Nghiên cứu phát triển một số dịch vụ sản xuất – xuất khẩu hàng hóa trái cây đồng bằng Sông Cửu Long

- 1 - MÔÛ ÑAÀU yù nghóa vaø tính caáp thieát cuûa luaän aùn Kinh teá Vieät Nam ñang treân con ñöôøng hoaø nhaäp vôùi neàn kinh teá theá giôùi, nôi maø moïi hoaït ñoäng ñeàu vaän haønh theo nhöõng qui öôùc, ñieàu leä, nhöõng thoâng leä mang taàm voùc toaøn caàu chöù khoâng chæ ñôn thuaàn laø ñòa phöông cuïc boä. Gia nhaäp Toå chöùc thöông maïi toaøn caàu – WTO laø söï löïa choïn ñuùng vaø thích hôïp trong giai ñoaïn hieän nay cho taát caû caùc quoác gia khi muoán hoaø nhaäp vôùi neàn kinh teá theá giôùi. Tröôùc nhöõng thaùch thöùc cuûa quaù trình hoäi nhaäp, ñeå coù theå truï vöõng khi gia nhaäp toå chöùc naøy, ñaõ thuùc ñaåy moïi thaønh phaàn kinh teá, moïi ngaønh ngheà … ñeàu phaûi töï chuyeån mình vaø phaùt trieån nhanh veà moïi maët, cho ñeán khi Vieät Nam chính thöùc ñöôïc coâng nhaän trôû thaønh thaønh vieân cuûa WTO thì caùc doanh nghieäp Vieät Nam coù theå caïnh tranh ñöôïc ôû möùc cô baûn tröôùc caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi coù nhieàu öu theá vöôït troäi. Cuõng nhöõng moïi ngaønh ngheà khaùc, ngaønh noâng nghieäp Vieät Nam noùi chung, ngaønh traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long, ñang ñöùng tröôùc thaùch thöùc laø vöøa phaûi cuøng hoaø mình vôùi tieán trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, laïi vöøa phaûi ñaûm baûo söï taêng tröôûng veà chaát löôïng nhaèm naâng cao tính caïnh tranh tröôùc nhöõng haøng hoùa cuøng loaïi cuûa caùc quoác gia khaùc treân theá giôùi. Vôùi söï hieåu bieát ngaøy caøng nhieàu veà taùc duïng tích cöïc cuûa haøng hoùa traùi caây, rau cuû ñoái vôùi söùc khoûe con ngöôøi, nhu caàu tieâu thuï nhöõng maët haøng naøy ngaøy caøng taêng, nhaát laø taïi caùc thò tröôøng phaùt trieån treân theá giôùi. Tröôùc cô hoäi ñoù, cuøng vôùi naêng löïc saûn xuaát raát coù tieàm naêng cuûa ngaønh traùi caây Vieät Nam, “ Ñeà aùn chieán löôïc xuaát khaåu rau quaû ñeán naêm 2010” cuûa Boä thöông maïi ñöôïc xaây döïng vôùi muïc tieâu ñaït giaù trò xuaát khaåu 1.000 trieäu USD vaøo moät soá thò tröôøng coù chuû ñích ñeán naêm 2010 coù theå ñöôïc xem laø moät noå löïc cuûa ngaønh rau quaû Vieät Nam nhaèm thuùc ñaåy löôïng rau quaû xuaát khaåu. Tuy nhieân, thöïc traïng veà ngaønh rau quaû cuûa Vieät Nam noùi chung, chaát löôïng cuûa haøng hoùa traùi caây - 2 - Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long vaãn coøn ñang trong tình traïng coøn raát thaáp chöa theå ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa ngöôøi tieâu duøng. Neáu khoâng coù söï tích cöïc chuyeån bieán naøo keå töø thôøi ñieåm Vieät Nam gia nhaäp WTO, thì raát khoù ñeå toaøn ngaønh noâng nghieäp Vieät Nam ñaït ñöôïc muïc tieâu taêng tröôûng naøy. Theo nhaän ñònh cuûa caùc chuyeân gia thì haøng hoùa traùi caây Vieät Nam coù nhöõng loaïi ñöôïc xem laø ngon, tuy nhieân thöïc teá laø saûn löôïng haøng hoùa traùi caây Vieät Nam xuaát khaåu laïi coù chieàu höôùng giaûm daàn. Vì sao laïi coù hieän töôïng naøy? Theo nghieân cöùu cuûa taùc giaû vaø thoâng qua moät soá coâng trình nghieân cöùu khaùc veà traùi caây thì söï giaûm suùt naøy laø do yeáu toá coâng ngheä laïc haäu, yeáu toá khoa hoïc kyõ thuaät keùm phaùt trieån, chöa hình thaønh ñöôïc nhöõng vuøng nguyeân lieäu roäng lôùn, vuøng chuyeân canh caây aên traùi chieán löôïc… ñeå coù theå ñuû söùc ñaùp öùng yeâu caàu xuaát khaåu vôùi khoái löôïng lôùn, chaát löôïng oån ñònh, maët haøng ña daïng… Cho ñeán hieän taïi, duø ñaõ coù nhieàu ñeà taøi nghieân cöùu, caùc hoäi thaûo chuyeân ñeà… nhaèm ñöa ra caùc giaûi phaùp naâng cao saûn löôïng, chaát löôïng cho haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu, nhöng vaãn chöa coù nghieân cöùu naøo nhìn nhaän vaán ñeà naøy ôû goùc ñoä dòch vuï. Trong khi ôû caùc nöôùc phaùt trieån, lónh vöïc dòch vuï cung öùng cho ngaønh traùi caây ñoùng vai troø heát söùc quan troïng ñeå taïo ñöôïc söùc caïnh tranh cho haøng hoùa traùi caây treân thò tröôøng. Haøm löôïng giaù trò cuûa dòch vuï luoân ñoùng goùp tæ troïng lôùn trong toång giaù trò haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu. Ñoàng thôøi moät trong nhöõng ñieàu kieän khi ñaøm phaùn vôùi caùc nöôùc thaønh vieân ñeå gia nhaäp toå chöùc WTO, Vieät Nam Cam keát seõ phaûi môû roäng cöûa ngaønh dòch vuï ñeå thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi sau ba naêm töø khi gia nhaäp. Taäp trung phaùt trieån caùc hoaït ñoäng dòch vuï phuïc vuï cho haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu laø höôùng ñi ñuùng caáp baùch vaø caàn thieát trong giai ñoaïn hoäi nhaäp nhö hieän nay nhaèm naâng cao söùc caïnh tranh cuûa haøng hoùa traùi caây treân thò tröôøng xuaát khaåu. Ngaønh traùi caây Vieät Nam noùi chung, ngaønh traùi caây - 3 - Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long noùi rieâng ñang ñöùng tröôùc moät thôøi cô, nhöng cuõng laø moät thöû thaùch laø laøm theá naøo ñeå coù theå hoaøn thieän vaø phaùt trieån maïnh heä thoáng nhöõng dòch vuï ñaàu vaøo vaø dòch vuï ñaàu ra coù lieân quan ñeán haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu vôùi chaát löôïng cao, ñeå haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu ñaùp öùng ñöôïc nhöõng ñieàu kieän khaéc khe cuûa thò tröôøng xuaát khaåu. Vì vaäy luaän aùn “Nghieân Cöùu Phaùt Trieån Moät Soá Dòch Vuï Saûn Xuaát – Xuaát Khaåu Haøng Hoùa Traùi Caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long” maø toâi choïn laø nghieân cöùu caàn thieát vaø caáp baùch trong giai ñoaïn hieän nay cuûa ngaønh traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long tröôùc thôøi cô vaø thöû thaùch môùi. CAÙC COÂNG TRÌNH NGHIEÂN CÖÙU COÙ LIEÂN QUAN ÑEÁN LUAÄN AÙN Coù nhieàu coâng trình khoa hoïc cuûa caùc taùc giaû veà vaán ñeà traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long vaø caùc vaán ñeà veà dòch vuï: ƒ Ñeà taøi “Nhöõng giaûi phaùp ñaàu ra cho saûn phaåm traùi caây töôi cuûa Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long” do PGS.TS Voõ Thanh Thu laø chuû nhieäm ñeà taøi (naêm 2001) ñaõ ñeà caäp ñeán nhöõng taùc nhaân taùc ñoäng ñeán khaû naêng tieâu thuï traùi caây töôi Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long ñoái vôùi thò tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc, thöïc traïng caùc keânh phaân phoái truyeàn thoáng. Qua ñoù ñeà xuaát caùc giaûi phaùp nhaèm ñaåy maïnh saûn löôïng tieâu thuï traùi caây töôi. Ñeà taøi khoâng ñeà caäp vaán ñeà döôùi goùc ñoä dòch vuï. ƒ Ñeà taøi nhaùnh naêm 2001 cuûa Tieán só Nguyeãn Vaên Lòch veà “ Thò tröôøng traùi caây theá giôùi vaø trieån voïng xuaát khaåu cuûa Vieät Nam ñeán naêm 2010” ñaõ ñeà caäp ñeán khaû naêng tieâu thuï 6 loaïi traùi caây tieàm naêng chuû yeáu cuûa Vieät Nam. Qua ñeà taøi naøy ñaõ cuûng coá theâm cô sôû veà söï thaønh coâng cuûa ngaønh saûn xuaát traùi caây Vieät Nam neáu choïn höôùng ñi ñuùng ñaén. ƒ Ñeà taøi “Moät soá giaûi phaùp naâng cao söùc caïnh tranh cho haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu cuûa Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá - 4 - quoác teá” – do nghieân cöùu sinh Haø Thò Ngoïc Oanh (naêm 2004) ñaõ ñeà caäp ñeán yeáu toá söùc caïnh tranh cuûa saûn phaåm traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. Trong ñoù taùc giaû ñaõ ñöa ra coâng thöùc tính söùc caïnh tranh cuûa saûn phaåm traùi caây giöõa caùc Vuøng vaø caùc quoác gia. Ngoaøi ra luaän aùn coøn ñeà caäp ñeán caùc chæ tieâu veà maët ñònh tính vaø ñònh löôïng nhaèm ñaùnh giaù söùc caïnh tranh. Ñeà taøi chöa nghieân cöùu toaøn dieän caùc dòch vuï coù lieân quan ñeán haøng hoùa traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long theo trình töï heä thoáng. ƒ Ñeà taøi “ÖÙng duïng lyù thuyeát caàu, cung trong vieäc löïa choïn giaûi phaùp phaùt trieån vuøng caây aên traùi Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long“ cuûa Ñoaøn Thò Myõ Haïnh, naêm 2004 ñaõ vaän duïng lyù thuyeát cung caàu nhaèm ñaåy maïnh cung caàu veà traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. ƒ Ñeà taøi “Ñònh höôùng phaùt trieån ngaønh cheá bieán traùi caây tænh vónh long ñeán naêm 2010” cuûa Tröông Thò Beù Hai, naêm 2004 ñaõ ñeà caäp ñeán tình hình cheá bieán, vuøng nguyeân lieäu tænh Vónh Long, treân cô sôû ñoù ñeà xuaát giaûi phaùp phaùt trieån ngaønh cheá bieán ñeán naêm 2010. ƒ Ñeà taøi “Nhöõng giaûi phaùp phaùt trieån caùc hoaït ñoäng dòch vuï nhaèm hoã trôï cho ñaåy maïnh xuaát khaåu treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh” cuûa GSTS Voõ Thanh Thu, naêm 2004 ñaõ ñeà caäp ñeán vaán ñeà dòch vuï. Lyù thuyeát veà dòch vuï taäp trung saâu vaøo hoaït ñoäng ngoaïi thöông. Caùc giaûi phaùp phaùt trieån hoaït ñoäng dòch vuï ngoaïi thöông nhö veà kho baõi, thanh toaùn, thuû tuïc haûi quan… coù giaù trò tham khaûo cao. Tuy nhieân ñeà taøi cuõng chöa ñeà caäp ñeán nhöõng dòch vuï coù lieân quan ñeán haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu. ƒ Ñeà taøi “Ñònh höôùng vaø giaûi phaùp phaùt trieån caùc ngaønh dòch vuï treân ñòa baøn TP.HCM ñaùp öùng yeâu caàu Hieäp ñònh thöông maïi Vieät Myõ” cuûa GS.TS Hoaøng Vaên Chaâu ñaõ cung caáp töông ñoái ñaày ñuû veà cô sôû lyù luaän veà dòch vuï theo Hieäp ñònh thöông maïi Vieät Myõ. Caùc giaûi phaùp cuûa ñeà taøi taäp trung vaøo caùc giaûi phaùp chung cho caùc loaïi hình dòch vuï taïi Tp.HCM. - 5 - ƒ Ñeà taøi “Phaân tích tình hình tieâu thuï noâng saûn traùi caây, caùc giaûi phaùp phaùt trieån saûn xuaát, ñaåy maïnh tieâu thuï vaø xuaát khaåu” Nguyeãn Thanh Nguyeät (ÑH Caàn Thô, ñeà taøi caáp Boä), 2005 ñaõ ñeà caäp ñeán thöïc traïng nhöõng vaán ñeà khoù khaên cuûa traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long khi thöïc hieän mua baùn thoâng qua keânh phaân phoái vaø tieâu thuï. Ñeà taøi ñaõ phaân tích roõ ñöôïc nhöõng toàn taïi cuûa heä thoáng keânh phaân phoái. Caùc giaûi phaùp ñeà xuaát khoâng ñeà caäp ôû goùc ñoä dòch vuï. ƒ Nhöõng ñeà taøi mang tính kyõ thuaät nhö “Tìm hieåu saûn xuaát vaø thò tröôøng Thanh long Nam Boä” cuûa Ñoaøn Höõu Tieán vaø Taï Minh Tuaán, ñeà taøi “ Saûn xuaát vaø thò tröôøng Vuù söõa Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long” cuûa Löông Trung Laäp vaø Taï Minh Tuaán ñaõ cho thaáy veà khaû naêng vaø trình ñoä chuyeân moân cuûa caùc kyõ sö Vieät Nam trong vieäc taïo neân nhöõng saûn phaåm coù chaát löôïng. Ñoàng thôøi thò tröôøng tieàm naêng cuûa caùc haøng hoùa traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. Vaán ñeà laø laøm theá naøo ñeå coù theå ñaåy maïnh thò tröôøng cuûa haøng hoùa traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. ƒ Hoäi thaûo veà chôï traùi caây ñaàu moái ñöôïc toå chöùc taïi Vuøng Caàn Thô naêm 2001 ñaõ coù moät soá tham luaän kinh nghieäm veà vieäc xaây döïng heä thoáng chôï ñaàu moái taïi moät soá quoác gia trong khu vöïc. ƒ Döï aùn naâng cao söùc caïnh tranh cuûa Vieät Nam do cô quan phaùt trieån quoác teá Hoa Kyø – USDA taøi trôï naêm 2003 trong ñoù coù ñeà caäp ñeán chieán löôïc lieân keát ngaønh traùi caây Vieät Nam ñaõ neâu leân nhöõng haïn cheá trong vieäc lieân keát giöõa caùc ngaønh ñeå taïo neân saûn phaåm haøng hoùa traùi caây Vieät Nam, qua ñoù döï aùn naøy cuõng ñaõ ñöa ra nhöõng giaûi phaùp ñeå khaéc phuïc tình traïng naøy. Taùc giaû ñaõ keá thöøa nhöõng nghieân cöùu cuûa caùc coâng trình ñöôïc lieät keâ treân, keát hôïp vôùi moät soá nghieân cöùu khaùc cuûa taùc giaû ñaõ thöïc hieän ñeå laøm cô sôû vaø neàn taûng cho nghieân cöùu tieáp trong luaän aùn naøy. - 6 - ÑIEÅM MÔÙI CUÛA LUAÄN AÙN ƒ Heä thoáng hoùa nhöõng lyù thuyeát veà dòch vuï, dòch vuï trong noâng nghieäp trong ñieàu kieän neàn kinh teá Vieät Nam ñang chuyeån ñoåi töø moät neàn kinh teá bao caáp sang moät neàn kinh teá chuyeån ñoåi trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Neâu baät ñöôïc taàm quan troïng cuûa dòch vuï ñoái vôùi söï phaùt trieån ngaønh noâng nghieäp noùi chung, traùi caây xuaát khaåu noùi rieâng. Vieät Nam chuaån bò gia nhaäp WTO, trong ñoù ñaàu tö vaøo lónh vöïc dòch vuï laø vaán ñeà raát ñöôïc söï quan taâm vaø chuù yù cuûa caùc quoác gia thaønh vieân WTO, vì vaäy hieåu bieát veà dòch vuï ñeå coù söï nhaän thöùc roäng raõi trong caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc, trong toaøn xaõ hoäi laø heát söùc caàn thieát nhaèm taïo cô sôû vaän duïng vaøo thöïc tieãn vaø trieån khai coù chaát löôïng caùc dòch vuï ñöôïc cung öùng trong noâng nghieäp noùi chung. ƒ Ñoàng thôøi trong phaàn lyù luaän coøn ñeà caäp ñeán lyù thuyeát veà cung caàu trong dòch vuï, söï can thieäp caàn thieát cuûa Chính phuû ñoái vôùi nhöõng dòch vuï caàn thieát cho söï phaùt trieån noùi chung cuûa xaõ hoäi, nhöng khoâng ñöôïc söï quan taâm vaø ñaàu tö cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc. ƒ Thu thaäp nhöõng kinh nghieäm phaùt trieån thaønh coâng caùc dòch vuï hoã trôï cho saûn xuaát trong noâng nghieäp, cho hoaït ñoäng xuaát khaåu traùi caây cuûa moät soá nöôùc. Ñaây seõ laø nhöõng kinh nghieäm quùi baùu vaø seõ laø cô sôû tham khaûo coù giaù trò cho vieäc phaùt trieån hoaït ñoäng dòch vuï cuûa Vuøng trong thôøi gian ñeán. Keát hôïp vôùi nhöõng soá lieäu sô caáp vaø thöù caáp laøm cô sôû cho vieäc so saùnh vaø phaân tích thöïc traïng moät soá dòch vuï “ñaàu vaøo – ñaàu ra” coù lieân quan ñeán haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long trong chöông 2 vaø moät soá giaûi phaùp ñeà xuaát trong chöông 3. Ñoàng thôøi luaän aùn cuõng ñaõ tieán haønh thu thaäp soá lieäu veà nhaän thöùc vaø nhöõng ñaùnh giaù khaùch quan cuûa caùc nhaø vöôøn, noâng hoä veà thöïc traïng moät soá hoaït ñoäng dòch vuï. Ngoaøi ra trong chöông 2 cuõng ñeà caäp ñeán nhöõng moâ hình cung öùng dòch vuï trong noâng nghieäp. - 7 - ƒ Ñeà xuaát heä thoáng caùc giaûi phaùp nhaèm phaùt trieån moät soá dòch vuï “ñaàu vaøo” vaø “ñaàu ra” phuïc vuï cho saûn xuaát vaø xuaát khaåu haøng hoùa traùi caây. Caùc giaûi phaùp naøy ñöôïc saép xeáp theo hình thöùc loâgíc bieän chöùng trong ñoù keát quaû cuûa nhöõng giaûi phaùp tröôùc seõ laø neàn taûng chaát löôïng cho pheùp thöïc hieän thaønh coâng caùc giaûi phaùp keá tieáp. Caùc giaûi phaùp seõ taïo thaønh moät chuoãi lieân hoaøn caùc giaù trò maø keát quaû cuoái cuøng laø ñeå phaùt trieån thaønh coâng caùc hoaït ñoäng dòch vuï, taêng tính caïnh tranh vaø saûn löôïng cho haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU CUÛA LUAÄN AÙN ƒ Nghieân cöùu coù heä thoáng vaø toaøn dieän cô sôû lyù luaän veà dòch vuï, dòch vuï trong noâng nghieäp, nhöõng ñaëc ñieåm cuûa dòch vuï trong noâng nghieäp, vai troø cuûa dòch vuï, phaân loaïi dòch vuï… ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa ngaønh noâng nghieäp trong ñoù coù traùi caây. ƒ Laøm roõ vai troø cuûa dòch vuï coâng, dòch vuï haønh chính söï nghieäp ñeán söï phaùt trieån cuûa ngaønh noâng nghieäp, qua ñoù ñaõ cuûng coá veà maët lyù luaän veà taàm quan troïng cuûa loaïi hình dòch vuï naøy ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa ngaønh traùi caây, cuõng nhö ñoái vôùi haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. ƒ Phaân tích thöïc traïng dòch vuï baûo hieåm cho ngaønh traùi caây, ñeå tìm ra ñöôïc nguyeân nhaân goác reã ñaõ daãn ñeán thöïc traïng laø dòch vuï baûo hieåm chöa theå thaâm nhaäp ñöôïc vaøo ngaønh traùi caây. Töø ñoù ñeà xuaát giaûi phaùp khaéc phuïc. ƒ Ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp hoaøn thieän caùc hoaït ñoäng dòch vuï coù lieân quan ñeán traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long, nhaèm ñöa hoaït ñoäng caùc dòch vuï lieân quan leân moät taàm cao môùi vôùi söï chuyeân nghieäp vaø chuyeân moân hoùa cao vaø coù söï lieân keát mang tính heä thoáng. Ñoàng thôøi, caùc giaûi phaùp ñöôïc hình thaønh theo höôùng coâng nghieäp hoùa vaø chuyeân moân hoùa cao. Nhöõng giaûi phaùp ñöôïc ñöa ra trong moät heä thoáng coù söï lieân keát chaët cheõ töø ñaàu vaøo cho ñeán ñaàu ra, dòch vuï ñi tröôùc seõ taïo neàn chaát löôïng cho dòch vuï sau vaø keát quaû cuoái cuøng laø vì söï phaùt trieån cuûa ngaønh traùi caây, naâng cao chaát löôïng nhaèm taêng maïnh saûn löôïng haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu. - 8 - ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU ƒ Luaän aùn chæ taäp trung nghieân cöùu vaøo moät soá dòch vuï coù lieân quan ñeán haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. Tuy nhieân vì hoaït ñoäng dòch vuï lieân quan ñeán haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu coù phaïm vi raát roäng, luaän aùn chæ taäp trung vaøo moät soá dòch vuï maø taùc giaû cho raèng caàn thieát vaø coát loõi. Nhöõng hoaït ñoäng dòch vuï nhö giao nhaän ngoaïi thöông, vaän taûi, böu chính vieãn thoâng, taøi chính – tín duïng, ngaân haøng… ñaõ ñöôïc nhieàu nghieân cöùu khoa hoïc khaùc phaân tích vaø ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp khaû thi. Ñoàng thôøi, qua nghieân cöùu ñieàu tra, taùc giaû ñaõ nhaän ñònh moät soá dòch vuï khaùc coù aûnh höôûng ñeán ngaønh saûn xuaát traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long, caàn taäp trung phaùt trieån tröôùc. Vì vaäy nhöõng dòch vuï keå treân seõ khoâng ñöa vaøo phaïm vi nghieân cöùu cuûa luaän aùn naøy. Ñoàng thôøi, lónh vöïc cheá bieán traùi caây cuõng seõ khoâng ñöôïc ñeà caäp nghieân cöùu saâu, vì hieän nay vaán ñeà hoùa chaát duøng baûo quaûn traùi caây cheá bieán ñang coøn nhieàn tranh luaän veà taùc duïng phuï giöõa caùc nhaø khoa hoïc treân theá giôùi. ƒ Ñoái vôùi thò tröôøng noäi ñòa, cuõng seõ khoâng thuoäc phaïm vi nghieân cöùu cuûa luaän aùn naøy. Phaïm vi nghieân cöùu chuû yeáu taäp trung taïi vuøng Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long, ñaëc bieät laø ôû nhöõng Tænh coù söï phaùt trieån veà saûn xuaát caây aên quaû coù tieàm naêng nhö Tieàn Giang, Vónh Long, Beán Tre, Caàn Thô. Caùc cô quan, toå chöùc nhö Vieän caây aên quaû, Sôû Thöông maïi, sôû noâng nghieäp vaø phaùt trieån noâng thoân treân ñòa baøn Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long cuõng thuoäc phaïm vi nghieân cöùu cuûa luaän aùn. - 9 - PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Taùc giaû ñaõ söû duïng phöông phaùp loâgíc bieän chöùng vaø loâgíc lòch söû ñeå phaân tích, nhaän ñònh thöïc traïng moät soá dòch vuï phuïc vuï cho traùi caây xuaát khaåu. Ñeå giaûi quyeát nhöõng thöïc traïng ñang toàn taïi cuûa hoaït ñoäng dòch vuï coù lieân quan, luaän aùn ñaõ söû suïng nhöõng phöông phaùp cuï theå nhö sau: Trong chöông 1, taùc giaû ñaõ söû duïng phöông phaùp thu thaäp, taäp hôïp dieãn giaûi lyù thuyeát veà dòch vuï, dòch vuï trong noâng nghieäp, lyù thuyeát cung caàu dòch vuï vaø duøng nhöõng phöông phaùp naøy keát hôïp vôùi phöông phaùp ñieàu tra xaõ hoäi, ñieàu tra thöïc teá ñeå thu thaäp nhöõng kinh nghieäm cuûa moät soá nöôùc. Trong chöông 2 ñaõ söû duïng phöông phaùp ñieàu tra xaõ hoäi, phaân tích soá lieäu ñaõ thu thaäp, cuøng vôùi söû duïng caùc soá lieäu thöù caáp cuûa caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc ñeå minh chöùng cho thöïc traïng cuûa caùc ñoái töôïng ñöôïc nghieân cöùu. Trong chöông 3 ñaõ duøng phöông phaùp döï baùo, phöông phaùp chuyeân gia ñeå xaùc ñònh nhöõng quan ñieåm vaø cô sôû ñeà xuaát giaûi phaùp. Ñoàng thôøi, taùc giaû ñaõ söû duïng phöông phaùp loâgíc hình thöùc ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp phaùt trieån moät soá dòch vuï saûn xuaát vaø xuaát khaåu haøng hoùa traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. Thoâng tin vaø soá lieäu thöù caáp ñöôïc söû duïng trong luaän aùn ñöôïc thu thaäp töø nhöõng nguoàn saùch, baùo chí, Internet, caùc hoäi thaûo chuyeân ñeà, caùc ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc. Keát hôïp vôùi nhöõng thoâng tö, quyeát ñònh, vaên baûn nieân giaùm, baùo caùo toång hôïp ñöôïc ban haønh… cuûa caùc cô quan Nhaø nöôùc. Thoâng tin sô caáp ñöôïc thu thaäp töø nhöõng ñieàu tra cuûa taùc giaû taïi caùc Tænh Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long vôùi caùc nhaø vöôøn, nhaø noâng vaø ngay caû moät soá caùn boä quaûn lyù Nhaø nöôùc. Keát hôïp ñi tham quan nhieàu hoäi chôï trieån laõm veà noâng nghieäp Vuøng Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long trong giai ñoaïn 2002 – 2004. Taùc giaû cuõng tham gia trong caùc chuyeán ñi cuûa Lieân minh Hôïp taùc xaõ Vieät Nam taïi Singapore, Thaùi Lan, Malaysia, Ñaøi Loan.. Soá lieäu sô caáp vaø thöù caáp ñöôïc söû duïng trong luaän aùn thu thaäp trong giai ñoaïn 2001 – 2005. - 10 - CHÖÔNG 1 LYÙ THUYEÁT VEÀ DÒCH VUÏ DÒCH VUÏ TRONG NOÂNG NGHIEÄP – KINH NGHIEÄM HOAÏT ÑOÄNG DÒCH VUÏ CUÛA MOÄT SOÁ NÖÔÙC 1.1. DÒCH VUÏ VAØ DÒCH VUÏ TRONG NOÂNG NGHIEÄP 1.1.1. TOÅNG QUAN Töø thôøi xa xöa, loaøi ngöôøi ñaõ hoaït ñoäng sinh toàn vaø saûn xuaát döôùi hình thöùc caùc boä laïc trong phaïm vi heïp, khi ñoù dòch vuï chöa xuaát hieän. Cho ñeán khi söï phaùt trieån veà yù thöùc heä cuõng nhö veà soá löôïng nhaân khaåu trong boä laïc daãn ñeán söï xuaát hieän cuûa dòch vuï vôùi hình thaùi ñôn giaûn nhaát. Ñoù chính laø söï xuaát hieän cuûa nhu caàu trao ñoåi haøng hoùa giöõa caùc boä laïc vôùi nhau. Ngaøy nay hoaït ñoäng dòch vuï toàn taïi ôû baát kyø quoác gia naøo treân traùi ñaát naøy, töø nhöõng nôi xaûy ra chieán tranh cho ñeán nhöõng quoác gia Nhoû beù nhaát vôùi chæ vaøi nghìn daân soá ñeàu coù söï toàn taïi cuûa hoaït ñoäng dòch vuï. Ngaân haøng theá giôùi öôùc tính raèng, keát quaû kinh teá ñaït ñöôïc töø töï do hoùa thöông maïi dòch vuï seõ lôùn hôn nhieàu so vôùi nhöõng keát quaû kinh teá ñaït ñöôïc töø töï do hoùa thöông maïi haøng hoùa. Caùc nöôùc chuû tröông töï do hoùa trong dòch vuï taøi chính vieãn thoâng… coù möùc taêng tröôûng nhanh hôn 1,5% trong thaäp nieân vöøa qua so vôùi nhöõng nöôùc khaùc. Töï do hoùa dòch vuï ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån coù theå taïo ra thu nhaäp theâm xaáp xæ 6 ngaøn tyû USD trong khoaûn thôøi gian töø 2005 – 2015. Dòch vuï laø moät ngaønh phaùt trieån maïnh trong nhöõng naêm gaàn ñaây, ñaëc bieät laø trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Dòch vuï daàn daàn ñaõ trôû thaønh moät thaønh phaàn quan troïng caáu thaønh trong GDP cuûa caùc nöôùc. Dòch vuï, ñaëc bieät laø caùc loaïi hình dòch vuï mang tính chieán löôïc nhö tö vaán ñaàu tö, tö vaán chuyeån giao coâng ngheä, taøi chính ngaân haøng,… daàn trôû thaønh boä phaän soáng coøn cuûa neàn kinh teá moãi quoác gia. Chính caùc loaïi hình dòch vuï naøy seõ quyeát ñònh ñeán söï taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá moãi quoác gia. Coù theå thaáy roõ hôn taïi - 11 - Singapore, quoác gia coù tyû troïng ñoùng goùp cuûa dòch vuï trong toång saûn phaåm quoác noäi (GDP) cao hôn gaáp nhieàu laàn so vôùi caùc GDP trong nhöõng lónh vöïc khaùc. Tyû troïng cuûa hoaït ñoäng dòch vuï (ñaëc bieät veà taøi chính, ngaân haøng, baûo hieåm..) chieám ñeán hôn 95% GDP cuûa Singapore, trong khi Vieät Nam trung bình chæ chieám khoaûng 30% GDP vaøo nhöõng naêm 1998 -1999 vaø hieän nay cuõng chæ dao ñoäng khoaûng 37% - 39.5% (Nguoàn: Ñaøi Tieáng noùi Vieät Nam, 3/ 2005). 1.1.2. CAÙC KHAÙI NIEÄM VEÀ DÒCH VUÏ, DÒCH VUÏ TRONG NOÂNG NGHIEÄP Dòch vuï raát ña daïng, phong phuù vaø phaùt trieån khoâng ngöøng theo söï tieán boä cuûa neàn kinh teá xaõ hoäi trong moãi quoác gia. Cho ñeán nay, coù raát nhieàu ñònh nghóa veà dòch vuï ñöôïc chaáp nhaän. Caùc Maùc cho raèng: “Dòch vuï laø con ñeû cuûa neàn kinh teá saûn xuaát haøng hoùa, khi maø kinh teá haøng hoùa phaùt trieån maïnh, ñoøi hoûi moät söï löu thoâng troâi chaûy, thoâng suoát, lieân tuïc ñeå thoûa maõn nhu caàu ngaøy caøng cao cuûa con ngöôøi thì dòch vuï phaùt trieån”. [7] Moät ñònh nghóa khaùc cho raèng dòch vuï laø hoaït ñoäng hay lôïi ích cung öùng nhaèm ñeå trao ñoåi, maø hoaït ñoäng aáy coù theå gaén vôùi saûn phaåm vaät chaát höõu hình hoaëc voâ hình ñöôïc söû duïng nhaèm ñaùp öùng moät nhu caàu cuï theå naøo ñoù. Thuoäc tính cuûa dòch vuï laø voâ hình vì vaäy maø dòch vuï khoâng gaén lieàn vôùi thuoäc tính quyeàn sôû höõu, thuoäc tính trao ñoåi nhö saûn phaåm vaät chaát höõu hình. Hoaït ñoäng dòch vuï bao truøm leân taát caû moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi vôùi trình ñoä cao, chi phoái raát lôùn ñeán quaù trình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa moãi quoác gia. Dòch vuï khoâng chæ laø vaän taûi, thöông maïi, böu ñieän, ngaân haøng, baûo hieåm maø coøn laø nhöõng hoaït ñoäng haønh chính, tö vaán, baûo veä moâi tröôøng. Theo taïp chí The Economists, dòch vuï (service) laø baát cöù caùi gì ñem baùn maø khoâng theå rôi vaøo chaân baïn. Nhö vaäy, dòch vuï cuõng laø moät saûn phaåm, moät haøng hoùa ñaëc bieät. Dòch vuï ñöôïc hieåu laø moät daïng saûn phaåm ñi keøm vôùi saûn - 12 - phaåm chính nhaèm laøm taêng giaù trò cuûa saûn phaåm chính theo nhö caùch nhìn cuûa nhaø saûn xuaát vaø ngöôøi tieâu duøng. Dòch vuï trong noâng nghieäp (dòch vuï noâng nghieäp) laø nhöõng hoaït ñoäng “phaàm meàm” taïo ra saûn phaåm haøng hoùa khoâng toàn taïi döôùi hình thaùi vaät theå, ñöôïc gaén lieàn vôùi nhöõng saûn phaåm höõu hình trong noâng nghieäp. Nhö dòch vuï cung öùng caây gioáng gaén lieàn vôùi saûn phaåm höõu hình laø caây gioáng; dòch vuï haønh chính coâng seõ taùc ñoäng ñeán söï phaùt trieån toaøn dieän cuûa toaøn ngaønh noâng nghieäp; chính saùch veà ñaát ñai cuûa Nhaø nöôùc seõ aûnh höôûng ñeán dieän tích canh taùc; caùc qui ñònh veà vieäc löu haønh vaø kinh doanh thuoác baûo veä thöïc vaät tích cöïc seõ goùp phaàn ñöa hoaït ñoäng löu thoâng thuoác baûo veä thöïc vaät treân thò tröôøng vaøo tình traïng ñöôïc kieåm soaùt, baûo veä ñöôïc moâi tröôøng soáng cuûa chuùng ta… Chaát löôïng cuûa haøng hoùa höõu hình seõ tuøy thuoäc raát lôùn vaøo chaát löôïng cuûa dòch vuï. Chaúng haïn, ñeå coù söï phaùt trieån maïnh meõ vaø beàn vöõng cuûa ngaønh traùi caây hieän nay cuûa Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long, thì chaát löôïng dòch vuï coâng, haønh chính söï nghieäp phaûi luoân ñöôïc naâng cao. Coù nghóa laø coâng taùc hoaïch ñònh, ñònh höôùng, caùc cô cheá chính saùch… cuûa Nhaø nöôùc phaûi chính xaùc, phuø hôïp, baùm saùt vôùi thöïc teá vaø phaûi taïo ñöôïc ñoäng löïc cho söï phaùt trieån cuûa ngaønh. Söï yeáu keùm trong coâng taùc quaûn lyù, trì treä trong suy nghæ, tieâu cöïc trong coâng vieäc… laø nhöõng taùc nhaân chính laøm suy giaûm nghieâm troïng chaát löôïng dòch vuï coâng, dòch vuï haønh chính söï nghieäp hieän nay vaø dó nhieân ñieàu naøy ñeán cuoái cuøng cuõng seõ gaây aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán chaát löôïng haøng hoùa traùi caây ñöôïc saûn xuaát ra. Chaát löôïng cuûa haøng hoùa traùi caây khoâng chæ phuï thuoäc vaøo nhöõng yeáu toá höõu hình nhö caây gioáng toát, thoå nhöôõng phuø hôïp, cô sôû vaät chaát haï taàng phuïc vuï cho saûn xuaát ñaày ñuû vaø ñaûm baûo theo yeâu caàu, ngoaøi ra cheá ñoä chaêm soùc, cheá ñoä dinh döôõng, cheá ñoä phaân boùn thích hôïp… cho caây troàng, cuõng nhö coâng taùc baûo quaûn, cheá bieán sau thu hoaïch, coâng taùc tieáp thò, phaân phoái giao haøng… - 13 - ñeàu laø nhöõng hoaït ñoäng dòch vuï phi vaát chaát nhöng quan troïng, aûnh höôûng ñeán chaát löôïng cuûa haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu, aûnh höôûng ñeán hình aûnh cuûa saûn phaåm ñoái vôùi ngöôøi tieâu duøng. Coù theå hieåu roäng raèng chaát löôïng cuûa haøng hoùa traùi caây khoâng chæ döøng laïi ôû nhöõng yeáu toá vaät chaát höõu hình, maø coøn laø yeáu toá, nhöõng traïng thaùi vaät chaát voâ hình hay coù theå goïi laø “phaàn meàm” coù aûnh höôûng lôùn ñeå naâng cao söùc caïnh tranh cuûa haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu. ÔÛ ñaây khoâng nhaát thieát phaûi ñi ñeán moät khaùi nieäm chung veà dòch vuï, dòch vuï trong noâng nghieäp; chæ caàn thoáng nhaát nhöõng luaän ñieåm cô baûn sau: ƒ Laø hoaït ñoäng lao ñoäng mang tính phi vaät chaát. ƒ Khoâng taùch rôøi vôùi saûn phaåm vaät chaát. Nghóa laø neáu khoâng gaén vôùi saûn phaåm vaät chaát thì dòch vuï khoâng toàn taïi. Vì vaäy söï thoõa maõn cuûa con ngöôøi ñoái vôùi dòch vuï thoâng qua söï thoõa maõn trong vieäc söû duïng saûn phaåm vaät chaát hay duïng ích cuûa saûn phaåm vaät chaát ñem laïi. ƒ Dòch vuï seõ coù taùc ñoäng ñeán chaát löôïng noùi chung cuûa saûn phaåm höõu hình. ƒ Khoâng gaén vôùi quyeàn sôû höõu. ƒ Tuøy vaøo quan ñieåm, nhaän thöùc vaø trình ñoä phaùt trieån, chaát löôïng dòch vuï cuõng seõ khaùc nhau. 1.1.3. ÑAËC ÑIEÅM CUÛA DÒCH VUÏ 1.1.3.1. TÍNH VO HÌNH Dòch vuï khoâng theå tröïc tieáp thaáy ñöôïc vaø khoâng theå khaúng ñònh ñöôïc muøi vò cuûa noù. Ta chæ coù theå thaáy ñöôïc dòch vuï thoâng qua nhöõng hình thaùi khaùc do dòch vuï keát hôïp vôùi vaät chaát ñeå taïo ra. Chaúng haïn chuùng ta chæ coù theå thaáy ñöôïc nhöõng caây Böôûi “Naêm Roi” tròu quaû, to vaø vò laïi ngoït dòu. Thaønh quaû naøy coù ñöôïc do moät phaàn raát lôùn nhôø dòch vuï phaân phoái caây gioáng coù chaát löôïng, phaân boùn, thuoác baûo veä thöïc vaät, dòch vuï tö vaán khuyeán noâng, söï höôùng daãn chaêm soùc ñuùng caùch vaø ñuùng kyõ thuaät... Chuùng ta cuõng chæ coù theå thaáy - 14 - ñöôïc chaát löôïng cuûa dòch vuï thoâng qua tình traïng hoaït ñoäng toát cuûa chieác maùy caøy sau khi ñöôïc dòch vuï söûa chöõa ABC naøo ñoù thöïc hieän. Caùc Maùc cho raèng ”…Trong nhöõng tröôøng hôïp maø tieàn ñöôïc tröïc tieáp trao ñoåi laáy moät lao ñoäng khoâng saûn xuaát ra tö baûn, töùc laø trao ñoåi laáy lao ñoäng khoâng saûn xuaát, thì lao ñoäng ñoù ñöôïc mua vôùi tö caùch laø moät söï phuïc vuï… Lao ñoäng ñoù cung caáp söï phuïc vuï nhöng khoâng phaûi vôùi tö caùch laø moät ñoà vaät, maø vôùi tö caùch laø moät söï hoaït ñoäng”.[7] Nhö vaäy, hoaït ñoäng dòch vuï cuõng coù theå so saùnh, coù theå ñaùnh giaù ñöôïc chaát löôïng cuûa hoaït ñoäng aáy trong moät chöøng möïc töông ñoái, tuøy vaøo quan ñieåm, trình ñoä, kinh nghieäm soáng cuûa ngöôøi ñöa ra nhaän xeùt. Coù theå naâng cao giaù trò höõu duïng cuûa dòch vuï thoâng qua nhieàu hình thöùc taùc ñoäng khaùc nhau. Coù theå laáy ví duï veà söï caïnh tranh cuûa thöông laùi thu mua traùi caây thoâng qua vieäc taêng cöôøng thaêm vieáng caùc vöôøn caây maø anh ta cho raèng seõ boäi thu, cung caáp nhöõng phöông tieän, höôùng daãn caùc kyõ thuaät, nhanh nheïn trong vaán ñeà thu mua, trung thöïc vôùi ngöôøi noâng daân… nhaèm tranh thuû xaây döïng hình aûnh toát trong taâm trí ngöôøi daân, vôùi mong muoán laø coù nhieàu haøng hoùa traùi caây vôùi chaát löôïng toát hôn. 1.1.3.2. TÍNH KHAÛ BIEÁN Do ñaëc tính voâ hình, dòch vuï raát deã bieán ñoåi caû veà chaát laãn veà löôïng; theo höôùng tích cöïc hoaëc tieâu cöïc. Söï bieán ñoåi aáy tuyø thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá beân ngoaøi laãn beân trong. Söï taùc ñoäng mang tính hai chieàu cuûa nôi cung vaø cuûa nôi nhaän laø nguoàn goác gaây neân söï bieán ñoåi haàu nhö laø lieân tuïc cuûa dòch vuï. Chuùng ta coù theå thaáy ñöôïc söï khaùc bieät veà cung caùch phuïc vuï cuûa anh nhaân vieân nhaø haøng vaøo thôøi ñieåm anh ñang raát vui vaø moät anh nhaân vieân khaùc vöøa bò chuû traùch cöù, chaát löôïng dòch vuï do hai anh naøy cung öùng laø khaùc nhau. Nhö vaäy söï bieán ñoåi cuûa dòch vuï tuyø thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá, tuy nhieân - 15 - yeáu toá veà trình ñoä vaên hoùa, nhaän thöùc vaø söï vaên minh seõ laø nhöõng nhaân toá tích cöïc ñeå coù theå giuùp kieåm soaùt ñöôïc söï oån ñònh töông ñoái chaát löôïng dòch vuï. 1.1.3.3. TÍNH KHOÂNG “TOÀN KHO” Dòch vuï khoâng theå naém baét ñöôïc, vì vaäy chuùng ta khoâng th._.eå “Nhoát” trong kho ñeå chôø dòp phaân phoái. Ñaëc tính naøy coù lieân quan maät thieát ñoái vôùi ñaëc tính “khaû bieán” vì khi khoâng theå giöõ ñöôïc thì chaát löôïng cuûa dòch vuï cuõng seõ khaùc ñi vaøo nhöõng thôøi ñieåm khaùc nhau vaø ñaây laø moät trong nhöõng yeáu toá khoâng maáy thuaän lôïi cho nhöõng nhaø cung öùng. Vì vaäy ñeå chaát löôïng dòch vuï luoân toát thì yeáu toá quan troïng phaûi coù ñoäi nguõ nhaân löïc coù trình ñoä, coù tö caùch ñaïo ñöùc vaø kyõ naêng giao tieáp toát… ñeå luoân coù theå cung öùng ñöôïc dòch vuï vôùi chaát löôïng oån ñònh vaø toát nhaát. 1.1.3.4. TÍNH KHOÂNG MAÁT ÑI Do dòch vuï laø moät daïng phi vaät chaát, chuùng khoâng maát ñi maø luoân toàn taïi ôû daïng naøy hay daïng khaùc theo ñaëc ñieåm khaû bieán vaø noù gaén chaët vôùi quaù trình taïo neân saûn phaåm vaät chaát vaø laøm taêng theâm giaù trò gia taêng cho saûn phaåm aáy. Trong thöïc teá, Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long coù nhöõng loaïi traùi caây ngon vaø noåi tieáng trong vaø ngoaøi nöôùc, tuy nhieân chaát löôïng caùc loaïi traùi caây hieän chöa cao, coøn nhieàu saâu beänh xaâm haïi laøm aûnh höôûng ñeán chaát löôïng traùi, toån thaát sau thu hoaïch leân ñeán 30%. Heä quaû naøy laø do chaát löôïng caùc dòch vuï cung caáp gioáng, phaân boùn, kyõ thuaät canh taùc, coâng taùc tö vaán khuyeán noâng, baûo quaûn vaø cheá bieán traùi caây sau thu hoaïch, dòch vuï ñoùng goùi, vaän chuyeån… coøn raát nhieàu baát caäp, laïc haäu, thieáu söï ñònh höôùng vaø quaûn lyù toát cuûa caùc cô quan chöùc naêng. Chaát löôïng dòch vuï ñöôïc cung öùng thaáp ñaõ aûnh höôûng tieâu cöïc tröïc tieáp, laãn giaùn tieáp ñeán chaát löôïng saûn xuaát traùi caây, laøm giaûm giaù trò thöông phaåm cuûa haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu, gaây aûnh höôûng nhieàu ñeán thò tröôøng tieâu thuï. - 16 - 1.1.4. PHAÂN LOAÏI DÒCH VUÏ Coù theå thaáy ñöôïc tính chaát ña daïng vaø phong phuù cuûa dòch vuï trong moïi lónh vöïc, söï thieáu vaéng cuûa dòch vuï seõ daãn ñeán söï giaûm suùt chaát löôïng noùi chung, kieàm haõm söï phaùt trieån veà kinh teá. Ngaøy nay, vôùi söï phaùt trieån maïnh meõ veà kinh teá, ñôøi soáng vaät chaát vaên hoùa tinh thaàn ngaøy caøng phong phuù vaø phaùt trieån thì söï hieåu bieát, nhaän thöùc roõ raøng veà tính chaát, loaïi hình vaø hình thöùc cuûa dòch vuï seõ ñem laïi nhöõng lôïi theá trong hoaït ñoäng kinh doanh thöông maïi. Coù theå phaân loaïi dòch vuï theo nhöõng tieâu chí sau 1.1.4.1. PHAÂN LOAÏI THEO CHUÛ THEÅ THÖÏC HIEÄN Caùch phaân loaïi naøy ñöôïc nhìn nhaän ôû goùc ñoä ngöôøi “chuû nhaân” taïo ra vaø cung öùng saûn phaåm dòch vuï cho xaõ hoäi. Chuû theå cung öùng khaùc nhau seõ daãn ñeán tính chaát vaø hình thöùc cung öùng cuûa dòch vuï cuõng seõ khaùc nhau. a. CHUÛ THEÅ NHAØ NÖÔÙC Laø chuû theå coù quyeàn haïn cao nhaát trong moät quoác gia, ñöôïc ñoäc quyeàn cung öùng nhöõng dòch vuï mang tính chaát ñaëc bieät, phuïc vuï cho söï phaùt trieån xaõ hoäi, khoâng vì muïc tieâu lôïi nhuaän maø vì söï oån ñònh vaø phaùt trieån coäng ñoàng, goïi laø dòch vuï coâng. Nhaø nöôùc laø chuû theå quaûn lyù chuû yeáu ôû nhöõng loaïi hình dòch vuï naøy nhaèm ñaûm baûo caùc yeáu toá sau: ƒ Moïi ngöôøi ñeàu coù theå tieáp caän vaø söû duïng vôùi chi phí hôïp lyù nhaát. ƒ Ñaûm baûo ñöôïc söï toaøn veïn laõnh thoå, an ninh vaø traät töï cuûa quoác gia. ƒ Ñaùp öùng ñöôïc caùc nhu caàu böùc xuùc khoâng theå thieáu ñeå duy trì söï soáng cuûa nhaân daân. Theo giaùo sö Jim Armstrong thì caùc loaïi hình dòch vuï coâng maø Nhaø nöôùc caàn phaûi ñoäc quyeàn cung öùng goàm:[37] ƒ Hieán phaùp, phaùp luaät, theå cheá, caùc nghò ñònh, nghò quyeát… ƒ Ñaàu tö xaây döïng cô sôû haï taàng kyõ thuaät phuïc vuï lôïi ích coäng ñoàng ƒ Cung öùng caùc phuùc lôïi xaõ hoäi: baûo hieåm xaõ hoäi, baûo hieåm y teá… - 17 - ƒ Cung caáp thoâng tin vaø tö vaán veà haønh chaùnh coâng quyeàn Nhö vaäy giaùo sö Jim Armstrong cho raèng vieäc cung öùng caùc loaïi dòch vuï coâng chính laø thöïc hieän chöùc naêng laõnh ñaïo vaø phuïc vuï cho nhaân daân nhaèm duy trì söï sinh toàn vaø phaùt trieån cuûa quoác gia. Haøm yù cuûa coâng taùc laõnh ñaïo chính laø toå chöùc, ñieàu khieån, quaûn lyù vaø kieåm tra giaùm saùt moïi hoaït ñoäng trong toaøn xaõ hoäi vôùi muïc tieâu laø phuïc vuï cho söï phaùt trieån moïi maët trong ñôøi soáng xaõ hoäi cuûa quoác gia ñoù. Caùc dòch vuï coâng nhaèm thöïc hieän chöùc naêng quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc nhaèm duy trì kyû cöông traät töï xaõ hoäi, cöôõng cheá vaø thi haønh caùc nghóa vuï cuûa ngöôøi daân, ñoàng thôøi cuõng ñaûm baûo caùc quyeàn veà daân chuû vaø caùc quyeàn hôïp phaùp cuûa ngöôøi daân. Chính vì taàm quan troïng nhö vaäy neân vieäc söû duïng caùc dòch vuï naøy gaàn nhö laø traùch nhieäm vaø quyeàn lôïi cuûa ngöôøi daân vaø moïi ngöôøi phaûi söû duïng. Chaúng haïn nhö dòch vuï coâng quyeàn, tö phaùp, coâng an, cöùu hoûa,… Do söï phaùt trieån veà trình ñoä khoa hoïc kyõ thuaät, trình ñoä daân trí vaø kinh teá, nhöõng loaïi hình naøy vaãn coù söï tham gia cuûa nhöõng chuû theå khoâng phaûi Nhaø nöôùc nhöng vaãn chòu söï quaûn lyù cuûa chuû theå Nhaø nöôùc vaø chi phí seõ do Nhaø nöôùc chi traû. b. CHUÛ THEÅ LAØ CAÙC TOÅ CHÖÙC XAÕ HOÄI Khoâng chòu traùch nhieäm quaûn lyù xaõ hoäi nhö chuû theå Nhaø nöôùc, nhöng chuû theå caùc toå chöùc xaõ hoäi cung öùng nhöõng dòch vuï coâng coäng. Yeáu toá lôïi nhuaän xuaát hieän nhöng khoâng phaûi laø öu tieân haøng ñaàu, tính chaát phuïc vuï coäng ñoàng vaãn ñöôïc xem troïng. Caùc cô quan nghieân cöùu, Tröôøng hoïc, Vieän caây aên quaû, hôïp taùc xaõ, coâng ty quaûn lyù coâng vieân, coâng ty dòch vuï coâng ích…. laø nhöõng dòch vuï thuoäc daïng naøy. Dòch vuï coâng coäng phuïc vuï coù tính chaát khoâng buoäc moïi ngöôøi phaûi söû duïng, maø hoï coù theå löïa choïn chuû theå cung öùng khaùc, nhöõng loaïi hình dòch vuï khaùc ñeå thay theá. Dòch vuï coâng coäng coù nhöõng ñaëc ñieåm sau: - 18 - ƒ Coù söï tham gia vaø ñieàu tieát cuûa cô quan Nhaø nöôùc. Vôùi ñaëc ñieåm naøy thì caùc chuû theå ngoaøi chuû theå Nhaø nöôùc ñeàu coù theå tham gia thöïc hieän cung caáp dòch vuï coâng coäng, nhöng nhaát thieát phaûi coù söï ñieàu tieát cuûa Nhaø nöôùc. Nhaát laø trong vieäc hoã trôï taøi chính töø phía Nhaø nöôùc ñeå duy trì vieäc cung öùng caùc dòch vuï naøy vôùi chí phí hôïp lyù nhaát nhaèm taïo ñieàu kieän cho vieäc söû duïng roäng raõi trong daân chuùng. Vì vaäy caùc dòch vuï coâng coäng haønh chaùnh söï nghieäp ñeàu coù tính chaát thieát yeáu trong cuoäc soáng. Söï toàn taïi cuûa dòch vuï coâng coäng laø söï toái caàn thieát ñeå duy trì söï oån ñònh traät töï trong xaõ hoäi. ƒ Vieäc cung öùng dòch vuï coâng coäng khoâng mang tính chaát thöông maïi thuaàn tuùy, vì vaäy ngöôøi söû duïng thöôøng chæ traû moät phaàn phí töôïng tröng khi söû duïng caùc dòch vuï coâng coäng. Tuy nhieân giaù trò thöïc cuûa dòch vuï coâng coäng vaãn ñöôïc ngöôøi tieâu duøng traû ñuû thoâng qua caùc loaïi hình thueá vaø Nhaø nöôùc trích phaàn thueá thu ñöôïc ñeå chi traû cho dòch vuï coâng coäng naøy. ƒ Moïi coâng daân ñeàu coù quyeàn ñöôïc söû duïng dòch vuï coâng coäng ngang nhau, khoâng phaân bieät giaøu ngheøo hay giai caáp trong xaõ hoäi hay soá tieàn thueá maø hoï ñoùng goùp vaøo ngaân saùch Nhaø nöôùc. Trong moät quoác gia coi troïng ñeán söï bình ñaúng trong xaõ hoäi thì caùc dòch vuï coâng coäng phaûi ñöôïc chuù troïng ñaàu tö vôùi chaát löôïng cao vaø phoå bieán ñaïi traø trong xaõ hoäi. ƒ Chính vì ñaëc ñieåm treân neân khoâng theå loaïi tröø vieäc söû duïng dòch vuï coâng coäng cuûa baát kyø moät ai vaø vieäc tieâu duøng dòch vuï coâng coäng cuûa ngöôøi naøy seõ khoâng laøm maát ñi söï tieâu duøng cuûa ngöôøi khaùc. c. CHUÛ THEÅ LAØ CAÙC TOÅ CHÖÙC KINH DOANH Caùc thaønh phaàn kinh teá trong xaõ hoäi ñeàu coù theå tham gia. Muïc tieâu lôïi nhuaän ñöôïc öu tieân haøng ñaàu, söï phuïc vuï cho xaõ hoäi vaø coäng ñoàng ñöôïc quan taâm ít hôn. Tuy nhieân hieän nay ôû nöôùc ta nhöõng loaïi dòch vuï cho chuû theå naøy thöïc hieän thöôøng coù chaát löôïng cao hôn so vôùi caùc chuû theå khaùc vì nhieàu - 19 - nguyeân nhaân khaùc nhau. Chaúng haïn nhö dòch vuï beänh vieän tö, tröôøng tö thuïc, ngaân haøng, coâng ty coå phaàn…. 1.1.4.2. PHAÂN LOAÏI THEO QUAÙ TRÌNH TIEÂU THUÏ HAØNG Quaù trình tieâu thuï haøng laø toå hôïp cuûa nhöõng hoaït ñoäng dòch vuï coù tính gaén keát vôùi nhau khoâng theå taùch rôøi trong moät heä thoáng hoaøn chænh ñeå taïo neân keát quaû nhö mong ñôïi. Trong quaù trình aáy coù theå phaân thaønh 3 giai ñoaïn: a. DÒCH VUÏ TRÖÔÙC KHI TIEÂU THUÏ Caùc dòch vuï naøy bao goàm nhöõng dòch vuï phuïc vuï töø saûn xuaát ñeå taïo haøng hoùa vaät chaát, cho ñeán nhöõng dòch vuï phuïc vuï tuyeân truyeàn, quaûng baù saûn phaåm… Caùc dòch vuï naøy coù aûnh höôûng tröïc tieáp vaø giaùn tieáp ñeán chaát löôïng haøng hoùa taïo ra, vì vaäy chæ caàn moät hoaëc hai dòch vuï ñöôïc cung öùng trong quaù trình taïo haøng hoùa ñaït ñöôïc chaát löôïng keùm seõ gaây aûnh höôûng xaáu ñeán haøng hoùa. Chaúng haïn trong ngaønh traùi caây, neáu dòch vuï cung caáp caây gioáng khoâng theå cung caáp nhöõng caây gioáng coù chaát löôïng chaéc chaén seõ daãn ñeán traùi caây thu hoaïch cuõng seõ khoâng ngon, söùc ñeà khaùng cuûa caây yeáu, nhieàu saâu beänh xaâm haïi. b. DÒCH VUÏ BAÙN HAØNG Caùc hoaït ñoäng dòch vuï baùn haøng ñöôïc thöïc hieän khi coù söï tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi khaùch haøng. Vai troø cuûa hoaït ñoäng dòch vuï trong giai ñoaïn naøy coù tính chaát quyeát ñònh ñeán söï ñoàng yù mua haøng cuûa khaùch haøng. Chaúng haïn vieäc cung caáp thoâng tin caàn thieát veà saûn phaåm haøng hoùa cho khaùch haøng, keânh phaân phoái, dòch vuï thu tieàn baèng Visa hay Master card, söï kheùo leùo trong vieäc tröng baøy saûn phaåm, söï saün coù cuûa saûn phaåm ñeå khaùch haøng löïa choïn, söû duïng thöû saûn phaåm söï nhanh choùng thöïc hieän caùc thuû tuïc caàn thieát khi khaùch haøng quyeát ñònh mua… - 20 - c. DÒCH VUÏ SAU BAÙN HAØNG Caùc hoaït ñoäng dòch vuï naøy ñöôïc bao goàm ñoùng goùi, giao nhaän, baûo haønh, baûo trì, tö vaán söû duïng….. Chính caùc hoaït ñoäng dòch vuï naøy laø yeáu toá quan troïng ñeå loâi keùo khaùch haøng quay laïi tieáp tuïc mua haøng, trôû thaønh khaùch haøng trung thaønh vôùi nhaø saûn xuaát. Caùc hoaït ñoäng dòch vuï naøy thöôøng tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi khaùch haøng, ñeå ñaït ñöôïc söï haøi loøng cuûa khaùch haøng thì chaát löôïng dòch vuï trong giai ñoaïn naøy caàn ñöôïc quan taâm ñuùng möùc. Söï thieáu hieåu bieát veà thöông maïi, trình ñoä vaên hoùa, tö duy nhaän thöùc cuûa ngöôøi cung öùng … seõ aûnh höôûng ñeán chaát löôïng dòch vuï cung öùng. 1.1.4.3. PHAÂN LOAÏI THEO HÌNH THÖÙC KHAÙC Söï khaùc bieät cuûa nhöõng loaïi hình dòch vuï seõ quyeát ñònh tính chaát vaø hình thöùc thöïc hieän cuûa dòch vuï. ÔÛ ñaây ta coù theå phaân chia nhö sau: a. HÌNH THÖÙC HOAÏT ÑOÄNG Vieäc söû duïng con ngöôøi, hay maùy moùc coâng cuï… phuïc vuï cho hoaït ñoäng cung caáp dòch vuï seõ quyeát ñònh hình thöùc, caùch thöùc thöïc hieän dòch vuï. Chaúng haïn nhö dòch vuï tö vaán khuyeán noâng phaûi caàn coù söï giao tieáp giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi laø quan troïng nhaát; HTX vaän taûi thì caàn coù phöông tieän vaän chuyeån nhanh choùng. Nhö vaäy söû duïng con ngöôøi hay maùy moùc ñeå cung öùng dòch vuï tuyø thuoäc vaøo ñoái töôïng maø nhaø cung öùng höôùng ñeán. Ñoâi khi coù söï keát hôïp caû hai hình thöùc ñeå söû duïng laøm troïng taâm ñeå cung öùng dòch vuï. Vôùi trình ñoä khoa hoïc kyõ thuaät phaùt trieån nhö hieän nay thì söï pha troän giöõa con ngöôøi phöông tieän maùy moùc thieát bò vaø coâng ngheä môùi nhaèm cung öùng caùc saûn phaåm dòch vuï vôùi chaát löôïng hieäu quaû cao laø xu theá taát yeáu. Trong ngaønh traùi caây, thöïc hieän dòch vuï chaêm soùc caây aên traùi vôùi söï tham gia cuûa caû con ngöôøi vaø maùy moùc thieát bò chuyeân duïng nhaèm ñaûm baûo cho ngöôøi thöïc hieän traùnh tieáp xuùc vôùi moâi tröôøng ñoäc haïi, naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïng coâng vieäc laø xu höôùng cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi. - 21 - b. ÑOÁI TÖÔÏNG PHUÏC VUÏ Ñoái töôïng phuïc vuï raát ña daïng vaø phong phuù. Xaùc ñònh roõ ñoái töôïng veà ñaëc ñieåm, baûn chaát moät caùch cuï theå seõ giuùp ñònh höôùng ñöôïc phöông phaùp, caùch thöùc, hình thöùc phuïc vuï phuø hôïp vôùi chaát löôïng cao nhaát. Chaúng haïn ñoái töôïng phuïc vuï laø traùi caây xuaát khaåu thì caùc dòch vuï cung öùng phaûi ñaûm baûo ñaùp öùng ñöôïc yeáu toá thôøi gian vaø chaát löôïng ñaït yeâu caàu cuûa caùc nöôùc nhaäp khaåu. Neáu ñoái töôïng laø nhöõng nhaø vöôøn muoán mua baûo hieåm thì caùc saûn phaåm baûo hieåm caàn ñöôïc tö vaán chính xaùc, roõ raøng deã hieåu, giaù caû phuø hôïp, söï taän taâm trong vaán ñeà tö vaán laø nhöõng ñieàu heát söùc quan troïng. c. MUÏC TIEÂU, TÍNH CHAÁT PHUÏC VUÏ Khi cung caáp dòch vuï caùc nhaø cung caáp phaûi xaùc ñònh roõ muïc tieâu, tính chaát, taàm quan troïng cuûa lónh vöïc ñöôïc phuïc vuï. Treân cô sôû ñoù ñeå hình thaønh cô caáu toå chöùc, nhöõng qui ñònh, yeâu caàu … khi cung öùng dòch vuï. Dòch vuï coù nhieàu loaïi khaùc nhau. Xeùt veà tính chaát, coù theå phaân thaønh dòch vuï mang tính saûn xuaát, dòch vuï trung gian, dòch vuï vaän taûi, vieãn thoâng, taøi chính, phaân phoái, kinh doanh, dòch vuï tieâu duøng hay caùc loaïi hình dòch vuï thoûa maõn nhu caàu cuoái cuøng nhö du lòch, y teá, giaûi trí, giaùo duïc…. Xeùt veà muïc ñích cung caáp, coù theå phaân ra thaønh dòch vuï thöông maïi (mang tính chaát thò tröôøng thuaàn tuyù - caïnh tranh vaø lôïi nhuaän) vaø dòch vuï cuûa chính phuû (dòch vuï coâng; dòch vuï haønh chaùnh söï nghieäp). d. PHAÂN LOAÏI DÒCH VUÏ CUÛA WTO WTO ñaõ phaân loaïi dòch vuï thaønh 155 phaân ngaønh, thuoäc 12 khu vöïc sau ñaây: Dòch vuï kinh doanh: ngheà nghieäp, maùy tính, nghieân cöùu vaø trieån khai, baát ñoäng saûn, cho thueâ, dòch vuï kinh doanh khaùc. Dòch vuï thoâng tin, lieân laïc: böu ñieän, chuyeån phaùt nhanh, vieãn thoâng, nghe nhìn, dòch vuï khaùc. - 22 - Dòch vuï xaây döïng vaø kyõ thuaät: xaây döïng nhaø cöûa, laép ñaët maùy moùc, hoaøn thieän caùc coâng trình. Dòch vuï phaân phoái: ñaïi lyù hoa hoàng, baùn buoân, baùn leû, ñaïi lyù ñoäc quyeàn, dòch vuï khaùc. Dòch vuï ñaøo taïo: tieåu hoïc, trung hoïc, ñaïi hoïc, ngöôøi lôùn, dòch vuï giaùo duïc khaùc; Dòch vuï moâi tröôøng: thoùat nöôùc, söû lyù chaát thaûi, veä sinh vaø töông töï, dòch vuï khaùc. Dòch vuï taøi chính: baûo hieåm vaø lónh vöïc lieân quan, ngaân haøng vaø lónh vöïc lieân quan, dòch vuï taøi chính khaùc. Dòch vuï lieân quan ñeán söùc khoûe vaø xaõ hoäi: chöõa beänh, beänh vieän, dòch vuï khaùc. Dòch vuï du lòch vaø lieân quan: khaùch saïn vaø nhaø haøng, ñaïi lyù vaø ñieàu haønh du lòch, höôùng daãn du lòch, dòch vuï khaùc; Dòch vuï giaûi trí, vaên hoùa vaø theå thao: giaûi trí, tin töùc, thö vieän, kieán truùc, baûo taøng … , theå thao vaø giaûi trí khaùc. Dòch vuï vaän taûi: vaän taûi ñöôøng bieån, vaän taûi thuûy noäi ñòa, vaän taûi haøng khoâng, vaän taûi ñöôøng saét, vaän taûi oâ toâ, vaän taûi ñöôøng oáng, vaän taûi vuõ truï, vaän taûi ña phöông thöùc, dòch vuï vaän taûi khaùc. Dòch vuï khaùc: bao goàm baát kyø caùc loaïi hình dòch vuï naøo chöa ñöôïc neâu ôû treân. Trong Nhoùm dòch vuï naøy coù vaän chuyeån vaø phaân phoái naêng löôïng vaø caùc dòch vuï khaùc lieân quan ñeán naêng löôïng, maëc duø chuùng cuõng coù theå moät phaàn thuoäc veà caùc loaïi hình dòch vuï phaân phoái, vaän taûi, moâi tröôøng vaø caùc dòch vuï kinh doanh khaùc 1.2. VAI TROØ CUÛA DÒCH VUÏ VÔÙI SÖÏ PHAÙT TRIEÅN CUÛA NGAØNH NOÂNG NGHIEÄP 1.2.1. GOÙC ÑOÄ KINH TEÁ - 23 - Dòch vuï coù vai troø quan troïng ñeán söï phaùt trieån veà maët kinh teá cuûa ngaønh noâng nghieäp cuûa moät quoác gia, theå hieän vai troø ngaøy caøng khoâng theå thieáu trong neàn kinh teá thò tröôøng. Nhö ñaõ trình baøy, tyû troïng cuûa dòch vuï ngaøy caøng chieám tyû troïng raát cao trong toång thu nhaäp noäi ñòa (GDP) vaø thu nhaäp cuûa quoác gia (GNP). Hieän nay taïi Vieät nam, soá lao ñoäng tham gia trong lónh vöïc dòch vuï trong noâng nghieäp chieám nhieàu hôn raát nhieàu laàn so vôùi löïc löôïng lao ñoäng tham gia vaøo caùc lónh vöïc khaùc… Moät trong nhöõng tieâu chí ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng phaùt trieån cuûa ngaønh noâng nghieäp moät quoác gia chính laø toác ñoä phaùt trieån cuûa ngaønh dòch vuï cung öùng trong ngaønh noâng nghieäp. BAÛNG 1.1 Toác ñoä taêng tröôûng cuûa dòch vuï trong ngaønh noâng nghieäp Vieät Nam Naêm 2000(%) 2001(%) 2002(%) 2003(%) a. Toác ñoä taêng GDP cuûa dòch vuï 6.79 6.89 7.04 7.24 Dòch vuï 5.32 6.10 6.54 6.57 b. Ñoùng goùp vaøo toác ñoä taêng GDP 6.79 6.89 7.04 7.24 Dòch vuï 2.22 2.52 2.68 2.7 (Nguoàn: thu thaäp treân Internet). [82 – 93] 1.2.1.1. THUÙC ÑAÅY CÔ CAÁU KINH TEÁ THEO HÖÔÙNG TOÁI ÖU Chính nhu caàu cuûa xaõ hoäi, cuûa khaùch haøng ñaõ laøm cho söï phaùt trieån cuûa dòch vuï trong ngaønh noâng nghieäp ñöôïc maïnh meõ vaø nhanh choùng. Söï phaùt trieån naøy ñaõ daãn ñeán söï ñieàu chænh töï nhieân hôïp lyù trong cô caáu kinh teá cuûa ngaønh noâng nghieäp theo höôùng giaûm daàn tyû troïng saûn xuaát saûn phaåm höõu hình taêng nhanh tyû troïng dòch vuï. Ñoâi khi cuõng coù söï ñieàu tieát cuûa Nhaø nöôùc, nhöng nhìn chung söï ñieàu tieát aáy phaûi döïa treân qui luaät phaùt trieån höõu cô töï nhieân cuûa neàn kinh teá. - 24 - BAÛNG 1.2 Tyû troïng / GDP cuûa caùc ngaønh ôû moät soá nöôùc ñang phaùt trieån Chaâu AÙ Toác ñoä taêng GDP Naêm Noâng nghieäp (%) Coâng nghieäp (%) Dòch vuï (%) 1960 – 80 35 40 25 1981 – 90 29 44 27 Trung Quoác 6.42 1991 - 2000 20 48 32 1960 – 80 42 23 35 1981 – 90 22 37 40 Indonesia 3.97 1991 - 2000 18 43 40 1960 – 80 29 30 41 1981 – 90 20 39 41 Malaysia 4.12 1991 - 2000 13 42 45 1960 – 80 28 31 41 1981 – 90 24 36 40 Philippins 1.04 1991 - 2000 20 32 48 1960 – 80 29 25 46 1981 – 90 17 33 50 Thaùi Lan 4.43 1991 - 2000 11 39 50 1960 – 80 - - - 1981 – 90 48 29 23 1991 - 2000 41 33 26 Vieät Nam 5.37 2001 – 2004 21,8 40,1 38,1 (Nguoàn: Caùc chæ soá phaùt trieån theá giôùi 2001, World bank,Washington DC, 2004).[10] Hieän nay, taïi caùc nöôùc phaùt trieån veà trình ñoä khoa hoïc kyõ thuaät, trình ñoä daân trí cao ñeàu coù xu höôùng taêng haøm löôïng dòch vuï trong saûn phaåm höõu hình, - 25 - ñoàng thôøi giaûm thieåu nhöõng hoaït ñoäng dòch vuï gaây oâ nhieãm cho saûn phaåm, cho moâi tröôøng. Ñieån hình Ñaøi Loan, hieän nay dòch vuï cung öùng vaø phaân phoái thuoác baûo veä thöïc vaät ñaõ ñöôïc kieåm soaùt raát nghieâm ngaët, vì vaäy soá löôïng dòch vuï naøy ñöôïc kieåm soaùt raát chaët. 1.2.1.2. GOÙP PHAÀN THUÙC ÑAÅY TOÁC ÑOÄ HIEÄN ÑAÏI HOÙA Trong moät neàn kinh teá thò tröôøng, hoaït ñoäng dòch vuï chæ phaùt trieån khi vaø chæ khi trình ñoä kinh teá, daân trí vaø trình ñoä khoa hoïc coâng ngheä ñaõ phaùt trieån. Vaø khi dòch vuï phaùt trieån thì chuùng seõ taùc ñoäng ngöôïc laïi laøm cho xaõ hoäi phaùt trieån ngaøy caøng coù chaát löôïng hôn. Cöù nhö vaäy, chu trình phaùt trieån hoã töông theo chieàu “xoaén oác” seõ giuùp cho caùc dòch vuï tieäm caän ñeán söï hoaøn thieän hôn theo höôùng hieän ñaïi hoùa (voøng xoaén chaát löôïng cuûa Duran). Trình ñoä vaên minh hieän ñaïi cuûa con ngöôøi nhôø ñoù cuõng phaùt trieån hôn. Coù theå thaáy ñöôïc töø khi Chính phuû Vieät Nam thuùc ñaåy tieán trình hoäi nhaäp vôùi kinh teá theá giôùi, ngaønh traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long ñaõ coù coù nhieàu khôûi saéc, caùc doanh nghieäp kinh doanh traùi caây ñaåy maïnh coâng taùc xuùc tieán xuaát khaåu traùi caây. Nhôø nhöõng hoaït ñoäng xuùc tieán naøy maø caùc doanh nghieäp ñaõ thaáy ñöôïc nhöõng khieám khuyeát cuûa traùi caây Vuøng ñeå coù nhöõng ñaàu tö, tìm kieám vaø öùng duïng nhöõng khoa hoïc kyõ thuaät nhaèm ñaûm baûo chaát löôïng traùi caây. Böôûi 5 roi cuûa doanh nghieäp Hoaøng Gia - Vónh Long laø moät trong nhöõng göông thaønh coâng ñieån hình khi doanh nghieäp naøy trieån khai ñaàu tö maùy moùc hieän ñaïi saûn xuaát nhöõng saûn phaåm cheá bieán coù chaát löôïng cao nhö nöôùc Böôûi eùp… ñeå xuaát sang thò tröôøng Myõ, Thuïy Só… 1.2.1.3. THUÙC ÑAÅY NHANH QUYEÁT ÑÒNH MUA HAØNG Söï hình thaønh vaø ña daïng cuûa dòch vuï trong noâng nghieäp seõ ñem ñeán cho khaùch haøng nhieàu söï löïa choïn hôn, vôùi quõy thôøi gian tìm kieám seõ ñöôïc giaûm thieåu ñaùng keå. Thoâng tin vaø coâng cuï khoa hoïc kyõ thuaät tieân tieán ñaõ giuùp cho nhöõng khaùch haøng taïi Chaâu AÂu coù theå quyeát ñònh mua Thanh long cuûa doanh - 26 - nghieäp Hoaøng Haäu (Bình Thuaän) trong vaøi phuùt. Tuy nhieân con ngöôøi trong thôøi ñaïi thoâng tin cuõng phaûi bieát choïn loïc thoâng tin, coù cô sôû thoâng tin vöõng chaéc tröôùc khi coù quyeát ñònh ñuùng. 1.2.1.4. TIEÂU CHÍ ÑEÅ HÔÏP TAÙC VAØ PHAÙT TRIEÅN Ñeå coù söï hôïp taùc chaët cheõ vaø beàn vöõng vôùi nhau, ngoaøi vieäc hieåu bieát nhau trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh thì hoaït ñoäng dòch vuï phaûi ñaûm baûo ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu theo tieâu chuaån ñöôïc thoáng nhaát chung. Chaúng haïn nhö dòch vuï giao nhaän haøng hoùa traùi caây töôi töø Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long ñeán thò tröôøng Myõ phaûi nhanh choùng, tính chuyeân nghieäp cao khi thöïc hieän nghieäp vuï xuaát nhaäp khaåu,… nhaèm ñaûm baûo haøng hoùa ñöôïc “thoâng quan” trong thôøi gian ngaén. Vì vaäy, chaát löôïng dòch vuï luoân laø yeáu toá quan troïng taïo lôïi theá caïnh tranh cho haøng hoùa noâng nghieäp trong neàn kinh teá môû hieän nay. 1.2.2. GOÙC ÑOÄ XAÕ HOÄI 1.2.2.1. THUÙC ÑAÅY PHAÂN COÂNG LAO ÑOÄNG XAÕ HOÄI, CHUYEÂN MOÂN HOÙA, ÑA DAÏNG HOÙA Söï ra ñôøi cuûa nhieàu loaïi hình dòch vuï trong noâng nghieäp seõ taïo ñieàu kieän cho vieäc phaân boå löïc löôïng lao ñoäng trong xaõ hoäi. Löïc löôïng lao ñoäng naøy seõ töï tìm kieám nhöõng coâng vieäc phuø hôïp vôùi naêng löïc vaø kyõ naêng cuûa baûn thaân. Hoaëc hoï seõ töï ñaøo taïo hoaëc tham gia nhöõng khoùa ñaøo taïo nhaèm naâng cao khaû naêng ngheà nghieäp cuûa baûn thaân nhö hoïc theâm tin hoïc, ngoaïi ngöõ, kyõ naêng ngheà nghieäp… vaø chính ñieàu naøy cuõng seõ thuùc ñaåy dòch vuï ñaøo taïo ngaøy caøng phaùt trieån. “Baøn tay voâ hình” ñaõ saép xeáp coù traät töï ñoäi nguõ lao ñoäng theo nhöõng tieâu chí maø chính yeâu caàu cuûa coâng vieäc ñaõ ñaët ra. Cô cheá töï nhieân naøy ñaõ giuùp cho vieäc töï ñieàu tieát nguoàn löïc lao ñoäng trong nhöõng lónh vöïc hoaït ñoäng khaùc nhau. - 27 - 1.2.2.2. GIAÛM TYÛ LEÄ THAÁT NGHIEÄP Caùc hoaït ñoäng dòch vuï trong noâng nghieäp ñoâi khi cuõng khoâng caàn ñeán trình ñoä kieán thöùc khoa hoïc chuyeân moân cao vaãn coù theå ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu coâng vieäc. Chaúng haïn ngaønh traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long chæ caàn ñoøi hoûi söï kheùo leùo vaø chuù yù trong coâng vieäc nhö coâng vieäc giao nhaän haøng hoùa, caøy thueâ, phun thuoác baûo veä thöïc vaät, phaân boùn….tyû leä thaát nghieäp ñöôïc giaûm thieåu, taêng toác ñoä phaùt trieån cuûa neàn kinh teá. Theo caùc nghieân cöùu cuûa chuyeân gia, neáu tyû leä thaát nghieäp giaûm ñi 3% thì toác ñoä phaùt trieån kinh teá seõ taêng leân khoaûng 1%. 1.3. VAI TROØ CUÛA DÒCH VUÏ ÑOÁI VÔÙI HAØNG HOÙA XUAÁT KHAÅU 1.3.1. VAI TROØ CUÛA DÒCH VUÏ COÂNG ÑOÁI VÔÙI HAØNG HOÙA XUAÁT KHAÅU ƒ Ñaùp öùng caùc yeâu caàu veà thuû tuïc haønh chiùnh taïo ñieàu kieän veà phaùp lyù cho caùc hoaït ñoäng xuaát khaåu. Taát caû caùc hoaït ñoäng lieân quan ñeán coâng taùc xuaát nhaäp khaåu ñeàu phaûi tuaân theo nhöõng luaät leä, qui ñònh, qui cheá, caùc höôùng daãn… do caùc cô quan coâng quyeàn töø Trung öông cho ñeán ñòa phöông ban haønh. Vôùi söï ñôn giaûn hoùa veà thuû tuïc haønh chaùnh trong vieäc giaûi quyeát caùc yeâu caàu chính ñaùng vaø hôïp phaùp cuûa ngöôøi daân seõ thuùc ñaåy toác ñoä giaûi quyeát vaø söû lyù coâng vieäc ñöôïc nhanh choùng. Neáu xeùt treân bình dieän kinh teá, söï ruùt ngaén thôøi gian giaûi quyeát coâng vieäc vôùi thôøi gian thaáp xuoáng seõ goùp phaàn laøm giaûm nhöõng toån thaát voâ hình laãn höõu hình, taêng tính caïnh tranh cho caùc doanh nghieäp. Ñoàng thôøi cuõng seõ taïo ñöôïc loøng tin, söï tín nhieäm cuûa ngöôøi daân ñoái vôùi caùc cô quan coâng quyeàn. ƒ Laø ñaàu moái taïo lieân keát moïi hoaït ñoäng cuûa caùc lónh vöïc coù lieân quan trong moät theå thoáng nhaát nhaèm thuùc ñaåy löôïng haøng hoùa xuaát khaåu. Nhôø coù caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc maø taát caû moïi hoaït ñoäng töø saûn xuaát cho ñeán thöông maïi dòch vuï ñeàu ñöôïc vaän haønh coù traät töï vaø ñuùng qui ñònh - 28 - phaùp luaät, goùp phaàn raát quan troïng trong vieäc thuùc ñaåy phaùt trieån löôïng haøng hoùa xuaát khaåu. Vôùi quyeàn haïn cuûa mình caùc cô quan Nhaø nöôùc coù khaû naêng taïo döïng ñöôïc moâi tröôøng veà phaùp lyù, cô cheá chính saùch vaø caùc thuû tuïc haønh chính… ñeå thuùc ñaåy naêng löïc saûn xuaát vaø xuaát khaåu haøng hoùa traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. Duø raèng ñaõ coù chuû tröông laäp nhöõng vuøng qui hoaïch, vuøng chuyeân canh veà caây aên traùi; söï lieân keát giöõa 4 nhaø (Nhaø nöôùc, nhaø khoa hoïc, nhaø doanh nghieäp vaø nhaø vöôøn); aùp duïng caùc qui trình saûn xuaát saïch… nhöng vaãn chöa ñaït keát quaû khaû quan. Chaát löôïng haøng hoùa traùi caây vaãn thaáp, saûn löôïng xuaát khaåu traùi caây lieân tuïc suït giaûm. Nguyeân nhaân chính laø do thieáu vaéng vai troø “nhaïc tröôûng” cuûa caùc cô quan Nhaø nöôùc trong vieäc ñieàu phoái hoaït ñoäng. 1.3.2. VAI TROØ CUÛA DÒCH VUÏ THÖÔNG MAÏI ÑOÁI VÔÙI HAØNG HOÙA XUAÁT KHAÅU ƒ Caùc saûn phaåm dòch vuï thöông maïi ñoùng vai troø quan troïng ñeán söï phaùt trieån haøng hoùa xuaát khaåu. Nhôø coù dòch vuï taøi chính, tín duïng,… môùi coù theå huy ñoäng ñöôïc löôïng taøi chính doài daøo ñeå saûn xuaát nhöõng haøng hoùa coù chaát löôïng, gaén leân mình nhöõng thöông hieäu coù uy tín; nhôø coù dòch vuï giao thoâng vaän taûi, dòch vuï xuaát nhaäp khaåu… haøng hoùa coù theå xuaát khaåu ñeán nhöõng thò tröôøng xa xoâi. ƒ Nhôø coù qui luaät caïnh tranh cuûa thò tröôøng seõ taïo neân nhöõng dòch vuï coù chaát löôïng ngaøy caøng cao, ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaùt trieån cuûa caùc ngaønh trong xu theá hoäi nhaäp vôùi giaù caû ngaøy caøng reû hôn, chaát löôïng ñaûm baûo, thôøi gian cung öùng ñöôïc ruùt ngaén. Nhö vaäy seõ goùp phaàn taïo neân khaû naêng caïnh tranh cho haøng hoùa xuaát khaåu. ƒ Moái quan heä bieän chöùng giöõa saûn xuaát vaø dòch vuï seõ taïo neân söï phaùt trieån töông hoã vôùi nhau. Söï phaùt trieån veà saûn xuaát trong ngaønh traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long seõ keùo theo söï thay ñoåi veà löôïng cuûa caùc dòch vuï hoã trôï, - 29 - töø hoaït ñoäng dòch vuï töø cung öùng gioáng caây troàng, phaân boùn, thuoäc baûo veä thöïc vaät cho ñeán caùc dòch vuï chaêm soùc, baûo quaûn, cheá bieán vaø xuùc tieán thöông maïi qua bieân giôùi… Vaø moät khi caùc dòch vuï ñaõ ñöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån oån ñònh seõ goùp phaàn quan troïng naâng cao chaát löôïng trong saûn xuaát traùi caây, goùp phaàn taêng saûn löôïng xuaát khaåu. ƒ Thöông maïi dòch vuï seõ laøm taêng löôïng tieàn löu thoâng trong neàn kinh teá, goùp phaàn thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá. Hoaït ñoäng xuaát khaåu haøng hoùa traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long phaùt trieån maïnh seõ thu veà moät löôïng ngoaïi teä lôùn cho vuøng vaø cho quoác gia. Trong giai ñoaïn 1999 – 2002 giaù trò kim ngaïch xuaát khaåu rau quaû cuûa Vieät Nam ñaõ ñem veà cho ñaát nöôùc ñeán 344 trieäu USD. [21] 1.4. LYÙ THUYEÁT VEÀ CUNG CAÀU ÑOÁI VÔÙI HAØNG HOÙA DÒCH VUÏ 1.4.1. LYÙ THUYEÁT CAÀU DÒCH VUÏ Theo lyù thuyeát caàu cuûa Paul A-Samuelson vaø William D. Nordhaus, caàu cuûa dòch vuï seõ cho bieát moái quan heä giöõa giaù caû vaø löôïng dòch vuï maø khaùch haøng coù khaû naêng thanh toaùn trong khoaûn thôøi gian xaùc ñònh vôùi caùc ñieàu kieän khaùc baát bieán. Nhöõng ñieàu kieän khaùc bao goàm nhöõng yeáu toá chính laø sôû thích, thu nhaäp, caùc saûn phaåm dòch vuï coù khaû naêng thay theá khaùc vaø cuoái cuøng laø qui moâ cuûa thò tröôøng. Tröôøng hôïp caùc ñieàu kieän khaùc thöôøng naøy coù söï bieán ñoåi, seõ daãn ñeán söï bieán ñoåi cuûa ñöôøng caàu veà dòch vuï. D Giaù Qo Soá löôïng caàu dòch vuï Q1 Po P1 D1 D2 - 30 - Hình 1.1: ÑÖÔØNG CAÀU Chuù thích D: Ñöôøng caàu daøi haïn Po; P1: Giaù baùn saûn phaåm D1; D2: Ñöôøng caàu ngaén haïn Qo; Q1: Löôïng caàu öùng vôùi giaù Po; P1 Coù theå thaáy ñöôïc khi möùc giaù ôû Po > P1 thì nhu caàu veà dòch vuï giaûm thaáp hôn khi giaù ôû möùc P1. Söï taêng giaûm veà nhu caàu dòch vuï seõ aûnh höôûng ñeán ñoä doác cuûa ñöôøng caàu veà dòch vuï. Trong khoaûng thôøi gian daøi, thöôøng ñoä doác cuûa ñöôøng caàu coù xu höôùng doác hôn so vôùi trong khoaûng thôøi gian ngaén, vì trong khoaûng thôøi gian daøi khaùch haøng hay ngöôøi tieâu duøng coù thôøi gian ñöa ra quyeát ñònh ñieàu chænh möùc tieâu duøng cuûa mình ñöôïc deã daøng vaø thuaän tieän hôn trong khoaûng thôøi gian ngaén haïn. Tuy nhieân, vaãn coù nhöõng tröôøng hôïp ngoaïi leä khi giaù dòch vuï taêng, nhöng löôïng caàu tieâu thuï vaãn taêng tröôûng ñeàu. Tuy nhieân tröôøng hôïp naøy thöôøng raát ít vì trong boái caûnh thò tröôøng dòch vuï coù söï phong phuù veà soá löôïng laãn chaát löôïng dòch vuï vaø söï caïnh tranh quyeát lieät veà maët giaù caû. Ñeå coù theå xaùc ñònh ñöôïc nhu caàu dòch vuï trong khoaûng thôøi gian laø raát khoù vì giaù caû vaø caùc yeáu toá khaùc ñeàu bieán ñoåi do taùc ñoäng töø nhieàu chieàu vaø theo thôøi gian. Chính vì vaäy ñeå xaùc ñònh ñöôïc möùc caàu veà dòch vuï caàn phaûi nôùi roäng bieân cuûa ñöôøng caàu theo khoaûn ñeå coù theå xaùc ñònh ñöôïc löôïng caàu chính xaùc hôn. Xaùc ñònh caàu dòch vuï: Coù theå tính möùc caàu theo phöông phaùp ñònh tính vaø ñònh löôïng. Moã._. naêng thaâm nhaäp vaøo thò tröôøng naøy. Ñaây laø thò tröôøng coù sôû thích tieâu thuï töông ñoái gioáng vôùi Vieät Nam, vì vaäy raát thuaän lôïi cho coâng taùc xuaát khaåu. Caùc haøng hoùa traùi caây ñöôïc öa thích nhö Nhaõn, Thanh long, döøa, Xoaøi, Choâm choâm, Maêng cuït, Vuù söõa… ñeàu coù theå tieâu thuï taïi thò tröôøng naøy. Dòch vuï caàn phaùt trieån - 156 - ƒ Caùc giao dòch phaûi thoâng qua dòch vuï ngaân haøng ñeå taïo söï phaùt trieån thöông maïi laâu daøi cho caû hai beân. ƒ Hôïp taùc theo kieåu xaõ hoäi hoùa giöõa Nhaø nöôùc vaø doanh nghieäp cuøng xaây döïng gian haøng giôùi thieäu quaûng caùo saûn phaåm vaø kho laïnh taïi bieân giôùi Vieät Nam & Trung Quoác nhaèm toàn tröõ laâu daøi caùc haøng hoùa traùi caây cung öùng cho hoaït ñoäng thöôøng xuyeân xuaát khaåu vaø coù theå thöïc hieän dòch vuï cho thueâ kho neáu coøn dö coâng suaát. ƒ Caùc dòch vuï sô cheá, bao bì, ñoùng goùi, keå caû laøm thuû tuïc haûi quan ñeàu thöïc hieän taïi kho laïnh naøy nhaèm taïo ñieàu kieäân thuaän lôïi ñeå haøng hoùa ñöôïc xuaát ñi nhanh choùng. c. MYÕ Myõ laø nöôùc coù nhieàu qui ñònh veà veä sinh an toaøn thöïc phaåm, cheá ñoä kieåm dòch, thueá quan… nhaèm baûo veä ngöôøi tieâu duøng cuûa hoï ôû möùc cao. Myõ laø quoác gia coù möùc soáng cuûa ngöôøi daân thuoäc haïng cao treân theá giôùi, vì vaäy maø yeâu caàu trong söû duïng haøng hoùa thöïc phaåm, traùi caây laø raát cao. Moät soá ñieåm löu yù: ƒ Veà khaåu vò phaûi phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa ngöôøi tieâu duøng. Traùi caây cuûa Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long coù muøi vò phuø hôïp vôùi thò hieáu tieâu duøng taïi Myõ. ƒ Dö löôïng thuoác baûo veä thöïc vaät, caùc loaïi saâu boï, vi khuaån…phaûi ñöôïc söû lyù ñaït möùc an toaøn maø luaät leä vaø nhöõng qui ñònh cuûa Boä Noâng nghieäp Myõ ñaët ra. Chaúng haïn, taát caû caùc bao bì, container haøng khi nhaäp vaøo Myõ ñeàu phaûi ñöôïc khöû truøng hoaëc Boä noâng nghieäp Myõ seõ kieåm tra toaøn boä quaù trình saûn xuaát traùi caây cuûa nöôùc xuaát khaåu, caùc ñieåm nguy haïi maø saûn phaåm coù theå bò aûnh höôûng… ƒ Hình thöùc maãu maõ, bao bì… phaûi saïch seõ, baét maét vaø phaûi coù tính myõ thuaät. Tính myõ thuaät caøng cao thì giaù thaønh coù theå ñöôïc naâng leân töø 5 ñeán 15% maø vaãn ñöôïc chaáp nhaän (Nguoàn: VOA online, 2005). - 157 - Caàn nghieân cöùu theâm veà nhöõng quy ñònh veà tieâu chuaån kieåm dòch treân haøng hoùa traùi caây, laøm cô sôû cho vieäc xaây döïng nhöõng chuaån möïc trong saûn xuaát traùi caây taïi nhöõng Vuøng ñaõ qui hoaïch. Töø ñaây seõ nhaân roäng moâ hình vaø phöông phaùp saûn xuaát cho toaøn Vuøng. Do söï chaët cheõ trong coâng taùc kieåm tra taïi caùc cöûa khaåu khi vaøo Myõ, vì vaäy thôøi gian coù theå raát laâu. Traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long raát khoù xuaát töôi sang thò tröôøng Myõ baèng ñöôøng taøu thuûy do thôøi gian leân ñeán 17 – 25 ngaøy, trong khi hieän taïi traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long chæ coù theå chòu bình quaân ñeán 10 ngaøy. Ñoù laø chöa keå thôøi gian naèm chôø taïi caûng töø 3 ñeán 10 ngaøy, vì vaäy chieán löôïc xuaát khaåu vaøo thò tröôøng Myõ caàn phaûi xem xeùt kyõ ñeán phöông aùn xuaát khaåu caùc haøng hoùa traùi caây ñaõ qua cheá bieán laø chuû yeáu. Caùc loaïi traùi caây töôi chæ coù theå chieám tyû troïng Nhoû maø thoâi. Neáu ñöôïc Boä noâng nghieäp Myõ chaáp nhaän cho traùi caây Vieät Nam ñöôïc pheùp nhaäp khaåu vaøo thò tröôøng Myõ thì cuõng phaûi ñeán hai naêm nöõa. Vaãn coøn thôøi gian cho söï chuaån bò keá hoaïch haønh ñoäng ñoái vôùi thò tröôøng naøy. d. NHAÄT Do hieän nay caùc haøng hoùa traùi caây cuûa Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long xuaát sang thò tröôøng Nhaät chuû yeáu ñaõ qua cheá bieán nhö Döaù, Böôûi, Nhaõn…, traùi caây töôi chöa theå xuaát sang thò tröôøng naøy vì nhöõng nguyeân nhaân ñaõ trình baøy ôû chöông 2. Vì vaäy tröôùc maét caàn taäp trung vaøo moät soá vaán ñeà sau: ƒ Chính phuû caàn xuùc tieán vieäc ñaøm phaùn vaø tieán ñeán kyù keát veà hieäp ñònh kieåm dòch vôùi Nhaät Baûn treân moät soá loaïi traùi caây theá maïnh. ƒ Treân cô sôû ñaõ hình thaønh nhöõng vuøng nguyeân lieäu, vuøng quy hoaïch traùi caây vaø ñaëc bieät laø coù söï quaûn lyù taäp trung ñaàu moái cuûa Hoäi ñoàng, caàn thöïc hieän ngay nhöõng qui ñònh vaø bieän phaùp cheá taøi nghieâm khaéc nhaèm chaán chænh coâng taùc quaûn lyù vaø söû duïng thuoác baûo veä thöïc vaät. - 158 - ƒ Hoäi ñoàng hoã trôï döôùi hình thöùc ñaàu tö voán ñeå taäp trung phaùt trieån coâng nghieäp cheá bieán caùc saûn phaåm töø traùi caây, ñaùp öùng nhu caàu xuaát khaåu sang thò tröôøng naøy thoâng qua hình thöùc lieân doanh, lieân keát vôùi caùc ñoái taùc trong vaø ngoaøi nöôùc. ƒ Taêng cöôøng xaây döïng thöông hieäu treân nhöõng haøng hoùa coù theå xuaát sang thò tröôøng Nhaät. ƒ Hoäi ñoàng hôïp taùc vôùi caùc Toå chöùc xuùc tieán thöông maïi cuûa Nhaät ñeå toå chöùc quaûng baù, giôùi thieäu taïi Nhaät haøng hoùa xuaát khaåu ñaõ qua cheá bieán cuûa Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long cho ngöôøi tieâu duøng Nhaät. 3.3.4. MOÄT SOÁ KIEÁN NGHÒ ÑOÁI VÔÙI CAÙC CÔ QUAN QUAÛN LYÙ TRUNG ÖÔNG VAØ ÑÒA PHÖÔNG 3.3.4.1. KIEÁN NGHÒ 1: CAÛI CAÙCH DÒCH VUÏ COÂNG ƒ Nhaø nöôùc caàn quaùn trieät roõ hôn nöõa tö töôûng vì nhaân daân phuïc vuï trong caùc caùn boä coâng chöùc, nhaèm chuyeån bieán töø traïng thaùi thuï ñoäng, tieâu cöïc, duy yù chí sang traïng thaùi tích cöïc, linh hoaït trong coâng vieäc theå hieän toát tinh thaàn vaø traùch nhieäm phuïc vuï. ƒ Tính toaùn laïi möùc löông cho caùc caùn boä coâng chöùc. Möùc löông phaûi ñaûm baûo ñuû cho cuoäc soáng cuûa caùn boä coâng chöùc vaø gia ñình hoï. Möùc löông phaûi ñaûm baûo cho hoï coù theå cho con caùi ñöôïc hoïc haønh toát, cuoäc soáng naèm ôû möùc trung bình khaù vaø coù khaû naêng tích luõy ñöôïc. ƒ Ñaåy maïnh caûi caùch thuû tuïc haønh chính, caûi tieán, ruùt ngaén nhöõng qui trình röôøm raø, gaây maát nhieàu thôøi gian cho ngöôøi daân khi thöïc hieän quyeàn laøm coâng daân cuûa hoï. Caùc qui trình thöïc hieän neân coâng khai hoùa vaø söï saün saøng caùc bieåu maãu ñeå ngöôøi daân coù theå höôûng thuï ñöôïc dòch vuï coâng trong thôøi gian nhanh nhaát. ƒ Tin hoïc hoùa trong coâng taùc quaûn lyù coâng vieäc trong caùc cô quan Nhaø nöôùc. Hoaøn thieän heä thoáng thoâng tin töø Tröông Öông ñeán ñòa phöông. Tuy - 159 - nhieân tin hoïc hoùa khoâng chæ ñôn thuaàn laø vieäc trang bò maùy vi tính, maø phaûi xaây döïng ñöôïc nhöõng chöông trình quaûn lyù xuyeân suoát heä thoáng vaø caùn boä coâng chöùc phaûi thöïc hieän taùc nghieäp coâng vieäc treân heä thoáng maùy tính naøy. Chaúng haïn nhö heä thoáng maùy tính cuûa caùc cô quan coâng quyeàn töø Trung Öông ñeán ñòa phöông ñöôïc lieân keát chaët cheõ 24/24 giôø trong ngaøy, khi coù nhöõng vaên baûn chæ ñaïo môùi seõ töï ñoäng göûi ñeán taát caû caùc cô quan ban ngaønh. Khi ngöôøi daân caàn thoâng tin veà phaùp luaät, qui ñònh hieän haønh… cuõng coù theå töï truy tìm treân heä thoáng maø hoï ñöôïc pheùp söû duïng. Caùc nhaø vöôøn coù theå vaøo heä thoáng web cuûa caùc Sôû thuoäc caùc ñòa phöông ñeå laáy thoâng tin veà giaù caû, thò tröôøng, nhöõng höôùng daãn aùp duïng tieán boä cuûa khoa hoïc kyõ thuaät vaøo saûn xuaát… Hay khi caùc nhaø vöôøn ñaêng kyù ñòa chæ cuûa mình vaøo heä thoáng cuûa Sôû thì moïi thoâng tin môùi, coù lieân quan seõ ñöôïc chuyeån taûi tröïc tieáp ñeán caùc ñòa chæ ñaêng kyù. ƒ Naâng cao trình ñoä quaûn lyù vaø trình ñoä chuyeân moân cho taát caû caùc caùn boä coâng chöùc. Nhöõng kieán thöùc chuyeân ngaønh naâng cao thì Nhaø nöôùc coù theå chi ngaân saùch ñeå ñaøo taïo, coøn ñoái vôùi nhöõng kieán thöùc, kyõ naêng cô baûn nhö soaïn thaûo vaên baûn, anh vaên… phaûi do moãi caùn boä töï thöïc hieän. 3.3.4.2. KIEÁN NGHÒ 2: NAÂNG CAO TRÌNH ÑOÄ DAÂN TRÍ, TAÏO ÑIEÀU KIEÄN ÑEÅ NHAØ VÖÔN, NOÂNG HOÄ COÙ ÑIEÀU KIEÄN TIEÁP CAÄN NHÖÕNG KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT, KYÕ NAÊNG NGHEÀ NGHIEÄP NHAÈM PHUÏC VUÏ TOÁT CHO SAÛN XUAÁT VAØ XUAÁT KHAÅU TRAÙI CAÂY ƒ Phoå bieán kieán thöùc giaùo duïc baäc ñaïi hoïc, cao ñaúng, trung hoïc, kyõ naêng ngheà nghieäp trong toaøn Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long goùp phaàn naâng cao trình ñoä daân trí cho nguoàn löïc cuûa toaøn Vuøng Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long vôùi chi phí thaáp nhaát, ñieàu kieän thôøi gian hoïc taäp thuaän lôïi nhaát. - 160 - ƒ Boä Giaùo duïc vaø ñaøo taïo nhanh choùng trieån khai chính saùch môû trong giaùo duïc. Cho pheùp caùc tröôøng trong vieäc töï chuû tuyeån sinh döïa vaøo keát quaû thi toát nghieäp trung hoïc, treân cô sôû veà cô sôû vaät chaát, ñieàu kieän kyõ thuaät. ƒ Boä giaùo duïc vaø ñaøo taïo cuõng taïo ñieàu kieän cho heä thoáng ñaøo taïo töø xa ñöôïc phaùt trieån maïnh. Ñaây seõ laø keânh ñaøo taïo duy nhaát ñeå ñeán ñöôïc moïi taàng lôùp trong xaõ hoäi vôùi chi phí thaáp nhaát. Thoâng qua keânh ñaøo taïo töø xa naøy nhöõng kieán thöùc veà chuyeån giao khoa hoïc coâng ngheä trong ngaønh traùi caây seõ ñeán ñöôïc moïi nhaø vöôøn thoâng qua truyeàn hình, truyeàn thanh. ƒ Ñeå phaùt trieån ñöôïc heä thoáng naøy Chính phuû vaø Boä giaùo duïc vaø ñaøo taïo caàn hoã trôï baèng ngaân saùch cho nhöõng ñôn vò ñaøo taïo ñaõ xaây döïng vaø vaän haønh toát caùc keânh ñaøo taïo töø xa. Söï phaân bieät veà coâng laäp vaø ngoaøi coâng laäp trong vieäc hoã trôï caàn thieát phaûi ñöôïc xem xeùt laïi thaät nghieâm tuùc. ƒ Trong giai ñoaïn hieän nay ñeå kòp thôøi trang bò kieán thöùc veà khoa hoïc coâng ngheä öùng duïng trong ngaønh traùi caây, caàn phaûi coù ngay nhöõng giaûi phaùp thieát thöïc hôn nöõa. Ngoaøi nhöõng chöông trình taäp huaán thöôøng xuyeân cho caùc xaõ vieân trong heä thoáng, thì vieäc saûn xuaát ra nhöõng taøi lieäu hoïc taäp baèng hình aûnh, baèng saùch vôû ñöôïc löu thaønh heä thoáng vaø phaûi luoân saün saøng vôùi chi phí hôïp lyù nhaát. Neáu keát hôïp vôùi vieäc taäp huaán do caùc caùn boä khuyeán noâng thöïc hieän, chaéc chaén seõ ñaït ñöôïc keát quaû raát toát. Hoäi ñoàng caàn ñöùng ra chuû trì trong vieäc keát hôïp vôùi caùc ñôn vò ñaøo taïo coù uy tín vaø chaát löôïng ñeå thöïc hieän hình thöùc ñaøo taïo reû tieàn nhöng hieäu quaû naøy. 3.3.4.3. KIEÁN NGHÒ 3: HOà TRÔÏ TAØI CHÍNH CHO CAÙC NHAØ SAÛN XUAÁT TRAÙI CAÂY THOÂNG QUA HÌNH THÖÙC GIAÛM THUEÁ (TUAÂN THUÛ NHÖÕNG ÑIEÀU KIEÄN RAØNG BUOÄC KHI VIEÄT NAM GIA NHAÄP WTO) Toång cuïc thueá neân ban haønh chính saùch mieãn thueá thu nhaäp 10 naêm ñoái vôùi nhöõng nhaø vöôøn, noâng hoä coù thu nhaäp 100 trieäu ñoàng/naêm. Ñoàng thôøi cuõng - 161 - mieãn thueá thu nhaäp 10 naêm cho caùc HTX phuïc vuï cho ngaønh traùi caây tham gia tích cöïc nhöõng chuû tröông veà vuøng qui hoaïch, öùng duïng khoa hoïc kyõ thuaät vaøo saûn xuaát.... KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3 Töø nhöõng lyù thuyeát, cô sôû lyù luaän veà dòch vuï, dòch vuï trong noâng nghieäp, kinh nghieäm hoaït ñoäng dòch vuï cuûa moät soá quoác gia trong chöông 1, ñaõ laøm cô sôû cho vieäc phaân tích thöïc traïng moät soá hoaït ñoäng dòch vuï saûn xuaát vaø xuaát khaåu haøng hoùa traùi caây trong chöông 2. Trong chöông 3 ñaõ ñeà caäp vaø laøm roõ quan ñieåm ñeå phaùt trieån caùc dòch vuï saûn xuaát vaø xuaát khaåu traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. Caùc cô sôû ñeà xuaát giaûi phaùp ñöôïc hình thaønh döïa treân nhöõng thöïc traïng coøn toàn taïi, nhöõng ñieåm maïnh, khaû naêng vaø cô hoäi cuûa dòch vuï coù lieân quan ñeán haøng hoùa traùi caây. Caùc giaûi phaùp ñeà xuaát seõ goùp phaàn cho söï hình thaønh vaø phaùt trieån heä thoáng caùc dòch vuï phuïc vuï cho saûn xuaát vaø xuaát khaåu traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long, maø cuï theå nhö sau: ƒ Goùp phaàn naâng cao ñöôïc nhaän thöùc cuûa caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc vaø caùc nhaø vöôøn, noâng hoä veà taàm quan troïng cuûa dòch vuï ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa ngaønh traùi caây cuõng nhö laø haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. ƒ Ñeå coù theå khoâi phuïc laïi saûn löôïng xuaát khaåu traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long trong thôøi gian ñeán, caàn phaûi naâng cao ñöôïc naêng löïc saûn xuaát vaø cung öùng traùi caây vôùi khoái löôïng lôùn, chaát löôïng cao. Muoán vaäy phaûi xaây döïng ñöôïc vuøng chuyeân canh, vuøng nguyeân lieäu traùi caây. Ñeå coù theå thaønh coâng trong vieäc hình thaønh nhöõng vuøng qui hoaïch naøy caàn phaûi coù ñònh höôùng chieán löôïc cuûa Boä NN&PTNT treân cô sôû nghieân cöùu khoa hoïc nhöõng vuøng coù theå hình thaønh ñöôïc vuøng qui hoaïch, treân cô sôû ñoù seõ cuøng lieân keát vôùi caùc ñòa phöông ñeå hình thaønh vaø xaây döïng vuøng qui hoaïch. - 162 - ƒ Ñoái vôùi caùc dòch vuï phuïc vuï cho saûn xuaát, trong ñieàu kieän thöïc tieãn Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long, caàn phaûi coù moâ hình lieân keát trong vieäc thöïc hieän caùc dòch vuï naøy. Trong ñoù moâ hình HTX laø chuû yeáu, keát hôïp vôùi caùc moâ hình lieân keát kinh teá nhieàu thaønh phaàn khaùc môùi coù theå thöïc hieän thaønh coâng caùc dòch vuï naøy. Vôùi nhöõng lyù do sau: à Laø moâ hình kinh teá taäp theå taäp hôïp ñöôïc nhieàu nhaø vöôøn, noâng hoä vôùi nhau (maïnh veà nguoàn löïc, ñaát ñai vaø taøi chính). à Moâ hình naøy laø moâ hình kinh teá taäp theå ñang ñöôïc söï quan taâm vaø hoã trôï töø Nhaø nöôùc. à Moâ hình naøy phuø hôïp vôùi ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi vuøng Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long, cuõng nhö seõ deã daøng tieáp caän vôùi nhaø vöôøn hôn caùc nhaø cung öùng laø caùc coâng ty, doanh nghieäp khaùc. ƒ Treân cô sôû ñaõ thaønh coâng trong vieäc hình thaønh nhöõng vuøng qui hoaïch traùi caây, vieäc öùng duïng khoa hoïc kyõ thuaät cuõng seõ deã daøng hôn, caùc dòch vuï veà phaân phoái caây gioáng, chaêm soùc, baûo quaûn, thu hoaïch traùi, khuyeán noâng, chôï ñaàu moái,… môùi coù ñieàu kieän ñeå phaùt trieån toát, döïa treân lyù thuyeát veà soá ñoâng thì chi phí ñaàu tö seõ giaûm ñi vaø hieäu quaû ñaït ñöôïc seõ toát hôn, giuùp naâng cao ñöôïc tính caïnh tranh cuûa haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. ƒ Trong thôøi gian ñaàu, ñeå caùc giaûi phaùp phaùt trieån dòch vuï saûn xuaát vaø xuaát khaåu traùi caây coù tính khaû thi cao, caàn hình thaønh moät cô quan tröïc thuoäc thuû töôùng chính phuû goïi laø Hoäi ñoàng phaùt trieån caùc döï aùn troïng ñieåm traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long trong vieäc tröïc tieáp chæ ñaïo caùc keá hoaïch haønh ñoäng. Hoäi ñoàng seõ laø ñaàu moái toång chæ huy taát caû caùc chieán löôïc toång theå, keá hoaïch haønh ñoäng, ñaàu tö cuûa Nhaø nöôùc cho ngaønh traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long, cuõng nhö laø ñaàu moái ñeå quaûn lyù caùc dòch vuï cung öùng trong ngaønh traùi caây phuïc vuï xuaát khaåu. Nhaân söï cuûa hoäi ñoàng naøy phaûi bao goàm caùc cô - 163 - quan Trung öông vaø ñòa phöông, caùc vieän nghieân cöùu, caùc HTX vaø caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc cuøng tham gia thöïc hieän. Vaø cô caáu naøy seõ phaûi hoaït ñoäng theo thoâng leä vaø caùc ñieàu kieän do WTO ñaët ra cho ngaønh noâng nghieäp Vieät Nam. KEÁT LUAÄN CHUNG Qua 3 chöông, ñaõ thöïc hieän ñöôïc nhöõng muïc tieâu vaø nhieäm vuï maø luaän aùn ñaõ ñeà ra. Cuï theå nhö sau: ƒ Khaùi quaùt coù heä thoáng lyù thuyeát veà dòch vuï, dòch vuï trong noâng nghieäp, lyù thuyeát veà cung caàu cuûa dòch vuï, coù lieân heä ñeán traùi caây xuaát khaåu Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. ƒ Laø quoác gia coù toác ñoä phaùt trieån veà dòch vuï coù lieân quan ñeán traùi caây chaäm so vôùi caùc quoác gia khaùc, vì vaäy vieäc tham khaûo vaø hoïc taäp nhöõng kinh nghieäm cuûa hoï laø moät trong nhöõng bieän phaùp nhaèm “ñi taét, ñoùn ñaàu” cuûa ngaønh dòch vuï phuïc vuï trong noâng nghieäp cuûa Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. Luaän aùn ñeà caäp coâ ñoïng nhöõng kinh nghieäm maø taùc giaû cho raèng phuø hôïp vaø mang tính khaû thi cao cho Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long trong giai ñoaïn hieän taïi. ƒ Trong chöông 2, luaän aùn ñaõ ñeà caäp ñeán caùc loaïi hình dòch vuï lieân quan ñeán saûn xuaát vaø xuaát khaåu traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. Nhìn chung, chaát löôïng cuûa caùc dòch vuï naøy coøn raát thieáu veà loaïi hình, soá löôïng vaø chaát löôïng. Naêng löïc hoaït ñoäng yeáu keùm, söï thieáu lieân keát, manh muùn ñaõ thaät söï khoâng theå phaùt trieån coù hieäu quaû phuïc vuï cho söï phaùt trieån cuûa ngaønh traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long, cuõng nhö haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu. Moät trong nhöõng nguyeân nhaân chính laø thieáu ñònh höôùng chieán löôïc cuûa Nhaø nöôùc, thieáu söï quan taâm vaø hoã trôï cuûa caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc, ñoàng thôøi do nhöõng ñieàu kieän khaùch quan cuøng - 164 - vôùi trình ñoä vaên hoùa vaø nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. ƒ Vì vaäy, duø raèng naêng löïc saûn xuaát traùi caây tieàm naêng cuûa Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long laø raát lôùn, nhöng naêng suaát vaø hieäu quaû laïi chöa ñöôïc khai thaùc trieät ñeå. Chaát löôïng caùc dòch vuï cung öùng cho ngaønh traùi caây cuõng nhö haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu thaáp so vôùi yeâu caàu ñaõ aûnh höôûng ñeán chaát löôïng ñaàu ra vaø aûnh höôûng ñeán saûn löôïng tieâu thuï xuaát khaåu cuûa traùi caây. ƒ Caùc giaûi phaùp maø taùc giaû ñeà xuaát cuõng theo trình töï heä thoáng maø taùc giaû ñaõ coù duïng yù khi saép ñaët trong chöông 2. Tuy nhieân, giaûi phaùp quan troïng nhaát laø phaûi hình thaønh cho ñöôïc moät “nhaïc tröôûng” thaät söï cho ngaønh traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long (Hoäi ñoàng phaùt trieån döï aùn troïng ñieåm traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long). Nhaïc tröôûng naøy coù thöïc quyeàn trong vieäc quaûn lyù vaø ñieàu haønh taát caû caùc vaán ñeà coù lieân quan ñeán traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. ƒ Löïc löôïng noàng coát ñeå coù theå thöïc hieän toát caùc muïc tieâu phaùt trieån cuûa ngaønh traùi caây, goùp phaàn quan troïng ñeå phaùt trieån caùc dòch vuï lieân quan ñeán saûn xuaát xuaát khaåu ñoù chính laø löïc löôïng HTX vaø caùc moâ hình lieân keát kinh teá khaùc (coâng ty, doanh nghieäp tö nhaân..). chính nhôø löïc löôïng naøy, caùc dòch vuï phuïc vuï saûn xuaát vaø xuaát khaàu Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long môùi coù theå phaùt trieån maïnh vaø beàn vöõng, goùp phaàn quan troïng cho söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa ngaønh traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. - 165 - DANH MUÏC CAÙC COÂNG TRÌNH NGHIEÂN CÖÙU CUÛA TAÙC GIAÛ 1. Cao Vieät Hieáu (2005): “Moät Soá Giaûi Phaùp Phaùt Trieån Heä Thoáng Chôï Ñaàu Moái Traùi Caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long”, Taïp Chí Thöông Maïi Vieät Nam – soá 16. 2. Cao Vieät Hieáu (2005): “Measure How To Spur Development Of New Cooperatives In Mekong Delta”, Economic Development Review – No. 129. 3. Cao Vieät Hieáu (2005): “Baûo Hieåm Trong Noâng Nghieäp – Söï Caàn Thieát Cho Söï Phaùt Trieån Beàn Vöõng Ngaønh Noâng Nghieäp Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long”, Taïp Chí Thöông Maïi Vieät Nam – soá 20. 4. Cao Vieät Hieáu (2005): “Dòch Vuï Baûo Quaûn Traùi Caây Sau Thu Hoaïch”, Taïp Chí Thöông Maïi Vieät Nam – soá 23. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. BOÄ THÖÔNG MAÏI (THAÙNG 10/2000), ÑEÀ AÙN PHAÙT TRIEÅN XUAÁT KHAÅU RAU QUAÛ ÑEÁN NAÊM 2010. 2. BOÄ NOÂNG NGHIEÄP VAØ PHAÙT TRIEÅN NOÂNG THOÂN, ÑEÀ AÙN PHAÙT TRIEÅN RAU, QUAÛ VAØ HOA, CAÂY CAÛNH THÔØI KYØ 1999-2010. 3. BAÙO CAÙO VEÀ CAÙC SAÛN PHAÅM VAØ DÒCH VUÏ COÙ KHAÛ NAÊNG CAÏNH TRANH CUÛA VIEÄT NAM, BOÄ KEÁ HOAÏCH ÑAÀU TÖ. 4. CHIEÁN LÖÔÏC PHAÙT TRIEÅN THÖÔNG MAÏI VIEÄT NAM GIAI ÑOAÏN 2001-2002 BOÄ THÖÔNG MAÏI. 5. CUÏC DIEÄN KINH TEÁ THEÁ GIÔÙI VAØ DÖÏ BAÙO THÖÔNG MAÏI NAÊM 2001 CUÛA BOÄ THÖÔNG MAÏI. - 166 - 6. CHIEÁN LÖÔÏC PHAÙT TRIEÅN XUAÁT KHAÅU THÔØI KYØ 2001 – 2010 CUÛA BOÄ THÖÔNG MAÏI. 7. C. MAÙC – PH. ANGGHEN: TOAØN TAÄP, T 20, PHAÀN 1, NXB CHÍNH TRÒ QUOÁC GIA, HAØ NOÄI, 1995 TRANG 576 – 577. 8. CIEM – UNDP “CHÍNH SAÙCH PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ – KINH NGHIEÄM VAØ BAØI HOÏC CUÛA TRUNG QUOÁC” , NXB GIAO THOÂNG VAÄN TAÛI 3/2004, TAÄP 1 VAØ TAÄP 2. 9. CIEM – SIDA “ HOÄI NHAÄP KINH TEÁ – AÙP LÖÏC CAÏNH TRANH TREÂN THÒ TRÖÔØNG VAØ ÑOÁI SAÙCH CUÛA MOÄT SOÁ NÖÔÙC”, NXB GIAO THOÂNG VAÄN TAÛI 9/2003. 10. CAÙC CHÆ SOÁ PHAÙT TRIEÅN THEÁ GIÔÙI 2001, WORLD BANK, WASHINGTON DC, 2004 11. HOAØNG VAÊN CHAÂU, “THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ TRONG WTO”, THÖÔNG MAÏI, TRANG 20 – 29, 1998. 12. HOAØNG VAÊN CHAÂU, “ BUOÂN BAÙN DÒCH VUÏ TREÂN THEÁ GIÔÙI”, THÖÔNG MAÏI, TRANG 19, NAÊM 1999. 13. HOAØNG VAÊN CÖÔØNG, CAÙC CHÆ SOÁ ÑO TRÌNH ÑOÄ PHAÙT TRIEÅN NOÂNG THOÂN, TAÏP CHÍ KINH TEÁ VAØ DÖÏ BAÙO SOÁ 3/2003 – TRANG 21,22. 14. CAÙC GIAÛI PHAÙP NHAÈM PHAÙT TRIEÅN THÒ TRÖÔØNG HAØNG HOÙA XUAÁT KHAÅU CUÛA NÖÔÙC TA TRONG THÔØI KYØ 2001 – 2010, TAÀM NHÌN ÑEÁN 2020 CUÛA VIEÄN NGHIEÂN CÖÙU THÖÔNG MAÏI – BOÄ THÖÔNG MAÏI. 15. GS. TS. HOAØNG VAÊN CHAÂU VAØ CAÙC TAÙC GIAÛ, “ ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN CAÙC NGAØNH DÒCH VUÏ CUÛA THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH ÑAÙP ÖÙNG YEÂU CAÀU HIEÄP ÑÒNH THÖÔNG MAÏI VIEÄT – MYÕ TRONG LÓNH VÖÏC THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ”, 2003. - 167 - 16. DÖÏ BAÙO THÒ TRÖÔØNG HAØNG HOÙA THEÁ GIÔÙI VAØ TRIEÅN VOÏNG XUAÁT KHAÅU CUÛA VIEÄT NAM ÑEÁN NAÊM 2010 CUÛA VIEÄN NGHIEÂN CÖÙU THÖÔNG MAÏI – BOÄ THÖÔNG MAÏI. 17. DÒCH VUÏ PHAÙT TRIEÅN KINH DOANH – THÒ TRÖÔØNG CHÖA KHAI THAÙC HEÁT, TBKTSG NGAØY 28/8/2002. 18. XUAÂN DANH, MOÄT NAÊM THÖÏC HIEÄN HIEÄP ÑÒNH THÖÔNG MAÏI VIEÄT NAM – HOA KYØ: MOÄT BÖÔÙC TIEÁN DAØI ÑEÅ TRÔÛ THAØNH THANH NIEÂN WTO, THANH NIEÂN 10/12/2002. 19. NGUYEÃN ANH DUÕNG “KHU VÖÏC DÒCH VUÏ ÑÖÙNG TRÖÔÙC NHIEÀU THAÙCH THÖÙC”, BAÙO NHAÂN DAÂN 01/10/2003. 20. DANH SAÙCH CHÔÏ TRONG DIEÄN GIAÛI TOÛA, SAÉP XEÁP LAÏI, NGÖÔØI LAO ÑOÄNG NGAØY 16/9/2003. 21. DÖÏ THAÛO ÑEÀ AÙN ÑAÅY MAÏNH XUAÁT KHAÅU RAU QUAÛ THÔØI KYØ 2001 – 2010 TRANG 6, 2001. 22. PGS. TS. ÑAËNG ÑÌNH ÑAØO VAØ CAÙC TAÙC GIAÛ “ NHÖÕNG CÔ SÔÛ PHAÙP LYÙ TRONG KINH DOANH THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ”, NXB THOÁNG KE 2001. 23. PGS, TS ÑOà ÑÖÙC ÑÒNH, TRAÀN LAN HÖÔNG, THOÛA THUAÄN DOHA. CÔ HOÄI VAØ THAÙCH THÖÙC ÑOÁI VÔÙI VIEÄT NAM, NHAÂN DAÂN NGAØY 19/7/2003. 24. FAO PRODUCTION YEARBOOK – 2003, 2004. 25. FOOD AND AGRICULTURAL ORGANIZATION OF THE UNITED NATIONS – FAO, 2004, 2005). 26. HIEÄP ÑÒNH THÖÔNG MAÏI VIEÄT – MYÕ 7/2000 (CHÖÔNG THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ VAØ CAÙC PHUÏ LUÏC). 27. HIEÄP ÑÒNH THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ CUÛA WTO (GATS). 28. TRÖÔNG THÒ BEÙ HAI “ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN NGAØNH CHEÁ BIEÁN TRAÙI CAÂY TÆNH VÓNH LONG ÑEÁN NAÊM 2010”, 2004. - 168 - 29. ÑOAØN THÒ MYÕ HAÏNH “ÖÙNG DUÏNG LYÙ THUYEÁT CAÀU, CUNG TRONG VIEÄC LÖÏA CHOÏN GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN VUØNG CAÂY AÊN TRAÙI ÔÛ ÑOÀNG BAÈØNG SOÂNG CÖÛU LONG”, 2004. 30. XUAÂN HAØO, XUAÁT KHAÅU DÒCH VUÏ ÑEÅ TAÊNG TRÖÔÛNG, TBKTSG NGAØY 19/6/2002. 31. XUAÂN HAØO “ XUAÁT KHAÅU DÒCH VUÏ ÑEÅ TAÊNG TRÖÔÛNG”, THÔØI BAÙO KINH TEÁ SAØI GOØN NGAØY 19/6/2002. 32. DÖÔNG THEÁ HUØNG, LAØM THEÁ NAØO ÑEÅ TRAÙI CAÂY NGUÛ, BAÙO TUOÅI TREÛ NGAØY 13/7/2002. 33. LAÂM QUANG HUYEÂN (2002), NOÂNG NGHIEÄP NOÂNG THOÂN NAM BOÄ HÖÔÙNG TÔÙI THEÁ KYÛ 21, NXB KHOA HOÏC XAÕ HOÄI. 34. MINH HAØ – NGUYEÂN HAÈNG, VUØNG KINH TEÁ TROÏNG ÑIEÅM PHÍA NAM THIEÁU MOÄT NHAÏC “TRÖÔÛNG”, NGÖÔØI LAO ÑOÄNG NGAØY 15/8/2003. 35. NGUYEÃN ÑÖÙC HUØNG, NHÖÕNG PHAÙT TRIEÅN MÔÙI TRONG NAÊM 2003 – VIEÄT NAM – HOA KYØ: HÔÏP TAÙC TREÂN CÔ SÔÛ TOÂN TROÏNG, BÌNH ÑAÚNG, TBKTVN NGAØY 24/11/2003. 36. VUÕ HÖÔNG, 8 THAÙCH THÖÙC ÑOÁI VÔÙI CHIEÁN LÖÔÏC COÂNG NGHEÄ THOÂNG TIN, NGÖÔØI LAO ÑOÄNG NGAØY 19/12/2003. 37. THANH HÖÔNG, NAÂNG CAO KHAÛ NAÊNG CAÏNH TRANH CUÛA HAØNG HOÙA VAØ DÒCH VUÏ VIEÄT NAM: THAÙCH THÖÙC LÔÙN NHAÁT TRONG TIEÁN TRÌNH HOÄI NHAÄP KINH TEÁ QUOÁC TEÁ, THÖÔNG MAÏI NGAØY 4/7/2003. 38. THANH HÖÔNG, NHÖÕNG HAÏN CHEÁ CAÀN KHAÉC PHUÏC, THÖÔNG MAÏI NGAØY 8/ 7/ 2003. 39. JIM AMSTRONG: HOÄI THAÛO CHÍNH SAÙCH VEÀ QUAÛN LYÙ SÖÏ THAY ÑOÅI VAØ CUNG ÖÙNG DÒCH VUÏ COÂNG, HAØ NOÄI, 29 – 30/ 10/ 1999. 40. KINH DOANH VÔÙI MYÕ: KHOÙ KHAÊN VAØ THUAÄN LÔÏI, TBKTVN NGAØY 02/ 08/ 2003. - 169 - 41. VAÊN KHAÙNH – VAÊN THUÛ, ÑI LEÂN TÖØ MOÄT NÖÔÙC NOÂNG NGHIEÄP, TBKT NGAØY 13/ 12/ 2003. 42. NGUYEÃN VAÊN KYØ, TÌM HIEÅU VAØ ÑAÙP ÖÙNG YEÂU CAÀU CUÛA KHAÙCH HAØNG ÑOÁI VÔÙI TRAÙI CAÂY TÖÔI XUAÁT KHAÅU CUÛA VIEÄT NAM, HOÄI THAÛO ÑAÀU RA CHO TRAÙI CAÂY TÖÔI ÑBSCL, 2003. 43. BAÙO CAÙO THAM LUAÄN NGUYEÃN BÌNH MINH – MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ LYÙ LUAÄN VAØ THÖÏC TIEÃN VEÀ THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ VAØ DÒCH VUÏ THÖÔNG MAÏI ÔÛ VIEÄT NAM, 7/2004. 44. NGHÒ QUYEÁT 07-NQ/TW VEÀ HOÄI NHAÄP KINH TEÁ CUÛA BOÄ CHÍNH TRÒ NGAØY 27/11/2001. 45. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CAÀN QUAN TAÂM KHI XUAÁT KHAÅU VAØO THÒ TRÖÔØNG TRONG KHUOÂN KHOÅ HIEÄP ÑÒNH THÖÔNG MAÏI SONG PHÖÔNG CUÛA VUÏ CHÍNH SAÙCH ÑA BIEÂN – BOÄ THÖÔNG MAÏI. 46. NIEÂN GIAÙM THOÁNG KE CUÛA TOÅNG CUÏC THOÁNG KEÂ, SÔÛ NN&PTNT, LIEÂN MINH HTX VIEÄT NAM, CUÏC THOÁNG KE CAÙC TÆNH ÑOÀNG BAÈØNG SOÂNG CÖÛU LONG 2002, 2003, 2004. 47. QUANG MINH NHAÄT, TROÀNG ÔÛ ÑAÂU, XUAÁT ÑI ÑAÂU, BAÙO THANH NIEÂN NGAØY 2/5/2001. 48. PHAÙT TRIEÅN MAÏNG CAÙC NGAØNH DÒCH VUÏ MUÕI NHOÏN ÑEÅ NEÀN KINH TEÁ TAÊNG TRÖÔÛNG CAO, THÖÔNG MAÏI NGAØY 7/10/2003. 49. LE PHAN, THAY ÑOÅI CAÙCH NHÌN VEÀ DÒCH VUÏ, TIEÁP THÒ 24 – 31/7/2003. 50. PGS. TS. BUØI TIEÁN QUYÙ VAØ CAÙC TAÙC GIAÛ “ PHAÙT TRIEÅN VAØ QUAÛN LYÙ NHAØ NÖÔÙC VEÀ KINH TEÁ DÒCH VUÏ”, NXB KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT, HAØ NOÄI 2000. 51. QUAN HEÄ VIEÄT NAM - HOA KYØ CAÀN MOÄT KHUOÂN KHOÅ MÔÙI OÅN ÑÒNH HÔN, THANH NIEÂN NGAØY 13/12/2003 - 170 - 52. NGUYEÂN QUAÂN, TÖÏ DO HOÙA DÒCH VUÏ TRÖÔÙC THEÀM WTO, TBKTVN NGAØY 8/12/2003. 53. REVIEW OF AGICULTURAL COMMODITY MAKETS 2003; REVIEW OF AGRICULTURAL COMMODITY MAKETS 2004. 54. ÑAËNG KIM SÔN – HOAØNG THU HAØ, MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ VEÀ PHAÙT TRIEÅN NOÂNG NGHIEÄP VAØ NOÂNG THOÂN, NXB THOÁNG KE – HAØ NOÄI, 2002. 55. THÖÏC TRAÏNG PHAÙT TRIEÅN THÒ TRÖÔØNG HAØNG HOÙA XUAÁT KHAÅU CUÛA NÖÔÙC TA TRONG 10 NAÊM QUA CUÛA VIEÄN NGHIEÂN CÖÙU THÖÔNG MAÏI – BOÄ THÖÔNG MAÏI 56. NGUYEÃN NGOÏC TRAÂN, HIEÄP ÑÒNH THÖÔNG MAÏI VIEÄT MYÕ THAÉNG LÔÏI, THÔØI CÔ VAØ THAÙCH THÖÙC, NGHIEÂN CÖÙU LAÄP PHAÙP THAÙNG 11/2001. 57. THÖÔNG VUÏ VIEÄT NAM TAÏI COÄNG HOØA LIEÂN BANG NGA, THÒ TRÖÔØNG NHAÄP KHAÅU RAU QUAÛ TÖÔI VAØ CHEÁ BIEÁN CUÛA COÄNG HOAØ LIEÂN BANG NGA, 2002. 58. QUYØNH TRANG, SEÕ PHAÂN BOÅ CHI PHÍ ÑEÁN TÖØNG DÒCH VUÏ, TBKTVN NGAØY 22/5/2002. 59. ÑAØO COÂNG TIEÁN, KINH TEÁ – XAÕ HOÄI VAØ MOÂI TRÖÔØNG VUØNG NGAÄP LUÕ ÑBSCL, NXB CHÍNH TRÒ QUOÁC GIA HAØ NOÄI, 2002. 60. TÌM CAÙCH XUAÁT KHAÅU VAØO THÒ TRÖÔØNG MYÕ, TBKTVN NGAØY 02/8/2003. 61. NGUYEÃN ANH THI “GIA TAÊNG DÒCH VUÏ NGAÂN HAØNG MÔÙI: CAÙC NGAÂN HAØNG MÔÛ ROÄNG DÒCH VUÏ VAØO CUOÁI NAÊM”, THÔØI BAÙO KINH TEÁ SAØI GOØN NGAØY 30/12/2002. 62. NGUYEÃN ANH THI, THAÄN TROÏNG VAØO THÒ TRÖÔØNG MYÕ, TBKTVN NGAØY 22/8/2003. - 171 - 63. NGUYEÃN ANH THI, ÑAÅY MAÏNH DÒCH VUÏ TAØI CHÍNH: BOÄ TAØI CHÍNH XAÂY DÖÏNG 4 CHÖÔNG TRÌNH HAØNH ÑOÄNG, TBKTSG NGAØY 21/2/2003. 64. NGUYEÃN ANH THI, THÖÏC THI HIEÄP ÑÒNH THÖÔNG MAÏI VIEÄT MYÕ – CAÀN CAÙC COÁ GAÉNG TÖØ HAI, PHÍA, TBKTVN NGAØY 4/10/2003. 65. NGUYEÃN ANH THI, 6 GIAÛI PHAÙP THÖÔNG MAÏI NAÊM 2004, TBKTVN NGAØY 1/10/2003. 66. NGUYEÃN ANH THI, CHUAÅN BÒ MÔÛ CÖÛA CHO THÒ TRÖÔØNG BAÛO HIEÅM, THÖÏC TRAÏNG KINH DOANH VAØ GIAÛI PHAÙP CAÁP THIEÁT, TBKTVN NGAØY 8/12/2003. 67. MINH THOÂNG, ÑAÀU TÖ MAÏNH CHO DÒCH VUÏ ÑEÅ PHAÙT TRIEÅN NHANH, SGGP NGAØY 29/7/2003. 68. NGUYEÃN THU TUYEÁT, NAÊM 2003 NAÊM BAÛN LEÀ CUÛA HOÄI NHAÄP TAØI CHÍNH QUOÁC TEÁ, SGGP NGAØY 8/2/2003. 69. DUÕNG TUAÁN, CUOÄC CAÏNH TRANH DÒCH VUÏ DI ÑOÄNG THAÄT SÖÏ BAÉT ÑAÀU, NGÖÔØI LAO ÑOÄNG. 70. THÖÔNG MAÏI VIEÄT NAM TRONG TIEÁN TRÌNH HOÄI NHAÄP KINH TEÁ QUOÁC TEÁ, BOÄ THÖÔNG MAÏI – KYÛ YEÁU HOÄI THAÛO 7/2004. 71. TÔØ TIN THÒ TRÖÔØNG SOÁ 1 ÑEÁN 80 – VIEÄN CAÂY AÊN QUAÛ MIEÀN NAM 72. YEÁN THI – THU HAØ, GIAÙO DUÏC THÖÔØNG XUYEÂN: CHAÁT LÖÔÏNG ÑI VEÀ ÑAÂU, NGÖÔØI LAO ÑOÄNG NGAØY 15/12/2002. 73. DUÕNG TUAÁN, THIEÁU GIAÛI PHAÙP HOà TRÔÏ NGAØNH DÒCH VUÏ, NGÖÔØI LAO ÑOÄNG NGAØY 28/7/2003. 74. QUANG VINH, CHÖÔNG TRÌNH QUOÁC GIA VEÀ GIOÁNG, THÔØI BAÙO KTVN SOÁ 25/ 2000 NGAØY 28/ 6/ 2000 – TRANG 2. 75. VAÊN BAÛN 0953 NGAØY 07/6/2002 CUÛA BOÄ THÖÔNG MAÏI VEÀ TÌNH HÌNH VAØ MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP ÑAÅY MAÏNH XUAÁT KHAÅU DÒCH VUÏ. - 172 - 76. PHAÏM HOÀNG VAÂN, TRUNG QUOÁC – THÒ TRÖÔØNG XUAÁT KHAÅU RAU QUAÛ LÔÙN CUÛA VIEÄT NAM, BAÙO THÖÔNG MAÏI NGAØY 3/4/2001. 77. VOÕ THANH THU - NHÖÕNG GIAÛI PHAÙP ÑAÀU RA CHO TRAÙI CAÂY TÖÔI ÑBSCL, 2001 78. WTO – CÔ HOÄI VAØ THAÙCH THÖÙC VÔÙI CAÙC DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM, BOÄ THÖÔNG MAÏI VIEÄT NAM. 79. WORKSHOP ON TRADE IN SERVICES, HCM UNIVERSITY OF LAW 25 NOV., 2003. 80. XU HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN CUÛA THÒ TRÖÔØNG VAØ THÖÔNG MAÏI QUOÁC TEÁ VAØ NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ ÑAËT RA ÑOÁI VÔÙI XUAÁT KHAÅU CUÛA VIEÄT NAM THÔØI KYØ 2001 – 2010, TAÀM NHÌN ÑEÁN 2020 CUÛA VIEÄN NGHIEÂN CÖÙU THÖÔNG MAÏI – BOÄ THÖÔNG MAÏI. 81. DÖÔNG HOA XOÂ, ÑEÅ TRAÙI CAÂY ÑBSCL ÑUÛ SÖÙC CAÏNH TRANH TREÂN THÒ TRÖÔØNG THEÁ GIÔÙI, HOÄI THAÛO ÑAÀU RA CHO TRAÙI CAÂY TÖÔI ÑBSCL THAÙNG 1/2001. 82. AN YEÂN, BAÛO HIEÅM VIEÄT NAM VAØO HOÄI NHAÄP, TBKTVN NGAØY 28/ 7/ 2003. CAÙC WEBSITE CUÛA CAÙCBOÄ TRONG NÖÔÙC 83. www.customs.gov.vn: Toång cuïc haûi quan 84. www.undp.org.vn/: Chöông trình phaùt trieån lieân hieäp quoác taïi Vieät Nam 85. Boä thöông maïi 86. www.vietrade.gov.vn/: Cuïc xuùc tieán thöông maïi 87. www.agroviet.gov.vn/ : Boä NN&PTNT 88. www.mofa.gov.vn/vi/ : Boä ngoaïi giao 89. www.oog.gov.vn/: Vaên phoøng chính phuû 90. www.mof.gov.vn: Boä taøi chính 91. www.gso.gov.vn/: Toång cuïc thoáng keâ 92. www.mpi.gov.vn/: Boä keá hoaïch vaø ñaàu tö - 173 - 93. www.ciem.org.vn/ : Vieän nghieân cöùu kinh teá Trung Öông 94. Trang web caùc baùo Thôøi baùo kinh teá Vieät Nam Thôøi baùo kinh teá Saøi goøn, … WEBSITE THÒ TRÖÔØNG TRUNG QUOÁC 95. 96. 97. 98. 99. CAÙC WEBSITE THÖÔNG MAÏI THÒ TRÖÔØNG MYÕ 100. 101. 102. 103. 104. CAÙC WEBSITE THÖÔNG MAÏI THÒ TRÖÔØNG NHAÄT 105. 106. tml 107. www.bio-byte.com/exchange/messages/1752.html ._.