Những giải pháp phát triển ngành công nghiệp xi măng Việt Nam trong tiến trình hội nhập

Trang 1 MUÏC LUÏC LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1 CHÖÔNG 1 CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ NGAØNH COÂNG NGHIEÄP XI MAÊNG 1.1 Cô sôû lyù luaän veà chieán löôïc kinh doanh 4 1.1.1 Moâ hình quaûn trò chieán löôïc toaøn dieän 4 1.1.2 AÛnh höôûng cuûa caùc yeáu toá moâi tröôøng beân ngoaøi 5 1.1.3 AÛnh höôûng töø moâi tröôøng noäi boä 6 1.1.4 Xaùc ñònh caùc muïc tieâu cuûa ngaønh 7 1.1.5 Xaây döïng chieán löôïc ngaønh 7 1.2 Sô löôïc veà ngaønh coâng nghieäp xi maêng 8 1.2.1 Ñaëc ñieåm cuûa ngaønh coâng nghieäp xi maêng 8 1.2.2 Chuûng loaïi xi maêng 9 1.2.3 Coâng ngheä saûn xuaát xi maêng 10 1.2.4 Taàm quan trong cuûa ngaønh coâng nghieäp xi maêng trong neàn kinh teá quoác daân 10 1.3 Gia nhaäp WTO cô hoäi vaø thaùch thöùc 11 1.3.1 cô hoäi mang laïi töø WTO 11 1.3.2 Thaùch thöùc 12 CHÖÔNG 2 : MOÂI TRÖÔØNG KINH DOANH VAØ THÖÏC TRAÏNG CUÛA NGAØNH COÂNG NGHIEÄP XI MAÊNG VIEÄT NAM 2.1 Ñaùnh giaù veà moâi tröôøng kinh doanh cuûa ngaønh coâng ngieäp xi maêng Vieät Nam 14 2.1.1 Moâi tröôøng beân ngoaøi 14 2.1.1.1 AÛnh höôûng cuûa yeáu toá chính trò – phaùp luaät 14 2.1.1.2 AÛnh höôûng cuûa moâi tröôøng kinh doanh quoác teá Trung Quoác Khu Vöïc Ñoâng Aù 17 Trang 2 Nhöõng Quoác Gia Ñoâng Nam Aù 19 2.1.1.3 AÛnh höôûng cuûa yeáu toá kinh teá 21 2.1.1.4 Vaên hoaù xaõ hoäi 22 2.1.1.5 AÛnh höôûng cuûa yeáu toá khoa hoïc coâng ngheä 22 2.1.2 Moâi tröôøng beân trong 23 2.1.2.1 Nguoàn nhaân löïc 23 2.1.2.2 Hoaït ñoäng Marketing ôû caùc coâng ty xi maêng 24 2.1.2.3 Nguyeân vaät lieäu saûn xuaát xi maêng 24 2.2 Thöïc traïng cuûa ngaønh coâng nghieäp xi maêng Vieät Nam trong thôøi gian qua 25 2.2.1 Saûn xuaát vaø tieâu thuï xi maêng 25 2.2.2 Giaù thaønh saûn xuaát xi maêng 28 2.2.3 Coâng ngheä kyõ thuaät hieän taïi 30 2.2.4 Nguoàn voán ñaàu tö cho ngaønh coâng nghieäp xi maêng 31 2.2.5 Tình hình thöïc hieän ñaàu tö 31 2.2.6 Khuynh höôùng thò tröôøng xi maêng 32 2.3 Khaû naêng caïnh tranh cuûa ngaønh coâng nghieäp xi maêng Vieät Nam 33 2.3.1 Ma traän ñaùnh giaù caùc îeáu toá beân ngoaøi 33 2.3.2 Ma traän ñaùnh giaù caùc yeáu toá beân trong 35 2.3.3 Ma traän Swot 36 Keát luaän chöông 2 39 CHÖÔNG 3 : NHÖÕNG GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN NGAØNH COÂNG NGHIEÄP XI MAÊNG TRONG TIEÁN TRÌNH HOÄI NHAÄP 3.1 Döï baùo nhu caàu tieâu thuï xi maêng ôû thò tröôøng Vieät Nam 40 3.2 Quan ñieåm phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp xi maêng Vieät Nam 41 2.3 Tình hình thöïc hieän ñaàu tö trong thôøi gian tôùi 41 3.4 Giaûi phaùp phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp xi maêng trong tieán trình hoäi nhaäp 43 Trang 3 3.4.1 Xaây döïng chieán löôïc daøi haïn veà nghieân cöùu phaùt trieån 43 3.4.2 Phaân boå, söû duïng hôïp lyù nguoàn löïc ñeå ñaït ñöôïc lôïi theá caïnh tranh 43 3.4.3 Giaûi phaùp huy ñoäng voán cho ngaønh coâng nghieäp xi maêng 44 3.4.4 Ñaàu tö vaø ñoåi môùi coâng ngheä 45 3.4.5 Ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc 46 3.4.6 Hoaït ñoäng marketing 47 3.4.7 Ñoái phoù vôùi xi maêng ngoaïi nhaäp trong tieán trình hoäi nhaäp 48 3.5 Moät soá kieán nghò veà chính saùch vaø cô cheá quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc 49 Keát luaän 51 Taøi lieäu tham khaûo Phuï luïc Trang 4 LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi : “Muïc tieâu toång quaùt cuûa chieán löôïc 10 naêm 2001 – 2010 laø : Ñöa nöôùc ta thoaùt khoûi tình traïng keùm phaùt trieån; naâng cao roõ reät ñôøi soáng vaät chaát, vaên hoùa, tinh thaàn cuûa nhaân daân; taïo neàn taûng ñeán naêm 2020 nöôùc ta cô baûn trôû thaønh moät nöôùc coâng nghieäp theo höôùng hieän ñaïi. Nguoàn löïc con ngöôøi, naêng löïc khoa hoïc vaø coâng ngheä, keát caáu haï taàng, tieàm löïc kinh teá, quoác phoøng, an ninh ñöôïc taêng cöôøng; theå cheá kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa ñöôïc hình thaønh veà cô baûn; vò theá cuûa nöôùc ta treân tröôøng quoác teá ñöôïc naâng cao.” (Trích vaên Kieän Ñaïi hoäi Ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù IX – Trang 159) (1) Yeâu caàu qui hoaïch ñoâ thò hoùa ngaøy caøng cao, kinh teá phaùt trieån yeâu caàu ñaùp öùng ngaøy caøng cao cuûa cô sôû haï taàng nhaø cöûa, kho taøng, beán baõi, nhu caàu veà nhaø ôû trong caùc taàng lôùp daân cö ngaøy caøng taêng, tröôùc tình hình ñoù nhu caàu veà xi maêng taêng nhanh trong giai ñoaïn naøy bôûi vì ngaønh coâng nghieäp xi maêng luoân luoân gaén lieàn vôùi ngaønh xaây döïng cô baûn. Tröôùc yeâu caàu coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa, ngaønh coâng nghieäp xi maêng caàn phaûi ñöôïc chuù troïng phaùt trieån ñeå ñaùp öùng caùc nhu caàu veà xaây döïng cô sôû haï taàng, nhöng hieän nay ngaønh coâng nghieäp xi maêng Vieät Nam ñang ñöùng tröôùc nhieàu thaùch thöùc to lôùn cung khoâng ñaùp öùng ñuû caàu trong nöôùc thöôøng xuyeân daãn ñeán tình traïng soát xi maêng gaây haäu quaû xaáu cho neàn kinh teá. Vì vaäy, vieäc xaây döïng chieán löôïc, tìm höôùng ñi chung cho ngaønh coâng nghieäp xi maêng trong xu theá hoäi nhaäp döôùi aùp löïc phaùt trieån vaø caïnh tranh trong thôøi ñieåm hieän nay laø vieäc laøm caáp thieát. Ñoù chính laø lyù do toâi choïn ñeà taøi “ Ñònh höôùng phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp xi maêng Vieät Nam trong tieán trình hoäi nhaäp” 2. Muïc ñích nghieân cöùu : Trong phaïm vi nghieân cöùu nhaát ñònh, luaän vaên naøy nhaèm giaûi quyeát moät soá vaán ñeà cô baûn sau : - Heä thoáng hoùa caùc lyù luaän cô baûn cuûa vieäc nghieân cöùu chieán löôïc phaùt trieån kinh doanh trong cô caáu phaùt trieån neàn kinh teá - Phaân tích vaø ñaùnh giaù nhöõng aûnh höôûng cuûa moâi tröôøng beân ngoaøi vaø beân trong aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán ngaønh coâng nghieäp xi maêng Vieät Trang 5 Nam, phaân tích thöïc traïng cuûa ngaønh coâng nghieäp xi maêngVieät Nam, xaùc ñònh caùc lôïi theá cuõng nhö ñe doïa ñoái vôùi ngaønh coâng nghieäp naøy. - Töø nhöõng cô sôû treân ñöa ra nhöõng giaûi phaùp ñònh höôùng phaùt trieån cho ngaønh coâng nghieäp xi maêng Vieät Nam trong tieán trình hoäi nhaäp. 3. Phöông phaùp nghieân cöùu : Döïa treân phöông phaùp luaän cuûa chuû nghóa duy vaät bieän chöùng, keát hôïp caùc kyõ thuaät nghieäp vuï nhö : thoáng keâ, toång hôïp, so saùnh,…. Ñeå nghieân cöùu ñeà taøi naøy. 4. Ñoái töôïng nghieân cöùu : Caùc doanh nghieäp saûn xuaát xi maêng ôû Vieät Nam goàm caùc coâng ty thaønh vieân cuûa Toång coâng ty xi maêng Vieät Nam, Caùc coâng ty lieân doanh vaø caùc nhaø maùy xi maêng ñòa phöông. 5. Phaïm vi nghieân cöùu : Tình hình saûn xuaát kinh doanh xi maêng ôû Vieät Nam, bao goàm moät soá noäi dung chuû yeáu nhaèm xaùc ñònh thöïc teá tình hình saûn xuaát kinh doanh xi maêng ôû Vieät Nam ñeå ñònh höôùng moät caùch ñuùng ñaén caùc giaûi phaùp nhaèm phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp xi maêng Vieät Nam. 6. Keát quaû nghieân cöùu: Treân cô sôû caùc phöông phaùp nghieân cöùu naøy, luaän vaên ñaõ ñaùnh giaù ñöôïc nhöõng taùc ñoäng cuûa moâi tröôøng kinh doanh ñoái vôùi ngaønh coâng nghieäp xi maêng Vieät Nam, thöïc traïng cuûa ngaønh coâng ngheäp xi maêng Vieät Nam trong thôøi ñieåm hieän taïi ñeå ñöa ra caùc giaûi phaùp ñònh höôùng phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp xi maêng trong tieán trình hoäi nhaäp theo ñuùng qui trình hoaïch ñònh chieán löôïc. Bao goàm vieäc ñaùnh giaù caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán ngaønh coâng nghieäp xi maêng, caùc döï baùo coù lieân quan ñeán nhu caàu xi maêng laøm cô sôû ñeå tính toaùn coâng suaát cuõng nhö phaùt trieån caùc döï aùn xi maêng ñeå boå sung cho nhu caàu xi maêng caàn thieát. Luaän vaên cuõng ñaõ ñeà ra caùc giaûi phaùp ñònh höôùng phaùt trieån cho ngaønh coâng nghieäp xi maêng : caùc giaûi phaùp veà voán, phaân boå nguoàn löïc, ñoåi môùi coâng ngheä, khoa hoïc kyõ thuaät, nguoàn nhaân löïc vaø caùc kieán nghò caàn thieát ñeå phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp xi maêng trong tieán trình hoäi nhaäp. Trang 6 7. Boá cuïc cuûa Luaän vaên: Chöông 1 : Cô sôû lyù luaän veà ngaønh coâng nghieäp xi maêng Chöông 2 : Phaân tích nhöõng taùc ñoäng cuûa moâi tröôøng ñeán ngaønh coâng nghieäp ximaêng Vieät Nam vaø thöïc traïng veà ngaønh coâng nghieäp xi maêng trong thôøi ñieåm hieän nay cuõng nhö khuynh höôùng thò tröôøng trong thôøi gian tôùi. Chöông 3 : Nhöõng giaûi phaùp phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp xi maêng Vieät Nam trong tieán trình hoäi nhaäp Trang 7 CHÖÔNG 1 CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ NGAØNH COÂNG NGHIEÄP XI MAÊNG 1.1.Cô sôû lyù luaän veà chieán löôïc kinh doanh 1.1.1. Moâ hình quaûn trò chieán löôïc toaøn dieän Moâ hình quaûn trò chieán löôïc (4) Thoâng tin phaûn hoài Thoâng tin phaûn hoài Xaùc ñònh nhieäm vuï muïc tieâu vaø chieán löôïc hieän taïi Thöïc hieän vieäc kieåm soaùt caùc yeáu toá beân ngoaøi ñeå xaùc ñònh caùc cô hoäi vaø ñe doïa chuõ yeáu Xeùt laïi muïc tieâu kinh doanh Löïa choïn caùc chieán löôïc thöïc hieän Thieát laäp muïc tieâu daøi haïn Thieát laäp nhöõng muïc tieâu haèng naêm Thöïc hieän vieäc kieåm soaùt noäi boä ñeå nhaän dieän nhöõng ñieåm maïnh yeáu cuûa coâng ty Ño löôøng vaø ñaùnh giaù söï thöïc hieän Phaân phoái caùc nguoàn löïc Ñöa ra caùc chính saùch Hình thaønh chieán löôïc Thöïc thi Ñaùnh giaù chieán löôïc chieán löôïc Trang 8 Giai ñoaïn hình thaønh chieán löôïc Hình thaønh chieán löôïc laø quaù trình thieát laäp nhieäm vuï kinh doanh, thöïc hieän ñieàu tra nghieân cöùu ñeå xaùc ñònh caùc yeáu toá khuyeát ñieåm beân trong vaø beân ngoaøi, ñeà ra caùc muïc tieâu daøi haïn vaø löïa choïn nhöõng chieán löôïc thay theá. Quaù trình hình thaønh chieán löôïc laø tieán haønh nghieân cöùu lieân quan ñeán vieäc thu thaäp vaø xöû lyù caùc thoâng tin veà caùc thò tröôøng vaø ngaønh kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Veà baûn chaát, tieán haønh nghieân cöùu laø ñeå xaùc ñònh caùc ñieåm maïnh quan troïng vaø caùc ñieåm yeáu trong caùc lónh vöïc kinh doanh chöùc naêng. Giai ñoaïn thöïc thi chieán löôïc Ñoøi hoûi caùc doanh nghieäp phaûi thieát laäp caùc muïc tieâu haèng naêm, ñaët ra caùc chính saùch, khuyeán khích nhaân vieân vaø phaân phoái taøi nguyeân ñeå caùc chieán löôïc laäp ra coù theå thöïc hieän. Thöïc thi caùc chieán löôïc goàm coù vieäc phaùt trieån moät vaên hoùa hoã trôï cho chieán löôïc taïo ra moät cô caáu toå chöùc hieäu quaû, ñònh höôùng laïi caùc hoaït ñoäng tieáp thò, chuaån bò caùc ngaân quõy, phaùt trieån vaø söû duïng caùc heä thoáng thoâng tin, khuyeán khích caùc caù nhaân hoaït ñoäng. Ñaùnh giaù chieán löôïc Giai ñoaïn cuoái cuûa quaù trình quaûn trò chieán löôïc laø ñaùnh giaù chieán löôïc. Taát caû caùc chieán löôïc tuøy thuoäc vaøo söï thay ñoåi töông lai vì caùc yeáu toá beân trong vaø beân ngoaøi thay ñoåi ñeàu ñaën. Caùc hoaït ñoäng chính cuûa giai ñoaïn naøy laø : (1) xem xeùt laïi caùc yeáu toá laø cô sôû cho chieán löôïc hieän taïi, (2) ño löôøng thaønh tích, (3) thöïc hieän caùc hoaït ñoäng ñieàu chænh. Gia ñoaïn ñaùnh giaù chieán löôïc laø caàn thieát vì thaønh coâng hieän taïi khoâng ñaûm baûo cho thaønh coâng töông lai ! söï thaønh coâng luoân taïo ra caùc vaán ñeà môùi khaùc. 1.1.2 AÛnh höôûng cuûa caùc yeáu toá moâi tröôøng beân ngoaøi Muïc ñích cuûa vieäc kieåm soaùt caùc yeáu toá beân ngoaøi laø phaùt trieån nhöõng cô hoäi moâi tröôøng coù theå mang laïi lôïi ích cho coâng ty vaø caùc moái ñe doïa cuûa moâi tröôøng maø coâng ty neân traùnh, caùc coâng ty neân coù ñöôïc khaû naêng öùng phoù laïi moät caùch chuû ñoäng hoaëc coù tính phoøng veä ñoái vôùi caùc yeáu toá baèng caùch soaïn thaûo caùc chieán löôïc nhaèm taän duïng caùc vaän hoäi beân ngoaøi hoaëc toái thieåu hoùa aûnh höôûng cuûa caùc moái ñe doïa tieàm naêng. Caùc aûnh höôûng cuûa moâi tröôøng beân ngoaøi coù theå chia ra laøm 5 loaïi chuû yeáu (1) aûnh höôûng veà kinh teá, (2) aûnh höôûng veà vaên hoùa, xaõ hoäi, ñòa lyù vaø nhaân khaåu, (3) aûnh höôûng cuûa luaät phaùp, chính phuû vaø chính trò, (4) aûnh höôûng cuûa coâng ngheä, (5) aûnh höôûng caïnh tranh. Trang 9 Söï thay ñoåi ñoái vôùi nhöõng aûnh höôûng moâi tröôøng chuyeån thaønh söï bieán ñoåi nhu caàu cuûa ngöôøi tieâu thuï ñoái vôùi caùc saûn phaåm, dòch vuï tieâu duøng vaø coâng nghieäp. Caùc aûnh höôûng cuûa moâi tröôøng seõ taùc ñoäng ñeán loaïi saûn phaåm ñöôïc phaùt trieån; tính chaát cuûa caùc chieán löôïc ñònh vò saûn phaåm vaø phaân khuùc thò tröôøng, loaïi dòch vuï ñöôïc cung caáp vaø vieäc löïa choïn caùc doanh nghieäp ñeå mua hoaëc baùn. Caùc aûnh höôûng moâi tröôøng tröïc tieáp taùc ñoäng ñeán caû nhaø cung caáp vaø nhaø phaân phoái. Nhaän dieän vaø ñaùnh giaù caùc cô hoäi veà moâi tröôøng cuøng vôùi caùc moái ñe doïa cuûa noù cho pheùp toå chöùc phaùt trieån ñöôïc nhieäm vuï roõ raøng, thieát keá chieán löôïc ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu daøi haïn vaø xaây döïng caùc chính saùch nhaèm ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu haèng naêm. Moái quan heä giöõa caùc aûnh höôûng chuû yeáu cuûa moâi tröôøng vaø toå chöùc Aûnh höôûng kinh teá Aûnh höôûng xaõ hoäi, nhaân khaåu, vaên hoùa Aûnh höôûng chính trò, phaùp luaät Aûnh höôûng coâng ngheä Caùc ñoái thuû caïnh tranh Ngöôøi cung caáp Nhaø phaân phoái Khaùch haøng Nhaân vieân Nhaø quaûn lyù Coå ñoâng Saûn phaåm Dòch vuï Thò tröôøng CAÙC CÔ HOÄI VAØ NGUY CÔ CUÛA TOÅ CHÖÙC 1.1.3 AÛnh höôûng töø moâi tröôøng noäi boä Caùc yeáu toá taøi nguyeân coâng ty nhö : voán, con ngöôøi, kyõ thuaät laø caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán chieán löôïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. Taát caû caùc toå chöùc ñeàu coù nhöõng ñieåm maïnh vaø yeáu trong caùc lónh vöïc kinh doanh, khoâng coâng ty naøo maïnh hay yeáu ñeàu nhau ôû moïi maët. Nhöõng ñieåm maïnh/yeáu beân trong cuøng vôùi nhöõng cô hoäi/nguy cô ñeán töø beân ngoaøi vaø nhieäm vuï roõ raøng laø nhöõng ñieåm cô baûn caàn quan taâm khi thieát laäp caùc muïc tieâu vaø chieán löôïc. Caùc muïc tieâu vaø chieán löôïc ñöôïc laäp ra nhaèm taän duïng nhöõng ñieåm maïnh vaø khaéc phuïc nhöõng ñieåm yeáu beân trong khu vöïc kieåm soaùt noäi boä. Hoaït ñoäng quaûn trò, marketing, taøi chính/keá toaùn, saûn xuaát, nghieân cöùu phaùt trieån vaø heä thoáng thoâng tin bieåu hieän bieåu hieän caùc hoaït ñoäng coát Trang 10 loõi cuûa haàu heát caùc doanh nghieäp. Kieåm soaùt quaûn trò chieán löôïc veà caùc hoaït ñoäng beân trong cuûa coâng ty laø caàn thieát cho söùc maïnh cuûa toå chöùc, ngaøy caøng coù nhieàu toå chöùc thaønh coâng söû duïng phöông phaùp kieåm soaùt noäi boä ñeå giaønh ñöôïc lôïi theá caïnh tranh vôùi caùc ñoái thuû cuûa hoï. Caùc chieán löôïc gia caàn phaûi xaùc ñònh vaø ñaùnh giaù nhöõng maët maïnh vaø yeáu beân trong ñeå hình thaønh vaø choïn löïc hieäu quaû giöõa caùc chieán löôïc coù khaû naêng thay theá. Quaù trình hình thaønh caùc cuoäc kieåm soaùt noäi boä seõ taïo ra sinh löïc vaø thuùc ñaåy caùc nhaø quaûn trò vaø nhaân vieân. 1.1.4 Xaùc ñònh caùc muïc tieâu cuûa ngaønh Nghieân cöùu muïc tieâu cuûa ngaønh laøm cô sôû cho vieäc hình thaønh chieán löôïc, caùc chieán löôïc caáp coâng ty thöôøng chuù troïng caùc muïc tieâu ngaén haïn vaø trung haïn, coøn caùc chieán löôïc daøi haïn thöôøng aùp duïng trong chieán löôïc caáp ngaønh. Caùc muïc tieâu ñaët ra phaûi phuø hôïp vôùi thöïc teá, coù tính thaùch thöùc, coù theå ño löôøng ñöôïc. Caùc muïc tieâu phaûi xaùc ñònh ñöôïc thôøi ñieåm khôûi ñaàu, keát thuùc vaø coù nhöõng caên cöù ñeå xaùc ñònh nhöõng thöù töï öu tieân trong phaân boå caùc nguoàn löïc. 1.1.5 Xaây döïng chieán löôïc ngaønh Xaây döïng chieán löôïc ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû phaân tích vaø ñaùnh giaù moâi tröôøng kinh doanh, nhaän bieát nhöõng cô hoäi vaø nguy cô, ñieåm maïnh, yeáu cuûa doanh nghieäp töø ñoù xaây döïng caùc phöông aùn chieán löôïc - Ma traân ñaùnh giaù caùc yeáu toá beân ngoaøi Laø coâng cuï cho pheùp ñaùnh giaù möùc ñoä taùc ñoäng chuû yeáu cuûa moâi tröôøng beân ngoaøi ñeán coâng ty. Ma traän caùc yeáu toá beân ngoaøi ñöôïc trieån khai theo 5 böôùc : 1. Lieät keâ caùc yeáu toá beân ngoaøi chuû yeáu 2. Phaân loaïi taàm quan troïng cuûa moãi yeáu toá : cho ñieåm töø 0,00 ( ít quan troïng nhaát) ñeán 1,00 (quan troïng nhieàu nhaát). Toång caùc möùc ñoä quan troïng laø 1,00. 3. Phaân loaïi yeáu toá : cho ñieåm töø 1 (aûnh höôûng ít nhaát ) ñeán 4 ( aûnh höôûng nhieàu nhaát) 4. Nhaân moãi möùc ñoä quan troïng cuûa moãi yeáu toá vôùi loaïi cuûa noù ñeå xaùc ñònh soá ñieåm veà quan troïng. 5. Coäng toång soá ñieåm quan troïng cuûa caùc yeáu toá vôùi ngaønh. Soá ñieåm trung bình luoân laø 2,5. neáu toång soá ñieåm quan troïng toång coäng < Trang 11 2,5 cho thaáy khaû naêng phaûn öùng yeáu ñoái vôùi moâi tröôøng beân ngoaøi vaø neáu > 2,5 cho thaáy coâng ty phaûn öùng tích cöïc vôùi moâi tröôøng beân ngoaøi. - Ma traän ñaùnh giaù caùc yeáu toá beân trong Coâng cuï hình thaønh chieán löôïc naøy toùm taét vaø ñaùnh giaù caùc maët maïnh, yeáu, quan troïng cuûa caùc boä phaän chöùc naêng cuûa doanh nghieäp. Caùch phaùt trieån ma traän naøy töông töï nhö ma traän ñaùnh giaù caùc yeáu toá beân ngoaøi. - Ma traân Swot Töø söï ñaùnh giaù caùc maët maïnh, ñieåm yeáu, cô hoäi vaø nguy cô cuûa doanh nghieäp, tieán haønh phoái hôïp nhöõng yeáu toá naøy ñeå ñeà ra nhöõng giaûi phaùp chieán löôïc khaéc phuïc nhöõng ñieåm yeáu vaø giaûm thieåu nguy cô, phaùt huy nhöõng maët maïnh ñeå ñoùn ñaàu thaùch thöùc. 1.2 Sô löôïc veà ngaønh coâng nghieäp xi maêng 1.2.1 Ñaëc ñieåm cuûa ngaønh coâng nghieäp xi maêng Xi maêng laø loaïi saûn phaåm thuoäc tö lieäu saûn xuaát coù ñaëc ñieåm raát ñaëc bieät vaø hieän nay gaàn nhö chöa theå thay theá ñöôïc. Vieäc thaáy roõ nhöõng ñaëc ñieåm ñoù seõ cho pheùp chuùng ta ñònh roõ hôn vò theá caïnh tranh vaø chieán löôïc phaùt trieån cuûa ngaønh coâng nghieäp naøy. • Xi maêng laø moät loaïi saûn phaåm ñöôïc söû duïng nhö moät chaát keát dính, lieân keát caùc loaïi vaät lieäu khaùc raát quan troïng vaø khoâng theå thay theá ñöôïc trong ngaønh xaây döïng. Nhu caàu xi maêng lieân tuïc taêng trong nhöõng naêm qua gaén lieàn vôùi toác ñoä phaùt trieån kinh teá vaø toác ñoä phaùt trieån cuûa ngaønh xaây döïng. • Nhaø maùy xi maêng ñöôïc taäp trung theo khu vöïc caùc moû seùt vaø ñaù voâi nhöng tieâu duøng thì ñöôïc phaân taùn tuøy thuoäc vaøo khu daân cö, khu coâng nghieäp vaø nhöõng coâng trình xaây döïng. • Coâng ngheä saûn xuaát xi maêng hieän ñaïi, suaát ñaàu tö lôùn vaø thôøi gian hoaøn voán daøi laø ñaëc ñieåm raát quan troïng cuûa ngaønh coâng nghieäp xi maêng. Coù söï khaùc bieät lôùn trong giaù thaønh saûn xuaát xi maêng, suaát ñaàu tö, thôøi gian xaây döïng theo töøng loaïi hình coâng ngheä, coâng ngheä loø ñöùng hay loø quay • Coâng ngheä saûn xuaát xi maêng gaén lieàn vôùi vieäc haïn cheá oâ nhieåm vaø baûo veä moâi tröôøng, coâng ngheä saûn xuaát xi maêng thaûi ra moät löôïng CO2 raát lôùn do quaù trình ñoát nhieân lieäu, CO2 thoaùt ra giaùn tieáp töø caùc nguoàn ñieän naêng suaát, töø nguoàn nhieät ñieän ñoàng thôøi taïo ra moät löôïng Trang 12 buïi raát lôùn khi nung, nghieàn clinker gaây oâ nhieåm moâi tröôøng traàm troïng. Do vaäy coâng ngheä saûn xuaát xi maêng gaén lieàn vôùi coâng taùc baûo veä moâi tröôøng. • Daây chuyeàn vaän haønh lieân tuïc nhöng saûn phaåm tieâu thuï coù thôøi vuï Ñeå toái öu hoaù chi phí ñaàu tö ban ñaàu ( thieát bò vaø voán kinh doanh ) caùc daây chuyeàn thieát bò xi maêng loø quay phaûi hoaït ñoäng lieân tuïc khoâng döôùi 23 giôø/ngaøy tính bình quaân trong 1 naêm . ñieàu naøy coù nghóa laø daây chuyeàn phaûi vaän haønh lieân tuïc chæ döøng laïi khi coù cheá ñoä baûo döôõng. Trong khi ñoù saûn phaåm xi maêng tieâu thuï coù tính thôøi vuï phuï thuoäc vaøo nhu caàu xaây döïng. Caàu xi maêng thò tröôøng taêng maïnh vaøo muøa khoâ vaø giaûm vaøo muøa möa. Vì vaäy saûn phaåm ra loø phaûi döï tröõ lôùn vaøo muøa möa. 1.2.2 Chuûng loaïi xi maêng Caùc loaïi xi maêng thoâng duïïng Veà chuûng loaïi xi maêng, xi maêng thoâng duïng löu thoâng treân thò tröôøng hieän nay laø loaïi xi maêng Pooùclaêng (khoâng chöùa phuï gia khoaùng) vaø xi maêng Pooùlaêng hoãn hôïp (coù chöùa phuï gia khoaùng). Chaát löôïng xi maêng ñöôïc ñaùnh giaù baèng caùc chæ tieâu cô lyù, trong ñoù chæ tieâu quan troïng nhaát laø ñoä beàn khaùng neùn cuûa maãu xi maêng. Maùc xi maêng laø chæ soá cöôøng ñoä beàn neùn cuûa maåu xi maêng sau 28 ngaøy ñeâm, chæ soá ñoä beàn neùn caøng cao xi maêng caøng toát. Tieâu chuaån xi maêng Pooùlaêng Vieät Nam hieän nay qui ñònh 3 maùc chuû yeáu : 30, 40, 50, nghóa laø giaù trò cöôøng ñoä neùn cuûa maãu sau 28 ngaøy ñeâm lôùn hôn hoaëc baèng 30, 40, 50 N/mm2. theo ñoù coù theå hieåu : xi maêng PC30 laø xi maêng Pooùlaêng maùc 30, xi maêng PCB30 laø xi maêng Pooùclaêng hoãn hôïp maùc 30, xi maêng PC40 laø xi maêng Pooùclaêng maùc 40, xi maêng PCB40 laø xi maêng Pooùclaêng hoãn hôïp maùc 40. caùc loaïi xi maêng naøy ñeàu ñöôïc thöû cô lyù theo TCVN 6260 – 1997 neân ñeàu ñöôïc ñaùnh giaù ñaït tieâu chuaån quoác teá. Ñieàu caàn löu yù laø, do ñaëc ñieåm vuøng nguyeân lieäu, haøm löôïng caùc oâxít taïo maøu trong nguyeân lieäu vaø moät phaàn do coâng ngheä saûn xuaát neân caùc loaïi xi maêng coù maøu saéc khaùc nhau. Moãi loaïi ñeàu coù maøu saéc truyeàn thoáng ñaëc tröng cuûa mình. Vì vaäy, caùc loaïi xi maêng saûn xuaát ôû caùc nhaø maùy coù maøu saéc khaùc nhau nhöng neáu cuøng maùc thì chaát löôïng vaãn töông ñöông nhau. Maøu saéc xi maêng khoâng phaûi laø chæ tieâu ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng xi maêng maø chæ do thò hieáu quen duøng. Trang 13 Caùc loaïi xi maêng khaùc - Xi maêng toûa nhieät Pit : duøng cho coâng trình coù khoái löôïng beâ toâng keát caáu lôùn, nhö caùc coâng trình thuûy ñieän - Xi maêng beàn Sulfat : söû duïng cho caùc moâi tröôøng nhieåm maën, pheøn. - Xi maêng traéng : duøng trong vieäc trang trí vaø saûn xuaát gaïch - Xi maêng maùc ñaëc bieät : laø caùc loaïi xi maêng maùc raát cao 1.2.3 Coâng ngheä saûn xuaát xi maêng : Coâng ngheä vaø thieát bò trong ngaønh saûn xuaát xi maêng luoân luoân thay ñoåi vôùi toác ñoä nhanh, vôùi trình ñoä töï ñoäng hoùa ngaøy caøng cao. Söï thay ñoåi coâng ngheä laøm cho giaù thaønh xi maêng giaûm do giaûm chi phí nguyeân vaät lieäu vaø chaát löôïng xi maêng ñöôïc taêng leân. Hieän nay coâng ngheä xi maêng ñöôïc phaân chia nhö sau : - Xi maêng loø ñöùng : saûn löôïng thaáp, chi phí cao, chaát löôïng khoâng oån ñònh. Hieän nay theá giôùi khoâng söû duïng coâng ngheä naøy ( Tröø moät soá nöôùc ñang phaùt trieån) - Xi maêng loø quay : Naêng suaát cao, chaát löôïng oån ñònh, suaát ñaàu tö cao. ƒ Xi maêng loø quay phöông phaùp khoâ : coâng ngheä hieän ñaïi, goàm coâng ngheä saûn xuaát baùn töï ñoäng (vaän haønh theo chu trình hôû) , töøng giai ñoaïn rieâng bieät, goàm Nhaø maùy xi maêng Hoaøng Thaïch, Haø Tieân II loø 3 aùp duïng coâng ngheä naøy. Coâng ngheä saûn xuaát töï ñoäng daây chuyeàn vaän haønh theo chu kyø kín, coâng ngheä naøy caùc lieân doanh xi maêng aùp duïng nhieàu. ƒ Xi maêng loø quay phöông phaùp öôùt : Ñaây cuõng laø coâng ngheä töông ñoái laïc haäu vì chi phí nhieân lieäu cao, oâ nhieåm moâi tröôøng : Nhaø maùy xi maêng Haø Tieân II ñang söû duïng coâng ngheä naøy cho loø 1 vaø loø 2. 1.2.4 Taàm quan trong cuûa ngaønh coâng nghieäp xi maêng trong neàn kinh teá quoác daân Ngaønh coâng nghieäp xi maêng coù vai troø quan troïng ñoái vôùi söï phaùt trieån neàn kinh teá quoác daân vaø laø moät nhu caàu böùt thieát gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån cuûa ñoâ thò hoùa. Xi maêng laø moät ngaønh coù hieäu quaû kinh teá saûn xuaát cao, tyû troïng ñoùng goùp cho ngaân saùch nhaø nöôùc lôùn, löôïng vaän taûi ñaàu vaøo , ñaàu ra lôùn vaø voán ñaàu tö cao. Trang 14 Söï phaùt trieån cuûa ngaønh coâng nghieäp xi maêng ñoøi hoûi söï phaùt trieån caân ñoái lieân ngaønh giao thoâng, cô khí thieát bò, ñieän, than, daàu khí, bao bì, giaùo duïc ñaøo taïo, taøi chính, ngaân haøng,…vôùi söï tieán boä cuûa khoa hoïc coâng ngheä ngaøy nay ñaõ cho pheùp ngaønh coâng nghieäp xi maêng cô khí hoùa vaø töï ñoäng hoùa hoaøn toaøn caùc quaù trình saûn xuaát vaø vaän haønh thieát bò. Xi maêng luoân laø loaïi vaät lieäu xaây döïng cô baûn vaø thoâng duïng nhaát ñöôïc söû duïng roäng raõi trong xaây döïng cô sôû haï taàng, phaùt trieån kinh teá, vaên hoùa xaõ hoäi, giaùo duïc, quoác phoøng vaø caûi thieän chaát löôïng cuûa cuoäc soáng, naâng cao thu nhaäp quoác noäi. Taát caû caùc ngaønh ngheà kinh teá ñeàu caàn tôùi xi maêng vaø söï phaùt trieån cuûa ngaønh coâng nghieäp xi maêng keùo theo nhieàu ngaønh ngheà saûn xuaát dòch vuï khaùc phaùt trieån nhö xaây laép, saûn xuaát thieát bò phuï tuøng, beâ toâng, bao bì vaø caùc dòch vuï tö vaán khaûo saùt thieát keá, thaêm doø chaát löôïng vaø tröõ löôïng. Beân caïnh ñoù ngaønh coâng nghieäp xi maêng Vieät Nam ñoùng goùp moät phaàn quan troïng vaøo söï taêng tröôûng cuûa toång saûn phaåm quoác noäi (GDP). 1.3 Gia nhaäp WTO cô hoäi vaø thaùch thöùc Gia nhaäp WTO sôùm ñoái vôùi nöôùc ta laø moät mong öôùc vaø laø muïc tieâu phaán ñaáu trong suoát 10 naêm qua. Vieäc gia nhaäp WTO seõ taïo ra cho Vieät Nam nhöõng thôøi cô môùi thuùc ñaåy caûi caùch kinh teá, taïo ra böôùc phaùt trieån môùi trong xu theá toaøn caàu hoùa 1.3.1 Cô hoäi mang laïi töø WTO Thuùc ñaåy coâng cuoäc caûi caùch kinh teá xaõ hoäi : Laø moät quoác gia ñang phaùt trieån ôû trình ñoä thaáp, vieäc tham gia WTO seõ taïo söùc eùp töø quaù trình hoäi nhaäp, buoäc chuùng ta phaûi ñaåy nhanh tieán trình caûi caùch kinh teá, caûi caùch luaät phaùp, ñoåi môùi coâng taùc ñaøo taïo nhaân löïc, taêng cöôøng caùc quan heä quoác teá phuø hôïp vôùi giai ñoaïn phaùt trieån môùi cuûa ñaát nöôùc. Caûi thieän moâi tröôøng kinh doanh : Khi gia nhaäp WTO vaø cam keát thöïc hieän caùc nguyeân taéc töï do hoùa thöông maïi, moâi tröôøng kinh doanh seõ trôû neân laønh maïnh hôn, taïo ra söï caïnh tranh bình ñaúng hôn giöõa haøng hoùa trong nöôùc vaø haøng hoùa nöôùc ngoaøi, giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá trong nöôùc, giöõa ñaàu tö trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi. Neàn kinh teá Vieät Nam seõ ít bò toån thöông bôûi nhöõng haønh vi baûo hoä maäu dòch hoaëc tröøng phaït kinh teá cuûa caùc quoác gia khaùc trong tröôøng hôïp coù tranh chaáp kinh teá, thöông maïi hay nhöõng lyù do chính trò naøo ñoù. Môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu : Hieän nay, thöông maïi giöõa 148 nöôùc thaønh vieân WTO chieám tôùi 90% khoái löôïng thöông maïi theá giôùi. Naêm 2005, Trang 15 neáu 25 quoác gia ñöôïc keát naïp, soá thaønh vieân WTO coù theå leân treân 170 nöôùc, nghóa laø tuyeät ñaïi ña soá caùc quoác gia treân theá giôùi seõ laø thaønh vieân WTO. Vì vaäy, sau khi gia nhaäp WTO, raøo caûn veà thueá quan vaø haïn ngaïch seõ ñöôïc khaéc phuïc, haøng hoùa Vieät Nam seõ ñöôïc caïnh tranh bình ñaúng vôùi caùc ñoái thuû khaùc. Döï baùo veà nhu caàu vaø saûn löôïng saûn xuaát xi maêng trong thôøi gian tôùi thì tính ñeán naêm 2006 löôïng cung veà xi maêng seõ lôùn hôn caàu trong nöôùc veà xi maêng. Vì vaäy vieäc xuaát khaåu xi maêng laø nhieäm vuï caàn thieát ñeå giaûi quyeát tình traïng thöøa xi maêng trong nöôùc vaø gia nhaäp WTO laø ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå xi maêng Vieät Nam coù maët treân thò tröôøng theá giôùi. Naâng cao naêng löïc caïnh tranh : Khi tham gia WTO, caùc doanh nghieäp Vieät Nam phaûi vöôn leân ñeå caïnh tranh vôùi haøng hoùa nöôùc ngoaøi treân thò tröôøng quoác teá vaø caùc doanh nghieäp thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá cuõng phaûi caïnh tranh vôùi nhau ngay treân trò tröôøng trong nöôùc. Quaù trình caïnh tranh seõ laøm naâng cao chaát löôïng , haï giaù thaønh saûn phaåm, dòch vuï, taïo theâm coâng aên vieäc laøm vaø keát quaû laø naâng cao chaát löôïng cuûa caû neàn kinh teá. 1.3.2 Thaùch thöùc Maëc duø lôïi ích lôùn lao vaø laâu daøi ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc laø khoâng theå phuû nhaän, song song vôùi nhöõng naêm ñaàu khi gia nhaäp WTO, Vieät Nam seõ phaûi ñoái maët vôùi nhöõng thaùch thöùc khoâng nhoû Caïnh tranh seõ khoác lieät hôn : Khi gia nhaäp WTO Vieät Nam phaûi giaûm thueá quan vaø phaûi dôõ boû caùc haøng raøo phi thueá. Möùc ñoä cam keát giaûm thueá phuï thuoäc nhieàu vaøo keát quaû ñaøm phaùn ña phöông vaø song phöông ñoái vôùi caùc maët haøng cuï theå. Vì vaäy caïnh tranh seõ khoác lieät hôn ôû thò tröôøng noäi ñòa. Kinh nghieäm cuûa Trung Quoác cho thaáy, hai lónh vöïc bò aûnh höôûng nhieàu nhaát laø noâng nghieäp vaø caùc ngaønh coâng nghieäp söû duïng nhieàu lao ñoäng vaø voán, ñôn cöû laø ngaønh coâng nghieäp xi maêng vì ñaây laø ngaønh coâng nghieäp ñoøi hoûi voán ñaàu tö cao vaø thôøi gian hoaøn voán daøi. Nhöõng xí nghieäp noäi ñòa khoâng ñuû naêng löïc caïnh tranh seõ phaûi ñoùng cöûa, tình traïng thaát nghieäp seõ gia taêng. Söùc eùp caûi caùch seõ lôùn hôn : Trong giai ñoaïn ñaàu khi gia nhaäp WTO, khu vöïc nhaø nöôùc seõ chòu nhieàu söùc eùp hôn caû. Do ñoäc quyeàn bò loaïi boû, bao caáp vaø trôï caáp cuûa Nhaø nöôùc bò caét giaûm, trong khi haàu heát caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc coøn nhoû veà qui moâ vaø naêng löïc caïnh tranh thaáp, moät soá doanh nghieäp coøn yeáu keùm laøm aên thua loã seõ thu heïp saûn xuaát, ñoùng cöûa hoaëc chuyeån sang lónh vöïc kinh doanh môùi. Nguy cô phaù saûn ñoái vôùi doanh nghieäp seõ taêng leân. Trang 16 Lónh vöïc noâng nghieäp cuõng seõ chòu nhöõng söùc eùp khoâng nhoû. Dieän tích canh taùc bình quaân treân 1 lao ñoäng thaáp, phöông thöùc saûn xuaát laïc haäu neân giaù thaønh noâng saûn nhìn chung cao hôn maët baèng giaù theá giôùi. Khi nhöõng raøo caûn thöông maïi ñöôïc baõi boû hay giaûm thieåu, noâng saûn nhaäp khaåu töø caùc nöôùc vôùi giaù thaáp seõ gaây söùc eùp lôùn cho kinh teá noâng thoân, nhieàu ñôn vò kinh doanh noâng nghieäp coù theå seõ bò phaù saûn. Soá ngöôøi naøy seõ di chuyeån veà thaønh phoá laøm traàm troïng theâm tình traïng thaát nghieäp. Trong lónh vöïc xuaát khaåu, hieän taïi cô caáu haøng xuaát khaåu cuûa Vieät Nam chuû yeáu laø haøng gia coâng, chuùng ta seõ ít ñöôïc höôûng lôïi khi gia nhaäp WTO, vì qui ñònh qui taéc xuaát xöù ñeå höôûng öu ñaõi laø trò giaù nguyeân lieäu nhaäp khaåu ñeå saûn xuaát haøng hoùa taïi nöôùc ñöôïc höôûng phaûi thaáp hôn 65%. Thaùch thöùc trong vieäc thöïc thi caùc cam keát : Trong thôøi gian thöïc hieän chính saùch môû cuûa vaø ñoåi môùi, Vieät Nam ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng tieán boä ñaùng ghi nhaän trong vieäc chuyeån sang neàn kinh teá thò tröôøng. Tuy nhieân, sau khi tham gia W._.TO, thaùch thöùc ñoái vôùi vieäc thöïc hieän caùc cam keát veà luaät phaùp, theå cheá vaø ñaëc bieät laø môû cöûa thò tröôøng trong lónh vöïc dòch vuï nhaïy caûm nhö taøi chính, ngaân haøng, böu chính vieãn thoâng, ñieän löïc,… chaéc chaén seõ raát lôùn. Nhieàu qui ñònh luaät phaùp caàn tieáp tuïc ñöôïc cuï theå hoùa vaø boå sung, söûa ñoåi. Trình ñoä toå chöùc, quaûn lyù cuûa caùn boä cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc caàn phaûi ñöôïc naâng cao cho phuø hôïp vôùi trình ñoä quoác teá. Ñaëc bieät laø ñoäi nguõ luaät sö – nhöõng ngöôøi phaûi chòu nhieàu thaùch thöùc khi tham gia caùc vuï ñaøm phaùn, tranh tuïng, giaûi quyeát caùc tranh chaáp kinh teá, thöông maïi phuø hôïp vôùi caùc qui ñònh cuûa WTO Trang 17 CHÖÔNG 2 MOÂI TRÖÔØNG KINH DOANH VAØ THÖÏC TRAÏNG CUÛA NGAØNH COÂNG NGHIEÄP XI MAÊNG VIEÄT NAM 2.1 Ñaùnh giaù veà moâi tröôøng kinh doanh cuûa ngaønh coâng ngieäp xi maêng Vieät Nam 2.1.1 Moâi tröôøng beân ngoaøi 2.1.1.1 AÛnh höôûng cuûa yeáu toá chính trò – phaùp luaät Tröôùc xu theá hoäi nhaäp ngaøy nay, Nhaø nöôùc ta ñang xaây döïng moät heä thoáng phaùp luaät hoã trôï cho caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia thò tröôøng cuøng nhau phaùt trieån vaø moät neàn chính trò oån ñònh, vöõng chaéc ñeå taïo ñieàu kieän cho neàn kinh teá phaùt trieån cuõng nhö thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi. Ñoù laø moâi tröôøng thuaän lôïi, taïo söï tin töôûng cho caùc doanh nghieäp trong vaø ngoaøi nöôùc ñaàu tö vaøo cuï theå laø ngaønh coâng nghieäp xi maêng, moät ngaønh caàn coù nguoàn voán ñaàu tö lôùn vaø thôøi gian hoaøn voán daøi. Theå cheá kinh teá ñang ñöôïc caûi thieän moät caùch ñaùng keã, aûnh höôûng raát lôùn ñeán vieäc giaûi phoùng naêng löïc saûn xuaát, phaùt huy tieàm naêng, taïo ñaø phaùt trieån cho caùc doanh nghieäp thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá. Nhaän roõ chöùc naêng quaûn lyù Nhaø nöôùc laø nhaèm phuïc vuï muïc tieâu phaùt trieån : quaûn lyù phaûi coù taùc duïng môû ñöôøng, höôùng daãn, khuyeán khích, taïo thuaän lôïi cho doanh nghieäp phaùt trieån, vì vaäy neàn kinh teá chuùng ta ñaõ coù nhieàu tieán boä vaø ñang treân ñaø phaùt trieån thuaän lôïi. Trong vieäc thöïc hieän caùc qui ñònh phaùp luaät, thaùo gôõ khoù khaên cho doanh nghieäp, vai troø cuûa Nhaø nöôùc laø heát söùc quan troïng. Trong thôøi gian qua nöôùc ta ñaõ ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïu trong vieäc phaùt trieån kinh teá, moät phaàn nhôø söï quaùn trieät theå cheá kinh teá môùi, côûi môû thaân thieän ñoùn môøi caùc nhaø ñaàu tö, thöïc hieän cô cheá chính saùch moät cöûa moät daáu, moät ñaàu moái giaûi quyeát coâng vieäc cho doanh nghieäp, khoâng coøn tình traïng ñuøn ñaåy, giaûi quyeát vaø hoã trôï doanh nghieäp kòp thôøi trong tình hình môùi. Moät soá luaät quan troïng nhö Luaät caïnh tranh ñaõ ñöôïc ban haønh, ñaõ baét ñaàu soaïn thaûo hai luaät quan troïng khaùc laø Luaät doanh nghieäp chung vaø Luaät ñaàu tö chung, aùp duïng caùc nguyeân taéc ñoái xöû quoác gia coâng khai, minh baïch, söûa ñoåi Luaät thueá thu nhaäp doanh nghieäp, Luaät ñaát ñai, hay caû qui hoaïch phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp phuï trôï, coâng nghieäp ñieän, giao thoâng vaän taûi vaø caû nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán vieäc naâng cao naêng löïc cuûa caùc cô quan thöïc thi nhö Haûi quan, Toøa aùn, caùc vaán ñeà veà tham nhuõng, ñaøo taïo chuyeân gia phaùp luaät, quyeàn sôû höõu trí tueä, baûo veä moâi tröôøng,… cuõng seõ ñöôïc daàn daàn giaûi quyeát Trang 18 vaø vieäc naøy coù yù nghóa quan troïng nhaèm tuyeân truyeàn roäng raõi veà moâi tröôøng ñaàu tö cuûa Vieät Nam ñeán nhieàu nhaø ñaàu tö. 2.1.1.2 AÛnh höôûng cuûa moâi tröôøng kinh doanh quoác teá Noùi chung, naêng suaát cliker vaø xi maêng cuûa nhöõng quoác gia ôû Chaâu AÙ ñaõ vöôït quaù nhu caàu trong nöôùc cuûa hoï chæ tröø Vieät Nam, ñieàu ñoù coù nghóa laø nhöõng quoác gia vôùi saûn löôïng vaø naêng suaát seõ coù khuynh höôùng xuaát khaåu clinker hoaëc xi maêng ñeán nhöõng quoác gia thieáu nhöõng loaïi saûn phaåm naøy. Khuynh höôùng nhöõng quoác gia xuaát khaåu xi maêng vaø cliker goàm coù : Thaùi Lan, Malaysia, Indonesia, Philippin vaø Trung Quoác bôûi vì söï dö thöøa naêng suaát cuûa hoï. Baûng naêng suaát vaø nhu caàu xi maêng cuûa caùc quoác gia Ñoâng Nam AÙ (2) Quoác gia Naêng suaát(ngaøn taán) Nhu caàu(ngaøn taán) Indonesia 47.490 31.000 Malaysia 28.300 15.840 Philippin 26.782 13.099 Singapore 8.500 3.800 Thaùi Lan 54.515 25.400 Brunei 550 255 Vieät Nam 25.500 25.700 Toång coäng 191.757 114.984 Trong cô caáu cuûa vieäc nghieân cöùu naøy toâi chæ taäp trung chuû yeáu vaøo 3 thò tröôøng maø coù theå coù nhöõng taùc ñoäng tröïc tieáp vaøo thò tröôøng xi maêng cuûa Vieät Nam. TRUNG QUOÁC 1. Saûn löôïng xi maêng : Vaøo naêm 2003 saûn löôïng xi maêng trong nöôùc cuûa Trung Quoác ñaõ ñaït ñöôïc 863 trieäu taán ( khoaûng 50% toång saûn löôïng cuûa theá giôùi ). Taêng 19,8% so vôùi cuøng kì naêm tröôùc. Vaøo ñaàu quí I/2004 soá löôïng xi maêng ñaït 180,04 trieäu taán, taêng 23,8% so vôùi cuøng kì naêm tröôùc Trang 19 2. Tieâu thuï xi maêng : Thò tröôøng xi maêng trong tình traïng nhu caàu lôùn vaø saûn löôïng doài daøo. Trong suoát naêm 2003, khoái löôïng xi maêng ñöôïc baùn laø 857 trieäu taán. Vôùi tyû leä % giöõa saûn xuaát vaø baùn ñöôïc laø 99,2% vaø vaøo quyù I/2004 tyû leä naøy laø 96,9%. 3. Xuaát nhaäp khaåu xi maêng vaø cliker Ngaønh coâng nghieäp xi maêng cuûa Trung Quoác ñaõ töøng xuaát khaåu 4,95 trieäu taán xi maêng vaø 0,38 trieäu taán clinker trong khi nhaäp khaåu laø 0,65 trieäu taán xi maêng vaø 1,88 trieäu taán clinker. Thò tröôøng xuaát khaåu chính laø : Myõ, Haøn quoác, Hoàng Koâng vaø Ñaøi Loan chieám khoaûng 81% toång soá löôïng xuaát khaåu. 4. Giaù xi maêng : Giaù xi maêng vaøo naêm 2004 ñaõ töøng taêng khoaûng 2,4 USD so vôùi cuøng kyø naêm 2003, dao ñoäng chöøng 37,7USD/taán. Tuy nhieân giaù caû coù theå dao ñoäng töø vuøng naøy qua vuøng khaùc : Huabei : 35,35 USD, Dongbei : 48USD, Zong nan 46,19USD vaø Xibei : 39,12USD. Kinh nghieäm thò tröôøng xi maêng Myõ khi bò phuï thuoäc vaøo löôïng xi maêng nhaäp khaåu töø nöôùc ngoaøi (12) Nhu caàu xaây döïng gia taêng ôû Trung Quoác laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân laøm 29 bang cuûa Myõ thieáu xi maêng traàm troïng vaø laøm roái loaïn nguoàn cung caáp vaät lieäu naøy treân toaøn caàu OÂng Feltz, Phoù chuû tòch phuï traùch saûn xuaát cuûa Anderson Concrete, coâng ty beâ toâng haøng ñaàu ôû mieàn trung bang Ohio nhaän xeùt :” Ngöôøi Trung Quoác ñang xaây döïng ñaäp thuûy ñieän, ñöôøng xaù vaø caùc coâng trình phuïc vuï Olimpic 2008, cho neân xi maêng hoï saûn xuaát ra khoâng ñuû duøng. Trong ñoù nhu caàu treân theá giôùi cuõng gia taêng cho neân giaù caû ñaõ taêng voït”. Oâng Feltz cho bieát lôïi nhuaän cuûa coâng ty oâng coù theå giaûm 10 – 15% trong naêm 2005 maëc duø coâng ty ñaõ chuyeån phaàn taêng chi phí veà phía khaùch haøng ñeán 25%, do thieáu xi maêng vaø giaù vaät lieäu naøy taêng cao. Ohio khoâng phaûi laø bang duy nhaát cuûa nöôùc Myõ gaëp tình traïng ñoù. Töø Connecticut ñeán Florida, töø Texas ñeán Michigan vaø khaép mieán Taây nam nöôùc Myõ, ñaâu ñaâu cuõng thieáu xi maêng traàm troïng khieán cho nhieàu coâng trình xaây döïng phaûi thi coâng chaäm laïi hoaëc ngön haún. Ngaøy caøng coù nhieàu saân vaän ñoäng, ñöôøng xaù,… laøm dôû dang. Trang 20 Ryan Puckett, ngöôøi phaùt ngoân cuûa Hieäp hoäi xi maêng Portland (PCA), moät toå chöùc thöông maïi ñaïi dieän cho caùc coâng ty xi maêng ôû Myõ vaø Canada than thôû : “ñaây quaû laø moät thaùch thöùc lôùn ñoái vôùi chuùng toâi”. Töø laâu nay Myõ nhaäp khaåu 25% xi maêng chuû yeáu töø Trung Quoác, hieän nay nöôùc coù daân soá khoång loà naøy saûn xuaát khoâng ñuû duøng cho neân ñaõ goùp phaàn laøm cho toaøn theá giôùi khaùt xi maêng. Ñaàu tieân tình traïng thieáu xi maêng aûnh höôûng tôùi Chaâu AÙ, sau ñoù lan tôùi Myõ. Keã töø muøa xaây döïng baét ñaàu töø muøa xuaân naêm ngoaùi ñaõ coù 29 bang ôû Myõ baùo caùo thieáu huït xi maêng. 114 nhaø maùy xi maêng cuûa Myõ ñaõ chaïy heát coâng suaát 7 ngaøy/tuaàn, nhöng cuõng vaãn khoâng ñuû ñaùp öùng thò tröôøng. Nhöõng coâng ty troän beâ toâng baét ñaàu sa thaûi coâng nhaân vì thieáu vieäc laøm, lôïi nhuaän giaûm suùt vaø lo laéng cho töông lai. Nhieàu döï aùn xaây döïng nhaø cho ngöôøi höu trí ôû Florida, nhaø daân duïng ôû Phoenix vaø casino ôû Las Vegas bò ñình hoaõn. Ngoaøi chuyeän thieáu xi maêng, soá löôïng coù haïn xaø lan vaø taøu chuyeân duøng chôû xi maêng nhaäp khaåu caøng laøm cho vaán ñeà theâm nan giaûi. Ngoaøi Trung quoác, coâng cuoäc taùi thieát Iraq, nhöõng döï aùn xaây döïng ôû Hoàng Koâng khieán vieäc chuyeân chôû xi maêng ñi caùc nöôùc coù phaàn naøo bò roái loaïn. Ñieàu naøy ñaõ laøm aûnh höôûng ñeán vieäc vaän chuyeån xi maêng ñeán caùc caûng bieån Myõ. Lance Latham, ngöôøi phaùt ngoân cuûa coâng ty xi maêng Ash Grove cho bieát cuoäc khuûng hoaûng thieáu xi maêng hieän nay laøm cho ngaønh saûn xuaát vaø vaän chuyeån vaät lieäu naøy cuûa Myõ rôi vaøo caûnh khoán khoù. Coâng ty Ash Grove hieän ñang coù döï aùn xaây döïng moät nhaø maùy xi maêng trò giaù 225 trieäu USD caùch Las Vegas khoaûng 64 Km vôùi hy voïng laøm giaûm bôùt möùc thieáu huït hieän nay cuûa Myõ khoaûng 23 trieäu taán xi maêng. Tuy nhieân, nhaø maùy naøy chæ coù theå hoaït ñoäng sôùm nhaát vaøo naêm 2007. maëc duø Myõ khoâng thieáu nguyeân lieäu ñeå saûn xuaát xi maêng, moät trong nhöõng trôõ ngaïy hieän nay cho vieäc xaây theâm nhaø maùy xi maêng laø thuû tuïc phaùp lyù : nhieàu chính quyeàn ñòa phöông khoâng cho xaây nhaø maùy treân ñaát hoï vì sôï khoâng khí bò oâ nhieåm. Ñeå thaùo gôõ tröôùc maét cuoäc khuûng hoaûng thieáu xi maêng hieän nay, nhieàu nhaø thaàu vaø coâng ty xaây döïng Myõ ñeà nghò Chính phuû huûy boû leänh caám nhaäp xi maêng cuûa Mexico keã töø 14 naêm qua vì Myõ cho raèng Mexico baùn phaù giaù khieán caùc coâng ty xi maêng Myõ khoán ñoán. KHU VÖÏC ÑOÂNG AÙ 1. Saûn löôïng xi maêng Nhaät laø nhaø saûn xuaát xi maêng lôùn nhaát khu vöïc Ñoâng AÙ vaø lôùn thöù hai ôû Chaâu AÙ cuõng nhö theá giôùi. Saûn löôïng xi maêng ôû Nhaät ñöôïc döï baùo giaûm gaàn 5,1% so vôùi naêm 2003 tröôùc khi ñaït ñöôïc 70 trieäu taán. Theo sau laø Trang 21 Haøn Quoác (56,6 trieäu taán) vaø Ñaøi Loan ( 18,7 trieäu taán). Saûn löôïng xi maêng cuûa Hoàng Koâng thì raát nhoû ( 1,6 trieäu taán) vôùi tyû leä 0,9% so vôùi 170 trieäu taán cuûa khu vöïc AÙ Ñoâng. 2. Nhu caàu noäi ñòa : Nhu caàu xi maêng noäi ñòa cuûa Nhaät cho ngaønh xi maêng ñaït toång coäng laø 56 trieäu taán, giaûm 6,8 % so vôùi naêm 2003. Saûn xuaát xi maêng cuûa Nhaät vaø Ñaøi Loan laø quaù dö thöøa. Ôû Nhaät vaø Ñaøi Loan : tyû leä giöõa tieâu thuï vaø saûn xuaát laø : 81% vaø 79%. Töông öùng, thò tröôøng xi maêng cuûa Trung quoác vaø Hoàng Koâng thì khaù oån ñònh ( cung = caàu). 3. Xuaát nhaäp khaåu : Xi maêng Nhaät xuaát khaåu vaøo naêm 2003 laø 9,6 trieäu taán chieám khoaûng 80% soá löôïng haøng hoaù xuaát khaåu cuûa Nhaät baèng ñöôøng bieån vaøo thò tröôøng Chaâu AÙ. Vaø naêm 2004 laø 10,3 trieäu taán trong khi nhaäp khaåu vaãn oån ñònh laø 800 nghìn taán baèng vôùi hai naêm tröôùc Xi maêng & clinker xuaát khaåu trong naêm 2004 (2) Xi maêng vaø clinker ñöôïc nhaäp khaåu trong naêm 2004 (10) Quoác gia Xi maêng (taán) Clinker(taán) Nhaät 800.000 Malaysia 2.870.000 Singapore 1.700.000 Ñaøi Loan 800.000 Trang 22 4. Giaù xi maêng : Giaù xi maêng cuûa Nhaät thì cao nhaát ôû khu vöïc vaø Chaâu AÙ. Giaù phaân phoái ôû Tokyo laø 77,33 USD/taán theo sau laø Ñaøi Loan 56USD/taán, Haøn Quoác 45,6USD/taán vaø Hoàng Koâng 42 USD/taán NHÖÕNG QUOÁC GIA ÑOÂNG NAM AÙ 1. Saûn löôïng xi maêng : Vaøo nhöõng naêm gaàn ñaây sau söï khuûng hoaûng ôû Chaâu AÙ. Thaùi Lan ñaõ giöõ moät vai troø raát quan troïng nhö moät nhaø saûn xuaát xi maêng daãn ñaàu Ñoâng Nam AÙ, theo sau laø Indonesia, Philippin, Malaysia vaø Vieät Nam. Singapore vaø Brunei thì khoâng saûn xuaát xi maêng cho ñeán nay hoï vaãn nhaäp khaåu clinker vaø xi maêng töø nhöõng quoác gia khaùc. 2. Nhu caàu noäi ñòa : Maëc duø ngaønh xaây döïng cuûa Thaùi Lan ñaõ ñaït ñöôïc moät söï phaùt trieån ñaùng keã trong naêm 2003, nhu caàu veà xi maêng taêng töø 22,19 trieäu taán naêm 2002 ñeán naêm 2003 laø 23,45 trieäu taán, naêm 2004 laø 26 trieäu taán. Nhöng so vôùi khoái löôïng ñaõ cung caáp ( 35,61 trieäu taán) tyû leä cuûa caàu chæ baèng 75% cung. Thò tröôøng xi maêng cuûa thaùi lan raát dö thöøa, traùi laïi nhu caàu noäi ñòa cuûa Vieät Nam luoân cao hôn cung vôùi tyû leä 82% 3. Giaù baùn : Giaù noäi ñòa cuûa xi maêng Thaùi Lan laø cao nhaát Ñoâng Nam AÙ, giaù xi maêng bao laø 73,34 USD/taán, xi maêng xaù laø 70,86USD/taán. Theo sau laø Malaysia ( 48,95USD/taán), Indonesia ( 47USD/taán) vaø Vieät Nam (43,23USD/taán) 4. Xuaát nhaäp khaåu : Sau cuoäc khuûng hoaûng ôû Chaâu AÙ, Thaùi Lan trôû thaønh nhaø xuaát khaåu xi maêng lôùn ôû Chaâu AÙ chæ sau Indonesia. Ñieàu naøy coù nghóa laø taïo ra naêng suaát quaù thöøa ôû nhöõng quoác gia naøy sau cuoäc khuûng hoaûng Chaâu AÙ naêm 1997. töø ñoù ñeán nay, nhu caàu noäi ñòa ñaõ ñöôïc caûi thieän daàn daàn ôû nhöõng quoác gia naøy vaø nhöõng nhaø saûn xuaát cuõng ñang giaûm daàn saûn phaåm cuûa hoï vaø gaàn nhö ngön hoaït ñoäng ôû moät soá loø ñeå phuø hôïp vôùi tình traïng nhu caàu ñòa phöông. Ñaây laø moät laøn soùng môùi ñeå ñieàu chænh söï cung caáp bôûi naêng suaát saûn löôïng giaûm. Coù theå ñaây laø söï thoaùt ly bôûi nhöõng nhaø saûn xuaát xi maêng toaøn caàu xuaát hieän ôû Chaâu AÙ sau cuoäc khuûng hoaûng. Nhöõng quoác gia xuaát khaåu xi maêng chính ( Thaùi Lan, Nhaät Baûn, Indonesia, Trung Quoác, Ñaøi Loan vaø Haøn Quoác). Trang 23 Chuùng ta giaûi thích xu höôùng töø naêm 1993 ñeán 2003 cuûa moãi nöôùc theo baûn ñoà döôùi ñaây Xuaát khaåu xi maêng cuûa caùc quoác gia Chaâu AÙ ( 1993 vaø 2003) (3) Naêm 2003 28% 7% 12% 12% 24% 17% Thaùi Lan 28% Haøn Quoác 7% Trung Quoác 12% Ñaøi Loan 12% Nhaät 24% Indonesia 17% Naêm 1993 0% 8% 29% 4% 55% 4% Thaùi Lan 0% Haøn Quoác 8% Trung Quoác 29% Ñaøi Loan 4% Nhaät 55% Indonesia 4% Thò tröôøng chính cuûa nhöõng nhaø xuaát khaåu Chaâu AÙ ( Myõ, Singapore, Hoàng Koâng, Bangladesh, Vieät Nam, Nigieria.) - Myõ laø quoác gia nhaäp khaåu xi maêng lôùn nhaát töø nhöõng quoác gia ôû Chaâu AÙ, hoï nhaäp khoaûng 8 trieäu taán töø chaâu AÙ. Khoaûng caùch töø chaâu AÙ ñeán Myõ quaù xa vaø ñaëc tröông yeâu caàu cuûa Myõ raát ñaêc bieät neân nhieàu nhaø cung caáp bò giôùi haïn. Thaùi Lan, Trung Quoác, Haøn Quoác vaø Ñaøi Loan laø nhöõng nhaø cung caáp chính ñeán Myõ. - Singapore cho ñeán nay vaãn laø nhaø nhaäp khaåu xi maêng beàn bæ vì hoï khoâng saûn xuaát ñöôïc xi maêng. Trong thôøi ñieåm nhu caàu thò tröôøng cao, Singapore tieâu thuï khoaûng 6 trieäu taán nhöng gaàn ñaây ñaõ giaûm ñeán 5 trieäu taán cho ñeán bay giôø Singapore coù moät thò tröôøng baõo hoøa, Nhaät Baûn, Malaysia, Ñaøi Loan, Indonesia laø nhöõng nhaø cung caáp lôùn Trang 24 ñeán Singapore, Haøn Quoác vaø Trung Quoác ñaõ ngön vieäc xuaát khaåu sang Singapore bôûi vì giaù thaáp. - Hoàng Koâng nhoû hôn veà dieän tích laãn söï caïnh tranh treân thò tröôøng, ñaây cuõng laø moät thò tröôøng baõo hoøa. Bangladesh khoâng coù ñaù voâi trong nöôùc neân hoï nhaäp khaåu khoaûng 5 trieäu taán clinker töø nhöõng quoác gia Chaâu AÙ. Nigieria nhaäp khoaûng 4,5 trieäu taán xi maêng töø Chaâu AÙ. Vieät Nam nhaäp khoaûng 4 trieäu taán clinker vaøo naêm 2004 vaø Thaùi Lan xuaát khaåu khoaûng 10 trieäu taán vaøo naêm 2004, ít hôn 2,15 trieäu taán so vôùi naêm 2003 bôûi vì söï gia taêng nhu caàu ôû trong nöôùc. Maëc khaùc Malaysia xuaât khaåu 1,09 taán cliker vaø 1,83 taán xi maêng vaøo 2004, Indonesia thì duy trì möùc ñoä xuaát khaåu baèng vôùi naêm 2004 trieäu taán cliker vaø 3,5 trieäu taán xi maêng. Tuy nhieân ñieàu naøy thöïc söï khoù khaên trong töông lai bôûi vì söï taêng giaù cuûa chi phí vaân chuyeån. 2.1.1.3 AÛnh höôûng cuûa yeáu toá kinh teá Chính saùch môû cuûa vaø hoäi nhaäp quoác teá vaøo naêm 1986 ñaõ mang ñeán cho ñaát nöôùc ta moät neàn kinh teá khôûi saéc, GDP nöôùc ta lieân tuïc taêng trung bình treân 7%/naêm . laïm phaùt ñöôïc keàm cheá döôùi 5% moãi naêm ñaõ goùp phaàn oån ñònh moâi tröôøng ñaàu tö cuûa nöôùc ta, cuï theå nhö : - GDP ñang treân ñaø taêng tröôûng cao, naêm 2004 ñaõ ñaït 7,7% vaø döï baùo seõ taêng trong nhöõng naêm saép tôùi - Cô caáu kinh teá tieáp tuïc chuyeån dòch theo höôùng tích cöïc. Neùt môùi trong vieäc chuyeån dòch naøy laø tyû trong dòch vuï ñeán naêm 2004 ñaõ chaám döùt thôøi kyø giaûm suùt lieân tuïc ( töø 44,06% naêm 1995 xuoáng 38% naêm 2003 vaø ñaït 38,2% trong naêm 2004). Tyû troïng khu vöïc coâng nghieäp – xaây döïng ñaït treân 40%, nhôø toác ñoä xaây döïng gia taêng. - Toång voán ñaáu tö taêng khaù, cao hôn toác ñoä taêng tröôûng GDP theo giaù thöïc teá, hieäu quaû ñaàu tö ñaõ nhích daàn leân. Tyû leä ngaønh coâng nghieäp chieám hôn 40% GDP caû nöôùc, trong thôøi gian tôùi toå chöùc saûn xuaát trong nöôùc ñeå thay theá nhaäp khaåu toát seõ ñoùng goùp moät phaàn quan troïng vaøo söï taêng tröôûng cuûa ngaønh coâng nghieäp. Ví duï nhö ngaønh coâng nghieäp xi maêng hieän ñang phaûi nhaäp haèng naêm 4 trieäu taán clinker vôùi trò giaù khoaûng 120 trieäu USD, neáu saûn xuaát trong nöôùc toát vaø huy ñoäng töø caùc nguoàn voán khaùc nhau, coäng vôùi nguoàn nguyeân lieäu saún coù thì ñaõ coù theå gia taêng saûn löôïng goùp phaàn vaøo söï taêng tröôûng chung. Cuõng nhö nhieàu ngaønh coâng nghieäp khaùc, ngaønh coâng nghieäp xi maêng nöôùc ta coù moái quan heä chaëc cheõ vôùi toác ñoä phaùt trieån kinh teá cuûa nöôùc nhaø. Trang 25 Ngaønh xaây döïng cô baûn coù moái quan heä maät thieát vôùi vieäc taêng GDP, khi GDP taêng nhanh, tyû leä ñaàu tö cho xaây döïng cô baûn taêng nhanh vaø khi taêng tröôûng GDP coù daáu hieäu suùt giaûm, thì ngaønh xaây döïng cô baûn coù tyû leä suùt giaûm roõ reät nhaát. Hieän nay ñeå phaùt trieån kinh teá, xaây döïng cô sôû haï taàng nöôùc ta caàn phaûi tieáp tuïc ñaàu tö ngaønh xaây döïng. Ñaây laø ñieàu kieän khoâng theå thieáu trong neàn kinh teá caïnh tranh hieän nay. 2.1.1.4 Vaên hoaù xaõ hoäi Baùo caùo cuûa Chöông trình phaùt trieån Lieân Hieäp Quoác (UNDP) cho thaáy chæ soá phaùt trieån con ngöôøi (HDI) cuûa Vieät Nam tieáp tuïc ñöôïc caûi thieän, töø 0,686 naêm 2003 leân 0,691 naêm 2004, nhöng vaãn xeáp ôû vò trí trung bình, 112 treân toång soá 177 nöôùc. Chæ soá HDI chuù troïng vaøo 3 yeáu toá coù theå ño löôøng cuûa söï phaùt trieån con ngöôøi laø : cuoäc soáng khoûe maïnh vaø tuoåi thoï cao, ñöôïc hoïc haønh vaø coù möùc soáng toát. Chæ soá naøy nhaèm coù ñöôïc moät taàm nhìn toång quaùt hôn veà keát quaû phaùt trieån cuûa moät quoác gia hôn laø chæ duøng thöôùc ño veà möùc thu nhaäp. Baùo caùo ñaëc bieät ghi nhaän noã löïc cuûa Vieät Nam trong vieäc chuyeån hoùa thu nhaäp thaønh keát quaû phaùt trieån con ngöôøi. “caùc nöôùc coù möùc thu nhaäp nhö nhau laïi cheânh leäch nhau raát lôùn veà HDI – Vieät Nam coù möùc thu nhaäp töông töï nhö Pakistan nhöng laïi coù HDI cao hôn nhieàu vì tuoåi thoï vaø tyû leä bieát chöõ ôû Vieät Nam cao hôn”. Moät xaõ hoäi phaùt trieån trong neàn kinh teá taêng tröôûng oån ñònh vaø vöõng chaéc seõ laø moät hoã trôï raát toát cho söï phaùt trieån cuûa ngaønh coâng nghieäp xi maêng. 2.1.1.5 AÛnh höôûng cuûa yeáu toá khoa hoïc coâng ngheä Töø nhöõng naêm 70 cuûa theá kyû XX, haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi khi xaây döïng nhaø maùy xi maêng ñeàu söû duïng coâng ngheä loø quay phöông phaùp khoâ. Tuy nhieân, do hoaøn caûnh khaùc nhau neân ñeán nay loø ñöùng vaãn coøn toàn taïi ôû moät soá nöôùc Chaâu AÙ nhö : Trung Quoác (coù treân 5.000 loø, hieän nay hoï ñang thay theá daàn baèng coâng ngheä loø quay phöông phaùp khoâ), AÁn Ñoä ( coù 8 nhaø maùy xi maêng loø ñöùng treân toång soá 157 nhaø maùy – chieám 5,1%), Myanma, Nepan, Pakistan, Vieät Nam. Tieâu hao nhieät naêng cho nung clinker trong loø ñöùng cô giôùi hoùa hieän nay khoaûng 1.100 ñeán 1.250 Kcal/kg clinker. Ôû nöôùc ta, ñeán naêm 2004 caû nöôùc coù gaàn 50 cô sôû saûn xuaát xi maêng baèng coâng ngheä loø ñöùng cô giôùi hoùa vaø caùc cô sôû naøy ñaõ taïo ra saûn löôïng khoaûng 3,8 trieäu taán xi maêng/naêm ( theo soá lieäu thoáng keâ cuûa caùc chi hoäi xi maêng loø ñöùng ñeán thaùng 08/2004). Trang 26 Trong ñoù phía Baéc khoaûng 33 cô sôû vôùi saûn löôïng naêm 2004 laø 2,7 trieäu taán; phía Nam 14 cô sôû saûn xuaát vôùi saûn löôïng khoaûng 1,18 trieäu taán. Neáu tính caû caùc cô sôû saûn xuaát xi maêng loø ñöùng cô giôùi hoùa do caùc doanh nghieäp tö nhaân ñaàu tö taïi caùc tænh phía Baéc thì saûn löôïng xi maêng ñöôïc saûn xuaát baèng coâng ngheä loø ñöùng trong naêm 2004 khoaûng 4,25 trieäu taán chieám khoaûng 19% toång saûn löôïng xi maêng saûn xuaát trong caû nöôùc. Coâng nghieäp xi maêng loø ñöùng trong nhöõng naêm qua ñaõ goùp phaàn tích cöïc vaøo söï taêng tröôûng kinh teá cuûa caùc ñòa phöông, giaûi quyeát vieäc laøm oån ñònh cho treân 20.000 lao ñoäng vôùi möùc thu nhaäp trung bình töø 1 ñeán 1,7 trieäu ñoàng/ngöôøi/thaùng. Caù bieät coù cô sôû saûn xuaát ñaõ hoaøn traû voán vay ñaàu tö vaø khai thaùc saûn löôïng vöôït coâng suaát thieát keá töø 15 ñeán 20% neân ñaõ coù möùc thu nhaäp treân 2 trieäu ñoàng/ngöôøi/thaùng. Tuy nhieân, so vôùi coâng ngheä xi maêng loø quay, coâng ngheä xi maêng loø ñöùng cô giôùi hoùa toàn taïi moät soá nhöôïc ñieåm chính laø : do ñaëc thuø veà coâng ngheä neân chaát löôïng clinker khoâng oån ñònh (trung bình ñaït 30 -45MPa), haøm löôïng CaO töï do trong clinker thöôøng xuyeân bieán ñoäng (töø 2 – 4%); chaát löôïng khoâng ñoàng ñeàu, ñoä dao ñoäng chaát löôïng lôùn; tieâu hao nhieät naêng trong quaù trình nung clinker cao hôn loø quay phöông phaùp khoâ ñeán 450Kcal/kg, giaù baùn thaáp hôn loø quay 120 ñeán 150 ngaøn ñoàng/taán; gaây oâ nhieåm moâi tröôøng cao hôn; coâng nhaân phaûi lao ñoäng vôùi cöôøng ñoä cao; ñaëc bieät laø coâng nhaân vaän haønh nung clinker; naêng suaát lao ñoäng thaáp; tai naïn lao ñoäng luoân tieàm aån. Naêm 2005 nhu caàu söû duïng xi maêng coù chaát löôïng cao töø PCB40 trôû leân theo TCVN 6260: 1997 ôû trong nöôùc ngaøy caøng lôùn. Caùc cô sôû saûn xuaát xi maêng baèng coâng ngheä loø ñöùng cô giôùi hoùa neáu khoâng coù nhöõng bieän phaùp ñeå tích cöïc naâng cao chaát löôïng saûn phaåm vaø hieäu quaû saûn xuaát – kinh doanh thì seõ khoù ñöùng vöõng treân thò tröôøng. 2.1.2 Moâi tröôøng beân trong 2.1.2.1 Nguoàn nhaân löïc Nhaân löïc laø taùc nhaân chính taïo ra voán vaø ñeà xuaát nhöõng yù töôûng môùi; ñoàng thôøi cuõng ñaûm nhaän vai troø choïn löïa vaø öùng duïng caùc coâng ngheä tieân tieán vaø thöïc hieän caùc chæ tieâu nhaèm naâng cao thaønh tích cuûa doanh nghieäp. Trong nhieàu tröôøng hôïp voán vaø coâng ngheä coù theå huy ñoäng vaø thöïc hieän, nhöng ñeå xaây döïng moät ñoäi nguõ nhaân söï nhieät tình, taän taâm, coù khaû naêng thích hôïp vaø laøm vieäc coù hieäu quaû thì phöùc taïp vaø toán keùm hôn nhieàu. Doanh nghieäp caàn phaûi coù moät chính saùch nhaân löïc cuï theå, ñeå söû duïng coù hieäu quaû caùc nguoàn nhaân löïc khaû höõu trong höôùng phaùt trieån vaø thöïc hieän chieán löôïc neàn taûng cuûa doanh nghieäp. Trang 27 Trong thôøi gian qua maëc duø ñaõ coù nhöõng chuyeån bieán môùi trong vieäc naâng ngaønh giaùo duïc trong nöôùc leân moät taàm cao môùi. Vieäc ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc ôû nöôùc ta ñang ñöôïc chuù trong moät caùch ñaùng keã, nhöng thöïc teá vaãn chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu veà nhaân löïc chaát löôïng cao tröôùc neàn kinh teá thò tröôøng caïnh tranh gay gaét vaø trong tieán trình hoäi nhaäp. Vieäc thieáu thoán caùc chuyeân gia, kyõ sö, nhaø quaûn lyù trong nöôùc coù trình ñoä ñích thöïc vaø kinh nghieäm laø moät vöôùng maéc raát lôùn cho ngaønh coâng nghieäp xi maêng noùi rieâng vaø neàn kinh teá Vieät Nam noùi chung. 2.1.2.2 Hoaït ñoäng Marketing cuûa ngaønh coâng nghieäp xi maêng Trong ñieàu kieän caïnh tranh hieän nay marketing ñoùng moät vai troø quan trong trong vieäc quyeát ñònh söï oån ñònh vaø phaùt trieån thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm. Phaàn lôùn caùc coâng ty xi maêng Vieät Nam ñeàu chöa xem troïng vai troø cuûa marketing, chöa coù söï nghieân cöùu vaø chöa daønh moät ngaân saùch thoûa ñaùng cho chi phí naøy. Nhö ñoái vôùi nhaø maùy xi maêng Haø Tieân I thì chi phí marketing khoâng quaù 1,0% doanh thu trong khi ñoù ôû caùc coâng ty lieân doanh ngaân saùch naøy chieàm töø 5 – 7% doanh thu vaø ñieàu naøy ñaõ ñöôïc chöùng minh khi thò phaàn cuûa caùc lieân doanh töø 13% naêm 1996 taêng leân ñeán 30% naêm 2004. 2.1.2.3 Nguyeân vaät lieäu saûn xuaát xi maêng Nguoàn cung öùng trong saûn xuaát xi maêng laø caùc loaïi nhieân lieäu nhö : ñieän, than, daàu, caùc loaïi vaät lieäu nhö ñaù bazan, ñaù voâi - Ñieän : Caùc nhaø maùy xi maêng thöôøng söû duïng naêng löôïng ñieän naêng raát lôùn trong quaù trình vaän haønh thieát bò cuûa mình nhö nghieàn clinker, vaän haønh caùc baêng taûi, chieáu saùng,… khi xaây döïng caùc nhaø maùy xi maêng ñeàu coù qui hoaïch nguoàn ñieän söû duïng nhö duøng löôùi ñieän quoác gia nhöng coù maùy phaùt ñieän döï phoøng. Giaù ñieän ôû Vieät Nam cao hôn trong khu vöïc, ñaây cuõng laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân laøm giaù thaønh saûn xuaát xi maêng cao. Theo toång sô ñoà phaùt trieån cuûa ngaønh naêng löôïng ñeán naêm 2010, seõ ñaáu tö xaây döïng theâm moät soá nhaø maùy thuûy ñieän vaø nhieät ñieän ñeå coâng suaát phaùt ñieän coù theå taêng leân 7.600MW. nhö vaäy vieäc cung caáp ñieän cho caùc ngaønh kinh teá noùi chung vaø ngaønh coâng nghieäp xi maêng noùi rieâng laø hoaøn toaøn coù khaû naêng ñaùp öùng ñöôïc, bôûi vì nhu caàu ñieän cuûa ngaønh coâng nghieäp xi maêng cuûa naêm 1997 laø 120MW (900 trieäukWh) chieám khoaûng 4% toång coâng suaát ñaõ coù, naêm 2005 caàn 290MW (2200 triweäu kwh) chieám 6,08% vaø döï tính vaøo naêm 2010 caàn 600MW (4500 trieäu kwh) chieám khoaûng 5,56% toång coâng suaát ñieän coù ñöôïc theo keá hoaïch phaùt trieån cuûa ngaønh ñieän treân toaøn quoác. Trang 28 - Than : söû duïng trong vieäc nung luyeän clinker coù taïi Mieàn Baéc, Vieät Nam laø nguoàn cung caáp doài daøo vaø oån ñònh. Toång tröõ löôïng theo ñaùnh giaù cuûa Toång coâng ty than Vieät Nam naêm 1996 laø 8,3 tyû taán. Hieäu suaát khai thaùc phuï thuoäc vaøo trình ñoä coâng ngheä vaø tyû leä moû loä thieân treân toång tröõ löôïng. Döï baùo toång nhu caàu veà than phuïc vuï cho ngaønh coâng nghieäp vaø daân duïng trong ñoù nhu caàu cho rieâng ngaønh xi maêng nhö sau : Dieãn giaûi 2005 2010 Toång nhu caàu (trieäu taán) 11,7 - 13 14,5- 15,5 Nhu caàu cho ngaønh xi maêng ( trieäu taán) 4,7 6,9 - Daàu : Ñöôïc mua töø caùc coâng ty xaêng daàu Vieät Nam trong trong thôøi gian qua vieäc giaù xaêng daàu gia taêng lieân tuïc ñaõ gaây aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán ngaønh coâng nghieäp xi maêng Vieät Nam. - Ñaù voâi : Chieám khoaûng 80% trong thaønh phaàn cheá taïo xi maêng, ôû Vieât Nam coù raát nhieàu vaø taäp trung phaân boå ôû Mieàn Baéc ( Taây Baéc vaø Ñoâng Baéc), Mieàn Trung ( töø Thanh Hoùa ñeán Quaûng Nam) vaø moät phaàn ôû Taây Nam vaø Ñoâng Nam Boä ( Haø Tieân, Bình Phöôùc, Taây Ninh) Ñeå trôû thaønh nguoàn nguyeân lieäu coù giaù trò cho coâng nghieäp saûn xuaát xi maêng, yeâu caàu chaát löôïng cuûa ñaù voâi duøng cho saûn xuaát xi maêng phaûi laø nhöõng moõ coù haøm löôïng CaO trung bình phaûi lôùn hôn 51% vaø ít taïp chaát coù haïi maø phoå bieán nhaát laø MgO phaûi nhoû hôn 3,5%, ñoä cöùng cuûa ñaù voâi phaûi nhoû hôn hoaëc baèng 4,5 theo thang Morth (töông ñöông vôùi cöôøng ñoä khaùng neùn nhoû hôn hoaëc baèng 800kg/cm3). Beân caïnh ñoù, yeâu caàu veà tröõ löôïng coâng nghieäp tuyø thuoäc vaøo qui moâ coâng suaát cuûa nhaø maùy döï kieán ñaàu tö xaây döïng vaø ñaûm baûo nhaø maùy phaûi ñuû löôïng ñaù voâi ñeå vaän haønh khoâng ít hôn 50 naêm ñoái vôùi nhaø maùy söû duïng coâng ngheä loø quay vaø 20 naêm ñoái vôùi nhaø maùy söû duïng coâng ngheä loø ñöùng vaø moû ñaù voâi khoâng theå quaù xa ñòa ñieåm xaây döïng nhaø maùy. Trang 29 2.2 Thöïc traïng cuûa ngaønh coâng nghieäp xi maêng Vieät Nam trong thôøi gian qua 2.2.1 Saûn xuaát vaø tieâu thuï xi maêng Ngaønh coâng ngieäp xi maêng Vieät Nam ñöôïc caáu thaønh bôûi ba thaønh phaàn laø : Toång coâng ty xi maêng Vieät Nam (VNCC) chieám 51% thò phaàn tieâu thuï xi maêng, caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi lieân doanh vôùi VNCC chieám 30% thò phaàn coøn laïi laø caùc nhaø maùy xi maêng ñòa phöông chieám 19% thò phaàn. Thò tröôøng xi maêng Vieät Nam naêm 2004 (2) 51% 30% 19% VNCC 51% Caùc lieân doanh 30% XM ñòa phöông19% Chi tieát thò phaàn xi maêng Vieät Nam 2004 (11) Trang 30 Caùc coâng ty tröïc thuoäc Toång coâng ty xi maêng Vieât Nam (2) Teân coâng ty Ñòa ñieåm Coâng suaát thieát keá (trieäu taán) Saûn xuaát thöïc teá (trieäu taán) Thò phaàn Hoaøng Thaïch Haûi Döông 2.3 3.31 15.5% BæmSôn Thanh Hoùa 1.8 1.79 7.9% Buùt Sôn Haø Nam 1.4 1.38 6.15% Hoaøng Mai Ngheä An 1.4 0.74 3.2% Haûi Phoøng Haûi Phoøng 0.4 0.5 2.2% Haûi Vaân Ñaø Naúng 0.62 0.65 2,8% Haø Tieân I Hoà Chí Minh 1.5 1.93 8.4% Haø Tieân II Kieân Giang 1.2 0.91 4.1% Caùc lieân doanh xi maêng (2) Teân coâng ty Ñòa ñieåm Coâng suaát thieát keá (trieäu taán) Saûn xuaát thöïc teá (trieäu taán) Thò phaàn Chinfon Haûi Phoøng 1.8 2.17 9.5% Holcim Kieân Giang 2.3 2.04 8.9% Luxvaski Thöøa Thieân Hueá 0.5 0.5 2.2% Nghi Sôn Thanh Hoùa 2.15 2.11 9.3% Trang 31 2.3 1.8 1.4 1.4 0.4 1.2 2.15 2.3 1.8 0 0.5 1 1.5 2 2.5 Hoaøng Thaïch Bæm Sôn Buùt Sôn Hoaøng Mai Haûi Phoøng Haø Tieân II Nghi Sôn Holcim Chinfon Sa._.