Phân tích thống kê hoạt động xuất khẩu ở Công ty TNHH Đại Hưng Thịnh giai đoạn1998 - 2007

phát triển giao lưu kinh tế văn hoá giữa các nước, giữa các dân tộc trên thế giới. Hàng thủ công mỹ nghệ hàng năm vẫn đem lại cho quốc gia một lượng ngoại tệ không nhỏ. Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ không chỉ mang lại lợi ích kinh tế thiết thực cho các doanh nghiệp, các quốc gia mà còn có ý nghĩa chính trị, xã hội to lớn như bảo tồn và phát triển văn hoá dân tộc, giải quyết vấn đề dư thừa lao động, tăng thu nhập cho người dân, góp phần xoá đói giảm nghèo, đẩy lùi tệ nạn xã hội. Xuất phát từ thực trạng, vai trò quan trọng của hoạt động xuất khẩu trong thời gian thực tập tại công ty TNHH Đại Hưng Thịnh, được tiếp xúc với thực tế công việc tại đây em chọn đề tài: “Phân tích thống kê hoạt động xuất khẩu ở công ty TNHH Đại Hưng Thịnh giai đoạn1998 – 2007” Kết cấu chuyên đề thực tập gồm 3 phần : Chương I : Một số vấn đề lý luận cơ bản về hoạt động xuất khẩu Chương II : Các phương pháp thống kê được vận dụng để nghiên cứu hoạt động xuất khẩu tại công ty TNHH Đại Hưng Thịnh. Chương III : Vận dụng các phương pháp thống kê để phân tích hoạt động xuất khẩu ở công ty TNHH Đại Hưng Thịnh giai đoạn 1998 – 2007 và dự đoán cho giai đoạn 2008 - 2010 Em xin chân thành cảm ơn các anh chị phòng kinh doanh xuất nhập khẩu Công ty TNHH Đại Hưng Thịnh tạo điều kiện cho em về nguồn số liệu cũng như những tiếp xúc thực tế tại công ty. Em xin chân thành cảm ơn Th.s. Phạm Mai Anh đã tận tình hướng dẫn để em hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp của mình. Hà Nội ngày ... Sinh viên thực hiện. Nguyễn Lương Sơn Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU Hoạt động xuất khẩu trong nền kinh tế quốc dân 1.1.1 Hoạt động xuất khẩu Hoạt động xuất khẩu là quá trình trao đổi hàng hoá, dịch vụ giữa các quốc gia lấy ngoại tệ làm phương tiện thanh toán. Nó là một hình thức của các mối quan hệ xã hội phản ánh sự phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế giữa các quốc gia. Hoạt động xuất khẩu là hoạt động kinh doanh buôn bán trên phạm vi quốc tế xét theo điều kiện không gian và thời gian. Nó là một hệ thống các quan hệ mua bán trong một nền thương mại có tổ chức cả bên trong và bên ngoài đất nước nhằm thu được ngoại tệ, những lợi ích kinh tế xã hội, thúc đẩy hoạt động sản xuất hàng hoá trong nước phát triển, góp phần chuyển đổi cơ cấu kinh tế và từng bước nâng cao đời sống nhân dân. Các mối quan hệ này xuất hiện khi có sự phân công lao động quốc tế và chuyên môn hoá sản xuất. Chuyên môn hoá thúc đẩy nhu cầu mậu dịch và ngược lại một quốc gia sẽ không tiến hành chuyên môn hoá sản xuất nếu không chịu ảnh hưởng bởi các hoạt động trao đổi hàng hoá giữa các quốc gia, hoạt động trao đổi hàng hoá này lại có ảnh hưởng đến nhu cầu tiêu dùng hàng hoá, dịch vụ của mỗi cá nhân hay quốc gia. Khi chưa diễn ra hoạt động trao đổi hàng hoá và dịch vụ thì cá nhân cũng như tổ chức phải tự thoả mãn lấy nhu cầu của mình nên nhu cầu bị bó hẹp, không kích thích hoạt động sản xuất hàng hoá phát triển, làm cho nền kinh tế trong nước chậm phát triển. Cùng với sự tiến bộ của khoa học công nghệ và tác động của các quy luật kinh tế khách quan, phạm vi chuyên môn hoá và phân công lao động xã hội ngày càng mở rộng và sự ràng buộc giữa các quốc gia ngày càng lớn, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu phát triển. Chuyên môn hoá quốc tế là biểu hiện sinh động của quy luật lợi thế so sánh. Quy luật này nhấn mạnh sự khác nhau về chi phí sản xuất, qua đó là chìa khoá của các phương thức thương mại. Quy luật này cũng khẳng định nếu mỗi nước chuyên môn hoá vào các sản phẩm mà nước đó có lợi thế tương đối hay hiệu quả sản xuất so sánh cao nhất thì thương mại có lợi cho cả hai bên. Sự khác nhau về điều kiện sản xuất cũng giải thích phần nào sự buôn bán giữa các nước, nên sẽ có lợi khi mỗi nước chuyên môn hóa sản xuất những mặt hàng thích hợp cho xuất khẩu. Chuyên môn hoá quy mô lớn làm cho chi phí sản xuất giảm, tăng cương hiệu quả tuyệt đối ở cả hai nước là giống nhau, buôn bán có thể diễn ra do sự khác nhau về nhu cầu. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng đó và hoạt động xuất khẩu là một trong những vấn đề quan trọng hàng đầu. Do vậy Đảng và Nhà nước ta đã có chủ trương mở rộng và phát triển kinh tế đối ngoại, tập trung ở lĩnh vực vật tư và thương mại hàng hoá dich vụ đối với nước ngoài. Đó là chủ trương hoàn toàn phù hợp với thời đại và xu hướng phát triển của thời đại trong những năm gần đây. 1.1.2 Vai trò của hoạt động xuất khẩu Hoạt động xuất khẩu thể hiện nhu cầu về hàng hoá của quốc gia đối với quốc gia khác và nó chỉ ra những lĩnh vực, sản phẩm có thể chuyên môn hoá được, những công nghệ và tư liệu sản xuất ở trong nước còn thiếu để sản xuất những sản phẩm xuất khẩu đạt được chất lượng quốc tế. Vì thế nó đóng vai trò quan trọng đối với tất cả các quốc gia trên thế giới nhằm mục tiêu phát triển đất nước mở rộng quan hệ đối ngoại. Cụ thể: - Xuất khẩu là cơ sở để mở rộng và thúc đẩy các quan hệ trong nước quốc tế Xuất khẩu vừa mở rộng các quan hệ kinh tế đối ngoại vừa làm cho nền kinh tế trong nước gắn chặt với phân công lao động quốc tế. Thông thường hoạt động xuất khẩu ra đời sớm hơn các hoạt động kinh tế đối ngoại nên nó thúc đẩy các quan hệ này phát triển. Như xuất khẩu và sản xuất khẩu thúc đẩy quan hệ tín dụng, đầu tư, vận tải quốc tế… phát triển. Đến lượt mình, các quan hệ kinh tế đối ngoại tạo tiền đề mở rộng xuất khẩu. - Xuất khẩu tạo nguồn vốn chủ yếu cho nhập khẩu Quá trình công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước, ổn định nền kinh tế đòi hỏi phải có một lượng vốn tương đối lớn để nhập khẩu máy móc, trang thiết bị, kỹ thuật, vật tư, công nghệ tiên tiến…Nguồn vốn dùng cho nhập khẩu này hình thành từ các hoạt động: vay nợ, viện trợ; liên doanh, đầu tư từ nước ngoài; thuế, xuất khẩu; từ các hoạt động du lịch, dịch vụ. Trong các nguồn trên, chỉ có xuất khẩu là nguồn chính cho nhập khẩu và quyết định đến quy mô, tốc độ của hoạt động nhập khẩu. - Xuất khẩu góp phần tạo việc làm và cải thiện đời sống cho nhân dân Hoạt động xuất khẩu phát triển tạo điều kiện mở rộng sản xuất, thu hút nguồn lao động dư thừa trong xã hội, tạo ra nguồn vốn để nhập khẩu vật phẩm tiêu dùng phục vụ cho đời sống của nhân dân. - Xuất khẩu góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế sang nền kinh tế hướng ngoại 1.1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu Hoạt động xuất khẩu đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, do đó khi tiến hành hoạt động này cần phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, nghiên cứu rõ ràng và chính xác các yếu tố ảnh hưởng đến nó. Hoạt động xuất khẩu diễn ra chịu nhiều ảnh hưởng của các yếu tố khác nhau. Yếu tố doanh nghiệp Hoạt động xuất khẩu diễn ra khi có sự tham gia của các chủ thể khác nhau. Ở mỗi quốc gia đều có bộ luật riêng, trình độ luật pháp, hành pháp, tư pháp phụ thuộc vào trình độ phát triển kinh tế ở các quốc gia đó. Các yếu tố pháp luật này không chỉ phối hợp tất cả các hoạt động kinh doanh quốc tế Như vậy, để có thể tham gia vào hoạt động thương mại quốc tế thì trước hết doanh nghiệp phải hiểu rõ môi trường luật pháp ở chính quốc gia đó và quốc gia của đối tác cùng các thông lệ quốc tế hiện hành vì chính các yếu tố đó có thể tạo điều kiện cho doanh nghiệp mở rộng thị trường, tạo ra những cơ hội mới cho doanh nghiệp để tăng doanh số bán hàng, tăng lợi nhuận kinh doanh, khai thác được các cơ hội trong kinh doanh, mở rộng hoạt động kinh doanh trên thị trường thế giới. Yếu tố chính trị: Chính trị là tổng thế các quan điểm, các phương pháp hoạt động thực tế nhất định của Đảng, Nhà nước, giai cấp. Nó bao gồm cả yếu tố khách quan và yếu tố chủ quan. Vì vậy, chính trị cũng có thể ảnh hưởng tới quá trình quốc tế hóa các hoạt động kinh doanh phát triển theo hướng nhất định. Việc rỡ bỏ các hàng rào thuế quan và phi thuế quan thiết lập các quan hệ là sự tác động mang tính tích cực, làm tăng cường sự liên kết các thị trường và thúc đẩy sự tăng trưởng của hoạt động xuất khẩu. Chính sách của Chính phủ đặt ra để bảo vệ các doanh nghiệp trong nước và thị trường nội địa khỏi sự cạnh tranh của nước ngoài với các chính sách kinh tế có lợi cho doanh nghiệp trong nước như hàng rào thuế quan. Ngược lại, sự không ổn định về chính trị sẽ làm chậm tốc độ tăng trưởng kinh tế và bóp nghẹt các mối giao lưu về công nghệ. Nhiều nơi trên thế giới hiện nay có sự bất ổn về chính trị và cuộc chiến sắc tộc diễn ra mạnh mẽ, ở đó sự an toàn trong kinh doanh là không có hoặc không cao. Điều này đã, đang và sẽ buộc các doanh nghiệp phải tạm ngừng hoạt động kinh doanh trên thị trường và phân bổ lại nguồn lực sang thị trường khác có độ an toàn cao hơn. Các yếu tố chính trị có ảnh hưởng đến việc mở rộng phạm vi tiêu thụ sản phẩm và mở ra các cơ hội kinh doanh mới cho các doanh nghiệp. Đồng thời chính các yếu tố đó lại có thể là rào cản giới hạn sự tự do trên thị trường thế giới của các doanh nghiệp. Yếu tố kinh tế Các yếu tố này bao gồm: chính sách tài chính, chính sách tiền tệ, yếu tố lạm phát, thuế quan. Các yếu tố trên có tác động đến xuất khẩu ở cả tầm vi mô và vĩ mô trong đó điển hình là nhân tố thuế quan. Thuế quan xuất khẩu là thuế quan được đánh vào mỗi đơn vị hàng hóa sản xuất, nó làm cho giá cả quốc tế của hàng hóa bị đánh thuế vượt quá giá cả trong nước. Vì vậy thuế quan đã ảnh hưởng đến hạn ngạch xuất khẩu hàng hóa. Thuế quan là một loại công cụ quản lý kinh tế lâu đời nhất của Nhà nước, nó đem lại nguồn thu ngân sách chính cho Nhà nước. Nhưng thuế quan xuất khẩu gây nên sự khó khăn trong cạnh tranh cho các doanh nghiệp trong nước. Thuế quan xuất khẩu còn gây ra xu hướng làm hạ thấp tương đối giá cả trong nước hoặc làm thay đổi một cách bất lợi cho các loại hàng hóa này. Vì vậy, Nhà nước nên có một chính sách thuế xuất khẩu hợp lý đối với từng mặt hàng, tạo điện thúc đẩy xuất khẩu phát triển. Hoạt động xuất khẩu trong các doanh nghiệp 1.2.1 Các phương thức chủ yếu trong hoạt động kinh doanh xuất khẩu 1.2.1.1 Giao dịch thông thường: Là giao dịch mà người mua và người bán thoả thuận, bàn bạc trực tiếp với nhau hoặc thông qua thư từ, điện thoại,… về hàng hoá, mẫu mã sản phẩm, số lượng, giá cả, điều kiện giao dịch, phương thức thanh toán. 1.2.1.2 Giao dịch qua trung gian: Là giao dịch mà mọi việc thiết lập quan hệ giữa người mua và người bán cũng như việc qui định các điều kiện mua bán đều phải thông qua người thứ ba (người trung gian). Hình thức giao dịch trung gian này hiện nay là rất phổ biến, nó chiếm khoảng trên 50 % kim ngạch buôn bán quốc tế. Trên thế giới có 3 loại trung gian phổ biến đó là: môi giới, đại lý và hợp đồng đại lý. 1.2.1.3 Giao dịch tại hội chợ triển lãm: Hội chợ là thị trường hoạt động định kỳ được tổ chức trong một thời gian nhất định tại một địa điểm cụ thể, tại đó người bán đem trưng bày sản phẩm của mình và tiếp xúc với người mua để ký kết các hợp đồng mua bán. 1.2.1.4 Buôn bán đối lưu:Là một phương thức giao dịch trong đó xuất khẩu kết hợp chặt chẽ với nhập khẩu, người bán đồng thời là người mua, lượng hàng hoá trao đổi với nhau có giá trị tương đương. 1.2.1.5 Đấu thầu và đấu giá quốc tế: Đấu thầu quốc tế là phương thức giao dịch đặc biệt trong đó người mua công bố trước điều kiện giao hàng để người bán xem xét và báo giá mình muốn mua. Sau đó người mua chọn mua của người bán mà đáp ứng được yêu cầu của mình. Đấu giá quốc tế là phương thức mua bán đặc biệt được tổ chức công khai ở một nơi nhất định, tại đó sau khi xem trước hàng hoá sẽ được bán cho người trả giá cao nhất. 1.2.1.6 Giao dịch bằng thương mại điện tử: Thương mại điện tử là việc sử dụng các phương pháp điện tử làm thương mại, nói cách khác đó là việc trao đổi thông tin thương mại thông qua các phương tiện thông tin điện tử. 1.2.1.7 Giao dịch tại sở giao dịch hàng hoá: Sở giao dịch hàng hoá là một thị trường đặc biệt mà ở đó thông qua những người môi giới do sở giao dịch chỉ định người ta mua các loại hàng hoá có khối lượng lớn, có tính chất đồng loạt, các sản phẩm có thể thay thế được cho nhau. Tại sở giao dịch diễn ra 3 loại giao dịch: giao dịch giao ngay, giao dịch kỳ hạn và nghiệp vụ tự bảo hiểm. 1.2.2 Các bước chuẩn bị để tiến hành giao dịch kí kết hợp đồng Xuất khẩu là một hoạt động kinh doanh đối ngoại ở phạm vi quốc tế. Nó không phải là hành vi mua bán riêng lẻ mà là cả một hệ thống quan hệ mua bán trong nền thương mại có tổ chức, nhằm thúc đẩy sản xuất hàng hoá phát triển. Mục đích là tối đa ổn định lợi nhuận của doanh nghiệp thông qua mở rộng thị trưòng tiêu thụ, bù đắp các chi phí đầu tư. Nhờ phát triển hoạt động xuất khẩu ra thị trường quốc tế mà các doanh nghiệp có thể tận dụng tối đa các năng lực sản xuất đã đầu tư, tăng hiệu quả kinh doanh nhờ số lượng sản phẩm bán ra trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên hoạt động kinh doanh đối ngoại có những nét riêng phức tạp hơn hoạt động đối nội. Do đó trước khi vào giao dịch doanh nghiệp phải chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng từng khâu, từng bước để có thể tranh thủ nắm bắt lợi thế đảm bảo hiệu quả cao nhất, phục vụ kịp thời sản xuất và tiêu dùng trong nước. Các bước để tổ chức thực hiện hoạt động xuất khẩu bao gồm 1.2.2.1 Nghiên cứu tiếp cận thị trường nước ngoài - Nghiên cứu thị trường và các nhân tố ảnh hưởng Nghiên cứu thị trường là quá trình tìm hiểu, xem xét một cách có hệ thống cùng với sự phân tích thông tin cần thiết để giải quyết các vấn đề maketting. Nó giúp các nhà kinh doanh nắm bắt được các quy luật vận động thị trường để kịp thời đưa ra các quyết định thích hợp nhằm đạt hiệu quả kinh tế cao nhất. Vì vậy nghiên cứu thị trường có ý nghĩa rất quan trọng trong việc phát triển và nâng cao hiệu quả các quan hệ kinh tế, đặc biệt là trong hoạt động xuất khẩu của mỗi doanh nghiệp, mỗi quốc gia. Khi nghiên cứu thị trường nước ngoài, ngoài các yếu tố chính trị, luật pháp, cơ sở hạ tầng, văn hoá,… doanh nghiệp còn phải biết nên xuất khẩu mặt hàng nào, dung lượng hàng hoá đó là bao nhiêu…Để làm tốt công tác đó, đòi hỏi doanh nghiệp phải nắm bắt, lọc bỏ những thông tin không cần thiết, đồng thời phải có một kế hoạch hợp lí: + Nghiên cứu các mặt hàng xuất khẩu Để nhận biết mặt hàng xuất khẩu, phải dựa vào nhu cầu sản xuất và tiêu dùng. Từ đó cần tìm hiểu giá trị thương phẩm hàng hoá, tình hình sản xuất mặt hàng, chu kỳ sống mà sản phẩm dang trải qua, tỉ xuất ngoại tệ của mặt hàng kinh doanh. Tìm hiểu tình hình sản xuất mặt hàng để giải đáp vấn đề như đặc điểm của hàng trước nhu cầu của thị trường, khả năng và các nguồn cung cấp chủ yếu của các công ty cạnh tranh.Từ đó xác định được khả năng cạnh tranh của mình ở thị trường và nắm được các nhân tố ảnh hưởng tới giá cả. Chu kỳ sống của sản phẩm bao gồm 4 giai đoạn. Phân tích xem sản phẩm của mình đang ở giai đoạn nào của chu kỳ sống của sản phẩm là hêt sức quan trọng. Ví dụ: nếu sản phẩm của doanh nghiệp đang ở giai đoạn 2, giai đoạn phát triển của sản phẩm thì doanh nghiệp nên tăng số lượng hàng hoá của mình trên thị trường để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng và tăng lợi nhuận của mình. Còn nếu sản phẩm đang ở giai đoạn 4, giai đoạn suy thoái của sản phẩm thì doanh nghiệp cần có quyết định rút lui khỏi thị trường nếu doanh nghiệp không muốn rơi vào tinh trạng phá sản. Tỷ suất ngoại tệ hàng xuất khẩu là số tiền Việt Nam phải chi ra để thu được một đơn vị ngoại tệ. Trên cơ sở so sánh tỷ suất này với tỷ giá hối đoái hiện hành, với mức doanh lợi thu được từ thị trường trong nươc để quyết định có thu được hàng hoá hay không? Nếu tỷ suất này thấp hơn tỷ giá hối đoái thì xuất khẩu có hiệu quả và ngược lại. Việc nghiên cứu nhận biết hàng hoá mà thị trường có nhu cầu là bước quan trọng, nó thể hiện tư tưởng chỉ bán cái mà thị trường đang cần chứ không phải là bán cái mà doanh nghiệp đang có. + Nghiên cứu về dung lượng thị trường hàng xuất khẩu Dung lượng thị trường là khối lượng hàng hoá mà thị trường có thể tiêu thụ hoặc giao dịch trong một thời gian nhất định (tháng, năm). Dung lượng ảnh hưởng đến khối lượng hàng có thể tiêu thụ ở thị trường. Dung lượng không cố định mà thay đổi tuỳ theo tình hình của thị trường. Nghiên cứu về dung lượng của thị trường , đòi hỏi doanh nghiệp phải xác định được nhu cầu thực của thị trường, phải nắm bắt được các đối thủ cạnh tranhvà các nhân tố ảnh hưởng đến dung lượng thị trường hang xuất khẩu. điều đó có ý nghĩa rất quan trọng trong hoạt động kinh doanh xuất khẩu của hàng hoá trên thị trường, giúp các nhà kinh doanh cân nhắc các đề nghị, ra quyết định kịp thời, nhanh chóng chớp được thời cơ, đạt hiêu quả kinh doanh cao. +Nghiên cứu các hinh thức và biên pháp tiêu thụ hàng để biết các điều kiện về chính trị, thương mại của nước đó Như các mối quan hệ và các điều kiện của hiệp định cấp Chính phủ của nước đó với các nước khác, hệ thống giấy phép hạn ngạch, biểu thuế quan hàng xuất khẩu, việc tham gia của nước đó vào các khối chính trị … Sau khi nghiên cứu, phân tích, các doanh nghiệp phải đánh giá được đặc điểm và các biện pháp kinh doanh của thị trường . Từ đó đưa ra được những kế hoạch cần làm để thâm nhập vào thị trường, tìm chỗ đứng ban đầu hay củng cố phát triển mối quan hệ đã có. +Nghiên cứu các điều kiện vận tải Cước phí vận tải và các phương tiện vận tải góp phần quan trọng vào khả năng cạnh tranh. Do đó các doanh nghiệp phải tìm phương án vận tải tối ưu nhất cho mình. - Nghiên cứu đối thủ cạnh tranh Trên thị trường thế giới người bán hàng từ nhiều nguồn, nhiều nước khác nhau, cách sản xuất và chi phí sản xuất cũng khác nhau. Do đó việc cạnh tranh diễn ra liên tục, từng nơi, từng lúc rất đa dạng và phức tạp. Có rất nhiều cách cạnh tranh, điển hình và phổ biến nhất là dùng giá cả. Có khi người bán hàng bán với lãi suất rất thấp, có khi chỉ cần hoà vốn lúc đầu để chiếm lĩnh được thị trường, gây được tín nhiệm, từ đó tăng giá dần. Có trường hợp người bán chịu thua lỗ ban đầu khi mới vào thị trường, khi đã quen khách hàng và thị trường mới tăng giá để bù lỗ và thu lãi. Hiện nay các đối tượng cạnh tranh thường dùng các chiến lược cạnh tranh sau đây: + Chiến lược cạnh tranh bằng giá cả: bán hàng với giá rẻ, có khi chịu lỗ ban đầu để bán hàng, giữ chân ở thị trường. + Chiến lược cạnh tranh bằng hàng hoá chất lượng tốt, phù hợp với thị hiếu của khách hàng. Có thể phối hợp bán hàng chất lượng tốt giá rẻ. + Chiến lược công nghệ mới: dùng công nghệ mới để cải tiến chất lượng hàng để tăng cạnh tranh. + Chiến lược dịch vụ trước, trong và sau bán hàng. + Chiến lược giữ quan hệ hướng tới khách hàng. Xem xét đối tượng cạnh tranh thực hiện chiến lược nào, thực lực của đối thủ cạnh tranh như thế nào? Từ đó mà doanh nghiệp biết được thực lực cạnh tranh của họ để có thái độ và chiến lược phù hợp. Nghiên cứu về giá cả hàng hoá trên thị trường thế giới Giá cả hàng hóa trên thị trường thế giới phản ánh quan hệ cung cầu hàng hoá đó trên thị trường thế giới, xác định đúng giá cả hàng hoá trong kinh doanh xuất khẩu có ý nghĩa to lớn đối với hiệu quả kinh doanh xuất khẩu. Nghiên cứu giá cả hàng hoá trên thị trường thế giới là một công việc quan trọng đối với bất cứ một đơn vị kinh doanh nào. Để đạt được hiệu quả cao trên thương trường quốc tế đòi hỏi các nhà kinh doanh luôn theo dõi, nghiên cứu sự biến động của giá cả, đồng thời phải có các biện pháp tính toán, xác định một cách chính xác. Trên thị trường thế giới có các loại giá cả sau: giá tham khảo, giá yết bảng ở sở giao dịch quốc tế, giá bán đấu giá đấu thầu, giá ở các bản chào hàng. Xem xét các loại giá trên để nắm được mức giá tối thiểu và tối đa, xu hướng biến động, dự báo được tình hình để có biện pháp xử lý hiệu quả nhất khi kí kết hợp đồng. Xu hướng biến động các loại giá cả trên thị trường thế giới là rất phức tạp. Do đó việc nắm bắt tình hình xu hướng biến động giá cả là hết sức khó khăn đòi hỏi phải có thông tin chính xác, kịp thời. Giá ảnh hưởng đến sức tiêu thụ, kinh doanh và lợi nhuận. Nó đánh giá hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp và của một số quốc gia. Đánh giá đúng đắn bảo đảm cho nhà xuất khẩu thắng lợi trong kinh doanh, tránh được sự rủi ro và thua lỗ. Lựa chọn khách hàng Chọn khách hàng là chọn đối tác giao dịch thương nhân để thiết lập quan hệ kinh doanh, an toàn và có lãi. Trước khi lựa chọn ta cần tiến hành điều tra toàn diện như tình hình tài chính, kinh tế, mặt hàng, thái độ kinh doanh với chính sách của nước đó, quan điểm khách hàng đó đối với nước ta. Nội dung điều tra tìm hiểu bao gồm: + Khả năng tài chính, thanh toán: vốn, nợ, tình hình kinh doanh lỗ lãi. + Quan điểm kinh doanh của bạn hàng nói chung và riêng với ta. + Phong thái kinh doanh, mức độ tín nhiệm, đạo đức kinh doanh. Khi lựa chọn quốc gia làm đối tượng xuất khẩu hàng hoá, ta phải xem xét: + Tình hình sản xuất, tiêu thụ sản phẩm của nước đó. + Nhu cầu nhập khẩu mặt hàng thuộc đối tượng nghiên cứu. + Tình hình dự trữ ngoại tệ, phương hướng nhập khẩu để biết khả năng nhập khẩu và dự kiến của đối thủ cạnh tranh. Như vậy việc lựa chọn đối tác giao dịch phải có căn cứ khoa học là điều kiện quan trọng quyết định trong hoạt động mua bán quốc. 2.1.2 Lập phương án kinh doanh Sau khi đã nghiên cứu xong mặt hàng mà thị trường có nhu cầu, lựa chọn được đối tác kinh doanh và giá cả của hàng hoá xuất khẩu, đơn vị kinh doanh cần phải thiết lập phương án kinh doanh để qua đó doanh nghiệp sẽ dễ dàng tiến hành các bước kinh doanh. Tức là doanh nghiệp cần: +Đánh giá khái quát về tình hình thị trường, đối tác xuất khẩu để từ đó rút ra những nét tổng quát về tình hình hoạt động kinh doanh. +Lựa chọn mặt hàng, thời cơ, điều kiện và phương thức kinh doanh. +Đề ra các mục tiêu và biện pháp thực hiện mục tiêu. +Sơ bộ đánh giá hiệu quả kinh tế của việc kinh doanh qua các chỉ tiêu: tỷ suất ngoại tệ, thời gian hoàn vốn, tỷ suất lợi nhuận, tỷ suất doanh lợi, điểm hoàn vốn. 2.1.3 Tổ chức thu mua tạo nguồn cho xuất khẩu Là toàn bộ các hoạt động sản xuất kinh doanh, nghiên cứu thị trường, ký kết hợp đồng thực hiện vận chuyển, bảo quản, sơ chế, thu mua tạo nguồn cho xuất khẩu và hệ thống nghiệp vụ trong kinh doanh mua bán, trao đổi hàng hoá nhằm tạo nguồn hàng cho xuất khẩu. 2.1.4 Đàm phán trong ký kết hợp đồng cho xuất khẩu Nội dung tiếp theo cho hoạt động xuất khẩu hàng hoá là tiến hành giao dịch, đàm phán để đi đến những thoả thuận chung trong thương mại quốc tế. Đàm phán trong hoạt động xuất khẩu là việc trao đổi, bàn bạc giữa các đối tác xuất khẩu đưa ra những điều khoản cụ thể trong hợp đồng để đi đến ký kết các hợp đồng. Đàm phán trao đổi thư từ, điện tín Đây là hình thức đàm phán giao dịch thuận tiện, đỡ tốn kém nhất do chủ động được về thời gian có điều kiện để suy xét tinh toán, tham khảo nhiều ý kiến để có cơ sở hợp lý cho giải quyết công việc. Khi sử dụng đàm phán qua thư tín phải luôn thận trọng trong cách viết thư và gửi thư. Ưu điểm lớn nhất của phương pháp này là tiết kiệm được chi phí giao dịch nhưng có nhược điểm là không nắm bắt được đầy đủ thông tin về đối tác, lâu và kéo dài dễ để mất thời cơ kinh doanh. Đàm phán giao dịch bằng điện thoại Trong giao dịch quốc tế, điện thoại đường dài khá phổ biến, việc đàm thoại được tiến hành rất nhanh chóng và thuận lợi cho các nhà kinh doanh, nhưng tốn kém nhiều so với thư từ. Đây là hình thức giao dịch miệng, không thể làm chứng cứ pháp luật như văn bản, thư từ. Do đó chỉ dùng điện thoại khi việc khẩn trương, có yếu tố thời hạn, lỡ thời cơ. Sau khi giao dịch bằng điện thoại phải có văn bản xác nhận nội dung đã trao đổi và những ý kiến đã thoả thuận giữa các bên. Văn bản này có ý nghĩa pháp lý. Đàm phán giao dịch bằng gặp mặt trực tiếp Là hình thức giao dịch đối diện nhau trên một bàn đàm phán. Việc gặp gỡ trực tiếp trong đàm phán là rất quan trọng, nó cho phép hai bên cùng trao đổi, thoả thuận những vấn đề chi tiết trong hợp đồng, từ đó dễ tạo điều kiện kết thúc đàm phán để ký kết hợp đồng. Với hình thức đàm phán này nhà kinh doanh vừa có thể trình bày cặn kẽ lại hiểu được tâm lý đối tác. Qua đó nhà kinh doanh có thể tuỳ cơ ứng biến. Song hình thức đàm phán này đòi hỏi năng lực đàm phán giỏi và tốn kém, mất thời gian và cần một địa bàn tốt. Các bước tiến hành đàm phán gồm: chào hàng (lời đề nghị ký hợp đồng), hoàn giá (mặc cả), chấp nhận, xác nhận. 2.1.5 Thực hiện hợp đồng xuất khẩu Khi hợp đồng mua bán được ký kết xong, nghĩa vụ và quyền lợi của các bên tham gia ký hợp đồng đã được xác định, các bên cần thục hiện nghĩa vụ của mình ghi trong bản hợp đồng; cần xác định rõ trách nhiệm, nội dung và trình tự công việc phải làm. Phải yêu cầu đối phương theo hợp đồng phát sinh trong quá trình thực hiện, các bên phải kịp thời trao đổi để có hướng giải quyết cụ thể. Để thực hiện hợp đồng xuất khẩu bên xuất khẩu cần phải tiến hành thực hiện các công việc sau: kiểm tra L/C do bên mua mở, xin giấy phép xuất khẩu, chuẩn bị hàng hoá xuất khẩu, uỷ thác thuê tàu, kiểm nghiệm hàng hoá, làm thủ tục hải quan, giao hàng lên tàu, chủ hàng phải nộp bản đăng ký hàng chuyên trở và xuất trình bản này cho người vận chuyển, theo dõi lịch trình để đưa hàng lên tàu được sự giám sát của hải quan và lấy vận đơn đường biển, mua bảo hiểm hàng hoá, làm thủ tục thanh toán, giải quyết khiếu nại nếu có. 2.2 Các hình thức xuất khẩu thông dụng của doanh nghiệp xuất nhập khẩu 2.2.1 Xuất khẩu trực tiếp Là xuất khẩu hàng hóa do chính doanh nghiệp sản xuất hoặc đặt mua của doanh nghiệp sản xuất trong nước, sau đó xuất khẩu những sản phẩm này với danh nghĩa là hàng hoá của đơn vị mình. Các bước để tiến hành một hợp đồng xuất khẩu trực tiếp: ký kết nội địa sau đó mua hàng và trả tiền cho các đơn vị sản xuất trong nước; ký hợp đồng ngoại sau đó tiến hành giao hàng và thanh toán tiền. Theo hình thức xuất khẩu này thì doanh nghiệp sẽ chịu bất lợi về chi phí vận chuyển, thuế xuất nhập khẩu và chi phí để duy trì cửa hàng, văn phòng đại diện ở nước ngoài. Nhưng ưu điểm là giúp doanh nghiệp kiểm soát và nắm được hoạt động kinh doanh và có cơ may để đứng chân vững chắc ở thị trường nước ngoài. 2.2.2 Xuất khẩu gián tiếp Là hình thức bán hàng hoá qua một số trung gian nước ngoài để họ bán lại cho người tiêu dùng. Nó có ưu điểm là ít gặp nguy hiểm khi doanh nghiệp không nắm vững được thị trường nước ngoài và có thể sử dụng tìêm lực của người trung gian, nhưng nhược điểm là mức lợi nhuận không cao. 2.2.3 Cấp giấy phép chuyển nhượng quyền Là một hợp đồng cho phép người được cấp giấy phép sử dụng bản quyền theo các điều kiện thoả thuận để lấy lệ phí. Hình thức xuất khẩu này có chi phí đầu tư không cao nhưng dễ tạo ra các đối thủ cạnh tranh với doanh nghiệp về lâu dài. 2.2.4 Liên doanh Là hình thức được nhiều doanh nghiệp ưa thích thông qua hai hay nhiều nhà đầu tư cùng sở hữu một xí nghiệp. Theo phương thức này, đơn vị “chân hàng” cùng bỏ vốn kinh doanh chung với đơn vị ngoại thương với điều kiện lãi cùng hưởng lỗ cùng chịu. Liên doanh giúp nhà đầu tư hiểu rõ thị trường, tận dụng tri thức của đối tác tại địa phương về điều kiện bán hàng, cạnh tranh tại nước chủ nhà và san sẻ chi phí đầu tư. 2.2.5 Buôn bán đối lưu Là hình thức giao dịch trong đó hoạt động xuất khẩu kết hợp với hoạt động nhập khẩu và người bán cũng đồng thời là người mua, lượng hàng hoá trao đổi có giá trị tương đương nhau. Có các hình thức mua bán đối lưu sau: +Hình thức hàng đổi hàng: là hình thức giao dịch mà hai bên trực tiếp trao đổi hàng hoá, dịch vụ có giá trị tương đương, không dùng tiền làm giá trị trung gian. +Trao đổi bù trừ: Là hình thức xuất khẩu liên kết với nhập khẩu ngay trong hợp đồng, có thể từ trước hoặc bù trừ song song. +Nghiệp vụ đối lưu: Là hình thức một bên giao thiết bị cho bên kia rồi mua lại thành phẩm hay bán thành phẩm. Các yêu cầu đòi hỏi khi thực hiện hình thức này: hai bên cùng cân bằng về mặt hàng, về tổng giá trị hàng hóa trao đổi, về giá cả, cùng thoả thuận về điều kiện giao hàng. Hình thức này có ưu điểm là có thể thực hiện được khi các bên thiếu thị trường tiêu thụ sản phẩm, thiếu ngoại hối, đồng thời nó tránh được những rủi ro do biến động của thị trường ngoại hối gây ra. 2.2.7 Xuất khẩu theo nghị định thư Là hoạt động xuất khẩu hàng hoá (thường là hàng trả nợ) được ký theo nghị định của Chính phủ. Hình thức này đem lại khả năng thanh toán chắc chắn, giá cả hàng hoá dễ chấp nhận, tiết kiệm được chi phí nghiên cứu tìm hiểu thị trường, nhưng xuất khẩu theo hình thức này đem lại lợi nhuận không cao. 2.2.8 Xuất khẩu tại chỗ Là hình thức mà hàng hoá xuất khẩu được bán ngay tại nước xuất khẩu. Doanh nghiệp ngoại thương không phải ra nước ngoài để đàm phán, ký kết hợp đồng mà người mua tự tìm đến doanh nghiệp để mua hàng; doanh nghiệp cũng không phải làm thủ tục hải quan, mua bảo hiểm hàng hoá hay thuê phương tiện vận chuyển. Đây là hình thức xuất khẩu đặc trưng, khác biệt so với các hình thức xuất khẩu khác. Hình thức này càng được vận dụng nhiều theo xu hướng phát triển thế giới. 2.2.9 Tái xuất khẩu Là hình thức xuất khẩu những hàng hoá nhập khẩu nhưng qua chế biến ở nước tái sản xuất ra nước ngoài. Hình thức này có thể diễn ra theo hai cách: +Hàng hoá đi thẳng từ nước xuất khẩu sang nước nhập khẩu. Nước tái xuất khẩu chỉ có vai trò trên giấy tờ như một nước trung gian. +Hàng hoá đưa từ nước xuất khẩu đến nước tái xuất khẩu rồi đi từ nước tái xuất khẩu sang nước nhập khẩu. Ngược lại dòng tiền lại được chuyển từ nước nhập sang nước tái xuất rồi sang nước xuất khẩul. Hoạt động này chỉ diễn ra khi mà các nước bị hạn hẹp về quan hệ thương mại quốc tế do bị cấm vận hoặc thị trường mới chưa có kinh nghiệm cần có người trung gian. 2.2.10 Xuất khẩu gia công uỷ thác Theo hình thức này các doanh nghiệp xuất nhập khẩu đứng ra với vai trò nhập nguyên vật liệu hoặc bán thành phẩm cho đơn vị sản xuất, xí nghiệp gia công. Sau đó khi sản phẩm được hoàn nhận lại và xuất cho bên đối tác. Để hoàn thành một thương vụ xuất khẩu theo hình thức này thì doanh nghiệp cần phải tiến hành theo các bước: +Ký hợp đồng gia công uỷ thác với đơn vị sản xuất trong nước +Ký hợp đồng gia công uỷ thác với đơn vị uỷ thác trong nước +Ký hợp đồng gia công với nước ngoài và nhập nguyên vật liệu +Xuất khẩu lại thành phẩm cho bên nước ngoài +Thanh toán chi phí gia công cho đơn vị sản xuất Hình thức này có ưu điểm là doanh nghiệp không cần bỏ nhiều vốn kinh doanh nhưng có hiệu quả cao, ít rủi ro, thị trường tiên thụ chắc chắn. Nhưng có điểm yếu là khá phức tạp vì đòi hỏi phải tìm được đối tác nước ngoài có nhu cầu CHƯƠNG II: MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP THỐNG ._.