Nghiên cứu phát triển du lịch sinh thái tại huyện Kim Bôi, tỉnh Hoà Bình

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr­êng ®¹i häc N«ng nghiÖp hµ néi ---------------  TrÇn thÞ tuyÕt Nghiªn cøu ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i t¹i huyÖn Kim B«i, tØnh Hoµ B×nh luËn v¨n th¹c sÜ kinh tÕ Chuyªn ngµnh: Kinh tÕ n«ng nghiÖp M· sè: 60.31.10 Ng­êi h­íng dÉn khoa häc: TS. NguyÔn thÞ minh hiÒn   Hµ néi – 2008 LêI CAM §OAN T«i xin cam ®oan r»ng sè liÖu vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu trong luËn v¨n nµy lµ hoµn toµn trung thùc vµ ch­a hÒ ®­îc sö dông ®Ó b¶o vÖ mét häc vÞ nµo. T«i xin cam ®oan r»ng c¸c th«ng tin trÝch dÉn trong luËn v¨n nµy ®· ®­îc chØ râ nguån gèc. Hµ Néi, ngµy 18 th¸ng 9 n¨m 2008 T¸c gi¶ luËn v¨n TrÇn ThÞ TuyÕt Lêi c¶m ¬n Hoµn thµnh luËn v¨n th¹c sü khoa häc kinh tÕ cña m×nh ngoµi sù lç lùc cña b¶n th©n, t«i ®· nhËn ®­îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña rÊt nhiÒu c¸ nh©n vµ tËp thÓ. Nh©n dÞp nµy t«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c vÒ sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o khoa kinh tÕ vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, khoa sau ®¹i häc tr­êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi, nh÷ng ng­êi ®· truyÒn ®¹t cho t«i nhiÒu kiÕn thøc bæ Ých vµ ®· mäi t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì t«i thùc hiÖn luËn v¨n nµy, ®Æc biÖt lµ sù quan t©m tËn t×nh chØ dÉn cña T.S NguyÔn ThÞ Minh HiÒn lµ ng­êi h­íng dÉn chÝnh trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn luËn v¨n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n UBND huyÖn Kim B«i, c¸c c¸n bé, ng­êi d©n, doanh nghiÖp, c¸c du kh¸ch trong c¸c ®iÓm du lÞch, cïng toµn thÓ c¸c phßng ban chøc n¨ng huyÖn Kim B«i ®· cung cÊp nh÷ng sè liÖu cÇn thiÕt vµ gióp ®ì t«i trong suèt qu¸ tr×nh t×m hiÓu nghiªn cøu t¹i ®Þa bµn. Vµ mét lêi c¶m ¬n cuèi cïng nh­ng kh«ng thÓ thiÕu ®ã lµ gia ®×nh, b¹n bÌ, ®ång nghiÖp nh÷ng ng­êi ®· lu«n ®éng viªn, khÝch lÖ vµ gióp ®ì t«i hoµn thµnh luËn v¨n nµy. Hµ Néi, ngµy 18 th¸ng 9 n¨m 2008 T¸c gi¶ luËn v¨n TrÇn ThÞ TuyÕt Môc lôc Lêi cam ®oan i Lêi c¸m ¬n ii Môc lôc iii Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t vµ ký hiÖu iv Danh môc b¶ng vi Danh môc biÓu h×nh vii phô lôc 132 danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t vµ ký hiÖu Ch÷ viÕt t¾t Néi dung §DSH §a d¹ng sinh häc § §ång §VT §¬n vÞ tÝnh CNH-H§H C«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ CSVCKT C¬ së vËt chÊt kü thuËt DL Du lÞch DLST Du lÞch sinh th¸i DT Doanh thu KBTTN Khu b¶o tån thiªn nhiªn LK L­ît kh¸ch PTTH Ph¸t thanh truyÒn h×nh T§PTBQ Tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n TBC Trung b×nh chung danh môc b¶ng biÓu STT Tªn b¶ng Trang 3.1 T×nh h×nh ®Êt ®ai cña huyÖn Kim B«i n¨m 2007 47 3.2 T×nh h×nh d©n sè vµ lao ®éng huyÖn Kim B«i giai ®o¹n 2005-2007 51 3.3 Gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña c¸c ngµnh t¹i huyÖn Kim B«i, tØnh Hßa B×nh 52 4.1 KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ c¬ së vËt chÊt kü thuËt x· héi 64 4.2 T×nh h×nh ®¸p øng vÒ lao ®«ng trong khu du lÞch 67 4.3 HiÖn tr¹ng c¬ së l­u tró t¹i huyÖn giai ®o¹n 2005-2007 69 4.4 T×nh h×nh du kh¸ch giai ®o¹n 2005-2007 70 4.5 T×nh h×nh biÕn ®éng kh¸ch l­u tró giai ®o¹n 2005-2007 72 4.6 C¬ cÊu kh¸ch ®Õn Kim B«i giai ®o¹n 2005-2007 73 4.7 T×nh h×nh l­îng kh¸ch ®Õn c¸c th¸ng trong n¨m 2007 74 4.8 T×nh h×nh vÒ doanh thu du lÞch cña huyÖn Kim B«i giai ®o¹n 2005 - 2007 75 4.9 C¬ cÊu kh¸ch du lÞch ®Õn khu DLST theo môc ®Ých 76 4.10 §¸nh gi¸ vÒ chÊt l­îng dÞch vô 77 4.11 §iÓm ®Õn cña du kh¸ch trªn chuyÕn ®i 79 4.12 Nguån th«ng tin du kh¸ch biÕt ®Õn ®iÓm DLST 81 4.13 §¸nh gi¸ vÒ c¸c yÕu tè hÊp dÉn cña ®iÓm DLST qua ý kiÕn kh¸ch 85 4.14 ý kiÕn cña kh¸ch vÒ së thÝch tham gia lo¹i h×nh sinh th¸i 86 4.15 C¸c vÊn ®Ò mµ c¸c ®iÓm du lÞch chó träng trong ho¹t ®éng DLST 89 4.16 KÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ kh¶ n¨ng s½n sµng cung cÊp s¶n phÈm 91 4.17 ý kiÕn ®¸nh gi¸ cña ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng vÒ sù t¸c ®éng cña DLST 93 4.18 Kh¶ n¨ng ®¸p øng cña c¸c tæ chøc 97 4.19 Nguån c¸c chñ ®Çu t­ ®Çu t­ vµo khu DLST 99 4.20 Dù b¸o l­îng kh¸ch ®Õn Kim B«i n¨m 2015 110 4.21 Dù b¸o t×nh h×nh doanh thu ®Õn n¨m 2015 110 4.22 Dù b¸o t×nh h×nh c¬ së l­u tró ®Õn n¨m 2015 111 4.23 Dù b¸o nguån nh©n lùc lµm trong du lÞch ®Õn n¨m 2015 112 4.24 §Þnh h­íng tuyªn truyÒn, gi¸o dôc n©ng cao nhËn thøc vÒ DLST 123 Danh môc ®å thÞ, hép ý kiÕn Hép 1: ý kiÕn du kh¸ch vÒ vÖ sinh m«i tr­êng 65 Hép 2: ý kiÕn cña ng­êi qu¶n lý vÒ nguån nh©n lùc 68 §å thÞ 01: TÝnh mïa vô trong du lÞch 74 Hép 3: ý kiÕn cña kh¸ch hµng vÒ chÊt l­îng dÞch vô 78 Hép 4: ý kiÕn vÒ c«ng t¸c qu¶ng b¸, xóc tiÕn 82 Hép 5: ý kiÕn kh¸ch hµng vÒ ®é hÊp dÉn cña ®iÓm du lÞch sinh th¸i 84 Hép 6: ý kiÕn vÒ t¸c ®éng cña DLST tíi céng ®ång ®Þa ph­¬ng 95 Hép 7: ý kiÕn cña ng­êi d©n vÒ tham gia ph¸t triÓn DLST 96 Hép 8: ý kiÕn vÒ chÝnh s¸ch t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn DLST 99 1. Më §ÇU 1.1 TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi nghiªn cøu Trong nh÷ng n¨m qua sù nghiÖp ®æi míi ®Êt n­íc ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ ®Æc biÖt lµ sù chuyÓn dÞch vÒ c¬ cÊu kinh tÕ, tû träng ngµnh n«ng nghiÖp ®ang cã xu h­íng gi¶m thay vµo ®ã lµ sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Du lÞch lµ mét trong nh÷ng ngµnh ®ãng gãp lín vµo tû träng ngµnh dÞch vô. Ngµy nay, du lÞch ®· trë thµnh mét hiÖn t­îng kinh tÕ - x· héi phæ biÕn. T¹i nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi, du lÞch lµ mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ hµng ®Çu. Du lÞch nhanh chãng trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän cña nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi. Theo tæ chøc Du lÞch thÕ giíi UNWTO, hiÖn nay du lÞch ®ang lµ ngµnh kinh tÕ lín vµ n¨ng ®éng nhÊt thÕ giíi. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y c¸c lo¹i h×nh du lÞch ®ang ph¸t triÓn nhanh chãng ë nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi vµ ngµy cµng thu hót ®­îc sù quan t©m cña mäi tÇng líp trong x· héi. Du lÞch sinh th¸i lµ lo¹i h×nh du lÞch ph¸t triÓn nhanh nhÊt hiÖn nay bëi xu h­íng kh¸ch ngµy cµng quan t©m ®Õn c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Víi nh÷ng vai trß thiÕt thùc vÒ nhiÒu mÆt, du lÞch sinh th¸i (DLST) ®ang lµ h×nh thøc rÊt ®­îc ­a chuéng, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng­êi cã nhu cÇu du lÞch h­íng vÒ thiªn nhiªn vµ v¨n ho¸, nªn ®Æt ra mèi quan t©m ®Æc biÖt trong sù ph¸t triÓn du lÞch cña nhiÒu n­íc. NÕu nh­ chóng t«i cã lµm mét cuéc pháng vÊn nhá vÒ c¸c khu du lÞch sinh th¸i ë Hoµ B×nh th× ch¾c ch¾n nãi ®Õn Suèi kho¸ng Kim B«i th× nhiÒu ng­êi biÕt nh­ng Th¸c B¹c Long Cung, rõng nguyªn sinh Th­îng TiÕn, …ë ®©u? th× sÏ cã kh«ng nhiÒu ng­êi trong sè hä tr¶ lêi ®­îc c¸c c©u hái nµy. §iÒu ®ã chøng tá c¸c ®iÓm du lÞch ë ®©y ch­a thùc sù trë thµnh mét sù lùa chän lý t­ëng vµ lµ mét ®iÓm ®Õn hÊp dÉn víi ng­êi d©n trong vµ ngoµi n­íc. Trong khi ®ã ta biÕt r»ng Kim B«i lµ mét huyÖn miÒn nói ë phÝa §«ng Nam cña tØnh Hoµ B×nh, trªn ®Þa bµn chuyÓn tiÕp gi÷a miÒn nói T©y B¾c vµ §«ng B¾c Bé. Kim B«i cßn cã thÓ ph¸t triÓn nhiÒu lo¹i h×nh du lÞch kÕt hîp víi tæ chøc héi th¶o, héi nghÞ, nghØ cuèi tuÇn… lµ n¬i kÕt nèi c¸c tour, tuyÕn du lÞch víi c¸c tØnh l©n cËn miÒn B¾c. H¬n n÷a, Kim B«i l¹i cã c¶nh quan thiªn nhiªn t­¬i ®Ñp, v¨n ho¸ lÞch sö phong phó cã thÓ ph¸t triÓn du lÞch d­íi nhiÒu h×nh thøc. N¬i ®©y chñ yÕu cã 3 d©n téc anh em: M­êng, Kinh, Dao, víi nh÷ng nÐt v¨n ho¸, phong tôc tËp qu¸n ®a d¹ng, phong phó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ph¸t triÓn du lÞch v¨n ho¸. Bªn c¹nh ®ã, du lÞch c¶nh quan, sinh th¸i ë Kim B«i còng cã rÊt nhiÒu tiÒm n¨ng ®Ó ph¸t triÓn víi rõng nguyªn sinh Th­îng TiÕn, suèi n­íc nãng Kim B«i, Th¸c B¹c Long Cung,…cã nói cao, hå lín, khÝ hËu ®iÒu hoµ t¹o ®iÒu kiÖn cho du lÞch sinh th¸i ph¸t triÓn. Trong ®ã ®¸ng chó ý lµ lo¹i h×nh du lÞch sinh th¸i, ®­îc ph¸t triÓn dùa trªn viÖc khai th¸c c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ nh©n v¨n, gãp phÇn vµo b¶o tån vµ t«n t¹o c¸c gi¸ trÞ tù nhiªn vµ v¨n hãa cña ®Þa ph­¬ng. Nh­ vËy, tiÒm n¨ng ®Ó ph¸t triÓn DLST ë Kim B«i lµ rÊt lín nh­ng hiÖn nay ph¸t triÓn DLST ë Kim B«i nh­ thÕ nµo? §©u lµ nh÷ng nguyªn nh©n dÉn tíi viÖc ph¸t triÓn DLST ë Kim B«i mµ nhiÒu du kh¸ch ch­a biÕt tíi? Vµ lµm thÕ nµo ®Ó khai th¸c hÕt nh÷ng tiÒm n¨ng ®ã? §©y lµ mét bµi to¸n khã mµ viÖc t×m ra c©u tr¶ lêi phô thuéc rÊt lín vµo phÝa c¸c c¬ quan qu¶n lý. Lµ mét ng­êi d©n sèng ë Hoµ B×nh t«i ®· lùa chän ®Ò tµi: “Nghiªn cøu ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i t¹i huyÖn Kim B«i, tØnh Hoµ B×nh” víi mong muèn cã thÓ ®ãng gãp mét phÇn tiÕng nãi cña m×nh gióp ban qu¶n lý cã nh÷ng ®iÒu chØnh ®Ó ph¸t triÓn ngµy cµng phï hîp h¬n m« h×nh du lÞch sinh th¸i t¹i ®©y. 1.2 Môc tiªu nghiªn cøu 1.2.1 Môc tiªu chung Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i t¹i huyÖn Kim B«i ®Ò ra ®Þnh h­íng vµ c¸c gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh ph¸t triÓn DLST mét c¸ch bÒn v÷ng vµ cã hiÖu qu¶. 1.2.2 Môc tiªu cô thÓ - Gãp phÇn hÖ thèng c¸c c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ ph¸t triÓn DLST. - Nghiªn cøu tiÒm n¨ng du lÞch sinh th¸i t¹i huyÖn Kim B«i, tØnh Hoµ B×nh. - Nghiªn cøu thùc tr¹ng ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i vµ nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng tíi nã t¹i huyÖn Kim B«i, tØnh Hoµ B×nh. - §Ò xuÊt gi¶i ph¸p ®Ó ®Èy m¹nh ph¸t triÓn DLST t¹i Kim B«i, tØnh Hoµ B×nh. 1.3 §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu 1.3.1 §èi t­îng nghiªn cøu §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu c¸c ®èi t­îng lµ kh¸ch du lÞch, tµi nguyªn du lÞch sinh th¸i, c¸c chñ thÓ tham gia vµo du lÞch sinh th¸i. 1.3.2 Ph¹m vi nghiªn cøu VÒ néi dung: §Ò tµi nghiªn cøu thùc tr¹ng ph¸t triÓn vµ tiÒm n¨ng vÒ nguån tµi nguyªn du lÞch sinh th¸i trªn ®Þa bµn huyÖn. VÒ kh«ng gian: §Ò tµi ®­îc tiÕn hµnh nghiªn cøu trªn ®Þa bµn huyÖn Kim B«i, tØnh Hoµ B×nh. VÒ thêi gian: TËp trung ®¸nh gi¸ c¸c néi dung cña ®Ò tµi nghiªn cøu tõ n¨m: 2005 - 2007 ®ång thêi x¸c ®Þnh ®Þnh h­íng vµ c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn DLST cña ®Þa ph­¬ng ®Õn n¨m 2015. 2. C¥ Së Lý LUËN Vµ THùC TIÔN VÒ DU LÞCH SINH TH¸I 2.1 C¬ së lý luËn 2.1.1 Quan niÖm c¬ b¶n vÒ du lÞch, du lÞch sinh th¸i 2.1.1.1 Kh¸i niÖm vµ ý nghÜa vÒ du lÞch Tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai ®Õn nay, cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi ®Æc biÖt lµ sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt vµ c¬ cÊu c«ng nghiÖp, sè l­îng du kh¸ch ngµy cµng nhiÒu vµ kh¸i niÖm ®i du lÞch cµng ngµy cµng mang tÝnh quÇn chóng ho¸. Yªu cÇu vÒ chç ¨n, ë, vui ch¬i, gi¶i trÝ… cho du kh¸ch ngµy cµng trë nªn cÊp thiÕt. Khi ®ã du lÞch kh«ng cßn lµ hiÖn t­îng nh©n v¨n mµ cßn lµ ho¹t ®éng kinh tÕ. Trªn gãc ®é nµy du lÞch ®­îc hiÓu: “Du lÞch lµ toµn bé nh÷ng ho¹t ®éng vµ c«ng viÖc ®­îc phèi hîp víi nhau nh»m tho¶ m·n nhu cÇu cña du kh¸ch” [17], [23], [25]. Du lÞch cµng ph¸t triÓn th× nh÷ng ho¹t ®éng nµy cµng phong phó vµ g¾n bã víi nhau h¬n t¹o nªn mét ngµnh “c«ng nghiÖp kh«ng khãi”. Cho ®Õn nay ho¹t ®éng du lÞch ®­îc hiÓu kh«ng chØ lµ ho¹t ®éng nh©n v¨n; ho¹t ®éng kinh tÕ mµ cßn lµ mét ngµnh c«ng nghiÖp. “Du lÞch lµ toµn bé c¸c môc tiªu biÕn c¸c nguån lùc thµnh s¶n phÈm vµ dÞch vô nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch” [17], [23], [25]. ë ViÖt Nam, víi môc ®Ých t¹o thuËn lîi trong viÖc ph¸t triÓn du lÞch trong n­íc vµ du lÞch quèc tÕ, t¨ng c­êng qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ du lÞch, t¹i kho¶n 1 ®iÒu 4 cña LuËt Du lÞch ®­îc Chñ tÞch n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ký lÖnh c«ng bè ngµy 27 th¸ng 6 n¨m 2005 quy ®Þnh “Du lÞch lµ c¸c ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn chuyÕn ®i cña con ng­êi ngoµi n¬i c­ tró th­êng xuyªn cña m×nh nh»m ®¸p øng nhu cÇu tham quan, t×m hiÓu, gi¶i trÝ, nghØ d­ìng trong kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh” [11], [12], [16], [23]. Trªn thùc tÕ c¸c kh¸i niÖm trªn chØ míi m« t¶ du lÞch theo hiÖn t­îng bªn ngoµi cña nã. §Ó ph¶n ¸nh mèi quan hÖ b¶n chÊt bªn trong lµm c¬ së cho viÖc nghiªn cøu chóng ta cã thÓ hiÓu kh¸i qu¸t nhÊt vÒ kh¸i niÖm cña du lÞch nh­ sau: “Du lÞch lµ tæng thÓ nh÷ng hiÖn t­îng vµ nh÷ng mèi quan hÖ ph¸t sinh tõ sù t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau gi÷a kh¸ch du lÞch, nh÷ng nhµ kinh doanh du lÞch, chÝnh quyÒn së t¹i vµ céng ®ång d©n c­ ®Þa ph­¬ng trong qu¸ tr×nh thu hót vµ l­u gi÷ kh¸ch du lÞch” [7], [23], [25]. ý nghÜa kinh tÕ vµ x· héi cña du lÞch - VÒ kinh tÕ: Du lÞch cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn nÒn kinh tÕ th«ng qua viÖc tiªu dïng cña kh¸ch du lÞch, gãp phÇn lµm sèng ®éng kinh tÕ ë n¬i du lÞch, tõ ®ã kÝch thÝch t¨ng c­êng huy ®éng vèn nhµn rçi trong nh©n d©n vµo chu chuyÓn. Ho¹t ®éng du lÞch cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn sù ph¸t triÓn cña nhiÒu ngµnh kinh tÕ kh¸c nh­ s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng, c«ng nghiÖp thùc phÈm, n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp gç, dÖt, thuû s¶n, thñ c«ng mü nghÖ…Ngoµi ra du lÞch ph¸t triÓn cßn t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn cña y tÕ, v¨n ho¸, th­¬ng m¹i, ng©n hµng, giao th«ng vËn t¶i… gãp phÇn t¨ng thu nhËp quèc d©n. Nh­ ë Th¸i Lan hiÖn nay chiÕn l­îc chó träng vµo du lÞch sinh th¸i vµ du lÞch v¨n ho¸, tËn dông nh÷ng ®Æc ®iÓm ®éc ®¸o lµm cho du lÞch Th¸i Lan kh¸c víi c¸c ®iÓm du lÞch ë §«ng Nam ¸ [3], [12]. - VÒ x· héi: Du lÞch ph¸t triÓn t¹o ra nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm cho x· héi, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng vµ ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng. Khi cã kÕ ho¹ch khai th¸c tiÒm n¨ng tµi nguyªn ®Ó ph¸t triÓn du lÞch, cÇn thiÕt ph¶i cã ®Çu t­ vÒ hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng nh­ giao th«ng, ®iÖn n­íc…Nhê viÖc ph¸t triÓn du lÞch sÏ gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng cña ng­êi d©n ë khu vùc du lÞch. Ph¸t triÓn du lÞch quèc tÕ cßn lµ ph­¬ng tiÖn qu¶ng b¸ th­¬ng hiÖu mét c¸ch h÷u hiÖu cho ®Êt n­íc lµm du lÞch vµ më réng cñng cè mèi quan hÖ kinh tÕ ®Çu t­ quèc tÕ. Du lÞch néi ®Þa ph¸t triÓn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cho nh©n d©n, gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. §èi víi b¶n th©n kh¸ch du lÞch: du lÞch gióp con ng­êi nghØ ng¬i, gi¶i trÝ th­ gi·n sau nh÷ng thêi gian lao ®éng mÖt nhäc. Kh«ng chØ cã vËy, du lÞch cßn gióp con ng­êi t×m hiÓu thªm vÒ c¸c ®Þa danh, c¸c phong tôc tËp qu¸n v¨n ho¸ b¶n ®Þa...Du lÞch gióp con ng­êi gÇn gòi víi thiªn nhiªn h¬n, biÕt quÝ träng thiªn nhiªn, biÕt gi÷ g×n gi¸ trÞ v¨n ho¸. 2.1.1.2 C¸c kh¸i niÖm vµ h×nh thøc vÒ du lÞch sinh th¸i * Kh¸i niÖm du lÞch sinh th¸i Du lÞch sinh th¸i, mét lo¹i h×nh du lÞch ®ang thu hót sù quan t©m cña nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi. DLST ngµy cµng ph¸t triÓn nhanh vµ trë thµnh “mèt” thêi ®¹i, kh«ng chØ bëi hiÖu qu¶ nhiÒu mÆt mµ cßn ®¸p øng nhu cÇu du lÞch h­íng tíi ®Þa chØ xanh nh­ hiÖn nay. Tuy nhiªn theo c¸c tµi liÖu khoa häc vÒ du lÞch, hiÖn vÉn ch­a cã kh¸i niÖm DLST thèng nhÊt mang tÝnh toµn cÇu. Theo tæ chøc B¶o tån thiªn nhiªn thÕ giíi: “DLST lµ tham quan vµ du lÞch cã tr¸ch nhiÖm víi m«i tr­êng t¹i c¸c ®iÓm tù nhiªn kh«ng bÞ tµn ph¸ ®Ó th­ëng thøc thiªn nhiªn vµ c¸c ®Æc ®iÓm v¨n ho¸ ®· tån t¹i trong qu¸ khø hoÆc ®ang hiÖn hµnh, qua ®ã khuyÕn khÝch ho¹t ®éng b¶o vÖ, h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc do kh¸ch tham quan g©y ra vµ t¹o ra lîi Ých cho ng­êi d©n tham gia tÝch cùc” [14], [16], [21], [24]. Theo Héi Du lÞch sinh th¸i quèc tÕ (TTES) “DLST lµ du lÞch cã tr¸ch nhiÖm tíi c¸c khu vùc thiªn nhiªn b¶o vÖ ®­îc m«i tr­êng vµ c¶i thiÖn phóc lîi cho ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng” [14], [16], [21], [24]. ë ViÖt Nam, t¹i héi th¶o quèc gia vÒ “X©y dùng chiÕn l­îc quèc gia vÒ ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i” do tæng côc du lÞch ViÖt Nam phèi hîp víi nh÷ng tæ chøc quèc tÕ nh­: ESCAP, WWF, IUCN tæ chøc th¸ng 9 n¨m 1999 lÇn ®Çu tiªn ®­a ra kh¸i niÖm: “DLST lµ lo¹i h×nh du lÞch dùa vµo thiªn nhiªn vµ v¨n ho¸ b¶n ®Þa, g¾n víi gi¸o dôc m«i tr­êng, víi sù tham gia tÝch cùc cña céng ®ång ®Þa ph­¬ng” [14]. Trong kh¸i niÖm nµy, DLST chØ ®­îc chÊp nhËn khi hµm chøa c¸c yÕu tè quan träng ®ã lµ: b¶o tån ®­îc m«i tr­êng tù nhiªn, gi¸o dôc cho kh¸ch vÒ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña m«i tr­êng tù nhiªn, thu hót ®­îc sù tham gia cña céng ®ång ®Þa ph­¬ng vµo qu¶n lý vµ tæ chøc thùc hiÖn DLST nh»m ph¸t triÓn bÒn v÷ng. ThuËt ng÷ DLST ®­îc thÓ hiÖn trong luËt du lÞch ViÖt Nam, theo ®ã DLST ®­îc hiÓu “Lµ h×nh thøc du lÞch dùa vµo thiªn nhiªn, g¾n víi b¶n s¾c v¨n ho¸ ®Þa ph­¬ng, víi sù tham gia cña céng ®ång nh»m ph¸t triÓn bÒn v÷ng”[14]. Kh¸i niÖm nµy vÒ c¬ b¶n ®· lµm râ b¶n chÊt cña DLST. VËy xem xÐt DLST theo c¸c khÝa c¹nh: - DLST bao gåm tÊt c¶ nh÷ng h×nh thøc du lÞch dùa vµo viÖc khai th¸c c¸c gi¸ trÞ tù nhiªn vµ g¾n víi v¨n ho¸ b¶n ®Þa nh»m môc ®Ých tham quan, t×m hiÓu vÒ tù nhiªn còng nh­ nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng. - DLST bao gåm nh÷ng ho¹t ®éng mang tÝnh gi¸o dôc vÒ m«i tr­êng. C¸c ho¹t ®éng diÔn gi¶i vÒ hÖ sinh th¸i vµ m«i tr­êng sèng, gi¸o dôc th¸i ®é tr©n träng, gi÷ g×n vµ b¶o vÖ m«i tr­êng sèng nh»m t¨ng c­êng nhËn thøc cña c¶ kh¸ch du lÞch vµ ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i b¶o tån c¸c gi¸ trÞ tù nhiªn vµ v¨n hãa. - DLST gãp phÇn b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc vµ sö dông nguån tµi nguyªn mét c¸ch bÒn v÷ng, h¹n chÕ møc thÊp nhÊt c¸c t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng tù nhiªn vµ v¨n ho¸ – x· héi ®ång thêi sö dông thu nhËp tõ du lÞch ®Ó b¶o tån c¸c gi¸ trÞ tù nhiªn. - DLST huy ®éng sù tham gia tÝch cùc cña céng ®ång ®Þa ph­¬ng vµo viÖc ho¹ch ®Þnh, qu¶n lý vµ cung øng s¶n phÈm DLST. Qua ®ã gãp phÇn ph¸t triÓn céng ®ång, b¶o tån ®­îc m«i tr­êng vµ t¹o ra lîi Ých cho ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng. * C¸c h×nh thøc DLST C¨n cø vµo sù ph©n bè ®Þa lý, DLST bao gåm c¸c h×nh thøc: “DLST biÓn; c¸c h×nh thøc DLST rõng, nói, hang ®éng; c¸c h×nh thøc DLST ®ång b»ng” [16], [22], [24], [31]. - C¸c h×nh thøc DLST biÓn: DLST biÓn ®­îc coi lµ lo¹i h×nh du lÞch truyÒn thèng g¾n liÒn víi biÓn, c¸t vµ n¾ng. ChÝnh nã ®· khëi ®Çu cho DLST ph¸t triÓn. Trªn thÕ giíi ®· xuÊt hiÖn nhiÒu lo¹i du lÞch sinh th¸i biÓn nh­: T¾m biÓn, ph¬i n¾ng, th¨m c¶nh quan b»ng tµu trªn biÓn, b¬i lÆn cã èng thë, hoÆc lÆn cã b×nh khÝ nÐn ®Ó tham quan, nghiªn cøu c¸c hÖ sinh th¸i san h«, cá biÓn, th¸m hiÓm lßng ®¹i d­¬ng b»ng tµu ngÇm, c¸c ho¹t ®éng gi¶i trÝ thÓ thao trªn biÓn nh­ nh¶y dï… - C¸c h×nh thøc DLST rõng nói, hang ®éng: §i bé trong rõng, tham quan nghiªn cøu ®a d¹ng sinh häc ë c¸c v­ên quèc gia, khu b¶o tån thiªn nhiªn, c¾m tr¹i, tham quan kh¸m ph¸ hang ®éng, quan s¸t chim, ng¾m nh×n ®éng vËt hoang d·, leo nói, tr­ît tuyÕt… - C¸c h×nh thøc DLST ®ång b»ng: Tham quan miÖt v­ên, trang tr¹i, d· ngo¹i ®ång quª, quan s¸t chim, ng¾m nh×n ®éng vËt thuÇn d­ìng…Ho¹t ®éng tham quan c¸c v­ên thùc vËt, khu nu«i ®éng vËt hoang d· hoÆc phßng tr­ng bµy c¸c mÉu ®éng, thùc vËt b¶n ®Þa cã yÕu tè gi¸o dôc, gi¶i thÝch vµ bao hµm nh÷ng môc tiªu cña DLST còng ®­îc coi lµ ho¹t ®éng DLST. Mèi quan hÖ gi÷a DLST víi c¸c lo¹i h×nh du lÞch kh¸c + Quan hÖ gi÷a DLST víi du lÞch thiªn nhiªn: §iÓm gièng nhau lµ ®Òu dùa vµo viÖc khai th¸c gi¸ trÞ tù nhiªn, song gi÷a chóng cã nhiÒu ®iÓm kh¸c biÖt: Du lÞch thiªn nhiªn mang tÝnh ®¹i chóng, Ýt quan t©m tíi khÝa c¹nh m«i tr­êng, b¶o tån vµ ®ãng gãp ph¸t triÓn céng ®ång ®Þa ph­¬ng; DLST cã thÞ tr­êng kh¸ch lùa chän, ph¸t triÓn trªn c¬ së tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c bÒn v÷ng, cã néi dung gi¸o dôc, sö dông tèt nhÊt nguån lùc ®Þa ph­¬ng nh»m hç trî b¶o tån vµ ph¸t triÓn céng ®ång ®Þa ph­¬ng. Sù kh¸c biÖt gi÷a hai lo¹i h×nh du lÞch nµy do b¶n th©n ho¹t ®éng t¹i ®iÓm ®Õn quy ®Þnh. ViÖc tæ chøc ho¹t ®éng DLST ®ßi hái ý thøc tr¸ch nhiÖm vµ sù chuÈn bÞ kü cµng tõ phÝa ng­êi qu¶n lý ®iÒu hµnh, h­íng dÉn viªn, du kh¸ch vµ céng ®ång ®Þa ph­¬ng, phøc t¹p h¬n nhiÒu trªn c¸c ph­¬ng diÖn an toµn vµ an ninh, chi phÝ b¶o hiÓm, h­íng dÉn. Kh¸ch DLST kh«ng chØ lµ nh÷ng ng­êi yªu vµ g¾n bã víi thiªn nhiªn ®¬n thuÇn mµ cßn lµ nh÷ng ng­êi muèn chia sÎ tr¸ch nhiÖm b¶o tån thiªn nhiªn, v¨n ho¸, muèn kh¸m ph¸ thiªn nhiªn, ®ång thêi ham thÝch m¹o hiÓm. DLST th­êng diÔn ra ë nh÷ng n¬i cã hÖ sinh th¸i ®Æc s¾c, ®a d¹ng sinh häc cao, hÊp dÉn du kh¸ch. Du lÞch thiªn nhiªn ®¬n thuÇn lµ ®Õn víi c¸c khu vùc thiªn nhiªn vµ ®éng c¬ chñ yÕu cña du kh¸ch khi tíi nh÷ng n¬i nµy lµ ®Ó th­ëng ngo¹n vµ chiªm ng­ìng thiªn nhiªn. Du lÞch thiªn nhiªn cã thÓ bÒn v÷ng hoÆc kh«ng vµ th­êng kh«ng liªn quan tíi b¶o tån m«i tr­êng hoÆc cuéc sèng cña céng ®ång ®Þa ph­¬ng. Nh­ vËy, nÕu trong ho¹t ®éng cña nh÷ng ho¹t ®éng thiªn nhiªn cã g¾n víi viÖc thùc hiÖn c¸c nguyªn t¾c cña DLST, bao gåm viÖc n©ng cao nhËn thøc cña du kh¸ch, cã tr¸ch nhiÖm víi viÖc b¶o tån c¸c gi¸ trÞ tù nhiªn vµ v¨n ho¸ céng ®ång, t¹o viÖc lµm vµ lîi Ých cho ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng th× b¶n th©n chóng ®· chuyÓn thµnh DLST. + Quan hÖ gi÷a DLST vµ du lÞch v¨n ho¸: Gi÷a lo¹i h×nh du lÞch v¨n ho¸ vµ DLST cã sù kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh vÒ ®èi t­îng khai th¸c, môc ®Ých cña kh¸ch du lÞch. Ngoµi c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸, DLST chñ yÕu khai th¸c dùa vµo tµi nguyªn thiªn nhiªn, cßn du lÞch v¨n ho¸ l¹i dùa chñ yÕu vµo tµi nguyªn nh©n v¨n. Môc ®Ých cña du lÞch v¨n ho¸ lµ ®Ó thÈm nhËn c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸, tõ ®ã t¨ng c­êng tÝnh gi¸o dôc. DLST khai th¸c c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ b¶n ®Þa ®­îc thÓ hiÖn trong nhËn thøc, mèi quan hÖ trong nghi thøc v¨n ho¸ cña céng ®ång ng­êi d©n b¶n ®Þa víi thiªn nhiªn, c¸c hÖ sinh th¸i ®Æc tr­ng n¬i m×nh ®Õn tham quan qua “l¨ng kÝnh” v¨n ho¸ b¶n ®Þa nh»m môc ®Ých lµ tËn h­ëng, chiªm ng­ìng thiªn nhiªn, gi¸o dôc t¨ng c­êng ý thøc b¶o vÖ m«i tr­êng. Quan hÖ DLST vµ du lÞch v¨n ho¸ lµ mèi quan hÖ biÖn chøng mang tÝnh hç trî nhau. Ph¸t triÓn DLST mµ thiÕu quan t©m ®Õn b¶o tån vµ ph¸t huy gi¸ trÞ v¨n ho¸ b¶n ®Þa th× sÏ thiÕu ®i néi dung quan träng vÒ sinh th¸i nh©n v¨n, khã thu hót ®­îc sù tham gia cña céng ®ång vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Do vËy còng khã kh¨n trong viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i. H¬n n÷a muèn khai th¸c c¶nh quan thiªn nhiªn còng cÇn ph¶i cã sù ®Çu t­ t«n t¹o, b¶o tån cña con ng­êi vµ ®Ó cho nh÷ng hÊp dÉn ®ã ®­îc l©u bÒn th× kh«ng ®­îc t¸ch rêi chóng khái c¶nh quan nh©n v¨n mµ ph¶i thèng nhÊt trong mét hÖ thèng hoµn chØnh. Ng­îc l¹i, nÕu ph¸t triÓn du lÞch v¨n ho¸ mµ Ýt quan t©m tíi m«i tr­êng sinh th¸i th× sÏ ¶nh h­ëng tiªu cùc tíi chÊt l­îng s¶n phÈm vµ ®­¬ng nhiªn còng sÏ ¶nh h­ëng tíi t©m lý du kh¸ch, mÊt ®i tÝnh hÊp dÉn cña s¶n phÈm. Tõ ph©n tÝch trªn, cã thÓ thÊy mèi quan hÖ vµ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a lo¹i h×nh DLST víi lo¹i du lÞch thiªn nhiªn vµ v¨n ho¸ lµ rÊt chÆt chÏ vµ cã ý nghÜa bæ trî cho nhau, lµm t¨ng tÝnh hÊp dÉn cña mçi lo¹i h×nh du lÞch nãi riªng vµ cña c¶ ch­¬ng tr×nh du lÞch nãi chung. ChÝnh v× thÕ, sù kÕt hîp c¸c lo¹i h×nh du lÞch trong mét ch­¬ng tr×nh du lÞch lµ mét h­íng kinh doanh hiÖu qu¶ vµ cã ý nghÜa ngµy cµng ®¸p øng tèt h¬n xu thÕ du lÞch hiÖn ®¹i “Mét ch­¬ng tr×nh th¨m nhiÒu ®Þa ®iÓm” ®Ó tiÕt kiÖm thêi gian vµ chi phÝ cho mét chuyÕn ®i cña du kh¸ch. 2.1.2 §Æc ®iÓm yªu cÇu vµ néi dung cña du lÞch sinh th¸i 2.1.2.1 §Æc ®iÓm cña du lÞch sinh th¸i DLST lµ mét lo¹i h×nh du lÞch mang nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n ®ã lµ: TÝnh ®a ngµnh, tÝnh x· héi ho¸, tÝnh ®a môc tiªu, tÝnh thêi vô, tÝnh gi¸o dôc cao vÒ m«i tr­êng. - TÝnh ®a ngµnh: DLST th­êng ®­îc tæ chøc ë c¸c v­ên quèc gia, khu b¶o tån thiªn nhiªn, c¸c vïng sinh th¸i tù nhiªn, nh©n t¹o, n¬i tµi nguyªn thuéc sù qu¶n lý cña c¸c ngµnh kh¸c nhau theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. V× vËy tÝnh ®a ngµnh cña DLST thÓ hiÖn ë chç s¶n phÈm cña nã lµ do nhiÒu ngµnh t¹o nªn: du lÞch, th­¬ng m¹i, n«ng th«n, giao th«ng vËn t¶i… th«ng qua viÖc cung cÊp c¸c s¶n phÈm dÞch vô cho kh¸ch du lÞch. Nh­ vËy ®Ó DLST ph¸t triÓn rÊt cÇn sù tham gia cña nhiÒu ngµnh kinh tÕ, t¹o nhiÒu dÞch vô ®¬n lÎ hoÆc tæng hîp nh»m tho¶ m·n nhu cÇu cho du kh¸ch. - TÝnh x· héi ho¸: TÝnh x· héi ho¸ thÓ hiÖn tr­íc hÕt ë DLST ®· thu hót nhiÒu thµnh phÇn trong x· héi tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo ho¹t ®éng nghiªn cøu, qu¶n lý vµ kinh doanh du lÞch. Ngoµi ra tÝnh x· héi ho¸ thÓ hiÖn ë sù ®a d¹ng vÒ nguån kh¸ch. DLST thu hót ®«ng ®¶o c¸c thµnh phÇn tham gia nghiªn cøu qu¶n lý vµ kinh doanh nh­ c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, c¸c nhµ qu¶n lý t¹i c¸c ®iÓm DLST, chÝnh quyÒn vµ céng ®ång d©n c­ ®Þa ph­¬ng, c¸c c¬ së kinh doanh l÷ hµnh, c¸c c¬ quan, ban, ngµnh vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi kh¸c. Trong ®ã trùc tiÕp tham gia kinh doanh DLST lµ c¸c nhµ qu¶n lý, c¸c nhµ ®iÒu hµnh du lÞch, c¸c h­íng dÉn viªn vµ ®Æc biÖt lµ céng ®ång ®Þa ph­¬ng. ChÝnh sù ®a d¹ng cña thµnh phÇn tham gia vµo ho¹t ®éng DLST ®· ®Æt ra yªu cÇu lµ lµm sao cho c¸c môc tiªu vµ lîi Ých cña nh÷ng thµnh phÇn nµy gÇn gòi l¹i vµ bæ sung lÉn nhau nh»m t¹o ra s¶n phÈm cã chÊt l­îng tèt nhÊt phôc vô du kh¸ch vµ t¹o ra sù céng b»ng trong kinh doanh du lÞch. - TÝnh ®a môc tiªu: TÝnh ®a môc tiªu biÓu hiÖn ë nh÷ng lîi Ých ®a d¹ng cña DLST. Môc tiªu lín nhÊt cña DLST lµ b¶o vÖ m«i tr­êng vµ duy tr× tÝnh ®a d¹ng sinh häc. Ngoµi ra, DLST cßn b¶o vÖ di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸, n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng cña kh¸ch du lÞch vµ ng­êi tham gia ho¹t ®éng du lÞch, më réng sù giao l­u v¨n ho¸, kinh tÕ, gi¸o dôc m«i tr­êng, n©ng cao ý thøc tr¸ch nhiÖm cña mäi thµnh viªn trong x· héi, ®ãng gãp cho nç lùc b¶o tån. - TÝnh thêi vô: Ho¹t ®éng DLST g¾n liÒn víi tù nhiªn, ®Æc biÖt lµ dùa trªn sù ®a d¹ng sinh häc. Mçi n­íc, mçi vïng ®Òu cã nh÷ng yÕu tè khÝ hËu, thêi tiÕt thay ®æi theo mïa, ®iÒu ®ã lµm cho ®Æc ®iÓm sinh tr­ëng cña c¸c loµi sinh vËt theo thêi gian trong n¨m. ChÝnh nh÷ng ®iÒu ®ã ®· t¹o nªn tÝnh thêi vô cho DLST, biÓu hiÖn ë thêi gian diÔn ra ho¹t ®éng DLST tËp trung víi c­êng ®é cao vµo mét sè thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong n¨m, song l¹i diÔn ra víi c­êng ®é thÊp, thËm chÝ ngõng ho¹t ®éng vµo nh÷ng kho¶ng thêi gian cßn l¹i. - TÝnh gi¸o dôc vÒ m«i tr­êng: §©y lµ ®Æc tr­ng riªng cña DLST võa lµ néi dung c¬ b¶n cña ho¹t ®éng DLST, t¹o ra sù kh¸c biÖt râ rµng víi c¸c lo¹i h×nh du lÞch thiªn nhiªn kh¸c. DLST, ngoµi viÖc ®­a con ng­êi vÒ víi c¸c vïng tù nhiªn, ®Æc biÖt lµ c¸c khu b¶o tån thiªn nhiªn, n¬i cã gi¸ trÞ cao vÒ ®a d¹ng sinh häc vµ rÊt nh¹y c¶m vÒ m«i tr­êng, cßn cã nh÷ng ho¹t ®éng diÔn gi¶i vÒ m«i tr­êng nh»m n©ng cao sù hiÓu biÕt vµ h×nh thµnh ý thøc b¶o vÖ m«i tr­êng tù nhiªn. DLST ®­îc coi nh­ chiÕc ch×a kho¸ nh»m c©n b»ng gi÷a môc tiªu ph¸t triÓn du lÞch víi viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng. * Vai trß cña sù ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi DLST ®­îc xem lµ c«ng cô cho viÖc b¶o tån thiªn nhiªn vµ c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ b¶n ®Þa, lµ lo¹i h×nh du lÞch cã kh¶ n¨ng tèi ®a c¸c lîi Ých kinh tÕ vµ gi¶m thiÓu c¸c tæn h¹i vÒ m«i tr­êng. V× vËy, DLST ®ang lµ hiÖn t­îng cã tÝnh toµn cÇu. Tuy nhiªn, khi ®¸nh gi¸ vÒ DLST cÇn xem xÐt tÝnh hai mÆt cña ph¸t triÓn DLST thÓ hiÖn ë nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc còng nh­ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn tµi nguyªn m«i tr­êng, ®Õn c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi kh¸c. §iÒu ®ã cã liªn quan ®Õn quan ®iÓm, chÝnh s¸ch, sù qu¶n lý, ®iÒu hµnh vµ tæ chøc ho¹t ®éng du lÞch sinh th¸i. DLST gãp phÇn t¨ng tr­ëng GDP mét c¸ch bÒn v÷ng: Du lÞch ®Õn víi thiªn nhiªn cña c¸c quèc gia, ®Æc biÖt c¸c n­íc ph¸t triÓn lµ mét lo¹i h×nh rÊt ®­îc chó träng ®Çu t­ kh«ng chØ v× tÝnh ­u viÖt cña lo¹i h×nh du lÞch nµy mµ sù ph¸t triÓn cña nã mang l¹i lîi Ých to lín cho c¸c quèc gia, ë Canada 30 triÖu l­ît kh¸ch víi møc chi tiªu trung b×nh cao vµ ®em l¹i nguån thu nhËp kh«ng nhá [21]. ë ViÖt Nam, theo ­íc tÝnh n¨m 1995, ®èi t­îng kh¸ch du lÞch mang tÝnh chÊt sinh th¸i trong n­íc vµ quèc tÕ mang l¹i doanh thu kho¶ng 150 – 180 triÖu USD [21] ®Õn n¨m 2004, con sè nµy lªn kho¶ng 500 triÖu USD. DLST khuyÕn khÝch sö dông tµi nguyªn vµ chuyªn m«n cña ®Þa ph­¬ng, gi¶m nhu cÇu nhËp khÈu mang l¹i ®ãng gãp lín vµo GDP cña quèc gia[7]. §iÒu ®¸ng quan t©m lµ ph¸t triÓn DLST ®¶m b¶o sö dông mét c¸ch bÒn v÷ng c¸c nguån lùc, ®Æc biÖt lµ tµi nguyªn sinh th¸i. ChÝnh v× thÕ DLST mang l¹i t¨ng tr­ëng GDP mét c¸ch bÒn v÷ng. DLST gãp phÇn b¶o vÖ m«i tr­êng ®©y ®­îc xem lµ c«ng cô tèt nhÊt ®Ó b¶o tån thiªn nhiªn, n©ng cao chÊt l­îng m«i tr­êng, ®Ò cao c¸c gi¸ trÞ c¶nh quan vµ nhËn thøc cña toµn d©n vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i, kh«i phôc nh÷ng tµi nguyªn ®ang bÞ huû ho¹i. DLST lµ c«ng cô b¶o tån ®a d¹ng sinh häc, khi thùc hiÖn DLST ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch ®óng nghÜa th× ®a sè c¸c t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn ®a d¹ng sinh häc ®Òu ®­îc gi¶m thiÓu vµ lo¹i bá v× b¶n chÊt cña DLST lµ lo¹i h×nh du lÞch dùa trªn c¬ së c¸c khu vùc cã hÊp dÉn vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn. DLST t¹o ®éng lùc quan träng vµ kh¬i dËy ý thøc b¶o vÖ m«i tr­êng vµ duy tr× hÖ sinh th¸i. Ph¸t triÓn DLST ®· t¹o ®éng lùc cho Nhµ n­íc còng nh­ nhiªu ban ngµnh ban hµnh c¸c chÕ tµi, ®­îc xem nh­ c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu chÆn ®øng suy tho¸i m«i tr­êng, t¨ng c­êng b¶o tån ®a d¹ng sinh häc nh­ cÊm khai th¸c ®¸nh b¾t qu¸ møc, cÊm sö dông c¸c biÖn ph¸p ®¸nh b¾t mang tÝnh huû diÖt. Víi céng ®ång d©n c­ ®Þa ph­¬ng khi nhËn ®­îc lîi Ých tõ ho¹t ®éng DLST, hä cã ®iÒu kiÖn ®Ó b¶o vÖ ®iÓm tham quan, ñng hé tÝch cùc viÖc b¶o tån tµi nguyªn m«i tr­êng. Ph¸t triÓn DLST gióp n©ng cao ®êi sèng céng ®ång ®Þa ph­¬ng, gi¶m bít søc Ðp lªn m«i tr­êng c¸c khu du lÞch sinh th¸i tõ ®ã gióp hä nhËn ra lîi Ých cÇn thiÕt vµ cïng chung søc c¶i t¹o hÖ m«i tr­êng. 2.1.2.2 Yªu cÇu vµ néi dung vÒ ph¸t triÓn DLST Ph¸t triÓn DLST ®Æt ra yªu cÇu, ®ång thêi khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn vÒ kinh phÝ ®Ó n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng (®­êng x¸, cÇu cèng, hÖ thèng cÊp tho¸t n­íc, xö lý chÊt th¶i, th«ng tin liªn l¹c), ®Ó duy tr×, b¶o tån c¸c danh th¾ng, nhê ®ã mµ ngµy cµng thu hót ®­îc kh¸ch du lÞch vµ c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Þa ph­¬ng. XÐt vÒ b¶n chÊt cña DLST cã thÓ kh¼ng ®Þnh DLST lµ lo¹i h×nh ph¸t triÓn bÒn v÷ng, ®¶m b¶o sù c©n b»ng gi÷a cung vµ cÇu trong c¶ hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai; c©n b»ng gi÷a sè l­îng vµ chÊt l­îng cña sù ph¸t triÓn, c©n b»ng gi÷a b¶o tån vµ sö dông tµi nguyªn, c©n b»ng gi÷a yªu cÇu ph¸t triÓn vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý, c©n b»ng ho¹t ®éng du lÞch vÒ mÆt kh«ng gian vµ thêi gian, c©n b»ng gi÷a chi phÝ vµ lîi Ých. Nh­ vËy, ph¸t triÓn DLST ngoµi sù tho¶ m·n sù kú väng cña du kh¸ch, nã cßn duy tr× qu¶n lý tèi ­u nguån tµi nguyªn tù nhiªn, lµ “bÝ quyÕt” ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Du lÞch sinh th¸i gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ c¸c vÊn ®Ò v¨n ho¸ x· héi. Ph¸t triÓn DLST rÊt chó träng vµo tµi nguyªn vµ nguån lùc ®Þa ph­¬ng. ChÝnh v× thÕ DLST t¹o ®iÒu kiÖn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ®Æc biÖt cho céng ®ång d©n c­ ®Þa ph­¬ng. Víi vïng s©u, vïng xa, ho¹t ®éng DLST cã thÓ lµ ®éng quan träng ®Ó xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. DLST thóc ®Èy tiªu thô s¶n phÈm nhÊt lµ ®Æc s¶n ®Þa ph­¬ng, t¹o ra gi¸ trÞ gia t¨ng cao h¬n c¸c ngµnh kh¸c. DLST cßn thóc ®Èy c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm cho c¸c lÜnh vùc cã liªn quan ®Õn cung øng vµ phôc vô c¸c s¶n phÈm dÞch vô vµ hµng ho¸ cho du kh¸ch. ChÝnh v× vËy, ph¸t triÓn DLST gãp phÇn ®¸ng kÓ c¶i thiÖn ®êi sèng v¨n ho¸ x· héi cña nh©n d©n, t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng giao l­u v¨n ho¸ gi÷a du kh¸ch vµ ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng, gãp phÇn lµm cho ®êi sèng v¨n ho¸ x· héi nh÷ng vïng nµy ngµy cµng trë nªn s«i ®éng, v¨n minh h¬n lµm phong phó thªm b¶n s¾c v¨n hãa, t¨ng c­êng sù hiÓu biÕt vµ hîp t¸c trong nhiÒu lÜnh vùc kh¸c (kinh tÕ, v¨n ho¸, chÝnh trÞ, x· héi). DLST ph¸t triÓn lµnh m¹nh, nhiÒu dÞch vô du lÞch chÊt l­îng ®­îc t¨ng c­êng, cïng t¹o ®iÒu kiÖn gãp phÇn gi÷ g×n trËt tù an toµn x· héi. 2.1.3 Ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i 2.1.3.1 Ph¸t triÓn vµ lý thuyÕt ph¸t triÓn Kh¸i niÖm vÒ ph¸t triÓn Trong thêi ®¹i ngµy nay cã nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau vÒ ph¸t triÓn. Theo Raaman Weitz: “Ph¸t triÓn lµ mét qu¸ tr×nh thay ®æi liªn tôc lµm t¨ng tr­ëng møc sèng cña con ng­êi vµ ph©n phèi c«ng b»ng nh÷ng thµnh qu¶ t¨ng tr­ëng trong x· héi” [27]. Cßn theo L­u §øc H¶i: “Ph¸t triÓn lµ mét qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng bao gåm nhiÒu yÕu tè cÊu thµnh kh¸c nhau nh­ kinh tÕ, chÝnh trÞ, kü thuËt, v¨n ho¸,...”[21]. MÆc dï cã nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau nh­ng môc tiªu chung cña ph¸t triÓn lµ n©ng cao c¸c quyÒn lîi vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸ x· héi vµ quyÒn tù do c«ng d._.©n cña mäi ng­êi [27]. Kh¸i niÖm vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®· ®­îc Uû ban m«i tr­êng vµ ph¸t triÓn thÕ giíi ®­a ra n¨m 1987 nh­ sau: “Nh÷ng thÕ hÖ hiÖn t¹i cÇn ®¸p øng nhu cÇu cña m×nh, sao cho kh«ng ph­¬ng h¹i ®Õn kh¶ n¨ng cña c¸c thÕ hÖ t­¬ng lai ®¸p øng nhu cÇu cña hä” [27]. Ph¸t triÓn bÒn v÷ng lång ghÐp c¸c qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh tÕ, ho¹t ®éng x· héi víi viÖc ®¶m b¶o tån tµi nguyªn vµ lµm giµu m«i tr­êng sinh th¸i. Nã ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn hiÖn t¹i nh­ng kh«ng lµm ¶nh h­ëng bÊt lîi cho c¸c thÕ hÖ mai sau [21], [27]. Theo chóng t«i, kh¸i niÖm vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña Uû ban M«i tr­êng ThÕ giíi lµ ®Çy ®ñ. Víi bÊt cø mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nµo còng ph¶i ®Æc biÖt chó ý ®Õn tÝnh bÒn v÷ng, cã nh­ vËy th× ph¸t triÓn míi l©u dµi vµ æn ®Þnh. * T¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ Kh¸i niÖm t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ T¨ng tr­ëng kinh tÕ ®­îc coi lµ tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn. T¨ng tr­ëng kinh tÕ th­êng ®­îc quan niÖm lµ sù t¨ng thªm (hay gia t¨ng) vÒ quy m« s¶n l­îng nÒn kinh tÕ trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh [21], [27]. Do vËy, ®Ó biÓu thÞ sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ, ng­êi ta dïng møc t¨ng thªm cña tæng s¶n l­îng kinh tÕ (tÝnh toµn bé hay tÝnh b×nh qu©n theo ®Çu ng­êi) cña thêi kú sau so víi thêi kú tr­íc. §ã lµ møc t¨ng phÇn tr¨m (%) hay tuyÖt ®èi hµng n¨m, hay b×nh qu©n trong mét giai ®o¹n. Ph¸t triÓn kinh tÕ cã thÓ hiÓu lµ mét qu¸ tr×nh lín lªn (hay t¨ng tiÕn) vÒ mäi mÆt cña nÒn kinh tÕ trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Trong ®ã bao gåm c¶ sù t¨ng thªm vÒ quy m« s¶n l­îng (t¨ng tr­ëng) vµ sù tiÕn bé vÒ c¬ cÊu kinh tÕ-x· héi [27]. 2.1.3.2 Lý thuyÕt ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i T¨ng c­êng ho¹t ®éng b¶o tån ®a d¹ng sinh häc, ph¸t triÓn tuyÕn ®iÓm du lÞch sinh th¸i, ®a d¹ng hãa s¶n phÈm DLST, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ph¸t triÓn c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ c¬ së h¹ tÇng du lÞch, ph¸t triÓn nguån lùc lao ®éng DLST, hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch qu¶n lý ph¸t triÓn DLST. T¨ng c­êng ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ qu¶ng b¸. - T¨ng c­êng ho¹t ®éng b¶o tån ®a d¹ng sinh häc nh»m ®¶m b¶o nguån tµi nguyªn sinh th¸i bÒn v÷ng lµm nÒn t¶ng ®Ó ph¸t triÓn DLST. - Ph¸t triÓn sè l­îng vµ quy m« c¸c ®iÓm DLST; ph¸t triÓn vÒ sè l­îng vµ quy m« c¸c tuyÕn du lÞch trong mçi ®iÓm DLST vµ c¸c tuyÕn liªn kÕt gi÷a c¸c ®iÓm DLST hoÆc gi÷a c¸c ®iÓm DLST víi c¸c ®iÓm DLST kh¸c. - §a d¹ng ho¸ s¶n phÈm DLST, ph¸t triÓn c¸c dÞch vô ¨n, nghØ, vui ch¬i gi¶i trÝ t¹i c¸c ®iÓm DLST. - N©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm DLST. - Ph¸t triÓn c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ c¬ së h¹ tÇng du lÞch. - Ph¸t triÓn nguån lùc lao ®éng DLST. - Hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch qu¶n lý cña Nhµ n­íc vµ ®Þa ph­¬ng vÒ DLST. - T¨ng c­êng ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ qu¶ng b¸ xóc tiÕn DLST. N­íc ta chÝnh thøc trë thµnh thµnh viªn cña WTO ®©y lµ c¬ héi ®èi víi ngµnh du lÞch n­íc ta nãi chung vµ DLST nãi riªng, song bªn c¹nh ®ã còng cã nhiÒu nh÷ng th¸ch thøc. Nh÷ng c¬ héi ®èi víi ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i Héi nhËp thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ, tõ ®ã lµm t¨ng nhu cÇu du lÞch nãi chung vµ sinh th¸i nãi riªng: Héi nhËp thóc ®Èy ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin víi tÝnh x· héi ho¸ cao, thÞ tr­êng tµi chÝnh quèc tÕ ®­îc më réng, c¸c quèc gia cã ®iÒu kiÖn huy ®éng c¸c nguån lùc bªn ngoµi, ph¸t huy néi lùc, ®ång thêi t¨ng sù phô thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ. ChÝnh v× thÕ t¨ng tr­ëng kinh tÕ ngµy cµng cao, ®êi sèng kinh tÕ ng­êi d©n trªn thÕ giíi ®­îc c¶i thiÖn hä sÏ ®i du lÞch nhiÒu h¬n. Bªn c¹nh sù n©ng cao nhËn thøc vÒ b¶o tån ®a d¹ng sinh häc, sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ dÉn tíi vÊn ®Ò nh­: c¨ng th¼ng cuéc sèng, « nhiÔm m«i tr­êng. §iÒu ®ã thóc ®Èy hä quan t©m vµ cã tr¸ch nhiÖm nhiÒu h¬n ®èi víi m«i tr­êng, do vËy h­íng tíi DLST nhiÒu h¬n. Héi nhËp kinh tÕ ®ang diÔn ra trªn mäi lÜnh vùc vµ nhiÒu cÊp ®é lµ yÕu tè gia t¨ng viÖc giao l­u gi÷a c¸c quèc gia, c¸c vïng miÒn cña mçi n­íc, gióp ng­êi d©n trªn thÕ giíi hiÓu biÕt nhiÒu h¬n vÒ s¶n phÈm du lÞch trong ®ã cã s¶n phÈm DLST. Héi nhËp thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ®Çu t­ cho DLST Héi nhËp cïng víi nã lµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸, gi¸o dôc nªn ®· gióp c¸c quèc gia n©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ. Tõ ®ã nhËn thøc cña mäi ng­êi d©n vµ c¸c cÊp chÝnh quyÒn vÒ sù cÇn thiÕt b¶o vÖ m«i tr­êng, vÒ DLST vµ sù cÇn thiÕt ph¸t triÓn DLST ë mçi quèc gia ®­îc n©ng cao. Héi nhËp t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ nh÷ng vïng kinh tÕ khã kh¨n. Nhê vËy, cuéc sèng cña ng­êi d©n ë nh÷ng vïng nµy bít phô thuéc vµo viÖc khai th¸c c¸c tµi nguyªn sinh th¸i ®ång thêi khuyÕn khÝch hä ñng hé c¸c dù ¸n ph¸t triÓn DLST t¹i ®Þa ph­¬ng. Héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó t¨ng nguån lùc ph¸t triÓn DLST. Héi nhËp du lÞch cho phÐp thu hót nguån vèn ®Çu t­ tõ c¸c tæ chøc, thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau th«ng qua c¸c h×nh thøc liªn doanh, liªn kÕt, tËp trung vèn cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn ®Çu t­ vµo c¸c dù ¸n t¹o s¶n phÈm DLST ®Æc thï, chÊt l­îng cao. Héi nhËp cho phÐp cã thÓ tËn dông lao ®éng cã tr×nh ®é, kinh nghiÖm còng nh­ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Çu t­ ph¸t triÓn DLST[32]. Héi nhËp gióp c¸c quèc gia tiÕp thu kinh nghiÖm vµ lao ®éng ®Ó ph¸t triÓn DLST, x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn, quy ho¹ch, ®Çu t­ vèn vµ c«ng nghÖ, gia t¨ng hîp t¸c kinh doanh, t¹o ra sù c¹nh tranh. Héi nhËp lµm ph¸t triÓn sù hç trî cña céng ®ång quèc tÕ cho ph¸t triÓn DLST, t¨ng c­êng hîp t¸c nhiÒu lÜnh vùc, thóc ®Èy c¸c tæ chøc b¶o vÖ m«i tr­êng vµ thiªn nhiªn thÕ giíi v× lîi Ých l©u dµi, v× sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña mçi quèc gia vµ c¶ nh©n lo¹i kh«ng ngõng hç trî vÒ kü thuËt vµ kinh phÝ. Nh÷ng th¸ch thøc T¹o ¸p lùc c¹nh tranh s¶n phÈm DLST: Lµ mét trong nh÷ng t¸c ®éng m¹nh mÏ nhÊt cña héi nhËp. V× héi nhËp dÉn ®Õn sù hoµ ®ång vÒ nhiÒu mÆt trong ®ã cã sù hoµ ®ång vÒ nguån kh¸ch míi víi xu h­íng nhu cÇu ngµy cµng ®a d¹ng. Hä cã thÓ lùa chän bÊt kú s¶n phÈm DLST ë n¬i ®©u nÕu hä muèn. §Æc biÖt lµ c¸c n­íc trong khu vùc cã nhiÒu ®iÒu kiÖn t­¬ng ®ång nhÊt lµ yÕu tè thiªn nhiªn. Mµ DLST l¹i ®­îc ph¸t triÓn g¾n liÒn víi ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn nªn mçi quèc gia, mçi vïng cÇn t¹o sù kh¸c biÖt b»ng yÕu tè nh©n v¨n trong mçi s¶n phÈm DLST ®Ó t¹o søc thu hót kh¸ch trªn c¬ së t×m hiÓu kü vÒ nhu cÇu cña hä. Sù tham gia cña c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi vµo thÞ tr­êng du kh¸ch nãi chung sÏ t¹o ra søc c¹nh tranh gay g¾t vÒ nhiÒu mÆt. Héi nhËp g©y nguy c¬ suy gi¶m ®a d¹ng sinh häc: Kh¸ch t¨ng, kÐo theo nguy c¬ v­ît qu¸ søc chøa t¹i c¸c ®iÓm DLST, nhiÒu c¬ së kinh doanh v× lîi bÊt chÊp c¸c quy t¾c b¶o vÖ m«i tr­êng. Héi nhËp gia t¨ng c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, canh t¸c ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng dÉn ®Õn suy gi¶m hoÆc mÊt n¬i c­ tró cña c¸c loµi ®éng thùc vËt, lµm gi¶m ®a d¹ng sinh häc. Héi nhËp cã thÓ lµm thay ®æi lèi sèng céng ®ång: Héi nhËp dÉn ®Õn sù giao thoa cña c¸c nÒn v¨n ho¸, s¾c téc, t«n gi¸o. NÕu thiÕu chÝnh s¸ch quèc gia ®Ó b¶o tån c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng th× héi nhËp cã thÓ lµm cho lèi sèng céng ®ång bÞ suy gi¶m thay ®æi theo chiÒu h­íng xÊu. Héi nhËp nhÊn m¹nh viÖc ph¸t triÓn DLST ph¶i g¾n víi gi¸o dôc m«i tr­êng ®ång thêi ®Æt ra yªu cÇu ph¸t triÓn DLST ph¶i t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm vµ lîi Ých cho céng ®ång. Nh­ vËy vÊn ®Ò ®Æt ra lµ cÇn ®¸nh gi¸ nh÷ng ­u thÕ còng nh­ nhËn râ nh÷ng h¹n chÕ vÒ tµi nguyªn vµ m«i tr­êng, vÒ tr×nh ®é kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi, tr×nh ®é c«ng nghÖ, vÒ lao ®éng, c¬ së vËt chÊt kü thuËt du lÞch, tr×nh ®é xóc tiÕn du lÞch, kinh nghiÖm qu¶n lý, nhËn thøc trong c¸c cÊp, c¸c ngµnh vµ d©n c­ trong viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng vµ ph¸t triÓn DLST, vÒ c¬ chÕ ®Çu t­ ph¸t triÓn DLST. Tõ ®ã cã chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ®ång bé nh»m tËn dông nh÷ng c¬ héi vµ v­ît qua th¸ch thøc. a- Ph¸t triÓn DLST ph¶i gãp phÇn tÝch cùc vµo b¶o vÖ m«i tr­êng vµ duy tr× hÖ sinh th¸i §©y lµ yªu cÇu c¬ b¶n cña DLST, bëi nã võa lµ môc tiªu cña ho¹t ®éng DLST võa ®¶m b¶o cho sù tån t¹i cña DLST. Sù xuèng cÊp cña m«i tr­êng, viÖc huû ho¹i c¸c hÖ sinh th¸i ®ång nghÜa víi sù diÖt vong cña DLST. Yªu cÇu nµy ®Æt ra nhiÖm vô cho ho¹t ®éng ph¸t triÓn DLST tõ quy ho¹ch ®Õn qu¶n lý, ®iÒu hµnh ®Òu ph¶i tu©n thñ nghiªm ngÆt nh÷ng quy chÕ b¶o vÖ sù toµn vÑn cña hÖ sinh th¸i. Kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn sù c©n b»ng sinh th¸i trong khu vùc, ®¶m b¶o sö dông tµi nguyªn mét c¸ch bÒn v÷ng. Trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn du lÞch chóng ta ph¶i ®¸nh gi¸ ®óng hÊp dÉn cña ®iÓm DLST vµ ph¶i ho¹t ®éng theo h­íng cung cÊp chø kh«ng bÞ l¸i theo nhu cÇu cña nhiÒu lo¹i kh¸ch du lÞch. Thùc tÕ, viÖc b¶o tån tù nhiªn cã quan hÖ víi ho¹t ®éng DLST. VËy, vÊn ®Ò ho¹t ®éng du lÞch ph¶i ®­îc qu¶n lý theo quy ho¹ch phï hîp víi c¸c quy luËt tù nhiªn, cã lîi cho b¶o tån vµ du lÞch. Mét phÇn thÝch ®¸ng tõ DLST ph¶i ®­îc sö dông trùc tiÕp vµo b¶o tån tù nhiªn, duy tr× vµ ph¸t triÓn tÝnh ®a d¹ng cña tù nhiªn, x· héi vµ v¨n ho¸. Nh­ vËy, theo yªu cÇu nµy mäi ho¹t ®éng DLST sÏ ®­îc qu¶n lý chÆt chÏ, mét phÇn thu nhËp tõ ho¹t ®éng DLST sÏ ®­îc ®Çu t­ cho viÖc h¹n chÕ c¸c tiªu cùc n¶y sinh. b- Ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ph¶i g¾n liÒn víi gi¸o dôc m«i tr­êng, t¹o ý thøc nç lùc b¶o tån §©y lµ yÕu tè ®¶m b¶o sù tån t¹i l©u dµi cña DLST, t¹o ra sù kh¸c biÖt râ rµng gi÷a DLST víi c¸c lo¹i h×nh du lÞch thiªn nhiªn kh¸c. C¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc bao gåm viÖc diÔn gi¶i vÒ lÞch sö, tËp qu¸n sinh ho¹t, møc h÷u dông cña DLST. H­íng dÉn c¸ch thøc ®Ó ng­êi lµm du lÞch vµ kh¸ch du lÞch tiÕn hµnh ho¹t ®éng du lÞch ®óng c¸ch víi th¸i ®é tr©n träng, gi÷ g×n vµ b¶o vÖ m«i tr­êng sèng. Thùc hiÖn gi¸o dôc: Nh÷ng b¶ng néi quy, tê qu¶ng c¸o, trùc tiÕp tõ h­íng dÉn viªn…Gi¸o dôc m«i tr­êng lµ c«ng cô quan träng lµm t¨ng thªm nh÷ng kinh nghiÖm du lÞch, thay ®æi th¸i ®é cña kh¸ch, céng ®ång vµ ngµnh du lÞch ®èi víi gi¸ trÞ b¶o tån vµ sÏ gãp phÇn t¹o nªn sù bÒn v÷ng l©u dµi cña nh÷ng khu thiªn nhiªn. Du kh¸ch khi rêi khái ®iÓm du lÞch sÏ cã ®­îc sù hiÓu biÕt cao h¬n vÒ c¸c gi¸ trÞ cña m«i tr­êng tù nhiªn, vÒ nh÷ng ®Æc ®iÓm sinh th¸i khu vùc vµ v¨n ho¸ b¶n ®Þa. c- Ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ph¶i t¹o thªm viÖc lµm vµ mang l¹i lîi Ých cho céng ®ång ®Þa ph­¬ng §©y võa lµ yªu cÇu võa lµ môc tiªu h­íng tíi cña DLST, kh¸c víi lo¹i h×nh du lÞch thiªn nhiªn kh¸c, DLST ph¸t triÓn ph¶i ®¶m b¶o ®ãng gãp c¶i thiÖn m«i tr­êng, n©ng cao møc sèng cña céng ®ång ®Þa ph­¬ng tõ viÖc ho¹ch ®Þnh cho ®Õn qu¶n lý DLST, tõ kh©u thu thËp th«ng tin, t­ vÊn, ra quyÕt ®Þnh ®Õn c¸c ho¹t ®éng thùc tiÔn vµ ®¸nh gi¸. Céng ®ång ®Þa ph­¬ng cã thÓ ®¶m nhiÖm vai trß h­íng dÉn viªn, ®­a ®­êng vµ mang v¸c hµnh lý, ®¸p øng chç nghØ, cung øng thùc phÈm, hµng l­u niÖm cho kh¸ch. Th«ng qua ®ã sÏ t¹o thªm viÖc lµm vµ mang l¹i lîi Ých cho céng ®ång ®Þa ph­¬ng. Yªu cÇu nµy ®Æt ra nhiÖm vô cho c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i x¸c ®Þnh c¸c lo¹i phÝ, phæ biÕn c¸ch thøc thu phÝ phï hîp, cã thÓ ¸p dông c¸ch thu phÝ cao, thÊp hoÆc miÔn tuú thuéc vµo môc ®Ých sö dông vµ ph¶i dµnh phÇn lîi nhuËn ®¸ng kÓ ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn cña ®Þa ph­¬ng, ®ång thêi trÝch mét phÇn lÖ phÝ du lÞch dµnh cho viÖc b¶o tån, duy tr×. d- Ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ph¶i dùa trªn quy ho¹ch hîp lý, khoa häc, hoµ nhËp víi tù nhiªn vµ tu©n thñ chÆt chÏ quy ®Þnh vÒ søc chøa Ph¸t triÓn DLST ph¶i dùa trªn quy ho¹ch hîp lý vµ khoa häc lµ yªu cÇu ®Æc biÖt quan träng trong ph¸t triÓn du lÞch nãi chung vµ DLST nãi riªng. Yªu cÇu nµy ®Æt ra nhiÖm vô ph¶i quy ho¹ch ph¸t triÓn DLST ®¶m b¶o c¨n cø khoa häc phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tiÔn, ®¶m b¶o cho c«ng t¸c b¶o tån vµ ph¸t triÓn cña khu du lÞch. Kh«ng nh÷ng thÕ, cÇn hîp nhÊt DLST vµo qu¸ tr×nh quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, hîp nhÊt ph¸t triÓn DLST vµo trong khu«n khæ ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc cÊp quèc gia vµ ®Þa ph­¬ng, ®ång thêi ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña m«i tr­êng lµm t¨ng kh¶ n¨ng tån t¹i l©u dµi cña ngµnh du lÞch, tr¸nh ®­îc nh÷ng hËu qu¶ vÒ m«i tr­êng vµ m©u thuÉn quyÒn lîi gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. CÇn thiÕt quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸c khu DLST theo h­íng céng ®ång, trong ®ã cÇn khoanh vïng khu b¶o tån thiªn nhiªn tuyÖt ®èi – vïng ®Öm – khu vùc du lÞch vµ qu¶n lý víi møc ®é vµ môc ®Ých sö dông kh¸c nhau nh»m t¹o c¬ së quan träng trong viÖc tæ chøc qu¶n lý ho¹t ®éng DLST ë nh÷ng khu vùc nµy ®¶m b¶o nguyªn t¾c b¶o tån. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn DLST cÇn cã sù tham gia cña ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng vµ ®¹i diÖn chÝnh quyÒn vµ c¸c ban ngµnh liªn quan trong ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng, trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu quy ho¹ch vµ tæ chøc qu¶n lý thùc hiÖn quy ho¹ch. DLST ph¶i ®­îc ph¸t triÓn theo quy ho¹ch ®· ®­îc duyÖt. Hoµ nhËp víi thiªn nhiªn lµ yªu cÇu c¬ b¶n cña DLST, yªu cÇu nµy ®ßi hái viÖc quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸c c«ng tr×nh dÞch vô kh«ng lµm biÕn ®æi c¶nh quan kiÕn tróc khu vùc: cÊm kþ c¸c can thiÖp th« b¹o tíi thiªn nhiªn do c¸c ho¹t ®éng nh­ khai th¸c, s¨n b¾n, chÆt h¹, g©y tiÕng ån, x¶ th¶i. Ph¸t triÓn DLST ph¶i tu©n thñ chÆt chÏ quy ®Þnh vÒ søc chøa: Yªu cÇu b¶o tån cña DLST liªn quan chÆt chÏ tíi søc chøa cña ®iÓm DLST. §Ó h¹n chÕ tíi møc tèi ®a t¸c ®éng cña ho¹t ®éng DLST ®Õn tù nhiªn vµ m«i tr­êng, DLST ph¶i ®­îc tæ chøc víi sù quy ®Þnh vÒ “søc chøa”. Theo UNWTO søc chøa cña mét ®iÓm du lÞch lµ sè l­îng cùc ®¹i mµ ®iÓm du kh¸ch cã thÓ chÊp nhËn trong cïng mét thêi ®iÓm mµ kh«ng lµm suy tho¸i hÖ sinh th¸i tù nhiªn, kh«ng g©y ra xung ®ét x· héi gi÷a céng ®ång ®Þa ph­¬ng vµ du kh¸ch, kh«ng g©y suy tho¸i nÒn kinh tÕ truyÒn thèng cña céng ®ång b¶n ®Þa. Søc chøa cã liªn quan ®Õn tiªu chuÈn tèi thiÓu vÒ kh«ng gian ®èi víi mçi du kh¸ch còng nh­ nhu cÇu sinh ho¹t cña hä. C«ng thøc tÝnh søc chøa ®­îc x¸c ®Þnh CPI = Trong ®ã:CPI: Søc chøa th­êng xuyªn (instantaneous carrying capacity) AR: diÖn tÝch cña kh«ng gian du lÞch A: Tiªu chuÈn kh«ng gian tèi thiÓu cho mét du kh¸ch Tuú theo ý nghÜa cã thÓ x¸c ®Þnh 3 lo¹i søc chøa nh­ søc chøa sinh th¸i, søc chøa x· héi vµ søc chøa kinh tÕ. Søc chøa sinh th¸i: lµ ¸p lùc sö dông l·nh thæ du lÞch cùc ®¹i mµ kh«ng x¶y ra sù suy tho¸i hÖ sinh th¸i tù nhiªn. Søc chøa sinh th¸i tíi h¹n ®­îc x¸c ®Þnh khi sè l­îng du kh¸ch vµ c¸c tiÖn nghi mµ hä sö dông b¾t ®Çu cã nh÷ng ¶nh h­ëng tíi tËp tôc sinh ho¹t cña c¸c loµi thó hoang d· hay lµm ph¸ vì tËp qu¸n kÕt bÇy cña chim, lµm ®Êt bÞ xãi mßn. Søc chøa x· héi: ®­îc hiÓu lµ ¸p lùc sö dông l·nh thæ du lÞch cùc ®¹i mµ kh«ng x¶y ra xung ®ét gi÷a céng ®ång d©n c­ ®Þa ph­¬ng vµ du kh¸ch. Søc chøa tíi h¹n khi du kh¸ch c¶m thÊy sù khã chÞu v× ®«ng ®óc vµ ho¹t ®éng cña hä bÞ ¶nh h­ëng sù qu¸ ®«ng c¸c du kh¸ch kh¸c, t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn ®êi sèng, v¨n ho¸ x· héi cña céng ®ång ®Þa ph­¬ng. Søc chøa kinh tÕ: ®­îc hiÓu lµ ¸p lùc sö dông l·nh thæ du lÞch cùc ®¹i mµ kh«ng x¶y ra suy tho¸i nÒn kinh tÕ truyÒn thèng cña céng ®ång b¶n ®Þa. Søc chøa kinh tÕ tíi h¹n khi b¾t ®Çu xuÊt hiÖn nhiÒu t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn ®êi sèng kinh tÕ - x· héi cña ®iÓm du lÞch, cuéc sèng b×nh th­êng cña c­ d©n ®Þa ph­¬ng cã c¶m gi¸c bÞ ph¸ vì, x©m nhËp. Nh­ vËy, nÕu ho¹t ®éng DLST diÔn ra v­ît qu¸ “søc chøa” sÏ dÉn ®Õn nhiÒu t¸c ®éng ¶nh h­ëng ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn sinh th¸i vµ x· héi, lµm gi¶m sù hÊp dÉn cña DLST. Kh¸i niÖm søc chøa ®­îc sö dông trong qu¶n lý du lÞch nh»m x¸c ®Þnh giíi h¹n tèi ®a du kh¸ch cã thÓ sö dông tµi nguyªn du lÞch, ®­îc xem lµ c¬ së ®Ó b¶o vÖ c¸c nguån lùc cña ®iÓm DLST. Søc chøa cña mçi ®iÓm DLST lµ kh¸c nhau v× nã phô thuéc vµo ®Þa ®iÓm, tÝnh mïa vô, thêi gian, th¸i ®é cña ng­êi sö dông, viÖc thiÕt kÕ c¸c ph­¬ng tiÖn, t×nh tr¹ng vµ møc ®é qu¶n lý còng nh­ ®Æc tr­ng vÒ m«i tr­êng cña b¶n th©n ®iÓm du lÞch vµ c¶ c¸c c¬ së cho du lÞch, hiÖn tr¹ng tham quan cña c¸c ®iÓm du lÞch. V× vËy cÇn nhÊn m¹nh r»ng, søc chøa du lÞch ph¶i ®­îc tÝnh cho mçi ®iÓm, tuyÕn tham quan cô thÓ. e- Ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ph¶i b¶o vÖ, ph¸t huy b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc vµ c¸c gi¸ trÞ truyÒn thèng §Ó t¹o ®­îc søc hÊp dÉn ®èi víi kh¸ch du lÞch th× viÖc khai th¸c tµi nguyªn du lÞch sinh th¸i ph¶i lµm næi bËt ®­îc tÝnh ®Æc s¾c cña quèc gia, d©n téc. §©y lµ mét yªu cÇu quan träng mµ du lÞch sinh th¸i cÇn ph¶i h­íng tíi v× c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa b¶n ®Þa lµ mét bé phËn h÷u c¬ kh«ng thÓ t¸ch rêi c¸c gi¸ trÞ m«i tr­êng tù nhiªn cña hÖ sinh th¸i ë mét khu vùc cô thÓ. Sù xuèng cÊp hoÆc thay ®æi tËp tôc, sinh ho¹t v¨n hãa truyÒn thèng cña céng ®ång ®Þa ph­¬ng d­íi t¸c ®éng nµo ®ã sÏ lµm mÊt ®i sù c©n b»ng sinh th¸i tù nhiªn vèn cã cña khu vùc nµy vµ v× vËy sÏ lµm thay ®æi hÖ sinh th¸i vµ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn du lÞch sinh th¸i. VËy, ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ph¶i tr©n träng ®a d¹ng tù nhiªn, v¨n hãa, x· héi cña ®iÓm ®Õn, khÝch lÖ c¸c ®Æc tÝnh riªng cña vïng h¬n lµ c¸c chuÈn mùc ®ång nhÊt nh»m b¶o vÖ vµ ph¸t huy b¶n s¾c v¨n hãa c«ng céng. 2.1.4 Nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i 2.1.4.1 Tµi nguyªn du lÞch sinh th¸i Ho¹t ®éng DLST nh×n tõ bÊt cø gãc ®é nµo ®Òu g¾n víi tù nhiªn vµ v¨n hãa b¶n ®Þa, trong ®ã ®Æc biÖt ph¶i kÓ ®Õn tµi nguyªn thiªn nhiªn. Tµi nguyªn DLST tr­íc hÕt ®­îc biÓu hiÖn lµ gi¸ trÞ c¸c t¸c phÈm cña m«i tr­êng tù nhiªn thÓ hiÖn trong hÖ sinh th¸i cô thÓ, ®­îc sö dông nh»m tháa m·n nhu cÇu du lÞch. Tµi nguyªn DLST mµ cô thÓ lµ sù tån t¹i cña c¸c hÖ sinh th¸i tù nhiªn ®iÓn h×nh víi tÝnh ®a d¹ng sinh häc cao lµ yÕu tè c¨n b¶n cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm DLST. Gi¸ trÞ tµi nguyªn DLST ®­îc ®¸nh gi¸ bëi kh¶ n¨ng hÊp dÉn kh¸ch du lÞch vµ ®iÒu ®ã phô thuéc vµo sù ®¸p øng nhu cÇu cña du kh¸ch, tÝnh ®éc ®¸o, tÝnh dÔ tiÕp cËn, thêi gian cã thÓ khai th¸c cña tµi nguyªn ®ã. Møc ®é khai th¸c tiÒm n¨ng tµi nguyªn DLST phô thuéc: kh¶ n¨ng nghiªn cøu, ph¸t hiÖn vµ ®¸nh gi¸ c¸c tiÒm n¨ng tµi nguyªn vÉn cßn tiÒm Èn, kh¶ n¨ng tiÕp cËn chóng, kh¶ n¨ng ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm, tr×nh ®é tæ chøc ®èi víi viÖc khai th¸c tµi nguyªn DLST ®Æc biÖt lµ ë n¬i cã hÖ thèng sinh th¸i nh¹y c¶m. Tµi nguyªn DLST cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn tæ chøc l·nh thæ cña ngµnh du lÞch, ®Õn cÊu tróc vµ chuyªn m«n hãa cña vïng du lÞch. §Ó mét khu vùc cã tµi nguyªn DLST trë thµnh ®iÓm hÊp dÉn du lÞch cÇn xÐt ®Õn c¸c yÕu tè nh­: “kho¶ng c¸ch tõ khu vùc ®ã ®Õn c¸c trung t©m du lÞch, ®iÒu kiÖn tiÕp cËn, c¸c ®Æc ®iÓm tù nhiªn vµ møc ®é hÊp dÉn cña khu vùc, møc ®é ®¶m b¶o c¸c dÞch vô, tÝnh ®éc ®¸o so víi c¸c khu du lÞch kh¸c, møc ®é hÊp dÉn cña c¸c ®iÓm l©n cËn vµ kh¶ n¨ng kÕt hîp tham quan” [25]. Tµi nguyªn DLST rÊt ®a d¹ng vµ phong phó vÒ ®Þa h×nh, nguån n­íc, khÝ hËu, tµi nguyªn ®éng, thùc vËt. Nh÷ng n¬i cã tÝnh ®a d¹ng sinh häc cao nh­ s©n chim, v­ên c©y ¨n tr¸i, c¸c trang tr¹i, lµng hoa, c©y c¶nh… Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña tµi nguyªn DLST cã ¶nh h­ëng nhÊt ®Þnh ®Õn ho¹t ®éng DLST lµ: - Tµi nguyªn DLST th­êng rÊt nh¹y c¶m víi c¸c t¸c ®éng cña con ng­êi vµ chÞu t¸c ®éng m¹nh mÏ cña c¸c sù cè m«i tr­êng. - Tµi nguyªn DLST cã thêi gian khai th¸c kh¸c nhau t¹o nªn tÝnh thêi vô cña DLST . - Tµi nguyªn DLST th­êng n»m trong c¸c khu vùc Ýt ng­êi vµ th­êng ®­îc khai th¸c t¹i chç ®Ó t¹o ra s¶n phÈm du lÞch. - Cã kh¶ n¨ng sö dông nhiÒu lÇn. - B¶n th©n chóng ngay tõ ®Çu kh«ng h¼n ®Ó thu hót kh¸ch du lÞch. Tãm l¹i, tµi nguyªn DLST ¶nh h­ëng cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn sù h×nh thµnh ®iÓm, khu DLST, lµ ®éng lùc chÝnh thu hót kh¸ch, quyÕt ®Þnh h×nh thøc DLST vµ ¶nh h­ëng tÝnh thêi vô cña DLST. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ cÇn n¾m v÷ng quy luËt tù nhiªn, l­êng tr­íc t¸c ®éng cña con ng­êi ®èi víi tù nhiªn nãi chung, tµi nguyªn DLST nãi riªng ®Ó cã gi¶i ph¸p cô thÓ khai th¸c hîp lý, cã hiÖu qu¶, kh«ng ngõng b¶o vÖ, t«n t¹o. 2.1.4.2 HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng M¹ng l­íi vµ ph­¬ng tiÖn giao th«ng: Do nh÷ng ®Æc thï riªng nªn du lÞch th­êng n»m ë nh÷ng vïng xa x«i, hÎo l¸nh. Do ®ã DLST lu«n g¾n víi sù di chuyÓn cña con ng­êi trong mét kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh vµ nã phô thuéc vµo m¹ng l­íi vµ ph­¬ng tiÖn giao th«ng. M¹ng l­íi c¸c tuyÕn giao th«ng thuËn lîi, ®a d¹ng lµ c¬ së quan träng ®Ó khai th¸c vµ ph¸t triÓn DLST. Bëi lÏ, tµi nguyªn DLST dï cã ®a d¹ng hÊp dÉn nh­ng kh«ng cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn vµ vËn chuyÓn trong néi bé ®iÓm ®Õn còng kh«ng thÓ thu hót du kh¸ch còng nh­ sù ®Çu t­ khai th¸c kinh doanh nªn viÖc lùa chän thiÕt kÕ vµ x©y dùng m¹ng l­íi tuyÕn giao th«ng phôc vô DLST còng cÇn cã sù c©n nh¾c vµ lùa chän hîp lý. Ngoµi ra, mçi lo¹i ph­¬ng tiÖn giao th«ng cã nh÷ng ®Æc tr­ng riªng, c¸c doanh nghiÖp cÇn lùa chän vËn chuyÓn kh¸ch phï hîp nh­: vËn chuyÓn ®­êng bé b»ng « t« t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¸ch du lÞch dÔ dµng ®i theo lé tr×nh kÕ ho¹ch. VËn chuyÓn b»ng m« t«, xe ®¹p vµ mét sè ph­¬ng tiÖn kh¸c th× c¬ ®éng, kÕt hîp tham quan nh­ng khã ®i xa. MÆc dï DLST g¾n nhiÒu víi ho¹t ®éng ®i bé song t¹i khu vùc DLST, viÖc chän lùa ph­¬ng tiÖn giao th«ng phï hîp cho tõng khu vùc nh»m t¹o hÊp dÉn cho du kh¸ch, ®¶m b¶o th©n thiÖn víi m«i tr­êng lµ vÊn ®Ò cÇn quan t©m. HÖ thèng th«ng tin liªn l¹c: lµ phÇn quan träng trong hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng phôc vô du lÞch. Nã lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó phôc vô nhu cÇu th«ng tin cña kh¸ch du lÞch, ®Ó phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý, kinh doanh du lÞch. Nhê cã tiÕn bé khoa häc kü thuËt, c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin liªn l¹c ngµy cµng ®a d¹ng nh­: hÖ thèng m¸y tÝnh nèi m¹ng, vÖ tinh th«ng tin…kh«ng chØ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc tiÕp cËn vµ ph¸t triÓn nguån kh¸ch mµ cßn cho phÐp n¾m b¾t nhanh c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm ph¸t triÓn lo¹i h×nh s¶n phÈm dÞch vô du lÞch. HÖ thèng cung cÊp ®iÖn vµ cÊp tho¸t n­íc: S¶n phÈm cña hÖ thèng ®iÖn n­íc phôc vô trùc tiÕp cho viÖc nghØ ng¬i, gi¶i trÝ cña du kh¸ch. Sù æn ®Þnh cña hÖ thèng ®iÖn t¹o ®iÒu kiÖn cho phÐp ¸p dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i trong qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh vµ ®a d¹ng hãa c¸c s¶n phÈm dÞch vô DLST. ViÖc ®¶m b¶o nhu cÇu vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng n­íc cho phÐp më réng dÞch vô vµ ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch t¹i c¸c khu, ®iÓm DLST, ®ång thêi hÖ thèng tho¸t n­íc hiÖn ®¹i cho phÐp gi¶i quyÕt tèt l­îng n­íc th¶i ®¶m b¶o vÖ sinh m«i tr­êng ®iÓm DLST. HÖ thèng xö lý chÊt th¶i: DLST gi÷ g×n vµ b¶o vÖ m«i tr­êng, h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng tù nhiªn. ChÝnh v× thÕ, viÖc bè trÝ hÖ thèng thu gom vµ xö lý chÊt th¶i b»ng ph­¬ng ph¸p cæ truyÒn hoÆc dïng c¸c thïng t¸i chÕ ®em l¹i hiÖu qu¶ vÒ m«i tr­êng cho DLST. Tãm l¹i c¬ së h¹ tÇng lµ tiÒn ®Ò, lµ ®ßn bÈy cña mäi ho¹t ®éng kinh tÕ vµ ®iÒu ®ã ®­îc nhÊn m¹nh trong ho¹t ®éng DLST. Tuy nhiªn, ®¸nh gi¸ mét c¸ch tæng qu¸t sù ph¸t triÓn du lÞch nãi chung vµ DLST nãi riªng cho thÊy du lÞch vÉn ®øng tr­íc nh÷ng th¸ch thøc to lín vÒ c¬ së h¹ tÇng, ®iÒu nµy cµng ®­îc nhÊn m¹nh ë c¸c n­íc ®ang n­íc ®ang ph¸t triÓn. §Çu t­ c¬ së h¹ tÇng sÏ lµm t¨ng sö dông ng©n s¸ch quèc gia song lµ cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn DLST, ®Æc biÖt lµ thêi kú ®Çu, ®Çu t­ ®óng h­íng sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ to lín kh«ng chØ tr­íc m¾t mµ cßn l©u dµi cho nhiÒu ngµnh kh¸c nhau. 2.1.4.3 Sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ M«i tr­êng kinh tÕ ë ph¹m vi quèc gia vµ quèc tÕ ®Òu cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn c¶ cÇu vµ cung DLST. Kinh tÕ ph¸t triÓn, tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cao, kÐo theo thu nhËp cña ng­êi d©n t¨ng lªn, ®êi sèng ®­îc c¶i thiÖn. Cïng víi nhÞp sèng míi vµ hiÖn ®¹i, cã kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh, céng víi viÖc nhËn thøc ngµy cµng cao vÒ sù cÇn thiÕt b¶o vÖ m«i tr­êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®· khuyÕn khÝch con ng­êi ngµy cµng yªu thiªn nhiªn vµ muèn kh¸m ph¸ thiªn nhiªn. Theo ®iÒu tra cña mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu th× kh¸ch DLST cã møc thu nhËp trung b×nh cao h¬n vµ th­êng cã thêi gian ®i du lÞch l©u h¬n, møc chi tiªu hµng ngµy nhiÒu h¬n so víi kh¸ch du lÞch th«ng th­êng. Hä kh«ng ®ßi hái thøc ¨n hoÆc nhµ nghØ cao cÊp ®Çy ®ñ tiÖn nghi, mÆc dï hä cã kh¶ n¨ng chi tr¶ cho c¸c dÞch vô nµy, hä s½n sµng chi gÊp nhiÒu lÇn mét s¶n phÈm t­¬ng tù t¹i mét ®iÓm du lÞch kh¸c v× muèn chia sÎ tr¸ch nhiÖm b¶o tån thiªn nhiªn, muèn ®ãng gãp cho ®Þa ph­¬ng. Do vËy, ®èi víi kh¸ch DLST chÊt l­îng s¶n phÈm ®­îc x¸c ®Þnh bao gåm c¶ c¶nh s¾c thiªn nhiªn, nh÷ng kiÕn thøc ®­îc häc hái vµ nh÷ng gi¸ trÞ nh©n v¨n. Khi cÇu DLST ph¸t triÓn sÏ khuyÕn khÝch t¨ng cung DLST ®Ó ®¸p øng cÇu. Nh­ vËy, kinh tÕ ph¸t triÓn sÏ võa ®Æt ra yªu cÇu, võa t¹o ®iÒu kiÖn cho phÐp t¨ng vèn ®Çu t­ vÒ mäi mÆt nh»m ®a d¹ng hãa, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm dÞch vô DLST. Tuy nhiªn DLST víi môc tiªu b¶o tån thiªn nhiªn, b¶o vÖ m«i tr­êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng kh«ng cho phÐp t¨ng cung qu¸ møc giíi h¹n cho phÐp. Khi nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, con ng­êi th­êng ph¸ ho¹i m«i tr­êng (th­êng vïng xa x«i) g©y trë ng¹i cho DLST. Tãm l¹i, kinh tÕ chi phèi m¹nh mÏ cÇu DLST, ¶nh h­ëng tíi møc ®é vµ c¬ cÊu chi tiªu. VÊn ®Ò ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp lµ chñ ®éng nghiªn cøu c¸c lo¹i h×nh s¶n phÈm dÞch vô, c¸ch thøc tæ chøc, chÝnh s¸ch gi¸ c¶ phï hîp nhu cÇu cña kh¸ch nh»m khuyÕn khÝch tiªu dïng s¶n phÈm DLST. T¹i mçi ®iÓm DLST, viÖc ®iÒu hßa c©n ®èi cung - cÇu DLST ®ßi hái ph¶i quy ho¹ch vµ qu¶n lý ho¹t ®éng DLST hîp lý. §iÒu ®ã cã liªn quan ®Õn nhiÒu yÕu tè nh­: yªu cÇu vÒ ®Æc ®iÓm cña khu thiªn nhiªn, quy m« cña nhãm du lÞch; yªu cÇu vÒ c¸c ®iÒu kiÖn dÞch vô du lÞch, nhu cÇu vÒ kinh nghiÖm du lÞch vµ møc ®é hµi lßng cña kh¸ch. 2.1.4.4 YÕu tè chÝnh trÞ - v¨n hãa – x· héi YÕu tè an ninh, chÝnh trÞ gi¸n tiÕp chi phèi tæng thÓ vµ toµn diÖn ®Õn ph¸t triÓn DLST. Song ®©y l¹i lµ vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m. BÇu kh«ng khÝ hßa b×nh, t×nh h÷u nghÞ gi÷a c¸c d©n téc, sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ vµ trËt tù an toµn x· héi cña quèc gia míi cã thÓ ®¶m b¶o sù an toµn cho du kh¸ch vµ thóc ®Èy DLST ph¸t triÓn. NÕu cã sù bÊt æn vÒ chÝnh trÞ sÏ c¶n trë ph¸t triÓn DLST. NÒn v¨n hãa cña mçi quèc gia, mçi d©n téc, mçi céng ®ång d©n c­ ®Þa ph­¬ng gãp phÇn t¹o nªn ®éng c¬ du lÞch cña kh¸ch. TruyÒn thèng v¨n hãa cña kh¸ch l¹i quyÕt ®Þnh th¸i ®é, hµnh vi øng xö hµng ngµy, hµnh vi mua vµ tiªu dïng hµng hãa cña tõng c¸ nh©n. Tuy nhiªn, chuÈn mùc x· héi truyÒn thèng nhiÒu khi l¹i g©y t©m lý ng¹i lµm viÖc trong ngµnh du lÞch cña céng ®ång ®Þa ph­¬ng. Nh©n tè v¨n hãa, x· héi lu«n thay ®æi kÐo theo sù thay ®æi cña lèi sèng, quan niÖm, chuÈn mùc ®¹o ®øc, chuÈn mùc x· héi. Xu h­íng ng­êi d©n thµnh phè thÝch ®i du lÞch, thÝch ¨n nhµ hµng sÏ t¸c ®éng tèt ®Õn DLST. Sù ®a d¹ng hãa, giao thoa cña c¸c nÒn v¨n hãa, s¾c téc vµ t«n gi¸o khiÕn cho viÖc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng DLST ph¶i thÝch øng ®Ó phï hîp víi c¸c diÔn biÕn ®ã, song ph¶i t«n träng truyÒn thèng v¨n hãa ®Þa ph­¬ng. Ngµy nay, con ng­êi cã xu thÕ trë vÒ víi céng ®ång, hßa nhËp vµ chung sèng hßa b×nh, b¶o vÖ vµ duy tr× ph¸t triÓn thiªn nhiªn, m«i tr­êng sinh th¸i. T¹o thuËn lîi cho viÖc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn c¸c tiÒm n¨ng DLST c¶ cung vµ cÇu. NhËn thøc ®óng vÒ DLST vµ thÊy ®­îc sù cÇn thiÕt sÏ t¹o ®Þnh h­íng ®óng, ®Çu t­ hîp lý vµ qu¶n lý hiÖu qu¶ gióp cho DLST ph¸t triÓn m¹nh, thóc ®Èy mäi ng­êi tÝch cùc, chñ ®éng h­ëng øng vµ tham gia vµo ho¹t ®éng DLST, h¹n chÕ c¸c hµnh vi x©m h¹i, ph¸ hñy m«i tr­êng. §iÒu nµy chØ cã ®­îc khi nhËn thøc tr×nh ®é d©n trÝ cµng cao, sù hiÓu biÕt vÒ m«i tr­êng, nhËn thøc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng vµ b¶o tån ph¸t triÓn nguån tµi nguyªn sinh th¸i tù nhiªn cña c¸c tÇng líp d©n c­ ®­îc n©ng cao. 2.1.4.5 ChÝnh s¸ch ph¸p luËt cña Nhµ n­íc ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña Nhµ n­íc, cña ®Þa ph­¬ng, trong ®ã cã c¸c chÝnh s¸ch vÒ ph¸t triÓn du lÞch cïng víi c¬ chÕ ®iÒu hµnh cña chÝnh quyÒn c¸c cÊp cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn du lÞch cña ®iÓm ®Õn DLST. C¸c chÝnh s¸ch ®ã cã thÓ t¸c ®éng ®iÒu chØnh hµnh vi kinh doanh, tiªu dïng, quan hÖ trao ®æi th­¬ng m¹i, ®Çu t­, cã thÓ “kÐo” hoÆc “®Èy” kh¸ch DLST. TÝnh ®óng ®¾n, kÞp thêi, ®ång bé cña c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ, c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ, c¸c chÝnh s¸ch vµ ch­¬ng tr×nh du lÞch quèc gia, c¸c chÝnh s¸ch giao ®Êt giao rõng. ChÝnh s¸ch ­u ®·i ®Çu t­ khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn vµo môc ®Ých du lÞch… t¹o nÒn t¶ng ph¸p lý ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng vÒ tµi nguyªn m«i tr­êng, ®ång thêi ®· t¹o ra c¶ tiÒm n¨ng vµ nhu cÇu cña viÖc sö dông vµ khai th¸c c¸c ®iÒu kiÖn sinh th¸i tù nhiªn, khuyÕn khÝch sö dông vµ khai th¸c hîp lý nh÷ng tµi nguyªn mang ®Æc tr­ng sinh th¸i tù nhiªn vµo môc ®Ých DLST vµ ng­îc l¹i sù thiÕu ®ång bé, kÞp thêi cña chÝnh s¸ch h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña DLST. HÖ thèng ph¸p luËt liªn quan trùc tiÕp ®Õn quyÒn vµ nghÜa vô còng nh­ lîi Ých cña c¸c doanh nghiÖp kinh doanh DLST, nã gi¸n tiÕp hoÆc trùc tiÕp ¶nh h­ëng ®Õn mçi du kh¸ch v× vËy nã chi phèi rÊt lín ®Õn sù ph¸t triÓn DLST. HÖ thèng ph¸p luËt æn ®Þnh, viÖc thùc thi ph¸p luËt nghiªm minh sÏ t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho DLST ph¸t triÓn. HÖ thèng chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt cïng víi c¬ chÕ ®iÒu hµnh cña chÝnh phñ trong quyÕt ®Þnh tÝnh hiÖu lùc cña luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch kinh tÕ lµ nÒn t¶ng ph¸p lý ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng vÒ tµi nguyªn m«i tr­êng vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho du lÞch nãi chung vµ DLST ph¸t triÓn. 2.1.4.6 YÕu tè c¬ së vËt chÊt kü thuËt du lÞch C¬ së vËt chÊt kü thuËt du lÞch ®ãng vai trß hÕt søc quan träng trong qu¸ tr×nh t¹o ra vµ thùc hiÖn s¶n phÈm DLST còng nh­ quyÕt ®Þnh møc ®é khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng DLST nh»m tháa m·n nhu cÇu cña kh¸ch. C¬ së vËt chÊt kü thuËt du lÞch cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng DLST, sù s½n sµng cña c¸c ph­¬ng tiÖn vËt chÊt tham gia vµo viÖc t¹o ra vµ thùc hiÖn s¶n phÈm DLST nh­: c¸c c¬ së l­u tró, ¨n uèng, khu vui ch¬i gi¶i trÝ víi ®Çy ®ñ thiÕt bÞ hiÖn ®¹i vµ an toµn; m¹ng l­íi c¸c cöa hµng th­¬ng m¹i, c¸c c¬ së y tÕ, c¸c c«ng tr×nh phôc vô ho¹t ®éng thÓ thao, th«ng tin v¨n hãa sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi khuyÕn khÝch kh¸ch tham gia vµo ho¹t ®éng DLST, ®¶m b¶o ®¸p øng nhu cÇu cña hä, kÐo dµi thêi gian l­u tró vµ t¨ng møc chi tiªu cña kh¸ch. V× ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng trong khu du lÞch sinh th¸i lµ vÊn ®Ò nh¹y c¶m nªn viÖc quy ho¹ch, ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt kinh tÕ du lÞch cÇn chó träng, ®a d¹ng hãa c¸c lo¹i h×nh l­u tró nh­: ng«i nhµ sinh th¸i, lÒu tr¹i, tró t¹i nhµ d©n…t¨ng c­êng sö dông c¸c vËt liÖu ®Þa ph­¬ng vµ c¸c thiÕt bÞ sö dông n¨ng l­îng mÆt trêi còng nh­ tËn dông n¨ng l­îng d­ thõa. Ph¸t triÓn hÖ thèng c¬ së vËt chÊt kh«ng phï hîp víi quy m« vµ tèc ®é ph¸t triÓn, thiÕu ®ång bé, thiÕu hiÖn ®¹i, thiÕu an toµn, thiÕu tÝnh thÈm mü sÏ dÉn ®Õn chÊt l­îng dÞch vô thÊp, giíi h¹n nhu cÇu tiªu dïng, ®ång thêi g©y ¶nh h­ëng xÊu tíi c¶nh quan m«i tr­êng. NÕu c¬ së vËt chÊt t¹i khu DLST cã sù hßa nhËp víi ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn vÒ vÞ trÝ, thiÕt kÕ, vËt liÖu, c«ng nghÖ vËn hµnh còng nh­ xö lý c¸c chÊt th¶i, ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn tèt nhÊt cho nghØ ng¬i, sù thuËn tiÖn cho viÖc ®i l¹i cña kh¸ch sÏ gãp phÇn ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ tèi ­u trong x©y dùng vµ khai th¸c chóng. 2.1.4.7 YÕu tè nguån nh©n lùc Con ng­êi bao giê còng lµ yÕu tè quan träng nhÊt. Tham gia ho¹t ®éng DLST gåm nhiÒu thµnh phÇn nh­, c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ du lÞch, c¸c nhµ ®iÒu hµnh du lÞch, h­íng dÉn viªn vµ._.v­ên sinh th¸i. Thø hai, b­íc ®Çu xuÊt hiÖn ®Çu t­ t­ nh©n vµo c¸c dù ¸n DLST theo h­íng céng ®ång gãp phÇn lµm cho m¹ng l­íi c¸c ®iÓm DLST t¨ng m¹nh. §a d¹ng hãa c¸c s¶n phÈm du lÞch. Tham quan phong c¶nh, sö dông c¸c h×nh thøc l­u tró m¹o hiÓm, hoang d·, du lÞch céng ®ång b»ng h×nh thøc 3 cïng (cïng ¨n, cïng ë, cïng tham gia mét sè sinh ho¹t cã tÝnh céng ®ång nh­ c¸c lÔ héi, c¸c ho¹t ®éng thÓ thao míi, ho¹t ®éng vui ch¬i gi¶i tró (®¹p xe, leo nói)). C¸c h×nh thøc du lÞch sinh th¸i ®ång b»ng: th¨m phong c¶nh ®ång quª víi nh÷ng chuyÕn du kh¶o ®ång quª, Èm thùc d©n gian th­ëng thøc c¸c ®Æc s¶n vïng quª nh­ c¸c lo¹i rau, qu¶, th¨m trang tr¹i, c©u c¸ lµ dÞch vô ®­îc ph¸t triÓn trong thêi gian gÇn ®©y ë c¸c v­ên sinh th¸i phôc vô sè l­îng ®«ng ®¶o kh¸ch néi ®Þa. 4.3.2.6 T¨ng c­êng nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ qu¶ng b¸ xóc tiÕn th­¬ng m¹i Nh­ chóng ta biÕt ®Ó cã ®­îc mét s¶n phÈm du lÞch lµ ®· khã, nh­ng ®Ó mäi ng­êi biÕt ®Õn vµ mua nã míi lµ vÊn ®Ò khã vµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i cña ®iÓm DLST. MÆc dï c¸c khu DLST trªn ®Òu ®· cã trang Web riªng nh­ng c¸c trang Web nµy cßn s¬ sµi ®¬n ®iÖu kh«ng cã tÝnh cËp nhËt vµ nhiÒu ng­êi ch­a biÕt ®Õn. V× vËy c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i, tiÕp thÞ ngµy cµng ph¶i ®­îc quan t©m. DLST Kim B«i n»m trong chiÕn l­îc qu¶ng b¸ s¶n phÈm DLST cña Hoµ B×nh nãi riªng vµ cña c¶ n­íc nãi chung. CÇn tham gia c¸c héi th¶o, héi chî, triÓn l·m du lÞch. Thµnh lËp quü ®Ó ph¸t hµnh nh÷ng xuÊt b¶n phÈm, Ên phÈm, tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o. Tham gia vµo nh÷ng ho¹t ®éng tõ thiÖn, më cuéc t×m hiÓu vÒ m«i tr­êng, th¾ng c¶nh Kim B«i… §Æc biÖt ®èi víi kh¸ch quèc tÕ, hä th­êng t×m hiÓu th«ng tin qua m¹ng, c¸c ®¹i lý du lÞch. VËy tr­íc m¾t cÇn cã liªn kÕt víi ®¹i lý du lÞch, l©u dµi cÇn cã ®¹i lý du lÞch riªng cña khu vùc nµy, thiÕt kÕ trang web riªng vÒ DLST Kim B«i. Trªn ph­¬ng diÖn quèc gia cÇn t¹o thªm nh÷ng c¬ héi vµ ®iÒu kiÖn cho xóc tiÕn qu¶ng b¸ du lÞch, h×nh thµnh vµ n©ng cao vÞ thÕ cña du lÞch ViÖt Nam. Chñ ®éng trong hîp t¸c quèc tÕ, ph¶i n¾m b¾t ®­îc xu thÕ vËn ®éng cña tõng lo¹i thÞ tr­êng. CÇn cã ®¹i diÖn du lÞch quèc gia ë n­íc ngoµi. * T¨ng c­êng nghiªn cøu thÞ tr­êng, qu¶ng b¸ vµ xóc tiÕn du lÞch T¨ng c­êng nghiªn cøu thÞ tr­êng DLST: X¸c ®Þnh nhu cÇu: ®a d¹ng hãa c¸c kªnh th«ng tin vÒ thÞ tr­êng DLST b»ng c¸ch th­êng xuyªn ®iÒu tra trùc tiÕp ý kiÕn du kh¸ch, tham gia c¸c hiÖp héi… - Hoµn thiÖn c¸c kªnh chµo b¸n s¶n phÈm DLST + §èi víi kh¸ch DLST trong n­íc, chµo b¸n s¶n phÈm DLST trùc tiÕp ®Õn n¬i ë th­êng xuyªn cña hä th«ng qua ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®¹i chóng hoÆc c¸c ph­¬ng thøc hiÖn ®¹i nh­ ®iÖn tö hay website. Chµo b¸n s¶n phÈm th«ng qua c¸c ®iÓm DL l÷ hµnh, trong ®ã ®Æc biÖt lµ c¸c ®iÓm DL chuyªn kinh doanh vÒ s¶n phÈm DLST. §©y lµ kªnh cÇn ®­îc khai th¸c triÖt ®Ó v× chÝnh c¸c doanh nghiÖp l÷ hµnh lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm ph©n phèi s¶n phÈm trong du lÞch. Chµo b¸n s¶n phÈm DLST qua c¸c tæ chøc hµnh chÝnh, c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp vµ c¸c doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, cÇn chän lùa c¸c tæ chøc, doanh nghiÖp mµ thµnh viªn cña hä cã quan t©m vµ cã môc ®Ých riªng ®èi víi m«i tr­êng sinh th¸i. + §èi víi kh¸ch quèc tÕ: triÓn khai ph©n phèi s¶n phÈm du lÞch theo 3 kªnh nh­ng tËp trung chñ yÕu vµo c¸c h·ng l÷ hµnh. Mét trong nh÷ng chñ thÓ tham gia vµo thiÕt kÕ c¸c tour du lÞch, ®¹i diÖn cho kh¸ch hµng tham gia vµo thiÕt kÕ c¸c s¶n phÈm t¹i ®iÓm DLST. Chµo b¸n s¶n phÈm DLST trùc tuyÕn qua c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®¹i chóng hoÆc c¸c ph­¬ng thøc hiÖn ®¹i nh­: th­ ®iÖn tö hay c¸c website. §©y lµ xu h­íng ®­îc kh¸ch hµng lùa chän ngµy mét nhiÒu. Chµo b¸n s¶n phÈm th«ng qua c¸c h·ng l÷ hµnh quèc tÕ trong n­íc cã thÞ tr­êng môc tiªu lµ kh¸ch DLST, tiÕp ®ã c¸c ®iÓm DL nµy sö dông c¸c mèi quan hÖ ®iÓm DL víi c¸c l÷ hµnh n­íc ngoµi trong tiªu thô s¶n phÈm. §©y lµ kªnh dÔ tiÕp cËn vµ thu hót kh¸ch quèc tÕ cÇn ®­îc tËn dông khai th¸c triÖt ®Ó v× chÝnh c¸c doanh nghiÖp l÷ hµnh lµ ng­êi thùc hiÖn chøc n¨ng ph©n phèi s¶n phÈm trong du lÞch. Chµo b¸n s¶n phÈm DLST trùc tiÕp qua c¸c h·ng l÷ hµnh n­íc ngoµi. §Èy m¹nh qu¶ng b¸ vµ xóc tiÕn du lÞch sinh th¸i. - X©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh qu¶ng b¸ theo chuyªn ®Ò, tiÕn ®Õn mét chiÕn dÞch qu¶ng b¸ xóc tiÕn tÇm cì ®Ó thuyÕt phôc vµ thu hót c¸c ®èi t­îng kh¸ch DLST. Trong ®ã cÇn x¸c ®Þnh thÞ tr­êng môc tiªu, thiÕt kÕ marketing t­¬ng thÝch víi néi dung vµ c¸ch thøc tiÕn hµnh phï hîp. - Néi dung qu¶ng b¸ tËp trung vµo viÖc cung cÊp th«ng tin chung cô thÓ vÒ tuyÕn ®iÓm DLST, vÒ c¸c s¶n phÈm ®éc ®¸o… - Ph­¬ng thøc qu¶ng b¸ ®a d¹ng b»ng ho¹t ®éng marketing c«ng céng qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh­ s¸ch, b¸o, t¹p chÝ trong vµ ngoµi n­íc, ®µi ph¸t thanh, truyÒn h×nh, c¸c tê r¬i ph¸t hµnh ë s©n bay, nhµ ga… qua viÖc tµi trî tæ chøc c¸c sù kiÖn lín. - TiÕn hµnh ho¹t ®éng marketing trùc tiÕp th«ng qua viÖc x©y dùng vµ sö dông hiÖu qu¶ c¸c tËp qu¶ng c¸o, hay ®Üa CD, trang web ®Ó truyÒn th«ng tin ®Õn kh¸ch hµng tiÒm n¨ng. Trong giai ®o¹n ®Çu chóng ta cã thÓ th«ng qua Tæng côc Du lÞch cña ViÖt Nam vµ së thÓ thao v¨n ho¸ vµ du lÞch Hoµ B×nh. 4.3.2.7 §Èy m¹nh tuyªn truyÒn, gi¸o dôc n©ng cao nhËn thøc vÒ DLST §Èy m¹nh ho¹t ®éng gi¸o dôc tuyªn truyÒn nh»m n©ng cao nhËn thøc vÒ b¶o tån cho c¸c nhµ qu¶n lý, ®iÒu hµnh, h­íng dÉn viªn, chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, céng ®ång d©n c­ vµ du kh¸ch. CÇn gióp cho mäi ®èi t­îng nhËn râ nh÷ng nguy c¬ vµ th¸ch thøc cña m«i tr­êng sinh th¸i ®Þa ph­¬ng. C¸c doanh nghiÖp nãi chung, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp liªn quan tíi khai th¸c tµi nguyªn m«i tr­êng sinh th¸i ph¶i cã nghÜa vô tham gia tÝch cùc vµo ho¹t ®éng b¶o tån vµ b¶o vÖ m«i tr­êng nh­: cö thµnh viªn tham dù c¸c líp tËp huÊn vÒ m«i tr­êng ®Ó n©ng cao sù hiÓu biÕt vÒ c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i tr­êng trong kinh doanh du lÞch. Cung cÊp ®Çy ®ñ nh÷ng th«ng tin vÒ gi¸ trÞ khu DLST vÒ ®Æc ®iÓm hÊp dÉn chÝnh vµ sù cÇn thiÕt ph¶i b¶o vÖ nh÷ng gi¸ trÞ nµy nh»m gióp kh¸ch cã th¸i ®é vµ hµnh vi tÝch cùc ®èi víi m«i tr­êng. C¸c th«ng tin cã thÓ ®­îc chuyÓn tíi du kh¸ch th«ng qua c¸c biÓn chØ dÉn trong khu du lÞch, trong s¸ch h­íng dÉn… Nép tiÒn phÝ m«i tr­êng theo nguyªn t¾c: ng­êi g©y « nhiÔm ph¶i tr¶ tiÒn, ng­êi sö dông ph¶i tr¶ tiÒn nh»m n©ng cao ý thøc b¶o vÖ c¸c tµi nguyªn, hç trî b¶o vÖ, n©ng cÊp m«i tr­êng sinh th¸i vµ tù nhiªn. Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p tiÕt kiÖm tµi nguyªn n­íc, n¨ng l­îng b»ng hÖ thèng t¾t ®iÖn tù ®éng khi ra khái phßng kh¸ch s¹n… Gi¶i ph¸p thiÕt yÕu vµ quan träng ®Ó ph¸t triÓn DLST lµ ®Èy m¹nh gi¸o dôc du lÞch toµn d©n. Víi mçi ®èi t­îng, ph¶i vËn dông c¸c h×nh thøc, néi dung kh¸c nhau ®Ó tuyªn truyÒn vµ gi¸o dôc thÝch hîp nh»m lµm cho mäi ng­êi hiÓu vµ n©ng cao nhËn thøc vÒ ph¸t triÓn DLST. B¶ng 4.24: §Þnh h­íng tuyªn truyÒn, gi¸o dôc n©ng cao nhËn thøc vÒ DLST Néi dung H×nh thøc Kinh phÝ Nhµ qu¶n lý ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch - Quan niÖm vÒ DLST - Båi d­ìng tËp trung - Tham quan - Th«ng qua ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng c«ng céng - Doanh nghiÖp - Ng©n s¸ch Nhµ n­íc - Tµi trî - Lîi Ých - Nguyªn t¾c ph¸t triÓn bÒn v÷ng - Yªu cÇu ph¸t triÓn DLST Nhµ kinh doanh dÞch vô du lÞch - Quan niÖm vÒ DLST - Båi d­ìng tËp trung - Tham quan - Th«ng qua ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng c«ng céng - Doanh nghiÖp - Ng©n s¸ch - Tµi trî - Ng­êi lao ®éng - Nguyªn t¾c ph¸t triÓn bÒn v÷ng - Yªu cÇu ph¸t triÓn DLST - Tr¸ch nhiÖm ®èi víi ph¸t triÓn DLST H­íng dÉn viªn - Quan niÖm vÒ DLST - Båi d­ìng tËp trung - Tham quan - Th«ng qua ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng c«ng céng - Doanh nghiÖp - Ng©n s¸ch - Tµi trî - Ng­êi lao ®éng - Lîi Ých - Nguyªn t¾c ph¸t triÓn bÒn v÷ng - Yªu cÇu ph¸t triÓn DLST - Tr¸ch nhiÖm ®èi víi ph¸t triÓn DLST D©n c­ t¹i ®iÓm DLST - Lîi Ých - Båi d­ìng tËp trung - Tham quan miÔn phÝ - Th«ng qua ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng c«ng céng - Doanh nghiÖp - Ng©n s¸ch - Tµi trî - Nguyªn t¾c ph¸t triÓn bÒn v÷ng - Tr¸ch nhiÖm ®èi víi ph¸t triÓn DLST Kh¸ch DLST - Lîi Ých - H­íng dÉn tham quan -Th«ng qua ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng c«ng céng t¹i ®iÓm DLST vµ c«ng céng - Doanh nghiÖp - Ng©n s¸ch - Tµi trî - Tr¸ch nhiÖm ®èi víi ph¸t triÓn DLST - Nh÷ng hÊp dÉn cña ®iÓm DLST C¸c ®èi t­îng kh¸c - Lîi Ých Th«ng qua ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng - Doanh nghiÖp - Ng©n s¸ch - Tµi trî - Nh÷ng hÊp dÉn cña ®iÓm DLST 5. KÕT LUËN Vµ KHUYÕN NGHÞ 5.1 KÕt luËn Qua nghiªn cøu thùc tr¹ng ph¸t triÓn DLST trªn ®Þa bµn huyÖn Kim B«i t«i ®i ®Õn mét sè kÕt luËn sau: - §èi víi nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi DLST lµ h×nh thøc du lÞch rÊt phæ biÕn, ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ h¬n hai thËp kû qua. Tuy nhiªn, ®èi víi ViÖt Nam nãi chung vµ Kim B«i nãi riªng th× viÖc tiÕp cËn h×nh thøc du lÞch nµy vÉn ®ang cßn rÊt míi mÎ. Míi chØ ®­îc quan t©m trong giai ®o¹n gÇn ®©y; v× vËy viÖc nhËn thøc ®óng vÒ DLST vÉn ®ang cßn rÊt h¹n chÕ vµ ch­a ®Çy ®ñ. - Kim B«i lµ mét huyÖn miÒn nói cã tiÒm n¨ng ®Ó ph¸t triÓn DLST, víi nh÷ng c¶nh quan nói rõng, tµi nguyªn suèi kho¸ng khÝ hËu m¸t mÎ…, cïng nh÷ng kiÕn tróc riªng cña tõng ®iÓm DLST ®· t¹o cho vïng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn DLST. Ngoµi ra, Kim B«i cßn cã lîi thÕ vÒ tµi nguyªn nh©n v¨n ®Ó ph¸t triÓn du lÞch nh­ nÐt ®Æc tr­ng di tÝch lÞch sö v¨n ho¸, lÔ héi truyÒn thèng, Èm thùc,... - Du lÞch sinh th¸i Kim B«i ®· ph¸t triÓn, tuy nhiªn tèc ®é ph¸t triÓn ch­a cao. BiÓu hiÖn cô thÓ lµ tiÒm n¨ng du lÞch rÊt dåi dµo nh­ng viÖc ph¸t triÓn l¹i ch­a m¹nh, tèc ®é kh¸ch ®Õn hµng n¨m hÇu nh­ kh«ng cã sù ®ét biÕn, thÞ tr­êng kh¸ch néi ®Þa vÉn lµ chñ yÕu (kh¸ch néi ®Þa chiÕm gÇn 95% tæng l­ît kh¸ch, cßn kh¸ch quèc tÕ chØ chiÕm kho¶ng 5%). H¬n n÷a, tû lÖ kh¸ch l­u tró chØ chiÕm gÇn 15% so víi tæng l­ît kh¸ch tham quan. Nh­ vËy, muèn DLST Kim B«i khëi s¾c cÇn cã mét h­íng ®i míi mÎ h¬n ®Ó du lÞch Kim B«i ph¸t triÓn. - Ho¹t ®éng DLST trªn ®Þa bµn ch­a ®­îc khai th¸c mét c¸ch cã hÖ thèng vµ toµn diÖn. C¬ së vËt chÊt kü thuËt Kim B«i cßn yÕu kÐm nªn ch­a hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu tõ vµo du lÞch nãi chung vµ DLST nãi riªng - KÕt qu¶ nghiªn cøu nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng ®Õn DLST nh­: c¬ së h¹ tÇng nãi chung vµ c¬ së h¹ tÇng du lÞch nãi riªng, chÊt l­îng dÞch vô, sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ, c«ng nghÖ, …nh­ng hiÖn t¹i do huyÖn Kim B«i cã xuÊt ph¸t ®iÓm nÒn kinh tÕ thÊp nªn cßn rÊt yÕu vÒ nh÷ng mÆt nµy. §Ó Kim B«i cã thÓ trë thµnh ®Þa ph­¬ng hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ vµo DLST ®iÒu ®Çu tiªn huyÖn cÇn lµm lµ ph¶i cã gi¶i ph¸p n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng. Sau ®ã, muèn hÊp dÉn kh¸ch du lÞch th× theo t«i c¸c ®iÓm du lÞch nãi chung vµ chÝnh quyÒn huyÖn nãi riªng cÇn thùc hiÖn nghiªm ngÆt nh÷ng vÊn ®Ò sau: Gi÷ nÐt ®Ñp nguyªn s¬ cña nh÷ng diÓm du lÞch thiªn nhiªn, kÕt hîp víi gi÷ mµu xanh cña th¶m cá, c©y cæ thô vµ gi÷ sù s¹ch sÏ, gän gµng víi nh÷ng thïng r¸c "®­îc sö dông". CÇn më líp tËp huÊn cho ng­êi d©n – nh÷ng ng­êi tham gia vµo dÞch vô du lÞch- cô thÓ: th¸i ®é vui vÎ, nhiÖt t×nh bëi v×, c¸i quyÕt ®Þnh kh«ng ph¶i lµ chÊt l­îng phôc vô mµ ®ã lµ c¸ch ®èi xö víi kh¸ch hµng cã tèt kh«ng. NÕu ta phôc vô tèt mét ng­êi th× sÏ cã nhiÒu ng­êi tiÕp tôc lµ kh¸ch hµng cña ta. NÕu th¸i ®é phôc vô kh«ng tèt th× sÏ kh«ng cã ng­êi tíi ngay sau ®ã. Ngoµi ra kh«ng b¾t chÑt du kh¸ch, niªm yÕt gi¸ vµ b¸n hµng ®óng gi¸ ë c¸c ®iÓm du lÞch. Kiªn quyÕt kh«ng cho phÐp b¸n hµng kÐm chÊt l­îng, kh«ng b¸n hµng rong. N©ng cao tr×nh ®é ngo¹i ng÷ (tiÕng Anh) cña c¸n bé, nh©n viªn vµ ng­êi d©n tham gia vµo du lÞch... §Ó cho du lÞch sinh th¸i ë huyÖn Kim B«i ph¸t triÓn h¬n n÷a t«i ®­a ra khuyÕn nghÞ nh­ sau. 5.2 KhuyÕn nghÞ §èi víi Nhµ n­íc: T¨ng c­êng h¬n n÷a viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng t¹o thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn du lÞch nãi chung vµ DLST nãi riªng. T¹o c¬ héi phèi hîp gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng trong viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn du lÞch, qu¶n lý vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ph¸t triÓn DLST. Hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt, sím ban hµnh c¸c v¨n b¶n d­íi luËt nh»m triÓn khai hiÖu qu¶ luËt du lÞch, luËt b¶o vÖ m«i tr­êng. Cã chÝnh s¸ch ­u tiªn, hç trî ph¸t triÓn du lÞch ®Æc biÖt lµ DLST nh»m b¶o tån thiªn nhiªn vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c ®Þa ph­¬ng, c¸c doanh nghiÖp cã c¬ héi tiÕp cËn víi c¬ quan ngo¹i giao, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ ë ViÖt Nam, ë n­íc ngoµi ®Ó hä cã thÓ qu¶ng b¸, xóc tiÕn DLST. §æi víi tæng côc du lÞch ViÖt Nam T¨ng c­êng hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng DLST, ban hµnh c¸c tiªu chuÈn vµ quy t¾c cña ®iÓm DLST, hç trî triÓn khai ¸p dông ISO 9001:2000; hÖ thèng qu¶n lý m«i tr­êng theo tiªu chuÈn ISO 14001; ¸p dông LCA (®¸nh gi¸ chu tr×nh chuyÓn ho¸) vµo doanh nghiÖp DLST. TÝch cùc triÓn khai “Quy chÕ b¶o vÖ m«i tr­êng trong lÜnh vùc du lÞch”, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn nh÷ng ch­¬ng tr×nh du lÞch xanh, kh¸ch s¹n xanh. §èi víi c¸c Bé ngµnh Quy ho¹ch vµ x©y dùng c¸c ®Ò ¸n ph¸t triÓn n«ng – l©m – ng­ kÕt hîp víi du lÞch, phôc håi c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng nh»m tháa m·n s¶n phÈm cho kh¸ch ®ång thêi c¶i thiÖn ®êi sèng céng ®ång d©n c­ ®Þa ph­¬ng. X©y dùng c¸c thiÕt chÕ v¨n hãa phôc vô cho môc ®Ých du lÞch: n©ng cao chÊt l­îng m«i tr­êng v¨n hãa du lÞch, t¨ng c­êng ho¹t ®éng tuyªn truyÒn gi¸o dôc truyÒn thèng. §iÒu chØnh gi¸ c­íc dÞch vô viÔn th«ng, gi¶m thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®èi víi c¸c s¶n phÈm du lÞch míi cã ý nghÜa lín trong viÖc xãa ®ãi gi¶m nghÌo. Qu¶n lý, gi¸m s¸t chØ sè m«i tr­êng, khoanh vïng cho phÐp c¸c ho¹t ®éng du lÞch. Hoµn thiÖn quy ho¹ch m¹ng l­íi giao th«ng quèc gia, t¨ng c­êng ®Çu t­ më réng c¸c tuyÕn ®­êng giao th«ng ®Õn ®iÓm DLST. §èi víi ®Þa ph­¬ng KhuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ khai th¸c hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng tµi nguyªn DLST ®Þa ph­¬ng nh»m môc ®Ých gi¶i quyÕt viÖc lµm, b¶o tån tµi nguyªn thiªn nhiªn, ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng. Tu©n thñ nguyªn t¾c ph¸t triÓn bÒn v÷ng, c¸c yªu cÇu cña DLST vµ c¸c nguyªn t¾c b¶o tån khi phª duyÖt c¸c dù ¸n vÒ DLST còng nh­ c¸c dù ¸n trªn ®Þa bµn. ñng hé vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ch­¬ng tr×nh nghiªn cøu thÞ tr­êng, më líp ®µo t¹o nguån nh©n lùc vÒ nghiÖp vô du lÞch cho céng ®ång ®Þa ph­¬ng. Thùc hiÖn x· héi hãa du lÞch t¹i ®Þa ph­¬ng b»ng c¸c ho¹t ®éng tuyªn truyÒn gi¸o dôc vµ tæ chøc c¸c cuéc thi t×m hiÓu DLST cho mäi tÇng líp d©n c­ t¹i ®iÓm DLST nh»m n©ng cao kiÕn thøc kinh doanh du lÞch cña hä. Gi÷ g×n vµ ph¸t triÓn nghÒ truyÒn thèng cña ®Þa ph­¬ng phôc vô du lÞch, gi÷ g×n vµ ph¸t huy b¶n s¾c v¨n hãa phong tôc tËp qu¸n cña ®Þa ph­¬ng th«ng qua tæ chøc c¸c lÔ héi, c¸c lÔ nghi trong giao tiÕp, trong mãn ¨n truyÒn thèng, §éng viªn ng­êi d©n nªu cao truyÒn thèng mÕn kh¸ch, lÞch sù v¨n minh trong giao tiÕp phôc vô kh¸ch, t«n träng kh¸ch, kh«ng chÌo kÐo, nµi Ðp kh¸ch, s½n sµng vµ nhiÖt t×nh h­íng dÉn kh¸ch tiªu dïng c¸c s¶n phÈm cña ®Þa ph­¬ng. TriÓn khai hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr­êng nh­ x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña c¸c doanh nghiÖp ®ãng t¹i ®Þa ph­¬ng tham gia x©y dùng, hÖ thèng c¬ së vËt chÊt vµ ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr­êng, tÝch cùc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng trång rõng, trång c©y x©y dùng c«ng viªn, trång c©y xanh ven ®­êng, c©y xanh ë c¸c khu du lÞch, ph¸t ®éng phong trµo xanh s¹ch ®Ñp, b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i ®Þa ph­¬ng th«ng qua c¸c tæ chøc ®oµn thÓ. TµI LIÖU THAM KH¶O 1 B.Nugen, 1991, Lý thuyÕt ph¸t triÓn vµ c¸c gi¶i ph¸p trong kinh tÕ thÞ tr­êng, Uû ban kÕ ho¹ch Nhµ N­íc, Hµ Néi 2 B¸o c¸o ChÝnh trÞ §¹i héi ®¹i biÓu §¶ng bé HuyÖn Kim B«i lÇn thø IX nhiÖm kú 2005-2010. 3 C¸c vÊn ®Ò trong x©y dùng ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i céng ®ång ë Th¸i Lan Ronnakorn Trigannagon, TuyÓn tËp b¸o c¸o Héi th¶o “X©y dùng chiÕn l­îc Quèc gia ph¸t triÓn Du lÞch sinh th¸i ë ViÖt Nam”, th¸ng 9 – 1999. 4 C¬ quan Hîp t¸c Quèc tÕ T©y Ban Nha – Côc KiÓm l©m, 2004, CÈm nang qu¶n lý vµ ph¸t triÓn DLST ë c¸c khu BTTN phÝa B¾c ViÖt Nam, Hµ Néi. 5 ChØ thÞ 46/CT-TW Ban BÝ th­ Trung ­¬ng §¶ng kho¸ VII, 10/1994 6 ChiÕn l­îc ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010, Tæng Côc du lÞch ViÖt Nam. 7 Ch­¬ng tr×nh khuyÕn khÝch ph¸t triÓn dÞch vô - du lÞch huyÖn Kim B«i giai ®o¹n 2006 – 2010 – huyÖn Kim B«i 8 §Ò ¸n ph¸t triÓn du lÞch Kim B«i giai ®o¹n 2006 -2010, huyÖn Kim B«i 9 Gary D.Smith & R.Arnold & Gbizzeell (1994), chiÕn l­îc vµ s¸ch l­îc kinh doanh, Nhµ xuÊt b¶n TPHCM. 10 Koeman (1997), Du lÞch bÒn v÷ng vµ du lÞch sinh th¸i, Héi th¶o quèc gia vÒ sù tham gia cña céng ®ång ®Þa ph­¬ng trong qu¶n lý c¸c khu b¶o tån thiªn nhiªn ViÖt Nam t¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh. 11 LÖnh cña Chñ tÞch n­íc sè 14/2005/L/CTN vÒ viÖc c«ng bè luËt du lÞch ViÖt Nam, Hµ Néi ngµy 27/6/2005 12 “Ph¸p lÖnh du lÞch”, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia 1999. 13 TrÇn §ång, Du lÞch miÖt v­ên, B¸o du lÞch sè 16 th¸ng 4 – 2001. 14 Lª Huy B¸, Th¸i Lª Nguyªn, 2006, Du lÞch sinh th¸i. Nhµ XuÊt b¶n khoa häc vµ kü thuËt. 15 TrÇn Ngäc Bót (2002), ChÝnh s¸ch n«ng nghiÖp n«ng th«n ViÖt Nam nöa cuèi thÕ kû XX vµ mét sè ®Þnh h­íng ®Õn n¨m 2010, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi. 16 Vò TuÊn C¶nh, X©y dùng chiÕn l­îc quèc gia ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ë ViÖt Nam, TuyÓn tËp b¸o c¸o Héi th¶o “X©y dùng chiÕn l­îc quèc gia ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ë ViÖt Nam th¸ng 9 -1999”. 17 NguyÔn V¨n §Ýnh, TrÇn ThÞ Minh Hoµ, 2004, Kinh tÕ du lÞch, Nhµ XuÊt b¶n lao ®éng x• héi, Hµ Néi. 18 NguyÔn §×nh HoÌ, Vò V¨n HiÕu, 2001, Du lÞch bÒn v÷ng. NXB ®¹i häc quèc gia Hµ Néi. 19 TrÇn §×nh H¶i (biªn dÞch), Ph¹m Kh¾c Th«ng (chñ biªn), 2001, C«ng nghÖ du lÞch. Nhµ XuÊt b¶n Thèng kª. 20 TrÞnh Xu©n Hång, 2006, C¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó qu¶n lý, khai th¸c tµi nguyªn nh»m ph¸t triÓn du lÞch Ninh B×nh, LuËn v¨n Th¹c Sü, §¹i häc N«ng nghiÖp I, Hµ Néi 21 L­u §øc H¶i, NguyÔn Ngäc Sinh, 2001, Qu¶n lý m«i tr­êng cho ph¸t triÓn bÒn v÷ng, NXB §¹i häc Quèc gia, Hµ Néi 22 Lª V¨n Lanh (2000), Du lÞch sinh th¸i trong c¸c khu b¶o tån thiªn nhiªn ViÖt Nam - TiÒm n¨ng, hiÖn tr¹ng, gi¶i ph¸p vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn, ph©n héi c¸c v­ên quèc gia vµ khu B¶o tån thiªn nhiªn ViÖt Nam, Hµ Néi. 23 NguyÔn V¨n L­u, 1998, ThÞ tr­êng du lÞch. Nhµ XuÊt b¶n §¹i häc quèc gia, Hµ Néi. 24 Ph¹m Trung L­¬ng (2002), du lÞch sinh th¸i nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn ë ViÖt Nam, Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc. 25 NguyÔn V¨n M¹nh, Ph¹m Hång Ch­¬ng, 2006, Qu¶n trÞ kinh doanh l÷ hµnh, NXB §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n. 26 Thu Trang C«ng ThÞ NghÜa, 1995, Du lÞch v¨n ho¸ ë ViÖt Nam. Nhµ XuÊt b¶n trÎ. 27 Vò Ngäc Phïng vµ tËp thÓ t¸c gi¶, 1997, Kinh tÕ ph¸t triÓn, NXB Thèng kª, Hµ Néi 28 Hµ V¨n Sù, 2002, Ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n phôc vô du lÞch, t¹p chÝ du lÞch ViÖt Nam, sè 18 29 TrÇn §øc Thanh, 2000, NhËp m«n khoa häc du lÞch, Nhµ XuÊt b¶n ®¹i häc Quèc gia, Hµ Néi. 30 NguyÔn V¨n Th­êng - NguyÔn V¨n §Ýnh, Nh÷ng ®Þnh h­íng chiÕn l­îc ®µo t¹o nh©n lùc cho ngµnh Du lÞch ViÖt Nam, Tµi liÖu Héi th¶o th¸ng 4 - 1996. 31 NguyÔn Minh TuÖ, Vò TuÊn C¶nh, Lª Th«ng, Ph¹m Xu©n HËu, NguyÔn Kim Hång, 1997, §Þa lý du lÞch, NXB Thµnh phè Hå ChÝ Minh. 32 NguyÔn ThÞ Tó (2005), gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay, luËn ¸n tiÕn sü, tr­êng §H Th­¬ng M¹i. PHỤ LỤC PHIẾU KHẢO SÁT Ý KIẾN CỦA DU KHÁCH V/v phát triển du lịch sinh thái trên địa bàn huyện Kim Bôi tỉnh Hoà Bình Phiếu khảo sát này được thực hiện nhằm thu thập những thông tin cần thiết giúp cho việc đưa ra các giải pháp phát triển du lịch sinh thái nhằm khai thác tối đa tiềm năng tài nguyên thiên nhiên và nâng cao hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp du lịch trên địa bàn huyện Kim Bôi, tỉnh Hoà Bình trong thời gian tới. Những thông tin chúng tôi nhận được từ Qúi khách là rất cần thiết, quan trọng và quí báu. Xin Quí khách vui lòng trả lời đầy đủ, chính xác các câu hỏi với tinh thần xây dựng. Chúng tôi xin chân thành cảm ơn! .......................................................................................................................................Hãy đánh dấu (V) vào ô Quí khách chọn 1. Xin quí vị cho biết quí vị đến từ đâu?.................................... Đoàn của quí vị có bao nhiêu người?............. 2. Chuyến đi của quí vị là bao lâu?...................ngày. Quí vị thường đi vào tháng nào trong năm………………. 3. Khu du lịch này là mục đích chính hay chỉ là một trong những điểm đến trong chuyến du lịch của quí vị? Điểm chính Một vài điểm đến 4. Quí vị biết thông tin này bằng cách nào? Lần trước Phương tiện truyền thông Bạn bè, người thân Đại lý du lịch Hướng dẫn viên Bài viết, tạp chí, phim Sách hướng dẫn du lịch Nguồn khác 5. Quí vị thích tham gia hình thức du lịch sinh thái nào nhất? Tắm biển Bơi thuyền Cắm trại Hoạt động thể thao Câu cá Đi dạo Lặn biển Leo núi Đi bộ xuyên rừng Hình thức khác............................................................................................................. 6. Quí vị đánh giá như thế nào về mức độ hấp dẫn tại điểm du lịch này? (Quí vị cho điểm trong khoảng giao động) Chỉ tiêu Rất hấp dẫn [điểm 5-4] Hấp dẫn [điểm 4-3] Bình thường [điểm 3-2] Ít hấp dẫn [điểm 2-1] Không hấp dẫn [điểm 1-0] Cảnh quan thiên nhiên Đa dạng sinh học Văn hoá địa phương Chất lượng dịch vụ Chất lượng môi trường Độ an toàn Giá cả Cảm nhận chung 7. Theo quí vị các hình thức du lịch sinh thái ở đây thuộc dạng nào? Phong phú Bình thường Đơn điệu 8. Quí vị thích điều kiện lưu trú thế nào? Khách sạn cao cấp Khách sạn trung bình Nhà dân Lều trại Hình thức khác................................................................. 9. Quí vị đánh giá về phương tiện đi lại trong khu du lịch này thế nào? Thuận lợi Không thuận lợi Ý kiến khác................................................................................................................. 10. Qúi vị có thấy trong khu du lịch có dấu vết của? Yếu tố Nhiều Ít Không có Rác Những đốm lửa trại Cây bị dẫm nát Phế thải vệ sinh Viết, vẽ, khắc, đẽo 11. Quí vị có thấy những gì được cải thiện ở khu du lịch này? Dịch vụ lưu trú Lòng hiếu khách Dịch vụ ăn uống Chất lượng môi trường Dịch vụ lưu niệm Hệ thống đường mòn Dịch vụ liên lạc Phương tiện giao thông Dịch vụ y tế 12. Quí vị đánh giá thế nào về chất lượng chuyến thăm khu du lịch này? Chỉ tiêu Rất tốt [điểm 5-4] Tốt [điểm 4-3] Trung bình [điểm 3-2] Kém [điểm 2-1] Rất kém [điểm 1-0] Đón tiếp Môi trường Hướng dẫn tham quan Dịch vụ vận chuyển Dịch vụ lưu trú Dịch vụ ăn uống Dịch vụ lưu niệm Dịch vụ liên lạc 13. Mức chi tiêu bình quân mỗi ngày của quí vị là 0-49000 50.000 – 99.000 100.000-149.000 >150.000 14. Quí vị có dự định thăm lại khu du lịch này không? Có Không Chưa chắc chắn 15. Quí vị có định giới thiệu khu du lịch này tới bạn bè, người thân không? Có Không Nếu có thể xin quí vị cho biết thêm về bản thân: Tuổi………………giới tính………….nơi sống…………..nghề nghiệp………….. Xin chân thành cảm ơn sự hợp tác của quí vị PHIẾU THĂM DÒ Ý KIẾN CỦA CƯ DÂN ĐỊA PHƯƠNG V/v Phát triển du lịch sinh thái tại huyện Kim Bôi tỉnh Hoà Bình Phiếu khảo sát này được thực hiện nhằm thu thập những thông tin cần thiết giúp cho việc đưa ra các giải pháp phát triển du lịch sinh thái nhằm khai thác tối đa tiềm năng tài nguyên thiên nhiên và nâng cao hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp du lịch trên địa bàn huyện Kim Bôi trong thời gian tới. Những thông tin chúng tôi nhận được từ Quí vị là rất cần thiết, quan trọng và quí báu. Xin Qúi vị vui lòng trả lời đầy đủ, chính xác các câu hỏi với tinh thần xây dựng. Chúng tôi xin chân thành cảm ơn! ......................................................................................................................................Hãy đánh dấu (V) vào ô Quí vị) chọn 1 Quí vị đã sống ở đây bao lâu 10 năm 2 Theo Quí vị giá trị tài nguyên du lịch sinh thái ở địa phương thuộc loại nào? Rất hấp dẫn Ít hấp dẫn Không hấp dẫn Không biết 3 Chính quyền và người dân địa phương đã được tham gia vào công việc nào trong quá trình phát triển du lịch sinh thái tại địa phương? Quy hoạch phát triển Dịch vụ ăn uống Tổ chức, quản lý Dịch vụ tư vấn Kiểm tra, giám sát Dịch vụ khác Hướng dẫn viên Dịch vụ lưu trú 4 Theo quí vị du lịch có ảnh hưởng như thế nào tới cuộc sống của người dân địa phương. Chỉ tiêu Rất tốt Tốt Không Xấu Rất xấu Không biết Cơ sở hạ tầng Việc làm Tăng trưởng kinh tế Giá cả An ninh xã hội Phong tục tập quán Môi trường Kiến trúc bản địa 5 Quí vị có còn thấy dân địa phương còn khai thác bừa bãi tài nguyên thiên nhiên nữa không? Chặt cây Đốt rừng lấy đất làm nông nghiệp Săn bắn chim, thú Khai thác động vật quí hiếm Hành vi khác 6 Quí vị có muốn khách du lịch nghỉ tại nhà mình không? Có Không 7 Quí vị có kiến nghị gì giúp du lịch sinh thái tại địa phương ngày càng phát triển hơn? Nếu có thể xin quí vị vui lòng cho biết Tuổi ……………….Giới tính……………nghề nghiệp…………….…. Xin chân thành cảm ơn sự hợp tác của quí vị PHIẾU THĂM DÒ Ý KIẾN CỦA CÁC DOANH NGHIỆP V/v Phát triển du lịch sinh thái trên địa bàn huyện Kim Bôi tỉnh Hoà Bình Phiếu khảo sát này được thực hiện nhằm thu thập những thông tin cần thiết giúp cho việc đưa ra các giải pháp phát triển du lịch sinh thái nhằm khai thác tối đa tiềm năng tài nguyên thiên nhiên và nâng cao hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp du lịch trên địa bàn huyện Kim Bôi trong thời gian tới. Những thông tin chúng tôi nhận được từ Qúi vị là rất cần thiết, quan trọng và quí báu. Xin Quí vị vui lòng trả lời đầy đủ, chính xác các câu hỏi với tinh thần xây dựng. Chúng tôi xin chân thành cảm ơn! ......................................................................................................................................Hãy đánh dấu (V) vào ô Quí vị chọn 1 Loại dịch vụ mà doanh nghiệp cung cấp cho du khách? Hoạt động thư giãn Dịch vụ ăn uống Vận chuyển Khác Lưu trú 2 Quí vị thường xuyên tham gia hoạt động du lịch tại các điểm du lịch sinh thái nào?.............................................................................................................................. 3 Quí vị đánh giá như thế nào về mức độ hấp dẫn tại các điểm du lịch mà quí vị tham gia? Chỉ tiêu Rất hấp dẫn [điểm 5-4] Hấp dẫn [điểm 4-3] Bình thườn [điểm 3-2] Ít hấp dẫn [điểm 2-1] Không hấp dẫn [điểm 1-0] Cảnh quan thiên nhiên Đa dạng sinh học Văn hoá địa phương Chất lượng dịch vụ Chất lượng môi trường Độ an toàn Giá cả Lý do khác Cảm nhận chung 4 Doanh nghiệp của Quí vị tham gia vào hoạt động du lịch sinh thái theo hình thức nào? Quy hoạch phát triển Hướng dẫn tham quan Tư vấn Tổ chức, quản lý Dịch vụ lưu trú Khác Đóng góp hưởng lợi Ăn uống 5 Quí vị có nhận xét gì về việc thu gom và xử lý rác thải tại điểm du lịch sinh thái? Thường xuyên Thỉnh thoảng Không thực hiện 6 Quí vị đánh giá như thế nào về công tác khắc phục sự cố môi trường và rủi ro sức khoẻ cho du khách? Rất khó khăn Tương đối khó khăn Bình thường 7. Quí vị đánh giá như thế nào về mức độ cung cấp thông tin môi trường cho du khách? Thường xuyên Thỉnh thoảng Chưa bao giờ 8. Theo quí vị thời điểm cung cấp thông tin môi trường và thông tin khác tốt nhất cho khách là khi nào? Trước khi tham quan Trong khi tham quan Kết thúc tham quan 9. Quí vị đánh giá như thế nào về chất lượng các chương trinh du lịch sinh thái? Chỉ tiêu Rất tốt Tốt Trung bình Kém Rất kém Đón tiếp Chất lượng môi trường Hướng dẫn tham quan Dịch vụ vận chuyển Dịch vụ lưu trú Dịch vụ ăn uống Dịch vụ liên lạc Lưu niệm Khác Cảm nhận chung 10. Quí vị đánh giá như thế nào về thực trạng các trang thiết bị của doanh nghiệp mình? Hiện đại đồng bộ Hiện đại không đồng bộ Cũ, lạc hậu 11. Quí vị đánh giá như thế nào về nguồn nhân lực của doanh nghiệp mình? Số lượng Đủ Thiếu Rất thiếu Trình độ chuyên môn Tốt Trung bình Kém Trình độ ngoại ngữ Tốt Trung bình Kém Kiến thức môi trường Tốt Trung bình Kém 12. Theo chủ quan của quí vị lệ phí tham quan hiên nay cao hay thấp? Cao Hợp lý Thấp 13. Doanh nghiệp của quí vị có cần hỗ trợ về vấn đề nào sau đây?(Quí vị có thể lựa chọn nhiều ô) Thông tin, kinh nghiệm Vốn Giải quyết tranh chấp Cơ chế, chính sách Công nhân Vấn đề khác 14. Quí vị có kiến nghị gì với các cơ quan ban ngành? ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Xin chân thành cảm ơn sự hợp tác của quí vị TẮM KHOÁNG SPA HỘI NGHỊ, HỘI THẢO PHÒNG NGHỈ NHÀ HÀNG TOUR DU LỊCH C.TY DU LỊCH CÔNG ĐOÀN SUỐI KHOÁNG KIM BÔIHÂN HẠNH CHÀO ĐÓN QUÝ KHÁCH           Khu du lịch suối khoáng Kim Bôi mở cửa chính thức vào ngày 5-11-1975, thuộc liên đoàn lao động tỉnh Hòa Bình, nằm trên địa phận thuộc xóm Mới Đá - xã Hạ Bì - huyện Kim Bôi - tỉnh Hoà Bình, cách thủ đô Hà Nội 75km (theo tuyến đường Hà Nội - Hà Đông - Ba La - Xuân Mai - Lương Sơn - Bãi Lạng - Bãi Chạo - Kim Bôi). Khu du lịch Suối khoáng Kim Bôi độc đáo hấp dẫn bởi nguồn nước khoáng từ ngàn xưa trong vắt, không mùi, vô khuẩn, khi vừa lộ thiên nhiệt độ 34 -> 36oC, thành phần chính là Bicacbonat Sunphat Canxi - Magie, thuộc loại nước khoáng giải khát chữa bệnh có lợi cho sức khoẻ con ngsười, đang được Công ty Du lịch Công đoàn Suối khoáng Kim Bôi quản lý và khai thác.  măng chua,  Bản đồ quy hoạch cải tạo nâng cấp khu du lịch suối khoáng Kim Bôi, giai đoạn 2004 - 2010           Du lịch tắm nước khoáng - du lịch nghỉ dưỡng - Du lịch sinh thái - Du lịch văn hoá, thể thao - Du lịch tổ chức Hội nghị, Hội thảo suốt 4 mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông. Khu Du lịch Suối khoáng Kim Bôi hân hạnh chào đón Quý khách.                                               Chủ tịch kiêm Giám đốc Đỗ Lê Phương   Liên đoàn Lao động tỉnh Hòa BìnhCông ty TNHH Một thành viên Du lịch Công đoàn Suối khoáng Kim BôiĐịa chỉ: xóm Mớ Đá - xã Hạ Bì - huyện Kim Bôi - tỉnh Hoà Bình. Điện thoại Lễ tân: 0218.871564-871128; Fax: 0218. 870428 Email: dulichcongdoan@suoikhoangkimboi.com.vnThiết kế bởi Trung tâm Tin học - Tổng cục Du lịch PHỤ BIỂU 01 Hình ảnh tại khu V-Resort Hình ảnh tại khu du lịch V-Resort Hình ảnh tại khu V-Resort Hình ảnh tại khu V-Resort Hình ảnh tại khu V-Resort Hình ảnh tại khu V-Resort Hình ảnh tại khu V-Resort H×nh ¶nh t¹i khu Suèi Kho¸ng H×nh ¶nh t¹i khu Th¸c B¹c Long Cung H×nh ¶nh t¹i khu Th¸c B¹c Long Cung H×nh ¶nh t¹i khu Suèi Kho¸ng ._.