Phân tích ảnh hưởng của cơ cấu vốn đến hiệu quả sử dụng vốn`

Lêi më ®Çu BÊt kú doanh nghiÖp nµo ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng còng bÞ chi phèi m¹nh bëi nguån lùc tµi chÝnh. §Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, doanh nghiÖp ph¶i cã nguån vèn nhÊt ®Þnh vµ môc ®Ých cña mäi doanh nghiÖp xÐt ®Õn cïng lµ sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt nguån vèn s½n cã, lµm cho l­îng vèn kinh doanh ngµy cµng lín. Nh­ng lµm thÕ nµo ®Ó sö dông vèn cã hiÖu qu¶, n©ng cao kh¶ n¨ng sinh lêi cña vèn ®ang lµ bµi to¸n ®Æt ra cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp. HiÖu qu¶ sö dông vèn lµ yÕu tè then chèt quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. ChØ b»ng c¸ch ngµy cµng n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn doanh nghiÖp míi cã thÓ ®øng v÷ng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. HiÖu qu¶ sö dông vèn chÞu t¸c ®éng cña rÊt nhiÒu yÕu tè, bao gåm c¶ nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ vµ yÕu tè chñ quan cña doanh nghiÖp. §Ó cã vèn kinh doanh, doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng vèn tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau. ViÖc doanh nghiÖp lùa chän nguån vèn nµo víi tû träng bao nhiªu t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn hiÖn nay rÊt Ýt doanh nghiÖp quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy. Trong thêi gian thùc tËp t¹i Trung t©m Th­¬ng m¹i truyÒn h×nh, em ®· t×m hiÓu ph­¬ng thøc huy ®éng, sö dông vèn kinh doanh cña Trung t©m vµ chän ®Ò tµi ' Ph©n tÝch ¶nh h­ëng cña c¬ cÊu vèn ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn' ®Ó viÕt chuyªn ®Ò thùc tËp. §Ò tµi gåm 3 ch­¬ng Ch­¬ng1 Lý luËn chung vÒ vèn, c¬ cÊu vèn vµ ¶nh h­ëng cña c¬ cÊu vèn ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn Ch­¬ng 2 Ph©n tÝch ¶nh h­ëng cña c¬ cÊu vèn ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i Trung t©m Th­¬ng m¹i TruyÒn h×nh Ch­¬ng 3 Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh c¬ cÊu vèn tèi ­u nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i Trung t©m Th­¬ng m¹i truyÒn h×nh. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy NguyÔn KÕ TuÊn vµ c¸c c« chó Trung t©m Th­¬ng m¹i truyÒn h×nh ®· tËn t×nh h­íng dÉn ®Ó em thùc hiÖn ®Ò tµi. Môc lôc Lêi më ®Çu Danh môc c¸c tõ viÕt t¾t Ch­¬ng I Lý luËn chung vÒ vèn, c¬ cÊu vèn vµ ¶nh h­ëng c¬ cÊu vèn ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn …………………………………………………...7 1.1 Kh¸i niÖm vÒ vèn kinh doanh ………………………………………7 1.1.1 Mét sè quan niÖm vÒ vèn kinh doanh ………………………….….7 1.1.2 Vai trß cña vèn kinh doanh………………………………….……….8 1.2 C¸c nguån vèn cña doanh nghiÖp nhµ n­íc………………………….8 1.2.1 Vèn chñ së h÷u……………………………………………...………. 1.2.1.1 Vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc…………...……………………………...7 1.2.1.2 Vèn cæ phÇn……………………...………………………………..7 1.2.1.3 Vèn do liªn doanh, liªn kÕt……...………………………………...10 1.2.1.4 Vèn h×nh thµnh tõ c¸c nguån tù tµi trî……………………………10 1.2.2 Vèn vay………………………..……………………………….....11 1.2.2.1 Vèn vay ng©n hµng…………..…………….……………………...9 1.2.2.2 Thuª mua, thuª tµi chÝnh, thuª ho¹t ®éng…..…………………....10 1.2.2.3 Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu c«ng ty……………………………………...11 1.2.2.4 C¸c kho¶n nî tÝch luü…………………………………………….11 1.2.2.5 TÝn dông th­¬ng m¹i……………………………………………..12 1.2.2.6 Vèn vay cña c¸n bé c«ng nh©n viªn……………………………..12 1.3 C¬ cÊu vèn kinh doanh…………………………………………...13 1.3.1 Thùc chÊt c¬ cÊu vèn kinh doanh………………………………...13 1.3.2 §Æc ®iÓm c¬ cÊu vèn kinh doanh………………………………..14 1.3.3 C¸c yªu cÇu ®èi víi c¬ cÊu vèn kinh doanh……………………..16 1.4 ¶nh h­ëng c¬ cÊu vèn ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn………………..17 1.4.1 HiÖu qu¶ sö dông vèn vµ sù cÇn thiÕt n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn…………………………………………………………………………17 1.4.2 Mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn…………………..18 1.4.2.1 C¸c chØ tiªu ®¸nh gÝa hiÖu qu¶ sö dông tæng nguån vèn……...….18 1.4.2.2 C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh……………..18 1.4.2.3 C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng……………19 1.4.3 ¶nh h­ëng c¬ cÊu vèn ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn………………...19 Ch­¬ng II Ph©n tÝch ¶nh h­ëng c¬ cÊu vèn ®Õn hiÖu qu¶ sö dông t¹i Trung t©m Th­¬ng m¹i truyÒn h×nh ….. …………………………………………25 2.1 Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Trung t©m………………..25 2.1.1 Kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Trung t©m……..25 2.1.2 Mét sè ®Æc ®iÓm kinh tÕ, kü thuËt cña Trung t©m………………..26 2.1.2.1 Chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ lÜnh vùc kinh doanh cña Trung t©m Th­¬ng m¹i truyÒn h×nh……………………………………………………………26 2.1.2.2 §Æc ®iÓm c¬ cÊu tæ chøc………………………………………….27 2.1.2.3 C¬ quan chñ qu¶n vµ hÖ qu¶n lý………………………………….28 2.2 KÕt qu¶ vµ ph­¬ng h­íng kinh doanh cña Trung t©m……………29 2.2.1 KÕt qu¶ kinh doanh……………………………………………….29 2.2.2 C¬ cÊu s¶n phÈm………………………………………………….32 2.2.3 Nh÷ng thuËn lîi trong ho¹t ®éng kinh doanh…………………….33 2.2.4 Nh÷ng khã kh¨n trong ho¹t ®éng kinh doanh…………………….34 2.2.5 Ph­¬ng h­íng kinh doanh………………………………………..34 2.3 Ph©n tÝch ¶nh h­ëng c¬ cÊu vèn ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn cña Trung t©m ………………………………………………………………..34 2.3.1 Sù biÕn ®éng c¬ cÊu vèn theo nguån vèn cña Trung t©m………...34 2.3.2 Ph©n tÝch sù biÕn ®éng c¬ cÊu vèn theo néi dung vèn……………37 2.3.3 Ph©n tÝch sù biÕn ®éng hiÖu qu¶ sö dông tæng nguån vèn………..38 2.3.4 Ph©n tÝch sù biÕn ®éng hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng…………...38 2.3.5 Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña Trung t©m………………………46 2.4 Ph©n tÝch ¶nh h­ëng c¬ cÊu vèn ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn…….…48 2.4.1 Ph©n tÝch ¶nh h­ëng chung cña c¬ cÊu vèn kinh doanh ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn cña Trung t©m………………………………………………..48 2.4.2 Ph©n tÝch nguån vèn vµ sö dông vèn………………………………49 2.5 Nh÷ng ®iÓm bÊt hîp lý trong c¬ cÊu vèn cña Trung t©m………….52 2.5.1 Nguån vèn vay ch­a ®­îc sö dông hiÖu qu¶………………………52 2.5.2 Chi phÝ vèn cao……………………………………………………52 2.5.3 Dù tr÷ nhiÒu……………………………………………………….52 2.5.4 Kh¶ n¨ng thanh to¸n yÕu………………………………………….52 2.5.5 C¬ cÊu nî ch­a hîp lý…………………………………………….56 .. Ch­¬ng III Ph­¬ng ph¸p x©y dùng c¬ cÊu vèn hîp lý n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông t¹i Trung t©m ……………………………………………………….57 3.1 Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cho Trung t©m………..57 3.1.1 C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn………………..57 3.1.1.1 C¸c nh©n tè bªn ngoµi……………………………………………57 3.1.1.2 C¸c nh©n tè néi bé………………………………………………..58 3.1.2 §iÒu kiÖn ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn…………………….60 3.1.2.1 Më réng ho¹t ®éng kinh doanh, ®Èy m¹nh tiªu thô………………60 3.1.2.2 §æi míi ph­¬ng thøc huy ®éng vèn……………………………...61 3.1.2.3 N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng………………………...64 3.1.2.4 N©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng qu¶n lý tµi chÝnh………………...64 3.1.2.5 Thùc hiÖn tèt viÖc thu håi vµ thanh to¸n c¸c kho¶n nî…………...64 3.1.2.6 §µo t¹o vµ qu¶n lý con ng­êi ……………………………………64 3.2 Ph­¬ng ph¸p x©y dùng c¬ cÊu vèn……………………………….64 3.2.1 C¸c c¨n cø chñ yÕu ®Ó x©y dùngk c¬ cÊu vèn……………………65 3.2.1.1 KÕ ho¹ch kinh doanh……………………………………………65 3.2.1.2 Nhu cÇu vèn……………………………………………………..66 3.2.1.3 Kh¶ n¨ng tù tµi trî vµ vay vèn cña Trung t©m…………………..76 3.3 Mét sè kiÕn nghÞ ®èi víi nhµ n­íc………………………………77 3.3.1 M«i tr­êng kinh doanh…………………………………………..77 3.3.2 Ph¸t triÓn vµ më réng thÞ tr­êng tµi chÝnh……………………….77 KÕt luËn………………………………………………………………...78 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o………………………………………………79 Danh môc c¸c tõ viÕt t¾t DNNN : Doanh nghiÖp nhµ n­íc NSNN : Ng©n s¸ch nhµ n­íc VCSH : Vèn chñ së h÷u KD : Kinh doanh XNK : XuÊt nhËp khÈu TSC§ : Tµi s¶n cè ®Þnh TSL§ : Tµi s¶n l­u ®éng LNR : Lîi nhuËn rßng TDTM : TÝn dông th­¬ng m¹i TC : Tµi chÝnh VL§ : Vèn l­u ®éng VC§ : Vèn cè ®Þnh VL§TX : Vèn l­u ®éng th­êng xuyªn LD : Liªn doanh Ch­¬ng I Lý luËn chung vÒ vèn, c¬ cÊu vèn & ¶nh h­ëng c¬ cÊu vèn ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn 1.1 Kh¸i niÖm vÒ vèn kinh doanh 1.1.1 Mét sè quan niÖm vÒ vèn kinh doanh Vèn kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp lµ mét quü tiÒn tÖ ®Æc biÖt phôc vô ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Vèn lµ tiÒn nh­ng tiÒn chØ trë thµnh vèn khi tho¶ m·n nh÷ng ®iÒu kiÖn sau: +tiÒn ph¶i ®¹i diÖn cho mét l­îng hµng ho¸ nhÊt ®Þnh, nãi c¸ch kh¸c tiÒn ph¶i ®­îc ®¶m b¶o b»ng mét l­îng tµi s¶n cã thùc +TiÒn ph¶i ®­îc tÝch tô vµ tËp trung ®Õn mét l­îng nhÊt ®Þnh +Khi ®· ®ñ vÒ sè l­îng, tiÒn ph¶i vËn ®éng nh»m môc ®Ých sinh lêi Trong cuèn "Kinh tÕ häc", nhãm t¸c gi¶ David Begg, Stanbi Ficher, Rudger Darbusch cho r»ng vèn bao gåm hai lo¹i: vèn vËt chÊt vµ vèn tµi chÝnh. B¶n th©n vèn lµ mét lo¹i hµng ho¸ nh­ng ®­îc sö dông vµo qu¸ tr×nh kinh doanh tiÕp theo. Quan niÖm nµy cho thÊy râ nguån gèc h×nh thµnh vèn, tr¹ng th¸i biÓu hiÖn cña vèn nh­ng kh«ng chØ ra môc ®Ých, vai trß cña vèn. §øng trªn gãc ®é réng h¬n, mét sè nhµ kinh tÕ häc l¹i cho r»ng vèn bao gåm c¸c yÕu tè kinh tÕ ®­îc bè trÝ ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸, dÞch vô nh­ tµi s¶n h÷u h×nh , tµi s¶n v« h×nh, c¸c kiÕn thøc vÒ kinh tÕ, kü thuËt cña doanh nghiÖp ®­îc tÝch luü, tr×nh ®é qu¶n lý vµ chÊt l­îng ®éi ngò c¸n bé trong doanh nghiÖp. VËy cã thÓ hiÓu vèn lµ mét phÇn thu nhËp quèc d©n d­íi d¹ng tµi s¶n vËt chÊt vµ tµi s¶n tµi chÝnh ®­îc c¸c c¸ nh©n, tæ chøc, c¸c doanh nghiÖp bá ra ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, kinh doanh nh»m môc ®Ých tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. 1.1.2 Vai trß cña vèn kinh doanh Vèn kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc thµnh lËp, ho¹t ®éng, ph¸t triÓn cña tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp. Tuy nhiªn nã chØ ph¸t huy t¸c dông khi biÕt qu¶n lý, sö dông mét c¸ch ®óng h­íng, hîp lý, tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng n­íc ta ®ang ®i vµo ho¹t ®éng æn ®Þnh, c­êng ®é c¹nh tranh cao th× vèn trë thµnh mét lîi thÕ c¹nh tranh quan träng. Víi viÖc më réng quyÒn tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong s¶n xuÊt, kinh doanh th× vèn cã t¸c ®éng tÝch cùc hay tiªu cùc tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh tuú thuéc vµo viÖc huy ®éng vµ sö dông vèn cña DN. 1.2 C¸c nguån vèn cña doanh nghiÖp nhµ n­íc XÐt riªng c¸c DNNN, c¸c nguån vèn ®­îc m« t¶ nh­ sau: Nguån vèn kinh doanh Vèn chñ së h÷u Vèn vay Vèn LD, liªn kÕt Nî tÝch luü TÝn dông TM Vèn vay ng¾n h¹n Thuª tµi chÝnh, thuª ho¹t ®éng Vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc Vèn tù tµi trî Vèn cæ phÇn B¶ng 1.1 C¸c nguån vèn cña DNNN Tr­íc ®©y trong c¬ chÕ bao cÊp, nguån vèn ®­îc h×nh thµnh duy nhÊt tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn ®­îc ®a d¹ng ho¸, gi¶i phãng c¸c nguån tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ, thóc ®Èy sù thu hót vèn vµo c¸c doanh nghiÖp trªn nhiÒu kªnh kh¸c nhau. Tuú theo lo¹i h×nh, ®Æc ®iÓm cña mçi doanh nghiÖp mµ cã nh÷ng c¸ch thøc t¹o vèn kh¸c nhau. §èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc nÕu c¨n cø vµo nguån h×nh thµnh vèn th× vèn cã thÓ chia thµnh c¸c lo¹i sau: 1.2.1 Vèn chñ së h÷u 1.2.1.1 Vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc Ngay tõ khi míi thµnh lËp, c¸c DNNN ®· ®­îc cÊp mét l­îng vèn nhÊt ®Þnh. §©y lµ l­äng vèn quan träng ®Ó ®Çu t­ x©y dùng ban ®Çu còng nh­ më réng s¶n xuÊt. Khi sö dông vèn do ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp, c¸c doanh nghiÖp ph¶i nép thuÕ sö dông vèn NSNN, gäi t¾t lµ thuÕ vèn. Tõ 01/01/1997, theo ®Ò nghÞ 59/CP cña chÝnh phñ vµ th«ng t­ 70/TC-TCDN cña bé tµi chÝnh th× chØ cã nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i míi ph¶i nép thuÕ sö dông vèn NSNN vµ sè tiÒn nµy ®­îc trÝch tõ lîi nhuËn sau thuÕ. NÕu lîi nhuËn sau thuÕ nhá h¬n l­îng thóª sö dông vèn th× doanh nghiÖp chØ ph¶i nép toµn bé sè lîi nhuËn ®ã. ChÝnh s¸ch nµy ®¶m b¶o cho c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç cã c¬ héi ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, nã còng kh«ng khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp sö dông vèn cã hiÖu qu¶ v× doanh nghiÖp nµo lµm ¨n cã l·i ph¶i nép thuÕ cßn thua lç th× kh«ng ph¶i nép. §©y lµ vÊn ®Ò cßn nhiÒu tranh luËn. 1.2.1.2 Vèn cæ phÇn §©ylµ nguån vèn huy ®éng tõ viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu c«ng ty. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, ngoµi sè vèn nhµ n­íc ®Çu t­, DNNN ®­îc phÐp huy ®éng thªm vèn b»ng ph¸t hµnh cæ phiÕu. Vèn cæ phÇn do cæ ®«ng ®ãng gãp th«ng qua viÖc mua cæ phiÕu do c«ng ty ph¸t hµnh. Nguån vèn nµy cã thÓ ®­îc huy ®éng vµ sö dông ngay tõ khi míi thµnh lËp hay huy ®éng thªm ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Chi phÝ sö dông nguån vèn nµy kh«ng cè ®Þnh bëi møc l·i cña cæ phiÕu phô thuéc vµo kÕt qu¶ kinh doanh. Khi doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç, hä sÏ kh«ng ph¶i tr¶ lîi tøc cæ phiÕu. Trªn thÞ tr­êng cæ phiÕu, nÕu gi¸ cæ phiÕu t¨ng lªn lµ dÊu hiÖu tèt, gióp c«ng ty cã thÓ ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu. Ng­îc l¹i, khi g¸i cæ phiÕu thÊp h¬n mÖnh gi¸ thi viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu sÏ gÆp khã kh¨n. 1.2.1.3 Vèn do liªn doanh, liªn kÕt Khi doanh nghiÖp muèn thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t­ hay ph­¬ng thøc s¶n xuÊt, kinh doanh míi mµ gÆp khã kh¨n vÒ vèn, c«ng nghÖ, nh©n lùc th× cã thÓ liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c cïng gãp vèn theo hîp ®ång liªn doanh dùa trªn nguyªn t¾c b×nh ®¼ng cïng chia sÎ lîi nhuËn, rñi ro theo tû lÖ vèn gãp. Môc ®Ých tham gia liªn doanh lµ ®Ó tËn dông nh÷ng lîi thÕ so s¸nh cña nhau nh­ng c¸c bªn vÉn ®éc lËp víi nhau. H×nh thøc liªn doanh phæ biÕn nhÊt hiÖn nay lµ liªn doanh gi÷a mét hoÆc c¸c bªn ViÖt Nam víi mét hoÆc c¸c bªn n­íc ngoµi. Lîi Ých cña c¸c bªn liªn doanh phô thuéc vµo tû lÖ vèn gãp. Tuy nhiªn, hiÖn nay do l­îng vèn gãp cña bªn ViÖt Nam cßn thÊp ( phæ biÕn lµ 30-35%) chñ yÕu b»ng quyÒn sö dông ®Êt vµ mÆt n­íc nªn c¸c quyÕt ®Þnh cña bªn ViÖt Nam th­êng thiÕu träng l­îng. MÆt kh¸c, viÖc ®¸nh gi¸ sai c«ng nghÖ liªn doanh vµ qu¶n lý kiÓm so¸t viÖc ph©n phèi lîi nhuËn kh«ng chÆt chÏ ®· g©y thiÖt h¹i cho bªn ViÖt Nam. 1.2.1.4 Vèn h×nh thµnh tõ c¸c nguån tù tµi trî cña doanh nghiÖp Tù tµi trî lµ phÇn quan träng nhÊt trong nguån tµi trî cña doanh nghiÖp bao gåm c¸c nguån: khÊu hao, lîi nhuËn ®Ó l¹i vµ c¸c nguån dù phßng cã tÝnh chÊt dù tr÷. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp th­êng trÝch mét phÇn l·i cña m×nh phôc vô cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng gäi lµ lîi nhuËn ®Ó l¹i. Nguån vèn nµy cã ý nghÜa rÊt lín vµ chØ khi kinh doanh cã l·i doanh nghiÖp míi cã nguån vèn nµy. MÆt kh¸c, nguån vèn nµy lµ ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp huy ®éng c¸c nguån vèn kh¸c v× vèn do lîi nhuËn ®Ó l¹i lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ sö dông vèn, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Lîi nhuËn ®Ó l¹i cïng víi c¸c kho¶n dù phßng cã tÝnh chÊt dù tr÷ nh­ dù phßng t¨ng gi¸, dù phßng tµi chÝnh hîp thµnh nguån tµi trî cho môc ®Ých t¨ng tr­ëng cña doanh nghiÖp. Trong doanh nghiÖp, khÊu hao luü kÕ tµi s¶n cè ®Þnh ®­îc gäi lµ nguån tµi trî duy tr×. Môc ®Ých sö dông vèn khÊu hao lµ ®Ó ®æi míi tµi s¶n cè ®Þnh nh­ng th­êng kh«ng ®ñ ®Ó ®¶m b¶o do l¹m ph¸t vµ tiÕn bé khoa häc, kü thuËt ®Èy gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh lªn cao. Nguån vèn tù tµi trî cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp v× vËy doanh nghiÖp cÇn chó träng n©ng cao nguån vèn bæ sung nµy. Vèn chñ së h÷u lµ nguån vèn kinh doanh th­êng xuyªn, quan träng cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp cã ®­îc sù chñ ®éng ®èi víi c¸c nguån vèn nµy ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh. T¹o nguån, qu¶n lý vµ sö dông VCSH hîp lý cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi víi sù thµnh c«ng cña doanh nghiÖp. 1.2.2 Vèn vay 1.2.2.1 Vèn vay ng©n hµng §©y lµ nguån vèn vay chñ yÐu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong thêi gian qua. Tuy nhiªn nguån vèn nµy t­¬ng ®èi nhá, thêi gian vay th­êng ng¾n. Ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ®· ¸p dông c¸c thÓ thøc nh­ thÕ chÊp, b¶o l·nh, tÝn chÊp…®Ó níi réng ®iÒu kiÖn cho vay ®ång thêi vÉn b¶o ®¶m an toµn cho l­îng vèn vay. Khi muèn vay vèn cña ng©n hµng, doanh nghiÖp ph¶i cã tµi s¶n thuéc së h÷u ®Ó thÕ chÊp, cÇm cè cho ng©n hµng ®Ó phßng khi doanh nghiÖp ph¸ s¶n th× tµi s¶n nµy sÏ gióp doanh nghiÖp thu hoµn vèn. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i lóc nµo c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc còng cã s½n c¸c giÊy tê chøng minh quyÒn së h÷u tµi s¶n hoÆc tµi s¶n së h÷u cã gi¸ trÞ nhá. MÆt kh¸c, hiÖn nay viÖc ph¸t m¹i tµi s¶n ( b¸n c¸c tµi s¶n c¸c doanh nghiÖp cÇm cè khi vay vèn nh­ng kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶) cßn nhiÒu khã kh¨n. ViÖc ph¸t m¹i th­êng ph¶i nhê tíi c¬ quan ph¸p luËt vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp cã thÓ t×m ®Õn c¸c ph¸p nh©n ®Ó lµm ng­êi b¶o l·nh cho m×nh. Ng­êi b¶o l·nh sÏ cam kÕt víi ng©n hµng nÕu c¸c doanh nghiÖp hä b¶o l·nh kh«ng cã kh¶ n¨ng chi tr¶ th× ng­êi b¶o l·nh sÏ ®øng ra chi tr¶ c¸c kho¶n nî ®ã gióp doanh nghiÖp . Theo ph­¬ng thøc nµy, ng­êi b¶o l·nh tham gia nh»m thu ®­îc lîi Ých cho m×nh nªn doanh nghiÖp cÇn thËn träng trong viÖc lùa chän ng­êi b¶o l·nh vµ x¸c ®Þnh nh÷ng ®iÒu kiÖn kÌm theo ®Ó tr¸nh phô thuéc vµo hä. Ngµy 31/5/1997 Ng©n hµng TW ®· cã c«ng v¨n sè 147 vÒ ®iÒu kiÖn cho vay vèn tõ c¸c ng©n hµng thuéc së h÷u nhµ n­íc ®èi víi c¸c DNNN: kh«ng ph¶i thÕ chÊp, kh«ng ph¶i giíi h¹n theo tû lÖ vèn ®iÒu lÖ mµ c¨n cø vµo hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. §©y lµ h×nh thøc tÝn chÊp míi ®­îc ®­a vµo sö dông ë ViÖt Nam. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, ®Ó thùc hiÖn tÝn chÊp cã hiÖu qu¶ ®ßi hái c¸c ng©n hµng ph¶i thËn träng, tØ mØ trong viÖc nghiªn c­ó c¸c ph­¬ng ¸n kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.2.2.2 Thuª mua, thuª tµi chÝnh, thuª ho¹t ®éng Thuª lµ mét dµn xÕp theo hîp ®ång, trong ®ã mét bªn chÊp nhËn tr¶ mét kho¶n tiÒn thuª theo tho¶ thuËn ®Ó ®­îc sö dông tµi s¶n cña bªn kia. TÝn dông thuª mua lµ viÖc doanh nghiÖp t¹o vèn b»ng c¸ch thuª trang thiÕt bÞ, vËt t­, c«ng cô vµ tµi s¶n cè ®Þnh sö dông cho kinh doanh. §©y lµ h×nh thøc t¹o vèn kh¸ phæ biÕn ë c¸c n­íc thÞ tr­êng ph¸t triÓn. Víi h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp ®­îc sö dông vèn nh­ chÝnh m×nh lµ ng­êi së h÷u víi gi¸ thuª ®Þnh tr­íc trong hîp ®ång. Sau thêi h¹n hîp ®ång thuª mua, doanh nghiÖp cã thÓ tr¶ l¹i tµi s¶n ®· thuª hoÆc mua víi gi¸ cßn l¹i hoÆc tiÕp tôc thuª víi gi¸ thÊp h¬n. TÝn dông thuª mua cã hai ph­¬ng thøc giao dÞch chñ yÕu lµ thuª ho¹t ®éng vµ thuª tµi chÝnh. +Thuª ho¹t ®éng: Lµ h×nh thøc thuª mµ tµi s¶n ®i thuª kh«ng ®­îc ph¶n ¸nh trong sæ s¸ch kÕ to¸n cña ng­êi ®i thuª. Thuª ho¹t ®éng cã c¸c ®Æc tr­ng sau: -Thêi gian thuª ng¾n - Møc vèn thu håi ®­îc - Ng­êi ®i thuª cã thÓ huû ngang hîp ®ång - Kh«nh cã tho¶ thuËn chuyÓn quyÒn së h÷u hoÆc b¸n l¹i tµi s¶n trong hîp ®ång thuª -Ng­êi cho thuª ph¶i chÞu mäi chi phÝ vËn hµnh tµi s¶n +Thuª tµi chÝnh: Lµ mét ph­¬ng thøc tµi trî tÝn dông trung hay dµi h¹n theo hîp ®ång. Thuª tµi chÝnh ph¶i tho¶ m·n 4 ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn sau: -Khi kÕt thóc hîp ®ång thuª, bªn ®i thuª cã thÓ mua l¹i tµi s¶n ®ã. -Bªn thuª ph¶i chÞu mäi chi phÝ vËn hµnh tµi s¶n. - Gi¸ trÞ thanh to¸n ( vèn +l·i ) > 100 % nguyªn gi¸ tµi s¶n ë thêi ®iÓm ®i thuª. -Thêi gian thuª > 60 % thêi gian sö dông h÷u dông cña tµi s¶n ®ã. 1.2.2.3 Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu c«ng ty §©y lµ kho¶n vay tõ c«ng chóng. Khi huy ®éng nguån vèn nµy doanh nghiÖp ph¶i tr¶ lîi tøc tr¸i phiÕu theo tû lÖ cè ®Þnh kÓ c¶ khi s¶n xuÊt kinh doanh thua lç. 1.2.2.4 C¸c kho¶n nî tÝch luü Nî tÝch luü chñ yÕu bao gåm: nî l­¬ng c«ng nh©n, nî thuÕ nhµ n­íc. L­¬ng c«ng nh©n th­êng ®­îc thanh to¸n hµng th¸ng nh­ng khi doanh nghiÖp thiÕu tiÒn mÆt cã thÓ nî l­¬ng c«ng nh©n sang th¸ng sau. Tuy nhiªn viÖc nî l­¬ng kh«ng nªn kÐo dµi nÕu kh«ng sÏ ¶nh h­ëng ®Õn niÒm tin cña ng­êi lao ®éng vµo ®èi víi doanh nghiÖp. Cïng víi l­¬ng lµ c¸c kho¶n trÝch nép theo l­¬ng nh­ kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm x· héi. ViÖc tÝnh c¸c kho¶n nµy ph¸t sinh ngay sau khi tÝnh quü l­¬ng nh­ng chØ tiÕn hµnh nép sau mçi quý. V× thÕ trong thêi gian ch­a nép, doanh nghiÖp cã thÓ tËn dông sè vèn nµy. C¸c kho¶n nép thuÕ VAT vµ t¹m trÝch nép thuÕ lîi nhuËn, thuÕ sö dông vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc ®­îc tÝnh hµng kú (th¸ng, quý) vµ sÏ ®­îc thanh to¸n phÇn chªnh lÖch sau khi quyÕt to¸n vµo ®Çu n¨m. C¸c kho¶n nî tÝch luü nµy tù ph¸t thay ®æi tuú thuéc vµo kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Khi doanh nghiÖp më réng ho¹t ®éng, c¸c kho¶n nî nµy còng tù ®éng t¨ng lªn. Ng­îc l¹i, khi doanh nghiÖp thu hÑp s¶n xuÊt kinh doanh th× c¸c kho¶n nî nµy sÏ gi¶m. Ngoµi ra tiÒn ®Æt cäc còng lµ mét nguån tµi trî tù ®éng. Kho¶n nµy g¾n liÒn víi kÕt qu¶ kinh doanh vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp. Cã thÓ coi nî tÝch luü lµ nguån tµi trî miÔn phÝ v× doanh nghiÖp kh«ng ph¶i tr¶ bÊt k× chi phÝ nµo ®Ó sö dông. Tuy nhiªn c¸c kho¶n nî nµy lµ giíi h¹n v× nã ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm, hiÖu qu¶ kinh doanh vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp. 1.2.2.5 TÝn dông th­¬ng m¹i Doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng vèn th«ng qua h×nh thøc b¸n tr¶ chËm cña nhµ cung øng nhiªn liÖu, c«ng cô, dông cô lao ®éng phôc vô s¶n xuÊt. TiÒn mua ®­îc ®­a vµo b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n víi tªn gäi kho¶n ph¶i tr¶. Nã thÓ hiÖn tæng sè nî c¸c nhµ cung øng. TÝn dông th­¬ng m¹i lµ nguån vèn ng¾n h¹n quan träng ®èi víi hÇu hÕt tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp vµ th­êng chiÕm tû träng lín. Kh«ng gièng nî tÝch luü, c¸c kho¶n tÝn dông th­¬ng m¹i rÊt linh ho¹t vÒ thêi h¹n thanh to¸n còng nh­ c¸c ®iÒu kiÖn chiÕt khÊu hay quy m« cña nã. 1.2.2.6 Vèn vay cña c¸n bé c«ng nh©n viªn V× quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng g¾n liÒn víi lîi Ých chung cña doanh nghiÖp nªn khi cÇn doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng nguån vèn nhµn rçi cña ng­êi lao ®éng ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ giao dÞch, ph¸t hµnh vµ kh«ng cÇn thÕ chÊp. Vèn vay lµ nguån vèn quan träng cña doanh nghiÖp, l·i vay ®­îc trõ tr­íc khi tÝnh thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. V× vËy, viÖc sö dông vèn vay hîp lý sÏ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.3 C¬ cÊu vèn kinh doanh 1.3.1 Thùc chÊt cña c¬ cÊu vèn kinh doanh C¬ cÊu vèn lµ kh¸i niÖm chØ mét doanh nghiÖp sö dông c¸c nguån vèn kh¸c nhau nh­ thÕ nµo ®Ó tµi trî cho tæng tµi s¶n. C¬ cÊu vèn cã thÓ ®­îc xem xÐt trªn c¸c gãc ®é kh¸c nhau tuú theo c¸ch ph©n lo¹i vèn. Cã bao nhiªu c¸ch ph©n lo¹i vèn th× còng cã bÊy nhiªu lo¹i c¬ cÊu. +NÕu c¨n cø vµo tÝnh chÊt së h÷u hay nguån h×nh thµnh th× vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp ®­îc chia thµnh vèn vay vµ vèn chñ së h÷u nh­ s¬ ®å sau: Nguån vèn Vèn chñ së h÷u Vèn vay Vèn tù bæ sung Vèn NSNN Vay dµi h¹n Nî ng¨n han Vèn cæ phÇn L·i ch­a ph©n phèi C¸c kho¶n ph¶i tr¶ Vay ng¾n h¹n S¬ ®å 1.2 C¬ cÊu vèn theo nguån vèn cña DNNN + NÕu c¨n cø theo néi dung kinh tÕ cña vèn th× c¬ cÊu vèn gåm vèn cè ®Þnh vµ vèn l­u ®éng. Quy m« vèn cè ®Þnh ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh ®Õn tr×nh ®é trang bÞ kü thuËt vµ quy m« cña doanh nghiÖp. Vèn l­u ®éng quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp. Vèn kinh doanh Vèn l­u ®éng Vèn cè ®Þnh Dù tr÷, tån kho Kho¶n ph¶i thu Vèn b»ng tiÒn §Çu t­ dµi h¹n Tµi S¶n cè ®Þnh S¬ ®å 1.3 C¬ cÊu vèn theo néi dung kinh tÕ 1.3.2 §Æc ®iÓm c¬ cÊu vèn kinh doanh + C¬ cÊu vèn lµ chØ tiªu mang tÝnh thêi ®iÓm lu«n biÕn ®éng. Kh¸c víi c¸c chØ tiªu thêi kú ph¶n ¸nh kÕt qu¶ kinh doanh nh­ doanh thu, lîi nhuËn… c¬ cÊu vèn th­êng ®­îc nghiªn cøu sau mçi kú kinh doanh. + Sù biÕn ®éng cña c¬ cÊu vèn lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña sù biÕn ®éng c¸c nguån vèn. ViÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu, liªn doanh, liªn kÕt, nhËn vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc hay sù biÕn ®éng cña lîi nhuËn ®Ó l¹i sÏ lµm thay ®æi c¬ cÊu nguån vèn cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, nguån vèn chñ së h÷u th­êng Ýt biÕn ®éng h¬n nguån vèn vay. Do vËy sù biÕn ®éng cña nã g©y ra ®èi víi c¬ cÊu vèn lµ nhá h¬n vèn vay. + C¬ cÊu vèn kh«ng quyÕt ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ( lîi nhuËn tr­íc thuÕ vµ l·i vay) nh­ng ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn doanh lîi cña doanh nghiÖp. Víi cïng mét l­îng vèn kinh doanh nhÊt ®Þnh ®ñ ®Ó ®¸p øng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp th× c¬ cÊu cña b¶n th©n l­îng vèn ®ã kh«ng hÒ ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh. Song ®èi víi doanh nghiÖp ®iÒu quan träng h¬n c¶ lµ doanh lîi vèn ( Lîi nhuËn rßng / Vèn). V× vËy, nÕu doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng vay vèn víi l·i suÊt thÊp h¬n tû suÊt lîi nhuËn rßng / vèn th× viÖc vay vèn sÏ gióp doanh nghiÖp t¨ng thu nhËp. Lîi nhuËn tr­íc thuÕ t¨ng trong khi tæng vèn gi÷ nguyªn sÏ gióp doanh lîi vèn t¨ng vµ ng­îc l¹i ®Æc biÖt lµ doanh lîi vèn chñ së h÷u. + C¬ cÊu vèn lµ yÕu tè quan träng ¶nh h­ëng tíi rñi ro tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Th«ng th­êng cã hai lo¹i rñi ro lµ rñi ro kinh doanh vµ rñi ro tµi chÝnh. Rñi ro kinh doanh lµ sù kh«ng ch¾c ch¾n ë thêi ®iÓm hiÖn t¹i vÒ møc lîi nhuËn ho¹t ®éng trong t­¬ng lai hay thu nhËp tr­íc thuÕ vµ l·i vay ( EBIT ). +Rñi ro kinh doanh bao gåm rñi ro thÞ tr­êng lµ rñi ro cã tÝnh hÖ thèng kh«ng thÓ ph©n t¸n vµ rñi ro ®Æc thï cã thÓ ph©n t¸n ®­îc. Do m«i tr­êng kinh doanh lu«n biÕn ®éng nªn rñi ro thÞ tr­êng lu«n kh¸c kh«ng trong khi rñi ro ®Æc thï cã thÓ b»ng kh«ng nÕu rñi ro c¸c mÆt kinh doanh cña doanh nghiÖp lo¹i trõ nhau. +Rñi ro tµi chÝnh lµ nguy c¬ rñi ro t¨ng lªn ngoµi rñi ro kinh doanh do doanh nghiÖp sö dông ®ßn bÈy tµi chÝnh. Rñi ro tµi chÝnh tuú thuéc vµo c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh ®Æc biÖt lµ c¬ cÊu nguån vèn th«ng qua viÖc sö dông nî vay ( NÕu doanh nghiÖp kh«ng vay vèn th× rñi ro tµi chÝnh b»ng 0). B»ng c¸ch thay ®æi c¬ cÊu nguån vèn, t¨ng vèn nî trong tæng vèn, doanh nghiÖp cã thÓ dù tÝnh møc thu nhËp cao h¬n nhê viÖc t¨ng vèn ®Ó t¨ng doanh thu. Tuy nhiªn khi t¨ng sè vèn vay, rñi ro tµi chÝnh còng t¨ng theo do doanh nghiÖp ph¶i tr¶ mét kho¶n ®Þnh phÝ l·i vay kÓ c¶ khi doanh nghiÖp kinh doanh kh«ng cã l·i. §iÒu nµy sÏ ®Èy doanh nghiÖp vµo nguy c¬ kh«ng cã lîi nhuËn sau thuÕ, thËm chÝ lç vèn. Nãi c¸ch kh¸c, nÕu doanh nghiÖp chÊp nhËn møc ®é rñi ro cao h¬n trong chÝnh s¸ch tµi chÝnh b»ng viÖc t¨ng vèn vay th× cã thÓ cã kho¶n thu nhËp cao h¬n. §iÒu nµy ®­îc gi¶i thÝch nh­ sau: Thø nhÊt, doanh nghiÖp chØ chÊp nhËn vay vèn víi l·i suÊt thÊp h¬n tû lÖ lîi nhuËn / vèn ( EBIT / Vèn kinh doanh), nghÜa lµ doanh nghiÖp chÊp nhËn sö dông vèn vay ®Ó t¨ng lîi nhuËn sau khi ®· trõ ®i l·i vay cña vèn ®ã. Thø hai, l·i suÊt vèn vay sÏ ®­îc lo¹i bá tr­íc khi tÝnh thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp trong khi l·i cæ phÇn ph¶i chÞu thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp . V× vËy nÕu víi cïng tû lÖ l·i vay vµ l·i cæ phÇn th× thùc tÕ doanh nghiÖp ph¶i chÞu chi phÝ cao cho vèn chñ së h÷u. §ång thêi víi nh÷ng lîi Ých trªn, viÖc t¨ng vèn nî trong tæng nguån vèn còng bÊt lîi cho doanh nghiÖp khi gÆp khã kh¨n tµi chÝnh v× doanh nghiÖp ph¶i ­u tiªn thanh to¸n c¸c kho¶n nî vµ l·i vay nªn dÔ r¬i vµo t×nh tr¹ng thu nhËp thÊp, thËm chÝ thua lç. Tû lÖ vèn vay t¨ng còng lµm t¨ng rñi ro tµi chÝnh. NÕu doanh nghiÖp ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n th× gi¸ cæ phiÕu cña doanh nghiÖp sÏ gi¶m. 1.3.3 C¸c yªu cÇu ®èi víi c¬ cÊu vèn kinh doanh Môc tiªu, chÝnh s¸ch kinh doanh cña doanh nghiÖp trong tõng giai ®o¹n lµ kh¸c nhau, song môc tiªu cuèi cïng vÉn lµ tèi ®a ho¸ Lîi nhuËn/ Vèn kinh doanh trong ph¹m vi rñi ro cho phÐp. Tuy nhiªn doanh nghiÖp sÏ rÊt khã ®Ó x¸c ®Þnh sù thay ®æi cña rñi ro v× l·i vay phô thuéc vµo c¸c quyÕt ®Þnh cña chñ nî khi xem xÐt hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. V× thÕ ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc c¬ cÊu nguån vèn hîp lý, nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh ph¶i cã tÇm nh×n chiÕn l­îc. MÆt kh¸c nh­ l·i vay lµ ®Þnh phÝ nªn nÕu hÖ sè nî cao th× ®é rñi ro tµi chÝnh cao. Khi r¬i vµo t×nh tr¹ng thua lç triÒn miªn, kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n nî th× dÔ ph¸ s¶n do chñ nî yªu cÇu thanh to¸n hoÆc tuyªn bè ph¸ s¶n. Do ®ã, chÝnh s¸ch m¾c nî ®­îc coi nh­ ch×a kho¸ ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp tr¸nh ®­îc rñi ro ph¸ s¶n, ®¹t hiÖu qu¶ kinh doanh cao. +§èi víi c¬ cÊu nguån vèn cã hÖ sè nî K ( Vèn nî/ Vèn chñ së h÷u ) linh ho¹t thay ®æi trong tõng kú kinh doanh, khi suÊt doanh lîi vèn Hv cao th× hÖ sè K t¨ng sÏ lµm cho Hv ®­îc n©ng cao. Khi ®ã huy ®éng vèn vay lµ cã hiÖu qu¶. Ng­îc l¹i, khi Hv thÊp th× hÖ sè nî cao sÏ lµ g¸nh nÆng cho doanh nghiÖp. Khi ®ã viÖc gi¶m c¸c kho¶n vay hay huy ®éng thªm vèn chñ së h÷u sÏ lµ sù ®iÒu chØnh hîp lý. + §èi víi c¬ cÊu vèn cã hÖ sè K æn ®Þnh Doanh nghiÖp duy tr× hÖ sè nî K t­¬ng ®èi æn ®Þnh phï hîp víi ho¹t ®éng kinh doanh. H×nh thøc nµy cã ­u ®iÓm lµ tr¸nh ®­îc rñi ro mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n v× hÖ sè K ®­îc ®Æt trong khung an toµn nhÊt ®Þnh nh­ng cã nh­îc ®iÓm lµ doanh nghiÖp nhiÒu khi bá lì nh÷ng c¬ héi kinh doanh trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh. Mét c¬ cÊu vèn hîp lý ph¶i ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu cña chÝnh s¸ch tµi trî theo mét trong ba lo¹i + ChÝnh s¸ch tµi trî c©n b»ng: Tøc lµ tµi s¶n cè ®Þnh vµ tµi s¶n l­­ ®éng th­êng xuyªn ®­îc tµi trî b»ng nguån vèn dµi h¹n. ChÝnh s¸ch nµy cho phÐp doanh nghiÖp ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n th­êng xuyªn vµ thanh to¸n nhanh mét c¸ch an toµn bëi c¸c tµi s¶n l­u ®éng biÕn ®æi th­êng xuyªn g¾n liÒn víi chu kú kinh doanh vµ c¸c kho¶n ph¶i thu cña doanh nghiÖp. + ChÝnh s¸ch tµi trî v÷ng ch¾c: Tøc lµ kh«ng nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh vµ tµi s¶n l­u ®éng th­êng xuyªn mµ c¶ mét phÇn tµi s¶n l­u ®éng biÕn ®æi còng ®­îc tµi trî b»ng nguån vèn dµi h¹n. ChÝnh s¸ch nµy kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh mµ cßn cho phÐp doanh nghiÖp tham gia ®Çu t­ chøng kho¸n cã l·i cao. Tuy nhiªn, nã còng ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh v× th«ng th­êng phÝ tæn vèn dµi h¹n lín h¬n ng¾n h¹n. + ChÝnh s¸ch tµi trî m¹o hiÓm: Tøc lµ nguån vèn ng¾n h¹n tham gia tµi trî cho toµn bé tµi s¶n l­u ®éng th­êng xuyªn vµ thËm chÝ c¶ tµi s¶n cè ®Þnh. ChÝnh s¸ch nµy dÔ ®Èy doanh nghiÖp vµo t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. 1.4 T¸c ®éng cña c¬ cÊu vèn ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn 1.4.1 HiÖu qu¶ sö dông vèn vµ sù cÇn thiÕt n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn HiÖu qu¶ sö dông vèn lµ chØ tiªu biÓu hiÖn mét mÆt hiÖu qu¶ kinh doanh. Nã ph¶n ¸nh tr×nh ®é qu¶n lý vµ sö dông vèn cña doanh nghiÖp trong viÖc tèi ®a ho¸ lîi Ých l­îng vèn. Ngµy nay, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong sù c¹nh tranh khèc liÖt cña c¬ chÕ thÞ tr­ßng th× ®iÒu kiÖn quan träng lµ doanh nghiÖp ph¶i sö dông vèn sao cho cã hiÖu qu¶. Sö dông vèn cã hiÖu qu¶ thÓ hiÖn trªn hai mÆt: b¶o toµn ®­îc vèn vµ ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu kinh doanh ®Æc biÖt lµ søc sinh lêi cña ®ång vèn. NÕu doanh nghiÖp sö dông vèn kh«ng hiÖu qu¶, kh«ng b¶o toµn ®­îc vèn th× doanh nghiÖp cã thÓ bÞ ®Èy ®Õn ph¸ s¶n. Do ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lµ cÇn thiÕt ®èi víi mçi doanh nghiÖp. Sö dông vèn cã hiÖu qu¶ lµ yªu cÇu kh¸ch quan cña c¬ chÕ ho¹ch to¸n, ®ã lµ kinh doanh tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶ trªn c¬ së tù chñ vÒ tµi chÝnh, gãp phÇn n©ng cao lîi nhuËn. Trªn ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ, nÕu mäi doanh nghiÖp ®Òu sö dông vèn cã hiÖu qu¶ th× nÒn kinh tÕ sÏ ®¹t ®­îc sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn æn ®Þnh, bÒn v÷ng. 1.4.2 Mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn 1.4.2.1 C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông tæng nguån vèn §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp cã thÓ sö dông c¸c chØ tiªu sau: +Vßng quay toµn bé vèn trong kú Vßng quay toµn bé vèn trong kú = Doanh thu thuÇn / Vèn sö dông b×nh qu©n Trong ®ã vèn sö dông b×nh qu©n ®­îc tÝnh nh­ sau: Vèn sö dông bq = (Sè vèn ®Çu kú + Sè vèn cuèi kú ) / 2 §©y lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu suÊt sö dông toµn bé vèn hay tµi s¶n. Nãi chung vßng quay toµn bé vèn cµng lín thÓ hiÖn hiÖu suÊt sö dông vèn cµng cao. + HÖ sè doanh lîi vèn HÖ sè nµy ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng sinh lêi cña mçi ®ång vèn ®Çu t­ vµo s¶n suÊt kinh doanh Doanh lîi vèn = Lîi nhuËn rßng / Vèn sö dông b×nh qu©n ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång vèn kinh doanh ®em l¹i bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. 1.4.2.2 ChØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh + ChØ tiªu hiÖu suÊt sö dông vèn cè ®Þnh HiÖu suÊt sö dông vèn cè ®Þnh = Doanh thu thuÇn / Vèn cè ®Þnh bq trong kú Doanh thu thuÇn lµ kÕt qu¶ cã ®­îc do sö dông vèn cè ®Þnh vµo kinh doanh hµng ho¸. + ChØ tiªu hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh = Lîi nhuËn rßng / Vèn cè ®Þnh ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång vèn cè ®Þnh ®­a vµo kinh doanh t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. ChØ tiªu nµy cµng lín, hiÖu q._.u¶ sö dông vèn cè ®Þnh cµng cao. 1.4.2.3 C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng +Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng ViÖc sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm vèn l­u ®éng ®­îc biÓu hiÖn tr­íc hÕt ë tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng nhanh hay chËm. Vèn l­u ®éng lu©n chuyÓn cµng nhanh th× hiÖu suÊt sö dông vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp cµng cao vµ ng­îc laÞ. Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng cã thÓ ®o b»ng hai chØ tiªu lµ sè vßng quay vèn l­u ®éng vµ thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn. +Sè vßng quay VL§ = Doanh thu thuÇn / Vèn l­u ®éng ViÖc t¨ng sè vßng quay vèn l­u ®éng cã ý nghÜa kinh tÕ rÊt lín ®èi víi doanh nghiÖp, cã thÓ gióp doanh nghiÖp gi¶m l­îng vèn l­u ®éng cÇn thiÕt trong kinh doanh, gi¶m ®­îc vèn vay hoÆc cã thÓ më réng quy m« kinh doanh trªn c¬ së vèn hiÖn cã. + Thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn +Thêi gian vßng lu©n chuyÓn = Thêi gian kú ph©n tÝch / Vßng quay VL§ +HiÖu suÊt sö dông vèn l­u ®éng = Doanh thu thuÇn / Vèn l­u ®éng + HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng = Lîi nhuËn thuÇn / Vèn l­u ®éng ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ång vèn l­u ®éng t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn rßng 1.4.3 ¶nh h­ëng c¬ cÊu vèn ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn HiÖu qu¶ sö dông vèn chÞu t¸c ®éng cña rÊt nhiÒu yÕu tè bao gåm c¶ c¸c yÕu tè bªn trong vµ bªn ngoµi doanh nghiÖp. C¸c yÕu tè bªn ngoµi doanh nghiÖp bao gåm: c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cña nhµ n­íc nh­ c¬ chÕ giao vèn, ®¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh, tû lÖ khÊu hao, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, thuÕ VAT… ®Õn chÝnh s¸ch cho vay, chÝnh s¸ch b¶o hé vµ khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i… YÕu tè l¹m ph¸t, sù biÕn ®éng cña kinh tÕ trong n­íc vµ khu vùc… còng ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp. C¸c yÕu tè bªn trong doanh nghiÖp: §©y lµ c¸c yÕu tè quan träng, quyÕt ®Þnh trùc tiÕp hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp . Trong ®ã c¬ cÊu vèn lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh trùc tiÕp hiÖu qu¶ sö dông vèn. ¶nh h­ëng cña c¬ cÊu vèn ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn cã thÓ ®­îc xet xÐt trªn c¸c mÆt sau: + VÒ mÆt chi phÝ: Vèn lµ mét yÕu tè ®Çu vµo cña s¶n xuÊt, kinh doanh Do ®ã còng gièng nh­ bÊt kú mét yÕu tè ®Çu vµo nµo, ®Ó sö dông vèn doanh nghiÖp ph¶i bá ra mét chi phÝ nhÊt ®Þnh. Chi phÝ cña mçi nh©n tè cÊu thµnh gäi lµ chi phÝ nh©n tè cÊu thµnh cña lo¹i vèn ®ã. Chi phÝ cña mét lo¹i vèn cô thÓ lµ chi phÝ cho viÖc huy ®éng nguån vèn ®ã, ®­îc tÝnh b»ng sè lîi nhuËn cÇn ph¶i ®¹t ®­îc trªn nguån vèn huy ®éng ®Ó kh«ng lµm thay ®æi sè loùi nhuËn dµnh cho chñ doanh nghiÖp. Víi cïng l­îng vèn nhÊt ®Þnh th× c¬ cÊu vèn quyÕt ®Þnh chñ yÕu ®Õn chi phÝ vèn. Chi phÝ vèn bao gåm: * Chi phÝ nî tr­íc thuÕ (Kd) §­îc tÝnh trªn c¬ së l·i suÊt nî vay, l·i suÊt nµy th­êng ®­îc Ên ®Þnh trong hîp ®ång vay *Chi phÝ nî sau thuÕ Kd(1-T) §­îc x¸c ®Þnh b»ng chi phÝ nî tr­íc thuÕ trõ ®i kho¶n tiÕt kiÖm nhê thuÕ, bëi v× l·i vay lµ chi phÝ tr­íc thuÕ cña doanh nghiÖp, nã t­¬ng ®­¬ng víi Kd(1-T). * Chi phÝ cña cæ phiÕu ­u tiªn Kp Chi phÝ nµy ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch lÊy cæ tøc ­u tiªn Dp chia cho gi¸ ph¸t hµnh thuÇn Pn lµ gi¸ c«ng ty nhËn ®­îc sau khi trõ ®i chi phÝ ph¸t hµnh. * Chi phÝ cæ phiÕu míi bao gåm chi phÝ in Ên, chi phÝ qu¶ng c¸o, hoa hång…Chi phÝ nµy tuú thuéc vµo khèi l­îng cæ phiÕu ph¸t hµnh vµ th­êng chiÕm kho¶ng 10% gi¸ trÞ tæng sè ph¸t hµnh. Chi phÝ vèn cã vai trß quan träng trong doanh nghiÖp. ChÝnh chi phÝ nµy ®­îc sö dông lµm c¨n cø khi quyÕt ®Þnh ®Çu t­ còng gièng nh­ tû lÖ hiÖn t¹i ho¸ khi tÝnh gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng. Cã quan ®iÓm cho r»ng phÝ tæn vèn bao gåm phÝ tæn vÒ huy ®éng vµ sö dông vèn. PhÝ tæn vÒ sö dông vèn trªn thÞ tr­êng lµ Ýt thay ®æi. NÕu nh­ hÖ sè nî t¨ng lªn sÏ lµm phÝ tæn trªn mét ®¬n vÞ vèn gi¶m ( do chi phÝ huy ®éng vèn kh«ng thay ®æi khi t¨ng vèn vay ) V× vËy doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng t¨ng thu nhËp khi sö dông cµng nhiÒu vèn vay. Tuy nhiªn cã quan ®iÓm kh¸c cho r»ng khi tû lÖ vèn vay t¨ng lªn sÏ lµm rØu ro tµi chÝnh t¨ng theo. ChÝnh v× thÕ, phÝ tæn vÒ vèn sÏ t¨ng. §iÒu nµy lµm cho doanh lîi cña chñ së h÷u cã nguy c¬ gi¶m. Hai quan niÖm trªn cã nh÷ng ®iÓm ®óng song ch­a xem xÐt vÊn ®Ò mét c¸ch s©u s¾c vµ toµn diÖn. Mét quan niÖm phæ biÕn ®­îc thõa nhËn hiÖn nay cho r»ng c¬ cÊu vèn cã t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh. Song tuú theo tõng ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh mµ nã ph¸t huy t¸c dông tÝch cùc hay tiªu cùc. NÕu gäi Hvc : Doanh lîi VCSH Hv : Doanh lîi vèn K : HÖ sè nî I : L·i suÊt gia quyÒn b×nh qu©n Ta cã Hvc = Hv + K ( Hv -I ) Theo c«ng thøc trªn ta thÊy Doanh lîi VCSH ngoµi sù chÞu ¶nh h­ëng cña Hv vµ l·i vay cßn chÞu ¶nh h­ëng cña hÖ sè nî K. NÕu hiÖu qu¶ ho¹t ®éng KD kÐm Hv < I th× Hv - I < 0, t¸c ®éng cña c¬ cÊu vèn ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh lµ ng­îc chiÒu hay nãi c¸ch kh¸c viÖc sö dông vèn vay kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶. NÕu Hv = I th× lîi Ých mµ l­îng vèn vay mang l¹i b»ng chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó huy ®éng vµ sö dông nguån vèn nµy. NÕu Hv > I th× viÖc huy ®éng vèn vay sÏ lµm t¨ng doanh lîi chñ së h÷u. + VÒ m¹t rñi ro Khi doanh nghiÖp sö dông vèn vay cã thÓ t¨ng doanh lîi chñ së h÷u. Tuy nhiªn vèn vay cµng lín, rñi ro cho vay cµng cao do ®ã l·i suÊt sÏ t¨ng theo møc t¨ng hÖ sè nî. V× vËy tèc ®é t¨ng cña Hv gi¶m dÇn vµ cã xu h­íng chËm l¹i. Khi chi phÝ vèn vay t¨ng tíi ®iÓm lµm cho Hv = I th× Hvc = Hv. Nh­ vËy cã thÓ nãi K* mµ t¹i ®ã Hv = I lµ møc nî tèi ®a mµ doanh nghiÖp ®­îc phÐp huy ®éng. Nªu K > K* th× doanh nghiÖp chØ chÊp nhËn khi thùc sù thiÕu vèn. Nh­ vËy, c¬ cÊu vèn cã t¸c dông lµ nh©n tè hÕt søc quan träng ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tµi chÝnh ®Æc biÖt lµ hiÖu qu¶ sö dông vèn v× vËy viÖc x¸c ®Þnh c¬ cÊu vèn hîp lý mang l¹i hiÖu qu¶ sö dông vèn cao nhÊt trong ®iÒu kiÖn rñi ro cho phÐp lµ rÊt cÇn thiÕt. Ch­¬ng II PH¢N TÝCH ¶NH H¦ëNG C¥ CÊU VèN §ÕN HIÖU Sö DôNG VèN T¹I TRUNG T¢M TH¦¥NG M¹I TRUYÒN H×NH 2.1 Qu¸ tr×nh h×nh thµnh ph¸t triÓn Trung t©m 2.1.1 Kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh h×nh thµnh ph¸t triÓn Trung t©m C«ng ty ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ truyÒn h×nh ViÖt Nam ®­îc thµnh lËp n¨m 1996 theo quyÕt ®Þnh sè 918 Q§/TC-THVN trªn c¬ së hîp nhÊt 3 doanh nghiÖp thuéc ®µi thuyÒn h×nh ViÖt Nam lµ: *C«ng ty xuÊt nhËp khÈu truyÒn h×nh ViÖt Nam Telexim * C«ng ty ®Çu t­ ph¸t triÓn kÜ thuËt th«ng tin Intedico *C«ng ty xuÊt nhËp khÈu ph¸t thanh truyÒn h×nh Ratimex C«ng ty cã tªn giao dÞch quèc tÕ lµ Vietnam Television Technology Investment And development Company viÕt t¾t lµ VTC. Trung t©m Th­¬ng m¹i truyÒn h×nh lµ mét chi nh¸nh cña c«ng ty VTC, mét doanh nghiÖp nhµ n­íc quy m« lín, trùc thuéc ®µi truyÒn h×nh ViÖt Nam. Nh÷ng ngµy ®Çu míi thµnh lËp, c«ng ty VTC ®· gÆp nhiÒu khã kh¨n do ho¹t ®éng yÕu kÐm vÒ s¶n xuÊt kinh doanh, tæ chøc nh©n sù cña c¸c c«ng ty cò ®Ó l¹i. C«ng ty ®· ph¶i tiÕn hµnh s¾p xÕp l¹i tæ chøc, nhanh chãng b¾t tay vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó hoµn thµnh kÕ ho¹ch ®Æt ra. Lµ mét doanh nghiÖp cña ®µi truyÒn h×nh ViÖt Nam song kh«ng cã sù ­u tiªn ®éc quyÒn nµo hÕt, c«ng ty ph¶i chÊp nhËn ®Êu thÇu, c¹nh tranh b×nh ®¼ng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. §Ó v­ît qua khã kh¨n, c«ng ty ®· thùc hiÖn ®ång bé c¸c biÖn ph¸p nghiªn cøu thÞ tr­êng, nghiªn øng dông khoa häc kÜ thuËt, khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng vÒ trÝ tuÖ, con ng­êi, tiÒm n¨ng vÒ vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh. Nhê cã nh÷ng b­íc ®i thÝch hîp trong nh÷ng n¨m qua c«ng ty lu«n hoµn thµnh v­ît møc c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch vÒ doanh thu, lîi nhuËn vµ nép ng©n s¸ch n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc, ®¶m b¶o ®­îc c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, t¹o ®­îc uy tÝn vµ chç ®øng trªn thÞ tr­êng. Lµ mét ®¬n vÞ trùc thuéc c«ng ty VTC, ngoµi nh÷ng ®Æc ®iÓm chung trªn ,trung t©m cßn cã mét sè ®Æc ®iÓm kinh tÕ, kÜ thuËt riªng vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy cã nh÷ng ¶nh h­ëng nhÊt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn cña trung t©m. 2.1.2 Mét sè ®Æc ®iÓm kinh tÕ, kü thuËt cña Trung t©m 2.1.2.1 Chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ lÜnh vùc kinh doanh cña trung t©m th­¬ng m¹i truyÒn h×nh Trung t©m Th­¬ng m¹i truyÒn h×nh ngay tõ khi míi thµnh lËp ®· lµ doanh nghiÖp chñ chèt trùc thuéc C«ng ty ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn c«nng nghÖ truyÒn h×nh ViÖt Nam chuyªn ®¶m nhËn c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô sau: + Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu c¸c hÖ thèng, thiÕt bÞ, vËt t­ chuyªn dông vµ d©n dông trong lÜnh vùc ph¸t thanh truyÒn h×nh nh­ c¸c hÖ thèng thiÕt bÞ ph¸t x¹, truyÒn dÉn tÝn hiÖu ph¸t thanh truyÒn h×nh, c¸c hÖ thèng thiÕt bÞ s¶n xuÊt ch­¬ng tr×nh, c¸c hÖ thèng ¸nh s¸ng, c¸c hÖ thèng thiÕt bÞ thu tÝn hiÖu tõ vÖ tinh cung cÊp cho ®µi truyÒn h×nh ViÖt Nam, ®µi truyÒn h×nh ®Þa ph­¬ng vµ khu vùc, c¸c c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc. + Cung cÊp dÞch vô t­ vÊn ®Çu t­ mua s¾m thiÕt bÞ thuéc lÜnh vùc ph¸t thanh truyÒn h×nh + S¶n xuÊt mét sè linh kiÖn ®iÖn tö trong ngµnh Ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ cung øng dÞch vô mÆc dï chØ chiÕm doanh thu, song vÉn cã ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña trung t©m. VÒ thÞ tr­êng kinh doanh, do sù ®a d¹ng ho¸ cña mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu nªn dÉn tíi sù ®a d¹ng vÒ thÞ tr­êng c¶ trong vµ ngoµi n­íc. C¸c b¹n hµng n­íc ngoµi cña c«ng ty nh÷ng n¨m gÇn ®©y rÊt nhiÒu tËp ®oµn lín cña c¸c n­íc NhËt, Mü, T©y ¢u...nh­ tËp ®oµn Sony, Nyshoiwai, SHCMIDT, HYPER, NEC. C¸c kh¸ch hµng trong n­íc cña trung t©m chñ yÕu lµ c¸c ®µi truyÒn h×nh ®i¹ ph­¬ng nh­ §µi truyÒn h×nh H¶i Phßng, §µi truyÒn h×nh §µ N½ng, Lai Ch©u; Ban c¬ yÕu chÝnh phñ, Tr­êng ®¹i häc s©n khÊu ®iÖn ¶nh… 2.1.2.2 §Æc ®iÓm c¬ cÊu tæ chøc S¬ ®å 2.1 M« h×nh c¬ cÊu tæ chøc Ban gi¸m ®èc V¨n phßng P.Tµi chÝnh KÕ to¸n P.KÕ ho¹ch P.Kinhdoanh + Ban gi¸m ®èc: Gåm mét gi¸m ®èc vµ mét phã gi¸m ®èc. Gi¸m ®èc trung t©m cã nhiÖm vô ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng cña trung t©m, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc c«ng ty vÒ mäi ho¹t ®éng cña trung t©m. Phã gi¸m ®èc trung t©m cã nhiÖm vô gióp ®ì gi¸m ®èc ®iÒu hµnh ®¬n vÞ. + Phßng kinh doanh- thÞ tr­êng: Lµ phßng cã chøc n¨ng tham m­u cho gi¸m ®èc vµ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, thùc hiÖn c¸c giao dÞch th­¬ng m¹i, tæng hîp sè liÖu vµ lËp kÕ ho¹ch chiÕn l­îc. + Phßng tµi chÝnh - kÕ to¸n Lµ phßng chuyªn tr¸ch vÒ qu¶n lý tµi s¶n, tiÒn vèn, tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n. NhiÖm vô cña phßng bao gåm: c©n ®èi c¸c nguån vèn kinh doanh, qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng chi tiªu cña doanh nghiÖp dùa trªn sù ghi chÐp ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c c¸c nghiÖp vô kÕ to¸n ph¸t sinh vµ lËp c¸c chøng tõ ho¸ ®¬n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. +V¨n phßng Qu¶n lý toµn bé c«ng t¸c hµnh chÝnh theo quy ®Þnh chung vÒ ph¸p lý hµnh chÝnh Nhµ n­íc, qu¶n lý theo dâi viÖc sö dông tµi s¶n, thùc hiÖn c«ng t¸c ®èi néi, ®èi ngo¹i giao dÞch hµng ngµy phôc vô héi häp + Phßng kÕ ho¹ch LËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh. Theo dâi viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh doanh C¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty ®· ®¶m b¶o sù liªn kÕt theo chiÒu däc còng nh­ chiÒu ngang gi÷a c¸c bé phËn phßng ban. Gi¸m ®èc qu¶nlý c¸c phßng ban ë tÇm chiÕn l­îc, c¸c phßng ban cã quan hÖ hç trî, phèi hîp víi nhau ®Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. Nhê ®ã, trung t©m lu«n kinh doanh cã l·i tû träng lîi nhuËn trªn doanh thu cã xu h­íng ngµy cµng t¨ng ph¶n ¸nh hiªô qu¶ sö dông vèn ngµy cµng ®­îc n©ng cao. 2.1.2.3 C¬ quan chñ qu¶n vµ c¸c hÖ qu¶n lý + Thø nhÊt, c«ng ty chÞu sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc theo lÜnh vùc thuéc chøc n¨ng Tu©n thñ chÕ ®é tµi chÝnh, kÕ to¸n, thuÕ tæ chøc h¹ch to¸n, kÕ to¸n. Thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc kinh tÕ,kü thuËt tiªu chuÈn chÊt l­îng s¶n phÈm phï hîp víi tiªu chuÈn quèc gia, hoÆc tiªu chuÈn ngµnh. Thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ quan hÖ ®èi ngo¹i vµ xuÊt nhËp khÈu. B¶o ®¶m thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô ®èi víi ng­êi lao ®éng. + Thø hai, ®èi víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng lµ c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc trªn ®Þa bµn l·nh thæ, trung t©m chÞu sù qu¶n lý vµ chÊp hµnh c¸c quy ®Þnh víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. + Thø ba, ®èi víi Tæng c«ng ty, Trung t©m chÞu sù chØ ®¹o, kiÓm tra kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh, tµi chÝnh, kÕ to¸n, nghÜa vô nép thuÕ, vÒ c¸c chÕ ®é ®èi víi ng­êi lao ®éng, vÒ tæ chøc c¸n bé, khen th­ëng, kû luËt c¸n bé c«ng nh©n viªn theo sù ph©n cÊp qu¶n lý cña tæng c«ng ty(VTC) +VÒ qu¶n lý vèn: Trung t©m chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc tæng c«ng ty vÒ hiÖu qu¶ sö dông, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn sè vèn vµ c¸c nguån lùc ®­îc giao, tù chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt trong ph¹m vi vèn cña c«ng ty. Trung t©m ®­îc phÐp huy ®éng vèn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh nh­ng kh«ng lµm thay ®æi h×nh thøc së h÷u, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hiÖu qu¶ huy®éng vèn. §èi víi tµi s¶n h­ háng, tµi s¶n kh«ng cßn dïng ®· thu håi ®ñ vèn, gi¸m ®èc trung t©m ®­îc quyÒn quyÕt ®Þnh thanh lý, nh­îng b¸n vµ b¸o c¸o tæng c«ng ty vÒ kÕt qu¶ thanh lý, nh­îng b¸n. Kho¶n chªnh lÖch gi÷a gi¸ thu håi ®­îc do nh­îng b¸n víi gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n nh­îng b¸n ®­îc h¹ch to¸n vµo kÕt qu¶ kinh doanh cña Trung t©m. Trung t©m ®­îc chñ ®éng thay ®æi c¬ cÊu vèn vµ tµi s¶n theo yªu cÇu kinh doanh. ViÖc ®Çu t­ ra ngoµi trung t©m cÇn ph¶i lËp ph­¬ng ¸n b¸o c¸o tæng c«ng ty tr­íc khi thùc hiÖn. Trung t©m chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc tæng c«ng ty vÒ hiÖu qu¶ ®Çu t­ vèn ra ngoµi doanh nghiÖp 2.2 KÕt qu¶ vµ ph­¬ng h­íng kinh doanh cña Trung t©m 2.2.1 KÕt qu¶ kinh doanh MÆc dï nguån vèn ®­îc cÊp tõ ng©n s¸ch ch­a nhiÒu, song nhê cã ®éi ngò c¸n bé am hiÓu chuyªn m«n kÜ thuËt, am hiÓu kinh doanh vµ sù phèi hîp nhÞp nhµng gi÷a c¸c bé phËn kÓ tõ khi thµnh lËp vµo n¨m 1996, Trung t©m liªn tôc lµm ¨n cã l·i víi møc doanh thu vµ lîi nhuËn t¨ng qua tõng n¨m. Sau ®©y lµ c¸c chØ tiªu tµi chÝnh ph¶n ¸nh kÕt qu¶ kinh doanh cña trung t©m trong 3 n¨m gÇn ®©y: B¶ng2.1 B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña Trung t©m tõ n¨m 1999 ®Õn 2001 §¬n vÞ : TriÖu ®ång ChØ tiªu 1999 2000 2001 1 Doanh thu b¸n hµng 2 C¸c kho¶n gi¶m trõ 3 Doanh thu thuÇn 4 Gi¸ vèn hµng b¸n 5 L·I gép 6 Chi phÝ b¸n hµng vµ qu¶n lý 7 Thu nhËp thuÇn tõ ho¹t ®éng kinh do¹nh 8 ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp 9 Lîi nhuËn rßng 24923,5 17,5 24916 24033,8 872,2 133 739,2 263,55 502,65 16050 16 16034 15240 794 122 672 215,04 456,96 30619,7 209,7 30410 29015,1 1394,9 352 1042,9 333,73 709,17 Qua b¶ng kÕt qu¶ nµy chóng ta cã thÓ thÊy Nhê cã quyÕt ®Þnh cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ viÖc cho phÐp nghµnh truyÒn h×nh ®­îc phÐp sö dông c¸c nguån thu tõ qu¶ng c¸o ®Ó ph¸t triÓn nghµnh t¹i v¨n b¶n sè 605/TTg ngµy 31/8/1996 nguån vèn dµnh cho trung t©m t¨ng lªn. VÒ sè dù ¸n thùc hiÖn ta thÊy sè dù ¸n sö dông tiÒn ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp liªn tôc gi¶m tõ 20 xuèng 10 dù ¸n vµo 1998 vµ 8 dù ¸n vµo n¨m1999 th× sè dù ¸n sö dông tiÒn tõ qu¶ng c¸o vµ l·i kinh doanh l¹i liªn tôc t¨ng. Lîi nhuËn rßng cña trung t©m n¨m 2000 gi¶m 45,69 triÖu ®ång so víi n¨m 1999 tøc lµ gi¶m9,1% lµ do doanh thu gi¶m ®¸ng kÓ tõ 24923,5 triÖu ®ång xuèng 16050 triÖu ®ång. Tuy nhiªn tèc ®é gi¶m cña lîi nhuËn nhá h¬n nhiÒu so víi tèc ®é gi¶m 35,6% cña doanh thu b¸n hµng Lîi nhuËn thùc tÕ cña trung t©m n¨m 2001 t¨ng t­¬ng ®­¬ng 206,52 triÖu tøc lµ t¨ng 41,1% so víi n¨m 1999 vµ t¨ng 252,21 triÖu ®ång hay t¨ng 55,2% so víi n¨m 2000 . Cã thÓ nãi ®©y lµ møc t¨ng lín nÕu so víi tèc ®é t¨ng doanh thu thuÇn cña trung t©m trong n¨m 2001 so víi n¨m1999 lµ 22,85% ) §Ó nhËn xÐt chÝnh x¸c kÕt qu¶ nµy chóng ta ®i s©u vµo ph©n tÝch tõng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn thuÇn +Nh©n tè tæng doanh thu Th«ng th­êng lîi nhuËn biÕn ®æi cïng chiÒu víi tæng doanh thu b¸n hµng. Trong tr­êng hîp c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi th× møc ®é ¶nh h­ëng cña sù biÕn ®éng doanh thu trong hai n¨m 2000-2001 ®Õn lîi nhuËn ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau 30619,7 - 16050 = 14569,7 (triÖu ®ång) §iÒu nµy cã nghÜa lµ nÕu c¸c yÕó tè kh¸c kh«ng ®æi th× doanh thu t¨ng ®· lµm lîi nhuËn tr­íc thuÕ t¨ng 14569,7 triÖu. Tuy nhiªn ®Ó ®¹t ®­îc møc doanh thu cao nh­ vËy, trung t©m ph¶I chi tiªu nhiÒu h¬n cho gi¸ vèn hµng b¸n * C¸c yÕu tè gi¶m trõ doanh thu C¸c nh©n tè nµy cã xu h­íng lµm gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp ¶nh h­ëng cña nã ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: +C¸c kho¶n gi¶m trõ: N¨m 2001 c¸c kho¶n gi¶m trõ t¨ng 209,7 - 10 =199,7 triÖu ®ång lµm lîi nhuËn tr­íc thuÕ gi¶m 199,7 triÖu ®ång +Nh©n tè gi¸ vèn hµng b¸n Gi¸ vèn hµng b¸n lµ nh©n tè chi phÝ nã ¶nh h­áng rÊt lín ®Õn lîi nhuËn. N¨m 2001 do gi¸ vèn hµng b¸n t¨ng lªn ®¸ng nªn lîi nhuËn gi¶m: 29015,1 - 15240 = 13775,1 triÖu ®ång +Nh©n tè chi phÝ b¸n hµng vµ qu¶n lý doanh nghiÖp Còng lµ nh©n tè chi phÝ, chi phÝ b¸n hµng vµ qu¶n lý t¨ng sÏ lµm lîi nhuËn gi¶m, ¶nh h­ëng cña nã ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: 352 - 122 = 230 triÖu ®ång Nh­ vËy chi phÝ b¸n hµng t¨ng thªm lµm lîi nhu©n gép gi¶m 230 triÖu. Sau khi ph©n tÝch tæng hîp tõng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn + C¸c nh©n tè lµm t¨ng lîi nhuËn Tæng doanh thu 14569,7 +C¸c nh©n tè lµm gi¶m lîi nhuËn Gi¸ vèn hµng b¸n 13775,1 Chi phÝ b¸n hµng & qu¶n lý 230 C¸c kho¶n gi¶m trõ 199,7 Céng 14214,8 Tæng hîp c¸c nh©n tè (14569,7 - 14214,9) = 354,8 triÖu Qua viÖc ph©n tÝch c¸c nh©n tè trªn ta thÊy mÆc dï chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ chi phÝ mua hµng t¨ng song lîi nhuËn cña c«ng ty vÉn t¨ng ®ã lµ nhê viÖc tæ chøc tèt kh©u tiªu thô sè l­îng hµng nhËp khÈu ®­îc tiªu thô nhanh. Hµng b¸n cã chÊt l­îng tèt nªn kh«ng bÞ tr¶ l¹i còng nh­ kh«ng ph¶I gi¶m gi¸ hµng b¸n §Ó t¨ng lîi nhuËn c«ng ty ph¶i cè g¾ng gi¶m chi phÝ b¸n hµng v× ®©y lµ nh©n tè phô thuéc rÊt nhiÒu vµo c«ng t¸c tæ chøc b¸n hµng cña c«ng ty. Lîi nhuËn t¨ng sÏ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh nhÊt ®Õn kh¶ n¨ng huy ®éng vèn vµ lµ yÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ sö dông vèn v× c¸c chØ tiªu tµi chÝnh tèt nhÊt ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ sö dông vèn ®­îc ®­îc tÝnh theo lîi nhuËn rßng sau thuÕ hoÆc lîi nhuËn tr­íc thuÕ cña doanh nghiÖp. 2.2.2 C¬ cÊu s¶n phÈm C¬ cÊu s¶n phÈm xuÊt nhËp khÈu rÊt phong phó bao gåm c¸c thiÕt bÞ phôc vô cho truyÒn dÉn ph¸t sãng nh­ m¸y ph¸t, viba, xe thu ph¸t l­u ®éng, camera, thiÕt bÞ cho studio, thiÕt bÞ kiÓm tra, c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ kÜ thuËt sè, thiÕt bÞ kü x¶o, lång tiÕng, thiÕt bÞ hoµ ©m ... 2.2.3 Nh÷ng thuËn lîi trong ho¹t ®éng kinh doanh Trong bèi c¶nh chung cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, tr¶i qua h¬n 10 n¨m thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi vµ më cöa, viÖc ph¸t triÓn th­¬ng m¹i quèc tÕ cña ViÖt Nam víi c¸c n­íc ®­îc më réng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña trung t©m VTC ViÖc vËn dông ph­¬ng thøc ®Êu thÇu quèc tÕ vµo mua s¾m thiÕt bÞ ®· gióp trung t©m tËn dông ®­îc nh÷ng ­u thÕ vÒ kÜ thuËt, tµi chÝnh v× trong qu¸ tr×nh s¬ tuyÓn nhµ thÇu nÕu n¨ng lùc kÜ thuËt, tµi chÝnh ®¹t 60% m¬Ý ®­îc dù thÇu Do kh¸ch hµng cña trung t©m chñ yÕu lµ c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh nªn kh«ng cã t×nh tr¹ng d©y d­a nî ®äng tiÒn hµng 2.2.4 Nh÷ng khã kh¨n trong ho¹t ®éng kinh doanh + Khã kh¨n vÒ vèn MÆc dï kinh doanh cã l·i nh­ng hiÖn c«ng ty vÉn thiÕu vèn ®Ó cã thÓ nhËp khÈu c¸c thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. +Thñ tôc ®Êu thÇu cßn nhiÒu h¹n chÕ Theo th«ng lÖ quèc tÕ sau khi chñ ®Çu t­ ®· xÐt thÇu vµ ký hîp ®ång giao thÇu th× ng­êi tróng thÇu chØ cã nhiÖm vô thùc hiÖn hîp ®ång. Nh­ng hiÖn nay ë ViÖt Nam sau khi héi ®ång xÐt thÇu ®· quyÕt ®Þnh ng­êi tróng thÇu th× hå s¬ cña ng­êi tróng thÇu cÇn ph¶i thÈm ®Þnh +Nh­îc ®iÓm vÒ viÖc lËp héi ®ång xÐt thÇu Thùc tÕ vËn dông cho thÊy héi ®ång xÐt thÇu trong nhËp khÈu thiÕt bÞ PTTH ®· thùc hiÖn ®­îc c¸c môc tiªu thÈm ®Þnh kÕt qu¶ Tuy nhiªn trong c«ng t¸c thÈm ®Þnh vÉn cßn nh÷ng tån t¹i sau Mét lµ tÝnh ban bÖ cña héi ®ßng xÐt thÇu: HiÖn nay c¸c thµnh viªn cña héi ®ång xÐt thÇu ®­îc lùa chän theo nguyªn t¾c b¶o ®¶m yªu cÇu thÈm ®Þnh tµi chÝnh, kÜ thuËt vµ thêi gian thÈm ®Þnh. Tuy nhªn trªn thùc tÕ mét sè thµnh viªnchØ tham gia nh­ mét quan s¸t viªn hay chØ cã tªn trong héi ®ång víi nhiÖm vô duy nhÊt lµ ký vµo v¨n b¶n xÐt thÇu hoÆc võa lµ thµnh viªn cña tæ chuyªn gia t­ vÊn võa lµ ng­êi thÈm ®Þnh xÐt kÕt qu¶ ®Êu thÇu +TÝnh thêi gian: Nh­ mét hÖ qu¶ cña tÝnh ban bÖ, víi c¸c tiªu thøc nh­ trªn, tiÕn tr×nh lËp ra héi ®ång xÐt thÇu th­êng bÞ vi ph¹m 2.2.5 Ph­¬ng h­íng kinh doanh cña Trung t©m Lµ mét doanh nghiÖp th­¬ng m¹i, môc tiªu c¬ b¶n cña c«ng ty lµ lîi nhuËn. Môc tiªu c«ng ty ®Æt ra trong 5 n¨m tíi lµ tiÕp tôc n©ng cao chÊt l­îng, rót ng¾n kho¶ng c¸ch vÒ gi¸ cña c¸c thiÕt bÞ PTTH so víi c¸c n­íc trong khu vùc, h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng rñi ro trong kinh doanh, tiÕp tôc cñng cè n©ng cao vÞ thÕ uy tÝn cña c«ng ty, gi÷ v÷ng vai trß lµ nhµ cung cÊp c¸c thiÕt bÞ PTTH hµng ®Çu cña ViÖt Nam. 2.3 Ph©n tÝch ¶nh h­ëng c¬ cÊu vèn hiÖu qu¶ sö dông vèn cña Trung t©m 2.3.1 Sù biÕn ®éng c¬ cÊu vèn theo nguån vèn cña Trung t©m §Ó ph©n tÝch ¶nh h­ëng cña c¬ cÊu vèn ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn, tr­íc hÕt cÇn ph©n tÝch sù biÕn ®éng cña c¬ cÊu vèn. Tõ ®ã kÕt hîp víi viÖc ph©n tÝch sù biÕn ®éng cña hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Ó thÊy ®­îc sù thay ®æi c¬ cÊu vèn ®· cã t¸c ®éng nh­ thÕ nµo ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn. Tuy nhiªn tuú thuéc vµo c¸ch ph©n lo¹i vèn mµ cã c¸c lo¹i c¬ cÊu vèn kh¸c nhau. §Ó tiÕn hµnh ph©n tÝch sù biÕn ®éng cña c¬ cÊu vèn theo nguån vèn, ta lËp b¶ng sau: B¶ng 2.2 C¬ cÊu nguån vèn cña Trung t©m trong ba n¨m 1999-2001 §¬n vÞ: triÖu ®ång ChØ tiªu 1999 2000 2001 Sè tiÒn % Sè tiÒn % Sè tiÒn % I, Nî ph¶i tr¶ 1.Nî ng¾n h¹n +Vay ng¾n h¹n +Ph¶i tr¶ ng­êi b¸n +Ng­êi mua tr¶ tr­íc +Nî thuÕ 2 Vay dµi h¹n II, Vèn chñ së h÷u 1Vèn NSNN 2 Nguån vèn kh¸c 12000 9500 3653,8 4872 162 812,24 2500 8306,7 6500 1806,.7 59 46,8 18 24 0,8 4 12,3 41 32 9 2374,5 2374,5 25,5 1990,5 0 358,5 0 7614,5 6500 1164,4 24 24 0,3 20,1 0 3,6 0 76 64,9 11,1 13550 11050 9497,9 600,2 98,6 853,34 2500 0 10450,6 8000 2450,6 57 46 39,6 2,5 0,34 3,56 11 0 43 33,3 9,7 Tæng nguån vèn 20306,7 100 9988,95 100 24000,64 100 Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy nguån vèn cã sù biÕn ®éng m¹nh qua tõng n¨m. BiÕn ®éng m¹nh nhÊt lµ c¸c kho¶n vay cã chi phÝ lµ vay ng¾n h¹n vµ vay dµi h¹n. N¨m 1999, tæng sè nî ph¶i tr¶ lµ 12 tû ®ång trong ®ã chñ yÕu lµ nî ng¾n h¹n, chiÕm tû träng 46,78 % tæng nguån vèn kinh doanh. Trong c¬ cÊu nî ng¾n h¹n th× kho¶n ph¶i tr¶ ng­êi b¸n & vay ng¾n h¹n lµ chiÕm tû träng lín nhÊt. §Æc biÖt lµ kho¶n ph¶i tr¶ ng­êi b¸n, chiÕm tíi 24 % tæng nguån vèn kinh doanh vµ chiÕm 40,7 % tæng nî ng¾n h¹n. Kho¶n nî nµy céng víi ng­êi mua tr¶ tr­íc vµ nî thuÕ chiÕm 28,8 % vèn nî. Nî thuÕ lµ kho¶n nép ng©n s¸ch nh­ng nép chËm do ch­a ®Õn kú thanh to¸n. Nh­ vËy, c¶ ba kho¶n nî nµy cßn gäi lµ nî tÝch luü chiÕm tû träng cao trong tæng nî. Nã ®­îc coi lµ nguån tµi trî miÔn phÝ. Tuy nhiªn chiÕm dông th­¬ng m¹i qu¸ nhiÒu sÏ ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña trung t©m. Cã thÓ nãi n¨m 1999, ®Ó cã ®ñ vèn cho ho¹t ®éng kinh doanh trung t©m ®· ph¶i vay vèn ng¾n h¹n vµ dµi h¹n cña ng©n hµng víi tû lÖ kh¸ cao (30,3% ) nªn chi phÝ l·i vay lín lµm gi¶m hiÖu qu¶ sö dông vèn. Bªn c¹nh ®ã viÖc chiÕm dông vèn qu¸ nhiÒu, l¹i chñ yÕu tõ tÝn dông th­¬ng m¹i gièng nh­ con dao hai l­ìi. Mét mÆt nã gióp doanh nghiÖp cã vèn kinh doanh mµ kh«ng mÊt chi phÝ vèn. Song nã sÏ ®Èy doanh nghiÖp vµo r¾c rèi nÕu tÊt c¶ c¸c kh¸ch hµng ®Òu ®ßi nî cïng mét lóc. H¬n n÷a, tÝn dông th­¬ng m¹i cao còng ¶nh h­ëng xÊu ®Õn uy tÝn cña doanh nghiÖp ®èi víi kh¸ch hµng. N¨m1999, tæng nguån vèn kh¸c bao gåm vèn tù bæ sung vµ c¸c quü chiÕm tû träng kh«ng lín trong tæng nguån vèn nh­ng xÐt tû träng trong quan hÖ víi vèn chñ së h÷u th× nguån vèn nµy lµ t­¬ng ®èi lín, nã cã ®­îc nhê ho¹t ®éng kinh doanh cã l·i cña nh÷ng n¨m tr­íc. N¨m 2000 lµ n¨m c¬ cÊu nguån vèn cña trung t©m biÕn ®éng m¹nh. So víi n¨m 1999, nî ng¾n h¹n gi¶m m¹nh c¶ vÒ sè tuyÖt ®èi vµ sè t­¬ng ®èi trong ®ã gi¶m m¹nh nhÊt lµ vèn vay ng¾n h¹n tõ 3653,8 triÖu n¨m 1999 xuèng cßn 25,5 triÖu tøc lµ gi¶m 99,3%, vèn vay dµi h¹n ®­îc xo¸ hoµn hoµn, kho¶n ph¶i tr¶ ng­êi b¸n còng gi¶m m¹nh xuèng chØ cßn1990,5 triÖu ®ång. Con sè nµy cho thÊy nh÷ng nç lùc cña trung t©m nh»m gi¶m nî ph¶i tr¶. Tuy nhiªn viÖc xo¸ nî ®ét ngét ®· lµm cho nguån vèn kinh doanh gi¶m m¹nh. Trung t©m ®· ®Ó mÊt mét sè c¬ héi kinh doanh do ®ã c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ kinh doanh gi¶m. Tuy nhiªn do tèc ®é gi¶m cña lîi nhuËn bÐ h¬n nhiÒu so víi tèc ®é gi¶m nguån v«n nªn doanh l¬i vèn t¨ng, chøng tá trung t©m ®· sö dông cã hiÖu sè vèn hiÖn cã , l­îng vèn vay ng©n hang chØ chiÕm tû träng nhá trong tæng nguån vèn kinh doanh cña doanh cña trung t©m. N¨m 2000 nguån vèn khac trong ®ã bao gåm c¶ vèn tù bæ sung gi¶m lµ do trung t©m ®Çu t­ vµo viÖc më réng thÞ tr­êng. N¨m 2001, do më réng ho¹t ®éng kinh doanh nªn nhu cÇu vèn t¨ng m¹nh. Trung t©m ®· huy ®éng ®­îc nguån vèn kinh doanh lµ 24000,64 triÖu ®ång. c¬ cÊu vèn còng cã sù biÕn ®éng m¹nh. Tû träng nî ph¶i tr¶ trong tæng vèn kinh doanh lµ 57 %, trong ®ã cã sù gia t¨ng ®¸ng kÓ cña vèn vay ng¾n h¹n ( vèn vay ng¾n h¹n n¨m 1999 lµ 3653,8; n¨m 2000 lµ 25,5 nh­ng n¨m 2001 ®· t¨ng lªn 11050 triÖu ®ång). Vèn vay t¨ng nh­ng doanh lîi vèn vµ DLVCSH còng t¨ng chøng tá vèn ®­îc sö dông hiÖu qu¶ h¬n. Víi tû lÖ nî lµ 57 % cao h¬n kh«ng nhiÒu so víi con sè 50% th× cã thÓ nãi n¨m 2001 lµ n¨m trung t©m ®· lùa chän ®­îc c¬ cÊu vèn t­¬ng ®èi hîp lý. 2.3.2 Ph©n tÝch sù biÕn ®éng c¬ cÊu vèn theo néi dung cña vèn Theo néi dung kinh tÕ, vèn ®­îc chia thµnh vèn cè ®Þnh (VC§) vµ vèn l­u ®éng (VL§). Sù biÕn ®éng c¬ cÊu vèn theo c¸ch ph©n lo¹i vèn nµy cña Trung t©m ®­îc tæng hîp trong b¶ng sau: B¶ng 2.3 C¬ cÊu vèn theo néi dung kinh tÕ cña Trung t©m thêi kú 1999-2001 §¬n vÞ:TriÖu ®ång ChØ tiªu 1999 2000 2001 2000 so víi 1999 2001 so víi 2000 Gi¸ trÞ % Gi¸ trÞ % I, TSL§ 1.TiÒn 2.Vèn dù tr÷ + Hµng tån kho + C¸c kho¶n ph¶i thu II, TSC§ 19298,4 7107,34 12191,1 3557,1 8634 1008,3 8656,2 3451,9 5206,3 1772,3 3432 1332,8 22967,8 7862,3 15105,3 4880,3 9025 1032,8 -1042 -3655 -7015 -1785 -5202 -224,5 45 49 57,5 50 40 78 14311 44101 9099 2308 7593 -300 265 227 175 230 320 77,5 Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh vµ tµi s¶n l­u ®éng cã sù biÕn ®éng m¹nh. Lµ mét trung t©m th­¬ng m¹i chuyªn XNK c¸c mÆt hµng cã gi¸ trÞ t­¬ng ®èi lín vµ cã tÝnh chÊt kÜ thuËt chuyªn nghµnh nªn mÆc dï cã sù biÕn ®éng m¹nh vÒ mÆt gi¸ trÞ song tµi s¶n l­u ®éng lu«n chiÕm tû träng cao trong tæng tµi s¶n hay tæng vèn kinh doanh cña Trung t©m. N¨m 1999 TSL§ lµ 19298,4 triÖu ®ång, chiÕm 95% tæng tµi s¶n hay nguån v«n. N¨m 2000 do tæng vèn gi¶m m¹nh v× ®iÒu kiÖn kinh doanh kh«ng thuËn lîi céng víi nh÷ng nç lùc thanh to¸n nî cò nªn TSL§ gi¶m m¹nh xuèng cßn 8656,2 tøc lµ gi¶m 55 % so víi n¨m 1999. Tuy nhiªn sang n¨m 2002 cïng víi viÖc më réng thÞ tr­êng vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng XNK nªn nhu cÇu vèn kinh doanh t¨ng m¹nh nh­ng chñ yÕu b»ng c¸ch t¨ng TSL§. Trong TSL§ th× tiÒn mÆt vµ vèn l­u ®éng còng cã sù biÕn ®éng m¹nh do sù biÕn ®éng cña tæng nguån vèn kinh doanh. Tuy nhiªn vèn dù tr÷ lu«n chiÕm tû träng trong c¬ cÊu VL§ trong ®ã l¹i chñ yÕu lµ c¸c kho¶n ph¶i thu. §iÒu nµy cho thÊy Trung t©m bÞ chiÕm dông nhiÒu vèn. 2.3.3 Ph©n tÝch sù biÕn ®éng cña hiÖu qu¶ sö dông tæng nguån vèn kinh doanh cña Trung t©m §Ó ph©n tÝch sù biÕn ®éng cña hiÖu qu¶ sö dông vèn, tr­íc hÕt cÇn ph¶i biÕt sù biÕn ®éng cña c¸c kho¶n môc trong b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña trung t©m B¶ng 2.4 B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. §¬n vÞ: TriÖu ®ång ChØ tiªu N¨m 1999 N¨m 2000 N¨m 2001 TµI s¶n l­u ®éng 1. TiÒn 2. Vèn dù tr÷ - Hµng tån kho - C¸c kho¶n ph¶i thu 19298,44 7107,34 12191,1 8656,2 3451,9 5206,3 22967,8 7862,33 15105,25 TµI s¶n cè ®Þnh 1008,27 1402,75 1033,06 Nî ph¶i tr¶ 1. Nî ng¾n h¹n. -Vay ng¾n h¹n -Ph¶i tr¶ ng­êi b¸n -Ng­êi mua tr¶ tr­íc - Nî thuÕ 2. Nî dµI h¹n. 12000 9500 3653,76 487,2 162 812,24 2500 2374,5 2374,5 25,5 1990,5 0 358,5 0 13550 11050 600,16 98,6 853,35 2500 2500 Vèn chñ së h÷u. 2. Nguån vèn kh¸c 8306,71 6500 1806,71 7614,45 6500 1164,45 10450,64 8000 2450,64 Tæng tµi s¶n- nguån vèn 20306 9988,950 24000,64 HiÖu qu¶ sö dông vèn lµ yÕu tè then chèt quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp. HiÖu qu¶ sö dông vèn ®¸nh gi¸ chÊt l­îng c«ng t¸c qu¶n lý vèn còng nh­ chÊt l­îng ho¹t ®éng kinh doanh, më ra kh¶ n¨ng tiÒm tµng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. Sù biÕn ®éng hiÖu qu¶ sö dông vèn cña trung t©m th­¬ng m¹i truyÒn h×nh trong ba n¨m qua thÓ hiÖn qua mét sè chØ tiªu sau §¸nh gi¸ chung hiÖu qu¶ sö dông vèn cña Trung t©m B¶ng 2.5 HiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh cña Trung t©m §¬n vÞ: TriÖu ®ång ChØ tiªu N¨m 1999 N¨m 2000 N¨m 2001 Doanh thu thuÇn 24916 16034 30410 Tæng vèn 20306,71 9988,95 24000,64 Lîi nhuËn rßng 502,65 456,96 709,17 Vßng quay toµn bé vèn 1,23 1,61 1,63 Doanh lîi vèn 6,05 6,9 6,79 Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy: N¨m 2000 vßng quay toµn bé vèn t¨ng 30,1% víi møc t¨ng 0,38 vßng chøng tá hiÖu suÊt sö dông vèn t¨ng. Vßng quay vèn n¨m 2000 t¨ng so víi n¨m 1999 lµ do tèc ®é gi¶m cña tæng vèn lín h¬n tèc ®é gi¶m cña do¹nh thu thuÇn. Doanh lîi vèn n¨m 2000 so víi 1999 t¨ng 0,85 ®ång hay t¨ng 14% mÆc dï lîi nhuËn rßng gi¶m 45,69 triÖu ®ång víi tû lÖ gi¶m 9,1% ph¸n ¸nh tèc ®é gi¶m cña lîi nhuËn rßng nhá tèc ®é gi¶m cña tæng nguån vèn. Nh­ vËy trong n¨m 2000 c¶ hiÖu suÊt vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Òu t¨ng so víi n¨m 1999 tuy nhiªn kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña n¨m 2000 l¹i thÊp h¬n n¨m1999 . §iÒu nµy thÓ hiÖn ë sù gi¶m xót cña doanh thu thuÇn vµ lîi nhuËn rßng. Nguyªn nh©n lµ do sù thay ®æi bÊt th­êng cña c¸c nguån vèn kh¸c nhau trong c¬ cÊu vèn cña Trung t©m . N¨m 2001 m¨c dï tæng nguån vèn t¨ng m¹nh tõ 16034 triÖu ®ång n¨m 2000 lªn 24000,64 triÖu ®ång nh­ng chØ sè doanh lîi trªn tæng vèn gi¶m kh«ng ®¸ng kÓ víi møc gi¶m 1,6% hay víi mét ®ång vèn bá ra lîi nhuËn thu vÒ gi¶m 0,11 ®ång . Cã ®­îc kÕt qu¶ nµy lµ do kÕt qu¶ kinh doanh cao cña trung t©m ®­îc thÓ hiÖn trong chØ tiªu lîi nhuËn rßng vµ doanh thu thuÇn. So víi n¨m 2000 doanh thu thuÇn t¨ng 89,6% víi møc t¨ng14376 triÖu ®ång, lîi nhuËn rßng t¨ng 55,2% víi møc t¨ng 252,1 triÖu ®ång. Nhê cã kÕt qu¶ kinh doanh cao nªn vßng quay toµn bé vèn còng t¨ng lªn mÆc dï møc t¨ng lµ kh«ng ®¸ng kÓ. §Ó ®i s©u ph©n tÝch sù biÕn ®éng cña hiÖu qu¶ sö dông vèn ta sÏ xem xÐt hiÖu qu¶ sö dông c¸c nguån vèn trong tæng vèn cña trung t©m th«ng qua viÖc xem xÐt c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ sö dông vèn vay, vèn chñ së h÷u ®ång thêi víi viÖc ®¸nh gi¸ t×nh tµi chÝnh cña trung t©m th«ng qua hÖ thèng c¸c chØ tiªu tµi chÝnh c¬ b¶n nh­ c¸c chØ tiªu vÒ kh¶ n._.