Tài liệu Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật nhằm phát triển các giống hoa trồng thảm cho Hà Nội: ... Ebook Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật nhằm phát triển các giống hoa trồng thảm cho Hà Nội
92 trang |
Chia sẻ: huyen82 | Lượt xem: 2180 | Lượt tải: 1
Tóm tắt tài liệu Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật nhằm phát triển các giống hoa trồng thảm cho Hà Nội, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
1. Më ®Çu
1.1. §Æt vÊn ®Ò
Hoa là tượng trưng cho cái đẹp. Mỗi loài hoa đều gắn liền với tình cảm của con người và nó mang sắc thái riêng của từng vùng, của các dân tộc khác nhau trên thế giới. Người Nga rất ưa thích hoa cẩm chướng thơm, là lo¹i hoa tượng trưng cho tâm hồn cao quý, tình yêu thiêng liêng, sự may mắn và hạnh phúc. Hoa Tuy líp luôn là vẻ đẹp huy hoàng và mạnh mẽ cña c¸c d©n téc Ch©u ¢u vµ B¾c Mü. Hoa hồng là biểu tượng sức mạnh của tình yêu, sôi nổi, dịu dàng. Hoa cúc không thể thiếu được trong ngày hội Đại Hoàng gia của các dân tộc Trung Hoa và Nhật Bản, nó tượng trưng cho chiến thắng, hạnh phúc thiêng liêng, sự giàu sang và quyền quý. Chậu quất, cành đào là sắc xuân riêng của người Hà Nội, của các dân tộc thuộc các tỉnh phía Bắc.
Trong sù ®a d¹ng cña c¸c loµi hoa th× hoa trång th¶m, trång chËu hay cßn gäi lµ hoa trang trÝ ®em ®Õn cho con ngêi nh mét s¶n phÈm vÒ tinh thÇn. Khi ®øng tríc mét kiÕn tróc phong c¶nh hay cßn gäi lµ “Bøc tranh sinh häc” dêng nh ta ®ang ®îc ®¾m m×nh tríc thiªn nhiªn, mang l¹i cho chóng ta mét t©m hån trong s¸ng khoÎ m¹nh. §Æc biÖt hoa trång th¶m cßn ®ãng mét vai trß quan träng trong viÖc t¹o c¶nh quan m«i trêng vµ lµ mét phÇn kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong trang trÝ vên c¶nh c«ng viªn, trªn c¸c trôc ®êng giao th«ng, trong c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc c«ng céng, c¸c cung v¨n ho¸ thÓ thao, nhµ thê, ®×nh chïa….
HiÖn nay do sù ph¸t triÓn của nền kinh tế thị trường và tốc độ đô thị hoá ngày càng cao đã làm cho thiên nhiên ngày càng bị đẩy xa cuộc sống con người, thì nhu cầu về hoa cây cảnh là sự cần thiết hơn lúc nào hết. Sản xuất hoa cây cảnh còn mang lại lợi nhuận to lớn cho nền kinh tế một số nước nhất là những nước đang phát triển.
Hoa trồng thảm đã xuất hiện ở Việt Nam từ xa xưa nhưng số lượng và chủng loại hoa còn ít, chất lượng hoa chưa đảm bảo. HiÖn nay, cã nhiÒu chñng lo¹i hoa míi nh cóc CN93, CN98, CN01 ®îc ®a ra tõ Trung t©m Hoa C©y C¶nh - ViÖn Di TruyÒn N«ng nghiÖp vµ mét sè lo¹i hoa kh¸c nh Zinnia, Cosmos, Mµo gµ, Dõa c¹n… ®îc trång trang trÝ vµo mïa hÌ, c¸c gièng hoa nµy cã chiÒu cao c©y cao tõ 60 - 80cm do vËy mµ c©y rÊt dÔ bÞ g·y ®æ khi gÆp ma b·o. §©y lµ mét nhîc ®iÓm c¬ b¶n cña hoa th¶m Hµ Néi.
Thµnh phè Hµ Néi cã tốc độ đô thị hoá ngày càng mạnh, nhu cầu xây dựng các công viên, vườn sinh cảnh ngày càng cao, nªn yªu cÇu ®èi víi hoa trång th¶m ngµy cµng nhiÒu ®ßi hái chÊt lîng tèt h¬n, chñng lo¹i ph¶i ®a d¹ng h¬n ®Ó phôc vô trang trÝ c¸c ngµy lÔ héi. H¬n bÊt cø mét lo¹i hoa nµo kh¸c, tiªu chuÈn chän hoa th¶m cho Hµ Néi ph¶i lµ thÊp c©y, th©n khoÎ, kh¶ n¨ng chèng chÞu tèt, hoa ph¶i lé râ trªn mÆt t¸n, ®é bÒn tù nhiªn cao. §Æc biÖt hoa trång th¶m cÇn ph¶i thêng xuyªn thay ®æi c¸c mÉu gièng cho phï hîp víi thÞ hiÕu vµ c¶nh quan m«i trêng vµ còng nh»m kh¾c phôc hiÖn tîng bÞ tho¸i ho¸ cña c¸c gièng cò th× viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c chñng lo¹i hoa trång th¶m lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Trong v¨n kiÖn héi nghÞ lÇn thø 6 Ban chÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng [33] ®· nªu, cÇn ph¶i “ChuyÓn giao m¹nh mÏ c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt, nhÊt lµ ¸p dông c«ng nghÖ gièng t¹o bíc ®ét ph¸ vÒ n¨ng suÊt, chÊt lîng s¶n phÈm n«ng nghiÖp ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn viÖc lµm, tËn dông lao ®éng, ®Êt ®ai, tµi nguyªn…”. XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thùc tÕ trªn th× biÖn ph¸p tuyÓn chän gièng, nh©n gièng còng nh trång vµ ch¨m sãc hoa trång th¶m nh»m ®¸p øng ®îc yªu cÇu trang trÝ lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt. Do vËy, chóng t«i ®· thùc hiÖn ®Ò tµi “Nghiªn cøu mét sè biÖn ph¸p kü thuËt nh»m ph¸t triÓn c¸c gièng hoa trång th¶m cho Hµ Néi”.
1.2. Môc ®Ých, yªu cÇu cña ®Ò tµi
1.2.1. Môc ®Ých
TuyÓn chän nh÷ng gièng hoa th¶m míi cã kh¶ n¨ng thÝch øng cao phï hîp víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu, ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cña Hµ Néi và nghiªn cøu ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p kü thuËt nh»m n©ng cao n¨ng suÊt chÊt lîng cho c¸c gièng hoa th¶m ®· ®îc tuyÓn chän.
1.2.2. Yªu cÇu
- X¸c ®Þnh vµ tuyÓn chän ®îc c¸c gièng hoa th¶m míi cã kh¶ n¨ng sinh trëng ph¸t triÓn tèt ®¸p øng ®îc nhu cÇu trang trÝ hoa quanh n¨m cho Hµ Néi.
- Nghiªn cøu, ®Ò xuÊt ®îc c¸c biÖn ph¸p kü thuËt nh©n gièng phï hîp víi nh÷ng gièng hoa ®· ®îc tuyÓn chän.
- Nghiªn cøu, ®Ò xuÊt ®îc biÖn ph¸p kü thuËt s¶n xuÊt nh»m n©ng cao chÊt lîng cho c¸c gièng hoa trång th¶m.
1.3. ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi
1.3.1. ý nghÜa khoa häc
- ViÖc nghiªn cøu vµ ®¸nh gi¸ mét sè ®Æc tÝnh n«ng sinh häc cña c¸c gièng hoa trång th¶m ®· lµm c¬ së cho c«ng t¸c chän t¹o gièng hoa míi, gãp phÇn ®a d¹ng ho¸ c¸c chñng lo¹i hoa nãi chung vµ hoa trång th¶m nãi riªng.
- KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thÝch øng còng nh kh¶ n¨ng sinh trëng, ph¸t triÓn cña c¸c gièng hoa th¶m trong tõng thêi vô lµm c¬ së cho viÖc ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p kü thuËt phï hîp, nh»m duy tr× vµ ph¸t triÓn c¸c gièng hoa trång th¶m.
- KÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ tµi liÖu tham kh¶o quý cho viÖc nghiªn cøu vµ gi¶ng d¹y vÒ c©y hoa trång th¶m.
1.3.2. ý nghÜa thùc tiÔn
- §Ò tµi tuyÓn chän ®îc c¸c gièng hoa th¶m míi cã triÓn väng, cã kh¶ n¨ng thÝch øng cao, cho n¨ng suÊt chÊt lîng hoa tèt, ®¸p øng yªu cÇu s¶n xuÊt hoa th¶m t¹i Hµ Néi.
- §a ra mét sè biÖn ph¸p kü thuËt nh©n gièng vµ ch¨m sãc cho c¸c gièng hoa ®· ®îc tuyÓn chän, ®Ó ¸p dông vµo s¶n xuÊt hoa th¶m t¹i vïng Hµ Néi.
2. Tæng quan tµi liÖu
2.1. Nguån gèc, ph©n lo¹i, gi¸ trÞ kinh tÕ vµ gi¸ trÞ sö dông
2.1.1. Nguån gèc, ph©n lo¹i hoa c©y c¶nh
Trªn thÕ giíi, trång hoa vµ c©y c¶nh ®· cã tõ l©u ®êi, vên cæ Ph¬ng §«ng, trong ®ã cã c¸c vên cæ Trung hoa ra ®êi sím nhÊt: cã tõ 2800 n¨m tríc C«ng nguyªn. Sau 30 thÕ kû ph¸t triÓn, c¸c vên cæ ®¹i Ph¬ng T©y ®· cã nh÷ng ph¬ng ph¸p phèi trÝ vµ x©y dùng hiÖn ®¹i theo kiÓu vên ®a chøc n¨ng. Tõ thÕ kû thø XX trë l¹i ®©y, ngµnh trång hoa c©y c¶nh míi thùc sù trë thµnh ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ cã sù giao lu th¬ng m¹i quèc tÕ [31]
ë ViÖt Nam lÞch sö ph¸t triÓn chËm h¬n: c¸c nhµ vên Cè ®« HuÕ lµ h×nh ¶nh c¸c vên mang phong c¸ch c¸c vên cæ Trung Hoa, nhng vÉn cã nh÷ng nÐt ®éc ®¸o riªng cña ®Êt níc con ngêi ViÖt Nam. Tõ 1990 ®Õn 2000 cã sù nhËp khÈu å ¹t c¸c gièng hoa c¾t cµnh, hoa trång chËu, c¸c gièng lo¹i ®Þa lan, lan hå ®iÖp,… tõ Trung Quèc vµ Th¸i Lan. Vµ sau 1990 ®Õn nay, diÖn tÝch, s¶n lîng, chñng lo¹i, chÊt lîng hoa kh«ng ngõng t¨ng.
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, loµi ngêi ®· t¹o ra nh÷ng chñng lo¹i c©y trång cã hoa, l¸, d¸ng c©y ®Ñp ®Ó thëng thøc v× thÕ nghÖ thuËt trång hoa vµ c©y c¶nh ra ®êi. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn hoa vµ c©y c¶nh lu«n g¾n liÒn víi t×nh c¶m con ngêi, tËp qu¸n vµ b¶n s¾c d©n téc, g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ c¸c ®« thÞ, siªu ®« thÞ.
ViÖc ph©n lo¹i c¸c lo¹i hoa vµ c©y c¶nh rÊt phøc t¹p. Qua ®iÒu tra nguån gen vÒ c¸c lo¹i hoa vµ c©y c¶nh ë ViÖt Nam (1996 - 2000), cã thÓ chia hoa, c©y c¶nh thµnh 2 nhãm chÝnh:
- Nhãm nh÷ng loµi cho hoa: Tríc tiªn ph¶i kÓ ®Õn hä phong lan víi sè lîng loµi kh¸ lín, cã tíi trªn 100 chi, gÇn 2000 loµi, ®¸ng quan t©m ®Õn mét sè loµi cña c¸c chi lín nh Chi Hoµng Th¶o (Dendrobium) cã hoa nhiÒu mµu s¾c nh Tr¾ng, vµng, ®á, tÝm, hoa to, hoa nhiÒu. Chi Lan KiÕm (Cymbidium) sèng trªn ®Êt, dÔ trång, hoa còng ®a d¹ng vÒ mµu s¾c, l©u tµn, côm hoa rÊt dµi cã khi tíi hµng mÐt vµ cã tíi 30-40 côm hoa trång trong 1 bôi. Hä §ç Quyªn (Ericaceae) võa cã nhiÒu hoa, l¹i cã d¸ng c©y ®Ñp cã thÓ ch¬i hoa vµ c©y, mµu hoa tr¾ng, ®á, vµng, tÝm, lµ hä ®îc nhiÒu ngêi quan t©m. Hä §Ëu (Fabaceae) cã nhiÒu d¹ng c©y (c©y gç, c©y bôi, c©y leo), hoa nhiÒu, rÔ hoa tËp trung tríc khi ra l¸,nhiÒu mµu s¾c nh tr¾ng, ®á, vµng…. nªn khi c©y në hoa t¹o ra c¶ 1 khèi mµu rùc rì
- Nhãm c©y c¶nh, c©y thÕ, bao gåm rÊt nhiÒu hä vµ cã sè loµi kh¸ nhiÒu:
+ Nhãm d¬ng xØ: HÇu nh cha cã nghiªn cøu vÒ vai trß lµm c©y c¶nh cña nhãm nµy, ®©y còng lµ nhãm cã sè loµi rÊt lín. ë ViÖt Nam, cã tíi 2000 loµi, nhãm nµy cã h×nh d¹ng l¸, th©n ®éc ®¸o, cã thÓ sèng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn rÊt ®Æc biÖt: b¸m trªn th©n c©y, mäc trªn ®Êt, trªn ®¸ trªn têng, chÞu kh«, kh¶ n¨ng tiÒm sinh lín, chÞu rîp, thuËn lîi cho sù trång trät.
+ Hä nh©n s©m (Araliceae): ChØ riªng chi Schefflera ®· cã tíi 12 lo¹i, ®©y lµ nh÷ng loµi rÊt tèt cho viÖc t¹o c©y c¶nh, c©y thÕ, v× chóng cã thÓ sèng tèt trong ®iÒu kiÖn dinh dìng nghÌo, chÞu n¾ng, dÔ chiÕt, c¾t tØa. L¸ xÎ thuú cã nhiÒu h×nh d¹ng ®éc ®¸o.
+ Hä cau dõa (Arecaceae): Cã trªn 15 loµi, 1 sè loµi cã d¸ng ®Ñp, chÞu rîp, thêng sèng díi t¸n rõng nguyªn sinh, 1 sè loµi kh¸c th©n th¼ng, cao to, bÒ thÕ.
§Ó tiÖn cho viÖc bè trÝ vên ¬m hîp lý vµ cã ph¬ng ph¸p nh©n gièng thÝch hîp, t¹m ph©n chia theo tÝnh chÊt sö dông nh sau:
- Lo¹i c©y cã bé phËn thëng ngo¹n lµ hoa (bao gåm hoa 1 n¨m vµ hoa l©u n¨m). C©y hoa 1 n¨m nh c¸c lo¹i cóc, cÈm chíng, cosmos, lay ¬n, loa kÌn. C©y hoa l©u n¨m gåm c¸c lo¹i nh ®µo, ngäc tr©m, ®ång tiÒn, ngäc lan, nhµi… phÇn lín c¸c lo¹i hoa l©u n¨m lµ c¸c lo¹i th©n gç d¹ng bôi hoÆc d¹ng h×nh b¸n bôi, th©n hµnh.
- C©y c¶nh mµ bé phËn thëng ngo¹n cã thÓ lµ hoa vµ th©n l¸ hoÆc cã thÓ chØ lµ th©n l¸:
+ C©y hoa bon sai: lµ c¸c c©y hoa vµ c©y c¶nh trång trong chËu, ®îc t¹o d¸ng, t¹o thÕ c«ng phu theo ý tëng riªng cña ngêi trång vµ ngêi thëng ngo¹n.
+ C©y c¶nh bãng m¸t: chñ yÕu lµ nh÷ng c©y gç to hoÆc nh÷ng c©y nhì ®îc trång trong nh÷ng vên c«ng viªn hay s©n, hiªn nhµ, c©y ®êng phè, c©y c¶nh bãng m¸t cã thÓ lµ c¸c c©y ¨n qu¶ vµ c¸c c©y l©m nghiÖp cho khai th¸c gç.
+ C©y trång th¶m: chñ yÕu lµ nh÷ng c©y gç nhá hoÆc c©y bôi, mµu s¾c l¸, hoa phong phó, chñ yÕu trång ë vên c«ng viªn, ®êng phè, hiªn nhµ, s©n, trong nhµ.
2.1.2. VÒ gi¸ trÞ kinh tÕ vµ gi¸ trÞ sö dông
§Õn bÊt cø mét c«ng së hay mét n¬i vui ch¬i, ngoµi phè, chóng ta sÏ gÆp c¸c lo¹i hoa trang trÝ, chóng khoe s¾c rùc rì däc hµnh lang, lèi ®i, hay trong mét khu«n viªn, vên c¶nh …. C¸c lo¹i hoa nµy thêng xuyªn ®îc ch¨m sãc vµ thay ®æi theo tõng mïa trong n¨m. Nh÷ng lo¹i hoa nµy ®· mang nguån lîi lín cho ngêi s¶n xuÊt. N¨m 1990, lîng tiªu thô hoa trang trÝ - hoa chËu trªn thÕ giíi kho¶ng 14,2 tû USD t¨ng 21% so víi n¨m 1985. §Õn n¨m 2000, lîng tiªu thô hoa trang trÝ - hoa chËu vµo kho¶ng 20 - 30 tû USD. Theo sè liÖu thèng kª n¨m 2002 cña UDSA NASS, tæng gi¸ trÞ hoa trang trÝ - hoa chËu Mü ®¹t 841 triÖu USD t¨ng so víi n¨m 2001 lµ 832 triÖu USD vµ íc tÝnh ®Õn n¨m 2005 sÏ ®¹t 900 triÖu USD. ë ViÖt Nam, qua ®iÒu tra ë tÊt c¶ c¸c vïng cho thÊy trång hoa vµ c©y c¶nh cã hiÖu qu¶ cao h¬n trång c¸c c©y kh¸c. So víi lóa, hiÖu qu¶ trång hoa c©y c¶nh thêng cao h¬n tõ 5 - 10 lÇn [18].
Hoa vµ c©y c¶nh ph¸t triÓn cïng víi sù tiÕn triÓn cña nÒn kinh tÕ ®« thÞ cña tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. C«ng viªn c©y xanh, hoa vµ c©y c¶nh còng gãp mét phÇn kh«ng nh÷ng läc s¹ch bÇu kh«ng khÝ ®ang bÞ « nhiÔm mµ cßn cã kh¶ n¨ng sinh ra c¸c lo¹i phitonxit tiªu diÖt c¸c lo¹i nÊm bÖnh vµ vi khuÈn trong kh«ng khÝ (th«ng, tïng, b¸ch t¸n). Ban ngµy c©y xanh lµm gi¶m lîng c¸cbonic vµ t¨ng lîng «xy trong kh«ng khÝ, cã lîi cho søc khoÎ con ngêi. C©y xanh cã t¸c dông ®iÒu hoµ kh«ng khÝ do cã kh¶ n¨ng lµm gi¶m nhiÖt ®é trong m«i trêng t¹o giã côc bé trong c¸c rõng c©y, mét c©y xanh cao 7- 8 mÐt, ®êng kÝnh réng 5 - 6 mÐt cã kh¶ n¨ng gi÷ ®îc 10kg bôi/ngµy. C©y xanh cã t¸c dông chèng ån hiÖu qu¶: nh÷ng c©y l¸ nhän trung b×nh cã thÓ hÊp thu ®îc 75% tiÕng ån ë m«i trêng xung quanh. C©y xanh lµm gi¶m nhiÖt ®é trong m«i trêng vÒ mïa hÌ tõ 1- 2oC, rõng c©y, c«ng viªn cã kh¶ n¨ng gi÷ Èm tèt, Èm ®é thêng cao h¬n m«i trêng bªn ngoµi 20% kÐo theo gi¶m nhiÖt ®é 3 - 5oC vµ t¹o giã côc bé víi tèc ®é 1m/s/ha t¹o c¶m gi¸c cña con ngêi dÔ chÞu nhÊt trong mïa hÌ [12]. Hoa trång th¶m gãp phÇn vµo viÖc x©y dùng nh÷ng m¶ng xanh, bån hoa, khu c«ng viªn c«ng céng nh»m t¸i håi søc lao ®éng cña con ngêi vµ lµm gi¶m « nhiÔm m«i trêng.
2.2. Yªu cÇu ngo¹i c¶nh cña hoa c©y c¶nh
Mçi lo¹i c©y trång cã nh÷ng yªu cÇu vÒ ngo¹i c¶nh nhÊt ®Þnh. C©y hoa, c©y c¶nh lµ mét tËp hîp rÊt lín c¸c c©y ë c¸c hä kh¸c nhau nªn yªu cÇu vÒ ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh còng rÊt ®a d¹ng vµ kh¸c nhau.
2.2.1. Yªu cÇu nhiÖt ®é
NhiÖt ®é lµ mét yÕu tè quan träng, quyÕt ®Þnh sù ph©n bè cña c¸c hä c©y hoa, c©y c¶nh trªn ®Þa cÇu. C¸c lo¹i hoa, c©y c¶nh cã nguån gèc kh¸c nhau th× yªu cÇu vÒ nhiÖt ®é kh¸c nhau.
Yªu cÇu nhiÖt ®é cña c¸c lo¹i hoa, c©y c¶nh cã thÓ chia lµm 2 nhãm chÝnh (dùa theo yªu cÇu vÒ nhiÖt ®é cña chóng):
- Nhãm hoa c©y c¶nh nhiÖt ®íi : Hoa lan, hoa trµ mi, hoa hång m«n, hoa ®ång tiÒn, hoa cóc v¹n thä, dõa c¹n…Sanh, si, sung, v¹n tuÕ
- Nhãm hoa c©y c¶nh «n ®íi : Hoa hång, cóc, huÖ, cÈm chíng, S« ®á, thîc dîc, bãng níc, mµo gµ …tïng, b¸ch, ...
NhiÖt ®é còng lµ mét trong c¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù sinh trëng ph¸t triÓn cña c©y hoa c©y c¶nh, tõ sù n¶y mÇm cña h¹t, sù lín lªn cña c©y, sù ra hoa, kÕt qu¶ ®Õn chÊt lîng hoa. Cã nh÷ng lo¹i c©y yªu cÇu nhiÖt ®é thÊp míi ra hoa, cßn ë nhiÖt ®é cao chØ sinh trëng mµ kh«ng cho hoa (hoa lan Dendrobium Crumentura, cÇn nhiÖt ®é gi¶m tõ 5 - 6 oC trong mét thêi gian míi ra hoa…), cã nh÷ng lo¹i hoa yªu cÇu nhiÖt ®é cao míi ra hoa (hoa lay ¬n, Trêng xu©n ®á, Dõa c¹n, Bãng níc… gÆp rÐt nhiÖt ®é thÊp th× kh«ng ra hoa…), cã nh÷ng lo¹i hoa ra hoa quanh n¨m, c¸c lo¹i nµy Ýt ph¶n øng víi nhiÖt ®é (hoa hång, mét sè gièng cóc, hoa mµo gµ…).
Yªu cÇu nhiÖt ®é cña mét sè lo¹i hoa nh sau:
- Theo Strelitus V.P, Zhuraviev Y.P (1986)[9]: Tæng tÝch «n cña hoa hång trªn 1700oC. ë ViÖt Nam, hoa hång sinh trëng ph¸t triÓn vµ ra hoa quanh n¨m, tèt nhÊt lµ mïa thu ®«ng. NhiÖt ®é thÝch hîp cho hoa cóc tõ 20 -25oC, c¸c gièng hoa cóc ë ViÖt Nam còng sinh trëng ph¸t triÓn quanh n¨m, chØ trõ nh÷ng vïng vµ nh÷ng mïa qu¸ nãng hoÆc ma nhiÒu. NhiÖt ®é thÝch hîp ®èi víi hoa lay ¬n tõ 20 - 25oC, nÕu nhiÖt ®é thÊp lóc lay ¬n cã 6 - 7 l¸ sÏ lµm gi¶m sè hoa trªn b«ng vµ gi¶m tû lÖ në hoa. NhiÖt ®é thÝch hîp ®èi víi hoa cÈm chíng tõ 17 - 25oC, ë miÒn B¾c, hoa cÈm chíng sinh trëng thÝch hîp tõ th¸ng 9 ®Õn th¸ng 5 n¨m sau, mïa hÌ nãng Èm, c©y hoa cÈm chíng ph¸t triÓn kÐm. Hoa lan yªu cÇu nhiÖt ®é «n hoµ m¸t mÎ vµ yªu cÇu nhiÖt ®é ban ®ªm thÊp h¬n ban ngµy tõ 3 - 5oC. §èi víi hoa Lång ®Ìn, nhiệt độ thÝch hợp cho c©y t¨ng trëng là 20 - 260C, dưới 150C hay trªn 300C là c©y mäc yÕu. Hoa Thuû tiªn ë thêi kú në hoa yªu cÇu nhiÖt ®é kh«ng cao h¬n 12oC. NhiÖt ®é tõ 22o - 28oC rÊt thÝch hîp cho sù sinh trëng, ph¸t triÓn cña hoa Mµo gµ.
2.2.2. Yªu cÇu vÒ ®é Èm
Èm ®é kh«ng khÝ vµ Èm ®é ®Êt ¶nh hëng nhiÒu ®Õn sù sinh trëng ph¸t triÓn cña c©y hoa, c©y c¶nh. Èm ®é thÝch hîp th× c©y hoa sinh trëng ph¸t triÓn tèt, Ýt s©u bÖnh, ra hoa ®Ñp, chÊt lîng hoa cao. Nhu cÇu Èm ®é thay ®æi theo c¸c giai ®o¹n sinh trëng cña c©y. Yªu cÇu Èm ®é cña c©y hoa c©y c¶nh ®èi víi Èm ®é ®Êt tõ 60 - 80%, Èm ®é kh«ng khÝ tõ 85 - 90%.
Níc ®ãng vai trß quan träng trong c¬ thÓ thùc vËt vµ trong sù ph©n chia, duy tr×, ph¸t triÓn cña tÕ bµo. Khi cã ®Çy ®ñ níc vµ m«i trêng thÝch hîp, tÕ bµo ph©n chia ph¸t triÓn thuËn lîi, c©y sinh trëng nhanh. Khi thiÕu níc, c¸c qu¸ tr×nh sinh lý, sinh ho¸ trong c©y hoa gi¶m, c¸c hîp chÊt h÷u c¬ ®îc t¹o thµnh Ýt, c©y cßi cäc, chËm ph¸t triÓn. NÕu thiÕu níc kÐo dµi c©y hoa cã thÓ kh«, hÐo vµ chÕt, nhng nÕu qu¸ nhiÒu níc, c©y bÞ óng ngËp, sù ph¸t triÓn cña c©y hoa c©y c¶nh còng bÞ ®×nh trÖ, s©u bÖnh ph¸t triÓn m¹nh, hoa cho n¨ng suÊt thÊp, chÊt lîng hoa kÐm.
Mçi lo¹i hoa yªu cÇu Èm ®é phï hîp kh¸c nhau, c¸c lo¹i hoa «n ®íi cÇn Èm ®é ®Êt kho¶ng 60 - 70% (nh cóc, hång, cÈm chíng, thîc dîc, bãng níc, mµo gµ…), c¸c lo¹i hoa sen, hoa sóng yªu cÇu lu«n cã mùc níc ngËp.
2.2.3. Yªu cÇu ¸nh s¸ng
Còng nh c¸c loµi thùc vËt thîng ®¼ng kh¸c, ¸nh s¸ng lµ mét yÕu tè cÇn thiÕt cho sù sinh trëng ph¸t triÓn cña c©y hoa. ¸nh s¸ng cung cÊp n¨ng lîng cho ph¶n øng quang hîp t¹o ra chÊt h÷u c¬ cho c©y, ph¶n øng quang hîp x¶y ra theo ph¬ng tr×nh: 6CO2 + 6 H2O + Q calo = C6H12O6 + 6O2. Nhê ph¶n øng quang hîp, c©y hoa c©y c¶nh t¹o ra chÊt Hydrat cacbua cho qu¸ tr×nh sinh trëng cña c©y. Cêng ®é quang hîp phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn ¸nh s¸ng, thiÕu ¸nh s¸ng, c©y hoa kh«ng thÓ quang hîp ®îc. Quang hîp phô thuéc vµo thµnh phÇn quang phæ cña ¸nh s¸ng vµ cêng ®é chiÕu s¸ng. Cêng ®é quang hîp cña hoa c©y c¶nh t¨ng khi cêng ®é chiÕu s¸ng t¨ng, nÕu cêng ®é chiÕu s¸ng vît qua trÞ sè giíi h¹n th× cêng ®é chiÕu s¸ng t¨ng, cêng ®é quang hîp b¾t ®Çu gi¶m [31].
C¨n cø vµo møc ®é chiÕu s¸ng, c¸c c©y trång ®îc chia thµnh c¸c nhãm [15]:
- Nhãm c©y ngµy dµi: yªu cÇu thêi gian chiÕu s¸ng dµi, thêi gian tèi tõ 8-10 giê/ ngµy (nh hoa tuy lip - Curcuma Alismatifolia).
- Nhãm c©y ng¾n ngµy: yªu cÇu thêi gian chiÕu s¸ng ng¾n, thêi gian tèi tõ 10-14 giê/ngµy (nh hoa cóc - Chrysanthemum Sp.)
- Nhãm c©y trung tÝnh: C©y kh«ng ph¶n øng chÆt chÏ víi ¸nh s¸ng (nh hoa cóc v¹n thä - Tagestes).
NÕu c©y ngµy dµi ®îc trång trong ®iÒu kiÖn ngµy ng¾n th× sù tÝch luü hydrat cacbua gi¶m, protein trong giai ®o¹n sinh trëng sinh thùc gi¶m, c©y kh«ng ra hoa. Trêng hîp c©y ngµy ng¾n trång trong ®iÒu kiÖn ngµy dµi, lîng hydrat cacbua t¨ng trëng nhanh dÉn ®Õn sinh trëng m¹nh, c©y còng kh«ng ra hoa.
ë vïng nhiÖt ®íi, ¸nh s¸ng hµng ngµy thêng cã tõ 7-17 giê/ ngµy, cêng ®é ¸nh s¸ng t¨ng dÇn vµ ®¹t cùc ®iÓm lóc 12-14 giê, sau ®ã gi¶m dÇn. C¸c lo¹i hoa hång, hoa cóc, lay ¬n, cÈm chíng, Mµo gµ, DiÔn ®á, dïa c¹n… thÝch hîp víi ¸nh s¸ng trùc x¹; mét sè lo¹i hoa lan, hoa trµ mi, anthurium…. Kh«ng a ¸nh s¸ng trùc x¹, nhÊt lµ lóc tra n¾ng g¾t.
2.3. T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô hoa c©y c¶nh trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt Nam
2.3.1. T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô hoa c©y c¶nh trªn thÕ giíi
HiÖn nay viÖc s¶n xuÊt hoa c©y c¶nh trªn thÕ giíi ®ang ph¸t triÓn m¹nh vµ mang tÝnh th¬ng m¹i cao. Ngµnh s¶n xuÊt hoa c©y c¶nh ®· mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn cho nÒn kinh tÕ mét sè níc, ®Æc biÖt lµ nh÷ng níc ®ang ph¸t triÓn .
Theo sè liÖu thèng kª cña WTO, s¶n lîng hoa xuÊt khÈu chiÕm h¬n 13,362 tû USD n¨m 2006, trong sè ®ã hoa c¾t cµnh lµ 6,12 tû USD chiÕm 45,9%, hoa chËu vµ hoa trång th¶m lµ 5,79 tû USD chiÕm 43,3%, lo¹i chØ dïng l¸ ®Ó trang trÝ lµ 893 triÖu USD chiÕm 6,7% vµ c¸c lo¹i hoa kh¸c lµ 559 triÖu USD chiÕm 4,1%.
Nh×n chung hoa c¾t cµnh, hoa chËu vµ hoa trång th¶m trªn thÕ giíi ®îc tiªu thô víi mét sè lîng kh¸ lín vµ ngµy cµng ®ßi hái cao vÒ chÊt lîng s¶n phÈm, bëi c¸c lo¹i hoa nµy ®îc sö dông víi nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau nh phôc vô tiªu dïng, trang trÝ c«ng céng. Hoa c¾t cµnh thêng chñ yÕu tËp trung vµo hång, cóc, cÈm chíng, ®ång tiÒn, lyli, lay ¬n. Nhng ngîc l¹i, hoa trång th¶m l¹i rÊt phong phó vÒ chñng lo¹i vµ ®a d¹ng vÒ mµu s¾c. HiÖn nay cã trªn 150 níc tham gia vµo s¶n xuÊt hoa c¾t cµnh vµ hoa trång th¶m mang l¹i nguån thu nhËp rÊt lín.
Theo sè liÖu thèng kª cña trung t©m th¬ng m¹i hoa (Thôy SÜ, 2005) th× tæng lîng hoa tiªu thô trªn thÕ giíi t¨ng hµng n¨m lµ 10%, trong ®ã tû lÖ tiªu thô hoa c¾t chiÕm 60%, hoa chËu hoa th¶m 30% vµ c¸c lo¹i c©y trang trÝ kh¸c 10%. Hµng n¨m lîng hoa th¶m, hoa chËu tiªu thô ë Mü ®¹t 6,5 tû USD vµ §µi Loan xÊp xØ 9,2 tû USD. C¸c níc xuÊt khÈu hoa th¶m, hoa chËu lín nhÊt thÕ giíi lµ Hµ Lan, §an M¹ch vµ BØ. §Æc biÖt lµ §µi Loan hµng n¨m xuÊt khÈu mét sè lîng lín h¹t gièng hoa c¸c lo¹i.
ë Ch©u ¸, nh÷ng níc cã xu híng ph¸t triÓn hoa trång th¶m vµ c¸c lo¹i l¸ dïng ®Ó trang trÝ ph¶i kÓ ®Õn §µi Loan, Th¸i Lan, Israel, Ên §é, Malaysia vµ Trung Quèc bao gåm Salvia, Begonia, Pansy, Viola, Primula, Cinneraria, Torenia víi diÖn tÝch xÊp xØ kho¶ng 50.000 ha. Trong c¸c níc Ch©u ¢u, Hµ Lan cã thÓ xem lµ níc ®øng ®Çu trªn thÕ giíi vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hoa phôc vô cho thÞ trêng tiªu thô réng lín gåm 80 níc trªn thÕ giíi bao gåm hoa c¾t, hoa trång th¶m, trång chËu vµ c©y trang trÝ. Trung b×nh 1 n¨m Hµ Lan cung cÊp cho thÞ trêng 7 tû bã hoa t¬i vµ 600 triÖu chËu hoa c¶nh c¸c lo¹i, víi tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu lµ 2 tû USD/n¨m. Riªng diÖn tÝch trång hoa th¶m chiÕm gÇn 10% diÖn tÝch hoa cña Hµ Lan. TiÕp ®Õn lµ Mü, ngµnh trång hoa cã thÓ xem nh lµ 1 thµnh phÇn trong nÒn kinh tÕ Mü, chiÕm kho¶ng 10 tû USD. Bao gåm hoa c¾t, hoa trång th¶m, trång chËu vµ c¸c lo¹i l¸ ®Ó trang trÝ. Trong c¸c níc Ch©u ¸, th× NhËt B¶n lµ níc dÉn ®Çu vÒ ¸p dông thµnh tùu khoa häc tiªn tiÕn ®Ó t¹o ra c¸c gièng hoa c©y c¶nh cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. ThÕ m¹nh cña níc nµy lµ c©y bon sai, nghÖ thuËt c¾m hoa vµ lèi trang trÝ ®éc ®¸o cho c¸c vên hoa c«ng viªn.
Sau 2 thËp kû ph¸t triÓn, ngµnh c«ng nghiÖp hoa cña Trung Quèc ®· trë thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp cã nhiÒu høa hÑn bëi s¶n xuÊt hoa t¨ng hµng n¨m. HiÖn nay diÖn tÝch trång hoa cña Trung Quèc lµ 117.000 ha vµo n¨m 2000, sè lîng hoa c¾t cµnh ®îc b¸n lµ 3,22 tû cµnh vµ hoa chËu hoa th¶m lµ 810 triÖu c©y. N¨m 1991 Trung quèc chØ cã diÖn tÝch trång hoa 33.000 ha, s¶n lîng 220 triÖu cµnh vµ 100 triÖu c©y. Tû lÖ t¨ng lµ 49,66%; 162,63%; 52,67%. Trung Quèc ®ang phÊn ®Êu ®Ó thóc ®Èy c«ng nghiÖp hoa ph¸t triÓn vµ sÏ trë thµnh mét trong nh÷ng níc dÉn ®Çu Ch©u ¸ vÒ s¶n xuÊt, tiªu thô vµ xuÊt khÈu hoa. TiÕp ®Õn ph¶i kÓ ®Õn §µi Loan, víi tËp ®oµn §a, Si phong phó vµ c¸c gièng hoa th¶m ®îc tuyÓn chän hµng n¨m phôc vô cho nhu cÇu trang trÝ vên c¶nh, c«ng viªn. H¹t gièng hoa cña §µi Loan nh Verbena, Vinca, Cinneraria, Salvia… lµ nh÷ng mÆt hµng ®ang ®îc tiªu thô m¹nh trªn thÕ giíi. Víi nhiÒu u thÕ vÒ ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi còng nh ®iÒu kiÖn thêi tiÕt ®Þa lý, §µi Loan ®ang phÊn ®Êu ®Ó trë thµnh Hµ Lan thø 2 ë Ch©u ¸. Theo Lim Heng Jong Mohd (1997), ë Malaixia ngoµi hoa c¾t cµnh, c¸c lo¹i hoa th¶m ë ®©y còng phong phó hÇu hÕt nh÷ng gièng hoa nµy ®Òu nhËp tõ Hµ Lan, §µi Loan vµ Trung Quèc. Malaixia còng rÊt chó träng s¶n xuÊt c¸c lo¹i hoa th¶m mïa hÌ nh Vinca, Torenia, Gomprena, Melampodium, Pentas, Rudbeckia… ViÖc s¶n xuÊt hoa chËu, hoa th¶m còng cã rÊt nhiÒu tiÕn bé trong viÖc c¶i tiÕn chÕ ®é dinh dìng, sö dông quang chu kú, phßng chèng s©u bÖnh tæng hîp vµ c«ng nghÖ sau thu ho¹ch ®Ó n©ng cao chÊt lîng hoa.
Nh vËy mét ®iÒu dÔ nhËn thÊy kh«ng riªng g× c¸c níc Ch©u ¸, mµ hÇu hÕt c¸c níc trªn thÕ giíi ®Òu rÊt quan t©m trong viÖc s¶n xuÊt, ph¸t triÓn vµ nghiªn cøu c¸c gièng hoa, c©y c¶nh nãi chung vµ hoa trång th¶m nãi riªng. Ph¸t triÓn hoa c©y c¶nh kh«ng chØ ®ãng mét vai trß quan träng lµ mang l¹i lîi nhuËn to lín cho nÒn kinh tÕ cña ®Êt níc, mµ cßn gãp phÇn ®¸ng kÓ trong viÖc c¶i t¹o m«i trêng sèng phôc vô cho nhu cÇu thiÕt kÕ, x©y dùng trang trÝ c«ng céng vµ lµm cho cuéc sèng con ngêi trë nªn gÇn gòi víi thiªn nhiªn h¬n.
2.3.2. T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô hoa c©y c¶nh ë ViÖt Nam
ViÖt Nam cã diÖn tÝch tù nhiªn trªn 33 triÖu ha, diÖn tÝch trång hoa, c©y c¶nh kho¶ng 3.500 ha ( N.K Dadlani, 1999 ), chiÕm kho¶ng 0,02% diÖn tÝch ®Êt ®ai, tËp trung chñ yÕu ë c¸c vïng hoa truyÒn thèng, khu c«ng nghiÖp, khu du lÞch, nghØ m¸t nh Ngäc Hµ, Qu¶ng An, T©y Hå, NhËt T©n, T©y Tùu (Hµ Néi), §»ng H¶i, §»ng L©m (H¶i Phßng), Hoµnh Bå, H¹ Long (Qu¶ng Ninh), TriÖu S¬n, ThÞ x· Thanh ho¸ (Thanh Ho¸), Gß VÊp, Hãc M«n (Thµnh phè Hå ChÝ Minh), quËn 11, 12 (Thµnh phè §µ L¹t)…. NghÒ s¶n xuÊt hoa, c©y c¶nh ë ViÖt Nam cã tõ l©u ®êi, nhng chØ ®îc coi lµ mét ngµnh kinh tÕ hµng ho¸ cã gi¸ trÞ tõ nh÷ng n¨m 1980. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh nµy còng ®· gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ chung cña c¶ níc. Theo nguån sè liÖu thèng kª vµ ®iÒu tra tæng hîp cña ViÖn Nghiªn cøu Rau Qu¶ n¨m 2006 cho thÊy, n¨m 2000 tæng diÖn tÝch trång hoa c©y c¶nh lµ 7.600 ha, cho gi¸ trÞ s¶n lîng lµ 463.600 triÖu ®ång, thu nhËp trung b×nh mét n¨m ®¹t 61 triÖu ®ång/ha. §Õn n¨m 2006 th× tæng diÖn tÝch trång hoa c©y c¶nh ®· t¨ng gÇn gÊp ®«i 13.400 ha, gi¸ trÞ s¶n lîng ®¹t 1.045.200 triÖu ®ång vµ cho thu nhËp b×nh qu©n mét n¨m lµ 78 triÖu ®ång/ha.
Trong nh÷ng n¨m qua cïng víi sù ®æi míi cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc, nghÒ trång hoa ë ViÖt Nam ®· cã nhiÒu khëi s¾c vµ sím kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, gãp phÇn ®a d¹ng ho¸ c©y trång, n©ng cao thu nhËp cho ngêi d©n ë c¸c ®Þa ph¬ng. Tuy nhiªn, do qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ diÖn tÝch trång hoa gi¶m dÇn vµ thu hÑp l¹i. Nhng nhu cÇu vÒ hoa c©y c¶nh dêng nh kh«ng gi¶m nªn ngoµi nh÷ng vïng cã truyÒn thèng vÒ s¶n xuÊt hoa c©y c¶nh nh Ngäc Hµ, Nghi Tµm, Qu¶ng B¸, NhËt T©n ®· xuÊt hiÖn c¸c vïng trång trång hoa míi nh VÜnh Tuy, T©y Tùu, Phó Hng, Mª Linh….
Hoa trång th¶m lµ nh÷ng c©y hoa th©n th¶o hoÆc th©n gç cã chiÒu cao díi 1met, sèng theo mïa trong n¨m hoÆc 2 ®Õn 3 n¨m. Mµu s¾c cña hoa ®a d¹ng, t¹o nªn nh÷ng m¶ng mµu rùc rì, chóng thêng ®îc trång trong c¸c c«ng viªn, m¶ng vên trong c¸c biÖt thù, phèi kÕt t¹o thµnh c¶nh ë tÇng thÊp, ngoµi ra chóng cßn cã thÓ trång ®îc trong bån, chËu ®Ó trang trÝ. C¸c lo¹i hoa trång th¶m ®îc dïng ®Ó bµy xÕp, phèi kÕt trang trÝ trong c«ng viªn, c¸c lo¹i c«ng tr×nh kiÕn tróc, ®êng quèc lé… thêng ®îc ¸p dông nhiÒu trong viÖn quy ho¹ch, x©y dùng ®« thÞ [9].
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, vÊn ®Ò nghiªn cøu, s¶n xuÊt vµ tiªu thô hoa trång th¶m ë níc ta còng ®îc quan t©m nhiÒu h¬n. ë thµnh phè Hå ChÝ Minh cã kho¶ng 235 ha c«ng viªn t¹i néi thµnh, trong ®ã cã kho¶ng 11 ha (5%) lµ diÖn tÝch c¸c bån hoa. Hµng n¨m thµnh phè Hå ChÝ Minh cÇn kho¶ng 38,5 triÖu c©y hoa thêi vô c¸c lo¹i (kho¶ng 14 lÇn thay hoa/ n¨m) cho nhu cÇu trang trÝ, cha kÓ ®Õn diÖn tÝch c«ng viªn sinh th¸i (c«ng viªn du lÞch suèi Tiªn, L©m viªn Thñ §øc) vµ vµnh ®ai xanh Thµnh phè. T¹i thµnh phè Hµ Néi hiÖn cã kho¶ng trªn 20 chñng lo¹i hoa trång th¶m kh¸c nhau ®ang ®îc trång phæ biÕn [12].
HiÖn nay, hoa níc ta tËp trung ë vïng ®ång b»ng s«ng Hång, thµnh phè Hå ChÝ Minh, §µ l¹t, Sa Pa.
- Vïng ®ång b»ng ch©u thæ S«ng Hång lµ mét vïng cã nÒn v¨n minh n«ng nghiÖp xa xa nhÊt trong vïng §«ng Nam ¸, bao gåm c¸c tØnh Hµ Néi, H¶i Phßng, VÜnh Phóc, Hng Yªn, Nam §Þnh, Th¸i B×nh. Lµ vïng cã diÖn tÝch trång hoa lín, kho¶ng 2000 ha chñ yÕu ®îc trång trªn ®Êt phï sa cæ, thµnh phÇn dinh dìng tèt, pH ®Êt tõ 6,5 – 7. N«ng d©n cã kinh nghiÖp s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vÒ nghÒ trång hoa, nhng chñ yÕu lµ s¶n xuÊt hoa c¾t cµnh, cßn hoa th¶m th× rÊt Ýt chØ chiÕm 3 - 5%. ViÖc s¶n xuÊt hoa trång th¶m víi sè lîng lín theo quy m« tËp trung míi chØ lµm ë khu vùc nhµ níc nh c«ng ty C«ng viªn c©y xanh, C«ng viªn Thèng NhÊt, C«ng viªn Thñ LÖ, khu vùc L¨ng B¸c thuéc thµnh phè Hµ Néi vµ mét sè vïng chuyªn canh hoa th¶m nh Phông C«ng - V¨n Giang (Hng Yªn), La Phï - An Kh¸nh (Hµ T©y).
- Thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ vïng trung t©m cña c¸c tØnh Nam Bé vµ Nam Trung Bé tiÕp gi¸p víi c¸c tØnh thuéc ®ång b»ng s«ng Cöu Long, T©y Ninh, miÒn §«ng Nam Bé, c¶ng Vòng Tµu vµ c¶ng Sµi Gßn. §©y lµ thµnh phè cã mËt ®é d©n c cao vµ tèc ®é ®« thÞ ho¸ m¹nh, nhu cÇu vÒ hoa thêng rÊt cao. Sadec, Gß VÊp, VÜnh Long ngoµi viÖc s¶n xuÊt hoa c¾t cµnh cßn lµ nh÷ng vïng chuyªn s¶n xuÊt hoa trång th¶m vµ hoa chËu, kh«ng chØ phôc vô nhu cÇu hoa cña ngêi d©n thµnh phè mµ cßn cung cÊp cho c¸c c«ng ty, c«ng viªn gåm c¸c lo¹i hoa nh V¹n thä, MÉu ®¬n, Cóc m©m x«i, Mµo gµ, Hång tiÓu muéi, Cóc b¸ch nhËt…. HiÖn t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh cã kho¶ng 20 lo¹i hoa trång th¶m kh¸c nhau, lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh võa s¶n xuÊt võa nhËp néi vµ tuyÓn chän gièng. KÕt qu¶ ®· cã hÖ thång gièng hoa trång th¶m t¬ng ®èi ®Çy ®ñ, ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i, phong phó vÒ mµu s¾c, phï hîp víi thêi gian gieo trång trong n¨m, cã kh¶ n¨ng phèi kÕt tèt trªn c¸c bån hoa th¶m cá c«ng viªn.
- Cao nguyªn §µ L¹t lµ mét trung t©m du lÞch nghØ ng¬i tèt nhÊt cña ViÖt Nam, thuéc cao nguyªn miÒn trung du, cã truyÒn thèng l©u ®êi vµ cã kinh nghiÖm trong viÖc trång vµ ph¸t triÓn c¸c lo¹i hoa «n ®íi, c©y c¶nh nghÖ thuËt kiÕn tróc phong c¶nh. KhÝ hËu vµ ®Êt ®ai §µ L¹t thÝch hîp cho viÖc trång c¸c lo¹i phong lan vµ ®Þa lan. DiÖn tÝch trång hoa cña §µ L¹t kho¶ng 200 – 250 ha gåm c¸c lo¹i cóc, hång, lili, cÈm chíng th¬m, ®ång tiÒn, ®Þa lan…. Hoa cña §µ L¹t cã chÊt lîng tèt so víi c¶ níc, ®îc tiªu thô chñ yªó ë thµnh phè Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, nhiÒu tØnh thµnh kh¸c vµ cßn xuÊt khÈu sang thÞ trêng NhËt B¶n, §µi Loan.Víi vai trß lµ khu du lÞch næi tiÕng cña phÝa Nam, §µ L¹t rÊt chó träng ®Õn viÖc ph¸t triÓn c¶nh quan tõ viÖc x©y dùng nh÷ng m¶ng c©y xanh, bån hoa trªn c¸c trôc ®êng, c¸c khu c«ng viªn ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu. Bëi vËy trong nh÷ng n¨m qua rÊt nhiÒu nh÷ng gièng hoa th¶m ®· ®îc nhËp néi vµ sinh trëng ph¸t triÓn tèt ë ®©y nh Begonia, Cyclamen, Pansy, Viola…
- Sa Pa: N»m ë 103o49’ kinh ®é §«ng, 22o21 vÜ ®é B¾c, ®Ønh cao nhÊt (Phanxip¨ng) so víi mÆt níc biÓn 1640 met, lµ n¬i cã khÝ hËu «n ®íi t¬ng ®èi thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn hoa, c©y c¶nh, ®Æc biÖt lµ c¸c lo¹i hoa «n ®íi. §©y lµ mét khu du lÞch næi tiÕng ë phÝa B¾c, do vËy viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô c¸c gièng hoa th¶m t¹i ®©y ®ang ph¸t triÓn m¹nh. Nh¹y bÐn víi thÞ trêng, mét sè c¬ së trång hoa ë Sapa (Lµo Cai) ®· nhËp mét sè gièng hoa míi tõ níc ngoµi ®Ó gieo trång vµ ®· ®¸p øng mét phÇn kh«ng nhá cho thÞ trêng tÕt 2005 nh Pansy, Viola, Cineraria, Hyacine, Tuy lip, Geranium….
Hµ Néi lµ trung t©m v¨n ho¸, chÝnh trÞ cña c¶ níc. HiÖn nay thµnh phè ®ang quan t©m quy ho¹ch c¸c vïng trång hoa ven ®« vµ ngo¹i thµnh, tËp trung ®Çu t cho trång hoa T©y Tùu víi quy m« 500 ha, trong ®ã dµnh 90 ha cho viÖc ¸p dông c«ng nghÖ n«ng nghiÖp cao ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt lîng hoa nh»m t¹o mét vµnh ®ai hoa, c©y c¶nh cã søc hÊp dÉn víi thÞ trêng trong vµ ngoµi níc, t¨ng thu nhËp trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch n«ng nghiÖp, t¹o m«i trêng c¶nh quan xanh, s¹ch, ®Ñp
VÒ diÖn tÝch, gi¸ trÞ s¶n lîng trång hoa (trong ®ã cã hoa, c©y c¶nh) t¹i Hµ Néi (nh b¶ng 2.1) cho thÊy, diÖn tÝch trång hoa mçi n¨m mét t¨ng, n¨m 2004 lµ 1630 ha, n¨m 2006 t¨ng lªn 2125 ha. Gi¸ trÞ s¶n lîng còng t¨ng tõ 158.323 triÖu ®ång/ n¨m 2004 lªn 480.584 triÖu ®ång/ n¨m 2006. DiÖn tÝch trång hoa th¶m, c©y c¶nh cã ë tÊt c¶ 14 quËn huyÖn vµ mét sè c¬ së kinh doanh hoa c©y c¶nh, chiÕm tû lÖ kho¶ng 3 - 5 % diÖn tÝch trång hoa thµnh phè.
B¶ng 2.1. DiÖn tÝch, gi¸ trÞ s¶n lîng hoa t¹i Hµ Néi
C¸c chØ tiªu theo dâi
§VT
N¨m 2004
N¨m 2005
N¨m 2006
1. DiÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp
Ha
47.025
47.025
46.791
- Sãc S¬n
Ha
19.179
19.179
19.100
- §«ng Anh
Ha
9.798
9.798
9.759
- Gia L©m
Ha
6.438
6.438
6.430
- Tõ Liªm
Ha
3.529
3.529
3.506
- Thanh Tr×
Ha
3.548
3.548
3.548
- C¸c quËn
Ha
4.533
4.533
4.448
2. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tÝnh theo gi¸ trÞ thùc tÕ
Tû ®ång
94,1
94,3
94,2
3. Gi¸ trÞ s¶n lîng hoa theo gi¸ trÞ thùc tÕ
TriÖu ®ång
158.323
180.986
180.584
4. DiÖn tÝch trång hoa th¶m, c©y c¶nh.
Ha
81,03
97,56
106,64
- Sãc S¬n
Ha
5,0
7,2
6,8
- §«ng Anh
Ha
12,3
15,1
18,0
- Gia L©m
Ha
16,6
16,7
17,6
- Tõ Liªm
Ha
18,3
20,4
21,5
- Thanh Tr×
Ha
3,5
8,5
8,8
- C¸c quËn
Ha
6,7
10,6
12,3
+ L¨ng B¸c vµ Qu¶ng trêng Ba §×nh
Ha
0,33
0,56
0,84
+ C«ng ty c«ng viªn c©y xanh
Ha
10,8
11,0
12,5
+ C«ng ty c«ng viªn thèng nhÊt
Ha
7,5
7,5
8,3
(Nguån: Côc thèng kª Hµ Néi n¨m 2006 vµ sè liÖu ®iÒu tra 2006)
VÒ h._.iÖu qu¶ kinh tÕ cña nghÒ trång hoa, c©y c¶nh t¹i Hµ Néi: N¨m 1997, thu nhËp b×nh qu©n tõ lóa, hoa mµu ®¹t 30 - 45 triÖu ®ång/ ha. ë T©y Hå, thu nhËp tõ trång hoa ®¹t 90 triÖu ®ång/ n¨m. ë Tõ Liªm ®¹t 141 triÖu ®ång/ ha. N¨m 2007, thu nhËp b×nh qu©n lµ 73 triÖu ®ång/ ha, thu nhËp b×nh qu©n tõ trång hoa ë Tõ Liªm ®¹t 150 - 180 triÖu ®ång/ ha.
Nh vËy cã thÓ thÊy hoa trång th¶m còng ®ang ph¸t triÓn ë ViÖt Nam, cïng víi tèc ®é ®« thÞ ho¸, c«ng nghiÖp ho¸ ë ViÖt Nam yªu cÇu ph¸t triÓn c¸c khu c«ng viªn gi¶i trÝ lµ rÊt lín. Bëi vËy nghiªn cøu vÒ c¸c gièng hoa trång th¶m, trång chËu lµ híng ®i phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn chung cña thÕ giíi.
2.4. T×nh h×nh nghiªn cøu hoa c©y c¶nh trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt Nam
2.4.1. T×nh h×nh nghiªn cøu hoa c©y c¶nh trªn thÕ giíi
* Nh÷ng nghiªn cøu vÒ chän t¹o gièng:
LÞch sö nghiªn cøu c©y hoa, c©y c¶nh trªn thÕ giíi ®· cã tõ rÊt l©u ®êi, tõ 2800 n¨m tríc C«ng nguyªn [31].
Jordan vµ Reimann Philip [46] ®· nghiªn cøu sù di truyÒn s¾c tè Anthocyanin ë c©y nguyªn sinh vµ Carotene cña s¾c l¹p ë c¸c tÕ bµo c¸nh hoa cña C.morifolium. Ramat b»ng sù ph©n tÝch di truyÒn ë ®êi sau cña c¸c phÐp lai, kÕt qu¶ cho thÊy sù cã mÆt cña mét gen A quy ®Þnh sù h×nh thµnh Anthocyanin trong khi gen I khèng chÕ sù s¶n xuÊt Carotene. Hoa mµu vµng ®îc h×nh thµnh trong sù v¾ng mÆt cña c¶ 2 gen A vµ I, trong khi hoa mµu tr¾ng lµ do v¾ng mÆt gen A. Sù kÕt hîp cña A vµ I cho kÕt qu¶ hoa mµu hång, mµu ®á son vµ mµu ®á h¬i xanh, trong khi sù cã mÆt cña gen A kh«ng cã gen I cho kÕt qu¶ hoa mµu ®ång thiÕc vµ mµu ®á h¬i n©u.
§èi víi cóc dïng ®Ó lµm hoa vßng, hoa trang trÝ, Yulian vµ c¸c céng sù [64], ®· nghiªn cøu mèi quan hÖ gi÷a sù ph©n thuú ë l¸ vµ sù ra hoa cña c©y cóc (C.coronarium) ë miÒn Nam NhËt B¶n ®· kÕt luËn r»ng cã thÓ ph©n lo¹i gièng hoa dùa trªn sù ph©n thuú cña l¸ thµnh c¸c lo¹i nh xÎ l¸ chÐt l«ng chim n«ng vµ l«ng chim s©u thêng lµ c¸c gièng ra hoa sím, xÎ l¸ thuú l«ng chim thêng lµ nh÷ng gièng ra hoa muén .
Singh vµ Rao [59] khi nghiªn cøu C. cinerariae folium ®· chØ ra t¬ng quan cã ý nghÜa gi÷a n¨ng suÊt hoa vµ chiÒu cao c©y víi ®êng kÝnh hoa vµ sè hoa/c©y. §êng kÝnh hoa tû lÖ thuËn víi nång ®é Pyrethrin (lµ mét chÊt trõ s©u sinh häc cã t¸c dông kh¸ng rÖp) b»ng ph©n tÝch ®· chØ ra ®êng kÝnh th©n, sè hoa/c©y, ®êng kÝnh hoa vµ sè lîng 100 hoa, cã t¬ng quan d¬ng trùc tiÕp ®Õn nång ®é Pyrethrin, trong khi n¨ng suÊt hoa vµ chiÒu cao c©y cã t¬ng quan ©m trùc tiÕp ®Õn nång ®é chÊt nµy.
Varharten [63] ®· chiÕu x¹ tia X (víi nång ®é 8 Gy) vµo c¸c tÕ bµo biÓu b× cña c¸nh hoa vµ mÈu cuèng hoa cña C.morifolium sau ®ã b»ng nu«i cÊy in vitro ®· thu ®îc c¸c biÕn thÓ h×nh th¸i kh¸c nhau vÒ kÝch thíc vµ h×nh d¹ng hoa, mµu l¸ vµ mµu hoa. C©y t¸i sinh tõ tÕ bµo biÓu b×, c¸nh hoa ®· cho nhiÒu hoa h¬n c¸c c©y t¸i sinh tõ m« cuèng hoa.
Robb [54], Hackett [40], ®· thµnh c«ng trong viÖc nghiªn cøu v¶y cñ s¹ch bÖnh lµm vËt liÖu nu«i cÊy m«. Goutheret (1969) nghiªn cøu hµm lîng dinh dìng muèi kho¸ng ®ãng vai trß quan träng trong sù sinh trëng vµ ph©n chia tÕ bµo khi nu«i cÊy m« tÕ bµo hoa loa kÌn. Takayma [62], ®· nghiªn cøu vµ thÊy r»ng, c¸c lo¹i v¶y cñ ë c¸c gièng cã kÝch thíc kh¸c nhau trong cïng mét m«i trêng nu«i cÊy sÏ cho hÖ sè nh©n kh¸c nhau.
Niimi and Onozawa [48], ®· nghiªn cøu vµ ph¸t hiÖn ra l¸ lµ mét bé phËn ®îc sö dông lµm vËt liÖu khëi ®Çu cho cÊy m«. Takayma [62], ®· nghiªn cøu kh¶ n¨ng t¸i sinh cña c¸nh hoa loa kÌn trong nu«i cÊy m«.
Ajes [36], ®· øng dông thµnh c«ng kü thuËt nu«i cÊy meristem (m« ph©n sinh ®Ønh) ®Ó t¹o ra c¸c gièng loa kÌn hoµn toµn s¹ch virus ë Hµ Lan .
* Nh÷ng nghiªn cøu vÒ nh©n gièng vµ trång c©y.
Theo Lawtence, Neverell [45] cho biÕt, ®Ó gieo h¹t, ë Anh thêng sö dông hçn hîp gåm ®Êt mïn + than bïn + c¸t th« (tÝnh theo thÓ tÝch) cã tû lÖ 2:1:1, ®Ó trång c©y lµ 7:3:2.
T¸c gi¶ Bunt [37] sö dông hçn hîp cho gieo h¹t (tÝnh theo thÓ tÝch) 1 than bïn rªu níc + 1 c¸t + 2,4 kg/m3 ®¸ v«i nghiÒn cho thÊy c©y con mËp vµ khoÎ
Northen [53] cho r»ng, viÖc cÊy c©y phong lan con lÊy ra tõ èng nghiÖm nªn dïng 3 phÇn vá th«ng xay nhuyÔn + 1 phÇn c¸t (hoÆc 8 phÇn osmida xay nhuyÔn) + 1 phÇn than vôn. Gi¸ thÓ nµy cho tû lÖ sèng cña c©y lan con cao vµ c©y sinh trëng, ph¸t triÓn tèt.
Theo NguyÔn V¨n Chung [3]), ®Ó trång c¶i b¾p, c¶i xanh cho n¨ng suÊt cao h¬n, ®¹t 192 t¹/ha dïng gi¸ thÓ gåm: 3 than bïn + 1 phÇn mïn + 1 phÇn ph©n bß vµ trong 1 kg hçn hîp trªn cho thªm 1g N, 4g P2O5 , 1g K2O.
T¸c gi¶ Roe vµ cs [55] cho thÊy, viÖc øng dông s¶n xuÊt gi¸ thÓ ®Æt nÒn t¶ng cho viÖc phßng trõ cá d¹i gi÷a c¸c hµng rau ë c¸c thêi vô.
Trong s¶n xuÊt viÖc ¸p dông gi¸ thÓ phï hîp ®· thu ®îc lîi nhuËn cao trªn vïng ®Êt nghÌo dinh dìng (Hoitink vµ Fahy [43]), Hoitink vµ cs 1991 [42], Hoitink vµ cs 1993 [44]. Lµm t¨ng ®é mµu mì cña ®Êt (Obreza, Reeder [50]), Stoffella vµ Graetz [61] vµ lµm t¨ng thªm lîng ®¹m trong ®Êt (Sims [58]) vµ lµm t¨ng n¨ng suÊt c©y trång.
KÕt qu¶ nghiªn cøu cña Jiang Qing Hai [20] cho thÊy, ®Ó c©y sinh trëng, ph¸t triÓn tèt khi phèi chÕ c¸c vËt liÖu nu«i cÊy cÇn chó ý c¸c ®iÒu kiÖn c¬ b¶n bao gåm c¸c tÝnh chÊt:
- TÝnh chÊt vËt lý, chñ yÕu lµ møc ®é t¬i xèp, th«ng tho¸ng khÝ, kh¶ n¨ng hÊp thu, kh¶ n¨ng hót níc vµ ®é dµy cña vËt liÖu.
- TÝnh chÊt ho¸ häc, chñ yÕu lµ ®é chua (trÞ sè PH) vµ møc ®é hót dinh dìng.
- TÝnh chÊt kinh tÕ, chñ yÕu lµ møc ®é h÷u hiÖu cña vËt liÖu nu«i c©y cã thÓ sö dông l¹i, dÔ lÊy, tiÖn lîi cho viÖc trén, s¹ch sÏ, kh«ng mïi, gi¸ c¶ rÎ.
C¸c vËt liÖu dïng ®Ó nh©n gièng b»ng ph¬ng ph¸p v« tÝnh vµ nu«i trång hoa, c©y c¶nh thêng dïng lµ ®Êt, l¸ môc,®Êt r¸c, than bïn, g¹ch vôn, mïn ca, trÊu, vá c©y, sái,… phÇn lín c¸c gi¸ thÓ nu«i trång thêng ph¶i trén 2 - 3 vËt liÖu kh¸c nhau.
* Nh÷ng nghiªn cøu vÒ dinh dìng vµ ph©n bãn:
Dinh dìng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng m¹nh ®Õn sù sinh trëng, ph¸t triÓn c©y trång nãi chung vµ c©y hoa nãi riªng. ViÖc cung cÊp dinh dìng hîp lý cho c©y hoa lµ biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt vµ chÊt lîng hoa. Mçi nguyªn tè dinh dìng cã vai trß sinh lý kh¸c nhau nhng ®Òu hÕt søc quan träng ®èi víi c©y hoa
C¸c yÕu tè ®¹m, l©n, kali, vi lîng, vitamin… cã ý nghÜa quan träng ®èi víi sinh trëng ph¸t triÓn, n¨ng suÊt, chÊt lîng cña c¸c loµi hoa.
- Theo NguyÔn Nh Hµ [7], ®¹m cã t¸c dông thóc ®Èy qu¸ tr×nh sinh trëng cña c©y hoa. ThiÕu ®¹m c©y yÕu ít, l¸ vµng, sinh trëng cßi cäc, hoa bÐ, xÊu. Thõa ®¹m c©y sinh trëng m¹nh, c©y yÕu, vèng, mÒm dÔ bÞ lèp ®Ó vµ s©u bÖnh h¹i ph¸t triÓn, chÊt lîng hoa kÐm.
- L©n: cã t¸c dông lµm bé rÔ c©y ph¸t triÓn vµ cã t¸c dông trong qu¸ tr×nh t¹o thµnh, vËn chuyÓn chÊt h÷u c¬ trong c©y hoa. ThiÕu l©n c©y hoa sinh trëng chËm, c©y yÕu, ra hoa muén. Cã ®ñ l©n c©y ra hoa ra bóp sím h¬n.
- Kali: cã t¸c dông trong viÖc vËn chuyÓn vµ tÝch luü chÊt h÷u c¬ trong c©y hoa vµ lµm t¨ng tÝnh chèng chÞu cña c©y hoa. BiÓu hiÖn cña c©y hoa thiÕu kali lµ l¸ bÞ xo¨n, ®èm n©u ph¸t triÓn, c©y ph¸t triÓn chËm.
- Canxi: tham gi¸ vµ qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt trong c©y hoa, vµ cã t¸c dông ¶nh hëng ®Õn sù ph¸t triÓn cña bé rÔ, lµm t¨ng sù në hoa vµ ®é bÒn cña hoa. ThiÕu Canxi, l¸ bÞ vµng vµ cã nhiÒu vÕt thèi, ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh hót níc cña c©y, c©y hoa cßi cäc, n¨ng suÊt hoa bÞ gi¶m.
- Coban: cã t¸c dông lµm t¨ng tÝnh tÝch níc trong hoa, lµm cho hoa bÒn l©u h¬n.
Theo Danai vµ Tongmai [38] khi ®¸nh gi¸ vÒ ¶nh hëng cña ph©n bãn l¸, mËt ®é kho¶ng c¸ch vµ c¸c giai ®o¹n thu hoÆch hoa ®· cho thÊy chiÒu cao c©y gi¶m, nhng l¹i lµm t¨ng chiÒu réng vµ chiÒu dµi l¸. ViÖc bãn ph©n qua l¸ ®· lµm t¨ng sè lîng l¸ trªn c©y, møc ph©n bãn 150 ppm N - K (®¹m - kali) ®· lµm t¨ng ®é bÒn hoa.
N¨m 1992, Sanjaya. L [56], khi nghiªn cøu ¶nh hëng cña 6 c«ng thøc xö lý chÊt ®iÒu tiÕt sinh trëng lµ IBA (axit indol butyric), IAA (axit indol axetic), NAA (Naphyl axetic axit), Biorota, Rootonef vµ ®èi chøng kh«ng xö lý, ®· chØ ra IBA lµ cã hiÖu qu¶ cao nhÊt trong viÖc n©ng cao sè lîng rÔ còng nh chiÒu dµi rÔ.
Khi nghiªn cøu hiÖu qu¶ cña IBA ®Õn sù ra rÔ cña cµnh gi©m, Nong Kran.K [49], ®· nhËn thÊy r»ng nång ®é 1000 ppm khi xö lý ë c¸c kiÓu cóc chïm vµ cóc ®¬n cho hiÖu qu¶ tèt nhÊt so víi c¸c nång ®é 3000ppm vµ 8000 pm.
2.5.2. T×nh h×nh nghiªn cøu hoa c©y c¶nh ë ViÖt Nam
* Nh÷ng nghiªn cøu vÒ chän t¹o gièng:
ë ViÖt Nam, nghÒ trång hoa, c©y c¶nh ®· cã tõ l©u ®êi, kü thuËt s¶n xuÊt hoa, c©y c¶nh chñ yÕu dùa vµo kinh nghiÖm truyÒn thèng víi kü thuËt nh©n gièng cæ truyÒn, c©y gièng hoa, c©y c¶nh ®em trång thêng tõ c¸c gièng gieo tõ h¹t, mÇm, cñ, nh¸nh [12].
Mai Xu©n L¬ng [17], ®· nghiªn cøu thµnh c«ng quy tr×nh nh©n nhanh gièng loa kÌn tr¾ng trªn m«i trêng ®a lîng cã bæ sung c¸c nguyªn tè vi lîng theo Heller, vitamin theo Morel (20 g saccarose + 100 mg inositol + 10 g aga + 16 giê chiÕu s¸ng, chÕ ®é chiÕu s¸ng 2500 - 3000 lux).
D¬ng TÊn Nhùt [21], ®· c«ng bè kÕt qu¶ nghiªn cøu gièng hoa huÖ t©y b»ng ph¬ng ph¸p nu«i cÊy v¶y cñ nh»m ®a ra mét gi¶i ph¸p h÷u hiÖu kh¾c phôc hiÖn tîng tho¸i ho¸ gièng trÇm träng t¹i §µ L¹t.
NguyÔn Quang Th¹ch [28], ®· nghiªn cøu sù ¶nh hëng cña thêi gian chiÕu s¸ng vµ GA3 ®Õn chiÒu cao c©y vµ sè b«ng trªn c©y. KÕt qu¶ cho thÊy khi kÐo dµi thêi gian chiÕu s¸ng vµ phun GA3 nhiÒu lÇn lªn c©y hoa loa kÌn tr¸i vô, cã thÓ lµm t¨ng chiÒu cao c©y vµ t¨ng sè b«ng trªn c©y.
Theo c¸c nhµ khoa häc cã thÓ chän t¹o gièng hoa hång míi b»ng ph¬ng ph¸p lai h÷u tÝnh. Cã thÓ khö ®ùc vµo th¸ng 4, 5 chän mét sè hoa në ngay trªn c©y bè mÑ, bãc vá c¸nh hoa lÇn lît tõ ngoµi vµo trong, dïng panh g¾p hÕt nhÞ ®îc, råi chôp tói giÊy ®Ó c¸ch ly. Sau ®ã tiÕn hµnh thô phÊn, dïng bót l«ng chÊm lÊy phÊn hoa b«i nhÑ lªn ®Çu nhuþ, hoÆc trùc tiÕp dïng hoa ®ùc rò phÊn lªn vßi nhuþ hoa c¸i. Sau khi thô phÊn cã kÕt qu¶, rót bá tói bao, t¨ng cêng ch¨m sãc ®Ó khi qu¶ chuyÓn mµu ®á lµ thu h¸i ®îc. TiÕn hµng xö lý h¹t, t¸ch vá qu¶ chÝn lÊy h¹t, dïng níc läc bá h¹t lÐp. Chän nh÷ng h¹t ch¾c ®ñ tiªu chuÈn trén víi c¸t b¶o qu¶n trong tñ l¹nh ë nhiÖt ®é 0O - 5OC, Ýt nhÊt 2 - 3 th¸ng míi n¶y mÇm. cã thÓ dïng axid chlohydric (HCL) ®Ó ph¸ ngñ [35].
Nh÷ng c«ng tr×nh lai t¹o, chän gièng Cymbidium vµo ®Çu thÕ kû nµy ®¸ng kÓ nhÊt lµ cña H. G. Alexander, ®· cho ra ®êi c©y lai Cym. Alexanderi Westonbirt (Cym. eburneolowianum x Cym. insigne). C©y nµy cho ®Õn nay vÉn gi÷ mét vÞ trÝ quan träng trong viÖc t¹o ra c¸c gièng míi mµu tr¾ng, hång, vµng, xanh, nhÊt lµ nh÷ng gièng ra hoa vµo mïa thu vµ mïa ®«ng. Cïng thêi gian nµy, cßn cã c©y lai Cym. pauwelsii (Cym. insigne x Cym. lowianum), lµ c©y ®Çu dßng ®Ó t¹o ra nh÷ng gièng cã ph¸t hoa lín vµ søc ph¸t triÓn m¹nh nh Cym. Babylon (Cym. Olympus x Cym. Pauwelsii). §Õn lît m×nh, Cym. Babylon l¹i lµ c©y ®Çu dßng th«ng dông ®Ó t¹o ra nh÷ng gièng míi cã mµu s¾c rùc rì [24].
Víi mong íc t¹o ra nh÷ng c©y lan lai tõ c¸c c©y tù nhiªn cña ®Þa ph¬ng. Tõ n¨m 1990, nhãm c¸n bé kü thuËt cña thµnh phè §µ L¹t ®· b¾t ®Çu thùc hiÖn c¸c phÐp lan lai ®Çu tiªn trªn c¬ së chän läc nh÷ng c©y bè mÑ mang c¸c ®Æc tÝnh u viÖt, trong ®ã nhãm phong lan ®îc chän lµ c¸c c©y trong chi Renanthera vµ Vanda. §· ®¸p øng phÇn nµo c¸c yªu cÇu ngµy cµng ®a d¹ng vÒ mÆt su tËp, thëng ngo¹n vµ tõng bíc t¹o nh÷ng tiÒn ®Ò cho viÖc khai th¸c kinh tÕ hoa lan c¾t cµnh [26]
N¨m 2005, Trung t©m Hoa c©y c¶nh - ViÖn di truyÒn N«ng nghiÖp còng ®· tuyÓn chän ®îc gièng cóc CN19, CN20 trång trong vô ®«ng vµ gièng CN01 trång trong vô hÌ tõ tËp ®oµn hoa cóc nhËp néi tõ Hµ Lan, NhËt B¶n. HiÖn nay trong s¶n xuÊt c¸c gièng cóc nµy ®ang ®îc trång réng r·i vµ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cho ngêi s¶n xuÊt.
Muèn t¹o ®îc gièng hoa Hång m«n s¹ch bÖnh vµ ®ång ®Òu, m«i trêng c¬ b¶n gåm cã kho¸ng ®a lîng 1/2 MS cã bæ sung 30g/l succose, 1,5 mg/l BA, 1 mg/l 2,4D vµ 8 g/l aga. sau ®ã chuyÓn sang m«i trêng t¸i sinh chåi, callus ®îc cÊy trªn m«i trêng MS kh«ng cã chÊt kÝch thÝch sinh trëng. Dïng m«i trêng MS bæ sung 0,5 mg/l napthaleneacetic acid (NAA), 20 g/l succose vµ 1 g/l than ho¹t tÝnh ®Ó cho c©y ra rÔ , t¹o thµnh c©y hoµn chØnh. Bªn c¹nh ®ã c¸c nghiªn cøu quy tr×nh nh©n gièng tõ h¹t vµ chän läc gièng còng ®îc thùc hiÖn. H¹t ®îc cÊy trªn m«i trêng MS cã bæ sung 30g/l succose, 8 g/l aga vµ 1 g/l indol -3 axetic acid (IAA) (Theo C©y c¶nh ViÖt Nam [9]).
Hµ ThÞ Thuý [32], ®· nghiªn cøu hoµn thiÖn c«ng nghÖ nh©n nhanh in vitro 10 gièng hoa lily nhËp néi tõ Mü (2001). KÕt qu¶ lµ 8 gièng cã chÊt lîng hoa tèt, gåm 2 gièng lily th¬m O.L Casablanca, O.L Parmount, 6 gièng hoa lily thêng lµ A.L Antaretica, A.L Malta, A.L London, A.L Rhodos, A.L Granderu, La lily My Fair Lady, cã thÓ bæ sung vµo nguån gièng lily th¬ng m¹i ë ViÖt Nam.
TrÇn Duy Quý [22], ®· nhËp néi tËp ®oµn gièng lily (tõ §µi Loan vµ Hµ Lan) ®Ó kh¶o nghiÖm trªn mét sè vïng sinh th¸i trong níc. KÕt qu¶ lµ ®· giíi thiÖu ®îc 10 gièng rÊt cã triÓn väng ph¸t triÓn ®îc thÞ trêng Trung Quèc vµ trong níc rÊt a chuéng. §ã lµ 6 gièng Lily th¬m Acapulco, Aktiva, Almaata, Serberia, Sorbone, Atlantic vµ 4 gièng lily kh«ng th¬m Brunello, Amazone, Pollyanna, Gironde.
* Nh÷ng nghiªn cøu vÒ nh©n gièng vµ trång c©y:
- Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra cña ViÖn Thæ nhìng N«ng ho¸ [34], c«ng ty §Êt s¹ch - thµnh phè Hå ChÝ Minh dïng gi¸ thÓ ®Ó trång hoa, c©y c¶nh l¹i cã nh÷ng tÝnh chÊt lý, ho¸ häc t¬ng ®èi thÝch hîp ®Ó trång hoa, c©y c¶nh.
- Theo D¬ng Thiªn Tíc [27], ®Ó nh©n gièng c©y trong vên dïng chËu, bån ®Ó gi©m. Díi ®¸y chËu, bån nªn lãt b»ng than cñi ®Ó dÔ tho¸t níc, bªn trªn dïng 4/5 bïn ao ph¬i kh«, ®Ëp nhá vµ 1/5 c¸t vµng (hoÆc c¸t ®en) trén pha mét líp tro bÕp, mÞn.
- T¸c gi¶ TrÇn Kh¾c Thi [30] cho biÕt: ®Ó trång c©y trªn diÖn tÝch dµnh cho c©y vô Thu - §«ng nªn dïng bïn ®Êt ®Ó gieo c©y con víi thµnh phÇn gåm: 60% mïn trÊu hoÆc r¬m r¹ ®· môc + 20% bïn + 15% ph©n b¾c môc + 5% c¸t (tû lÖ = 3 : 1 : 0,75 : 0,25), cã thÓ trén thªm ph©n ho¸ häc víi sè lîng 1m3 hçn hîp r¾c 0,5 kg ®¹m sunfat vµ 1,5 kg l©n supe. KÕt qu¶: tû lÖ c©y sèng cao ®¶m b¶o mËt ®é c©y, chÊt lîng c©y con tèt h¬n, tranh thñ ®îc thêi gian gieo sím h¬n tõ 10-20 ngµy, gi¶m nhÑ c«ng gieo trång vµ c«ng tíi níc (tõ 120-150 c©y/ha).
- Së N«ng nghiÖp & PTNT Hµ Néi [23], víi nghiªn cøu bíc ®Çu ®· x¸c ®Þnh 5 c«ng thøc thÝch hîp cho viÖc trång 5 lo¹i c©y trång nh sau:
+ Hång §µ L¹t: 76,5% than bïn + 13,5% bÌo d©u + 10% ®Êt.
+ C©y c¶nh: 76,5% than bïn + 6,75% trÊu + 6,75% bÌo d©u + 10% ®Êt.
+ Hoa gièng: 45% than bïn + 22,5% trÊu + 22,5% bÌo d©u + 10% ®Êt.
N¨m 2006, t¸c gi¶ Lª Xu©n T¶o [25], ®· tiÕn hµnh lµm thÝ nghiÖm ®Ó nghiªn cøu lo¹i gi¸ thÓ thÝch hîp cho mét sè lo¹i hoa trång chËu lµ B¸o xu©n, hoa Hång tiÓu muéi, cóc Indo. Trong ®ã t¸c gi¶ ®· ®a ra kÕt luËn, gi¸ thÓ thÝch hîp dïng ®Ó trång cóc Indo trong chËu gåm: 1/4 trÊu hun + 2/4 vôn dõa + 1/4 ph©n chuång, ®ång thêi t¸c gi¶ còng ®Ò nghÞ gi¸ thÓ thÝch hîp cho c©y cóc nãi chung lµ 2 phÇn ®Êt vên + 1 phÇn ph©n chuång hoai môc + 1 phÇn than bïn + 1 phÇn ®¸ m¹t.
Nh×n chung, nh÷ng nghiªn cøu vÒ nh©n gièng vµ trång c©y ®èi víi c¸c lo¹i c©y nãi chung vµ c©y hoa th¶m nãi riªng cha ®îc nhiÒu, míi chØ dïng chñ yÕu cho c©y c¶nh, c©y bonsai. ®· cã mét sè ViÖn tiÕn hµnh nghiªn cøu c¸c biÖn ph¸p kü thuËt nh©n gièng vµ trång c©y cho mét sè lo¹i c©y nh lan, cóc, cÈm chíng …. nhng míi dõng ë bíc ®Çu thö nghiÖm cha ®a réng r·i ra s¶n xuÊt. Nguyªn nh©n lµ do c¸c biÖn ph¸p nµy cã thµnh phÇn gi¸ thÓ phøc t¹p, ngêi n«ng d©n cha thÓ tù t¹o ®îc, trong khi ®ã c¸c ViÖn vµ c¬ quan nghiªn cøu cha ®a nh÷ng thµnh phÇn gi¸ thÓ nµy vµo s¶n xuÊt ®¹i trµ.
* Nh÷ng nghiªn cøu vÒ ph©n bãn vµ chÕ phÈm dinh dìng:
C¸c chÊt ®iÒu tiÕt sinh trëng cña thùc vËt lµ nh÷ng chÊt cã b¶n chÊt ho¸ häc kh¸c nhau nhng ®Òu cã vai trß rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn sinh trëng. Tuú thuéc vµo c¸c chÊt kh¸c nhau mµ chóng cã thÓ tham gia vµo c¸c qu¸ tr×nh c¬ b¶n nh: ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh ph¸t chåi, t¨ng trëng chiÒu cao, ®êng kÝnh th©n, ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh ra l¸, ra hoa, ra rÔ (®èi víi cµnh gi©m, cµnh chiÕt…).
Trung t©m Hoa C©y c¶nh - ViÖn Di TruyÒn N«ng nghiÖp còng ®· sö dông kÝch thÝch tè cña Thiªn N«ng víi liÒu lîng 1g thuèc pha trong níc s¹ch råi nhóng phÇn gèc cña cµnh vµo kho¶ng 30 phót, sau ®ã ®em phÇn dung dÞch thuèc cßn l¹i pha thªm 5g ph©n bãn l¸ vµ phun l¹i lªn cµnh gi©m, cø 3 - 5 ngµy phun dung dÞch nµy 1 lÇn, cã thÓ ®¶m b¶o tõ 80 - 90% sè c©y ra rÔ víi thêi gian gi©m cµnh rót ng¾n h¬n so víi ®èi chøng tõ 2 - 4 ngµy, ph¬ng ph¸p nµy thêng ®îc ¸p dông cho viÖc nh©n gièng cóc vµo mïa hÌ ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao.
Theo NguyÔn M¹nh Kh¶i, NguyÔn Quang Th¹ch [11] vµ th«ng tin KHKT rau hoa qu¶ (1997), viÖc sö dông c¸c lo¹i chÕ phÈm vµ chÊt kÝch thÝch sinh trëng nh Spray N - grow (SNG) 1%, Atonik 0,5%, GA3 50ppm ®Òu cã t¸c dông râ rÖt tíi sù sinh trëng ph¸t triÓn cña cóc Vµng §µi Loan. Trong ®ã GA3 t¸c ®éng m¹nh ë giai ®o¹n sinh trëng dinh dìng, lµm t¨ng chiÒu cao c©y vµ rót ng¾n thêi gian sinh trëng, n©ng cao tû lÖ hoa vµ kÐo dµi ®é bÒn hoa c¾t. Hai lo¹i thuèc SNG 1% vµ GA3 100ppm còng cã ¶nh hëng tèt ®Õn sinh trëng ph¸t triÓn cña cóc CN93 trong vô ®«ng, lµm t¨ng tû lÖ në hoa, ®Æc biÖt lµ chiÒu cao c©y, mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
Môc ®Ých cña gieo, ¬m c©y con lµ thu ®îc mét quÇn thÓ c©y gièng ®ång nhÊt, sinh trëng tèt, kh«ng bÞ s©u bÖnh h¹i, ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña s¶n xuÊt. §Êt vên ¬m ph¶i lµ ®Êt tèt giµu dinh dìng, tíi tiªu tèt. Theo T¹ Thu Cóc vµ céng sù [2] th× nªn bãn 3 t¹ ph©n chuång, 5 - 10 kg ph©n l©n, 2 - 3 kg ph©n kali cho 1 sµo vên ¬m (360m2).
NguyÔn ThÞ Mü H¹nh, Lª H÷u Phan [8] qua thùc tÕ cho biÕt: viÖc dïng vØ bÇu trong nhµ líi cã m¸i che, cø 100 kg ®Êt than bïn th× trén 10 kg v«i bét, 10 kg supe l©n vµ 6 kg N - P - K con cß (13 - 8 - 12) vµ ñ 1 - 2 th¸ng råi ®em vµo vØ ®Ó gieo h¹t.
2.5. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng c¸c chñng lo¹i hoa th¶m ®îc trång ë Hµ Néi
2.5.1. §¸nh gi¸ vÒ ®iÒu kiÖn khÝ hËu Hµ Néi ®Õn sù sinh trëng ph¸t triÓn c¸c lo¹i hoa th¶m
§iÒu kiÖn khÝ hËu thêi tiÕt t¹i Hµ Néi trong mét n¨m cã thÓ chia lµm 4 mïa lµ Xu©n - H¹ - Thu - §«ng.
Mïa xu©n tõ th¸ng 2- 5, thêi tiÕt ®Ñp, nhiÖt ®é trung b×nh tõ 18 - 20oC, ®é Èm kh«ng khÝ cao rÊt thÝch hîp cho sù sinh trëng vµ ph¸t triÓn c¸c lo¹i hoa, ®Æc biÖt cho sù ra rÔ cña cµnh chiÕt, cµnh gi©m. Tuy nhiªn mïa nµy thêng cã ma phïn, m©y mï nhiÒu nhÊt trong n¨m nªn s©u bÖnh nhiÒu, h¹t n¶y mÇm dÔ bÞ thèi.
Mïa hÌ tõ th¸ng 6 - 8, thêi tiÕt n¾ng nãng, ma nhiÒu, nhiÖt ®é cã ngµy cao lªn ®Õn 38 - 39oC. Thªm vµo ®ã bÞ ¶nh hëng cña giã t©y kh« nãng lµm cho ®é Èm kh«ng khÝ xuèng thÊp tíi 55 - 60%, ngoµi ra Hµ Néi cßn ph¶i chÞu c¸c ®ît b·o, g©y ra c¸c trËn ma lµm ngËp óng nªn ¶nh hëng rÊt lín ®Õn sù sinh trëng ph¸t triÓn cña c©y, ®Æc biÖt lµ cho viÖc nh©n gièng c¸c lo¹i hoa. Tuy nhiªn ®©y l¹i lµ mïa mµ Hµ Néi rÊt cÇn nhiÒu hoa c©y c¶nh ®Ó trang trÝ phôc vô cho c¸c ngµy lÔ héi nh 1/5, 27/7, 19/8, 2/9,... H¬n n÷a nh÷ng th¸ng mïa hÌ l¹i kh«ng thÝch hîp cho c¸c lo¹i hoa cã nguån gèc «n ®íi vµ ¸ nhiÖt ®íi nh Hång, Cóc, CÈm chíng, Pansy, Suxi,.. chØ cã mét sè lo¹i hoa nhiÖt ®íi nh Mµo gµ, V¹n thä Ch©u Phi, Cóc b¸nh NhËt, Cosmos,... hoÆc mét sè gièng cóc chÞu nhiÖt nh CN 93, CN 98, CN 01,... míi sinh trëng ph¸t triÓn b×nh thêng. Do vËy ®Ó ®¸p øng yªu cÇu trång hoa trong giai ®o¹n nµy Hµ Néi cÇn ph¶i cã mét bé gièng míi, ®a d¹ng vÒ mµu s¾c, ®Æc biÖt ph¶i cã kh¶ n¨ng chèng chÞu cao trong ®iÒu kiÖn mïa hÌ nh chÞu nãng, chÞu óng, vµ kh¶ n¨ng chèng chÞu s©u bÖnh tèt. Ngoµi ra, còng cÇn ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p kü thuËt ®Ó t¹o cho c©y sinh trëng ph¸t triÓn tèt nh lµm bÇu cho c©y, gieo h¹t trªn khay, cã c¸c biÖn ph¸p che ch¾n nh dïng nilon che ma, líi ®en h¹n chÕ bít ¸nh n¾ng trùc x¹, hÖ thèng tíi tiªu tèt, cã nhµ che ¬m c©y con gièng, che phñ ®Êt, sö dông mét sè lo¹i thuèc ®iÒu tiÕt sinh trëng còng nh sö dông c¸c lo¹i ph©n bãn l¸, ph©n vi lîng ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng chèng chÞu cho c©y.
Mïa thu tõ th¸ng 9 - 11, cã thÓ xem lµ mïa ®Ñp nhÊt trong n¨m rÊt thuËn lîi cho c©y sinh trëng ph¸t triÓn. C©y trång, c©y gi©m còng nh viÖc gieo h¹t ra rÔ rÊt cao, nhiÒu lo¹i hoa «n ®íi ®Òu cã thÓ trång ®îc vµo vô nµy nh Pansy, CÈm chíng, Hång, Cóc, Violet, Thîc dîc.... Tuy nhiªn c¸c gièng nµy hiÖn nay cã chiÒu cao c©y cao nªn nªn vÉn cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu trang trÝ cho Hµ Néi, do vËy mµ viÖc nhËp néi vµ tuyÓn chän nh÷ng gièng míi cã chiÒu cao c©y thÊp, cã kh¶ n¨ng sinh trëng ph¸t triÓn tèt ®¸p øng ®îc nhu cÇu trang trÝ cho Hµ Néi lµ viÖc lµm rÊt cÇn thiÕt hiÖn nay.
Mïa ®«ng b¾t ®Çu tõ th¸ng 12 ®Õn hÕt th¸ng 2 n¨m sau, ®©y lµ thêi gian l¹nh nhÊt trong n¨m, cã nh÷ng ngµy nhiÖt ®é cã thÓ xuèng tíi 7 - 8oC, ®Çu mïa kh«ng khÝ l¹nh vµ kh«, ngoµi ra chÞu ¶nh hëng cña c¸c ®ît giã mïa §«ng - B¾c, cuèi ®«ng ma phïn Èm ít, ®é Èm cao 85 - 90% nªn s©u bÖnh ph¸t triÓn nhiÒu.
Nh vËy cho thÊy, ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ khÝ hËu thêi tiÕt t¹i Hµ Néi rÊt thuËn lîi cho sù sinh trëng ph¸t triÓn cña nhiÒu chñng lo¹i hoa, hoa trång ®îc quanh n¨m, hoa cã nguån gèc «n ®íi hay nguån gèc nhiÖt ®íi ®Òu cã thÓ trång ®îc ë Hµ Néi, ®©y lµ c¬ së cho viÖc nhËp néi c¸c gièng hoa míi, chÊt lîng cao vµo Hµ Néi gãp phÇn lµm phong phó tËp ®oµn c¸c chñng lo¹i hoa nãi chung vµ hoa th¶m nãi riªng. Tuy nhiªn, tuú ®iÒu kiÖn khÝ hËu thêi tiÕt cña tõng mïa vô mµ bè trÝ c¬ cÊu chñng lo¹i hoa cho phï hîp ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao.
2.5.2. T×nh h×nh trång vµ sö dông hoa th¶m ë Hµ Néi
Trong thêi gian qua, Hµ Néi chñ yÕu trång c¸c lo¹i hoa th¶m s½n cã trong níc, nhng kh«ng cã sù ®Çu t vÒ c«ng nghÖ, c¬ së vËt chÊt trang thiÕt bÞ kü thuËt nªn gièng bÞ tho¸i ho¸, chÊt lîng kÐm. Vµi n¨m trë l¹i ®©y, c¸c nhµ nghiªn cøu vµ c¸c doanh nghiÖp ®· nhËp nhiÒu chñng lo¹i hoa míi t¬ng ®èi phï hîp víi ®iÒu kiÖn thêi tiÕt khÝ hËu t¹i Hµ Néi, nhng riªng bé gièng hoa th¶m cßn nghÌo nµn cha ®¸p øng víi nhu cÇu trang trÝ vµ tiªu dïng hiÖn t¹i. §Æc biÖt n¨m 2008 Hµ Néi më réng diÖn tÝch, s¸t nhËp toµn bé tØnh Hµ T©y, huyÖn Mª Linh - VÜnh Phóc vµ 4 x· thuéc huyÖn L¬ng S¬n tØnh Hoµ B×nh lµm t¨ng diÖn tÝch cña Hµ Néi lªn 3324 km2 gÊp 3 lÇn diÖn tÝch n¨m 2007, d©n sè t¨ng lªn gÇn 6 triÖu ngêi, nhu cÇu c«ng viªn vµ khu vui ch¬i gi¶i trÝ còng ®îc më réng do vËy rÊt cÇn diÖn tÝch c©y xanh, c¸c lo¹i hoa trång th¶m c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng ®Ó phôc vô cho viÖc trang trÝ, duy tr× c©n b»ng sinh th¸i.
* DiÖn tÝch s¶n xuÊt hoa ë Hµ Néi
DiÖn tÝch trång hoa t¹i Hµ Néi cã ë tÊt c¶ 14 quËn, huyÖn nhng diÖn tÝch trång hoa tËp trung lín nhÊt lµ ë T©y Tùu (325 ha/ n¨m 2006) trong ®ã diÖn tÝch trång hoa c¾t cµnh lµ chñ yÕu, diÖn tÝch trång hoa th¶m chØ chiÕm kho¶ng 3 – 5% so víi tæng diÖn tÝch trång hoa, C«ng viªn C©y Xanh lµ ®Þa ®iÓm trång nhiÒu chñng lo¹i hoa th¶m vµ cã diÖn tÝch trång hoa th¶m lín nhÊt 12,5 ha, tiÕp ®Õn lµ C«ng viªn Thèng NhÊt 8,3 ha, L¨ng B¸c vµ Qu¶ng trêng Ba §×nh lµ 0,33 ha (3.300 m2).
B¶ng 2.2: Ph©n bè diÖn tÝch s¶n xuÊt hoa t¹i Hµ Néi
(§VT: Ha)
N¨m
2004
2005
2006
ChØ tiªu
Vïng
Trång
Tæng diÖn tÝch
DiÖn tÝch trång hoa c¾t
DiÖn tÝch trång hoa th¶m
Tæng diÖn tÝch
DiÖn tÝch trång hoa c¾t
DiÖn tÝch trång hoa th¶m
Tæng diÖn tÝch
DiÖn tÝch trång hoa c¾t
DiÖn tÝch trång hoa th¶m
Hµ Néi
1.630,0
1.549,3
80,7
1.952,0
1.855,0
97,0
2.125,0
2.018,8
106,2
X· T©y Tùu
230,0
221,6
8,4
275,0
265,4
9,6
325,0
313,7
11,3
X· Minh Khai
125,0
120,7
4,3
137,0
131,8
5,2
152,0
146,7
5,3
QuËn T©y Hå
80,0
77,3
2,7
85,0
81,9
3,1
70,0
67,0
3,0
C«ng viªn C©y xanh
15,0
4,2
10,8
15,0
4,0
11,0
15,0
2,5
12,5
C«ng viªn Thèng NhÊt
10,0
2,5
7,5
10,0
2,5
7,5
10,0
1,7
8,3
L¨ng B¸c vµ Qu¶ng trêng Ba §×nh
0,33
-
0,33
0,56
-
0,56
0,84
-
0,84
(Nguån: B¸o c¸o ®iÒu tra viÖn Di tryÒn N«ng nghiÖp, 2008)
* C¬ cÊu chñng lo¹i hoa trång th¶m t¹i Hµ Néi
Qua ®iÒu tra kh¶o s¸t c¸c gièng hoa trång th¶m t¹i Hµ Néi, hiÖn nay Hµ Néi chñ yÕu sö dông mét sè chñng lo¹i hoa sau:
- Thu h¶i ®êng (Begoniasemper Florens) : §îc trång chñ yÕu vµo vô ®«ng. Cã chiÒu cao c©y thÊp kho¶ng 30cm, t¸n dµy. Hoa cã nhiÒu mµu tr¾ng, ®á, hång. DÔ trång kh«ng kÐn ®Êt. Tuy nhiªn gièng hoa nµy kh«ng chÞu ®îc ma vµ n¾ng nãng do vËy chØ cã thÓ trang trÝ trong ®iÒu kiÖn thêi tiÕt th¸ng 3 - 4 nh»m kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu hoa.
- Hoa cóc thuý (Callistephus Sinensis): §îc trång vµo vô ®«ng xu©n. Cã côm hoa lín ë ngän vµ hoa lé ë trªn mÆt t¸n nhng mµu s¾c hoa kh«ng sÆc sì, kh¶ n¨ng phèi mµu kh«ng cao.
- Thîc dîc (Dahlia Variabilis): §îc trång vµo vô ®«ng, dÔ trång. Th©n lµ d¹ng th©n th¶o mäng níc, cµnh dµi rÊt dÔ ®æ bëi vËy ph¶i c¾m cäc lµm giµn cho c©y, ®©y lµ ®iÒu bÊt lîi khi trang trÝ ngoµi c«ng viªn
- Hoa dõa c¹n (Catharanthus Roseus): ThÝch hîp trång trong vô hÌ, cã kh¶ n¨ng chÞu nãng, chÞu h¹n tèt, hoa cã mµu tÝm lé trªn mÆt t¸n. C©y cao 60 - 80cm, th©n cµnh yÕu dÔ ®æ, ®¬n ®iÖu vÒ mµu s¾c bëi vËy viÖc nhËp néi nh÷ng gièng hoa míi víi nhiÒu mµu s¾c kh¸c nhau vµ cã chiÒu cao thÊp lµ rÊt cÇn thiÕt.
- C©y hoa cóc (Chrysanthemum. sp): Hoa cã nhiÒu mµu s¾c kh¸c nhau, cã thÓ trång quanh n¨m. Nhng cã nhîc ®iÓm lµ c©y cao tõ 70 - 80cm, ®iÒu nµy kh«ng thuËn lîi cho viÖc trång hoa th¶m, c©y dÔ bÞ ®æ do vËy ®îc sö dông lµm hoa c¾t lµ chÝnh.
- Bãng níc (Impatens Balsamina): Cã kh¶ n¨ng chÞu nãng, chÞu h¹n tèt, trång trong vô HÌ - Thu, hoa cã nhiÒu mµu s¾c, kh¶ n¨ng ®Ëu h¹t cao, dÔ trång, dÔ nh©n gièng. Hoa nhá, mµu s¾c nh¹t, khi hoa në l¹i lÊp ë trong l¸ kh«ng lé ra bªn ngoµi nªn vÉn cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu trång th¶m.
- Hoa mµo gµ (Celosia Critata): Cã thÓ trång ®îc quanh n¨m nhng vô hÌ míi lµ vô chÝnh. Hoa cã nhiÒu mµu s¾c, nhng cã nhîc ®iÓm lµ c©y cao dÔ ®æ
- Hoa v¹n thä (Tagetes Patula L.): Th©n khoÎ, dÔ trång kh«ng kÐn ®Êt, ®îc trång vµo vô ®«ng, hoa to cã mµu vµng s¸ng. C©y cao, th©n cµnh ph¸t triÓn xum xuª nhng hoa l¹i rÊt nhá kh«ng c©n víi bé l¸.
- Hoa lèc (Phlox Drummoldi): Cã kh¶ n¨ng chÞu rÐt, hoa cã nhiÒu mµu s¾c nh hång, ®á, tr¾ng, tÝm, hoa lé trªn mÆt t¸n. HiÖn nay gièng hoa nµy cã hai lo¹i lµ lo¹i c©y th©n yÕu, bß lan, cã chiÒu cao díi 30cm vµ lo¹i c©y cao tõ 1 - 1,2m bëi vËy mµ lo¹i hoa nµy kh«ng ®îc trång trang trÝ trong c«ng viªn. Do ®ã viÖc nhËp néi nh÷ng gièng hoa míi cã chiÒu cao c©y thÊp nh»m ®¸p øng ®îc yªu cÇu trang trÝ hiÖn nay lµ cÇn thiÕt.
- Hoa cÈm chíng (Dianthus Caryophyllus L.): Trång vµo vô ®«ng, dÔ trång, dÔ nh©n gièng. Hoa cã nhiÒu mµu s¾c rÊt ®a d¹ng, c©y cao, ph©n cµnh nhiÒu nªn khi trång ph¶i lµm giµn do vËy Ýt ®îc trång ngoµi c«ng viªn.
- Cóc ngò s¾c (Cosmos Bipinnuatus cav.): Hoa cã nhiÒu mµu s¾c rùc rì, dÔ nh©n gièng. Hoa nhanh tµn, c©y cao, th©n mÒm, cµnh nh¸nh yÕu rÊt dÔ ®æ khi ma to. §îc trång vµo vô ®«ng xu©n.
- Hoa diÔn (Salvia Spalendens): Cã kh¶ n¨ng chÞu rÐt, hoa cã mµu ®á, në thµnh côm, côm hoa ë ®Ønh mang hoa dµy ®Æc trªn mét cuèng chung t¹o thµnh trôc hoa, hoa lé trªn mÆt t¸n. C©y cao, th©n gißn dÔ g·y khi gÆp giã to vµ ma b·o, do vËy gièng hoa nµy chØ cã thÓ trang trÝ trong ®iÒu kiÖn thêi tiÕt th¸ng 3 - th¸ng 4 nh»m kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu hoa.
- Cóc b¸ch nhËt (Gomphrena Globosa L): ChÞu h¹n tèt, ®îc trång trong vô HÌ, vô Thu, dÔ nh©n gièng, hoa lé trªn mÆt t¸n. C©y cao tõ 50 - 60cm, cµnh nh¸nh xum xuª, hoa nhá, mµu s¾c hoa kh«ng rùc rì.
Nh vËy, tõ kÕt qu¶ ®iÒu tra trªn cho thÊy c¸c lo¹i hoa trång th¶m hiÖn nay ®Òu lµ nh÷ng gièng ®· cò, tuy cã u ®iÓm nh dÔ trång, dÔ nh©n gièng, hoa cã nhiÒu mµu s¾c nhng hoa chãng tµn, c©y cao dÔ bÞ ®æ khi gÆp ma b·o. Nh×n chung ®a sè nh÷ng gièng hoa nµy®îc trång vµo vô ®«ng cßn vô hÌ l¹i lµ thêi ®iÓm cã nhiÒu ngµy lÔ quan träng nh 30/4, 1/5 …th× kh«ng cã nhiÒu hoa ®Ñp do vËy mµ hoa trång th¶m cña ta hiÖn nay cha ®¸p øng ®îc víi yªu cÇu trång quanh n¨m. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, viÖc nhËp néi nh÷ng gièng hoa míi cã nhiÒu mµu s¾c, cã chiÒu cao c©y thÊp, cã kh¶ n¨ng sinh trëng ph¸t triÓn tèt ë vô HÌ vµ vô §«ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn trang trÝ t¹i Hµ Néi lµ rÊt cÇn thiÕt vµ ®©y lµ con ®êng ng¾n nhÊt gãp phÇn lµm ®a d¹ng ho¸ c¸c chñng lo¹i hoa trång th¶m.
* Nhu cÇu sö dông hoa th¶m t¹i Hµ Néi
HiÖn nay thµnh phè cã trªn 100 ha c«ng viªn trong ®ã cã kho¶ng 6,5 ha diÖn tÝch lµ c¸c bån hoa (Së qui ho¹ch vµ kiÕn tróc Hµ Néi - n¨m 2006), diÖn tÝch c©y xanh/ngêi lµ 6m2 (Chi côc thèng kª Hµ Néi - n¨m 2006), trong khi ®ã trªn thÕ giíi ®· ®¹t 60m2/ ngêi d©n thµnh phè. PhÇn lín c¸c c«ng viªn ®îc thiÕt kÕ theo phong trµo ph¸t ®éng quÇn chóng trång c©y, cha h×nh thµnh mét quÇn thÓ kiÕn tróc ®ång bé theo ®Ò ¸n quy ho¹ch tæng thÓ cña thµnh phè, cha cã sù phèi hîp hµi hoµ gi÷a c¸c quÇn thÓ kiÕn tróc víi m«i trêng thiªn nhiªn. C¸c c«ng viªn cña Hµ Néi cßn hÑp cha cã ®Ò ¸n ph¸t triÓn trong c¸c giai ®o¹n 2010 - 2015. §Æc biÖt, th¸ng 8 n¨m 2008 Hµ Néi më réng diÖn tÝch t¨ng lªn 3324 km2 víi tæng sè d©n gÇn 6 triÖu ngêi, lµ mét trong nh÷ng thµnh phè cã mËt ®é d©n sè cao nhÊt c¶ níc, tèc ®é x©y dùng vµ mËt ®é ph¬ng tiÖn giao th«ng ngµy mét t¨ng khiÕn cho m«i trêng bÞ « nhiÔm. Do ®ã viÖc x©y dùng nh÷ng m¶ng xanh, bån hoa, khu c«ng viªn c«ng céng … nh»m t¸i håi søc lao ®éng cña con ngêi vµ gi¶m « nhiÔm m«i trêng lµ mét ®ßi hái cÊp thiÕt. §Ó gãp phÇn vµo xu thÕ ph¸t triÓn Hµ Néi ngµy cµng ®µng hoµng h¬n, to ®Ñp h¬n, thµnh phè cÇn cã mét tËp ®oµn hoa c©y c¶nh phong phó, ®Æc biÖt lµ c¸c gièng hoa trång th¶m.
Tõ nh÷ng n¨m 40 cña thÕ kû 20, Hµ Néi ®· cã mét tËp ®oµn c¸c gièng hoa trång th¶m kh¸ phong phó vÒ chñng lo¹i. Tuy nhiªn qua thêi gian, nhÊt lµ thêi kú chiÕn tranh, phÇn lín c¸c gièng hoa ®· bÞ tho¸i ho¸ do nhiÔm s©u bÖnh hoÆc nhiÒu lý do kh¸c ®· kh«ng cßn tån t¹i. Ngµy nay nhiÒu gièng hoa míi rùc rì mµu s¾c vµ ®éc ®¸o ®· ®îc nhËp néi nh cóc vµng §µi Loan, cóc chïm Hµ Lan, cÈm chíng th¬m, loa kÌn, ®ång tiÒn…. Song hÇu hÕt c¸c gièng hoa nµy kh«ng thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn vô hÌ cña Hµ Néi. MÆt kh¸c, kü thuËt nh©n gièng hoa ë níc ta cßn l¹c hËu c¶ vÒ quy m« lÉn tiªu chuÈn chÊt lîng. C¸c gièng hoa trång th¶m cña ta hiÖn nay thêng ®îc nh©n gièng b»ng c¸ch lu gi÷ trong vên ¬m vµ nh©n gièng v« tÝnh trong mét thêi gian dµi kh«ng ®îc phôc tr¸ng do vËy hÇu hÕt nh÷ng gièng hoa nµy ®· bÞ tho¸i ho¸ vµ s©u bÖnh nhiÒu ¶nh hëng rÊt lín ®Õn kh¶ n¨ng trang trÝ. XÐt c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng, tËp ®oµn gièng hoa trång th¶m hiÖn nay cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu ph¸t triÓn c¶nh quan m«i trêng cña thµnh phè hiÖn t¹i vµ t¬ng lai. Do vËy mµ viÖc tuyÓn chä._.hÊt lîng hoa trang trÝ
4.3.1. ¶nh hëng cña kü thuËt xÐn tØa cµnh ®Õn sù sinh trëng, ph¸t triÓn cña c¸c gièng hoa th¶m
Mét sè gièng hoa th¶m cã ®Æc ®iÓm lµ th©n bôi, kh¶ n¨ng ph¸t sinh cµnh nh¸nh nhiÒu vµ c¸c cµnh nh¸nh nµy còng cã kh¶ n¨ng ra rÔ khi t¸c ®éng mét sè biÖn ph¸p kü thuËt nh vun gèc, c¾t tØa cµnh... th× c¸c cµnh nh¸nh míi vÉn cã kh¶ n¨ng ra nô, hoa b×nh thêng. C¨n cø vµo c¸c ®Æc ®iÓm nµy, viÖc nghiªn cøu sù sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña c¸c gièng hoa th¶m sau khi xÐn tØa th©n, cµnh ®Ó trang trÝ lÇn 2 (mµ kh«ng cÇn ph¶i trång l¹i) lµ rÊt cÇn thiÕt, võa gi¶m chi phÝ vÒ gièng còng nh chi phÝ vÒ vËt t vµ c«ng lao ®éng ...¶nh hëng cña biÖn ph¸p kü thuËt xÐn tØa ®îc tr×nh bµy ë b¶ng 4.11.
B¶ng 4.11: sù sinh trëng ph¸t triÓn cña c¸c gièng hoa th¶m sau khi xÐn tØa
(T¹i x· T©y Tùu – Tõ Liªm – Hµ Néi, n¨m 2007 - 2008)
ChØ tiªu theo dâi
ChiÒu cao c©y(cm)
§êng kÝnh t¸n(cm)
Tû lÖ në hoa(%)
§é bÒn tù nhiªn (ngµy)
S« ®á
§Ó STPT tù nhiªn
30,9 ± 0,98
38,2 ± 1,02
92,3 ± 0,98
46,3 ± 1,53
XÐn tØa sau khi hoa tµn
22,3 ± 1,16
25,3 ± 1,63
73,0 ± 1,02
25,7 ± 0,88
T« liªn
§Ó STPT tù nhiªn
40,7 ± 1,20
38,8 ± 0,95
88,3 ± 1,10
45,0 ± 0,79
XÐn tØa sau khi hoa tµn
30,3 ± 1,13
29,0 ± 1,21
78,7 ± 1,09
23,7 ± 0,96
KÕt qu¶ nghiªn cøu ë b¶ng 4.11 cho thÊy:
- C¶ 2 gièng S« ®á, T« liªn lµ nh÷ng gièng sau khi xÐn tØa, c©y vÉn sinh trëng ph¸t triÓn tèt, cho tû lÖ në hoa cao, mÆc dï kh«ng b»ng so víi trång lÇn ®Çu, nhng vÉn cho chiÒu cao c©y tõ 22,3- 30,3 cm, ®êng kÝnh t¸n tõ 25,3 - 29,0 cm, víi ®êng kÝnh t¸n nh vËy c¸c gièng hoa th¶m ®¶m b¶o cho bÒ mÆt th¶m hoa ®îc phñ kÝn kh«ng bÞ hæng lç hoÆc lµm mÆt th¶m bÞ tha.
- VÒ tû lÖ në hoa: C¶ gièng S« ®á vµ T« liªn sau khi hoa ®ît 1 ®· tµn, tiÕn hµnh xÐn tØa th©n, cµnh vÉn cã thÓ thu hoa ®ît 2 víi tû lÖ në hoa tõ 73,0 - 78,7% vµ cho ®é bÒn tù nhiªn tõ 23,7 - 25,7 ngµy.
Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu trªn cho thÊy hoµn toµn cã thÓ ¸p dông biÖn ph¸p xÐn tØa nµy trong s¶n xuÊt. Sau khi xÐn tØa th©n, cµnh ®Ó l¹i phÇn gèc kho¶ng 18 - 20 cm, tõ c¸c ®o¹n xÐn tØa vÉn bËt ra c¸c mÇm míi, c¸c mÇm nµy ph¸t triÓn thµnh cµnh nh¸nh vµ chóng ra nô, ra hoa. Tuy nhiªn chÊt lîng hoa kh«ng b»ng so víi trång lÇn ®Çu do vËy sö dông thªm c¸c chÕ phÈm dinh dìng ®Ó lµm t¨ng n¨ng suÊt chÊt lîng hoa.
4.3.2. ¶nh hëng cña c¸c chÕ phÈm dinh dìng ®Õn sù sinh trëng, ph¸t triÓn cña c¸c gièng hoa trång th¶m sau khi xÐn tØa cµnh
§Ó n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt lîng hoa sau khi xÐn tØa nh»m phôc vô trang trÝ ngoµi s¶n xuÊt cÇn cã mét biÖn ph¸p kü thuËt nh sö dông chÊt kÝch thÝch sinh trëng hoÆc c¸c chÕ phÈm dinh dìng ®Ó bãn, tíi cho hoa. §Ò tµi tiÕn hµnh nghiªn cøu ¶nh hëng cña c¸c chÕ phÈm dinh dìng ®Õn sù sinh trëng ph¸t triÓn cña 2 gièng hoa S« ®á vµ T« liªn.
a. ¶nh hëng cña chÕ phÈm dinh dìng ®Õn sinh trëng, ph¸t triÓn cña gièng S« ®á sau khi xÐn tØa cµnh.
KÕt qu¶ ®îc tr×nh bµy ë b¶ng 4.12
Qua b¶ng 4.12 cho thÊy:
- C¸c c«ng thøc thÝ nghiÖm ®· ¶nh hëng rÊt lín ®Õn ®Æc trng h×nh th¸i cña gièng S« ®á:
+ ë CT1 (§/C): Cho c©y thÊp, cµnh nhá, l¸ hoa bÐ, mµu s¾c kh«ng s¸ng, t¸n bÞ hæng kh«ng sÝt chÆt.
+ CT2: Sö dông phun GA3 0,25% ®· lµm c©y cao h¬n, cµnh dµi nhng gµy, gißn vµ rÊt dÔ g·y, l¸ bÐ hoa nhá vµ xØn mµu, kh«ng c©n ®èi víi bé l¸.
+ CT3: Sö dông GA3 0,25% vµ PBLTN 10% ®Ó phun cho c©y, cho thÊy c©y cao, cµnh cøng vµ mËp h¬n, bé l¸ xanh, mµu s¾c hoa vµ l¸ t¬i h¬n, t¸n dµy vµ ®Òu h¬n h¼n CT1 vµ CT2.
+ ë CT4: Sö dông phun GA3 0,25% + PBLTN 10% + KPTHT TN 0,2% cho c©y ph¸t triÓn vÒ th©n, l¸, hoa c©n ®èi nhÊt. Th©n cao mËp, l¸ hoa dµy ®Òu vµ khÝt t¸n, bé l¸ xanh bãng, hoa to mµu s¾c t¬i s¸ng.
B¶ng 4.12: ¶nh hëng cña c¸c chÕ phÈm dinh dìng ®Õn sinh trëng ph¸t triÓn cña gièng S« ®á sau khi xÐn tØa
(T¹i x· T©y Tùu – Tõ Liªm – Hµ Néi, vô §«ng 2007)
CTTN
ChiÒu cao c©y (cm)
Sè cµnh phô (cµnh)
ChiÒu dµi cµnh phô
(cm)
§êng kÝnh t¸n
(cm)
Tû lÖ në hoa
(%)
§é bÒn tù nhiªn
(ngµy)
§Æc ®iÓmh×nh th¸i c©y
CT1 (§C)
22,3
7,3
8,7
25,3
73,0
25,7
Th©n thÊp, cµnh nhá, l¸ xanh nh¹t, hoa tù ng¾n, mµu kh«ng s¸ng.
CT2
29,7
11,0
14,0
27,0
74,0
26,3
Th©n cao,cµnh gµy,l¸ bÐ xØn mµu, hoa nhá mµukh«ng t¬i.
CT3
28,7
11,7
15,3
29,0
77,3
30,7
ChiÒu cao c©y c©n ®èi víi th©n cµnh, l¸ to mµu xanh bãng, hoa ®Òu,mµu s¾c t¬i.
CT4
28,3
12,3
15,7
30,3
85,7
35,7
ChiÒu cao c©y c©n ®èi víi th©n cµnh, l¸ xanh bãng, tua hoa dµi, maï s¾c t¬i s¸ng, ®é bÒn dµi.
CV%
2,0
5,2
6,3
3,1
5,0
3,9
LSD 0,05
1,08
1,10
1,69
1,14
3.68
2,28
Ghi chó:
- CT1: Phun níc l· (®/c) - CT3: phun GA3 0,25%+ PBL TN 10%
- CT2: phun GA3 0,25% - CT4: phun GA3+ PBL TN 10% + KPTHT TN 0,2%
- VÒ chiÒu cao c©y: CT1 cã chiÒu cao c©y thÊp nhÊt 22,3 cm cßn CT2,CT3, CT4 khi phun thªm chÕ phÈm dinh dinh dìng cã chiÒu cao c©y tõ 28,3 - 29,7 cm.
- VÒ sè cµnh phô vµ chiÒu dµi cµnh phô: ®©y còng lµ 1 trong nh÷ng chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸ sè lîng vµ chÊt lîng cµnh mang hoa, cã liªn quan ®Õn mËt ®é t¸n tha hoÆc dµy. CT1 cã sè cµnh phô Ýt nhÊt tõ 7,8 cµnh vµ chiÒu dµi cµnh còng ng¾n nhÊt tõ 8,7 cm. CT2 cã sè cµnh phô vµ chiÒu dµi cµnh phô t¨ng lªn, nhng cµnh gµy vµ yÕu. Cßn CT3 vµ CT4, cµnh mËp khoÎ c©n ®èi víi bé l¸, cho sè lîng cµnh tõ 11,7 - 12,3 cµnh vµ chiÒu dµi cµnh phô tõ 15,3 -15,7 cm.
- VÒ tû lÖ në hoa vµ ®é bÒn tù nhiªn: CT3, CT4 do phun thªm Ph©n bãn l¸ vµ KÝch ph¸t tè hoa tr¸i cã tû lÖ në hoa 77,3 - 85,7%, ®é bÒn tù nhiªn 30,7- 35,7 ngµy, cao h¬n CT1 tõ 4,3- 12,7% vµ 5,0 - 10,0 ngµy.
Qua biÓu ®å 4.4 vµ nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu ë b¶ng 4.12 cho thÊy: Nh vËy ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt chÊt lîng hoa S« ®á sau khi xÐn tØa ®Ó trang trÝ lÇn 2 nªn sö dông c«ng thøc 4.
BiÓu ®å 4.4: ¶nh hëng cña chÕ phÈm dinh dìng ®Õn chiÒu cao c©y vµ ®êng kÝnh t¸n cña gièng S« ®á
b. ¶nh hëng cña c¸c chÕ phÈm dinh dìng ®Õn sù sinh trëng, ph¸t triÓn cña gièng hoa trång th¶m T« liªn:
B¶ng 4.13 cho thÊy: C¸c chÕ phÈm dinh dìng GA3, PBLTN, KPTHTTN cã t¸c ®éng râ rÖt ®Õn sù sinh trëng, ph¸t triÓn cña gièng hoa trång th¶m T« liªn sau khi xÐn tØa ®Ó trang trÝ hoa ®ît 2 ë vô HÌ n¨m 2008, kÕt qu¶ còng t¬ng tù nh khi sö dông c¸c chÕ phÈm dinh dìng GA3, PBLTN, KPTHTTN cho gièng hoa S« ®á
Nh vËy CT4 phun GA3 0,25% + PBLTN 10% + KPTHTTN 0,2% sau 1 tuÇn xÐn tØa cµnh ®Ó trang trÝ hoa ®ît 2 còng cã t¸c dông râ rÖt nhÊt trªn gièng T« liªn cho c©y cao c©n ®èi víi th©n, l¸, hoa, ®é bÒn dµi.
Tõ kÕt nh÷ng qu¶ nghiªn cøu trªn cho thÊy: cã thÓ ¸p dông c«ng thøc 4 (xö lý GA3 0,25% + PBLTN 10% + KPTHT TN 0,2%) vµo s¶n xuÊt, lµm c¬ së ®Ó x©y dùng quy tr×nh ®iÒu tiÕt sù sinh trëng cho c¸c gièng hoa th¶m nãi chung vµ 2 gièng S« ®á vµ T« liªn nãi riªng.
B¶ng 4.13: ¶nh hëng cña chÕ phÈm dinh dìng ®Õn sinh trëng ph¸t triÓn cña gièng T« liªn sau khi xÐn tØa
(T¹i x· T©y Tùu – Tõ Liªm – Hµ Néi, vô HÌ n¨m 2008)
CTTN
ChiÒu cao c©y
(cm)
Sè cµnh phô
(cµnh)
ChiÒu dµi cµnh phô
(cm)
§êng
kÝnh t¸n
(cm)
Tû lÖ
në hoa (%)
§é bÒn tù nhiªn
(ngµy)
§Æc ®iÓm h×nh th¸i
CT1
30,3
6,8
10,6
29,0
78,7
23,7
C©y thÊp, cµnh ng¾n,l¸ cã mµu xanh vµng, hoa nhá, t¸n tha.
CT2
35,3
12,3
16,3
31,0
80,0
24,7
C©y cao, cµnh dµi gÇy, l¸ nhá mµu xanh xØn, hoa nhá, ®é bÒn kÐm.
CT3
34,7
12,7
17,0
34,3
82,3
27,3
C©y cao, cµnh mËp, bé l¸ ®Ñp mµu xanh bãng, hoa ®Òu mµu s¾c t¬i s¸ng.
CT4
34,3
13,0
17,3
35,7
85,7
36,3
C©y cao c©n ®èi th©n, l¸, hoa, l¸ mµu xanh bãng, ®é bÒn dµi
CV%
3,0
4,8
9,3
5,7
3,0
2,2
LSD 0,05
1,9
1,07
2,84
3,69
1,28
1,22
Ghi chó:
- CT1: Phun níc l· (®/c) - CT3: phun GA3 0,25%+ PBL TN 10%
- CT2: phun GA3 0,25% - CT4: phun GA3+ PBL TN 10% + KPTHT TN 0,2%
4.4. Bíc ®Çu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña viÖc nh©n gièng vµ s¶n xuÊt c¸c gièng hoa th¶m ®îc tuyÓn chän.
4.4.1. X©y dùng c¸c chØ tiªu ¸p dông cho viÖc nh©n gièng vµ s¶n xuÊt c¸c gièng hoa trång th¶m
§Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng nh©n gièng còng nh kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ duy tr× c¸c gièng hoa trång th¶m ®· ®îc tuyÓn chän, viÖc thö nghiÖm nh©n vµ s¶n xuÊt c¸c gièng hoa nµy lµ cÇn thiÕt ®Ó lµm c¬ së khuyÕn c¸o c¸c biÖn ph¸p kü thuËt cho c¸c vïng trång hoa. Chóng t«i tiÕn hµnh thö nghiÖm viÖc nh©n gièng vµ s¶n xuÊt c¸c gièng hoa th¶m ®îc tuyÓn chän. ViÖc thö nghiÖm ®îc tiÕn hµnh t¹i x· T©y Tùu - Tõ Liªm - Hµ Néi cho thÊy 5 gièng hoa ®îc tuyÓn chän lµ Léc kh¶o, Hoµng ®Õ, Trêng xu©n ®á, S« ®á, T« liªn cã thêi gian sinh trëng ng¾n, n¨ng suÊt chÊt lîng hoa tèt, ®Æc biÖt cã thÓ r¶i vô ®Ó trång quanh n¨m, nªn hoµn toµn phï hîp víi viÖc trang trÝ theo th¶m, theo bån hoÆc chËu, cã thÓ trång thuÇn hoÆc phèi kÕt trång xen ®¸p øng ®îc yªu cÇu s¶n xuÊt vµ trang trÝ khu«n viªn.
Tõ c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu ®· ®¹t ®îc. Bíc ®Çu chóng t«i ®· x©y dùng mét sè chØ tiªu ¸p dông cho viÖc thö nghiÖm nh©n vµ s¶n xuÊt c¸c gièng ®· ®îc tuyÓn chän lµm c¬ së cho viÖc x©y dùng quy tr×nh nh©n vµ s¶n xuÊt hoa trång th¶m cho Hµ Néi. C¸c chØ tiªu nµy ®îc tr×nh bµy ë b¶ng 4.14 vµ 4.15
B¶ng 4.14: C¸c chØ tiªu ¸p dông ®Ó thö nghiÖm nh©n gièng
STT
Gièng
Ph¬ng ph¸p nh©n gièng
VËt liÖu dïng nh©n gièng
Gi¸ thÓ dïng ®Ó nh©n gièng
ChÊt ®iÒu tiÕt sinh trëng hoÆc thuèc phßng trõ s©u bÖnh
1
Hoµng ®Õ
Gieo h¹t
H¹t nguyªn vÑn, mÈy, ch¾c, kh«ng bÞ nhiÔm s©u bÖnh
§PS + Mïn r¸c
Fuzugan OH 0,15%
Gi©m cµnh
Cµnh b¸nh tÎ, ®ång ®Òu, kh«ng nhiÔm s©u bÖnh
§PS + Mïn r¸c
IBA 800ppm + Champion 0,3%
2
Léc kh¶o
Gieo h¹t
H¹t nguyªn vÑn, mÈy, ch¾c, kh«ng bÞ nhiÔm s©u bÖnh
§PS + Mïn r¸c
Fuzugan OH 0,15%
Gi©m cµnh
Cµnh b¸nh tÎ, ®ång ®Òu, kh«ng nhiÔm s©u bÖnh
§PS + Mïn r¸c
IBA 800ppm + Champion 0,3%
3
Trêng xu©n ®á
Gieo h¹t
H¹t nguyªn vÑn, mÈy, ch¾c, kh«ng bÞ nhiÔm s©u bÖnh
§PS + Mïn r¸c
Fuzugan OH 0,15%
Gi©m cµnh
Cµnh b¸nh tÎ, ®ång ®Òu, kh«ng nhiÔm s©u bÖnh
§PS + Mïn r¸c
IBA 800ppm + Champion 0,3%
4
S« ®á
Gieo h¹t
H¹t nguyªn vÑn, mÈy, ch¾c, kh«ng bÞ nhiÔm s©u bÖnh
§PS + Mïn r¸c
Fuzugan OH 0,15%
Gi©m cµnh
Cµnh b¸nh tÎ, ®ång ®Òu, kh«ng nhiÔm s©u bÖnh
§PS + Mïn r¸c
IBA 800ppm + Champion 0,3%
5
T« liªn
Gieo h¹t
H¹t nguyªn vÑn, mÈy, ch¾c, kh«ng bÞ nhiÔm s©u bÖnh
§PS + Mïn r¸c + Phñ r¬m r¹
Fuzugan OH 0,15% + PBLTN 0,5%
Gi©m cµnh
Cµnh b¸nh tÎ, ®ång ®Òu, kh«ng nhiÔm s©u bÖnh
§PS + Mïn r¸c
IBA 800ppm + Champion 0,3%
B¶ng 4.15: C¸c chØ tiªu ¸p dông ®Ó x©y dùng m« h×nh s¶n xuÊt c©y hoa th¬ng phÈm
STT
Gièng
C©y th¬ng phÈm
BiÖn ph¸p ch¨m sãc
1
Hoµng ®Õ
- C©y cao 25 – 30 cm, ®êng kÝnh t¸n tõ 25 – 30 cm, th©n cøng, khoÎ, ph©n cµnh ®Òu.
- Kh«ng cã tæn th¬ng c¬ giíi, kh«ng bÞ nhiÔm s©u bÖnh, ®îc phun thuèc phßng trõ tríc khi ®em trang trÝ tõ 3 - 5 ngµy.
- Hoa dµy , phñ ®Òu trªn mÆt t¸n, mµu vµng t¬i vµ hoa ra liªn tôc, ®é bÒn tù nhiªn dµi, thêi gian trang trÝ tõ 1,5 - 2 th¸ng.
- Kh«ng cÇn thiÕt ph¶i bÊm ngän
- TØa bít c¸c cµnh t¨m, c¸c cµnh v« hiÖu ®Ó tËp trung dinh dìng nu«i c¸c hoa chÝnh.
- §Êt tho¸ng níc, giµu mïn, ®é pH 6 - 7.
- Sö dông c¸c lo¹i ph©n bãn l¸, KPTHT ®Ó hoa ra ®Òu vµ nhanh.
2
Léc kh¶o
- C©y cao 20 - 25 cm, ®êng kÝnh t¸n 25 - 30 cm, th©n cøng khoÎ, ph©n cµnh ®Òu.
- Hoa phñ ®Òu xung quanh t¸n, mµu ®á t¬i, thêi gian trang trÝ tõ 1 -1,5 th¸ng
- Kh«ng cÇn thiÕt ph¶i bÊm ngän
- Cã kh¶ n¨ng chÞu rÐt, chÞu h¹n, kh«ng tèng ë n¬i thÊp tròng, kh«ng tho¸t níc.
3
Trêng xu©n ®á
- C©y cao 20 - 25 cm, ®êng kÝnh t¸n 25 - 30 cm, th©n cøng khoÎ, cµnh ph©n ®Òu.
- Hoa phñ ®Òu xung quanh t¸n, mµu ®á t¬i, thêi gian trang trÝ tíi 1 - 3 th¸ng.
- Bé l¸ xanh ®Ñp, bãng kh«ng s©u bÖnh.
- Cã thÓ bÊm ngän hoÆc kh«ng
- Cã kh¶ n¨ng chÞu h¹n, chÞu nãng, kh«ng trång ë n¬i thÊp tròng, kh«ng tho¸t níc
4
S« ®á
- C©y cao 20 - 25 cm, ®êng kÝnh t¸n tõ 25 - 28 cm, th©n cøng khoÎ.
- Bé l¸ xanh bãng, gän ®Òu.
- Trôc hoa th¼ng, mµu ®á t¬i, thêi gian trang trÝ tõ 1 - 1,5 th¸ng
- Kh«ng cÇn ph¶i bÊm ngän, b¶n th©n c©y ®· tù ph©n nh¸nh.
- Cã thÓ c¾t bá ngän hoa ®Ó ph©n nh¸nh míi thu hoa ®ît 2.
5
T« liªn
- C©y cao 25 - 30 cm, ®êng kÝnh t¸n 30 - 35 cm.
- T¸n trßn ®Òu. Bé l¸ xanh xÕp gän.
- Hoa phñ ®Òu trªn mÆt t¸n, thêi gian trang trÝ dµi tõ 1,5 - 2 th¸ng.
- Kh«ng cÇn bÊm ngän c©y, ph©n nh¸nh ®Òu.
- Sau khi hoa tµn c¾t ®Ó gèc 10 - 15 cm ®Ó c©y ra hoa tiÕp, ®Ó hoa ®Ñp cã thÓ dïng GA3 vµ KPTHT.
4.4.2. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña viÖc thö nghiÖm s¶n xuÊt gièng
B¶ng 4.16: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt h¹t c¸c gièng hoa
(T¹i x· T©y Tùu – Tõ Liªm – Hµ Néi, n¨m 2007 - 2008)
(®¬n vÞ tÝnh: ®ång/h¹t)
STT
Gièng
Tæng chi phÝ
Sè h¹t thu ®îc cña 10 c©y
Gi¸ thµnh h¹t trong níc
Gi¸ thµnh h¹t nhËp néi
HiÖu qu¶ (lÇn)
1
Hoµng ®Õ
70.000
1340
52
750
14,4
2
Léc kh¶o
67.200
1680
40
280
7,0
3
Trêng xu©n ®á
72.800
1120
65
446
6,9
4
S« ®á
70.800
1180
60
552
9,2
5
T« liªn
70.000
1000
70
406
5,8
Ghi chó: (Chi phÝ s¶n xuÊt gåm gièng, ph©n bãn, thuèc b¶o vÖ thùc vËt, c«ng lao ®éng…)
B¶ng 4.17: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt c©y gièng b»ng gi©m cµnh
(T¹i x· T©y Tùu – Tõ Liªm – Hµ Néi, n¨m 2007 - 2008)
(®¬n vÞ tÝnh: ®ång/c©y)
STT
Gièng
Tæng chi phÝ
Sè lîng cµnh gi©m
Gi¸ thµnh cµnh gi©m
1
Hoµng ®Õ
50.000
270
185
2
Léc kh¶o
37.200
120
310
3
Trêng xu©n ®á
52.800
240
220
4
S« ®á
50.800
230
221
5
T« liªn
50.600
290
172
Ghi chó: (Chi phÝ s¶n xuÊt gåm gièng, ph©n bãn, thuèc b¶o vÖ thùc vËt, c«ng lao ®éng…)
KÕt qu¶ ë b¶ng 4.16, 4.17 cho thÊy c¸c gièng hoa th¶m ®Òu cã thÓ nh©n gièng b»ng h¹t vµ gi©m cµnh trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ë Hµ Néi, víi gi¸ thµnh c©y gieo h¹t tõ 40 - 70 ®ång/h¹t thÊp h¬n so víi gi¸ thµnh nhËp néi tõ 5,8 - 14,4 lÇn vµ c©y gi©m cµnh tõ 172 - 310 ®ång/c©y. Víi gi¸ thµnh h¹t vµ c©y gi©m cµnh nh trªn, hoµn toµn cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt hoa ë Hµ Néi.
4.4.3. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ viÖc thö nghiÖm s¶n xuÊt c©y th¬ng phÈm
Mét khã kh¨n lín nhÊt cña c¸c c«ng viªn hiÖn nay lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña c¸c gièng hoa míi thêng rÊt cao, ®iÒu nµy sÏ khã chÊp nhËn trong trang trÝ khu«n viªn, bëi do hiÖn nay theo quy ®Þnh cña Së Giao th«ng c«ng chÝnh Hµ Néi, viÖc duy tr× 1m2 hoa th¶m cho mét lÇn thay hoa ë c¸c khu trang trÝ c«ng céng ®îc ¸p gi¸ lµ 72.000 ®/m2, trong ®ã gi¸ thµnh s¶n xuÊt c©y th¬ng phÈm chiÕm 48%, c«ng lao ®éng 15% vµ c¸c chi phÝ duy tr× kh¸c lµ 37%. Víi thêi gian duy tr× lµ mét n¨m thay hoa kho¶ng 7 - 8 lÇn, thêi gian duy tr× mét lÇn tõ 30 - 40 ngµy cho 1m2 trång tõ 20 - 25 c©y. Víi gi¸ thµnh s¶n xuÊt c©y th¬ng phÈm chiÕm kho¶ng 48% cho thÊy gi¸ c¸c lo¹i hoa lµ tõ 1300 - 1500 ®ång. Víi gi¸ thµnh s¶n xuÊt nh vËy th× kÕt qu¶ ë b¶ng 4.18 vµ 4.19 cho thÊy gi¸ c©y th¬ng phÈm tõ gieo trång b»ng h¹t thÊp nhÊt lµ Léc kh¶o 500 ®ång/c©y vµ cao nhÊt lµ Trêng xu©n ®á 1200 ®ång/c©y, 3 gièng Hoµng ®Õ, T« liªn, S« ®á tõ 800 - 1000 ®ång/c©y. Cßn c©y gi©m cµnh còng tõ 500 -1000 ®ång/c©y, víi gi¸ thµnh nh vËy cho thÊy 5 gièng hoa trªn hoµn toµn ®îc c¸c c«ng viªn chÊp nhËn cho s¶n xuÊt vµ duy tr× ë c¸c khu c«ng céng theo nh gi¸ hiÖn hµnh
B¶ng 4.18: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt c©y th¬ng phÈm tõ h¹t
(T¹i x· T©y Tùu – Tõ Liªm – Hµ Néi, n¨m 2007 - 2008)
(®¬n vÞ tÝnh: ®ång/c©y)
STT
Gièng
Tæng chi phÝ
Sè lîng cµnh gi©m
Gi¸ thµnh cµnh gi©m
1
Hoµng ®Õ
686.400
858
800
2
Léc kh¶o
537.500
1075
500
3
Trêng xu©n ®á
860.400
717
1200
4
S« ®á
755.000
755
1000
5
T« liªn
512.000
640
800
Ghi chó: (Chi phÝ s¶n xuÊt gåm gièng, ph©n bãn, thuèc b¶o vÖ thùc vËt, c«ng lao ®éng…)
B¶ng 4.19: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt c©y th¬ng phÈm tõ cµnh gi©m
(T¹i x· T©y Tùu – Tõ Liªm – Hµ Néi, n¨m 2007 - 2008)
(®¬n vÞ tÝnh: ®ång/c©y)
STT
Gièng
Tæng chi phÝ
Sè lîng cµnh gi©m
Gi¸ thµnh cµnh gi©m
1
Hoµng ®Õ
129.600
216
600
2
Léc kh¶o
79.800
114
700
3
Trêng xu©n ®á
192.000
192
1000
4
S« ®á
147.200
184
800
5
T« liªn
116.000
232
500
Ghi chó: (Chi phÝ s¶n xuÊt gåm gièng, ph©n bãn, thuèc b¶o vÖ thùc vËt, c«ng lao ®éng…)
HiÖn nay C«ng viªn c©y xanh, C«ng viªn Thèng NhÊt, khu vùc L¨ng B¸c....®· sö dông 5 gièng hoa trªn ®Ó trang trÝ. Víi chi phÝ cho viÖc s¶n xuÊt c¸c gièng hoa nµy t¹i Hµ Néi thÊp h¬n gi¸ nhËp néi, do vËy mµ c¸c c¬ së nµy hoµn toµn cã thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt trªn ®Ó chñ ®éng s¶n xuÊt c©y gièng phôc vô cho viÖc trang trÝ.
5. KÕt luËn vµ ®Ò nghÞ
5.1. KÕt luËn
Qua thêi gian nghiªn cøu tõ 2007 ®Õn 2008, chóng t«i rót ra c¸c kÕt luËn sau ®©y:
1. Trong 6 gièng hoa th¶m thÝ nghiÖm, cã thÓ sö dông 2 gièng lµ Léc kh¶o vµ S« ®á ®Ó trang trÝ hoa cho mïa ®«ng. Mïa hÌ cã 2 gièng lµ T« Liªn vµ Trêng Xu©n ®á. Riªng gièng Hoµng §Õ cã thÓ trang trÝ hoa ®îc quanh n¨m. C¸c gièng hoa nµy cã mµu s¾c ®Ñp, Ýt bÞ nhiÔm s©u bÖnh, tû lÖ në hoa cao ®¹t tõ 84,0 – 94,4%, ®Æc biÖt cã ®é bÒn tù nhiªn dµi tõ 32,3 – 46,6 ngµy.
2. Cã thÓ sö dông ph¬ng ph¸p gieo h¹t vµ gi©m cµnh ®Ó nh©n gièng hoa th¶m.
+ Ph¬ng ph¸p gieo h¹t trªn nÒn ®Êt phï sa + phñ r¬m r¹+ Fuzugan-OH 0,15% + PBL TN 0,5%, ®· cho tû lÖ n¶y mÇm trªn gièng T« liªn lµ 90,7%,®¹t tû lÖ c©y xuÊt vên lµ 96,7%.
+ Ph¬ng ph¸p gi©m cµnh trªn nÒn ®Êt phï sa + mïn r¸c + IBA 800 ppm + Champion 0,3%, cho gièng hoa Trêng xu©n ®á ®· lµm t¨ng tû lÖ ra rÔ lµ 86,3% vµ tû lÖ c©y xuÊt vên ®¹t 84,3%.
3. BiÖn ph¸p kü thuËt xÐn tØa vµ sö dông c¸c chÕ phÈm dinh dìng cã t¸c dông kÐo dµi thêi gian sö dông hoa th¶m ®Ó trang trÝ
+ 2 gièng hoa S« ®á vµ T« liªn, b»ng ph¬ng ph¸p xÐn tØa cµnh sau khi hoa tµn ®Ó l¹i phÇn gèc tõ 18 - 20 cm vÉn sinh trëng ph¸t triÓn tèt, cho tû lÖ në hoa cao ®Ó sö dông trang trÝ tiÕp mµ kh«ng cÇn ph¶i trång míi.
+ §Ó n©ng cao n¨ng suÊt chÊt lîng hoa sau khi xÐn tØa, viÖc phun GA3 0,25% + PBLTN 10% + KPTHTTN 0,2% cho 2 gièng S« ®á vµ T« liªn ®· lµm t¨ng chiÒu cao c©y tõ 28,3 – 34,3 cm, sè cµnh phô, ®êng kÝnh t¸n, tû lÖ në hoa, ®Æc biÖt lµ lµm t¨ng ®é bÒn tù nhiªn tõ 35,7 – 36,3 ngµy.
4. KÕt qu¶ thö nghiÖm vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt c©y gièng vµ c©y th¬ng phÈm cho thÊy hoµn toµn cã thÓ s¶n xuÊt ®îc c©y gièng trong ®iÒu kiÖn Hµ Néi, víi chÊt lîng cao, gi¸ thµnh thÊp h¬n gi¸ nhËp néi tõ 5,8-14,4 lÇn. C¸c gièng ®îc tuyÓn chän, ®a ra s¶n xuÊt ®Òu sinh trëng, ph¸t triÓn tèt, mµu s¾c ®Ñp, rùc rì, ®¸p øng ®îc yªu cÇu trang trÝ.
5.2. §Ò nghÞ
- ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt trªn vµo s¶n xuÊt, phôc vô cho nhu cÇu trang trÝ hoa th¶m ë Hµ Néi.
- CÇn tiÕp tôc nghiªn cøu c¸c biÖn ph¸p kü thuËt kh¸c ®Ó x©y dùng vµ hoµn thiÖn quy tr×nh kü thuËt nh©n gièng vµ quy tr×nh kü thuËt s¶n xuÊt cho c¸c gièng hoa míi ®· ®îc tuyÓn chän.
Tµi liÖu tham kh¶o
a. Tµi liÖu tiÕng viÖt
1. B¸o Hµ Néi (1997), Sè b¸o tÕt “H¬ng s¾c mïa xu©n”.
2. T¹ Thu Cóc, Hå H÷u An, Nghiªm ThÞ BÝch Hµ (2000), Gi¸o tr×nh rau, NXB N«ng nghiÖp Hµ Néi.
3. Vâ V¨n Chung (2003), Nghiªn cøu ¶nh hëng cña thµnh phÇn gi¸ thÓ, lîng NPK phèi trén ®Õn chÊt lîng c©y gièng vµ sinh trëng, ph¸t triÓn cña mét sè lo¹i c©y rau, luËn v¨n th¹c sÜ N«ng nghiÖp, Trêng §HNNI - Hµ Néi.
4. Vâ V¨n Chi, D¬ng §øc TiÕn (1988), Ph©n lo¹i thùc vËt häc, NXB §¹i häc vµ trung häc chuyªn nghiÖp.
5. NguyÔn ThÞ Hoa (2000), “X¸c ®Þnh s©u bÖnh chÝnh trªn hoa c©y c¶nh cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p phßng trõ tæng hîp”, B¸o c¸o ®Ò tµi khoa häc, Chi côc B¶o vÖ Thùc vËt.
6. TrÇn Hîp (1993), C©y c¶nh – hoa ViÖt Nam – NXB Hµ Néi
7. NguyÔn Nh Hµ (2005), Ph©n bãn vµ C©y trång, Bµi gi¶ng cho líp cao häc KTTT K13, §HNNI – Hµ Néi.
8. NguyÔn ThÞ Mü H¹nh, Lª H÷u Phan (2001), “ T×nh h×nh s¶n xuÊt rau t¹i L©m §ång – Kü thuËt trång rau trong nhµ líi cã m¸i che t¹i §µ L¹t”, Héi th¶o huÊn luyÖn vµ trao ®æi kinh nghiÖm s¶n xuÊt rau tr¸i vô ë c¸c tØnh phÝa Nam, tËp I, ViÖn Khoa häc Kü thuËt N«ng nghiÖp MiÒn Nam, Tæ chøc hîp t¸c ph¸t triÓn Thuþ Sü (SDC), Trung t©m nghiªn cøu ph¸t triÓn Rau ®Ëu Ch©u ¸ (AVRDC), 22 – 27/10/2001, Thµnh phè Hå ChÝ Minh.
9.
10. NguyÔn Huy Kh«i (2005), §¸nh gi¸ tÝnh thÝch øng cña mét sè gièng hoa th¶m trång trong c«ng viªn, B¸o c¸o khoa häc – C«ng ty c«ng viªn C©y xanh.
11. NguyÔn M¹nh Kh¶i, NguyÔn Quang Th¹ch (1999), “¶nh hëng cña GA3 ®Õn sù ra hoa vµ chÊt lîng hoa cóc tr¾ng CN93 trong vô thu ®«ng ë ®ång b»ng B¾c Bé”, T¹p chÝ N«ng nghiÖp vµ CNTP, (448), tr 458 – 460.
12. §ç ThÞ Lai, NguyÔn ThÞ Kim Lý, Hoµng Xu©n Lam (2006), Nghiªn cøu tuyÓn chän mét sè gièng hoa th¶m phôc vô trang trÝ ë khu vùc L¨ng Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ Qu¶ng Trêng ba §×nh, B¸o c¸o khoa häc
13. NguyÔn Xu©n Linh vµ c¸c céng sù (1998), KÕt qu¶ nghiªn cøu hiÖn tr¹ng s¶n xuÊt, tiªu thô hoa c©y c¶nh t¹i miÒn B¾c ViÖt Nam.
14. NguyÔn Xu©n Linh (2006 – 2007), §¸nh gi¸ tÝnh thÝch øng cña c¸c gièng hoa th¶m ë vô XH t¹i Hµ Néi – t¹p chÝ NN&PTNT, sè 9/2006 vµ sè 15/2007.
15. NguyÔn Xu©n Linh, NguyÔn ThÞ Kim Lý, Ph¹m ThÞ Liªn, §oµn Duy Thanh (2000), Kü thuËt trång hoa, NXB Hµ Néi.
16. TrÇn Hoµng Loan (2000), Nghiªn cøu kü thuËt nh©n nhanh c©y hoa loa kÌn mµu b»ng ph¬ng ph¸p t¹o cñ nhá trong èng nghiÖm, B¸o c¸o tèt nghiÖp §HNNI – Hµ Néi.
17. Mai Xu©n L¬ng (1993), øng dông nu«i cÊy m« tÕ bµo trong nu«i cÊy hoa huÖ t©y, NXB N«ng nghiÖp, Hµ Néi.
18. NguyÔn ThÞ Kim Lý (1999), KÕt qu¶ thö nghiÖm trång mét sè gièng cóc trong vô Thu ®«ng t¹i Hµ Néi, B¸o c¸o khoa häc – ViÖn Di truyÒn N«ng nghiÖp.
19. NguyÔn ThÞ Kim Lý (2007), §¸nh gi¸ tÝnh thÝch øng vµ tuyÓn chän c¸c gièng hoa th¶m míi phôc vô nhu cÇu hoa trang trÝ ë Hµ Néi, T¹p chÝ NN & PTNT, sè 16
20. TrÇn V¨n M·o (biªn dÞch), Jiang Qing Hai (2000), Hái ®¸p vÒ kü thuËt nu«i trång hoa vµ c©y c¶nh (tËp I, II, III), NXB N«ng nghiÖp.
21. D¬ng TÊn Nhùt (1994), “Nh©n nhanh gièng hoa huÖ t©y b»ng ph¬ng ph¸p nu«i cÊy vÈy cñ”, T¹p chÝ sinh häc, th¸ng 3/1994.
22. TrÇn Duy Quý vµ céng sù (2004), “ Giíi thiÖu mét sè gièng hoa lily míi ®îc nhËp vµo ViÖt Nam vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña chóng”, B¶n tin N«ng nghiÖp gièng - c«ng nghÖ cao, (6), tr. 10 - 12.
23. Së N«ng nghiÖp vµ PTNT Hµ Néi (2003), B¸o c¸o tæng quan hiÖn tr¹ngvÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt rau an toµn t¹i ®Þa bµn Hµ Néi.
24. Së Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i trêng L©m §ång (2007), Mét sè kÕt qu¶ cña híng t¹o gièng Cymbidium hiÖn ®¹i
25. Lª Xu©n T¶o (2004), Nghiªn cøu gi¶i ph¸p kü thuËt vµ x©y dùng quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt hoa chËu ë vïng Hµ Néi, Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi - Trung t©m KT Rau hoa qu¶.
26. NguyÔn V¨n Tíi (2002), Mét sè bíc vÒ lai t¹o gièng lan, Phßng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n §µ L¹t, nguån th«ng tin KHCN L©m §ång, sè 1.
27. D¬ng Thiªn Tíc (1997), NghÒ lµm vên, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi.
28. NguyÔn Quang Th¹ch vµ céng sù (1994 - 1995), Nghiªn cøu ¶nh hëng cña thêi gian chiÕu s¸ng vµ GA3 ®Õn chÊt lîng hoa loa kÌn tr¸i vô, KÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc, Trêng §HNNI - Hµ Néi.
29. Ph¹m ChÝ Thµnh (1998), Gi¸o tr×nh ph¬ng ph¸p thÝ nghiÖm ®ång ruéng, Trêng §HNNI- NXB N«ng nghiÖp Hµ Néi.
30. TrÇn Kh¾c Thi (1980), “Lµm bÇu ®Êt cho da”, B¸o c¸o khoa häc vµ ®êi sèng, sè 88 ra ngµy 16/8/1980.
31. Hoµng Ngäc ThuËn (2000), Kü thuËt trång hoa vµ c©y c¶nh, Bµi gi¶ng cho c¸c líp cao häc chÝnh quy.
32. Hµ ThÞ Thuý vµ céng sù (2002), Nghiªn cøu hoµn thiÖn c«ng nghÖ nh©n nhanh invitro c¸c gièng hoa lilium SPP, ViÖn Di truyÒn N«ng nghiÖp Hµ Néi.
33. V¨n kiÖn héi nghÞ lÇn thø 6 Ban chÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng kho¸ IX (2002), Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi.
34. ViÖn Thæ nhìng N«ng ho¸ (2003), B¸o c¸o bíc ®Çu thùc hiÖn ®Ò tµi n¨m 2002: Nghiªn cøu s¶n xuÊt gi¸ thÓ dinh dìng cho vên ¬m c©y trong n«ng l©m nghiÖp (tõ 2002 - 2004), Hµ Néi.
35. www.vinhlong.gov.nn, 27/2/2007.
tµi liÖu tiÕng anh
36. Ajes R.J (1974), “Production of hyacinth mosaic visus free hyacinth and lily symptom less visus free likes by meristem tip cuiture”, Acte Hoctic 314, Hollan.
37. A.C Bunt (1965), Laomless composts glasshouse crops Research Institute Annual Report 1965.
38. Danai, B & Tong mai. P (2005). “The effeet of fertilizer, densityxud harvesting duration on the growth, development and storage life of the bedding plant”. Journal of Agriculture, Bangkok, Thailand.
39. Fukada. M, Nishio.J, Arai. K, (2004) “The effect of temperature and light on the growth of beding plant” Japan, N019.
40. Hackett w.P (1969), Aseptic multiplication of lily bulbests from bulb scale, Ann Meeting, pp 105 - 108.
41. Hoogeweg (2000) “ Growing instruction for outdoor beding phants” 122231, MS Rijns bulg Holland.
42. Hoitink, H.A.Y, Y.Inbar, and M.J. Boehm (1991), “Basis for the control of soiborne plant pathogens with composts”, Annual Review of Phytopathology 24, Renaissance Publications, worthington, Ohio, USA.
43. Hoitink, H.A.J., and P.C.Fahy (1986), “Basis for the control of soiborne plant pathogens with composts”, Annual Review of Phytopathology 24, Renaissance Publications, worthington, Ohio, USA .
44. Hoitink, H.A.J., M.J. Boehm, and Y. Hadar (1993), “Mechanisms of suppression of soilbrne plant pathogens in compost – amended substrates”, In: Science and Engineering of Composting: Design, Enviromental, Microbiological, and Utilization Aspects, H.A.T. Hoitink and M. Keener (Eds) Renaissance Publications, worthington, Ohio, USA.
45. JC. Lawtence and J. Neverell (1950), seed and potting compostsed, Allen and unwin, London, England.
46. Jordan.C and Reimann - Philipp. R (1983), “Investigation into the type and degree of polyploid in C. morifolium by gene tical analysis of two flower coulor characters”, Zeitschrift - fur- Pflanzenzuchtung, 91: 2, pp. 111 – 122.
47. Nguyen Thi kim Ly, Nguyen Xuan Linh (2004), “Flower and ornamental plants in Viet Nam”, Newslettet / ICARD, Ariculture & rural development.
48. Niimi Z and Onozawa E (1979), In vitro bullet fromation from leaf segment of lilies, Especially lilium subellum Baker seio Hort, Hollan.
49. Nongkran. K. (1989), “Effect of IBA on rootin ability of Chrysanthemum terminal cutting”, Deparment of Horticulture, Kasetsart Univ, Bangkok, Thailand, Review 8, pp. 18 - 19.
50. Obreza, T.A. and R.K.Reeder (1994), “Municipal solid waste compost use in tomato watermelon successional cropping”, Soi crop Science Society 29.
51. Pongsri - taca poom (2005), “Survey and study on beding plan diseres in Thailand”, Bangkok, Thailand.
52. Remando, TJ (2005), “Practices in Horticultute”, University of the Philippine at Losbanus colledge, Laguna.
53. Rebecca Tyson Northen (1974), Home Ochid Growing, USA.
54. Robb S.M (1957), The culture of excised tissue from bulb escales of lilium speciosum thump, Jexbot.
55. Roe, N.E., P.J. Stoffella, and H.H.Bryan (1993), “Municipal solid waste compost suppresses weeds in vegetable crop olleys”. Hort Science 28: 1171 – 1172, Texas A & M University Research and Extension Center, Rt.2, Box 1 stephenville, TX 76401 USA.
56. Sanjaya . L. (1992), “Effect of plant growth regualator on rooting of bud cutting of Chrysanthemum”, Bulletin/Horticulture, Indonesia, pp. 77 – 82.
57. Shewellcooper (2006), Base book of beding plant growing, Acta / Hort, Lon Don.
58. Sim, J.T (1995), “Organic wastes as altermative nitrogen sources”, In: Nitrogen Fertilization in the Enviroment, P.E. Bancon (Ed), Marcel Deker, Inc, New York, NY.
59. Singh.S.P and Rao. B.R (1987), “The genetics variation of yield component in pyrethrin (C.cinerariae folium)”, Genetica - Agraria, 41:2, pp. 173 - 178.
60. S.O. Mae (2006), Producing rooted cuttings of some beding plant varieties, science of Horticulture in Aichi, Japan.
61. Stoffella, P.J and D.A. Graetz (1996), “Sugarcane filtercake compost influence on tomato emergence, seedling growth, and gield”, In: The science of composting, Part2, M. Debertoldi, P. sequi, B. Lemmes, and T. Papi (Eds), Blackie Academic and Professional, New York, USA.
62. Takayma and Misawa (1979), “Differetation in Lilium bulb scales grown invitro”, Physiology plant, No 46
63. Vanharten, A.M. (1989),Induced mutation in vegatively propated crops plant breeding, Review 6, pp. 55 - 91
64. Yulian, Fujime.Y, Fukada.N (1995), “The relation between leaves morphology and flowerring of garland Chrysanthemum”, Agricultural university, Japan, pp: 115- 120.
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI
------------------
trÇn hoµi h¬ng
Nghiªn cøu mét sè biÖn ph¸p kü thuËt nh»m ph¸t triÓn c¸c gièng hoa trång th¶m cho Hµ Néi
LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP
Chuyên ngành: TRỒNG TRỌT
Mã số: 60.62.01
Người hướng dẫn khoa học: ts. NguyÔn thÞ kim lý
HÀ NỘI - 2008
Lêi cam ®oan
T«i xin cam ®oan r»ng sè liÖu vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu trong luËn v¨n nµy lµ trung thùc vµ cha hÒ ®îc sö dông ®Ó b¶o vÖ cho mét häc vÞ nµo. Mäi sù gióp ®ì viÖc hoµn thµnh luËn ¸n nµy ®· ®îc c¸m ¬n vµ c¸c th«ng tin trÝch dÉn trong luËn v¨n ®Òu ®· ®îc ghi râ nguån gèc.
Th¸ng 8/2008
T¸c gi¶ luËn v¨n
Lêi c¸m ¬n
T¸c gi¶ xin bµy tá lêi c¸m ¬n ch©n thµnh ®Õn TS. NguyÔn ThÞ Kim Lý ®· tËn t×nh híng dÉn ®Ó hoµn thµnh luËn v¨n nµy.
Xin c¸m ¬n sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña ban L·nh ®¹o vµ tËp thÓ ViÖn Di TruyÒn N«ng nghiÖp ®· t¹o ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian nghiªn cøu, ph¬ng tiÖn vËt chÊt vµ kü thuËt ®Ó t¸c gi¶ hoµn thµnh luËn v¨n nµy.
Xin c¸m ¬n sù gióp ®ì quý b¸u cña tËp thÓ c¸c thÇy c« Khoa sau ®¹i häc, Bé m«n Rau Hoa Qu¶ - Khoa N«ng häc – Trêng ®¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®· t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó t¸c gi¶ hoµn thµnh luËn ¸n nµy.
LuËn v¨n cã sù ®éng viªn, ®ãng gãp cña th©n nh©n vµ gia ®×nh t¸c gi¶.
T«i xin ch©n thµnh c¸m ¬n!
Th¸ng 8/2008
T¸c gi¶
Môc lôc
Lêi cam ®oan i
Lêi c¶m ¬n ii
Môc lôc iii
Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t vi
Danh môc c¸c b¶ng vii
Danh môc c¸c b¶ng
STT
Tªn b¶ng
Trang
B¶ng 4.4 b: C¸c thêi kú sinh trëng, ph¸t triÓn cña c¸c gièng hoa trong thÝ nghiÖm ë vên s¶n xuÊt 49
B¶ng 4.5: Mét sè ®Æc ®iÓm sinh trëng cu¶ c¸c gièng hoa trong thÝ nghiÖm (T¹i x· T©y Tùu – Tõ Liªm – Hµ Néi, n¨m 2007 - 2008) 52
B¶ng 4.6: §Æc ®iÓm vÒ sè lîng vµ chÊt lîng hoa cña c¸c gièng trong thÝ nghiÖm 55
B¶ng 4.7: Mét sè thµnh phÇn s©u bÖnh h¹i trªn c¸c gièng hoa thÝ nghiÖm 58
B¶ng 4.9: ¶nh hëng cña c¸c c«ng thøc gi©m cµnh ®Õn kh¶ n¨ng ra rÔ cña gièng Trêng xu©n ®á 62
B¶ng 4.10: ¶nh hëng cña c«ng thøc gieo h¹t ®Õn tû lÖ n¶y mÇm 64
vµ chÊt lîng c©y gièng hoa T« liªn 64
B¶ng 4.11: sù sinh trëng ph¸t triÓn cña c¸c gièng hoa th¶m sau khi xÐn tØa 66
B¶ng 4.12: ¶nh hëng cña c¸c chÕ phÈm dinh dìng ®Õn sinh trëng ph¸t triÓn cña gièng S« ®á sau khi xÐn tØa 68
B¶ng 4.13: ¶nh hëng cña chÕ phÈm dinh dìng ®Õn sinh trëng ph¸t triÓn cña gièng T« liªn sau khi xÐn tØa 70
._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- CHTT023.doc