÝnh: F' = F X 100 M Trong ®ã F':Tû suÊt chi phÝ kinh doanh (%). F: Tæng møc chi phÝ kinh doanh M:Tæng thu nhËp hoÆc doanh thu cña DN trong kú . ChØ tiªu tû suÊt chi phÝ kinh doanh ph¶n ¸nh: cø 100 ®ång doanh thu b¸n hµng hoÆc thu nhËp cña DN ®¹t ®­îc trong kú th× mÊt bao nhiªu ®ång chi phÝ. Tû suÊt chi phÝ kinh doanh cµng nhá th× hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ sö dông chi phÝ kinh doanh cµng cao.V× vËy ,cã thÓ sö dông chØ tiªu nµy ®Ó ph©n tÝch vµ so s¸nh tr×nh ®é qu¶n lý chi phÝ kinh doanh gi÷a c¸c kú cña DN hoÆc gi÷a c¸c DN cïng lo¹i trong mét thêi kú cô thÓ . 2.2.3 Møc ®é t¨ng hoÆc gi¶m tû suÊt chi phÝ §©y lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh t×nh t×nh vµ kÕt qu¶ h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh cña DN trong kú theo c«ng thøc : DF' =F'1 - F'0 Trong ®ã : DF' : Møc ®é t¨ng hoÆc gi¶m tû suÊt chi phÝ kinh doanh (%) F'1 :Tû suÊt chi phÝ kinh doanh trong kú so s¸nh F'0 :Tû suÊt chi phÝ kinh doanh kú gèc Tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu mµ DN chän kú gèc hay kú so s¸nh ®Ó phï hîp víi sù ph©n tÝch.Cã thÓ chän kú gèc lµ chØ tiªu kÕ ho¹ch cßn kú so s¸nh lµ chØ tiªu thùc hiÖn cña cïng mét thêi kú hoÆc kú gèc lµ sè thùc hiÖn n¨m tr­íc,kú so s¸nh lµ sè kÕ ho¹ch n¨m sau...®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é h¹ thÊp tû suÊt chi phÝ kinh doanh cña DN . 2.2.4 Tèc ®é t¨ng hoÆc gi¶m tû suÊt chi phÝ kinh doanh ChØ tiªu nµy lµ chØ tiªu t­¬ng ®èi ph¶n ¸nh tèc ®é gi¶m chi phÝ kinh doanh nhanh hay chËm gi÷a hai DN cïng lo¹i trong cïng mét thêi kú hoÆc gi÷a hai thêi kú cña mét DN . C«ng thøc tÝnh : TF' = DF' X 100 F'0 Trong ®ã : TF ' :Tèc ®é t¨ng hoÆc gi¶m tû suÊt chi phÝ kinh doanh (%). DF ' :Møc ®é t¨ng hoÆc gi¶m tû suÊt chi phÝ kinh doanh F'0 :Tû suÊt chi phÝ kinh doanh kú gèc . ChØ tiªu nµy gióp ng­êi qu¶n lý DN thÊy râ h¬n t×nh h×nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ kinh doanh bëi v× trong mét sè tr­êng hîp gi÷a hai thêi kú cña DN (hoÆc gi÷a hai DN co thÓ so s¸nh ®­îc víi nhau) ®Òu cã møc ®é h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh nh­ nhau nh­ng tèc ®é gi¶m chi phÝ kinh doanh l¹i kh¸c nhau khi ®ã thêi kú nµo hoÆc DN nµo cã tèc ®é gi¶m chi phÝ nhanh h¬n th× ®­îc ®¸nh gi¸ tèt h¬n hoÆc ng­îc l¹i. Møc ®é tiÕt kiÖm hoÆc béi chi do h¹ thÊp hoÆc t¨ng chi phÝ kinh doanh KÕt qu¶ cña viÖc h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh lµ t¨ng lîi nhuËn cho DN .ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh toµn bé mµ DN tiÕt kiÖm ®­îc hay béi chi do viÖc phÊn ®Êu h¹ thÊp chi phÝ hoÆc ch­a nç lùc gi¶m chi. C«ng thøc tÝnh : ST K=M1x DF' Trong ®ã ST K :Sè tiÒn tiÕt kiÖm hoÆc béi chi do gi¶m hoÆc t¨ng chi phÝ kinh doanh . M1 :Tæng møc doanh thu hay thu nhËp cña DN trong kú so s¸nh DF' :Møc ®é t¨ng hoÆc gi¶m tû suÊt chi phÝ kinh doanh . 2.2.6 HÖ sè sinh lêi cña chi phÝ ChØ tiªu Lîi nhuËn trªn Chi phÝ kinh doanh ®­îc gäi lµ hÖ sè sinh lêi cña chi phÝ . §©y lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh: cø mét ®ång chi phÝ kinh doanh mµ DN bá ra th× thu ®­îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn trong kú . C«ng thøc tÝnh : HF = L N F Trong ®ã HF :hÖ sè sinh lêi cña chi phÝ kinh doanh trong kú . L N :Tæng lîi nhuËn tr­íc thuÕ cña DN trong kú . F : Tæng chi phÝ SX-KD trong kú . Th«ng qua chØ tiªu nµy ta cã thÓ thÊy ®­îc hiÖu qu¶ SX-KD cña DN ,tr×nh ®é sö dông c¸c nguån nh©n tµi ,vËt lùc cña DN trong kú ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh . - C¸c chØ tiªu nªu trªn cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau . V× vËy,®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh sö dông chi phÝ SX-KD mét c¸ch toµn diÖn ta cÇn ph¶i ®i s©u nghiªn cøu ,ph©n tÝch toµn bé c¸c chØ tiªu ®ã vµ tõng kho¶n môc chi phÝ cô thÓ cña chi phÝ SX_KD . Tuy nhiªn ,viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ®ã còng chØ lµ b­íc ®Çu ,ta cÇn ph¶i kÕt hîp víi viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh thùc tÕ cña DN trong kú ®Ó cã ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®¸nh gi¸ s¸t thùc víi t×nh h×nh vµ tr×nh ®é qu¶n lý chi phÝ cña DN trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c chØ tiªu c¬ b¶n. Mçi DN kh«ng chØ ®Ò ra kÕ ho¹ch qu¶n lý chi phÝ mµ tõ ®ã ph¶i x©y dùng cho ®¬n vÞ m×nh c¸c ph­¬ng h­íng, gi¶i ph¸p nh»m h¹ thÊp chi phÝ SX-KD Môc tiªu cuèi cïng cña DN lµ lîi nhuËn do ®ã viÖc h¹ thÊp chi phÝ lu«n lµ vÊn ®Ò thiÕt yÕu cña c¸c DN .Muèn vËy DN mét mÆt ph¶i qu¸n triÖt nguyªn t¾c tiÕt kiÖm ,mÆt kh¸c ph¶i ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng vµ ®Æc ®iÓm cô thÓ cña tõng DN .ChØ trªn c¬ së ®ã ,DN míi ®Ò ra ®­îc c¸c ph­¬ng h­íng vµ biÖn ph¸p h¹ thÊp chi phÝ cã hiÖu qu¶ . Chương I: Giới thiệu chung về công ty 20 Lịch sử hình thành và phát triển. Giới thiệu chung về công ty 20: * Tên công ty : Công ty 20. Đây là doanh nghiệp nhà nước, trực thuộc tổng cụng Hậu Cần - Bộ Quốc Phòng. Tổng tài sản hiện nay của công ty là 180 tỷ VNĐ, trong đó vốn lưu động là 20 tỷ VNĐ. * Địa chỉ công ty : Trụ sở chính của công ty đặt tại Số 35 Phan Đình Giót – Phương Liệt – Thanh Xuân- Thành phố Hà Nội Điện thoại: (84.4) 8 643 381 Fax : (84.4) 8 641 208 Website : www.gatexco20.com.vn Email : Gatexco20@fpt.vn Giám đốc công ty : ông Chu Đình Quý. Công ty 20 được thành lập theo quyết định số 467/QĐ-QP ngày 04/08/1993 của Bộ Quốc Phòng và theo quy định số 199/ĐM-DN ngày 13/3/1996 của Văn Phòng Chính Phủ. Tiền thân của công ty 20 là “ Xưởng may đo hàng kỹ” hay “ Xí nghiệp X20” được thành lập : 18/02/1957. Ngày 12/02/1992, Bộ Quốc Phòng ra quyết định số 74B/QP, do Thướng tướng Đào Đình Luyện ký chuyển Xí nghiệp X20 thành công ty 20. Chức Năng, Nhiệm vụ của công ty 20 Nhiệm vụ chính trị troọng tâm và chủ yếu của công ty 20 là sản xuất cá mặt hàng dệt may phục vụ Quốc Phòng theo kế hoạch hàng năm và dài hạ của Tổng cục Hậu Cần - Bộ Quốc Phòng. Đào tạo bậc thợ cao ngành may cho Bộ Quốc Phòng theo kinh phí được cấp Sản xuất kinh doanh các mặt hàng Dệt – May đáp ứng yêu cầu trong nước và xuất khẩu được trực tiếp ký kết các hợp đồng kinh tế, làm dịch vụ hàng dệt may vứi các tổ chức, đơn vị kinh tế trong và ngoài nước. Các loại hình liên kết, hợp tác, liên doanh sản xuất. Nghiên cứu và có kế hoạch đầu tư, chiến lược phát triển công ty về ngành nghề sản xuất kinh doanh, về sản phẩm, công nghệ và cong người cũng như thị trường và cơ cấu quản lý. Trực tiếp quản lý, thực hiện công tác giáo dục chính trị, tuyên truyền và hướng dẫn cho cán bộ , đảng viên, công nhân viên, nắm vững các chủ trương đươcngf lối chính sách của Đảng, Pháp luật của nhà nước. Chỉ đạo và tổ chưc hoạt động của các tổ chưc, đoàn thể trong công ty phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn thể cá thành viên trong công ty nhừm phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn thể các thành viên trong công ty nhằm hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Trực tiếp kinh doanh xuất nhập khẩu cá loại sản phẩm, vạt tư, thiết bị phục vụ sản xuất các mặt hàng thuọoc gnàh dệt – may theo giấy phép xuất khẩu của Bộ Thương Mại, làm dịch vụ xuất nhập khẩu thu ngoại tệ. Cơ cấu tổ chức sản xuất của công ty : Tổ chức sản xuất : Để đáp ứng nhu cầu của các "Thượng đế" luôn đòi hỏi các sản phẩm phải có chất lượng cao, giá thành hạ, mẫu mã đẹp… do vậy để thoả mãn cùng lúc những yêu cầu trên không có con đường nào khác là con đường "Phát huy nội lực, năng động sáng tạo, tăng năng suất không ngừng hoàn thiện và nâng cao chất lượng cũng như các đặc tính của sản phẩm". Đó cũng là một trong những nội dung quan trọng trong Nghị quyết của Đại hội Đảng bộ Công ty nhiệm kỳ 2002-2005. Công ty 20 đã chú trọng thực hiện các sách lược từ Tổ hợp sản xuất đến hoàn thiện quy trình công nghệ, tối đa hoá năng suất và chất lượng sản phẩm cũng như các đặc tính của sản phẩm. Công ty luôn động viên cán bộ, công nhân viên phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật. Từ năm 1990 đến nay đã có 208 sáng kiến cải tiến kỹ thuật được ứng dụng vào sản xuất đã làm lợi cho Công ty hơn 1,7 tỷ đồng, trong đó có những sáng kiến có ý nghĩa lớn là: Cải tiến khổ máy dệt từ 1,15m lên 1,6m đáp ứng nhu cầu cao của thị trường làm cho sản phẩm được tiêu thụ nhanh. Tự chế bộ răng cưa mặt nguyệt, cải tiến thiết bị chuyển máy 2 kim, 3 chỉ thành máy 2 kim 4 chỉ may hàng dệt kim. Sáng kiến tự thay thế, đầu ra cho máy Dệt khăn và nghiên cứu áp dụng quy trình kiểm tra chất lượng bít tất. Thay đổi hành trình Nam Châm điện cho 560 máy dệt vải để sử dụng vật liệu trong nước làm lợi một năm là 167,2 triệu đồng. Thay bộ điều khiển tế bào quang điện cho 560 máy dệt vải, giảm chi phí tưừ176,5 triệu đồng xuống còn 34,1 triệu đồng, làm lợi một năm là 142,4 triệu đồng. Do đầu tư đổi mới thiết bị công nghệ đúng hướng và chú ý phát huy sáng kiến cải tiến nên sản phẩm của Công ty được khách hàng tín nhiệm, hàng hoá đảm bảo chất lượng, kiểu dáng phong phú, bao bì đẹp, lịch sử, đặc biệt là những sản phẩm quần áo đua mô tô xuất khẩu, quần áo Đại lễ phục sĩ quan, quần áo Complet đã liên tục được tặng huy chương vàng trong nước và Cup chất lượng quốc tế, Công ty ngày càng phát triển vững mạnh. Các thiết bị được thay thế đều phát huy tác dụng tốt và mang lại hiệu quả kinh tế cao đảm bảo về môi trường sinh thái. Thiết bị, công nghệ của Công ty thể hiện qua năng lực sản xuất hiện nay là: - Sản phẩm may: 5 triệu bộ sản phẩm/năm. - Dệt kim: 2 triệu áo/năm; 2 triệu đôi tất/năm, 2 triệu khăn/năm - Dệt vải: 10 triệu mét/năm Kết cấu sản xuất của doanh nghiệp : Công ty 20 là một thành viên của ngành dệt may Việt Nam, công ty sản xuất theo kế hoạch và đơn đặt hàng. Do đặc điểm sản phẩm của Công ty nên việc sản xuất diễn ra quanh năm. Công ty có bộ phận sản xuất là: - Bộ phận sản xuất chính - Bộ phận sản xuất phụ - Bộ phận cung cấp - Bộ phận vận chuyển. a) Bộ phận sản xuất chính Trong quá trình sản xuất Công ty có 2 công đoạn sản xuất chính là công đoạn cắt và công đoạn may đây là hai bộ phận sản xuất chính của Công ty. Bộ phận cắt quan trọng, bộ phận này bao gồm những công nhân có tay nghề cao có kinh nghiệm. Vì đây là khâu quan trọng để bắt đầu tiến hành sản xuất ra sản phẩm. Bộ phận may: Đây là bộ phận chiếm nhiều lao động nhất của công ty tiến hành may chi tiết từng bộ phận và may hoàn thiện sản phẩm. c) Bộ phận sản xuất phụ: Bộ phận này thường chiếm lao động ít, công việc chính của họ là giúp cho bộ phận sản xuất chính, chịu trách nhiệm công việc hoàn thiện sản phẩm trước khi nhập kho thành phẩm như: KCS, là, đóng gói. c) Bộ phận cung cấp: Bộ phận này chịu trách nhiệm cung cấp đầy đủ nguyên vật liệu, nhiên liệu cho các bộ phận sản xuất. d) Bộ phận vận chuyển: Chịu trách nhiệm việc xuất nhập kho nguyên vật liệu, vật tư, nhiên liệu; vận chuyển sản phẩm hoàn thành vào kho, giao hàng cho khách hàng. Do địa bàn phục vụ rộng lớn đa phần năm ở các vùng xa xôi do đặc điểm của bộ đội là đóng quân tại các vị trí trọng yếu nên Công ty 20 gặp rất nhiều khó khăn trong công tác vận chuyển hàng hoá kịp thời đúng, đủ, đảm bảo chất lượng. Mặc dù vậy, bộ phận vận chuyển của Công ty đã từng bước khắc phục khó khăn vận chuyển hàng tới mọi nơi được yêu cầu. Bộ phận này ngày càng vững mạnh, góp phần quan trọng trong việc đưa Công ty tiến lên. Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý doanh nghiệp Cùng với sự phát triển qua các thời kỳ tử “ xưởng may hàng kỹ” đến “ Xí nghiệp may 20” ; “ công ty may 20” và công ty 20 ngày nay,cơ cấu tổ chức của công ty đã có sự thay đổi và phát triển phù hợp với chức năng và nhiệm vụ mới. Hiện nay, công ty 20 có 21 đầu mỗi ddown vị, trong đó có 6 xí nghiệp may ( 3 xí nghiệp may xuất khẩu, 3 xí nghiệp may quân trang); 2 xí nghiệp dệt (1 dệt kim, 1 dệt vải); 1 xí nghiệo thương mại, 6 phòng nghiệp vụ, 1 trung tâm đào tạo may, 1 trường mầm non; 1 chi nhánh tại thành phố Hồ Chí Minh; 1 trung tâm nghiên cứư mâẫumốt thười trang ( quản lý 27 đại lý, cửa hàng từ Bắc đèo Hải Vân trở ra); Tổng số CBCNV của công ty là 4027, trong đó lao động nữ chiến 87 %. Với mô hình của công ty như hiện nay, công ty đã dần hoàn thiện quy chế phân cấo quản lý tổ chức giữa công ty và các đơn vị thành viên đảm bảo sự nhịp nhàng và hiệu quả trong hoạt động sản xuất kinh doanh của toàn công ty. Chức năng nhiệm vụ của từng bộ phận : Giám đốc : Giám đốc Công ty là người chỉ huy cao nhất trong doanh nghiệp, là người điều hành trực tiếp và chịu trách nhiệm chính về kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty trước cơ quan cấp trên và pháp luật. Giám đốc là người đại diện theo pháp luật của Công ty. Giám đốc Công ty có chức năng và nhiệm vụ: Xây dựng chiến lược phát triển ngắn hạn và dài hạn của Công ty; quản lý chung hoạt động của Công ty. Các phó giám đốc : Các phó giám đốc giúp Giám đốc Công ty điều hành doanh nghiệp theo sự phân công và uỷ quyền của Giám đốc, chịu trách nhiệm trước Giám đốc về nhiệm vụ được giao. - Phó giám đốc sản xuất: Có nhiệm vụ giám đốc phụ trách về mảng sản xuất đảm bảo sản xuất đúng, đủ, đảm bảo chất lượng sản phẩm, thời gian theo hợp dồng đã ký kết. - Phó giám đốc kỹ thuật: Có nhiệm vụ phụ trách mảng kỹ thuật, máy móc, trang thiết bị, mẫu mốt… - Phó giám đốc kinh doanh: có nhiệm vụ phụ trách việc ký kết hợp đồng kinh tế để lên kế hoạch sản xuất trình Giám đốc. - Phó giám đốc chính trị: Phụ trách công tác Đảng, công tác tư tưởng, chính trị trong toàn công ty. Phòng tài chính kế toán : trang 27 đến trang 28 Kế toán trưởng (Trưởng phòng) phải tốt nghiệp Đại học tài chính kế toán hoặc Đại học Kinh tế quốc dân (khoa Kế toán) phải có chứng chỉ kế toán trưởng do Bộ Tài chính cấp, sử dụng ít nhất một ngoại ngữ, có thời gian công tác tài chính đúng chuyên ngành từ 5 năm trở lên và hoàn thành tốt nhiệm vụ, có năng lực tổ chức điều hành tốt cơ quan tài chính kế toán Công ty. Chức năng: - Là cơ quan tham mưu cho Giám đốc Công ty về công tác tài chính kế toán. Đảm bảo phản ánh kịp thời chính xác các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong toàn Công ty. - Là cơ quan sử dụng chức năng Giám đốc đồng tiền để kiểm tra giám sát mọi nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong Công ty. - Là cơ quan thực hiện chức năng quan sát viên của Nhà nước tại Công ty, chịu trách nhiệm trước Giám đốc Công ty, cơ quan tài chính cấp trên và Pháp luật về thực hiện các nghiệp vụ tài chính kế toán của Công ty. Nhiệm vụ: - Lập kế hoạch tài chính, cân đối nguồn vốn để đảm bảo mọi nhu cầu về vốn phục vụ nhiệm vụ sản xuất kinh doanh của toàn Công ty. - Thực hiện chế độ ghi chép, tính toán, phản ánh chính xác, trung thực, kịp thời liên tục và có hệ thống số liệu kế toán về tình hình luân chuyển sử dụng vốn tài sản cũng như kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty. - Tổ chức theo dõi công tác hạch toán chi phí sản xuất sản phẩm, định kỳ tổng hợp báo cáo chi phí sản xuất và giá thành thực tế sản phẩm. Tham mưu cho giám đốc Công ty các biện pháp nhằm giảm chi phí hạ thấp giá thành sản phẩm. - Phản ánh chính xác giá trị của các loại hàng hoá, vật tư, thiết bị, sản phẩm của công ty. Giúp giám đốc Công ty ra những quyết định sản xuất kinh doanh kịp thời chính xác. - Chủ trì (phòng Tổ chức sản xuất phối hợp) thực hiện kiểm tra và phân tích hoạt động kinh tế tài chính của Công ty trước Đảng uỷ và Ban giám đốc theo định kỳ 6 tháng 1 lần. - Khai thác nguồn tiền mặt phục vụ kịp thời cho hoạt động sản xuất kinh doanh của Toàn công ty. - Kiểm tra giám sát tình hình thực hiện kế hoạch tài chính của toàn Công ty, thông qua công tác quản lý thu chi tài chính, phân phối thu nhập thực hiện nghĩa vụ nộp ngân sách cho Nhà nước. Đề xuất với Giám đốc các biện pháp phân phối, sử dụng các quỹ của Công ty. Tổng hợp phân tích tình hình quản lý các quỹ của Công ty trong năm. - Chỉ đạo hướng dẫn kiểm tra nghiệp vụ hạch toán, quản lý tài chính ở các xí nghiệp thành viên một cách thường xuyên và có nề nếp đúng nguyên tắc và chế độ kế toán hiện hành. Chương II Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm may mặc tại công ty 20 Có thể thấy rằng, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp luôn gắn liền với môi trường và thị trường nhất định. Do vậy, doanh nghiệp phải luôn có cách đánh giá, nhìn nhận về thị trường, vì khi định vị được thị trường mới có thể đưa ra được chiến lược về sản phẩm để sản xuất. Mỗi doanh nghiệp với một chiến lược phát triển khác nhau, áp dụng cho mỗi thị trường khác nhau, song mục đích chung là làm sao tối đa hoá lợi nhuận cho mỗi đồng vốn bỏ ra. Mà như ta biết, lợi nhuận là hiệu số của doanh thu và chi phí. Khi chi phí càng nhỏ, thì lợi nhuận ắt sẽ tăng lên. Đồng thời, khi chi phí càng thấp, thì giá cả giảm xuống, làm tăng sản phẩm bán ra. Như vậy, có thể thấy giá cả sản phẩm là nhân tố quan trọng hàng đầu quyết định đến lợi nhuận của doanh nghiệp. Mà giá cả lại phụ thuộc vào giá thành. Vì thế, giảm giá thành sản phẩm luôn là cá bài toán đối với từng doanh nghiệp. Và nó đặc biệt quan trọng trong giai đoạn hội nhập như hiện nay. Các nhân tố ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm của công ty 20 Có thể thấy rằng có rất nhiều nhân tố ảnh hưởng tới việc giảm giá thành của sản phẩm. Song trong số đó có một số nhân tố chính như : nhân tố khối lượng (∆Q); nhân tố cơ cấu khối lượng sản phẩm (∆k), nhân tố giá thành sản phẩm (∆z) . Có thể thấy, ba nhân tố trên chính là những nhân tố có ảnh hưởng trực tiếp tới việc hạ giá thành sản phẩm của công ty 20. Cụ thể như sau: Nhân tố khối lượng sản phẩm : (∆Q) Trong điều kiện chỉ có khối lượng sản phẩm thay đổi các nhân tố khác không đổi ( kết cấu và giá thành đơn vị không đổi), thì nhân tố khối lượng sản phẩm tỷ lệ thuận với mức hạ . Tức là : nếu ta giả định nhân tố kết cấu không đổi thì khi khối lượng sản phâẩ tăng hoặc giảm thì sẽ tác dộng đến mức hạ gái thành, có thể tăng hoặc giảm với cùng một tỷ lệ tương ứngtheo biến động của khối lượng sản phẩm. Như vậy, khi tỷ lệ hạn giá thành không đổi chí có mức hạ thay đổi. Do đó, khi khối lượng sản phẩm thay đổi chỉ có mức hạ ảnh hưởng đến mức hạn giá thành hiện thực so với kế hoạch , còn tỷ lệ hạ thì không ảnh hưởng đến kết quả hạ giá thành so với kế hoạch. Mức độ ảnh hưởng của nhân tố sản lượng sản xuất tới mức hạ giá thành sản phẩm so sánh được xác định như sau : Gọi : - ∆MQ là ảnh hưởng của nhân tố khối lượng sản phẩm tới mức hạ - ∆Tq là ảnh hưởng của nhân tố khối lượng đến tỷ lệ hạ của giá thành thực hiện so với kế hoạch. Ta có: DMq = å(Qoi x qS - Qoi) (Zoi - Zli) = åQoi (qS - 1 (Zoi - Zli) = Mo x qS -Mo = Mo (I- 1) = -3.300.000 (1,44583 - 1) = 1.512.390 nghìn đồng Biết rằng: qS% = = = 1,4583% Mo là mức hạ tính theo khối lượng, kết cấu giá thành đơn vị kế hoạch, Mq là kết quả so sánh 2 tổng giá thành, chỉ khác nhau khối lượng thựuc hiện so với kế hoạch do đó Mq là mức ảnh hưởng của khối lượng sản phẩm thay đổi đến kết quả hạ giá thành thực hiện so với kế hoạch. Do sản lượng phản ánh quy mô, còn tỷ lệ hạ giá thành phản ánh tốc độ giá thành nên khi sản lượng thay đổi tỷ lệ hạ vẫn giữ nguyên như kế hoạch. Có nghĩa là: DTq = - To = To - To = 0 Như vậy, do khối lượng sản phẩm thực hiện so với kế hoạch tăng không ảnh hưởng đến tỷ lệ giá thành nhưng lại làm cho giá thành sản phẩm giảm 1.512.390 nghìn đồng. Đây là sự cố gắng đáng ghi nhận của Công ty trong việc tăng khối lượng sản phẩm sản xuất để cung cấp cho thị trường. Tuy nhiên, có thể thấy rằng giá thành sản phẩm giảm chưa nhiều, do vậy Công ty cần tiếp tục nghiên cứu tăng chất lượng mẫu mã sản phẩm để đẩy mạnh khối lượng bán ra. Đặc biệt cần phân tích nhu cầu thị trường, trên cơ sở đó đẩy mạnh bán ra những sản phẩm có tỷ lệ hạ giá thành cao. Có như vậy mới góp phần tăng doanh thu, tăng lợi nhuận, tăng hiệu quả kinh doanh, tăng vị thế của Công ty trên thị trường. Nhân tố cơ cấu khối lượng sản phẩm Mỗi một loại sản phẩm khác nhau thì có mức hạ và tốc độ hạ giá thành khác nhau, vì vậy, khi thay đổi cơ cấu sản lượng thì mức hạ và tỷ lệ hạ chung cũng sẽ thay đổi. Nếu ta thay đổi cơ cấu mặt hàng trong trường hợp tăng tỷ trọng loại sản phẩm có mức hạ và tỷ lệ hạ cao và giảm tỷ trọng loại sản phẩm có mức hạ và tỷ lệ hạ thấp, thì mức hạ và tỷ lệ hạ giá thành sẽ tăng thêm, điều này được đánh giá là tốt. Ngược lại sẽ làm cho mức hạ và tỷ lệ hạ giá thành giảm xuống. Ký hiệu: - DKM : Là ảnh hưởng của nhân tố cơ cấu sản phẩm thay đổi đến mức hạ. - DKT: Là ảnh hưởng của nhân tố cơ cấu ản phẩm thay đổi đến tỷ lệ hạ giá thành. Ảnh hưởng của cơ cấu sản lượng sản xuất được xem xét trong điều kiện giả định: sản lượng thực tế, cơ cấu sản lượng thực tế và giá thành đơn vị kế hoạch. Mức độ ảnh hưởng của cơ cấu sản phẩm tới mức hạ giá thành sản phẩm đó là: DKM = å(Qli - qS x Qoi) (Zoi - ZTi) = å(Qli - Qoi) (Zoi - ZTo) - DQM = [(25.000 - 40.000) (180.000 - 200.000) + (30.000 - 20.000) (450.000 - 500.000) + (50.000 - 30.000) (950.000 - 1.000.000) ] - (-1.512.390) = +312.390 nghìn đồng Mức độ ảnh hưởng của nhân tố cơ cấu sản phẩm với tỷ lệ hạ giá thành sản phẩm là: DKT = x 100% = x 100% = 0,4463% Như vậy, do kết cấu khối lượng từng loại sản phẩm thay đổi đã làm cho tỷ lệ hạ giá thành tăng thêm 0,4463%, tương ứng với mức tăng là 312.390 nghìn đồng. Nhân tố giá thành sản phẩm ∆z ( trang 59 đến 60) Đây là nhân tố có tính quyết định, phản ánh thành tích của Công ty trong việc tiết kiệm chi phí hạ thấp giá thành sản phẩm. Giá thành đơn vị sản phẩm thay đổi sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến mức hạ và tỷ lệ hạ giá thành của sản phẩm so sánh được. Ký hiệu: - DZM: Là ảnh hưởng của nhân tố giá thành đơn vị sản phẩm đến mức hạ giá thành của sản phẩm so sánh được. - DZr: Là ảnh hưởng của nhân tố giá thành đơn vị sản phẩm đến tỷ lệ hạ giá thành của sản phẩm so sánh được. Ảnh hưởng của nhân tố giá thành đến mức hạ giá thành được xác định: DZM = åQliZli - åQli Zoi = 64.500.000 - 65.500.000 = -1.000.000 nghìn đồng Ảnh hưởng của giá thành tới tỷ lệ hạ: DZT = x 100% = x 100% = -1,42857% Do giá thành đơn vị thay đổi đã làm cho mức hạ tăng thêm 1.000.000 nghìn đồng, tương ứng với 1,42857%. Điều này chứng tỏ Công ty đã có cố gắng lớn trong việc hạ giá thành đơn vị sản phẩm, thể hiện chất lượng tương đối tốt trong quản lý kinh doanh. Việc thực hiện kế hoạch giá thành, xét cụ thể thì chưa được hoàn hảo vì sản phẩm quân phục cán bộ hè có giá thành thực hiện lớn hơn so với giá thành kế hoạch. Đây là sản phẩm duy nhất có ảnh hưởng không tốt đến việc hạ giá thành toàn bộ sản phẩm. Vì vậy trong thời gian tới, Công ty cần tìm ra nguyên nhân làm cho giá thành sản phẩm này tăng để tiết kiệm chi phí ở mức thấp nhất, nâng cao lợi nhuận cho mình. Tổng hợp của ba nhân tố Bảng: Tổng hợp ba nhân tố ảnh hưởng đến mức hạ giá thành sản phẩm của công ty Nhân tố Mức hạ Tỷ lệ hạ ( %) 1. Khối lượng sản phẩm - 1.512.390 0 2. cơ cấu khối lượng sản phẩm 312.390 0.4463 3. Giá thành đơn vị sp - 1.000.000 - 1,4287 4. Tổng - 2.200.000 - 0,9824 Nhìn chung, doanh nghiệp đã thực hiện tốt nhiệm vụ hạ giá thành ở cả hai chỉ tiêu : Mức hạ giá thành đã hạ thêm 2.200.000 nghìn đồng Tỷ lệ hạ giá thaàn đã hạ thêm 0,9824% Đây là biểu hiện tốt, thể hiện sự cố gắng của doanh nghiệp trong việc quản lý và phấn đấu hạ giá thành sản phẩm. để tăng thêm lợi nhậm và tăng thêm tích luỹ. Để thấy rõ nguyên nhân và có kết luận cụ thể ta đi sâu nghiên cứư cá nhân tố ảnh hưởng đến các kết quả này của công ty : Do khối lượng sản phẩm nhìn chung tăng thêm 4,583% { (70.000.000 : 48.000.000 – 1) x 100% } đã làm mức hạ giá thành hạ thấp thêm 1.512.390 nghìn đồng. Đây là kết quả của sự cố gắng của doanh nghiệp trong khâu sản xuất, nhằm tăng thêm khối lượng sản xuất để cung cấp cho thị trường, nhằm tăng thêm lợi tức. Nhưng tình hình thực hiện kế hoạch sản xuất cá mặt hàng của công ty chưa toàn diện, mặt hàng quân phục cán bộ hè chỉ dạt 62.5% so với kế hoạch { ( 25.000: 40.000) x 100%}. Công ty cần tìm hiểu nguyên nhân để từ đó đưa ra biện pháp khắc phục hiệu quả. Còn nếu do nhu cầu thị trường giảm mà doanh nghiệp điều chỉnh ở khâu sản xuất, thì đây là điều cần thiết chứng tỏ tính linh hoạt của bộ máy quản lý công ty. Do cơ cấu mặt hàng thay đổi đã làm cho mức hạ bị giảm đi 0,4463% tương ứng 312.390 nghìn đồng là do công ty tăng tỷ trọng sản xuất sản phẩm quân phục cán bộ GBD len am và quân phcụ đại lễ ; giảm tỷ trọng sản xuất sản phẩm quân phục cán bộ mùa hè. Do thay đổi giá thành đơn vị đã làm cho mức hạ hạ thêm 1.000.000 nghìn đồng tương ứng 1, 4287%. Điều này chứng tỏ doanh nghiệp đã sử dụng hợp lý lao động, tiết kiệm chi phí sản xuất trong giá thaànhsản phẩm. Đây là ưu điểm lớn nhất của công ty thể hiện chất lượng tốt trong quaảnlý kinh doanh. Nhưng việc thực hiện kế hoạch giá thành đơn vị cao hơn kế hoạch. Công ty cần đi sâu nghiên cứư xem xét cá khoản mục giá thành của sản phẩm quân phục cán bộ hè , nguyên nhân tại sao không đạt kế hoạch? Các chỉ tiêu đánh giá khả năng cạnh tranh sản phẩm công ty 20 Toàn bộ sản phẩm hàng hoá của doanh nghiệp bao gồm sản phẩm so sánh được và sản phẩm không so sánh dược, Đối với toàn bộ sảp phẩm ta chỉ có thể tiến hành so sánh giữa tổng giá thành thực tế với tổng giá thành kế hoạch nhằm đánh giá khái quát tình hình thực hiện chỉ tiêu giá thành. Qua đó thấy được ưu, nhược đ._.