Nghiên cứu khả năng áp dụng hệ thống quản lý môi trường thao tiêu chuẩn ISO 14001 : 2004 cho nhà máy sữa Vinamilk tại chi nhánh Cần Thơ

CHÖÔNG I: TOÅNG QUAN VEÀ ÑEÀ TAØI I.1 GIÔÙI THIEÄU ÑEÀ TAØI Trong quaù trình phaùt trieån khoâng ngöøng cuûa xaõ hoäi, loaøi ngöôøi ñaõ ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïu to lôùn trong caùc lónh vöïc kinh teá xaõ hoäi vôùi moät trình ñoä khoa hoïc kyõ thuaät hieän ñaïi, nhöng ñoàng thôøi cuõng gaây ra nhieàu haäu quaû nghieâm troïng cho moâi tröôøng sinh thaùi. Söï oâ nhieãm moâi tröôøng, söï coá moâi tröôøng, suy giaûm taøi nguyeân, söï thay ñoåi khí haäu toaøn caàu laø haäu quaû tröïc tieáp, giaùn tieáp cuûa taùc ñoäng do caùc döï aùn, chính saùch khoâng thaân thieän vôùi moâi tröôøng gaây ra. Nöôùc ta ñang ôû trong thôøi kì coâng nghieäp hoùa-hieän ñaïi hoùa, quaù trình naøy taïo ra nhöõng thay ñoåi to lôùn veà maët kinh teá nhöng ñoàng thôøi noù cuõng ñeå laïi nhöõng haäu quaû naëng neà veà moâi tröôøng. Vieäc phaù huûy taøi nguyeân thieân nhieân, söû duïng taøi nguyeân thieân nhieân khoâng hôïp lyù ñaõ tröïc tieáp hay giaùn tieáp aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng hieän taïi vaø töông lai. Ngaøy nay, vieäc quaûn lyù taøi nguyeân thieân nhieân, baûo veä moâi tröôøng vaø choáng oâ nhieãm ñaõ trôû thaønh moái quan taâm haøng ñaàu cuûa moïi quoác gia treân theá giôùi. Vieät Nam muoán hoäi nhaäp trong neàn kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi phaûi chaáp nhaän nhöõng luaät chung ñoù cuûa noù. Do ñoù, vieäc aùp duïng caùc boä tieâu chuaån quoác teá veà moâi tröôøng seõ giuùp chuùng ta hoäi nhaäp deã daøng vaø nhanh choùng. ISO 14001 laø tieâu chuaån chöùng nhaän veà heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng trong boä tieâu chuaån ISO 14000 do toå chöùc Tieâu chuaån hoùa quoác teá ban haønh vaø ñöôïc aùp duïng vaøo Vieät Nam naêm 1998. Tieâu chuaån nhaèm ñònh höôùng cho caùc doanh nghieäp ñöa ra caùc hoaït ñoäng quaûn lyù moâi tröôøng song song vôùi hoaït ñoäng quaûn lyù saûn xuaát, goùp phaàn khoâng nhoû trong vieäc naâng cao uy tín cuûa doanh nghieäp vaø ñaûm baûo cho saûn phaåm cuûa doanh nghieäp ñoù hoøa nhaäp thuaän lôïi vaøo thò tröôøng quoác teá, ñoàng thôøi tieâu chuaån theå hieän moät phöông phaùp khoa hoïc ñeå tieán haønh moät caùch hieäu quaû coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng. Cuøng vôùi xu theá phaùt trieån ISO 14001 ngaøy caøng taêng nhanh vaø naém baét ñöôïc tình hình treân, Coâng ty Söõa Vinamilk nghieân cöùu aùp duïng HTQLMT theo tieâu chuaån ISO 14001:2004. Ñeå vaän duïng nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc vaø giuùp ñôõ coâng ty trong quaù trình xem xeùt, tieàn ñaùnh giaù quaù trình hoaït ñoäng cuûa coâng ty theo tieâu chuaån ISO 14001:2004, em ñaõ thöïc hieän ñeà taøi “Nghieân cöùu khaû naêng aùp duïng HTQLMT theo Tieâu chuaån ISO 14001:2004 cho Nhà Máy Söõa Vinamilk tại chi nhánh Cần Thơ” I.2 TÍNH CAÁP THIEÁT VAØ LYÙ DO HÌNH THAØNH ÑEÀ TAØI Hieän nay, vieäc baûo veä moâi tröôøng ñaõ trôû thaønh vaán ñeà toaøn caàu chöù khoâng chæ laø vieäc rieâng cuûa moät quoác gia naøo caû. Nhieàu nöôùc treân theá giôùi ñaõ yeâu caàu saûn phaåm muoán nhaäp khaåu phaûi coù “nhaõn xanh” ISO 14001. Beân caïnh moät soá ñieàu kieän khaùc, ISO 14001 ñaõ trôû thaønh “giaáy thoâng haønh” quan troïng ñeå doanh nghieäp Vieät Nam tham gia vaøo thò tröôøng theá giôùi. Hôn theá nöõa, ñaát nöôùc chuùng ta ñaõ töøng böôùc hoäi nhaäp vôùi neàn kinh teá theá giôùi neân tính caïnh tranh cuûa moãi coâng ty ngaøy caøng phaûi ñöôïc naâng cao. Ñaây chính laø phöông phaùp duy nhaát ñeå caùc doanh nghieäp Vieät Nam coù theå cuøng hoäi nhaäp vaø phaùt trieån. Moät trong nhöõng yeáu toá caïnh tranh caàn quan taâm hieän nay ñoù laø vieäc chöùng toû cho khaùch haøng vaø caùc beân höõu quan thaáy ñöôïc söï quan taâm ñeán moâi tröôøng cuûa doanh nghieäp; cuï theå laø caùc keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng toát thoâng qua vieäc kieåm soaùt aûnh höôûng moâi tröôøng do caùc hoaït ñoäng, saûm phaåm vaø dòch vuï cuûa mình, maø heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng laø baèng chöùng roõ raøng vaø deã thaáy nhaát. Khi neàn kinh teá Vieät Nam ngaøy caøng phaùt trieån, möùc soáng cuûa ngöôøi daân ñang naâng cao thì nhu caàu veà vieäc söû duïng caùc loaïi söõa toát, coù uy tín ngaøy caøng ñöôïc quan taâm nhieàu hôn. Ñaùp öùng nhu caàu naøy, treân thò tröôøng ñaõ coù raát nhieàu loaïi söõa trong nöôùc laãn nöôùc ngoaøi caïnh tranh vôùi nhau, vaø coâng ty Söõa Vinamilk cuõng khoâng naèm ngoaøi quyõ ñaïo chung ñoù. Coâng ty ñang treân böôùc ñöôøng töï khaúng ñònh mình, khaúng ñònh vò theá trong nöôùc, trong khu vöïc vaø treân theá giôùi. Ñeå thöïc hieän toát ñoàng thôøi caû muïc tieâu kinh teá vaø muïc tieâu moâi tröôøng, cung caáp cho khaùch haøng nhöõng saûn phaåm, dòch vuï coù chaát löôïng cao, ñöôïc thöïc hieän trong ñieàu kieän ñaûm baûo moâi tröôøng; ñoàng thôøi naâng cao tính caïnh tranh trong thò tröôøng khu vöïc vaø theá giôùi thì vieäc xaây döïng vaø aùp duïng HTQLMT theo tieâu chuaån ISO 14001 laø ñieàu voâ cuøng caàn thieát vaø caàn laøm ngay. Chính vì vaäy, vieäc nghieân cöùu thöïc thi HTQLMT cho coâng ty Söõa Vinamilk laø ñieàu heát söùc thieát thöïc, vaø ñoù cuõng chính laø lyù do maø em choïn ñeà taøi naøy I.3 MUÏC TIEÂU ÑEÀ TAØI Nghieân cöùu caùc yeâu caàu vaø cô sôû caàn thieát cho vieäc xaây döïng moâ hình heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14001:2004 cho coâng ty Söõa Vinamilk, bao goàm moïi hoaït ñoäng, saûn phaåm vaø dòch vuï cuûa coâng ty. Ñeà xuaát caùc böôùc ñi caên baûn vaø tính toaùn caùc chi phí maø coâng ty phaûi chi traû töø khi aùp duïng ñeán khi chöùng nhaän heä thoáng ñeå Ban Giaùm Ñoác coâng ty coù caùi nhìn toång theå vaø phaân boå nguoàn löïc cuõng nhö kinh phí moät caùch phuø hôïp. I.4 NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu ñeà ra, ñeà taøi ñöôïc thöïc hieän vôùi caùc noäi dung sau: Giôùi thieäu toùm löôïc veà HTQLMT ISO 14001 Tìm hieåu hieän traïng vaø naêng löïc quaûn lyù moâi tröôøng taïi coâng ty Söõa Vinamilk. Qua ñoù xem xeùt, ñaùnh giaù khaû naêng aùp duïng HTQLMT theo tieâu chuaån ISO 14001:2004 cuûa Coâng ty. Xaây döïng nhöõng qui trình xaùc ñònh khía caïnh moâi tröôøng coù yù nghóa taïi coâng ty Ñeà xuaát chöông trình aùp duïng ISO 14001:2004 cho coâng ty Söõa Vinamlik taïi chi nhaùnh Caàn Thô. I.5. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Nghieân cöùu khaû naêng aùp duïng Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14001 cho coâng ty Söõa Vinamilk laø moät ñeà taøi döïa treân tình hình thöïc teá cuï theå cuûa coâng ty. Ñeå thöïc hieän ñeà taøi, caùc phöông phaùp nghieân cöùu sau ñaây ñöôïc söû duïng: I.5.1 Phöông phaùp luaän Trong neàn kinh teá thò tröôøng nhieàu thaønh phaàn hieän nay, cuøng vôùi quaù trình môû cöûa vaø hoäi nhaäp, söï caïnh tranh treân thöông tröôøng dieãn ra ngaøy gay gaét vaø quyeát lieät. Vôùi söùc eùp cuûa ngöôøi tieâu duøng khoâng chæ quan taâm ñeán chaát löôïng saûn phaåm, maø coøn chuù troïng ñeán chaát löôïng moâi tröôøng trong saûn xuaát haøng hoùa vaø dòch vuï, thì vieäc nghieân cöùu aùp duïng heä thoáng moâi tröôøng cho caùc doanh nghieäp Vieät Nam noùi chung vaø Coâng ty Söõa Vinamilk noùi rieâng laø ñieàu raát caàn thieát. Ngaønh söõa laø moät ngaønh raát ñöôïc xaõ hoäi quan taâm do ñaëc tính an toaøn trong söû duïng cuûa noù. Chính vì vaäy, vieäc choïn Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ISO 14001 (ngoaøi tieâu chuaån ISO 9001, GMP) laø moät söï löïa choïn toái öu cho caùc doanh nghieäp döôïc saûn xuaát söõa, ñieån hình laø coâng ty Söõa Vinamilk, trong quaù trình hoäi nhaäp vaøo neàn kinh teá theá giôùi. Böôùc ñaàu tieân trong quaù trình aùp duïng HTQLMT theo tieâu chuaån ISO 14001:2004 cho coâng ty Söõa Vinamilk laø phaûi naém baét, hieåu roõ veà HTQLMT, caùc yeâu caàu trong caùc ñieàu khoaûn cuûa ISO 14001:2004; tình hình hoaït ñoäng thöïc teá cuõng nhö hieän traïng vaø khaû naêng giaûi quyeát caùc vaán ñeà veà moâi tröôøng cuûa Coâng ty. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy, xem xeùt moâi tröôøng ban ñaàu vaø ñaùnh giaù khaû naêng aùp duïng laø moät vieäc laøm caàn thieát ñoái vôùi Ban Giaùm Ñoác coâng ty nhaèm ñònh höôùng ñuùng vaø leân keá hoaïch cung caáp nguoàn löïc cuõng nhö taøi chính cho quaù trình aùp duïng. Ñeà taøi söû duïng phöông phaùp luaän veà nhaän daïng, ñaùnh giaù vaø phaân loaïi caùc khía caïnh moâi tröôøng vaø taùc ñoäng cuûa chuùng. Töø caùc khía caïnh moâi tröôøng coù yù nghóa, ñeà xuaát caùc muïc tieâu, chæ tieâu vaø chöông trình quaûn lyù moâi tröôøng laø nhöõng thaønh toá raát quan troïng khi aùp duïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14001:2004. I.5.2 Phöông phaùp thöïc teá Thu thaäp vaø phaân tích caùc taøi lieäu veà ISO 14000 Trong quaù trình thu thaäp vaø phaân tích caùc taøi lieäu veà ISO 14000, chuù troïng ñeán heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ISO 14001 vaø nhöõng vaán ñeà lieân quan. Ngoaøi ra coøn tìm hieåu veà caùc quy ñònh, tieâu chuaån cuûa Nhaø nöôùc veà heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng. Töø ñoù ñöa ra moät quy ñònh cuï theå, phuø hôïp chuaån bò cho vieäc xaây döïng vaø thöïc thi ISO 14001 aùp duïng cho coâng ty Söõa Vinamilk, nhaèm ñaït ñöôïc caùc yeàu caàu cuûa tieâu chuaån. I.5.2.1 Phöông phaùp ñieàu tra phoûng vaán Tieán haønh ñieàu tra phoûng vaán theo daïng tröïc tieáp, caùc caâu hoûi phoûng vaán seõ ñöôïc chuaån bò tröôùc theo muïc ñích cuûa thoâng tin caàn naém baét, xen vaøo ñoù laø caùc caâu hoûi naûy sinh trong quaù trình phoûng vaán khoâng ñöôïc chuaån bò tröôùc. Ñoái töôïng phoûng vaán: - Ban laõnh ñaïo. - Phoøng kyõ thuaät. - Phoøng haønh chaùnh quaûn trò. - Moät soá caùc phaân xöôûng saûn xuaát - Phoøng quaûn lyù chaát löôïng. - Trung taâm chöùng nhaän phuø hôïp tieâu chuaån QUACERT I.5.2.2 Phöông phaùp thoáng keâ Thu thaäp caùc thoâng tin veà hoaït ñoäng vaø moâi tröôøng cuûa coâng ty trong caùc naêm töø 2000 ñeán 2006. - Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån, cô caáu toå chöùc. - Tình hình kinh doanh, nhaân söï vaø tình hình taøi chính. - Quy trình coâng ngheä saûn xuaát söõa - hoaøn taát. - Tình hình quaûn lyù moâi tröôøng thöïc teá taïi coâng ty. - Löôïng nguyeân vaät lieäu ñaàu vaøo, chaát thaûi raén, chaát thaûi nguy haïi, nöôùc thaûi. - Keát quaû quan traéc moâi tröôøng Tình hình thöïc thi heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14001 treân Theá giôùi vaø ôû Vieät nam trong caùc naêm qua. Söû duïng phaàn meàm SPSS I.5.2.3 Phöông phaùp phaân tích toång hôïp Phaân tích toång hôïp laø phöông phaùp ñöôïc söû duïng roäng raõi vaø thöôøng xuyeân trong taát caû caùc ngaønh nghieân cöùu khoa hoïc. Phaân tích laø phöông phaùp chia toång theå hay chia moät vaán ñeà phöùc taïp thaønh nhöõng phaàn ñôn giaûn hôn ñeå nghieân cöùu, giaûi quyeát. Toång hôïp laø phöông phaùp lieân keát, thoáng nhaát laïi caùc boä phaän, caùc yeáu toá ñaõ ñöôïc phaân tích, khaùi quaùt hoùa vaán ñeà trong söï nhaän thöùc toång theå. I.6 PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU Ñeà taøi naøy chæ taäp trung nghieân cöùu khaû naêng aùp duïng maø chöa xaây döïng aùp duïng. Ñaùnh giaù böôùc ñaàu veà moâi tröôøng laø cô sôû cho vieäc aùp duïng ISO 14001. Nghieân cöùu trong noäi boä nhaø maùy saûn xuaát söõa taïi Caàn Thô. I.7 PHÖÔNG HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN Tieáp tuïc tö vaán cho coâng ty trong caùc giai ñoaïn tieáp theo nhö vieát taøi lieäu, ñaùnh giaù noäi boä,… Nghieân cöùu khaû naêng tích hôïp tieâu chuaån ISO 9001, ISO 14001, GMP vaø OHSAS 18000. I.8 TÍNH THÖÏC TIEÃN CUÛA ÑEÀ TAØI Ñeà taøi “Nghieân cöùu khaû naêng aùp duïng HTQLMT theo tieâu chuan ISO 14001 cho nhà máy Söõa Vinamilk tại chi nhánh Cần Thơ” coù tính thöïc teá raát cao. Trong thôøi gian qua, caùc doanh nghieän ñaõ baét ñaàu nhaän thöùc taàm quan troïng cuûa ISO 14001 vaø vaán ñeà baûo veä moâi tröôøng. Moät soá doanh nghieäp ñaõ aùp duïng thaønh coâng vaø ñöôïc caáp chöùng chæ phuø hôïp ISO 14001. Ñieàu naøy mang laïi hieäu quaû raát lôùn trong coâng taùc quaûn lyù, goùp phaàn trong vieäc tieâu thuï saûn phaåm cuõng nhö naâng cao uy tín ñoái vôùi khaùch haøng. Thöïc hieän ISO 14001 khoâng chæ khaúng ñònh uy tín cuûa coâng ty maø coøn ñaûm baûo cho coâng ty hoaø nhaäp vaøo thò tröôøng quoác teá. Tieâu chuaån ISO 14001 seõ giuùp cho coâng ty toå chöùc xöû lyù caùc vaán ñeà moâi tröôøng moät caùch heä thoáng vaø töø ñoù seõ caûi thieän ñöôïc taùc ñoäng ñoái vôùi moâi tröôøng. CHÖÔNG II: GIÔÙI THIEÄU VEÀ ISO 14001 II.1 TOÅNG QUAN BOÄ TIEÂU CHUAÅN ISO 14000 II.1.1 Tieâu chuaån vaø tieâu chuaån hoùa Töø ñieån Webster ñònh nghóa tieâu chuaån laø: “…3: ñöôïc thieát laäp bôûi ngöôøi coù thaåm quyeàn, hoaëc laø moät thoûa thuaän chung nhö moät moâ hình chuaån…4: ñöôïc thieát laäp bôûi ngöôøi coù thaåm quyeàn nhö moät quy ñònh ñeå ño ñaïc löôïng, khoái löôïng, phaïm vi, giaù trò hoaëc chaát löôïng…”. Ngoaøi ra, Webster ñònh nghóa vieäc chuaån hoùa ñeå “1: ñeå so saùnh vôùi moät tieâu chuaån 2: nhaèm ñaït ñöôïc söï phuø hôïp vôùi tieâu chuaån” Chuùng ta söû duïng thuaät ngöõ tieâu chuaån trong cuoäc soáng haøng ngaøy maø ít nhieàu khoâng ñeå yù tôùi vieäc ñoù; thöïc teá, cuoäc soáng seõ trôû neân khoù khaên raát nhieàu khi khoâng coù caùc tieâu chuaån. Ngoân ngöõ laø moät ví duï. Chuùng ta coù theå giao tieáp ñöôïc laø do ngoân ngöõ ñöôïc chuaån hoùa. Töø vaø cuïm töø coù nghóa chung. Do ñoù, töø vaø cuïm töø coù theå deã daøng truyeàn ñaït töø ngöôøi phaùt bieåu hoaëc ngöôøi vieát sang ngöôøi ñoïc. Khi khoâng coù tieâu chuaån, khoâng coù nghóa chung, chuùng ta seõ gaëp khoù khaên lôùn trong vieäc truyeàn ñaït yù nghóa vaø yù töôûng cuûa mình. Ví duï khaùc nhö, khi baïn ñeán cöûa haøng vaø mua moät goùi baùnh, baïn seõ chaúng suy nghóa lieäu goùi baùnh 100.000ñ ôû Haø Noäi coù cuøng khoái löôïng vôùi goùi baùnh ôû Haûi Phoøng khoâng? Baïn seõ khoâng phaûi lo laéng veà ñieàu naøy vì baïn ñang soáng trong moät xaõ hoäi maø caùc tieâu chuaån veà troïng löôïng vaø ño ñaïc ñaõ ñöôïc thieát laäp. Trong theá giôùi kinh doanh, vieäc chuaån hoùa laø baét buoäc nhôø ñoù caùc nhaø saûn xuaát trong nöôùc hoaëc ngoaøi nöôùc coù theå baùn saûn phaåm cuûa hoï treân toaøn theá giôùi maø khoâng caàn ñeán vieäc ñoøi hoûi haøng traêm caùc yeâu caàu kyõ thuaät taïi khu vöïc ñoù. Laáy ví duï, saûn phaåm cuûa nhaø saûn xuaát ñóa meàm seõ töông thích vôùi baát kyø loaïi maùy tính naøo thuoäc baát cöù haõng saûn xuaát naøo. Moät heä thoáng tieâu chuaån ñöôïc chaáp nhaän laø ñieàu coát yeáu taïo ra thò tröôøng roäng lôùn, naâng cao hieäu quaû saûn xuaát vaø söû duïng saûn phaåm. Caùc tieâu chuaån phoå bieán nhaát lieân quan ñeán moät soá loaïi ñôn vò ño ñaïc (ví duï: ñôn vò ño kích côõ, troïng löôïng, ñôn vò ño löôøng, ñôn vò ñeám). Moät loaïi tieâu chuaån nöõa lieân quan ñeán quaù trình. Moät ví duï laø heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng theo tieâu chuaån ISO 9000. Moät ví duï khaùc nöõa laø heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14000. Nhöõng tieâu chuaån naøy khoâng lieân quan vôùi nhöõng gì mang tính tuyeät ñoái, nhöng lieân quan ñeán caùch thöùc laøm theá naøo ñoù thieát laäp vaø thöïc hieän heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng vaø moâi tröôøng. II.1.2 ISO – Toå chöùc quoác teá veà tieâu chuaån hoùa Treân theá giôùi coù raát nhieàu tieâu chuaån caïnh tranh, daãn ñeán söï baát lôïi cho caùc nhaø caïnh tranh töø ñoù khieán ngöôøi tieâu duøng phaûi chòu giaù cao hôn. Toå chöùc quoác teá veà tieâu chuaån (ISO - International Organization for Standardization), ñaët taïi Geneva, Thuïy Só laø toå chöùc ñaõ coù raát nhieàu coá gaéng trong vieäc naøy. ISO ñöôïc thieát laäp naêm 1947 ñeå quaûng baù caùc tieâu chuaån treân thò tröôøng kinh doanh theá giôùi, trong vieäc thoâng tin lieân laïc vaø saûn xuaát. Caùc thaønh vieân cuûa ISO ñöôïc chia thaønh 3 nhoùm: thaønh vieân chính thöùc, thaønh vieân lieân laïc, vaø thaønh vieân ñaêng kyù. Vieät Nam laø thaønh vieân chính thöùc tham gia tích cöïc vaøo caùc hoaït ñoäng cuûa toå chöùc tieâu chuaån hoùa Quoác teá. Toå chöùc tieâu chuaån hoùa taïi Vieät Nam laø Toång cuïc Tieâu chuaån - Ño löôøng - Chaát löôïng, thuoäc Boä Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng. Muïc ñích cuûa caùc tieâu chuaån ISO laø taïo ñieàu kieän cho caùc hoaït ñoäng trao ñoåi haøng hoùa vaø dòch vuï treân toaøn caàu trôû neân deã daøng, tieän duïng hôn vaø ñaït ñöôïc hieäu quaû. Quaù trình tieâu chuaån hoùa cuõng goùp phaàn thuùc ñaåy söï hôïp taùc giöõa caùc quoác gia treân lónh vöïc trí tueä, khoa hoïc, coâng ngheä, vaø hoaït ñoäng kinh teá. Taát caû caùc tieâu chuaån do ISO ñaët ra ñeàu coù tính chaát töï nguyeän khoâng baét buoäc aùp duïng II.1.3 Quaù trình xaây döïng tieâu chuaån Trong quaù trình xaây döïng ISO tuaân theo nhöõng nguyeân taéc cô baûn sau - Söï nhaát trí: ISO quan taâm ñeán quan ñieåm cuûa caùc beân lieân quan; caùc nhaø saûn xuaát, ngöôøi baùn haøng, ngöôøi söû duïng, caùc nhoùm tieâu thuï, caùc phoøng kieåm nghieäm, caùc chính phuû, caùc ngheà nghieäp kyõ thuaät vaø caùc cô quan nghieân cöùu. - Qui moâ: döï thaûo caùc tieâu chuaån phuø hôïp vôùi caùc yeâu caàu cuûa caùc ngaønh vaø khaùch haøng treân toaøn theá giôùi. - Töï nguyeän: vieäc tieâu chuaån hoùa quoác teá chòu taùc ñoäng cuûa thò tröôøng, do ñoù noù döïa treân cô sôû töï nguyeän thöïc hieän cuûa caùc beân coù quan taâm. Quaù trình xaây döïng tieâu chuaån goàm nhöõng böôùc chuû yeáu sau ñaây - Ñeà nghò ñeà muïc tieâu chuaån - Pheâ duyeät keá hoaïch xaây döïng tieâu chuaån - Soaïn thaûo döï thaûo ñeà muïc - Laäp döï thaûo ban kyõ thuaät - Göûi döï thaûo ban kyõ thuaät ñi laáy yù kieán roäng raõi - Laäp döï thaûo cuoái cuøng - Pheâ duyeät vaø phaùt haønh tieâu chuaån. II.1.4 Boä tieâu chuaån ISO 14000 Hoaøn caûnh ra ñôøi Boä tieâu chuaån ISO 14000 Tröôùc aùp löïc ngaøy caøng taêng cuûa caùc vaán ñeà moâi tröôøng toaøn caàu, boä tieâu chuaån ISO 14000 ñaõ ra ñôøi vaøo cuoái naêm 1996 vaø ñaàu naêm 1997 treân cô sôû cuûa tieâu chuaån BS 7750 (maõ hieäu BS 7750 - Moät tieâu chuaån veà heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng taïi Anh) vaø nhöõng tieâu chuaån quoác gia khaùc nhaèm khuyeán khích caùc doanh nghieäp thieát laäp vaø duy trì cho mình moät heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng toái öu ñeå söû duïng höõu hieäu nguyeân nhieân lieäu vaø haïn cheá oâ nhieãm. Boä tieâu chuaån ISO 14000 bao goàm 2 nhoùm tieâu chuaån: ñaùnh giaù toå chöùc vaø ñaùnh giaù saûn phaåm. - Nhoùm tieâu chuaån ñaùnh giaù toå chöùc bao goàm tieâu chuaån heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng (ISO 14001; ISO 14004), Ñaùnh giaù hoaït ñoäng moâi tröôøng (ISO 14031) vaø Ñaùnh giaù moâi tröôøng (ISO 14010; ISO 14011; ISO 14012). - Nhoùm tieâu chuaån ñaùnh giaù saûn phaåm bao goàm tieâu chuaån Nhaõn moâi tröôøng (ISO 14020; ISO 14021; ISO 14022; ISO 14023; ISO 14024). Ñaùnh giaù voøng ñôøi saûn phaåm (ISO 14040; ISO 14041; ISO14042; ISO 14043) vaø Khía caïnh moâi tröôøng trong tieâu chuaån saûn phaåm (ISO 14060). - Tuy nhieân, ñeå trôû thaønh doanh nghieäp ñöôïc chöùng nhaän heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ñaït tieâu chuaån ISO 14000, doanh nghieäp chæ caàn chöùng toû heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cuûa mình laø phuø hôïp vôùi tieâu chuaån ISO 14001. Boä tieâu chuaån naøy ñeà caäp ñeán 6 lónh vöïc 1/ Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng 2/ Thanh tra moâi tröôøng 3/ Ñaùnh giaù tính naêng ñoäng cuûa coâng ngheä vaø saûn phaåm taùc ñoäng leân moâi tröôøng. 4/ Ñaùnh giaù chu trình soáng cuûa saûn phaåm 5/ Khía caïnh moâi tröôøng (ñöôïc theå hieän) trong tieâu chuaån cuûa saûn phaåm. 6/ Nhaõn hieäu moâi tröôøng. Baûng 2.1: Caùc tieâu chuaån quoác teá veà quaûn lyù moâi tröôøng SC/ WG ISO TÖ LIEÄU GIAI ÑOAÏN SC1 14001 Cuï theå hoùa Heä thoáng Quaûn lyù Moâi tröôøng DIS 14004 Höôùng daãn chung – Heä thoáng Quaûn lyù Moâi tröôøng DIS 14002 Höôùng daãn Heä thoáng Quaûn lyù Moâi tröôøng cho xí nghieäp vöøa, nhoû. NP SC2 14010 Höôùng daãn kieåm toaùn Moâi tröôøng; Nhöõng nguyeân taéc chung DIS 14011.1 Höôùng daãn kieåm toaùn Moâi tröôøng – Thuû tuïc KT Phaàn I: Kieåm toaùn xí nghieäp vöøa vaø nhoû DIS 14011.2 Phaàn II: Kieåm toaùn söï tuaân thuû NP 14011.3 Phaàn III: Kieåm toaùn baùo caùo moâi tröôøng NP 14012 Höôùng daãn kieåm toaùn heä thoáng moâi tröôøng – Chæ tieâu trình ñoä ñoái vôùi kieåm toaùn vieân DIS 14013 Quaûn lyù caùc chöông trình kieåm toaùn heä thoáng moâi tröôøng NP 14014 Höôùng daãn toång quan moâi tröôøng ban ñaàu DIS 14015 Höôùng daãn ñaùnh giaù nhaõn hieäu moâi tröôøng NP SC3 14020 Caùc nguyeân taéc cô baûn ñoái vôùi caáp nhaõn hieäu moâi tröôøng WD 14021 Caáp nhaõn hieäu moâi tröôøng – Khieáu naïi moâi tröôøng töï tuyeân boá – Thuaät ngöõ, ñònh nghóa. CD 14022 Caùc kyù hieäu caáp nhaõn hieäu moâi tröôøng (kieåu II) WD 14023 Caáp nhaõn hieäu moâi tröôøng; kieåm ñònh vaø caùc phöông phaùp uûy quyeàn NP 14024 Caáp nhaõn hieäu moâi tröôøng; nguyeân taéc chæ ñaïo, thöïc teá, chæ tieâu cho caùc chöôùng trình caáp chöùng chæ; höôùng daãn thuû tuïc. CD SC4 14031 Ñaùnh giaù hoaït ñoäng moâi tröôøng WD 14032 Caùc chæ thò hoaït ñoäng moâi tröôøng coâng nghieäp cuï theå NP SC5 14040 Ñaùnh giaù chu trình soáng – Nguyeân taéc chung vaø thöïc teá CD 14041 Ñaùnh giaù chu trình soáng - Ñaùnh giaù thoáng keâ chu trình soáng WD 14042 Ñaùnh giaù chu trình soáng - Ñaùnh giaù taùc ñoäng chu trình soáng WD 14043 Ñaùnh giaù chu trình soáng - Ñaùnh giaù caûi thieän chu trình soáng NP SC6 14050 Quaûn lyù moâi tröôøng – Thuaät ngöõ vaø ñònh nghóa WD WG 14060 Höôùng daãn vieäc ñöa khía caïnh MT vaøo tieâu chuaån saûn phaåm DIS (NP-Döï aùn môùi; WD-Döï thaûo coâng taùc; CD-Döï thaûo cuûa toaøn ban; DIS-Döï thaûo tieâu chuaån quoác teá) II.1.5 Noäi dung HTQLMT theo tieâu chuaån ISO 14000 Theá naøo laø Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng Caûi tieán lieân tuïc chính saùch moâi tröôøng Laäp keá hoaïch Thöïc hieän vaø taùc nghieäp Xem xeùt cuûa laõnh ñaïo Kieåm tra vaø haønh ñoäng khaéc phuïc khaéc phuïc CAM KEÁT THÖÏC HIEÄN Hình 2.1: Moâ hình heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng - Tieâu chuaån Boä TC ISO 14000, ñaõ ñöa ra ñònh nghóa veà HTQLMT nhö sau: “laø moät phaàn cuûa heä thoáng quaûn lyù chung bao goàm cô caáu toå chöùc, caùc hoaït ñoäng laäp keá hoaïh, traùch nhieäm, qui taéc, thuû tuïc, quaù trình vaø nguoàn löïc ñeå xaây döïng vaø thöïc hieän, xem xeùt vaø duy trì chính saùch moâi tröôøng”. Theo ISO, HQLMT coù theå xaây döïng chính saùch moâi tröôøng, nhöng baûn thaân chính saùch moâi tröôøng laïi laø ñieåm troïng taâm cuûa HTQLMT. Neáu nhö theo ñònh nghóa thì vaøo thôøi ñieåm thieát laäp chính saùch moâi tröôøng, coù theå chöa coù heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, nhöng khi ñaõ coù HTQLMT thì chaéc chaén laø phaûi coù chính saùch moâi tröôøng. Muïc ñích cuûa HTQLMT: “Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cung caáp quaù trình ñöôïc cô caáu ñeå ñaït ñöôïc söï caûi tieán lieân tuïc…” - Theo ñònh nghóa naøy, vieäc thieát laäp vaø aùp duïng chính saùch moâi tröôøng laø yeáu toá tieân quyeát cuûa HTQLMT. Roõ raøng laø, baèng caùch thöïc hieän HTQLMT, toå chöùc coù theå caûi tieán lieân tuïc keát quaû hoaït ñoäng veà moâi tröôøng cuûa mình. Moät heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng höõu hieäu coù theå hoã trôï caùc toå chöùc trong vieäc ñieàu khieån, ño löôøng vaø caûi thieän nhöõng phöông tieän lieân quan tôùi moâi tröôøng trong caùc hoaït ñoäng cuûa toå chöùc. Noù coù theå laøm cho nhöõng yeâu caàu baét buoäc vaø töï nguyeän veà moâi tröôøng ñöôïc ñaùp öùng toát hôn. Noù coù theå hoã trôï quaù trình ñoåi môùi cuûa toå chöùc moät khi nhöõng taäp quaùn quaûn lyù moâi tröôøng ñaõ ñöôïc gaén lieàn vôùi nhöõng hoaït ñoäng taùc nghieäp chung cuûa toå chöùc. - Nhö vaäy, HTQLMT laø moät phaàn cuûa heä thoáng quaûn lyù chung cuûa toå chöùc coù ñeà caäp ñeán caùc khía caïnh moâi tröôøng cuûa caùc hoaït ñoäng cuûa toå chöùc ñoù, taïo ra caùc keát quaû hoaït ñoäng thaân thieän vôùi moâi tröôøng ñeå tieán tôùi “Caûi tieán lieân tuïc”, khaúng ñònh traùch nhieäm vôùi coäng ñoàng, vôùi xaõ hoäi, thöïc hieän muïc tieâu baûo veä moâi tröôøng trong phaùt trieån beàn vöõng. Muïc tieâu cuûa HTQLMT - Xaùc ñònh caùc yeâu caàu luaät phaùp lieân quan ñeán moâi tröôøng. - Xaùc ñònh caùc khía caïnh moâi tröôøng vaø caùc hoaït ñoäng moâi tröôøng vaø kieåm soaùt ñöôïc. - Xaùc ñònh caùc cô hoäi, caùc yeáu toá quan troïng ñeå caûi tieán. - Thieát laäp chính saùch caùc muïc tieâu öu tieân vaø caùc coâng vieäc caàn laøm trong töøng giai ñoaïn ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu ñoù. - Giaùm saùt vaø ñaùnh giaù ñöôïc tính hieäu quaû cuûa heä thoáng, thuùc ñaåy caûi tieán. - Minh chöùng cho coäng ñoàng vaø xaõ hoäi vieäc ñôn vò ñang tuaân thuû luaät phaùp vaø caùc cam keát veà moâi tröôøng. II.2 GIÔÙI THIEÄU VEÀ TIEÂU CHUAÅN ISO 14001:2004 II.2.1 Giôùi thieäu veà tieâu chuaån ISO 14001:2004 1. Phaïm vi Tieâu chuaån naøy quy ñònh caùc yeâu caàu ñoái vôùi quaûn lyù moâi tröôøng, taïo thuaän lôïi cho moät Toå chöùc trieån khai, aùp duïng chính saùch vaø muïc tieâu, coù xem xeùt ñeán caùc yeâu caàu luaät phaùp, caùc yeâu caàu khaùc maø toå chöùc aùp duïng vaø thoâng tin veà caùc yeáu toá moâi tröôøng coù yù nghóa. Tieâu chuaån naøy aùp duïng cho caùc yeáu toá moâi tröôøng maø Toå chöùc coù theå kieåm soaùt vaø coù theå taùc ñoäng. Tieâu chuaån naøy khoâng tuyeân boá caùc chuaån möïc vaø keát quaû moâi tröôøng hoaït ñoäng cuï theå. Tieâu chuaån naøy aùp duïng cho baát kyø toå chöùc naøo mong muoán: a) Xaây döïng, aùp duïng, duy trì vaø caûi tieán heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng; b) Töï ñaûm baûo söï phuø hôïp vôùi chính saùch moâi tröôøng ñaõ coâng boá; c) Chöùng minh söï phuø hôïp vôùi tieâu chuaån naøy thoâng qua: 1. Töï xaùc ñònh vaø tuyeân boá phuø hôïp vôùi tieâu chuaån naøy, Caùc beân coù lieân quan ñeán quyeàn lôïi nhö khaùch haøng xaùc nhaän söï phuø hôïp, Cô quan beân ngoaøi Toå chöùc xaùc nhaän vieäc töï coâng boá phuø hôïp, Ñöôïc chöùng nhaän phuø hôïp cho heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cuûa mình do moät cô quan beân ngoaøi caáp; Taát caû yeâu caàu cuûa tieâu chuaån naøy laø nhaèm hôïp nhaát vaøo baát kyø heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng naøo. Möùc ñoä aùp duïng phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá nhö chính saùch moâi tröôøng cuûa Toå chöùc, baûn chaát cuûa caùc hoaït ñoäng, saûn phaåm dòch vuï vaø Toå chöùc. 2. Tieâu chuaån trích daãn Khoâng coù tham khaûo tieâu chuaån ñöôïc trích daãn. Ñieàu khoaûn naøy ñaõ ñöôïc bao goàm nhaèm giöõ laïi soá ñieàu khoaûn nhaän daïng gioáng nhö phieân baûn tröôùc. 3. Ñònh nghóa Caùc ñònh nghóa sau ñaây ñöôïc aùp duïng cho muïc ñích cuûa tieâu chuaån naøy: 3.1 Ñaùnh giaù vieân Ngöôøi coù ñuû naêng löïc ñeå thöïc hieän moät cuoäc ñaùnh giaù {ISO 9000:2000} 3.2 Caûi tieán thöôøng xuyeân Quaù trình laäp laïi ñeå taêng cöôøng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng (3.8) nhaèm ñaït ñöôïc vieäc caûi tieán keát quaû hoaït ñoäng toång theå veà moâi tröôøng (3.10), phuø hôïp vôùi chính saùch moâi tröôøng (3.11) cuûa Toå chöùc. 3.3 Haønh ñoäng khaéc phuïc Haønh ñoäng ñeå loaïi boû caùc nguyeân nhaân söï khoâng phuø hôïp ñaõ phaùt hieän 4.Taøi lieäu Thoâng tin vaø caùc phöông tieän hoã trôï Ghi chuù: phöông tieän thoâng tin coù theå baèng giaáy, ñóa quang hoïc, ñieän töû , hình aûnh hoaëc maãu goác hoaëc keát hôïp cuûa caùc phöông tieän ñoù. 5. Moâi tröôøng Nhöõng thöù bao quanh hoaït ñoäng cuûa moät Toå chöùc (3.16) bao goàm khoâng khí, nöôùc ñaát nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân, heä thöïc vaät, heä ñoäng vaät, con ngöôøi vaø moái quan heä qua laïi cuûa chuùng. Chuù thích: moâi tröôøng noùi ñeán ôû ñaây môû roäng töø noäâi boä ñeán heä thoáng toå chöùc toaøn caàu. 6. Yeáu toá moâi tröôøng Yeáu toá cuûa caùc hoaït ñoäng, saûn phaåm vaø dòch vuï cuûa moät toå chöùc coù theå taùc ñoäng qua laïi vôùi moâi tröôøng. Chuù thích: Yeáu toá moâi tröôøng coù yù nghóa laø moät yeáu toá coù hoaëc coù theå gaây taùc ñoäng moâi tröôøng ñaùng keå 7. Taùc ñoäng moâi tröôøng Baát kyø moät söï thay ñoåi naøo gaây ra cho moâi tröôøng, duø laø coù haïi hoaëc coù lôïi, toaøn boä hoaëc töøng phaàn do caùc yeáu toá moâi tröôøng (3.6) cuûa Toå chöùc gaây ra. 8. Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng (HTQLMT) Moät phaàn heä thoáng quaûn lyù cuûa Toå chöùc söû duïng ñeå trieån khai vaø aùp duïng chính saùch moâi tröôøng vaø quaûn lyù caùc yeáu toá moâi tröôøng Ghi chuù1: Heä thoáng quaûn lyù laø taäp hôïp caùc yeáu toá lieân quan duøng ñeå thieát laäp chính saùch, muïc tieâu vaø ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu ñoù Ghi chuù 2: Heä thoáng quaûn lyù bao goàm cô caáu Toå chöùc, caùc hoaït ñoäng hoaïch ñònh, traùch nhieäm, quy taéc, thuû tuïc, quaù trình vaø nguoàn löïc. 9. Muïc tieâu chaát löôïng Muïc ñích toång theå veà moâi tröôøng, xuaát phaùt töø chính saùch moâi tröôøng maø toå chöùc töï ñaët ra ñeå ñaït tôùi 10. Keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng Caùc keát quaû coù theå ño ñöôïc veà quaûn lyù cuûa Toå chöùc ñoái vôùi caùc yeáu toá moâi tröôøng. Ghi chuù: Trong heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng caùc keát quaû coù theå ño ñöôïc döïa treân chính saùch, muïc tieâu vaø chæ tieâu moâi tröôøng cuûa mình vaø caùc yeâu caàu veà moâi tröôøng khaùc. 11. Chính saùch moâi tröôøng YÙ ñònh vaø phöông höôùng toång theå lieân quan ñeán keát quaû hoaït ñoäng veà moâi tröôøng cuûa Toå chöùc vaø do laõnh ñaïo caáp cao ñeà ra Ghi chuù: Chính saùch moâi tröôøng cung caáp khuoân khoå cho caùc haønh ñoäng vaø cho vieäc ñeà ra caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu moâi tröôøng. 12. Chæ tieâu moâi tröôøng Yeâu caàu chi tieát vaø keát quaû thöïc hieän, aùp duïng cho Toå chöùc hoaëc caùc hoaït ñoäng cuûa noù, yeâu caàu naøy xuaát phaùt töø caùc muïc tieâu moâi tröôøng vaø caàn phaûi thieát laäp ñeå ñaùp öùng vaø ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu ñoù. 13. Beân höõu quan Caù nhaân hoaëc nhoùm lieân quan ñeán hoaêïc bò aûnh höôûng bôûi keát quaû hoaït ñoäng veà moâi tröôøng cuûa moät Toå chöùc. 14. Ñaùnh giaù noäi boä Quaù trình coù heä thoáng, ñoäc laäp vaø ñöôïc laäp thaønh vaên baûn ñeå thu thaäp caùc baèng chöùng naøy moät caùch khaùch quan nhaèm xaùc ñònh möùc ñoä thöïc hieän heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng coù phuø hôïp vôùi chuaån cöù ñaùnh giaù HTQLMT do Toå chöùc laäp ra. 15. Söï khoâng phuø hôïp Söï khoâng ñaùp öùng yeâu caàu (ISO 9000:2000) 16. Toå chöùc Coâng ty, lieân hôïp, coâng ty haõng, xí nghieäp, cô quan hoaëc moät boä phaän cuûa noù, duø laø moät toå chöùc hôïp hay khoâng, nhaø nöôùc hoaëc tö nhaân, coù caùc boä phaän chöùc naêng quaûn trò rieâng cuûa mình. Chuù thích – Vôùi caùc toå chöùc coù nhieàu ñôn vò hoaït ñoäng rieâng reõ coù theå ñöôïc ñònh nghóa laø moät toå chöùc. 17. Haønh ñoäng phoøng ngöøa Haønh ñoäng ñeå loaïi boû caùc nguyeân nhaân cuûa söï khoâng phuø hôïp tieàm aån 18. Ngaên ngöøa oâ nhieãm Söû duïng caùc quaù trình, caùc phöông phaùp thöïc haønh, kyõ thuaät, vaät lieäu, saûn phaåm dòch vuï hoaëc naêng löôïng ñeå traùnh, giaûm bôùt hay kieåm soaùt (taùch rieâng hoaëc keá hôïp) vieäc taïo ra chaát thaûi, khí thaûi hoaëc baát kyø loaïi khi gaây oââ nhieãm, chaát thaûi nhaèm giaûm caùc taùc ñoäng moâi tröôøng coù haïi. Chuù thích – ngaên ngöøa o._.â nhieãm coù theå bao goàm vieän giaûm bôùt töø nguoàn, loaïi boû; thay ñoåi quaù trình, saûn phaåm hoaëc dòch vuï; söû duïng hieäu quaû taøi nguyeân thieân nhieân; thay theá, taùi söû duïng, phuïc hoài, taùi sinh, thu hoài vaø xöû lyù. 19. Thuû tuïc Moät caùch thöùc quy ñònh ñeå thöïc hieän moät hoaït ñoäng hoaëc moät quaù trình Ghi chuù 1: thuû tuïc coù theå ôû daïng vaên baûn hoaëc khoâng Ghi chuù 2: theo ISO 9000:2000 20. Hoà sô Laø taøi lieäu söû duïng keát quaû ñaït ñöôïc vaø cung caáp caùc baèng chöùng veà caùc hoaït ñoäng ñaõ thöïc hieän Ghi chuù: theo ISO 9000:2000 II. 2.2 Caùc yeâu caàu cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng II.2.2.1 Caùc yeâu caàu chung Toå chöùc phaûi thieát laäp, laäp thaønh vaên baûn, aùp duïng duy trì vaø caûi tieán thöôøng xuyeân heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo caùc yeâu caàu cuûa tieâu chuaån vaø xaùc ñònh caùch thöùc ñeå ñaùp öùng caùc yeâu caàu naøy. Toå chöùc phaûi xaùc ñònh vaø laäp thaønh vaên baûn phaïm vi heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng II.2.2.2 Chính saùch moâi tröôøng Laõnh ñaïo caáp cao phaûi xaùc ñònh chính saùch moâi tröôøng cuûa Toå chöùc vaø ñaûm baûo raèng trong phaïm vi cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ñaõ xaùc ñònh, chính saùch ñoù: Phuø hôïp vôùi baûn chaát, quy moâ vaø taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa caùc hoaït ñoäng, saûn phaåm vaø dòch vuï cuûa Toå chöùc ñoù; Coù cam keát caûi tieán thöôøng xuyeân vaø ngaên ngöøa oâ nhieãm Coù cam keát tuaân thuû caùc yeâu caàu phaùp luaät töông öùng vaø caùc yeâu caàu khaùc maø Toå chöùc phaûi tuaân thuû. Caùc yeâu caàu naøy coù lieân quan ñeán caùc yeáu toá cuûa moâi tröôøng, Ñöa ra khuoân khoå ñeå thieát laäp vaø xem xeùt caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu moâi tröôøng; Ñöôïc laäp thaønh vaên baûn, aùp duïng vaø duy trì Ñöôïc thoâng baùo cho taát caû nhaân vieân laøm vieäc hoaëc ñaïi dieän cho Toå chöùc, Coù saün trong coäng ñoàng. II.2.2.3 Laäp keá hoaïch/ hoaïch ñònh II.2.2.3.1 Yeáu toá moâi tröôøng Toå chöùc phaûi thieát laäp vaø duy trì moät hoaëc nhieàu thuû tuïc ñeå: Xaùc ñònh caùc yeáu toá moâi tröôøng cuûa caùc hoaït ñoäng, saûn phaåm vaø dòch vuï trong phaïm vi ñaõ xaùc ñònh cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng maø toå chöùc coù theå kieåm soaùt vaø caùc hoaït ñoäng, saûn phaåm vaø dòch vuï ñoù maø toå chöùc coù theå taùc ñoäng khi xem xeùt ñeán caùc hoaït ñoäng, saûn phaåm vaø dòch vuï ñaõ hoaït ñònh, phaùt trieån môùi, hoaëc caùc hoaït ñoäng, saûn phaåm vaø dòch vuï môùi hoaëc caûi tieán. Xaùc ñònh caùc yeáu toá moâi tröôøng cuûa caùc hoaït ñoäng, saûn phaåm vaø dòch vuï coù hoaëc coù theå coù caùc taùc ñoäng ñaùng keå ñeán moâi tröôøng (ví duï caùc yeáu toá moâi tröôøng coù yù nghóa) Toå chöùc phaûi laäp thaønh vaên baûn vaø caäp nhaät caùc thoâng tin naøy. Toå chöùc phaûi ñaûm baûo raèng caùc yeáu toá moâi tröôøng coù yù nghóa ñöôïc xem xeùt khi thieát laäp, aùp duïng vaø duy trì HTQLMT II.2.2.3.2 Yeâu caàu veà phaùp luaät vaø yeâu caàu khaùc Toå chöùc caàn thieát laäp, aùp duïng hoaëc duy trì moät hoaëc nhieàu thuû tuïc ñeå: Xaùc ñònh vaø tieáp caän vôùi caùc yeâu caàu veà phaùp luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc maø Toå chöùc phaûi aùp duïng coù lieân quan ñeán caùc yeáu toá moâi tröôøng. Xaùc ñònh caùch thöùc caùc yeâu caàu naøy aùp duïng vaøo caùc yeáu toá moâi tröôøng cuûa Toå chöùc. Toå chöùc phaûi ñaûm baûo caùc yeâu caàu phaùp luaät töông öùng vaø caùc yeâu caàu khaùc maø Toå chöùc phaûi aùp duïng ñöôïc xem xeùt trong khi thieát laäp aùp duïng vaø duy trì heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng. II.2.2.3.3 Muïc tieâu chæ tieâu vaø chöông trình moâi tröôøng Toå chöùc phaûi thieát laäp, aùp duïng vaø thieát laäp caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu moâi tröôøng baèng vaên baûn taïi töøng boä phaän, caáp chöùc naêng thích hôïp trong Toå chöùc. Caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu phaûi ño ñöôïc, khi thích hôïp vaø nhaát quaùn vôùi chính saùch moâi tröôøng, bao goàm caû cam keát ngaên ngöøa oâ nhieãm, phuø hôïp vôùi caùc yeâu caàu phaùp luaät, yeâu caàu khaùc maø Toå chöùc phaûi tuaân thuû ñoàng thôøi cam keát caûi tieán thöôøng xuyeân. Khi thieát laäp vaø xem xeùt caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu cuûa mình, toå chöùc phaûi xem xeùt ñeán caùc yeâu caàu veà phaùp luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc maø toå chöùc phaûi tuaân thuû, caùc yeáu toá moâi tröôøng coù yù nghóa. Toå chöùc cuõng phaûi xem xeùt ñeán caùc phöông aùn coâng ngheä, caùc yeâu caàu veà hoaït ñoäng, kinh doanh vaø taøi chính keå caû quan ñieåm cuûa caùc beân höõu quan. Toå chöùc phaûi thieát laäp, aùp duïng duy trì moät hoaëc nhieàu chöông trình ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu. Chöông trình naøy phaûi bao goàm: Phaân coâng traùch nhieäm ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu ôû caùc boä phaän vaø caáp chöùc naêng coù lieân quan trong Toå chöùc, Caùc phöông tieän vaø khung thôøi gian maø caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu phaûi ñaït ñöôïc. II.2.3 Thöïc hieän vaø ñieàu haønh II.2.3.1 Cô caáu vaø traùch nhieäm Laõnh ñaïo phaûi ñaûm baûo coù saün nguoàn löïc caàn thieát cho vieäc thieát laäp, aùp duïng, duy trì vaø heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng. Caùc nguoàn löïc bao goàm nguoàn nhaân löïc, kyõ naêng chuyeân moân, cô sôû haï taàng, nguoàn löïc coâng ngheä vaø taøi chính. Vai troø, traùch nhieäm vaø quyeàn haïn caàn ñöôïc xaùc ñònh, laäp thaønh vaên baûn vaø thoâng baùo nhaèm taïo thuaän lôïi cho vieäc quaûn lyù moâi tröôøng coù hieäu quaû. Laõnh ñaïo caáp cao cuûa Toå chöùc phaûi boå nhieäm moät (hoaëc vaøi) ñaïi dieän cuûa laõnh ñaïo cuï theå, ngoaøi caùc traùch nhieäm khaùc, ngöôøi naøy phaûi coù ñuû caùc vai troø, traùch nhieäm vaø quyeàn haïn xaùc ñònh nhaèm: Ñaûm baûo caùc yeâu caàu cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ñược thieát laäp, aùp duïng vaø duy trì phuø hôïp vôùi caùc yeâu caàu cuûa tieâu chuaån naøy, Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cho laõnh ñaïo caáp cao ñeå xem xeùt keå caû caùc ñeà nghò caûi tieán II.2.3.2 Naêng löïc, ñaøo taïo nhaän thöùc Toå chöùc phaûi ñaûm baûo taát caû nhaân vieân thöïc hieän coâng vieäc hoaëc ñaïi dieän cho Toå chöùc maø coâng vieäc cuûa hoï coù khaû naêng taïo neân moät hoaëêc nhieàu taùc ñoäng ñaùng keå leân moâi tröôøng phaûi coù ñuû naêng löïc treân cô sôû giaùo duïc. Ñaøo taïo hoaëc kinh nghieäm thích hôïp vaø phaûi löu giöõ caùc hoà sô coù lieân quan. Toå chöùc phaûi xaùc ñònh caùc nhu caàu vaø ñaøo taïo coù lieân quan ñeán caùc yeáu toá moâi tröôøng vaø heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng cuûa mình. Toå chöùc phaûi cung caáp ñaøo taïo hoaëc caùc bieän phaùp khaùc ñeå ñaùp öùng caùc yeâu caàu naøy vaø phaûi löu giöõ caùc hoà sô coù lieân quan. Toå chöùc caàn phaûi thieát laäp, aùp duïng vaø duy trì moät hoaëc nhieàu thuû tuïc ñeå giuùp cho nhaân vieân laøm hoaëc ñaïi dieän cho Toå chöùc nhaän thöùc ñöôïc: Taàm quan troïng cuûa söï phuø hôïp vôùi chính saùch vaø caùc thuû tuïc veà moâi tröôøng, vôùi caùc yeâu caàu cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, Caùc yeáu toá moâi tröôøng coù yù nghóa vaø caùc taùc ñoäng moâi tröôøng hieän taïi hoaëc tieàm aån coù lieân quan ñeán coâng vieäc cuûa hoï vaø caùc lôïi ích moâi tröôøng thu ñöôïc töø caùc hoaït ñoäng caûi tieán cuûa töøng caù nhaân, Vai troø vaø traùch nhieäm trong vieäc ñaït ñöôïc söï phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, Caùc haäu quaû tieàm aån do ñi cheäch khoûi caùc thuû tuïc ñaõ quy ñònh. II.2.3.3 Thoâng tin Lieân quan ñeán caùc yeáu toá moâi tröôøng vaø heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, Toå chöùc phaûi thieát laäp, aùp duïng vaø duy trì moät hoaëc caùc thuû tuïc cho vieäc: Thoâng tin noäi boä giöõa caùc boä phaän vaø caáp chöùc naêng khaùc nhau cuûa Toå chöùc, Tieáp nhaän vaø laäp thaønh taøi lieäu thaønh caùc thoâng tin töông öùng töø caùc beân höõu quan beân ngoaøi. Toå chöùc phaûi quyeát ñònh coù neân thoâng tin vôùi beân ngoaøi veà caùc yeáu toá moâi tröôøng coù yù nghóa hay khoâng vaø ghi nhaän laïi quyeát ñònh cuûa mình. Neáu quyeát ñònh thoâng tin. Toå chöùc phaûi thieát laäp vaø aùp duïng moät hoaëc nhieàu phöông phaùp ñeå thoâng tin vôùi beân ngoaøi II.2.3.4 Taøi lieäu cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng Taøi lieäu cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng phaûi bao goàm: Chính saùch moâi tröôøng, muïc tieâu vaø chæ tieâu Moâ taû phaïm vi cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng Moâ taû caùc nguyeân toá chính cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, söï taùc ñoäng qua laïi giöõa chuùng vaø tham khaûo ñeán caùc taøi lieäu coù lieân quan Caùc taøi lieäu, hoà sô theo yeâu caàu cuûa tieâu chuaån naøy, Caùc taøi lieäu bao goàm hoà sô do Toå chöùc xaùc ñònh laø caàn thieát ñeå ñaûm baûo hoaïch ñònh, ñieàu haønh vaø kieåm soaùt hieäu quaû caùc quaù trình coù lieân quan ñeán caùc yeáu toá moâi tröôøng coù yù nghóa. II.2.3.5 Kieåm soaùt taøi lieäu Caùc taøi lieäu theo yeâu caàu cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng vaø theo yeâu caàu cuûa tieâu chuaån phaûi ñöôïc kieåm soaùt. Hoà sô laø moät daïng ñaëc bieät cuûa taøi lieäu vaø phaûi ñöôïc kieåm soaùt theo yeâu caàu. Toå chöùc phaûi thieát laäp aùp duïng duy trì moät hoaëc nhieàu caùc thuû tuïc ñeå : Pheâ duyeät veà tính ñaày ñuû khi ban haønh, Xem xeùt vaø caäp nhaät khi caàn thieát vaø pheâ duyeät laïi taøi lieäu. Ñaûm baûo xaùc ñònh ñöôïc caùc thay ñoåi vaø tình traïng soaùt xeùt hieän haønh cuûa taøi lieäu, Ñaûm baûo caùc phieân baûn coù lieân quan cuûa taøi lieäu ñang aùp duïng coù saün taïi nôi söû duïng, Ñaûm baûo taøi lieäu deã ñoïc vaø deã nhaän daïng, Ñaûm baûo xaùc ñònh vaø phaân phoáí coù kieåm soaùt caùc taøi lieäu coù nguoàn goác beân ngoaøi ñöôïc Toå chöùc xaùc ñònh laø caàn thieát cho hoaïch ñònh vaø ñieàu haønh heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, Ngaên ngöøa vieäc söû duïng voâ yù caùc taøi lieäu loãi thôøi vaø aùp duïng caùc nhaän daïng thích hôïp ñoái vôùi caùc taøi lieäu naøy neáu chuùng ñöôïc löu döõ laïi theo baát kyø muïc ñích naøo. II.2.3.6 Kieåm soaùt ñieàu haønh Toå chöùc phaûi xaùc ñònh vaø laäp keá hoaïch caùc hoaït ñoäng lieân quan ñeán caùc yeáu toá moâi tröôøng coù yù nghóa vaø nhaát quaùn vôùi chính saùch, muïc tieâu vaø chæ tieâu moâi tröôøng cuûa mình nhaèm ñaûm baûo chuùng ñöôïc thöc hieän döôùi caùc ñieàu kieän ñöôïc quy ñònh, baèng caùch: Thieát laäp, aùp duïng vaø duy trì moät hoaëc nhieàu thuû tuïc baèøng vaên baûn nhaèm kieåm soaùt caùc tình traïng maø do thieáu caùc thuû tuïc naøy coù theå daãn ñeán söï sai leäch khoûi chính saùch, muïc tieâu vaø chæ tieâu moâi tröôøng; Ban haønh caùc chuaån cöù hoaït ñoäng cho caùc thuû tuïc; Thieát laäp, aùp duïng vaø duy trì caùc thuû tuïc lieân quan ñeán caùc yeáu toá moâi tröôøng coù yù nghóa ñaõ xaùc ñònh cuûa haøng hoùa, dòch vuï do Toå chöùc söû duïng vaø thoâng tin caùc thuû tuïc vaø yeâu caàu töông öùng cho caùc nhaø cung caáp keå caû nhaø thaàu. II.2.3.7 Söï chuaån bò saün saøng vaø ñaùp öùng vôùi tình traïng khaån caáp Toå chöùc phaûi thieát laäp, aùp duïng vaø duy trì moät hoaëc nhieàu thuû tuïc nhaèm xaùc ñònh tình traïng khaån caáp tieàm aån vaø caùc söï coá tieàn aån coù theå coù taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng vaø caùch thöùc ñeå ñaùp öùng chuùng. Toå chöùc phaûi ñaùp öùng caùc tình traïng khaån caáp vaø söï coá thöïc söï vaø ngaên chaën hoaëc giaûm thieåu caùc taùc ñoäng moâi tröôøng coù haïi keøm theo. Toå chöùc caàn phaûi xem xeùt ñònh kyø vaø khi caàn thieát, soaùt xeùt caùc thuû tuïc veà söï chuaån bò saün saøng ñaùp öùng vôùi tình traïng khaån caáp, ñaëc bieät sau khi xaûy ra söï coá hoaëc tình traïng khaån caáp. Toå chöùc cuõng caàn thöû nghieäm ñònh kyø caùc thuû tuïc chuaån bò vaø ñaùp öùng vôùi tình traïng khaån caáp khi coù theå ñöôïc. II.2.4 Kieåm tra II.2.4.1 Theo doõi vaø ño löôøng Toå chöùc phaûi thieát laäp, aùp duïng vaø duy trì moät hoaëc nhieàu thuû tuïc ñeå theo doõi vaø ño löôøng döïa treân cô sôû caùc ñaëc tröng chuû yeáu cuûa caùc hoaït ñoäng coù theå coù taùc ñoäng ñaùng keå leân moâi tröôøng. Thuû tuïc phaûi bao goàm vieäc ghi laïi thoâng tin nhaèm theo doõi keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng, caùc kieåm soaùt ñieàu haønh töông öùng vaø söï phuø hôïp vôùi caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu moâi tröôøng cuûa Toå chöùc. Toå chöùc phaûi ñaûm baûo caùc thieát bò ño löôøng vaø theo doõi ñaõ hieäu chuaån hoaëc xaùc nhaän ñöôïc söû duïng vaø baûo trì vaø phaûi löu giöõ hoà sô coù lieân quan. II.2.4.2 Ñaùnh giaù söï phuø hôïp Ñeå nhaát nhaát quaùn vôùi cam keát veà söï phuø hôïp, Toå chöùc phaûi thieát laäp, aùp duïng vaø duy trì moät hoaëc nhieàu thuû tuïc nhaèm ñaùnh giaù ñònh kyø söï phuø hôïp vôùi caùc yeâu caàu phaùp luaät töông öùng. Toå chöùc phaûi löu döõ caùc hoà sô veà caùc keát quaû ñaùnh giaù ñònh kyø. Toå chöùc phaûi ñaùnh giaù söï phuø hôïp vôùi caùc yeâu caàu khaùc maø Toå chöùc aùp duïng. Toå chöùc coù theå keát hôïp vieäc ñaùnh giaù naøy vôùi ñaùnh giaù yeâu caàu phaùp luaät theo ñieàu 4.5.2.1 hoaëc thieát laäp thuû tuïc rieâng. Toå chöùc phaûi löu döõ caùc hoà sô veà caùc keát quaû ñaùnh giaù ñònh kyø naøy. II.2.4.3 Söï khoâng phuø hôïp vaø haønh ñoäng khaéc phuïc phoøng ngöøa Toå chöùc phaûi thieát laäp, xaây döïng vaø aùp duïng moät hoaëc nhieàu thuû tuïc ñeå giaûi quyeát söï khoâng phuø hôïp thöïc teá vaø tieàm aàn vaø söï khoâng phuø hôïp thöïc teá vaø tieàm aån vaø thöïc söï haønh ñoäng khaéc phuïc, haønh ñoäng phoøng ngöøa. Xaùc ñònh vaø söûa chöõa söï khoâng phuø hôïp vaø thöïc hieän caùc haønh ñoäng ñeå giaûm thieáu caùc taùc ñoäng moâi tröôøng. Ñieàu tra söï khoâng phuø hôïp, xaùc ñònh nguyeân nhaân vaø thöïc hieän caùc bieän phaùp ñeå traùnh laäp laïi, Ñaùnh giaù söï caàn thieát phaûi coù caùc bieän phaùp nhaèm ngaên ngöøa söï khoâng phuø hôïp vaø aùp duïng caùc bieän phaùp thích hôïp ñaõ döï kieán ñeå traùnh xaûy ra, Ghi soá hoà sô caùc keát quaû haønh ñoäng khaéc phuïc vaø haønh ñoäng phoøng ngöøa ñaõ thöïc hieän, Xem xeùt tính hieäu quaû cuûa haønh ñoäng khaéc phuïc vaø haønh ñoäng phoøng ngöøa ñaõ thöïc hieän, Caùc bieän phaùp ñaõ thöïc hieän phaûi thích hôïp vôùi taàm quan troïng cuûa caùc vaán ñeà vaø töông öùng vôùi taùc ñoäng moâi tröôøng gaëp phaûi. Toå chöùc phaûi ñaûm baûo baát kyø söï thay ñoåi caàn thieát naøo ñöôïc thöïc hieän ñoái vôùi taøi lieäu cuûa heä thoáng moâi tröôøng. II.2.4.4 Kieåm soaùt hoà sô Toå chöùc phaûi thieát laäp vaø duy trì caùc hoà sô ñeå chöùng minh söï phuø hôïp vôùi caùc yeâu caàu cuûa tieâu chuaån naøy vaø caùc keát quaû ñaït ñöôïc. Toå chöùc phaûi thieát laäp, aùp duïng vaø duy trì moät hoaëc nhieàu thuû tuïc ñeå xaùc ñònh, löu tröõ, baûo veä, truy caäp, löu giöõ vaø xöû lyù caùc hoà sô. Hoà sô phaûi caàn deã ñoïc, deã xaùc ñònh vaø deã truy tìm vaø ñöôïc duy trì trong traïng thaùi naøy. II.2.4.5 Ñaùnh giaù noäi boä Toå chöùc phaûi ñaûm baûo ñaùnh giaù noäi boä heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ñònh kyø, nhaèm: Xaùc ñònh xem heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng coù: Phuø hôïp vôùi keá hoaïch veà quaûn lyù moâi tröôøng ñaõ ñeà ra, keå caû caùc yeâu caàu cuûa tieâu chuaån naøy, Ñöôïc aùp duïng vaø duy trì moät caùch ñuùng ñaén, Cung caáp thoâng tin veà keát quaû ñaùnh giaù cho ban laõnh ñaïo. Toå chöùc phaûi ñöôïc laäp keá hoaïch, thieát laäp, aùp duïng vaø duy trì chöông trình ñaùnh giaù coù xem xeùt ñeá taàm quan troïng veà moâi tröôøng cuûa caùc hoaït ñoäng coù lieân quan vaø caùc keát quaû ñaùnh giaù laàn tröôùc. Phaûi thieát laäp, aùp duïng, duy trì thuû tuïc ñaùnh giaù coù ñeà caäp ñeán: -Traùch nhieäm vaø yeâu caàu hoaïch ñònh vaø thöïc hieän ñaùnh giaù, baùo caùo keát quaû vaø löu giöõ caùc hoà sô lieân quan. -Xaùc ñònh chuaån möïc, phaïm vi, taàn soá vaø phöông phaùp ñaùnh giaù. Vieäc choïn ñaùnh giaù vieân vaø thöïc hieän ñaùnh giaù phaûi ñaûm baûo tính khaùch quan vaø voâ tö cuûa quaù trình ñaùnh giaù. II.2.5 Xem xeùt cuûa laõnh ñaïo Laõnh ñaïo cao nhaát cuûa toå chöùc phaûi xem xeùt heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ñònh kì nhaèm ñaûm baûo tính thích hôïp, ñaày ñuû vaø hieäu quaû lieân tuïc cuûa heä thoáng. Vieäc xem xeùt phaûi bao goàm vieäc ñaùnh giaù cô hoäi ñeå caûi tieán vaø söï caàn thieát thay ñoåi heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng. Caùc hoà sô xem xeùt cuûa laõnh ñaïo caàn ñöôïc löu giöõ. Ñaàu vaøo vôùi quaù trình xem xeùt cuûa laõnh ñaïo phaûi bao goàm: a) Keát quaû ñaùnh giaù noäi boä vaø ñaùnh giaù söï phuø hôïp ñoái vôùi caùc yeâu caàu phaùp luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc maø Toå chöùc aùp duïng b) Thoâng tin töø caùc beân lieân quan beân ngoaøi bao goàm khieáu naïi, c) Keát quaû thöïc hieän moâi tröôøng cuûa Toå chöùc d) Möùc ñoä ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu e) Tình traïng haønh ñoäng khaéc phuïc vaø phoøng ngöøa f) Theo doõi caùc bieän phaùp töø cuoäc xem xeùt cuûa laõnh ñaïo laàn tröôùc g) Thay ñoåi tình hình bao goàm söï phaùt trieån cuûa caùc yeâu caàu phaùp luaät vaø yeâu caàu khaùc coù lieân quan ñeán caùc yeáu toá moâi tröôøng cuûa Toå chöùc h) Caùc ñeà nghò caûi tieán Ñaàu ra töø cuoäc xem xeùt cuûa laõnh ñaïo phaûi bao goàm caùc quyeát ñònh vaø bieän phaùp coù lieân quan ñeán söï thay ñoåi chính saùch, muïc tieâu, chæ tieâu moâi tröôøng vaø caùc thaønh toá khaùc cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng, ñoàng thôøi nhaát quaùn cam keát caûi tieán thöôøng xuyeân. II.2.6 Nhöõng ñieåm caûi tieán cuûa ISO 14001 phieân baûn 2004 so vôùi phieân baûn 1996 Phaàn 4.3 – Laäp keá hoaïch: Veà maët noäi dung, ñieàu khoaûn naøy khoâng coù gì thay ñoåi lôùn vôùi vieäc chæ ra ñaàu vaøo cuûa coâng taùc laäp keá hoaïch, bao goàm vieäc xaùc ñònh caùc khía caïnh moâi tröôøng coù yù nghóa töø caùc hoaït ñoäng, saûn phaåm vaø dòch vuï cuûa toå chöùc vaø xaùc ñònh caùc yeâu caàu veà moâi tröôøng maø toå chöùc caàn tuaân thuû. Döïa vaøo ñoù, toå chöùc phaûi ñònh ra muïc tieâu, chæ tieâu veà moâi tröôøng vaø xaây döïng caùc chöông trình quaûn lyù moâi tröôøng ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu, chæ tieâu ñoù. Veà maët hình thöùc, phaàn laäp keá hoaïch trong tieâu chuaån môùi ñöôïc ruùt goïn laïi töø 4 xuoáng coøn 3 ñieàu khoaûn (ñieàu khoaûn 4.3.4 – chöông trình QLMT trong tieâu chuaån cuõ ñöôïc loàng gheùp vaøo ñieàu khoaûn 4.3.3 – muïc tieâu chæ tieâu moâi tröôøng trong tieâu chuaån môùi) Phaàn 4.4 - Thöïc hieän Phaàn naøy veà cô baûn vaãn ñöôïc giöõ nguyeân vôùi 7 ñieàu khoaûn gioáng tieâu chuaån cuõ. Tuy nhieân moät soá ñieàu khoaûn trong ñieàu naøy ñöôïc vieát roõ raøng vaø cuï theå hôn. Moät soá ñieåm caàn löu yù lieân quan tôùi töøng ñieàu khoaûn trong phaàn naøy nhö sau: Ñieàu khoaûn 4.4.2 – ñaøo taïo: ñieàu khoaûn naøy môû roäng phaïm vi veà ñoái töôïng caàn ñöôïc ñaøo taïo vaø ñaûm baûo naêng löïc lieân quan tôùi moâi tröôøng. Phaïm vi ñaøo taïo vaø ñaûm baûo naêng löïc ñaõ ñöôïc môû roäng cho caùc ñoái töôïng khoâng thuoäc quyeàn quaûn lyù cuûa toå chöùc nhöng laøm vieäc trong phaïm vi toå chöùc (nhaø thaàu, nhaø cung caáp dòch vu,… hoaït ñoäng trong khuoân vieân cuûa toå chöùc). Noùi caùch khaùc, toå chöùc phaûi ñaùnh giaù naêng löïc, xaùc ñònh nhu caàu ñaøo taïo vaø taïo cho caùc nhaø thaàu vaø moïi nhaân vieân cuûa mình nhaèm ñaûm baûo hoï quaûn lyù vaø laøm chuû ñöôïc caùc vaán ñeà veà moâi tröôøng lieân quan tôùi caùc hoaït ñoäng cuûa mình. Ñieàu khoaûn 4.4.4 lieân quan ñeán vieäc xaây döïng heä thoáng taøi lieäu quaûn lyù moâi tröôøng cuõng ñöôïc tieâu chuaån môùi moâ taû roõ neùt hôn vôùi vieäc ñöa ra quy ñònh caùc loaïi taøi lieäu baét buoäc phaûi coù. Ngoaøi vieäc yeâu caàu toå chöùc phaûi “mieâu taû caùc yeáu toá chính cuûa heä thoáng QLMT vaø moái quan heä cuûa chuùng, vieäc daãn tôùi caùc taøi lieäu lieân quan” voán hôi tröøu töôïng, caùc loaïi taøi lieäu khaùc buoäc phaûi coù ñaõ ñöôïc neâu cuï theå hôn, bao goàm: chính saùch moâi tröôøng, muïc tieâu vaø chæ tieâu moâi tröôøng, caùc taøi lieäu vaø hoà sô theo yeâu caàu cuûa tieâu chuaån, caùc taøi lieäu vaø hoà sô maø toå chöùc thaáy raèng caàn thieát. Phaàn 4.5 - Kieåm tra Phaàn naøy goàm 5 ñieàu khoaûn taêng so vôùi phieân baûn cuõ 1 ñieàu khoaûn. Tuy nhieân ñieàu khoaûn môùi thöïc chaát laø ñöôïc taùch töø 1 phaàn cuûa ñieàu khoûan 4.5.1 trong tieâu chuaån cuõ ( ñieàu khoaûn veà giaùm saùt ño ñaïc caùc thoâng soá moâi tröôøng ñaëc tröng töø caùc hoaït ñoäng cuûa toå chöùc), trong ñoù chæ ra toå chöùc phaûi ñaùnh giaù söï tuaân thuû phaùp luaät veà moâi tröôøng cuûa mình nhaèm ñaûm baûo thöïc hieän 1 trong 3 cam keát baét buoäc phaûi ñeà ra trong chính saùch moâi tröôøng cuûa toå chöùc – Cam keát tuaân thuû caùc yeâu caàu veà moâi tröôøng. Ngoaøi ra moät thay ñoåi caàn löu yù nöõa lieân quan tôùi ñieàu khoaûn 4.5.2 trong tieâu chuaån cuõ veà xaùc ñònh söï khoâng phuø hôïp vaø ñöa ra haønh ñoäng khaéc phuïc, phoøng ngöøa (tieâu chuaån môùi 4.5.3). Trong ñoù chæ roõ ngoaøi vieäc ñöa ra haønh ñoäng khaéc phuïc söï khoâng phuø hôïp vaø nguyeân nhaân söï khoâng phuø hôïp neáu khoâng may xaûy ra ( theo nhö yeâu caàu cuûa tieâu chuaån cuõ) toå chöùc coøn phaûi xaùc ñònh söï khoâng phuø hôïp tieàm aån vaø ñöa ra haønh ñoäng khaéc phuïc nhaèm ngaên chaën khoâng cho söï khoâng phuø hôïp tieàm aån xaûy ra. Phaàm 4.6 – Xem xeùt cuûa laõnh ñaïo Ñieàu khoaûn cuoái cuøng naøy cuûa tieâu chuaån ñaõ neâu cuï theå hôn vaø chæ ra caùc ñaàu vaøo caàn thieát cho quaù trình xem xeùt (keát quaû ñaùnh giaù noäi boä, nhöõng thay ñoåi, caùc haønh ñoäng ñöa ra sau laàn xem xeùt tröôùc…) vaø ñaàu ra cuûa quaù trình xem xeùt ( caùc quyeát ñònh vaø haønh ñoäng töông öùng vôùi cam keát caûi tieán lieân tuïc) III.3 NHÖÕNG LÔÏI ÍCH VAØ KHOÙ KHAÊN CUÛA VIEÄT NAM KHI THÖÏC HIEÄN HTQLMT THEO TIEÂU CHUAÅN ISO 14001 II.3.1 Lôïi ích cuûa vieäc thöïc hieän HTQLMT theo tieâu chuaån ISO 14001 Caùc cô sôû kinh doanh noùi chung tin töôûng raèng vieäc ñaàu tö trong lónh vöïc moâi tröôøng laø söï ñaàu tö phi saûn xuaát, nghóa laø söï ñaàu tö khoâng coù lôïi taøi chính. Quaûn lyù moâi tröôøng toát khoâng chæ laø moät coâng cuï thuùc ñaåy söû duïng beàn vöõng caùc nguoàn löïc vaø vieäc ñaùnh giaù seõ khoâng gay toån haïi ñeán caùc hoaït ñoäng kinh doanh caû trong vaán ñeà baûo veä moâi tröôøng cho caùc theá heä töông lai. Nhöõng lôïi ích mang laïi nhôø heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng laø raát lôùn. Vieäc taäp trung vaøo keát quaû cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ñöôïc thieát keá, thöïc thi vaø duy trì toát seõ laø lyù do taïi sao cô sôû kinh doanh phaûi thöïc hieän EMS. Nhöõng keát quaû ñem laïi bao goàm: Giaûm caùc chi phí thoâng qua giaûm nguyeân lieäu, naêng löôïng vaø söû duïng caùc nguoàn löïc khaùc vaø caùc saûn phaåm pheá thaûi Naâng cao naêng suaát Caûi tieán coâng ngheä Caûi tieán thöïc thi veà moâi tröôøng Caûi thieän caùc moái quan heä coäng ñoàng vaø coâng coäng Caûi thieän loøng tin cuøa khaùch haøng vaø caùc nhaø ñaàu tö Lôïi theá caïnh tranh, taêng thò phaàn Caûi thieän tuaân thuû phaùp luaät Giaûm phí baûo hieåm Caûi thieän tín baûo ñaûm cuûa tính duïng, giaûm nguy cô vaø traùch nhieäm phaùp lyù veà maët moâi tröôøng Roõ raøng tieâu chuan ISO 14001 coù khaû naêng caûi thieän möùc ñoä taùc ñoäng leân moâi tröôøng cuûa caùc toå chöùc treân theá giôùi. Vaø cuï theå laø caùc coâng vieäc sau. Tinh giaûm thuû tuïc haïn cheá truøng laäp Ñaùp öùng nhu caàu kinh teá xaõ hoäi Baûo veä moâi tröôøng toát hôn Ngaên ngöøa oâ nhieãm Tieát kieäm chi phí ñaàu vaøo Chöùng minh söï tuaân thuû phaùp luaät Thoaû maõn nhu caàu cuûa khaùch haøng trong vaø ngoaøi nöôùc Gia taêng thò phaàn Xaây döïng nieàm tin caùc beân coù lieân quan Giaûm thieåu chi phí baûo hieåm vaø taêng cöôøng khaû naêng tích luyõ II.3.2 Raøo caûn cuûa vieäc thöïc hieän HTQLMT theo tieâu chuaån ISO 14001 Vieäc ñaàu tö cho baûo veä moâi tröôøng ôû caùc nhaø maùy coâng nghieâp quy moâ vöas2 vaø nhoû chöa ñöôïc thöïc hieän toát, noù phaùt sinh nhöõng khoù khaên nhö sau: Chi phí gia taêng Caùc chi phí cho vieäc xaây döïng vaø duy trì moät HTQLMT theo tieâu chuan ISO 14001 Chi phí tö vaán tröôùc khi laäp döï aùn II.3.3 Vai troø cuûa HTQLMT theo tieâu chuaån ISO 14001 ñoái vôùi doanh nghieäp khi gia nhaäp WTO ISO 14001 laø tieâu chua töï nguyeän vôùi caùc toå chöùc. Ñeå xaây döïng heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng phuø hôïp vôùi caùc tieâu chuaån ñoøi hoûi doanh nghieäp phaûi boû ra nhöõng noå löïc vaø chi phí. Caùc noã löïc vaø chi phí seõ phuï thuoäc vaøo thöïc traïng moâi tröôøng cuûa doanh nghieäp. Vaäy taïi sao doanh nghieäp laïi mong muoán chöùng nhaän ISO 14001. coù moät caâu traû lôøi cho caâu hoûi naøy: AÙp löïc töø phaùp luaät, aùp löïc töø khaùch haøng vaø thaäm chí töø caùc coâng ty baûo hieåm, coù theå la do nghóa vuï phaùp luaät, coù theå ñoäng löïc laø lôïi nhuaän ñaït ñöïôc töø vieäc aùp duïng heä thoáng. Caùc lyù do cho vieäc aùp duïng HTQLMT coù theå trình baøy nhö sau: Deã daøng hôn trong kinh doanh: Moät tieâu chuaån quoác teá chung seõ haïn cheá raøo caûn kinh doanh; Ñaùp öùng vôùi yeâu caàu cuûa phaùp luaät: Ñeå chuùng nhaän heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo tieâu chuẩn ISO 14001, toå chöùc phaûi tuaân thuû caùc yeâu caàu cuûa phaùp luaät vaø phaûi chöùng minh tính hieäu quaû cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng; Taêng loøng tin: Neáu moät toå chöùc chöùng nhaän ISO 14001 vaø ñònh kyø ñöôïc ñaùnh giaù bôûi caùc cô quan ñoäc laäp, caùc beân höõu quan tin töôûng raèng toå chöùc coù quan taâm ñeán vaán ñeà moâi tröôøng; Giaûm ruûi ro vaø traùch nhieäm phaùp lyù: Caùc toå chöùc ñaït chöùng nhaän ISO 14001 ít gaëp caùc vaán ñeà moâi tröôøng hôn; Tieát kieäm: Toå chöùc seõ tieát kieäm nhieàu hôn thoâng qua caùc noã löïc giaûm thieåu chaát thaûi vaø ngaên ngöøa oâ nhieãm; Coù ñieàu kieän kinh doanh thuaän lôïi hôn: Caùc khaùch haøng mong muoán kinh doanh vôùi caùc toå chöùc ñöôïc bieát ñeán trong vieäc baûo veä moâi tröôøng; Caûi tieán hieäu suaát: Vieäc ñaùp öùng caùc phöông phaùp cuûa HTQLMT seõ daãn ñeán vieäc taêng cöôøng lôïi nhuaän; Ñaùp öùng yeâu caàu cuûa beân höõu quan: Beân höõu quan muoán ñaàu tö vaøo caùc Coâng ty coù caùc hoaït ñoäng tích cöïc baûo veä moâi tröôøng; Naâng cao hình aûnh cuûa coâng ty: Caùc toå chöùc quan taâm ñeán chính saùch vaø caùc hoaït ñoäng veà moâi tröôøng seõ chieám ñöôïc thieän yù ñoái vôùi coäng ñoàng; Vôùi söï quan taâm ñeán moâi tröôøng caøng nhieàu, ñoäng cô cho vieäc chöùng nhaän tieâu chuaån ISO 14001 laø muïc ñích soáng coøn cuûa toå chöùc. Moät ñieàu hieån nhieân laø chæ trong vaøi naêm nöõa, moät heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng hieäu quaû seõ laø taám veù vaøo cöûa thò tröôøng thöông maïi quoác teá. II.3.4 Lôïi ích cuûa doanh nghieäp khi thöïc hieän HTQLMT ISO 14001 Lôïi ích veà maët kinh doanh Coâng ty seõ töøng böôùc taïo hình aûnh toát ñoái vôùi khaùch haøng vaø coäng ñoàng Seõ laø coâng ty Quoác doanh trong ngaønh söõa ñaàu tieân coù chöùng nhaän HTQLMT ISO 14001 vaø HTQLCL ISO 9001/2000 Ñaùp öùng söï thoaû maõn cuûa khaùch haøng Duy trì ñöôïc nhöõng khaùch haøng hieän taïi, vaø khaùch haøng quoác teá Laáy ISO laøm coâng cuï quaûng baù Tieâu thuï deã daøng hôn trong thò tröôøng noäi ñòa, saûn phaåm ñöôïc tieâu thuï roäng khaép ôû caùc nöôùc trong khu vöïc Kieåm soaùt ñöôïc caùc vaán ñeà moâi tröôøng Moâi tröôøng laøm vieäc an toaøn hôn vaø naêng suaát laøm vieäc taêng leân, moïi ngöôøi nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng trong vieäc baûo veä moâi tröôøng Coù ñöôïc ISO 14001 doanh nghieäp coù khaû naêng toát hôn trong vieäc xaùc ñònh traùch nhieäm cuûa mình cho vieäc nhaän, taïo vaên baûn vaø phaûn hoài thoâng tin giao tieáp tôùi nhöõng ñôn vò quan taâm lieân quan töø beân trong töø ñoù môû roäng ra ñoái vôùi nhöõng caâu hoûi veà moâi tröôøng töø phía khaùch haøng. Lôïi ích veà hieäu quaû hoaït ñoäng noäi boä Quaûn lyù hieäu quaû nguoàn taøi nguyeân, giaûm thieåu chaát thaûi, oâ nhieãm moâi tröôøng giaûm thieåu tieâu thuï naêng löôïng Kieåm soaùt quaù trình quaûn lyù moâi tröôøng toát hôn vôùi chöông trình ñeà ra moät caùch cuï theå Toaøn theå nhaân vieân trôû neân quan taâm ñeán moâi tröôøng Giaûm thieåu ruûi ro vaø caùc beänh ngheà nghieäp Coù moät moâi tröôøng laøm vieäc an toaøn, trong ñoù traùch nhieäm vaø quyeàn haïn cuûa moïi ngöôøi ñöôïc qui ñònh baèng vaên baûng cuï theå. Coù chöông trình khaùm ñònh kyø cho caùn boä, nhaân vieân Giaûm nhu caàu ñaùnh giaù töø beân ngoaøi II.4 Tình hình aùp duïng HTQLMT ISO 14001 II.4.1 Tình hình aùp duïng HTQLMT ISO 14001 caùc nöôùc treân theá giôùi Theo cuoäc ñieàu tra thöôøng nieân ñöôïc Toå chöùc Tieâu chuaån hoùa quoác teá ISO tieán haønh, caùc döõ lieäu ñöôïc ISO thu thaäp töø nhieàu nguoàn rieâng reõ (caùc toå chöùc quoác gia thaønh vieân cuûa ISO, caùc cô quan coâng nhaän vaø chöùng nhaän) Toå chöùc Tieâu chuaån hoùa Quoác teá (ISO) ñaõ coâng boá keát quaû ñieàu tra laàn thöù 14 veà tình hình aùp duïng caùc tieâu chuaån ISO tính tôùi thaùng 12 naêm 2004 ñoái vôùi tieâu chuaån ISO 14001, ñaõ coù 90.569 chöùng chæ ISO 14001 ñöôïc caáp ôû 127 quoác gia taêng 37% so vôùi naêm 2003 (vôùi 66070 chöùng chæ). Baûng 2.2: Baûng thoáng keâ 10 quoác gia coù löôïng chöùng chæ ISO14001 lôùn nhaát STT Quoác gia Soá löôïng 1 Nhaät Baûn 19.584 2 Trung Quoác 8.862 3 Taây Ban Nha 6.473 4 Vöông Quoác Anh 6.253 5 Italia 4.785 6 Myõ 4.759 7 Ñöùc 4.320 8 Thuïy Ñieån 3.478 9 Phaùp 2.955 10 Haøn Quoác 2.609 Nguoàn: www.iso.org II.4.2 Tình hình aùp duïng HTQLMT ISO 14001 taïi Vieät Nam Xu theá toaøn caàu hoùa neàn kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi, hoäi nhaäp kinh teá quoác teá laø quaù trình taát yeáu treân con ñöôøng thöïc hieän ñöôøng loái ñoåi môùi cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc, phuïc vuï ñaéc löïc cho söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Trong quaù trình ñoù, doanh nghieäp cuûa chuùng ta vöøa coù nhöõng thuaän lôïi, nhöng ñoàng thôøi vöøa phaûi ñöông ñaàu vôùi nhöõng thaùch thöùc môùi. Caùc doanh nghieäp muoán nhaåy vaøo saân chôi chung thì phaûi tuaân thuû theo caùc luaät chôi chung ñoù, khoâng coù luaät rieâng cho baát cöù ai trong saân chôi naøy. Ñoù chính laø xaây döïng, aùp duïng vaø ñöôïc chöùng nhaän theo caùc tieâu chuaån, chuaån möïc quy ñònh. Tuy nhieân, aùp duïng HTQLMT ñoái vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån trong ñoù coù Vieät Nam laø moät vaán ñeà môùi meû. Tình hình Vieät Nam hieän nay vaãn ñang trong giai ñoaïn phaân tích caùc lôïi ích cuûa ISO 14001 trong moái quan heä taùc ñoäng cuûa noù tôùi keát quaû hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp. Do vaäy maø taïi Vieät Nam._.định các khía cạnh môi trường Xác định luật pháp về môi trường và các yêu cầu khác cần tuân thủ Xác định phương thức quản lý môi trường hiện tại Tất cả các công việc trên nhằm mục đích xác định hiện trạng môi trường cũng như hiện trạng quản lý hệ thống môi trường của nhà máy, từ đó đề ra những việc làm tiếp theo để xây dựng HTQLMT theo yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 14001. VII.2.2.1.5 Mục tiêu và chỉ tiêu môi trường, chính sách môi trường Xác định mục tiêu và chỉ tiêu. Bước quan trọng tiếp theo là chuyển chính sách môi trường và các khía cạnh môi trường thành các chỉ tiêu và mục tiêu riêng biệt . Mục tiêu và chỉ tiêu môi trường được đặt ra nhằm biến định hướng thành hành động cụ thể. Mục tiêu và chỉ tiêu được đưa vào kết hoạch hoạt động của nhà máy, tạo thuận lợi cho sự kết hợp việc quản lý môi trường với các hoạt động sản xuất kinh doanh khác. Việc xác định các mục tiêu và chỉ tiêu thường đòi hỏi phải đánh giá thông tin. Ví dụ trong việc tiết giảm năng lượng, sau đó mới có thể đưa ra các hành động cụ thể để thực hiện… Trong việc xác định các mục tiêu và chỉ tiêu, nhà máy cần chú trọng tới các yếu tố sau: Các yêu cầu về pháp luật và các yêu cầu khác nhà máy cần tuân thủ Các khía cạnh môi trường có ý nghĩa như thế nào tới các hoạt động, sản phẩm, dịch vụ và tổ chức của nhà máy Các giải pháp công nghệ phù hợp Khả năng tài chính, hoạt động, kinh doanh của nhà máy Đặc biệt, cần lưu ý các mục tiêu và chỉ tiêu phải phản ánh được hoạt động thực tế của nhà máy và chỉ rõ kết quả đạt được sẽ là gì. Mục tiêu là mục đích chung về môi trường, xuất phát từ chính sách môi trường mà nhà máy tự đặt ra cho mình để đạt được. chỉ tiêu là yêu cầu thực hiện chi tiết, có thể được lượng hoá, xuất phát từ các mục tiêu và cần phải được đặt ra và đạt được để hoàn thành mục tiêu đó. VII.2.2.1.6 Xây dựng chương trình quản lý môi trường Nhằm đảm bảo đạt được các mục tiêu và chỉ tiêu đề ra, nhà máy cần đề ra chương trình quản lý môi trường cụ thể để đạt đuợc cá mục tiêu, chỉ tiêu đó. Chương trình quản lý môi trường cần liên quan trực tiếp đến các mục tiêu, chỉ tioêu của nhà máy. Bởi vậy, nó phải mô tả cách thức biến đổi mong muốn này trhành hành động cụ thể để đạt được các mục tiêu và chỉ tiêu đã đề ra. Để đảm bảo chương trình quản lý môi trường cần: Chỉ định trách nhiệm cụ thể cho từng bộ phận, cá nhân trong việc tiến hành các hoạt động nhằm đạt được các mục tiêu và chỉ tiêu đề ra. Xác định các phương tiện, công cụ, nguồn nhân lực cần thiết cũng như thời gian cụ thể để đạt được chúng. Định rõ thời gian mà trong đó các mục tiêu, chỉ tiêu sẽ thực hiện theo kết hoạch. Chương trình quản lý môi trường không phải là chương trình cố định mà luôn thay đổi. Chương trình này sẽ phải thay đổi khi có sự điều chỉnh của các mục tiêu, chỉ tiêu mới, khi có sự thay đổi về sản phẩm, công nghệ sản xuất, nguyên vật liệu sử dụng… Chương trình quản lý môi truờngcần được kết hợp với các kết hoạch kinh doanh, chiến lược phát triển và ngân sách hiện có. Khi thay đổi dây chuyền sản xuất, nhà máy cần lưu tâm tới các vấn đề môi trường liên quan. VII.2.2.1.7 Xác định cơ cấu trách nhiệm Để tiến hành công việc đã đề ra theo chương trình quản lý môi trường, nhà máy cần xác định và để ra cơ cấu, trách nhiệm cụ thể cho từng người liên quan Việc chỉ đại diện môi trường (EMR) là một số các yêu cầu đầu tiên của tiêu chuẩn mà nhà máy bắt buộc phải tuân thủ. Đại diện môi truờng có trách nhiệm giúp lãnh đạo nhà máy trong việc xây dựng và thực thi hệ thống quản lý môi truờng có hiệu quả, thông báo với lãnh đạo về tình hình hoạt động và cùng với những người khác trong nhà máy để điều chỉnh hệ thống quản lý môi trường nếu cần thiết. Thực tế cho thấy người có kiến thức về quản lý môi trường là phải hiểu được việc quản lý dựa trên cách tiếp cận một cách hệ thống và có khả năng làm việc với nhiều phòng ban chức năng trong nhà máy. Để cho hệ thống quản lý môi trường có hiệu quả, vai trò và trách nhiệm của từng người trong nhà máy, sự cam kết của mọi người lại rất cần thiết. Không có định nghĩa cụ thể về cơp cấu trách nhiệm. Khái niệm này tuỳ thuộc vào tình hình của từng nhà máy cụ thể. Các yêu cầu liên quan đến cơ cấu và trách nhiệm trong ISO 14001: Vai trò, trách nhiệm và quyền hạn phải được xác định rõ, lập thành tài liệu và được phổ biến trong toàn bộ tổ chức. Ban giám đốc phải hỗ trợ các nguồn lực cần thiết để thực hiện và kiểm soát HTQLMT. Các nguồn lực bao gồm nhân lực, các kĩ năng đặc iệt, kĩ thuật và các nguồn tài chính. Lãnh đạo cao nhất phải chỉ định người đại diện, đứng đầu ban môi trường để thiết lập, thực hiện duy trì HTQLMT. Để xác định cơ cấu hợp lý cho việc quản lý môi trường, nhà máy cần xem xét một số vấn đề sau: Xem xét phạm vi của chương trình quản lý môi trường nhằm xác định Năng lực để vận hành chương trình quản lý môi trường Xác định người cần tham gia để hệ thống hoạt động hiệu quả Xác định các nguồn lực cần thiết Xem xét các tác động môi trường đáng kể của nhà máy để các qua 1trình hoạt động cần thiết kiểm soát. Xét xem các hệ thống quản lý khác để biết vai trò và trách nhiệm của từng người trong các hệ thống đó và có thể kết hợp với hệ thống quản lý môi trường được không, nếu được thì như thế nào? VII.2.2.1.8 Xây dựng hệ thống văn bản về hệ thống quản lý môi trường Nhằm đảm bảo hệ thống quản lý môi trường được hiểu đầy đủ và được thực hiện như đã đề ra. Mọi người phải nắm được những thông tin cần thiết trong quá trình làm việc. Hơn nữa, không chỉ đối với nhà máy mà còn nhiều ở bên liên quan cần tìm hiểu hoạt động của HTQLMT của nhà máy như khách hang, cơ quan luật pháp, cộng đồng xung quanh… Hệ thống văn bản, tài liệu của hệ thống quản lý môi trường được xem xét những tài liệu giải thích về hoạt động của HTQLMT. Nó cũng có thể được coi như những sơ đồ chỉ dẫn tới toàn bộ HTQLMT. Các tài liệu này có thể được duy trì ở dạng điện tử hoặc giấy tờ, tuỳ thuộc vào nhà máy. Duy trì với dạng điện tử có thể đem lại dễ cập nhật, kiểm tra được việc truy cập, tránh được việc sử dụng tài liệu đã lỗi thời. Tài liệu cấp 1 - Sổ tay môi trường Sổ tay môi trường được coi như là xương sống của HTQLMT của nhà máy. Nó kiểm soát tất cả tài liệu khác và giúp chỉ ra các bên liên quanthấy rõ các nhà máy quản lý vần đề môi trường của mình như thế nào? Sổ tay môi trường bao gồm chính sách môi trường các mục tiêu và cơ cấu tổ chức, chỉ ra các yêu cầu về tiêu chuẩn… Tài liệu cấp 2 – Tài liệu về các thủ tục hoạt động của các phòng ban Tài liệu thủ tục hoạt động về môi trường bao gồm các thủ tục bắt buộc phải có được nêu ra tại các yêu cầu khác nhau của tiêu chuẩn ISO 14001. Tài liệu về kiểm soát các quá trình hoạt động nhằm kiểm soát các kía cạnh môi trường, các hoạt động gây nên tác động đáng kể. Các nguồn tài liệu này chỉ rõ phải làm cái gì? Tại sao? Ai làm và làm khi nào? Ở đâu và làm như thế nào? Đối với các hoạt động cần kiểm soát. Tài liệu hướng dẫn công việc bao gồm các hướng dẩn cần thiết trong quá trình hoạt động liên quan đến vấn đề môi trường. Nó chia các thủ tục, quy trình ra các phần liên biệt và chỉ dẫn từng bước cụ thể để tiến hành các quy trình đó. Tài liệu cấp 3 - Hồ sơ môi trường Lưu giữ các kết quả, bảng biểu phát sinh trong quá trình vận hành của HTQLMT như hồ sơ về quan trắc dòng thải, hồ sơ đo đạt phát tán khí, hồ sơ đào tạo… Để xây dựng hệ thống tài liệu, trước hết coi tài liệu là hệ thống của HTQLMT là một sơ đồ toàn cảnh về toàn bộ hệ thống được thực hiện, bởi vậy nên bắt đầu hình dung ra các khuôn khổ chung của hệ thống. Nhà máy có thể bắt đầu cách xây dựng mục lục của sổ tay HTQLMT. Sau đó mô tả chi tiết hơn về các thành phần khác nhau liên quan đến tiêu chuẩn ISO 14001. Bên cạnh việc xây dựng HTQLMT bằng văn bản nhà máy cần tiến hành kiểm soát tài liệu đó. Ví dụ cách thức kiểm soát tài liệu: Sổ tay môi trường: Các bản sao của sổ tay môi trường cần phải được đánh số. Phân phối các bản sao đã được phê duyệt là trách nhiệm của người đại diện quản lý môi trường hoặc là người đuợc uỷ nhiệm. Các bản sao đã được phê duyệt phải dán tem “đã kiểm soát” với ngày phân phối. Các bản sao chưa được duyệt có thể được ban hành để được tham khảo nếu có sự đồng ý của người đại diện quản lý môi trường (người được uỷ nhiệm) và phải dán nhãn “chưa kiểm tra chỉ để tham khảo”. Danh sách phân phối các tài liệu đã được kiểm soát do người đại diện quản lý môi trường (hoặc người được uỷ nhiệm) lưu giữ. Từng người nhận được phải điền tên ký nhận vào danh sách phân phối. Mỗi cá nhân được phát bảo sao đã được kiểm soát của Sổ tay môi trường có trách nhiễm bảo quản nó. Các bản sao Sổ tay môi trường chưa được phê duyệt có thể phân phối ra ngoài tổ chức (cho khách hang). Các bản sao chưa được phê duyệt phải gắn nhãn “chưa kiểm soát - chỉ dung để tham khảo”. Thủ tục: Quá trình phê duyệt thủ tục được kiểm soát theo từng thủ tục và trách nhiệm của người đại diện quản lý môi trường (hoặc là người được Ban môi trường uỷ nhiệm). Những người được phân phối thủ tục phải ghi rõ trong danh sách phân phối. Đại diện quản lý môi trường (hoặc người được uỷ nhiệm) có trách nhiệm phân phối những thủ tục mới được phê duyệt. Bản sao danh sách phân phối phải có chữ ký của người đại diện quản lý môi trường (hoặc là người được uỷ nhiệm) và kèm theo ngày tháng. Bản sao này được lưu giữ ít nhất một năm. Khi có nhân sự mới thêm vào danh sách phân phối thủ tục, người yêu cầu được phân phối phải khai báo với người đại diện quản lý môi trường. Đại diện quản lý môi trường có trách nhiệm cập nhật danh sách phân phối. Ngưới đại diện quản lý môi trường chịu trách nhiệm quản lý và chấp nhận thực hiện thủ tục cũng như chuyển hoá thành tài liệu. Kết quả đào tạo được lưu giữ trong hồ sơ đào tạo nhân viên. VII.2.2.1.9 Nâng cao nhận thức và đào tạo về nguồn cho công nhân Tiêu chuẩn ISO 14001 yêu cầu nhà máy phải có phương pháp đào tạo thích hợp cho nhân viên của mình, những người mà công việc của họ có thể gây ra các tác động đáng kể đến môi trường. Việc đào tạo nhằm giúp đỡ mọi người nhận thức được tầm quan trọng của việc tuân thủ với chính sách môi trường, các quy trình và với hệ thống môi trường. Người công nhân cũng phải hiểu rõ công việc của mình có thể tạo ra tác động đến môi trường như thế nào và trách nhiệm cụ thể cùa họ là gì? Mọi người tại mọi phòng ban chức năng đều có vai trò nhất định trong việc quản lý môi trường của nhà máy. Bởi vậy, chương trình đào tạo phải rất đa dạng. Mọi người trong nhà máy cần được đào tạo về chính sách môi trường, các tác động đáng kể của công việc của họ… Muốn vậy, nhà máy phải xác định các phòng ban có liên quan có thể gây ra các tác động môi trường đáng kể, từ đó xây dựng một kế hoạch về nhu cầu đào tạo cho các phòng ban nhằm xác định được yêu cầu cụ thể đối với từng cá nhân, phòng ban. Ví dụ về các yêu cầu đào tạo và nhận thức đối với một nhà máy chung nhất: Nhu cầu đào tạo: Đào tạo theo thủ tục quản lý chất thải độc hại và không độc hại Đào tạo theo thủ tục đáp ứng tình trạng khẩn cấp Đào tạo theo các thủ tục hoạt động như thao tác xử lý nước thải. Duy trì vận hành máy móc thiết bị Đào tạo phương pháp giám sát và đo lường Đào tạokiểm định, kế hoạch giám sát và đo lường thiết bị Đào tạo đánh giá viên đánh giá HTQLMT Nhu cầu nhận thức: Chính sách môi trường, các khía cạnh môi trường có ý nghĩa, các hoạt động sản xuất dịch vụ của tổ chức và các yêu cầu khác của HTQLMT Các tài liệu cốt lổi của một tổ chức và các phương pháp truy cập chúng Cách thức truy cập với các yêu cầu pháp luật Những nổ lực ngăn ngừa ô nhiễm Trách nhiệm công việc của các nhân viên liên quan đến mục tiêu và chỉ tiêu, chương trình quản lý môi trường. VII.2.2.1.10 Đánh giá nội bộ Một số hướng dẫn đánh giá hệ thống quản lý môi trường: Lựa chọn đánh giá nội bộ: Doanh nghiệp phải tiến hành đào tạo các chuyên gia đánh giá cho riêng mình. Như vậy, nhà máy có thể cử cán bộ của mình đi đào tạo từ bên ngoài hoặc nhờ sự giúp đỡ của các hiệp hội. Nếu từ 2 người trở lên thì phải lập thành đội trưởng. Đội trưởng có trách nhiệm hướng dẫn cho toàn đội, điều hành quá trình đánh giá và quản lý kết quả đánh giá. Kế hoách đánh giá: Chuẩn bị đầy đủ các thủ tục, chính sách thích hợp, quy định và báo cáo đánh giá. Đội trưởng có nhiệm vụ viết một kế hoạch đánh giá như được sử dụng như một hướng dẫn trong quá trình đánh giá. Thông báo trước: Bộ phận nào của tổ chức phải đánh giá đều đuợc thông báo trước một thời gian trước khi đánh giá. Hướng dẫn đánh giá Một cuộc họp đánh giá nội bộ được tổ chức với những người có liên quan để xem xét lại phạm vi, kế hoạch và thời gian đánh giá. Đánh giá viên được sữa đổi phạm vi và kế hoạch đánh giá trong điều kiện cho phép. Các kết quả đánh giá phải được lưu trữ thành tài liệu. Chú ý đến các hành động khắc phục và phòng ngừa của những lần đánh giá trước. Báo cáo đánh giá Đưa ra kết quả đánh giá, làm sang tỏ các vấn đề cần giải quyết và tổng kết đánh giá. Các kết quả cần có hành động khắc phục và phòng ngừa được đưa vào dữ liệu hành động khắc phục. Sau khi đánh giá: đại diện môi trường chịu trách nhiệm theo dõi việc hoàn thành và tính hiệu quả của hành động khắc phục. Lưu giữ hồ sơ: Báo cáo đánh giá phải đuợc lưu lại ít nhất 2 năm từ ngày kết thúc đánh giá. Theo yêu cầu của tiêu chuẩn, một bộ phận, yếu tố của HTQLMT cần được định kỳ đánh giá. Lúc đó ta có thể đánh giá toàn bộ hệ thống ngay một lúc hoặc chia nhỏ hệ thống ra và đánh giá tại các khoảng thời gain khác nhau. Để tiến hành đánh giá một cách khách quan và đầy đủ tại mọi phòng ban trong nhà máy, một phương pháp đuợc áp dụng là đánh giá chéo, nghĩa là cán bộ của phòng ban này sẽ sang đánh giá tại phòng ban khác và ngược lại tạo thành một vòng tròn khép kín. VII.2.2.1.11 Đánh giá của bên thứ 3 Sau khi đã tiến hành đánh giá nội bộ và hoàn thành việc sữa chữa điểm còn thiếu sót, nhà máy có thể đăng ký để tiến hành đánh giá. Việc lựa chọn cơ quan để đăng ký chứng nỵân còn tuỳ thuộc vào nhà máy. Thông thường quá trình đánh giá gồm các giai đoạn: Đơn xin đăng ký chứng nhận Kiểm tra sơ bộ các tài liệu như: Sổ tay môi trường và các tài liệu khác chứng minh cho sự áp dụng HTQLMT của nhà máy. Đánh giá sơ bộ: Giúp nhà máy chứng nhận kế hoạch đánh giá toàn diện Đánh giá: Công việc này cần một nhóm chuyên gia đánh giá làm việc trong một ngày. Có thể tiến hành đánh giá cùng lúc cả HTQLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001 và HTQLCL theo tiêu chuẩn ISO 9001. Chứng nhận: Kiểm tra lại tất cả công việc thực hiện ở trên nếu đầy đủ sẽ tiến hành cấp giấy phép cho nhà máy Giám sát: Giấy chứng nhận có giá trị trong vòng một năm. Sau 3 năm nhà máy sẽ phải tiến hành đánh giá lại. VII.2.3 Phân công trách nhiệm Bảng 7.1 : Ma trận phân công trách nhiệm NOÄI DUNG Ñôn vò BGÑ EMR TH SX KT KHO BT Caùc yeâu caàu cuûa HTQLMT - C - - - - - Chính saùch moâi tröôøng C H - - - - - Khía caïnh moâi tröôøng - C C C C C C Yeâu caàu veà phaùp luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc - H C H H H H Muïc tieâu, chæ tieâu, vaø chöông trình quaûn lyù moâi tröôøng H C H H H H H Cô caáu vaø traùch nhieäm C H H H H H H Ñaøo taïo, nhaän thöùc vaø naêng löïc - H C H H H H Thoâng tin lieân laïc H H C H H H H Tö lieäu cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng - C H - - - - Kieåm soaùt taøi lieäu H H C H H H H Kieåm soaùt ñieàu haønh - C H H H - H Söï chuaån bò saün saøng vaø ñaùp öùng vôùi tình traïng khaån caáp - C H H H H H Giaùm saùt vaø ño - H - H C - H Ñaùnh giaù söï phuø hôïp H C H H H H H Söï khoâng phuø hôïp vaø haønh ñoäng KPPN C C H H H H H Hoà sô H H C H H H H Ñaùnh giaù heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng C H H H H H H Xem xeùt cuûa laõnh ñaïo C H H H H H H Ghi chuù: C – Traùch nhieäm chính H – Traùch nhieäm hoã trôï(phuï) BGÑ: Ban Giaùm ñoác EMR: Ñaïi dieän laõnh ñaïo veà moâi tröôøng SX: Boä phaän saûn xuaát KT: Boä phaän kyõ thuaät TH: Boä phaän toång hôïp KHO: Boä phaän kho BT: Boä phaän baûo trì VII.3 KẾ HOẠCH DỰ KIẾN ÁP DỤNG ISO 14001 TẠI NHÀ MÁY SỮA CẦN THƠ STT Thời gian thực hiện (tháng) Công việc thực hiện 1 2 3 4 5 6 7 8 1 Trình bày kế hoạch thực hiện và nội dung x x x 2 Đánh giá thực trạng nhà máy x 3 Hướng dẫn cách viết tài liệu môi trường x 4 Viết hướng dẫn công việc x x x 5 Áp dụng hướng dẫn công việc x x x x 6 Đào tạo đánh giá viên nội bộ x 7 Đánh giá hướng dẫn công việc x x 8 Viết qui trình x x 9 Áp dụng qui trình x 10 Đánh giá qui trình x x x x 11 Viết sổ tay môi trường x x x 12 Áp dụng sổ tay môi trường x x 13 Đánh giá sồ tay môi trường x x 14 Đánh giá thử x 15 Đánh giá chứng nhận x VII.4 CAÙC CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO VAØ CHI PHÍ CUÛA VIEÄC AÙP DUÏNG HTQLMT THEO TIEÂU CHUAÅN ISO 14001 TAÏI NHAØ MAÙY SÖÕA CAÀN THÔ VII. 4.1 Caùc chöông trình ñaøo taïo VII.4.1.1 Ñaøo taïo veà nhaän thöùc Ñoái töôïng ñaøo taïo: Ban giaùm ñoác, ban ISO, CBCNV, nhaø thaàu phuï NGAØY THÖÙ I Phaïm vi: muïc ñích cuûa vieäc aùp duïng ISO 14001 Tieâu chuaån trích daãn Ñònh nghóa: giaûi thích caùc thuaät ngöõ quan troïng veà moâi tröôøng Caùc yeâu caàu cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng 4.1 Caùc yeâu caàu chung 4.2 Chính saùch moâi tröôøng: giaûi thích vaø höôùng daãn vieát 4.3 Laäp keá hoaïch 4.3.1 Khí caïnh moâi tröôøng: giaûi thích vaø höôùng daãn vieát thuû tuïc xaùc ñònh caùc khía caïnh moâi tröôøng NGAØY THÖÙ II 4.3.2 Yeâu caàu veà phaùp luaät vaø caùc yeâu caàu khaùc: giaûi thích vaø höôùng daãn vieát thuû tuïc 4.4.5 Kieåm soaùt taøi lieäu: giaûi thích vaø höôùng daãn vieát taøi lieäu 4.3.3Muïc tieâu vaø chæ tieâu: nguyeân taéc xaây döïng 4.3.4 Chöông trình quaûn lyù moâi tröôøng; giaûi thích NGAØY THÖÙ III 4.4 Thöïc hieän vaø ñieàu haønh 4.41 Cô caáu traùch nhieäm vaø quyeàn haïn –Ñaïi dieän laõnh ñaïo veà moâi tröôøng: giaûi thích 4.42 Ñaøo taïo, nhaän thöùc vaø naêng löïc 4.43 Thoâng tin lieân laïc: caùch vieát thuû tuïc 4.44 Tö lieäu cuûa heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng: giaûi thích 4.4.6 Kieåm soaùt ñieàu haønh: giaûi thích vaø höôùng daãn vieát thuû tuïc kieåm soaùt ñieàu haønh caùc hoaït ñoäng lieân quan ñeán caùc khía caïnh moâi tröôøng NGAØY THÖÙ IV 4.4.7 Söï chuaån bò saün saøng vaø ñaùp öùng tình traïng khaån caáp: giaûi thích vaø höôùng daãn vieát thuû tuïc 4.5 Kieåm tra vaø haønh ñoäng khaéc phuïc phoøng ngöøa: 4.5.1 Giaùm saùt vaø ño: giaûi thích vaø höôùng daãn vieát thuû tuïc giaùm saùt vaø ño löôøng caùc hoaït ñoäng coù taùc ñoäng ñaùng keå ñeán moâi tröôøng –ñaùnh giaù tuaân thuû luaät phaùp veà caùc qui ñònh moâi tröôøng 4.5.2 Söï khoâng phuø hôïp vaø haønh ñoäng khaéc phuïc phoøng ngöøa: giaûi thích vaø höôùng daãn vieát thuû tuïc. 4.5.3 Hoà sô: vieát thuû tuïc kieåm soaùt hoà sô 4.5.4 Ñaùnh giaù heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng: giaûi thích vaø höôùng daãn vieát thuû tuïc ñaùnh giaù noäi boä veà moâi tröôøng 4.6 Xem xeùt laõnh ñaïo: giaûi thích VII.4.1.2 Ñaøo taïo veà kyõ naêng CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO XÖÛ LYÙ TIEÁNG OÀN Tröôûng phoøng xaùc ñònh caùc vò trí coù tieáng oàn vöôït möùc cho pheùp Gaén baûng nhaéc nhôû coâng nhaân mang bòt tai khi laøm vieäc taïi caùc vò trí ñoù Thoâng baùo, huaán luyeän cho coâng nhaân caùc vò trí oàn vaø caùch baûo veä tai (laäp danh saùch tham döï vaø löu hoà sô) Phaân phaùt thieát bò baûo hoä tai cho coâng nhaân (laäp danh saùch vaø löu hoà sô) Coâng nhaân laøm vieäc taïi caùc nôi coù qui ñònh mang thieát bò baûo veä tai. CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO QUAÛN LYÙ CHAÁT THAÛI Chaát thaûi goàm 3 loaïi: raén, loûng, khí caàn ñöôïc xöû lyù theo caùc quy ñònh ñòa phöông vaø Việt Nam Caàn phaân loaïi caùc thuøng ñöïng chaát thaûi raén theo ñaëc tính rieâng nhö: giaáy, thuûy tinh, kim loaïi, goã, nhöïa, vaûi, raùc toång hôïp,.. ñeå deã daøng cho ngöôøiø thaûi raùc. Khoâng thaûi nöôùc thaûi phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát tröïc tieáp ra coáng maø chuyeån sang heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Moïi ngöôøi caàn phaûi bieát caùch phaân loaïi chaát thaûi vaø thöïc hieän ñuùng theo yeâu caàu, cuõng nhö yù thöùc coâng vieäc giöõ gìn veä sinh chung. Chaát thaûi raén Baûng 7.2: Quaûn lyù chaát thaûi raén STT Loaïi chaát thaûi Caùch xöû lyù Ghi chuù 1 Raùc giaáy vaên phoøng, baùo chí, bao bì giaáy, vaät duïng haèng ngaøy Thu hoài, baùn, taùi cheá Baõi raùc rieâng bieät 2 Bao bì plastic, nyloâng, nhöïa deûo, vaät duïng baèng nhöïa Thu hoài vaø baùn ñeå taùi cheá Baõi raùc rieâng bieät 3 Caùc vaät duïng baèng kim loaïi nhö nhoâm, saét, ñoàng, keõm, thau, theùp Thu hoài vaø baùn ñeå taùi cheá Baõi raùc rieâng bieät 4 Sæ than Thu hoài vaø baùn ñeå taùi cheá Baõi raùc rieâng bieät 5 Buøn hoaït tính Laøm phaân boùn Thuøng raùc rieâng bieät 6 Caùc loaïi raùc khaùc Coâng ty dòch vuï moâi tröôøng xöû lyù Thuøng raùc rieâng bieät 7 Aéc quy, boùng ñeøn huyønh quang thaûi Ñônvò xöû lyù coù giaáy pheùp Baõi raùc rieâng bieät Chaát thaûi loûng (nöôùc thaûi) Baûng 7.3: Quaûn lyù nöôùc thaûi STT Chaát thaûi loûng Caùch xöû lyù Ghi chuù 1 Nöôùc thaûi sinh hoaït Ñoå ra coáng chính ra soâng Xöû lyù sô boä 2 Nöôùc thaûi saûn xuaát Thaûi qua quaù trình xöû lyù Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi 3 Daàu môõ baûo trì Ñôn vò xöû lyù coù giaáy pheùp Thuøng chöùa rieâng bieät 4 Caùc loaïi chaát thaûi loûng khaùc Ñoå ra coáng chính Khoâng ñoäc haïi 5 Nöôùc thaûi töø nhaø veä sinh Qua xöû lyù thieát keá xaây döïng Khí thaûi Baûng 7.4: Quaûn lyù khí thaûi STT Chaát thaûi loûng Caùch xöû lyù Ghi chuù 1 Khí thaûi töø noài hôi (ñoát nhieân lieäu) Heä thoáng khöû löu huyønh 2 Khí thaûi töø caùc thieát bò khaùc Khoâng xöû lyù 3 Khí thaûi töø nhaø beáp Huùt vaø thaûi khoâng khí CHÖÔNG TRÌNH ÑAØO TAÏO BAÛO TOÀN TAØI NGUYEÂN 1. Tieát kieäm ñieän Moãi ngöôøi caàn bieát tieát kieäm ñieän laø caàn thieát vaø phaûi tuaân thuû vieäc tieát kieäm naøy Moïi ngöôøi söû duïng maùy moùc thieát bò ñuùng quy ñònh cuûa xöôûng, taét maùy khi khoâng söû duïng. Daùn caùc nhaõn nhaéc nhoû taét ñeøn, quaït, maùy laïnh…hay ñeå cheá ñoä töï ñoäng ôû caùc nôi caàn thieát Laép nhieät keá ôû caùc phoøng coù maùy laïnh, neân chænh maùy laïnh khoâng ñeå nhieät ñoä trong phoøng quaù möùc quy ñònh Thöôøng xuyeân caäp nhaät löôïng tieâu thuï 2. Tieát kieäm nöôùc Moïi ngöôøi caàn bieát tieát kieäm nöôùc laø caàn thieát vaø phaûi tuaân thuû vieäc tieät kieäm naøy Luoân thöôøng xuyeân kieåm tra ñöôøng oáng ñeå traùch thaát thoaùt, roø ræ nöôùc Khi phaùt hieän söï thaát thoaùt nöôùc caàn thieát phaûi xöû lyù kòp thôøi vaø caàn duøng caùc nhaõn nhaéc nhôû tieát kieäm nöôùc Söû duïng hôïp lyù nöôùc khi veä sinh xöôûng Baûo toàn nguoàn nöùôc baèng caùch taùi söû duïng hay xöû lyù sau khi duøng (neáu coù theå) 3. Tieát kieäm giaáy Caàn phoå bieán cho moïi ngöôøi bieát caùch söû duïng giaáy vaø caùc phöông tieän ñeå löu giöõ hoà sô khoâng duøng giaáy Caàn kieåm tra kyõ taøi lieäu tröôùc khi in Caàn duøng giaáy caû hai maët Duøng caùc phöông tieän löu hoà sô nhö ñóa meàm, ñóa cöùng, internet 4. Tieát kieäm nguyeân lieäu Moïi ngöôøi caàn bieát vieäc tieát kieäm nguyeân lieäu laø caàn thieát vaø tuaân thuû vieäc tieát kieäm naøy Haïn cheá rôi rôùt khi vaän chuyeån nguyeân lieäu Vaän haønh traùch laøm hö hoûng Söû duïng laïi caùc nguyeânn lieäu thu ñöôïc trong quaù trình veä sinh Ñònh möùc tieâu hao nguyeân lieäu Duøng caùc bieän phaùp, coâng ngheä taùi söû duïng caùc nguyeân lieäu, hoùa chaát ñoäc haïi hay hoùa chaát coù khaû naêng gaây oâ nhieãm (neáu coù theå) Söû duïng caùc bieän phaùp, coâng ngheä duøng caùc chaát ít ñoäc haïi hôn trong saûn xuaát, dòch vuï (neáu coù theå) 5. Tieát kieäm nhieân lieäu Moïi ngöôøi caàn bieát tieát kieäm nhieân lieäu (than, daàu, xaêng,...) laø caàn thieát vaø tuaân thuû vieäc tieát kieäm naøy Khoâng söû duïng hôi khi khoâng caàn thieát, neáu coù theå neân kieåm tra heä thoáng hôi thöôøng xuyeân Thöôøng xuyeân caäp nhaät löôïng tieâu thuï VII.4.2 Chi phí trong quaù trình aùp duïng vaø xin chöùng nhaän Coâng vieäc Chi phí Thôøi gian – daãn giaûi Leä phí tö vaán 90 trieäu Trong suoát quaù trình aùp duïng heä thoáng ñeå ñi ñeán chöùng nhaän. Bao goàm: - Vieát chính saùch moâi tröôøng - Laäp keá hoaïch - Xaùc ñònh muïc tieâu vaø chæ tieâu - Xaây doing chöông trình quaûn lyù moâi tröôøng - Ñaøo taïo nguoàn nhaän thöùc vaø nguoàn löïc - Vaø caùc vaán ñeà lieân quan Chi phí ñaøo taïo 60 trieäu Ñaøo taïo caáp quaûn lyù Ñaøo taïo caáp coâng nhaân Chi phí ñaêng kyù 80 trieäu - Leä phí ñaêng kyù - Xem xeùt ñôn töø, caåm nang, chaát löôïng - Xem xeùt keá hoaïch haønh ñoäng, söûa ñoåi - Coâng taùc phí ñeå ñaùnh giaù noäi boä - Kieåm toaùn ñaêng kyù - Baùo caùo keát thuùc CHƯƠNG VIII: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ VIII.1 KẾT LUẬN Trong boái caûnh caû theá giôùi noùi chung vaø Vieät Nam noùi rieâng ñang quan taâm saâu saéc ñeán vaán ñeà moâi tröôøng, vieäc baûo veä moâi tröôøng ñaõ trôû thaønh nhieäm vuï chung cuûa moïi caù nhaân, toå chöùc vaø moïi quoác gia treân theá giôùi, thì heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng thöïc söï laø moät coâng cuï höõu hieäu giuùp caùc doanh nghieäp Vieät Nam ngaên ngöøa oâ nhieãm, quaûn lyù moâi tröôøng, kieåm soaùt ñöôïc caùc keát quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng cuûa mình moät caùch toát nhaát. Beân caïnh ñoù, vieäc xaây döïng vaø thöïc thi heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng coøn mang laïi raát nhieàu lôïi ích cho chính coâng ty, chính phuû vaø ngöôøi tieâu duøng. Ngaønh Söõa laø moät ngaønh ñang raát ñöôïc quan taâm vaø chuù troïng bôûi noù aûnh höôûng, taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán nhu caàu söùc khoûe vaø tính maïng con ngöôøi. Caùc coâng ty Söõa saûn xuaát söõa ôû Vieät Nam cuõng ñang töøng böôùc khaúng ñònh hôn veà vò trí, uy tín cuûa mình treân thöông tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc. Coâng ty Coå Phaàn Söõa Vinamilk cuõng khoâng naèm ngoaøi quyõ ñaïo chung ñoù. Ñeà taøi “Nghieân cöùu khaû naêng aùp duïng HTQLMT theo Tieâu chuaån ISO 14001:2004 cho nhaø maùy Söõa Vinamilk taïi chi nhaùnh Caàn Thô” laø moät vieäc laøm heát söùc caàn thieát cho doanh nghieäp tröôùc khi maïnh daïn trieån khai aùp duïng. Ñeà taøi ñaõ thu ñöôïc nhöõng keát quaû chính nhö sau: Khaû naêng aùp duïng tieâu chuan ISO 14001:2004 yaïi nhaø maùy laø raát cao, ñaït 87,33%, ñoàng thôøi Ban Giaùm Ñoác nhaù maùy ñaõ cam keát aùp duïng vaø duy trì tieâu chuaån baét ñaàu töø naêm 2007 cho thaáy, nhaø maùy ñaõ nhìn thaáy ñöôïc taàm quan troïng cuûa heä thoáng trong giai ñoaïn toaøn caàu hoaù. Xaùc ñònh ñöôïc 3 khía caïnh coù yù nghóa taïi nhaø maùy. Ñaây laø 3 khía caïnh can phaûi giaûi quyeát. Töø ñoù ñaõ ñeà xuaát caùc muïc tieâu, chæ tieâu vaø xaây döïng chöông trình quaûn lyù moâi tröôøng. Nhaø maùy ñaõ aùp duïng ISO 9000:2000 raát thaønh coâng neân caùc coâng taùc nhö: vaên baûn hoaù, kieåm toaùn noäi boä, caûi tieán vaø duy trì heä thoáng khoâng gaây trôû ngaïi nhieàu trong nhaø maùy. Toång chi phí ñeå caûi thieän chaát löôïng moâi tröôøng trong nhaø maùy nhaèm ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu, chæ tieâu vaø chi phí aùp duïng tieâu chuaån (tö vaán, chöùng nhaän vaø duy trì) cuûa nhaø maùy khoaûng 450 trieäu. Khoaûn chi phí naøy nhaø maùy coù theå ñaùp öùng ñöôïc nhaèm thöïc hieän muïc tieâu chung cuûa roå chöùc laø ñöôïc caáp chöùng nhaän vaøo thaùng 8/2007. VIII.2 KIEÁN NGHÒ Maëc duø coù ñöôïc nhöõng thuaän lôïi nhaát ñònh trong quaù trình trieån khai aùp duïng HTQLMT ISO 14001, nhaø maùy vaãn coøn gaëp nhieàu khoù khaên vöôùng maéc vaø moät vaøi vaán ñeà chöa thöïc hieän ñöôïc. Nhöõng khoù khaên ñieån hình coù theå keå ra nhö sau: Thieáu nhaän thöùc ñaày ñuû veà taàm quan troïng cuûa HTQLMT Vaán ñeà baûo veä moâi tröôøng coøn haïn cheá Chöa coù moät ñoäi nguõ chuyeân gia am hieåu veà moâi tröôøng cuûa nhaø maùy Vieäc phaân loaïi chaát thaûi raén vaø CTNH chöa ñöôïc thöïc hieän trieät ñeå, khoâng kieåm soaùt ñöôïc chaát thaûi coâng nghieäp nguy haïi cuûa nhaø maùy. Heä thoáng thoâng tin lieân laïc trong vaø beân ngoaøi nhaø maùy, caùc nhaø cung caáp, nhaø thaàu phuï… coøn haïn cheá Ñeå aùp duïng ISO 14001 cho nhaø maùy Söõa Caàn Thô moät caùch hieäu quaû nhaát, ñeà taøi xin ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp sau: Taêng cöôøng hoã trôï Ban laõnh ñaïo vaø toaøn theå nhaân vieân trong vieäc trieån khai thöïc hieän HTQLMT hieäu quaû. Keát hôïp giöõa tuyeån theâm moät caùn boä moâi tröôøng (coù hieåu bieát veà ISO 14001) vaø ñaøo taïo ñoäi nguõ caùn boä am hieåu veà moâi tröôøng cuõng nhö ISO 14001:2004. Taêng cöôøng heä thoáng kieåm toaùn, ñaùnh giaù noäi boä ñeå kieåm soaùt, ngaên ngöøa oâ nhieãm. Caàn quan taâm thuùc ñaåy xaây döïng hôïp lyù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, xöû lyù buïi vaø tieáng oàn ñaûm baûo caùc yeâu caàu trong tieâu chuaån TCVN. Phaân loaïi raùc taïi nguoàn moät caùch trieät ñeå, tuaân thuû nghieâm ngaëc caùc quy ñònh, quy cheá phaùp luaät Ban laõnh ñaïo nhaø maùy caàn coù bieän phaùp, chính saùch cuï theå ñeå quaûn lyù chaëc cheõ caùc thaønh phaàn moâi tröôøng (ñaát, nöôùc, khoâng khí, tieáng oàn,…) TÀI LIỆU THAM KHẢO Nguyễn Thị Thảo – Bước đầu áp dụng Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001:2004 cho công ty TNHH Đông Nam Dược Bảo Long, Hóc Môn – TpHCM, đồ án tốt nghiệp Trường Đại học Kỹ thuật Công nghệ TP.HCM – 2005. Phan Nhật Nam – Nghiên cứu khả năng áp dụng Hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001 cho nhà máy Thép Thủ Đức – Công ty Thép Miền Nam, đồ án tốt nghiệp Trường Đại học Kỹ thuật Công nghệ TP.HCM – 2005. Nguyễn Đình Minh Tâm – Nghiên cứu khả năng áp dụng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001 tại nhà máy tinh chế đồ gỗ xuất khẩu SATIMEX, đồ án tốt nghiệp Trường Đại học Kỹ thuật Công nghệ TP.HCM – 2001. Phạm Ngọc Đăng - Quản lý môi trường Đô thị và Công nghiệp – NXB KHKT – 1996. Kim Ngọc Thuy, Trần Ngọc Ánh, Nguyễn Tùng Lâm – Tiêu chuẩn Quốc tế ISO 14001 (chứng chỉ hệ thống quản lý môi trường) – NXB Thế Giới, Hà Nội – 2003. TCVN ISO 14001:2004. Hệ thống quản lý môi trường – Quy định và hướng dẫn sử dụng. Tiêu chuẩn quốc tế ISO 14000 – Nhà xuất bản thế giới, Hà Nội – 2003. www.iso.org www.vinaseek.com.vn MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ NHÀ MÁY SỮA CẦN THƠ ._.