Ngôn ngữ HTML

CHÖÔNG I : CAÙC KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN VAØ NGOÂN NGÖÕ HTML I. CAÙC KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN : URL: (Uniform Resource Locators) laø moät thuaät ngöõ ñeå chæ ra vò trí taøi nguyeân (resource) treân Internet.Caùc keát noái töø moät taøi lieäu HTML ñeán moät file hoaëc moät service khaùc phaûi ñöôïc vieát theo daïng sau: scheme://server [:port]/path/ dataname[#anchor]. + Scheme: Chæ ra loaïi protocol maø taøi nguyeân söû duïng ( hay noùi caùch khaùc laø kieåu döõ lieäu maø URL chæ tôùi). + Server: Chæ ra server maø treân ñoù chöùa döõ lieäu user caàn. + Port: Laø ñieåm truy caäp dòch vuï ôû lôùp transport chæ ra neáu server khoâng söû duïng port maëc nhieân.(vd port mac nhieân cuûa Gopher Server laø 70 ) + Path/dataname: Ñöôøng daãn töông ñoái hoaëc tuyeät ñoái ñeán file treân server.Ñöôïc quy bôûi quy öôùc ñaët teân chung ( Uniform Naming Convention ) + #anchor: Chæ ra vò trí trong moät trang taøi lieäu HTML. + Ñaây laø minh hoïa cho caùc khaùi nieäm treân: SCHEME DATA TYPE SAMPLE URL File Data files file://c:/Luanan/hinhanh.txt http HTML Files Gopher Gopher server gorher://ttdt01/localweb ***** *********** **************** Ngoaøi ra qua URLs, WWW coøn cho pheùp söû duïng caùc services khaùc nhö : ftp, finger, usenet, telnet, E-mail, wais….. II. NGOÂN NGÖÕ HTML : 1. Khaùi nieäm: HTML( HyperText Markup Language) laø ngoân ngöõ ñònh daïng vaên baûn sieâu lieân keát. Söï ñònh daïng döïa treân caùc tag hoaëc caùc ñoaïn maõ ñaëc bieät ñeå ñaùnh daáu moät vaên baûn, moät file aûnh, hoaëc moät ñoaïn phim..giuùp cho Web Browser thoâng dòch vaø hieån thò chuùng leân maøn hình cuûa baïn. Html coù nhöõng phaàn môû roäng raát quan troïng cho pheùp nhöõng lieân keát hypertext töø moät taøi lieäu naøy tôùi moät taøi lieäu khaùc (coù theå laø moät ñoaïn text, cuõng coù theå laø moät file aûnh..) 2. Caáu truùc cô baûn cuûa moät file HTML nhö sau: Ñaây laø moät ñaàu ñeà... Theo caáu truùc ñaõ trình baøy nhö treân ta thaáy moät file HTML chia thaønh hai phaàn cô baûn: - Phaàn ñaàu : ñöôïc bao bôûi hai tag , : taïi ñaây ñònh nghóa teân (hay ñöôïc goïi laø tieâu ñeà ) cuûa trang web. Phaàn naøy ñöôïc hieån thò treân thanh tieâu ñeà cuûa trang web ñöôïc khai baùo giöõa hai tag - Phaàn thaân : ñöôïc baobôûi hai tag , : Trình baøy noäi dung theå hieän treân trang web. Caùc noäi dung caàn hieån thò hoaëc xöû lyù treân trang web seõ ñöôïc ñònh nghóa trong phaàn body cuûa file HTML.Ñeå cho caùc trang web ñöôïc sinh ñoäng hôn ngoân ngöõ HTML coøn bao goàm raát nhieàu tag duøng cho vieäc ñònh trang, lieân keát caùc trang vôùi nhau, theâm hình aûnh vaøo trang... (Caùc tag naøy seõ ñöôïc ñònh nghóa trong phuï luïc A). III. PHAÀN MEÀM MICROSOFT FRONTPAGE: Giôùi thieäu: Microsoft Fontpage laø moät phaàn meàm cho pheùp vieäc taïo vaø quaûn lyù caùc trang Web. Microsoft Fontpage thaät söï laø moät phaàn meàm maïnh,tieän ích vôùi nhieàu tính naêng, Microsoft Fontpage deã söû duïng phuø hôïp vôùi moïi ñoái töôïng, tuøy theo khaû naêng cuûa ngöôøi thieát keá vaø yeâu caàu cuûa öùng duïng maø ta coù theå taïo ra nhöõng trang web töø ñôn giaûn ñeán phöùc taïp. FrontPage bao goàm hai thaønh phaàn : Fontpage Explorer & Fontpage Editor. Fontpage Explorer: Töông töï nhö Explorer cuûa Windows 95 , cho pheùp ngöôøi thieát keá coù caùi nhìn toång quaùt veà caùc trang Web ñaõ taïo,moâ hình lieân keát giöõa caùc trang vôùi nhau,ñöôïc theå hieän döôùi daïng coâng cuï ñoà hoïa. Vaø ôû ñaây ta coù theå quyeát ñònh taïo trang Web cuûa mình nhö theá naøo, saép xeáp caùc bieåu töôïng theo nhöõng traät töï khaùc nhau sao cho trang Web cuûa mình cho thích hôïp. Fontpage Editor: Ñaây laø nôi maø baïn seõ duøng ñeå soaïn thaûo trang web cho öùng duïng cuûa baïn. Microsoft Frontpage coù giao dieän töông töï nhö MicrosoftWord, ngoaøi nhöõng chöùc naêng thoâng thöôøng cuûa moät phaàn meàm soaïn thaûo Frontpage coøn cho pheùp ngöôøi söû duïng coù theå taïo caùc frame khaùc nhau treân maøn hình hoaëc tích hôïp nhöõng phaàn töû nhö Active Elements (video,seach form..), Database, Form Fiedl, Java Applet, Activex Control, script… vaøo trang web cuûa mình.Beân caïnh ñoù baïn coù theå xem, vaø theâm moät ñoaïn chöông trình vaøo source html vôùi caùc chöùc naêng caàn xöû lyù trong trang web cuûa baïn. Moâ hình cuûa Front Page Explore Moâ hình cuûa Front Page Editor CHÖÔNG 2: ACTIVE SERVER PAGES VAØ NGOÂN NGÖÕ LAÄP TRÌNH TREÂN ASP I. GIÔÙI THIEÄU VEÀ ACTIVE SERVER PAGES : 1. Active sever pages laø gì : Microsoft Active Server Pages laø moät moâi tröôøng hoã trôï cho caùc script chaïy treân server (Server-Side Scripting), cho pheùp ta duøng ñeå taïo ra vaø chaïy caùc caùc öùng duïng Web server ñoäng. ASP hoaït ñoäng döïa vaøo caùc script do ngöôøi laäp trình taïo ra. Active Server Pages chaïy treân caùc moâi tröôøng sau ñaây: Microsoft Internet Information Server version 3.0 treân Window NT Server. Microsoft Peer Web Services version 3.0 treân Window NT Workstation. Microsoft Personal Web Server treân Windows 95. 2. Moâ hình hoaït ñoäng cuûa Active Server Page : Moâ Hình Toång Quaùt Hoaït Ñoäng Cuûa Asp 3. Caùch hoaït ñoäng cuûa ASP : Caùc script cuûa ASP ñöôïc chöùa trong caùc text file coùteân môû roäng laø .asp . Trong script coù chöùa caùc leänh cuûa moät ngoân ngöõ script naøo ñoù. Khi moät Web browser göûi request tôùi moät file .asp thì script chöùa trong file seõ ñöôïc chaïy ñeå traû keát quaû veà cho browser ñoù. Khi Web server nhaän ñöôïc request tôùi moät file .asp thì noù seõ ñoïc töø ñaàu tôùi cuoái file .asp ñoù, thöïc hieän caùc leänh script trong ñoù vaø traû keát quaû veà cho Web brower döôùi daïng cuûa moät trang Html. VBScript Interpretor Custom Components Internet Information Server ISAPI Application Perl Awk etc CGI Script CGI Application Active Server Pages interface DLLs Server Side Inludes (SSI) Jscript Interpretor Active Database Compenents(ADO) Active Server Components ODBC Driver Active Server Pages (.asp files) DATA The Internet Or Intranet Moâ Hình Chi Tieát Hoaït Ñoäng cuûa ASP 4. Caáu truùc cuûa moät file ASP : Moät file ASP coù teân môû roäng laø .asp, noù bao goàm caùc thaønh phaàn nhö : Text HTML tags Script Commands 5. Caùc tính chaát cuûa ASP: Vôùi ASP ta coù theå cheøn caùc script thöïc thi ñöôïc vaøo tröïc tieáp caùc file HTML . Khi ñoù vieäc taïo ra trang HTML vaø xöû lyù script trôû neân ñoàng thôøi, ñieàu naøy cho pheùp ta taïo ra caùc hoaït ñoäng cuûa Web site moät caùch linh hoaït uyeån chuyeån , coù theå chen caùc thaønh phaàn HTML ñoäng vaøo trang Web tuøy vaøo töøng tröôøng hôïp cuï theå. ASP cho ta caùc tính chaát sau : Coù theå keát hôïp vôùi file HTML. Deã söû duïng taïo, caùc script deã vieát, khoâng caàn phaûi bieân dòch (compiling) hay keát noái (linking) caùc chöông trình ñöôïc taïo ra. Hoaït ñoäng theo höôùng ñoái töôïng, vôùi caùc build-in Object raát tieän duïng : Request, Response, Server, Apllication, Session. Coù khaû naêng môû roäng caùc thaønh phaàn ActiveX server (ActiveX server components). Moâi tröôøng cuûa ASP seõ ñöôïc caøi ñaët treân Server cuøng vôùi Web server. Moät öùng duïng vieát baèng ASP laø moät file hay nhieàu file vaên baûn coù phaàn teân môû roäng laø.Asp, caùc file naøy ñöôïc ñaët trong moät thö muïc aûo( Virtual Dirrectory) cuûa Web Server. Caùc öùng duïng ASP deã taïo vì ta duøng caùc ASP script ñeå vieát caùc öùng duïng. Khi taïo caùc script cuûa ASP ta coù theå duøng baát kyø moät ngoân ngöõ script naøo , chæ caàn coù scripting engine töông öùng cuûa ngoân ngöõ ñoù maø thoâi. ASP cung caáp saün cho ta hai scripting engine laø Visual Basic Script(VBScript) vaø Java Script (Jscript). Ngoaøi ra ASP coøn cung caáp saün caùc ActiveX Component raát höõu duïng, ta coù theå duøng chuùng ñeå thöïc hieän caùc coâng vieäc phöùc taïp nhö truy xuaát cô sôû döõ lieäu, truy xuaát file, . . . Khoâng nhöõng theá maø ta coøn coù theå töï mình taïo ra caùc component cuûa rieâng mình vaø theâm vaøo ñeå söû duïng trong ASP.ASP taïo ra caùc trang HTML thöông thích vôùi caùc Web browser chuaån. II. NGOÂN NGÖÕ LAÄP TRÌNH SÖÛ DUÏNG VÔÙI ASP: 1. Caùc Script Commands cuûa ASP: Moät Script laø moät chuoãi caùc leänh gaùn bieán, caùc leänh yeâu caàu Web server gôûi thoâng tin ñeán moät browser (nhö giaù trò bieán). Caùc leänh naøy keát hôïp laïi thaønh thuû tuïc(procedure) hay haøm(Function) ñeå thöïc hieän moät coâng vieäc cuï theå. Moãi script cuûa ASP ñöôïc chöùa trong moät file .asp . Moãi file cuûa ASP coù theå coi nhö moät file HTML coù chen vaøo caùc leänh cuûa moät ngoân ngöõ script naøo ñoù. Thöïc ra noù laø moät file text nhöng trong caùc text ñoù coù nhöõng vuøng maø khi Web server ñoïc tôùi thì noù hieåu ñoù laø nhöõng vuøng script chöùa caùc leänh cuûa moät ngoân ngöõ script naøo ñoù , Web server seõ goïi tôùi caùc script engine ñeå thöïc thi caùc leänh script trong ñoù. ASP qui ñònh moät vuøng script naèm giöõa hai daáu hoaëc trong vuøng cuûa 2 Tag vaø . Script laø ñoaïn chöông trình theå hieän caùc yeâu caàu cuûa ngöôøi laäp trình ñoái vôùi ASP, noù chöùa caùc caâu leänh maø ngöôøi laäp trình muoán ASP thöïc hieän vaø noäi dung ngöôøi ñoù muoán taïo ra treân trang HTML keát quaû traû veà cho Web browser goïi ñeán öùng duïng. Toùm laïi script gioáng nhö moät chöông trình ñöôïc ngöôøi laäp trình vieát ra ñeå thöïc thi treân moâi tröôøng hoaït ñoäng cuûa ASP, cuõng gioáng nhö caùc chöông trình trong moïi ngoân ngöõ laäp trình khaùc nhö C, Pascal, Java . . ., chæ coù ñieåm khaùc laø chöông trình cuûa ngoân ngöõ khaùc phaûi bieân dòch ra daïng thöïc thi ñöôïc vaø duøng daïng thöïc thi ñöôïc ñoù ñeå chaïy treân moät moâi tröôøng cuï theå (DOS, Windows, Unix, ...); coøn script thì khoâng phaûi bieân dòch tröôùc ra daïng thöïc thi ñöôïc maø ñem daïng text chaïy thaúng trong moâi tröôøng cuûa ASP. Ví duï minh hoïa: <% Myname= " Chau Quoc Dat " If Time >=#12:00:00AM # and Time Chaøo buoåi saùng "& Myname" Xin chaøo 2. Script language vaø Script Engine: Script cuûa ASP ñöôïc caáu thaønh töø caùc leänh cuûa moät ngoân ngöõ script (scripting language) naøo ñoù, xen laãn vaøo ñoù laø caùc noäi dung daïng HTML, ñeå traû veà keát quaû cuoái cuøng ôû daïng HTML. Scripting language naèm ôû khoaûng ngoân ngöõ sieâu vaên baûn (HTML) vaø caùc ngoân ngöõ laäp trình nhö Java, C++, Visual Basic, . . . Ta bieát HTML duøng ñeå ñònh daïng vaø lieân keát caùc vaên baûn , coøn caùc ngon ngöõ laâp trình coù khaû naêng taïo ra moät chuoãi caùc leänh phöùc taïp cho maùy tính thöïc hieän. Ñoái vôùi scripting language, noù naèm ôû giöõa, tuy nhieân noù gaàn vôùi ngoân ngöõ laäp trình hôn laø HTML. Khaùc nhau cô baûn giöõa scripting language vaø caùc ngoân ngöõ laäp trình laø ôû choã caùc luaät vaø cuù phaùp cuûa scripting language linh hoaït vaø deã hieåu hôn caùc ngoân ngöõ laäp trình. Scripting Engine laø caùc ñoái töôïng coù nhieäm vuï xöû lyù caùc script. ASP cung caáp moät moâi tröôøng chuû cho caùc scripting engine vaø phaân phoái caùc script rong caùc file .asp cho caùc engine naøy ñeå xöû lyù. Ñeå söû duïng ñöôïc moät scripting language cuøng vôùi ASP ta phaûi caøi ñaët scripting engine töông öùng vaøo Web server. Ví duï nhö Visual Basic Script (VBScript) laø scripting language maëc ñònh cuûa ASP , do ñoù ta phaûi coù VBScript engine ñöôïc caøi saün vaø ASP coù theå truy xuaát tôùi ñöôïc, nhôø theá noù coù theå xöû lyù ñöôïc caùc script vieát baèng VBScript. Töông töï , ASP coù theå cung caáp moâi tröôøng scripting cho moät soá caùc scripting language nhö Jscript, REXX, Perl , . . . ASP cho pheùp ngöôøi laäp trình duøng nhieàu scripting language cuøng luùc ñeå taïo caùc thuû tuïc phöùc taïp maø khoâng caàn phaûi baän taâm caùc browser coù trôï giuùp caùc scripting language hay khoâng. Vì taát caû caùc script ñeàu ñöôïc thöïc thi ôû server Khoâng nhöõng theá ta coù theå duøng nhieàu scripting language trong cuøng moät file .asp chæ caàn baèng caùch moät HTML tag ñeå khai baùo ngoân ngöõ script naøo ñöôïc duøng. ASP maëc ñònh söû duïng scripting language chính (Primary scripting language) laø VBScript. Tuy nhieân ta vaãn coù theå ñònh laïi scripting language chính trong caû hai phaïm vi laø : toaøn boä moâi tröôøng ASP, hay chæ trong moät file .asp naøo ñoù. Ñeå thay ñoåi scripting language chính cho toaøn boä moâi tröôøng ASP ta phaûi thay ñoåi teân scripting language trong giaù trò cuûa moät registry entry cuûa heä thoáng coù teân laø Default Script Language . Ví duï nhö trò maëc ñònh laø VBScript , ta coù theå ñoåi laïi laø hay JScript , . . . Ñeå thay ñoåi scripting language chính chæ trong moät file .asp naøo ñoù, ta chæ caàn ñaët ôû ñaàu file moät tag ñaëc bieät coù daïng : vôùi ScriptingLanguage laø teân scripting language muoán ñaët laøm scripting language chính nhö VBScript, Jscript, . . . 3. Vieát caùc procedure vôùi nhieàu ngoân ngöõ: Nhö ta ñaõ noùi , moät trong caùc ñaëc tính maïnh cuûa ASP laø khaû naêng keát hôïp nhieàu scripting language trong cuøng moät file .asp . Neáu bieát taän duïng khaû naêng naøy ta coù ñöôïc moät coâng cuï raát maïnh ñeå thöïc hieän nhöõng coâng vieäc phöùc taïp. Moät procedure laø moät nhoùm caùc doøng leänh script thöïc hieän moät taùc vuï nhaát ñònh. Ta coù theå taïo ra caùc procedure ñeå duøng nhieàu laàn trong caùc script. Coù theå ñònh nghóa caùc procedure beân trong caùc delimeter (daáu phaân caùch) neáu nhö noù ñöôïc vieát baèng scripting language chính. Neáu khoâng thì coù theå duøng trong caùc tag . Ta coù theå ñònh nghóa caùc procedure trong caùc file .asp coù goïi ñeán noù hay trong caùc file rieâng chæ chöùa caùc procedure roài include file ñoù vaøo khi caàn goïi procedure ñoù. Thöôøng caùc file include trong ASP qui öôùc coù ñuoâi laø .inc . III. VISUALBASIC SCRIPT LANGUAGE (VBSCRIPT) 1. Giôùi thieäu veà VBScript: VBScript laø moät thaønh phaàn môùi nhaát trong hoï ngoân ngöõ laäp trình Visual Basic, cho pheùp taïo ra nhöõng script söû duïng ñöôïc treân nhieàu moâi tröôøng khaùc nhau nhö caùc script chaïy treân Browser cuûa client (Ms Internet Explorer 3.0) hay treân Web server (Ms Internet Information Server 3.0). Caùch vieát VBScript töông töï nhö caùch vieát caùc öùng duïng treân Visual Basic hay Visual Basic for Application. VBScript giao tieáp vôùi caùc öùng duïng chuû (host application) baèng caùch söû duïng caùc ActiveX Scripting. 2. Caùc kieåu döõ lieäu cuûa VBScript : VBScript chæ coù moät loaïi döõ lieäu ñöôïc goïi laø Variant. Variant laø moät kieåu döõ lieäu ñaëc bieät coù theå chöùa ñöïng nhöõng loaïi thoâng tin khaùc nhau tuøy theo caùch söû duïng. Dó nhieân noù cuõng laø kieåu döõ lieäu ñöôïc traû veà bôûi taát caû caùc haøm. ÔÛ ñaây ñôn giaûn nhaát moät Variant coù theå chöùa thoâng tin soá hoaëc chuoãi tuøy theo vaên caûnh söû duïng. Caùc loaïi döõ lieäu (subtype) maø Variant coù theå bieåu dieãn laø: Empty, null, boolean, byte, currency, date, time, string, object, error... VBScript coù saún moät soá haøm ñeå chuyeån töø subtype naøy sang subtype khaùc. 3. Bieán trong VBScript: Moät bieán laø moät teân tham khaûo ñeán moät vuøng nhôù, laø nôi chöùa thoâng tin cuûa chöông trình maø thoâng tin naøy coù theå ñöôïc thay ñoåi trong thôøi gian script chaïy.Ví duï: coù theå ñaët moät bieán teân laø ClickCount ñeå ñeám soá laàn user click vaøo moät object treân moät trang Web naøo ñoù. Vò trí cuûa bieán trong boä nhôù khoâng quan troïng, ta chæ truy xuaát ñeán noù thoâng qua teân maø thoâi. Trong VBScript bieán luoân coù kieåu laø Variant. Khai baùo bieán: duøng phaùt bieåu Dim, Public (cho bieán toaøn cuïc) hay Private (cho bieán cuïc boä). Ví duï: Dim ClickCount Teân Bieán phaûi baét ñaàu baèng moät kí töï chöõ, trong teân bieán khoâng chöùa daáu chaám, chieàu daøi toái ña laø 255 kí töï vaø 1 bieán laø duy nhaát trong taàm vöïc maø noù ñöôïc ñònh nghóa. Taàm vöïc vaø thôøi gian soáng cuûa moät bieán: coù 2 loaïi bieán laø procedure-level vaø script-level töông öùng vôùi 2 caáp taàm vöïc laø local vaø script-level. Thôøi gian soáng cuûa moät bieán script-level ñöôïc tính töø khi noù ñöôïc khai baùo ñeán khi script keát thuùc, ñoái vôùi bieán local laø töø khi noù ñöôïc khai baùo ñeán khi procedure chöùa noù keát thuùc. Bieán trong VBScript coù theå laø bieán ñôn hay laø daõy. Khi khai baùo Dim A(10) thì VBScript taïo ra moät daõy coù 11 phaàn töû (vì phaàn töû ñaàu coù chæ soá laø 0). Moät bieán daõy coù theå môû roäng toái ña ñeán 60 chieàu, nhöng thöôøng duøng töø 2 ñeán 4 chieàu. Coù theå thay ñoåi kích thöôùc moät daõy trong thôøi gian chaïy baèng caùch duøng phaùt bieåu ReDim. Ví duï: Dim MyArray(25) ... ReDim MyArray(30) hay ReDim Preserve MyArray(30) ‘giöõ laïi caùc giaù trò trong daõy cuõ. 4. Haèng trong VBScript: Haèng laø moät teân coù nghóa ñaïi dieän cho 1 soá hay chuoãi vaø khoâng theå thay ñoåi trong quaù trình chaïy. Taïo moät haèng baèng phaùt bieåu Const. Ví duï: Const MyString = “This is my string “ 5. Caùc toaùn töû trong VBScript: VBScript coù caùc toaùn töû khaùc nhau nhö soá hoïc, luaän lyù, soù saùnh. Neáu muoán chæ ñònh thöù töï öu tieân cuûa toaùn töû moät caùch roõ raøng thì duøng daáu ngoaëc ( ), coøn khoâng thì thöù töï öu tieân nhö sau (töø treân xuoáng döôùi, töø traùi sang phaûi): - Soá hoïc: ^ , -(aâm) , * , / , mod , + , - , &, \ (chia laáynguyeân) - So saùnh: = , , , = , Is. -Luaän lyù: Not , And , Or , Xor , Eqv , Imp. Toaùn töû * vaø / , + vaø - coù cuøng ñoä öu tieân vaø ñöôïc thöïc hieän töø traùi sang phaûi. 6. Caùc caáu truùc ñieàu khieån: If ... Then ... Else ... End IF Do ... Loop While ... Wend For ... Next 7. Procedure trong VBScript: Coù 2 loaïi procedure laø Sub vaø Function. - Sub procedure: laø moät chuoãi caùc phaùt bieåu VBScript naèm trong phaùt bieåu Sub vaø EndSub, thöïc hieän moät soá coâng vieäc vaø khoâng traû veà giaù trò. - Function procedure: töông töï nhö Sub, nhöng traû veà giaù trò. Ngoaøi nhöõng kieåu döõ lieäu, toaùn töû vaø caáu truùc ñieàu khieån nhö ñaõ giôùi thieäu ôû beân treân ngoân ngöõ Script coøn raát nhieàu haøm taïo neân söï sinh ñoäng cho chöông trình( seõ ñöôïc giôùi thieäu trong phuï luïc B). IV. Nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán vieäc xaây döïng moät öùng duïng treân ASP: Khi xaây döïng moät öùng duïng treân moâi tröôøng ASP ñeå chöông trình sinh ñoäng ta caàn löu yù khi : Xaây döïng file Global.asa. Vieát maõ VBScript. Theâm caùc Object coù saün vaøo chöông trình. Söû duïng caùc ActiveX Server Component. Laáy thoâng tin töø user, gôûi thoâng tin ñeán user. 1. File Global.asa: File Global laø moät file tuøy choïn, trong ñoù baïn coù theå khai baùo caùc script ñaùp öùng bieán coá, caùc ñoái töôïng coù taàm vöïc möùc application (öùng duïng) hay session. Ñaây khoâng phaûi laø moät file ñöôïc nhìn thaáy bôûi caùc user, traùi laïi noù chöùa nhöõng thoâng tin ñöôïc söû duïng bôûi öùng duïng moät caùch toaøn cuïc. File naøy phaûi ñöôïc ñaët teân laø Global.asa vaø ñöôïc ñaët trong thö muïc goác cuûa öùng duïng. Moãi öùng duïng chæ coù moät file Global.asa duy nhaát. Moät file Global.asa coù theå chöùa caùc thaønh phaàn sau: Application events, Session events, ñònh nghóa caùc ñoái töôïng. Neáu baïn vieát nhöõng script khoâng ñöôïc bao bôûi tag , hoaëc ñònh nghóa caùc ñoái töôïng khoâng coù taàm vöïc application hay session thì server seõ traû veà loãi. Server boû qua nhöõng script coù chöùa nhöõng thaønh phaàn HTML maø caùc bieán coá application vaø session khoâng theå xöû lyùù nhö trong moät file HTML thoâng thöôøng. Nhöõng script trong file Global.asa coù theå ñöôïc vieát bôûi baát cöù ngoân ngöõ naøo coù hoå trôï script. Neáu caùc ñoaïn script ñöôïc vieát bôûi cuøng moät ngoân ngöõ thì coù theå keát hôïp chuùng trong moät tag duy nhaát. Khi baïn thay ñoåi file Global.asa vaø ghi laïi noù thì server hoaøn taát vieäc xöû lyù nhöõng yeâu caàu öùng duïng hieän thôøi tröôùc khi noù bieân dòch laïi file Global.asa, trong khoaûng thôøi gian naøy server töø choái caùc yeâu caàu khaùc vaø ra thoâng baùo: "The request cannot be processed while the application is being restarted". Sau khi nhöõng request hieän taïi ñöôïc xöû lyù xong, server xoùa boû taát caû caùc session ñang chaïy, goïi bieán coá Session_OnEnd töông öùng vôùi moãi session maø noù xoùa, tieáp theo goïi bieán coá Application_OnEnd. File Global.asa ñöôïc bieân dòch laïi. Request cuûa user tieáp theo seõ khôûi ñoäng öùng duïng trôû laïi (goïi bieán coá Application_OnStart vaø Session_OnStart). Tuy nhieân khi löu laïi nhöõng file ñöôïc include trong Global.asa thì khoâng gaây neân bieán coá naøy, muoán khôûi ñoäng laïi öùng duïng phaûi löu laïi file Global.asa.Nhöõng thuû tuïc ñònh nghóa trong Global.asa chæ coù theå goïi töø caùc script trong caùc bieán coá: Application_OnStart, Application_OnEnd, Session_OnStart, Session_OnEnd. Caùc thuû tuïc naøy khoâng theå goïi töø caùc trang ASP trong öùng duïng döïa treân ASP. Ñeå "share" caùc thuû tuïc giöõa caùc file ASP khaùc nhau trong moät öùng duïng, caàn ñònh nghóa chuùng trong moät file rieâng roài duøng leänh Include ñeå cheøn chuùng vaøo trong trang ASP coù goïi thuû tuïc ñoù. Nhöõng file include thöôøng coù phaàn môû roäng laø .inc. Caùc ví duï veà file Global.asa trong phaàn naøy duøng VBScript nhö laø ngoân ngöõ Script chính, maëc duø nhö ñaõ noùi caùc script coù theå vieát baèng nhieàu ngoân ngöõ khaùc (ví duï Jscript…). 2. Khai Baùo Ñoái Töôïng Vaø Caùc Bieán Coá: ° Bieán coá Application : Application_OnStart: Xaûy ra tröôùc khi session ñaàu tieân ñöôïc taïo, nghóa laø tröôùc bieán coá Session_OnStart, khi coù yeâu caàu ñaàu tieân ñeán moät trang ASP cuûa öùng duïng. Chæ coù caùc ñoái töôïng Application hay Server Build-in laø coù theå söû duïng. Caùc tham khaûo ñeán ñoái töôïng Session, Request, Response seõ gaây ra loãi. Cuù phaùp: Sub Application_OnStart … End Sub - Tham soá ScriptLanguage: chæ ñònh ngoân ngöõ Script duøng ñeå vieát cript.Thöôøng söû duïng bieán coá naøy ñeå khôûi ñoäng moät soá bieán toaøn cuïc, thoâng tin heä thoáng. Application_OnEnd: Xaûy ra tröôùc khi ñoùng öùng duïng, sau khi bieán coá Session_OnEnd cuoái cuøng xaûy ra. Chæ coù caùc ñoái töôïng Application hay Server Build-in laø coù theå söû duïng. Cuù phaùp: Sub Application_OnEnd … End Sub - Tham soá: ScriptLanguage chæ ñònh ngoân ngöõ Script duøng ñeå vieát script.Thöôøng söû duïng bieán coá naøy ñeå xoùa, caäp nhaät laïi caùc thoâng tin heä thoáng. ° Bieán coá Session: Web server töï ñoäng taïo moät session cho moät ngöôøi sö duïng khi moät trang Web trong öùng duïng ñöôïc yeâu caàu. Server seõ xoùa boû moät session khi noù Time-out hoaëc method Abandon ñöôïc goïi. Nhöõng bieán coá Session : Session_OnStart, Session_OnEnd. Session_OnStart: Xaûy ra khi server taïo moät session môùi. Baïn phaûi khai baùo caùc bieán coù taàm vöïc session trong bieán coá. Ta coù theå tham khaûo taát caû nhöõng ñoái töôïng Build-In trong bieán coá naøy. Cuù phaùp: Sub Session_OnStart … End Sub - Tham soá: ScriptLanguage chæ ñònh ngoân ngöõ Script duøng ñeå vieát script.Ta coù theå goïi phöông thöùc Redirect trong bieán coá Session_OnStart, chaúng haïn ñeå baûo ñaûm raèng NSD luoân baét ñaàu töø moät trang duy nhaát. Khi NSD muoán môû ngay moät trang khaùc nhau trang ñöôïc chæ ñònh thì redirect sang ñaõ chæ ñònh. Tuy nhieân caàn chuù yù laø nhöõng Browser khoâng hoå trôï cookies thì noù seõ khoâng löu laïi sessionID cuûa noù neân baát cöù khi naøo môû moät trang môùi thì server laïi taïo moät session môùi. Ví duï: Sub Session_OnStart Application.Lock Application("AccessNumber")=Application("AccessNumber")+1 Application.Unlock End Sub  Session_OnEnd: Xaûy ra khi moät session ñöôïc ñoùng hoaëc TimeOut. Duøng bieán coá naøy ñeå xoùa caùc bieán ñaõ ñaët trong quaù trình söû duïng cuûa User Cuù phaùp: Sub Session_OnEnd … End Sub ° Khai baùo caùc : Baïn coù theå taïo caùc ñoái töôïng coù taàm vöïc session hay application trong file Global.asa. ñoái töôïng naøy thöïc söï ñöôïc taïo ra khi server xöû lyù moät script coù tham khaûo ñeán noù. Cuù phaùp: …. Tham soá: Scope: chæ ñònh taàm vöïc cuûa ñoái töôïng, laø "session" hay "application" Identifier: teân instance cuûa ñoái töôïng. ProgID: moät danh ñònh ñöôïc keát hôïp vôùi danh ñònh class. ProgID hay ClassID phaûi ñöôïc chæ ñònh trong khai baùo ClassID: danh ñònh duy nhaát cho moät ñoái töôïng lôùp OLE. ProgID hay ClassID phaûi ñöôïc chæ ñònh trong khai baùo . Vd: CLASSCID=”Clsid:79176FBO-B7F2-11EF-00AA006D2776”ID=”spnTest” CODEBASE =”http:// activeX.microsoft.com/controls/mspert10.cab”> V. CAÙC ÑOÁI TÖÔÏNG (OBJECT) TRONG ASP: Khi vieát caùc script ta thöôøng coù nhu caàu thöïc hieän moät soá taùc vuï naøo ñoù theo moät qui taéc cô baûn naøo ñoù. Khi ñoù thöôøng xuaát hieän nhöõng coâng vieäc laëp ñi laëp laïi nhieàu laàn, töø ñoù xuaát hieän nhu caàu taïo ra caùc ñoái töôïng coù khaû naêng thöïc hieän nhöõng coâng vieäc cô baûn ñoù. Moãi ñoái töôïng laø moät keát hôïp giöõa laäp trình vaø döõ lieäu maø coù theå xöû lyù nhö moät ñôn vò thoáng nhaát. Ñoái vôùi phaàn lôùn caùc ñoái töôïng, ñeå söû duïng ñöôïc noù ta phaûi taïo ra caùc instance cho noù. Tuy nhieân ASP coù saün naêm ñoái töôïng maø ta coù theå duøng ñöôïc maø khoâng caàn phaûi taïo caùc instance. Chuùng ñöôïc goïi laø caùc build-in object, bao goàm : ° Request : Laø ñoái töôïng chöùa caùc thoâng tin ôû Web browser göûi yeâu caàu tôùi Web server. ° Response : Laø ñoái töôïng chöùa thoâng tin töø server göûi veà cho Web browser. ° Server : Laø moâi tröôøng maùy server nôi ASP ñang chaïy, chöùa caùc thoâng tin vaø taùc vuï veà heä thoáng. °Apllication : Ñaïi dieän cho öùng duïng Web cuûa ASP, chöùa script hieän haønh. ° Session : laø moät bieán ñaïi dieän cho user. 1. Ñoái töôïng Request: Ñònh nghóa: Vôùi ñoái töôïng Request, Caùc öùng duïng ASP coù theå laáy deã daøng caùc thoâng tin gôûi tôùi töø user. Ví duï khi user submit thoâng tin töø moät form. Ñoái töôïng Request cho pheùp truy xuaát tôùi baát kyø thoâng tin naøo do user gôûi tôùi baèng giao thöùc HTTP nhö: Caùc thoâng tin chuaån naèm trong caùc bieán Server Caùc tham soá gôûi tôùi baèng phöông thöùc POST Caùc tham soá gôûi tôùi baèng phöông thöùc GET Caùc Cookies . Caùc Client Certificates. Cuù phaùp toång quaùt: Request.(CollectionName)(Variable) Ñoái töôïng Request: Coù 5 Collection . Client Certificate: Nhaän Certtification Fields töø Request cuûa Web Browser. Neáu Web Browser söû duïng http:// ñeå connect vôùi server, browser seõ gôûi certification fields. Query String: Nhaän giaù trò cuûa caùc bieán trong HTML query string. Ñaây laø giaù trò ñöôïc gôûi leân theo sau daáu chaám hoûi(?) trong HTML Request. Form: Nhaän caùc giaù trò cuûa caùc phaàn töû treân form söû duïng phöông thöùc POST. Cookies: Cho pheùp nhaän nhöõng giaù trò cuûa cookies trong moät HTML Request. Server Variable: nhaän caùc giaù trò cuûa caùc bieán moâi tröôøng. ° Moät ví duï laáy thoâng tin töø form: HTML form laø caùch thöùc thoâng thöôøng ñeå trao ñoåi thoâng tin giöõa Web Server vaø user. HTML form cung caáp nhieàu caùch nhaäp thoâng tin cuûa user nhö thoâng qua: textboxes, Radio button, Check boxes… vaø hai phöông thöùc gôûi thoâng tin laø POST vaø GET. ÖÙng duïng Asp coù theå söû duïng form ñeå taïo ra söï lieân laïc döõ lieäu giöõa caùc trang theo moät trong 3 caùch: File .html chöùa caùc form vaø gôûi giaù trò cuûa noù tôùi moät file . asp. File .asp coù theå taïo form vaø gôûi giaù trò cuûa noù tôùi moät file .asp. File .asp coù theå taïo form vaø gôûi thoâng tin tôùi ngay chính noù. Khi laáy thoâng tin töø form ñoái töôïng Request coù theå laáy caùc loaïi thoâng tin khaùc nhau baèng caùch " Söû duïng Query String". Vieäc söû duïng QueryString Collection laøm cho vieäc truy xuaát thoâng tin trôû neân deã daøng hôn. Neáu phöông thöùc gôûi töø form laø GET, thì QueryString chöùa toaøn boä thoâng tin gôûi tôùi nhö caùc tham soá ñi ñaèng sau daáu chaám hoûi(?) trong address box. Neáu phöông thöùc gôûi laø POST thì thoâng tin göûi ñi seõ daáu ñi. Gôûi thoâng tin trong cuøng moät file.asp:Asp cho pheùp moät file.asp chöùa form, khi user ñieàn caùc giaù trò vaøo formroài gôûi thì chính file .asp ñoù seõ nhaän caùc thoâng tin naøy vaø xöû lyù. Ví duï: File " Example.asp" coù noäi dung nhö sau: Login user <% If IsEmpty(Request("Email") ) = 0 then Msg= " Vui loøng ñaùnh ñòa chæ cuûa baïn" Else If InStr(Request("Email"),"@") = 0 then Msg="Vui loøng ñaùnh ñòa chæ trong Servername@location" Else Msg=" Giaù trò ôû ñòa chæ seõ ñöôïc thöïc thi" End if %> E.mail: Khi user ñieàn vaøo form ñòa chæ Email vaø Submit thì file example.asp naøy seõ nhaän thoâng tin baèng phaùt bieåu: Value=" Ñoaïn script naøy seõ tuøy thuoäc vaøo giaù trò chuoãi kyù töï nhaän ñöôïc coù chöùa kyù töï @ hay khoâng ñeå traû lôøi vôùi user cuõng chính baèng vaên baûn HTML nhuùng trong example.asp. 2. Ñoái töôïng Response: Ñònh nghóa : Vieäc gôûi thoâng tin tôùi cho user seõ ñöôïc thöïc hieän nhôø ñoái töôïng Response. Cuù phaùp toång quaùt: Response.Collection| property| method Collection cuûa ñoái töôïng Response : Cookies: Xaùc ñònh giaù trò bieán Cookies.Neáu Cookies ñöôïc chæ ra khoâng toàn taïi, noù seõ ñöôïc taïo ra. Neáu noù toàn taïi thì noù ñöôïc nhaän giaù trò môùi. Caùc Properties: Buffer: Chæ ra trang Web output ñöôïc giöõ laïi ñeäm buffer hay khoâng. Khi moät trang ñöôïc ñeäm laïi, Server seõ khoâng gôûi moät ñaùp öùng naøo cho Browser cho ñeán khi taát caû caùc script treân trang hieän taïi ñaõ ñöôïc thöïc thi xong hay phöông phaùp FLUSH or END ñöôïc goïi. ContentType: Chæ ra HTML content type cho response. Neáu khoâng coù ContentType naøo ñöôïc chæ ra, trò maëc nhieân laø “text/HTML”. Expires: Chæ ñònh soá thôøi gian tröôùc khi moät trang ñöôïc cached treân moät browser heát haïn. ExpiresAbsolute: Chæ ra ngaøy giôø cuûa moät trang ñöôïc cache treân browser heát haïn. Status: Chæ ra giaù trò traïng thaùi ñöôïc Server. Giaù trò traïng thaùi ñöôïc ñònh nghóa trong ñaëc taû HTTP. Caùc Methods: AddHeader: Theâm moät HTML headervôùi moät giaù trò ñöôïc chæ ñònh. Phöông thöùc naøy luoân luoân theâm môùi moät header vaøo response. Noù seõ khoâng thay theá nhöõng header coù saün cuøng teân vôùi header môùi. AppendToLog: Theâm moät chuoãi vaøo cuoái file Log cuûa Web server cho request naøy. BinaryWrite: Xuaát thoâng tin ra output HTML daïng binary. Clear: Xoùa ñeäm output HTML.Tuy nhieân , phöông thöùc naøy chæ xoaù response body maø khoâng xoaù response header.Phöông naøy seõ sinh loãi neáu n._.