Nguyên nhân dẫn đến nạn sản xuất và buôn bán hàng giả ở VN. Thực trạng và giải pháp

ướng cạnh tranh theo hai hướng:cạnh tranh tích cực và cạnh tranh tiêu cực.Một trong vấn đề cạnh tranh tiêu cực đó là vấn đề sản xuất và buôn bán hàng giả.Hàng giả không chỉ ở trong nước mà còn cả hàng của nước ngoài tràn vào thị trường Việt Nam phá hoại nền sản xuất trong nước và lừa dối người tiêu dùng.Đây cũng là vấn đề bức xúc không chỉ riêng của người tiêu dùng mà còn là bức xúc của các lực lượng đấu tranh chống hàng giả trên các mặt trận:kinh tế,hình sự và quản lý nhà nước trong kinh doanh. Phần I Tổng quan về hàng giả 1, Khái niệm hàng giả ở Việt Nam Có rất nhiều cách để định nghĩa hàng giả nhưng theo nghị định 140CP thì các hình thức dưới đây được coi là hàng giả. Sản phẩm hàng hoá mang nhãn hiệu hàng hoá giống hệt hoặc tương tự có khả năng làm cho người tiêu dùng nhầm lẫn với nhãn hiệu hàng hoá của cơ sở sản xuất,buôn bán khác đã đăng ký với cơ quan bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp (cục sáng chế ) hoặc được bảo hộ theo điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia sản phẩm ,hàng hoá mang nhãn hiệu không đúng với nhãn sản phẩm đã đăng ký với cơ quan tiêu chuẩn đo lường chất lượng. Sản phẩm hàng hoá ghi dấu phù hợp tiêu chuẩn Việt Nam khi chưa được cấp giấy chứng nhận và dấu phù hợp với tiêu chuẩn Việt Nam. Sản phẩm hàng hoá đã đăng ký hoặc chưa đăng ký chất lượng với cơ quan tiêu chuẩn đo lường chất lượng hàng hoá mà có mức chất lượng thấp hơn mức chất lượng tối thiểu cho phép. Sản phẩm hàng hoá có giá rị sử dụng không đúng với nguồn gốc,bản chất tự nhiên,tên gọi và công dụng của nó. 2,Các hình thức làm giả Hiện nay để cạnh tranh với nhau thì các doanh nghiệp có rất nhiều cách để làm giả,làm nhái sản phẩm của các Doanh nghiệp khác để lừa người tiêu dùng.Vậy để giúp người tiêu dùng biết được các hình thức làm giả của các DN thì nhà nước ta đã ra một tu liên tịch về các hình thức làm giả. Theo tư liên tịch số 10/2000/TTLT-BM-BTC-BCA_BKHCNMTngày 27/4/2000của bộ TM,Tài Chính,CA,KH-CNvà môi trường ( hướng dẫn thực hiện chỉ thị 31 của thủ tướng chính phủ về chống sản xuất và buôn bán hàng giả.Hàng giả có dấu hiệu sau thì được coi là hàng giả. *) Hàng giả chất lượng hoặc công dụng. - Hàng có giá trị sử dụng không đúng như bản chất tự nhiên,tên gọi và công dụng của nó. - Hàng hoá được thêm tạp chất,chất phụ gia không được phép sử dụng,làm thay đổi chất lượng,có chứa dược chất khác với tên dược chất ghi trên nhãn hoặc bao bì,không có không đủ hoạt chất,chất hữu hiệu không đủ gây nên công dụng,có hoạt chất,chất hữu hiệu khác với tên hoạt chất,chất hữu hiệu ghi trên bao bì. - Hàng hoá không đủ thành phần nguyên liệu hoặc bị thay thế bằng những nguyên liệu,phụ tùng khác không đảm bảo chất lượng co với tiêu chuẩn chất lượng hàng hoá đã công bố,gây hậu quả xấu đối với người tiêu dùng,đối với sản xuất. - Hàng hoá thuộc danh mục tiêu chuẩn bắt buộc áp dụng tiêu chuẩn chất lượng mà không thực hiện gây hậu quả xấu đối với người tiêu dùng. - Hàng hoá chưa được chứng nhận phù hợp tiêu chuẩn mà sử dụng giấy chứng nhận hoặc dấu phù hợp tiêu chuẩn ( đối với danh mục hàng hoá bắt buộc ). *)Giả về nhãn hiệu hàng hoá,kiểu dáng công nghiệp,nguồn gốc,xuất xứ hàng hoá. - Hàng hoá có nhãn hiệu hàng hoá trùng hoặc tương tự gây nhầm lẫn với nhãn hiêu hàng hoá của người khác đang được bảo hộ theo các điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia mà không được phép của chủ nhãn mác. -Hàng hoá có bao bì mang dấu hiệu trùng hoặc tương tự gây nhầm lẫn với tên gọi xuất xứ đã được bảo hộ. - Hàng hoá,bộ phận của hàng hoá có hình dáng bên gnoài trùng với kiểu dáng CN đang được bảo hộ mà không được phép của chủ kiểu dáng CN. - Hàng hoá có dấu hiệu giả mạo về chỉ dẫn nguồn gốc,xuất xứ hàng hoá gây hiểu sai lệch về nguồn gốc,xuất xứ,nơi đóng gói,lắp ráp hàng hoá. *) Giả về hàng hoá - Những chỉ tiêu ghi trên nhãn,hàng hoá không phù hợp với chất lượng hàng hoá nhằm lừa dối người tiêu dùng. - Nội dung ghi trên nhãn mác bị cạo,sửa đổi,ghi không đúng thời hạn sử dụng để lừa dối khách hàng . *) Các loại ấn phẩm đã in sử dụng vào việc sản xuất,tiêu thụ hàng giả. Các loại đề can, tem sản phẩm,nhãn hàng hoá,bao bì có dấu hiệu vi phạm như:Trùng hoặc tương tự gây nhầm lẫn với hàng hoá cùng loại,với nhãn hiệu hàng hoá,kiểu dáng CN,xuất xứ hàng hoá được bảo hộ. Phần II Tình hình sản xuất và buôn bán hàng giả ở Việt Nam 1)Tình hình sản xuất buôn bán hàng giả Thực trạng sản xuất và buôn bán hàng giả ở VN hiện nay đang là vấn đề mà toàn xã hội quan tâm.Hàng giả không chỉ có ở trong nuớc mà còn có cả ở nước ngoài tràn vào.Hàng giả ở trong nước với đa dạng chủng loại như giả về chất lượng,nhãn hiệu,kiểu dáng. Từ khi nền kinh tế nứơc ta chuyển sang nền kinh tế thị trường,cùng với sự phát triển của các thành phần kinh tế,các loại hình doanh nghiệp tham gia sản xuất,kinh doanh tạo ra nhiều của cải vật chất cho đất nước.Điều này đang góp phần đáng kể vào sự nghiệp CNHHĐHĐN.Song bên cạnh những mặt tích cực đó vẫn nổi lên những mặt tiêu cực đó là tệ nạn sản xuất và buôn bán hàng giả ngày càng có nhiều diễn biến phức tạp.Nếu như trước kia vấn đề này chỉ diễn ra chủ yếu ở những vùng giáp danh giữa thành thị và nông thôn,vùng sâu vùng xa,nơi trình độ dân trí thấp,phương tiện giao thông đi lai khó khăn,các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương còn thiếu chặt chẽ trong quản lý kiểm tra.Thì bây giờ nạn sản xuất và buôn bán hàng giả đã xuất hiệ ở rất nhiều các thành phố lớn. Theo số liệu thống kê của cục quản lý thị trường thuộc bộ TM thì ngoài những mặt hàng tiêu dùng,vật liệu xây dựng thì đến đầu năm 2004 đã xuất hiện thêm mặt hàng nhập lậu thuộc nhóm hàng lương thực,thực phẩm,như hoa quả,thực phẩm tươi sống có tẩm ướp hoá chất,gia vị chưa qua kiểm dịch tư Trung Quốc Từ tháng lượng đường Thái Lan nhập lậu vào được bán giá rẻ hơn đường trong nước từ 30-35%đã khiến các DN sản xuất đường trong nước gặp khó khăn.Đối với mặt hàng gạo,trong đầu tháng 8 lực lượng quản lý thị trường tỉnh An Giang đã phát hiện và sử lý một lượng gạo Thái Lan nhập. Cùng với sự tăng trưởng về số văn bằng bảo hộ quyền sở hữu đã cung cấp,số vụ vi phạm quyền sở hữu CNở nước ta cũng tăng lên,chủ yếu tập trung vào nhãn hiệu hàng hoá và kiểu dáng CN,trung bình mỗi năm có gần 200 vụ.Tính chất của các vụ vi phạm quyền sở hữu CN ngày càng tinh vi phức tạp.Trong những năm qua chi cục quản lý thỉtường Hà Nội đã tổ chức nhiều đợt kiểm tra chuyên đề về vi phạm quyền sở hữu CN và ngăn chặn rất hiệu squả các vi phạm trong lĩnh vực này.Chỉ riêng năm 2002 và 8 tháng đầu năm 2003 chi cục quản lý thị truờng Hà Nội đã kiểm tra và sử lý 331 vụ sản xuất và buôn bán hàng giả,trong đo vi phạm sở hữu CN chiếm 60% tổng số vụ vi phạm.Đáng chú ý là hàng giả nhãn hiệu tập trung vào các nhãn hiệu nổi tiếng như Adidas,Nike,Honda Tình hình sản xuất và buôn bán hàng giả cũng có xu hướng gia tăng.Theo tổng kết của cục quản lý thị trường thì chỉ riêng 6 tháng đầu năm2004 đã có 3000 vụ vi phạm,chủ yếu là vi phạm về kiểu dáng và xuất cứ hàng hoá.Mặt hàng bị nhái nhiều nhất là thực phẩm đã qua chế biến,hoá mỹ phẩm,phụ tùng xe gắn máy,máy lạnh,nhất là hàng điện tử có xuất xứ từ Trung Quốc gắnvới những nhãn hiệu nổi tiếng như Toshiba,National.Hàng nội địa bị làm giả nhiều có rượu nếp lúa mới của công ty rượu Hà Nội.Hiện tượng sao chép băng đĩa các tác phẩm nghệ thuật,phần mềm trái phép diễn ra khá phổ biến và đã đế mức báo động Trong đợt ra quân tổng kiểm tra thị trường dệt may Việt Nam vừa qua,đội quản lý thị trường số 14 chi cục QLTT Hà Nội đã phát hiện 12 vụ làm giả các sản phẩm dệt may với tổng số một nghìn sản phẩm.Hàng dệt may giả phổ biến dưới hai hình thức,giả sản phẩm,giả cưa hàng (treo biển đại lý các DNcó uy tín song bánn hàng không phải do DN này sản xuất).Nghiêm trọng hơn là tại các chợ lớn như chợ Đồng Xuân,chợ Hàng Da…hàng nhái được bày bán công khai.Các công ty vừa cho ra mẫu mã mới thì vài hôm sau thị trường đã có hàng giả,hàng nhái.Nhưng khi được hỏi đến thì phần lớn các cửa hàng đại lý đều bao biện với một lý do đó là “Nừu như bán sản phẩm đại lý chính hãng thì họ sẽ không có lãi,vì tiền thuê cửa hàng,chi phí khác khá cao,vì vậy họ phải trộn hàng thật với hàng nhái hoặc hàng cấp thấp với hàng cấp cao”. Từ năm 2001 đến nay,lực lượng cảnh sát kinh tế đã tổ chức điều tra và khám phá 150 vụ,với trên 200 đối tượng vi phạm SHCN,sản xuất và buôn bán hàng giả,hàng hoá tịch thu được tiêu huỷ trị giá hàng chục tỷ đồng,đặc biệt tạp trung ở tội phạm sản xuất thuốc tân dược và gần đây nhất là vụ nhái nhãn hiệu của hãng Honda Việt Nam. Như vậy vấn tình hình sản xuất và buôn bán hàng giả ở Việt Nam đang diễn biến một cách phức tạp và nhiều kiểu cách khác nhau. 2) Tác hại của hàng giả Một nền kinh tế hàng hóa phát triển là một nền kinh tế mà bất cứ người tiêu dùng nào khi mua hàng đều có quyền mua và lựa chọn sản phẩm hàng hoá,dịch vụ bảo đảm an toàn,chất lượng cao.Bên cạnh những lợi ích đó thì cũng có không ít những bất cập,do chạy theo lợi nhuận,lợi dụng uy tín,chất lượng những mặt hàng hoá được người tiêu dùng ưa thích,nhiều cơ sở sản xuất đã tung ra thị trường những mặt hàng kém chất lượng “nhái”nhãn mác,hàng giả,quảng cáo không trung thực để đánh lừa người tiêu dùng gây thiệt hại cho nền kinh tế.Bất kỳ một DN hay một cơ sơ sản xuất nào khi nhìn thấy lợi nhuận thì họ đều loá mắt và bất chấp thủ đoạn để thu được lợi nhuận đó.Nhưng chỉ với thủ đoạn đó thôi mà đã ảnh hưởng biết bao đối tượng -Đối với nhà nước Nếu như DN nào cũng làm ăn chân chính thi nhà nước sẽ có được ở đó một nguồn thu đáng kể cho ngân sách nhà nước.Nhưng ngựoc lại nếu hiện tượng làm giả làm nhái nhiều thì nhà nước sẽ mất đi nguồn thu lớn đó.Vì làm giả làm nhái chính là biện pháp tốt nhất để trốn thuế. - Đối với nền kinh tế Bất kỳ một DN nước ngoài nào khi bỏ vốn đầu tư vào Việt Nam thì họ cũng đều quan tâm đến vấn đề hàng nhái hàng giả.Vì nếu như khi họ đem vốn vào đầu tư ở Việt Nam mà ở nước ta lại xuất hiện nhiều tệ nạn sản xuất và buôn bán hàng giả thì khi hàng của họ mà sản xuất ra cũng bị làm giả thì họ sẽ mất uy tín và lợi nhuận thu được sẽ ít và cũng có khi là bị lỗ.Vậy nếu ở VIệt Nam mà càng xuất hiện nhiều tệ nạn sản xuất và buôn bán hàng giả nhiều thì sẽ làm giảm nguồn đầu tư nước ngoài vào nước mình.Nếu nguồn đầu tư của nước ngoài giảm thì nền kinh tế của nước ta sẽ không thể theo kịp thị trường các nước đang phát triển trên thế giới. - Đối với DN Bất cứ DN nào nào cũng bị vướng vào nạn sản xuất và buôn bán hàng giả.Mà nạn sản xuất và buôn bán hàng giả là một trong những nguyên nhân gây thiệt hại lớn về tiền bạc đối với các DN.Nếu hàng của DN đó mà bị làm nhái thì sẽ dẫn đến uy tín của họ sẽ mất và họ sẽ mất dần thị trường ở trong nước.Khi mà mất dần thị trường trong nước thì sẽ không có lợi nhuận mà còn có thể bị phá sản. - Đối với người tiêu dùng Việc sản xuất và buôn bán hàng giả nhiều sẽ làm người tiêu dùng mất niềm tin vào sản phẩm vì họ không thấy được giá trị đích thực mặc dù tiền bỏ ra khi mua sản phẩm vẫn phải trả như hàng chất lượng thật.Những sản phẩm làm giả không chỉ làm mất niềm tin cho người tiêu dùng mà còn gây thiệt hại về tài sản,sức khoẻ và tính mạng của người tiêu dùng khi mau phải hàng giả,hàng nhái,hàng kém chất lượng. Phần III Nguyên nhân dẫn đến nạn sản xuất và buôn bán hàng giả ở Việt Nam. Thực trạng sản xuất và buôn bán hàng giả hiện nay đã trở thành một tệ nạn của xã hội gây tác hại to lớn đối với người tiêu dùng.Song một trong những nguyên nhân chủ yếu là do người sản xuất muốn thu lợi nhuận cao.Các cơ sở đã tìm mọi cách để thu được lãi cao như là thay thế vật liệu rẻ tiền để sản xuất để sản xuất hàng hoá với chi phí thấp nhưng bán được giá cao. Nguyên nhân thứ hai là do người tiêu dùng khi mua hàng đã không nhận biết được hàng giả,hàng thật.Việc nguời tiêu dùng khi đi mua hàng đều có quan niệm là “tiền nào của ấy”,khi hàng hóa rẻ thì họ mua chứ họ không quan tâm đến việc đây là hàng giả hay hàng thật Nguyên nhân thứ ba là do chúng ta chưa làm tốt công tác tuyên truyền và cung cấp những kiến thức cơ bản cho người tiêu dùng về chất lượng hàng hoá,tình hình sản xuất và buôn bán hàng giả để họ có thể nhận biết được. Nguyên nhân thứ tư là do nhà nước vẫn chưa có văn bản hướng dẫn xử lý đối với đối tượng sản xuất và buon bán hàng giả.Trong việc xử lý hành chính còn chưa quy định cụ thể,bộ luật hình sự năm 1996 có hiệu lực từ 1/7/2000 nhưng đến nay các ngành chức năng chưa có hướng dẫn cụ thể với các ngành,dẫn tới việc tuỳ tiện trong việc xử lý. Nguyên nhân thứ năm là do hàng hoá sản xuất trong nước tuy đã có nhiều cố gắng trong việc cải tiến chất lượng,mẫu mã sản phẩm song sức cạnh tranh vẫn còn yếu,chưa theo kịp các nước trong khu vực và trên thế giới.Giữa các địa phương trong nước,giữa thành thị và nông thôn cũng có sự phát triển không đồng đều.Một số bộ phận sản xuất ít vốn không có kỹ thuật nên đã sản xuất hàng giả,hàng nhái nhãn mác hàng hoá của các cơ sở sản xuất có uy tín nhằm duy trì sự tồn tại của họ Nguyên nhân thứ sáu là do các DN đã và đang lỏng lẻo trong việc quản lý mẫu mã bao bì và chậm cải tiến,đổi mới bao bì ,nhãn mác nên dễ bị làm nhái.Cũng có thể những cán bộ công nhân viên trong công ty cũng là các đối tượng trong đường dây tổ chức sản xuất và buôn bán hàng giả. Nguyên nhân thứ bảy là do các ngành,lực lượng chức năng chưa có sự phối hợp đấu tranh đồng bộ,chưa có sự thống nhất cao,công tác giám định chưa đáp ứng đủ nhu cầu đấu tranh chống tội phạm sản xuất và buôn bán hàng giả.Kinh phí cho công tác đấu tranh chống hàng sản xuất và buôn bán hàng giả không có hoặc rất ít nên hạn chế kết quả chung . Phần IV Biện pháp khắc phục Để khắc phục vấn đề này thì không chỉ có các cấp các ngành mà còn đối với các DN và người tiêu dùng đều phải có biện pháp khắc phục. 1,Đối với các cấp các ngành Các cấp các ngành phải chỉ đạo công tác đấu tranh phòng chống tội phạm sản xuất và buôn bán hàng giả.Phải kiên quyết sử lý kị thời đối với loại tôi phạm này.Đồng thời mở những cuộc trưng bày,triển lãm hàng thật,hàng giả ở từng địa phương.Đưa chúng ra để giúp mọi người,mọi tầng lớp xã hội ý thức được tác hại ghê gớm của hàng giả,giúp họ có thêm thông tin cần thiết,phân biệt đâu là hàng giả đâu là hàng thật.Qua việc triển lãm trưng bày giúp cho người tiêu dùng có thêm ý thức,thông tin về hàng giả,để không bao giờ mua nhầm phải hàng giả,đồng thời tích cực tố cáo các cơ quan chức năng,những cơ sở sản xuất,tàng trữ kinh doanh hàng giả.Đồng thời cũng giúp DN hiểu rõ rằng,muốn sản xuất và kinh doanh tốt cần phải tuân theo quy định của pháp luật,cụ thể là tuân theo tám nội dung bắt buộc ghi trên nhãn hiệu hàng hoá,theo quyết định 178/1999/QĐ-TTG ngày 30/8/1990 của Thủ tướng chính phủ về quy chế ghi nhãn hàng hoá lưu thông trong nứơc và xuất nhập khẩu,tạo điều kiện cho cơ quan chức năng,người tiêu dùng biết rõ tên cơ sở sản xuất,địa chỉ,điệ thoại để có thể đối chiếu hoặc khiếu nại khi xảy ra các sự xố về chất lượng hàng hoá Các cấp các ngành phải rà soát lại các văn bản pháp quy,xem cái nào phù hợp để sửa đổi,bổ sung,cần cụ thể hoá và làm mức vi phạm nào thì khởi tố hình sự,mức nào thì xử lý hành chính,nâng số khung phạt về vi phạm sản xuất, lưu thông,tàng trữ và buôn bán hàng giả. Đồng thời phải thường xuyên kiểm tra,thanh tra định kỳ sau cấp phép,quản lý chặt các cơ sở kinh doanh trên địa bàn,kịp thời phát hiện,kiên quyết sử lý đối với các tổ chức,cá nhân vi phạm và điều rất quan trọng là phải đầu tư thoả đáng cho công tác phòng chống hàng giả.Ngòi quỹ chống hàng giả nhà nước cần hỗ trợ kih phí từ ngân sách,tạo điều kiện cho các lực lượng chức năng thực thi công vụ tốt hơn. 2,Đối với doanh nghiệp Cần kết hợp với nhà nước để nâng cao kiến thức cho ngưòi tiêu dùng,làm tốt công tác tuyên truyền,phổ biến luật pháp về sở hữu CN nhằm nâng cao hiểu biết cũng như ý thức của họ đối với nạn hàng giả,hàng nhái.Các DN phải quan tâm và chủ động hơn nữa tới công việc bảo hộ nhãn hiệu của mình và chủ đông dán tem chống hàng giả cho sản phẩm của mình. 3,Đối với người tiêu dùng Không mua hàng giả,hàng nhái hàng kém chất lượng và phải góp phần hỗ trợ các chi cục QLTT phòng chống và đẩy luìu tệ nạn hàng giả,nếu phát hiện đối tượng nào đó buôn bán tàng trữ hàng giả thì phải khai báo cho nhà chức trách và không tiếp tay cho bọn xấu. Kết luận Thực trạng sản xuất và buôn bán hàng giả ở Việt Nam diễn biến khá phức tạp với thủ đoạn ngày tinh vi hơn.Hàng giả xuất hiện ở tất cả các loại mặt hàng từ những mặt hàng thông thườn đến những mặt hàng cao cấp,từ hàng tiêu dùng đến tư liệu sản xuất.Hàng giả đã và đang là nguy cơ đối với các nhà sản xuất trong nước,ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường đầu tư sản xuất,nhiều mặt hàng ảnh hưỏng xấu đến sức khoẻ và tính mạng của người tiêu dùng và ảnh hưởng đến sản xuất và lưu thông của doanh nghiệp,làm nản lòng nhà đầu tư. Qua trên chúng ta thấy nạn hàng giả đang là vấn đề cần quan tâm của các cấp các ngành cũng như của mọi người.Em hy vọng rằng bằng những nỗ lực của các lực lượng chống hàng giả,bằng biện pháp hữu hiệu của nhà nước và ất cả cộng đồng thì nạn hàng giả sẽ giảm và môi trường kinh doanh sẽ trong sạch hơn. Tài liệu tham khảo 1.báo thương mại 2.Văn bản pháp luật hình sự và tố tụng hình sự Việt Nam (140CP) 3.kih doanh và pháp luật 4.Kinh tế sài gòn ._.