Phân tích hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty Giấy Bãi Bằng

cao trong hoạt động sản xuất kinh doanh và làm tăng thêm sức cạnh tranh của mình. Mặt khác, để mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp đều tìm mọi cách để tăng cường nguồn vốn, và do vậy sự cạnh tranh cả trên thị trường vốn cũng ngày càng trở nên quyết liệt. Xuất phát từ thực tế và những vấn đề bức xúc đã đặt ra trên đây và xuất phát từ những thôi thúc của bản thân cho việc tìm hiểu và làm sáng tỏ vấn đề này, tôi đã chọn đề tài : "Phân tích hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty Giấy Bãi Bằng" làm đề tài cho luận văn tốt nghiệp của mình với hy vọng có thể góp phần nhỏ bé vào việc thảo luận và rút ra một số kiến nghị, phương hướng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn trong Công ty Giấy Bãi Bằng Kết cấu của đề tài nghiên cứu bao gồm: Chương 1: Vốn và hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp trong cơ chế thị trường. Chương 2 : Phân tích thực trạng và hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty Giấy Bãi Bằng . Chương 3: Những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty Giấy Bãi Bằng. Đề tài này được hoàn thành với sự hướng dẫn tận tình của TS Phạm Quang Vinh và các Thầy Cô giáo trong khoa cùng với sự giúp đỡ tạo điều kiện của cán bộ công nhân viên Công ty Giấy Bãi Bằng đặc biệt là phòng tài vụ. Tuy nhiên, trong khuôn khổ của luận văn tốt nghiệp, với thời gian hạn hẹp và nhiều mặt còn hạn chế nên những vấn đề nghiên cứu ở đây không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được sự góp ý, nhận xét của Thầy Cô giáo và bạn bè cùng quan tâm đến đề tài trên. Chương 1 Vốn và hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp trong cơ chế thị trường. 1.1. Vốn và vai trò của vốn đối với các doanh nghiệp. Để tiến hành bất kỳ một quá trình sản xuất kinh doanh nào cũng cần phải có vốn. Trong nền kinh tế, vốn là điều kiện không thể thiếu được để thành lập một doanh nghiệp và tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh. Với tầm quan trọng như vậy, việc nghiên cứu cần phải bắt đầu từ việc làm rõ khái niệm cơ bản vốn là gì và vai trò của vốn đối với doanh nghiệp thể hiện như thế nào. 1.1.1. Khái niệm : Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, vốn được quan niệm là toàn bộ những giá trị ứng ra ban đầu vào các quá trình sản xuất tiếp theo của doanh nghiệp. Khái niệm này không những chỉ ra vốn là một yếu tố đầu vào của sản xuất mà còn đề cập tới sự tham gia của vốn không chỉ bó hẹp trong một quá trình sản xuất riêng biệt, chia cắt mà trong toàn bộ mọi quá trình sản xuất liên tục trong suốt thời gian tồn tại của doanh nghiệp. Như vậy, vốn là yếu tố số một của mọi hoạt động sản suất kinh doanh, nó đòi hỏi các doanh nghiệp phải quản lý và sử dụng có hiệu quả để bảo toàn và phát triển vốn, đảm bảo cho doanh nghiệp ngày càng lớn mạnh. Vì vậy các doanh nghiệp cần thiết phải nhận thức đầy đủ hơn về vốn cũng như những đặc trưng của vốn. Điều đó có ý nghĩa rất lớn đối với các doanh nghiệp vì chỉ khi nào các doanh nghiệp hiểu rõ được tầm quan trọng và giá trị của đồng vốn thì doanh nghiệp mới có thể sử dụng nó một cách có hiệu quả được. Các đặc trưng cơ bản của vốn : - Vốn phải đại diện cho một lượng tài sản nhất định. Có nghĩa là vốn được biểu hiện bằng giá trị của tài sản hữu hình và tài sản vô hình của doanh nghiệp. - Vốn phải vận động sinh lời, đạt được mục tiêu kinh doanh. - Vốn phải được tích tụ và tập trung đến một lượng nhât định mới có thể phát huy tác dụng để đầu tư vào sản xuất kinh doanh. - Vốn có giá trị về mặt thời gian. Điều này rất có ý nghĩa khi bỏ vốn vào đầu tư và tính hiệu quả sử dụng của đồng vốn. - Vốn phải gắn liền với chủ sở hữu nhất định, không thể có đồng vốn vô chủ và không có ai quản lý. - Vốn được quan niệm như một hàng hóa và là một hàng hoá đặc biệt có thể mua bán quyền sử dụng vốn trên thị trường vốn, thị trường tài chính. - Vốn không chỉ biểu hiện bằng tiền của các tài sản hữu hình ( bằng phát minh sáng chế, các bí quyết công nghệ, vị trí kinh doanh, lợi thế trong sản xuất …) 1.1.2. Phân loại vốn: Trong quá trình sản xuất kinh doanh, để quản lý và sử dụng vốn một cách có hiệu quả các doanh nghiệp đều tiến hành phân loại vốn. Tuỳ vào mục đích và loại hình của từng doanh nghiệp mà mỗi doanh nghiệp phân loại vốn theo các tiêu thức khác nhau. 1.1.2.1. Phân loại vốn theo nguồn hình thành 1.1.2.1.1. vốn chủ sở hữu: Vốn chủ sở hữu là số vốn của các chủ sở hữu, các nhà đầu tư góp vốn và doanh nghiệp không phải cam kết thanh toán, do vậy vốn chủ sở hữu không phải là một khoản nợ. * Vốn pháp định: Vốn pháp định là số vốn tối tiểu phải có để thành lập doanh nghiệp do pháp luật quy định đối với từng ngành nghề. Đối với doanh nghiệp Nhà nước, nguồn vốn này do ngân sách nhà nước cấp. * Vốn tự bổ sung: Thực chất nguồn vốn này là số lợi nhuận chưa phân phối ( lợi nhuận lưu giữ ) và các khoản trích hàng năm của doanh nghiệp như các quỹ xí nghiệp (quỹ đầu tư phát triển, quỹ dự phòng tài chính, quỹ phúc lợi …) * Vốn chủ sở hữu khác: Thuộc nguồn này gồm khoản chênh lệch do đánh giá lại tài sản, do chênh lệch tỷ giá ngoại tệ, do được ngân sách cấp kinh phí, do các đơn vị phụ thuộc nộp kinh phí quản lý và vốn chuyên dùng xây dựng cơ bản. 1.1.2.1.2. Vốn huy động của doanh nghiệp. Đối với một doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế thị trường, vốn chủ sở hữu có vai trò rất quan trọng nhưng chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng nguồn vốn. Để đáp ứng nhu cầu vốn cho sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp phải tăng cường huy động các nguồn vốn khác dưới hình thức vay nợ, liên doanh liên kết, phát hành trái phiếu và các hình thức khác. * Vốn vay. Doanh nghiệp có thể vay ngân hàng, các tổ chức tín dụng, các cá nhân, đơn vị kinh tế để tạo lập hoặc tăng thêm nguồn vốn. - Vốn vay ngân hàng và các tổ chức tín dụng rất quan trọng đối với các doanh nghiệp. Nguồn vốn này đáp ứng đúng thời điểm các khoản tín dụng ngắn hạn hoặc dài hạn tuỳ theo nhu cầu của doanh nghiệp trên cơ sở các hợp đồng tín dụng giữa Ngân hàng và Doanh nghiệp, - Vốn vay trên thị trường chứng khoán. Tại những nền kinh tế có thị trường chứng khoán phát triển, vay vốn trên thị trường chứng khoán là một hình thức huy động vốn cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp có thể phát hành trái phiếu, đây là một công cụ tài chính quan trọng dễ sử dụng vào mục đích vay dài hạn đáp ứng nhu cầu vốn sản xuất kinh doanh. Việc phát hành trái phiếu cho phép doanh nghiệp có thể thu hút rộng rãi số tiền nhàn rỗi trong xã hội để mở rộng hoạt động kinh doanh của mình. * Vốn liên doanh liên kết. Doanh nghiệp có thể kinh doanh, liên kết, hợp tác với các doanh nghiệp khác để huy động thực hiện mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh. Đây là một hình thức huy động vốn quan trọng vì hoạt động tham gia góp vốn liên doanh, liên kết gắn liền với việc chuyển giao công nghệ thiết bị giữa các bên tham gia nhằm đổi mới sản phẩm, khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Doanh nghiệp cũng có thể tiếp nhận máy móc, thiết bị nếu hợp đồng liên doanh quy định góp vốn bằng máy móc thiết bị. * Vốn tín dụng thương mại . Tín dụng thương mại là các khoản mua chịu từ người cung cấp hoặc ứng trước của khách hàng mà doanh nghiệp tạm thời chiếm dụng. Tín dụng thương mại luôn gắn với một luồng hàng hoá dịch vụ cụ thể, gắn với một quan hệ thanh toán cụ thể nên nó chịu tác động của cơ chế thanh toán, của chính sách tín dụng khách hàng mà doanh nghiệp được hưởng. Đây là phương thức tài trợ tiện lợi, linh hoạt trong kinh doanh và nó còn tạo khả năng mở rộng các quan hệ hợp tác kinh doanh một cách lâu bền. Tuy nhiên các khoản tín dụng thương mại thường có thời hạn ngắn nhưng nếu doanh nghiệp biết quản lý một cách khoa học nó có thể đáp ứng phần nào nhu cầu vốn lưu động cho doanh nghiệp. * Vốn tín dụng thuê mua . Trong hoạt động kinh doanh, tín dụng thuê mua là một phương thức giúp cho các doanh nghiệp thiếu vốn vẫn có được tài sản cần thiết sử dụng vào hoạt động kinh doanh của mình. Đây là phương thức tài trợ thông qua hợp đồng thuê giữa người thuê và người cho thuê. Người thuê được sử dụng tài sản và phải trả tiền thuê cho người cho thuê theo thời hạn mà hai bên thoả thuận, người cho thuê là người sở hữu tài sản. Tín dụng thuê mua có hai phương thức giao dịch chủ yếu là thuê vận hành và thuê tài chính: * Thuê vận hành: Phương thức thuê vận hành ( thuê hoạt động ) là một hình thức thuê ngắn hạn tài sản. Hình thức thuê này có đặc trưng chủ yếu sau: - Thời hạn thuê thường rất ngắn so với toàn bộ thời gian tồn tại hữu ích của tài sản, điều kiện chấm dứt hợp đồng chỉ cần báo trước trong thời gian ngắn. - Người thuê chỉ phải trả tiền thuê theo thoả thuận, người cho thuê phải chịu mọi chi phí vận hành của tài sản như chi phí bảo trì, bảo hiểm, thuế tài sản, … cùng với mọi rủi ro về hao mòn vô hình của tài sản. Hình thức này hoàn toàn phù hợp đối với những hoạt động có tính chất thời vụ và nó đem lại cho bên thuê thuận lợi là không cần phải phản ánh tài sản loại này vào sổ sách kế toán. * Thuê tài chính: Thuê tài chính là một phương thức tài trợ tín dụng trung hạn và dài hạn theo hợp đồng. Theo phương thức này, người cho thuê thường mua tài sản, thiết bị mà mà người cần thuê và đã thương lượng từ trước các điều kiện mua tài sản từ người cho thuê. Thuê tài chính có hai đặc trưng sau: - Thời hạn thuê tài sản của bên thuê phải chiếm phần lớn hữu ích của tài sản và hiện giá thuần của toàn bộ các khoản tiền thuê phải đủ để bù đắp những chi phí mua tài sản tại thời điểm bắt đầu hợp đồng. - Ngoài khoản tiền thuê tài sản phải trả cho bên thuê, các loại chi phí bảo dưỡng vận hành, phí bảo hiểm, thuế tài sản, cũng như các rủi ro khác đối với tài sản do bên thuê phải chịu cũng tương tự như tài sản Công ty. Trên đây là cách phân loại vốn theo nguồn hình thành, nó là cơ sở để doanh nghiệp lựa chọn nguồn tài trợ phù hợp tuỳ theo loại hình sở hữu, ngành nghề kinh doanh, quy mô trình độ quản lý, trình độ khoa học kỹ thuật cũng như chiến lược phát triển và chiến lược đầu tư của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, đối với việc quản lý vốn ở các doanh nghiệp trọng tâm cần đề cập là hoạt động luân chuyển của vốn, sự ảnh hưởng qua lại của các hình thái khác nhau của tài sản và hiệu quả quay vòng vốn. Vốn cần được xem xét dưới trạng thái động với quan điểm hiệu quả. 1.1.2.2. Phân loại vốn theo phương thức chu chuyển. 1.1.2.2.1. Vốn cố định. Trong quá trình sản xuất kinh doanh, sự vận động của vốn cố định được gắn liền với hình thái biểu hiện vật chất của nó là tài sản cố định. Vì vậy, việc nghiên cứu về nguồn vốn cố định trước hết phải dựa trên cơ sở tìm hiểu về tài sản cố định. * Tài sản cố định. Căn cứ vào tính chất và tác dụng trong khi tham gia vào quá trình sản xuất, tư liệu sản xuất được chia thành hai bộ phận là đối tượng lao động và tư liệu lao động. Đặc điểm cơ bản của tư liệu lao động là chúng có thể tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào chu kỳ sản xuất. Trong quá trình đó, mặc dù tư liệu sản xuất bị hao mòn nhưng chúng vẫn giữ nguyên hình thái vật chất ban đầu. Chỉ khi nào chúng bị hư hỏng hoàn toàn hoặc xét thấy không có lợi về kinh tế thì khi đó chúng mới bị thay thế, đổi mới. Tài sản cố định là những tư liệu lao động có giá trị lớn, thời gian sử dụng dài. Khi tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh, tài sản cố định bị hao mòn dần và giá trị của nó được chuyển dịch từng phần vào chi phí kinh doanh. Khác với đối tượng lao động, tài sản cố định tham gia nhiều chu kỳ kinh doanh và giữ nguyên hình thái vật chất ban đầu cho đến lúc hư hỏng. Theo chế độ quy định hiện hành những tư liệu lao động nào đảm bảo đủ hai điều kiện sau đây sẽ được gọi là tài sản cố định: + giá trị >= 5.000.000 đồng. + thời gian sử dụng >=1 năm. Để tăng cường công tác quản lý tài sản cố định cũng như vốn cố định và nâng cao hiệu quả sử dụng của chúng cần thiết phải phân loại tài sản cố định. * Căn cứ vào tính chất tham gia của tài sản cố định trong doanh nghiệp thì tài sản cố định được phân loại thành: + Tài sản dùng cho mục đích kinh doanh. Loại này bao gồm tài sản cố định hữu hình và tài sản cố định vô hình: - Tài sản cố định hữu hình: là những tư liệu lao động chủ yếu được biểu hiện bằng các hình thái vật chất cụ thể như nhà xưởng, máy móc thiết bị, phương tiện vận tải, các vật kiến trúc …Những tài sản cố định này có thể là từng đơn vị tài sản có kết cấu độc lập hoặc là một hệ thống gồm nhiều bộ phận tài sản liên kết với nhau để thực hiện một hay một số chức năng nhất định trong quá trình sản xuất kinh doanh. - Tài sản cố định vô hình: là những tài sản không có hình thái vật chất cụ thể, thể hiện một lượng giá trị đã được đầu tư có liên quan trực tiếp đến nhiều chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp như chi phí thành lập doanh nghiệp, chi phí về đất sử dụng, chi phí mua bằng sáng chế, phát minh hay nhãn hiệu thương mại … + Tài sản dùng cho mục đích phúc lợi, sự nghiệp, an ninh quốc phòng. + Tài sản cố định mà doanh nghiệp bảo quản và cất giữ hộ Nhà nước. Cách phân loại này giúp cho doanh nghiệp thấy được vị trí và tầm quan trọng của tài sản cố định dùng vào mục đích hoạt động sản xuất kinh doanh và có phương hướng đầu tư vào tài sản hợp lý. Căn cứ vào tình hình sử dụng thì tài sản cố định của doanh nghiệp được chia thành các loại sau: - Tài sản cố định đang sử dụng. - Tài sản cố định chưa cần dùng. - Tài sản cố định không cần dùng chờ thanh lý. Cách phân loại này cho thấy mức độ sử dụng có hiệu quả các tài sản của doanh nghiệp như thế nào, từ đó có biện pháp nâng cao hơn nữa hiệu quả sử dụng chúng. * Vốn cố định của doanh nghiệp. Việc đầu tư thành lập một doanh nghiệp bao gồm việc xây dựng nhà xưởng, nhà làm việc và quản lý, lắp đặt các hệ thống máy móc thiết bị chế tạo sản phẩm, mua sắm các phương tiện vận tải … Khi các công việc được hoàn thành và bàn giao thì doanh nghiệp mới có thể bắt đầu tiến hành sản xuất được. Như vậy vốn đầu tư ban đầu đó đã chuyển thành vốn cố định của doanh nghiệp. Vậy, vốn cố định của doanh nghiệp là một bộ phận của vốn đầu tư ứng trước về tài sản cố định; đặc điểm của nó là luân chuyển dần dần từng phần trong nhiều chu kỳ sản xuất và hoàn thành một vòng tuần hoàn khi tài sản cố định hết thời hạn sử dụng. Vốn cố định của doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong sản xuất kinh doanh. Việc đầu tư đúng hướng tài sản cố định sẽ mang lại hiệu quả và năng suất rất cao trong kinh doanh, giúp cho doanh nghiệp cạnh tranh tốt hơn và đứng vững trong thị trường. 1.1.2.2.2. Vốn lưu động. * Tài sản lưu động: Trong quá trình sản xuất kinh doanh bên cạnh tài sản cố định, doanh nghiệp luôn có một khối lượng tài sản nhất định nằm rải rác trong các khâu của quá trình sản xuất như dự trữ chuẩn bị sản xuất, phục vụ sản xuất, phân phối, tiêu thụ sản phẩm, đây chính là tài sản lưu động của doanh nghiệp. Đối với các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, giá trị của tài sản lưu động thường chiếm 50% -70% tổng giá trị tài sản. Tài sản lưu động chủ yếu nằm trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và là các đối tượng lao động. Đối tượng lao động khi tham gia vào quá trình sản xuất không giữ nguyên hình thái vật chất ban đầu . Bộ phận chủ yếu của đối tượng lao đông sẽ thông qua quá trình sản xuất tạo thành thực thể của sản phẩm, bộ phận khác sẽ hao phí mất mát đi trong quá trình sản xuất. Đối tượng lao động chỉ tham gia vào một chu kỳ sản xuất do đó toàn bộ giá trị của chúng được dịch chuyển một lần vào sản phẩm và được thực hiện khi sản phẩm trở thành hàng hoá. Đối tượng lao động trong các doanh nghiệp được chia thành hai thành phần: một bộ phận là những vật tư dự trữ đảm bảo cho quá trình sản xuất được liên tục, một bộ phận là những vật tư đang trong quá trình chế biến (sản phẩm dở dang, bán thành phẩm …) cùng với các công cụ, dụng cụ, phụ tùng thay thế được dự trữ hoặc sử dụng, chúng tạo thành tài sản lưu động nằm trong khâu sản xuất của doanh nghiệp. Bên cạnh tài sản lưu động nằm trong khâu sản xuất, doanh nghiệp cũng có một số tài sản lưu động khác nằm trong khâu lưu thông, thanh toán đó là các vật tư phục vụ quá trình tiêu thụ, là các khoản hàng gửi bán, các khoản phải thu … Do vậy, trước khi bước vào sản xuất kinh doanh các doanh nghiệp cần có một lượng vốn thích đáng để đầu tư vào những tài sản ấy, số tiền ứng trước về tài sản đó được gọi là vốn lưu động của doanh nghiệp. * Vốn lưu động: Vốn lưu động luôn được chuyển hoá qua nhiều hình thức khác nhau, bắt đầu từ hinh thái tiền tệ sang hình thái dự trữ vật tư hàng hoá và lai quay trở về hình thái tiền tệ ban đầu của nó. Vì quá trình sản xuất kinh doanh diễn ra liên tục cho nên vốn lưu động cũng tuần hoàn không ngừng có tính chất chu kỳ thành sự chu chuyển của vốn. Vậy, vốn lưu động của doanh nghiệp là số tiền ứng trước về tài sản lưu động nhằm đảm bảo cho quá trình sản xuất của doanh nghiệp được thực hiện thường xuyên, liên tục. Trong doanh nghiệp việc quản lý tốt vốn lưu động có vai trò rất quan trọng. Một doanh nghiệp được đánh giá là quản lý vốn lưu động có hiệu quả khi với một khối lượng vốn không lớn doanh nghiệp biết phân bổ hợp lý trên các giai đoạn luân chuyển vốn để số vốn lưu động đó chuyển biến nhanh từ hình thái này sang hình thái khác, đáp ứng được các nhu cầu phát sinh. Muốn quản lý tốt vốn lưu động các doanh nghiệp trước hết phải nhận biết được các bộ phận cấu thành của vốn lưu động, trên cơ sở đó đề ra được các biện pháp quản lý phù hợp với từng loại. Căn cứ vào vai trò từng loại vốn lưu động trong quá trình sản xuất kinh doanh vốn lưu động bao gồm: - Vốn lưu động trong khâu dự trữ sản xuất: là bộ phận vốn dùng để mua nguyên vật liệu, phụ tùng thay thế dự trữ và chuẩn bị sản xuất. - Vốn lưu động trong khâu sản xuất: là bộ phận vốn trực tiếp phục vụ cho giai đoạn sản xuất như : sản phẩm dở dang, nửa thành phẩm tự chế, chi phí chờ phân bổ. - Vốn lưu động trong khâu lưu thông: là bộ phận trực tiếp phục vụ cho giai đoạn lưu thông như thành phẩm, vốn tiền mặt . Căn cứ vào hình thái biểu hiện vốn lưu động bao gồm : - Vốn vật tư hàng hoá: là các khoản vốn lưu động có hình thái biểu hiện bằng hiện vật cụ thể như nguyên nhiên vật liệu, sản phẩm dở dang, bán thành phẩm, thành phẩm. - Vốn bằng tiền: bao gồm các khoản vốn tiền tệ như tiền mặt tồn quỹ, tiền gửi ngân hàng, các khoản vốn trong thanh toán, các khoản đầu tư ngắn hạn. 1.1.3. Vai trò của vốn đối với các doanh nghiệp. Tất cả các hoạt động sản xuất kinh doanh dù với bất kỳ quy mô nào cũng cần phải có một lượng vốn nhất định, nó là điều kiện tiền đề cho sự ra đời và phát triển của các doanh nghiêp. Về mặt pháp lý: mỗi doanh nghiệp khi muốn thành lập thì điều kiện đầu tiên doanh nghiệp đó phải có một lượng vốn nhất định, lượng vốn đó tối thiểu phải bằng lượng vốn pháp định ( lượng vốn tối thiểu mà pháp luật quy định cho từng loại hình doanh nghiệp ) khi đó địa vị pháp lý của doanh nghiệp mới được xác lập. Ngược lại, việc thành lập doanh nghiệp không thể thực hiện được. Trường hợp trong quá trình hoạt động kinh doanh, vốn của doanh nghiệp không đạt điều kiện mà pháp luật quy định, doanh nghiệp sẽ bị tuyên bố chấm dứt hoạt động như phá sản, giải thể, sát nhập…Như vậy, vốn có thể được xem là một trong những cơ sở quan trọng nhất để đảm bảo sự tồn tại tư cách pháp nhân của một doanh nghiệp trước pháp luật. Về kinh tế: trong hoạt động sản xuất kinh doanh, vốn là một trong những yếu tố quyết định sự tồn tại và phát triển của từng doanh nghiệp. Vốn không những đảm bảo khả năng mua sắm máy móc thiết bị, dây truyền công nghệ để phục vụ cho quá trình sản xuất mà mà còn đảm bảo cho hoạt động sản xuất kinh doanh diễn ra thường xuyên, liên tục. Vốn là yếu tố quan trọng quyết định đến năng lực sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và xác lập vị thế của doanh nghiệp trên thương trường. Điều này càng thể hiện rõ trong nền kinh tế thị trường hiện nay với sự cạnh tranh ngày càng ngay gắt, các doanh nghiệp phải không ngừng cải tiến máy móc thiết bị, đầu tư hiện đại hoá công nghệ … Tất cả những yếu tố này muốn đạt được thì đòi hỏi doanh nghiệp phải có một lượng vốn đủ lớn. Vốn cũng là yếu tố quyết định đến việc mở rộng phạm vi hoạt động của doanh nghiệp. Để có thể tiến hành tái sản suất mở rộng thì sau một chu kỳ kinh doanh, vốn của doanh nghiệp phải sinh lời tức là hoạt động kinh doanh phải có lãi đảm bảo vốn của doanh nghiệp tiếp tục mở rộng thị trường tiêu thụ, nâng cao uy tín của doanh nghiệp trên thương trường. Nhận thức được vai trò quan trọng của vốn như vậy thì doanh nghiệp mới có thể sử dụng vốn tiết kiệm, có hiệu quả hơn và luôn tìm cách nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. 1.2. Hiệu quả sử dụng vốn: 1.2.1. Quan điểm về hiệu quả sử dụng vốn. Để đánh giá trình độ quản lý, điều hành sản xuất kinh doanh của một doanh nghiệp, người ta sử dụng thước đo là hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đó. Hiệu quả sản xuất kinh doanh được đánh giá trên hai giác độ: hiệu quả kinh tế và hiệu quả xã hội. Trong phạm vi quản lý doanh nghiệp, người ta chủ yếu quan tâm đến hiệu quả kinh tế. Đây là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ sử dụng các nguồn lực của doanh nghiệp để đạt được kết quả cao nhất với chi phí hợp lý nhất. Do vậy các nguồn lực kinh tế đặc biệt là nguồn vốn của doanh nghiệp có tác động rất lớn tới hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Vì thế, việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn là yêu cầu mang tính thường xuyên và bắt buộc đối với doanh nghiệp. Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn sẽ giúp ta thấy được hiệu quả hoạt động kinh doanh nói chung và quản lý sử dụng vốn nói riêng. Hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ khai thác, sử dụng và quản lý nguồn vốn làm cho đồng vốn sinh lời tối đa nhằm mục tiêu cuối cùng của doanh nghiệp là tối đa hoá giá trị tài sản của vốn chủ sở hữu. Hiệu quả sử dụng vốn được lượng hóa thông qua hệ thống các chỉ tiêu về khả năng hoạt động, khả năng sinh lời, tốc độ luân chuyển vốn … Nó phản ánh quan hệ giữa đầu ra và đầu vào của quá trình sản xuất kinh doanh thông qua thước đo tiền tệ hay cụ thể là mối tương quan giữa kết quả thu được với chi phí bỏ ra để thực hiên nhiệm vụ sản xuất kinh doanh. Kết quả thu được càng cao so với chi phí vốn bỏ ra thì hiệu quả sử dụng vốn càng cao. Do đó, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn là điêù kiện quan trọng để doanh nghiệp phát triển vững mạnh. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp phải đảm bảo các điều kiện sau: - Phải khai thác nguồn lực vốn một cách triệt để nghĩa là không để vốn nhàn rỗi mà không sử dụng, không sinh lời. - Phải sử dụng vốn một cách hợp lý và tiết kiệm. - Phải quản lý vốn một cách chặt chẽ nghĩa là không để vốn bị sử dụng sai mục đích, không để vốn bị thất thoát do buông lỏng quản lý. Ngoài ra, doanh nghiệp phải thường xuyên phân tích, đánh giá hiệu quả sử dụng vốn để nhanh chóng có biện pháp khắc phục những mặt hạn chế và phát huy những ưu điểm của doanh nghiệp trong quản lý và sử dụng vốn. Có hai phương pháp để phân tích tài chính cũng như phân tích hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp, đó là phương pháp so sánh và phương pháp phân tích tỷ lệ: + Phương pháp so sánh: Để áp dụng phương pháp so sánh cần phải đảm bảo các điều kiện so sánh được của các chỉ tiêu tài chính ( thống nhất về không gian, thời gian, nội dung, tính chất và đơn vị tính …) và theo mục đích phân tích mà xác định gốc so sánh. Gốc so sánh được chọn là gốc về thời gian hoặc không gian, kỳ phân tích được chọn là kỳ báo cáo hoặc kế hoạch, giá trị so sánh có thể được lựa chọn bằng số tuyệt đối, số tương đối hoặc số bình quân, nội dung so sánh bao gồm: - So sánh giữa số thực hiện kỳ này với số thực hiện kỳ trước để thấy rõ xu hướng thay đổi về tài chính doanh nghiệp. Đánh giá sự tăng trưởng hay thụt lùi trong hoạt động kinh doanh để có biện pháp khắc phục trong thời gian tới. - So sánh giữa số thực hiện với số kế hoạch để thấy rõ mức độ phấn đấu của doanh nghiệp . - So sánh giữa số liệu của doanh nghiệp với số liệu trung bình của ngành, của các doanh nghiệp khác để đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp mình tốt hay xấu, được hay chưa được. - So sánh theo chiều dọc để xem xét tỷ trọng của từng chỉ tiêu so với tổng thể, so sánh theo chiều ngang của nhiều kỳ để thấy được sự biến đổi cả về số tương đối và số tuyệt đối của một chỉ tiêu nào đó qua các niên độ kế toán liên tiếp. + Phương pháp phân tích tỷ lệ: Phương pháp này dựa trên ý nghĩa chuẩn mực các tỷ lệ của đại lượng tài chính. Về nguyên tắc phương pháp tỷ lệ yêu cầu phải xác định được các ngưỡng, các định mức để nhận xét, đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp, trên cơ sở so sánh các tỷ lệ của doanh nghiệp với giá trị các tỷ lệ tham chiếu. Trong phân tích tài chính doanh nghiệp, các tỷ lệ tài chính được phân thành các nhóm tỷ lệ về khả năng thanh toán, nhóm tỷ lệ về cơ cấu vốn và nguồn vốn, nhóm tỷ lệ về năng lực hoạt động kinh doanh, nhóm tỷ lệ về khả năng sinh lời. Mỗi nhóm tỷ lệ lại bao gồm nhiều tỷ lệ phản ánh riêng lẻ, từng bộ phận của hoạt động tài chính, trong mỗi trường hợp khác nhau, tuỳ theo giác độ phân tích, người phân tích lựa chọn những nhóm chỉ tiêu khác nhau. Để phục vụ cho việc phân tích hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp người ta thường dùng một số các chỉ tiêu mà ta sẽ trình bày cụ thể trong phần sau. 1.2.2. Các chỉ tiêu cơ bản đánh giá hiệu quả sử dụng vốn. Để đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp một cách chung nhất người ta thường dùng một số chỉ tiêu tổng quát như hiệu suất sử dụng tổng tài sản, doanh lợi vốn, doanh lợi vốn chủ sở hữu. Trong đó: Hiệu suất sử dụng Doanh thu tổng tài sản = Tổng tài sản Chỉ tiêu này còn được gọi là vòng quay của toàn bộ vốn, nó cho biết một đồng tài sản đem lại bao nhiêu đồng doanh thu. Chỉ tiêu này càng lớn càng tốt. Lợi nhuận Doanh lợi vốn = Tổng tài sản Đây là chỉ tiêu tổng hợp nhất được dùng để đánh giá khả năng sinh lợi của một đồng vốn đầu tư. Chỉ tiêu này còn được gọi là tỷ lệ hoàn vốn đầu tư, nó cho biết một đồng vốn đầu tư đem lại bao nhiêu đồng lợi nhuận. Doanh lợi vốn Lợi nhuận chủ sở hữu = Vốn chủ sở hữu Chỉ tiêu này phản ánh khả năng sinh lời của vốn chủ sở hữu, trình độ sử dụng vốn của người quản lý doanh nghiệp. Chỉ tiêu này càng lớn càng tốt. Ba chỉ tiêu trên cho ta một cái nhìn tổng quát về hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp được dùng để đầu tư cho các loại tài sản khác như tài sản cố định, tài sản lưu động. Do đó, các nhà phân tích không chỉ quan tâm tới đo lường hiệu quả sử dụng của tổng nguồn vốn mà còn chú trọng tới hiệu quả sử dụng của từng bộ phận cấu thành nguồn vốn của doanh nghiệp đó là vốn cố định và vốn lưu động. 1.2.2.1. Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn cố định. Để đánh giá được hiệu quả sử dụng vốn cố định thì cần phải đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản cố định qua các chỉ tiêu sau: Hiệu suất sử dụng Doanh thu thuần tài sản cố định = Nguyên giá bình quân TSCĐ Chỉ tiêu này cho biết một đồng nguyên giá bình quân tài sản cố định đem lại mấy đồng doanh thu thuần. Suất hao phí tài Nguyên giá bình quân TSCĐ sản cố định = Doanh thu thuần Chỉ tiêu này phản ánh để tạo ra một đồng doanh thu thuần thì phải bỏ ra bao nhiêu đồng nguyên giá tài sản cố định. Hệ số này càng nhỏ càng tốt. Sức sinh lợi của Lợi nhuận thuần tài sản cố định = Nguyên giá bình quân TSCĐ Chỉ tiêu này cho biết một đồng nguyên giá bình quân tài sản cố định đem lại mấy đồng lợi nhuận thuần. Chỉ tiêu này càng lớn chứng tỏ việc sử dụng tài sản cố định là có hiệu quả. Ngoài ra để đánh giá trực tiếp hiệu quả sử dụng vốn cố định, doanh nghiệp sử dụng hai chỉ tiêu sau: Hiệu suất sử dụng Doanh thu thuần vốn cố định = Vốn cố định bình quân Chỉ tiêu này phản ánh cứ một đồng vốn cố định có thể tạo ra bao nhiêu đồng doanh thu thuần. Hiệu quả sử dụng Lợi nhuận vốn cố định = Vốn cố định bình quân trong kỳ Chỉ tiêu này phản ánh cứ một đồng vốn cố định bình quân trong kỳ sẽ tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận. Nó phản ánh khả năng sinh lời của vốn cố định, chỉ tiêu này càng lớn càng tốt.  1.2.2.2. Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động. Khi phân tích sử dụng vốn lưu động người ta thường dùng các chỉ tiêu sau: - Chỉ tiêu đảm nhiệm vốn lưu động: Hệ số đảm nhiệm Vốn lưu động bình quân trong kỳ vốn lưu động = Doanh thu thuần Chỉ tiêu này phản ánh tạo ra một đồng doanh thu thuần thì cần bao nhiêu đồng vốn lưu động. Hệ số này càng nhỏ chứng tỏ hiệu quả sử dụng vốn lưu động càng cao, số vốn tiết kiệm được càng nhiều và ngược lại. - Chỉ tiêu sức sinh lợi của vốn lưu động: Sức sinh lợi của Lợi nhuận vốn lưu động = Vốn lưu động bình quân trong kỳ Chỉ tiêu này cho biết cứ một đồng vốn lưu động tham gia vào hoạt động sản xuất kinh doanh trong kỳ thì tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận. Chỉ tiêu này càng lớn càng tốt. Đồng thời, để đánh giá về hiệu quả sử dụng vốn lưu động vì trong quá trình sản xuất kinh doanh , vốn lưu động không ngừng qua các hình thái khác nhau. Do đó, nếu đẩy nhanh tốc độ luân chuyển vốn lưu động sẽ góp phần giải quyết nhu cầu về vốn cho doanh nghiệp, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Để xác định tốc độ luân chuyển của vốn lưu động người ta sử dụng chỉ tiêu sau: Số vòng quay của Doanh thu thuần vốn lưu động = Vốn lưu động bình quân trong kỳ Chỉ tiêu này còn được gọi là hệ số luân chuyển vốn lưu động, nó cho biết vốn lưu động được quay mấy vòng trong kỳ. Nếu số vòng quay tăng thì chứng tỏ hiệu quả sử dụng vốn lưu động tăng và ngược lại. Thời gian của một Thời gian của kỳ phân tích vòng luân chuyển = Số vòng quay vốn lưu động trong kỳ Chỉ tiêu này thể hiện số ngày cần thiết cho vốn lưu động quay được một vòng, thời gian của một vòng luân chuyển càng nhỏ thì tốc độ luân chuyển của vốn lưu động càng lớn và làm rút ngắn chu kỳ kinh doanh, vốn quay vòng hiệu quả hơn. Mặt khác, do vốn lưu động biểu hiện dưới nhiều dạng tài sản lưu động khác nhau như tiền mặt, nguyên vật liệu , các khoản phải thu, … nên khi đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động người ta còn đi đánh giá các mặt cụ thể trong công tác quản lý sử dụng vốn lưu động. Sau đây là một số chỉ tiêu cơ bản nhất phản ánh chất lượng của công tác quản lý ngân quỹ và các khoản phải thu: Tỷ suất thanh toán Tổng số tài sản lưu động ngắn hạn = Tổng số nợ ngắn hạn Tỷ suất này cho thấy khả năng đáp ứng các khoản nợ._. ngắn hạn ( phải thanh toán trong vòng 1 năm hay một chu kỳ kinh doanh ) của doanh nghiệp là cao hay thấp nếu chỉ tiêu này xấp xỉ =1 thì doanh nghiệp có đủ khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn và tình hình tài chính là bình thường hoặc khả quan. Tỷ suất thanh toán Tổng số vốn bằng tiền tức thời = Tổng số nợ ngắn hạn Thực tế cho thấy, tỷ suất này lớn hơn 0,5 thì tình hình thanh toán tương đối khả quan, còn nếu nhỏ hơn 0,5 thì doanh nghiệp có thể gặp khó khăn trong thanh toán công nợ và do đó có thể phải bán gấp hàng hoá, sản phẩm để trả nợ vì không đủ tiền thanh toán. Tuy nhiên, nếu tỷ suất này quá cao lại phản ánh một tình trạng không tốt vì vốn bằng tiền quá nhiều, vòng quay tiền chậm làm giảm hiệu quả sử dụng vốn. Số vòng quay các Tổng doanh thu bán chịu khoản phải thu = Bình quân các khoản phải thu Chỉ tiêu này cho biết mức hợp lý của số dư các khoản phải thu và hiệu quả của việc đi thu hồi nợ. Nếu các khoản phải thu được thu hồi nhanh thì số vòng luân chuyển các khoản phải thu sẽ nâng cao và Công ty ít bị chiếm dụng vốn. Tuy nhiên, số vòng luân chuyển các khoản phải thu nếu quá cao sẽ không tốt vì có thể ảnh hưởng đến khối lượng hàng tiêu thụ do phương thức thanh toán quá chặt chẽ ( chủ yếu là thanh toán ngay hay thanh toán trong một thời gian ngắn ). Thời gian một vòng quay Thời gian kỳ phân tích các khoản phải thu = Số vòng quay các khoản phải thu Chỉ tiêu này cho thấy để thu hồi được các khoản phải thu cần một thời gian bao nhiêu. Nếu số ngày này mà lớn hơn thời gian bán chịu quy định cho khách hàng thì việc thu hồi các khoản phải thu là chậm và ngược lại. Số ngày quy định bán chịu cho khách lớn hơn thời gian này thì có dấu hiệu chứng tỏ việc thu hồi nợ đạt trước kế hoạch về thời gian. Ngoài ra, để phục vụ cho quá trình phân tích người ta còn sử dụng kết hợp với các chỉ tiêu tài chính khác như: tỷ suất tài trợ, tỷ suất đầu tư, tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu. Trên đây là các chỉ tiêu cơ bản được sử dụng để đánh giá hiệu quả sử dụng vốn tại các doanh nghiệp. Tuy nhiên, trong quá trình quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh nói chung cũng như quản lý và sử dụng vốn nói riêng doanh nghiệp luôn chịu tác động của rất nhiều các nhân tố. Do vậy, khi phân tích đánh giá hiệu quả sử dụng vốn thì doanh nghiệp phải xem xét đến các nhân tố ảnh hưởng trực tiếp cũng như gián tiếp tới hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp và ý nghĩa của việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp trong cơ chế thị trường. 1.3.1. Các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. 1.3.1.1. Chu kỳ sản suất. Đây là một đặc điểm quan trọng gắn trực tiếp tới hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. Nếu chu kỳ ngắn, doanh nghiệp sẽ thu hồi vốn nhanh nhằm tái tạo, mở rộng sản xuất kinh doanh. Ngược lại, nếu chu kỳ sản xuất dài doanh nghiệp sẽ chịu một gánh nặng ứ đọng vốn và lãi phải trả cho các khoản vay. 1.3.1.2. Kỹ thuật sản xuất. Các đặc điểm riêng có về kỹ thuật tác động liên tục tới một số chỉ tiêu quan trọng phản ánh hiệu quả sử dụng vốn cố định như hệ số đổi mới máy móc thiết bị, hệ số sử dụng về thời gian, về công suất. Nếu kỹ thuật sản xuất đơn giản, doanh nghiệp dễ có điều kiện sử dụng máy móc thiết bị nhưng lại phải luân đối phó với các đối thủ cạnh tranh và yêu cầu của khách hàng ngày càng cao về sản phẩm. Do vậy, doanh nghiệp dễ dàng tăng doanh thu, lợi nhuận trên vốn cố định nhưng khó giữ được chỉ tiêu này lâu dài. Nếu kỹ thuật sản xuất phức tạp, trình độ trang bị máy móc thiết bị cao doanh nghiệp có lợi thế trong cạnh tranh song đòi hỏi công nhân có tay nghề, chất lượng nguyên vật liệu cao sẽ làm tăng lợi nhuận trên vốn cố định. 1.3.1.3. Đặc điểm của sản phẩm. Sản phẩm của doanh nghiệp là nơi chứa đựng chi phí và việc tiêu thụ sản phẩm mang lại doanh thu cho doanh nghiệp qua đó quyết định lợi nhuận cho doanh nghiệp. Nếu sản phẩm là tư liệu tiêu dùng nhất là sản phẩm công nghiệp nhẹ như rượu, bia, thuốc lá, … thì sẽ có vòng đời ngắn, tiêu thụ nhanh và qua đó giúp doanh nghiệp thu hồi vốn nhanh. Hơn nữa những máy móc dùng để sản xuất ra những sản phẩm này có giá trị không quá lớn do vậy doanh nghiệp dễ có điều kiện đổi mới. Ngược lại, nếu sản phẩm có vòng đời dài có giá trị lớn, được sản xuất trên dây truyền công nghệ có giá trị lớn như ô tô xe máy, … việc thu hồi vốn sẽ lâu hơn. 1.3.1.4. Tác động của thị trường. Thị trường tiêu thụ sản phẩm có tác động rất lớn tới hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. Nếu thị trường tiêu thụ sản phẩm ổn định thì sẽ là tác nhân tích cực thúc đẩy cho doanh nghiệp tái sản xuất mở rộng và mở rộng thị trường. Nếu sản phẩm mang tính thời vụ thì ảnh hưởng tới doanh thu, quản lý sử dụng máy móc thiết bị và tác động tới hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. 1.3.1.5. Trình độ đội ngũ cán bộ và lao động sản xuất. * Trình độ tổ chức quản lý của lãnh đạo. Vai trò của người lãnh đạo trong quá trình sản xuất kinh doanh là rất quan trọng. Sự điều hành và quản lý sử dụng vốn hiệu quả thể hiện ở sự kết hợp một cách tối ưu các yếu tố sản xuất, giảm chi phí không cần thiết đồng thời nắm bắt các cơ hội kinh doanh, đem lại cho doanh nghiệp sự tăng trưởng và phát triển. * Trình độ tay nghề của người lao động. Nếu công nhân sản xuất có trình độ tay nghề cao phù hợp với trình độ công nghệ của dây truyền sản xuất thì việc sử dụng máy móc thiết bị sẽ tốt hơn, khai thác tối đa công suất của máy móc thiết bị làm tăng năng suất lao động, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. Để sử dụng tiềm năng lao động có hiệu quả nhất, doanh nghiệp phải có một cơ chế khuyến khích vật chất cũng như trách nhiệm một cách công bằng. Ngược lại, nếu cơ chế khuyến khích không công bằng quy định trách nhiệm không rõ ràng sẽ làm cản trở mục tiêu nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. 1.3.1.6. Trình độ tổ chức sản xuất kinh doanh . Đây là các yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. Quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp phải trải qua ba giai đoạn là cung ứng, sản xuất và tiêu thụ: - Cung ứng là quá trình chuẩn bị các yếu tố đầu vào cho quá trình sản xuất như nguyên vật liệu, lao động, … nó bao gồm hoạt động mua và dự trữ. Một doanh nghiệp tổ chức tốt hoạt động sản xuất kinh doanh tức là doanh nghiệp đó đã xác định được lượng phù hợp của từng loại nguyên vật liệu, số lượng lao động cần thiết và doanh nghiệp đã biết kết hợp tối ưu các yếu tố đó. Ngoài ra để đảm bảo hiệu quả kinh doanh thì chất lượng hàng hoá đầu vào phải được đảm bảo, chi phí mua hàng giảm đến mức tối ưu. Còn mục tiêu của dự trữ là đảm bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh không bị gián đoạn, không bỏ lỡ cơ hội kinh doanh nên để đồng vốn được sử dụng có hiệu quả thì phải xác định được mức dự trữ hợp lý để tránh trường hợp dự trữ quá nhiều dẫn đến ứ đọng vốn và tăng chi phí bảo quản. - Khâu sản xuất ( đối với các doanh nghiệp thương mại không có khâu này ) trong giai đoạn này phải sắp xếp dây truyền sản xuất cũng như công nhân sao cho sử dụng máy móc thiết bị có hiệu quả cao nhất, khai thác tối đưa công suất, thời gian làm việc của máy đảm bảo kế hoạch sản xuất sản phẩm. - Tiêu thụ sản phẩm là khâu quyết định đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Vì vậy, doanh nghiệp phải xác định giá bán tối ưu đồng thời cũng phải có những biện pháp thích hợp để thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm nhanh chóng. Khâu này quyết định đến doanh thu, là cơ sở để doanh nghiệp tái sản xuất. 1.3.1.7. Trình độ quản lý và sử dụng các nguồn vốn. Đây là nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. Công cụ chủ yếu để theo dõi quản lý sử dụng vốn là hệ thống kế toán -tài chính. Công tác kế toán thực hiện tốt sẽ đưa ra các số liệu chính xác giúp cho lãnh đạo nắm được tình hình tài chính của doanh nghiệp nói chung cũng như việc sử dụng vốn nói riêng trên cơ sở đó ra quyết định đúng đắn. Mặt khác, đặc điểm hạch toán, kế toán nội bộ doanh nghiệp luôn gắn với tính chất tổ chức sản xuất của doanh nghiệp nên cũng tác động tới việc quản lý vốn. Vì vậy, thông qua công tác kế toán mà thường xuyên kiểm tra tình hình sử dụng vốn của doanh nghiệp, sớm tìm ra những điểm tồn tại để có biện pháp giải quyết. 1.3.1.8. Các nhân tố khác. Ngoài các nhân tố kể trên còn có rất nhiều các nhân tố khách quan khác ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. - Các chính sách vĩ mô của Nhà nước: vai trò điều tiết của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường là điều tất yếu nhưng các chính sách vĩ mô của Nhà nước tác động một phần không nhỏ tới hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. Cụ thể hơn từ cơ chế giao vốn, đánh giá tài sản cố định, sự thay đổi các chính sách thuế, chính sách cho vay, bảo hộ và khuyến khích nhập một số loại công nghệ nhất định đều có thể làm tăng hoặc giảm hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. Bên cạnh đó các quy định của Nhà nước về phương hướng, định hướng phát triển của các ngành kinh tế đều ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. Tuỳ từng doanh nghiệp và tùy từng thời kỳ khác nhau mà mức độ ảnh hưởng, tác động của các yếu tố này có khác nhau. Ngoài ra, đối với những doanh nghiệp Nhà nước thì chủ trương, định hướng phát triển của ngành cùng với quy định riêng của các đơn vị chủ quản cấp trên cũng ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. - Tiến bộ khoa học kỹ thuật: trong điều kiện hiện nay, khoa học phát triển với tốc độ chóng mặt, thị trường công nghệ biến động không ngừng và chênh lệch về trình độ công nghệ giữa các nước là rất lớn, làn sóng chuyển giao công nghệ ngày càng gia tăng, một mặt nó tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đổi mới công nghệ sản xuất mặt khác, nó đặt doanh nghiệp vào môi trường cạnh tranh gay gắt. Do vậy, để sử dụng vốn có hiệu quả phải xem xét đầu tư vào công nghệ nào và phải tính đến hao mòn vô hình do phát triển không ngừng của tiến bộ khoa học kỹ thuật. - Môi trường tự nhiên: là toàn bộ các yếu tố tự nhiên tác động đến doanh nghiệp như khí hậu, thời tiết, môi trường, …các điều kiện làm việc trong môi trường tự nhiên phù hợp sẽ tăng năng suất lao động và tăng hiệu quả công việc. Mặt khác các điều kiện tự nhiên còn tác động đến các hoạt động kinh tế và cơ sở vật chất của doanh nghiệp. Tính thời vụ, thiên tai, lũ lụt, … gây khó khăn cho rất nhiều doanh nghiệp và ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. 1.3.2. ý nghĩa của việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp trong cơ chế thị trường. Khi nước ta chuyển sang nền kinh tế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước theo định hướng XHCN, các doanh nghiệp buộc phải chuyển mình theo cơ chế mới có thể tồn tại và phát triển. Cạnh tranh là quy luật của thị trường, nó cho phép tận dụng triệt để mọi nguồn lực của doanh nghiệp và của toàn xã hội vì nó khiến cho doanh nghiệp phải luôn tự đổi mới, hạ giá thành, tăng năng suất lao động, cải tiến mẫu mã chất lượng sản phẩm để có thể đứng vững trên thương trường và làm tăng giá trị tài sản của chủ sở hữu. Bởi vậy, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn có vị trí quan trọng hàng đầu của doanh nghiệp . Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn sẽ đảm bảo an toàn tài chính cho doanh nghiệp. Hoạt động trong cơ chế thị trường đòi hỏi mỗi doanh nghiệp phải luôn đề cao tính an toàn, đặc biệt là an toàn tài chính. Đây là vấn đề có ảnh hưởng trực tiếp đến sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Việc sử dụng vốn có hiệu quả sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao khả năng huy động các nguồn vốn tài trợ dễ dàng hơn, khả năng thanh toán của doanh nghiệp được đảm bảo, doanh nghiệp có đủ tiềm lực để khắc phục những khó khăn và một số rủi ro trong kinh doanh. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao sức cạnh tranh. Để đáp ứng các yêu cầu cải tiến công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, đa dạng hoá mẫu mã sản phẩm, … doanh nghiệp phải có vốn, trong khi đó vốn của doanh nghiệp chỉ có hạn vì vậy nâng cao hiệu quả sử dụng vốn là rất cần thiết. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn sẽ giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu tăng giá trị tài sản của chủ sở hữu và các mục tiêu khác của doanh nghiệp như nâng cao uy tín sản phẩm trên thị trường, nâng cao mức sống của người lao động …Vì khi hoạt động kinh doanh mang lại lợi nhuận thì doanh nghiệp có thể mở rộng quy mô sản xuất, tạo thêm công ăn việc làm cho người lao động và mức sống của người lao động cũng ngày càng được cải thiện. Điều đó giúp cho năng suất lao động của doanh nghiệp ngày càng được nâng cao, tạo sự phát triển cho doanh nghiệp và các ngành liên quan. Đồng thời nó cũng làm tăng các khoản đóng góp cho ngân sách Nhà nước. Như vậy, việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp không những đem lại hiệu quả thiết thực cho doanh nghiệp và người lao động mà còn có ảnh hưởng đến sự phát triển của cả nền kinh tế và toàn xã hội. Do đó, các doanh nghiệp phải luôn tìm ra các biện pháp phù hợp để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp . Chương 2 Phân tích thực trạng và hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty giấy Bãi Bằng 2.1. Sự hình thành, phát triển và đặc điểm về cơ cấu tổ chức quản lý. 2.1.1. Sự hình thành. Công ty giấy Bãi Bằng nằm ở địa danh tỉnh Phú Thọ thuộc Miền Bắc Việt Nam, cách Hà Nội khoảng 100km về hướng Tây Bắc. Vào thập kỷ 60,70 khi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân Việt nam bước vào giai đoạn khốc liệt ở cả hai miền Nam, Bắc chúng ta đã được sự ủng hộ tích cực của các lực lượng cách mạng Thế giới và của cả loài người yêu chuộng hoà bình, công lý, trong đó từ Bắc Âu xa xôi Vương quốc Thụy Điển là một trong những nước có phong trào ủng hộ Việt nam sớm nhất và mạnh mẽ nhất. Ngày 20/08/1974, bản hiệp định về công trình nhà máy giấy đã được ký kết giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Thụy Điển tại Hà Nội, với tên gọi “thoả thuận phát triển hợp tác về công trình nhà máy giấy Bãi Bằng”. Theo hiệp định này Thụy Điển giúp Việt nam xây dựng một nhà máy giấy có công suất 55.000 tấn, trong đó: 50.000 tấn là giấy in và giấy viết tẩy trắng, 5.000 tấn giấy bao gói. Thụy Điển cung cấp máy móc, thiết bị, công nghệ, vật liệu xây dựng và chịu trách nhiệm về thiết kế, kế hoạch xây dựng, lắp máy, đào tạo vận hành, quản lý nhà máy. Ngoài ra Thụy Điển còn giúp ta kế hoạch trồng rừng nguyên liệu giấy, kế hoạch phương tiện khai thác tre, nứa, gỗ,… cho sản xuất. Dự định từ 1977-1979 nhà máy giấy sẽ được đưa vào vận hành do người Việt Nam điều khiển, không có sự giúp đỡ của phía Thụy Điển. Việc điều hành và thực thi công trình được uỷ nhiệm cho SIDA phía Thụy Điển, cho Bộ Công nghiệp và Bộ Ngoại thương về phía Việt nam. Công ty tư vấn WT- System AB (WP ) được SIDA thuê làm đầu mối xây dựng. Ngày khởi công xây dựng chính thức 5/10/1974. Ngày 1/10/1974 chuyến tàu chở thiết bị đầu tiên mang tên “Langenuin” đã cập cảng Hải Phòng phục vụ cho việc xây dựng công trình nhà máy giấy Bãi Bằng. Trong thời kỳ xây dựng cả phía Việt Nam và phía Thụy Điển đều gặp rất nhiều khó khăn do bất đồng ngôn ngữ, do cách nhìn nhận vấn đề khác nhau. Tình trạng đất nước ta thời kỳ đó sản xuất lạc hậu, công nghiệp nghèo nàn, cơ sở hạ tầng, năng lượng, giao thông vận tải, thông tin liên lạc,… đều thiếu thốn lạc hậu. Vì vậy, việc đưa công trình vào xây dựng không tránh khỏi những khó khăn nhất định. Đó là một trong nhưng nguyên nhân làm tiến độ thi công kéo dài, công trình chậm đưa vào sản xuất. Khắc phục tình trạng này, cuối 1976 Thụy Điển đã tăng viện trợ từ 740 triệu SEK lên 1005 triệu SEK dự phòng cho phần công nghệ và phần nông nghiệp. Đến cuối 1979 kết quả xây dựng vẫn chậm. Ngày 18/03/1980 Hội đồng Bộ Trưởng đã gia quyết định về các vấn đề gọi tắt là “ban điều hành hỗn hợp 1980” để điều hoà hai bên cùng phối hợp giải quyết các vấn đề của công trình giấy Bãi Bằng. Ngày 20/11/1970, hai chính phủ ký một hiệp định kết thúc hiệp định cũ về xây dựng công trình và hiệp định mới ra đời gọi là “hiệp định về nhà máy giấy Bãi Bằng” nhằm mục đích chủ yếu hoàn thành các công việc còn lại của phía đầu tư và quy định những điều khoản cho việc vận hành nhà máy. Hiệp định có phương án ngày 30/06/1983 theo hiệp định này phía Thụy Điển phải chuyển giao trách nhiệm cho phía Việt Nam để đưa nhà máy vào vận hành càng sớm càng tốt. SIDA và Bộ Công nghiệp nhẹ chịu trách nhiệm thực hiện hiệp định này. Về phía ta có đề suất xây thêm một nhà máy điện, một nhà máy hoá chất phục vụ cho quá trình hoạt động sản xuất và được nước bạn nhất trí. Tóm lại, nhà máy được trang bị bằng nhiều máy móc hiện đại từ các nhà cung cấp có kỹ thuật tiên tiến trên thế giới nên có tính đồng bộ cao trong dây truyền sản xuất và cũng do máy móc thiết bị tiên tiến nên đòi hỏi chất lượng, quy cách của nguyên liệu, nhiên liệu, các hoá chất chuyên dùng phải đảm bảo đúng yêu cầu kỹ thuật. Trình độ công nhân vận hành và bảo dưỡng phải thành thạo. Địa điểm của nhà máy giấy Bãi Bằng nằm gần vùng cung cấp nguyên liệu như: Tuyên Quang, Hà Giang, Yên Bái, … nằm giữa hai con sông là sông Hồng và sông Lô, lấy nguồn nước cung cấp từ sông Lô và nước thải ra sông Hồng. Về giao thông: Nhà máy nằm gần đường quốc lộ số 2, đường sắt Hà Nội- Lào Cai và đường thuỷ thông đến cảng Việt Trì- Hà Nội. Do đó, rất thuận lợi cho hoạt động của nhà máy. Sau thời gian xây dựng và chuẩn bị đi vào sản xuất, vào lúc 21 giờ 18 phút ngày 20/11/1980 kw điện đầu tiên được sản xuất và hòa vào lưới điện quốc gia. Ngày 30/11/1980: Đã sản xuất được cuộn giấy đầu tiên bằng bột ngoại trên máy xeo I và cuộn giấy đầu tiên của máy xeo II được sản xuất vào ngày 28/02/1982. Ngày 31/08/1982: Nồi bột đầu tiên được sản xuất đã thành công. Ngày 26/11/1982: Lễ khánh thành- giai đoạn vận hành toàn nhà máy bắt đầu. Nhà máy ra đời là kết quả của sự hợp tác giữa Chính phủ Việt nam và Chính phủ Thụy Điển. Do tính chất phức tạp của nhà máy và để nhà máy duy trì, phát triển lâu dài và ổn định tổ chức sản xuất với tên gọi khác nhau qua các thời kỳ: ã Từ cuối 1974 khi bắt đầu khởi công xây dựng đến tháng 7/1979 mang tên nhà máy giấy Bãi Bằng. ã 1987 nhà máy đổi tên thành xí nghiệp liên hợp giấy Vĩnh Phú. Do cơ cấu tổ chức lại của Nhà nước, để phù hợp với xu thế chung công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước. Chính phủ đã ra quyết định thành lập “Tổng Công ty giấy Việt Nam” và nhà máy được đổi tên thành “Công ty giấy Bãi Bằng” trực thuộc sự chỉ đạo của Tổng Công ty giấy Việt Nam. 2.1.2. Quá trình phát triển. Có thể chia quá trình phát triển của Công ty thành hai giai đoạn lớn: giai đoạn từ 1982 đến tháng 6/1990 là giai đoạn có sự hỗ trợ trực tiếp của các chuyên gia Thụy Điển và giai đoạn tiếp theo là giai đoạn do toàn bộ CBCNV Việt Nam quản lý và điều hành. Trong quá trình phát triển gặp rất nhiều khó khăn nhưng Công ty đã khắc phục được và đứng vững trong cơ chế thị trường, từng bước phát triển hoàn thiện mô hình quản lý tiên tiến, đã tỏ rõ sức sống trong thực tiễn sản xuất kinh doanh. Đến nay, Bãi Bằng đã trở thành tổ hợp công nghiệp giấy lớn nhất Việt Nam, luôn đi đầu ngành về cả số lượng lẫn chất lượng sản phẩm có vị trí quan trọng trong sự nghiệp phát triển Văn hoá- Giáo dục- Kinh tế đất nước. Hơn thế, Công ty giấy Bãi Bằng còn là đơn vị quốc doanh tiêu biểu của tinh thần đổi mới: Năng động- Sáng tạo- Hợp tác- Hội nhập và phát triển. Một số chỉ tiêu chủ yếu về kết quả sản xuất kinh doanh minh chứng cho sự thành công của Công ty. STT Chỉ tiêu ĐVT 1998 1999 2000 1 Sản lượng giấy sản xuất Tấn 53.630 63.271 65.648 2 Tiêu thụ tấn 56.000 61.530 68.240 3 Doanh thu Tr.đ 593.162 638.900 721.688 4 Lợi nhuận Tr.đ 50.012 52.944 50.427 5 Nộp NSNN Tr.đ 53.654 62.467 69.484 6 Thu nhập bình quân Tr.đ/ng/tháng 1,032 1,385 1,801 7 Đội ngũ CBCNV Người 2.886 3.433 3.552 2.1.3. Đặc điểm về cơ cấu tổ chức quản lý Để đảm bảo cho sản xuất có hiệu quả và quản lý tốt sản xuất, Công ty giấy Bãi Bằng tổ chức bộ máy quản lý theo kiểu trực tuyến chức năng. Thực hiện chế độ quản lý doanh nghiệp theo chế độ một Tổng giám đốc. Trong cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của doanh nghiệp thì các bộ phận có mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau được phân cấp trách nhiệm và quyền hạn nhất định nhằm đảm bảo chức năng quản lý được linh hoạt, thông suất (theo sơ đồ trang bên). * Chức năng nhiệm vụ của các bộ phận. - Tổng giám đốc là người đại diện hợp pháp duy nhất của Công ty, chỉ đạo chung mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của toàn Công ty. Trực tiếp điều hành sản xuất kinh doanh và các phòng ban tham mưu. Chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của toàn Công ty trong từng thời kỳ sản xuất trước Tổng Công ty giấy và tập thể người lao động. Mọi quy định của Công ty phải được Tổng giám đôc thông qua và xét duyệt. - Phó Tổng giám đốc phụ trách sản xuất là người chịu trách nhiệm trước Tổng giám đốc về sản xuất kinh doanh của toàn Công ty như tiến độ sản xuất giấy, nhu cầu hoá chất, tiêu hao điện năng dùng cho sản xuất trên cơ sở các định mức tiêu hao nguyên vật liệu do Công ty đề ra và chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm do các bộ phận làm ra. - Phó Tổng giám đốc bảo dưỡng là người phụ trách bảo dưỡng toàn bộ máy móc thiết bị của Công ty hiện có, đảm bảo cao nhất khả năng vận hành của máy móc, thiết bị phục vụ cho sản xuất kinh doanh của Công ty. Ngoài ra còn có trách nhiệm đề ra các nội quy an toàn lao động trên cơ sở các văn bản hướng dẫn của Nhà nước.  - Phó Tổng giám đốc kinh tế là người chịu trách nhiệm trước Tổng giám đốc về cung cấp nguyên vật liệu dùng cho sản xuất theo kế hoạch được Nhà nước giao, mua sắm thiết bị phụ tùng phục vụ cho nhu cầu sản xuất của Công ty. - Phó Tổng giám đốc đầu tư là người phụ trách đầu tư chiều sâu phục vụ sản xuất và các nhu cầu nâng cao đời sống vật chất văn hoá, tinh thần cho cán bộ công nhân viên trong toàn Công ty. - Kế toán trưởng là người có nhiệm vụ tổ chức bộ máy kế toán của Công ty đảm bảo bộ máy kế toán gọn nhẹ, hoạt động có hiệu quả. Kế toán trưởng tổ chức kiểm tra việc thực hiện chế độ ghi chép ban đầu, chế độ báo cáo thống kê định kỳ, tổ chức bảo quản hồ sơ, tài liệu kế toán đồng thời theo dõi phần hành kế toán tổng hợp, đúc rút kinh nghiệm, vận dụng sáng tạo, cải tiến hình thức và phương pháp kế toán ngày càng hợp lý, chặt chẽ phù hợp với điều kiện của Công ty. - Phòng tổ chức hành chính: có chức năng giúp cho Tổng giám đốc quản lý nhân sự trong toàn bộ Công ty, tham mưu cho Tổng giám đốc về đề bạt, miễn nhiệm cán bộ trong phạm vi Công ty quản lý. - Phòng thị trường: tiếp cận thị trường tiêu thụ, tìm khách hàng tiêu thụ các sản phẩm do Công ty làm ra. Từ đó trình lên Tổng giám đốc về kế hoạch sản xuất và tiêu thụ hàng năm của Công ty. 2.2.Phân tích thực trạng và hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty giấy Bãi Bằng. 2.2.1.Tình hình sản xuất kinh doanh của Công ty trong vài năm gần đây. Trong những năm qua, với ý chí quyết tâm của toàn thể CBCNV, sự ủng hộ của các cấp các ngành từ trung ương đến địa phương, cộng với sự giúp đỡ của Chính phủ và nhân dân Thụy Điển, và đặc biệt là trong công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo Công ty giấy Bãi Bằng đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ. Ta có thể thấy rõ hơn thông qua một số chi tiết sau: Bảng 1: Kết quả sản xuất kinh doanh trong ba năm1998, 1999, 2000 (bảng ở trang bên). Từ 1998 đến nay Công ty luôn hoạt động sản xuất có hiệu quả. Năm 1999 Công ty đã thực hiện hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu sản xuất kinh doanh so với kế hoạch được giao và so với năm 1998. Về sản lượng giây sản xuất đạt: 63.271 tấn, vượt 117,98%; về tiêu thụ đạt: 61.530 tấn, vượt 109,88% so với năm 1998. Sang năm 2000 sản lượng giấy sản xuất đạt: 65.648 tấn, vượt 103,76%; tiêu thụ đạt 68.240 tấn, vượt 110,91% so với năm 1999. Doanh thu tăng qua các năm cả về số tuyệt đối và số tương đối. Năm 1998 doanh thu tăng lên 45.738 triệu đồng, tăng 107,71% và năm 2000 tăng lên 82.788 triệu đồng, tăng 112,96%. Lợi nhuận năm 1999 tăng 2.932 triệu đồng, tăng 105,86% so với năm 1998 nhưng lợi nhuận năm 2000 lại giảm 95,25%. Tuy nhiên, nộp ngân sách Nhà nước vẫn tăng cụ thể: năm 1999 tăng 116,43% so với năm 1998 và năm 2000 tăng 111,23% so với năm 1999. Đời sống công nhân viên vẫn được cải thiện dần, tổng quỹ lương không ngừng tăng qua các năm, thu nhập bình quân đầu người năm 2000 tăng 0,416 triệu đồng ( về số tuyệt đối ) và tăng 130,04% ( về số tương đối ) so với năm1999, năm 1999 tăng 0,353 triệu đồng ( về số tuyệt đối ) và tăng 134,2% ( về số tương đối ) so với năm 1998. Nói chung, hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty luôn làm ăn có lãi năm 1998 lợi nhuận trước thuế là 50.012 triệu đồng, năm 1999 là 52.944 triệu đồng, năm 2000 là 50.427 triệu đồng, tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu lần lượt ở mức 8,61; 8,29 và 6,99 ( cứ 100 đồng doanh thu thu được 8,61; 8,29 và 6,99 đồng lợi nhuận ). Tuy nhiên, năm 1999, 2000 tỷ suất lợi nhuận giảm do tốc độ tăng doanh thu lớn hơn tốc độ tăng lợi nhuận. Năm 2000 dù có nhiều cố gắng về sản lượng và tiêu thụ sản phẩm nhưng lợi nhuận vẫn giảm so với năm 1999. Sở dĩ như vậy là do chi phí giá thành cho sản phẩm cao. Điều này cũng ảnh hưởng không tốt tới tình hình tài chính của doanh nghiệp. Bảng 2: Tình hình tài chính của Công ty qua các năm (bảng ở trang bên). Qua số liệu tính toán trên đây ta có thể thấy được khái quát tình hình tài chính của Công ty qua 3 năm gần đây. Trước hết tổng tài sản và tổng nguồn vốn của Công ty liên tục tăng qua các năm, tổng tài sản năm 2000 tăng 100.172 triệu đồng (về số tuyệt đối) và tăng 15,6% ( về số tương đối ) so với năm 1999, năm 1999 tăng 1.660 triệu đồng ( về số tuyệt đối ) và tăng 0,26% ( về số tương đối ), điều đó cho thấy Công ty đã có nhiều cố gắng trong việc huy động vốn, tài trợ cho các tài sản của Công ty để có thể sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, việc tăng tài sản cũng như nguồn vốn của Công ty đã thực sự hợp lý hay chưa thì ta sẽ phân tích cụ thể hơn trong những phần sau. ở đây ta xem xét một số chỉ tiêu tài chính để có một cái nhìn tổng quát về tình hình tài chính của Công ty. Về tỷ suất tài trợ năm 1998 là 76,52%; năm 1999 là 87,51%; năm 2000 là 66,87%. Tuy tỷ suất tài trợ năm 2000 giảm so với năm 1998,1999 nhưng nhìn chung mức tài trợ thế này là cao, nó cho thấy mức độ độc lập về tài chính của Công ty cao. Về tỷ suất thanh toán ngắn hạn của Công ty năm 1998 là 2,93%; năm 1999 là 3,48%; năm 2000 là2,88%. Điều đó cho thấy Công ty hoàn toàn có khả năm thanh toán các khoản nợ ngắn hạn trong vòng một năm hay một chu kỳ kinh doanh. Về tỷ suất đầu tư, năm 1998 tài sản cố định chiếm 27,83% và tỷ trọng này giảm dần năm 1999 là 25,42% và đến năm 2000 chỉ chiếm 21,94%. Sự chuyển biến về cơ cấu tài sản như vậy làm hạn chế quy trình công nghệ để tạo ra tiền đề cho việc tăng năng lực sản xuất trong tương lai.  Ngoài ra, tỷ trọng nợ phải trả trên tổng tài sản năm 1998 là 23,48%; năm 1999 là 21,49% nhưng đến năm 2000 tăng ở mức 33,13%. Điều này dễ thấy vì nợ phải trả của Công ty năm 2000 tăng. Trong 3 năm 1998, 1999, 2000 tỷ suất thanh toán tức thời của Công ty rất thấp cho thấy Công ty ít có khả năng thanh toán ngay, tồn quỹ tiền mặt của Công ty là rất thấp. Những chỉ tiêu này cũng làm ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng vốn. Bảng 3: Hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty giấy Bãi Bằng. STT Chỉ tiêu ĐV Năm 1998 Năm 1999 Năm 2000 1 Doanh thu Tr.đ 593.162 638.900 721.688 2 Lợi nhuận trước thuế Tr.đ 50.012 52.944 50.427 3 Lợi nhuận sau thuế Tr.đ 33.070 36.002 34.290 4 Tổng tài sản Tr.đ 639.125 640.785 740.957 5 Vốn chủ sở hữu Tr.đ 489.077 503.079 495.468 6 Hiệu suất sử dụng TTS 0,928 0,997 0,974 7 Doanh lợi vốn 7,83 8,26 6,81 8 Doanh lợi vốn CSH 5,17 5,62 4,63 Nguồn: Báo cáo tài chính Công ty giấy Bãi Bằng. Năm 1999, hiệu suất sử dụng tổng tài sản là 0,997, tăng 7% so với năm 1998 nó cho biết 1 đồng tài sản đem lại cho Công ty 0,997 đồng doanh thu nhưng đến năm 2000, 1 đồng tài sản chỉ thu về 0,974 đồng doanh thu. Doanh lợi vốn năm 1998, 1999 tăng, cứ 100 đồng vốn năm 1998, 1999 bỏ ra kinh doanh thì thu được 7,83 và 8,26 đồng lợi nhuận, năm 2000 doanh lợi vốn giảm 100 đồng bỏ ra kinh doanh chỉ thu được 6,81 đồng lợi nhuận Qua những chỉ tiêu phân tích sơ bộ trên đây có thể thấy hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty gặp khó khăn hơn. Do vậy, cần đi sâu phân tích để thấy những mặt được và những mặt hạn chế để có giải pháp kịp thời và hiệu quả. 2.2.2. Thực trạng và hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty giấy Bãi Bằng. 2.2.2.1. Tình hình đảm bảo nguồn vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Để tiến hành sản xuất kinh doanh các doanh nghiệp cần có tài sản bao gồm: tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn, tài sản cố định và đầu tư dài hạn. Để hình thành hai loại tài sản này phải có các nguồn tài trợ tương ứng bao gồm: nguồn vốn ngắn hạn và nguồn vốn dài hạn. Đối với sản xuất kinh doanh của ngành giấy nhu cầu đầu tư cho máy móc thiết bị là tương đối lớn. Vì vậy, cần phải xem xét mức độ an toàn của nguồn vốn khi đầu tư vào tài sản này để có chính sách huy động các nguồn vốn vay trung hạn và dài hạn một cách hợp lý vì nguồn vốn chủ sở hữu không thể đảm bảo cho toàn bộ tài sản cố định. Bảng 4: Tình hình đảm bảo nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh Đơn vị: Triệu đồng STT Chỉ tiêu Năm 1998 Năm 1999 Năm 2000 1 Vốn dài hạn 489.077 503.079 549.672 -Vốn chủ sở hữu -Nợ dài hạn 489.077 0 503.079 0 495.467 54.205 2 TSCĐvà đầu tư dài hạn 199.415 185.241 191.133 -TSCĐ -XDCB dở dang 177.874 21.541 162.907 22.334 162.580 28.553 3 Vốn lưu động thường xuyên (1)-(2) 289.662 317.838 358.539 Kết quả phân tích cho thấy: vốn lưu động thường xuyên của Công ty tăng liên tục trong 3 năm. Tình hình này đảm bảo an toàn cho tài sản cố định của Công ty, do vậy sẽ thuận lợi cho khả năng thanh toán và trả nợ của Công ty. Để tiến hành sản xuất chỉ chuẩn bị các máy móc thiết bị thôi thì chưa đủ, doanh nghiệp còn cần phải đảm bảo đủ vốn lưu động đáp ứng cho nhu cầu vốn trong quá trình sản xuất. Nhu cầu vốn lưu động thường xuyên là số lượng vốn ngắn hạn doanh nghiệp cần để tài trợ cho một phần tài sản lưu động bao gồm hàng tồn kho và các khoản phải thu. Nhu cầu vốn lưu động thường xuyên của Công ty gi._.