Những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tín dụng trung dài hạn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương (VietinBank) Ba Đình

iển kinh tế từ nông nghiệp nghèo nàn lạc hậu như nước ta. Chính vì vậy, trong những năm sắp tới, đầu tư cho tăng trưởng và phát triển kinh tế mà đặc biệt là đầu tư cho công nghiệp hoá hiện đại hoá đang được đảng và Nhà nước ta quan tâm đặc biệt. Trong công cuộc đổi mới này vai trò của Ngân hàng thương mại chiếm vị trí quan trọng vì nó là kên dẫn vốn chính trong nền kinh tế. Đầu làm nảy sinh cung cầu về vốn , đẩy mạnh sự hình thành và phát triển của thị trường vốn, thị trường tài chính: Đẩy mạnh quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, góp phần xây dựng cơ sở hạ tầng, thực hiện cơ khí hoá, điện khí hoá; khai thác mọi tiềm năng về vốn, công nghệ, sức lao động, làm mối liên kết giữa các nghành; góp phần đổi mới, sắp xếp lại các doanh nghiệp Nhà nước. Chi nhánh Ngân hàng công thương khu vực Ba Đình đã và đang tích cực triển khai nhiều biện pháp để có những bước chuyển dịch về cơ cấu tín dụng tăng dần tỷ trọng cho vay trung và dài hạn với phương châm “Đầu tư chiều sâu cho doanh nghiệp cũng chính là đầu tư cho tương lai của Ngân hàng” Song đến nay lượng vốn trung dài hạn Ngân hàng đáp ứng vẫn chưa phù hợp với nhu cầu của nền kinh tế. Điều này đòi hỏi Ngân hàng phải tìm các biện pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả và tỷ trọng vốn trung dài hạn cho phù hợp với cơ chế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước. Sau một thời gian thực tập, nghiên cứu thực tế tại chi nhánh Ngân hàng công thương khu vực Ba Đình tôi xin chọn đế tài “ Những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tín dụng trung dài hạn tại Ngân Hàng Công Thương Ba Đình”. Chuyên đề được chia thành ba phần chính: Chương I: Tín dụng trung dài hạn với sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Chương II: Tình hình cho vay trung dài hạn tại chi nhánh Ngân hàng công thương khu vực Ba Đình. Chương III: Những giải pháp nâng cao hiệu quả tín dụng trung dài hạn tại chi nhánh Ngân hàng công thương khu vực Ba Đình. Em xin chân thành cảm ơn cô giáo Nguyễn Thị Kim Quý, các cô chú, anh chị cán bộ công nhân viên Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Ba Đình đã nhiệt tình hướng dẫn em hoàn thành chuyên đề này. Chương I Tín dụng trung dàI hạn với sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội của đất nước I.Tín dụng trung dài hạn và vai trò của tín dụng trung dài hạn. 1.Tín dụng trung dài hạn a. Khái niệm và các hình thức Tín dụng Tín dụng là một trong những nghiệp vụ quan trọng của các Ngân hàng thương mại. Các ngân hàng thương mại nhận tiền gửi của các khách hàng với trách nhiệm hoàn trả và sử dụng số tiền đó để cho vay. Như vậy Ngân hàng sẽ có hai chức năng chính là huy động và cho vay vốn và sẽ đựơc hưởng một phần thu nhập thông qua vai trò là “người dẫn vốn” từ nơi có vốn sang nơi có nhu cầu sử dụng vốn bằng phần chênh lệch giữa lãi suất huy động và lãi suất cho vay. Có thể nói nghiệp vụ tín dụng là hoạt động tạo ra phần lớn lợi nhuận cho Ngân hàng và chỉ khi Ngân hàng thực hiện tốt nghiệp vụ này thì mới tiếp tục tồn tại và đóng góp lợi ích cho nền kinh tế. Tín dụng ra đời cùng với nền sản xuất hàng hoá, nó tồn tại song song và phát triển cùng nền kinh tế hàng hoá. Tín dụng phản ánh quan hệ vay mượn trong đó có sự chuyển nhượng tạm thời quyền sử dụng một bộ phận vốn dưới hình thức hàng hoá hoặc vốn tiền tệ giữa người cho vay và người đi vay trên nguyên tắc hoàn trả cả vốn và lãi trong thời hạn thoả thuận . Cùng với sự phát triển của nền sản xuất hàng hoá, tín dụng ngày càng phát triển cả về nội dung và hình thức. Các hình thức tín dụng chủ yếu bao gồm: Tín dụng thương mại: Là hình thức tín dụng phản ánh quan hệ mua bán chịu hàng hoá giữa các bên tham gia hợp đồng thương mại. Lãi suất tín dụng thương mại do hai bên thoả thuận. Tín dụng Ngân hàng : Đây là hình thức tín dụng trung gian thông qua hoạt động nghiệp vụ của các Ngân hàng Thương Mại đó là các hoạt động đi vay để cho vay trong nền kinh tế và trong xã hội . Cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường với trình độ khoa học kĩ thuật ngày cành cao đòi hỏi lượng vốn đầu tư lớn do đó tín dụng Ngân hàng ngày phát triển mạnh mẽ và trở thành hình thức tín dụng chủ yếu trong nền kinh tế . Tín dụng Nhà Nước : Là hình thức tín dụng gắn với ngân sách Nhà Nước, bổ xung vốn cho ngân sách Nhà Nước. Hình thức phổ biến của tín dụng Nhà Nước là các quan hệ vay mượn của chính phủ thông qua việc phát hành các công trái, trái phiếu trong nước và quốc tế. b.Tín dụng trung - dài hạn và các hình thức tín dụng trung - dài hạn. Tín dụng trung hạn: Là loạI tín dụng có kì hạn từ một đến năm năm , loại tín dụng này đựợc cung cấp để mua sắm tài sản cố định, cải tiến và đổi mới kĩ thuật, mở rộng và xây dựng các công trình nhỏ có thời gian thu hồi vốn nhanh. Tín dụng dài hạn : là loại tín dụng có thời hạn trên năm năm, tín dụng dàI hạn dùng để cung cấp vốn cho các công trình xây dựng cơ bản như : Đầu tư xây dựng các xí nghiệp mới, các công trình thuộc cơ sở hạ tầng (Đường xá, bến cảng, sân bay...) cảI tiến và mở rộng với quy mô lớn, tín dụng trung_dài hạn được đầu tư để hình thành tài sản cố định. Cùng với sự phát triển của kinh tế thị trường các hình thức cho vay trung và dài hạn ngày càng phong phú và đa dạng. Cho vay theo dự án: Đây là hình thức cho vay chủ yếu của các Ngân hàng Thương Mại ở nước ta hiện nay. Dự án của doanh nghiệp đưa ra sau khi đã được các cấp bộ chủ quản xét duyệt sẽ đưa tới Ngân hàng nếu doanh nghiệp đó có nhu cầu vay vốn để tài trợ cho dự án. Sau khi tiến hành thẩm định dự án về tình hình tài chính cũng như tính chất hợp lý của dự án Ngân hàng sễ quyết định cho vay hay không cho vay. Tín dụng thuê mua: Nhiều doanh nghiệp được đáp ứng một phần hay toàn bộ nhu cầu tín dụng trung_dài hạn của họ bằng cách thuê mua các tài sản cố định. Họ “ vay tài sản” hơn là vay tiền để mua tài sản. Ngân hàng sẽ là người góp phần trực tiếp cho việc tài trợ vào hoạt động thuê mua, thực hiện thuê mua đối với các doanh nghiệp. Vì vậy có thể coi dịch vụ thuê mua tài sản được ngân hàng thực hiện như một hình thức tín dụng trung_dài hạn. 2, Tầm quan trọng của vốn đầu tư trung và dài hạn trong nền kinh tế. a, Tầm quan trọng của vốn đầu tư . Vốn, lao động, công nghệ là ba nhân tố quan trọng hình thành nên quá trình tái sản xuất. Do đó nền kinh tế muốn tăng trưởng và phát triển phải luôn tích luỹ đựơc một lựợng vốn từ chính nền kinh tế đó để tiến hanh đầu tư cơ bản và sự tích luỹ ngày càng tăng lên. Muốn đạt được mục tiêu tăng thu nhập bình quân lên hai lần vào năm 2000 Việt Nam phải tiến hành tăng sản phẩm xã hội tức là tăng năng lực sản suất của toàn bộ nền kinh tế . Để thưc hiện được điều này chúng ta phải tăng vốn đầu tư cho việc đổi mới công nghệ và xây dựng lắp đặt các nhà máy mới , cảI tạo hệ thống cơ sở hạ tầng. Có nhiều cách tính nhu cầu vốn trong những năm tới trong đó có phương pháp tính theo mô hình HARROD-DOMAR. 1 DY = ắ DK k Trong đó: DK: Khối lượng vốn tăng thêm cần thiết để đạt được mục tiêu tăng trưởng của nền kinh tế. DG : Sản lượng đầu ra tăng thêm. Hệ số này cho biết để có một đơn vị sản lượng tăng thêm cần có thêm bao nhiêu đơn vị khối lượng đầu tư. k: (là hằng số) gọi là tỷ số tư bản đầu ra. Theo tổng kết của các nhà kinh tế thế giới thì hệ số k ở các nước phát triển biến động từ 3.3 - 7.1, ở nước ta hệ số này là 3.2 (Giai đoạn 1955 - 1975) và 3.7 (Giai đoạn 1976 - 1982) . Phương pháp này cho biết nhu cầu vốn để đầu tư trực tiếp vào các công trình sản xuất để có sản lượng theo yêu cầu chiến lược tăng trưởng kinh tế thì phải cần tới 30 tỷ USD. Ngoài ra cũng phải cần đến một lượng vốn tương úng để đầu tư cho việc cải tạo nâng cấp và xây dựng mới các hệ thống công trình, kết cấu hạ tầng nằm trong tình trạng xuống cấp nặng nề , không đủ sức đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế xã hội trong điều kiện đổi mới. Theo ý kiến của các nhà kinh tế thì toàn bộ nhu cầu vốn cho nền kinh tế đến năm 2000 sẽ không dưới 60 tỷ USD (1). Và vì vậy trong thời gian tới việc tạo vốn và sử dụng vốn là hết sức quan trọng và cấp bách , đặc biệt là vốn đầu tư và phát triển kinh tế theo chiều sâu. b, Vai trò của cho vay trung và dài hạn với phát triển kinh tế. Cho vay trung và dài hạn có những vai trò chủ yếu sau: Thứ nhất:Cho vay trung và dài hạn nhằm cung cấp cho những doanh nghiệp có tiềm năng mở rộng, phát triển sản xuất kinh doanh nhưng đang thiếu vốn . Đây là một giải pháp đúng đắn, kịp thời để chuyển hoạt động của các đơn vị kinh tế quốc doanh từ cơ chế quản lý quan liêu bao cấp sang cơ chế hoạch toán kinh doanh tụ chủ, góp phần tháo gỡ những khó khăn cho các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế. Thứ hai: Cho vay trung và dàii hạn cho các thành phần kinh tế thực sự là một loại tín dụng đầu tư theo chiều sâu, nhằm mở rộng sản xuất, tăng quy mô và năng lực sản suất kinh doanh tăng thêm sản lượng, nâng cao chất lượng công trình. Thứ ba: Tạo thị trường sử dụng vốn ngắn hạn. Thực tế cho thấy cho vay trung và dàI hạn sẽ đầu tư vào trang thiết bị của doanh nghiệp làm kích thích sản xuất phát triển. Do sản xuất phát triển nên cần thêm nhiều vốn lưu động hơn và thị trường vốn ngắn hạn sẽ được mở rộng theo tốc độ phát triển của sản xuất. Thứ tư:Cho vay trung và dài hạn để phát triển kinh tế theo chiều sâu, đầu tư vào các công trình sản xuất , thiết bị máy móc, tàI sản cố định, có tác dụng thúc đẩy sản xuất phát triển, tạo ra nhiều sản phẩm hàng hoá dể tiêu thụ trong nước và xuất khẩu, góp phần làm tăng ngoại tệ cho đất nước, đảm bảo cân bằng và có kết dư cán cân thương mai quốc tế Thứ năm : Cho vay trung và dàI hạn giúp cho sản suất phát triển, các doanh nghiệp tăng thêm thu nhập và nộp ngân sách nhiều hơn góp phần làm cân đối ngân sách, ổn định tiền tệ kiềm chế lạm phát và tạo thêm nguồn lực tái đầu tư phát triển. Thứ sáu : Cho vay trung và dài hạn góp phần thúc đẩy sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước. Trong xu thế của nền kinh tế thế giới và các nước trong khu vực đã và đang phát triển, muốn không bị tụt hậu chúng ta phải tiến hành công nghiệp hoá hiện đạI hoá đất nước nhằm tạo thêm việc làm, đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế, cảI thiện đời sống vật chất tinh thần của người dân. Công nghiệp hoá không chỉ đơn giản là tốc độ và tỷ trọng sản lượng công ghiệp trong nền kinh tế mà còn là quá trình chuyển dịch cơ cấu gắn với đổi mới căn bản về công nghệ tạo nền tảng cho sự tăng trưởng nhanh, hiệu quả cao và lâu bền của toàn bộ nền kinh tế. Để công nghiệp hoá - hiện đại hoá, cần huy động nhiều nguồn vốn, gắn với sử dụng vốn có hiệu quả. Trong đó nguồn vốn trong nước là quyết định, nguồn vốn từ bên ngoài là quan trọng. 3. Vai trò của Ngân hàng Thương Mại trong việc cung cấp vốn trung dài hạn cho nền kinh tế. Muốn có vốn để thực hiện tái sản xuất doanh nghiệp có thể huy động từ các nguồn sau: Từ “nội lực” của doanh nghiệp. Đối với các doanh nghiệp Nhà Nước chưa cổ phần hoá hiện nay vốn chủ sở hữu chủ yếu là vốn Nhà Nước cấp và lãi chưa phân phối, nguồn vốn này rất khó tăng thêm. Vốn góp liên kết và vốn khác hầu như chưa có gì. Trong các doanh nghiệp cổ phần hoá có thể huy động vốn qua phát hành các công cụ nợ như: Cổ phiếu, trái phiếu ... Nhưng loại hình doanh nghiệp này ở nước ta chưa nhiều, hơn nữa thị trường chứng khoán ở nước ta lại chưa thực sự ra đời nên các doanh nghiệp chưa thể huy động vốn bằng cách nay được. Từ “ngoại lực” của doanh nghiệp, đó là hình thức vay Ngân hàng. Đây là hình thức huy động vốn chủ yếu của hầu hết các doanh nghiệp nước ta hiện nay. Do đó có thể nói Ngân hàng đóng vai trò rất quan trọng trong việc cung cấp vốn đầu tư trung và dài hạn cho các doanh nghiệp. Với mối quan hệ rộng lớn và chuyên sâu, Ngân hàng có thể đưa ra những ý kiến đóng góp thiết thực và có lợi cho hoạt động đầu tư của doanh nghiệp. Ngân hàng sễ cùng doanh nghiệp nghiên cứu dự án đầu tư để đảm bảo hiệu quả của dự án. Ngân hàng có thể tham gia đóng góp ý kiến về mức độ phạm vi đầu tư mới, mở rộng sản xuất phù hợp với năng lực hiện có của doanh nghiệp và nhu cầu của xã hội. Ngân hàng sẽ là người cung cấp vốn kịp thời cho doanh nghiệp nếu dự án kinh doanh của doanh nghiệp khả thi. 4, Nghiệp vụ tín dụng trung_dài hạn . a. Nguồn để cho vay trung và dài hạn. Hiện nay nguồn vốn cho vay trung và dài hạn ở các Ngân hàng Thương Mại nước ta còn nhỏ bé chủ yếu bao gồm các nguồn sau: ãNguồn vốn thứ nhất : Là nguồn vốn tự có của các Ngân hàng Thương Mại (vốn góp hoặc tích luỹ được trong quá trình hoạt động kinh doanh ) tuy nhiên nguồn vốn này còn chiếm tỷ lệ nhỏ. ãNguồn vốn thứ hai : Là nguồn huy động của dân cư dưới hình thức phát hành trái phiếu dài hạn, hoặc huy động tiền gửi có kỳ hạn dài. ãNguồn thứ ba : Là nguồn huy động ngắn hạn định kỳ, được xem xét, tính toán và được trích ra một tỷ lệ phần trăm nhất định nào đó tuỳ thuộc vào lượng biến động của tiền gửi và rút ra của khách hàng để tạo ra một nguồn ổn định nhằm cho vay trung và dài hạn. Đối với nguồn này có hạn chế là tỷ lệ trích thường nhỏ và nó đặt ra cho các Ngân hàng trước những rủi ro có thể xảy ra do dùng vốn ngắn hạn để cho vay trung và dài hạn. ãNguồn thứ tư là : Nguồn đi vay của Ngân hàng Nhà Nước. Nguồn này thường phụ thuộc vào chính sách tiền tệ quốc gia trong từng thời kỳ của Ngân hàng Nhà Nước. ãNguồn thứ năm : Là nguồn vay nợ nước ngoàI để cho vay trung và dàI hạn. Nguồn này thường được chấp nhận khá đễ dàng và nó gắn với trách nhiệm trả nợ của các Ngân hàng, nó có tính đảm bảo cao hơn là đầu tư trực tiếp, hơn nữa Ngân hàng các nước xin vay thường ở các nước kém phát triển hơn, do đó các nước phát triển muốn cho vay vốn ở các nước này nhằm tìm kiếm lợi nhuận cao hơn. Nguồn vốn đi vay nước ngoài này có ưu đIểm là vay được khối lượng lớn, lãi suất vừa phải. Tuy nhiên có một số khó khăn là phải tạo hàng hoá xuất khẩu để hoàn vốn và phải chấp nhận một số điều kiện bất lợi khác do phía cung cấp vốn đề ra. Ngoài các nguồn vốn trên Ngân hàng Công thương còn có các nguồn tài trợ uỷ thác của các tổ chức tín dụng nước ngoài như: -Nguồn vốn tín dụng EC (Theo sự thoả thuận giữa chính phủ Việt nam và cộng đồng Châu Âu). -Nguồn vốn Việt Đức. -Nguồn vốn Chao Tung Bank (ĐàI Loan). b.Cơ chế cho vay trung và dài hạn. Mục đích cho vay: Ngân hàng cho các đơn vi vay vốn trung và dài hạn để đầu tư các dự án mới, mở rộng, cải tạo, khôi phục, đổi mới và ứng dụng khoa học công nghệ... Nhằm mục tiêu lợi nhuận, chính sách phát triển kinh tế xã hội. Điều kiện vay vốn: Các đơn vị muốn vay vốn phải có đầy đủ các đIều kiện sau: *Có tư cách pháp nhân hoặc cá nhân, có đầy đủ năng lực hành vi, năng lực pháp luật hoạt đông sản xuất kinh doanh theo đúng ngành nghề ghi trong giấy phép kinh doanh hoặc giấy đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật Việt Nam. *Sản xuất kinh doanh phải có lãi *Đơn vị vay phải có vốn tự có tham gia đầu tư vào dự án, mức cụ thể do tổng giám đốc ( giám đốc) tổ chức tín dụng qui định. *Đối với các đơn vị không thuộc thành phần kinh tế quốc doanh khi vay yêu cầu phải có tài sản thế chấp, hoặc bảo lãnh của người thứ ba theo qui chế của thống đốc Ngân hàng Nhà Nước. *Phải mua bảo hiểm cho tài sản hình thành từ vốn vay tại công ty bảo hiểm hoạt động hợp pháp tai Việt Nam. Các trường hợp không phải mua bảo hiểm do tổng giám đốc ( giám đốc) tổ chức tín dụng qui định . *Tổ chức hạch toán kế toán và quản lý tài chính theo đúng pháp lệnh kế toán thống kê và điều lệnh của tổ chức kinh tế. *Chấp hành điều lệ quản lý và đầu tư xây dựng của Nhà Nước, qui định thể lệ cho vay. *Đối với nhữnh đơn vị là pháp nhân ngoài những qui định trên còn phải có thời gian hoạt động còn lại theo quyết định thành lập phù hợp vói thời gian cho vay trung và dài hạn. Lãi suất cho vay : Vì những khoản đầu tư có kỳ hạn dài thì rủi ro càng cao chính vì vậy lãi suất cho vay trung và dài hạn thường cao hơn lãi suất cho vay ngắn hạn. Lãi suất cho vay được xác định tuỳ thuộc vào từng dự án , ngành nghề, lĩnh vực đầu tư, chính sách của Ngân hàng cũng như thoả thuận giữa Ngân hàng và khách hàng, nhưng không vượt ra khỏi qui định của thống đốc Ngân hàng Nhà Nước. Giới hạn và quyền phán quyết : Giám đốc chi nhánh Ngân hàng Công thương tỉnh, thành phố, khu vực được quyết định cho vay trung và dài hạn trong giói hạn đảm bảo các điều kiện sau: *Không vượt quá mức uỷ quyền cho vay trung và dài hạn của tổng giám đốc Ngân hàng Công thương Việt Nam thông báo hiện hành. *Tổng dư nợ cho vay đối với một khách hành bao gồm nợ cho vay trung và dài hạn, nợ ngắn hạn (kể cả VND và ngoại tệ) không vượt mức uỷ quyền cho vay cao nhất đối với một khách hàng theo thông báo hiện hành. ãGia hạn nợ, miễn giảm lãi. -Trường hợp bên vay không trả nợ đúng hạn do nguyên nhân khách quan và có đơn xin gia hạn nợ một lần trong hợp đồng (hoặc khế ước ) .Thời gian gia hạn nợ tối đa bằng một kỳ hạn nợ đã thoả thuận. Trường hợp đặc biệt do tổng giám đốc Ngân hàng Công thương Việt nam quyết định. -Việc miễn giảm lãi do tổng giám đốc Ngân hàng Công thương Việt nam quyết định căn cứ theo các đề nghị của khách hàng và tờ trình của chi nhánh Ngân hàng Công thương trực tiếp cho vay. Đối tượng cho vay: Là các chi phí cấu thành trong tổng mức đầu tư của dự án đầu tư xây dựng mới, mở rộng, cải tạo, khôi phục và đổi mới kĩ thuật ứng dụng khoa học và công nghệ bao gồm: Giá trị vật tư máy móc, thiết bị, công nghệ chuyển giao, bằng sáng chế, phát minh, chi phí nhân công, giá thuê, chuyển nhượng đất đai, chi phí trả thuế, chi phí mua bảo hiểm tài sản thuộc dự án... và các chi phí khác. Số lãi tiền vay trả cho Ngân hàng Công thương trong thời hạn thi công, chưa bàn giao và đưa tài sản cố định vào sử dụng đối với cho vay trung và dài hạn để đầu tư tài sản cố định mà khoản trả lãi được tính trong giá trị tài sản cố định đó. Phương pháp cho vay: Mức cho vay một dự án đầu tư bằng tổng mức vốn đầu tư trừ đi vốn tự có do dự án của đơn vị vay, nhưng mức tối đa bằng 70% tài sản thế chấp, cầm cố. Thủ tục hồ sơ cho vay: Để được vay vốn, đơn vị vay phải gửi đến Ngân hàng các hồ sơ sau : -Đơn xin vay -Tài liệu pháp lý về đơn vị vay, tài liệu chứng minh vốn điều lệ, vốn đấu tư ban đầu. -Tài liệu về tình hình tài chính hai năm trước và các quý trong năm xin vay. -Dự án đầu tư và các tài liệu liên quan đến dự án đầu tư. -Giấy tờ pháp lý về tài sản thế chấp, cầm cố của đơn vị vay hoặc của người bảo lãnh trong trường hợp người vay được bảo lãnh. Các Ngân hàng Công thương căn cứ vào các tài liêu trên để tiến hành phân tích và thẩm định khách hàng và phương án vay vốn. Nội dung cơ bản của phân tích và thẩm định tập trung vào hai vấn đề chủ yếu sau: ăPhương án vay vốn phải đầy đủ các điều kiện cho vay nguyên tắc cho vay theo thể lệ, chế độ, qui định cụ thể đối với từng loại cho vay đó, đảm bảo khả năng thu nợ gốc và lãi đủ và đúng thời hạn. ăHồ sơ thủ tục vay vốn phải đầy đủ, hợp lệ, hợp pháp theo chế độ quy định. Khi tiến hành phân tích, thẩm định cần thông qua các chỉ tiêu tài chính, hiệu quả. Các vấn đề cần trọng tâm cần tập trung phân tích, thẩm định bao gồm: ăNăng lực pháp lý của khách hàng. ăTính cách và uy tín của khách hàng. ăNăng lực tài chính của khách hàng, thông qua việc phân tích các chỉ tiêu tài chính của khách hàng. ăPhương án vay vốn và khả năng trả nợ gốc và lãi của khách hàng ăĐáng giá các đảm bảo tiền vay (tài sản thế chấp, cồm cố bảo lãnh). ăPhân tích dự báo ảnh hưởng của môi trường kinh doanh đến phương án vay vốn, trả nợ của khách hàng. Thời gian cho vay và thu nợ . *Thời gian cho vay: -Trường hợp dự án phát huy hiệu quả ngay khi chovay thì: Thời gian cho vay = Thời gian thu nợ -Trường hợp dự án phải qua thi công lắp đặt chạy thử hoặc bên thi công xây dựng, cung cấp, lắp đặt máy móc thiết bị yêu cầu phải tạm ứng tiền theo tiến độ hoàn thành thì: Thời gian cho vay = Thời gian chuẩn bị , mua sắm vật tư máy móc, lắp đặt chạy thử .. . + Thời gian thu nợ Trong thời gian chuẩn bị mua sắm vật tư máy móc thiế bị, xây dựng , lắp đặt chạy thử... dự án chưa tạo doanh thu để trả nợnên Ngân hàng tạm thời chưa thu nợ gốc (trừ trường hợp đơn vị cân đối được các nguồn thu khác để trả nợ) -Thời gian thu nợ: Tổng số tiền vay Thời gian thu nợ = ắắắắắắắắắắắắắắắắắắ Nguồn KHCB lãi dùng các nguồn thu dùng để trả + để trả + nhập khác dùng nợ nợ để trả nợ (Chú thích: KHCB là nguồn khấu hao cơ bản) Thời gian thu nợ cụ thể được tính từ ngày bắt đầu thu nợ đến ngày thu hết nợ được cam kết trong hợp đồng tín dụng. *Đánh giá khả năng trả nợ: Khi đánh giá khả năng thanh toán của khách hàng cần tính thêm chỉ tiêu: Số nguồn tiền để trả nợ hàng năm Tỷ lệ đảm bảo trả nợ = ắắắắắắắắắắắắắắắ Số nợ phải trả hàng năm Tỷ lệ này càng cao càng tốt và ngược lại. Khi tính tỷ lệ này để thấy được mức độ tin cậy của dự án về mặt tài chính để Ngân hàng xác định mức thu nợ hàng năm. *Xác định kỳ hạn nợ: “Kỳ hạn nợ “ là thời gian của một lần trả nợ theo thoả thuận giữa Ngân hàng và người vay. Kỳ hạn nợ được xác định phù hợp với nguồn trả nợ của khách hàng theo dự án vay vốn, nhưng tối đa không vượt quá một chu kỳ sản xuất kinh doanh của dự án vay vốn. *Phát tiền vay: Ngân hàng và đơn vị vay ký hợp đồng tín dụng và làm thủ tục để phát tiền vay theo qui định của Ngân hàng và theo tiến độ thực hiện của dự án. *Trả gốc và lãi tiền vay: -Đến kỳ hạn đã thoả thuận đơn vị vay phải chủ động trả nợ đầy đủ cho Ngân hàng. -Đơn vị vay trả lãi cùng với trả gốc theo kỳ hạn trả nợ hoặc trả lãi theo kỳ hạn đẫ thoả thuận. II , Hiệu quả cho vay trung và dài hạn: Trong hoạt động cho vay nói chung và trong hoạt động cho vay trung và dài hạn nói riêng thì vấn đề “Nâng cao hiệu quả cho vay “ là mục tiêu đối với các Ngân hàng Việt nam. Như vậy hiệu quả cho vay là gì ? Đánh giá hiệu quả cho vay thông qua những chỉ tiêu nào ? Điều này chiếm vị trí quan trọng trong kết quả cho vay trung và dài hạn bởi lẽ khi hiểu đúng khái niệm về hiệu quả cho vay và có được các chỉ tiêu hợp lý để đánh giá thì Ngân hàng mới thực sự đạt được hiệu quả cho vay cao. 1.Khái niệm về hiệu quả cho vay: Để xem xét một cách toàn diện khái niệm này cần phải đứng trên ba giác độ: a . Trên giác độ xã hội: Tại các nước đang phát triển nhu cầu vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế là rất lớn. Đặc biệt là với nước ta mới chuyển từ nền kinh tế bao cấp sang cơ chế thị trường nhu cầu vốn dành cho công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước là rất lớn. Vốn đầu tư không chỉ giải quết những khó khăn về mặt kinh tế cho đất nước mà còn giải quyết những vấn đề về mặt xã hội như: Việc làm, nhà ở, cơ sở hạ tầng ... Vì vậy xét về mặt xã hội, hiệu quả cho vay vốn trung và dài hạn là đáp ứng mục tiêu về mặt xã hội của hoạt động cho vay cụ thể như sau: ãHoạt dộng chovay trung và dài hạn của Ngân hàng mang lại bao nhiêu suất việc làm cho người lao động. ãHoạt động này có góp phần xây dựng cơ sở hạ tầng cho đất nước hay không? ãHoạt động này có làm tăng suất khẩu ( làm thay đổi thu - chi ngoại tệ) không? ãViệc cho vay này có góp phần điều tiết thu nhập, tiết kiệm ngoại tệ tăng khả năng cạnh tranh quốc tế, tác động đến cung cầu hàng hoá góp phần giảm đói nghèo không? Nói chung dưới giác độ xã hội hiệu quả chovay của Ngân hàng được đánh giá một loạt các chỉ tiêu nhằm làm cho đời sống kinh tế xã hội của đất nước tốt hơn với sự đóng góp của Ngân hàng. b.Trên giác độ nhà kinh doanh. Doanh nghiệp là đối tác trực tiếp mà Ngân hàng cần phải phục vụ. Do đó có thể nói trước hết hiệu qủa cho vay của Ngân hàng xết dưới góc độ này là mức độ đáp ứng vốn cho doanh nghiệp để tài trợ cho các dự án đầu tư xây dựng cơ sở, mua sắm máy móc trang thiết bị phục vụ cho sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp. chỉ riêng vấn đề này cũng đưa ra nhiều khía cạnh để xem xét hiệu quả cho vay của Ngân hàng. Bởi lẽ không chỉ đáp ứng đủ vốn cho doanh nghiệp là đạt hiệu quả mà còn phải xem xét việc đáp ứng vốn này có đúng thời điểm doanh nghiệp cần vốn hay không? Điều nay rất quan trọng đặc biệt là trong nền kinh tế thi trường Ngân hàng là nhà tài trợ vốn cho doanh nghiệp nếu Ngân hàng đáp ứng vốn không đúng lúc sẽ làm mất cơ hội kinh doanh của doanh nghiệp. Ngoài việc cung cấp vốn đúng lúc cho một khoản vay được đánh giá là có hiệu quả khi thời điểm thu nợ hợp lý tránh tình trạng gây khó khăn cho các doanh nghiệp. Do đặc điểm của chu kỳ sản xuất kinh doanh nên nhiều trường hợp Ngân hàng đến thu nợ vào thời điểm doanh nghiệp chưa có doanh thu gây ra tình trạng doanh nghiệp không trả được đẫn đến nợ quá hạn mặc dù doanh nghiệp sản xuất kinh doanh không thua lỗ. Ngoài khía cạnh tài trợ vốn cho doanh nghiệp, Ngân hàng còn đóng góp vào quá trình kinh doanh của doanh nghiệp thông qua hoạt động tư vấn đầu tư . c. Xét dưới góc độ Ngân hàng: Tại các nước đang phát triển th ị trừng tài chính thường bị bóp méo, các giới hạn tín dụng do Nhà Nước đặt ra để hạn chế các nhu cầu tín dụng. Nhu cầu là rất lớn nhưng các Ngân hàng khó có thể đáp ứng được, thường những dự án có mức đọ rủi ro cao, tỷ lệ sinh lời thấp thì lại phục vụ các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt là đối với các Ngân hàng Thương Mại vì mục tiêu là lợi nhuận. Vì vậy hoạt động cho vay trung và dài hạn của Ngân hàng chỉ đạt hiệu quả khi nó thu được lợi nhuận, không phải khoanh nợ và không phát sinh dư nợ quá hạn. 2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả cho vay trung và dài hạn . a. Xét về mặt xã hội: Để xem xét hiệu quả cho vay trung và dài hạn về mặt xã hội có các chỉ tiêu sau: Số lượng đơn vị việc làm được tạo ra sau hoạt động cho vay của Ngân hàng, số công trình cơ sở hạ tầng được xây dựng có sự tham gia đầu tư của Ngân hàng, mức tăng của doanh số hàng suất khẩu do hoạt động tài trợ vốn của Ngân hàng đem lại ... b. Xét về phía nhà doanh nghiệp. Hiệu quả cho vay vốn trung và dài hạn được đánh giá bằng các chỉ tiêu sau: ãLượng vốn Ngân hàng cung cấp cho doanh nghiệp: Số tuyệt đối và số tương đối so sánh giữa các năm. ãSố dự án Ngân hàng đáp ứng đúng thời điểm doanh nghiệp cần vốn (thời điểm phát tiền vay ). ãSự ăn khớp giữa thời điểm doanh nghiệp có doanh thu và thời điểm thu nợ của Ngân hàng. ãThời gian ân hạn của dự án ( tức là thời điểm từ khi doanh nghiệp vay vốn để mua sắm trang thiết bị đến khi công trình đi vào sản xuất và có doanh thu ) có được tính toán sai với thực tế không? ãThời gian cho vay của Ngân hàng có được tính toán đúng tiến độ công trình không? có gây căng thẳng vốn cho doanh nghiệp không? ãNhững khoản thu nhập mang lại từ dự án có vốn đầu tư từ phía các Ngân hàng. ãXác định tỷ trọng thu nhập của dự án trên vốn đầu tư ban đầu. c.Xét về phía Ngân hàng. Để đánh giá dự án đầu tư trung và dài hạn có tạo ra lợi nhuận hay không phải tính toán giá trị hiện tại ròng của dự án (ký hiệu NPV). t=1 Bi - Ci NPV = S ắắắ n (1 +r)^t Trong đó: NPV: Net Present Value Bi: thu nhập năm thứ i của dự án Ci: chi phí năm thứ i của dự án r: lãi suất tái chiết khấu n: số năm hoạt động của dự án Đánh giá lợi nhuận do hoạt động cho vay trung và dài hạn mang lại bằng các chỉ tiêu: Lợi nhuận thu được từ cac hoạt động cho vay trung và dài hạn ắắắắắắắắắắắắắắắắắắắắắắắ Lợi nhuận thu được từ hoạt động tín dụng Mức nợ khoanh , nợ quá hạn được đo bằng các chỉ tiêu sau: Nợ quá hạn của hoạt động tín dụng trung và dài hạn ắắắắắắắắắắắắắắắắắắắắắắắắắ Tổng dư nợ tín dụng trung_dài hạn Tổng nợ khoanh trung và dài hạn ắắắắắắắắắắắắắắắ Tổng dư nợ trung và dài hạn Nợ quá hạn trung và dài hạn ắắắắắắắắắắắắắắ Tổng nợ quá hạn Tổng nợ khoanh trung và dài hạn ắắắắắắắắắắắắắắ Tổng nợ khoanh Chương II Tình hình cho vay trung dài hạn tại chi nhánh Ngân hàng công thương khu vực Ba Đình I. Giới thiệu chung về Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Ba Đình. 1. Lịch sử hình thành. Cùng hoà nhập với không khí đổi mới và phát triển của nền kinh tế đất nước, Ngân hàng Công thương Việt Nam đã không ngừng tiến bộ trở thành một hệ thống Ngân hàng lớn mạnh ở Việt Nam với mạng lưới rộng khắp đất nước. Để đạt được những thành tích này, Ngân hàng Công thương Việt Nam đã phải trải qua nhiều bước thăng trầm, thành lập và hoạt động trên cơ sở vụ tín dụng công nghiệp và vụ tín dụng thương nghiệp của Ngân hàng Nhà Nước. Từ tháng 7/1988, Ngân hàng Công thương Việt Nam đã chính thức trở thành một tổ chức kinh doanh với chức năng tiền tệ, tín dụng và dịch vụ Ngân hàng.thời gian đầu Ngân hàng Công thương Việt Nam thực hiện mô hình ba cấp: Cấp trung ương, cấp tỉnh thành phố, cấp quận huyện. Đây quả là một mô hình kồng kềnh, phức tạp. Theo mô hình đó Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Ba Đình trực thuộc hạch toán chung, chịu sự chỉ đạo trực tiếp từ Ngân hàng Công thương Hà Nội. Ngay từ khi ra đời, hoạt động của Ngân hàng Công thương Ba Đình vẫn mang tính bao cấp hoạt động kinh doanh kém hiệu quả, hệ số sử dụng vốn thấp, thua lỗ liên miên. Cụ thể năm 1992 tổng nguồn vốn huy động bình quân là: 168 tỷ đồng, tổng dư nợ bình quân đạt 12%, hệ số sử dụng vốn chỉ đạt 12% là quá thấp, Ngân hàng Công thương Ba Đình lỗ trầm trọng, cả năm lỗ 46 tỷ đồng, ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống của cán bộ công nhân viên. Sau quyết định số 93/NHCT - TCCB của tổng giám đốc Ngân hàng Công thương Việt Nam, Ngân hàng Công thương Việt nam đã đổi mới cơ chế quản lý từ Ngân hàng ba cấp sang Ngân hàng hai cấp (Ngân hàng hội sở - các chi nhánh trực thuộc). Lúc này Ngân hàng Công thương Ba Đình là một chi nhánh trực thuộc của Ngân hàng Công thương Việt Nam. Đồng thời với việc đổi mới cơ chế quản lý là sự đổi mới của các chỉ tiêu quản lý và điều hành kinh doanh. Trước kia Ngân hàng công thương Việt Nam quản lý và điều hành với chỉ tiêu: Nguồn vốn huy động, dư nợ, doanh thu, chi phí... thì lúc này có thêm hệ thống chỉ tiêu mới là: nộp vốn điều hoà, thu nghập, lợi nhuận hạch toán gắn với thu nhập và kết quả hoạt động kinh doanh của chi nhánh... Với hệ thống chỉ tiêu mới này Ngân hàng Công thương Việt Nam đã trao quyền tự chủ trong hạch toán kinh doanh cho các chi nhánh thông qua các quy định, công văn, chỉ thị thống nhất trong toàn bộ hệ thống, tạo ra khung pháp lý cho toàn bộ hoạt động kinh doanh của các chi nhánh. Vấn đề này đặt cho Ngân hàng Công thương Ba Đình trước những thử thách mới, làm thế nào để hoạt động kinh doanh đúng với quy định do Ngân hàng Công thươn._.g đưa ra mà vẫn có lãi. Trong điều kiện nền kinh tế còn đang trong giai đoạn đầu của sự phát triển, đầu tư tín dụng chưa cao, nguốn vốn huy động lại lớn với cơ cấu chủ yếu là tiền tiết kiệm với lãi suất cao. Song nhờ có định hướng đúng đắn với tinh thần năng động sáng tạo Ngân hàng Công thương Ba Đình đã không ngừng đổi mới, hoạt động kinh doanh, tổ chức đào tạo cán bộ, tận tình phục vụ khách hàng nên đã vượt qua được những khó khăn ban đầu để đạt hiệu quả trong kinh doanh. Tuy nằm trên địa bàn quận Ba Đình là quận tập trung chủ yếu các đợn vị hành chính sự nghiệp, dân cư đông đúc, tình hình sản xuất kinh doanh không được sầm uất như các quận khác trong thành phố. Địa bàn này tạo điều kiện thuận lợi cho công tác huy động tiền gửi tiết kiệm nhưng lai không thuận lợi cho công tác cho vay của Ngân hàng, song với sự lỗ lực, sáng tạo trong kinh doanh Ngân hàng Công thương Ba Đình đã tạo được chỗ đứng vững chắc cho mình ttrong toàn hệ thống và đã được đánh giá là một trong những Chi nhánh hàng đầu của Ngân hàng Công thương Việt Nam là đạt thành tích thi đua xuất sắc của hệ thống Ngân hàng Công thương Việt Nam năm 1997, 1998. 2. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Công thương Ba Đình. Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Ba Đình là Chi nhánh khá lớn mạnh với số lượng cán bộ công nhân viên hơn 300 người, trong đó hơn 60% có trình độ cao đẳng, đại học và trên đại học. Về cơ cấu tổ chức: Ngoài một giám đốc và 4 phó giám đốc Ngân hàng còn có 8 phòng chức năng hPhòng kinh doanh đối nội: Gồm có tổ cho vay quốc doanh, tổ cho vay ngoài quốc doanh và các tổ cho vay tại các phường hoạt động chủ yếu của phòng này là cho vay, tiến hành các hoạt động tiếp thị, tổng hợp thông tin và báo cáo hPhòng kinh doanh đối ngoại: Thực hiện nhiệm vụ thanh toán quốc tế bằng các hình thức như: Mở L/C, thông báo L/C, nhờ thu, lập bộ chứng từ với những đơi vị suất nhập khẩu, kinh doanh thu đổi ngoại tệ trên cơ sở tỷ giá chính thức của Ngân hàng Nhà Nước công bố và biên độ cho phép và cung cấp các dịch vụ khác như: Chi trả kiều hối, thanh toán thẻ tín dụng... hPhòng kế toán tài chính: Làm nhiệm vụ kế toán Ngân hàng, hạch toán tiền gửi, tiền vay, thanh toán chuyển tiền, chuyển khoản giữa các Ngân hàng trong cùng và khác hệ thống, quản lý tài khoản của khác hàng. hPhòng ngân quỹ: Có chức năng chủ yếu là thu chi tiền mặt, ngân phiếu đáp ứng nhu cầu tiền mặt cho Ngân hàng, đảm bảo an toàn kho qũy. hPhòng nguồn vốn: Có nhiệm vụ chủ yếu là nhận tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn, có kỳ hạn, phát hành kỳ phiếu, trái phiếu theo chỉ định của Ngân hàng Công thương Việt Nam, chịu trách nhiệm về công tác huy động vốn của Ngân hàng. hPhòng kiểm soát: Có chức năng kiểm tra, giám soát toàn bộ nghiệp vụ và hoạt động kinh doanh của Chi nhánh trong việc thực thi các quy định, quy chế của Nhà Nước, của Ngân hàng cấp trên. hPhòng hành chính tổ chức: Có nhiệm vụ bố ttris sắp xếp nhân lực, tiếp nhận và tổ chức đào tạo cán bộ cho Ngân hàng. hPhòng giao dịch: Được thành lập với mục đích mở rông hoạt động kinh doanh của Chi nhánh trên trên địa bàn, thực hiện hoạt động tín dụng, thu chi tiền mặt. Ngoài trụ sở chính ở 126 Đội Cấn Ngân hàng còn bố trí 9 quỹ tiết kiệm và một số địa điểm cho vay kinh tế ngoài quốc doanh tại các phường trên địa bàn quận nhằm đáp ứng nhu cấu huy động vốn và cho vay các cá nhân, tổ chức kinh tế trên địa bàn quận Ba đình cũng như ở mọt số quận khác. 3.Tình hình hoạt động kinh doanh của Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Ba Đình. Tình hình huy động vốn. Với chủ trương coi trọng hàng đầu nguồn vốn trong nước và tích cực huy động nguồn vốn nhàn dỗi trong dân cư, chủ động thay đổi cơ cấu nguồn vốn phù hợp với yêu cầu đa dạng hoá trong kinh doanh. Ngân hàng Công thương Ba Đình đã dùng nhiều biện pháp để thu hút nguồn vốn trong dân cư và trong các tổ chức kinh tế. Trong những năm qua Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Ba Đình đã đẩy mạnh công tác huy động vốn, đạt mức tăng trưởng nguồn vốn khá cao, tạo điều kiện mở rộng đầu tư sản xuất kinh doanh cho các doanh nghiệp. Qua bảng biểu 1 “Tình hình huy động vốn tại Ngân hàng Công thương Ba Đình” ta thầy nhìn chung nguồn vốn huy động Chi nhánh tăng đều qua các năm 1996, 1997, 1998. Cụ thể như sau: Năm 1997 tổng nguồn vốn huy động (tính đến ngày 31/12/1996) tăng 206303 triệu đồng và đạt 123.7 % so với năm 1996. Năm 1998 tăng 185787 triệu đồng đạt 118.2% so với năm 1997. Với số dư tổng nguồn vốn huy động đến ngày 31/12/1998 đạt: 1271 262 triệu đồng đây là con số tương đối cao trong hệ thống Ngân hàng Công thương. Thực hiện quyết định 381 của Ngân hàng Nhà Nước về việc thực hiện trần lãi suất cho vay và khống chế mức chênh lệch lãi suất giữa huy động tiền gửi và cho vay. Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Ba Đình đẫ thực hiện một số giải pháp nhằm ổn định và tăng trưởng hợp lý nguồn vốn huy động, tăng tối đa hệ số sử dụng vốn, đảm bảo khả năng thanh toán nhằm đạt được hiệu quả kinh doanh cao nhất. Để có được kết quả huy động vốn, Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Ba Đình đã liên tục thực hiện chiến lược huy động vốn với nhều hình thức đa dạng và hấp dẫn như thực hiện chính sách khách hàng linh hoạt, nâng cao chất lượng thanh toán và dịch vụ Ngân hàng, mở rộng mạnh lưới giao dịch tăng cường mối quan hệ với khách hành. Cụ thể như sau: Về nguồn tiền gửi của các tổ chức kinh tế: Trong thời gian qua Chi nhánh đã không ngừng tăng cường công tác tiếp thị, thực hiện tốt chiến lược khách hàng để thu hút và giữ vững các doanh nghiệp có số lượng tiền gửi lớn nhằm không ngừng tăng cường nguồn tiền này cả VND và ngoại tệ bảo đảm nguồn này tăng đều qua các năm. So với năm 1996 tiền gửi của các tổ chức kinh tế năm 1997 tăng 37842 triệu đồng với tốc độ tăng 9%. Riêng năm 1998 nguồn này có bị giảm 5537 triệu đồng với tỷ lệ 1.2%. Nguyên nhân chính là do: Sau khi có nghị định về quản lý ngoại hối của Ngân hàng Nhà Nước bắt buộc các đơn vị kinh tế có tài khoản tiền gửi bằng ngoại tệ thì chỉ được duy trì tài khoản này tại một Ngân hàng, dẫn đến việc các tổ chức kinh tế có tài khoản tiền gửi bằng ngoại tệ tại Chi nhánh chuyển hết về tài khoản của mình ở Ngân hàng Ngoại thương, nên khoản tiền gửi của các tổ chức kinh tế tại Ngân hàng Công thương Ba Đình bị giảm sút. Xét về tỷ trọng thì năm 1996 tiền gửi của các tổ chức kinh tế chiếm 48.5%, năm 1997 chiếm 42,7% và năm 1998 chiếm 35.7% trong tổng nguồn huy động được của Chi nhánh. Nhìn chung tỷ trọng này có xu hướng giảm dần trong mấy năm gần đây nhưng xét về tốc độ thì vẫn tăng đều (trừ năm 1998 do có quy định về quản lý ngoại hối ). Tuy nhiên nếu so sánh với các nguồn khác thì nguồn tiền gửi của các tổ chức kinh tế vẫn chiếm tỷ trọng lớn. Đây cũng là một thành công trong hoạt động của Ngân hàng bởi lãi suất trả cho các khoản tiền gửi của các tổ chức kinh tế thường nhỏ hơn lãi suất trả cho các khoản tiền gửi dân cư: Ví dụ như theo quy định 160 QĐ/NHCT3 của Ngân hàng Công thương quy định về mức lãi suất huy động bằng USD trong hệ thống Ngân hàng Công thương quy định với tiền gửi không kỳ hạn của các tổ chức kinh tế, thì mức lãi suất tối đa là 1.5% / năm còn đối với khoản tiền gửi của dân cư là 3% / năm. Vì vậy nếu huy động càng nhiều tiền gửi của các tổ chức kinh tế thì lãi suất đầu vào của Ngân hàng càng nhỏ tạo điều kiện cho các hoạt động cho vay và đầu tư của Ngân hàng được phát triển. Về nguồn tiền gửi tiết kiệm: Đây là nguồn quan trọng nhất trong các nguồn của Ngân hàng và thường chiếm tỷ trọng cao nhất cụ thể tại Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Ba Đình như sau: Năm 1996 nguồn tiền tiết kiệm là: 411011 triệu đồng chiếm: 47% tổng nguồn, năm 1997 nguồn này là: 569781 triệu đồng chiếm tỷ trọng 53% trong tổng nguồn, về doanh số huy động tăng 38.6% so với năm 1996, năm 1998 nguồn này là 744270 triệu đồng chiếm 58.5% trong tổng nguồn và tăng 30.6% so với năm 1997. Nguồn tiền gửi tiết kiệm chiếm tỷ trọng khá cao trong tổng nguồn, tuy nhiên chủ yếu là ngắn hạn: 3tháng, 6 tháng, 9tháng, không có kỳ hạn lớn hơn hoặc bằng 12 tháng đây cũng là một nhân tố dẫn đến việc Ngân hàng phải lãi ít hơn giúp Ngân hàng mở rộng tín dụng nhờ vào nguồn vốn có chi phí thấp này nhưng nếu mở rông tín dụng trung và dài hạn là không đảm bảo. Ngoài hai hình thức huy động trên, Ngân hàng còn huy động thông qua việc phát hành kỳ phiếu, trái phiếu. Tuy nhiên nguồn này chiếm tỷ trọng không đáng kể khoảng từ 4 - 5 % trong tổng nguồn. Và việc phát hành còn tuỳ thuộc vào Ngân hàng Công thươngViêt Nam. Ngoài ra Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Ba Đình còn khai thác nguồn vốn tài trợ uỷ thác của nước ngoài để phục vụ kinh tế trong nước. Điển hình là nguồn vốn EC, nguồn vốn Việt Đức, chương trình Tín dụng Đài Loan. Trên đây là những kết quả về huy động vốn nói chung. Song vì đề tài nghiên cứu về cho vay trung và dài hạn nên ta cần phải nghiên cứu về tình hình huy động vốn trung và dài hạn của Chi nhánh . Hoạt động huy động vốn trung và dài hạn trong những năm qua tuy có tăng nhưng thường tỷ trọng rất thấp, có thể nói đây là một bất lợi lớn cho hoạt động kinh doanh của chi nhánh vì lượng vốn huy động trung và dài hạn quá nhỏ so với lượng vốn cho vay trung và dài hạn ( chiếm khoảng 17% trong năm 1997). Hơn nữa Ngân hàng chỉ huy động vốn trung và dài hạn khi có nhu cầu cho vay trung và dài hạn. Ngân hàng có thể tăng lượng vốn trung và dài hạn nếu cần thiết bằng cách phát hành các kỳ phiếu dài hạn nhưng thông thường bằng các này Ngân hàng phải trả một lãi suất cao hơn cho nên rất ít khi Ngân hàng phát hành trái phiếu có kỳ hạn dài. Cân đối của tổng nguồn so với sử dụng cho vay tại cơ sở, ở Ngân hàng Công thương Ba Đình thường thuộc loại thừa vốn cho nên có khả năng tham gia vào hoạt động điều hoà và cân đối vốn trong toàn hệ thống Ngân hàng Công thương. b.Tình hình sử dụng vốn của Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Ba Đình. Đối với mỗi Ngân hàng huy động được mà không biết sử dụng vốn một cách có hiệu quả, không biết làm cho đồng vốn sinh lời trong khi vẫn phải trả lãi suất huy động sẽ dẫn đến phá sản trong kinh doanh Ngân hàng. Trong thời gian qua Ngân hàng Công thương Ba Đình đã coi hoạt động tín dụng là trọng tâm tạo ra khoản thu nhập chính cho Ngân hàng. Cho đến nay Ngân hàng đã không ngừng mở rộng các hình thức tín dụng nhằm nâng cao hiệu quả tín dụng của mình, đáp ứng nhu cầu vay vốn của nhiều thành phần kinh tế, gắn được với chính sách phát triển kinh tế của đảng và Nhà Nước đề ra. Hình thức sử dụng vốn của Ngân hàng Công thương Ba Đình khá phong phú và đa dạng bao gồm: Cho vay ngắn hạn, cho vay trung và dài hạn, tín dụng thuê mua và liên doanh , cho vay tài trợ uỷ thác... Để nâng cao hiệu quả tín dụng, Ngân hàng đã không ngừng tăng cường trách nhiệm khi phát tiền vay để thu hồi đúng thời hạn, hạn chế nợ quá hạn... Thông qua biểu bảng 2 “ Tình hình sử dụng vốn tại Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Ba Đình” Ta thấy qua các năm 1996, 1997, 1998 các khoản cho vay, đầu tư đều có chiều hướng tốt, nâng dần hệ số sử dụng vốn. Với mục tiêu đa dạng hoá, an toàn, hiệu quả Chi nhánh luôn đáp ứng đầy đủ kịp thời nhu cầu vốn lưu động cho sản xuất kinh doanh của các đơn vị kinh tế, cho vay sản suất hàng suất khẩu, tăng cường cho vay trung và dài hạn theo các dự án. Tình hình sử dụng vốn của Chi nhánh đã không ngừng tăng qua các năm, nâng dần được hệ số sử dụng vốn lên. Năm 1996 tổng vốn sử dụng 506112 triệu đồng đạt hệ số sử dụng vốn: 58.2%, năm 1997 đạt 573179 triệu đồng tăng 13% so với năm 1996 và đạt hệ số sử dụng vốn 53.2%, năm 1998 tổng vốn sử dụng là: 568367 triệu đồng và bằng 99.16% so với năm 1997 với hệ số sử dụng vốn 44.7%. Nếu tính riêng số dư vào ngày 31/12/1998 thì lượng vốn sử dụng là giảm so với năm 1997. Nhưng nếu xét trên tổng số dư bình quân cả năm 1998 so với năm 1997 thì vẫn tăng 18.5%. Điều đó chứng tỏ tình hình sử dụng vốn trong năm 1998 của Chi nhánh là tương đối tốt. Cơ cấu tín dụng từng bước được điều chỉnh phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế của Hà Nội và chính sách tiền tệ quốc gia. Có được kết quả như vậy là do Ngân hàng đã áp dụng cơ chế cho vay linh hoạt, đầu tư khách hàng đúng hướng cụ thể như: hNgân hàng đã lựa chọn những khách hàng sản xuất kinh doanh có uy tín, có khả năng tài chính vững mạnh, lựa chọn những ngành, những mặt hàng mũi nhọn, các công trình trọng điểm của Nhà Nước. hNgân hàng ưu tiên đầu tư cho các doanh nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu. hMở rộng địa bàn hoạt động không chỉ trong quận Ba Đình mà còn tới các khách hàng ở các vùng khác. hNgân hàng bám sát các doanh nghiệp vừa và nhỏ xem xét, đầu tư vốn hợp lý giúp doanh nghiệp từng bước ổn định sản xuất kinh doanh. hQuan tâm đầu tư tín dụng đối với thành phần kinh tế ngoài quốc doanh... Nếu xem xét tình hình sử dụng vốn của Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Ba Đình theo kỳ hạn tín dụng thì nhìn chung cả dư nợ ngắn hạn, trung và dài hạn đều tăng. Dư nợ ngắn hạn trong năm 1996 là: 408923 triệu đồng, năm 1997 đạt: 455634 triệu đồng, tăng 46711 triệu đồng và bằng 111,4% so với năm 1996. Tuy nhiên sang năm 1998 do sự giảm sút của khoản cho vay ngắn hạn bằng ngoại tệ và khoản cho vay ngắn hạn bằng VND có xu hướng chững lại cho nên đến 31/12/1998 số dư nợ cho vay ngắn hạn chỉ đạt: 443144 triệu đồng và bằng 97.3% so với 1996. Đầu tư trung và dài hạn cũng có kết quả khá khả quan, năm 1996 dư nợ cho vay trung và dài hạn đạt: 80657 triệu đồng, năm 1997 đạt: 108591 triệu đồng, tăng 8227 triệu đồng và bằng 108.2% so với năm 1997. Như vậy cơ cấu tín dụng của Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Ba Đình đã từng bước được điều chỉnh phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế của đất nước vì mục tiêu công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. Chi nhánh đã chủ động khai thác, bổ xung nguồn vốn trung và dài hạn bằng VND và ngoại tệ với lãi suất hợp lý để đáp ứng yêu cầu phát triển theo chiều sâu giúp các doanh nghiệp có điều kiện mở rộng sản xuất kinh doanh. Cơ cấu tín dụng trung và dài hạn đã từng bước được chuyển đổi theo chiều hướng tíc cực. Trong năm 1996 tỷ lệ dư nợ trung và dài hạn trên tổng dư nợ đạt 16.5%, năm 1997 đạt 18.1%và năm 1998 đạt 19.68%. Tuy nhiên nếu xem xét trên góc độ nhu cầu vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế thì tỷ lệ này còn hạn chế, yêu cầu đặt ra cho Chi nhánh phải đạt từ 30 -35 % dư nợ trung và dài hạn trên tổng dư nợ vào những năm tới, để đạt được con số này thì Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Ba Đình phải không ngừng nghiên cứu và đưa ra các giải pháp cụ thể nhằm nâng dần tỷ trọng cho vay trung và dài hạn. Phân loại tín dụng theo đồng tiền ta thấy đầu tư tín dụng bằng ngoại tệ không ngừng giảm qua các năm. Năm 1996 đầu tư tín dụng bằng ngoại tệ quy VND là: 120219 triệu đồng. Năm 1997 đạt: 105081 triệu đồng và chỉ bằng 80.6% so với năm 1996. Năm 1998 đầu tư tín dụng bằng ngoại tệ quy VND đạt 84421 triệu đồng và chỉ bằng 80.3% so với năm 1997. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do tình hình phát triển kinh tế đất nước và bị ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ các nước Đông Nam á : Tỷ giá USD/VND liên tục tăng trong suốt các tháng cuối năm 1997 và đầu năm 1998 dẫn đến sự giảm sút của khoản dư nợ bằng ngoại tệ do các đơn vị đi vay phải chịu những rủi ro ngoại hối. Một tồn tại nữa cần xem xét trong hoạt động tín dụng của Chi nhánh là trong những năm qua mặc dù dư nợ tín dụng không ngừng tăng nhưng cơ cấu tín dụng theo thành phần kinh tế lại đáng phải xem xét. Qua số liệu về dư nợ tín dụng tại Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Ba Đình ta thấy tỷ lệ cho vay đối với khu vực ngoài quốc doanh ngày càng giảm sút. Năm 1996 tỷ lệ này đạt 6.2% trên tổng dư nợ, đến năm 1997 chỉ đạt 3.3% trên tổng dư nợ và năm 1998 đạt 2.6% trên tổng dư nợ. Có lẽ đây là xu thế chung của các Ngân hàng Thương Mại nói chung, do cho vay đối với khu vực ngoài quốc doanh có độ rủi ro khá cao nên chủ trương của Ngân hàng là chủ động cho vay khu vực kinh tế quốc doanh là chủ yếu, hạn chế và hầu như không cho vay với khu vực kinh tế ngoài quốc doanh “Theo biểu 3: Tình hình sử dụng vốn phân theo thành phần kinh tế tại Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Ba Đình”. Biểu 3: TìNH HìNH Sử DụNG VốN PHÂN THEO THàNH PHầN KINH Tế TạI NHCT BA ĐìNH Chỉ tiêu 31/12/1996 31/12/1997 31/12/1998 1997 so với 1996 (%) 1998 so với 1997 (%) Số tuyệt đối (tr đ) % Số tuyệt đối (tr đ) % Số tuyệt đối (tr đ) % Tổng dư nợ 489580 100 555998 100 551735 100 113.5 99.2 Dư nợ NH 408923 83.5 455634 81.9 443144 80.3 111.4 97.2 +QD 394230 80.5 450502 81.0 437973 79.4 114.2 97.2 +NQD 14693 3.0 5132 0.9 5171 0.9 35.0 100.7 Dư nợ TDH 80657 16.5 100364 18.1 108591 19.7 124.4 108.1 +QD 64805 13.2 87557 15.7 99346 18.0 135.1 113.5 +NQD 15852 3.3 12807 2.4 9245 1.7 80.8 78.2 Chú thích: ( QD : kinh tế quốc doanh NQD: kinh tế ngoài quốc doanh) Ngoài các hoạt động tín dụng, Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Ba Đình còn thực hiện nhiều hoạt động đầu tư khác như: Tín dụng thuê mua và liên doanh, cho vay tài trợ uỷ thác của các tổ chức tín dụng nước ngoài như: Ngân hàng tái thiết và phát triển Đức.. . Đã được Ngân hàng Công thương Ba Đình triển khai kịp thời theo hợp đồng đã ký kết. Cuối năm 1998 dư nợ tín dụng Đài Loan là: 12460 tr đồng, cho vay EU, Việt Đức là: 155 tr đ Tuy còn một số hạn chế song những kết quả trên đây đã chứng tỏ rằng Ngân hàng Công thương Ba Đình đã và đang phát triển trên mọi lĩnh vực, mọi phương diện. Không ngừng tăng trưởng nguồn vốn phục vụ sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, chiến lược phát triển kinh tế của đảng và Nhà Nước. II. Tình hình cho vay trung và dài hạn tại Ngân hàng công thương Ba Đình. 1. Tình hình cho vay trung và dài hạn. Trước nhu cầu vốn cho công ngiệp hoá - hiện đại hoá dất nước, chi nhánh Ngân hàng công thương khu vực Ba Đình đã tích cực triển khai để có những bước chuyển dịch cơ cấu tín dụng, tăng dần tỷ trọng cho vay trung và dài hạn đáp ứng nhu cầu vốn đầu tư, đổi mới trang thiết bị kỹ thuật tiên tiến, hiện đại nhằm gíp cho các doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh doanh. Để thấy được những kết quả mà chi nhánh đã tạo ra đối với việc cho vay trung và dài hạn chúng ta lấy từ thời điểm nam 1996 để nghiên cứu phân tích. Trong những năm qua ( kể từ năm 1996 -1998 ) cho vay và đầu tư của chi nhánh đã bám sát được mục tiêu chung của Ngân Hàng Công Thương Việt Nam và phù hợp với tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế trên địa bàn. Với quan điểm “Đầu tư theo chiều sâu cho doanh nhiệp chính là đầu tư cho tương lai của Ngân hàng “ chi nhánh Ngân hàng công thương khu vực Ba Đình đã chủ động khai thác bổ xung các nguồn vốn trung - dài hạn bằng VND và ngoại tệ với lãi suất hợp lý để đáp ứng nhu cầu phát triển công nghiệp theo hướng công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước , bám sát kế hoạch phát triển của đất nước. Ngân hàng đã tập trung vào các dự án mua sắm máy móc, thiết bị, công nghệ tiên tiế, xây dựng cơ sở sản xuất kinh doanh mới, cải tạo, mở rộng đầu tư theo chiều sâu... Những kết quả đó được thể hiện cụ thể như sau: Căn cứ vào biểu 4 “ Tình hình cho vay trung và dài hạn tại Ngân hàng công thương Ba Đình “ ta thấy: Năm 1996 dư nợ cho vay trung và dài hạn bình quân cả năm đạt: 73537 triệu đồng chiếm 16.5% ttổng dư nợ cho vay bình quân. Nếu xét số dư ngày 31/12/1996 thì dư nợ cho vay trung và dài hạn đạt: 80657 triệu đồng và chiếm 16.5% tổng dư nợ cho vay cùng thời điểm. Sang năm 1997 tổng dư nợ cho vay trung và dài hạn bình quân cả năm là: 89101 triệu đồng, tăng 21.1% so với bình quân năm 1996 tương đương chiếm 18.4% tổng dư nợ cho vay bình quân. Tính đến 31/12/1997 dư nợ cho vay trung và dài hạn đạt: 100306 triệu đồng tăng 24.4 % so với 31/12/1996 và chiếm 18.1% tổng dư nợ cho vay. Đến năm 1998 nếu xem xét tổng quan thì cho vay trung và dài hạn không có biến động lớ, dư nợ cho vay bình quân cả năm đạt:1045213 triệu đồng tăng 17.3% so với năm 1997, nếu tính số dư thời điểm (31/12/1998) thì đạt 108591 triệu đồng và tăng 8.2% so với năm 31/121997 và chiếm 19.68% so với tổng dư nợ. Trong năm 1998 do bị ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế cho nên ít nhiều ảnh hưởng đến hoạt động của chi nhánh. Các chỉ tiêu tổng quan về cho vay trung và dài hạn (như đã phân tích ở trên) tuy rằng có tăng trưởng so với năm 1997 nhưng tốc độ tăng lại có su hướng giảm (Dư nợ trung dài hạn năm 1997 tăng 24.4% so với năm 1996 nhưng trong năm 1998 tốc độ tăng này chỉ đạt 8.2%). Với số lượng dư nợ cho vay trung dài hạn lớn như vậy chi nhánh Ngân hàng công thương khu vực Ba Đình đã góp phần không nhỏ vào đổi mới công nghệ, tăng năng lực sản xuất kinh doanh theo hướng hiện đại hoá công nghệ sản xuất đặc biệt trong các tổng công ty xây dựng , bộ giao thông vận tải, bộ xây dựng ... Để xây dựng các cỏ sở hạ tầng cho đất nước, đầu tư năng lực sản suất cho các doanh nghiệp nâng cao chất lượng hàng hoá, tăng doanh số hàng suất khẩu trong các doanh nghiệp doanh nghiệp thuộc nghành chế biến... Nếu xem xét tình hình cho vay trung và dài hạn theo VND và ngoại tệ ta thấy: Dư nợ ngoại tệ chiếm tỷ trọng tương đối cao trong tổng dư nợ cho vay trung dài hạn. Trong năm 1996 tỷ lệ cho vay trung và dài hạn bằng ngoại tệ chiếm: 60% tổng cho vay trung và dài hạn và bằng 37.2% tổng dư nợ bằng ngoại tệ (cả ngắn hạn và trung dài hạn). Sang năm 1997 dư nợ cho vay trung dài hạn bằn ngoại tệ đạt 47361 triệu đồng và chỉ bằng 97.7% so với năm 1996 và chiếm tỷ trọng 47.2% trên tổng dư nợ cho vay trung và dài hạn (bằng 45.2% tổng dư nợ cho vay bằng ngoại tệ của chi nhánh).Trong năm 1998 tổng dư nợ cho vay trung và dài hạn bằng ngoại tệ tiếp tục giảm sút, tính đến 31/12/1998 dư nợ trung dài hạn bằng ngoại tệ là: 400897 triệu đồng và bằng 84.6% so với cùng kỳ năm 1997. Và tỷ trọng trên tổng dư nợ trung dài hạn cũng giảm so với năm 1997 (năm 1998 chỉ đạt 36.9%). Sở dĩ có tình trạnh giảm sút đối với cho vay trung dài hạn bằng ngoại tệ là vì vào cuối năm 1997, đầu năm 1998 do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tiền tệ ở Đông Nam á dẫn đến sự phá giá của hàng loạt đồng tiền trong khu vực trong đó có đồng VND. Tỷ giá USD/VND tăng mạnh, dẫn đến tình trạng các doanh nghiệp không muốn vay băng ngoại tệ (chủ yếu là bằng đồng USD) bởi vì nếu vay bằng ngoại tệ trong điều kiện không ổn định nói trên thì các doanh nghiệp chịu rủi ro về tỷ giá (mặc dù lãi suất cho vay bằng ngoại tệ thường nhỏ hơn đối với lãi suất cho vay bằng VND khoảng 7.5% / năm đối với USD). Một nguyên nhân nữa dẫn đến tình trạng trên là do sự điều chỉnh lãi suất cho vay bằng ngoại tệ tăng (theo chủ trương của Ngân hàng Nhà nước là “từng bước điều chỉnh lãi suất cho vay VND bằng với lãi suất cho vay bằng ngoại tệ”). Cũng như tình hình chung của cho vay trung dài hạn thì cho vay bằng ngoại tệ trung dài hạn cũng chủ yếu tập trung vào các doanh nghiệp quốc doanh và thường chiếm tỷ trọng khá cao. Trong năm 1996tỷ lệ này là: 83.3%, năm 1997 là: 84.3% Và năm 1998 là 84.2%. Nếu phân chia tình hình cho vay trung và dài hạn tại chi nhánh Ngân hàng công thương khu vực Ba Đình theo thành phần kinh tế thì ta thấy xu thế chung là chi nhánh chủ yếu tập trung vào thành phần kinh tế quốc doanh, khu vực kinh tế ngoài quốc doanh vẫn còn bị xem nhẹ. Căn cứ vào biểu 4 “Tình hình cho vay trung và dài hạn tại Ngân hàng công thương Ba Đình” ta có thể phân tích cụ thể như sau: Năm 1996 dư nợ cho vay trung và dài hạh khu vực kinh tế quốc doanh đạt 64805 triệu đồng chiếm 13.2% trên tổng dư nợ cho vay (tương đương chiếm 80% trên tổng dư nợ cho vay trung và dài hạn ). Khu vực kinh tế ngoài quốc doanh chỉ chiếm 3.3% trên tổng dư nợ cho vay (tương đương chiếm 20% trên tổng dư nợ cho vay trung và dài hạn).Tính đến 31/12/1997 dư nợ cho vay trung dài hạn đối với khu vực kinh tế quốc doanh đạt: 87557 triệu đồng tăng 35% so với năm 1996 (với số tuyệt đối tăng:22752 triệu đồng ) chiếm tỷ trọng 15.7%trên tổng dư nợ (tương đương chiếm 87% trên tổng dư nợ cho vay trung và dài hạn). Còn lại dư nợ cho vay trung dài hạn khu vực kinh tế ngoài quốc doanh chỉ chiếm 2.4% trên tổng dư nợ (tương đương 13% dư nợ trung dài hạn). Do việc cho vay trung dài hạn đối với khu vực kinh tế ngoài quốc doanh có phần không được an toàn so với khu vực quốc doanh, hơn nữa trong các doanh nghiệp ngoài quốc doanh vốn tự có thường thấp, khả năng quản lý kinh doanh yếu kém và đặc biệt là thiếu các các dự án đầu tư theo chiều sâu nên doanh số cho vay trung dài hạn đối với khu vực kinh tế này tại Ngân hàng công thương Ba Đình có su hướng giảm sút. Kể cả trong năm 1998 tình hình này vẫn chưa được cải thiện, tính đến 31/12/1998 tổng dư nợ cho vay trung dài hạn khu vực quốc doanh là: 9346 triệu đồng chiếm tỷ lệ 18% trên tổng dư nợ cho vay (tương đương chiếm: 91.4% tren tổng dư nợ cho vay trung và dài hạn), khu vực kinh tế ngoài quốc doanh có tổng doanh số dư nợ: 9245 triệu đồng giảm 38.8% so với năm 1997 và chỉ chiếm 1.7% trên tổng dư nợ cho vay. Sự hạn chế trong cho vay trung dài hạn đối với khu vực kinh tế ngoài quốc doanh này cần từng bước được khắc phục. biểu 5:cơ cấu cho vay trung và dài hạn theo thành phần kinh tế tại Nhct ba đình Chỉ Tiêu 31/12/1996 31/12/1997 31/12/1998 Số tiền (tr đ) Tỷ trọng (%) SốTiền (tr đ) Tỷ trọng (%) Số tiền (tr đ) Tỷ trọng (%) Tổng 80657 100.0 100306 100.0 108591 100.0 -QD 64805 80.3 87557 87.3 99396 91.5 -NQN 15852 19.7 12807 12.7 9245 8.5 Qua biểu 6: “Chi tiết về cho vay trung dài hạn theo các thành phần kinh tế” Ta thấy các ngành có quan hệ vay vốn trung dài hạn tại chi nhánh Ngân hàng công thương khu vực Ba Đình chủ yếu là các ngành xây dựng, ngành giao thông vận tải, ngành công nghiệp chế biến, khách sạn nhà hàng... Sở dĩ có đặc trưng như vậy một phần là do địa bàn quận Ba Đình chủ yếu tập trung các tổng công ty, các doanh nghiệp hoạt động theo các lĩnh vực trên là chủ yếu. Còn lại một số ngành khác như ngành lâm nghiệp, mặc dù tổng công ty Vi Na cà phê là một trong những khách hàng lớn nhất của Ngân hàng với mức dư nợ thường xuyên khoảnh 100 tỷ đồng nhưng lại không có nhu cầu vay vốn trung dài hạn mà chỉ vay vốn ngắn hạn. Có thể còn do nhiều yếu tố mà Ngân hàng và khách hàng còn chưa gặp nhau trong việc cho vay trung và dài hạn nhưng qua phân tích ta thấy tình hình cho vay trung và dài hạn tại chi nhánh là rất đa dạng và phong phú. Để nghiên cứu kỹ hơn về tình hình cho vay trung và dài hạn tại chi nhánh Ngân hàng công thương khu vực Ba Đình ta tiến hành phân tích quan hệ cho vay trung dài hạn của chi nhánh với từng ngành kinh tế : +Ngành giao thông vận tải: Có mức dư nợ năm 1996 là 21139 triệu đồng chiếm tỷ trọng 26.2% , năm 1997 dư nợ : 34751 triệu đồng tăng 64% so với năm 1996, chiếm tỷ trọng 34.6% và tính đến 31/12/1998 tổng dư nợ ngành này là: 36319 triệu đồng, tăng 4.5%, chiếm tỷ trọng 33.5%. Mặc dù trong năm 1998 tốc độ tăng dư nợ ngành này có chậm lại nhưng nhìn chung thông qua số liệu trên ta thấy mức đầu tư trung dài hạn cho ngành giao thông vận tải của Ngân hàng công thương Ba Đình tăng đáng kể trong thời gian gần đây. Nguyên nhân chính là do đây là ngành tập trung chủ yếu các dự án đầu tư máy móc, thiết bị để tăng năng suất và chất lượng thi công các công trình thuộc chiến lược phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng của đất nước. Trong năm1998 Ngân hàng đã tiến hành đầu tư mới hàng loạt các dự án với số lượng vốn khoảng 20 tỷ VND và 700.000 USD cho ngành giao thông vận tải để mua sắm các thiết bị thi công như: Cần cẩu, máy xúc, trạm trộn bê tông, các phương tiện vận tải... Cho các tổng công ty như: Tổng công ty xây dựng đường thuỷ, tổng công ty xây dựng công thình 1, các công ty trực thuộc tổng công ty cầu Thăng Long... Để thi công các công trình phát triển giao thông đường bộ, xây dựng các cầu trên quốc lộ 1A... +Ngành xây dựng: Năm 1996 dư nợ đạt 21186 triệu đồng chiếm 26.3% tổng dư nợ trung dài hạn, năm 1997 đạt 8405 triệu đồng, giảm 60.3% so với năm 1996 và chiếm tỷ trọng 8,3%. Sang năm 1998 dư nợ đối với ngành xây dựng chỉ còn: 2812 triệu đồng tức giảm 66.5% so với năm 1997 và chiếm 2.6%. Qua số liệu trên ta thấy được sự giảm sút nhanh chóng trong dư nợ của ngành này từ 21186 triệu đồng (năm 1996) xuống còn 2812 triệu đồng (năm 1998). Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này là do đặc điểm hoạt động của ngành chủ yếu cần vốn lưu động để mua sắm nguyên vật liệu, chi phí nhân công đến khi công trình bàn giao họ có thể hoàn vốn lại cho Ngân hàng ngay vì vậy họ chủ yếu có nhu cầu vay vốn ngắn hạn. Bên cạnh đó sau một thời gian tăng nhanh chóng các công trình xây dựng đến nay số lượng các công trình xây dựng giảm đi một cách nhanh chóng do những biến động về kinh tế xã hội, các doanh nghiệp này hiện nay gặp rất nhều khó khăn do chính phủ chưa phê duyệt các dự án xây dựng lớn, cũng như kế hoạch quy hoạch tổng thể đến năm 2010. Tính đến nay chỉ còn ba doanh nghiệp còn dư nợ trên tài khoản đó là: Tổng công ty xây dựng Hà Nội dư nợ:450 triệu đồng, Công ty xây dựng số 1 dư nợ: 787 triệu đồng, công ty xây dựng số 4 dư nợ: 1575 triệu đồng. +Ngành công nghiệp: Năm 1996 dư nợ 10320 triệu đồng chiếm13%, năm 1997 dư nợ: 39806 triệu đồng tăng 3.85 lần so với năm 1996 và chiếm:39.6%,đến năm 1998 doanh nghiệp đạt 53680 triệu đồng tăng 1.34 lần so với năm 1997 và chiếm tỷ trọng 49.4%. Như vậy ta thấy có một sự tăng trưởng đáng kể trong dư nợ cho vay trung và dài hạn trung dài hạn đối với ngành công nghiệp, sự tăng trưởng trên là do trong thời gian qua chi nhánh Ngân hàng công thương khu vực Ba Đình đã chú trọng đến việc đầu tư cho các doanh nghiệp thuộc ngành công nghiệp chế biến hàng xuất khẩu như: Công ty may Chiến Thắng, công ty gốm Hữu Hưng... Để đầu tư mua sắm các trang thiết bị sản xuất nhằm nâng cao chất lượng, tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường và nước ngoài đối với các mặt hàng xuất khẩu. *Về quan hệ giữa cho vay và thu nợ: Xem xét cụ thể biểu 7: “Tình hình cho vay và thu nợ trung dài hạn tại Ngân hàng công thương Ba Đình” ta thấy: Trong năm 1996 doanh số cho vay trung dài hạn đạt: 58320 triệu đồng, trong đó kinh tế quốc doanh chiếm 97.9%. doanh số thu nợ trung dài hạn trong năm đạt: 37664 triệu đồng và cũng như cho vay thu nợ trung dài hạn chỉ tập trung vào khu vực kinh tế quốc doanh. Sang năm 1997mặc dù dư nợ trung dài hạn tăng nhưng doanh số cho vay và thu nợ bị giảm cụ ._.