Những giài pháp nhằm tăng cường thu hút và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) đối với phát triển ngành giào dục ở Việt Nam thời gian tới
Tài liệu Những giài pháp nhằm tăng cường thu hút và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) đối với phát triển ngành giào dục ở Việt Nam thời gian tới: ... Ebook Những giài pháp nhằm tăng cường thu hút và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) đối với phát triển ngành giào dục ở Việt Nam thời gian tới
Tóm tắt tài liệu Những giài pháp nhằm tăng cường thu hút và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) đối với phát triển ngành giào dục ở Việt Nam thời gian tới, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu
Trong c«ng cuéc ®æi míi vµ ph¸t triÓn ®Êt níc hiÖn nay, ph¸t triÓn gi¸o dôc- ®µo t¹o lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc quan träng nhÊt thóc ®Èy sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó ph¸t triÓn nguån nh©n lùc con ngêi, yÕu tè c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn x· héi, t¨ng trëng kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc trong ®ã ®Æc biÖt chó träng lµ gi¸o dôc ®µo t¹o ®· vµ ®ang lµ môc tiªu hµng ®Çu cña §¶ng vµ Nhµ níc ta trong nhiÒu n¨m qua. Héi nghÞ Trung ¦ ¬ng 6 ®· nªu ra 3 nhiÖm vô lín cho gi¸o dôc ®µo t¹o ®ã lµ n©ng cao chÊt l îng, hiÖu qu¶ gi¸o dôc; ph¸t triÓn quy m« gi¸o dôc trªn c¬ së ®¶m b¶o chÊt l îng vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®µo t¹o, g¾n ®µo t¹o víi yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, ®µo t¹o víi sö dông; thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi trong gi¸o dôc; thùc hiÖn 5 gi¶i ph¸p chñ yÕu gåm ®æi míi m¹nh mÏ qu¶n lý nhµ n íc vÒ gi¸o dôc, x©y dùng vµ triÓn khai ch ¬ng tr×nh "x©y dùng ®éi ngò nhµ gi¸o vµ c¸n bé qu¶n lý gi¸o dôc mét c¸ch toµn diÖn", tiÕp tôc hoµn thiÖn c¬ cÊu hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n vµ s¾p xÕp cñng cè m¹ng l íi tr êng líp, c¬ së gi¸o dôc, t¨ng c êng ®Çu t cho gi¸o dôc ®óng víi yªu cÇu quèc s¸ch hµng ®Çu, ®Èy m¹nh x· héi ho¸ gi¸o dôc nh»m t¹o nguån nh©n lùc cã sè l îng vµ chÊt lîng ®¸p øng yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc.
Tr¶i qua 15 n¨m ®æi míi ngµnh gi¸o dôc ®µo t¹o ®· thu ®îc nh÷ng thµnh qu¶ quan träng, ®· cã nh÷ng bíc tiÕn ®¸ng kÓ ®ãng gãp tÝch cùc vµo sù nghiÖp ®æi míi vµ ph¸t triÓn ®Êt níc. Bªn c¹nh ®ã, ngµnh gi¸o dôc cña chóng ta vÉn cßn ®øng tríc nh÷ng th¸ch thøc to lín nh×n chung cßn yÕu kÐm vÒ chÊt lîng, mÊt c©n ®èi vÒ c¬ cÊu; hiÖu qu¶ gi¸o dôc cha cao; gi¸o dôc cha g¾n víi sö dông, ®éi ngò gi¸o viªn cßn yÕu kÐm; c¬ së vËt chÊt kü thuËt cßn thiÕu; ch¬ng tr×nh, gi¸o tr×nh, ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y vµ c«ng t¸c qu¶n lý chËm ®æi míi, mét sè hiÖn tîng tiªu cùc, thiÕu kû c¬ng chËm ®îc kh¾c phôc. Do ®ã, nhu cÇu ®æi míi gi¸o dôc, n©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o lµ mét nhu cÇu hÕt søc bøc b¸ch. “ChiÕn lîc ph¸t triÓn gi¸o dôc giai ®o¹n 2001-2010” ®îc Thñ tíng ChÝnh phñ phª duyÖt ngµy 28/12/2001 ®· thÓ hiÖn quyÕt t©m ®ã cña toµn §¶ng vµ toµn d©n ta. Tuy nhiªn, viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc nµy kh«ng chØ ®ßi hái quyÕt t©m, kinh phÝ tõ néi bé nÒn kinh tÕ mµ nhÊt thiÕt ph¶i cã sù trî gióp tõ nguån vèn ®Çu t níc ngoµi trong ®ã ®Æc biÖt lµ sù trî gióp cña nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) cña c¸c níc vµ c¸c tæ chøc tµi trî. Trong ®ã, viÖc tiÕp nhËn vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn nµy ®èi víi ph¸t triÓn gi¸o dôc lµ v« cïng quan träng vµ ®ßi hái ph¶i ®îc kÕ ho¹ch ho¸.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò, t«i ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi “Nh÷ng giµi ph¸p nh»m t¨ng cêng thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) ®èi víi ph¸t triÓn ngµnh giµo dôc ë ViÖt Nam thêi gian tíi” lµm kho¸ luËn tèt nghiÖp cña m×nh. Môc ®Ých cña kho¸ luËn lµ t×m hiÓu sù cÇn thiÕt còng nh thùc tr¹ng thu hót vµ sö dông nguån vèn ODA trong ph¸t triÓn giµo dôc hiÖn nay vµ tõ ®ã t×m ra c¸c biÖn ph¸p t¨ng cêng hiÖu qu¶ sö dông nguån vèn nµy.
Ngoµi môc lôc, lêi nãi ®Çu, kÕt luËn vµ phô lôc néi dung cña khãa luËn nµy ®îc chia lµm ba ch¬ng :
Ch¬ng 1 : “Nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ODA vµ vai trß cña nã ®èi víi sù ph¸t triÓn ngµnh gi¸o dôc” nªu nh÷ng vÊn ®Ò tæng quan vÒ vèn ODA vµ vai trß cña nguån vèn nµy ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ ®èi víi sù ph¸t triÓn ngµnh gi¸o dôc nãi riªng.
Ch¬ng 2 : “Thùc tr¹ng huy ®éng vµ sö dông hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ®èi víi ph¸t triÓn ngµnh gi¸o dôc ViÖt Nam” ®Ò cËp t×nh h×nh huy ®éng vµ sö dông vèn ODA nãi chung vµ trong giµo dôc nãi riªng, ®¸nh gi¸ nh÷ng mÆt ®îc vµ cha ®îc.
Ch¬ng 3: “Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng thu hót vµ sö dông nguån vèn ODA trong ph¸t triÓn gi¸o dôc ë ViÖt Nam thêi gian tíi” ®Ò ra mét sè biÖn ph¸p cô thÓ nh»m t¨ng cêng thu hót vµ sö dông vèn ODA trong ph¸t triÓn gi¸o dôc trªn c¬ së môc tiªu ®Þnh híng ph¸t triÓn gi¸o dôc ®Õn n¨m 2010.
Do thêi gian, tµi liÖu vµ tr×nh ®é cßn nhiÒu h¹n chÕ, ch¾c ch¾n kho¸ kho¸ luËn nµy kh«ng tr¸nh khái cã nhiÒu sai sãt. RÊt mong nhËn ®îc sù ®¸nh gi¸, gãp ý cña c¸c thÇy c« vµ tÊt c¶ nh÷ng ai quan t©m ®Õn vÊn ®Ò ®Æt ra trong kho¸ luËn nµy.
Nh©n ®©y, t«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi c« gi¸o, tiÕn sÜ Vò ThÞ Kim Oanh vÒ sù gióp ®ì nhiÖt t×nh vµ nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp quÝ b¸u trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn kho¸ luËn tèt nghiÖp nµy.
T«i còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o trong trêng §¹i häc Ngo¹i th¬ng, c¸c c¸n bé ë Bé Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t, gia ®×nh, b¹n bÌ vµ tÊt c¶ nh÷ng ngêi ®· ®éng viªn, gióp ®ì t«i trong qóa tr×nh thu thËp, xö lý tµi liÖu vµ hoµn thµnh khãa luËn.
Ch¬ng 1
Nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ODA
vµ vai trß cña nã ®èi víi sù ph¸t triÓn ngµnh gi¸o dôc
1.1. Tæng quan vÒ ODA
1.1.1. Kh¸i niÖm ODA
Nguån vèn ODA kÓ c¶ song ph¬ng vµ ®a ph¬ng, ®îc h×nh thµnh b¾t ®Çu tõ kho¶ng sau chiÕn tranh thÕ giíi II vµ tõ chç ban ®Çu lµ sù tµi trî gi÷a c¸c níc ®· ph¸t triÓn cho nhau ®Õn nay ®· chuyÓn sang lµ sù tµi trî tõ c¸c níc ®· ph¸t triÓn cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. HiÖn nay cã nhiÒu c¸ch hiÎu kh¸c nhau vÒ hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc. Theo kh¸i niÖm phæ biÕn th× ODA lµ c¸c kho¶n viÖn trî kh«ng hoµn l¹i, cã hoµn l¹i hoÆc c¸c kho¶n tÝn dông u ®·i cña c¸c chÝnh phñ, c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ, c¸c tæ chøc cña liªn hiÖp quèc vµ c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ dµnh cho c¸c níc ®ang vµ chËm ph¸t triÓn. Uû ban viÖn trî ph¸t triÓn (DAC) cña OECD ®a ra kh¸i niÖm: Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc lµ c¸c kho¶n viÖn trî kh«ng hoµn l¹i hoÆc cho v©y u ®·i cña c¸c c¬ quan cña chÝnh phñ hoÆc cña c¸c tæ chøc ®a ph¬ng nh»m môc ®Ých ph¸t triÓn kinh tÕ hoÆc phóc lîi x· héi.
Theo ®Þnh nghÜa cña c¬ chÕ qu¶n lý vµ sö dông vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ban hµnh kÌm theo nghÞ ®Þnhh 17/2001/N§_CP ngµy 4/5/2001 cña chÝnh phñ): Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc lµ sù hîp t¸c ph¸t triÓn gi÷a níc CHXHCN ViÖt Nam víi mét hoÆc nhiÒu quèc gia, tæ chøc quèc tÕ, bao gåm h×nh thøc chñ yÕu sau: hç trî c¸n c©n thanh to¸n, hç trî theo ch¬ng tr×nh, hç trî kü thuËt, hç trî dù ¸n. ODA cã thÓ ë d¹ng viÖn trî kh«ng hoµn l¹i hoÆc cho vay víi diÒu kiÖn u ®·i. ODA cho vay u ®·i cã yÐu tè kh«ng hoµn l¹i Ýt nhÊt ®¹t 25% gi¸ trÞ kho¶n vay.
C¸c ®iÒu kiÖn u ®·i cã thÓ lµ:
L·i suÊt thÊp (díi 3%/ n¨m)
Thêi gian ©n h¹n dµi (chØ ph¶i tr¶ l·i kh«ng ph¶i tr¶ gèc)
Thêi gian tr¶ nî dµi (kho¶ng 30-40 n¨m)
1.1.2. LÞch sö h×nh thµnh ODA
ODA lµ mét bé phËn cã tÇm quan träng ®Æc biÖt cña nguån vèn vay vµ tµi trî quèc tÕ. Ngµy nay hÇu hÕt c¸c níc ®Òu thõa nhËn r»ng ODA lµ mét nguån thu quan träng cho ng©n s¸ch ®Ó c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi.
ODA h×nh thµnh vµ ra ®êi kÓ tõ nh÷ng n¨m sau chiÕn tranh thÕ giíi thø II, c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®· tho¶ thuËn vÒ sù trî gióp díi d¹ng viÖn trî kh«ng hoµn l¹i hoÆc cho vay víi ®iÒu kiÖn u ®·i cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. Ngµy 14-2-1960 t¹i Paris ®· ký tho¶ thuËn thµnh lËp tæ chøc Hîp t¸c Kinh tÕ vµ Ph¸t triÓn (Organisation for Ecomomic Cooperation and Development- OECD). Tæ chøc nµy gåm 20 níc thµnh viªn, ban ®Çu ®· ®ãng gãp phÇn quan träng nhÊt trong viÖc cung cÊp ODA song ph¬ng vµ ®a ph¬ng. Trong khu«n khæ hîp t¸c vµ ph¸t triÓn c¸c níc OECD ®· lËp ra c¸c uû ban chuyªn m«n trong ®ã cã uû ban Hç trî ph¸t triÓn (Development Assistance Committee- DAC) nh»m gióp c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ph¸t triÓn kinh tÕ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t. Tham gia uû ban nµy hiÖn cã 20 níc: Australia, ¸o, Ailen, BØ, Thuþ §iÓn, Thuþ Sü, NhËt, Cana®a, §an M¹ch, PhÇn Lan, Ph¸p, T©y Ban Nha, T©y §øc, Italia, Hµ Lan, Lucxembua, Niudil©n, Anh, Mü vµ ngoµi ra cßn cã thªm Uû ban Céng ®ång Ch©u ¢u. C¸c níc thµnh viªn cña nhãm DAC th«ng b¸o cho uû ban kho¶n ®ãng gãp cho c¸c ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn vµ trao ®æi víi nhau vÒ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch viÖn trî ph¸t triÓn. N¨m 1996, DAC cho ra ®êi b¶n b¸o c¸o “KiÕn t¹o thÕ kû 21- Vai trß cña hîp t¸c ph¸t triÓn”. B¸o c¸o nµy ®· nãi tíi mét vai trß kh¸c cña viÖn trî ngoµi vai trß cung cÊp vèn. ViÖn trî ph¸t triÓn ph¶i chó träng vµo viÖc hç trî cho c¸c níc nhËn cã ®îc thÓ chÕ chÝnh s¸ch phï hîp chø kh«ng ph¶i chØ cÊp vèn.
Môc ®Ých cña viÖn trî thay ®æi theo thêi gian, cã khi lµ nh÷ng kho¶n viÖn trî l¬ng thùc bÊt thêng sau thiªn tai, cã khi lµ nh÷ng kho¶n vay ®Ó “®iÒu chØnh c¬ cÊu” cña IMF cÊp cho c¸c níc thµnh viªn víi nh÷ng u ®·i nh»m c¶i tæ nÒn kinh tÕ cho hiÖu qu¶ h¬n. Nguån viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc- ODA lu«n ®îc c¸c nhµ tµi trî cam kÕt víi môc tiªu lµ ®Ó gi¶m nghÌo khæ- chiÕm tû träng cao nhÊt trong khèi lîng viÖn trî quèc tÕ nªn ®îc coi lµ h×nh thøc tiªu biÓu.
Nguån: OECD 1998
Cøu trî nh©n ®¹o (thuèc men, l¬ng thùc, thùc phÈm) do c¸c níc, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ (NGOs) c¸c tæ chøc quèc tÕ cung cÊp chiÕm tû träng nhá trong viÖn trî quèc tÕ. Tuy nhiªn, trong t×nh h×nh ngµy cµng nhØÒu c¸c cuéc chiÕn tranh s¾c téc, chiÕn tranh ly khai, chiÕn tranh t«n gi¸o næ ra kh¾p n¬i, t×nh h×nh thiªn tai hoµnh hµnh dÉn ®Õn nh÷ng thiÖt h¹i th¶m khèc, ®Èy hµng ngh×n ngêi nghÌo vµo c¶nh khèn cïng th× cøu trî khÈn cÊp trë nªn thêng xuyªn h¬n.
Mét h×nh thøc kh¸c cña viÖn trî quèc tÕ còng khã cã thÓ ®Þnh lîng v× lîi Ých kinh tÕ mµ nã ®em l¹i tuú thuéc nhiÒu vµo kh¶ n¨ng hÊp thô cña níc nhËn viÖn trî, ®ã lµ: c¸c ý tëng, c¸c kiÕn thøc ®îc viÖn trî. ë nh÷ng níc nghÌo tr×nh ®é qu¶n lý yÕu kÐm, c¸c nhµ tµi trî cã thÓ gióp n©ng cao kh¶ n¨ng ®iÒu hµnh kinh tÕ vÜ m« cña c¸c quan chøc ChÝnh phñ b»ng c¸c ch¬ng tr×nh ®µo t¹o trong níc hoÆc ë níc ngoµi. Hay ®¬n gi¶n h¬n lµ cung cÊp chuyªn gia cao cÊp cã kh¶ n¨ng t vÊn vÒ chÝnh s¸ch, vÒ thÓ chÕ cho giíi l·nh ®¹o. ë cÊp thÊp h¬n, c¸c ch¬ng tr×nh ®µo t¹o vÒ n©ng cao kü n¨ng chuyªn m«n c«ng chøc, sinh viªn… hay truyÒn b¸ nh÷ng kiÕn thøc vÒ y tÕ, gi¸o dôc, vÖ sinh vµ m«i trêng cho céng ®ång d©n c ë nh÷ng khu vùc thiÕu thèn th«ng tin.
1.1.3. B¶n chÊt cña ODA
“NhiÒu quèc gia nghÌo nhÊt cña thÕ giíi thiÕu nguån tµi chÝnh dµi h¹n ®Ó më réng ph¸t triÓn kinh tÕ, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho d©n c vµ nhê ®ã t¨ng thu nhËp quèc d©n theo ®Çu ngêi”.
“Mét trong nh÷ng th¸ch thøc lín nhÊt cña thêi ®¹i chóng ta lµ ph¶i híng nhiÒu h¬n c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ cña c¸c níc ph¸t triÓn vµo nh÷ng nhu cÇu cña c¸c níc nghÌo nhÊt lµ trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, y tÕ vµ gi¸o dôc. NÕu c¸c níc giµu chØ ch¨m lo lîi Ých quèc gia m×nh, kh«ng quan t©m ®Õn c¸c níc nghÌo th× c¸i giµu vµ c¸i nghÌo cßn tiÕp tôc kh¾c s©u thªm n÷a”. §ã lµ nh÷ng ý kiÕn b¶o vÖ cho ho¹t ®éng viÖn trî ph¸t triÓn nh»m híng tíi mét thÕ giíi thÞnh vîng ®îc chia xÎ cho mäi ngêi mét c¸ch thµnh c«ng.
§Æc ®iÓm cña ODA lµ møc u ®·i vÒ l·i suÊt, thêi h¹n vay dµi vµ lîng vèn vay t¬ng ®èi lín, nã mang tÝnh u ®·i h¬n bÊt kú h×nh thøc tµi trî nµo kh¸c. Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) lµ kho¶n chi vÒ hîp t¸c ph¸t triÓn cña mét sè chÝnh phñ, c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ c¸c tæ chøc thuéc hÖ thèng Liªn Hîp Quèc trÝch tõ ng©n s¸ch trong n¨m tµi chÝnh ®Ó viÖn trî kh«ng hoµn l¹i hoÆc cho vay víi l·i suÊt u ®·i ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn (l·i suÊt u ®·i thêng dao ®éng tõ 0,5%- 5%/n¨m).
Vèn ODA cã thêi gian vay (hoµn tr¶ vèn) dµi, cã thêi gian ©n h¹n dµi (chØ tr¶ l·i, cha ph¶i tr¶ nî gèc) ®©y còng chÝnh lµ sù u ®·i dµnh cho níc vay. Vèn ODA cña Ng©n hµng thÕ giíi, Ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸, NhËt B¶n cã thêi gian hoµn tr¶ lµ 40 n¨m vµ thêi gian ©n h¹n lµ 10 n¨m.
Th«ng thêng trong ODA cã mét phÇn lµ viÖn trî kh«ng hoµn l¹i (tøc lµ cho kh«ng). PhÇn nµy kh«ng díi 25% tæng sè. §©y chÝnh lµ ®iÓm ph©n biÖt gi÷a viÖn trî vµ cho vay th¬ng m¹i. YÕu tè cho kh«ng ®îc x¸c ®Þnh dùa vµo viÖc so s¸nh møc l·i suÊt viÖn trî víi møc l·i suÊt tÝn dông th¬ng m¹i (tiªu chuÈn quy íc lµ 10%).
C¬ quan hîp t¸c quèc tÕ cña NhËt B¶n ®· nhÊn m¹nh ý nghÜa cña “nh©n tè viÖn trî kh«ng hoµn l¹i” trong ODA cña NhËt B¶n. “Nh©n tè viÖn trî kh«ng hoµn l¹i” lµ mét chØ sè cho thÊy “tÝnh chÊt mÒm’ cña mét kho¶n vay. Khi cÊp mét kho¶n cho vay trªn c¬ së th¬ng m¹i thuÇn tuý th× nh©n tè viÖn trî kh«ng hoµn l¹i lµ 0% nhng khi cÊp viÖn trî kh«ng hoµn l¹i th× nh©n tè viÖn trî kh«ng hoµn l¹i lµ 100%. Nh©n tè viÖn trî kh«ng hoµn l¹i ®îc ®ßi hái cho ODA lµ 25% nghÜa lµ mét kho¶n cho vay víi tû lÖ l·i suÊt hµng n¨m 5%, tr¶ l·i trong 10 n¨m kÓ c¶ 5 n¨m ©n h¹n, cã nh©n tè viÖn trî kh«ng hoµn l¹i lµ 25%.
B¶ng 1: YÕu tè cho kh«ng trong ODA
Thêi gian (n¨m)
YÕu tè cho kh«ng
Hoµn tr¶
¢n h¹n
Cho kh«ng
100
Vay TM (l·i suÊt 10%/n¨m)
Vay, l·i 4%
7
3
25
Vay, l·i 3%
11
3
35
Vay, l·i 4%
25
7
45
Vay, l·i 2,5%
30
8
60
Vay, l·i 0%
25
7
76
Nguån: Tµi liÖu cña C¬ quan hîp t¸c quèc tÕ NhËt B¶n
Cã 2 ®iÒu kiÖn c¬ b¶n nhÊt ®Ó c¸c níc ®ang ph¸t triÓn cã thÓ nhËn ®îc ODA ®ã lµ:
§iÒu kiÖn 1: Møc GDP b×nh qu©n ®Çu ngêi thÊp, níc cã b×nh qu©n GDP ®Çu ngêi thÊp thêng nhËn ®îc tû lÖ kh«ng hoµn l¹i cña ODA cµng lín vµ kh¶ n¨ng vay víi l·i suÊt thÊp vµ thêi h¹n u ®·i cµng lín. Cho ®Õn khi c¸c níc nµy ®¹t tr×nh ®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh qua ngìng ®ãi nghÌo th× sù u ®·i sÏ gi¶m ®i.
§iÒu kiÖn thø 2 ®Ó c¸c níc ®ang ph¸t triÓn cã thÓ nhËn ®îc ODA lµ: Môc tiªu sö dông vèn cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ph¶i phï hîp víi ph¬ng híng u tiªn xem xÐt trong mèi quan hÖ gi÷a bªn cÊp ODA vµ bªn nhËn ODA. §iÒu nµy cã nghÜa lµ níc nhËn ODA sÏ sö dông vèn ®ã vµo ®©u, cã ®óng môc tiªu u tiªn cña níc cung cÊp ODA kh«ng. NÕu ®iÒu nµy kh«ng ®îc lµm s¸ng tá th× sÏ kh«ng cã nhµ tµi trî nµo chÞu xuÊt vèn cña m×nh ra c¶.
Th«ng thêng nÕu níc cung cÊp viÖn trî ®Òu cã nh÷ng chÝnh s¸ch riªng cña m×nh, tËp trung vµo mét sè lÜnh vùc mµ hä quan t©m hoÆc cã kh¶ n¨ng (vÒ c«ng nghÖ, kinh nghiÖm, qu¶n lý…). §ång thêi môc tiªu u tiªn cña c¸c níc cung cÊp ODA còng cã thÓ thay ®æi theo tõng giai ®o¹n cô thÓ. V× vËy n¾m ®îc híng u tiªn vµ tiÒm n¨ng cña c¸c níc, c¸c tæ chøc cung cÊp ODA lµ rÊt cÇn thiÕt.
VÒ thùc chÊt, ODA lµ sù chuyÓn giao cã hoµn l¹i hoÆc kh«ng hoµn l¹i trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh mét phÇn s¶n phÈm quèc d©n (GNP) tõ c¸c níc ph¸t triÓn sang c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. Nh vËy nguån gèc vËt chÊt cña ODA chÝnh lµ mét phÇn cña tæng s¶n phÈm quèc d©n tõ c¸c níc giµu sang c¸c níc nghÌo. Do vËy ODA ®· chøa ®ùng néi dung chÝnh trÞ, x· héi; ODA g¾n víi chÝnh trÞ lµ mét trong nh÷ng ph¬ng tiÖn ®Ó thùc hiÖn ý ®å chÝnh trÞ, ®ång thêi ODA còng rÊt nh¹y c¶m vÒ mÆt x· héi vµ chÞu sù kiÓm so¸t cña d luËn x· héi tõ phÝa nãc cung cÊp còng nh tõ phÝa níc tiÕp nhËn ODA.
Nh÷ng níc tµi trî lín trªn thÕ giíi nh NhËt B¶n cã luËt ODA vµ Quèc héi kiÓm so¸t chÆt chÏ ChÝnh phñ trong viÖc cung cÊp viÖn trî cho níc ngoµi. §· cã kh«ng Ýt trêng hîp d luËn x· héi lªn ¸n nh÷ng vô bª bèi trong viÖc cung cÊp vµ sö dông viÖn trî. HiÖn nay ë nhiÒu níc ngêi d©n muèn ChÝnh phñ gi¶m bít viÖn trî níc ngoµi ®Ó tËp trung gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi trong níc.
Vµ cuèi cïng, ®¸nh gi¸ b¶n chÊt ODA ph¶i ghi nhí r»ng ®ã lµ nguån vèn cã kh¶ n¨ng g©y nî. Khi tiÕp nhËn vµ sö dông vèn ODA do tÝnh chÊt u ®·i nªn g¸nh nÆng nî nÇn thêng kh«ng thÊy ngay. Mét sè níc do sö dông kh«ng hiÖu qu¶ nªn cã thÓ t¹o ra sù t¨ng trëng nhÊt thêi nhng sau mét thêi gian l¹i l©m vµo vßng nî nÇn do kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî. Sù phøc t¹p chÝnh lµ ë chç vèn ODA kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Çu t trùc tiÕp cho s¶n xuÊt, nhÊt lµ cho xuÊt khÈu trong khi viÖc tr¶ nî l¹i dùa vµo xuÊt khÈu thu ngo¹i tÖ. Do ®ã trong khi ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ph¶i phèi hîp c¸c lo¹i nguån vèn ®Ó t¨ng cêng søc m¹nh kinh tÕ vµ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu.
Tãm l¹i nguån vèn ODA cã mét sè ®Æc ®iÓm næi bËt mµ c¸c bªn ®èi t¸c ®Æc biÖt lµ c¸c níc tiÕp nhËn nguån vèn nµy cÇn ph¶i ghi nhí lµ:
Thø nhÊt, hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ph¶n ¸nh mèi quan hÖ hai bªn: bªn tµi trî (bªn cã vèn) mµ chñ yÕu lµ chÝnh phñ c¸c níc ph¸t triÓn, c¸c tæ chøc ®a ph¬ng bá vèn nhng kh«ng trùc tiÕp tham gia qu¶n lý ®iÒu hµnh sö dông. Bªn nhËn vèn thêng lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. Nh÷ng níc nµy nhËn vèn, vµ trùc tiÕp sö dông vèn.
Thø hai, môc ®Ých cung cÊp vèn cña bªn tµi trî kh«ng nÆng vÒ kinh tÕ mµ chñ yÕu lµ vÓ chÝnh trÞ – x· héi trong khi bªn nhËn vèn thêng sö dông vèn nhËn ®îc nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi.
Thø ba, hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc gåm viÖn trî kh«ng hoµn l¹i vµ c¸c kho¶n cho vay u ®·i. C¸c kho¶n viÖn trî kh«ng hoµn l¹i lµ nh÷ng kho¶n cho kh«ng, ngêi nhËn kh«ng cã nghÜa vô hoµn tr¶ vÒ sau nhng chØ chiÕm mét tû träng nhá trong tæng tµi trî. C¸c kho¶n vay u ®·i vÒ l·i suÊt ( l·i suÊt c¸c kho¶n vay u ®·i thêng th¸p h¬n nhiÒu so víi l·i suÊt thÞ trêng); vÒ thêi h¹n vay( c¸c kho¶n vay cã thêi h¹n tr¶ nî dµi, thêi gian ©n h¹n dµi); vÒ ®iÒu kiÖn vay (kh«ng ph¶i thÕ chÊp, cÇm cè, b¶o l·nh).
Thø t, ®èi víi nguån vèn viÖn trî níc tiÕp nhËn vèn kh«ng ph¶i hoµn tr¶. Cßn ®èi víi c¸c kho¶n vay u ®·i, c¸c nhµ tµi trî kh«ng trùc tiÕp ®iÒu hµnh dù ¸n, nhng cã thÓ tham gia gi¸n tiÕp díi h×nh thøc nhµ thÇu hoÆc hç trî chuyªn gia. Tuy níc chñ nhµ cã quyÒn qu¶n lý, sö dông vèn ODA nhng th«ng thêng danh môc dù ¸n ODA ph¶i cã sù tho¶ thuËn víi c¸c nhµ tµi trî ®Ó qu¶n lý sö dông cho hiÖu qu¶. V× vèn ODA lµ vèn sö dông dµi h¹n, nÕu sö dông vèn ODA kh«ng cã hiÖu qu¶ sÏ t¹o ra g¸nh nÆng nî nÇn cho con ch¸u.
Thø n¨m, ODA phô thuéc nhiÒu vµo quan hÖ chÝnh trÞ gi÷a hai níc. C¸c níc nhËn vèn ODA ph¶i héi ®ñ mét sè ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh míi ®îc nhËn tµi trî. §iÒu kiÖn nµy tuú thuéc vµo quy ®Þnh cña tõng níc.
Cuèi cïng, nguån vèn ODA chñ yÕu dµnh cho c¸c dù ¸n ®Çu t vµo c¬ së h¹ tÇng nh giao th«ng vËn t¶i, gi¸o dôc, y tÕ...
1.1.4. Ph©n lo¹i vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc
Theo tÝnh chÊt
ViÖn trî kh«ng hoµn l¹i: c¸c kho¶n cho kh«ng, kh«ng ph¶i tr¶ l¹i.
ViÖn trî cã hoµn l¹i, c¸c kho¶n cho vay vèn u ®·i (vay tÝn dông víi ®iÒu kiÖn “mÒm” ).
ViÖn trî hçn hîp: gåm mét phÇn cho kh«ng, phÇn cßn l¹i thùc hiÖn theo h×nh thøc vay tÝn dông.
Theo môc ®Ých
Hç trî c¬ b¶n: lµ nh÷ng nguån lùc ®îc cung cÊp ®Ó ®Çu t x©y dùng c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ- x· héi vµ m«i trêng. §©y lµ nh÷ng kho¶n cho vay u ®·i.
Hç trî kü thuËt: lµ nh÷ng nguån lùc dµnh cho chuyÓn giao tri thøc, c«ng nghÖ, x©y dùng n¨ng lùc, tiÕn hµnh nghiªn cøu c¬ b¶n hay nghiªn cøu tiÒn ®Çu t ph¸t triÓn thÓ chÕ vµ nguån nh©n lùc… lo¹i hç trî nµy chñ yÕu lµ viÖn trî kh«ng hoµn l¹i.
Theo ®iÒu kiÖn
ODA kh«ng rµng buéc, viÖc sö dông nguån tµi trî kh«ng bÞ rµng buéc bëi nguån sö dông hay môc ®Ých sö dông.
ODA cã rµng buéc:
Bëi nguån sö dông: cã nghÜa lµ viÖc mua s¾m hµng ho¸, trang thiÕt bÞ hay dÞch vô b»ng nguån ODA chØ giíi h¹n cho mét sè c«ng ty do níc tµi trî së h÷u hoÆc kiÓm so¸t (®èi víi viÖn trî song ph¬ng) hoÆc c¸c c«ng ty cña c¸c níc thµnh viªn (®èi víi viÖn trî ®a ph¬ng).
Bëi môc ®Ých sö dông: chØ ®îc sö dông cho mét sè lÜnh vùc nhÊt ®Þnh hoÆc mét sè dù ¸n cô thÓ.
ODA cã thÓ rµng buéc mét phÇn: mét phÇn chi ë níc viÖn trî, phÇn cßn l¹i chi ë bÊt kú n¬i nµo.
Theo h×nh thøc
Hç trî dù ¸n: lµ h×nh thøc chñ yÕu cña ODA ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n cô thÓ. Nã cã thÓ lµ hç trî c¬ b¶n hoÆc hç trî kü thuËt, cã thÓ lµ cho kh«ng hoÆc cho vay u ®·i.
Hç trî phi dù ¸n bao gåm c¸c lo¹i h×nh sau:
Hç trî c¸n c©n thanh to¸n thêng lµ hç trî tµi chÝnh trùc tiÕp (chuyÓn giao tiÒn tÖ) hoÆc hç trî hµng ho¸ hoÆc hç trî nhËp khÈu. Ngo¹i tÖ hoÆc hµng ho¸ ®îc chuyÓn vµo qua h×nh thøc nµy cã thÓ ®îc sö dông ®Ó hç trî cho ng©n s¸ch.
Hç trî tr¶ nî.
ViÖn trî ch¬ng tr×nh: lµ kho¶n ODA dµnh cho mét môc ®Ých tæng qu¸t víi thêi gian nhÊt ®Þnh mµ kh«ng ph¶i x¸c ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c nã sÏ ®îc sö dông nh thÕ nµo.
1.1.5. C¸c nhµ tµi trî
HiÖn nay cã nhiÒu níc vµ tæ chøc quèc tÕ cho vay vµ cung cÊp tµi trî. Mçi níc vµ mçi tæ chøc khi cho vay vµ cung cÊp tµi trî ®Òu theo nh÷ng nguyªn t¾c vµ ®iÒu kiÖn riªng.
a. C¸c níc cho vay vµ cung cÊp tµi trî chñ yÕu
Nh×n chung c¸c níc ®Òu cã chiÕn lîc tµi trî riªng, ®ång thêi còng cã nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ thñ tôc, quy chÕ cung cÊp tµi trî kh¸c nhau. TiÒm lùc kinh tÕ lµ yÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh ®Õn lîng vèn cho vay. Tuy nhiªn nguån vèn vay vµ cung cÊp tµi trî cßn bÞ ¶nh hëng bëi c¸c yÕu tè:
Quan ®iÓm céng ®ång réng r·i dùa trªn vÊn ®Ò nh©n ®¹o vµ mèi quan t©m ®Õn viÖc æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ x· héi quèc tÕ.
Mèi quan hÖ truyÒn thèng ®èi víi c¸c níc kh¸c.
TÇm quan träng cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn víi t c¸ch b¹n hµng (thÞ trêng, n¬i cung cÊp nguyªn vËt liÖu, lao ®éng).
ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i, an ninh, lîi Ých kinh tÕ x· héi.
C¸c níc thuéc tæ chøc Hîp t¸c vµ Ph¸t triÓn (OECD)
Tæ chøc Hîp t¸c vµ Ph¸t triÓn (OECD) ®îc h×nh thµnh tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø 2. Tæ chøc nµy ®· thµnh lËp nhiÒu uû ban chuyªn m«n trong ®ã cã uû ban viÖn trî ph¸t triÓn (DAC) nh»m gióp c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ph¸t triÓn kinh tÕ. Tham gia uû ban nµy cã 18 níc, hiÖn nay cã 21 níc. C¸c níc thuéc uû ban nµy ®Òu lµ c¸c níc t b¶n nh Mü, NhËt, §øc… do vËy c¸c níc thuéc Uû ban DAC lµ nh÷ng níc cho vay vµ cung cÊp tµi trî nhiÒu nhÊt.
N¨m 1970 lÇn ®Çu tiªn §¹i héi ®ång Liªn Hîp Quèc ®· chÝnh thøc th«ng qua chØ tiªu ODA = 0,7%GNP cña c¸c níc ph¸t triÓn. Theo ®ã c¸c níc ph¸t triÓn cÇn ®¹t chØ tiªu ODA = 0,7%GNP vµo n¨m 1985 hoÆc muén nhÊt lµ vµo cuèi thËp kû 80 vµ phÊn ®Êu ®¹t 1%GNP sím nhÊt vµo n¨m 2000. N¨m 1990, Liªn Hîp Quèc chÝnh thøc yªu cÇu c¸c níc c«ng nghiÖp hµng n¨m trÝch 0,7%GNP ®Ó tµi trî cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. Song tÝnh ®Õn nay cã rÊt Ýt níc ®¹t ®îc chØ tiªu nµy, thËm chÝ chØ tiªu nµy ë mét sè níc cßn bÞ gi¶m ®i do nh÷ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh.
C¸c níc ®ang ph¸t triÓn
Mét sè níc ®ang ph¸t triÓn còng cung cÊp vèn vay vµ tµi trî nh Ên §é, Trung Quèc, §µi Loan, Th¸i Lan… nhng nh×n chung lîng tµi trî cña nh÷ng níc nµy nhá, kh«ng ®¸ng kÓ.
b. C¸c tæ chøc cho vay vµ tµi trî ®a ph¬ng
C¸c tæ chøc thuéc hÖ thèng Liªn Hîp Quèc
Tµi trî tõ c¸c tæ chøc thuéc hÖ thèng Liªn Hîp Quèc thêng ®îc thùc hiÖn díi h×nh thøc viÖn trî kh«ng hoµn l¹i vµ u tiªn cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn cã thu nhËp thÊp vµ cã ch¬ng tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ thùc sù. C¸c kho¶n viÖn trî kh«ng hoµn l¹i cña c¸c tæ chøc thuéc hÖ thèng Liªn Hîp Quèc thêng tËp trung vµo c¸c nhu cÇu cã tÝnh chÊt x· héi nh: gi¸o dôc, v¨n ho¸, y tÕ, d©n sè, m«i trêng… C¸c tæ chøc tµi trî chñ yÕu thuéc hÖ thèng Liªn Hîp Quèc bao gåm:
Ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn cña Liªn Hîp Quèc (UNDP).
Tæ chøc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp thÕ giíi (UNIDO).
Tæ chøc y tÕ thÕ giíi (WHO).
Quü d©n sè Liªn Hîp Quèc (UNFPA).
Ch¬ng tr×nh l¬ng thùc thÕ giíi (WFP).
Vµ mét sè tæ chøc kh¸c.
B»ng nguån vèn cña LHQ cung cÊp c¸c tæ chøc nªu trªn tµi trî cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®Ó thóc ®Èy sù t¨ng trëng kinh tÕ, khuyÕn khÝch n©ng cao møc sèng vµ kiÓm so¸t vÊn ®Ò m«i trêng. Trong qu¸ tr×nh tµi trî c¸c tæ chøc nµy còng hîp t¸c chÆt chÏ víi c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ (NGOs).
Liªn minh Ch©u ¢u (EU)
Liªn minh Ch©u ¢u (EU) bao gåm c¸c thµnh viªn lµ c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ë Ch©u ¢u nªn nguån quü cña tæ chøc nµy rÊt lín. §iÒu kiÖn cho vay vµ cung cÊp tµi trî cña Liªn minh Ch©u ¢u rÊt phøc t¹p vµ thêng g¾n liÒn víi nh÷ng môc tiªu vÒ chÝnh trÞ, nh©n quyÒn vµ lîi Ých kinh tÕ.
C¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ
- Quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF): Quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF) ®îc thµnh lËp 27/12/1945 hiÖn cã 173 thµnh viªn trong ®ã cã 120 níc lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. ViÖt Nam còng lµ thµnh viªn cña IMF. Tæng sè vèn hiÖn cã cña quü lµ kho¶ng 118 tû USD. IMF lµ tæ chøc tÝnh dông ngo¹i hèi liªn ChÝnh phñ ho¹t ®éng chñ yÕu nh»m ®iÒu tiÕt quan hÖ ngo¹i hèi gi÷a c¸c quèc gia thµnh viªn, cung cÊp c¸c kho¶n tÝn dông víi ®iÒu kiÖn u ®·i, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nî nÇn vµ thiÕu hôt ngo¹i tÕ trong thanh to¸n.
Muèn ®îc vay tÝn dông, ChÝnh phñ c¸c níc thµnh viªn ph¶i cam kÕt kh«ng vi pham ®iÒu lÖ vµ ph¶i chøng minh ®îc kho¶n vay ®ã lµ cÇn thiÕt ®Ó c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n (®îc chuyªn gia cña IMF thÈm ®Þnh); ph¶i cung cÊp cho IMF thêng xuyªn vÒ t×nh h×nh kinh tÕ nãi chung vµ t×nh h×nh tiÒn tÖ níc m×nh, cã nghÜa vô tr¶ lÖ phÝ tõ 0-5% gi¸ trÞ kho¶n vay tuú thuéc vµo thêi h¹n, sè lîng vµ h×nh thøc tÝn dông vay.
TÝn dông dµnh cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn gåm SAF (Structural Adjustment Facilitics)- tÝn dông ®iÒu chØnh c¬ cÊu vµ ESAF (Enhanced Structural Adjustment Facilitics)- tÝn dông ®iÒu chØnh c¬ cÊu më réng. ViÖc ®îc IMF cho vay rÊt cã ý nghÜa. Khi mét níc héi viªn ®îc IMF cho vay th× níc nµy sÏ ®îc c¸c níc thµnh viªn kh¸c cho vay víi møc l·i suÊt u ®·i. Nh vËy nÕu ®îc IMF cho vay nghÜa lµ cã sù b¶o ®¶m vÒ mÆt uy tÝn.
Ng©n hµng thÕ giíi (World Bank): NHTG lµ gäi t¾t cña nhãm NHTG (World Bank Group) gåm 5 tæ chøc:
ü Ng©n hµng t¸i thiÕt vµ ph¸t triÓn (International Bank for Reconstruction and Development- IBRD).
ü HiÖp héi ph¸t triÓn quèc tÕ (International Development Association- IDA).
ü C«ng ty tµi chÝnh quèc tÕ (International Finance Corporation- IFC).
ü C«ng ty b¶o l·nh ®Çu t ®a ph¬ng (Multilateral Investment Guarantee Agency- MIGA).
ü Trung t©m quèc tÕ vµ xö lý tranh chÊp ®Çu t (Investment Centre for the Settlement of Investment Disputes- ICSID).
- Ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸ (adb): Ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸ (adb) lµ mét tæ chøc gåm 55 thµnh viªn. ADB cung cÊp c¸c kho¶n cho vay vµ hç trî kü thuËt cho c¸c níc héi viªn ®ang ph¸t triÓn còng nh khuyÕn khÝch ®Çu t vµ ph¸t triÓn kinh tÕ trong khu vùc. ADB ®Æc biÖt chó träng ®Õn c¸c níc nhá vµ kÐm ph¸t triÓn nhÊt, u tiªn cho c¸c ch¬ng tr×nh vµ c¸c dù ¸n ph¸t triÓn vïng, tiÓu vïng vµ c¸c d©n téc Ýt ngêi ®Ó t¹o sù ph¸t triÓn hµi hoµ kinh tÕ toµn vïng.
1.2. Vai trß cña nguån vèn ODA ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ®èi víi sù ph¸t triÓn ngµnh gi¸o dôc nãi riªng
1.2.1. Vai trß ®èi víi nÒn kinh tÕ
Ngµy nay trong xu thÕ toµn cÇu ho¸, khu vùc hãa nÒn kinh tÕ, phÇn lín c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn ®Òu ph¶i thùc hiÖn ®êng lèi kinh tÕ më. Trong nç lùc héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi, c¸c quèc gia nµy ®· cè g¾ng ®Èy m¹nh ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, më réng thÞ trêng, ph¸t triÓn c¸c ngµnh xuÊt khÈu vµ t¨ng cêng thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi. Trong c¸c luång vèn quèc tÕ ch¹y vµo c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ®ang ®îc c¸c níc nµy hÕt søc quan t©m do nã cã tÝnh chÊt u ®·i vµ nã cã mét vai trß rÊt tÝch cùc trong t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.
Tríc hÕt, nguån vèn ODA lµ mét nguån vèn quan träng bæ sung cho nguån vèn trong níc. §èi víi c¸c níc ®ang thùc hiÖn CNH th× vèn lµ mét yÕu tè, mét ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò kh«ng thÓ thiÕu. §Æc biÖt, trong giai ®o¹n hiÖn nay, víi nh÷ng thµnh tùu cña khoa häc vµ c«ng nghÖ cho phÐp c¸c níc tiÕn hµnh CNH cã thÓ rót ng¾n qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, kh¾c phôc t×nh tr¹ng tôt hËu vµ tËn dông tèi ®a lîi thÕ cña níc ®i sau. §Ó thùc hiÖn ®îc ®iÒu nµy c¸c níc ®ang ph¸t triÓn cÇn mét lîng vèn ®Çu t rÊt lín mµ trong giai ®o¹n ®Çu cña CNH møc ®é tÝch luü néi bé cña nÒn kinh tÕ cßn thÊp, vèn trong níc thêng kh«ng ®¸p øng ®ñ nªn vèn ODA trë thµnh mét nguån tµi chÝnh quan träng thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c níc nµy.
C¸c níc c«ng nghiÖp míi (NICs) vµ c¸c níc ASEAN thêi kú ®Çu cña qu¸ tr×nh CNH viÖn trî níc ngoµi cã tÇm quan träng ®Æc biÖt. Ch¼ng h¹n §µi Loan ®· dïng viÖn trî vµ vèn níc ngoµi ®¸p øng 50% tæng khèi lîng vèn ®Çu t trong níc. Vèn ODA lµ mét nguån vèn cã tÝnh chÊt u ®·i, thêi h¹n vay dµi nªn thêng ®îc sö dông vµo ®Çu t x©y dùng c¬ së h¹ tÇng- mét lÜnh vùc t¹o tiÒn ®Ò cho ph¸t triÓn kinh tÕ. ë c¸c níc §«ng Nam ¸, sau khi giµnh ®îc ®éc lËp, ®Êt níc ë trong t×nh tr¹ng nghÌo nµn vµ l¹c hËu. §Ó ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, c¸c níc nµy chó träng sö dông nguån vèn ODA. Theo Ng©n hµng thÕ giíi (WB) tõ 1971-1974 Philippin ®· dµnh 60% tæng vèn vay ODA cho ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng; ë Th¸i Lan, Singapore, In®«nªxia nhiÒu c«ng tr×nh h¹ tÇng kinh tÕ x· héi nh s©n bay, bÕn c¶ng, ®êng cao tèc, trêng häc, bÖnh viÖn, trung t©m nghiªn cøu khoa häc tÇm cì quèc gia ®· ®îc x©y dùng b»ng nguån vèn ODA. Hµn Quèc trong giai ®o¹n 1970-1972 còng nhËn ®îc nguån vèn viÖn trî rÊt lín cña Mü (chiÕm 81,2% tæng sè viÖn trî cña Hµn Quèc trong giai ®o¹n nµy) nhê ®ã mµ gi¶m ®îc sù c¨ng th¼ng vÒ nhu cÇu ®Çu t ®Ó c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng, tõ ®ã cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ.
Nguån vèn ODA thêng ®îc chÝnh phñ c¸c níc tiÕp nhËn ®Þnh híng sö dông vµo môc ®Ých:
Thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh ®Çu t quèc gia, ®Æc biÖt c¸c dù ¸n c¶i t¹o, n©ng cÊp hiÖn ®¹i ho¸ kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi ®Ó lµm nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho æn ®Þnh vµ t¨ng trëng kinh tÕ, thóc ®Èy ®Çu t cña t nh©n trong vµ ngoµi níc
C¶i thiÖn chÊt lîng gi¸o dôc, y tÕ, m«i trêng sinh th¸i, dinh dìng...
Bï ®¾p c¸n c©n thanh to¸n bÞ th©m hôt (do nhËp siªu) ®Ó chÝnh phñ c¸c níc tiÕp nhËn cã ®ñ thêi gian ®Ó qu¶n lý tèt h¬n ng©n s¸ch trong giai ®o¹n c¶i c¸ch hÖ thèng tµi chÝnh hay chuyÓn ®æi hÖ thèng kinh tÕ (viÖn trî ®Ó ®iÒu chØnh c¬ cÊu)
Thùc hiÖn ch¬ng tr×nh nghiªn cøu tæng hîp nh»m hç trî cho chÝnh phñ së t¹i ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, hay cung cÊp th«ng tin cho ®Çu t t nh©n b»ng ho¹t ®éng ®iÒu tra kh¶o s¸t, ®¸nh gi¸ tµi nguyªn, hiÖn tr¹ng kinh tÕ – kü thuËt, x· héi c¸c ngµnh , c¸c vïng l·nh thæ.
ë ViÖt Nam nguån vèn ODA kh«ng nh÷ng gióp ChÝnh phñ ®Çu t cho ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ x· héi mµ thËm chÝ nã cßn ®îc dïng ®Ó bï ®¾p th©m hôt ng©n s¸ch nhµ níc. Giai ®o¹n tõ 1993 (khi Mü bá lÖnh cÊm vËn ®èi víi ViÖt Nam) ®Õn 2002, trong 10 n¨m c¸c nhµ tµi trî quèc tÕ ®· cam kÕt cho ViÖt Nam mét lîng vèn lµ 22,55 tû USD, møc cam kÕt n¨m sau cao h¬n n¨m tríc vµ ®¹t ®Ønh ®iÓm vµo n¨m 2002 lµ 2,5 tû USD. Trong ®ã viÖn trî kh«ng hoµn lai chiÕm 15-20%, phÇn cßn l¹i lµ vèn vay.
Nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc díi d¹ng viÖn trî kh«ng hoµn l¹i gióp c¸c níc tiÕp nhËn viÖn trî tiÕp thu ®îc nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Ngµy nay, khi khoa häc c«ng nghÖ trë thµnh yÕu tè s¶n xuÊt trùc tiÕp th× viÖc øng dông nh÷ng thµnh tùu cña chóng vµo thùc tiÔn cã thÓ gãp phÇn ®Èy nhanh tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña mét quèc gia. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ cã vèn ®Ó ®Çu t nghiªn cøu khoa häc hoÆc mua l¹i nh÷ng thµnh tùu ®ã ®Ó ¸p dông vµo thùc tiÔn. §iÒu nµy qu¶ lµ khã kh¨n v× thiÕu vèn lµ t×nh tr¹ng chung cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. Trong t×nh h×nh ®ã, nguån vèn ODA dµnh cho c¸c dù ¸n mµ ®i kÌm víi chóng lµ nh÷ng hîp ®ång mua s¾m m¸y mãc, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, nh÷ng ch¬ng tr×nh hç trî kü thuËt vÒ nghiªn cøu c¬ b¶n, chuyÓn giao c«ng nghÖ, ®µo t¹o nh©n lùc… trë thµnh mét nguån cung cÊp quý b¸u nh÷ng thµnh tùu KHCN cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. §©y chÝnh lµ lîi Ých c¨n b¶n l©u dµi mµ ODA ®em l¹i cho c¸c níc nhËn tµi trî v× viÖc ph¸t triÓn cña mét quèc gia cã quan hÖ mËt thiÕt víi viÖc ph¸t._. triÓn nguån nh©n lùc mÆc dï nh÷ng lîi Ých nªu trªn lµ khã cã thÓ lîng ho¸ ®îc.
Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc cßn gióp c¸c níc ®ang ph¸t triÓn hoµn thiÖn c¬ cÊu kinh tÕ. C¬ cÊu kinh tÕ ë ®©y ®îc hiÓu lµ c¬ cÊu theo khu vùc (nhµ níc- t nh©n) vµ c¬ cÊu theo ngµnh. HiÖn nay phÇn lín c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®Òu cã chÝnh s¸ch chuyÓn tõ kinh tÕ nhµ níc ®ãng vai trß trung t©m sang khuyÕn khÝch ph¸t triÓn khu vùc t nh©n. §ång thêi c¸c níc nµy ®ang cè g¾ng ph¸t triÓn ngµnh dÞch vô vµ mét sè ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän. Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc, th«ng qua c¸c dù ¸n tÝn dông ®iÒu chØnh c¬ cÊu (SAF- Structural Adjustment Facilitics cña IMF, WB) hoÆc c¸c dù ¸n ®Çu t vµo mét sè ngµnh quan träng nh: n¨ng lîng, GTVT, viÔn th«ng… ®ang gãp phÇn tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña níc nµy. ODA ®îc u tiªn cho nh÷ng dù ¸n kinh tÕ, x· héi kh«ng sinh lêi trùc tiÕp, hoÆc kh¶ n¨ng thu håi vèn chËm, nhng cã ý nghÜa vµ ¶nh hëng quan träng ®Õn viÖc t¹o lËp mét m«i trêng thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn ®Êt níc nãi chung vµ cho sù khuyÕn khÝch ®Çu t cña t nh©n trong níc vµ níc ngoµi nãi riªng.
Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc, ngoµi viÖc b¶n th©n nã lµ mét nguån vèn bæ sung cho c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn cßn cã t¸c dông t¨ng kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi, t¹o ®iÒu kiÖn më réng ®Çu t trong níc. Nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc thêng do ChÝnh phñ c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn tµi trî cho c¸c níc ®ang vµ chËm ph¸t triÓn. §Ó nhËn ®îc nguån vèn nµy, ChÝnh phñ c¸c níc ®ang vµ chËm ph¸t triÓn ph¶i ®a ra nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ theo híng më cöa, héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, ®ång thêi ph¶i thùc hiÖn nh÷ng ch¬ng tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ- x· héi vµ ph¶i ®îc ChÝnh phñ níc cÊp ODA c«ng nhËn nh÷ng nç lùc c¶i c¸ch thùc sù ®ã. Nh vËy, ®èi víi mét níc ®ang vµ chËm ph¸t triÓn, ®îc nhËn ODA tõ ChÝnh phñ mét níc ph¸t triÓn lµ minh chøng thuyÕt phôc cho nh÷ng nç lùc c¶i c¸ch ®Ó ph¸t triÓn cña quèc gia ®ã. C¸c nhµ ®Çu t t nh©n quèc tÕ, khi thÊy ChÝnh phñ cña hä cÊp ODA cho mét quèc gia mµ ®ã sÏ tin tëng h¬n vµo tiÕn tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña quèc gia ®ã vµ cã thÓ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng ®Çu t.
Mét lý gi¶i kh¸c cho viÖc ODA gãp phÇn thóc ®Èy luång vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi FDI vµo c¸c níc ®ang vµ chËm ph¸t triÓn lµ quy m« vèn lín vµ tÝnh u ®·i cña ODA. C¸c nhµ ®Çu t t nh©n khi ®Çu t vµo c¸c níc ®ang vµ chËm ph¸t triÓn thêng mong muèn ®Çu t vµo nh÷ng lÜnh vùc, dù ¸n cã quy m« võa ph¶i, qu¶n lý dÔ, l·i suÊt cao vµ thu håi vèn nhanh. Thêng th× c¸c nhµ ®Çu t t nh©n quèc tÕ sÏ e ng¹i ®Çu t vµo lÜnh vùc CSHT do ®Çu t vµo ®©y thêng cÇn lîng vèn lín, cÇn sù theo dâi vµ qu¶n lý dù ¸n trong mét thêi gian dµi, l·i suÊt thÊp vµ thu håi vèn chËm thËm chÝ cã thÓ lîi nhuËn cã thÓ bÞ chuyÓn sang thùc hiÖn ë ngµnh kh¸c. Trong khi ®ã, ODA víi u thÕ lµ mét nguån vèn u ®·i cã quy m« lín vµ l·i suÊt thÊp sÏ ®îc ChÝnh phñ cña c¶ níc tµi trî vµ níc nhËn tµi trî u tiªn ®Çu t vµo CSHT. Khi CSHT ®· ®îc c¶i thiÖn cã thÓ gãp phÇn ®Èy m¹nh viÖc thu hót FDI.
Bªn c¹nh nh÷ng lÜnh vùc CSHT, nguån vèn ODA cßn ®îc u tiªn sö dông ®Ó ®Çu t cho mét sè dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, c¶i thiÖn CSHT x· héi nh y tÕ, gi¸o dôc, d©n sè… mét sè dù ¸n c¶i c¸ch chÝnh s¸ch kinh tÕ, c¶i c¸ch hÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng. Nãi chung ODA gãp phÇn c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t cña c¸c níc ®ang vµ chËm ph¸t triÓn, mét yÕu tè mµ c¸c nhµ ®Çu t quèc tÕ hÕt søc chó träng tríc khi quyÕt ®Þnh ®Çu t. Khi m«i trêng ®Çu t ®îc c¶i thiÖn tèt, ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh cña dù ¸n ®Çu t, chi phÝ ®Çu t thÊp, hiÖu qu¶ ®Çu t cao sÏ t¨ng søc hót vèn FDI, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t trong níc tËp trung ®Çu t vµo c¸c c«ng tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cã kh¶ n¨ng mang l¹i lîi nhuËn.
§èi víi níc ta nhu cÇu vÒ vèn ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ rÊt lín. V× vËy chóng ta cÇn ph¶i tranh thñ mäi nguån vèn trong ®ã cã c¶ ODA vµ c¸c nguån viÖn trî kh¸c. GÇn ®©y chÝnh phñ c¸c níc t¨ng vèn ODA cho ViÖt Nam ®· thóc ®Èy t¨ng truëng vèn FDI cña c¸c nhµ ®Çu t t nh©n vµo ViÖt Nam. Víi viÖc Mü bá cÊm vËn ®èi víi ViÖt Nam vµ nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc trong viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc kinh tÕ vµ ho¹t ®éng ®èi ngo¹i võa qua, chóng ta cã c¬ së dù ®o¸n ®îc r»ng nguån vèn viÖn trî ch¾c ch¾n sÏ t¨ng lªn cïng víi FDI. ®Ó t¨ng cêng thu hót viÖn trî chóng ta cÇn ph¶i t¹o thªm m«i trêng thuËn lîi cho viÖc thu hót ®Çu t ODA vµ FDI.
1.2.2. §èi víi ph¸t triÓn ngµnh gi¸o dôc
Xu thÕ toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ vµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi hiÖn nay ®ang ®ßi hái ph¶i cÊu tróc l¹i nÒn kinh tÕ trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña ®Êt níc theo híng CNH- H§H. NghÞ quyÕt 07 cña BCH trung ¬ng §¶ng (kho¸ VII) vÒ “ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, c«ng nghÖ ®Õn n¨m 2000 theo híng CNH, H§H ®Êt níc vµ x©y dùng giai cÊp c«ng nh©n trong giai ®o¹n míi” ®· kh¼ng ®Þnh “Môc tiªu l©u dµi cña CNH, H§H lµ c¶i biÕn níc ta thµnh mét níc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, cã c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp tr×nh ®é ph¸t triÓn cña søc s¶n xuÊt, møc sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh”. ë ViÖt Nam quan niÖm “con ngêi lµ ®éng lùc vµ môc tiªu cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi” lµ quan niÖm phæ biÕn. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ mét bé phËn quan träng hµng ®Çu cña chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña ®Êt níc. Nguån nh©n lùc ®îc coi lµ tµi nguyªn quan träng nhÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc chÝnh lµ ph¸t huy nh©n tè con ngêi, gia t¨ng toµn diÖn gi¸ trÞ con ngêi trªn c¸c mÆt trÝ tuÖ, ®¹o ®øc, thÓ lùc, n¨ng lùc lao ®éng s¸ng t¹o vµ b¶n lÜnh chÝnh trÞ. §ång thêi ph©n bæ, sö dông vµ ph¸t huy cã hiÖu qu¶ nhÊt n¨ng lùc s¸ng t¹o cña con ngêi ®Ó ph¸t triÓn ®Êt níc.
Gi¸o dôc ®µo t¹o víi vai trß to lín lµ gãp phÇn ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, t¹o ra mét lùc lîng lao ®éng cã thÓ ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu ®ßi hái cña thêi ®¹i nªn viÖc ph¸t triÓn ngµnh gi¸o dôc lµ mét nhu cÇu tÊt yÕu. V× gi¸o dôc ®µo t¹o lµ mét ngµnh cã ®Æc trng riªng nªn ph¶i hÕt søc chó ý khai th¸c tèi ®a mäi nguån vèn ®Ó ph¸t triÓn ngµnh nµy. Vèn ®Çu t cho ph¸t triÓn gi¸o dôc ®µo t¹o ë c¸c níc cã thÓ bao gåm c¸c nguån vèn nh: vèn tõ ng©n s¸ch nhµ níc, vèn tÝn dông ®Çu t ph¸t triÓn cña nhµ níc ; vèn cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ; tõ nguån vèn ®Çu t cña khu vùc t nh©n vµ nguån vèn ®ãng gãp tù nguyÖn cña d©n c vµ ®Æc biÖt lµ tõ nguån vèn vay nî, viÖn trî tõ bªn ngoµi cña ChÝnh phñ th«ng qua kªnh hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA). §©y lµ mét nguån vèn hÕt søc quan träng trong ph¸t triÓn gi¸o dôc bëi v× nguån ODA sÏ hç trî c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho hÖ thèng ®µo t¹o ë c¸c cÊp, hç trî ph¸t triÓn m¹ng líi c¸c trêng d¹y nghÒ; t¨ng cêng n¨ng lùc qu¶n lý ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o; n©ng cao tr×nh ®é gi¸o viªn vµ cung cÊp häc bæng cho c«ng t¸c ®µo t¹o vµ nghiªn cøu. Hîp t¸c quèc tÕ vÒ gi¸o dôc khuyÕn khÝch më réng vµ ®Èy m¹nh c¸c quan hÖ hîp t¸c vµ ®µo t¹o, nghiªn cøu víi c¸c trêng, c¸c c¬ quan nghiªn cøu khoa häc cã uy tÝn vµ chÊt lîng cao trªn thÕ giíi nh»m trao ®æi nh÷ng kinh nghiÖm tèt, phï hîp víi ®iÒu kiÖn ViÖt Nam vµ t¨ng thªm nguån lùc ph¸t triÓn gi¸o dôc. Huy ®éng nguån lùc tõ hîp t¸c quèc tÕ ®Ó t¨ng cêng trang thiÕ bÞ, x©y dùng c¬ së vËt chÊt cho gi¸o dôc phæ th«ng, ®Æc biÖt ë c¸c vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ- x· héi khã kh¨n. T¨ng sè dù ¸n viÖn trî, vèn vay ®Ó ®µo t¹o ®éi ngò lao ®éng kü thuËt ®¸p øng c¸c yªu cÇu vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng vµ xuÊt khÈu lao ®éng. Hîp t¸c ®Çu t x©y dùng mét sè trung t©m c«ng nghÖ cao trong c¸c c¬ së ®µo t¹o ®¹i häc: nhËp thiÕt bÞ thÝ nghiÖm khoa häc tiªn tiÕn ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c ®µo t¹o ®¹i häc: nhËp thiÕt bÞ thÝ nghiÖm khoa häc tiªn tiÕn ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c ®µo t¹o vµ nghiªn cøu khoa häc. Ph¸t triÓn c¸c dù ¸n hîp t¸c trong lÜnh vùc nghiªn cøu khoa häc nãi chung vµ nghiªn cøu gi¸o dôc nãi riªng cña c¬ së ®µo t¹o ®¹i häc, c¸c viÖn, c¸c trung t©m chuyªn nghiªn cøu vÒ gi¸o dôc; trao ®æi th«ng tin, tæ chøc c¸c héi th¶o, héi nghÞ quèc tÕ, tham gia ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan thuéc Liªn hiÖp quèc, tæ chøc c¸c níc sö dông tiÕng Ph¸p, c¸c tæ chøc thuéc khu vùc Ch©u ¸- Th¸i B×nh D¬ng, tæ chøc ¸- ¢u vµ c¸c tæ chøc kh¸c. KhuyÕn khÝch c¸c chñ ®Çu t níc ngoµi cã kinh nghiÖm , tiÒm lùc, truyÒn thèng vµ tr×nh ®é tiªn tiÕn thµnh lËp c¸c c¬ së gi¸o dôc 100% vèn níc ngoµi hoÆc liªn doanh víi c¸c ®èi t¸c ViÖt Nam ®Ó ®µo t¹o ®¹i häc, d¹y nghÒ, gi¸o dôc tõ xa, më c¸c kho¸ båi dìng ng¾n h¹n cã tr×nh ®é khu vùc vµ quèc tÕ t¹i ViÖt Nam theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam.
Cô thÓ nguån vèn ODA trong ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o cã nh÷ng vai trß sau:
1.2.2.1. T¹o ra c¸c kho¶n viÖn trî tµi chÝnh, x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt nh»m n©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o
Nguån vèn ODA lµ nguån tµi trî chñ yÕu ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn vµ c¸c níc nghÌo gióp ®æi míi vµ t¨ng cêng c¬ së h¹ tÇng gi¸o dôc nh x©y dùng c¸c trêng häc ë tÊt c¶ c¸c cÊp häc vµ ë c¸c vïng khã kh¨n, trang bÞ c¸c trang thiÕt bÞ d¹y vµ häc hiÖn ®¹i, c¸c thiÕt bÞ trong phßng thÝ nghiÖm… Mét sè lín c¸c dù ¸n x©y dùng c¸c trung t©m ®µo t¹o vµ trung t©m nghiªn cøu cho gi¸o dôc c¬ b¶n, gi¸o dôc ®¹i häc, sau ®¹i häc, d¹y nghÒ… còng ®îc thùc hiÖn nhê nguån vèn nµy.
1.2.2.2. Gãp phÇn ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc
Th«ng qua c¸c HiÖp ®Þnh ODA trong gi¸o dôc ®îc ký kÕt gi÷a c¸c bªn: bªn nhËn tµi trî vµ bªn tµi trî, mét sè lîng lín c«ng d©n ë c¸c níc nhËn tµi trî ®· ®îc cö ®i häc tËp, nghiªn cøu, trao ®æi kinh nghiÖm ë nh÷ng níc ph¸t triÓn. H¬n n÷a, c¬ së h¹ tÇng gi¸o dôc ®îc c¶i thiÖn ®· gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc ®µo t¹o, t¹o ra ®îc mét ®éi ngò lao ®éng lµnh nghÒ, ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña thÞ trêng lao ®éng trong thêi kú míi.
1.2.2.3. Thóc ®Èy qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña ngµnh gi¸o dôc ®µo t¹o c¸c níc
TiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña toµn bé nÒn kinh tÕ kh«ng thÓ ®Æt ngµnh gi¸o dôc ra khái vßng quay ®ã. §iÒu nµy thÓ hiÖn th«ng qua viÖc tµi trî vµ nhËn tµi trî nguån vèn ODA cña c¸c níc trong gi¸o dôc díi c¸c h×nh thøc nh thiÕt lËp c¸c trêng, c¸c trung t©m nghiªn cøu khoa häc gi÷a c¸c níc; viÖc cö c¸n bé, chuyªn gia ®i häc hái, trao ®æi kinh nghiÖm, th«ng tin…M¹ng líi c¸c trêng ®µo t¹o quèc tÕ hiÖn nay ®· trë thµnh m« h×nh phæ biÕn ë c¸c níc vµ chóng ta ®ang dÇn tiÕn tíi quèc tÕ ho¸ gi¸o dôc.
Ch¬ng 2
Thùc tr¹ng huy ®éng vµ sö dông hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ®èi víi ph¸t triÓn ngµnh gi¸o dôc ViÖt Nam
2.1. Tæng quan vÒ t×nh h×nh huy ®éng vµ sö dông vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) nãi chung t¹i ViÖt Nam
2.1.1. T×nh h×nh huy ®éng vèn ODA cña ViÖt Nam trong thêi gian qua
ODA lµ nguån vèn quan träng cña ng©n s¸ch nhµ níc ®îc sö dông ®Ó hç trî thùc hiÖn c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi u tiªn. Trong 5 n¨m 1996-2000 ®Çu t b»ng vèn ODA chiÕm kho¶ng 12% tæng vèn ®Çu t toµn x· héi. So víi tæng vèn ®Çu t tõ ng©n s¸ch nhµ níc, ODA chiÕm tíi 24% vµ b»ng 80% vèn tÝn dông ®Çu t ph¸t triÓn cña nhµ níc.
Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc trong c«ng cuéc ®æi míi thêi gian qua ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt Nam më réng quan hÖ víi c¸c níc, trong ®ã viÖc thu hót ODA vµo ®Êt níc ngµy cµng t¨ng. HiÖn nay ViÖt Nam ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ quan hÖ hîp t¸c ph¸t triÓn víi 25 nhµ tµi trî song ph¬ng (NhËt B¶n, Hµn Quèc, ¤xtr©ylia, Thuþ §iÓn, Thuþ Sü, Ph¸p, Cana®a, Anh, Trung Quèc…) 19 ®èi t¸c ®a ph¬ng (ADB, UNDP, WB, EC, quü OPEC, IFC, UNFPA) vµ h¬n 350 tæ chøc phi chÝnh phñ (NGos), gi¸ trÞ viÖn trî b×nh qu©n hµng n¨m ®¹t h¬n 80 triÖu USD viÖn trî kh«ng hoµn l¹i . Thêi gian gÇn ®©y, quan hÖ gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c nhµ tµi trî ®îc më réng. Trong sè c¸c nhµ tµi trî cã ba nhµ tµi trî chñ yÕu lµ: NhËt B¶n, WB, vµ ADB. Gi¸ trÞ c¸c HiÖp ®Þnh ODA cña c¸c nhµ tµi trî nµy ®· ®¹t trªn 10,2 tû USD, chiÕm 73,9% tæng gi¸ trÞ c¸c HiÖp ®Þnh ODA trong ®ã NhËt B¶n chiÕm tíi 40% .
§Ó thu hót, vËn ®éng vèn ODA tõ n¨m 1993 ®Õn nay chóng ta ®· hîp t¸c víi céng ®ång c¸c nhµ tµi trî tæ chøc thµnh c«ng 10 Héi nghÞ nhãm t vÊn c¸c nhµ tµi trî trong ®ã 3 lÇn häp t¹i Ph¸p, 1 lÇn t¹i NhËt B¶n, cßn l¹i ®Òu häp t¹i ViÖt Nam. Th«ng qua 10 héi nghÞ nµy c¸c nhµ tµi trî ®· cam kÕt cung cÊp vèn ODA cho chóng ta víi tæng lîng ®¹t 22,55 tû USD, møc cam kÕt n¨m sau cao h¬n n¨m tríc vµ ®¹t ®Ønh ®iÓm vµo n¨m 2002 lµ 2,5 tû USD. Tæng sè vèn cam kÕt 22,55 tû USD nµy bao gåm viÖn trî kh«ng hoµn l¹i chiÕm 15-20%, phÇn cßn l¹i lµ vèn vay u ®·i.
B¶ng 2: Cam kÕt ODA cho ViÖt Nam giai ®o¹n 1993-nay
§¬n vÞ: TriÖu USD
N¨m
Cam kÕt ODA
N¨m
Cam kÕt ODA
1993
1.819
1999
2.100 **
1994
1.941
2000
2.400
1995
2.264
2001
2.356
1996
2.430
2002
2.500
1997
2.420
2003
1.010,74***
1998
2.186 *
Tæng sè cam kÕt ODA
23.426,74
Nguån: §iÒu tra vÒ ODA cña UNDP
(*) Cha kÓ 500 triÖu USD gi¶i ng©n nhanh nÕu x©y dùng ®îc ch¬ng tr×nh
(**) Cha kÓ 700 triÖu USD gi¶i ng©n nhanh nÕu x©y dùng ®îc ch¬ng tr×nh
(***) Sè liÖu tÝnh ®Õn th¸ng 5/2003
2.1.2. T×nh h×nh gi¶i ng©n ODA giai ®o¹n 1993-nay
§Ó sö dông nguån vèn ODA ®· cam kÕt, tæng gi¸ trÞ ODA ®· ®îc ký kÕt thêi kú nµy lµ 19,5 tû USD trong ®ã 15,5 tû USD vèn vay (®¹t h¬n 90% tæng vèn vay ODA ®· ®îc cam kÕt) vµ kho¶ng 4 tû USD viÖn trî kh«ng hoµn l¹i. Tæng gi¸ trÞ gi¶i ng©n ODA thêi kú 1993-2002 lµ 11 tû USD (b»ng 56,4% tæng trÞ gi¸ c¸c ®iÒu íc quèc tÕ vÒ ODA ®· ký kÕt vµ b»ng 50% tæng lîng ODA ®· cam kÕt trong thêi kú nµy), trong ®ã sè vèn vay u ®·i cña ChÝnh phñ ®· ®îc gi¶i ng©n lµ 7,02 tû USD (®¹t 43,2% sè vèn vay ®· ký kÕt).
Nguån vèn ODA ®· ®îc tËp trung hç trî cho c¸c lÜnh vùc ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi u tiªn cña ChÝnh phñ. §ã lµ: giao th«ng vËn t¶i (25,39%); ph¸t triÓn hÖ thèng nguån ®IÖn, m¹ng líi chuyÓn t¶i vµ ph©n phèi ®iÖn (22,62%), ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n bao gåm c¶ thuû s¶n, l©m nghiÖp, thuû lîi (16,74%); c¸c ngµnh y tÕ - x· héi, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, khoa häc c«ng nghÖ (20,45%); cÊp tho¸t níc vµ b¶o vÖ m«i trêng (8,71%), c¸c ngµnh kh¸c (6,09%) nh ®Ó hç trî ng©n s¸ch cña ChÝnh phñ ®Ó thùc hiÖn ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch c¶i c¸ch kinh tÕ.
Tríc hÕt trong giao th«ng vËn t¶i, vèn ODA ®· ®îc dïng ®Ó kh«i phôc, n©ng cÊp vµ x©y dùng míi 3676 km ®êng quèc lé, kh«i phôc vµ c¶i t¹o kho¶ng 1000 km ®ëng tØnh lé, lµm míi vµ kh«i phôc 188 cÇu, chñ yÕu trªn c¸c ®êng quèc lé sè 1, quèc lé sè 10, sè 18 víi tæng chiÒu dµi 33,7 km, c¶i t¹o vµ n©ng cÊp 10000 km ®êng n«ng th«n vµ kho¶ng 31 km cÇu n«ng th«n quy m« nhá, x©y dùng míi 111 cÇu n«ng th«n víi tæng chiÒu dµi 7,62 km. Vèn ODA ®· ®îc dïng ®Ó n©ng cÊp c¶ng H¶i Phßng, c¶ng Sµi Gßn, x©y dùng míi c¶ng níc s©u C¸i L©n, c¶i t¹o c¶ng Tiªn Sa- §µ N½ng.
Nguån vèn ODA ®· ®îc dïng ®Ó ®Çu t cho 7 nhµ m¸y ®iÖn lín lµ: Phó Mü 1, Phó Mü 2, Hµm ThuËn- §a Mi, S«ng Hinh, §a Nhim, Ph¶ L¹i 2, Trµ Nãc. C¸c nhµ m¸y nµy cã c«ng suÊt thiÕt kÕ chiÕm 40% tæng c«ng suÊt cña c¸c nhµ m¸y ®iÖn ViÖt Nam x©y dùng trong kÕ ho¹ch 5 n¨m 1996-2000. Trong ngµnh n¨ng lîng ®iÖn, vèn ODA cßn ®Çu t ®Ó ph¸t triÓn hÖ thèng ®êng d©y vµ m¹ng líi ph©n phèi ®iÖn, bao gåm c¸c dù ¸n ®êng d©y 500 KV Pl©yku- Phó L©n, ®êng d©y 220 KV Tao §µn- Nhµ BÌ, gÇn 50 tr¹m biÕn ¸p cña c¶ níc, c¶i t¹o n©ng cÊp m¹ng líi ®iÖn thµnh thÞ vµ n«ng th«n ë trªn 30 tØnh vµ thµnh phè.
Vèn ODA ®· gãp phÇn quan träng trong thóc ®Èy ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, 156 dù ¸n víi tæng vèn ODA h¬n 1,4 tû USD ®Çu t cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ®· gãp phÇn cung cÊp nguån tÝn dông u ®·i cho n«ng d©n, t¹o ra c¸c ngµnh nghÒ phô, ph¸t triÓn c«ng t¸c khuyÕn n«ng, l©m, ng, ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n, cung cÊp níc s¹ch, ph¸t triÓn líi ®iÖn sinh ho¹t, y tÕ, trêng häc…
Vèn ODA ®· gãp phÇn cho sù thµnh c«ng cña mét sã ch¬ng tr×nh x· héi cã ý nghÜa s©u réng nh ch¬ng tr×nh d©n sè vµ ph¸t triÓn, ch¬ng tr×nh tiªm chñng më réng ch¬ng tr×nh dinh dìng trÎ em, ch¬ng tr×nh ch¨m sãc søc khoÎ ban ®Çu, gãp phÇn thay ®æi nhËn thøc vµ hµnh vi cña ngêi d©n trong viÖc phßng chèng HIV, AIDS, phßng chèng ma tuý.
Vèn ODA dµnh cho gi¸o dôc ®µo t¹o kho¶ng 550 triÖu USD (chiÕm 8,5-10% tæng kinh phÝ gi¸o dôc ®µo t¹o) ®· gãp phÇn c¶i thiÖn chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, t¨ng cêng mét bíc c¬ b¶n c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho viÖc n©ng cao chÊt lîng d¹y vµ häc.
Vèn ODA ®îc huy ®éng cho vay l¹i ®· cã hiÖu qu¶ thiÕt thùc ®èi víi sù ph¸t triÓn cña mét sè doanh nghiÖp, gãp phÇn hç trî ng©n s¸ch cña nhiÒu tØnh nghÌo gÆp nhiÒu khã kh¨n.
§Ò cËp cuèi cïng nhng l¹i ®ãng mét vai trß rÊt quan träng lµ vèn ODA ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i nguån nh©n lùc, x©y dùng ph¸p luËt, c¶i c¸ch chÝnh s¸ch kinh tÕ, c¶i c¸ch hµnh chÝnh.
T×nh h×nh gi¶i ng©n ODA ®îc thÓ hiÖn qua nh÷ng sè liÖu thùc tÕ sau:
B¶ng 3 : Thùc hiÖn ODA thêi kú 1993-nay
§¬n vÞ: TriÖu USD
N¨m
Thùc hiÖn ODA
N¨m
Thùc hiÖn ODA
1993
413
1999
1.350
1994
725
2000
1.650
1995
737
2001
1.750
1996
900
2002
1.272
1997
1.000
2003
392*
1998
1.242
Tæng sè thùc hiÖn ODA
11.392
Nguån: §iÒu tra vÒ ODA cña UNDP
(*) Sè liÖu tÝnh ®Õn th¸ng 5/2003
§iÒu ®¸ng lu ý lµ møc gi¶i ng©n tiÕp tôc t¨ng lªn qua c¸c n¨m . C¸c nhµ tµi trî cho ViÖt Nam ®· t¨ng ®¸ng kÓ tõ kho¶ng h¬n 10 nhµ tµi trî vµo n¨m 1993 lªn h¬n 45 nhµ tµi trî vµo n¨m 2001, vµ cã h¬n 300 tæ chøc NGO quèc tÕ. ViÖt Nam cïng víi c¸c ®èi t¸c hîp t¸c ph¸t triÓn cña m×nh ®· ®¹t ®îc tiÕn bé ®¸ng kÓ trong c¸c lÜnh vùc liªn quan tíi c«ng t¸c ®iÒu phèi, thùc hiÖn ODA, vµ ®· thu ®îc mét sè kÕt qu¶ ®¸ng lu ý, trong ®ã cã viÖc t¨ng møc gi¶i ng©n ODA vµ rót ng¾n thêi gian chuÈn bÞ dù ¸n.
KÓ tõ héi nghÞ ®Çu tiªn cña c¸c nhµ tµi trî quèc tÕ cho ViÖt Nam tæ chøc vµo n¨m 1993 ®Õn nay, møc cam kÕt tµi trî ODA trung b×nh hµng n¨m vµo kho¶ng 2,2 tû USD. TÝnh ®Õn héi nghÞ thêng niªn gÇn ®©y nhÊt cña Nhãm t vÊn (CG) vµo th¸ng 12 n¨m 2002, tæng møc cam kÕt ODA cña c¸c n¨m vµo kho¶ng 22,55 tû USD (cha thèng kª ®Çy ®ñ sè liÖu n¨m 2003). Theo sè liÖu thèng kª cña phÝa ChÝnh phñ, tæng gi¸ trÞ c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n ODA ®· ký kÕt tõ n¨m 1993 ®Õn n¨m 2002 vît qu¸ 19 tû USD. Tæng møc gi¶i ng©n cña c¸c n¨m kÓ tõ n¨m 1993 ®Õn nay íc tÝnh kho¶ng 11 tû USD, cã nghÜa lµ cßn kho¶ng 8 tû USD cam kÕt ODA ®· ký vÉn cha ®îc gi¶i ng©n. Tuy nhiªn, do møc gi¶i ng©n t¨ng lªn nhanh chãng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nªn kho¶ng c¸ch gi÷a møc cam kÕt vµ møc gi¶i ng©n ®ang ®îc rót ng¾n.
Møc gi¶i ng©n t¨ng ®¸ng kÓ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y mét phÇn lµ do tiÕp tôc thùc hiÖn gi¶i ng©n nhanh mét sè kho¶n vay lín, trong ®ã cã c¸c kho¶n vay theo ch¬ng tr×nh Miyazawa cña NhËt B¶n vµo n¨m 2000 còng nh c¸c kho¶n vay theo hiÖp ®Þnh ký kÕt víi Ng©n hµng thÕ giíi vÒ Quü hç trî xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ hiÖp ®Þnh ký kÕt víi Quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF) vÒ Quü hç trî t¨ng trëng vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµo n¨m 2001.
T×nh h×nh thu hót vµ gi¶i ng©n vèn ODA trong nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m 2003
VÒ vËn ®éng nguån vèn ODA: TiÕp theo thµnh c«ng cña Héi nghÞ nhãm t vÊn c¸c nhµ tµi trî (CG) 2002 lµ héi nghÞ CG cã møc cam kÕt cao nhÊt, tõ ®Çu n¨m 2003 ®Õn nay ®· cã nhiÒu ho¹t ®éng ®îc tiÕn hµnh ®Ó tiÕp tôc thu hót vèn ODA phôc vô sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Mét sè héi nghÞ thêng niªn vÒ hîp t¸c ph¸t triÓn víi c¸c nhµ tµi trî nh ADB, «xtr©ylia, §an M¹ch. ¸o… ®ång thêi c¸c cuéc kiÓm ®iÓm lªn ChÝnh phñ vÒ hîp t¸c ph¸t triÓn vµ c¸c cuéc häp kiÓm ®iÓm t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n ODA còng ®· ®îc tæ chøc. Nh÷ng héi nghÞ nµy ®· t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó chóng ta kh¼ng ®Þnh víi c¸c nhµ tµi trî vÒ chÝnh s¸ch vµ quyÕt t©m ®æi míi, c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ ®ång thêi còng lµ c¸c diÔn ®µn ®Ó thÓ hiÖn nç lùc cña ChÝnh phñ trong viÖc tiÕp nhËn vµ sö dông hiÖu qu¶ nguån vèn ODA.
VÒ ký kÕt hiÖp ®Þnh ODA: TÝnh ®Õn 15/6/2003, tæng gi¸ trÞ c¸c hiÖp ®Þnh ODA ®îc ký kÕt ®¹t 1.010,74 triÖu USD, trong ®ã vèn vay lµ 905,64 triÖu USD vµ viÖn trî kh«ng hoµn l¹i lµ 105,10 triÖu USD.
VÒ thùc hiÖn c¸c dù ¸n ODA: Trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003, vèn gi¶i ng©n ODA ®¹t xÊp xØ 392 triÖu USD (vèn vay kho¶ng 336 triÖu USD, viÖn trî kh«ng hoµn l¹i kho¶ng 55 triÖu USD). Møc gi¶i ng©n cña 6 th¸ng ®Çu n¨m nµy t¬ng ®¬ng víi 20% kÕ ho¹ch gi¶i ng©n cña n¨m 2003. Trong tæng møc gi¶i ng©n ODA 6 th¸ng, riªng vèn vay cña 3 nhµ tµi trî lín lµ JBIC (NhËt B¶n), WB, ADB kho¶ng 280 triÖu USD, chiÕm 82% tæng gi¸ trÞ gi¶i ng©n vèn vay ODA 6 th¸ng ®Çu 2003.
So víi cïng kú n¨m 2002, møc gi¶i ng©n cña 6 th¸ng ®Çu n¨m nµy kh«ng cã sù biÕn ®éng nhiÒu. Tuy nhiªn so víi nh÷ng n¨m tríc khi møc gi¶i ng©n nguån vèn ODA ®¹t møc cao th× møc gi¶i ng©n n¨m nay nh vËy vÉn cßn thÊp. §ång thêi, gi¶i ng©n trong 6 th¸ng ®Çu n¨m so víi kÕ ho¹ch c¶ n¨m còng cha ®¹t yªu cÇu. Cã mét sè lý do kh¸ch quan g©y nªn sù chËm trÔ vÒ gi¶i ng©n ODA trong nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m ®ã lµ:
Møc gi¶i ng©n c¸c th¸ng ®Çu n¨m thêng thÊp h¬n c¸c th¸ng cuèi n¨m do cã sù chËm trÔ nhÊt ®Þnh trong viÖc giao kÕ ho¹ch ®Çu n¨m, mét sè nhµ tµi trî cã n¨m tµi chÝnh kh¸c víi ta (vÝ dô : NhËt B¶n b¾t ®Çu n¨m tµi chÝnh lµ tõ 1/4 hµng n¨m).
Mét sè dù ¸n quy m« lín míi khëi c«ng hoÆc ®ang trong giai ®o¹n ®Êu thÇu nªn cha gi¶i ng©n ®îc. VÝ dô: dù ¸n hµnh lang §«ng- T©y (JBIC), dù ¸n c¶ng Tiªn Sa (JBIC), dù ¸n c¶i thiÖn m«i trêng thµnh phè Hå ChÝ Minh (ADB).
Ngoµi nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan trªn, c¸c vÊn ®Ò víng mÆc phæ biÕn vµ kÐo dµi nhiÒu n¨m nh vÊn ®Ò gi¶i phãng mÆt b»ng vµ t¸i ®Þnh c, thñ tôc ®Êu thÇu, thñ tôc phª duyÖt vÉn lµ nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh cña t×nh h×nh thùc hiÖn vµ gi¶i ng©n ODA chËm trÔ.
2.1.3. §¸nh gi¸ chung vÒ t×nh h×nh thu hót vµ sö dông vèn ODA ë ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua
§¸nh gi¸ mét c¸ch tæng thÓ viÖc thu hót vµ sö dông vèn ODA cña ta trong 10 n¨m qua ®· thùc hiÖn theo ®óng chñ tr¬ng ®êng lèi cña §¶ng vµ ®Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña nhµ níc lµ u tiªn sö dông nguån lùc nµy ®Ó c¶i thiÖn c¬ b¶n vµ ph¸t triÓn mét bíc quan träng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ- x· héi, tríc hÕt lµ GTVT vµ n¨ng lîng ®iÖn, gãp phÇn kh¬i dËy nguån ®Çu t trong níc vµ thu hót nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi, thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ vµ tõng bíc c¶i thiÖn, n©ng cao ®êi sèng cña nh©n d©n lao ®éng, gãp phÇn thùc hiÖn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Cô thÓ:
T×nh h×nh thùc hiÖn ODA ®· cã bíc tiÕn triÓn kh¸, n¨m sau cao h¬n n¨m tríc vµ thùc hiÖn tèt kÕ ho¹ch gi¶i ng©n hµng n¨m: Tõ n¨m 1993 ®Õn hÕt n¨m 2002 vèn ODA gi¶i ng©n kho¶ng 11 tû USD/22,55 tû USD. Nh vËy, nguån ODA ®· gi¶i ng©n ®¹t kho¶ng 50% so víi tæng nguån vèn ODA ®· cam kÕt.
Nguån vèn ODA ®· ®îc tËp trung hç trî cho c¸c lÜnh vùc ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi u tiªn cña ChÝnh phñ nh : n¨ng lîng ®iÖn, ngµnh giao th«ng, ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n bao gåm c¶ thuû s¶n, l©m nghiÖp, thuû lîi, ngµnh cÊp tho¸t níc, c¸c ngµnh y tÕ - x· héi, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, khoa häc - c«ng nghÖ - m«i trêng. Ngoµi ra, nguån ODA còng hç trî ®¸ng kÓ cho ng©n s¸ch cña ChÝnh phñ ®Ó thùc hiÖn ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch c¶i c¸ch kinh tÕ th#ng qua c¸c kho¶n tÝn dông ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ, ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ më réng.
Trong nh÷ng n¨m qua, nhiÒu dù ¸n ®Çu t b»ng vèn ODA ®· hoµn thµnh vµ ®îc ®a vµo sö dông, gãp phÇn t¨ng trëng kinh tÕ, xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo nh Nhµ m¸y NhiÖt ®iÖn Phó Mü 2 -1; nhµ m¸y thñy ®iÖn s«ng Hinh; mét sè dù ¸n giao th«ng quan träng nh Quèc lé 5, Quèc lé 1A (®o¹n Hµ Néi - Vinh, ®o¹n thµnh phè Hå ChÝ Minh- CÇn Th¬, ®o¹n thµnh phè Hå ChÝ Minh- Nha Trang), cÇu Mü ThuËn..; nhiÒu trêng tiÓu häc ®· ®îc x©y míi, c¶i t¹o t¹i hÇu hÕt c¸c tØnh; mét sè bÖnh viÖn ë c¸c thµnh phè, thÞ x· nh bÖnh viÖn B¹ch Mai (Hµ Néi), bÖnh viÖn Chî RÉy (thµnh phè Hå ChÝ Minh); nhiÒu tr¹m y tÕ x· ®· ®îc c¶i t¹o hoÆc x©y míi; c¸c hÖ thèng cÊp níc sinh ho¹t ë nhiÒu tØnh thµnh phè còng nh ë n«ng th«n, vïng nói. C¸c ch¬ng tr×nh d©n sè vµ ph¸t triÓn, ch¨m sãc søc khoÎ bµ mÑ vµ trÎ em, tiªm chñng më réng ®îc thùc hiÖn mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Ngoµi ra, cßn hµng lo¹t c¸c c«ng tr×nh míi ®Çu t b»ng nguån vèn ODA sÏ ®îc ®a vµo ho¹t ®éng trong thêi gian tíi.
Nh×n chung, viÖc sö dông ODA trong thêi gian qua lµ cã hiÖu qu¶, hç trî tÝch cùc cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi cña ViÖt Nam.
§¹t ®îc kÕt qu¶ trªn, lµ do c¸c nguyªn nh©n chñ yÕu sau ®©y:
ChÝnh phñ lu«n coi träng viÖc hoµn thiÖn m«i trêng ph¸p lý ®Ó qu¶n lý vµ sö dông hiÖu qu¶ nguån vèn ODA. TiÕp theo NghÞ ®Þnh 20/CP cña ChÝnh phñ ban hµnh n¨m 1993, NghÞ ®Þnh 87/CP ban hµnh n¨m 1997 vÒ qu¶n lý vµ sö dông ODA, ngµy 4 th¸ng 5 n¨m 2001 ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 17/2001/N§-CP (thay thÕ NghÞ ®Þnh 87/CP). Bªn c¹nh ®ã, nhiÒu v¨n b¶n ph¸p quy kh¸c còng ®îc ban hµnh nh»m qu¶n lý vµ t¹o ®iÒu kiÖn thùc hiÖn nguån vèn ODA nh NghÞ ®Þnh sè 90/1998/N§-CP ngµy 7/11/1998 vÒ Quy chÕ vay vµ tr¶ nî níc ngoµi; QuyÕt ®Þnh 223/1999/Q§-TTg ngµy 7/12/1999 vÒ ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (VAT) ®èi víi c¸c dù ¸n sö dông vèn ODA; QuyÕt ®Þnh 211/1998/Q§-TTg ngµy 31/10/1998 vÒ Quy chÕ chuyªn gia ®èi víi c¸c dù ¸n ODA ...
ViÖc chØ ®¹o thùc hiÖn ODA cña ChÝnh phñ kÞp thêi vµ cô thÓ nh ®¶m b¶o vèn ®èi øng, vÊn ®Ò thuÕ VAT ®èi víi c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n ODA, nhê vËy nhiÒu víng m¾c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n ODA ®· ®îc th¸o gì.
C«ng t¸c theo dâi vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n ODA ®· ®¹t bíc tiÕn bé. NghÞ ®Þnh 17/2001/N§-CP ®· t¹o khu«n khæ ph¸p lý tæ chøc hÖ thèng theo dâi vµ ®¸nh gi¸ ch¬ng tr×nh, dù ¸n ODA tõ c¸c Bé, ngµnh trung ¬ng tíi ®Þa ph¬ng vµ c¸c Ban qu¶n lý dù ¸n. Trong n¨m 2000 vµ ®Çu n¨m 2001, ChÝnh phñ ®· giao liªn bé Bé Tµi chÝnh, Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t vµ c¸c c¬ quan liªn quan tiÕn hµnh kiÓm tra vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh sö dông vèn vay ®èi víi mét sè ch¬ng tr×nh, dù ¸n ODA. KÕt qu¶ kiÓm tra vµ ®¸nh gi¸ cho thÊy vÒ c¬ b¶n c¸c dù ¸n ODA vèn vay cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn còng ph¸t hiÖn mét sè mÆt cßn yÕu kÐm, nhÊt lµ c«ng t¸c tæ chøc thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n ODA. ChÝnh phñ hoan nghªnh vµ s½n sµng hîp t¸c víi nhµ tµi trî ®Ó cïng ®¸nh gi¸ c¸c ch¬ng tr×nh vµ dù ¸n ODA.
ChÝnh phñ ®· phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c nhµ tµi trî nh»m t¨ng cêng qu¶n lý ODA, lµm hµi hoµ thñ tôc gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c nhµ tµi trî ®Ó thóc ®Èy tiÕn tr×nh thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n ODA: Ngµy 12-13 th¸ng 4 n¨m 2000, t¹i §å S¬n, Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t ®· phèi hîp víi 3 nhµ tµi trî (ADB, NhËt B¶n, WB) tæ chøc Héi nghÞ lÇn thø nhÊt vÒ qu¶n lý c¸c dù ¸n ®Çu t sö dông vèn ODA nh»m x¸c ®Þnh vµ th¸o gì nh÷ng vÊn ®Ò víng m¾c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ch¬ng tr×nh, dù ¸n ODA; tiÕp ®ã ngµy 31 th¸ng 8 n¨m 2001, Héi nghÞ lÇn thø 2 víi néi dung trªn ®· ®îc tæ chøc t¹i Hµ Néi nh»m cËp nhËt vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®· ®Ò ra ®Ó c¶i thiÖn qu¸ tr×nh thùc hiÖn vèn ODA. Mét nhãm c¸c nhµ tµi trî kh¸c, gåm Anh, Na uy, PhÇn Lan, Thuþ §iÓn, §an M¹ch, Thôy Sü ®· phèi hîp víi c¸c c¬ quan cña ChÝnh phñ hoµn tÊt mét sè nghiªn cøu vÒ hµi hoµ thñ tôc ODA. Thùc tiÔn ®· cho thÊy hµi hoµ thñ tôc gi÷a ChÝnh phñ vµ nhµ tµi trî lµ mét trong nh÷ng c¸ch tiÕp cËn ®óng ®¾n ®Ó b¶o ®¶m chÊt lîng vµ tiÕn ®é thùc hiÖn ODA.
N¨ng lùc thùc hiÖn vµ qu¶n lý c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n ODA ®· cã bíc tiÕn bé. B»ng nhiÒu h×nh thøc ®µo t¹o kh¸c nhau vµ qua thùc tÕ thùc hiÖn dù ¸n, nhiÒu c¸n bé cña ViÖt Nam tõ cÊp c¬ quan qu¶n lý vÜ m« tíi c¸c Ban qu¶n lý dù ¸n ®· lµm quen vµ tÝch luü ®îc kinh nghiÖm thùc hiÖn vµ qu¶n lý nguån vèn ODA.
Tuy vËy c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông ODA ë ViÖt Nam còng cßn cã nh÷ng mÆt yÕu kÐm vµ ®øng tríc nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc, nhất là ở các khâu chuẩn bị, tổ chức thực hiện và theo dõi đánh giá dự án.V× vËy chóng ta ph¶i t¨ng cêng chó träng ®Õn viÖc qu¶n lý nguån vèn ODA v× xÐt vÒ gi¸c ®é hiÖu qu¶ kinh tÕ, nÕu viÖc qu¶n lý sö dông ODA kÐm hiÖu qu¶ th× vÒ tríc m¾t sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng bãp mÐo c¬ cÊu kinh tÕ, ¶nh hëng xÊu ®Õn tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ, vÒ l©u dµi sÏ dÉn ®Õn g¸nh nÆng nî nÇn cho thÕ hÖ mai sau. Bªn c¹nh gi¸c ®é hiÖu qu¶ kinh tÕ cßn ph¶i chó ý ®Ðn c¸c hiÖu qu¶ chÝnh trÞ (®Æc biÖt ®èi víi c¸c dù ¸n kh«ng hoµn l¹i), hiÖu qu¶ x· héi, hiÖu qu¶ m«i trêng trong mét quan hÖ tæng thÓ.
Do ®ã, trong thêi gian tíi, ChÝnh phñ dù kiÕn triÓn khai c¸c c«ng t¸c sau:
Ban hµnh Th«ng t liªn tÞch Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t- Bé Tµi chÝnh híng dÉn thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 17/2001/N§-CP ngµy 4 th¸ng 5 n¨m 2001 vÒ nh÷ng néi dung liªn quan tíi tµi chÝnh cña c¸c ch¬ng tr×nh dù ¸n ODA.
Sím xóc tiÕn x©y dùng ®Ó tr×nh ban hµnh NghÞ ®Þnh míi vÒ T¸i ®Þnh c vµ gi¶i phãng mÆt b»ng, nh»m gi¶i quyÕt c¬ b¶n nh÷ng víng m¾c vÒ vÊn ®Ò nµy ®èi víi c¸c dù ¸n ODA cã x©y dùng c¬ b¶n.
TiÕp tôc tiÕn tr×nh lµm hµi hoµ thñ tôc tiÕp nhËn vµ thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n ODA gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c nhµ tµi trî.
Th«ng qua nhiÒu ph¬ng thøc vµ quy m« ®µo t¹o vµ c¸c h×nh thøc hç trî kh¸c nhau nh»m t¨ng cêng n¨ng lùc qu¶n lý vµ thùc hiÖn ODA ë c¸c cÊp.
KiÖn toµn hÖ thèng theo dâi vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n tõ c¸c Bé, ngµnh trung ¬ng tíi ®Þa ph¬ng nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ sö dông hiÖu qu¶ nguån vèn ODA; ®a c«ng nghÖ th«ng tin vµo phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý vµ theo dâi dù ¸n.
2.2. Thùc tr¹ng thu hót vµ sö dông vèn ODA ®èi víi ph¸t triÓn ngµnh gi¸o dôc ë ViÖt Nam
Héi nghÞ Trung ¦¬ng 6 ®· nªu ra 3 nhiÖm vô lín cho gi¸o dôc ®µo t¹o. §ã lµ n©ng cao chÊt l îng, hiÖu qu¶ gi¸o dôc; ph¸t triÓn quy m« gi¸o dôc trªn c¬ së ®¶m b¶o chÊt l îng vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®µo t¹o, g¾n ®µo t¹o víi yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, ®µo t¹o víi sö dông; thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi trong gi¸o dôc; thùc hiÖn 5 gi¶i ph¸p chñ yÕu gåm ®æi míi m¹nh mÏ qu¶n lý nhµ n íc vÒ gi¸o dôc, x©y dùng vµ triÓn khai ch ¬ng tr×nh "x©y dùng ®éi ngò nhµ gi¸o vµ c¸n bé qu¶n lý gi¸o dôc mét c¸ch toµn diÖn", tiÕp tôc hoµn thiÖn c¬ cÊu hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n vµ s¾p xÕp cñng cè m¹ng l íi tr êng líp, c¬ së gi¸o dôc, t¨ng c êng ®Çu t cho gi¸o dôc ®óng víi yªu cÇu quèc s¸ch hµng ®Çu, ®Èy m¹nh x· héi ho¸ gi¸o dôc nh»m t¹o nguån nh©n lùc cã sè l îng vµ chÊt l îng ®¸p øng yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc.
Chi tiªu c«ng céng cho gi¸o dôc ë ViÖt Nam ®· t¨ng m¹nh trong thËp niªn 90. §¸nh gi¸ chi tiªu c«ng n¨m 2000 ®· xÕp chi phÝ gi¸o dôc chiÕm 3,5% tæng thu nhËp quèc d©n tÝnh theo ®Çu ngêi (GDP) vµ 17% tæng chi phÝ c«ng céng Sè liÖu cñ._.6-2000 theo ngµnh kinh tÕ
§¬n vÞ : tû ®ång (gi¸ n¨m 2000)
1996-2000)
1996
1997
1998
1999
2000
Tæng sè
295.330
43.080
53.740
57.470
68.620
72.420
- TW
177.200
25.850
32.240
34.480
41.170
43.450
- §Þa ph¬ng
118.130
17.230
21.500
22.990
27.450
28.970
Trong ®ã
1. N«ng, l©m, ng nghiÖp
54.570
8.190
10.310
10.490
11.970
13.620
2. C«ng nghiÖp, x©y dùng
91.640
13.890
17.650
18.510
20.520
21.070
3. GTVT, bu ®iÖn
79.130
11.770
14.870
15.820
18.110
18.550
4. KHCN
2.180
270
320
440
520
620
5. Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
7.780
1.220
1.440
1.570
1.680
1.860
6. Y tÕ, x· héi
7.100
970
1.140
1.270
1.720
2.000
7. V¨n ho¸, thÓ thao
6.740
730
980
1.260
1.760
2.010
8. H¹ tÇng ®« thÞ vµ cÊp níc
18.270
2.260
2.840
3.230
4.880
5.050
9. C¸c ngµnh kh¸c
27.920
3.780
4.190
4.880
7.460
7.640
Nguån: Ch¬ng tr×nh ®Çu t c«ng céng thêi kú 2001-2005
B¶ng 11: Dù b¸o kh¶ n¨ng huy ®éng vèn ®Çu t ph¸t triÓn thêi kú 2001- 2005
§¬n vi: ngh×n tû ®ång (gi¸ n¨m 2000)
Thêi kú 1996-2000
Thêi kú 2001-2005
Tæng sè
C¬ cÊu vèn (%)
Tæng sè
C¬ cÊu vèn (%)
Tæng sè vèn ®Çu t
555,0
100,0
840,0
100,0
Møc huy ®éng vèn/GDP(%)
28-29
- Vèn trong níc (%)
61
66
- Vèn ngoµi níc (%)
39
34
1. Vèn NSNN
125,6
22,5
216,5
25,8
2. Vèn tÝn dông ®Çu t ph¸t triÓn cña nhµ níc
72,4
13,0
119,4
14,2
3. Vèn tù cã cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc (cã c¶ doanh nghiÖp CPH)*
97,4
17,5
162,3
19,3
4. Vèn cña khu vùc d©n c vµ t nh©n
121,6
21,9
188,8
22,5
5. Vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
138,0
24,9
153,0
18,2
(*) Dù kiÕn CPH Ýt nhÊt 3000 doanh nghiÖp nªn vèn gi¶m ®i 30 ngh×n tû ®ång chuyÓn vµo khu vùc d©n c
Nguån: Ch¬ng tr×nh ®Çu t c«ng céng thêi kú 2001-2005 B¶ng 12: Vèn ®Çu t ph¸t triÓn 5 n¨m 2001- 2005 theo ngµnh kinh tÕ
§¬n vÞ : ngh×n tû ®ång (gi¸ n¨m 2000)
2001-2005
2001
2002
2003
2004
2005
Tæng sè
840,0
145,6
163,3
170,3
176,8
184,0
1. C«ng nghiÖp, x©y dùng
369,6
62,6
71,0
74,9
78,5
82,4
2. N«ng nghiÖp, thuû lîi, l©m nghiÖp, thuû s¶n
109,2
17,9
20,7
22,1
23,3
25,0
3. Giao th«ng, bu ®iÖn
126
22,3
24,5
25,5
26,3
27,3
4. Nhµ ë, c«ng céng, cÊp níc, dÞch vô
95,4
15,7
18,8
19,4
20,0
20,5
5. KHCN, ®iÒu tra c¬ b¶n, m«i trêng
7,8
1,1
1,3
1,4
1,4
1,6
6. Gi¸o dôc ®µo t¹o
45,0
7,9
8,7
9,2
9,4
9,8
7. Y tÕ, x· héi
26,8
5,8
5,4
5,4
5,5
5,7
8. V¨n ho¸ th«ng tin, thÓ thao
14,0
2,3
2,7
2,9
3,0
3,1
9. Qu¶n lý nhµ níc, an ninh quèc phßng
26,6
4,7
5,1
5,3
5,6
5,9
10. C¸c ngµnh kh¸c
23,8
5,8
5,7
5
4,6
3,8
Nguån: Ch¬ng tr×nh ®Çu t c«ng céng thêi kú 2001-2005
Môc tiªu ®Çu t trong 5 n¨m tíi lµ hoµn thiÖn bíc c¬ b¶n c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña ngµnh ph¸t triÓn hÖ théng gi¸o dôc mÇm non, tiÓu häc, THPT. §Èy m¹nh gi¸o dôc mÇm non, xo¸ x· tr¾ng vÒ mÉu gi¸o. Chó träng ®Çu t hÖ thèng c¸c trßng phæ th«ng, xo¸ phßng häc tranh tre, bæ sung phßng häc cho c¸c trêng tiÓu häc ®Ó chÊm døt t×nh tr¹ng häc 3 ca vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó häc sinh tiÓu häc vµ THCS cã thÓ häc 2 buæi 1 ngµy. X©y dùng thªm trêng së ®Ó t¨ng sè lîng häc sinh vµ ho¹t ®éng c¶ ngµy t¹i trêng. Thùc hiÖn ch¬ng tr×nh kiªn cè ho¸ trêng häc ë bËc phæ th«ng, ®Æc biÖt quan t©m ®Õn c¸c vïng thêng x¶y ra thiªn tai. X©y dùng vµ cñng cè c¸c trêng néi tró ë vïng ®ång bµo d©n téc, vïng s©u, vïng xa, g¾n víi thùc hiÖn ch¬ng tr×nh toµn diÖn vÒ t¨ng trëng vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo.
§Çu t ph¸t triÓn hÖ thèng c¸c trêng d¹y nghÒ, nhÊt lµ c¸c trêng d¹y nghÒ chÊt lîng cao víi nh÷ng trang thiÕt bÞ ®îc t¨ng cêng, tiÕp cËn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.
T¨ng cêng ®Çu t hÖ thèng c¸c trêng ®¹i häc, cao ®¼ng, ®Æc biÖt lµ c¸c trêng cao ®¼ng s ph¹m trùc thuéc c¸c tØnh, thµnh phè, ®Çu t chiÒu s©u vµ ®ång bé hÖ thèng c¸c trêng d¹y nghÒ.
TËp trung vèn ®Çu t cho c¸c trêng ®¹i häc quèc gia ë Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh, c¸c trêng ®¹i häc vïng…, c¸c trêng ®¹i häc träng ®iÓm nh B¸ch Khoa Hµ Néi, ®¹i häc Kinh tÕ quèc d©n Hµ Néi, S ph¹m Hµ Néi… vµ c¸c trêng ®¹i häc kh¸c trong tiÕn ®é c©n ®èi víi nguån vèn ng©n s¸ch. Chó träng c«ng t¸c x· héi ho¸ gia ®×nh, kÓ c¶ c¸c trêng ®¹i häc d©n lËp, t thôc, c¸c trêng quèc tÕ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu n©ng cao d©n trÝ.
T¨ng cêng trang thiÕt bÞ phôc vô viÖc ®æi míi ch¬ng tr×nh, néi dung vµ ph¬ng ph¸p gi¸o dôc ®µo t¹o, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nhiÒu trêng nèi m¹ng Internet. Më cæng kÕt nèi Internet trùc tiÕp cho hÖ thèng ®µo t¹o ®¹i häc, x©y dùng hÖ thèng th viÖn trêng häc, ®Æc biÖt lµ th viÖn ®iÖn tö kÕt nèi gi÷a c¸c trêng ®¹i häc, tõng bíc kÕt nèi víi c¸c th viÖn quèc gia, khu vùc vµ quèc tÕ.
§Çu t ®Ó t¨ng n¨ng lùc ®µo t¹o cña c¸c trêng s ph¹m hiÖn cã. N©ng cÊp c¸c trêng trung cÊp s ph¹m lªn cao ®¼ng s ph¹m, tiÕn tíi ®µo t¹o gi¸o viªn mÇm non vµ tiÓu häc tõ tr×nh ®é cao ®¼ng s ph¹m trë lªn.
§a d¹ng hãa c¸c lo¹i h×nh trêng líp, ph¸t triÓn c¸c trêng b¸n c«ng, d©n lËp, t thôc tuú theo cÊp häc. C¶i tiÕn chÝnh s¸ch häc phÝ, møc häc phÝ ph¶i b¶o ®¶m bï ®¾p mét tû lÖ hîp lý chi phÝ ®Çu t. Huy ®éng sù ®ãng gãp cho gi¸o dôc ®µo t¹o tõ c¸c doanh nghiÖp nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp sö dông nh©n lùc do c¸c trêng ®µo t¹o.
T¨ng cêng quan hÖ hîp t¸c, kªu gäi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµI vµo lÜnh vùc gi¸o dôc.
Nh vËy ®Çu t ph¸t triÓn vµ ch¬ng tr×nh ®Çu t c«ng céng ®Òu dµnh phÇn ®Çu t t¨ng vît tréi cho gi¸o dôc, ®µo t¹o, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc.
3.2. C¸c biÖn ph¸p chñ yÕu nh»m t¨ng cêng thu hót vµ sö dông nguån vèn ODA ®Ó ph¸t triÓn gi¸o dôc ViÖt Nam
3.2.1. H×nh thµnh mét chiÕn lîc ODA toµn diÖn cho ph¸t triÓn gi¸o dôc
C¸c vïng, c¸c ®Þa ph¬ng cÇn ph¶i cã mét chiÕn lîc thu hót vµ sö dông ODA cho gi¸o dôc trong khu«n khæ chiÕn lîc cña ®Þa ph¬ng m×nh vµ phï hîp víi thùc tÕ t×nh h×nh, môc tiªu vµ chiÕn lîc ph¸t triÓn gi¸o dôc chung cña quèc gia trong giai ®o¹n tíi. ChiÕn lîc nµy cÇn tËp trung vµo viÖc sö dông ODA víi nh÷ng dù ¸n, nh÷ng môc tiªu cÇn ®¹t ®îc râ rµng, c¸c u tiªn, nh÷ng khã kh¨n, víng m¾c.... Qua ®ã, ChÝnh phñ cã thÓ ®Þnh híng ®îc nhu cÇu ODA theo tõng cÊp häc, bËc häc, lo¹i h×nh ®µo t¹o, theo tõng khu vùc (®Þa ph¬ng) theo danh môc thø tù u tiªn. §ång thêi cÇn dù kiÕn kh¶ n¨ng tiÕp nhËn ODA tæng thÓ vµ cô thÓ trªn c¬ së x¸c ®Þnh:
Kh¶ n¨ng vµ xu híng viÖn trî cña c¸c ®èi t¸c tµi trî trong thêi gian ng¾n h¹n vµ trung h¹n.
Møc ®é u ®·i, l·i suÊt cho vay.
C¸c ®iÒu kiÖn cho vay kÌm theo.
C¸c ph¬ng ¸n vËn ®éng, t¹o nguån vay.
X¸c ®Þnh kh¶ n¨ng hoµn tr¶ tæng thÓ vµ cô thÓ.
Ngoµi ra, trong chiÕn lîc ®ã cÇn x¸c ®Þnh ®îc híng ph©n bæ ODA mét c¸ch hîp lý cho ph¸t triÓn gi¸o dôc, dùa trªn ChiÕn lîc ph¸t triÓn gi¸o dôc ViÖt Nam giai ®o¹n 2001-2010 trong §¹i héi IX cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam. CÇn ph©n bæ ODA mét c¸ch c«ng b»ng h¬n cho nh÷ng ngêi nghÌo, nh÷ng trÎ em ë n«ng th«n, vïng nói, vïng s©u vïng xa ®Ó c¸c em cã ®iÒu kiÖn häc tËp, tiÕp cËn ®îc tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i.
ViÖc tiÕp tôc t¨ng cêng thùc hiÖn c¸c dù ¸n vµ ph©n bæ vèn ODA mét c¸ch c«ng b»ng ®ßi hái nç lùc céng t¸c ë møc ®é lín h¬n vµ nhiÒu h¬n kh«ng chØ cña phÝa ChÝnh phñ ViÖt Nam mµ c¶ phÝa c¸c nhµ tµi trî. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu nµy, chiÕn lîc ph¸t triÓn cÇn ®îc giíi thiÖu víi c¸c nhµ tµi trî, t×m kiÕm sù ñng hé cña c¸c nhµ tµi trî vµ ®Ó cho hä thÊy ®îc ®©y lµ nh÷ng dù ¸n, nh÷ng ch¬ng tr×nh u tiªn vµ n»m trong chiÕn lîc ph¸t triÓn chung.
3.2.2. Gi¶i quyÕt tèt vèn ®èi øng
Vèn ®èi øng ®ang lµ mét vÊn ®Ò g©y ra t×nh tr¹ng gi¶i ng©n chËm nguån vèn ODA hiÖn nay. C¬ chÕ vèn ®èi øng kh¸c nhau cho nh÷ng dù ¸n cïng lo¹i lµ c©u hái ®ang chê gi¶i ®¸p. Bªn c¹nh ®ã, mét sè dù ¸n do vèn ®Çu t lín nªn cµng khã kh¨n vÒ vèn ®èi øng, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c ®Þa ph¬ng. Mét thùc tÕ lµ ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t cho gi¸o dôc ë ViÖt Nam th× vèn ®èi øng cña chóng ta thêng chØ lµ trªn giÊy tê, tÊt c¶ nh÷ng chi tiªu cho dù ¸n ®Òu sö dông ®ång vèn cña c¸c nhµ tµi trî vµ viÖc lÊy ra ®îc nh÷ng ®ång vèn ®èi øng trªn lµ mét viÖc hÕt søc phøc t¹p vµ mÊt nhiÒu thêi gian.
Do ®ã, nh»m th¸o gì nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn ®èi øng, cÇn quy ®Þnh cô thÓ h¬n vÒ c¬ chÕ vèn ®èi øng. §¶m b¶o vèn ®èi øng ®îc cÊp ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi theo tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n, thèng nhÊt c¬ chÕ vèn ®èi øng ®èi víi nh÷ng dù ¸n cïng lo¹i. MÆt kh¸c, cÇn t¨ng cêng qu¶n lý vµ sö dông vèn ®èi øng cho c¸c dù ¸n ODA trong gi¸o dôc sao cho phï hîp víi quy ®Þnh cña ChÝnh phñ vµ kh«ng ®îc sö dông vèn ®èi øng ngoµi c¸c môc ®Ých, néi dung cña dù ¸n.
3.2.3. X©y dùng c¬ chÕ vay vµ tr¶ nî níc ngoµi
Theo tµi liÖu cña Ng©n hµng ThÕ giíi (WB), sù t¨ng trëng kinh tÕ cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn trong t¬ng lai sÏ bÞ ba yÕu tè lµm tª liÖt, ®ã lµ g¸nh nÆng nî níc ngoµi trÇm träng, nh÷ng khã kh¨n trong c¸n c©n thanh to¸n vµ t×nh tr¹ng thiÕu vèn ®Çu t míi. Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc cho ViÖt Nam gÇn ®©y chñ yÕu ®îc thùc hiÖn díi h×nh thøc vèn vay u ®·i vµ trong nh÷ng n¨m tíi phæ biÕn sÏ lµ tÝn dông hçn hîp (tÝn dông u ®·i vµ tÝn dông th¬ng m¹i). Do vËy ODA thùc chÊt lµ c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶. Theo sù ph©n lo¹i cña Quü tiÒn tÖ quèc tÕ th× hiÖn nay, tuy kh«ng ph¶i lµ níc nî nhiÒu nhng ViÖt Nam l¹i n»m trong sè nh÷ng níc cã nÒn kinh tÕ nhá vµ møc thu nhËp thÊp, nghÜa lµ khã tr¶ nî. Do vËy, thêi gian tíi chóng ta cÇn cã c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt cho vÊn ®Ò vay vµ tr¶ nî níc ngoµi trong c¸c dù ¸n ODA nãi chung vµ trong c¸c dù ¸n ODA cho gi¸o dôc nãi riªng. Cô thÓ :
¨ X©y dùng quü tr¶ nî : §Ó ®¶m b¶o thanh to¸n c¸c kho¶n nî, cÇn ph¶i thµnh lËp quü tr¶ nî. Nguån ®Ó cung cÊp cho quü nµy chñ yÕu lÊy tõ phÇn chi ng©n s¸ch hµng n¨m ®· ®îc Quèc héi phª duyÖt ®Ó tr¶ nî níc ngoµi vµ phÇn ®ãng gãp theo quy ®Þnh ®èi víi c¸c dù ¸n sö dông ODA ®· b¾t ®Çu thu håi vèn.
¨ Ph¶i cã c¬ chÕ x¸c ®Þnh giíi h¹n tèi ®a ®îc phÐp vay nî níc ngoµi. ViÖc phª chuÈn giíi h¹n vay, tr¶ nî níc ngoµi hµng n¨m thuéc thÈm quyÒn Quèc héi, nhng c¸c c¬ quan qu¶n lý kinh tÕ cña ChÝnh phñ, cô thÓ lµ Bé Tµi chÝnh vµ Ng©n hµng Nhµ níc ph¶i ®¶m b¶o vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tæng hîp nhu cÇu vay còng nh c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ tr×nh Quèc héi.
¨ ThiÕt lËp vµ sö dông hÖ thèng chØ tiªu th«ng tin ®Ó qu¶n lý vµ theo dâi viÖc vay vµ tr¶ nî níc ngoµi. Ph¶i cã c¸c th«ng tin chÝnh x¸c, cËp nhËt vÒ c¸c chØ tiªu kinh tÕ vÜ m« nh tèc ®é t¨ng trëng GDP, thu chi ng©n s¸ch, c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ, tÝn dông néi ®Þa vµ mét sè chØ tiªu chuyªn dïng kh¸c ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng hÊp thô nî, kh¶ n¨ng hoµn tr¶ vµ kh¶ n¨ng vay míi ...
¨ CÇn t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý vay vµ tr¶ nî tõ Trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng. Trong ®ã, c¬ quan tiÕp nhËn vµ qu¶n lý ODA kh«ng nh÷ng cÇn n¾m v÷ng c¸c kho¶n ODA, c¸c kho¶n nî cña ChÝnh phñ mµ cßn ph¶i n¾m ®îc c¸c kho¶n nî cña c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. §ã lµ yªu cÇu qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ më bëi v×, chØ xÐt riªng trong c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ th× kh«ng chØ cã nî ChÝnh phñ míi n»m trong ®ã, mµ nî cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n trong níc còng ph¶i ®a vµo vµ dï lµ ai tr¶ nî th× khi tr¶ còng ph¶i lÊy mét phÇn tõ GDP.
3.2.4. KÕt hîp ODA víi c¸c nguån lùc tµi chÝnh kh¸c trong ph¸t triÓn gi¸o dôc
HiÖn nay nguån vèn cho ph¸t triÓn gi¸o dôc níc ta ®îc huy ®éng tõ c¸c nguån: thu NSNN ; tÝn dông ®Çu t ph¸t triÓn cña nhµ níc ; vèn cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ; tõ nguån vèn vay nî, viÖn trî tõ bªn ngoµi cña ChÝnh phñ th«ng qua kªnh hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) ; tõ nguån vèn ®Çu t cña khu vùc t nh©n vµ nguån vèn ®ãng gãp tù nguyÖn cña d©n c. MÆc dï nguån vèn ODA ®ãng gãp mét phÇn rÊt lín trong c¬ cÊu nhng viÖc phèi hîp hµi hoµ gi÷a c¸c nguån vèn nµy víi nhau lµ viÖc rÊt cÇn thiÕt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t cho ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. Do ®ã cÇn ®¶m b¶o nguån vèn trong níc ®Ó hÊp thô tèt vèn ODA cho ph¸t triÓn gi¸o dôc. CÇn t¨ng ®Çu t tõ ng©n s¸ch nhµ níc, huy ®éng mäi nguån lùc trong x· héi ®Ó ph¸t triÓn gi¸o dôc; ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh. ChuÈn ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ trêng së, trang thiÕt bÞ gi¶ng d¹y, nghiªn cøu vµ häc tËp. Ng©n s¸ch nhµ níc lµ nguån tµi chÝnh chñ yÕu cña gi¸o dôc. Nhµ níc u tiªn ®Çu t cho gi¸o dôc träng t¬ng quan víi c¸c ngµnh kh¸c. N©ng tû lÖ chi cho gi¸o dôc trong ng©n s¸ch nhµ níc tõ 15% n¨m 2000 lªn Ýt nhÊt 18% n¨m 2005 vµ 20% n¨m 2010; tranh thñ nguån tµi chÝnh vay víi l·i suÊt u ®·i cho gi¸o dôc tõ Ng©n hµng thÕ giíi (WB), Ng©n hµng Ph¸t triÓn ch©u ¸ (ADB), c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ c¸c níc. Ng©n s¸ch nhµ níc tËp trung nhiÒu h¬n cho c¸c bËc gi¸o dôc phæ cËp, cho vïng n«ng th«n, miªn nói, cho ®µo t¹o tr×nh ®é cao, cho nh÷ng ngµnh khã thu hót ®Çu t ngoµi ng©n s¸ch nhµ níc. Cã chÝnh s¸ch ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn häc tËp cho con em gia ®×nh ngêi cã c«ng vµ diÖn chÝnh s¸ch, c¬ héi häc tËp cho con em gia ®×nh nghÌo. Trong thêi gian 2001-2005, hµng n¨m Nhµ níc dµnh kinh phÝ tõ ng©n s¸ch vµ sö dông c¸c nguån kh¸c ®Ó ®a 400-500 c¸n bé khoa häc ®i ®µo t¹o, båi dìng ë c¸c níc cã nÒn khoa häc vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Huy ®éng nhiÒu tõ nguån tµi chÝnh kh¸c nhau, kÕt hîp tèt c¸c nguån vèn trong vµ ngoµi níc vµ sù ®ãng gãp cña x· héi cho ph¸t triÓn gi¸o dôc. ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh theo híng song song víi viÖc trao quyÒn chñ ®éng vÒ tµi chÝnh cÇn thùc hiÖn chÕ ®é tµi chÝnh c«ng khai vµ chÕ ®é kiÓm to¸n nh»m t¨ng hiÖu qu¶ sö dông c¸c nguån tµi chÝnh ®Çu t cho gi¸o dôc. Hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch tÝn dông cho gi¸o dôc. C¸c ®Þa ph¬ng cã kÕ ho¹ch cô thÓ x©y dùng thªm trêng së ®Ó ®Èy nhanh tiÕn ®é phæ cËp gi¸o dôc trung häc c¬ së, t¨ng sè lîng häc sinh phæ th«ng häc tËp vµ ho¹t ®éng c¶ ngµy t¹i trêng lªn tíi 70%, n©ng tû lÖ c¸c trêng ®îc x©y dùng theo chuÈn quèc gia lªn tíi 50% vµo n¨m 2010. §Æc biÖt quan t©m x©y dùng c¸c trêng kiªn cè, b¸n kiªn cè cho c¸c vïng thêng x¶y ra thiªn tai. Thùc hiÖn chÕ ®é u ®·i vÒ sö dông ®Êt ®ai, vay vèn u ®·i ®Ó ®Çu t x©y dùng c¸c c¬ së gi¸o dôc. T¨ng cêng vµ hiÖn ®¹i ho¸ trang thiÕt bÞ phôc vô ®æi míi ch¬ng tr×nh, néi dung, ph¬ng ph¸p gi¸o dôc. PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010 cã 60% trêng phæ th«ng vµ 100% trêng ®¹i häc, cao ®¼ng ®îc nèi m¹ng Internet. Më cæng kÕt nèi Internet trùc tiÕp cho hÖ thèng c¸c trêng ®¹i häc. X©y dùng th viÖn trêng häc. §Õn n¨m 2010 tÊt c¶ c¸c trêng phæ th«ng ®Òu cã th viÖn nhµ trêng. X©y dùng hÖ thèng th viÖn ®iÖn tö kÕt nèi gi÷a c¸c trêng ®¹i häc trong tõng vïng tiÕn tíi kÕt nèi víi c¸c th viÖn trong ph¹m vi quèc gia, khu vùc vµ quèc tÕ. X©y dùng mét sè phßng thÝ nghiÖm quèc gia trong c¸c ®¹i häc quèc gia, c¸c trêng ®¹i häc träng ®iÓm, ®Çu ngµnh. X©y dùng c¸c c¬ së thùc nghiÖm vÒ c«ng nghÖ ë mét sè trêng cao ®¼ng.
Kinh nghiÖm cho thÊy, muèn hÊp thô hiÖu qu¶ vèn ®Çu t níc ngoµi th× cÇn cã mét lîng vèn trong níc thÝch hîp. MÆt kh¸c trong mäi trêng hîp, viÖc ph¸t huy néi lùc sÏ ®¶m b¶o mét sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. V× vËy cÇn ®Ò cao c¸c biÖn ph¸p huy ®éng nguån lùc trong níc ®Ó võa ®¸p øng nhu cÇu dµi h¹n vÒ vèn, võa tõng bíc gi¶i quyÕt nh÷ng mÊt c©n ®èi ng¾n h¹n.
3.2.5. Hµi hßa thñ tôc dù ¸n
Hµi hoµ thñ tôc dù ¸n lµ t×m mét c¸ch lµm phï hîp gi÷a c¸c bªn tham gia vµo qu¸ tr×nh ODA, ®ã lµ: ChÝnh phñ, nhµ tµi trî vµ ®¬n vÞ thô hëng. Sù thiÕu ®ång bé, thiÕu chÆt chÏ trong néi dung cña mét sè v¨n b¶n ph¸p lý cã liªn quan ®Õn qu¶n lý vµ sö dông nguån vèn ODA lµ nguyªn nh©n chÝnh g©y trë ng¹i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c dù ¸n vµ hiÖu qu¶ sö dông cña nguån vèn nµy. Qua thùc tÕ triÓn khai, c¶ phÝa ChÝnh phñ ta, phÝa c¸c nhµ tµi trî còng nh Ban qu¶n lý c¸c dù ¸n ®Òu cho r»ng cÇn ph¶i chØnh söa l¹i c¸c v¨n b¶n ®ã.
§Ó hµi hoµ diÔn ra trªn thùc tÕ, nh÷ng nguyªn t¾c sau ®©y cÇn ®îc thùc hiÖn: ChÝnh phñ ph¶i lµm ®Çu tµu trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c hµnh ®éng hµi hßa thñ tôc. ChÝnh phñ ph¶i cã 'c¸c khung' lµm c¬ së ®Ó hµi hoµ thñ tôc trong c¸c ho¹t ®éng thùc tiÔn. ChÝnh phñ vµ c¸c nhµ tµi trî ®Òu cã c¸c quy ®Þnh, quy tr×nh râ rµng vµ c«ng khai vÒ thùc hiÖn ODA. Hµi hoµ thñ tôc cã thÓ ®îc tiÕn hµnh gi÷a ChÝnh phñ vµ nhµ tµi trî trªn c¬ së song ph¬ng hoÆc gi÷a nhãm c¸c nhµ tµi trî víi ChÝnh phñ...
C¶i tiÕn c¸c quy ®Þnh vÒ tr×nh tù vµ thñ tôc ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng rêm rµ, ph¶i qua nhiÒu bíc khiÕn qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n ph¶i kÐo dµi. VÝ dô hiÖn nay dù ¸n ®Çu t b»ng nguån vèn ODA ph¶i tr¶i qua hai kh©u thÈm ®Þnh. C¸c qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh vµ phª duyÖt dù ¸n diÔn ra tõ phÝa c¸c c¬ quan ChÝnh phñ ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ cña c¸c nhµ tµi trî. Thùc tÕ cho thÊy lµ tiÕn tr×nh thÈm ®Þnh vµ phª duyÖt hiÖn ®ang cßn "trôc trÆc". C¸c v¨n b¶n b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi ®îc chuÈn bÞ thêng
kh«ng ®¸p øng yªu cÇu do n¨ng lùc chuÈn bÞ b¸o c¸o cña c¸c chñ ®Çu t cßn h¹n chÕ, cha cËp nhËt t×nh h×nh thùc tÕ ph¸t triÓn gi¸o dôc ViÖt Nam, dÉn ®Õn chËm trÔ trong viÖc tr×nh vµ phª duyÖt b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi, vµ thiÕu nhÊt qu¸n gi÷a néi dung cña b¸o c¸o kh¶ thi ®îc phª duyÖt vµ c¸c kÕt qu¶ thÈm ®Þnh cña phÝa c¸c nhµ tµi trî.
Do ®ã, c¶ phÝa ViÖt Nam vµ phÝa c¸c nhµ tµi trî cÇn nghiªn cøu, ®iÒu chØnh ®Ó thñ tôc thÈm ®Þnh cña hai bªn tiÕn tíi ®ång bé, thèng nhÊt c¶ vÒ néi dung vµ thêi gian thÈm ®Þnh. Theo ®ã, nªn ®Ó thêi gian thÈm ®Þnh cña c¸c nhµ tµi trî sau khi cã phª duyÖt b¸o c¸o kh¶ thi cña ChÝnh phñ. §Ó tr¸nh l·ng phÝ thêi gian, nªn gi¶m bít nh÷ng thñ tôc kh«ng thËt sù cÇn thiÕt nh»m rót ng¾n thêi gian, chuÈn bÞ thùc hiÖn c¸c bíc tiÕp sau. §ång thêi, phÝa c¸c nhµ tµi trî còng cÇn t¨ng cêng hîp t¸c vµ s½n sµng dung hßa víi c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c nhau cña m×nh ®Ó tr¸nh lµm phøc t¹p hãa chu tr×nh thùc hiÖn dù ¸n ë ViÖt Nam.
3.2.6. T¨ng cêng n¨ng lùc qu¶n lý dù ¸n ODA
HiÖn t¹i, n¨ng lùc c¸c Ban qu¶n lý dù ¸n phô thuéc phÇn lín vµo n¨ng lùc c¸ nh©n nh÷ng ngêi phô tr¸ch, kh¶ n¨ng quan hÖ cña hä vµ võa lµm, võa häc ®Ó tÝch luü kinh nghiÖm. T×nh tr¹ng nµy mét phÇn lµ do c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cßn cha ®Çy ®ñ, thiÕu râ rµng. QuyÒn h¹n cña c¸c Ban qu¶n lý dù ¸n cßn h¹n chÕ, l¹i ph¶i chÞu nhiÒu tr¸ch nhiÖm. Lùc lîng c¸n bé cña Ban qu¶n lý dù ¸n, nhÊt lµ c¸c Ban míi thµnh lËp cha ®îc trang bÞ ®Çy ®ñ kiÕn thøc, cha cã nhiÒu kinh nghiÖm. V× vËy, cÇn cung cÊp tµi liÖu híng dÉn, tæ chøc c¸c khãa ®µo t¹o, tËp huÊn ®Ó båi dìng kiÕn thøc, trao ®æi kinh nghiÖm cho c¸n bé.
Ngoµi ra, cÇn h×nh thµnh hÖ thèng theo dâi vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n tõ Trung ¬ng ®Õn c¸c Ban qu¶n lý dù ¸n ®Ó cã sù qu¶n lý thèng nhÊt vÒ ODA. Qua ®ã kÞp thêi ph¸t hiÖn c¸c vÊn ®Ò víng m¾c ph¸t sinh g©y chËm trÔ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n vµ ®Ò xuÊt biÖn ph¸p xö lý nh»m thóc ®Èy viÖc gi¶i ng©n, t¨ng hiÖu qu¶ cña dù ¸n ODA.
3.2.7. T¨ng cêng c«ng t¸c ®µo t¹o vµ båi dìng c¸n bé dù ¸n
§µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i lùc lîng c¸n bé lµ biÖn ph¸p quan träng nhÊt trong sè c¸c biÖn ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông vèn ODA hiÖn nay. Trong thêi gian qua, trong khu«n khæ c¸c ch¬ng tr×nh vµ dù ¸n ODA, mét ®éi ngò ®¸ng kÓ c¸c c¸n bé ViÖt Nam ë c¸c cÊp ®· ®îc ®µo t¹o vµ huÊn luyÖn vÒ c«ng t¸c qu¶n lý dù ¸n, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n…Tuy nhiªn viÖc ®µo t¹o vµ t¨ng cêng n¨ng lùc cho c¸n bé tham gia qu¶n lý ODA cha ®îc thùc hiÖn mét c¸ch cã hÖ thèng, thiÕu gi¸o tr×nh chuÈn vµ c¸n bé híng dÉn ®µo t¹o. ViÖc nµy cÇn cã sù phèi hîp chÆt chÏ h¬n gi÷a phÝa ViÖt Nam vµ c¸c nhµ tµi trî.
CÇn ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c qu¶n lý dù ¸n ODA. Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o cÇn ®îc thiÕt kÕ cho tõng chøc danh kh¸c nhau cña c¸c Ban qu¶n lý dù ¸n. CÇn ph¶i n©ng cao n¨ng lùc cña c¸n bé phÝa ViÖt Nam vÒ c¸c mÆt:
KiÕn thøc kinh tÕ vÜ m«, tiÕn tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ vµ ®êng lèi chÝnh s¸ch kinh tÕ cña ChÝnh phñ ViÖt Nam.
C¸c chÝnh s¸ch, chiÕn lîc ph¸t triÓn gi¸o dôc cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi.
C¸c chÝnh s¸ch, ch¬ng tr×nh míi cña c¸c nhµ tµi trî.
C¸c kiÕn thøc vÒ ngo¹i ng÷, tin häc, ph©n tÝch sè liÖu vµ th«ng tin ë c¸c cÊp vËn hµnh, c¸c kü n¨ng ®µm ph¸n, x©y dùng chÝnh s¸ch, vËn ®éng vµ qu¶n lý, ®¸nh gi¸ dù ¸n…
3.2.8. ThiÕt lËp m¹ng th«ng tin vÒ t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông nguån vèn ODA gi¸o dôc cña c¸c nhµ tµi trî gi÷a:
C¸c Bé, Së gi¸o dôc ®Þa ph¬ng víi Bé Tµi chÝnh vµ Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t (th«ng tin vÒ ®èi t¸c níc ngoµi; chiÕn lîc, quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi nãi chung vµ ph¸t triÓn ngµnh gi¸o dôc nãi riªng; danh môc thø tù u tiªn cña c¸c dù ¸n ODA ®îc phª duyÖt; kÕ ho¹ch gi¶i ng©n; t×nh h×nh thùc hiÖn dù ¸n).
Bé Tµi chÝnh víi Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t (tæng hîp t×nh h×nh thùc hiÖn vµ c¸c kÕ ho¹ch n¨m).
C¸c ®¬n vÞ sö dông nguån vèn nµy víi Ng©n hµng chuyªn tr¸ch (t×nh h×nh vµ tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n; lËp vµ thÈm ®Þnh dù ¸n; kÕ ho¹ch cÊp vèn; lËp vµ duyÖt quyÕt to¸n n¨m vµ quyÕt to¸n dù ¸n, ch¬ng tr×nh).
Nguyªn t¾c cña viÖc lËp hÖ thèng th«ng tin nµy lµ ph¶i ®¬n gi¶n vµ phï hîp víi tõng lo¹i ®èi tîng nhËn th«ng tin.
6. Ph¸t triÓn quan hÖ ®èi t¸c gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c nhµ tµi trî th«ng qua viÖc c¶i thiÖn vµ chia xÎ th«ng tin.
Trong nh÷ng n¨m qua, ®· cã nhiÒu c¬ quan, tæ chøc, ®¬n vÞ bµy tá sù lo ng¹i vÒ t×nh tr¹ng trïng l¾p gi÷a c¸c nhµ tµi trî. §iÒu ®ã chøng tá céng ®ång tµi trî cßn cã nhiÒu viÖc ph¶i lµm xung quanh vÊn ®Ò dung hßa thñ tôc vµ phèi hîp ho¹t ®éng nh»m gióp ChÝnh phñ ViÖt Nam trong nç lùc triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n ODA.
§Ó c¶i thiÖn qu¸ tr×nh hoµ hîp vµ ®iÒu phèi trong céng ®ång c¸c tæ chøc tµi trî, Ýt nhÊt c¸c tæ chøc nµy còng nªn ®¶m b¶o tÊt c¶ c¸c quy tr×nh thùc hiÖn cña m×nh ®îc biªn so¹n ®Çy ®ñ vµ cung cÊp cho tÊt c¶ c¸c c¬ quan h÷u quan cã thÈm quyÒn kÓ c¶ chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng. Ngoµi ra còng cÇn c¶i thiÖn quy tr×nh chia xÎ th«ng tin vµ sè liÖu vÒ kÕ ho¹ch vµ ho¹t ®éng cña hä ë ViÖt Nam. C¸c c¬ héi ®èi tho¹i cña ChÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc tµi trî do qu¸ tr×nh ph¸t triÓn quan hÖ ®èi t¸c t¹o ra cã kh¶ n¨ng gãp phÇn vµo n©ng cao ®iÒu phèi trong céng ®ång c¸c nhµ tµi trî.
Trong thêi gian tíi cÇn t¨ng cêng trao ®æi th«ng tin gi÷a ChÝnh phñ ViÖt Nam víi c¸c nhµ tµi trî, còng nh gi÷a c¸c nhµ tµi trî víi nhau nh»m gióp c¸c bªn hiÓu biÕt lÉn nhau h¬n, phèi hîp hiÖu qu¶ h¬n. Mét trong nh÷ng ho¹t ®éng ®ã lµ cïng ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ph¸t triÓn cña ViÖt Nam nãi chung còng nh t×nh h×nh viÖn trî cho gi¸o dôc. Tõ ®ã cã ®êng híng viÖn trî ®óng ®¾n, hîp lý cho c¶ bªn ViÖt Nam vµ c¶ phÝa c¸c nhµ tµi trî, n©ng cao hiÖu qu¶ nguån vèn ODA.
ChÝnh v× thÕ c«ng t¸c th«ng tin vÒ ODA cÇn ®îc ®Èy m¹nh ®Ó c¸c bªn kÞp thêi cã th«ng tin chÝnh x¸c, t¨ng cêng phèi hîp trong quan hÖ hîp t¸c ph¸t triÓn.
Ngoµi nh÷ng biÖn ph¸p mang tÝnh l©u dµi trªn cÇn thùc hiÖn ngay mét sè biÖn ph¸p cÊp thiÕt sau ®Ó cã thÓ ®¹t ®îc môc tiªu thu hót nguån vèn ODA cho ph¸t triÓn gi¸o dôc giai ®o¹n 10 n¨m tíi:
Ph¶i chuÈn bÞ mét kÕ ho¹ch dµi h¹n cho ph¸t triÓn ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o trong ®ã chØ râ nh÷ng ch¬ng tr×nh, nh÷ng ®Þnh híng u tiªn sö dông nguån vèn ODA vµ c¸ch thøc huy ®éng nguån vèn nµy.
CÇn cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o víi c¸c c¬ quan cã liªn quan ®Ó cã híng chuÈn bÞ tÝch cùc vµ chñ ®éng nh»m cã ®îc nh÷ng ch¬ng tr×nh vµ dù ¸n cã chÊt lîng cao ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu hiÖn t¹i vµ t¬ng lai.
T¨ng cêng kü n¨ng vµ chuyªn m«n cña ®éi ngò nh©n viªn tham gia c¸c dù ¸n huy ®éng, qu¶n lý, sö dông nguån vèn nµy ®Æc biÖt chó ý ®Õn nh÷ng quy ®Þnh vµ quy tr×nh thñ tôc chuÈn bÞ, tiÕp nhËn vµ thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n.
ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch c¸c nguån vèn ®èi øng trong níc vµ c¶i tiÕn c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cho c¸c dù ¸n ODA.
C¶i tiÕn c¬ cÊu tæ chøc, t¨ng cêng tr×nh ®é chuyªn m«n ngo¹i ng÷ cho nh©n viªn qu¶n lý dù ¸n ODA ë c¸c cÊp.
ThiÕt lËp mét m¹ng líi th«ng tin ®Ó theo dâi, qu¶n lý viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n ODA
ViÖc huy ®éng khèi lîng lín nguån vèn ODA lµ quan träng nhng quan träng h¬n c¶ lµ ph¶i sö dông nguån lùc nµy mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. “Nªn giao cho c¸c trêng phæ th«ng chñ ®éng sö dông ng©n s¸ch ®îc cÊp. Giao kinh phÝ träng gãi vµ cho phÐp c¬ së gi¸o dôc ®îc quyÒn ®iÒu hµnh sö dông sè ng©n s¸ch ®îc cÊp cho nh÷ng ho¹t ®éng cô thÓ cña m×nh sÏ gãp phÇn sö dông tiÕt kiÖm vµ hîp lý c¸c nguån lùc, ®ång thêi n©ng cao tÝnh tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ së gi¸o dôc”. §ã lµ kiÕn nghÞ do c¸c chuyªn gia ®a ra trong cuéc héi th¶o nghiªn cøu vÒ chi phÝ vµ chi tiªu trong gi¸o dôc ®Ó ®a ra m« h×nh chi phÝ ®¬n gi¶n, hiÖu qu¶, c¶i tiÕn viÖc ph©n bæ ng©n s¸ch cho gi¸o dôc phæ th«ng, ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh vµ biªn chÕ gi¸o dôc c¸c cÊp…, do Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o vµ dù ¸n hç trî do céng ®ång ch©u ¢u (EC) tµi trî. C¬ cÊu nguån thu cña c¸c trêng tiÓu häc hiÖn nay cã 72% lµ tõ ng©n s¸ch, 21% lµ tõ thu cña cha mÑ häc sinh. §èi víi c¸c trêng trung häc c¬ së th× tû lÖ t¬ng øng lµ 79% vµ 18% (phÇn cßn l¹i do c¸c nguån thu kh¸c). Trªn c¬ së nh÷ng kÕt qu¶ ®ã, c¸c chuyªn gia còng ®Ò nghÞ viÖc ph©n bæ nguån lùc cho gi¸o dôc phæ th«ng nªn theo híng, ®Þnh møc c¬ b¶n cÊp cho mét häc sinh cÇn tÝnh ®Õn ch¬ng tr×nh tèi thiÓu cña tõng bËc häc, thêi lîng häc tËp trong mét tuÇn, tr×nh ®é gi¸o viªn, ®iÒu kiÖn ®Þa lý (cã thÓ dùa vµo ®Çu ngêi cña tõng tØnh). §Ó gi¶m t×nh tr¹ng chªnh lÖch trong ®Çu t cho gi¸o dôc gi÷a c¸c vïng miÒn, c¸c chuyªn gia cho r»ng ®èi víi nh÷ng trêng tiÓu häc, trung häc c¬ së vïng khã kh¨n kh«ng cã hoÆc cã Ýt kho¶n thu ngoµi ng©n s¸ch cÇn thùc hiÖn c«ng b»ng gi¸o dôc th«ng qua viÖc ph©n bæ ng©n s¸ch nhµ níc, n©ng møc chi tÝnh theo ®Çu häc sinh ë c¸c trêng nµy cao h¬n trêng cã thu nhËp nµy.
Tãm l¹i, ®Ó ®¶m b¶o tiÕp nhËn vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ODA cña c¸c nhµ tµi trî cho ph¸t triÓn gi¸o dôc, cÇn ph¶i thùc hiÖn tæng hßa c¸c biÖn ph¸p trªn. Nhng quan träng nhÊt lµ ph¶i cã mét chiÕn lîc tÇm quèc gia trong viÖc khai th¸c nguån vèn ODA. NÕu kh«ng cã mét chiÕn lîc hîp lý, kh«ng ý thøc râ ®îc tr¸ch nhiÖm trong viÖc sö dông vµ hoµn tr¶ vèn ODA th× rÊt cã thÓ nã sÏ trë thµnh g¸nh nÆng cho thÕ hÖ con ch¸u mai sau. Ngîc l¹i, nÕu kh«ng m¹nh d¹n, quyÕt ®o¸n, d¸m vay, d¸m nî nh kinh nghiÖm cña mét sè níc th× còng sÏ bá qua c¬ héi ph¸t triÓn, tiÕp thu häc hái kinh nghiÖm còng nh nh÷ng tiÕn bé cña c¸c níc trªn thÕ giíi. §ã lµ hai mÆt cña mét vÊn ®Ò ®ßi hái cã sù xö lý linh ho¹t ®Æt ra cho nh÷ng ngêi cã tr¸ch nhiÖm.
KÕt luËn
Bíc vµo thiªn niªn kû míi cïng víi tiÕn tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ víi khu vùc vµ thÕ giíi, rÊt nhiÒu thêi c¬ còng nh th¸ch thøc ®ang chê ®ãn chóng ta vµ chÝnh nh÷ng thêi c¬ vµ th¸ch thøc nµy lµ ®éng lùc thóc ®Èy c«ng cuéc ®æi míi ë níc ta diÔn ra nhanh chãng h¬n.
Trong c¸c lÜnh vùc cÇn ®æi míi th× giµo dôc ®µo t¹o lµ mét trong nh÷ng ngµnh ®Çu tiªn ph¶i kÓ ®Õn bëi v× giµo dôc ®µo t¹o cã mét tÇm quan träng hÕt søc ®Æc biÖt trong ph¸t triÓn nguån lùc con ngêi- yÕu tè c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn x· héi, t¨ng trëng kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng vµ ph¸t triÓn gi¸o dôc- ®µo t¹o lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc quan träng nhÊt thóc ®Èy sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
ViÖc nghiªn cøu ®Ò tµi “Nh÷ng giµi ph¸p nh»m t¨ng cêng thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) ®èi víi ph¸t triÓn ngµnh giµo dôc ë ViÖt Nam thêi gian tíi” lµ rÊt cÇn thiÕt bëi bªn c¹nh nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc cña nguån vèn ODA ®èi víi sù ph¸t triÓn gi¸o dôc ®µo t¹o ®Êt níc th× vÉn cßn tån t¹i nh÷ng h¹n chÕ trong c«ng t¸c thu hót vµ sö dông nguån vèn nµy mµ chóng ta cÇn kh¾c phôc.
§èi chiÕu víi môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi, kho¸ luËn ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ sau :
VÒ mÆt lý luËn, ®· hÖ thèng hãa ®îc nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh tæng quan vÒ nguån hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc, bao gåm nguån gèc, kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, vai trß cña nguån vèn ODA nãi chung vµ ODA ®èi víi gi¸o dôc ®µo t¹o nãi riªng còng nh sù cÇn thiÕt ph¶i sö dông hiÖu qu¶ nguån vèn ODA cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ngµnh.
VÒ thùc tiÔn, ®· tiÕn hµnh ph©n tÝch thùc tr¹ng huy ®éng vµ sö dông nguån vèn ODA nãi chung vµ ODA trong gi¸o dôc nãi riªng t¹i ViÖt Nam, ®¸nh gi¸ nh÷ng thµnh c«ng vµ h¹n chÕ cßn tån t¹i. Tõ ®ã nªu ra c¸c quan ®iÓm vµ ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn nµy trong thêi gian tíi.
Víi vèn hiÓu biÕt Ýt ái cña m×nh, t«i ®· cè g¾ng hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Song do ®Ò cËp ®Õn mét vÊn ®Ò lín, phøc t¹p vµ tr×nh ®é b¶n th©n cßn h¹n chÕ nªn kho¸ luËn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. T«i rÊt mong nhËn ®îc sù chØ dÉn, ®¸nh gi¸ vµ nhËn xÐt tõ c¸c thÇy c« ®Ó kho¸ luËn ®îc hoµn chØnh h¬n.
Mét lÇn n÷a t«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c ®Õn c« gi¸o - TS. Vò ThÞ Kim Oanh ®· híng dÉn tËn t×nh t«i hoµn thµnh kho¸ luËn nµy.
Hµ Néi - 2003.
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
Tµi liÖu tiÕng ViÖt
Gi¸o tr×nh “§Çu t níc ngoµi” – Vò ChÝ Léc- NXB Gi¸o dôc 1997.
T×nh h×nh tæng quan vÒ viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc t¹i ViÖt Nam – Bé KÕ ho¹ch ®Çu t 2002.
C¸c ®èi t¸c hîp t¸c ph¸t triÓn cña ViÖt Nam- Bé KH§T vµ ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn cña Liªn hîp quèc.
§a quan hÖ ®èi t¸c vµo ho¹t ®éng ë ViÖt Nam- B¸o c¸o kh«ng chÝnh thøc cho Héi nghÞ t vÊn c¸c nhµ tµi trî cho ViÖt Nam- Hµ Néi 7-8/12/2001.
Tõ tÇm nh×n ®Õn hµnh ®éng- CËp nhËt vÒ quan hÖ hîp t¸c ë ViÖt Nam- B¸o c¸o kh«ng chÝnh thøc thùc hiÖn bëi nhãm c«ng t¸c ChÝnh phñ, nhµ tµi trî, tæ chøc phi chÝnh phñ quèc tÕ.
§¸nh gi¸ viÖn trî- Khi nµo cã t¸c dông khi nµo kh«ng vµ t¹i sao- NXB ChÝnh trÞ quèc gia.
Quy chÕ qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn ODA – Bé KH§T.
NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ viÖc ban hµnh quy chÕ qu¶n lý vµ sö dông ODA ban hµnh ngµy 5/8/1997- Bé KH§T.
ChiÕn lîc ph¸t triÓn gi¸o dôc giai ®o¹n 2001-2010- Hµ Néi 28/12/2001.
Gi¸o dôc cho ai? B¸o c¸o ®Çu t tµi chÝnh cho gi¸o dôc c¬ b¶n t¹i ViÖt Nam tËp trung ë 3 tØnh Lµo Cai, Trµ Vinh vµ Hµ TÜnh- Th¸ng 4/2002.
ViÖt Nam- nghiªn cøu tµi chÝnh cho gi¸o dôc- Ng©n hµng thÕ giíi th¸ng 10/1996.
T¹p chÝ Ph¸t triÓn kinh tÕ thµnh phè Hå ChÝ Minh- §HQG Hå ChÝ Minh- Sè 153 T7/2003.
T¹p chÝ Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi- Sè 7 T7/2003.
Th«ng tin Kinh tÕ vµ x· héi- Sè 13(25) T7/2003 vµ Sè 12(24) T6/2003, Sè 10 T5/2003, Sè 11 T12/2002.
T¹p chÝ Kinh tÕ vµ dù b¸o- Sè 12/1998; Sè T3/2003.
Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam- Sè 1 ngµy 2/1/1999.
T¹p chÝ Kinh tÕ vµ ph¸t triÓn- Sè T4/2003; Sè 76 T10/2003.
Thêi b¸o Kinh tÕ Sµi Gßn- Sè 27/2003.
T¹p chÝ Kinh tÕ ®èi ngo¹i- Sè 3/2003.
Tµi liÖu tiÕng Anh
Report by the Government of Vietnam to “Sectoral aid Coordination meeting on education”- September/1995.
Vietnam education and training directory- Education publishing house- 2000.
The assessment of education for all in Vietnam 1990-2000 – October/1999.
C¸c trang Web
www.vinaseek.com
www.mpi.org.vn
www.moet.org.vn
www.vnexpress.net
www.tintucvietnam.com
Phô lôc
._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Khoa luan Hang.Doc- Bia.doc
- Phu luc.doc
