Những giải pháp nâng cấp hiệu quả hoạt động tín dụng của tại Ngân hàng thương mại cổ phần quân đội chi nhán TP. Hồ chiaminh

CHÖÔNG I: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN QUY TRÌNH KIEÅM TOAÙN HAØNG TOÀN KHO VAØ GIAÙ VOÁN HAØNG BAÙN Khaùi nieäm chung veà haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn, moái quan heä giöõa haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn. Khaùi nieäm: Haøng toàn kho laø gì? Haøng toàn kho laø taøi saûn löu ñoäng cuûa Doanh nghieäp bieåu hieän döôùi hình thaùi vaät chaát. Tuyø vaøo moãi Doanh nghieäp khaùc maø haøng toàn kho laø do mua töø beân ngoaøi hay töï saûn xuaát ñeå duøng vaøo hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. ÔÛ moãi loaïi hình Doanh nghieäp haøng toàn kho toàn taïi döôùi nhöõng hình thöùc khaùc nhau bao goàm: Haøng mua veà ñeå baùn: Haøng hoaù toàn kho (TK 156), haøng mua ñang ñi ñöôøng (TK 151), haøng gôûi baùn (TK 157), haøng gôûi ñi gia coâng cheá bieán (TK 003). Thaønh phaåm: thaønh phaåm toàn kho (TK 155), thaønh phaåm gôûi baùn (TK 157). Saûn phaåm dôû dang (TK 154): saûn phaåm chöa hoaøn thaønh, saûn phaåm hoaøn thaønh chöa laøm thuû tuïc nhaäp kho. Nguyeân lieäu, vaät lieäu (TK 152), coâng cuï duïng cuï toàn kho (TK 153)… Chi phí dòch vuï dôû dang (TK 154). Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho (TK 159). Trong ñoù haøng ñang ñi ñöôøng vaø haøng gôûi baùn laø nhöõng vaät tö haøng hoaù thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa Doanh nghieäp nhöng vì caùc lí do khaùc nhau maø khoâng naèm trong kho cuûa ñôn vò. Tröôøng hôïp vaät tö, haøng hoaù,. . .nhaän beân ngoaøi ñeå gia coâng cheá bieán, baùn, kyù gôûi, laøm ñaïi lyù thì ñöôïc phaûn aùnh vaøo taøi khoaûn 002 (ñoái vôùi haøng hoaù nhaän giöõ hoä, gia coâng), taøi khoaûn 003 (ñoái vôùi vaät tö haøng hoaù nhaän baùn hoä hoaëc kyù gôûi ñaïi lyù). Haøng toàn kho thuoäc taøi saûn löu ñoäng trong Baûng caân ñoái keá toaùn, vaø ñöôïc trình baøy theo giaù thaáp hôn giöõa giaù lich söû vaø giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc. Giaù trò thuaàn = Giaù baùn – Chi phí baùn haøng öôùc tính Ñaëc ñieåm, vò trí cuûa haøng toàn kho treân Baùo caùo taøi chính Trong phaàn lôùn caùc Doanh nghieäp, haøng toàn kho luoân ñöôïc ñaùnh giaù laø moät khoaûn muïc troïng yeáu vaø coù ruûi ro tieàm taøng cao vì nhöõng lí do sau: Haøng toàn kho chieám tyû troïng lôùn trong toång taøi saûn cuûa ñôn vò vaø thöôøng laø khoaûn muïc lôùn nhaát trong taøi saûn löu ñoäng cuûa Doanh nghieäp, ñaëc bieät laø ñoái vôùi Doanh nghieäp thöông maïi. Thoâng qua khoaûn muïc haøng toàn kho ta coù tính ñöôïc moät soá chæ tieâu taøi chính quan troïng vaø ñaùnh giaù tình hình taøi chính cuûa Doanh nghieäp. Beân caïnh ñoù nhöõng sai soùt treân khoaûn muïc haøng toàn kho thöôøng daãn ñeán nhöõng sai soùt troïng yeáu veà chi phí vaø keát quaû kinh doanh. Neáu haøng toàn kho bò ñaùnh giaù sai leänh seõ aûnh höôûng troïng yeáu ñeán möùc ñoä trung thöïc vaø hôïp lyù cuûa Baùo caùo taøi chính. Soá löôïng vaø chuûng loaïi haøng toàn kho raát phong phuù, soá löôïng nghieäp vuï phaùt sinh nhieàu vôùi giaù trò lôùn vaø lieân quan ñeán nhieàu loaïi chöùng töø (hoaù ñôn, phieáu nhaäp, phieáu xuaát, phieáu thu, phieáu chi, hoaù ñôn vaän chuyeån…). Do ñoù vieäc quaûn lí vaø ghi cheùp haøng toàn kho raát phöùc taïp. Haøng toàn kho coù khaû naêng bò thay ñoåi so vôùi giaù trò soå saùch raát nhieàu do hao moøn höõu hình vaø voâ hình neân deã bò rôùt giaù, bò hö hoûng loãi thôøi, thay ñoåi chính saùch cuûa nhaø nöôùc, laïm phaùt… Vì vaäy vieäc ñaùnh giaù haøng toàn kho thöôøng phöùc taïp coù theå bò ñaùnh giaù sai leäch, vieäc laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho thöôøng mang tính chuû quan khoâng coù baèng chöùng cuï theå, khoâng theo ñuùng quy ñònh. Haøng toàn kho ñöôïc boá trí ôû nhieàu ñòa ñieåm khaùc nhau, phaân taùn ôû caùc boä phaän phuï thuoäc, coù caùch phaân loaïi ña daïng theo töøng ñaëc ñieåm rieâng, do nhieàu ngöôøi ôû nhieàu boä phaän quaûn lí. Ñieàu ñoù daãn ñeán vieäc quaûn lí, baûo quaûn vaø kieåm soaùt vaät chaát haøng toàn kho seõ gaëp nhieàu khoù khaên, phöùc taïp. Söï nhaàm laãn vaø sai soùt laø vaán ñeà coù theå xaûy ra, thaäm chí coù theå coù söï gian laän trong quaûn lyù. Quaù trình ñaùnh giaù haøng toàn kho raát phöùc taïp, thöôøng mang tính chuû quan. Thöôøng thì caùc Doanh nghieäp söû duïng khoâng nhaát quaùn caùc phöông phaùp ñaùnh giaù haøng toàn kho maø tuyø vaøo caùc nieân ñoä, hay khoâng phuø hôïp vôùi cheá ñoä keá toaùn sao cho coù lôïi nhaát cho mình. Nhöõng ñieàu ñoù ñoøi hoûi kieåm toaùn vieân phaûi xem xeùt thaän troïng caùc vaán ñeà coù lieân quan (phöông phaùp phaân boå chi phí nhö ñaùnh giaù saûn phaåm dôû dang cuoái kyø, tính trò giaù haøng hoaù, thaønh phaåm, nguyeân vaät lieäu xuaát duøng…). Ñoái vôùi moät soá Doanh nghieäp do söï ña daïng phöùc taïp veà tiùnh naêng ñaëc thuø cuûa haøng toàn kho (ñoà trang söùc, hoaù chaát, linh kieän ñieän töû...) ñoøi hoûi kieåm toaùn vieân phaûi coù ñaàu oùc nhaïy beùn, kieán thöùc nhaát ñònh vaø kinh nghieäm trong quaù trình quan saùt, ñaùnh giaù cuõng nhö thöïc hieän caùc thuû tuïc kieåm toaùn caàn thieát. Moãi nghieäp vuï phaùt sinh lieân quan ñeán haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn thì coù giaù trò lôùn vaø thöôøng xuyeân neân thuaän lôïi cho Doanh nghieäp söû duïng vaøo muïc ñích gian laän. Beân caïnh ñoù vieäc chia caét nieân ñoä khoâng ñuùng nieân ñoä cuõng aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán Baùo caùo taøi chính. Phöông phaùp keá toaùn haøng toàn kho : Phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò haøng toàn kho: Phöông phaùp tính theo giaù thöïc teá ñích danh: Ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi Doanh nghieäp coù ít loaïi maët haøng hoaëc maët haøng oån ñònh vaø nhaän dieän ñöôïc. Phöông phaùp FIFO hay phöông phaùp nhaäp tröôùc xuaát tröôùc: Ñöôïc aùp duïng döïa treân giaû ñònh laø haøng toàn kho ñöôïc mua tröôùc hoaëc saûn xuaát tröôùc thì ñöôïc xuaát tröôùc, vaø haøng toàn kho coøn laïi cuoái kyø laø haøng toàn kho ñöôïc mua hoaëc saûn xuaát gaàn thôøi ñieåm cuoái kyø. Theo phöông phaùp naøy giaù trò haøng xuaát kho ñöôïc tính theo giaù cuûa loâ haøng nhaäp kho ôû thôøi ñieåm ñaàu kyø hoaëc gaàn ñaàu kyø, giaù trò haøng toàn kho ñöôïc tính theo giaù cuûa loâ haøng nhaäp kho ôû thôøi ñieåm cuoái kyø hoaëc gaàn cuoái kyø coøn toàn kho. Phöông phaùp LIFO coøn goïi laø phöông phaùp nhaäp sau xuaát tröôùc: Ngöôïc vôùi phöông phaùp FIFO, phöông phaùp naøy ñöôïc aùp duïng vôùi giaû ñònh laø haøng toàn kho mua sau hoaëc saûn xuaát sau thì ñöôïc xuaát tröôùc, vaø haøng toàn kho coøn laïi cuoái kyø laø haøng toàn kho ñöôïc mua hoaëc saûn xuaát tröôùc ñoù. Theo phöông phaùp naøy thì giaù trò haøng xuaát kho ñöôïc tính theo giaù cuûa loâ haøng nhaäp sau hoaëc gaàn sau cuøng, giaù trò cuûa haøng toàn kho ñöôïc tính theo giaù cuûa haøng nhaäp kho ñaàu kyø hoaëc gaàn ñaàu kyø coøn toàn kho. Phöông phaùp bình quaân gia quyeàn: Giaù trò cuûa töøng loaïi haøng toàn kho ñöôïc tính theo giaù trò trung bình cuûa töøng loaïi haøng toàn kho töông töï ñaàu kyø vaø giaù trò töøng loaïi haøng toàn kho ñöôïc mua hoaëc saûn xuaát trong kyø. Giaù trò trung bình coù theå ñöôïc tính theo thôøi kyø hoaëc vaøo moãi khi nhaäp moät loâ haøng veà, phuï thuoäc vaøo tình hình cuûa Doanh nghieäp. Giaù trò haøng xuaát kho ñöôïc tính theo coâng thöùc: Giaù trò haøng hoùa xuaát kho = Soá löôïng haøng hoaù* Ñôn giaù bình quaân Trong ñoù, ñôn giaù bình quaân ñöôïc tính baèng: Ñôn giaù bình quaân = Phöông phaùp haïch toaùn haøng toàn kho: Coù hai phöông phaùp söû duïng ñeå haïch toaùn haøng toàn kho: Phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân. Phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø. Phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân: Laø phöông phaùp theo doõi vaø phaûn aùnh moät caùch thöôøng xuyeân, lieân tuïc tình hình nhaäp, xuaát, toàn kho cuûa vaät tö, haøng hoaù vaø thaønh phaåm treân soå keá toaùn sau moãi laàn phaùt sinh nghieäp vuï nhaäp hoaëc xuaát. Moái quan heä nhaäp, xuaát, toàn kho theo phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân ñöôïc theå hieän qua coâng thöùc sau: Phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø: Laø phöông phaùp maø trong kyø keá toaùn chæ toå chöùc theo doõi caùc nghieäp vuï nhaäp vaøo, cuoái kyø kieåm keâ tình hình toàn kho, ñònh giaù roài töø ñoù môùi xaùc ñònh giaù trò haøng ñaõ xuaát trong kyø. Moái quan heä nhaäp, xuaát, toàn theå hieän qua coâng thöùc: Caùc taøi khoaûn söû duïng trong khoaûn muïc haøng toàn kho : Tk 151 : Haøng mua ñang ñi ñöôøng Tk 152 : Nguyeân vaät lieäu Tk 153 : Coâng cuï, duïng cuï Tk 154 : Chi phí saûn xuaát kinh doanh dôû dang Tk 155 : Thaønh phaåm Tk 156 : Haøng hoaù Tk 157 : Haøng göûi ñi baùn Tk 159 : Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho Cheá ñoä chöùng töø keá toaùn vôùi chæ tieâu haøng toàn kho : Phieáu nhaäp kho: Xaùc ñònh soá löôïng vaät tö, saûn phaåm, haøng hoaù nhaäp kho laøm caên cöù ñeå ghi vaøo theû kho, thanh toaùn tieàn haøng, ghi soå keá toaùn. Phieáu naøy do boä phaän mua haøng hay boä phaän saûn xuaát laäp. Phieáu xuaát kho: Theo doõi soá löôïng vaät tö, haøng hoaù, thaønh phaåm xuaát kho cho caùc boä phaän söû duïng trong ñôn vò laøm caên cöù ñeå hoaïch toaùn chi phí saûn xuaát tính giaù thaønh saûn phaåm vaø tieán haønh kieåm tra vieäc söû duïng ñònh möùc tieâu hao vaät tö. Phieáu xuaát kho do boä phaän xin lónh hoaëc do phoøng cung öùng laäp tuyø theo toå chöùc quaûn lyù vaø qui ñònh cuûa töøng ñôn vò Phieáu xuaát kho kieâm vaän chuyeån noäi boä: Nhaèm theo doõi soá löôïng vaät tö, saûn phaåm, haøng hoaù di chuyeån töø kho naøy ñeán kho khaùc trong noäi boä ñôn vò hoaëc ñeán caùc ñôn vò nhaän haøng kyù göûi, haøng ñaïi lyù, gia coâng cheá bieán... laø caên cöù ñeå thuû kho ghi vaøo theû kho, keá toaùn ghi soå chi tieát, laøm chöùng töø vaän chuyeån treân ñöôøng...Phieáu naøy do phoøng cung öùng laäp. Phieáu xuaát vaät tö theo haïn möùc: Theo doõi soá löôïng vaät tö xuaát kho trong tröôøng hôïp laäp phieáu xuaát moät laàn theo ñònh möùc nhöng laïi xuaát nhieàu laàn cho boä phaän söû duïng vaät tö theo ñònh möùc. Bieân baûn kieåm nghieäm (vaät tö, saûn phaåm, haøng hoaù ): Xaùc ñònh soá löôïng, qui caùch vaø chaát löôïng vaät tö, saûn phaåm haøng hoaù tröôùc khi nhaäp kho laøm caên cöù ñeå qui traùch nhieäm trong thanh toaùn vaø baûo quaûn. Theû kho: Theo doõi soá löôïng nhaäp, xuaát, toàn kho töøng loaïi vaät tö saûn phaåm haøng hoaù ôû töøng kho. Laøm caên cöù ñeå xaùc ñònh toàn kho döï tröõ vaät tö, saûn phaåm, haøng hoaù vaø xaùc ñònh traùch nhieäm vaät chaát cuûa thuû kho. Theû kho do phoøng keá toaùn laäp vaø giao cho thuû kho ghi cheùp haøng ngaøy. Phieáu baùo vaät tö coøn laïi cuoái kyø: Theo doõi soá löôïng vaät tö coøn laïi cuoái kyø haïch toaùn ôû boä phaän söû duïng laøm caên cöù tính giaù thaønh saûn phaåm vaø kieåm tra tình hình thöïc hieän möùc söû duïng vaät tö. Bieân baûn kieåm keâ vaät tö, saûn phaåm, haøng hoaù: Xaùc ñònh soá löôïng, chaát löôïng vaø giaù trò vaät tö, saûn phaåm haøng hoaù coù ôû kho taïi thôøi ñieåm kieåm keâ. Laøm caên cöù xaùc ñònh traùch nhieäm trong vieäc baûo quaûn, xöû lyù vaät tö, saûn phaåm, haøng hoaù thöøa thieáu vaø ghi vaøo soå . Giaù voán haøng baùn laø gì ? Giaù voán haøng baùn laø giaù voán cuûa thaønh phaåm, haøng hoaù lao vuï cung caáp trong kyø, ñöôïc trình baøy treân Baùo caùo keát quaû kinh doanh. Cuøng vôùi doanh thu vaø giaù voán haøng baùn laø cô sôû quan troïng ñeå xaùc ñònh thu nhaäp töø hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa Doanh nghieäp. Lôïi nhuaän goäp = Doanh thu thuaàn - Giaù voán haøng baùn Sô ñoà haïch toaùn haøng toàn kho trong Doanh nghieäp Haøng hoaù toàn kho (Thaønh phaåm toàn kho) Giaù voán haøng baùn Toàn ñaàu kyø Nhaäp trong ky ø Giaù voán haøng baùn (Giaù thaønh SP nhaäp kho) Toàn cuoái kyø Neáu haøng toàn kho laø khoaûn muïc quan troïng trong Baûng caân ñoái keá toaùn thì giaù voán haøng baùn cuõng laø khoaûn muïc troïng yeáu khoâng keùm trong Baùo caùo keát quaû kinh doanh vaø ñöôïc ñoâng ñaûo ñeä tam nhaân chuù yù ñeán. Moái quan heä giöõa haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn Giaù voán haøng baùn Haøng toàn kho ñaàu kyø. HHHaøng Toång löôïng haøng toàn kho trong ky.ø Haøng toàn kho cuoái kyø Haøng mua trong kyø & Chi phí cheá bieán. Theo treân ta thaáy coâng taùc kieåm toaùn haøng toàn kho cuõng ñöôïc thöïc hieän ngay trong quaù trình kieåm toaùn giaù voán haøng baùn, hai coâng taùc kieåm toaùn treân ñan xen laãn nhau, hoã trôï nhau. Moái quan heä giöõa haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn theå hieän qua sô ñoà sau: Nguyeân lieäu Toàn ñaàu Mua vaøo Nguyeân lieäu ñaõ söû duïng. Toàn cuoái Lao ñoäng tröïc tieáp Saûn phaåm ñang cheá taïo Thaønh phaåm Giaù voán haøng baùn CPLÑ CPLÑ Toàn ñaàu Toàn ñaàu tröïc tieáp tröïc tieáp CP cuûa SP Giaù voán haøng baùn saûn xuaát saûn xuaát ñöôïc saûn thöïc teá ñöôïc phaân xuaát ra boå Toàn cuoái Toàn cuoái Chu kyø kieåm toaùn HTK &GVHB Saûn xuaát chung CPSXC CPSXC thöïc teá ñöôïc phaân boå Chu kyø haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn coù theå noùi ñeán nhö laø hai heä thoáng rieâng bieät nhöng quan heä chaët cheõ: Moät ñeà caäp ñeán quaù trình vaän ñoäng vaät chaát. Moät ñeà caäp ñeán chi phí lieân quan. Vaán ñeà kieåm soaùt noäi boä ñoái vôùi haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn: Muïc ñích kieåm soaùt noäi boä: Kieåm soaùt noäi boä ñoái vôùi haøng toàn kho coù caùc muïc ñích chính ñoù laø vieäc qui ñònh, kieåm tra vieäc ghi cheùp treân caùc soå saùch vaø phuïc vuï cho coâng vieäc quaûn trò haøng toàn kho cuûa ñôn vò. Ñeå coù moät heä thoáng kieåm soaùt noäi boä boä coù hieäu quaû ñoøi hoûi ñôn vò phaûi xaùc ñònh ñöôïc caùc chöùc naêng lieân quan ñeán haøng toàn kho vaø kieåm soaùt vieäc thöïc hieän caùc chöùc naêng ñoù cuûa caùc boä phaän töông öùng. Caùc chöùc naêng lieân quan ñeán haøng toàn kho: Chöùc naêng mua haøng Chöùc naêng nhaän haøng Chöùc naêng löu kho nguyeân vaät lieäu, haøng hoaù Chöùc naêng saûn xuaát Chöùc naêng löu kho thaønh phaåm Chöùc naêng xuaát thaønh phaåm ñi tieâu thu Caùc thuû tuïc kieåm soaùt Thöïc hieän nguyeân taéc baát kieâm nhieäm, coù söï phaân coâng phaân nhieäm roû raøng ñeå giuùp cho caùc sai soùt deã bò phaùt hieän vaø caùc gian laän khoù xaûy ra hôn. Ban haønh caùc chính saùch mua haøng Chính saùch mua haøng xaùc ñònh caùc nguyeân taéc cô baûn khi thöïc hieän caùc nghieäp vuï mua haøng ñeå ñaûm baûo ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu deà ra cuûa nhaø quaûn lyù. Chính saùch mua haøng thöôøng goàm: Chính saùch ñaët haøng : Ñöa ra nguyeân taéc xaùc ñònh thôøi ñieåm ñaët haøng vaø soá löôïng cho moãi laàn ñaët haøng. Tuyø vaøo ñaëc ñieåm vaø yeâu caàu quaûn lyù cuûa töøng ñôn vò cuï theå maø coù theå coù caùc chính saùch khaùc nhau. Ñôn vò coù theå söû duïng caùc moâ hình: Moâ hình saûn löôïng ñaët haøng kinh teá nhaát EOQ; moâ hình cung caáp theo nhu caàu saûn xuaát POQ; moâ hình toàn kho coù saûn löôïng ñeå laïi nôi cung öùng;.. Chính saùch veà giaù caû vaø chaát löôïng haøng mua: Ñeà ra chính saùch naøy nhaèm xaùc ñònh thöù töï öu tieân trong ñieàu kieän mua haøng. Khi ñôn vò ñaët vaán ñeà chaát löôïng leân haøng ñaàu thöôøng gaén vôùi giaù cao vaø ngöôïc laïi. Coù chính saùch giaù caû vaø chaát löôïng roû raøng giuùp cho caùc nhaân vieân deã daøng thöïc hieän vaø ngöôøi quaûn lyù cuõng ñaït ñöôïc muïc tieâu ñaõ ñeà ra. Chính saùch löïa choïn nhaø cung caáp: Chính saùch naøy tuyø thuoäc vaøo löïa choïn cuûa ñôn vò. Ñôn vò coù theå löïa choïn nhaø cung caáp döïa vaøo giaù baùn, chaát löôïng haøng hoaù hay caùc khoaûn giaûm giaù, chieát khaáu maø caùc nhaø cung caáp ñaët ra. Cuõng coù nhöõng tröôøng hôïp ñôn vò muoán thieát laäp moái quan heä chaët cheõ vôùi ngöôøi baùn vaø oån ñònh nguoàn haøng cuõng saún saøng mua vôùi giaù cao hôn so vôùi giaù thò tröôøng. Coù moät chính saùch mua haøng hôïp lyù, ñaûm baûo ñöôïc söï ñeàu ñaën trong saûn xuaát, ñaûm baûo möùc toàn kho hôïp lyù vaø giaûm thieåu ñöôïc chi phí toàn tröõ. Thieát laäp caùc thuû tuïc kieåm soaùt mua haøng, nhaän haøng Mua haøng: Nhaèm kieåm soaùt chaët cheõ quaù trình mua haøng theo ñuùng caùc chính saùch cuûa ñôn vò. Moãi khi coù yeâu caàu mua haøng thì boä phaän yeâu caàu mua haøng phaûi laäp yeâu caàu mua haøng. Yeâu caàu naøy ñöôïc laäp coù theå döïa vaøo keá hoaïch saûn xuaát, yeâu caàu nguyeân vaät lieäu caàn cho saûn xuaát caùc ñôn ñaët haøng hay khi haøng hoaù nguyeân vaät lieäu trong kho ñaõ ñeán möùc döï tröõ an toaøn. Phieáu yeâu caàu mua haøng phaûi ñöôïc göûi tôùi boä phaän mua haøng, boä phaän mua haøng xem xeùt neáu noù phuø hôïp vôùi caùc chính saùch mua haøng thì boä phaän naøy seõ löïa choïn nhaø cung caáp töø baûng lieät keâ caùc nhaø cung caáp ñaõ ñöôïc chaáp nhaän vaø laäp ñôn ñaët haøng. Ñôn ñaët haøng chæ ñöôïc laäp khi nhaän ñöôïc caùc yeâu caàu mua haøng, ñôn ñaët haøng phaûi ñöôïc ñaùnh soá tröôùc, treân ñôn ñaët haøng phaûi ghi roõ raøng soá löôïng, chuûng loaïi, quy caùch, giaù caû, thôøi ñieåm nhaän haøng…..veà caùc maët haøng maø ñôn vò muoán mua. Nhaän haøng: Haøng veà tröôùc khi nhaäp kho phaûi ñöôïc kieåm tra, coâng vieäc naøy do boä phaän nhaän haøng ñaûm nhieäm. Haøng hoaù phaûi ñöôïc kieåm tra veà maãu maõ, soá löôïng, chaát löôïng, quy caùch vaø ñoái chieáu vôùi ñôn ñaët haøng, phieáu göûi haøng cuûa nhaø cung caáp. Boä phaän nhaän haøng kieåm tra xong phaûi laäp baùo caùo nhaän haøng. Baùo caùo nhaän haøng yeâu caàu phaûi ñaùnh soá tröôùc, ghi roõ loaïi haøng, quy caùch, soá löôïng haøng hoaù thöïc nhaän, teân nhaø cung caáp vaø soá ñôn ñaët haøng. Haøng hoaù sau khi ñöôïc boä phaän nhaän haøng kieåm tra yeâu caàu phaûi ñöôïc chuyeån ngay vaøo kho, boä phaän kho kieåm tra laïi soá löôïng, chaát löôïng haøng. Vaø moãi khi nhaäp kho, thuû kho phaûi laäp phieáu nhaäp kho. Phieáu nhaäp kho phaûi ñöôïc ñaùnh soá tröôùc ghi roû soá löôïng, ñôn vò tính, quy caùch cuûa haøng nhaäp vaø phaûi coù ñaày ñuû chöû kyù cuûa ngöôøi giao, ñaïi dieän cuûa boä phaän nhaän haøng vaø thuû kho. Caùc yeâu caàu kieåm soaùt: Nhaân vieân cuûa boä phaän nhaän haøng phaûi ñoäc laäp vôùi boä phaän kho, phoøng keá toaùn. Boä phaän nhaän haøng phaûi coù tính chuyeân nghieäp, coù khaû naêng chuyeân moân ñeå nhaän bieát veà soá löôïng vaø chaát löôïng cuûa haøng nhaäp kho. Kieåm soaùt baûo quaûn vaät tö, haøng hoaù vaø xuaát kho Ñaây laø moät thuû tuïc quan troïng trong heä thoáng kieåm soaùt noäi boä cuûa ñôn vò. Ñaûm baûo ñöôïc chaát löôïng, soá löôïng haøng toàn kho vaø giaûm thieåu ñöôïc chi phí toàn tröõ. Kho haøng ñoøi hoûi phaûi ñöôïc saép xeáp khoa hoïc, haøng hoaù phaûi ñöôïc saép xeáp thöù töï, ngaên naép, phaûi ñaët ôû nhöõng vò trí thích hôïp vaø coù caùc bieän phaùp baûo quaûn, choáng hö hoûng,.. ñeå laøm giaûm hao huït, maát maùt, ñaûm baûo chaát löôïng haøng toàn kho vaø giaûm ñöôïc chi phí toàn tröõ. Quy ñònh vieäc ghi cheùp treân theû kho cuõng laø moät bieän phaùp kieåm soaùt ñoái vôùi kho haøng. Ñònh kyø phaûi coù söï kieåm tra vaø xaùc nhaän cuûa keá toaùn vaät tö treân theû kho. Moät thuû tuïc quan troïng nöõa laø kieåm keâ kho theo ñònh kyø. Kieåm keâ giuùp naâng cao traùch nhieäm cuûa thuû kho, giuùp phaùt hieän maát maùt hö hoûng, nhöõng saûn phaåm maát phaåm chaát hoaëc loãi thôøi ñeå coù nhöõng bieän phaùp xöû lyù cuõng nhö ñieàu chænh soá lieäu keá toaùn cho phuø hôïp vaø phaûn aùnh ñuùng giaù trò haøng toàn kho. Nguyeân vaät lieäu xuaát kho cho saûn xuaát, thuû kho söû duïng phieáu xuaát kho. Phieáu xuaát kho ñöôïc laäp döïa treân phieáu xin lónh vaät tö ñaõ ñöôïc pheâ duyeät töø boä phaän coù nhu caàu, phieáu xuaát kho phaûi ghi roû ñôn vò tính, soá löôïng, quy caùch cuûa nguyeân vaät lieäu xuaát ra, muïc ñích söû duïng, nôi söû duïng… Ñoái vôùi thaønh phaåm cuõng vaäy, thaønh phaåm chæ ñöôïc xuaát kho khi coù leänh baùn haøng ñaõ ñöôïc xeùt duyeät. Kieåm soaùt quaù trình saûn xuaát saûn phaåm Quaù trình saûn xuaát saûn phaåm tuyø thuoäc vaøo caùc quyeát ñònh cuûa ñôn vò. Coù ñôn vò saûn xuaát theo keá hoaïch, coù ñôn vò döïa vaøo nhu caàu döï baùo cuûa neàn kinh teá hay döïa vaøo caùc ñôn ñaët haøng. Ñeå ñaùp öùng yeâu caàu veà thaønh phaåm ñuû ñeå cung caáp ra thò tröôøng vaø moät möùc toàn kho hôïp lyù ñoøi hoûi phaûi coù moät boä phaän coù traùch nhieäm xaùc ñònh soá löôïng, chuûng loaïi, chaát löôïng saûn phaåm saûn xuaát ra trong kyø. Ñeå kieåm soaùt quaù trình saûn xuaát coù hieäu quaû cuõng caàn phaûi xaây döïng ñònh möùc nguyeân vaät lieäu söû duïng ñeå saûn xuaát ra moät saûn phaåm. Xaây döïng ñònh möùc vaät tö giuùp kieåm soaùt ñöôïc löôïng vaät tö xuaát duøng cho caùc phaân xöôûng. Vieäc kieåm soaùt haøng toàn kho taïi phaân xöôûng cuõng laø moät vaán ñeà quan troïng trong kieåm soaùt quaù trình saûn xuaát. Haøng toàn kho ôû phaân xöôûng coù theå laø nguyeân vaät lieäu xuaát duøng nhöng chöa söû duïng heát, laø caùc saûn phaåm dôû dang ôû nhieàu möùc ñoä khaùc nhau. Nhaát laø ñoái vôùi saûn phaåm dôû dang, vieäc ghi cheùp theo doõi veà hieän vaät raát khoù thöïc hieän, caùc thuû tuïc kieåm soaùt thöôøng ñöôïc söû duïng: Kieåm soaùt ñaàu vaøo vaø ñaàu ra cuûa phaân xöôûng (ñaàu vaøo cuûa phaân xöôûng laø nguyeân vaät lieäu, ñaàu ra laø thaønh phaåm ). Ñònh kyø xaùc ñònh löôïng nguyeân vaät lieäu söû duïng theo ñònh möùc ñeå saûn xuaát ra thaønh phaåm vaø ñoái chieáu vôùi löôïng nguyeân vaät lieäu thöïc teá xuaát duøng taïi phaân xöôûng. Heä thoáng soå saùch keá toaùn: Heä thoáng keá toaùn chi tieát haøng toàn kho: Heä thoáng keá toaùn chi tieát haøng toàn kho phaûi ñöôïc toå chöùc chaët cheõ roû raøng vaø ñaày ñuû ñeå ñaûm baûo caùc nghieäp vuï phaùt sinh lieân quan ñeán haøng toàn kho ñaõ ñöôïc ghi cheùp chính xaùc, hôïp lyù vôùi töøng loaïi nguyeân vaät lieäu, haøng hoaù, thaønh phaåm vaø coù ñuû caùc chöùng töø chöùng minh laø nghieäp vuï ñoù thöïc söï xaûy ra. Ví duï nhö nghieäp vuï mua haøng nhaäp kho, caên cöù ñeå keá toaùn ghi vaøo soå chi tieát haøng toàn kho laø yeâu caàu mua haøng, ñôn ñaët haøng, phieáu nhaäp kho, hoaù ñôn, phieáu göûi haøng cuûa nhaø cung caáp ñeå keá toaùn ñoái chieáu vaø ghi soá löôïng nguyeân vaät lieäu, haøng hoaù thöïc nhaäp vaø tính ra giaù trò cuûa löôïng haøng nhaäp döïa vaøo ñôn giaù ghi treân hoaù ñôn. Heä thoáng keá toaùn chi phí vaø tính giaù thaønh saûn phaåm: Nhieäm vuï cuûa heä thoáng naøy laø taäp hôïp chi phí saûn xuaát vaø xaùc ñònh giaù thaønh cuûa saûn phaåm hoaøn thaønh. Chi phí saûn xuaát ñöôïc taäp hôïp bao goàm chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp, chi phí nhaân coâng tröïc tieáp vaø chi phí saûn xuaát chung. Caùc chöùng töø xaùc ñònh chi phí naøy coù theå laø phieáu yeâu caàu nguyeân vaät lieäu, theû coâng vieäc.. Khi saûn phaåm hoaøn thaønh nhaäp kho, chi phí saûn xuaát chuyeån thaønh giaù trò thaønh phaåm. Vieäc xaùc ñònh ñöôïc giaù trò thaønh phaåm thoâng qua coâng vieäc tính giaù thaønh. Coù nhieàu phöông phaùp xaùc ñònh giaù thaønh nhö phöông phaùp tính giaù thaønh theo coâng vieäc, phöông phaùp tính giaù thaønh theo quy trình saûn xuaát. Ñoái vôùi phöông phaùp tính giaù thaønh theo coâng vieäc thì toaøn boä chi phí phaùt sinh ñöôïc taäp hôïp cho töøng coâng vieäc cuï theå, ñeán khi coâng vieäc hoaøn thaønh noù laø giaù thaønh cuûa coâng vieäc ñoù, khoâng coù saûn phaåm dôû dang. Coøn ñoái vôùi phöông phaùp tính giaù thaønh theo quy trình saûn xuaát chi phí saûn xuaát ñöôïc taäp hôïp ôû töøng phaân xöôûng, ñeán kyø tính giaù thaønh chi phí ñöôïc phaân boå cho saûn phaåm hoaøn thaønh vaø saûn phaåm dôû dang. Quy trình kieåm toaùn haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn : YÙù nghóa vaø muïc tieâu kieåm toaùn haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn. YÙ nghóa Haøng toàn kho laø khoaûn muïc troïng yeáu, ruûi ro cao, coù aûnh höôûng quan troïng ñeán nhieàu khoaûn muïc khaùc, vaäy ñieàu gì seõ xaûy ra neáu nhö ta khoâng kieåm toaùn khoaûn muïc naøy. Söï vaän ñoäng vaät chaát cuûa haøng toàn kho töø hính thaùi naøy sang hình thaùi khaùc mang yù nghóa heát söùc quan troïng ñeán tình hình taøi chính cuûa Doanh nghieäp. Söï vaän ñoäng ñoù taïo neân söï vaän ñoäng cuûa chi phí trong chu trình giaù voán haøng baùn (söï lieân keát chuyeån dòch töø nguyeân vaät lieäu, coâng cuï duïng cuï sang saûn phaåm dôû dang ñeán thaønh phaåm, roài giaù voán haøng baùn). Ñoàng thôøi baûn thaân haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn cuõng lieân quan ñeán chu trình mua haøng vaøo vaø thanh toaùn, chu trình baùn haøng thu tieàn. Chính vì vaäy vieäc xem xeùt ñaùnh giaù chu trình naøy coù lieân quan maät thieát ñeán caùc chu trình khaùc vaø ñöôïc kieåm toaùn vieân raát xem troïng. Haøng toàn kho laø yeáu toá troïng yeáu, haøng ñaàu ñoái vôùi Doanh nghieäp saûn xuaát, caùc coâng ty phaân phoái. Söï troïng yeáu cuûa haøng toàn kho daãn ñeán söï troïng yeáu cuûa giaù voán haøng baùn. Taát caû ba quaù trình chính: mua – saûn xuaát – baùn theo moät caùch naøo ñoù ñeàu aûnh höôûng ñeán haøng toàn kho. Ñieàu quan troïng laø Doanh nghieäp phaûi thieát laäp kieåm soaùt noäi boä thích hôïp ñoái vôùi haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn sao cho ñaït ñöôïc hieäu quaû cao nhaát vì coù aûnh höôûng ñeán söï thaønh baïi cuûa Doanh nghieäp. Kieåm toaùn haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baøn thöôøng laø coâng taùc troïng taâm, phöùc taïp ñoøi hoûi nhieàu ôû ngöôøi kieåm toaùn vieân ñoàng thôøi maát nhieàu thôøi gian nhaát cuûa cuoäc kieåm toaùn. Muïc tieâu Vieäc xaùc ñònh roû muïc tieâu cho caùc khoaûn muïc cuï theå giuùp kieåm toaùn vieân thieát keá caùc thuû tuïc kieåm toaùn thích hôïp cho khoaûn muïc ñoù. Muïc tieâu cuûa kieåm toaùn vieân khi kieåm toaùn haøng toàn kho laø nhaän xeùt veà tính trung thöïc vaø hôïp lyù cuûa haøng toàn kho treân Baùo caùo taøi chính vôùi caùc nguyeân taéc vaø chuaån möïc keá toaùn ñaõ ñöôïc thöøa nhaän. Caùc muïc tieâu cuï theå: Toàn taïi vaø phaùt sinh: Taát caû haøng toàn kho ghi treân soå ñeàu toàn taïi thöïc teá vaøo ngaøy laäp Baûng caân ñoái keá toaùn. Caùc nghieäp vuï nhaäp, xuaát kho do mua, baùn haøng hoaù hay xuaát kho cho caùc boä phaän söû duïng trong kyø laø coù thöïc. Quyeàn vaø nghóa vuï: Caùc taøi saûn khai baùo treân khoaûn muïc haøng toàn kho thuoäc sôû höõu cuûa ñôn vò vaø khoâng phaûi laø taøi saûn theá chaáp, caàm coá hoaëc nhöõng taøi saûn thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa ngöôøi khaùc maø ñôn vò taïm vay hay giöû hoä. Söï ñaày ñuû: Taát caû caùc nghieäp vuï mua, keát chuyeån vaø tieâu thuï haøng toàn kho xaûy ra trong kyø ñeàu ñöôïc phaûn aùnh treân soå saùch, Baùo caùo keá toaùn. Baùo caùo treân Baûng caân ñoái keá toaùn veà haøng toàn kho phaûi bao haøm taát caû caùc nguyeân vaät lieäu, coâng cuï duïng cuï, saûn phaåm, haøng hoaù hieän coù. Söï ghi cheùp chính xaùc: Soá lieäu chi tieát haøng toàn kho phaûi ñöôïc tính toaùn chính xaùc. Phaûi coù söï thoáng nhaát giöõa Soå chi tieát vaø Soå caùi. Söï ñaùnh giaù: Giaù trò haøng toàn kho ñöôïc tính theo giaù goác bao goàm chi phí mua, chi phí cheá bieán vaø caùc chi phí lieân quan tröïc tieáp ñeå coù ñöôïc haøng toàn kho ôû traïng thaùi vaø thôøi ñieåm nhaäp kho. Haøng toàn kho phaûi ñöôïc ñaùnh giaù ñuùng theo giaù thaáp hôn giöõa giaù goác vôùi giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc. Caùc laàn ñieàu chænh phaûi ñöôïc phaûn aùnh ñuùng. Trình baøy vaø khai baùo: Haøng toàn kho phaûi ñöôïc phaân loaïi ñuùng theo caùc nhoùm: nguyeân lieäu vaø vaät lieäu, coâng trình dôõ dang, thaønh phaåm … treân Baûng caân ñoái keá toaùn. Caùc haøng hoaù caàm coá, chuyeån nhöôïng, taïm göûi giöõ hoaëc taïm giöõ hoä phaûi ñöôïc thuyeát trình roû raøng treân Baùo caùo taøi chính. Cô sôû xaùc ñònh giaù trò haøng toàn kho phaûi ñöôïc khai baùo treân Baùo caùo taøi chính. Caùc sai soùt vaø gian laän thöôøng xaûy ra ñoái vôùi haøng toàn kho: Quaûn lyù haøng toàn kho keùm hieäu quaû: Theå hieän qua löôïng haøng toàn kho khoâng phuø hôïp vôùi nhu caàu saûn xuaát kinh doanh cuûa Doanh nghieäp. Vieäc döï tröõ haøng toàn kho quaù ít seõ aûnh höôûng ñeán söï lieân tuïc cuûa quaù trình saûn xuaát kinh doanh. Coøn neáu döï tröõ quaù lôùn haøng toàn kho thì noù laøm öù ñoïng voán, taêng chi phí baûo quaûn vaø taêng nguy cô maát phaåm chaát, loãi thôøi cuûa haøng toàn kho. Haøng toàn kho bò söû duïng sai muïc ñích, laõng phí: Khaû naêng naøy raát cao, gaây aûnh höôûng xaáu ñeán chi phí saûn xuaát kinh doanh cuûa Doanh nghieäp nhaát laø ñoái vôùi caùc Doanh nghieäp söû duïng phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø do khoâng coù soå saùch theo doõi chi tieát höõu hieäu cho haøng toàn kho. Haøng toàn kho ñöôïc ñaùnh giaù khoâng phuø hôïp vôùi chuaån möïc, cheá ñoä keá toaùn hieän haønh: Do nhaân vieân hieåu sai hoaëc coá tình aùp duïng sai ñeå ñieàu chænh giaù trò haøng toàn kho theo chuû quan cuûa mình. Caùc nghieäp vuï khoaù soå haøng toàn kho khoâng thöïc hieän ñuùng: Ñieàu naøy xuaát phaùt töø ñaëc ñieåm cuûa nghieäp vuï nhaäp, xuaát haøng toàn kho ñöôïc thöïc hieän lieân tuïc trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh cuûa Doanh nghieäp. Vieäc khoaù soå khoâng ñuùng coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán söï trung thöïc vaø hôïp lyù cuûa Baùo caùo taøi chính. Xaùc ñònh chieán löôïc kieåm toaùn: Xaùc ñònh möùc troïng yeáu: Thoâng tin ñöôïc goïi laø troïng yeáu khi söï sai leäch hay boû soùt noù coù theå gaây aûnh höôûng ñeán caùc quyeát ñònh cuûa ngöôøi söû duïng Baùo caùo taøi chính. Tính troïng yeáu ñöôïc xem xeùt ôû caû hai maët ñònh löôïng vaø ñònh tính. Trong Doanh nghieäp, haøng toàn kho luoân aûnh höôûng troïng yeáu ñoái vôùi tình hình taøi chính vaø keát quaû kinh doanh cuûa Doanh nghieäp (thoâng qua chæ tieâu giaù voán haøng baùn ). Coù raát nhieàu yeáu toá laøm taêng khaû naêng xaûy ra caùc sai phaïm lieân quan ñeán haøng toàn kho nhö: Soá löôïng caùc nghieäp vuï mua, keát chuyeån, tieâu thuï thöôøng xaûy ra nhieàu laøm taêng cô hoäi cho caùc sai phaïm naûy sinh. Coù nhieàu vaán ñeà phöùc taïp trong vieäc tính giaù vaø ño löôøng haøng toàn kho nhö: Xaùc ñònh, ño löôøng, phaân boå chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp, chi phí nhaân coâng tröïc tieáp vaø chi phí saûn xuaát chung. Xaùc ñònh saûn phaåm dôû dang vaø saûn phaåm hoaøn thaønh. Haïch toaùn caùc khoaûn pheá lieäu. Coù nhieàu loaïi haøng hoaù, vaät tö ñoøi hoûi phaûi nhôø ñeán caùc thuû tuïc ñaëc bieät, yù kieán ñaùnh giaù cuûa caùc chuyeân gia môùi xaùc ñònh ñöôïc giaù trò cuûa chuùng. Haøng hoaù deã bò ñoå vôû, hao moøn, laïc haäu vaø caùc ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi coù theå aûnh höôûng ñeán nhu caàu vaø khaû naêng tieâu thuï daãn tôùi aûnh höôûng ñeán giaù trò haøng toàn kho. Vôùi caùc vaán ñeà treân thì vieäc xaùc ñònh möùc troïng yeáu cho haøng toàn kho laø moät böôùc quan troïng laøm cô sôû xaùc ñònh caùc thuû tuïc kieåm toaùn cuï theå cho haøng toàn kho.Coù hai phöông phaùp thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå xaùc ñònh möùc troïng yeáu cho töøng khoaûn muïc treân Baùo caùo taøi chính: Phöông phaùp phaân boå möùc troïng yeáu ban ñaàu cho töøng khoaûn muïc cuï theå theo moät tæ leä t (%) naøo ñoù, t coù theå laø tæ troïng cuûa khoaûn muïc treân toång taøi saûn. TEi = PM ti Trong ñoù: - TEi Möùc troïng yeáu phaân boå cho khoaûn muïc i -PM Möùc troïng yeáu ba._.n ñaàu öôùc tính cho caû Baùo caùo taøi chính - ti Tæ troïng cuûa khoaûn muïc i treân toång taøi saûn Phöông phaùp xeùt ñoaùn tröïc tieáp: xaùc ñònh möùc troïng yeáu cho töøng khoaûn muïc baèng moät tæ leä % TE, tæ leä naøy ñöôïc xaùc ñònh döïa vaøo söï tính toaùn cuûa kieåm toaùn vieân. Vôùi caùc khoaûn muïc deã xaûy ra sai soùt kieåm toaùn vieân cho moät tæ leä nhoû, coøn caùc khoaûn muïc khoù xaûy ra sai soùt kieåm toaùn vieân cho tæ leä % TE nhoû. TE =% TE * PM Ñaùnh giaù ruûi ro kieåm toaùn khi kieåm toaùn khoaûn muïc haøng toàn kho: Baát kyø moät cuoäc kieåm toaùn naøo cuõng coù nhöõng haïn cheá voán coù cuûa noù do caùc nguyeân nhaân sau: Coâng vieäc kieåm tra chæ tieán haønh treân moät soá nghieäp vuï ñöôïc löïa choïn chöù khoâng thöïc hieän treân toaøn boä caùc nghieäp vuï. Caùc gian laän coù chuû yù raát khoù phaùt hieän so vôùi caùc sai soùt. Caùc baèng chöùng kieåm toaùn vieân thu thaäp ñöôïc chæ ôû moät möùc ñoä naøo ñoù chöù khoâng chöùng minh ñöôïc moät caùch tuyeät ñoái. Do ñoù vieäc caùc kieåm toaùn vieân ñöa ra caùc nhaän xeùt khoâng xaùc ñaùng veà Baùo caùo taøi chính trong khi Baùo caùo taøi chính ñoù coù sai soùt troïng yeáu laø ñieàu coù theå xaûy ra. Cho neân trong cuoäc kieåm toaùn, kieåm toaùn vieân khoâng chæ xaùc ñònh ruûi ro kieåm toaùn cho caû Baùo caùo taøi chính maø coøn xaùc ñònh ruûi ro kieåm toaùn cho töøng khoaûn muïc cuï theå. Ruûi ro kieåm toaùn ñoái vôùi töøng khoaûn muïc cuï theå noùi chung vaø vôùi khoaûn muïc haøng toàn kho noùi rieâng ñöôïc caáu thaønh bôûi caùc yeáu toá: Ruûi ro tieàm taøng: Laø khaû naêng coù nhöõng sai leäch troïng yeáu treân Baùo caùo taøi chính maø chöa xeùt ñeán caùc thuû tuïc kieåm soaùt noäi boä coù lieân quan. Ñoái vôùi haøng toàn kho thì ruûi ro tieàm taøng xuaát phaùt töø ñaëc ñieåm cuûa haøng toàn kho. Ruûi ro kieåm soaùt: Laø khaû naêng xaûy ra nhöõng sai soùt troïng yeáu treân Baùo caùo taøi chính maø heä thoáng kieåm soaùt noäi boä khoâng phaùt hieän ñöôïc. Ruûi ro phaùt hieän: Laø khaû naêng xaûy ra caùc sai soùt troïng yeáu treân Baùo caùo taøi chính maø nhöõng thuû tuïc kieåm toaùn cuûa kieåm toaùn vieân khoâng phaùt hieän ñöôïc. Ruûi ro kieåm toaùn ñöôïc xaùc ñònh bôûi coâng thöùc: AR = IR * CR * DR Trong ñoù: AR : Ruûi ro kieåm toaùn IR : Ruûi ro tieàm taøng CR : Ruûi ro kieåm soaùt DR : Ruûi ro phaùt hieän Xaùc ñònh chieán löôïc kieåm toaùn: Döïa vaøo caùc baèng chöùng kieåm toaùn thu thaäp ñöôïc, tính troïng yeáu vaø ruûi ro maø kieåm toaùn vieân ñaõ xaùc ñònh, kieåm toaùn vieân seõ löïa choïn chieán löôïc kieåm toaùn phuø hôïp. Chieán löôïc taäp trung vaøo thöû nghieäm cô baûn: Chieán löôïc naøy thöôøng ñöôïc aùp duïng khi kieåm toaùn vieân xaùc ñònh laø heä thoáng kieåm soaùt noäi boä cuûa ñôn vò khoâng höõu hieäu. Trong tröôøng hôïp chi phí ñeå thöïc hieän caùc thöû nghieäm kieåm soaùt veà heä thoáng kieåm soaùt noäi boä cao hôn chi phí thöïc hieän theâm caùc thöû nghieäm cô baûn thì chieán löôïc naøy cuõng coù theå ñöôïc löïa choïn. Noù cuõng thöôøng ñöôïc aùp duïng vôùi caùc Doanh nghieäp ñöôïc kieåm toaùn laàn ñaàu tieân. Chieán löôïc theo möùc ñoä ruûi ro kieåm soaùt ñöôïc xaùc ñònh laø thaáp hôn möùc toái ña: Kieåm toaùn vieân aùp duïng chieán löôïc naøy khi tin raèng heä thoáng kieåm soaùt noäi boä cuûa khaùch haøng hoaït ñoäng coù hieäu quaû. Nghieân cöùu vaø ñaùnh giaù heä thoáng kieåm soaùt noäi boä ñoái vôùi haøng toàn kho: Tìm hieåu veà heä thoáng kieåm soaùt noäi boä cuûa khaùch haøng: Kieåm toaùn vieân caàn phaûi: Xem xeùt vaø ñaùnh giaù nhöõng nhaân toá coù taàm quan troïng ñaëc bieät cho haøng toàn kho nhö naêng löïc cuûa nhaân vieân, toå chöùc keá toaùn kho, keá toaùn mua haøng.. Tìm hieåu quy trình luaân chuyeån chöùng töø keå töø giai ñoaïn mua vaøo, keát chuyeån cho ñeán khi tieâu thuï saûn phaåm vaø söï xeùt duyeät treân caùc chöùng töø. Tìm hieåu sô ñoà hoaïch toaùn, loaïi taøi khoaûn söû duïng vaø caùc loaïi soå saùch xem noù coù ñaûm baûo cung caáp thoâng tin taøi chính ñaùng tin caäy cho coâng taùc quaûn lyù hay khoâng vaø khi caàn thieát coù theå truy caäp laïi chöùng töø ñeå kieåm tra hay khoâng. Xem xeùt heä thoáng soå chi tieát lieäu noù coù ñaûm baûo cung caáp soá lieäu chi tieát cho coâng vieäc quaûn lyù, ñieàu haønh cuï theå hay chöa. Caùc coâng cuï ñeå kieåm toaùn vieân ghi nhaän vaø tìm hieåu heä thoáng kieåm soaùt noäi boä cuûa khaùch haøng: Baûng caâu hoûi: Giuùp kieåm toaùn vieân hieåu coù heä thoáng, nhanh choùng vaø hieäu quaû veà kieåm soaùt noäi boä cuûa khaùch haøng thoâng qua baûng caâu hoûi ñaõ ñöôïc chuaån bò saún cho chu trình haøng toàn kho. Baûng caâu hoûi thöôøng ñöôïc theå hieän döôùi hình thöùc caùc caâu hoûi ñoùng (chæ traû lôøi coù hay khoâng ). Theo quy ñònh caâu traû lôøi “coù” theå hieän moät heä thoáng kieåm soaùt noäi boä höõu hieäu vaø caâu traû lôøi “khoâng” seõ cho bieát moät heä thoáng kieåm soaùt noäi boä yeáu keùm. Baûng caâu hoûi ñöôïc chuaån bò saún seõ bao quaùt heát moïi vaán ñeà vaø mau choùng coù caùc thoâng tin töø caùc caâu traû lôøi ngaén goïn, kieåm toaùn vieân coù theå hình dung ngay ñöôïc toång theå cuûa tính höõu hieäu hoaëc khoâng höõu hieäu cuûa heä thoáng kieåm soaùt noäi boä. Baûng caâu hoûi coù theå laø: Caâu hoûi Traû lôøi Ghi chuù Coù Khoâng 1.Ñôn vò coù thöôøng xuyeân ñoái chieáu soá lieäu toång hôïp vaø chi tieát haøng toàn kho hay khoâng?2. Ñôn vò coù tieán haønh kieåm keâ khoâng?3.Coù chính saùch ñaët haøng töøng thôøi kyø khoâng?4. Ñôn vò coù chính saùch veà giaù caû vaø chaát löôïng haøng mua hay khoâng?5. Ngöôøi mua haøng coù taùch bieät vôùi ngöôøi nhaän haøng hay khoâng?6. Ngöôøi nhaän haøng, thuû kho coù ñoäc laäp nhau khoâng?7. Haøng toàn kho coù ñöôïc ghi leân theû kho hay khoâng? 8. Heä thoáng keá toaùn chi tieát ñoái vôùi haøng toàn kho coù ñöôïc toå chöùc ñaày ñuû vaø roû raøng hay khoâng?9. Baùo caùo haøng toàn kho haøng thaùng, haøng quí coù ñöôïc laäp hay khoâng? 10. Haøng toàn kho coù ñöôïc saép xeáp theo thöù töï hay khoâng?11. Caùc söï sai bieät giöõa haøng toàn kho kieåm keâ vaø soå saùch coù ñöôïc ñieàu tra thoaû ñaùng hay khoâng?12. Haøng toàn kho coù ñöôïc tính giaù theo chính saùch ñaõ ñöôïc ñeà ra hay khoâng?13. Caùc phieáu xuaát, nhaäp kho coù ñöôïc ñaùnh soá theo thöù töï hay khoâng?* Kieåm soaùt ñoái vôùi boä phaän saûn xuaát:14. Coù phieáu theo doõi thôøi gian saûn xuaát, saûn phaåm saûn xuaát hay khoâng?15. Soá lieäu duøng taäp hôïp chi phí saûn xuaát tính giaù thaønh coù phuø hôïp vôùi baùo caùo saûn xuaát hay khoâng?16. Bieân baûn soá löôïng thaønh phaåm coù chöû kí cuûa boä phaän saûn xuaát coâng ñoaïn cuoái cuøng hay khoâng?17. Boä phaän quaûn lí saûn xuaát coù ñoäc laäp vôùi keá toaùn hay khoâng?18. Coù laäp phieáu nhaäp kho thaønh phaåm hay khoâng?19. Caùc thaønh phaåm xuaát kho coù ghi phieáu xuaát kho hay khoâng? Theá nhöng baûng caâu hoûi cuõng coù moät soá nhöôïc ñieåm laø: Vôùi caâu traû lôøi “coù” hoaëc “khoâng” khuynh höôùng cuûa ngöôøi traû lôøi laø laäp lôø neân raát nguy hieåm cho ngöôøi ñaùnh giaù ruûi ro. Loái traû lôøi theo kieåu “coù” hay “khoâng” deã bò caùc Doanh nghieäp ñoaùn ñöôïc yù tìm hieåu cuûa kieåm toaùn vieân vaø tìm caùch löôùt qua nhöõng caâu hoûi khoâng coù lôïi cho hoï. Baûng töôøng thuaät veà heä thoáng kieåm soaùt noäi boä: Baûng töôøng thuaät dieãn ñaït laïi töøng böôùc quaù trình kieåm soaùt cuûa doanh nghieäp, cung caáp theâm veà cô caáu kieåm soaùt giuùp kieåm toaùn vieân hieåu bieát ñaày ñuû hôn veà heä thoáng kieåm soaùt noäi boä. Baûng töôøng thuaät phaûi ngaén goïn nhöng phaûi cung caáp ñaày ñuû thoâng tin. Löu ñoà: Löu ñoà trình baøy toaøn boä caùc quaù trình kieåm soaùt ñöôïc aùp duïng cuõng nhö moâ taû caùc chöùng töø, taøi lieäu keá toaùn vaø söï luaân chuyeån cuûa chuùng baèng caùc kyù hieäu vaø bieåu ñoà. Löu ñoà giuùp kieåm toaùn vieân nhaän xeùt chính xaùc hôn veà caùc thuû tuïc kieåm soaùt vaø coù caùi nhìn chaët cheõ veà trình töï xöû lyù nghieäp vuï cuûa khaùch haøng. Vieäc löïa choïn coâng cuï tìm hieåu tuyø thuoäc vaøo kieåm toaùn vieân, thöôøng thì caùc kieåm toaùn vieân söû duïng keát hôïp caùc coâng cuï ñeå coù theå cung caáp cho mình hình aûnh roû neùt nhaát veà heä thoáng kieåm soaùt noäi boä. Ñaùnh giaù sô boä ruûi ro kieåm soaùt: Sau khi thu thaäp ñöôïc moät söï hieåu bieát veà caùch thieát keá vaø vaän haønh cuûa heä thoáng kieåm soaùt noäi boä ñoái vôùi haøng toàn kho, kieåm toaùn vieân ñöa ra ñaùnh giaù ban ñaàu veà ruûi ro kieåm soaùt cho khoaûn muïc thoâng qua caùc vieäc ñaõ thöïc hieän ôû treân nhö: xem xeùt khaû naêng xaûy ra caùc gian laän vaø sai soùt; xem coù caùc thuû tuïc kieåm soaùt (hoaëc caùc thuû tuïc kieåm soaùt thay theá ) ñeå ñoái phoù vôùi nhöõng gian laän vaø sai soùt ñoù hay khoâng. Neáu kieåm toaùn vieân cho ruûi ro kieåm soaùt thaáp hôn möùc toái ña thì tieán haønh thöïc hieän caùc thöû nghieäm kieåm soaùt. Coøn neáu kieåm toaùn vieân cho laø ruûi ro cao thì boû qua böôùc naøy ñeå thöïc hieän ngay caùc thöû nghieäm cô baûn. Thieát keá vaø thöïc hieän caùc thöû nghieäm kieåm soaùt: Khi coù nhöõng hieåu bieát veà heä thoáng kieåm soaùt noäi boä cuûa khaùch haøng, kieåm toaùn vieân vôùi kinh nghieäm cuûa mình seõ thieát keá caùc thöû nghieäm kieåm soaùt vaø tieán haønh thöïc hieän chuùng. Caùc thöû nghieäm thöôøng ñöôïc thöïc hieän laø: Thöû nghieäm ñoái vôùi nghieäp vuï mua haøng: choïn maãu moät soá nghieäp vuï mua haøng ñeå kieåm tra veà söï xeùt duyeät, ñoái chieáu giöõa ñôn ñaët haøng, baùo caùo nhaän haøng vaø hoaù ñôn cuûa ngöôøi baùn veà soá löôïng, giaù caû, kieåm tra vieäc ghi cheùp leân soå. Kieåm tra heä thoáng soå chi tieát: trong tröôøng hôïp Doanh nghieäp aùp duïng keâ khai thöôøng xuyeân, caàn kieåm tra heä thoáng soå chi tieát haøng toàn kho ñeå ñaûm baûo söï ghi cheùp ñaày ñuû vaø chính xaùc treân soå. Thuû tuïc kieåm tra bao goàm: Kieåm tra xem caùc nghieäp vuï coù thöïc söï phaùt sinh hay khoâng baèng caùch choïn maãu moät soá nghieäp vuï treân soå chi tieát vaø ñoái chieáu vôùi chöùng töø goác. Kieåm tra söï ñaày ñuû baèng caùch choïn moät soá chöùng töø ñeå ñoái chieáu vôùi vieäc ghi cheùp treân soå chi tieát. Ñaùnh giaù laïi ruûi ro kieåm soaùt vaø thieát keá laïi caùc thöû nghieäm cô baûn: Sau khi thöïc hieän caùc thöû nghieäm kieåm soaùt, kieåm toaùn vieân ñaùnh giaù laïi ruûi ro kieåm soaùt döïa treân caùc maët maïnh, yeáu cuûa heä thoáng kieåm soaùt noäi boä. Töø ñoù xaùc ñònh phaïm vi cuûa caùc thöû nghieäm cô baûn neân taêng cöôøng hoaëc giaûm thieåu caùc thöû nghieäm cô baûn naøo. Thöïc hieän caùc thöû nghieäm cô baûn ñoái vôùi haøng toàn kho: Caùc thöû nghieäm cô baûn ñöôïc tieán haønh ñoái vôùi haøng toàn kho vaø muïc tieâu kieåm toaùn cuûa chuùng ñöôïc trình baøy trong baûng sau: Loaïi Thöû nghieäm cô baûn Muïc tieâu kieåm toaùn Thuû tuïc phaân tích - Thöïc hieän caùc thuû tuïc phaân tích haøng toàn kho Hieän höõu, ñaày ñuû, ñaùnh giaù, ghi cheùp chính xaùc. Thöû nghieäm chi tieát - Quan saùt kieåm keâ haøng toàn kho - Kieåm tra vieäc aùp duïng phöông phaùp ñaùnh giaù haøng toàn kho - Kieåm tra chaát löôïng vaø tình traïng haøng toàn kho - Kieåm tra toång hôïp keát quaû kieåm keâ- Kieåm tra vieäc khoaù soå haøng toàn kho - Kieåm tra vieäc phaân loaïi haøng toàn kho vaø caùc khai baùo veà phöông phaùp tính giaù, veà haøng toàn kho theá chaáp. Hieän höõu, ñaày ñuû Ñaùnh giaù Ghi cheùp chính xaùc Ñaày ñuû Trình baøy vaø coâng boá Thöïc hieän caùc thuû tuïc phaân tích: Trong kieåm toaùn haøng toàn kho kieåm toaùn vieân öùng duïng raát nhieàu thuû tuïc phaân tích. Tröôùc khi thöïc hieän caùc thuû tuïc phaân tích, kieåm toaùn vieân neân raø soaùt sô löôïc veà ngaønh ngheà cuûa khaùch haøng ñeå naém baét ñöôïc tình hình thöïc teá cuõng nhö xu höôùng cuûa ngaønh nhaèm taïo caên cöù ñeå phaân tích. Chaúng haïn, qua tìm hieåu ñöôïc bieát hieän taïi toaøn ngaønh ñang trong xu höôùng suy thoaùi seõ cho pheùp kieåm toaùn vieân kyø voïng raèng soá voøng quay haøng toàn kho cuûa ñôn vò seõ giaûm. Caùc thuû tuïc phaân tích ñöôïc aùp duïng coù theå laø: So saùnh toång soá dö haøng toàn kho vôùi kyø tröôùc: Muïc ñích cuûa vieäc so saùnh naøy laø ñeå phaùt hieän sai soá do haøng toàn kho thöøa hoaëc thieáu. Kieåm toaùn vieân tieán haønh baèng caùch tính toång soá dö treân caùc loaïi haøng toàn kho laø nguyeân vaät lieäu, saûn phaåm dôû dang, thaønh phaåm, haøng hoaù, haøng mua ñang ñi ñöôøng, haøng göûi baùn ... vaø so saùnh vôùi toång soá dö cuûa kyø tröôùc. Neáu giaù trò haøng toàn kho cuoái kyø naøy coù söï bieán ñoäng ñaùng keå so vôùi kyø tröôùc, kieåm toaùn vieân seõ phaûi xem xeùt ñeán caùc khoaûn muïc chi tieát vaø soá voøng quay cuûa haøng toàn kho ñeå tìm nguyeân nhaân cuûa söï baát thöôøng. Khi so saùnh toång soá dö haøng toàn kho giöõa hai kyø thì caàn phaûi loaïi tröø aûnh höôûng do bieán ñoäng giaù. Neáu sau khi ñaõ loaïi tröø bieán ñoäng giaù maø soá dö haøng toàn kho kyø naøy vaãn baát thöôøng so vôùi kyø tröôùc thì caàn phaûi xem xeùt nguyeân nhaân cuï theå. Kieåm toaùn vieân caàn chuù yù xem xeùt caû nhöõng bieán ñoäng veà löôïng cuûa caùc loaïi haøng toàn kho chuû yeáu. Maët khaùc kieåm toaùn vieân coù theå so saùnh tæ troïng cuûa haøng toàn kho treân toång taøi saûn löu ñoäng giöõa kyø naøy vaø kyø tröôùc xem coù bieán ñoäng lôùn khoâng ? Tæ troïng haøng toàn kho/taøi saûn löu ñoäng= So saùnh voøng quay haøng toàn kho vôùi caùc kyø tröôùc: Thuû tuïc naøy ñöôïc aùp duïng ñeå nhaèm phaùt hieän nhöõng haøng toàn kho chaäm luaân chuyeån, ñoù laø nhöõng haøng hoaù bò maát phaåm chaát hoaëc loãi thôøi neân khoù tieâu thuï hoaëc söû duïng. Soá voøng quay haøng toàn kho thöôøng ñöôïc tính nhö sau: Ñoái vôùi haøng hoaù, thaønh phaåm: Soá voøng quay haøng toàn kho = Ñoái vôùi nguyeân vaät lieäu: Trong ñoù : So saùnh tæ leä laõi goäp vôùi kyø tröôùc: Aùp duïng ñeå ñaùnh giaù tính hôïp lyù cuûa giaù voán haøng baùn. Cuøng vôùi soá voøng quay haøng toàn kho cho kieåm toaùn vieân phaùt hieän vieäc ghi taêng hoaëc giaûm giaù trò haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn. Neáu tæ suaát laõi goäp quaù thaáp vaø soá voøng quay haøng toàn kho quaù cao so vôùi döï kieán cuûa kieåm toaùn vieân thì coù theå khaùch haøng ñöôïc kieåm toaùn ñaõ khai taêng giaù voán haøng baùn vaø khai giaûm haøng toàn kho. So saùnh ñôn giaù haøng toàn kho vôùi caùc naêm tröôùc: Ñôn giaù haøng toàn kho cao hay thaáp coù aûnh höôûng ñeán giaù trò haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn do ñoù kieåm toaùn vieân caàn phaûi so saùnh ñôn giaù haøng toàn kho vôùi caùc naêm tröôùc ñeå phaùt hieän caùc sai soá trong tính toaùn vaø toång hôïp soá lieäu neáu coù. So saùnh giaù thaønh naêm hieän haønh vôùi nhöõng naêm tröôùc, hoaëc so saùnh giaù thaønh ñôn vò keá hoaïch vôùi giaù thaønh ñôn vò thöïc teá, vaø so saùnh chi phí theo töøng khoaûn muïc chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp, chi phí nhaân coâng tröïc tieáp, chi phí saûn xuaát chung. Neáu coù nhöõng khaùc bieät baát thöôøng caàn phaûi ñieàu tra ñeå giaûi thích nguyeân nhaân. Caùc thöû nghieäm chi tieát: Quan saùt kieåm keâ haøng toàn kho: Ñaây laø moät thuû tuïc raát höõu hieäu ñeå xaùc ñònh haøng toàn kho laø coù thöïc. Trình töï tieán haønh thuû tuïc quan saùt kieåm keâ haøng toàn kho nhö sau: Kieåm tra caùc höôùng daãn veà kieåm keâ haøng toàn kho: Kieåm toaùn vieân caàn xem xeùt laïi keá hoaïch kieåm keâ cuûa ñôn vò ñeå xem coù hôïp lyù khoâng vaø ñeà nghò söûa ñoåi. Kieåm toaùn vieân phaûi xem xeùt thôøi ñieåm kieåm keâ vaø xem xeùt phöông phaùp kieåm keâ nhöõng haøng hoaù ñaëc bieät. Ngaøy kieåm keâ haøng toàn kho neân saùt vôùi ngaøy laäp Baûng caân ñoái keá toaùn vaø vôùi nhöõng haøng hoaù ñaëc bieät caàn thieát phaûi nhôø ñeán caùc chuyeân gia beân ngoaøi kieåm keâ. Ñoái vôùi caùc Doanh nghieäp coù nhieàu kho baõi ôû nhieàu nôi khaùc nhau maø kieåm toaùn vieân khoâng coù khaû naêng quan saùt heát, kieåm toaùn vieân coù theå thay ñoåi ñòa ñieåm quan saùt kieåm keâ giöõa caùc naêm vaø baûo ñaûm qui moâ kieåm keâ hôïp lyù trong moãi naêm. Trong tröôøng hôïp caàn thieát, kieåm toaùn vieân phaùt haønh vaø quaûn lyù caùc bieåu maãu kieåm keâ ñaõ ñöôïc ñaùnh soá thöù töï tröôùc ñeå ñaûm baûo keát quaû kieåm keâ khoâng bò thay ñoåi. Kieåm toaùn vieân cuõng caàn thu thaäp danh saùch hoaëc tìm hieåu veà caùc nhaân vieân kieåm keâ vaø kieåm tra xem hoï coù ñaït ñöôïc caùc yeâu caàu sau hay khoâng: Nhaân vieân kieåm keâ laø ngöôøi coù khaû naêng xaùc ñònh baûn chaát vaø chaát löôïng cuûa loaïi haøng kieåm keâ. Laø ngöôøi töø caùc phoøng ban ñoäc laäp vôùi vieäc baûo quaûn vaø haïch toaùn haøng toàn kho. Chöùng kieán kieåm keâ haøng toàn kho: Kieåm toaùn vieân phaûi chöùng kieán kieåm keâ kho ñeå bieát chaéc laø caùc nhaân vieân cuûa khaùch haøng ñaõ thöïc hieän ñuùng nhö keá hoaïch hoaëc höôùng daãn kieåm keâ ñaõ ñöôïc kieåm toaùn vieân thoáng nhaát vôùi Ban Giaùm Ñoác. Ngoaøi ra kieåm toaùn vieân coøn thöïc hieän nhöõng thuû tuïc sau: Choïn maãu ñeå kieåm keâ tröïc tieáp haøng toàn kho. Thöôøng neân choïn moät soá maët haøng ñaëc bieät nhö maët haøng coù giaù trò cao, nhaïy caûm vôùi gian laän ... ñeå kieåm tra laïi vaø ñoái chieáu vôùi keát quaû kieåm keâ cuûa khaùch haøng. Thu thaäp vaø kieåm tra bieåu maãu kieåm keâ, xem coù ñöôïc söû duïng vaø ghi cheùp ñuùng khoâng. Nhöõng bieåu maãu hö hoûng hoaëc khoâng duøng ñeàu phaûi ñöôïc thu hoài. Thu thaäp caùc thoâng tin veà vieäc khoaù soå baèng caùch theo doõi caùc chöùng töø xuaát, nhaäp vaø caùc khoaûn muïc toàn kho coù lieân quan ñeå laäp ra danh saùch caùc chöùng töø cuoái cuøng ñöôïc söû duïng. Taát caû ñeå ñaûm baûo raèng caùc loâ haøng baùn cuûa ñaàu naêm sau khoâng bò lieät keâ vaøo haøng toàn kho cuoái kyø vaø löôïng haøng cuûa loâ haøng nhaän cuoái cuøng trong naêm cuõng ñaõ ñöôïc kieåm keâ. Yeâu caàu laøm roõ nhöõng loaïi haøng toàn kho naøo cuûa khaùch haøng do ngöôøi khaùc giöõ hoä vaø loaïi naøo cuûa ngöôøi khaùc nhöng coù trong kho cuûa khaùch haøng. Xaùc ñònh phaïm vi caàn thieát cho vieäc kieåm tra vaø xaùc nhaän cho loaïi haøng toàn kho naøy. Xem xeùt laïi caùc khu vöïc giao haøng ñoái vôùi caùc loaïi haøng hoaù ñöôïc ñeå rieâng nhaèm giao cho khaùch haøng nhöng chöa ñöôïc kieåm keâ. Xaùc ñònh soá löôïng haøng toàn kho keùm phaåm chaát, hö hoûng, loãi thôøi, chaäm luaân chuyeån hay caùc loaïi haøng hoùa thieáu, thöøa trong quaù trình kieåm keâ nhöng chöa roû nguyeân nhaân. Kieåm toaùn vieân caàn xaùc ñònh xem caùc loaïi haøng hö hoûng, loãi thôøi, chaäm luaân chuyeån coù ñöôïc xaùc ñònh vaø ghi cheùp bôûi nhaân vieân kieåm keâ hay khoâng? Ghi cheùp bieåu kieåm tra keát quaû giaùm saùt quaù trình kieåm keâ haøng hoaù thöïc teá, sau ñoù ñoái chieáu vôùi soá löôïng toàn kho thöïc teá cuûa khaùch haøng. So saùnh keát quaû kieåm keâ vaät chaát vôùi soå chi tieát, ñieàu tra nguyeân nhaân cuûa caùc sai leäch troïng yeáu. Ñeå coù theå ruùt ra keát luaän veà tính tin caäy cuûa keát quaû kieåm keâ, kieåm toaùn vieân caàn coù nhöõng baèng chöùng veà caùc vaán ñeà sau: Nhöõng vi phaïm ñoái vôùi keá hoaïch vaø thuû tuïc kieåm keâ cuûa khaùch haøng. Qui moâ cuûa cuoäc kieåm keâ tröïc tieáp haøng toàn kho vaø cheânh leäch troïng yeáu giöõa keát quaû kieåm keâ tröïc tieáp vôùi keát quaû kieåm keâ cuûa ñôn vò. Caùc keát luaän veà tính chính xaùc cuûa caùc cuoäc kieåm keâ. Tình traïng chung cuûa haøng toàn kho. Xaùc nhaän ñoái vôùi haøng toàn kho ñöôïc göûi taïi kho cuûa ñôn vò khaùc: Haøng hoaù cuûa ñôn vò coù theå ñöôïc göûi ôû kho coâng coäng hoaëc ôû beân thöù ba naøo ñoù ví duï nhö haøng göûi ñi baùn, haøng ñaõ mua nhöng chöa kòp vaän chuyeån ... kieåm toaùn vieân caàn ñeà nghò xaùc nhaän caùc tröôøng hôïp naøy. Neáu soá löôïng haøng khoâng quaù lôùn hoaëc khoâng chieám tæ troïng nhieàu treân toång taøi saûn thì kieåm toaùn vieân chæ caàn thu thaäp baèng chöùng kieåu xaùc nhaän laø ñuû. Coøn ñoái vôùi nhöõng tröôøng hôïp coù soá tieàn troïng yeáu hoaëc coù khaû naêng sai soùt cao, kieåm toaùn vieân coù theå yeâu caàu ñöôïc chöùng kieán vieäc kieåm keâ taïi choå cuûa caùc haøng hoaù naøy. Kieåm tra vieäc ñaùnh giaù haøng toàn kho: Ñaùnh giaù haøng mua: Xaùc ñònh phöông phaùp ñaùnh giaù haøng toàn kho ñöôïc khaùch haøng söû duïng xem phöông phaùp ñoù coù ñuùng vôùi chuaån möïc, cheá ñoä keá toaùn hieän haønh vaø coù ñöôïc ñôn vò söû duïng nhaát quaùn hay khoâng? Xaùc ñònh nhöõng boä phaän chi phí caáu thaønh cuûa giaù haøng nhaäp kho, nhö giaù mua, thueá nhaäp khaåu, chi phí mua haøng, caùc khoaûn giaûm giaù. Khi laáy maãu kieåm tra, kieåm toaùn vieân neân söû duïng kyõ thuaät phaân nhoùm ñeå coù theå choïn phöông phaùp cuõng nhö möùc ñoä kieåm tra thích hôïp cho töøng nhoùm. Kieåm toaùn vieân neân ñaëc bieät löu taâm ñeán nhöõng maët haøng coù soá tieàn lôùn hoaëc coù söï thay ñoåi giaù nhieàu laàn trong naêm. Kieåm toaùn vieân caàn lieät keâ caùc maët haøng seõ kieåm tra vieäc ñaùnh giaù sau ñoù yeâu caàu ñôn vò cung caáp hoaù ñôn lieân quan. Caàn chuù yù ñeán soá löôïng treân hoaù ñôn, vaø tuyø theo phöông phaùp ñaùnh giaù maø kieåm toaùn vieân choïn caùch kieåm tra vieäc tính toaùn cho phuø hôïp. Ñoái vôùi caùc ñôn vò söû duïng phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân thì vieäc kieåm tra seõ giaûm nheï nhôø caùc soå chi tieát. Kieåm toaùn vieân ñoái chieáu giaù nhaäp treân hoaù ñôn vôùi caùc soå chi tieát, sau ñoù tính toaùn laïi treân caùc soå chi tieát. Kieåm tra vieäc laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho: Xem xeùt caùc khoaûn döï phoøng cuûa ñôn vò ñaõ laäp coù phuø hôïp vôùi qui ñònh hieän haønh hay khoâng? Kieåm tra chaát löôïng vaø tình traïng haøng toàn kho ñeå phaùt hieän nhöõng tröôøng hôïp haøng toàn kho maát phaåm chaát hoaëc loãi thôøi ñeå ñeà nghò ñôn vò laäp döï phoøng boå sung. Thöû nghieäm naøy ñöôïc thöïc hieän baèng caùch: Phoûng vaán nhaân vieân phaân xöôûng, nhaân vieân quaûn lyù vaø thuû kho veà thôøi gian vaø trình töï nhaäp kho. Qua ñoù, kieåm toaùn vieân bieát ñöôïc haøng môùi nhaäp hay ñaõ nhaäp laâu vaø xem xeùt chaát löôïng haøng toàn kho taïi caùc kho baõi. Xem xeùt caùc loaïi haøng toàn kho vaøo thôøi ñieåm cuoái naêm veà tuoåi thoï, veà caùc ñaëc ñieåm lyù hoaù coù theå daãn ñeán hö hoûng cuûa töøng chuûng loaïi, xem xeùt caùc ñieàu kieän löu kho, baûo quaûn, saép xeáp taïi kho xem coù ñaûm baûo hay coù phuø hôïp vôùi tieâu chuaån kyõ thuaät hay khoâng? Ñaùnh giaù haøng saûn xuaát (saûn phaåm dôû dang vaø thaønh phaåm): Ngoaøi vieäc kieåm tra töông töï nhö haøng mua, kieåm toaùn vieân coøn phaûi hieåu roû chi phí caáu thaønh: Ñoái vôùi chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp: phaûi kieåm tra caû veà ñôn giaù vaø soá löôïng nguyeân vaät lieäu söû duïng. Vieäc kieåm tra ñôn giaù töông töï nhö haøng mua coøn vieäc kieåm tra soá löôïng coù theå tieán haønh baèng caùch so saùnh vôùi ñònh möùc söû duïng vaät lieäu Ñoái vôùi chi phí nhaân coâng tröïc tieáp: phaûi kieåm tra veà soá löôïng nhaân coâng, ngaøy coâng, giôø coâng vaø ñôn giaù tieàn löông. Ñeå kieåm tra, kieåm toaùn vieân coù theå ñoái chieáu vôùi baûng löông vaø ñònh möùc lao ñoäng. Ñoái vôùi chi phí saûn xuaát chung: ngoaøi vieäc kieåm tra quaù trình taäp hôïp chi phí, kieåm toaùn vieân coøn phaûi quan taâm ñeán vieäc aùp duïng caùc phöông phaùp phaân boå chi phí saûn xuaát chung, vôùi ñieàu kieän laø ñaõ kieåm tra veà tính hôïp lyù vaø aùp duïng nhaát quaùn cuûa phöông phaùp naøy. Kieåm tra toång hôïp keát quaû kieåm keâ: Choïn maãu treân phieáu kieåm keâ vaø ñoái chieáu vôùi baûng toång hôïp kieåm keâ ñeå ñaûm baûo raèng taát caû caùc ghi cheùp treân baûng toång hôïp kieåm keâ ñeàu coù treân phieáu kieåm keâ. Kieåm toaùn vieân cuõng choïn maãu treân baûng toång hôïp kieåm keâ vaø ñoái chieáu vôùi phieáu kieåm keâ ñeå ñaûm baûo raèng caùc döõ lieäu treân baûng toång hôïp laø coù cô sôû. Kieåm tra vieäc khoaù soå haøng toàn kho: Kieåm toaùn vieân kieåm tra vieäc khoaù soå ñoái vôùi haøng toàn kho nhaèm phaùt hieän nhöõng tröôøng hôïp khoâng ñuùng vaø daãn ñeán haøng toàn kho bò sai leäch, chaúng haïn nhö: Caùc khoaûn haøng mua ñang ñi ñöôøng khoâng ñöôïc ghi nhaän. Haøng mua cho naêm sau nhöng laïi ghi vaøo soå saùch cuûa naêm hieän haønh vaø ngöôïc laïi. Khi xuaát baùn khoâng phaûn aùnh ñoàng thôøi hai buùt toaùn ghi nhaän doanh thu vaø giaù voán haøng baùn ( ñoái vôùi phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân). ÔÛ nhöõng ñôït baùn haøng cuoái naêm: hoaù ñôn laäp cho naêm sau hoaëc hoaù ñôn laäp cho naêm hieän haønh nhöng naêm sau môùi chuyeån haøng, neân caùc hoaù ñôn naøy coù theå bò boû soùt do khoâng ghi ngaøy thaùng. Ngoaøi ra, kieåm toaùn vieân seõ choïn nhöõng hoaù ñôn cuoái cuøng cuûa nieân ñoä vaø nhöõng hoaù ñôn ñaàu tieân cuûa nieân ñoä keá tieáp lieân quan ñeán vieäc nhaäp xuaát haøng toàn kho ñeå kieåm tra ñoái chieáu vôùi soå chi tieát ñeå ñaûm baûo laø ñôn vò haïch toaùn ñuùng nieân ñoä. Xem xeùt vieäc trình baøy vaø coâng boá haøng toàn kho: Thöû nghieäm naøy ñöôïc thöïc hieän nhaèm ñaûm baûo raèng haøng toàn kho vaø caùc taøi khoaûn lieân quan ñöôïc coâng boá ñuùng ñaén. Kieåm toaùn vieân caàn chuù yù xem vieäc trình baøy vaø coâng boá treân caùc Baùo caùo taøi chính veà caùc khoaûn sau: Trình baøy vaø phaân loaïi ñuùng ñaén caùc khoaûn nguyeân vaät lieäu, saûn phaåm ñang cheá taïo vaø thaønh phaåm. Moâ taû ñuùng ñaén veà caùc phöông phaùp ñaùnh giaù haøng toàn kho. Coâng boá ñaày ñuû veà caùc khoaûn haøng toàn kho bò theá chaáp. CHÖÔNG II: THÖÏC TRAÏNG VEÀ QUAÙ TRÌNH KIEÅM TOAÙN HAØNG TOÀN KHO VAØ GIAÙ VOÁN HAØNG BAÙN TAÏI COÂNG TY KIEÅM TOAÙN MYÕ AA Vieät Nam ñang töøng böôùc hoäi nhaäp neàn kinh teá Theá giôùi, ñaây laø ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå caùc Doanh nghieäp môû roäng thò tröôøng vaø phaùt trieån. Do ñoù haøng loaït caùc Coâng ty goàm nhieàu loaïi hình khaùc nhau ra ñôøi. Vaán ñeà ñaët ra cho caùc Ngaân haøng, cô quan thueá, caùc nhaø ñaàu tö …laø laøm sao xaùc ñònh ñöôïc Baùo caùo taøi chính do caùc Coâng ty laäp ra laø trung thöïc vaø hôïp lyù. Treân cô sôû ñoù caùc Coâng ty kieåm toaùn ra ñôøi vaø ngaøy caøng phaùt trieån. Giôùi thieäu toång quan veà Coâng ty kieåm toaùn Myõ AA Lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa Coâng ty Coâng ty AMERICAN AUDITING ñöôïc thaønh laäp theo giaáy pheùp soá 4102007145 do Sôû Keá Hoaïch vaø Ñaàu tö caáp naêm 2001.vôùi caùc teân thöông maïi sau: Teân coâng ty: COÂNG TY TNHH KIEÅM TOAÙN MYÕ. Teân giao dòch : AMERICAN AUDITING. Teân vieát taét : AA CO.,LTD AA laø toå chöùc tö vaán – kieåm toaùn ñoäc laäp hôïp phaùp ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh ñöôïc nhieàu khaùch haøng trong nöôùc tín nhieäm. Taïi Vieät Nam, töø khi coù söï chuyeån ñoåi töø neàn kinh teá keá hoaïch hoaù taäp trung sang neàn kinh teá thò tröôøng vaø nhaát laø sau khi thò tröôøng chöùng khoaùn ra ñôøi, vai troø cuûa kieåm toaùn ngaøy caøng lôùn. Söï coù maët cuûa AA taïi Vieät Nam ñaõ goùp phaàn raát lôùn cho söï phaùt trieãn cuûa nghaønh kieåm toaùn hieän coøn raát môùi meû. Laø moät coâng ty haøng ñaàu, AA raát quan taâm ñeán vaán ñeà giaùo duïc vaø ñaõ toå chöùc nhieàu chöông trình ñaøo taïo, huaán luyeän goùp phaàn phaùt trieån moät ñoäi nguõ kieåm toaùn coù tieâu chuaån quoác teá cho thò tröôøng VN Caùc boä phaän tröïc thuoäc: AA ñöôïc toå chöùc theo caùc boä phaän chuyeân traùch, ñöùng ñaàu laø Ban Giaùm Ñoác. Caùc boä phaän tröïc thuoäc bao goàm : Boä phaän kieåm toaùn Boä phaän nghieân cöùu phaùt trieån Boä phaän tö vaán vaø dòch vuï khaùch haøng Boä phaän ñaøo taïo Boä phaän haønh chính quaûn trò. Sô ñoà boä maùy quaûn lyù cuûa Coâng ty BOÄ PHAÄN HAØNH CHÍNH QUAÛN TRÒ PHOØNG KEÁ TOAÙN 2 CAÙC KIEÅM TOAÙN VIEÂN CAÙC NHOÙM TRÖÔÛNG BAN GIAÙM ÑOÁC BOÄ PHAÄN KIEÅM TOAÙN BOÄ PHAÄN ÑAØO TAÏO BOÄ PHAÄN TÖ VAÁN VAØ DÒCH VUÏ BOÄ PHAÄN NGHIEÂN CÖÙU PHAÙT TRIEÅN BOÄ PHAÄN KIEÅM TOAÙN PHOØNG KEÁ TOAÙN 1 TOÅ CHÖÙC BOÄ PHAÄN KEÁ TOAÙN Nguyeân taéc, muïc tieâu vaø phöông höôùng hoaït ñoäng cuûa AA: Nguyeân taéc hoaït ñoäng : AA hoaït ñoäng theo nguyeân taéc ñoäc laäp, khaùch quan, chính tröïc, baûo veä quyeàn lôïi vaø bí maät kinh doanh cuûa khaùch haøng cuõng nhö quyeàn lôïi cuûa chính baûn thaân mình treân cô sôû tuaân thuû phaùp luaät quy ñònh. Nguyeân taéc ñaïo ñöùc ngheà nghieäp, chaát löôïng dòch vuï cung caáp vaø uy tín cuûa Coâng ty laø nhöõng tieâu chuaån haøng ñaàu maø moïi nhaân vieân phaûi tuaân thuû. Phöông phaùp kieåm toaùn cuûa AA ñöôïc döïa theo caùc nguyeân taéc chæ ñaïo cuûa kieåm toaùn vieân vaø caùc chfuaån möïc Keá toaùn, Kieåm toaùn Vieät Nam vaø Quoác Teá ñöôïc aùp duïng phuø hôïp vôùi phaùp luaät vaø caùc quy ñònh cuûa Chính phuû Vieät Nam. Muïc tieâu hoaït ñoäng cuûa AA: Coâng ty kieåm toaùn Myõ ñöôïc thaønh laäp nhaèm vaøo muïc tieâu hoã trôï caùc Doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam, caùc Doanh nghieäp trong nöôùc vaø caùc toå chöùc Quoác Teá hoaït ñoäng taïi Vieät Nam veà caùc lónh vöïc tö vaán taøi chính, keá toaùn, thueá, quaûn lyù ñaàu tö, giaûi phaùp veà tin hoïc vaø kieåm toaùn Baùo caùo taøi chính; naém baét kòp thôøi caùc quy ñònh vaø phaùp leänh cuûa nhaø nöôøc Vieät Nam veà keá toaùn – taøi chính – thueá – tin hoïc trong quaûn lyù kinh teá; giuùp cho hoaït ñoäng cuûa caùc Doanh nghieäp coù nhieàu thuaän lôïi vaø ñaït hieäu quaû cao trong vieäc ñaàu tö vaøo Vieät Nam. Tieâu chí cuûa Coâng ty laø phaán ñaáu trôû thaønh moät haõng tö vaán quaûn lyù vaø kieåm toaùn phuïc vuï khaùch haøng vôùi chaát löôïng phuïc vuï cao nhaát, hieäu quaû nhaát: Muïc tieâu phaán ñaáu laø hoã trôï khaùch haøng hoaøn thaønh nhöõng keá hoaïch ñaõ ñeà ra, ñoàng thôøi ñaùp öùng ñöôïc nguyeän voïng phaùt trieån cuûa nhaân vieân vaø chính Coâng ty”. Phöông höôùng hoaït ñoäng: Trong neàn kinh teá thò tröôøng hieän nay, söï caïnh tranh khoác lieät ñang dieãn ra khoâng loaïi tröø baát cöù ngaønh ngheà naøo, keå caû kieåm toaùn. Ñeå töï khaúng ñònh mình, Coâng ty AA ñang tieáp tuïc thöïc hieän theo phöông chaâm: ”Khaùch haøng haøi loøng nhaän ñöôïc lôïi ích hieäu quaû tieâu chuaån chaát luôïng cao töø dòch vuï chuyeân nghieäp vôùi thôøi gian vaø möùc phí thöïc hieän hôïp lyù taïi Vieät Nam.” Veà hoaït ñoäng kinh doanh: Duy trì khaùch haøng cuõ treân cô sôû caùc hôïp ñoàng ñaõ kyù keát, coá gaéng giaûi quyeá döùt ñieåm ñuùng nieân ñoä, caùc laõnh ñaïo phoøng ban, boä phaän tieáp._.âng cao. Qua tìm hieåu thöïc teá chöông trình kieåm toaùn taïi Coâng ty Kieåm Toaùn Myõ ngöôøi vieát nhaän thaáy raèng caùc Kieåm toaùn vieân ít chuù troïng ñeán vieäc tìm hieåu vaø ñaùnh giaù heä thoáng kieåm soaùt noäi boä theo chæ daãn cuûa chöông trình kieåm toaùn saün coù maø thay vaøo ñoù laø söï xeùt ñoaùn cuûa Kieåm toaùn vieân thoâng qua kinh nghieäm thöïc tieãn. Ñieàu naøy xeùt treân goùc ñoä naøo ñoù laø hoaøn toaøn hôïp lyù bôûi vì thöïc teá maët baèng caùc Doanh nghieäp taïi Vieät Nam noùi chung coù heä thoáng kieåm soaùt noäi boä yeáu keùm, hoï chöa thaät söï chuù troïng ñeán vieäc thieát laäp moät heä thoáng kieåm soaùt noäi boä höõu hieäu tröø caùc taäp ñoaøn lôùn cuûa nöôùc ngoaøi ñang hoaït ñoäng taïi Vieät Nam. Rieâng ñoái vôùi caùc khaùch haøng cuûa AA thöôøng laø caùc Doanh nghieäp vöøa vaø nhoû neân heä thoáng kieåm soaùt noäi boä thöôøng raát yeáu keùm. Do ngaøy keát thuùc nieân ñoä keá toaùn ñoái vôùi phaàn lôùn khaùch haøng cuûa AA taäp trung vaøo thôøi ñieåm 31.12 neân caùc Kieåm toaùn vieân raát baän roän vôùi coâng vieäc chuaån bò kieåm toaùn, maët khaùc do coâng vieäc kieåm keâ toán raát nhieàu thôøi gian maø ñoäi nguõ nhaân vieân AA vöøa phaûi, cuøng vôùi nhieàu lyù do khaùc nhau neân Coâng ty khoâng theå boá trí caùc Kieåm toaùn vieân tröïc tieáp tham gia hoaëc chöùng kieán kieåm keâ cuoái naêm cuûa khaùch haøng. Beân caïnh ñoù, möùc ruûi ro khi cho yù kieán kieåm toaùn ñoái vôùi Baùo caùo taøi chính cuûa haàu heát caùc khaùch haøng cuûa AA thöôøng raát thaáp, bôûi vì coù 85% khaùch haøng laø caùc Coâng ty nöôùc ngoaøi kieåm toaùn theo yeâu caàu cuûa Coâng ty meï ôû nöôùc ngoaøi nhaèm quaûn lyù hay hôïp nhaát Baùo caùo taøi chính, coøn ñoái vôùi caùc Coâng ty trong nöôùc thì noù chuû yeáu phuïc vuï cho chuû Doanh nghieäp. Trong kieåm toaùn Baùo caùo taøi chính, vai troø cuûa thuû tuïc phaân tích laø giuùp Kieåm toaùn vieân phaùn ñoaùn vaø khoanh vuøng nhöõng khoaûn muïc, vuøng coù theå xaûy ra sai soùt troïng yeáu, xaùc ñònh ñuùng noäi dung vaø phaïm vi cuûa caùc thöû nghieäm chi tieát. Tuy nhieân, thuû tuïc phaân tích cuõng coù maët haïn cheá, laø khi phaân tích Kieåm toaùn vieân coù taâm lyù thoûa maõn khi keát quaû phaân tích laø hôïp lyù vaø khoâng xem xeùt kyõ lieäu giaù trò maø kieåm toaùn vieân vöøa öôùc tính coù ñoä chính xaùc hay khoâng. Taïi Coâng ty Kieåm Toaùn Myõ caùc Kieåm toaùn vieân ñeàu söû duïng thuû tuïc phaân tích trong haàu heát caùc cuoäc kieåm toaùn nhaèm xaùc ñònh côõ maãu thích hôïp (thu heïp hay môû roäng maãu), thieát keá caùc thöû nghieäm chi tieát hieäu quaû hôn, giaûm ñöôïc khoái löôïng coâng vieäc cuûa thöû nghieäm chi tieát neáu keát quaû phaân tích laø hôïp lyù. Ñaây laø moät trong nhöõng ñieåm noãi baät trong chöông trình kieåm toaùn cuûa AA, ñoùù laø moät höôùng ñi ñuùng ñaén, bôûi vì caùc Coâng ty kieåm toaùn nöôùc ngoaøi thöôøng aùp duïng raát nhieàu thuû tuïc phaân tích trong caùc cuoäc kieåm toaùn. Maëc duø vaäy, caùc kieåm toaùn vieân AA chæ môùi döøng laïi ôû möùc ñoä phaân tích söï bieán ñoäng giöõa naêm kieåm toaùn vôùi naêm tröôùc. Ñoàng thôøi chæ so saùnh bieán ñoäng xu höôùng maø khoâng so saùnh vôùi chæ tieâu bình quaân ngaønh vaø nhöõng chæ tieâu cuûa nhöõng Doanh nghieäp khaùc trong cuøng ngaønh ngheà kinh doanh. Beân caïnh ñoù, trong quaù trình kieåm toaùn, caùc Kieåm toaùn vieân thöôøng thieân veà vieäc chuù troïng caùc khoaûn muïc sao cho hôïp lyù vôùi giaù trò öôùc tính coù ñöôïc trong giai ñoaïn phaân tích. Trong kieåm toaùn, ñi vaøo phaân tích caùc phaàn haønh , khi coù söï cheânh leäch giöõa giaù trò öôùc tính vôùi giaù trò ghi treân soå keá toaùn, neáu cheânh leäch ôû möùc ñoä chaáp nhaän ñöôïc thì Kieåm toaùn vieân keát luaän khoaûn muïc naøy laø hôïp lyù. Tuy möùc cheânh leäch cuûa töøng khoaûn muïc laø khoâng troïng yeáu nhöng neáu xeùt toaøn boä toång theå Baùo caùo taøi chính thì möùc cheânh leäch naøy coù theå phaûi xem xeùt laïi. Coâng ty chöa coù chính saùch quy ñònh veà möùc troïng yeáu trong vieäc laäp keá hoaïch kieåm toaùn maø chuû yeáu döïa vaøo kinh nghieäm ngheà nghieäp cuûa caùc Kieåm toaùn vieân. Hieän nay, vôùi söï phaùt trieån cuûa caùc Coâng ty tin hoïc, chuyeân cung caáp caùc phaàn meàm chuyeân ngaønh, vieäc tin hoïc hoaù trong coâng taùc quaûn lyù ñaëc bieät trong coâng taùc keá toaùn laø moät xu theá taát yeáu vôùi vieäc söû duïng phaàn meàm trong quaûn lyù keá toaùn, nhaân söï ngaøy caøng trôû neân phoå bieán. Tuy nhieân, qua thöïc teá kieåm toaùn ôû caùc ñôn vò ñaõ tin hoïc hoaù coâng taùc keá toaùn, caùc kieåm toaùn vieân AA thöôøng ít chuù troïng vieäc tìm hieåu, khaûo saùt hay thöïc hieän caùc thöû nghieäm treân maùy (caùc phaàn meàm keá toaùn) maø yeâu caàu ñôn vò in ra soå roài tieán haønh kieåm treân soå. Maëc duø in soå keá toaùn sau khi keát thuùc kyø hay nieân ñoä keá toaùn laø moät söï baét buoäc theo quy ñònh hieän haønh, nhöng Kieåm toaùn vieân cuõng phaûi tieán haønh kieåm tra treân maùy nhaèm phaùt hieän ñöôïc nhöõng sai soùt coù heä thoáng do loãi cuûa phaàn meàm, cuõng ñoàng thôøi tieát kieäm ñöôïc nhieàu thôøi gian vaø coâng söùc ñeå phuïc vuï cho caùc thöû nghieäm khaùc cuõng nhö naâng cao chaát löôïng cuoäc kieåm toaùn. Cuøng vôùi vieäc thieát keá caùc chöông trình kieåm toaùn ñeå thu thaäp baèng chöùng coù giaù trò, Coâng ty Kieåm Toaùn Myõ coøn quy ñònh vieäc löu tröõ hoà sô kieåm toaùn hôïp lyù vaø khoa hoïc, neân ñaõ taïo ñöôïc hieäu quaû laøm vieäc cao. Caùc baèng chöùng ñöôïc kieåm toaùn vieân löu tröõ trong hoà sô kieåm toaùn theo töøng loaïi coâng vieäc vaø theo thöù töï coâng vieäc thöïc hieän. Caùc taøi lieäu treân file giaáy ñöôïc saép xeáp coù tính lieân thoâng vôùi nhau qua nhöõng tham chieáu theå hieän moái lieân heä chaët cheõ giöõa caùc phaàn haønh keá toaùn. Beân caïnh ñoù, file laøm vieäc treân maùy vi tính ñöôïc in ra giaáy vaø löu tröõ cuøng vôùi hoà sô kieåm toaùn khaùch haøng, ñoàng thôøi noù coøn ñöôïc sao löu vaøo moät thö muïc quaûn lyù rieâng. Ñieàu naøy giuùp cho Kieåm toaùn vieân thöïc hieän coâng vieäc ñöôïc nhanh choùng, hieäu quaû vaø thu thaäp ñaày ñuû baèng chöùng ñeå laøm cô sôû ñaùnh giaù vaø ñöa ra yù kieán sau cuøng. Vieäc löu tröõ caùc file hoà sô naøy, giuùp cho caùc Kieåm toaùn vieân khaùc coù theå nghieân cöùu nhö moät taøi lieäu thöïc teá maãu ñeå hieåu theâm veà tính ña daïng, phöùc taïp cuûa caùc loaïi hình Doanh nghieäp khaùc nhau. Töø ñoù, ruùt ra ñöôïc caùc kieán thöùc xöû lyù veà chuyeân moân, hieåu theâm veà thöïc teá. Vieäc löu laïi caùc file laøm vieäc cuõng giuùp Kieåm toaùn vieân deã daøng tra cöùu, tìm ñuû baèng chöùng caàn thieát trong tröôøng hôïp chöùng minh cho yù kieán cuûa mình vaø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho Giaùm Ñoác kieåm tra hoà sô deã daøng khi pheâ duyeät Baùo caùo. Nhaän xeùt veà chöông trình kieåm toaùn haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn Öu ñieåm: Caùc kyõ thuaät thu thaäp baèng chöùng cuûa Coâng ty Kieåm Toaùn Myõ ñöôïc xaây döïng treân cô sôû caùc chuaån möïc kieåm toaùn Vieät Nam (VSA) neân ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu thöïc hieän vieäc kieåm toaùn trong ñieàu kieän kinh teá Vieät Nam hieän nay. Caùc thöû nghieäm trong chöông trình kieåm toaùn haøng toàn kho vaø giaù voán haøng taïi Coâng ty Kieåm Toaùn Myõ ñöôïc thieát keá roõ raøng vaø coù söï linh hoaït nhaát ñònh. Moãi Kieåm toaùn vieân khi thöïc hieän coù theå döïa vaøo kinh nghieäm, chuyeân moân cuûa mình maø ñöa ra moät chöông trình kieåm toaùn cho phuø hôïp vôùi töøng khaùch haøng cuï theå, do ñoù Kieåm toaùn vieân coù theå thieát keá theâm hay boû bôùt nhöõng thöû nghieäm khoâng caàn thieát. Chính ñieàu naøy giuùp Kieåm toaùn vieân ngaøy caøng naêng ñoäng, hoaït ñoäng hieäu quaû vaø ngaøy caøng naâng cao khaû naêng chuyeân moân cuûa mình. Caùc thöû nghieäm trong chöông trình kieåm toaùn haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn taïi Coâng ty Kieåm Toaùn Myõ ñöôïc thieát keá phuø hôïp vôùi ñieàu kieän hoaït ñoäng cuûa Doanh nghieäp Vieät Nam hieän nay cuõng nhö Doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñang hoaït ñoäng taïi Vieät Nam. Caùc kyõ thuaät thu thaäp baèng chöùng trong töøng thöû nghieäm cuûa chöông trình kieåm toaùn giuùp Kieåm toaùn vieân thu thaäp baèng chöùng coù giaù trò. Trình töï thöïc hieän caùc thöû nghieäm naøy ñöôïc thieát keá moät caùch ñoäc laäp vaø tuaàn töï seõ giuùp Kieåm toaùn vieân thu thaäp baèng chöùng ñaày ñuû vaø thích hôïp. Haïn cheá: Hieän nay Coâng ty ñang trong giai ñoaïn phaùt trieån, töøng böôùc tröôûng thaønh, taïo uy tín ngheà nghieäp, naâng cao chaát löôïng phuïc vuï. Tuy nhieân do quaù trình hoaït ñoäng chöa laâu, Coâng ty vaãn coøn nhöõng haïn cheá vaø ñieàu ñoù laø khoâng theå traùnh khoûi cuûa moät toå chöùc ñang trong giai ñoaïn tröôûng thaønh vaø töï khaúng ñònh mình. Maëc duø Coâng ty coù moät qui trình kieåm toaùn chung nhöng vaãn chöa coù moät vaên baûn qui ñònh chính thöùc veà trình töï, caùch thöùc tieán haønh cuï theå. Neân hieän nay, vieäc aùp duïng töøng böôùc qui trình kieåm toaùn chöa ñöôïc thoáng nhaát giöõa caùc phoøng ban hay giöõa caùc nhoùm kieåm toaùn. Ñieàu naøy gaây khoù khaên cho caùc Kieåm toaùn vieân, ñaëc bieät laø caùc Kieåm toaùn vieân môùi vaøo ngheà. Coâng ty chæ môùi thieát keá chöông trình kieåm toaùn haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn chung vaøø chöa coù moät qui trình kieåm toaùn cuï theå naøo cho töøng loaïi hình Doanh nghieäp. Vieäc laäp keá hoaïch vaø thöïc hieän kieåm toaùn chuû yeáu döïa vaøo kinh nghieäm cuûa Kieåm toaùn vieân chính hay cuûa caùc tröôûng nhoùm kieåm toaùn. Thuû tuïc phaân tích trong chöông trình kieåm toaùn haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn chæ ñöôïc aùp duïng trong giai ñoaïn ñaàu, coøn trong giai ñoaïn hoaøn thaønh kieåm toaùn noù chöa ñöôïc vaän duïng. Hieän nay, Coâng ty chöa coù moät qui trình cuï theå trong vieäc nghieân cöùu, tìm hieåu heä thoáng kieåm soaùt noäi boä cuõng nhö caùc thöû nghieäm kieåm soaùt cho töøng khoaûn muïc noùi chung vaø cho khoaûn muïc haøng toàn kho noùi rieâng. Maëc duø, vieäc tìm hieåu heä thoáng kieåm soaùt noäi boä laø raát quan troïng, noù giuùp ñaùnh giaù ñöôïc ñieåm maïnh ñieåm yeáu cuûa heä thoáng, ñaùnh giaù sô boä ruûi ro kieåm soaùt ñeå töø ñoù thieát keá caùc thöû nghieäm hieäu quaû hôn.Vaû laïi, do ñaëc ñieåm haøng toàn kho ôû ñôn vò thöôøng coù nhieàu chuûng loaïi neân caùc Kieåm toaùn vieân khoâng theå thöïc hieän ñaày ñuû caùc thöû nghieäm chi tieát cho töøng loaïi maø phaûi thoâng qua tìm hieåu heä thoáng kieåm soaùt noäi boä maø ñaùnh giaù ruûi ro kieåm soaùt, nhaän ñònh nhöõng sai soùt coù theå xaûy ra. Moät soá ñeà xuaát nhaèm naâng cao hieäu quaû vaø chaát löôïng cuoäc kieåm toaùn Qua quaù trình tìm hieåu thöïc teá taïi Coâng ty Kieåm Toaùn Myõ, ñöôïc söï giuùp ñôõ, höôùng daãn cuûa caùc anh chò Kieåm toaùn vieân, treân cô sôû tham khaûo caùc taøi lieäu vaø quaù trình ñi thöïc teá döïa treân neàn taûng kieán thöùc ñaõ hoïc ngöôøi vieát xin ñöa ra moät soá kieán nghò vôùi mong muoán laøm cho chöông trình kieåm toaùn noùi chung vaø kieåm toaùn haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn noùi rieâng ngaøy caøng hoaøn thieän vaø ñaït hieäu quaû cao. Ñeà xuaát 1: Caàn thieát keá caùc thöû nghieäm kieåm soaùt trong chöông trình kieåm toaùn haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn. Maëc duø phaàn lôùn caùc khaùch haøng cuûa AA coù heä thoáng kieåm soaùt noäi boä yeáu keùm, tuy nhieân AA vaãn phaûi thieát keá ñaày ñuû caùc thöû nghieäm kieåm soaùt ñoái vôùi kieåm toaùn haøng toàn kho ñeå coù theå söû duïng trong tröôøng hôïp khaùch haøng coù heä thoáng kieåm soaùt noäi boä toát. Ngöôøi vieát ñöa ra moät soá thöû nghieäm kieåm soaùt ñeå tham khaûo sau: Sai phaïm tieàm taøng Thöû nghieäm kieåm soaùt 1. Mua haøng khoâng ñuùng yeâu caàu vaø muïc ñích söû duïng. - Kieåm tra söï xeùt duyeät cuûa ngöôøi coù thaåm quyeàn treân yeâu caàu mua haøng. - Phoûng vaán ngöôøi laäp ñôn ñaët haøng coù döïa vaøo yeâu caàu mua haøng. - Kieåm tra keá hoaïch mua saém, söû duïng haøng hoùa. 2. Keâ khai khoáng giaù trò haøng hoaù. - Phoûng vaán vieäc phaân chia coâng vieäc trong caùc khaâu mua, thanh toaùn, ghi nhaän haøng hoaù. - Kieåm tra chöùng töø thanh toaùn lieân quan ñeán vieäc mua saém haøng hoaù. - Phoûng vaán ngöôøi xeùt duyeät caùc khoaûn chi. 3. Haøng hoaù nhaän khoâng ñuùng theo yeâu caàu cuûa ñôn ñaët haøng. - Phoûng vaán nhöõng caù nhaân lieân quan ñeán vieäc kieåm nhaän haøng hoùa. - Kieåm tra chöõ kyù cuûa ngöôøi coù thaåm quyeàn treân bieân baûn kieåm nhaän. 4. Nghieäp vuï mua haøng khoâng ñöôïc phaân loaïi ñuùng ñaén. - Kieåm tra caùc thuû tuïc thuû coâng vaø sô ñoà taøi khoaûn. - Phoûng vaán keá toaùn veà vieäc phaân loaïi haøng hoaù. 5. Xaùc ñònh sai giaù goác haøng hoùa - Phoûng vaán keá toaùn veà vieäc xaùc ñònh gia goác haøng hoaù. 6. Haøng hoaù coù bò thaát thoaùt, troäm caép. - Xem xeùt quy ñònh veà vieäc tieáp caän haøng hoaù. - Kieåm tra quy ñònh ñöa haøng hoùa ra khoûi Doanh nghieäp. - Kieåm tra bieân baûn kieåm keâ haøng hoùa theo ñònh kyø, kieåm tra vieäc ñoái chieáu soá lieäu kieåm keâ vôùi soå saùch keá toaùn. - Quan saùt heä thoáng thieát bò, kho baõi, töôøng raøo do ñôn vò thieát laäp ñeå baûo veä haøng hoùa. 7. Nhaàm laãn giöõa chuûng loaïi haøng hoùa. - Kieåm tra vieäc ñaët heä thoáng maõ soá quaûn lyù haøng hoaù. - Quan saùt maõ soá treân töøng maët haøng. 8. Khoaûn chi phí vaän chuyeån haøng hoaù. - Kieåm caùc khoaûn chi phí vaän chuyeån haøng hoùa. - Phoûng vaùn keá toaùn veà vieäc haïch toaùn chi phí vaän chuyeån haøng hoaù. 9. Haøng hoùa bò hö hoûng tröôùc thôøi gian söû duïng höõu ích. - Kieåm tra taøi lieäu quy ñònh veà vieäc baûo quaûn haøng hoùa trong kho. - Quan saùt vieäc kieåm tra baûo quaûn cuûa chuyeân vieân. 10. Chi phí phaân boå khoâng ñuùng ñoái töôïng söû duïng. - Kieåm tra chi phí. 12. Aùp duïng khoâng ñuùng nguyeân taéc tính giaù thaønh. - Phoûng vaán nhaø quaûn lyù veà nguyeân taéc tính giaù thaønh - Tính laïi giaù thaønh cuûa moät soá loaïi haøng ñöôïc choïn. 13. Haøng hoùa baùn chòu khoâng ñöôïc theo doõi thu hoài nôï. - Kieåm tra soå saùch (Baûng keâ coâng nôï) theo doõi nôï caàn thu hoài. - Phoûng vaán nhaø quaûn lyù veà vieäc thu hoài caùc khoaûn nôï.. 14. Haøng hoaù xuaát baùn coù aùp duïng caùch tính giaù tuaân thuû theo nguyeân taéc cuûa ñôn vò khoâng. - Caùch tính giaù thaønh coù söï pheâ duyeät cuûa ngöôøi coù thaåm quyeàn hay khoâng. - Kieåm tra chöõ kyù cuûa ngöôøi xeùt duyeät. 16. Haøng hoaù giaûm khoâng ñöôïc ghi soå keá toaùn. - Kieåm tra vieäc ñoái chieáu giöõa bieân baûn kieåm keâ vaø soå keá toaùn theo ñònh kyø. - Quan saùt vieäc kieåm keâ. Ñeà xuaát 2: Caàn taêng cöôøng vieäc tham gia kieåm keâ trong caùc cuoäc kieåm toaùn Baùo caùo taøi chính nhaèm ñaûm baûo tính hieän höõu cuûa haøng toàn kho. Kieåm keâ laø moät thuû tuïc quan troïng ñoái vôùi haøng toàn kho, noù cung caáp baèng chöùng veà söï hieän höõu cuûa haøng toàn kho. Maëc duø coù theå thöïc hieän caùc thuû tuïc thay theá khaùc nhö quan saùt, kieåm tra chöùng töø goác nhöng vieäc chöùng kieán hay tham gia kieåm keâ vaøo thôøi ñieåm keát thuùc nieân ñoä vaãn toát hôn. Do ñoù, Coâng ty caàn saép xeáp vaø boá trí thôøi gian hoaëc taêng cöôøng nhaân söï ñeå coù theå tham gia kieåm keâ vaøo thôøi ñieåm keát thuùc nieân ñoä nhaèm khaúng ñònh veà tính trung thöïc vaø hôïp lyù treân nhieàu khía caïnh hôn (tröôøng hôïp baùo caùo kieåm toaùn coù ñoaïn loaïi tröø do Kieåm toaùn vieân khoâng theå tham gia kieåm keâ) cuûa Baùo caùo taøi chính, cung caáp thoâng tin höõu ích hôn cho ngöôøi söû duïng Baùo caùo taøi chính. Ñeà xuaát 3: Taêng cöôøng thuû tuïc phaân tích caû chieàu roäng laãn chieàu saâu Nhaèm giaûm thieåu ruûi ro trong quaù trình kieåm toaùn, tieát kieäm thôøi gian, giaûm khoái löôïng coâng vieäc thöïc hieän, giaûm chi phí ñeán möùc thaáp ñeå taêng cöôøng söùc caïnh tranh cuûa caùc dòch vuï AA cung caáp treân thò tröôøng, vieäc vaän duïng thuû tuïc phaân tích trong nhieàu giai ñoaïn cuûa cuoäc kieåm toaùn laø moät giaûi phaùp höõu hieäu thoûa maõn ñöôïc muïc tieâu treân nhöng chaát löôïng cuoäc kieåm toaùn vaãn ñöôïc ñaûm baûo. Coâng ty AA caàn thöïc hieän thuû tuïc phaân tích treân caùc khía caïnh sau: Veà chieàu roäng: Kieåm toaùn vieân caàn aùp duïng thuû tuïc phaân tích trong giai ñoaïn hoaøn thaønh kieåm toaùn. Trong giai ñoaïn naøy Kieåm toaùn vieân caàn aùp duïng thuû tuïc phaân tích ñeå coù keát luaän toång quaùt veà söï phuø hôïp treân caùc khía caïnh troïng yeáu cuûa Baùo caùo taøi chính vôùi nhöõng hieåu bieát veà tình hình kinh doanh cuûa ñôn vò. Thuû tuïc phaân tích giuùp Kieåm toaùn vieân khaúng ñònh laïi nhöõng keát luaän ñaõ coù trong suoát quaù trình kieåm tra, vaø giaûi thích ñöôïc nhöõng bieán ñoäng baát thöôøng phaùt hieän trong giai ñoaïn thöïc hieän kieåm toaùn. Treân cô sôû ñoù giuùp Kieåm toaùn vieân ñöa ra keát luaän toång quaùt veà tính trung thöïc vaø hôïp lyù cuûa Baùo caùo taøi chính cuõng nhö khoaûn muïc haøng toàn kho. Caùc thuû tuïc phaân tích coù theå thöïc hieän trong giai ñoaïn naøy laø. So saùnh soá lieäu ñaõ ñöôïc kieåm toaùn vôùi soá lieäu kyø tröôùc vaø vôùi soá öôùc tính kieåm toaùn; Tính laïi caùc tyû soá nhö ñaõ thöïc hieän trong giai ñoaïn thöïc hieän kieåm toaùn vaø khaúng ñònh nhöõng bieán ñoäng baát thöôøng ñaõ tìm ra hay ñaõ coù ñuû baèng chöùng ñeå chöùng minh söï baát thöôøng ñoù laø coù cô sôû ñeå khaúng ñònh laø trung thöïc vaø hôïp lyù; . . . Veà chieàu saâu: Caàn coù söï so saùnh giöõa chæ tieâu cuûa ñôn vò vôùi caùc chæ soá bình quaân ngaønh. Ngoaøi ra, ngöôøi vieát muoán ñöa theâm moät soá ñeà suaát cho chöông trình kieåm toaùn chung cuûa Coâng ty Kieåm Toaùn Myõ ñaõ phaùt hieän ñöôïc trong khi nghieân cöùu chöông trình kieåm toaùn haøng toàn kho vaù giaù voán haøng baùn. Caàn vaän duïng khaùi nieäm troïng yeáu trong vieäc xaùc ñònh möùc troïng yeáu vaø ñaùnh giaù ruûi ro trong kieåm toaùn. Khi kieåm toaùn baùo caùo taøi chính, Kieåm toaùn vieân coù traùch nhieäm ñaûm baûo hôïp lyù raèng Baùo caùo taøi chính khoâng coù nhöõng sai leäch troïng yeáu. Chính vì theá, khaùi nieäm troïng yeáu vaø vieäc vaän duïng noù trong kieåm toaùn laø moät vaán ñeà quan troïng. Phöông phaùp xaùc ñònh möùc troïng yeáu : Xaùc ñònh möùc troïng yeáu laø xeùt ñoaùn mang tính ngheà nghieäp cuûa Kieåm toaùn vieân. Trong thöïc tieãn, nhöõng caên cöù ñeå tính toaùn veà möùc troïng yeáu – möùc sai soùt coù theå chaáp nhaän ñöôïc – thöôøng ñöôïc caùc Coâng ty kieåm toaùn quy ñònh trong chính saùch veà ñaùnh giaù möùc troïng yeáu cuûa mình. Sau ñaây laø baûng tham khaûo : Vò trí cuûa khoaûn muïc Khoâng troïng yeáu Coù theå troïng yeáu Chaéc chaén troïng yeáu Baùo caùo keát quaû kinh doanh Döôùi 5%laõi tröôùc thueá Töø 5% ñeán 10%laõi tröôùc thueá Treân 10%laõi tröôùc thueá Baûng caân ñoáikeá toaùn Döôùi 5%taøi saûn Töø 5% ñeán 10%taøi saûn Treân 5%taøi saûn Quy trình vaän duïng khaùi nieäm troïng yeáu : Böôùc 1 : Öôùc tính ban ñaàu veà möùc troïng yeáu. Söï phaùn ñoaùn vaø ñaùnh giaù trong böôùc naøy ñoøi hoûi trình ñoä chuyeân moân cao, vaø laø moät quyeát ñònh raát quan troïng cuûa Kieåm toaùn vieân. Caùc Kieåm toaùn vieân seõ caên cöù caùc nhaân toá coù aûnh höôûng ñeå ñöa ra öôùc tính ban ñaàu veà möùc troïng yeáu ñoái vôùi toaøn boä Baùo caùo taøi chính. Möùc öôùc löôïng naøy chính laø möùc sai soá toái ña ñöôïc pheùp, nghóa laø möùc maø Kieåm toaùn vieân tin töôûng raèng vaãn khoâng laøm cho Baùo caùo taøi chính bò sai laàm nghieâm troïng, töùc gaây aûnh höôûng ñeán nhaän ñònh cuûa caùc ngöôøi söû duïng. Vieäc ñaët ra öôùc tính ban ñaàu veà möùc troïng yeáu seõ laø caên cöù ñeå Kieåm toaùn vieân xaây döïng keá hoaïch thu thaäp caùc baèng chöùng kieåm toaùn. Khi naøo maø Kieåm toaùn vieân ñaët möùc öôùc tính caøng thaáp, ñoàng nghóa vôùi vieäc ñoøi hoûi ñoä chính xaùc cuûa soá lieäu treân Baùo caùo taøi chính phaûi caøng cao, nghóa laø löôïng baèng chöùng caàn thu thaäp seõ caøng nhieàu vaø ngöôïc laïi. Moät vaán ñeà khaùc cuõng caàn quan taâm laø möùc öôùc tính ban ñaàu naøy coù theå seõ ñöôïc ñieàu chænh khi caàn thieát moät caùch thích hôïp, chaúng haïn khi keát quaû kieåm toaùn cho thaáy cô sôû ñeå xaùc ñònh möùc troïng yeáu ban ñaàu naøy ñaõ thay ñoåi. Böôùc 2 : Phaân phoái öôùc tính ban ñaàu veà möùc troïng yeáu cho caùc khoaûn muïc, hay caùc boä phaän cuûa Baùo caùo taøi chính. Nghóa laø xaùc ñònh möùc troïng yeáu cuûa töøng khoaûn muïc, hay boä phaän, vaø ñoù laø sai soùt chaáp nhaän ñöôïc, hay sai soùt coù theå boû qua – vì khoâng nghieâm troïng. Vieäc phaân phoái seõ ñöôïc thöïc hieän theo caû hai chieàu höôùng maø caùc sai phaïm coù theå dieãn ra, ñoù laø tình traïng khai khoáng (soá lieäu treân soå saùch lôùn hôn thöïc teá), vaø khai thieáu (soá lieäu treân soå saùch nhoû hôn thöïc teá). Kieåm toaùn vieân tieán haønh phaân phoái caên cöù treân baûn chaát cuûa khoaûn muïc, söï ñaùnh giaù veà ruûi ro tieàm taøng vaø ruûi ro kieåm soaùt, kinh nghieäm kieåm toaùn vaø chi phí kieåm tra caùc khoaûn muïc. Vì ñoøi hoûi söï xeùt ñoaùn ngheà nghieäp cuûa Kieåm toaùn vieân neân coâng vieäc naøy mang tính chuû quan, vaø nhaèm muïc tieâu chính laø toái thieåu hoaù chi phí kieåm tra, nhöng vaãn phaûi baûo ñaûm laø toång soá sai soùt coù theå boû qua cuûa moïi khoaûn muïc, hay boä phaän khoâng ñöôïc pheùp lôùn hôn öôùc tính ban ñaàu veà möùc troïng yeáu cho toaøn boä Baùo caùo taøi chính. Böôùc 3 : Öôùc tính sai soùt trong töøng khoaûn muïc.Trong quaù trình thöïc hieän kieåm toaùn, thoâng thöôøng Kieåm toaùn vieân seõ aùp duïng kyõ thuaät laáy maãu kieåm tra vaø öôùc tính möùc sai soùt cuûa töøng khoaûn muïc, ñöôïc goïi laø sai soùt döï kieán (hoaëc sai soùt döï ñoaùn). Kieåm toaùn vieân seõ so saùnh möùc sai soùt naøy vôùi möùc sai soùt chaáp nhaän ñöôïc, vaø ñöa ra quyeát ñònh laø coù chaáp nhaän, hay khoâng chaáp nhaän soá lieäu soå saùch, hoaëc caàn phaûi tieáp tuïc thu thaäp theâm baèng chöùng kieåm toaùn. Böôùc 4 : Öôùc löôïng möùc sai soùt toång hôïp. Toång hôïp sai soùt döï kieán cuûa taát caû caùc khoaûn muïc cuûa Baùo caùo taøi chính. Böôùc 5 : So saùnh sai soùt döï kieán cuûa moïi khoaûn muïc vôùi öôùc tính ban ñaàu veà möùc troïng yeáu, hoaëc vôùi möùc öôùc tính ñöôïc ñieàu chænh. Kieåm toaùn vieân chæ ñieàu chænh öôùc tính ban ñaàu khi maø dieãn bieán cuoäc kieåm toaùn cho thaáy laø coù söï thay ñoåi veà nhöõng nhaân toá aûnh höôûng ñeán tính troïng yeáu. Vieäc so saùnh seõ cho pheùp kieåm toaùn vieân ñaùnh giaù xem toaøn boä nhöõng sai soùt ñoù coù vöôït quaù giôùi haïn chaáp nhaän hay khoâng? Tuyø töøng tröôøng hôïp cuï theå, Kieåm toaùn vieân seõ yeâu caàu ñôn vò ñieàu chænh soá lieäu, hoaëc laø thöïc hieän theâm caùc thuû tuïc kieåm toaùn, hoaëc quyeát ñònh veà loaïi baùo caùo kieåm toaùn seõ phaùt haønh. Nhö vaäy khaùi nieäm veà troïng yeáu vaø vieäc vaän duïng kieán thöùc veà tính troïng yeáu ñoøi hoûi ngoaøi nhöõng taøi lieäu maø Coâng ty Kieåm Toaùn Myõ caàn töøng böôùc soaïn thaûo maø coøn nhöõng kinh nghieäm xeùt ñoaùn coù tính chuû quan cuûa Kieåm toaùn vieân. Vieäc aùp duïng khaùi nieäm naøy giuùp Kieåm toaùn vieân kieåm toaùn phaàn haønh coù theå naém baét ñöôïc taàm quan troïng cuûa phaàn haønh maø mình ñang kieåm toaùn. Hôn nöõa ñaùnh giaù veà möùc troïng yeáu trong töøng khoaûn muïc giuùp Kieåm toaùn vieân thaän troïng hôn trong quaù trình choïn maãu khi thöïc hieän thu thaäp baèng chöùng kieåm toaùn. Caàn thieát keá caùc thuû tuïc kieåm toaùn trong moâi tröôøng tin hoïc hoaù Ngaøy nay, coâng ngheä thoâng tin phaùt trieån raát nhanh vaø öùng duïng thaät roäng raõi. Coâng vieäc keá toaùn hieän giôø raát caàn söï hoã trôï cuûa tin hoïc trong quaù trình xöû lyù thoâng tin. Khoâng chæ nhöõng Doanh nghieäp lôùn maø ngay caû nhöõng Doanh nghieäp nhoû cuõng ñang töøng böôùc öùng duïng tin hoïc vaøo heä thoáng keá toaùn trong Doanh nghieäp cuûa mình. Hoï söû duïng caùc phaàn meàm töï vieát hay thueâ beân ngoaøi thieát keá. Chính vì lyù do naøy maø kieán thöùc tin hoïc cuûa Kieåm toaùn vieân hieän nay thaät söï caàn thieát. Trong quaù trình thu thaäp baèng chöùng kieåm toaùn, nhôø tin hoïc maø thao taùc xöû lyù döõ lieäu thu thaäp ñöôïc raát nhanh vaø chính xaùc. Hôn theá nöõa, quaù trình kieåm toaùn buoäc Kieåm toaùn vieân caàn tieáp caän nguoàn thoâng tin cuûa ñôn vò. Neáu kieåm toaùn vieân naém baét ñöôïc caùc chöông trình xöû lyù döõ lieäu maø ñôn vò ñang aùp duïng thì thaät höõu ích. Ngoaøi vieäc thu thaäp ñöôïc caùc thoâng tin caàn thieát, vieäc xem xeùt vaø ñaùnh giaù chöông trình keá toaùn taïi ñôn vò giuùp kieåm toaùn vieân coù theå ñaùnh giaù tính ñaùng tin caäy veà soá lieäu maø khaùch haøng cung caáp thoâng qua chöông trình xöû lyù. Moät chöông trình keá toaùn toát coù theå seõ ñeå laïi nhieàu daáu veát kieåm toaùn maø neáu khai thaùc vaán ñeà naøy kieåm toaùn vieân seõ nhaän ñònh ñöôïc raát nhieàu noäi dung lieân quan ñeán kieåm soaùt noäi boä taïi ñôn vò vaø hôn theá nöõa chuùng coøn laø nhöõng chæ daãn veà caùc sai phaïm do voâ tình hay coá yù coù theå ñaõ xaûy ra trong ñôn vò. Chính vì theá, neân ngoaøi nhöõng phaàn meàm thoâng duïng trong vieäc hoã trôï soaïn thaûo vaên baûn vaø caùc phaàn meàm baûng tính hoã trôï trong xöû lyù soá lieäu khi kieåm toaùn, kieåm toaùn vieân caàn tìm hieåu nhöõng phaàn meàm keá toaùn vaø caû kieán thöùc veà phöông phaùp ñaùnh giaù moät phaàn meàm keá toaùn ñöôïc xem laø ñaùng tin caäy. Tuy nhieân, coâng vieäc naøy khoâng phaûi laø ñôn giaûn ñoái vôùi moät coâng ty quy moâ vöøa. Vôùi AA coù ñoäi nguõ nhaân vieân coù kieán thöùc toát veà tin hoïc vaø caùc phaàn meàm keá toaùn, chòu khoù hoïc hoûi, taát caû ñeàu ñaõ ñöôïc trang bò maùy vi tính xaùch tay neân coâng vieäc naøy theo toâi laø khoâng quaù khoù khaên. KEÁT LUAÄN Quy trình kieåm toaùn haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn thöôøng khoâng phöùc taïp nhö moät soá khoaûn muïc khaùc, chaúng haïn nhö taøi saûn coá ñònh, phaûi thu, tieàn, . . .vieäc kieåm toaùn ñoái vôùi khoaûn muïc naøy cuõng khoâng toán nhieàu thôøi gian vaø coâng söùc. Tuy nhieân, noù cuõng ñoøi hoûi kieåm toaùn vieân phaûi coù kinh nghieäm, ñaëc bieät ñoái vôùi kieåm toaùn nhöõng khaùch haøng hoaït ñoäng kinh doanh nhieàu maët haøng . . . Trong quaù trình thöïc hieän ñeà taøi toâi ñaõ coá gaéng tieáp caän quy trình thöïc teá, so saùnh vôùi lyù thuyeát ñeå töø ñoù ñöa ra nhieàu kieán nghò. Tuy nhieân, do thôøi gian coù haïn, ñeà taøi khoâng theå phaùt hieän heát nhöõng haïn cheá vaø ñöa ra giaûi phaùp cho taát caû nhöõng vaán ñeà coøn toàn taïi. MUÏC LUÏC Trang CHÖÔNG 1: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ QUY TRÌNH KIEÅM TOAÙN HAØNG TOÀN KHO VAØ GIAÙ VOÁN HAØNG BAÙN 1 Khaùi nieäm chung veà haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn, moái quan heä giöõa haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn 1 Khaùi nieäm 2 Ñaëc ñieåm, vò trí cuûa haøng toàn kho treân Baùo caùo taøi chính 3 Phöông phaùp keá toaùn haøng toàn kho 3 Phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò haøng toàn kho 3 Phöông phaùp haïch toaùn haøng toàn kho 4 Cheá ñoä chöùng töø keá toaùn vôùi chæ tieâu haøng toàn kho 5 Giaù voán haøng baùn laø gì ? 6 Moái quan heä giöõa haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn 6 Vaán ñeà kieåm soaùt noäi boä ñoái vôùi haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn 8 Muïc ñích kieåm soaùt noäi boä 8 Caùc chöùc naêng lieân quan ñeán haøng toàn kho 8 Caùc thuû tuïc kieåm soaùt 8 Ban haønh caùc chính saùch mua haøng 8 Thieát laäp caùc thuû tuïc kieåm soaùt mua haøng, nhaän haøng 9 Kieåm soaùt baûo quaûn vaät tö, haøng hoaù vaø xuaát kho 10 Kieåm soaùt quaù trình saûn xuaát saûn phaåm 11 Heä thoáng soå saùch keá toaùn 11 Quy trình kieåm toaùn haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn 12 YÙù nghóa vaø muïc tieâu kieåm toaùn haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn 12 YÙ nghóa 12 Muïc tieâu 13 Caùc sai soùt vaø gian laän thöôøng xaûy ra ñoái vôùi haøng toàn kho 14 Xaùc ñònh chieán löôïc kieåm toaùn 15 Xaùc ñònh möùc troïng yeáu 15 Ñaùnh giaù ruûi ro kieåm toaùn khi kieåm toaùn khoaûn muïc haøng toàn kho 16 Xaùc ñònh chieán löôïc kieåm toaùn 17 Nghieân cöùu vaø ñaùnh giaù heä thoáng kieåm soaùt noäi boä ñoái vôùi haøng toàn kho 18 Tìm hieåu veà heä thoáng kieåm soaùt noäi boä cuûa khaùch haøng 18 Ñaùnh giaù sô boä ruûi ro kieåm soaùt 21 Thieát keá vaø thöïc hieän caùc thöû nghieäm kieåm soaùt 21 Ñaùnh giaù laïi ruûi ro kieåm soaùt vaø thieát keá laïi caùc thöû nghieäm cô baûn 21 Thöïc hieän caùc thöû nghieäm cô baûn ñoái vôùi haøng toàn kho 22 Thöïc hieän caùc thuû tuïc phaân tích 22 Caùc thöû nghieäm chi tieát 24 CHÖÔNG II: THÖÏC TRAÏNG VEÀ QUAÙ TRÌNH KIEÅM TOAÙN HAØNG TOÀN KHO VAØ GIAÙ VOÁN HAØNG BAÙN TAÏI COÂNG TY KIEÅM TOAÙN MYÕ AA 29 Giôùi thieäu toång quan veà Coâng ty kieåm toaùn Myõ AA 29 Lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa Coâng ty 29 Caùc boä phaän tröïc thuoäc 29 Sô ñoà boä maùy quaûn lyù cuûa Coâng ty 3 Nguyeân taéc, muïc tieâu vaø phöông höôùng hoaït ñoäng cuûa AA 31 Nguyeân taéc hoaït ñoäng 31 Muïc tieâu hoaït ñoäng cuûa AA 31 Phöông höôùng hoaït ñoäng 31 Nhöõng dòch vuï do AA cung caáp 33 Toå chöùc coâng taùc keá toaùn taïi Coâng ty 36 Quy trình kieåm toaùn haøng toàn kho va øgiaù voán haøng baùn taïi AA 40 Quy trình kieåm toaùn chung 40 Quy trình kieåm toaùn haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn taïi AA 41 Minh hoïa quy trình kieåm toaùn haøng toàn kho vaø giaù voán haøng baùn cuûa AA taïi Coâng ty ABC 50 Sô löôïc veà Coâng ty ABC 50 Caùc taøi lieäu AA yeâu caàu ABC cung caáp cho vieäc kieåm toaùn haøng toàn kho 51 Xem xeùt heä thoáng kieåm soaùt noäi boä cuûa Coâng ty ABC veà haøng toàn kho 52 Thieát keá vaø thöïc hieän caùc thöû nghieäm cô baûn 52 Thöïc hieän caùc thuû tuïc phaân tích 52 Caùc thöû nghieäm chi tieát 53 Toå chöùc hoà sô kieåm toaùn 59 Toå chöùc hoà sô kieåm toaùn 59 Caùch thieát keá hoà sô kieåm toaùn 60 Hoà sô kieåm toaùn chi tieát cho töøng khoaûn muïc 61 Keát luaän 63 Caùc ñaùnh giaù vaø nhaän xeùt 64 Ñaùnh giaù chung veà chöông trình kieåm toaùn taïi Coâng ty Kieåm Toaùn Myõ 64 Nhaän xeùt veà chöông trình kieåm toaùn taøi saûn coá ñònh vaø chi phí khaáu hao 66 Öu ñieåm 66 Haïn cheá 66 Moät soá ñeà xuaát nhaèm naâng cao hieäu quaû vaø chaát löôïng cuoäc kieåm toaùn 68 Ñeà xuaát 1 68 Ñeà xuaát 2 71 Ñeà xuaát 3 71 KEÁT LUAÄN 75 ._.