Những giải pháp phát triển ngành nhựa Việt Nam đến năm 2015

- 1 - MUÏC LUÏC LÔØI MÔÛ ÑAÀU................................................................................................01 1. YÙ nghóa choïn ñeà taøi ................................................................................... 01 2. Muïc tieâu nghieân cöùu ñeà taøi ........................................................................ 01 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi giôùi haïn nghieân cöùu ñeà taøi ...................................... 02 4. Noäi dung nghieân cöùu ñeà taøi ....................................................................... 02 CHÖÔNG 1 : PHAÂN TÍCH THÖÏC TRAÏNG SAÛN XUAÁT KINH DOANH CUÛA NGAØNH NHÖÏA VIEÄT NAM .............................................................03 1.1. TÌNH HÌNH CHUNG VEÀ HOAÏT ÑOÄNG SAÛN XUAÁT KINH DOANH CUÛA NGAØNH NHÖÏA VIEÄT NAM ............................................................................... 03 1.2 . PHAÂN TÍCH THÖÏC TRAÏNG VEÀ HOAÏT ÑOÄNG SAÛN XUAÁT KINH DOANH CUÛA NGAØNH NHÖÏA VIEÄT NAM .................................................. 05 1.2.1. Caùc maët haøng saûn xuaát kinh doanh chính cuaû ngaønh nhöïa Vieät Nam. 05 - 2 - 1.2.2. Nguoàn nguyeân lieäu cho ngaønh nhöïa Vieät Nam ....................................07 1.2.3. Coâng ngheä , thieát bò trong ngaønh nhöïa Vieät Nam .................................09 1.2.4. Ñaàu tö trong ngaønh nhöïa Vieät Nam ......................................................11 1.2.5. Thò tröôøng cuûa ngaønh nhöïa Vieät Nam ................................................. 13 1.2.6. Hoaït ñoäng caïnh tranh trong ngaønh nhöïa Vieät Nam ..............................15 1.2.7. Voán saûn xuaát – kinh doanh cuûa ngaønh nhöïa VN ................................. 16 1.2.8. Cô cheá- chính saùch vaø söï hoã trôï cuûa nhaø nöôùc ñoái vôùi ngaønh NhöïaVN.................................................................................................................1 8 1.3. ÑAÙNH GIAÙ CHUNG VEÀ THÖÏC TRAÏNG SAÛN XUAÁT KINH DOANH CUÛA NGAØNH NHÖÏA VIEÄT NAM HIEÄN NAY ............................................................19 1.3.1. Nhöõng thaønh töïu cuûa ngaønh nhöïa Vieät Nam trong giai ñoaïn vöøa qua.........................................................................................................................2 0 1.3.2. Nhöõng thaùch thöùc ñoái vôùi ngaønh nhöïa Vieät Nam hieän nay .................. 21 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1 .......................................................................................23 - 3 - CHÖÔNG 2 : NHÖÕNG GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN NGAØNH NHÖÏA VIEÄT NAM ÑEÁN NAÊM 2015 ..........................................................................................24 2.1. DÖÏ BAÙO THÒ TRÖÔØNG , MUÏC TIEÂU VAØ QUAN ÑIEÅM ÑEÀ XUAÁT GIAÛI PHAÙP ....................................................................................................................24 2.1.1. Döï baùo thò röôøng..................................................................................24 2.1.2. Muïc tieâu ...............................................................................................28 2.1.3. Quan ñieåm ñeà xuaát giaûi phaùp ...............................................................28 2.2. CAÙC GIAÛI PHAÙP NHAÈM PHAÙT TRIEÅN NGAØNH NHÖÏA ÑEÁN 2015 .........29 2.2.1. Ñònh höôùng caùc giai ñoaïn phaùt trieån .....................................................29 2.2.2. Giaûi phaùp veà ñaàu tö ............................................................................. 30 2.2.3. Giaûi phaùp veà nguyeân lieäu ....................................................................35 2.2.4. Giaûi phaùp veà kyõ thuaät – coâng ngheä ......................................................37 2.2.5. Giaûi phaùp veà nguoàn nhaân löïc............................................................... 39 2.2.6. Giaûi phaùp veà môû roäng thò tröôøng cho ngaønh ........................................42 2.2.7. Giaûi phaùp veà heä thoáng thoâng tin cho ngaønh ........................................45 2.2.8 . Moät soá kieán nghò ñoái vôùi chính phuû vaø caùc ngaønh höõu quan ..............46 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 2 .......................................................................................49 KEÁT LUAÄN ...............................................................................................50 PHUÏ LUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO - 4 - LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. YÙ NGHÓA CHOÏN ÑEÀ TAØI : Trong tieán trình phaùt trieån, hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi cuûa Vieät Nam , cuøng vôùi söï noã löïc taïo ñieàu kieän cuûa chính phuû , con ñöôøng duy nhaát cho caùc doanh nghieäp Vieät Nam laø phaûi naâng cao ñöôïc khaû naêng caïnh tranh vaø ñaït hieäu quaû trong saûn xuaát kinh doanh , coù chieán löôïc phaùt trieån trong daøi haïn , vaø ñaây cuõng laø baøi toaùn lôùn cho neàn kinh teá Vieät Nam hieän nay . Ngaønh nhöïa Vieät Nam laø moät boä phaän cuûa neàn kinh teá Vieät Nam . Do vaäy , vieäc khai thaùc caùc cô hoäi , taän duïng theá maïnh , haïn cheá ñieåm yeáu vaø neù traùnh ruûi ro ñöôïc phaân tích vaø tính toaùn trong phaïm vi ngaønh nhöïa laø raát caàn thieát , nhaèm ñöa ra caùc giaûi phaùp ñònh höôùng chieán löôïc phaùt trieån cho ngaønh , taïo ra söï phaùt trieån cho ngaønh , cuøng vôùi caùc chieán löôïc phaùt trieån cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp hoã trôï vaø lieân quan nhö xaây döïng , ñieän töû , oâ toâ , vieãn thoâng ... seõ ñònh höôùng cho chieán löôïc phaùt trieån ña ngaønh . Töø ñoù , taïo cô sôû ñeå naâng cao ñöôïc söùc caïnh tranh vaø hieäu quaû trong phaùt trieån cuûa moãi doanh nghieäp trong ngaønh , ñaùp öùng yeâu caàu phaùt trieån ngaønh , ñaït toác ñoä taêng tröôûng beàn vöõng theo muïc tieâu ñaët ra . Nhaèm ñoùng goùp moät phaàn nhoû cho söï phaùt trieån coù hieäu quaû cuûa ngaønh nhöïa Vieät Nam , chuùng toâi thöïc hieän ñeà taøi nghieân cöùu : “ NHÖÕNG GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN NGAØNH NHÖÏA VIEÄT NAM ÑEÁN NAÊM 2015 “. 2. MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU ÑEÀ TAØI : Treân cô sôû phaân tích thöïc traïng ngaønh nhöïa Vieät Nam hieän nay trong caùc ñieàu kieän cuûa tieán trình toaøn caàu hoùa , tìm hieåu kinh nghieäm phaùt trieån ngaønh - 5 - nhöïa cuûa moät soá nöôùc tieâu bieåu trong khu vöïc , ñaùnh giaù caùc nhaân toá cô baûn ñeå xaây döïng caùc giaûi phaùp ôû taàm vó moâ vaø vi moâ ñònh höôùng chieán löôïc phaùt trieån ngaønh nhöïa trong 10 naêm tôùi. 3. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHAÏM VI GIÔÙI HAÏN NGHIEÂN CÖÙU ÑEÀ TAØI : 3.1.Ñoái töôïng nghieân cöùu : Ñeà taøi taäp trung nghieân cöùu caùc vaán ñeà veà moâi tröôøng coù lieân quan ñeán khaû naêng caïnh tranh vaø hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp ngaønh nhöïa Vieät Nam trong nhöõng ñieàu kieän cuûa giai ñoaïn töø nay ñeán 2015, khoâng ñi saâu vaøo phaân tích caùc keá hoaïch , döï aùn hay saûn phaåm rieâng bieät . 3.2.Phaïm vi giôùi haïn nghieân cöùu : - Nghieân cöùu khaû naêng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp trong ngaønh nhöïa Vieät Nam trong caùc ñieàu kieän nhaát ñònh . - Nghieân cöùu caùc cô cheá , chính saùch cuûa chính phuû nhaèm taïo ñieàu kieän cho söï phaùt trieån ngaønh nhöïa Vieät Nam . 4. NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU : Ñeå xaây döïng ñöôïc nhöõng giaûi phaùp nhaèm ñaùp öùng caùc muïc tieâu nghieân cöùu , noäi dung cuûa luaän vaên ñöôïc keát caáu trong 2 chöông : Chöông 1 : Phaân tích thöïc traïng saûn xuaát- kinh doanh cuûa ngaønh nhöïa Vieät Nam . Chöông 2 : Nhöõng giaûi phaùp ñònh höôùng phaùt trieån ngaønh nhöïa Vieät Nam ñeán naêm 2015 . - 6 - CHÖÔNG 1 PHAÂN TÍCH THÖÏC TRAÏNG SAÛN XUAÁT KINH DOANH CUÛA NGAØNH NHÖÏA VIEÄT NAM 1.1. TÌNH HÌNH CHUNG VEÀ HOAÏT ÑOÄNG SAÛN XUAÁT KINH DOANH CUÛA NGAØNH NHÖÏA VIEÄT NAM Ngaønh nhöïa Vieät Nam baét ñaàu phaùt trieån nhanh töø naêm 1989 trôû ñi . Töø naêm 1989 ñeán naêm 2004 , chæ soá chaát deûo bình quaân treân ñaàu ngöôøi ñaõ taêng töø 0,77 kg/ñaàu ngöôøi leân 20,1 kg/ñaàu ngöôøi , vaø saûn löôïng nhöïa quoác gia taêng töø 50.000 taán leân 1.600.000 taán . Toác ñoä taêng tröôûng bình quaân trong giai ñoaïn töø 1990 - 1997 laø 35%/naêm vaø trong giai ñoaïn 1997 - 2004 laø 22%/naêm . Bình quaân saûn löôïng taêng tröôûng haèng naêm ñaït treân 140.000 taán . Theo Hieäp hoäi nhöïa Vieät Nam , töø 1990 ñeán 2004 , ngaønh nhöïa Vieät Nam ñaõ thu huùt ñöôïc toång voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi treân 2 tyû USD vaø toång voán ñaàu tö trong nöôùc laø 444 trieäu USD. Ngaønh nhöïa Vieät Nam hieän coù 3 toå chöùc hoäi ñoaøn : Hieäp Hoäi Nhöïa Vieät Nam( VPMA) thuoäc Boä Coâng Nghieäp Vieät Nam vôùi hôn 300 hoäi vieân ; Hieäp Hoäi Nhöïa TP.HCM ( VSPA) thuoäc UBNDTPHCM vôùi hôn 800 coâng ty trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi vaø hôn 100 vaên phoøng ñaïi dieän cuûa caùc taäp ñoaøn , coâng ty ña quoác gia laø hoäi vieân vaø Caâu Laïc Boä Giaùm Ñoác Ngaønh Nhöïa – Cao Su Vieät Nam ( VPDC) vôùi hôn 200 hoäi vieân . - 7 - Naêng löïc saûn xuaát cuûa ngaønh nhöïa Vieät Nam hieän nay ñaõ ñaït khoaûng 1,9 trieäu taán / naêm , vôùi 905 doanh nghieäp coù nhaõn hieäu ñöôïc ngöôøi tieâu duøng bieát ñeán vaø treân 2000 cô sôû nhoû , ñöôïc phaân boá theo vuøng vaø saûn phaåm nhö sau : ( xem baûng soá 1.1) Baûng soá 1.1 : Phaân boá doanh nghieäp theo vuøng vaø caùc maët haøng chuû yeáu cuûa ngaønh nhöïa Vieät Nam Mieàn Baéc Mieàn Nam Mieàn Trung Loaïi saûn phaåm Soá doanh nghieäp Tyû leä (%) Soá DN Tyû leä ( %) Soá DN Tyû leä ( %) Soá DN Tyû leä ( %) 1.Bao bì 341 37,7 39 11 288 85 14 4 2. Nhöïa gia duïng 290 32 45 15 237 82 8 3 3. Vaät lieäu xaây döïng 95 10,5 20 21 67 78,5 8 8,5 4.Nhöïa kyõ thuaät 179 19,8 18 10 158 88,3 3 1,7 Toång coäng 905 100 122 13,5 750 83 33 3,5 Nguoàn : Hieäp hoäi nhöïa Vieät Nam Thaønh töïu cuûa coâng nghieäp nhöïa Vieät Nam ñaït ñöôïc trong giai ñoaïn vöøa qua xuaát phaùt töø hai nguyeân nhaân chính sau : - Thöù nhaát laø do chính saùch ñoåi môùi kinh teá taïi Vieät Nam , ñaõ thu huùt ñöôïc nguoàn voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø trong nöôùc trong phaùt trieån kinh teá . - 8 - - Thöù hai laø do söï thaønh coâng cuûa caùc doanh nghieäp ngaønh nhöïa Vieät Nam ñaõ ñaàu tö caùc coâng ngheä hieän ñaïi vaø naâng cao chaát löôïng saûn phaåm nhaèm ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu thò tröôøng . Tuy nhieân, so vôùi chæ tieâu chaát deûo treân ñaàu ngöôøi cuûa caùc nöôùc ASEAN , keát quaû cuûa ta ñaït ñöôïc cuõng coøn raát khieâm toán ( chæ baèng 50% so vôùi chæ tieâu chaát deûo cuûa Indonesia vaø baèng 30 % chæ tieâu chaát deûo cuûa Thaùi Lan ) , chöùng toû söï phaùt trieån treân vaãn nhoû so vôùi tieàm naêng veà thò tröôøng vaø naêng löïc saûn xuaát cuûa ngaønh nhöïa Vieät Nam . 1.2. PHAÂN TÍCH THÖÏC TRAÏNG SAÛN XUAÁT- KINH DOANH CUÛA NGAØNH NHÖÏA VIEÄT NAM 1.2.1. Caùc maët haøng saûn xuaát kinh doanh chính cuûa ngaønh nhöïa Vieät Nam : Caên cöù theo chieán löôïc phaùt trieån ngaønh nhöïa ñeán naêm 2010 , ñaõ ñöôïc chính phuû thoâng qua töø naêm 1995 , Hieäp hoäi nhöïa Vieät Nam ñaõ phaân chia ngaønh nhöïa Vieät Nam ra 8 phaân ngaønh nhö sau : 1. Phaân ngaønh nguyeân lieäu nhöïa : Ñaây laø phaân ngaønh mang tính quyeát ñònh cho saûn xuaát – kinh doanh cuûa ngaønh nhöïa , vì chi phí giaù thaønh nguyeân lieäu nhöïa chieám leân ñeán 75 % giaù thaønh saûn xuaát . Theo soá lieäu cuûa Toång cuïc Thoáng keâ vaø Hieäp hoäi nhöïa Vieät Nam , nguyeân vaät lieäu ngaønh nhöïa ôû Vieät Nam hieän phaûi nhaäp khaåu 90 % , vaø chæ coù 10 % ñöôïc cung caáp trong nöôùc . 2. Phaân ngaønh giaøy nhöïa xuaát khaåu : Ñaây laø ngaønh coù tieàm naêng xuaát khaåu lôùn . Rieâng trong naêm 2004 , ngaønh naøy ñaõ ñoùng goùp cho ngaønh giaøy deùp xuaát khaåu cuûa Vieät Nam ñaït kim ngaïch xuaát khaåu treân 2,6 tyû USD . - 9 - 3. Phaân ngaønh cao su cheá bieán ( coù lieân quan nhöïa ) : Caùc maët haøng cuûa phaân ngaønh naøy raát ña daïng , thu huùt nhieàu lao ñoäng neân cuõng ñang coù xu höôùng dòch chuyeån veà Chaâu AÙ . 4. Phaân ngaønh nhöïa gia duïng : Hieän taïi , treân thò tröôøng ñaõ coù hôn 500 loaïi saûn phaåm cuûa phaân ngaønh naøy , saûn phaåm chuû yeáu laø caùc vaät duïng trong gia ñình nhö thau , gaùo, ly taùch ,moùc treo ,keïp. keä , tuû , gheá, baøn ,giöôøng ,... Trong thôøi gian qua , ñoà nhöïa gia duïng Vieät Nam ñaõ taêng töø 81.900 taán (1993) leân 640.000 taán (2004) , vaø tieâu thuï chuû yeáu ôû thò tröôøng noäi ñòa . 5. Phaân ngaønh nhöïa coâng nghieäp kyõ thuaät cao : Vôùi caùc saûn phaåm laø caùc phuï tuøng cuûa ngaønh ñieän töû , vieãn thoâng , ngaønh oâ toâ , ngaønh haøng khoâng ,..., ngaønh naøy hieän ñang ñöôïc nghieân cöùu phaùt trieån nhanh ôû Vieät Nam ñeå thöïc hieän chöông trình taêng tæ leä noäi ñòa hoùa trong caùc ngaønh coâng nghieäp vaø laø maët haøng troïng ñieåm trong chöông trình xuaát khaåu ngaønh nhöïa Vieät Nam trong giai ñoaïn 2005 –2010 . 6. Phaân ngaønh vaät lieäu xaây döïng : Vôùi caùc saûn phaåm nhö : Oáng nhöïa , caùc phuï kieän cho oáng nhöïa , gaïch nhöïa , taám lôïp , cuûa , caùc profil trong ngaønh xaây döïng . Ngaønh naøy hieän ñang coù nhu caàu raát lôùn ôû thò tröôøng trong nöôùc cuõng nhö xuaát khaåu nhöng ngaønh nhöïa Vieät Nam ñaùp öùng coøn haïn cheá . 7. Phaân ngaønh bao bì nhöïa : Vôùi caùc saûn phaåm nhö : Bao deät duøng cho caùc ngaønh coâng nghieäp nhö xi maêng , noâng saûn , phaân boùn , thöïc phaåm , bao maøng ñôn , bao maøng phöùc , maøng gheùp phöùc hôïp , chai PET, PEN , bình , keùt nhöïa duøng cho caùc ngaønh coâng nghieäp cheá bieán noâng saûn , haûi saûn , nöôùc uoáng, bia röôïu ,hoùa - 10 - chaát vaø caùc loaïi maøng phuû noâng nghieäp ,... . Phaân ngaønh naøy hieän ñang phaùt trieån raát nhanh ôû Vieät Nam nhaèm phuïc vuï cho nhu caàu cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp , xaây döïng , noâng nghieäp , thuûy saûn vaø xuaát khaåu . 8. Phaân ngaønh khuoân maãu nhöïa : Hieän taïi , coâng ngheä cheá taïo khuoân maãu nhöïa ôû Vieät Nam coøn raát laïc haäu , chæ coù theå taïo ra ñöôïc moät soá khuoân ñôn giaûn . Do ñoù , caùc loaïi khuoân hieän taïi ñang söû duïng trong ngaønh nhöïa Vieät Nam ñeàu phaûi nhaäp khaåu töø caùc nöôùc nhö YÙ , Ñöùc , Nhaät, Ñaøi Loan ,.... Ngaønh naøy ñang coù nhu caàu raát lôùn ôû thò tröôøng trong nöôùc cuõng nhö xuaát khaåu . ÔÛ Singapore , ngaønh naøy hieän chieám leân ñeán 60% toång giaù trò saûn phaåm coâng nghieäp ngaønh nhöïa . 1.2.2. Nguoàn nguyeân lieäu cho ngaønh nhöïa Vieät Nam a) Töø nguoàn nguyeân lieäu nhaäp khaåu : Caùc loaïi nguyeân lieäu nhaäp khaåu hieän nay trong ngaønh nhöïa raát ña daïng , treân 40 loaïi nhöïa trong caùc nhoùm PP, LDPE , LLDPE , HDPE, PS , ABS , PA , PVC , PET ,..., vaø ñöôïc nhaäp khaåu töø nhieàu nöôùc treân theá giôùi, nhö : Thaùi lan , Singapore ,Ñaøi loan , Aán Ñoä , Malaysia , Trung Quoác , Nhaät , Arab Saudi , Myõ , Ñöùc , Phaùp ,... Hieän nay , do ngaønh nhöïa Vieät Nam ñang phaùt trieån nhanh neân soá löôïng nguyeân lieäu nhaäp khaåu haèng naêm raát lôùn , töø 1,2 trieäu taán cho ñeán 1,6 trieäu taán moãi naêm , vôùi toång giaù trò leân ñeán treân 1 tyû USD vaøo naêm 2004 , möùc taêng tröôûng bình quaân naêm seõ ñaït treân 30% . Toång giaù trò nguyeân lieäu nhaäp khaåu nhö sau ( Xem baûng soá 1.2 ) : - 11 - Baûng soá 1.2 : Toång giaù trò nguyeân lieäu nhöïa nhaäp khaåu Naêm Toång giaù trò ( Trieäu Ñoâ la Myõ ) Toác ñoä taêng tröôûng /naêm ( % ) 1995 229,8 - 2000 530,6 - 2001 531 0,075 2002 613,5 15,5 2003 784,7 27,9 2004 1180,4 50,4 Nguoàn : Toång cuïc thoáng keâ b) Töø nguoàn nguyeân lieäu trong nöôùc :( Xem baûng soá 1.3 ) Saûn xuaát nguyeân lieäu trong nöôùc baét ñaàu vaøo naêm 1999 , chæ saûn xuaát 3 loaïi laø : nhöïa PVC , nhöïa PVC compound , chaát hoùa deûo DOP ; theo hình thöùc lieân doanh vôùi coâng ty nöôùc ngoaøi . Toång voán ñaàu tö tính ñeán 2004 laø 180 trieäu USD , naêng löïc saûn xuaát ñaït 270.000 taán / naêm . Baûng soá 1.3 : Tieâu thuï nguyeân lieäu nhöïa saûn xuaát trong nöôùc töø 2000 ñeán 2003 Ñôn vò tính : 1000 taán Coâng ty 2000 2001 2002 2003 2004 1.MitsuiVina PC 2.Phuù Myõ PC 3.LG Vina 4.Vieät Thaùi 5.ELF Atochem 80 - 30 10 5 80 - 30 10 5 80 25 30 10 5 80 100 50 20 10 80 100 60 20 10 - 12 - Toång coäng 125 125 150 260 270 Nguoàn : Hieäp hoäi nhöïa Vieät Nam Töø phaân tích treân cho thaáy , quy moâ thò tröôøng noäi ñòa cuûa ngaønh nguyeân lieäu nhöïa ôû Vieät Nam raát lôùn vaø hieän ñang phuï thuoäc vaøo caùc nguoàn nhaäp khaåu . 1.2.3. Coâng ngheä thieát bò trong ngaønh nhöïa Vieät Nam Coâng ngheä thieát bò ngaønh nhöïa Vieät Nam hieän ñöôïc nhaäp khaåu chuû yeáu töø caùc nöôùc nhö : Ñöùc , YÙ , Aùo , Phaùp , Nhaät , Ñaøi loan , Trung Quoác . Coâng ngheä thieát bò ngaønh nhöïa Vieät Nam hieän coù : coâng ngheä eùp phun , coâng ngheä ñuøn ñaåy lieân tuïc , coâng ngheä ñuøn thoåi vaø caùc loaïi coâng ngheä khaùc ( Xem baûng soá 1.4) . Baûng soá 1.4 : Tyû troïng caùc loaïi coâng ngheä theo giaù trò vaø tyû leä thieát bò ñaït töï ñoäng hoùa taïi Vieät Nam Coâng ngheä Tyû troïng Tyû leä ñaït töï ñoäng hoùa Coâng ngheä eùp phun 55% 60 % Coâng ngheä ñuøn ñaåy lieân tuïc 12% 65 % Coâng ngheä ñuøn thoåi 20 % 55 % Caùc loaïi coâng ngheä khaùc 13% - Nguoàn : Hieäp hoäi nhöïa Vieät Nam Theo soá lieäu cuûa Haûi quan TPHCM , toång giaù trò maùy nhaäp cuûa ngaønh nhöïa Vieät Nam trong 6 naêm ( töø 1995 ñeán 2000 ) laø 260.988.604,93 USD . Trong ñoù , soá löôïng maùy môùi chieám 99,02 % - 13 - treân toång soá maùy nhaäp khaåu . Ñieàu naøy cho thaáy raèng , ngaønh nhöïa Vieät Nam ñang thöïc hieän chuyeån ñoåi thieát bò töø laïc haäu sang tieân tieán , hieän ñaïi ñeå ñaùp öùng nhu caàu thò tröôøng . Cuï theå laø : + Coâng ngheä eùp phun : Ñöôïc öùng duïng trong saûn xuaát haøng nhöïa gia duïng , haøng nhöïa coâng nghieäp , haøng cao su cheá bieán coù nhöïa . Hieän nay , ôû Vieät Nam coù hôn 3000 thieát bò eùp phun , trong ñoù khoaûng hôn 2000 chieác ñöôïc nhaäp töø naêm 1990 ñeán nay . Caùc thieát bò eùp phun tieân tieán , hieän ñaïi , ñaït trình ñoä töï ñoäng hoùa ôû Vieät Nam hieän ñang chieám tyû leä laø 60 % . + Coâng ngheä ñuøn ñaåy lieân tuïc : Ñöôïc öùng duïng trong caùc ngaønh , nhö : vaät lieäu xaây döïng , bao bì , taám , film , cao su nhöïa , nhöïa kyõ thuaät. Hieän nay , coâng ngheä naøy ôû Vieät Nam chæ chieám tyû troïng laø 12% , vôùi soá löôïng thieát bò ñuøn ñaåy lieân tuïc hieän ñaïi coù khoaûng 700 daây chuyeàn , ñöôïc nhaäp töø naêm 1990 ñeán nay , caùc thieát bò ñaït trình ñoä töï ñoäng hoùa chieám tyû leä 65% . ÔÛ Trung Quoác , Singapore , Nhaät coâng ngheä ñuøn ñaåy lieân tuïc chieám tyû troïng leân ñeán 40 % . + Coâng ngheä ñuøn thoåi : Ñöôïc söû duïng trong saûn xuaát bao bì nhöïa daïng tuùi , daïng chai ... vaø maøng , film . Hieän taïi , caû nöôùc coù hôn 700 maùy ñuøn thoåi tieân tieán hieän ñaïi . Caùc maùy ñaït trình ñoä töï ñoäng hoùa chieám tyû leä 55% vaø ñaõ cung caáp ñöôïc raát nhieàu maët haøng chaát löôïng cao cho thò tröôøng . + Coâng ngheä khaùc : Ñöôïc öùng duïng trong caùc lónh vöïc sau ñaây : - 14 - - Composit : Saûn xuaát baèng phöông phaùp roùt vaøo khuoân töø nguyeân lieäu laø dung dòch nhöïa polyester vaø fiberglass , öùng duïng trong saûn xuaát ghe , taøu , boàn chöùa nöôùc . - Melamine : Duøng phöông phaùp eùp nhieät ñeå saûn xuaát caùc haøng gia duïng gia ñình . - Coâng ngheä EVA, PU, EPS : ÖÙng duïng trong saûn xuaát giaøy , deùp xuaát khaåu , saûn phaåm nhöïa daïng xoáp , duøng phöông phaùp hoùa hoïc ñeå phaùt trieån caùc nguyeân töû nhöïa lôùn hôn töø 4-40 laàn nguyeân lieäu goác . - Coâng ngheä xi maï chaân khoâng treân nhöïa ñeå taïo ra caùc saûn phaåm nhöïa trang trí , nöõ trang vôùi giaù thaønh raát reû so vôùi kim loaïi maøu . 1.2.4. Ñaàu tö trong ngaønh nhöïa Vieät Nam : Caùc döï aùn ñaàu tö trong ngaønh nhöïa Vieät Nam trong thôøi gian qua taäp trung chuû yeáu ôû TP Hoà Chí Minh vaø caùc vuøng phuï caän , vôùi toång voán ñaàu tö chieám 80 % toång voán ñaàu tö toaøn ngaønh . Voán ñaàu tö cuûa ngaønh ôû khu vöïc phía Baéc laø 15 % vaø mieàn Trung laø 5 % . Öôùc tính ñeán cuoái naêm 2004 , toång voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø trong nöôùc ñaõ ñaït treân 2,4 tyû ñoâ la Myõ , bình quaân moãi naêm voán ñaàu tö vaøo ngaønh nhöïa taêng treân 100 trieäu ñoâ la Myõ . Giaù trò taøi saûn coá ñònh tính theo giaù thöïc teá cuûa ngaønh nhöïa ñaït treân 10 nghìn tyû VNÑ , ñaït möùc taêng tröôûng naêm laø 25 % vaø ñaït doanh thu thuaàn treân 30 nghìn tyû VNÑ , giaûi quyeát vieäc laøm cho treân 110.000 lao ñoäng . Ñaàu tö trong ngaønh hieän ñang taäp trung vaøo caùc phaân ngaønh thu huùt nhieàu lao ñoäng nhö nhöïa gia duïng , bao bì , giaøy nhöïa xuaát khaåu vaø vaät lieäu xaây döïng ( xem baûng soá 1.5 ). Vôùi treân 900 döï aùn ñaàu tö ñöôïc thöïc hieän töø 1990 ñeán nay ; ñaõ goùp phaàn raát lôùn cho ngaønh naâng cao khaû naêng caïnh tranh , phaùt trieån naêng - 15 - löïc saûn xuaát , ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu thò tröôøng vaø ñaït toác ñoä taêng tröôûng cao . Nhìn chung , caùc döï aùn cuûa ngaønh ñöôïc thöïc hieän trong thôøi gian qua ñaõ luaän chöùng ñöôïc cho caùc vaán ñeà sau : - Caùc doanh nghieäp ngaønh nhöïa Vieät Nam ñaõ öùng duïng ñöôïc caùc phöông phaùp quaûn lyù tieân tieán , hieän ñaïi trong saûn xuaát vaø tieâu thuï saûn phaåm . - Phaùt huy ñöôïc naêng löïc saûn xuaát trong caùc ngaønh coù nhieàu lao ñoäng . - Ñaàu tö môùi coâng ngheä , thieát bò ñoàng boä vôùi trình ñoä tieân tieán , hieän ñaïi phuø hôïp coù thôøi gian thu hoài voán nhanh . Baûng soá 1.5 : Cô caáu saûn phaåm chuû yeáu cuûa ngaønh nhöïa naêm 2004 Ngaønh haøng Saûn löôïng ( Taán ) Tyû troïng (%) Nhöïa gia duïng 640.000 40 Bao bì 592.000 37 Vaät lieäu xaây döïng 240.000 15 Nhöïa coâng nghieäp , kyõ thuaät cao 128.000 8 Toång coäng 1.600.000 100 Nguoàn : Hieäp hoäi nhöïa Vieät Nam 1.2.5. Thò tröôøng cuûa ngaønh nhöïa Vieät Nam Thò tröôøng cuûa ngaønh nhöïa Vieät Nam bao goàm thò tröôøng trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi . Vôùi söï phaùt trieån lieân tuïc veà saûn löôïng vaø chæ soá chaát deûo treân ñaàu ngöôøi trong caùc naêm ( Xem baûng soá 1.6 ) . - 16 - Thò tröôøng ngaønh nhöïa hieän ñöôïc chia ra 2 phaân khuùc nhö sau : - Phaân khuùc thöù nhaát : Caùc maët haøng coù maãu maõ ñeïp , chaát löôïng cao vaø giaù caû phuø hôïp , dòch vuï toát . Theo yù kieán chuyeân gia , tyû troïng cuûa phaân khuùc naøy treân toång dung löôïng thò tröôøng cuûa ngaønh hieän ñang töø 30 % ñeán 40 % . - Phaân khuùc thöù hai : Caùc maët haøng caáp thaáp vôùi giaù thaáp , dòch vuï toát . Tyû troïng phaân khuùc naøy treân toång dung löôïng thò tröôøng chieám töø 60% ñeán 70% . Söï phaùt trieån thò tröôøng cuûa ngaønh nhöïa Vieät Nam ñöôïc chia ra 2 giai ñoaïn nhö sau : - Trong giai ñoaïn töø naêm 1990 ñeán 2000 , ngaønh nhöïa chæ ñaùp öùng thò tröôøng trong nöôùc vôùi toång saûn löôïng nhöïa caû nöôùc ñaõ taêng töø 60.000 taán / naêm leân ñeán 937.500 taán/naêm , vaø doanh thu thuaàn toaøn ngaønh naêm 2000 ñaït 10.520,5 tyû VNÑ . - Trong giai ñoaïn töø naêm 2001 ñeán nay , ngaønh nhöïa tieáp tuïc ñaùp öùng thò tröôøng trong nöôùc vaø thaâm nhaäp , phaùt trieån thò tröôøng xuaát khaåu , ñeán cuoái naêm 2004 , saûn löôïng ngaønh ñaõ ñaït 1.600.000 taán vaø doanh thu ngaønh ñaõ taêng leân treân 30.000 tyû VNÑ , ñaït kim ngaïch xuaát khaåu toaøn ngaønh treân 250 trieäu USD. - Hieän nay , ngaønh ñang ñaåy maïnh coâng taùc nghieân cöùu thò tröôøng vaø tìm kieám khaùch haøng , thöïc hieän caùc chöông trình xuaát khaåu vaøo moät soá thò tröôøng troïng ñieåm ôû EU , Myõ , Nhaät , caùc nöôùc ASEAN , caùc nöôùc SNG , caùc nöôùc Ñoâng Aâu , caùc nöôùc chaâu Myõ la tinh . Theo chieán löôïc phaùt trieån ngaønh cuûa Hieäp hoäi nhöïa Vieät Nam , ñeán 2010 , ngaønh nhöïa Vieät Nam seõ taêng saûn löôïng caû nöôùc leân - 17 - 3.850.000 taán / naêm vaø doanh thu cuûa toaøn ngaønh seõ laø 7 tyû USD/naêm vaø kim ngaïch xuaát khaåu seõ ñaït 4 tyû USD/naêm . Töø caùc chæ tieâu treân cho thaáy nhu caàu phaùt trieån saûn phaåm ngaønh nhöïa raát lôùn vaø tieàm naêng phaùt trieån thò tröôøng trong töông lai raát lôùn . Baûng soá 1.6 : Toång saûn löôïng ngaønh nhöïa Vieät Nam vaø chæ soá chaát deûo treân ñaàu ngöôøi töø naêm 1990 ñeán naêm 2004 : Naêm Toång saûn löôïng ( Taán ) Chæ soá chaát deûo /ñaàungöôøi ( Kg / Ñaàu ngöôøi ) 1990 60.000 0,91 1991 75.000 1,11 1992 100.000 1,44 1993 120.000 1,69 1994 197.000 3,72 1995 280.000 3,79 1996 420.000 5,58 1997 500.000 6,52 1998 600.000 7,69 1999 750.000 9,43 2000 937.500 11,57 2001 1.050.000 13 2002 1.260.000 15,6 2003 1.450.000 18,7 2004 1.600.000 20,1 Nguoàn : Hieäp hoäi nhöïa Vieät Nam - 18 - 1.2.6. Hoaït ñoäng caïnh tranh trong ngaønh nhöïa Vieät Nam Trong cô cheá thò tröôøng , saûn phaåm laøm ra seõ chòu taùc ñoäng bôûi 3 quy luaät khaùch quan . Ñoù laø quy luaät giaù trò , quy luaät cung – caàu vaø quy luaät caïnh tranh . Do vaäy , ngaønh nhöïa Vieät Nam phaùt trieån trong giai ñoaïn vöøa qua cuõng naèm trong söï taùc ñoäng cuûa 3 quy luaät treân . Trong giai ñoaïn töø 1990 –1996 , ngaønh nhöïa Vieät Nam baét ñaàu phaùt trieån , cung khoâng ñaùp uùng ñuû cho caàu , do giaù haøng nhöïa nhaäp ngoaïi cao hôn giaù haøng saûn xuaát trong nöôùc raát nhieàu , caùc doanh nghieäp trong nöôùc saûn xuaát theo höôùng chaát löôïng haøng hoùa toát ñeå caïnh tranh vôùi haøng nhaäp ngoaïi , giai ñoaïn naøy chöa coù caïnh tranh veà giaù trong ngaønh nhöïa . Giai ñoaïn töø 1996 trôû ñi , hoaït ñoäng caïnh tranh trong ngaønh nhöïa trôû neân gay gaét do caùc yeáu toá sau : - Caïnh tranh giöõa caùc doanh nghieäp trong cuøng moät thaønh phaàn kinh teá vaø caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc nhau ôû thò tröôøng trong nöôùc vaø xuaát khaåu . - Caïnh tranh giöõa haøng hoùa trong nöôùc vaø haøng nhaäp khaåu . - Söùc eùp veà bieán ñoäng giaù caùc nguyeân lieäu ñaàu vaøo , nhaát laø giaù nguyeân lieäu chính ( do nhaäp khaåu ) . - Söï taêng giaù söùc lao ñoäng , taêng chi phí söû duïng voán , taêng chi phí vaän chuyeån . - Do tính chaát muøa vuï neân daãn ñeán naêng löïc dö thöøa trong moät soá maët haøng nhaát ñònh nhö ngaønh nhöïa gia duïng duøng trong gia ñình , bao bì cho noâng saûn . - 19 - - Saûn phaåm cuûa ngaønh khoâng coù söï khaùc bieät ñaùng keå neân daãn ñeán cuoäc caïnh tranh veà giaù vaø dòch vuï . - Do ñaàu tö môùi neân chi phí coá ñònh cao neân phaûi khai thaùc heát naêng löïc saûn xuaát daãn ñeán cuoäc chieán tranh veà giaù trong ngaønh . - Caùc coâng ty trong ngaønh ñoâng vaø coù quy moâ gaàn töông ñöông nhau . - Söùc eùp veà giaù cuûa khaùch haøng töø caùc ngaønh coâng nghieäp lieân quan . - Trình ñoä vaø kinh nghieäm trong quaûn lyù , ñieàu haønh saûn xuaát – kinh doanh cuûa laõnh ñaïo doanh nghieäp . Do ngaønh nhöïa chöa thöïc hieän caùc tieâu chuaån ngaønh veà kyõ thuaät , phöông phaùp saûn xuaát , ñieàu kieän saûn xuaát , moâi tröôøng . Ñoàng thôøi coøn bò phuï thuoäc vaøo caùc ngaønh kinh teá khaùc nhö noâng saûn , thöïc phaåm , thuûy saûn , xi maêng ,vaät lieäu xaây döïng ... Cho neân , hoaït ñoäng caïnh tranh hieän taïi ñi theo höôùng chuû yeáu laø haï giaù . Keát quaû söï caïnh tranh ñoù ñaõ laøm cho saûn phaåm nhöïa phaûi giaûm chaát löôïng , giaûm troïng löôïng , giaûm chi phí saûn xuaát , daãn ñeán söï hoãn loaïn trong saûn xuaát kinh doanh cuûa toaøn ngaønh. 1.2.7. Voán saûn xuaát kinh doanh cuûa ngaønh nhöïa Vieät Nam Theo Hieäp hoäi nhöïa Vieät Nam , ñeán cuoái naêm 2004 ; ngaønh nhöïa ñaõ ñaït ñöôïc moät soá chæ tieâu cô baûn trong phaùt trieån voán saûn xuaát kinh doanh nhö : - Giaù trò voán saûn xuaát kinh doanh cuûa ngaønh nhöïa Vieät Nam ñaït treân 20.000 tyû VNÑ , ñaït möùc taêng tröôûng naêm bình quaân laø 32% . - 20 - - Giaù trò taøi saûn coá ñònh laø 10.588 tyû VNÑ , ñaït möùc taêng tröôûng naêm bình quaân laø 28% . - Giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp ngaønh ñaït treân 25.000 tyû VNÑ , ñaït möùc taêng tröôûng naêm bình quaân laø 26% . Nguoàn voán saûn xuaát kinh doanh cuûa ngaønh nhöïa Vieät Nam hieän nay nhö sau : + Veà voán coá ñònh : - Nguoàn voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi : nguoàn voán naøy chieám tyû troïng laø 85,6 % trong toång voán ñaàu tö saûn xuaát – kinh doanh toaøn ngaønh nhöïa Vieät Nam . - Nguoàn voán ñaàu tö trong nöôùc : Bao goàm nguoàn voán ngaân saùch , nguoàn voán tín duïng ngaân haøng , nguoàn voán chuû sôû höõu , nguoàn voán tö nhaân , chieám 14,4%. + Veà voán löu ñoäng : - Ñoái vôùi doanh nghieäp ñaàu tö nöôùc ngoaøi : tyû leä voán chuû sôû höõu / voán vay tín duïng ngaân haøng = 3 :1 . - Ñoái vôùi doanh nghieäp trong nöôùc : tyû leä voán chuû sôû höõu / voán vay tín duïng ngaân haøng = 1 :3 Qua caùc soá lieäu treân cho thaáy , ngaønh nhöïa Vieät Nam phaùt trieån trong thôøi gian vöøa qua chuû yeáu döïa vaøo nguoàn voán ñaàu tö tröïc tieáp nuôùc ngoaøi , vaø caùc doanh nghieäp ngaønh nhöïa Vieät Nam ñang raát thieáu voán . 1.2.8. Cô cheá – chính saùch vaø söï hoã trôï cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi ngaønh nhöïa Vieät Nam Ñeå taïo ñieàu kieän cho ngaønh nhöïa phaùt trieån nhanh , ñaùp öùng nhu caàu cuûa caùc ngaønh kinh teá trong nöôùc , vaø phaùt trieån höôùng veà - 21 - xuaát khaåu , trong thôøi gian qua Chính phuû ñaõ thöïc hieän caùc giaûi phaùp sau veà cô cheá chính saùch cho ngaønh : + Ban haønh caùc luaät , nhö : Luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi , Luaät thöông maïi, Luaät doanh nghieäp , Luaät thueá giaù trò gia taêng , Luaät daân söï , Luaät khuyeán khích ñaàu tö ... Vaø caùc Nghò ñònh vaø Thoâng tö nhaèm giaûi quyeát caùc raøo caûn haïn cheá söùc caïnh tranh doanh nghieäp nhö : Thueá , chi phí hôïp lyù , hôïp leä , hoaøn thueá giaù trò gia taêng , mieãn thueá maùy moùc thieát bò nhaäp theo döï aùn , phöông phaùp tính thueá haøng gia coâng nhaäp khaåu , xuaát khaåu . Caùc loaïi nguyeân lieäu nhöïa nhaäp khaåu trong nöôùc chöa saûn xuaát ñöôïc aùp thueá suaát laø 0 % , mieãn thueá xuaát khaåu vaø thöôûng xuaát khaåu tính treân ñoàng USD cho caùc doanh nghieäp xuaát khaåu . Ñaëc bieät laø thöïc hieän cô cheá môùi ñieàu haønh xuaát nhaäp khaåu Vieät N._.