Nội dung cơ bản của Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa ở nước ta hiện nay

Mục lục. Lời mở đầu. Nội dung. Tính tất yếu của CNH – HĐH. Khái niệm. Các loại CNH. Tính tất yếu của CNH – HĐH nước ta hiện nay. II. Nội dung cơ bản của CNH HĐH ở nước ta hiện nay. Phát triển lực lượng sản xuất xây dựng cơ sở vật chất. Xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý. Những quan điểm cơ bản của Đảng và nhà nước ta về CNH – HĐH. CNH – HĐH nông thôn và kinh tế nông thon là một cấp bách của sự nghiệp CNH – HĐH. Phát triển công nghiệp xây dựng, du lịch, dịch vụ, phát triển hợp lí các vùng lãnh thổ mở rộng và nâng cao hiệu quả kinh tế đối ngoại. Vấn đề điều kiện để thực hiện CNH – HĐH ở nước ta hiện nay. Vấn đề nguồn nhân lực. Vấn đề vốn Vấn đề xây dựng cơ sở hạ tầng. Vấn đề thị trường. CNH – HĐH phải động viên các thành phần kinh tế tích cực tham gia đầu tư phát triển. Khoa học công nghệ. Vấn đề môi trường. C. Kết Luận. LỜI MỞ ĐẦU. Xã hội loài người không ngừng biến đổi! Trong quá trình biến đổi đó, loài người đã trải qua nhiều phương thức sản xuất. Các phương thức sản xuất đó ngày càng hoàn thiện hơn phương thức sản xuất được hợp thành bởi hai yếu tố là: quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất. Lực lượng sản xuất luôn phát triển không ngừng và đến một trình độ nào đấy sẽ làm thay đổi quan hệ sản xuất. Quan hệ sản xuất lại là yếu tố quy định hình thái xã hội. Vì vậy, muốn xã hội phát triển thì phải phát triển dược quan hệ sản xuất. Mặt khác, yếu tố này lại được quy định bởi lực lượng sản xuất. Vì vậy, mà các quốc gia phải tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH – HĐH). CNH – HĐH là giai đoạn phát triển tất yếu của mọi quốc gia từ một nền kinh tế nông nghiệp kém phát triển vươn lên trở thành một nền kinh tế tiên tiến hiện đại. Đất nước ta đang trong quá trình đẩy mạnh CNH – HĐH theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Đây là một vấn đề hết sức quan trọng với toàn Đảng, toàn dân ta trên con đường thực hiện mục tiêu “ dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh”. Nhưng để thực hiện CNH – HĐH là một việc hết sức khó khăn và nan giải. Mặt khác, nước ta đang thực hiện CNH – HĐH từ điểm xuất phát tương đối thấp. Chính vì vậy, vấn đề đầu tiên được đặt ra cho tất cả chúng ta, đặc biệt là thế hệ trẻ là phải xác định nội dung cơ bản, những bước đi và thách thức khi thực hiện CNH – HĐH đất nước. Muốn vậy, chúng ta phải hiểu biết được “NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA Ở NƯỚC TA HIỆN NAY.” Tính tất yếu của CNH – HĐH. Khái niệm. CNH - HĐH là quá trình chuyển đổi căn bản toàn diện các hoạt động sản xuất kinh doanh dịch vụ và quản lí kinh tế xã hội từ sử dụng sức lao động thủ công là chính, sang sử dụng một cách phổ biến sức lao động với công nghệ phương tiện, phương pháa tiên tiến hoạt động dựa trên sự phát triển của công nghệ và tiến bộ khoa học công nghệ tạo ra năng suất lao động xã hội cao. Các loại công nghiệp hóa. CNH – HĐH là quá trình trang bị kĩ thuật công nghệ hiện đại cho nền kinh tế quốc dân nhằm đưa nền kinh tế kém phát triển thành nền kinh tế phát triển , một nên kinh tế công nghiệp hiện đại. Trong sự phát triển của xã hội , loài người đã trải qua hai quá trình CNH. Đó là CNH tư bản chủ nghĩa và CNH ở các nước định hướng xã hội chủ nghĩa. CNH tư bản chủ nghĩa là quá trình chuyển từ nền sản xuất nhỏ lạc hâu, phong kiến, kĩ thuật thủ công sang nền sản xuât lớn tư bản chủ nghĩa tiêế bộ lấy đại công nghiệp cơ khí làm nền tảng. CNH ở các nước định hướng xã hội chủ nghĩa nói chung và Việt Nam nói riêng do chịu nhiều sức ép về thế lực của nền kinh tế phát triển mạnh mẻ từ các nước tư bản chủ nghĩa nên có nhiều bước đi sai lầm vấp phải thất bại như tập trung phát triển công nghiệp nặng, công nghiệp cơ khí. Tính tất yếu của CNH – HĐH ở nước ta hiện nay. Nước ta đi lên chủ nghĩa xã hội từ một nước nông nghiệp nghèo nàn không qua chủ nghĩa tư bản. Cơ sở vật chất kĩ thuật của chúng ta rất thấp kém, mà trong xu thế toàn cầu hóa kinh tế có vai trò chi phối rất nhiều mặt. Nó là “ cái cốt vật chất “ của xã hội. Nhiệm vụ của chúng ta là phải xây dựng cơ sở vật chất kĩ thuật của CNH trong đó có công nghiệp và nông nghiệp hiện đài, có văn hóa và khoa học tiên tiến. Muốn thực hiện tốt dược nhiệm vụ trên nhất thiết phải tiến hành CNH – HĐH tức là chuyển nền kinh tế nông nghiệp thành nền kinh tế công nghiệp. Chủ nghĩa xã hội muốn tồn tại và phát triển thì cần có một nền kinh tế tăng trưởng và phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và chế độ công hữu xã hội chủ nghĩa về tư liệu sản xuất. Đối với những nước có nền kinh tế kém phát triển như nước ta nền sản xuất nhỏ, kinh tế thủ công là chủ yếu thì công nghiệp hóa là quá trình tất yếu để tạo ra nền tảng cơ sở vật chất cho nền kinh tế quốc dân xã hội chủ nghĩa. Vốn là một nước lạc hậu đi lên chủ nghĩa xã hội. Trình độ của lực lượng sản xuất thấp, quan hệ sản xuất được xác lập. Việc hoàn thành tốt CNH – HĐH có ý nghĩa rất to lớn, có tác dụng nhiều mặt. Nó làm thay đổi cơ sở vật chất kĩ thuật thực hiện xã hội hóa về mặt kinh tế kĩ thuật, tăng trưởng và phát triển kinh tế với tốc độ cao, góp phần ổn định và ngày càng nâgn cao trình độ của lực lượgn sản xuất, góp phần hoàn thiện quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa, đưa nước ta ra khỏi tình trạng lạc hâu. Trong những điều kiện mới của sự phát triển kinh tế, mối quan hệ giữa các ngành, các vùng trong phạm vi một nước và giữa các quốc gia vơớ nhau ngày càng đa dạng phức tạp đòi hỏi phải không ngừng nâng cao vai trò của nhà nước. Do yêu cầu của nền kinh tế thị trường đòi hỏi phải nâng cao khả năng tích tụ mở rộng sản xuất làm đa dạng hóa sản xuất từng bước giải quyết nhu cầu về việc làm cho người lao động. Vì vậy CNH – HĐH phải dược tiến hành để tăng khả năng cạnh tranh kinh tế trên thị trường quốc tế. Trong xu thế khu vực hóa và toàn cầu hóa về kinh tế, những nhu cầu hội nhập mở rộng quan hệ kinh tế quốc tế, phân công lao động khu vực và quốc tế là điều kiện tất yếu nên việc tiến hành CNH – HĐH giúp chúng ta có điều kiện để hội nhập phát huy tính sáng tạo nắm bắt thời cơ. Khi nhaâ tố con người đang trở thành vấn đề trung tâm, điều đó đòi hỏi phải không ngừng nâng cao vai trò của nhân tố con người trogn sản xuất. Tiến hành CNH – HĐH là phương pháp giúp cho khả năng đó đưoợcquan tâm và phát huy đầy đủ. Trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động đặc biệt là trong lĩnh vực chính trị , vì vậy chúng ta cần phải tăng cường tiềm lực quốc phòng vững mạnh, như vậy mới yên taâ phát triển kinh tế. Mặt khác, phát triểu kinh tế mạnh mới tạo điều kiện cho quốc phòng vững mạnh. Tiến hành CNH – HĐH chính là điều kiện vật chất cho việc củng cố quốc phòng. Như vậy, CNH – HĐH không chỉ mang tính tất yếu mà còn mang tính cấp bách cho đất nước ta không bị tụt hậu về kinh tế so với các nước trong khu vực cũng như trên thế giới. Vì vậy CNH – HĐH là nhiệm vụ trung tâm của thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội của nước ta. Nội dung cơ bản của CNH – HĐH ở nước ta hiện nay. Như đã nói trên CNH – HĐH là quá trình tất yếu mà các quốc gia sớm muộn đều phải thực hiện. Ở mỗi quốc gia khác nhau, với những điều kiện kinh tế văn hóa xã hội khác nhau, nội dung sẽ có sự khác nhau. Đối với nước ta có thể đạt được những mục tiêu CNH – HĐH đã đặt ra, Đảng và nhà nước ta đã xác định nội dung cơ bản như sau : Là trang bị kĩ thuật mới hiện đại, xây dựng dịch chuyển cơ cấu kinh tế gắn liền với việc tổ chức phân công lại lao động và đổi mới chính sách đầu tư đưa nước ta từ kém phát triển thành quốc gia có nền kinh tế phát triển. Phát triển lực lượng sản xuất xây dựng cơ sở vật chất kĩ thuật cho chủ nghĩa xã hội trên cơ sở thực hiện cơ khí hóa nền sản xuất xã hội và những thành tựu khoa học công nghệ hiện đại. Đi liền với việc cơ khí hóa là điện khí hóa sự tự động hóa trong từng ngành và toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Đối với CNH – HĐH phải đặc biệt chú trọng phát triển công nghiệp, nhất là công nghiệp chế tạo tư liệu sản xuất. Điều này là hoàn toàn hợp lí. Theo quan điểm của Mác – Lênin, tư liệu sản xuất quyết định qui mô tái sản xuất mở rộng của các ngành khác trong khu vực sản xuất vật chất. Khi tư liệu sản xuâấ có trình độ cao, tất yếu năng suất lao động ở các ngành sản xuất sẽ được tăn lên nên tích luỹ vật chất của xã hội tăng lên. Sự phát triển của các ngành chế tạo tư liệu sản xuất là cơ sở để cải tạo và phát triển nền kinh tế quốc dân. Lịch sử và kinh nghiệm CNH trên thế giới cho thấy việc trang bị khoa học kĩ thuật cho nền kinh tế quốc dân là cần thiết và qua 2 con đường CNH cổ điển (tự trang bị, tự xây dựng) và CNH gắn liền với HĐH và mở cửa thông qua chuyển giao công nghệ. Lịch sử cũng cho thấy CNH cổ điển chỉ phù hợp với những nước đầu tiên tiến hành CNH (Anh) gắn liền với kinh tế đóng kín về mặt hàng và công nghệ. Còn với nước ta tiến hành CNH – HĐH phải tận dụng hết những thành tựu khoa học kĩ thuật của nhân loại. Để đạt dược những mục tiêu của CNH – HĐH thì khoa học công nghệ phải đạt dược những trình độ nhất định. Khoa học công nghệ đang phát triển mạnh mẽ. Khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp và là nhân tố quyết định chất lượng sản phẩm, chỉ phí sản xuất. Khoa học công nghệ phải là động lực của CNH – HĐH. Bởi vậy, phát triển khoa học công nghệ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp CNH – HĐH của đất nước nhất là trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa hiện nay, phát triển khoa học công nghệ trong điều kiện của đát nước ta, cần phải xác định dược phương hướng phát triển đúng đắn. Khó học công nghệ là một lĩnh vực hết sức rộng lớn trong khi đội ngũ cán bộ khoa học kĩ thuật còn rất nhỏ, trình độ có hạn và cơ sở vật chất, phương tiện nghiên cứu còn rất hạn chế. Từ những khó khăn đó thì việc đầu tư phát triển toàn diện mọi mặt là điều rất khó khăn. Bởi vậy cần tập trung đầu tư phát triển một ngành, một lĩnh vực then chốt, mũi nhọn làm sao để ngành đó có tác động tích cực nhất đến nền kinh tế phù hợp với diều kiện thực tiễn của đất nước, tận dụng dược mọi khả năgn và phát huy được lợi thế đất nước. Đặc biệt là công nghệ sinh học và công nghệ thông tin đang dược ứng dụng ngày càng nhiều, ngày càng phổ biêế và dem lại những lợi ích thiết thực trong mọi lĩnh vực kinh tế - văn hóa – xã hội. Để khoa học công nghệ phát triển, cần phải tạo dựng được những điều kiện cần thiết như đội ngũ cán bộ khoa học công nghệ có số lượng lớn chất lượng cao, có khả năng sáng tạo… hay là các chính sách kinh tế phù hợp. Nhìn nhận lại lịch sử : Các nước chọn con đường xã hội chủ nghĩa nói chung đều tiến hành CNH theo mô hình của Liên Xô - nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên. Liên Xô đã tiến hành CNH – HĐH bắt đầu từ công nghiệp nặng , nửa cơ khí đến cơ khí hoàn toàn. Điều này hoàn toàn dễ hiểu bởi vì trong bối cảnh của Liên Xô lúc đó, để có thể chịu được sức ép từ các nước tư bản chủ nghĩa không còn cách nào khác. Sau chiến tranh thế giới thứ 2, dưới tác động của quy luật phát triển không đồng đều và cuộc cách mạng công nghệ mô hình CNH của các nước đi theo con đường chủ nghĩa xã hội bắt đầu thay đổi. Các nước đó buộc phải đối diện với thực tế và bối cảnh lịch sử hiện đại phải chú ý đến cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện đại. Đối với nước ta, do nhiều nguyên nhân những nhất là do mô hình kinh tế chỉ huy do cơ chế kế hoạch hóa tập trung quan liêu bao cấp, và do những khó khăn về vốn và đổi mới công nghệ nên bước đầu lâm vào tình trạng khủng hoảng, đổ vỡ nhiều sai lầm. Đặc biệt là giai đoạn 1960 – 1986 nền kinh tế nước ta trì trệ và hầu như không phát triển việc tập trung cho phát triển công nghiệp nặng lúc đó không là phù hợp. Thực tế cho thấy : Nhìn chung con đường CNH ở các nước đi theo con đường xã hội chủ nghĩa nói chung ( trong đó có nước ta) có những hạn chế nhất định : Lạc hậu về thế hệ công nghệ, khó đuổi kịp các nước có trình độ cao về phát triển kinh tế và văn minh xã hội. Không tận dụng được các nguồn lực, các lợi thế tuyệt đối và lợi thế so sánh, các sản phẩm làm ra không có khả năng cạnh tranh do đó khó hội nhập với thị trường thế giới. Ngày nay nền kinh tế thế giới là nền kinh tế mở, khả năng tận dụng tranh thủ công nghệ tiên tiến của các nước là dễ dàng. Nhận thức dược điều đó trên con đường sẽ chọn để CNH – HĐH ở nước ta là con đường CNH – HĐH gắn với chuyển giao công nghệ phát triển khoa học công nghệ để trang bị cơ sở vật chất kĩ thuật hiện đại cho nền kinh tế quốc dân. Ngoài ra còn cần đào tạo đội ngũ người lao động có trình độ khoa học kĩ thuật, có khả năng sử dụng máy móc và sáng tạo để đáp ứng yêu cầu của thực tế. Xây dựng cơ cấu kinh tế hiện đại và hợp lí. Nói đến cơ cấu kinh tế và cấu tạo hay cấu trúc của nền kinh tế bao gồm các ngành kinh tế, các thành phần kinh tế, các vùng kinh tế… và mọi quan hệ giữa chúng. Trong cơ cấu của nền kinh tế hợp lí là cơ cấu kinh tế cho phép ta khai thác triệt để mọi tiềm năng bên trong và các lợi thế so sánh bên ngoài của đất nước. Cơ cấu kinh tế hợp lí là điều kiện để nền kinh tế tăng trường và phát triển. Vì vậy CNH – HĐH đòi hỏi phải xây dựng cơ cấu kinh tế hiện đại và hợp lí. Xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lí là yêu cầu của các quy luật khách quan đặc biệt là các quy luật kinh tế : Phù hợp với xu thế phát triển của khoa học kĩ thuật và công nghệ hiện đại trên thế giới hiện này. Phù hợp với phân công và hợp tác quốc tế ngày càng phát triển. Tính hợp lí của cơ cáu còn phải đảm bảo cho phép tối ưu hóa việc sử dụng lợi thế so sánh về tài nguyên lao động của nước phát triển muộn về công nghiệp. Chỉ có như vậy mới cho phép khai thác tối đa có hiệu quả những tiềm năng vốn có của các ngành các địa phương và các đơn vị kinh tế cơ sở … Từ những yêu cầu đó, Đảng ta đề ra mục tiêu chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ một nước có nêề kinh tế nông nghiệp lạc hậu sản xuất nhỏ là chủ yếu sang nền kinh tế có cơ cấu công nông nghiệp và dịch vụ hợp lí theo hướng CNH – HĐH. Từ một nền kinh tế tự nhiên, tự cung tự cấp sang nền kinh tế hàng hóa tương đối phát triển với thị trường nội địa thống nhất toàn quốc và mở rộng giao lưu trên thị trường thế giới. Kết hợp cơ cấu hướng ngoại và hướng nội để giảm nhẹ các chấn động có hại của thị trường thế giới. Phải phát triển nhanh khu vực công nghệ chế biến và dịch vụ, thực hiện CNH theo nghĩa xây dựng một cơ cấu kinh tế đa dạng đảm bảo nhịp độ tăng trưởng kinh tế cao. Để cơ cấu kinh tế có thể chuyển dịch một cách linh hoạt, theo kịp với đà tiến bộ của kĩ thuật và công nghệ cần hạn chế các công trình có quy mô vừa và nhỏ, vốn đầu tư ban đầu đòi hỏi ít, thời gian xây dựng ngắn và hệ số hoàn vốn cao. Chủ trương CNH nước ta mấy thập kỉ gần đây ( cụ thể từ 1986 trở về trước) thực hiện chưa thành công là do: Chưa hiểu đúng đắn nội dung bước đi của CNH phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh nước ta cộng thêm với tư tưởng chủ quan nóng vội. Xuất phát điểm của nước ta từ một nền kinh tế kém phát triển, saả xuất không đủ tiêu dùng, xuất không đủ nhập, thu không đủ chi, nên không có tích lũy từ nội bộ nền kinh tế quốc dân. Có thiếu sót trong việc chỉ đạo chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu đầu tư nên mang lại hiệu quả thấp. Cơ chế quản lí kinh tế theo kiểu bao cấp làm triệt tiêu động lực phát triển sản xuất. Hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh đạt thấp nhất là khu vực kinh tế quốc doanh. Sự phân công lao động và hợp tác quốc tế của khối SEV cũ mang nặng tính hình thức. Việc phân công hợp tác liên doanh chưa đống vai trò đáng kể. Thời gian từ nay đến cuối thế kỷ, trước mắt nhân dân ta cũng gặp những thách thức lớn. Đồng thời cũng có những thuận lợi rất cơ bản như sau : Từ những thành tựu của công cuộc đổi mới trong mấy năm qua (đặc biệt là những năm 1991 đến nay ) đã chứng minh được đường lối đúng đắn của Đảng tạo ra thế lực mới cho việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Tài nguyên phong phú, nguồn lao động dồi dào, và có trí thức văn hóa, chuyên môn hóa. Công suất máy móc sử dụng chưa dược 90%. Đó là những tiềm năng quan trọng mà ta có khả năng khai thác dược trong năm tới. Xu thế mở rộng quan hệ hợp tác và phát triển trên thế giới và trong khu vực, tạo điều kiện thuận lợi cho ta tiếp nhận vốn, kinh tế và công nghệ, kinh nghiệm quản lí của nước ngoài. Ta có lợi thế so sánh với các nước trong khu vực về vị trí địa lí bờ biển dài để xây dựng các cảng biển lớn, lập các khu chế xuất dọc bờ biển, lập các trạm, kho trung chuyển hàng hóa cho các nước trong khu vực…. Với các thuận lợi cơ bản nói trên, trong một thời gian không lâu, chúng ta nhất định thực hiện được nhiệm vụ thúc đẩy sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng CNH – HĐH. Những quan điểm cơ bản của Đảng và nhà nước ta về CNH – HĐH. Theo định nghĩa của Liên Hợp Quốc ( 1993 ) CNH là một quá trình phát triển kinh tế quan trọng quá trình này nguồn của cải quốc dân được động viên để phát triển cơ cấu kinh tế nhiều ngành trong nước với kinh tế hiện đại. Đặc điểm của cơ cấu kinh tế này là có một bộ phận luôn luôn thay đổi để sản xuất ra những tư liệu sản xuất và hàng tiêu dùng có khả năng đảm bảo cho nêề kinh tế phát triển với nhịp độ cao bảo đảm đạt tới sự tiến bộ kinh tế xã hội. CNH – HĐH luôn là điều kiện tiền đề của nhịp điệu nhanh chóng của quá trình phát triển kinh tế xã hội là cơ sở để gia tăng đầu tư một cách có hệ thống. Ngược lại, đầu tư gia tăng sẽ thúc đẩy cơ cấu nhiều ngành với kĩ thuật ngày càng hiện đại. Chúng ta không thể tiến hành CNH một cách nóng vội chủ quan mà phải tiến hành trong một quá trình phấn đấu liên tục và lâu dài từng giai đoạn có bước đi thích hợp. Giữ vững độc lập tự chủ đi đôi với việc mở rộng hợp tác quốc tế, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ kinh tế quốc tế. Chúng ta phải tự lực dựa vào nguồn lực trong nước là chính nhưng phải đi đôi với tranh thủ tối đa nguồn lực từ bên ngoài trên cơ sở xây dựng một nền kinh tế mở cửa họi nhập với khu vực và quốc tế. Trong xu thế toàn cầu hóa, một nền kinh tế mở, một nền kinh tế thoáng sẽ tạo ra nhiều mối quan hệ ngoại giao tốt, thu hút dược vốn đầu tư, vật chất hỗ trợ để tiến hành CNH – HĐH tốt hơn. Chúng ta cần đẩy mạnh xuất khẩu, hạn chế nhập khẩu, thay thế những hàng nhập khẩu bằng những hàng trong nước để triệt để mọi nguồn lực. CNH là sự nghiệp của toàn dân của mọi thành phần kinh tế trong đó thành phần kinh tế nhà nước là chủ đạo. Kinh tế nhà nước là nền tảng của kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lí của nhà nước, gắn tăng trưởng kinh tế với tiến bộ xã hội, cân bằng xã hội, phát triển văn hóa và phát triển môi trường sinh thái để từ đó tạo ra đội ngũ cán bộ không những có trình độ có sức khỏe mà còn có phẩm chất tốt. Tiến hành CNH phải giữ vững độc lập chủ quyền, đi đôi với việc mở rộng hợp tác quốc tế tận dụng mọi nguồn vốn trong đầu tư, vốn trong nước là quyết định vốn nước ngoài là quan trọng. Kết hợp kinh tế với quốc phòng an ninh, chúng ta kiên định chiến lược hướng mạnh về xuất khẩu, đồng thời thay thế nhập khẩu bằng các sản phẩm trong nước. Lấy việc phát huy nguồn lực con người làm yếu tố cơ bản cho sự phát triển nhanh và bền vững. Con người chính là lực lượng sản xuất chỉ đạo có ý nghĩa sáng tạo trong lao động sản xuất. Ngày nay con người ngày càng phát triển cần có những đầu tư thích đáng để nguồn lực con người ( trí lực và thế lực ) có khả năng phát huy hết khả năng. Tranh thủ đi nhanh vảo công nghệ hiện đại ở những khâu quyết định. Thực tế cho thấy công nghiệp nước ta còn khá lạc hậu, đội ngũ cán bộ khoa học kĩ thuật trình độ còn H¹n chÕ, m¸y mãc sö dông cßn ®i sau c¸c n­íc kh¸ nhiÒu n¨m. V× vËy ®Ó CNH-H§H ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ tèt cÇn cã h­íng ®Çu t­ ®óng ®¾n vµo con ng­êi vµ khoa häc c«ng nghÖ. CÇn lÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ, x· héi lµm môc tiªu chuÈn c¬ b¶n x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn lùa chän ph­¬ng ¸n ®Çu t­ vÒ c«ng nghÖ, trõ nh÷ng tæ chøc cã nhiÖm vô chñ yÕu lµ phôc vô quèc phßng, an ninh vµ phóc lîi x· héi. Tiªu chuÈn hiÖu qu¶ quan träng nhÊt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lµ kinh doanh cã l·i mét c¸ch hîp ph¸p. ë tÇm vÜ m« nhµ n­íc xem xÐt hiÖu qu¶ toµn diÖn vÒ kinh tÕ, v¨n ho¸ x· héi, quèc phßng an ninh vµ m«i tr­êng sinh th¸i c¶ tr­íc m¾t vµ l©u dµi. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, viÖc tiÕn hµnh CNH - H§H lµ c«ng viÖc cña toµn x· héi, toµn §¶ng, toµn d©n ph¶i ®ång t©m nhÊt trÝ ®oµn kÕt mét lßng, nªu cao tinh thÇn tù lùc tù c­êng, ra søc lµm ¨n cã hiÖu qu¶, ®Æc biÖt cÇn ph¶i ®Ò cao ý thøc cÇn kiÖm ®Ó tiÕn hµnh CNH - H§H ®Êt n­íc. 4. CNH- H§H n«ng th«n vµ kinh tÕ n«ng th«n lµ mét ph­¬ng ph¸p cÊp b¸ch cña sù nghiÖp CNH- H§H CNH- H§H lµ chó träng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, kinh tÕ x· héi, quèc phßng an ninh, trong ®ã träng t©m lµ c«ng nghÖ chÕ biÕn, chÕ t¹o, c«ng nghiÖp c¬ khÝ ®iÖn tö cã vÞ trÝ hµng ®Çu. Song nh÷ng n¨m hiÖn t¹i cßn nhiÒu vÊn ®Ò bøc b¸ch ch­a gi¶i quyÕt th× vÊn ®Ò tr­íc m¾t lµ ph¶i lµ ph¶i ®¶m b¶o ®­îc sù æn ®Þnh ®êi sèng vËt chÊt, l­¬ng thùc thùc phÈm cho x· héi. V× vËy cÇn tËp trung nç lùc ®Èy m¹nh CNH n«ng nghiÖp n«ng th«n. Nh­ chóng ta ®· biÕt n­íc ta lµ mét n­íc n«ng nghiÖp víi 80% d©n sè ®ang sinh sèng t¹i n«ng th«n. §©y lµ n¬i tËp trung phÇn lín d©n sè nghÌo nµn, tr×nh ®é l¹c hËu, sù chªnh lÖch gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n kh¸ lín. V× vËy vÊn ®Ò ph¸t triÓn n«ng th«n ph¶i ®­îc chó träng ®Çu t­. Nh­ng thùc tÕ tù b¶n th©n ngµnh n«ng nghiÖp kh«ng thÓ tù kh¾c phôc ®­îc mµ ph¶i nhê ®Õn m¸y mãc ph­¬ng tiÖn cña ngµnh c«ng nghiÖp. §Èy m¹nh CNH ®Ó t¹o ®Ó t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. Nhê cã t¸c ®éng m¹nh mÏ cña c«ng nghiÖp, dÞch vô ph¸t huy vai trß h¹t nh©n cña c¸c ®« thÞ ë tõng vïng, tõng khu vùc. ChØ cã nh­ vËy míi ph¸ vì ®­îc t×nh tr¹ng tr× trÖ, l¹c hËu cña nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp hiÖn nay, t¨ng nhanh s¶n phÈm x· héi vµ thu nhËp quèc d©n, thùc hiÖn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë n­íc ta.ViÖc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp lµ v× n­íc ta cßn ®ang ë trong giai ®o¹n ®Çu tiÕn hµnh CNH-H§H, cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n nªn ch­a ®­îc kÕt qu¶ nh­ mong muèn. V× vËy trong giai ®o¹n tiÕn hµnh CNH-H§H hiÖn nay khi chuyÓn tõ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ chÝnh sang s¶n xuÊt c«ng nghiÖp th× CNH n«ng th«n lµ mét b­íc ®Ó tuÇn tù cã thÓ thùc ®¬n gi¶n, dÔ dµng phæ biÕn vµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña ®Êt n­íc. H¬n n÷a CNH-H§H cña n­íc ta ®ang gÆp nh÷ng khã kh¨n to lín vÒ vèn, thÞ tr­êng vµ c¬ së vËt chÊt. ViÖc ph¸t triÓn CNH n«ng th«n lµ mét gi¶i ph¸p cho phÐp th¸o gì nh÷ng v­íng m¾c ®ã mét c¸ch nhanh chãng réng r·i Tuy nh×n chung tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc cßn thÊp song ®· cã sù chªnh lÖch lín gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n vÒ c¬ së h¹ tÇng vÒ lùc l­îng s¶n xuÊt. V× vËy mét lùc l­îng lín n¨ng l­îng s¶n xuÊt kh«ng ®­îc khai th¸c vµ tËn dông ®óng møc g©y ra l·ng phÝ vÒ nhiÒu mÆt. ChÝnh ®iÒu nµy ®· lµm gi¶m hiÖu qu¶ kinh tÕ vÒ nhiÒu mÆt cña x· héi. N«ng th«n ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc hµng lo¹t vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi cÇn gi¶i quyÕt. §ã lµ sù h¹n chÕ vÒ ®Êt ®ai, sù d­ thõa lao ®éng t­¬ng ®èi vµ tuyÖt ®èi, ®êi sèng thÊp kÐm. ViÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp hãa n«ng th«n nÕu ®¹t hiÖu qu¶ sÏ lµm t¨ng thªm c¸c c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ë n«ng th«n, t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm tËn dông ®­îc hÕt mäi nguån lùc lao ®éng ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n. MÆt kh¸c sù tÝch tô vµ tËp trung lµm qui m« cña c¸c doanh nghiÖp, c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp lín lªn th«ng qua viÖc tù tÝch luü vèn hoÆc liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp nhá. Kh«ng nh÷ng thÕ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghÖ hãa n«ng th«n còng hç trî vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ ®« thÞ, liªn kÕt vèn c«ng nghÖ ®« thÞ thµnh mét khèi thèng nhÊt. Nã lµm thay ®æi tÝnh chÊt cña mçi quan hÖ gi÷a c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp lµm thay ®æi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tõ ®ã c«ng nghiÖp n«ng th«n gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc thay ®æi tæ chøc bé m¸y qu¶n lÝ vµ c¬ chÕ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¶ c«ng nghiÖp lÉn n«ng nghiÖp do b¶n chÊt hµng hãa cña nã. Ph¶i ph¸t triÓn toµn diÖn n«ng l©m, ng­ nghiÖp g¾n liÒn víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn nh»m khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng ®Êt n­íc. Tuy nhiªn CNH n«ng th«n cã nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ tiªu cùc. a/ TÝch cùc. Tr­íc hÕt ph¸t triÓn CNH n«ng th«n lµ lîi Ých chung cña c¶ d©n téc. Chóng ta cã nh÷ng yÕu tè thuËn lîi nh­ nguån lùc tù nhiªn, nguyªn liÖu vµ nguån lao ®éng. V× nh÷ng lîi Ých cña nã khi kh«ng cßn rµng buéc kh¾t khe CNH n«ng th«n cã thÓ ph¸t triÓn víi tèc ®é cao biÕn ®æi linh ho¹t theo nhu cÇu cña thÞ tr­êng. HiÖn nay, nguån nguyªn liÖu cña nøoc ta kh¸ dåi dµo. Tuy ch­a khai th¸c hÕt, song chóng ta ®· tËn dông ®­îc nguån nguyªn liÖu s½n cã nµy. Khi khai th¸c c¸c tµi nguyªn nµy còng phfu hîp víi tr×nh ®é thÊp trong c¸c kh©u chÕ xuÊt trong c«ng nghiÖp n«ng th«n. TËn dông ®­îc nguån lao ®éng cña tµi nguyªn s½n cã ®Ó tÝch luü, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp . Thùc tÕ, ngµy nay khi khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn nÕu khoa häc gi¸o dôc ®­îc chó träng th× tr×nh ®é lao ®éng ë n«ng th«n tèt nghiÖp trung häc c¬ së vµ trung häc phè th«ng lµ kh¸ cao. Do vËy, tuy ch­a tiÕp xóc víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ch­a cã kÜ n¨ng kÜ x¶o trong ho¹t ®éng c«ng nghiÖp, song kh¶ n¨ng häc nghÒ vµ n¾m b¾t kinh nghiÖm kh¸ cao. Nhí mét sè thuËn lîi ®ã mµ mét ®Êt n­íc ®Þnh h­íng x· héi nh­ n­íc ta víi nÒn n«ng nghiÖp l¹c hËu míi cã kh¶ n¨ng tiÕn hµnh CNH n«ng th«n. b/ Nh÷ng h¹n chÕ. Do lµ n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu nªn c¬ së h¹ tÇng vËt chÊt ®Ó CNH n«ng th«n gÆp nhiÒu khã kh¨n. H¬n n÷a do cuéc sèng nghÌo nµn vµ lèi sèng suy nghÜ l¹c hËu mµ nhiÒu hé kh«ng ®ñ dòng c¶m tiÕp nhËn c«ng nghÖ vµ c¸ch li hoµn toµn víi n«ng nghiÖp. §ång thêi, t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn ë n«ng th«n víi møc sèng vµ thu nhËp thÊp cßn lµm cho c¬ cÊu tiªu dïng bÊt lîi cho c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp vµ thñ c«ng nghiÖp. HÖ thèng ®­êng s¸ bÕn b·i kho tÇng còng nh­ hÖ thèng ®iÖn, hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c ë n«ng th«n ®Êt kÐm g©y ra nhiÒu trë ng¹i lín, lµm h¹n chÕ kh¶ n¨ng më réng quy m« s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp do khã kh¨n trong viÖc ®¶m b¶o ®Çu ra vµ ®Çu vµo… Qua nh÷ng vÊn ®Ò trªn, ta thÊy viÖc tiÕn hµnh CNH n«ng th«n lµ mét b­íc cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn CNH – H§H. Nã lµ mét bé phËn quan träng trong nÒn kinh tÕ, ë giao ®iÓm cña nh÷ng chÝnh s¸ch then chèt ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ( nh­ chÝnh s¸ch CNH , chÝnh s¸ch ph©n bè lùc l­îng s¶n xuÊt). V× vËy, ®Ó thùc hiÖn tèt CNH-H§H n«ng th«n ph¶i chó träng t¨ng gi¸ trÞ vµ khèi l­îng hµng xuÊt khÈu, t¨ng thªm viÖc lµm vµ thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi chuyÓn dÞch m¹nh c¬ cÊu n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n theo h­íng CNH-H§H , thùc hiÖn c¬ khÝ hãa, ®iÖn khÝ ho¸, thñy lîi hãa ®­a nhanh tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt vµ c«ng nghÖ sinh häc vµo s¶n xuÊt, thùc hiÖn ®ång bé cã hiÖu qu¶ nu«i trång, ®¸nh b¾t g¾n víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng l©m, thñy, h¶i s¶n. 5. Ngoµi ra cÇn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp x©y dùng, c¶i t¹o n¨ng cÊp më réng vµ x©y dùng míi cã träng ®iÓm kÕt cÊu h¹ tÇng vËt chÊt cña nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh du lÞch, c¸c ngµnh dÞch vô, ph¸t triÓn hîp lÝ c¸c vïng l·nh thæ cïng víi viÖc më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i. H­íng ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp n­íc ta lµ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp c«ng nghÖ cao, c«ng nghÖ chÕ t¸c c«ng nghÖ phÇn mÒm vµ c«ng nghÖ bæ trî cã lîi thÕ c¹nh tranh ®em l¹i nhiÒu lîi Ých lín nh­ cã nhiÒu hµng xuÊt khÈu, thu hót lao ®éng, … khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c ngµnh s¶n xuÊt hµng tiªu dïng vµ hµng xuÊt khÈu, s¶n xuÊt t­ liÖu s¶n xuÊt theo h­íng hiÖn ®¹i khÈn tr­¬ng thu vèn trong vµ ngoµi n­íc ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n quan träng vÒ khai th¸c dÇu khÝ, läc dÇu, hãa dÇu, luyÖn kim, c¬ khÝ chÕ t¹o. Trong nh÷ng n¨m tr­íc m¾t viÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng cña nÒn kinh tÕ do kh¶ n¨ng tµi chÝnh cã h¹n, cÇn huy ®éng c¸c nguån lùc trong vµ ngoµi n­íc . X©y dùng c¸c kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi, hoµn chØnh m¹ng l­íi giao th«ng thñy lîi, cÊp tho¸t … ViÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng ph¶i tËp trung vµo kh©u c¶i t¹o më réng, n©ng cÊp x©y dùng vµo c¸c ngµnh träng ®iÓm vµ ph¶i cã møc ®é nh­ vËy míi t¹o ®iÒu kiÖn cho më réng ®Çu t­ ph¸t triÓn, nhÊt lµ viÖc thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Ngoµi ra cÇn cã chÝnh s¸ch ®Ó chuyÓn dÞch nÒn kinh tÕ c¬ cÊu vïng l·nh thæ trªn c¬ së khai th¸c triÖt ®Ó c¸c lîi thÕ, tiÒm n¨ng cña tõng vïng cïng nhau ph¸t triÓn. §ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nhanh h¬n c¸c vïng kinh tÕ ®ang cßn nhiÒu khã kh¨n ®Æc biÖt lµ c¸c vïng biªn giíi, b¸n ®¶o h¶i ®¶o, T©y Nguyªn, T©y Nam, T©y B¾c, … Trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu hãa, më cöa nÒn kinh tÕ lµ cÇn thiÕt ®èi víi tÊt c¶ c¸c n­íc. Do ®ã CNH-H§H kh«ng thÓ thµnh c«ng nÕu kh«ng më cöa nÒn kinh tÕ sau mét thêi gian dµi ®ãng cöa hiÖn nay. §ã lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch cña chóng ta nh­ng cÇn cã nh÷ng b­íc ®i cÈn träng ph¸t huy lîi thÕ, h¹n chÕ khã kh¨n ®Ó nÒn kinh tÕ t¨ng träng ph¸t triÓn. Trong viÖc më cöa nÒn kinh tÕ ph¶i chó ý më cöa héi nhËp, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, coi xuÊt khÈu lµ h­íng ­u tiªn vµ lµ träng ®iÓm chuyÓn h­íng chiÕn l­îc x©y dùng nÒn kinh tÕ ®ßi hái ph¶i ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ ®Ó võa héi nhËp khu vùc võa héi nhËp toµn cÇu. §iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn CNH-H§H ë n­íc ta hiÖn nay VÊn ®Ò nh©n lùc §©y lµ mét yÕu tè quan träng hµng ®Çu, lµ nh©n tè c¬ b¶n cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ ch©u ¢u cã thÓ ®i vµo CNH-H§H sau thêi kú Phôc H­ng, c¸c con rång ch©u ¸ ®Òu coi gi¸o dôc lµ nh©n tè cã ý nghÜa hµng ®Çu ®èi víi sù ph¸t triÓn nãi chung vµ CNH-H§H nãi riªng. Ng©n hµng thÕ giíi tÝnh r»ng tØ lÖ thu håi vèn cho gi¸o dôc tiÓu häc lµ 26%, cho cÊp II lµ 17% vµ cho cao ®¼ng ®¹i häc lµ 14%. Trong ®ã thu håi vèn cho ®Çu t­ vËt chÊt lµ 13%. Do ý nghÜa ®ã mµ c¸c n­íc thùc hiÖn CNH-H§H ®Òu dµnh chi phÝ lín cho ngµnh gi¸o dôc, coi gi¸o dôc lµ mét ®¶m b¶o thµnh c«ng cho CNH-H§H. NhËn thÊy tÇm quan träng ®ã cña hÖ thèng gi¸o dôc, gÇn ®ay nhµ n­íc ta còng tõng b­íc ®Çu t­ cho lÜnh vùc nµy. §ã lµ mét cè g¾ng lín cña chóng ta nh­ng dï sao vÉn cßn h¹n hÑp. MÆt kh¸c §¶ng vµ Nhµ N­íc ta coi träng viÖc ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé khoa häc kÜ thuËt c«ng nghÖ, c«ng nh©n lµnh nghÒ vµ c¸n bé qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh. §èi víi sù nghiÖp CNH-H§H lµ sù nghiÖp cña toµn thÓ nh©n d©n lao ®éng, trong ®ã lùc l­îng c¸n bé khoa häc kÜ thuËt, qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh CNH-H§H, vai trß cña con ng­êi víi t­ c¸ch lµ chñ thÓ cña lùc l­îng s¶n xuÊt x· héi, ®Æc biÖt con ng­êi cã tr×nh ®é khoa häc kü thuËt ngµy cµng cao cã tÇm quan träng v­ît bËc. Tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét quèc gia chØ cã thÓ ®¹t ®­îc tèc ®é cao khi chóng ta gi¶i quyÕt tèt vµ thùc hiÖn ®ång bé c¶ hai nh©n tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã. Víi thµnh tùu cña khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ ngµy nay ®· kh¼ng ®Þnh r»ng mÆt kü thuËt cña c¸c yÕu tè tù nhiªn cña s¶n xuÊt ngµy cµng phøc t¹p vµ hiÖn ®¹i. H¬n n÷a do ¶nh h­ëng cña c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp mµ t­ t­ëng cña phÇn lín lao ®éng cßn kh¸ h¹n hÑp. V× vËy cÇn kh«ng ngõng ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é kÜ n¨ng, kÜ x¶o nh»m n¾m b¾t vµ sö dông c¸c thµnh tùu ®ã ¸p dông vµo s¶n xuÊt. §¶ng ta ®Æt con ng­êi vµo vÞ trÝ trung t©m cña sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ. ViÖc ®Èy m¹nh gi¸o dôc ®Çu t­ cho nguån lùc con ng­êi ngµy cµng ®­îc chó träng. ViÖc x©y dùng ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé khoa häc kü thuËt ph¶i theo mét qu¸ tr×._.