Nghiên cứu nhân giống cây bạch đàn E.Urophylla dòng U6 bằng kỹ thuật thuỷ canh và khí canh

Tài liệu Nghiên cứu nhân giống cây bạch đàn E.Urophylla dòng U6 bằng kỹ thuật thuỷ canh và khí canh: ... Ebook Nghiên cứu nhân giống cây bạch đàn E.Urophylla dòng U6 bằng kỹ thuật thuỷ canh và khí canh

127 trang | Chia sẻ: huyen82 | Lượt xem: 1988 | Lượt tải: 0

Tóm tắt tài liệu Nghiên cứu nhân giống cây bạch đàn E.Urophylla dòng U6 bằng kỹ thuật thuỷ canh và khí canh, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o tr−êng ®¹i häc n«ng nghiÖp i --------------------------- hoµng thÞ tuyÕt nhung Nghiªn cøu nh©n gièng c©y B¹ch ®µn E.urophylla dßng u6 b»ng kÜ thuËt thuû canh vµ khÝ canh LuËn v¨n Th¹c sÜ n«ng nghiÖp Chuyªn ngµnh: Trång trät M sè: 60.62.01 Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: PGS.TS. NguyÔn ThÞ Lý Anh Hµ néi - 2007 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- i Lêi cam ®oan T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu cña riªng t«i. C¸c sè liÖu, kÕt qu¶ nªu trong luËn v¨n lµ trung thùc vµ ch−a tõng ®−îc ai c«ng bè trong bÊt k× c«ng tr×nh nµo kh¸c. T«i xin cam ®oan r»ng c¸c th«ng tin trÝch dÉn trong luËn v¨n ®Òu ®2 ®−îc chØ râ nguån gèc. T¸c gi¶ luËn v¨n kÝ tªn Hoµng ThÞ TuyÕt Nhung Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- ii Lêi c¶m ¬n Trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi tèt nghiÖp cao häc, t«i lu«n nhËn ®−îc sù quan t©m, gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c c¸ nh©n vµ tËp thÓ trong vµ ngoµi tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I - Hµ Néi. Víi tÊm lßng ch©n thµnh t«i bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi ban chñ nhiÖm khoa N«ng häc, ViÖn sinh häc N«ng nghiÖp - Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I - Hµ Néi, cïng toµn thÓ c¸c thÇy c« gi¸o trong bé m«n C«ng nghÖ sinh häc ®2 gióp ®ì vµ h−íng dÉn tËn t×nh ®Ó t«i hoµn thµnh tèt ®Ò tµi tèt nghiÖp cña m×nh. §Æc biÖt t«i xin ®−îc göi lêi c¶m ¬n s©u s¾c ®Õn c« gi¸o PSG.TS. NguyÔn ThÞ Lý Anh, GVC bé m«n C«ng nghÖ sinh häc ®2 trùc tiÕp h−íng dÉn vµ gióp ®ì t«i tËn t×nh vÒ mäi mÆt trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi. Cuèi cïng t«i xin c¶m ¬n gia ®×nh, b¹n bÌ lu«n ®éng viªn vµ gióp ®ì t«i trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi. Hµ néi, ngµy 25 th¸ng 8 n¨m 2007 Häc viªn Hoµng ThÞ TuyÕt Nhung Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- iii Môc lôc 1. Më §Çu 1 1.1. §Æt vÊn ®Ò 1 1.2. Môc ®Ých, yªu cÇu 3 1.3. ý nghÜa khoa häc vµ ý nghÜa thùc tiÔn cña ®Ò tµi 3 1.4. TÝnh míi cña ®Ò tµi 4 2. Tæng quan tµi liÖu 5 2.1. Giíi thiÖu vÒ c©y B¹ch ®µn vµ trång rõng b¹ch ®µn 5 2.2. Kü thuËt trång c©y trong dung dÞch-thuû canh 17 2.3. Kü thuËt khÝ canh (Aeroponic) 26 3. §èi t−îng, vËt liÖu, néi dung vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 31 3.1. §èi t−îng vµ vËt liÖu nghiªn cøu 31 3.2 Néi dung vµ Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 32 3.2.1. Néi dung nghiªn cøu 32 3.2.2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 35 4. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn 40 4.1. Nghiªn cøu nh©n gièng b¹ch ®µn E.urophylla b»ng kü thuËt thuû canh 40 4.1.1. Nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña mét sè dung dÞch dinh d−ìng ®Õn sù sinh tr−ëng vµ hÖ sè nh©n gièng cña c©y b¹ch ®µn E.urophylla 40 4.1.2. Nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña nång ®é dung dÞch dinh d−ìng ®Õn sù sinh tr−ëng vµ hÖ sè nh©n gièng cña c©y b¹ch ®µn E.urophylla 45 4.1.3. Nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña chÕ ®é sôc khÝ dung dÞch dinh d−ìng ®Õn hÖ sè nh©n vµ sù sinh tr−ëng cña c©y b¹ch ®µn thuû canh. 61 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- iv 4.2. Nghiªn cøu nh©n gièng b¹ch ®µn E.urophylla b»ng kü thuËt khÝ canh 62 4.2.1. Nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña mét sè dung dÞch dinh d−ìng ®Õn sù sinh tr−ëng vµ hÖ sè nh©n gièng cña c©y b¹ch ®µn E.urophylla 62 4.2.2. Nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña nång ®é dung dÞch dinh d−ìng ®Õn sù sinh tr−ëng vµ hÖ sè nh©n gièng cña c©y b¹ch ®µn E.urophylla 65 4.2.3. Nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña chu kú phun dung dÞch dinh d−ìng trong khÝ canh ®Õn sù sinh tr−ëng vµ hÖ sè nh©n cña c©y b¹ch ®µn 75 4.3. Nghiªn cøu sù sinh tr−ëng cña c©y b¹ch ®µn nh©n gièng b»ng thuû canh&khÝ canh ë giai ®o¹i v−ên −¬m 80 4.3.1. Nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña tuæi c©y ra ng«i ®Õn kh¶ n¨ng sinh tr−ëng cña c©y b¹ch ®µn nh©n gièng b»ng thuû canh vµ khÝ canh. 80 4.3.2. §¸nh gi¸ sù sinh tr−ëng ph¸t triÓn cña c©y ®−îc nh©n gièng b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p kh¸c nhau trong giai ®o¹n v−ên −¬m. 83 4.4. −íc tÝnh Gi¸ thµnh c©y gièng vµ HiÖu qu¶ kinh tÕ cña viÖc nh©n gièng b¹ch ®µn E.urophylla b»ng kü thuËt thuû canh vµ khÝ canh 85 4.4.1. ¦íc tÝnh gi¸ thµnh c©y gièng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña nh©n gièng b¹ch ®µn E.urophyla b»ng kü thuËt thuû canh. 85 4.4.2. ¦íc tÝnh gi¸ thµnh c©y gièng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña nh©n gièng b¹ch ®µn E.urophyla b»ng kü thuËt khÝ canh. 87 5. KÕt luËn vµ ®Ò nghÞ 90 5.1. KÕt luËn 90 5.2. §Ò NghÞ 92 Tµi liÖu tham kh¶o 93 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- v Danh môc viÕt t¾t DDDD: Dung dÞch dÞnh d−ìng §: §ång §C: §èi chøng E: Eucalyptus HSN: HÖ sè nh©n KH&SX Khoa häc vµ s¶n xuÊt KT: Kü thuËt TB: Trung b×nh TGTB: Thêi gian trung b×nh TN: ThÝ nghiÖm TTCC: T¨ng tr−ëng chiÒu cao TTSL: T¨ng tr−ëng sè l¸ PTNT: Ph¸t triÓn n«ng th«n Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- vi Danh môc b¶ng 2.1. DiÖn tÝch trång rõng b¹ch ®µn do FAO −íc tÝnh n¨m 1985 13 4.1. ¶nh h−ëng cña dung dÞch dinh d−ìng ®Õn sù sinh tr−ëng cña c©y b¹ch ®µn trång b»ng kü thuËt thuû canh 41 4.2. ¶nh h−ëng cña dung dÞch dinh d−ìng ®Õn hÖ sè nh©n cña c©y b¹ch ®µn trång b»ng kü thuËt thuû canh 44 4.3. ¶nh h−ëng cña nång ®é dung dÞch dinh d−ìng ®Õn sù sinh tr−ëng cña c©y b¹ch ®µn trång thuû canh theo mïa vô 46 4.4. ¶nh h−ëng cña nång ®é dung dÞch dinh d−ìng ®Õn hÖ sè nh©n cña c©y b¹ch ®µn trång thuû canh theo mïa vô 51 4.6. ¶nh h−ëng cña nång ®é dung dÞch dinh d−ìng ®Õn sù sinh tr−ëng vµ hÖ sè nh©n cña b¹ch ®µn c¾t ngän trång thuû canh theo mïa vô 57 4.7. ¶nh h−ëng cña chÕ ®é sôc khÝ dung dÞch dinh d−ìng (MWP1/4) ®Õn sù t¨ng tr−ëng vµ hÖ sè nh©n cña b¹ch ®µn thuû canh 61 4.8. ¶nh h−ëng cña mét sè dung dÞch dinh d−ìng ®Õn sù sinh tr−ëng cña c©y b¹ch ®µn trång b»ng kü thuËt khÝ canh 62 4.9. ¶nh h−ëng cña dung dÞch dinh d−ìng ®Õn hÖ sè nh©n cña c©y b¹ch ®µn trång b»ng kü thuËt khÝ canh 64 4.10. ¶nh h−ëng cña nång ®é dung dÞch dinh d−ìng ®Õn sinh tr−ëng cña c©y b¹ch ®µn trång khÝ canh theo mïa vô 65 4.11. ¶nh h−ëng cña nång ®é dung dÞch dinh d−ìng ®Õn hÖ sè nh©n cña c©y b¹ch ®µn trång khÝ canh theo mïa vô 69 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- vii 4.12. ¶nh h−ëng cña nång ®é dung dich dinh d−ìng vµ mïa vô ®Õn ®éng th¸i ra rÔ cña ngän c¾t b¹ch ®µn trång khÝ canh 71 4.13. ¶nh h−ëng cña nång ®é dung dÞch dinh d−ìng ®Õn sù sinh tr−ëng vµ hÖ sè nh©n cña b¹ch ®µn c¾t ngän trång khÝ canh theo mïa vô 74 4.14. ¶nh h−ëng cña chu kú phun dung dÞch dinh d−ìng (MWP1/4) ®Õn sù sinh tr−ëng vµ hÖ sè nh©n cña c©y b¹ch ®µn 75 4.15. ¶nh h−ëng cña tuæi c©y ra ng«i ®Õn kh¶ n¨ng sinh tr−ëng cña c©y b¹ch ®µn nh©n gièng b»ng thuû canh vµ khÝ canh 80 4.16. §¸nh gi¸ sù sinh tr−ëng cña c©y ®−îc nh©n gièng b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p kh¸c nhau trong giai ®o¹n v−ên −¬m. 83 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- viii danh môc h×nh 4.1. ¶nh h−ëng cña dung dÞch dinh d−ìng ®Õn ®éng th¸i t¨ng chiÒu cao c©y b¹ch ®µn trång thuû canh 41 4.2. ¶nh h−ëng cña dung dÞch dinh d−ìng ®Õn ®éng th¸i ra l¸ cña c©y b¹ch ®µn trång thuû canh 43 4.3. ¶nh h−ëng cña nång ®é dung dÞch dinh d−ìng ®Õn ®éng th¸i t¨ng chiÒu cao cña c©y b¹ch ®µn trång thuû canh trong mïa thu 47 4.4. ¶nh h−ëng cña nång ®é dung dÞch dinh d−ìng ®Õn ®éng th¸i ra l¸ cña c©y b¹ch ®µn trång thuû canh trong mïa thu 48 4.5. ¶nh h−ëng cña nång ®é dung dÞch dinh d−ìng ®Õn t¨ng tr−ëng chiÒu cao cña c©y b¹ch ®µn trång thuû canh theo mïa vô 49 4.6. ¶nh h−ëng cña nång ®é dung dÞch dinh d−ìng ®Õn t¨ng tr−ëng sè l¸ cña c©y b¹ch ®µn trång thuû canh theo mïa vô 49 4.7. ¶nh h−ëng cña nång ®é m«i tr−êng dung dÞch dinh d−ìng vµ mïa vô ®Õn hÖ sè nh©n cña c©y b¹ch ®µn trång thuû canh 52 4.8. ¶nh h−ëng cña nång ®é m«i tr−êng dung dÞch dinh d−ìng vµ mïa vô ®Õn tû lÖ sèng cña c©y b¹ch ®µn c¾t ngän trång thuû canh 55 4.9. ¶nh h−ëng cña mïa vô ®Õn ®éng th¸i t¨ng tr−ëng rÔ cña c©y b¹ch ®µn c¾t ngän trång thuû canh trong dung dÞch dinh d−ìng MWP1/4 55 4.10. ¶nh h−ëng cña mïa vô ®Õn ®éng th¸i t¨ng chiÒu cao cña c©y b¹ch ®µn c¾t ngän trång thuû canh trong dung dÞch dinh d−ìng MWP1/4 59 4.11. ¶nh h−ëng cña nång ®é dung dÞch dinh d−ìng vµ mïa vô ®Õn hÖ sè nh©n cña c©y b¹ch ®µn c¾t ngän trång thuû canh 59 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- ix 4.12. ¶nh h−ëng cña dung dÞch dinh d−ìng ®Õn ®éng th¸i t¨ng chiÒu cao c©y b¹ch ®µn trång khÝ canh 63 4.13. ¶nh h−ëng cña dung dÞch dinh d−ìng ®Õn ®éng th¸i ra l¸ cña c©y b¹ch ®µn trång khÝ canh 63 4.14. ¶nh h−ëng cña nång ®é dung dÞch dinh d−ìng ®Õn ®éng th¸i t¨ng chiÒu cao cña c©y b¹ch ®µn trång khÝ canh trong mïa thu 66 4.15 ¶nh h−ëng cña nång ®é dung dÞch dinh d−ìng ®Õn ®éng th¸i ra l¸ cña c©y b¹ch ®µn trång khÝ canh trong mïa thu 66 4.16 ¶nh h−ëng cña nång ®é dung dÞch dinh d−ìng ®Õn t¨ng tr−ëng chiÒu cao cña c©y b¹ch ®µn trång khÝ canh theo mïa vô 67 4.17 ¶nh h−ëng cña nång ®é dung dÞch dinh d−ìng ®Õn t¨ng tr−ëng sè l¸ cña c©y b¹ch ®µn trång khÝ canh theo mïa vô 68 4.18. ¶nh h−ëng cña nång ®é dung dÞch dinh d−ìng vµ mïa vô ®Õn hÖ sè nh©n cña c©y b¹ch ®µn trång khÝ canh 70 4.19. ¶nh h−ëng cña nång ®é dung dÞch dinh d−ìng ®Õn ®éng th¸i t¨ng tr−ëng rÔ cña b¹ch ®µn c¾t ngän trång khÝ canh trong mïa thu 72 4.20. ¶nh h−ëng chu kú phun dung dÞch dinh d−ìng ®Õn ®éng th¸i t¨ng chiÒu cao cña c©y b¹ch ®µn trång khÝ canh trong mïa thu 76 4.21. ¶nh h−ëng chu kú phun dung dÞch dinh d−ìng ®Õn ®éng th¸i ra l¸ cña c©y b¹ch ®µn trång khÝ canh trong mïa thu 76 4.22. ¶nh h−ëng chu kú phun dung dÞch dinh d−ìng vµ mïa vô ®Õn hÖ sè nh©n cña c©y b¹ch ®µn khÝ canh 77 4.23. ¶nh h−ëng cña tuæi c©y ra ng«i ®Õn t¨ng tr−ëng chiÒu cao cña c©y b¹ch ®µn nh©n gièng b»ng thuû canh 81 4.24. ¶nh h−ëng cña tuæi c©y ra ng«i ®Õn t¨ng tr−ëng chiÒu cao cña c©y b¹ch ®µn nh©n gièng b»ng khÝ canh 81 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 1 1. Më §Çu 1.1. ®Æt vÊn ®Ò Còng nh− nhiÒu n−íc ®ang ph¸t triÓn trªn thÕ giíi, rõng n−íc ta bÞ tµn ph¸ mét c¸ch nhanh chãng. Trong vßng 50 n¨m qua, diÖn tÝch rõng n−íc ta ®2 bÞ gi¶m h¬n mét nöa, tõ 19 triÖu ha xuèng cßn 9 triÖu ha, b×nh qu©n mçi n¨m 200 ngµn ha. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng trªn, ngoµi khai th¸c gç vµ c¸c lo¹i l©m s¶n mét c¸ch bõa b2i, cßn do nhu cÇu l−¬ng thùc cho sè d©n t¨ng qu¸ nhanh ®ßi hái ph¶i ph¸ rõng më réng diÖn tÝch canh t¸c. Mét sè d©n téc Ýt ng−êi cã tËp qu¸n du canh, du c−, rõng sau khi ®èt ph¸t thµnh n−¬ng rÉy chØ gieo trång ®−îc vµi ba vô lµ l¹i ph¶i di chuyÓn sang n¬i kh¸c ph¸ rõng lµm n−¬ng rÉy míi. Qu¸ tr×nh trªn cø lÆp ®i lÆp l¹i hÕt ®êi nµy sang ®êi kh¸c lµm cho diÖn tÝch rõng tù nhiªn nhanh chãng bÞ thu hÑp l¹i. Rõng kh«ng chØ lµ nguån cung cÊp gç mµ cßn cã c¸c chøc n¨ng x2 héi vµ sinh th¸i réng lín. DiÖn tÝch rõng gi¶m sót, diÖn tÝch ®Êt trèng, ®åi träc t¨ng lªn lµm lò lôt x¶y ra nhiÒu h¬n. Do vËy vÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm thÕ nµo ®Ó kh¾c phôc ®−îc thùc tr¹ng trªn. C¸ch tèt nhÊt hiÖn nay chÝnh lµ ph¶i trång l¹i rõng, ph¶i kh«i phôc l¹i vµ b¶o vÖ tµi nguyªn quý gi¸ nµy, trong ®ã cã loµi c©y phæ biÕn hiÖn nay ®−îc sö dông nhiÒu phôc vô cho qu¸ tr×nh t¸i sinh rõng ®ã lµ b¹ch ®µn. B¹ch ®µn lµ gièng cã kh¶ n¨ng sinh tr−ëng nhanh, cã biªn ®é sinh th¸i réng, dÔ g©y trång trªn nhiÒu d¹ng lËp ®Þa, n¨ng suÊt cao, chu kú kinh doanh ng¾n, cã kh¶ n¨ng chÞu giã b2o tèt, thÝch hîp cho trång rõng phßng hé ®ång ruéng vµ ven biÓn. C©y cã d¹ng th©n th¼ng, ®é thon ®Ñp, tØa cµnh tù nhiªn tèt, kh«ng ®Ó l¹i vÕt sÑo trªn th©n nªn thu hót nhiÒu ng−êi sö dông. B¹ch ®µn cã nhiÒu c«ng dông nh− lµm gç, nguyªn liÖu v¸n Ðp, giÊy Tr−íc ®©y c©y B¹ch ®µn ®em trång chñ yÕu lµ c©y trång tõ h¹t thùc sinh nªn cã ®é ph©n ly lín, do ®ã n¨ng suÊt trång rõng thÊp, ®é ®ång ®Òu cña rõng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 2 kh«ng cao. Sau ®ã lµ B¹ch ®µn ®−îc nh©n gièng b»ng c«ng nghÖ gi©m hom, cã −u ®iÓm lµ kü thuËt d¬n gi¶n, dÔ ¸p dông, kh«ng ®ßi hái m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, nh−ng cã nhiÒu nh−îc ®iÓm nh−: hÖ sè nh©n gièng ch−a cao, ®ßi hái nguån vËt liÖu cung cÊp hom gi©m th−êng xuyªn vµ rÊt lín, c©y gièng s¶n xuÊt ra kh«ng hoµn toµn s¹ch bÖnh, khi trång c©y ph©n cµnh nhiÒu, s¶n xuÊt phô thuéc vµo thêi vô, vËn chuyÓn khã kh¨n... Tiªn tiÕn h¬n lµ c«ng nghÖ nu«i cÊy m« tÕ bµo cã nhiÒu −u ®iÓm nh−: cho hÖ sè nh©n gièng cao, s¶n xuÊt quanh n¨m kh«ng phô thuéc vµo mïa vô, cÇn Ýt diÖn tÝch s¶n xuÊt vµ vËt liÖu nh©n gièng ban ®Çu, c©y gièng s¶n xuÊt ra hoµn toµn s¹ch bÖnh, ®ång nhÊt vÒ mÆt di truyÒn, vËn chuyÓn ®i xa thuËn tiÖn, chÊt l−îng c©y ®¶m b¶o... tuy nhiªn còng cßn mét sè h¹n chÕ nh− kü thuËt t−¬ng ®èi phøc t¹p, chi phÝ ®Çu vµo lín vµ ®Æc biÖt c¸c c©y invitro cÇn cã thêi gian thÝch nghi vµ trång ë v−ên −¬m kh¸ dµi(4-6th¸ng). Thuû canh vµ khÝ canh lµ c¸c c«ng nghÖ s¶n xuÊt tiÕn tiÕn cña nÒn n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i v× ®ã lµ sù kÕt hîp gi÷a C«ng nghÖ sinh häc - C«ng nghÖ tin häc - C«ng nghÖ vËt liÖu - C«ng nghÖ tù ®éng hãa chóng cho phÐp nh©n ®−îc nhiÒu lo¹i c©y trång, chu kú nh©n gièng nhanh h¬n so víi kü thuËt truyÒn thèng, lo¹i bá ®−îc kh©u khö trïng nh− m«i tr−êng, mÉu rÊt phøc t¹p trong nu«i cÊy m«, ®Æc biÖt lµ lo¹i bá ®−îc kh©u thÝch nghi cña c©y cÊy m« trong ®iÒu kiÖn tù nhiªn, do ®ã tiÕt kiÖm ®−îc c«ng lao ®éng, cã kh¶ n¨ng gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¶m gi¸ thµnh. Víi mong muèn gãp phÇn ®¸p øng ®−îc nhu cÇu vÒ c©y gièng cho s¶n xuÊt vµ kh¾c phôc phÇn nµo h¹n chÕ cña ph−¬ng ph¸p nu«i cÊy m« tÕ bµo víi viÖc nh©n gièng ®èi víi c©y b¹ch ®µn ë n−íc ta, chóng t«i tiÕn hµnh ®Ò tµi: "Nghiªn cøu nh©n gièng c©y b¹ch ®µn b»ng kü thuËt thuû canh vµ khÝ canh". Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 3 1.2. Môc ®Ých, yªu cÇu 1.2.1. Môc ®Ých B−íc ®Çu nghiªn cøu nh÷ng b−íc kü thuËt c¬ b¶n cña viÖc nh©n gièng v« tÝnh b¹ch ®µn E.urophylla dßng U6 b»ng kü thuËt thñy canh vµ khÝ canh, lµm c¬ së cho viÖc x©y dùng quy tr×nh nh©n gièng b¹ch ®µn E.urophylla dßng U6 b»ng c¸c kü thuËt nµy. 1.2.2. Yªu cÇu cña ®Ò tµi - X¸c ®Þnh ®−îc lo¹i dung dÞch dinh d−ìng vµ nång ®é dung dÞch dinh d−ìng phï hîp cho viÖc nh©n gièng c©y b¹ch ®µn b»ng kü thuËt thuû canh. - X¸c ®Þnh ®−îc chÕ ®é thuû canh vµ khÝ canh phï hîp cho nh©n gièng c©y b¹ch ®µn. - X¸c ®Þnh ®−îc tuæi c©y gièng ra ng«i phï hîp ®¶m b¶o tû lÖ c©y sèng cao. 1.3. ý nghÜa khoa häc vµ ý nghÜa thùc tiÔn cña ®Ò tµi 1.3.1. ý nghÜa khoa häc cña ®Ò tµi KÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi ®2 cung cÊp c¸c dÉn liÖu khoa häc vÒ nh©n gièng v« tÝnh c©y b¹ch ®µn b»ng kü thuËt thuû canh vµ khÝ canh. §Ò tµi ®2 ®−a ra c¸c minh chøng vÒ t¸c ®éng cña lo¹i dung dÞch dinh d−ìng, nång ®é dung dÞch dinh d−ìng vµ chÕ ®é phun dung dÞch dinh d−ìng ®Õn sù sinh tr−ëng vµ hÖ sè nh©n gièng b¹ch ®µn E.urophylla dßng U6. §ång thêi ®Ò tµi còng lµm roc ®−îc sù −u viÖt cña viÖc nh©n gièng v« tÝnh b¹ch ®µn b»ng c¸c kü thuËt nªu trªn th«ng qua c¸c chØ sè vÒ sù sinh tr−ëng cña c©y gièng, gi¸ thµnh c©y gièng so víi c©y nu«i cÊy m«. 1.3.2. ý nghÜa thùc tiÔn cña ®Ò tµi Qua c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi, chóng t«i b−íc ®Çu ®Ò xuÊt quy tr×nh nh©n gièng b¹ch ®µn E.urophylla dßng U6 b»ng kü thuËt thuû canh vµ Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 4 khÝ canh. §©y sÏ lµ c¬ së øng dông ®Ó s¶n xuÊt c©y gièng víi sè l−îng lín cã chÊt l−îng cao trong thêi gian ng¾n, ®¸p øng ®−îc yªu cÇu vÒ c©y gièng b¹ch ®µn cho viÖc trång rõng hiÖn nay. 1.4. TÝnh míi cña ®Ò tµi §Ò tµi lµ c«ng tr×nh ®Çu tiªn ë ViÖt nam nghiªn cøu thµnh c«ng viÖc sö dông kü thuËt thuû canh vµ khÝ canh trong nh©n gièng b¹ch ®µn víi hÖ sè nh©n gièng cao, chÊt l−îng c©y tèt vµ gi¸ thµnh gi¶m. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 5 2. Tæng quan tµi liÖu 2.1. giíi thiÖu vÒ c©y B¹ch ®µn vµ trång rõng b¹ch ®µn 2.1.1. Nguån gèc, ph©n lo¹i B¹ch ®µn (Eucalyptus L'Herit) lµ mét chi thùc vËt thuéc hä Sim Myrtaceae bao gåm trªn 500 loµi vµ ®−îc ph©n thµnh nhiÒu chi phô kh¸c nhau, chñ yÕu gÆp ë Australia [10]. V× sù ®a d¹ng vµ phong phó vÒ loµi, d¹ng lËp ®Þa, kiÓu khÝ hËu... mµ b¹ch ®µn thÓ hiÖn sù phong phó vµ ®a d¹ng vÒ nguån gen vµ c«ng dông. Cã thÓ t×m thÊy ®ñ lo¹i gç theo nhu cÇu sö dông víi sù ®a d¹ng vÒ mµu s¾c, møc ®é cøng, ®é mÒm dÎo, ®é bÒn, ®é bãng nh½n,... vµ do vËy chóng ®−îc dïng vµo rÊt nhiÒu viÖc kh¸c nhau nh− gç x©y dùng nhµ cöa, lµm cÇu cèng, cét ®iÖn, cét chèng lß vµ lµm nguyªn liÖu cho nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp nh− v¸n dan, v¸n nh©n t¹o, nguyªn liÖu giÊy. Ngoµi ra cßn cã tinh dÇu chiÕt xuÊt tõ l¸ vµ tanin tõ gç vµ vá c©y. B¹ch ®µn th−êng ®−îc xem lµ lo¹i c©y nguyªn s¶n cña ch©u óc v× chóng cã ph©n bè tù nhiªn chñ yÕu ë Australia, vïng ph©n bè cña chóng tr¶i dµi tõ vÜ tuyÕn 70 B¾c ®Õn vÜ tuyÕn 43038' Nam. ChØ cã hai loµi ph©n bè ngoµi Australia, loµi thø nhÊt lµ E.deglupta Blume mäc tù nhiªn ë vïng xÝch ®¹o tõ ®¶o Mindanao cña Philippin qua Timor, Flores vµ mét sè ®¶o kh¸c cña Indonesia tíi Papua New Guinea. Loµi thø 2 lµ E. urophyllaS.T Blake chØ mäc tù nhiªn trªn7 hßn ®¶o cã tªn lµ Adonara, Alor, Flores, Lomblem, Pantar, Timor vµ Wetar. Pham vi ph©n bè cña tõng loµi c¸ thÓ cña trªn 500 loµi b¹ch ®µn còng rÊt kh¸c biÖt vµ kh«ng cã loµi b¹ch ®µn nµo cã ph©n bè liªn tôc, trõ vµi loµi mµ khu vùc ph©n bè chØ lµ mét quÇn thÓ [7], [10] [16]. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 6 Ng−êi ®Çu tiªn nghiªn cøu ph©n lo¹i b¹ch ®µn lµ nhµ thùc vËt häc Willdenow (1799) khi «ng xÕp 12 loµi b¹ch ®µn vµo hai nhãm nhê vµo sù kh¸c biÖt vÒ n¾p nô hoa. Sau nµy c¸c nhµ nghiªn cøu gÆp nhiÒu khã kh¨n h¬n vµ hä ph¶i dùa vµo nhiÒu ®Æc ®iÓm ®Ó ph©n biÖt trong khi ph©n lo¹i nh−: kÝch th−íc, h×nh d¹ng th©n, d¹ng vá trªn th©n vµ cµnh, d¹ng bong vá, tÝnh tr¹ng l¸ cña ph«i, c©y mÇm, c©y non, c©y trung niªn vµ c©y tr−ëng thµnh, g©n l¸, kiÓu hoa, kÝch th−íc hoa, h×nh d¹ng vµ cÊu tróc cña mÇm hoa vµ qu¶, h×nh th¸i h¹t. Ngoµi ra vÞ trÝ ®Þa lý n¬i ph©n bè vµ m«i tr−êng sèng cña loµi còng ®ãng mét vai trß lín. Theo Boland (1987) [26] vµ Eldridge (1993) [29], chi b¹ch ®µn ®−îc chia lµm 8 chi phô: Blakella 9 loµi Corymbia 35 loµi Eudesima 15 loµi Gaubaea 2 loµi Idiogenes 1 loµi Monocalyptus 100 loµi Telocalyptus 4 loµi Symphyomyrtus 330 loµi Trong mçi chi phô cßn cã thÓ cã c¸c nhãm loµi (series) kh¸c nhau. Trong sè 8 chi phô b¹ch ®µn th× chi phô Symphyomyrtus cã nhiÒu loµi ®−îc sö dông vµo trång rõng diÖn réng trªn kh¾p thÓ giíi nh− c¸c loµi E.camaldulensis, E. tereticornis, E. urophylla, E. grandis,.... 2.1.2. B¹ch ®µn Eucalyptus Urophylla 2.1.2.1. Ph©n bè ®Þa lý E.urophylla lµ mét trong nh÷ng lo¹i b¹ch ®µn kh«ng mäc ë lôc ®Þa Australia. Vïng ph©n bè tù nhiªn cña nã ®−îc giíi h¹n ë mét sè ®¶o cña phÇn cùc nam quÇn ®¶o Santo - Indonesia, bao gåm c¸c ®¶o: Adonara, Alor, Flores, Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 7 Lomblen, Pantar Timor vµ Wetar. T¹i ®©y E.urophylla xuÊt hiÖn theo d2i tõ 7030' - 100 vÜ ®é Nam. Giíi h¹n phÝa ®«ng vµ phÝa t©y cña vïng ph©n bè ch−a ®−îc x¸c ®Þnh râ rµng. HiÖn nay ng−êi ta t¹m chÊp nhËn vïng ph©n bè cña b¹ch ®µn nµy tõ 122 - 1270 kinh ®«ng. Trong khu vùc ph©n bè, b¹ch ®µn E.urophylla sèng tõ vïng b¸n s¬n ®Þa tíi vïng nói, nh−ng còng ch−a thÊy cã hiÖn t−îng xuÊt hiÖn loµi nµy ë vÜ ®é thÊp [10], [25]. §©y lµ lo¹i ph©n bè kh¸ ®Æc biÖt vµ ®¸ng nhí nhÊt vÒ ®é cao vµ nhiÖt ®é. E.urophylla cã ph©n bè theo ®é cao lín nhÊt trong c¸c loµi B¹ch ®µn ( 70 - 2960m so víi mÆt n−íc biÓn). Do thay ®æi vÒ ®é cao nªn biÕn ®éng vÒ nhiÖt ®é còng kh¸ lín. Trªn cïng mét ®¶o víi kho¶ng c¸ch kh«ng mÊy xa nhau mµ c¸c quÇn thÓ ph¶i thÝch nghi víi c¸c ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é rÊt kh¸c nhau, tõ 27 - 300C trªn ®é cao 400m xuèng 17 -210C trªn ®é cao 1900m. Trªn ®¶o Timor tõ ®é cao 1000m trë lªn, ngoµi l−îng m−a to (1300 -2200 mm) cßn thÊy c¶ s−¬ng mï th−êng xuyªn. MÆc dï ph¹m vi ph©n bè hÑp song loµi b¹ch ®µn nµy vÉn cã l−îng biÕn dÞ di truyÒn lín theo ®é cao ®−îc thÓ hiÖn qua c¸c xuÊt xø cña loµi ë nhiÒu n−íc [10], [35]. 2.1.2.2. §Æc ®iÓm h×nh th¸i vµ sinh vËt häc Theo NguyÔn Hoµng NghÜa (2000) [10], [11], NguyÔn LuyÖn (1991) [8] vµ Ph¹m §×nh S¬n (1990) [16], loµi b¹ch ®µn E.urophylla cã mét sè ®Æc ®iÓm vÒ h×nh th¸i nh− sau: - D¹ng th©n, cµnh: th−êng cã th©n th¼ng, t¨ng tr−ëng nhanh, cã thÓ ®¹t kÝch th−íc th−íc rÊt lín (chiÒu cao ®¹t 53m, ®−êng kÝnh ngang ngùc ®¹t 1,26m), cµnh th¼ng cã sù ph©n chia l−ìng th©n cña c¸c nh¸nh rÊt ®Òu vµ tØa cµnh tù nhiªn tèt. - H×nh th¸i vá: th−êng thÊy xuÊt hiÖn hai d¹ng vá trªn mét th©n, d¹ng vá sÇn sïi, r¸p dµy cã mµu n©u ®á, c¸c c©y non cã vá mµu n©u khi giµ chuyÓn mµu x¸m. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 8 - KiÓu l¸: l¸ cã kiÓu xÕp so le, l¸ cã h×nh ngän gi¸o, cuèng ng¾n, phiÕn l¸ dµi t¹o cho l¸ cã h×nh thon. - D¹ng hoa qu¶: hoa l−ìng tÝnh cã cÊu t¹o thÝch hîp víi kiÓu thô phÊn chÐo nhê c«n trïng. Côm hoa cã h×nh xim hai ng¶, sè qu¶ b×nh qu©n trªn mçi côm hoa th−êng lµ 7, ®Õ cña hoa cã hai d¹ng phæ biÕn nhÊt lµ d¹ng ®Õ h×nh chu«ng lµ d¹ng ®Õ h×nh b¸n cÇu. BÇu hoa lµ bÇu th−îng, bÇu khi th× lâm xuèng khi th× ph¼ng thay ®æi tuú theo ®é cao. Cã søc ®Ò kh¸ng lín, trªn nh÷ng lËp ®Þa khu vùc hoÆc trong nh÷ng ®iÒu kiÖn khã kh¨n b¹ch ®µn vÉn cã thÓ chÞu ®ùng ®−îc vµ v× thÕ mµ nã vÉn tån t¹i cã mÆt trªn ®Êt trång. Ng−êi ta gäi kh¶ n¨ng nµy lµ tËp qu¸n x©m thùc cña b¹ch ®µn. Sinh tr−ëng ph¸t triÓn nhanh, sinh tr−ëng liªn tôc, kh«ng cã chåi ngñ. TÊt c¶ c¸c loµi b¹ch ®µn ®Òu cã chåi bÊt ®Þnh vµ "bóp trÇn". Hai nÐt ®Æc tr−ng nµy cho phÐp b¹ch ®µn t¨ng tr−ëng kh«ng ngõng c¶ vÒ chiÒu cao lÉn bÒ réng vµ lu«n s¶n sinh ra c¸c thÕ hÖ cµnh míi. Cã søc ®©m chåi m¹nh: ®¹i bé phËn c¸c loµi b¹ch ®µn ®Òu ph¸t triÓn mét c¬ quan tù b¶o vÖ d−íi ®Êt ®−îc gäi lµ "cñ gç" (lignotuber). Mçi khi trªn phÇn mÆt ®Êt cña c©y con b¹ch ®µn bÞ ph¸ huû bÊt th−êng, chÊt dinh d−ìng dù tr÷ trong lignotuber ®−îc huy ®éng ®Ó t¹o thµnh chåi míi, nh×n chung lµ khoÎ h¬n c¸c c©y cò. C¸c chåi míi nµy cã kÝch th−íc lín h¬n vµ l¹i cung cÊp chÊt dinh d−ìng dù tr÷ míi cho lignotuber. §©y lµ mét h×nh thøc b¶o vÖ tèt cña b¹ch ®µn. CÊu tróc ngän c©y rá rÖt vµ cã c¬ chÕ kiÓm so¸t chÆt chÏ, gi÷ ®−îc vÞ trÝ −u tréi cña ®Ønh ngän. TØa cµnh tù nhiªn tèt, kh«ng ®Ó l¹i vÕt sÑo trªn th©n c©y, v× vËy th©n c©y nãi chung lµ nh½n nhôi, tr«ng ®Ñp m¾t. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 9 Th©n c©y nh×n chung lµ th¼ng, ®é thon ®Ñp, Ýt thãt ngän tõ l©u ®2 thu hót ®−îc ng−êi sö dông 2.1.2.3. C«ng dông cña loµi b¹ch ®µn E.urophylla B¹ch ®µn E.urophylla cã nhiÒu dßng, gi¸ trÞ sö dông còng cã rÊt nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau [3], [7], [10]: B¹ch ®µn ®−îc sö dông trong c¸c ch−¬ng tr×nh trång rõng trªn c¸c lo¹i ®Êt hoang ho¸ nh»m môc tiªu phôc håi l¹i c¸c d¹ng lËp ®Þa bÞ tho¸i ho¸. Cung cÊp c¸c lo¹i s¶n phÈm h÷u Ých cho x2 héi nh−: - Sö dông lµ gç x©y dùng, gç d©n dông vµ chèng lß, nhiÒu loµi b¹ch ®µn cã gç cøng, th©n trßn vµ rÊt th¼ng, sinh tr−ëng nhanh vµ qua b¶o qu¶n th× rÊt bÒn nªn cã gi¸ trÞ trong x©y dùng, lµm nguyªn liÖu cho ®å méc, gç xÎ, lµm khung nhµ, ... - Lµm bét giÊy vµ giÊy, ®©y lµ lÜnh vùc chiÕm nhiÒu nhÊt møc s¶n xuÊt gç b¹ch ®µn do nguyªn liÖu dåi dµo vµ gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng. C¸c lo¹i giÊy in, giÊy viÕt vµ giÊy vÖ sinh ®Òu ®−îc s¶n xuÊt tõ gç b¹ch ®µn vµ møc s¶n suÊt cña thÕ giíi ngµy cµng t¨ng lªn ®¸ng kÓ. - Gç d¸n nhiÒu líp máng. - V¸n sîi gç - Tinh dÇu b¹ch ®µn dïng lµm thuèc ch÷a c¸c bÖnh b¹ch hÇu, c¶m cóm, phong thÊp vµ c¸c bÖnh vÒ ®−êng h« hÊp kh¸c. Ngoµi ra dïng lµm chÊt th¬m trong xµ phßng, n−íc hoa. - Tanin - ChÊt ®èt Hoa mét sè loµi b¹ch ®µn cã mËt cã thÓ nu«i ong. PhÇn lín mËt ong tiªu thô t¹i Australia lµ mËt lÊy tõ hoa b¹ch ®µn Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 10 Ngoµi c¸c c«ng dông trªn, b¹ch ®µn cßn ®−îc trång víi môc ®Ých phßng hé, che bãng, lµm n¬i tró Èn cho chim thó, dïng lµm c©y phong c¶nh. Do cã nhiÒu −u ®iÓm vµ c«ng dông nh− vËy nªn dßng b¹ch ®µn nµy ®2 ®−îc Bé N«ng nghiÖp vµ PTNN c«ng nhËn lµ gièng quèc gia vµ ®ang ®−îc khuyÕn khÝch trång trªn diÖn réng. 2.1.3. T×nh h×nh ph¸t triÓn trång rõng b¹ch ®µn 2.1.3.1. Trªn thÕ giíi HÖ thùc vËt Australia ®−îc coi lµ hÖ thùc vËt rÊt kh¸c l¹ vµ hÊp dÉn mµ b¹ch ®µn lµ mét thµnh viªn quan träng cña nã. Còng chÝnh v× thÕ mµ b¹ch ®µn ®2 mau chãng v−ît ra khái biªn giíi cña Australia. B¹ch ®µn ®−îc trång lÇn ®Çu tiªn ë ngoµi vïng ph©n bè lµ ë Bå §µo Nha tõ kho¶ng 400 n¨m tr−íc ®©y. Ngay tõ n¨m 1789 trong V−ên thùc vËt Kew (Anh Quèc), ng−êi ta ®2 thÊy cã b¹ch ®µn E.obliqua lín lªn tõ h¹t ®−îc thu h¸i tõ Australia vµo n¨m 1773. Gi÷a nh÷ng n¨m 1800 h¹t gièng b¹ch ®µn ®2 ®−îc göi ®i nhiÒu n−íc trªn hÇu hÕt c¸c ch©u lôc ®Ó thö nghiÖm g©y trång. DiÖn tÝch trång rõng b¹ch ®µn ®2 t¨ng lªn kh«ng ngõng trong nhiÒu thËp niªn qua. TÝnh ®Õn n¨m 1975, khèi l−îng gç s¶n xuÊt hµng n¨m tõ c¸c khu rõng trång b¹ch ®µn ngoµi Australia ®2 gÊp 9 lÇn khèi l−îng gç s¶n xuÊt tõ rõng tù nhiªn Australia. Vµo ®Çu nh÷ng n¨m 1990, xuÊt khÈu h¹t gièng th−¬ng m¹i ë Australia ®2 ®¹t kho¶ng 8 triÖu ®«la óc/n¨m, trong ®ã cã mét phÇn ®ãng gãp quan träng cña h¹t gièng b¹ch ®µn [10]. Vïng ch©u ¸ Th¸i B×nh D−¬ng cã diÖn tÝch b»ng 1/4 diÖn tÝch tr¸i ®Êt song l¹i chiÕm ®Õn h¬n mét n÷a d©n sè thÕ giíi. Khu vùc nµy cã c¶ mét sè n−íc giµu cã nhÊt vµ nh÷ng n−íc nghÌo nhÊt, nh÷ng n−íc cã nhiÒu rõng vµ nh÷ng n−íc cã Ýt rõng, nh÷ng n−íc nhËp khÈu vµ nh÷ng n−íc xuÊt khÈu gç trªn thÕ giíi. Khu vùc nµy cã diÖn tÝch rõng ®¹t kho¶ng 565 triÖu ha, b»ng 16% diÖn tÝch rõng thÕ giíi. §é che phñ rõng «n ®íi trong khu vùc hÇu nh− Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 11 kh«ng thay ®æi, song ®é che phñ rõng nhiÖt ®íi th× ®ang ngµy mét suy gi¶m. Sù tµn ph¸ rõng ë c¸c n−íc Ch©u ¸ trong giai ®o¹n 1980 - 1990 lµ kho¶ng 3,9 triÖu ha mçi n¨m (®¹t tû lÖ 1,2 %), giai ®o¹n 1990 - 1995 cã thÊp h¬n ®«i chót, −íc tÝnh lµ 1,2% nh−ng ®©y lµ tû lÖ ph¸ rõng lín nhÊt trong c¸c vïng nhiÖt ®íi cña thÕ giíi. Hai nguyªn nh©n chÝnh cña sù mÊt rõng chÝnh lµ ph¸ rõng lµm n«ng nghiÖp vµ khai th¸c gç qóa møc [10]. NhiÒu n−íc trªn thÕ giíi ®ang thùc hiÖn c¸c ch−¬ng tr×nh trång lín nh− Trung Quèc, Ên §é, In®onesia, Th¸i Lan, ViÖt Nam vµ mét sè n−íc kh¸c ®ang më réng c¸c khu b¶o tån. Tíi n¨m 1990, c¸c n−íc cã sè l−îng rõng trång lín lµ Ên ®é (18 triÖu), Indonesia (8,75), Braxin (7,0), ViÖt Nam (2,1), Th¸i Lan (0,76). Rõng trång cña 3 tØnh ë Trung Quèc (Qu¶ng T©y, Qu¶ng §«ng vµ H¶i Nam) lµ 8,4 triÖu ha, chiÕm 20% tæng sè rõng trång cña toµn Trung Quèc [34]. C¸c n−íc vïng Ch©u ¸ Th¸i B×nh D−¬ng ®2 s¶n xuÊt 1,2 tû m3 gç trßn trong n¨m 1994 vµ ®at kho¶ng 1/3 møc s¶n xuÊt cña toµn thÕ giíi. Vïng Ch©u ¸ Th¸i B×nh D−¬ng còng s¶n xuÊt 16% gç trßn c«ng nghiÖp cña thÕ giíi, t¨ng tõ 250 triÖu m3 n¨m 1983 lªn 294 triÖu m3 vµo n¨m 1994. Gç cñi vµ than cñi vÉn chiÕm tû träng lín trong c¸n c©n n¨ng l−îng cña ng−êi d©n. Theo Ch−¬ng tr×nh Ph¸t triÓn N¨ng l−îng gç khu vùc th× gi¸ trÞ gç cñi sö dông ë 15 n−íc thµnh viªn ®¹t tíi 29 tû USD mçi n¨m. ThÝ dô ë Th¸i Lan, gç cñi chiÕm 30% tæng n¨ng l−îng sö dông vµ ®¹t 2 tû USD. Mét sè n−íc nh−: Philippin, Th¸i Lan,v.v... ®2 chuyÓn tõ n−íc xuÊt khÈu thµnh n−íc nhËp khÈu gç. Indonesia vµ Malaysia vÉn lµ c¸c n−íc xuÊt khÈu gç lín cña khu vùc. N¨m 1994, Indonesia s¶n xuÊt 10 triÖu m3 gç vµ xuÊt 8 triÖu m3, cßn Malaysia còng xuÊt tíi 4,6 triÖu m3 [33]. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 12 NÕu xÐt chung cho c¶ khu vùc th× vïng Ch©u ¸ Th¸i B×nh D−¬ng lµ n¬i nhËp gç v× n¨m 1994 gi¸ trÞ nhËp nhiÒu h¬n xuÊt lµ 8,4 triÖu USD, nh−ng riªng NhËt B¶n ®2 nhËp tíi 17 triÖu USD [10]. Trong nh÷ng n¨m võa qua, diÖn tÝch rõng trång b¹ch ®µn trªn thÕ giíi ®2 t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Theo sè liÖu cña tæ chøc n«ng l−¬ng thÕ giíi (FAO) c«ng bè n¨m 1993 [36], th× rõng trång b¹ch ®µn n¨m 1990 ®2 ®¹t kho¶ng 10 triÖu ha t¹i 3 ch©u lôc lín lµ Ch©u Phi, ch©u Mü, ch©u ¸ vµ Th¸i B×nh D−¬ng, chiÕm tíi 23% tæng sè diÖn tÝch rõng trång . Braxin lµ n−íc cã diÖn tÝch trång rõng b¹ch ®µn lín nhÊt thÕ giíi vµ hä ®2 b¾t ®Çu trång b¹ch ®µn ®Ó xuÊt khÈu gç tõ n¨m 1904. §Õn n¨m 1993 −íc tÝnh cã kho¶ng 3 triÖu ha rõng trång b¹ch ®µn ë Braxin. Víi nh÷ng cè g¾ng lín lao vÒ chän gièng vµ c¸c biÖn ph¸p th©m canh mµ trong nh÷ng n¨m võa qua n¨ng suÊt rõng trång b¹ch ®µn ®2 t¨ng v−ît bËc. C¸c sè liÖu tæng kÕt cña Braxin cho thÊy n¨ng suÊt tiÒm n¨ng cña c¸c rõng trång b¹ch ®µn ®2 t¨ng lªn 5% mçi n¨m qua mét chu kú dµi 30 n¨m ë n−íc ta [31]. Sè liÖu nghiªn cøu thu ®−îc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cho thÊy trong mét sè l« thÝ nghiÖm 6-8 n¨m tuæi ë §«ng vµ T©y ch©u Phi, Braxin vµ Papua New Guinea ®2 cho l−îng t¨ng tr−ëng ®¹t 70 - 90 m3/ha/n¨m. C«ng ty Aracruz ë Braxin ®2 sö dông c©y lai E.grandis x E.urophylla vµ nh©n gièng hom trªn diÖn réng, tõ n¨m 1990 hä ®2 s¶n xuÊt tíi 50 triÖu c©y hom mçi n¨m. N¨m 1982 møc s¶n xuÊt gç c¶ vá trong c¸c rõng trång thùc nhgiÖm 5,5 tuæi ®¹t trung b×nh 70 m3/ha/n¨m vµ mét sè l« thÝ nghiÖm ®¹t trªn 100m3/ha/n¨m [30]. Ên §é cã thÓ lµ n−íc thø 2 vÒ diÖn tÝch trång b¹ch ®µn sau Braxin. N¨m 1972, n−íc nµy ®2 cã trªn 400.000 ha, ®Õn n¨m 1985 ®2 cã 550.000 ha [30], chñ yÕu lµ b¹ch ®µn tr¾ng E.terecornis. Cø sau mét sè n¨m th× diÖn tÝch nµy l¹i ®−îc t¨ng lªn mét c¸ch ®¸ng kÓ. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 13 B¶ng 2.1: DiÖn tÝch trång rõng b¹ch ®µn do FAO −íc tÝnh n¨m 1985 N−íc DiÖn tÝch ( ha) Loµi chÝnh Brixin 2.500.000 E.grandis Ên §é 5._.50.000 E.tereticornis Nam Phi 470.000 E.grandis Bå §µo Nha 430.000 E.globolus ¡ng-g«-la 390.000 E.tereticornis T©y Ban Nha 390.000 E.globolus Trung Quèc 300.000 E.exserta, E.citriodora £tiopia 250.000 E.globolus, E.camaldulensis Achentina 240.000 E.grandis Ma-rèc 180.000 Uruguay 110.000 E.globolus Pª-ru 90.000 E.globolus Chilª 60.000 E.globolus C¸c n−íc kh¸c 500.000 CÈ thÕ giíi 6.000.000 Mét ®iÒu ®¸ng chó ý ë ®©y lµ riªng Australia còng cã tíi 41 triÖu ha rõng b¹ch ®µn tù nhiªn. DiÖn tÝch nµy t¹o ra mét sè l−îng ®a d¹ng gç b¹ch ®µn lín h¬n nhiÒu so víi tæng sè rõng trång b¹ch ®µn trªn thÕ giíi céng l¹i. Tæng l−îng khai th¸c gç hµng n¨m ë Australia lµ kho¶ng 13 triÖu tÊn vµ chØ ch−a ®Õn 1% ®−îc lÊy tõ 55.000 ha rõng trång. Ngoµi ra cßn ph¶i kÓ ®Õn 4 triÖu tÊn gç cñi kh« hÇu hÕt lµ gç b¹ch ®µn [10]. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 14 2.1.3.2. ViÖt Nam B¹ch ®µn lµ mét trong sè loµi c©y trång rõng chÝnh cña ViÖt Nam, kh«ng chØ ®èi víi trång rõng tËp trung mµ cßn c¶ ®èi víi trång c©y ph©n t¸n, trång c©y trong c¸c hé gia ®×nh. Cho tíi nh÷ng n¨m 1970, ®2 cã trªn 50 loµi B¹ch ®µn ®−îc kh¶o nghiÖm ë ViÖt Nam vµ tõ ®ã ®Õn nay ®2 cã hµng chôc loµi ®−îc kh¶o nghiÖm trªn diÖn réng víi kh¸ nhiÒu xuÊt xø lµm c¬ së cho chän loµi vµ xuÊt xø sinh tr−ëng nhanh phôc vô trång rõng ®¹i trµ [9]. Theo NguyÔn Hoµng NghÜa (2000) [10], th× trong giai ®o¹n 1986 - 1992, diÖn tÝch trång c¸c lo¹i b¹ch ®µn ë ViÖt Nam chiÕm tíi 46,5% tæng diÖn tÝch trång rõng trong ®ã: E.camaldulensis: 337.357 ha (37,0 %) E.tereticornis: 64.256 ha (7,0 %) E.exserta: 20.689 ha (2,0%) E. Urophylla: 6.267 ha (0,5%) §iÒu cÇn ®−îc nhÊn m¹nh ë ®©y lµ trong nhiÒu n¨m qua, trong sè nhiÒu xuÊt xø ®−îc ®Ò xuÊt cho trång rõng ®¹i trµ, ng−êi ta chñ yÕu tËp trung vµo g©y trång mét xuÊt xø lµ Petford trµn lan trªn diÖn réng tõ B¾c ®Õn Nam. V× vËy, vµo cuèi nh÷ng n¨m 1980 ®2 ph¸t hiÖn thÊy nh÷ng dÊu hiÖu ®Çu tiªn vÒ bÖnh h¹i t¹i mét sè vïng ë §«ng Nam Bé. 2.1.4. Trång rõng b¹ch ®µn dßng v« tÝnh Còng nh− nhiÒu loµi c©y rõng kh¸c, b¹ch ®µn cã ®êi sèng dµi ngµy vµ ph¶i mÊt nhiÒu nhiÒu n¨m míi ra hoa kÕt qu¶. Sau khi chän ®−îc c©y tréi, muèn cã gièng tèt ®Ó ®−a vµo s¶n xuÊt ph¶i x©y dùng rõng gièng, v−ên gièng vµ l¹i ph¶i ®îi thªm mét sè n¨m ®Ó cã thÓ thu ®−îc mét l−îng h¹t ®ñ lín ®Ó trång rõng. Nh©n gièng v« tÝnh lµ mét biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó duy tr× nh÷ng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 15 ®−îc tr−ng tèt nhÊt cña c©y mÑ cho thÕ hÖ sinh d−ìng tiÕp theo, do ®ã nã ®−îc ¸p dông réng r2i cho c¸c loµi b¹ch ®µn cã n¨ng suÊt cao l¹i dÔ nh©n gièng sinh d−ìng. NhiÒu c©y tréi vµ nh÷ng c©y lai F1 cho s¶n phÈm lín ®−îc nh©n gièng theo ph−¬ng ph¸p nµy ®Ó cung cÊp gièng tèt phôc vô trång rõng ®¹i trµ [4], [5], [6]. Nhê nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ thö nghiÖm trong suèt 3 thËp niªn qua mµ trång rõng dßng v« tÝnh ®2 trë thµnh hiÖn thùc vµ më réng mét h−íng ®i ®Çy triÓn väng, ®Æc biÖt lµ cho trång rõng c¸c loµi b¹ch ®µn ë n−íc ta. Vµo ®Çu nh÷ng n¨m 1970, c¸c nhµ khoa häc Ph¸p ®2 b¾t ®Çu ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt c©y hom b¹ch ®µn cã n¨ng suÊt cao t¹i Trung t©m Kü thuËt L©m nghiÖp NhiÖt ®íi (CTFT) C«ng-g«. C«ng nghÖ nµy nhanh chãng ®−îc ¸p dông thµnh c«ng ë C«ng-g« vµ nhiÒu n−íc kh¸c, ®Æc biÖt lµ s¶n xuÊt hµng lo¹t c©y tréi hoÆc c©y lai tù nhiªn vµ nh©n t¹o. ChØ trong vßng 10 n¨m, tõ 1978-2987, C«ng-g« ®2 trång ®−îc 25.000 ha rõng b¹ch ®µn b»ng c¸c dßng v« tÝnh cao s¶n [7]. Quy tr×nh c«ng nghÖ còng t−¬ng tù ®−îc ¸p dông thµnh c«ng ë Braxin khi 25 c«ng ty chÝnh cña n−íc nµy ®2 s¶n xuÊt ®−îc 270 triÖu c©y gièng trong n¨m 1991 phôc vô trång rõng, trong ®ã cã tíi 175 triÖu c©y hom b¹ch ®µn. Hµng n¨m Braxin trång kho¶ng 45.000 ha rõng b¹ch ®µn b»ng c©y hom n¨ng xuÊt cao, dù kiÕn ®¹t n¨ng suÊt tèi thiÓu 50-70 m3/ha/n¨m [30], [31]. Nh− vËy lµ nhê vµo nh÷ng tiÕn bé v−ît bËc vÒ kü thuËt chän gièng vµ thùc tiÕn nh©n gièng sinh d−ìng, chuyÓn giao kü thuËt, øng dông c©y lai mµ trång rõng dßng v« tÝnh ®2 trë thµnh mét thµnh tùu lín trong nh÷ng thËp niªn qua. Nh÷ng lîi Ých cña trång rõng b»ng dßng v« tÝnh lµ [10], [32]: (1). Gi÷ ®−îc c¸c ®Æc tÝnh quý cña c©y mÑ Toµn bé biÕn ®éng di truyÒn cña c©y ®−îc chia thµnh 2 phÇn chÝnh lµ: (i)-thµnh phÇn céng dån vµ (ii)-thµnh phÇn kh«ng céng dån, bao gåm thµnh phÇn tréi vµ c¸c thµnh phÇn kh¸c. Th«ng qua nh©n gi«ng h÷u tÝnh, chØ cã Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 16 thµnh phÇn céng dån lµ ®−îc chuyÓn tõ c©y mÑ cho hËu thÕ cßn phÇn biÕn dÞ di truyÒn kh«ng céng dån th× kh«ng. Trong khi ®ã c¸c dßng v« tÝnh tèt nhÊt cã thÓ ®em theo toµn bé biÕn dÞ di truyÒn, kÓ c¶ céng dån vµ kh«ng céng dån, nhê chän c¸c c©y mÑ −u viÖt. Nh− vËy chØ qua chän läc dßng v« tÝnh míi nhËn ®−îc ®Çy ®ñ tiÒm n¨ng di truyÒn cña c©y mÑ. (2). Gi÷ ®−îc tÝnh tr¹ng quý cña c©y lai S¶n xuÊt ®−îc h¹t gièng lai n¨ng suÊt cao lµ rÊt khã kh¨n trong khi gi©m hom vµ nu«i cÊy m« nhiÒu khi l¹i dÔ dµng h¬n nªn c©y lai sau khi kh¶o nghiÖm vµ tuyÓn chän ®−îc nh©n hµng lo¹t b»ng c«ng nghÖ m«-hom vµ ®−a nhanh vµo trång rõng ®¹i trµ. Ph−¬ng thøc nµy ®2 ®−îc c¸c n−íc Braxin, Nam Phi, C«ng-g«, Trung Quèc vµ nhiÒu n−íc kh¸c sö dông cho nhiÒu tæ hîp lai kh¸c nhau. (3). T¹o c¸c rõng trång ®ång ®Òu Do ®−îc nh©n gièng b»ng c¸c biÖn ph¸p sinh d−ìng nªn c¸c c©y con cña mçi dßng v« tÝnh thÓ hiÖn sù gièng nhau vÒ mÆt di truyÒn vµ t¹o ra c¸c rõng trång cã sù ®ång ®Òu cao vÒ c¶ kÝch th−íc vµ chÊt l−îng so víi rõng trång tõ h¹t. §èi víi ng−êi s¶n xuÊt th× c¸c rõng trång tõ dßng v« tÝnh ®em l¹i lîi Ých tõ mäi kh©u kÓ tõ trång, ch¨m sãc, khai th¸c ®Õn xö lý, chÕ biÕn s¶n phÈm. (4). T¨ng thu nhanh, rót ng¾n chu kú khai th¸c, t¨ng quay vßng vèn vµ ®Êt trång. Nhê sö dông c¸c biÖn ph¸p nh©n gièng hiÖn ®¹i nh− gi©m hom vµ ®Æc biÖt lµ nu«i c©y m« mµ thêi gian ®Ó nh©n nhanh hµng lo¹t c¸c c©y gièng v« tÝnh cho trång rõng tõ c©y ®Çu dßng ®2 gi2m ®¸ng kÓ. Do n¨ng suÊt cao, thêi gian chê ®îi tõ khi trång ®Õn khi khai th¸c gi¶m ®i râ rÖt lµm cho vèn ®Çu t− vµo trång rõng còng gi¶m theo, vèn vµ ®Êt nhanh ®−îc quay vßng vµ v× vËy lîi Ých ®Çu t− sÏ t¨ng lªn. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 17 2.2. Kü thuËt trång c©y trong dung dÞch-thuû canh 2.2.1. Giíi thiÖu chung Trång c©y trong dung dÞch lµ kü thuËt trång c©y kh«ng dïng ®Êt, c©y ®−îc trång trùc tiÕp vµo dung dÞch dinh d−ìng [43]. Kü thuËt trång c©y trong dung dÞch ®2 cã tõ rÊt l©u, ë thÕ kû 17 Boyle ®2 thö nghiÖm cho c©y trong lä chØ chøa n−íc th× thÊy c©y vÉn sinh tr−ëng b×nh th−êng. Cho ®Õn nh÷ng n¨m 1960 Snack vµ Knop ®2 tiÕn hµnh c¸c thÝ nghiÖm trång c©y trong dung dÞch ®Ó t×m ra c¸c nguyªn tè mµ c©y cÇn, cuèi cïng ®2 ®−a ra kÕt luËn: ®Ó c©y sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn b×nh th−êng c©y cÇn 10 nguyªn tè chÝnh lµ: C, H, O, N, P, K, Ca, S, Mg, Fe. Trong nh÷ng nguyªn tè nãi trªn nÕu chØ thiÕu mét nguyªn tè, c©y còng kh«ng thÓ hoµn tÊt chu kú ph¸t triÓn cña m×nh. Víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc ng−êi ta ®2 t×m ra thªm 6 nguyªn tè n÷a mµ thiÕu nã c©y còng kh«ng thÓ sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn b×nh th−êng ®−îc ®ã lµ: Cu, Mn, Mo, B, Cl [13]. Trong nh÷ng n¨m 1930, tiÕn sÜ W. Fgericke ë Califonia ®2 phæ biÕn réng r2i øng dông kü thuËt trång c©y trong dung dÞch ë quy m« c«ng nghiÖp. Cho ®Õn nay ®2 cã nhiÒu hÖ thèng trång c©y trong dung dÞch ®−îc nghiªn cøu vµ øng dông. Cã 6 hÖ thèng hydroponic c¬ b¶n [41], [45], [47], bao gåm hÖ thèng d¹ng bÊc (Wick), Thuû canh (Water Culture), NgËp & Rót ®Þnh kú (Ebb and Flow), Nhá giät (Drip) (cã hoµn l−u vµ kh«ng), Kü thuËt "Mµng dinh d−ìng" (N.F.T – Nutrient Film Technique) vµ KhÝ canh(Aeroponic). Tõ 6 hÖ thèng c¬ b¶n nµy, cã hµng tr¨m kiÓu kh¸c nhau nh−ng nh×n chung, tÊt c¶ c¸c hÖ thèng hydroponic ®Òu lµ biÕn thÓ (hay kÕt hîp) cña 6 lo¹i nµy. * ¦u ®iÓm cña hÖ thèng nµy: [1], [19] - Kh«ng cÇn ®Êt canh t¸c nªn tr¸ch ®−îc cµy bõa vµ cá d¹i. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 18 - Chñ ®éng ®−îc thêi vô, lu©n canh. ChÕ ®é t−íi vµ bãn ph©n kh«ng bÞ ®éng. - Hép gän nhÑ dÔ di chuyÓn khi cÇn tr¸nh giã b2o. Vµ tÊt c¶ c¸c hép ®Òu ®−îc ®Æt trong nhµ nªn tr¸ch ®−îc s©u bÖnh. - N¨ng suÊt cao h¬n (tõ 20% ®Õn 500%) so víi trång trong ®Êt – chñ yÕu lµ do trång t¨ng vô. - PhÈm chÊt s¶n phÈm cao, s¹ch bÖnh. - DÔ c«ng nghÖ ho¸ vµ th−¬ng m¹i ho¸. - HiÖu qu¶ kinh tÕ cao. * Nh−îc ®iÓm cña hÖ thèng: - §Çu t− ban ®Çu lín. - Yªu cÇu kü thuËt chÆt chÏ. HiÖn nay kü thuËt nµy ®2 ®−îc nghiªn cøu vµ øng dông réng r2i nhÊt lµ ®−îc sö dông nh− lµ mét kü thuËt sau nu«i cÊy m«. Kü thuËt nµy ®2 thµnh c«ng trªn rÊt nhiÒu c©y nh− khoai t©y, cµ chua, d−a chuét vµ c¸c lo¹i rau kh¸c… 2.2.2. HÖ thèng trång c©y trong dung dÞch kh«ng tuÇn hoµn cña Trung t©m ph¸t triÓn rau ch©u ¸ (AVRDC). HiÖn nay, hÖ thèng nµy lµ tèi −u cho c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn. C¸c nhµ khoa häc ViÖt Nam vµ C«ng ty R&D cña Hång K«ng ®2 triÓn khai ¸p dông hÖ thèng nay ë ViÖt Nam [1], [12], [19]. HÖ thèng trång c©y trong dung dÞch kh«ng hoµn toµn cña AVRDC bao gåm: - Thïng chõa n−íc (hép xèp b»ng polystyrene) ®Ó ®ùng dung dÞch dinh d−ìng. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 19 - Khung hoÆc gi¸ ®ì. - M«i tr−êng gi¸ thÓ cho h¹t hoÆc c©y con. M«i tr−êng cã thÓ t¹o thµnh trong gi¸ ®ì hoÆc t¸ch biÖt (cèc, chËu) tùa vµo gi¸ ®ì. CÇn cã l−íi ®en ®Ó ®¶m b¶o m«i tr−êng kh«ng lät vµo dung dÞch dinh d−ìng - Dung dÞch dinh d−ìng. + Dung dÞch dinh d−ìng phï hîp cho hÇu hÕt c¸c c©y trång, ®Æc biÖt lµ rau, dung dÞch dinh d−ìng cã t¸c dông nh− dung dÞch ®Öm nªn ®é pH æn ®Þnh. + Cã kho¶ng c¸ch thÝch hîp gi÷a mÆt n−íc vµ gèc c©y, t¹o ®iÒu kiÖn cho mét phÇn rÔ vµ rÔ t¬ n»m l¬ löng vµ thë trong kh«ng khÝ vµ gèc c©y, phÇn rÔ cßn l¹i nhóng trong dung dÞch ®Ó hót n−íc vµ dinh d−ìng. Do vËy, c©y sinh tr−ëng tèt mµ kh«ng cÇn sôc khÝ. + Víi c©y cã thêi gian sinh tr−ëng ng¾n th× kh«ng cÇn thiÕt bæ sung dinh d−ìng. * HÖ thèng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm −u thÕ lµ: - Dung dÞch dinh d−ìng phï hîp cho hÇu hÕt c¸c lo¹i c©y trång ®Æc biÖt lµ rau. - Cã kho¶ng c¸ch thÝch hîp gi÷a mÆt n−íc vµ gèc c©y, t¹o ®iÒu kiÖn cho mét sè l−îng lín rÔ n»m l¬ löng trong kh«ng khÝ. C¸c rÔ nµy cã thÓ lÊy Oxy dÔ dµng h« hÊp. ChØ cã mét l−îng rÔ nhÊt ®Þnh trong dung dÞch ®Ó hót n−íc dinh d−ìng nh−ng c©y sinh tr−ëng rÊt khoÎ. - §èi víi c©y rau cã thêi gian sinh tr−ëng ng¾n (3 - 4 tuÇn), trong suèt qu¸ tr×nh trång kh«ng ph¶i bæ sung thªm dung dÞch. - Hép xèp ®ùng dung dÞch cã t¸c dông c¸ch nhiÖt vµ tr¸nh ¸nh s¸ng, lµm m¸t bé rÔ khi nhiÖt ®é m«i tr−êng cao vµ Èm bé rÔ khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ xuèng thÊp. Sù chªnh lÖch nhiÖt ®é gi÷a bé phËn bªn trªn vµ mÆt d−íi hép "mÆt ®Êt" t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù sinh tr−ëng cña c©y. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 20 - KÝch th−íc hép gän nhÑ, dÔ di chuyÓn khi cÇn tr¸ch m−a b2o... - TÊt c¶ c¸c hép ®−îc ®Æt trong nhµ mµn nªn tr¸nh ®−îc s©u bÖnh. 2.2.3. C¬ së khoa häc cña kü thuËt nh©n c©y b¹ch ®µn b»ng thuû canh 2.2.3.1. C©y trång cã thÓ sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn b×nh th−êng trong dung dÞch ë thÕ kû 17, John Woodward ®2 so s¸nh qu¸ tr×nh sinh tr−ëng cña c©y trong dung dÞch ®Êt, n−íc cÊt. C©y vÉn sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn trong m«i tr−êng dung dÞch. MÆc dï hä quan s¸t thÊy c©y trång trong dung dÞch ®Êt sinh tr−ëng tèt h¬n so víi c©y trång trong dung dÞch tinh khiÕt nh−ng hä vÉn ch−a biÕt ®Êt ®2 cung cÊp chÊt dinh d−ìng nµo cho c©y [19]. §iÒu ®ã chøng tá c©y cã thÓ sèng trong dung dÞch mµ kh«ng cÇn ®Êt. VËy c©y trång sÏ hÊp thu dinh d−ìng nh− thÕ nµo C©y trång h« hÊp t¹o ra c¸c nguyªn liÖu cho sù trao ®æi c¸c ion kho¸ng trong dung dÞch hoÆc trªn keo ®Êt. H« hÊp cña rÔ t¹o ra CO2. ChÊt nµy t¸c dông víi n−íc ®Ó t¹o H2CO3 råi ph©n ly t¹o ra H + + HCO3 -. Ion H+ sÏ lµm nguyªn liÖu ®Ó trao ®æi víi c¸c cation (K+, Ca2+, NH4 +…), cßn HCO3 - sÏ trao ®æi víi c¸c anion (NO3 -, PO4 3-…) ®Ó c¸c cation ®−îc trao ®æi b¸m trªn bÒ mÆt rÔ vµ sau ®ã vËn chuyÓn vµo bªn trong rÔ [20]. 2.2.3.2. Sù h« hÊp cña c©y trång trong hÖ thèng thuû canh. H« hÊp cña thùc vËt t¹o ra n¨ng l−îng vµ c¸c s¶n phÈm trung gian cho qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt vµ c¸c ho¹t ®éng sèng cña c©y nªn h« hÊp cã vai trß ®iÒu tiÕt c¸c qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt vµ c¸c ho¹t ®éng sinh lý diÔn ra trong c©y. Cã thÓ nãi r»ng h« hÊp lµ trung t©m cña c¸c ho¹t ®éng sèng trong c©y. *H« hÊp vµ hót n−íc: Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 21 Sù hÊp thu n−íc vµ vËn chuyÓn n−íc ®i lªn c¸c bé phËn trªn mÆt ®Êt rÊt cÇn n¨ng l−îng ®−îc cung cÊp trõ qu¸ tr×nh h« hÊp cña c©y ®Æc biÖt lµ cña hÖ thèng rÔ. NÕu h« hÊp cña rÔ bÞ øc chÕ th× sù x©m nhËp n−íc vµo rÔ chËm vµ cã thÓ bÞ ngõng l¹i . H¹n sinh lý cã thÓ x¶y ra khi thiÕu oxy trong dung dÞch hoÆc ®Êt, c©y kh«ng hót n−íc ®ñ bï ®¾p cho l−îng n−íc tho¸t ®i vµ chóng mÊt c©n b»ng n−íc. *H« hÊp vµ hót kho¸ng Trong tr−êng hîp sù x©m nhËp chÊt kho¸ng vµo rÔ ng−îc víi gradient nång ®é th× nhÊt thiÕt ph¶i cung cÊp n¨ng l−îng. V× vËy, h« hÊp cña hÖ rÔ lµ rÊt cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh x©m nhËp chÊt kho¸ng chñ ®éng. NÕu h« hÊp cña rÔ bÞ gi¶m vµ ngõng th× hót kho¸ng còng ngõng. H« hÊp t¹o ra c¸c nguyªn liÖu cho sù trao ®æi c¸c ion kho¸ng trong dung dÞch vµ keo ®Êt. H« hÊp t¹o ra c¸c c¸c chÊt nhËn ®Ó kÕt hîp víi ion kho¸ng råi ®−a vµo trong c©y. Qu¸ tr×nh h« hÊp t¹o ra nhiÒu c¸c xetoaxit (trong chu tr×nh Krebs). Chóng kÕt hîp víi NH3 ®Ó t¹o ra c¸c axit amin trong rÔ vµ ®−a N vµo qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt. Photpho muèn ®−îc ®ång ho¸ th× tr−íc hÕt ph¶i kÕt hîp víi ADP ®Ó t¹o nªn ATP vµ sau ®ã P sÏ ®i vµo c¸c hîp chÊt kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt cña c©y. V× vËy, qu¸ tr×nh photphoryl ho¸ trong h« hÊp lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho viÖc ®ång ho¸ P. C©y trång muèn hót ®−îc c¸c nguyªn tè dinh d−ìng vµ n−íc trong dung dÞch, rÔ c©y cÇn h« hÊp. Nh− thÕ, muèn trång c©y trong dung dÞch ph¶i cung cÊp liªn tôc Oxy cho rÔ c©y ngËp trong dung dÞch. ChÝnh v× thÕ, hµng lo¹t c¸c Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 22 c¸c hÖ thèng c©y trång trong dung dÞch ®2 ®−îc nghiªn cøu vµ ®Ò xuÊt ®Òu ®¶m b¶o cung cÊp ®ñ dinh d−ìng cho c©y. VÊn ®Ò khoa häc vµ kü thuËt cña trång c©y trong dung dÞch tuÇn hoµn (chØnh pH vµ xôc khÝ t¹o Oxy) ®2 ®−îc kh¾c phôc ë hÖ thèng trång c©y trong dung dÞch ®¬n gi¶n nhê t¹o ra ®−îc dinh d−ìng cã c¸c t¸c dông nh− kiÓu dung dÞch ®Öm gi÷ ®−îc ®é pH æn ®Þnh liªn tôc [19], [20]. 2.2.4. Mét sè øng dông kü thuËt trång c©y b»ng ph−¬ng ph¸p thuû canh 2.2.4.1. Trªn thÕ giíi Kü thuËt trång c©y trong dung dÞch ®2 vµ ®ang ¸p dông réng r2i trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ c¸c n−íc cã nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø 2, do nguyªn nh©n vÖ sinh thùc phÈm rau qu¶ t−¬i vµ xµ l¸ch, qu©n ®éi Mü ®2 x©y dùng mét c¬ së quy m« lín (ë gÇn NhËt B¶n) ®Ó s¶n xuÊt rau, trong ®ã cã 2 ha giµnh cho kü thuËt trång c©y trong dung dÞch. N¨ng suÊt c©y trång ®¹t cao: d−a chuét 103 tÊn/ha ( trong khi trång c©y trªn ®Êt chØ ®¹t 35 tÊn/ha) hµnh xanh 63 tÊn/ ha (trong khi trång trªn ®Êt chØ ®¹t 25 tÊn/ha) [23] ë NhËt B¶n, kü thuËt nµy øng dông ®Ó trång 135 ha rau (0,5% diÖn tÝch nhµ kÝnh) gåm: cµ chua, d−a, rau diÕp vµ xµ l¸ch vµo n¨m 1997 vµ diÖn tÝch nµy t¨ng nhiÒu (kho¶ng 500 ha) vµo n¨m 1983 - 1984. N¨ng suÊt c©y trång ®¹t ®−îc còng kh¸ cao: cµ chua 130 - 140 tÊn/ha/n¨m; d−a leo:250 tÊn/ha/n¨m; xµ l¸ch 700 tÊn/ha/n¨m. DiÖn tÝch trång c©y trong dung dÞch cña NhËt B¶n chiÕm kho¶ng 0,8% diÖn tÝch trång c©y trong nhµ kÝnh ®Õn 1992. §Õn tËn ®Çu n¨m 1975, ë Ph¸p míi chØ øng dông kü thuËt trång c©y trong dung dÞch ®Ó tuyÓn trän gièng hång míi vµ trång c©y cÈm ch−íng ghÐp tõ m« ph©n sinh. Nh−ng sau ®ã viÖc trång hoa vµ rau qu¶ trong dung dÞch ®2 ph¸t triÓn nhanh chãng ë quy m« s¶n xuÊt vµ diÖn tÝch hiÖn nay (1992) lµ 300 ha [23]. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 23 ë Gab«ng kü thuËt hydroponics chñ yÕu ®−îc dïng ®Ó trång cµ chua, d−a chuét, d−a t©y vµ rau diÕp. Cµ chua trång víi mËt ®é 3,5 - 4 c©y/ m2. Rau diÕp trång víi mËt ®é 25 c©y/m2, thu ho¹ch sau 30 - 45 ngµy trong khi träng l−îng c©y ®¹t kho¶ng 150g; n¨ng suÊt d−a t©y ®¹t 3kg/m2 sau trång 75 ngµy [23]. ë Kuwait, diÖn tÝch trång c©y b»ng kü thuËt hydroponics lµ 0,24 ha víi c¸c c©y chñ yÕu lµ d−a chuét, ít, cµ chua, cµ tÝm [23]. ë Anh, ng−êi ta x©y dùng mét hÖ thèng NFT sö dông nhiÖt thõa cña nhµ m¸y ph¸t ®iÖn víi diÖn tÝch 8,1 ha ®Ó trång cµ chua (mËt ®é chung 22.230 c©y/ha). Mét v−ên −¬m kh¸c cã diÖn tÝch trång b»ng ph−¬ng ph¸p NFT lµ 0,61 ha ®Ó trång cµ chua tr¸i vô víi mËt ®é 20750 c©y/ha [23]. N¨m 1980, ë Ashby Massachuchetts (Hoa Kú) cã c¬ së HYDROHARVERT s¶n xuÊt rau quanh n¨m víi diÖn tÝch 3400m2 trong ®ã 69% dïng ®Ó trång rau diÕp, 13% trång rau c¶i xoong, 13% trång hoa c¾t, 5% dïng vµo môc ®Ých thÝ nghiÖm kh¸c (c©y gièng míi, ph−¬ng ph¸p s¶n xuÊt míi,....) [23]. N¨m 1991, chØ riªng ë B¾c ¢u ®2 xã h¬n 4000 ha cho rau trång trong dung dÞch. N¨m 1994, ë Mü cã kho¶ng 220 ha rau trång trong nhµ kÝnh, trong ®ã 75% trång kh«ng dïng ®Êt vµ trång trong dung dÞch; c¸c loµi rau trång trong dung dÞch cã cµ chua, d−a chuét, rau diÕp vµ ít ( Stangenllini M.E vµ Rasmussen S.L., 1992) [23]. Hµ Lan cã tíi 3600 ha, Nam Phi cã 400 ha trång c©y trong dung dÞch. ë §µi Loan, kü thuËt trång c©y trong dung dÞch ®−îc øng dông ®Ó trång rau s¹ch vµ c¸c lo¹i rau d−a [13]. Ngµnh c«ng nghiÖp thuû canh th−¬ng m¹i cña thÕ giíi ®2 t¨ng tõ 4 ®Õn 5 lÇn trong 10 n¨m qua. DiÖn tÝch canh t¸c b»ng hÖ thèng thuû canh trªn thÕ Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 24 giíi t¨ng m¹nh mÏ, n¨m 1940 chØ lµ 10 ha, ®Õn n¨m 1970 ®2 më réng kho¶ng 300 ha, vµ nh÷ng n¨m 1980 ®2 lªn ®Õn 6,000 ha. TÝnh ®Õn n¨m 2001, diÖn tÝch nµy −íc kho¶ng 20.000 ®Õn 25.000 ha ®¹t gi¸ trÞ xuÊt khÈu kho¶ng 6-8 tû USD [22]. C¸c n−íc s¶n xuÊt th−¬ng m¹i c¸c s¶n phÈm tõ c«ng nghÖ thuû canh lín nhÊt lµ: Hµ Lan (10.000 ha), T©y Ban Nha (4.000 ha), Canada (2000 ha), NhËt B¶n (1000 ha), New Zealand (550 ha), óc (500 ha), Anh (460 ha), Mü (400 ha), ý (400 ha). ë ch©u ¸ c¸c n−íc ph¸t triÓn nhÊt vÒ thuû canh lµ: Singapore, §µi Loan, NhËt B¶n, Trung Quèc, Hång K«ng, Hµn Quèc, Malaysia [22]. C¸c c©y trång chñ yÕu b»ng hÖ thèng thuû canh lµ c©y rau nh− cµ chua, d−a chuét, ít, cÈm ch−íng, ®ång tiÒn… C¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ nh− d©u t©y, c¸c lo¹i d−a… 2.2.4.2. ViÖt Nam Kü thuËt trång c©y trong dung dÞch cßn míi mÎ ®èi víi ViÖt Nam. Dù ¸n thuû canh do GS Lª §×nh L−¬ng (§¹i häc quèc gia) lµm chñ nhiÖm ®2 ®−îc triÓn khai thõ th¸ng 5 n¨m 1995. ë giai ®o¹n thö nghiÖm, tr−êng §¹i häc n«ng nghiÖp I ®2 nghiªn cøu trång mét sè lo¹i c©y kh¸c gåm rau ¨n l¸, ¨n qu¶; ViÖn nghiªn cøu Rau vµ Qu¶ ®2 nghiªn cøu vai trß, vÞ trÝ cña thuû canh trong m« h×nh rau s¹ch, së KHCN&MT Hµ Néi ®2 triÓn khai thö nghiÖm ë mét sè hé n«ng d©n ngo¹i thµnh Hµ Néi. HiÖn nay kü thuËt nµy ®−îc nghiªn cøu vµ øng dông réng trªn c©y rau vµ hoa. Kü thuËt nµy còng ®−îc nghiªn cøu vµ øng dông nh− lµ kü thuËt sau nu«i cÊy m« [12]. Mét sè nghiªn cøu b»ng kü thuËt trång c©y trong dung dÞch trªn c©y rau tËp trung vµo thö nghiÖm dung dÞch dinh d−ìng vµ c¶i tiÕn dông cô trång. KÕt qu¶ nghiªn cøu cña Vâ Kim Oanh (1996) [13], NguyÔn Kh¾c Th¸i S¬n Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 25 (1996) [18], Ph¹m Ngäc S¬n (2006) [17] ®Òu kh¼ng ®Þnh rau xµ l¸ch ( xµ l¸ch, c¶i...) trång trong dung dÞch sinh tr−ëng tèt, cho n¨ng suÊt cao vµ ®¶m b¶o chÊt l−îng ®«ng thêi mét sè c¶i tiÕn trong kü thuËt trång c©y trong dung dÞch nh− c¶i tiÕn dung dÞch trång, dông cô trång ®2 lµm gi¶m ®¸ng kÓ gi¸ thµnh rau trång trong dung dÞch. C¸c t¸c gi¶ NguyÔn Kh¾c Th¸i S¬n (1996) [18], Vò Quang S¸ng (2000) [14], [15] ®2 tiÕn hµnh trång c©y cµ chua, ít, d©u t©y trong dung dÞch vµ ®Òu kÕt luËn c¸c lo¹i c©y trång nµy ®Òu sinh tr−ëng, ph¸t triÓn tèt trong m«i tr−êng dung dÞch dinh d−ìng nh− n¨ng suÊt cµ chua ®¹t 3,68 - 4,74kg/m2. C¸c t¸c gi¶ ®2 thö nghiÖm mét sè dung dÞch dinh d−ìng víi môc ®Ých t×m dung dÞch thÝch hîp thay thÕ dung dÞch nhËp ngo¹i. Nghiªn cøu øng dông kü thuËt trång c©y trong dung dÞch nh− kü thuËt sau nu«i cÊy m« cña NguyÔn Kh¾c Th¸i S¬n (2000) [18] vµ NguyÔn Quang Th¹ch (2006) [21] cho thÊy: - Khi trång trong dung dÞch c©y døa cayenne t¨ng khèi l−îng 8 lÇn so víi trång trªn c¸t. - øng dông thuû canh vµo giai ®o¹n v−ên −¬m cña døa in vitro ®2 rót ng¾n ®−îc 25% thêi gian xuÊt v−ên vµ hÇu hÕt c¸c chØ tiªu sinh tr−ëng khi xuÊt v−ên ®Òu ®−îc c¶i thiÖn so víi ph−¬ng ph¸p trång c©y trªn gi¸ thÓ th«ng th−êng (®Êt, c¸t...) - C©y chuèi sau in vitro ®−îc −¬m b»ng thuû canh mËp h¬n, khoÎ h¬n −¬m trªn ®Êt thÞt nhÑ + c¸t vµ ®Êt phï sa nªn ®2 rót ng¾n thêi gian ë giai ®o¹n ®−îc 2 thµng vµ kü thuËt trång c©y trong dung dÞch kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn h×nh th¸i vµ n¨ng suÊt cña chuèi cÊy m« ë giai ®o¹n s¶n xuÊt. Khoai t©y nu«i cÊy m« cã tû lÖ sèng 90% trªn thuû canh ( trong khi trªn ®Êt chØ ®¹t 40%), kh¶ n¨ng t¹o cñ gièng b×nh th−êng vµ n¨ng suÊt t¨ng gÊp 8 lÇn so víi trång trªn ®Êt. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 26 Do ph¶i ®Çu t− cao nªn kü thuËt trång c©y trong dung dÞch cßn ch−a ®−îc øng dông nhiÒu trong s¶n xuÊt. ë ViÖt Nam, kü thuËt trång c©y trong dung dÞch ®−îc coi lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p kü thuËt ®Ó s¶n xuÊt rau an toµn. Tr−íc tiªn lµ " Ch−¬ng tr×nh rau s¹ch-thuû canh" ®−îc tiÕn hµnh t¹i xÝ nghiÖp dinh d−ìng c©y trång Th¨ng Long huyÖn Tõ Liªm - Hµ Néi nhê sù gióp ®ì cña liªn hiÖp héi KHKT ViÖt Nam vµ héi Khoa häc ®Êt ViÖt Nam víi nhiÒu lo¹i rau ¨n l¸, ¨n qu¶ vµ rau gia vÞ (C«ng ty ph©n bãn S«ng Gianh, 1998). ë huyÖn Sãc S¬n Hµ Néi, c«ng ty TNHH Thiªn S¬n cã c¬ së s¶n xuÊt rau s¹ch b»ng thuû canh víi diÖn tÝch kho¶ng 200m2 víi mét sè lo¹i rau ¨n l¸ (xµ l¸ch, c¶i....) 2.3. Kü thuËt khÝ canh (Aeroponic) 2.3.1. Giíi thiÖu chung C«ng nghÖ khÝ canh (Aeroponic techology) ®−îc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn lÇn ®Çu tiªn t¹i tr−êng ®¹i häc Pia cña Italya bëi tiÕn sü Franco Massantini. HÖ thèng nµy ban ®Çu chØ bao gåm c¸c èng phun dung dÞch trong c¸c thïng xèp nu«i cÊy. Sau ®ã nã dÇn ®−îc c¶i tiÕn, rÔ c©y ®−îc lµm h¶o khÝ th−êng xuyªn vµ l¾p thªm kü thuËt siªu ©m ®Ó t¹o c¸c bôi dinh d−ìng cung cÊp cho rÔ c©y. HÖ thèng khÝ canh (Aeroponic) ®−îc cÊp b»ng s¸ng chÕ quèc tÕ lµ hÖ thèng trång c©y trong m«i tr−êng giät khÝ bao quanh vµ hÖ sinh th¸i dinh d−ìng lµm cho c©y sinh tr−ëng, ph¸t triÓn nhanh mµ kh«ng cÇn ®Êt hay dung dÞch [37], [40], [46]. KhÝ canh cã thÓ lµ hÖ thèng hydroponic d¹ng high- tech nhÊt. Gièng nh− hÖ thèng N.F.T, chÊt trång chñ yÕu lµ kh«ng khÝ. RÔ ph¬i trong kh«ng khÝ vµ ®−îc phun s−¬ng b»ng dung dÞch dinh d−ìng. ViÖc phun s−¬ng ®−îc thùc Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 27 hiÖn vµi phót mét lÇn. Do rÔ ph¬i ra trong kh«ng khÝ nªn rÔ sÏ kh« rÊt nhanh chãng nÕu chu kú phun s−¬ng bÞ gi¸n ®o¹n. Timer ®iÒu khiÓn b¬m dinh d−ìng còng nh− timer cña m¸y b¬m c¸c hÖ thèng hydroponic kh¸c, tuy nhiªn timer cña khÝ canh yªu cÇu chu kú ng¾n gióp ch¹y m¸y b¬m vµi gi©y trong mçi chu kú vµi phót. §Æc ®iÓm cña hÖ thèng trång c©y trong dung dÞch kh«ng tuÇn hoµn, theo NguyÔn Quang Th¹ch (1995) [19]. Dung dÞch dinh d−ìng phï hîp cho hÇu hÕt c¸c lo¹i c©y trång. Cã mét sè dinh d−ìng cßn cã t¸c dông nh− dung dÞch ®Öm nªn pH æn ®Þnh. Cã kho¶ng c¸ch thÝch hîp gi÷a mÆt n−íc vµ gèc c©y, t¹o ®iÒu kiÖn cho mét phÇn rÔ n»m l¬ löng thë trong kh«ng khÝ mét c¸ch dÔ dµng, phÇn rÔ cßn l¹i nhóng trong dung dÞch ®Ó hót dinh d−ìng do vËy c©y sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn tèt mµ kh«ng cÇn sôc khÝ. Víi c©y cã thêi gian sinh tr−ëng ng¾n th× kh«ng cÇn bæ sung dinh d−ìng. §Æc ®iÓm chung cña hÖ thèng khÝ canh: - Cã chÕ ®é xen kÏ gi÷a phun dinh d−ìng vµ ngõng phun. - Møc n−íc cã thÓ ®iÒu chØnh, pH æn ®Þnh liªn tôc. - Toµn bé hÖ thèng ®−îc ®iÒu khiÓn tù ®éng ch−¬ng tr×nh ho¸ ®Æt theo c¸c phÇn mÒm chuyªn dông. ë ph−¬ng ph¸p nµy rÔ c©y ®−îc ®Æt trong m«i tr−êng b2o hoµ nh÷ng giät nhá (s−¬ng mï) dung dÞch dinh d−ìng liªn tôc hoÆc gi¸n ®o¹n. C©y ®−îc trång trong nh÷ng lç ë nh÷ng tÊm polystyren xèp hoÆc vËt liÖu kh¸c nh−ng rÔ c©y th× treo l¬ löng trong m«i tr−êng kh«ng khÝ phÝa d−íi tÊm ®ì (th−êng ®−îc lµm b»ng xèp hoÆc bät biÓn), trong mét hép cã phun mï vµo th¼ng rÔ c©y theo theo chu kú ®Þnh kú tuú thuéc vµo tõng lo¹i c©y, tõng giai ®o¹n sinh tr−ëng Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 28 gióp c©y sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn nhanh. Th−êng th× phun mï 30 gi©y trong 3-5 phót ®èi víi c©y con, cßn víi nh÷ng c©y tr−ëng thµnh th× phun 30 gi©y trong 6 phót, 10 phót, 15 phót vµo ban ngµy vµ 1 ®Õn 2 giê vµo ban ®ªm. Dung dÞch dinh d−ìng nµy ®−îc sö dông tuÇn hoµn nhê c¸c ®−êng èng ®−îc m¾c sao cho mét ®Çu ë trªn n¾p hép cßn ®Çu kia ë phÝa d−íi. Nh− thÕ phÇn lín bé rÔ n»m hoµn toµn trong bãng tèi (tr¸nh t¶o sinh tr−ëng). Nh− vËy, rÔ lu«n ®−îc gi÷ Èm vµ dinh d−ìng ®−îc th«ng khÝ. RÔ kh«ng cã chç tùa nªn th−êng cuén rèi víi nhau vµ cã Ýt l«ng rÔ [22]. * s¬ ®å hÖ thèng khÝ canh [37]. * ¦u ®iÓm cña kü thuËt khÝ canh - M«i tr−êng hoµn toµn s¹ch bÖnh - Kh«ng dïng thuèc trõ s©u bÖnh Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 29 - Chu tr×nh khÐp kÝn tõ trång ®Õn thu ho¹ch - TiÕt kiÖm n−íc vµ dinh d−ìng do cã thÓ ®iÒu khiÓn tù ®éng ho¸ ®−îc thêi gian phun dinh d−ìng, c©y sinh tr−ëng nhanh vµ cho n¨ng suÊt cao - Lîi Ých lµ gi¶m ®−îc c¸c chi phÝ vÒ n−íc 98%, gi¶m chi phÝ vÒ ph©n bãn 95%, gi¶m chi phÝ vÒ thuèc b¶o vÖ thùc vËt 99%, t¨ng n¨ng suÊt c©y trång lªn 45% ®Õn 75% [22], [39] . 2.3.2. Mét sè øng dông kü thuËt trång c©y b»ng ph−¬ng ph¸p khÝ canh Kü thuËt trång c©y trong dung dÞch ®2 cã tõ rÊt l©u, ë thÕ kû 17 Boye ®2 thö nghiÖm cho c©y trong lä chØ chøa n−íc. Tuy nhiªn, kü thuËt khÝ canh l¹i lµ mét kü thuËt míi. Do −u ®iÓm næi tréi vÒ n¨ng suÊt, chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña nã mµ hiÖn nay nã ®ang ®−îc ®−a vµo trong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp mét c¸ch réng r2i. ë Singapore ng−êi ta øng dông kü thuËt aeroponic ®Ó trång c©y rau diÕp, b¾p c¶i, cµ chua, xu hµo vµ mét sè lo¹i rau «n ®èi cung cÊp cho nhu cÇu rau t−¬i trong n−íc. Rau diÕp trång b»ng ph−¬ng ph¸p nµy sÏ thu ho¹ch sau 25 - 30 ngµy kÓ thõ khi reo h¹t (trong ®iÒu kiÖn b×nh th−êng th× kh«ng thu ho¹ch nhanh nh− vËy). Rau «n ®íi s¶n xuÊt ë Singapore tr−íc ®©y rÊt khã kh¨n nay trë nªn dÔ dµng víi kü thuËt míi nµy. Cã nhiÒu lo¹i rau «n ®íi tõ gieo h¹t ®Õn lóc thu ho¹ch lµ 100 ngµy th× trång b»ng aeroponic chØ tèn 45 - 50 ngµy. Dù tÝnh ®Õn n¨m 1997 l−îng rau trång trong tæ hîp aeroponic ë Singapore cung cÊp thªm 20% nhu cÇu tiªu dïng trong n−íc [22]. Do hiÖu qu¶ n¨ng suÊt, chÊt l−îng nªn hiÖn nay, nhãm c©y nµy ®ang lµ h−íng nghiªn cøu vµ øng dông vµo s¶n xuÊt chÝnh cña kü thuËt khÝ canh. Trong ®ã, øng dông kü thuËt khÝ canh vµo s¶n xuÊt c©y khoai t©y vµ c©y cµ chua lµ chÝnh. C¸c nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt chñ yÕu lµ t¹o s¶n phÈm s¹ch bÖnh, n¨ng suÊt cao, hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. ViÖn Sinh häc N«ng nghiÖp - §HNNI Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 30 nghiªn cøu øng dông kü thuËt khÝ canh nh©n nhanh c©y khoai t©y nu«i cÊy m« [21]. ë thµnh phè Hå ChÝ Minh, trªn thÞ tr−êng ®2 cã c¸c s¶n phÈm rau s¹ch b»ng kü thuËt tr«ng c©y trong dung dÞch, trong ®ã cã khÝ canh. Môc tiªu chÝnh cña H¶i Phßng hiÖn nay lµ nghiªn cøu øng dông vµo s¶n xuÊt c©y rau theo kü thuËt khÝ canh [17]. §èi víi c©y hoa th× kü thuËt thuû canh ®−îc øng dông vµo s¶n xuÊt nhiÒu h¬n. Tuy nhiªn, hiÖn nay kü thuËt khÝ canh còng ®ang ®−îc nghiªn cøu víi ®èi t−îng c©y hoa nh»m t¹o chÊt l−îng s¶n phÈm tèt. C¸c c©y ®−îc nghiªn cøu hiÖn nay nh− ®ång tiÒn, cÈm ch−íng, hång m«n. C©y l©m nghiÖp hiÖn nay chñ yÕu ®−îc s¶n xuÊt theo ph−¬ng ph¸p nu«i cÊy m« nh»m môc ®Ých s¶n xuÊt c«ng nghiÖp thu c¸c ho¸ chÊt, d−îc liÖu, s¶n xuÊt c©y gièng chÊt l−îng. HÇu nh− ch−a cã nh÷ng nghiªn cøu cô thÓ trªn c©y l©m nghiÖp b»ng kü thuËt khÝ canh. Do ®ã, ®Ò tµi nµy ®−îc tiÕn hµnh nh»m nghiªn cøu hiÖu qu¶ cña kü thuËt khÝ canh trªn c©y b¹ch ®µn nãi riªng vµ mét phÇn cho c©y l©m nghiÖp nãi chung. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 31 3. §èi t−îng, vËt liÖu, néi dung vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 3.1. §èi t−îng vµ vËt liÖu nghiªn cøu 3.1.1. §èi t−îng nghiªn cøu C©y B¹ch ®µn E.urophylla dßng U6 do trung t©m nghiªn cøu øng dông KH&SX l©m n«ng nghiÖp Qu¶ng Ninh cung cÊp lµ c©y nu«i cÊy in vitro. 3.1.2. VËt liÖu nghiªn cøu - C©y gièng ban ®Çu cã tiªu chuÈn: ChiÒu cao 3-5 cm, cã tõ 4-6 l¸, rÔ dµi kho¶ng tõ 3 - 4 cm, l¸ t−¬ng ®èi ®Òu nhau. - Ngän c¾t b¹ch ®µn tõ c©y mÑ in vitro trång b»ng kü thuËt thuû canh vµ khÝ canh. - C©y sau nh©n gièng b»ng thuû canh vµ khÝ canh, gi©m hom ra ng«i phôc vô cho nghiªn cøu ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng sinh tr−ëng ph¸t triÓn cña c©y. - HÖ thèng thñy canh, hÖ thèng khÝ canh . - Dung dÞch dinh d−ìng: MWP, Hoagland Arnon, Knop. H×nh 3.1. C©y In vitro dïng trong TN thuû c._. Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 109 TTSL 12 5.7825 1.5892 0.17783 3.1 0.0000 0.0027 HSN 12 5.4758 1.7203 0.13105 2.4 0.0000 0.0009 2. ThÝ nghiÖm khÝ canh 2.1. ThÝ nghiÖm 4: BALANCED ANOVA FOR VARIATE TTCC FILE TN11 27/ 8/ 7 23: 1 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 1 VARIATE V003 TTCC LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 3 13.7816 4.59387 ****** 0.000 3 2 R 2 .166667E-02 .833334E-03 0.42 0.676 3 * RESIDUAL 6 .118017E-01 .196695E-02 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 11 13.7951 1.25410 ----------------------------------------------------------------------------- BALANCED ANOVA FOR VARIATE TTSL FILE TN11 27/ 8/ 7 23: 1 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 2 VARIATE V004 TTSL LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 3 22.0450 7.34833 422.92 0.000 3 2 R 2 .441817 .220908 12.71 0.008 3 * RESIDUAL 6 .104251 .173752E-01 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 11 22.5911 2.05373 ----------------------------------------------------------------------------- BALANCED ANOVA FOR VARIATE HSN FILE TN11 27/ 8/ 7 23: 1 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 3 VARIATE V005 HSN LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 3 31.9393 10.6464 672.38 0.000 3 2 R 2 .280467 .140233 8.86 0.017 3 * RESIDUAL 6 .950039E-01 .158340E-01 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 11 32.3148 2.93771 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE TN11 27/ 8/ 7 23: 1 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 4 MEANS FOR EFFECT CT$ ------------------------------------------------------------------------------- CT$ NOS TTCC TTSL HSN H20 3 3.52000 7.85000 3.22000 MWP1 3 5.86000 10.8133 6.84000 HO1 3 5.12000 9.64000 5.72667 KNOP1 3 3.31333 7.47000 3.02000 SE(N= 3) 0.256057E-01 0.761034E-01 0.726498E-01 5%LSD 6DF 0.885742E-01 0.263254 0.251307 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT R ------------------------------------------------------------------------------- R NOS TTCC TTSL HSN 1 4 4.44500 8.94500 4.49500 2 4 4.44500 8.70750 4.75000 3 4 4.47000 9.17750 4.86000 SE(N= 4) 0.221752E-01 0.659074E-01 0.629166E-01 5%LSD 6DF 0.767075E-01 0.227984 0.217639 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE TN11 27/ 8/ 7 23: 1 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 5 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ |R | (N= 12) -------------------- SD/MEAN | | | NO. BASED ON BASED ON % | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 110 TTCC 12 4.4533 1.1199 0.44350E-01 1.0 0.0000 0.6758 TTSL 12 8.9433 1.4331 0.13181 1.5 0.0000 0.0076 HSN 12 4.7017 1.7140 0.12583 2.7 0.0000 0.0168 2.2. ThÝ nghiÖm 5: 2.2.a. Trªn c©y mÑ * T¨ng tr−ëng chiÒu cao, sè l¸, hÖ sè nh©n trong mïa thu BALANCED ANOVA FOR VARIATE TTCC FILE TN22MT 29/ 8/ 7 22:59 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 1 VARIATE V003 TTCC LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 3 13.8152 4.60507 ****** 0.000 3 2 R 2 .911250 .455625 115.11 0.000 3 * RESIDUAL 6 .237499E-01 .395832E-02 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 11 14.7502 1.34093 ----------------------------------------------------------------------------- BALANCED ANOVA FOR VARIATE TTSL FILE TN22MT 29/ 8/ 7 22:59 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 2 VARIATE V004 TTSL LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 3 21.4422 7.14740 747.74 0.000 3 2 R 2 1.94045 .970225 101.50 0.000 3 * RESIDUAL 6 .573517E-01 .955861E-02 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 11 23.4400 2.13091 ----------------------------------------------------------------------------- BALANCED ANOVA FOR VARIATE HSN FILE TN22MT 29/ 8/ 7 22:59 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 3 VARIATE V005 HSN LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 3 107.749 35.9163 ****** 0.000 3 2 R 2 .649800 .324900 21.71 0.002 3 * RESIDUAL 6 .898055E-01 .149676E-01 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 11 108.488 9.86258 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE TN22MT 29/ 8/ 7 22:59 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 4 MEANS FOR EFFECT CT$ ------------------------------------------------------------------------------- CT$ NOS TTCC TTSL HSN MWP1 3 6.25000 8.02000 7.35000 MWP1/2 3 7.15000 9.35000 9.85000 MWP1/4 3 8.65000 11.0600 14.5700 MWP1/8 3 5.86000 7.65000 7.12000 SE(N= 3) 0.363241E-01 0.564465E-01 0.706342E-01 5%LSD 6DF 0.125651 0.195257 0.244335 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT R ------------------------------------------------------------------------------- R NOS TTCC TTSL HSN 1 4 6.97750 9.02000 9.72250 2 4 6.64000 8.52750 9.43750 3 4 7.31500 9.51250 10.0075 SE(N= 4) 0.314576E-01 0.488841E-01 0.611710E-01 5%LSD 6DF 0.108817 0.169098 0.211600 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE TN22MT 29/ 8/ 7 22:59 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 5 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ |R | Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 111 (N= 12) -------------------- SD/MEAN | | | NO. BASED ON BASED ON % | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | TTCC 12 6.9775 1.1580 0.62915E-01 0.9 0.0000 0.0001 TTSL 12 9.0200 1.4598 0.97768E-01 1.1 0.0000 0.0001 HSN 12 9.7225 3.1405 0.12234 1.3 0.0000 0.0022 * T¨ng tr−ëng chiÒu cao, sè l¸, hÖ sè nh©n xu©n hÌ BALANCED ANOVA FOR VARIATE TTCC FILE TN22XH 29/ 8/ 7 23:12 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 1 VARIATE V003 TTCC LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 3 9.99750 3.33250 249.31 0.000 3 2 R 2 .793800 .396900 29.69 0.001 3 * RESIDUAL 6 .802006E-01 .133668E-01 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 11 10.8715 .988318 ----------------------------------------------------------------------------- BALANCED ANOVA FOR VARIATE TTSL FILE TN22XH 29/ 8/ 7 23:12 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 2 VARIATE V004 TTSL LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 3 15.3072 5.10241 349.28 0.000 3 2 R 2 1.87222 .936108 64.08 0.000 3 * RESIDUAL 6 .876504E-01 .146084E-01 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 11 17.2671 1.56974 ----------------------------------------------------------------------------- BALANCED ANOVA FOR VARIATE HSN FILE TN22XH 29/ 8/ 7 23:12 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 3 VARIATE V005 HSN LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 3 77.3822 25.7941 ****** 0.000 3 2 R 2 1.14005 .570025 38.80 0.001 3 * RESIDUAL 6 .881568E-01 .146928E-01 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 11 78.6104 7.14640 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE TN22XH 29/ 8/ 7 23:12 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 4 MEANS FOR EFFECT CT$ ------------------------------------------------------------------------------- CT$ NOS TTCC TTSL HSN MWP1 3 6.17000 7.86000 7.05000 MWP1/2 3 6.88000 8.75000 9.46000 MWP1/4 3 8.15000 10.2400 13.1500 MWP1/8 3 5.74000 7.23333 6.85000 SE(N= 3) 0.667502E-01 0.697816E-01 0.699828E-01 5%LSD 6DF 0.230900 0.241386 0.248082 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT R ------------------------------------------------------------------------------- R NOS TTCC TTSL HSN 1 4 6.73500 8.52500 9.12750 2 4 6.42000 8.03500 8.75000 3 4 7.05000 9.00250 9.50500 SE(N= 4) 0.578074E-01 0.604326E-01 0.606069E-01 5%LSD 6DF 0.199965 0.209046 0.209649 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE TN22XH 29/ 8/ 7 23:12 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 5 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ |R | Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 112 (N= 12) -------------------- SD/MEAN | | | NO. BASED ON BASED ON % | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | TTCC 12 6.7350 0.99414 0.11561 1.7 0.0000 0.0011 TTSL 12 8.5208 1.2529 0.12087 1.4 0.0000 0.0002 HSN 12 9.1275 2.6733 0.12121 1.5 0.0000 0.0006 2.2.b. Trªn ngän c¾t * T¨ng tr−ëng chiÒu cao, sè l¸, hÖ sè nh©n trong mïa thu BALANCED ANOVA FOR VARIATE TTCC FILE TN22CGMT 30/ 8/ 7 10: 0 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 1 VARIATE V003 TTCC LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 3 19.0923 6.36410 480.91 0.000 3 2 R 2 1.18580 .592900 44.80 0.000 3 * RESIDUAL 6 .794002E-01 .132334E-01 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 11 20.3575 1.85068 ----------------------------------------------------------------------------- BALANCED ANOVA FOR VARIATE TTSL FILE TN22CGMT 30/ 8/ 7 10: 0 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 2 VARIATE V004 TTSL LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 3 20.1590 6.71967 48.32 0.000 3 2 R 2 6.06212 3.03106 21.80 0.002 3 * RESIDUAL 6 .834351 .139059 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 11 27.0555 2.45959 ----------------------------------------------------------------------------- BALANCED ANOVA FOR VARIATE HSN FILE TN22CGMT 30/ 8/ 7 10: 0 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 3 VARIATE V005 HSN LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 3 74.1812 24.7271 698.53 0.000 3 2 R 2 1.92080 .960400 27.13 0.001 3 * RESIDUAL 6 .212394 .353990E-01 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 11 76.3144 6.93768 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE TN22CGMT 30/ 8/ 7 10: 0 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 4 MEANS FOR EFFECT CT$ ------------------------------------------------------------------------------- CT$ NOS TTCC TTSL HSN MWP1 3 5.35000 8.15333 6.95000 MWP1/2 3 6.24000 8.75000 7.85000 MWP1/4 3 8.15000 10.5000 12.7500 MWP1/8 3 4.84000 6.90000 6.54000 SE(N= 3) 0.664163E-01 0.215297 0.108626 5%LSD 6DF 0.229744 0.744747 0.375756 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT R ------------------------------------------------------------------------------- R NOS TTCC TTSL HSN 1 4 6.14500 8.49250 8.52250 2 4 5.76000 7.75000 8.03250 3 4 6.53000 9.48500 9.01250 SE(N= 4) 0.575182E-01 0.186453 0.940731E-01 5%LSD 6DF 0.198965 0.644970 0.325414 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE TN22CGMT 30/ 8/ 7 10: 0 ----------------------------------------------------------------- :PAGE 5 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ |R | Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 113 (N= 12) -------------------- SD/MEAN | | | NO. BASED ON BASED ON % | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | TTCC 12 6.1450 1.3604 0.11504 1.9 0.0000 0.0004 TTSL 12 8.5758 1.5683 0.37291 4.3 0.0003 0.0022 HSN 12 8.5225 2.6339 0.18815 2.2 0.0000 0.0013 * T¨ng tr−ëng chiÒu cao, sè l¸, hÖ sè nh©n xu©n hÌ BALANCED ANOVA FOR VARIATE TTCC FILE TN22CGXH 30/ 8/ 7 10:13 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 1 VARIATE V003 TTCC LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 3 19.9760 6.65868 163.91 0.000 3 2 R 2 1.20125 .600625 14.78 0.005 3 * RESIDUAL 6 .243750 .406250E-01 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 11 21.4210 1.94737 ----------------------------------------------------------------------------- BALANCED ANOVA FOR VARIATE TTSL FILE TN22CGXH 30/ 8/ 7 10:13 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 2 VARIATE V004 TTSL LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 3 19.0526 6.35088 139.50 0.000 3 2 R 2 3.95345 1.97672 43.42 0.000 3 * RESIDUAL 6 .273149 .455249E-01 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 11 23.2792 2.11629 ----------------------------------------------------------------------------- BALANCED ANOVA FOR VARIATE HSN FILE TN22CGXH 30/ 8/ 7 10:13 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 3 VARIATE V005 HSN LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 3 66.6243 22.2081 864.40 0.000 3 2 R 2 1.63805 .819025 31.88 0.001 3 * RESIDUAL 6 .154151 .256919E-01 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 11 68.4165 6.21968 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE TN22CGXH 30/ 8/ 7 10:13 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 4 MEANS FOR EFFECT CT$ ------------------------------------------------------------------------------- CT$ NOS TTCC TTSL HSN MWP1 3 5.15000 7.64000 6.73000 MWP1/2 3 6.18000 8.52000 7.56000 MWP1/4 3 8.00000 10.0800 12.2500 MWP1/8 3 4.62000 6.65000 6.40000 SE(N= 3) 0.116369 0.123187 0.925416E-01 5%LSD 6DF 0.402538 0.426123 0.320116 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT R ------------------------------------------------------------------------------- R NOS TTCC TTSL HSN 1 4 5.98750 8.25250 8.23500 2 4 5.60000 7.50500 7.78250 3 4 6.37500 8.91000 8.68750 SE(N= 4) 0.100778 0.106683 0.801434E-01 5%LSD 6DF 0.348608 0.369033 0.277229 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE TN22CGXH 30/ 8/ 7 10:13 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 5 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ |R | (N= 12) -------------------- SD/MEAN | | | NO. BASED ON BASED ON % | | | Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 114 OBS. TOTAL SS RESID SS | | | TTCC 12 5.9875 1.3955 0.20156 3.4 0.0000 0.0054 TTSL 12 8.2225 1.4547 0.21337 2.6 0.0000 0.0005 HSN 12 8.2350 2.4939 0.16029 1.9 0.0000 0.0009 2.3. ThÝ nghiÖm 6: * Mïa thu BALANCED ANOVA FOR VARIATE TTCC FILE TN4MT 30/ 8/ 7 10:28 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 1 VARIATE V003 TTCC LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 2 6.91740 3.45870 425.25 0.000 3 2 R 2 .992267 .496133 61.00 0.002 3 * RESIDUAL 4 .325334E-01 .813336E-02 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 8 7.94220 .992775 ----------------------------------------------------------------------------- BALANCED ANOVA FOR VARIATE TTSL FILE TN4MT 30/ 8/ 7 10:28 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 2 VARIATE V004 TTSL LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 2 5.09120 2.54560 33.67 0.005 3 2 R 2 3.46560 1.73280 22.92 0.008 3 * RESIDUAL 4 .302399 .755998E-01 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 8 8.85920 1.10740 ----------------------------------------------------------------------------- BALANCED ANOVA FOR VARIATE HSN FILE TN4MT 30/ 8/ 7 10:28 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 3 VARIATE V005 HSN LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 2 63.6422 31.8211 ****** 0.000 3 2 R 2 1.54027 .770133 303.97 0.000 3 * RESIDUAL 4 .101342E-01 .253355E-02 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 8 65.1926 8.14907 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE TN4MT 30/ 8/ 7 10:28 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 4 MEANS FOR EFFECT CT$ ------------------------------------------------------------------------------- CT$ NOS TTCC TTSL HSN 5phut 3 7.12000 9.82000 9.56000 10phut 3 8.65000 11.0600 14.5700 15phut 3 6.58000 9.26000 8.46000 SE(N= 3) 0.520684E-01 0.158745 0.290606E-01 5%LSD 4DF 0.204097 0.622246 0.113911 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT R ------------------------------------------------------------------------------- R NOS TTCC TTSL HSN 1 3 7.45000 10.0467 10.8633 2 3 7.04333 9.28667 10.3567 3 3 7.85667 10.8067 11.3700 SE(N= 3) 0.520684E-01 0.158745 0.290606E-01 5%LSD 4DF 0.204097 0.622246 0.113911 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE TN4MT 30/ 8/ 7 10:28 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 5 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ |R | (N= 9) -------------------- SD/MEAN | | | NO. BASED ON BASED ON % | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | TTCC 9 7.4500 0.99638 0.90185E-01 1.2 0.0003 0.0021 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 115 TTSL 9 10.047 1.0523 0.27495 2.7 0.0047 0.0082 HSN 9 10.863 2.8547 0.50334E-01 0.5 0.0001 0.0004 * Xu©n hÌ BALANCED ANOVA FOR VARIATE TTCC FILE TN4XH 30/ 8/ 7 10:34 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 1 VARIATE V003 TTCC LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 2 2.66180 1.33090 14.65 0.016 3 2 R 2 1.12667 .563334 6.20 0.061 3 * RESIDUAL 4 .363333 .908333E-01 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 8 4.15180 .518975 ----------------------------------------------------------------------------- BALANCED ANOVA FOR VARIATE TTSL FILE TN4XH 30/ 8/ 7 10:34 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 2 VARIATE V004 TTSL LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 2 4.50620 2.25310 19.90 0.010 3 2 R 2 3.61927 1.80963 15.98 0.014 3 * RESIDUAL 4 .452933 .113233 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 8 8.57840 1.07230 ----------------------------------------------------------------------------- BALANCED ANOVA FOR VARIATE HSN FILE TN4XH 30/ 8/ 7 10:34 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 3 VARIATE V005 HSN LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 2 42.8246 21.4123 259.12 0.000 3 2 R 2 1.97227 .986133 11.93 0.023 3 * RESIDUAL 4 .330537 .826342E-01 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 8 45.1274 5.64093 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE TN4XH 30/ 8/ 7 10:34 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 4 MEANS FOR EFFECT CT$ ------------------------------------------------------------------------------ CT$ NOS TTCC TTSL HSN 5phut 3 6.75000 9.14000 8.25000 10phut 3 7.48000 10.2400 12.6700 15phut 3 6.15000 8.53000 7.86000 SE(N= 3) 0.174005 0.194279 0.165966 5%LSD 4DF 0.682062 0.761533 0.650551 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT R ------------------------------------------------------------------------------- R NOS TTCC TTSL HSN 1 3 6.79333 9.30333 9.59333 2 3 6.36000 8.52667 9.02000 3 3 7.22667 10.0800 10.1667 SE(N= 3) 0.174005 0.194279 0.165966 5%LSD 4DF 0.682062 0.761533 0.650551 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE TN4XH 30/ 8/ 7 10:34 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 5 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ |R | (N= 9) -------------------- SD/MEAN | | | NO. BASED ON BASED ON % | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | TTCC 9 6.7933 0.72040 0.30139 4.4 0.0164 0.0607 TTSL 9 9.3033 1.0355 0.33650 3.6 0.0102 0.0143 HSN 9 9.5933 2.3751 0.28746 3.0 0.0004 0.0225 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 116 3. Giai ®o¹n v−ên −¬m 3.1. ThÝ nghiÖm 7 BALANCED ANOVA FOR VARIATE THUYCANH FILE TN5 30/ 8/ 7 13:25 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 1 VARIATE V003 THUYCANH LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 3 4.81830 1.60610 96.75 0.000 3 2 R 2 .627200 .313600 18.89 0.003 3 * RESIDUAL 6 .995998E-01 .166000E-01 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 11 5.54510 .504100 ----------------------------------------------------------------------------- BALANCED ANOVA FOR VARIATE KHICANH FILE TN5 30/ 8/ 7 13:25 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 2 VARIATE V004 KHICANH LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 3 4.31183 1.43728 75.28 0.000 3 2 R 2 .938450 .469225 24.58 0.002 3 * RESIDUAL 6 .114550 .190917E-01 ----------------------------------------------------------------------------- * TOTAL (CORRECTED) 11 5.36483 .487711 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE TN5 30/ 8/ 7 13:25 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 3 MEANS FOR EFFECT CT$ ------------------------------------------------------------------------------- CT$ NOS THUYCANH KHICANH 5ngay tuoi 3 2.15000 2.45000 10 ngay tuoi 3 2.84000 3.14000 15 ngay tuoi 3 3.45000 3.88000 20 ngay tuoi 3 3.82000 3.90000 SE(N= 3) 0.743863E-01 0.797741E-01 5%LSD 6DF 0.257314 0.275951 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT R ------------------------------------------------------------------------------- R NOS THUYCANH KHICANH 1 4 3.06500 3.34250 2 4 2.78500 3.00000 3 4 3.34500 3.68500 SE(N= 4) 0.644204E-01 0.690864E-01 5%LSD 6DF 0.222841 0.238981 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE TN5 30/ 8/ 7 13:25 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 4 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ |R | (N= 12) -------------------- SD/MEAN | | | NO. BASED ON BASED ON % | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | THUYCANH 12 3.0650 0.71000 0.12884 4.2 0.0001 0.0031 KHICANH 12 3.3425 0.69836 0.13817 4.1 0.0001 0.0017 3.2. ThÝ nghiÖm 8 BALANCED ANOVA FOR VARIATE TTCC FILE TN6 30/ 8/ 7 13:35 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 1 VARIATE V003 TTCC LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================= 1 CT$ 2 55.3400 27.6700 123.90 0.001 3 2 R 2 7.70667 3.85333 17.25 0.013 3 * RESIDUAL 4 .893333 .223333 ----------------------------------------------------------------------------- Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp -------------------------- 117 * TOTAL (CORRECTED) 8 63.9400 7.99250 ----------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE TN6 30/ 8/ 7 13:35 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 2 MEANS FOR EFFECT CT$ ------------------------------------------------------------------------------- CT$ NOS TTCC cay NCM 3 17.6000 cay TC 3 21.8000 cay KC 3 23.5000 SE(N= 3) 0.272845 5%LSD 4DF 1.06949 ------------------------------------------------------------------------------- MEANS FOR EFFECT R ------------------------------------------------------------------------------- R NOS TTCC 1 3 20.9667 2 3 19.8333 3 3 22.1000 SE(N= 3) 0.272845 5%LSD 4DF 1.06949 ------------------------------------------------------------------------------- ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE TN6 30/ 8/ 7 13:35 ------------------------------------------------------------------ :PAGE 3 F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CT$ |R | (N= 9) -------------------- SD/MEAN | | | NO. BASED ON BASED ON % | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | TTCC 9 20.967 2.8271 0.47258 2.3 0.0009 0.0127 ._.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

CH2103.pdf