Nghiên cứu hiện trạng và đề xuất một số biện pháp kỹ thuật góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất của hệ thống trồng trọt tại huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh
Tài liệu Nghiên cứu hiện trạng và đề xuất một số biện pháp kỹ thuật góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất của hệ thống trồng trọt tại huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh: ... Ebook Nghiên cứu hiện trạng và đề xuất một số biện pháp kỹ thuật góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất của hệ thống trồng trọt tại huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh
Tóm tắt tài liệu Nghiên cứu hiện trạng và đề xuất một số biện pháp kỹ thuật góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất của hệ thống trồng trọt tại huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
1. Më ®Çu
1.1 TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
ViÖt Nam lµ níc n«ng nghiÖp, nªn n«ng nghiÖp cã vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. N«ng nghiÖp kh«ng chØ cung cÊp l¬ng thùc, thùc phÈm phôc vô cho ®êi sèng cña con ngêi, lµm thøc ¨n cho ch¨n nu«i mµ cßn cung cÊp nguyªn liÖu cho ngµnh c«ng nghiÖp.
Tuy nhiªn, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp níc ta vÉn cßn nhiÒu tån t¹i: s¶n xuÊt phÇn lín cßn nhá lÎ, thiÕu tËp trung, hiÖu qu¶ kinh tÕ cßn thÊp, cha ®¶m b¶o ®îc tÝnh bÒn v÷ng. §Æc biÖt, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ph¸t triÓn vÉn cßn mang tÝnh tù ph¸t, chñ yÕu ch¹y theo sè lîng, Ýt quan t©m ®Õn chÊt lîng, nhng gi¸ thµnh s¶n xuÊt l¹i kh¸ cao dÉn tíi søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng kÐm. MÆt kh¸c, thu nhËp ngêi d©n trong c¸c vïng n«ng th«n vÉn cßn thÊp, lao ®éng n«ng th«n d thõa nhiÒu, c¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch chËm, c¬ së h¹ tÇng phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cßn thiÕu vµ thÞ trêng tiªu thô kh«ng æn ®Þnh.
Trong v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø X ®· ®Ò ra ph¬ng híng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp: “HiÖn nay vµ trong nhiÒu n¨m tíi, vÊn ®Ò n«ng nghiÖp, n«ng d©n vµ n«ng th«n cã tÇm chiÕn lîc ®Æc biÖt quan träng, ph¶i lu«n coi träng ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n híng tíi x©y dùng mét nÒn n«ng nghiÖp hµng ho¸ lín, ®a d¹ng, ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng, cã n¨ng xuÊt, chÊt lîng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao”.
Ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo híng bÒn v÷ng, hiÖu qu¶ cao vµ s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ mét híng ®i ®óng ®¾n trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp hiÖn nay cña níc ta, ®ång thêi ®ã còng lµ ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn tiÕn tr×nh héi nhËp víi kinh tÕ thÕ giíi.
HuyÖn ThuËn Thµnh n»m ë phÝa Nam cña tØnh B¾c Ninh, thuéc vïng ®ång b»ng s«ng Hång, lµ huyÖn thuÇn n«ng víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, cã mïa ®«ng l¹nh thuËn lîi cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. Víi lîi thÕ lµ vïng phô cËn Hµ Néi, c¸ch trung t©m tØnh 15 km vÒ phÝa B¾c vµ c¸ch thñ ®« Hµ Néi 25 km vÒ phÝa T©y Nam, cã ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai mµu mì, cïng víi nguån lao ®éng råi rµo vµ hÖ thèng giao th«ng thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Nhng hiÖn t¹i, møc ®é ph¸t triÓn vÉn ch a t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña huyÖn, viÖc khai th¸c vµ sö dông c¸c nguån lîi: ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi cha ®¹t hiÖu qu¶ cao: s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cßn mang tÝnh tù cÊp, tù tóc, tû xuÊt hµng hãa thÊp.
Thùc hiÖn chñ tr ¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp theo híng s¶n xuÊt hµng ho¸, phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr êng, víi ®iÒu kiÖn s½n cã cña ®Þa ph¬ng, ph¸t triÓn n«ng nghiÖp phôc vô c«ng nghiÖp vµ ®« thÞ, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña hÖ thèng trång trät, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n ®ång thêi ph¸t triÓn n«ng nghiÖp theo quan ®iÓm ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ yªu cÇu cÇn thiÕt ®èi víi tØnh B¾c Ninh nãi chung vµ huyÖn ThuËn Thµnh nãi riªng.
§Ó gãp phÇn vµo môc tiªu trªn, chóng t«i tiÕn hµnh thùc hiÖn ®Ò tµi: “Nghiªn cøu hiÖn tr¹ng vµ ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p kü thuËt gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña hÖ thèng trång trät t¹i huyÖn ThuËn Thµnh, tØnh B¾c Ninh”.
1.2 Môc ®Ých vµ yªu cÇu cña ®Ò tµi
1.2.1 Môc ®Ých
Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi t¸c ®éng ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nãi chung vµ ngµnh trång trät nãi riªng. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, hÖ thèng trång trät t¹i huyÖn ThuËn Thµnh, tØnh B¾c Ninh lµm c¬ së ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p kü thuËt gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña hÖ thèng trång trät, h×nh thµnh nÒn n«ng nghiÖp hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng, nh»m ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n, n©ng cao ®êi sèng cña ngêi d©n.
1.2.2 Yªu cÇu
- Ph©n tÝch thùc tr¹ng vµ ®¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi t¸c ®éng ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña huyÖn ThuËn Thµnh, tØnh B¾c Ninh.
- Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt ®ai t¹i huyÖn ThuËn Thµnh, tØnh B¾c Ninh.
- Ph©n tÝch thùc tr¹ng, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña hÖ thèng trång trät cña huyÖn ThuËn Thµnh, tØnh B¾c Ninh.
- §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng gièng c©y trång, biÖn ph¸p kü thuËt canh t¸c mét sè c©y trång chÝnh t¹i ®Þa ph¬ng.
- Thö nghiÖm mét sè biÖn ph¸p kü thuËt vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña biÖn ph¸p kü thuËt ®îc ¸p dông t¹i ®Þa ph¬ng.
- §Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p kü thuËt gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña hÖ thèng trång trät t¹i huyÖn ThuËn Thµnh, tØnh B¾c Ninh.
1.3 ý nghÜa cña ®Ò tµi
1.3.1 ý nghÜa khoa häc
- KÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi gãp phÇn bæ sung vµ lµm phong phó vµo c¬ së khoa häc, còng nh ph¬ng ph¸p luËn trong viÖc nghiªn cøu vÒ hÖ thèng n«ng nghiÖp vµ c¸c biÖn ph¸p kü thuËt canh t¸c. Ngoµi ra, gióp ®Þnh híng viÖc sö dông hîp lý tµi nguyªn ®Êt, níc vµ c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn kh¸c theo quan ®iÓm sinh th¸i vµ n«ng nghiÖp bÒn v÷ng, khai th¸c mét c¸ch hiÖu qu¶ nguån lùc kinh tÕ - x· héi cña ®Þa ph¬ng.
- X¸c ®Þnh híng nghiªn cøu vµ øng dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt vµo hÖ thèng trång trät ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña huyÖn.
1.3.2 ý nghÜa thùc tiÔn
- §Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p kü thuËt gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña hÖ thèng trång trät t¹i huyÖn ThuËn Thµnh, gãp phÇn ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµ n©ng cao ®êi sèng cña n«ng d©n.
- ViÖc thùc hiÖn ®Ò tµi ®· gãp phÇn n©ng cao nhËn thøc vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt cña ngêi d©n trong vïng nghiªn cøu. §Ò xuÊt ®îc biÖn ph¸p kü thuËt cô thÓ trong s¶n xuÊt cµ chua, da chuét xuÊt khÈu ®¶m b¶o n«ng s¶n phÈm an toµn ®èi víi ngêi tiªu dïng, tõng bíc më réng quy m« s¶n xuÊt c©y rau, mµu xuÊt khÈu, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.
- §©y lµ nghiªn cøu ®Çu tiªn mét c¸ch cã hÖ thèng vµ ®¸nh gi¸ ®îc t×nh h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña huyÖn ThuËn Thµnh, lµm c¬ së ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trong thêi gian tíi.
2. Tæng quan t×nh h×nh nghiªn cøu
2.1 C¬ së lý luËn cña ®Ò tµi
2.1.1 Lý thuyÕt hÖ thèng víi biÖn ph¸p kü thuËt
Lý thuyÕt hÖ thèng ®îc øng dông ngµy cµng réng r·i trong nhiÒu ngµnh khoa häc, gióp cho sù hiÓu biÕt vµ gi¶i thÝch c¸c mèi quan hÖ t¬ng hç gi÷a c¸c sù viÖc hiÖn tîng. C¬ së lý thuyÕt hÖ thèng ®· ®îc Bertalanffy ®Ò xíng vµo ®Çu thÕ kû XX [50], ®· ®îc sö dông nh mét c¬ së lý luËn ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò phøc t¹p vµ tæng hîp. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, quan ®iÓm vÒ hÖ thèng ®îc ph¸t triÓn m¹nh vµ ¸p dông kh¸ phæ biÕn trong lÜnh vùc sinh häc vµ n«ng nghiÖp.
HÖ thèng (System) lµ mét tæng thÓ cã trËt tù cña c¸c yÕu tè kh¸c nhau cã quan hÖ vµ t¸c ®éng qua l¹i. Mét hÖ thèng cã thÓ x¸c ®Þnh mét tËp hîp c¸c ®èi tîng hoÆc c¸c thuéc tÝnh ®îc liªn kÕt b»ng nhiÒu mèi t¬ng t¸c (Speeding, 1979 [71]; Ph¹m ChÝ Thµnh, 1993 [39]).
Theo §µo ThÕ TuÊn, 1989 [53] hÖ thèng n«ng nghiÖp thùc chÊt lµ sù thèng nhÊt cña hai hÖ thèng: (1) HÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp (Agro - Ecosystems) lµ bé phËn cña hÖ sinh th¸i tù nhiªn, bao gåm c¸c c¬ thÓ sèng (c©y trång, vËt nu«i) trao ®æi n¨ng lîng, vËt chÊt vµ th«ng tin víi ngo¹i c¶nh, t¹o nªn n¨ng suÊt s¬ cÊp (trång trät) vµ thø cÊp (ch¨n nu«i) cña hÖ sinh th¸i. (2) HÖ kinh tÕ - x· héi chñ yÕu lµ sù ho¹t ®éng cña con ngêi trong s¶n xuÊt t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cho toµn x· héi. Nh vËy hÖ thèng n«ng nghiÖp lµ sù kÕt hîp gi÷a c¸c quy luËt tù nhiªn vµ kinh tÕ - x· héi, ®îc chi phèi bëi c¸c yÕu tè sinh häc.
HÖ thèng n«ng nghiÖp (Agricultural system) lµ sù biÓu hiÖn kh«ng gian cña sù phèi hîp c¸c ngµnh s¶n xuÊt vµ kü thuËt do x· héi thùc hiÖn ®Ó tho¶ m·n c¸c nhu cÇu. Nã biÓu hiÖn sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a mét hÖ thèng sinh häc - sinh th¸i mµ m«i trêng tù nhiªn lµ ®¹i diÖn vµ mét hÖ thèng x· héi - v¨n ho¸, qua c¸c ho¹t ®éng xuÊt ph¸t tõ nh÷ng thµnh qu¶ kü thuËt.
Grigg, 1979 [67] cho r»ng: yÕu tè quyÕt ®Þnh cña kiÓu hÖ thèng n«ng nghiÖp lµ sù thay ®æi vÒ kinh tÕ vµ d©n sè. Theo t¸c gi¶ viÖc lu©n canh, sö dông ph©n ho¸ häc, thuèc trõ s©u bÖnh, chän gièng, c¬ giíi ho¸… do d©n sè vµ kinh tÕ thay ®æi trong thêi gian qua.
HÖ thèng canh t¸c (Farming system) lµ s¶n phÈm cña bèn nhãm biÕn sè lµ m«i trêng vËt lý, kü thuËt s¶n xuÊt, chi phèi cña tµi nguyªn vµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi. Trong ®ã ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ con ngêi chi phèi c¸c biÖn ph¸p kü thuËt canh t¸c (H.G Zandstra, E.C Price,... 1981 [75]).
Theo NguyÔn V¨n LuËt, 1990 [29], hÖ thèng canh t¸c lµ tæ hîp c©y trång ®îc bè trÝ theo kh«ng gian vµ thêi gian víi hÖ thèng biÖn ph¸p kü thuËt ®îc thùc hiÖn, nh»m ®¹t n¨ng suÊt c©y trång cao vµ n©ng cao ®é ph× cña ®Êt ®ai. T¸c gi¶ cßn nhÊn m¹nh c©y trång ph¶i ®îc ®Æt trong mét kh«ng gian vµ thêi gian nhÊt ®Þnh, ®i ®«i víi nã lµ c¸c biÖn ph¸p kü thuËt thÝch øng. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp lu«n g¾n víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi. C©y trång lµ ®èi tîng cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ chÞu sù t¸c ®éng trùc tiÕp cña nhiÒu yÕu tè trong tù nhiªn còng nh c¸c c¸c yÕu tè kh¸c. §Ó ph¸t triÓn n«ng nghiÖp víi tèc ®é nhanh vµ v÷ng ch¾c th× biÖn ph¸p kü thuËt lµ gi¶i ph¸p quan träng nh»m tËn dông tèi ®a c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn, ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt lîng n«ng s¶n vµ tho¶ m·n nhu cÇu cña con ngêi.
T¸c gi¶ §êng Hång DËt, 1994 [11] ®· tæng kÕt lÞch sö ph¸t triÓn hÖ thèng canh t¸c cña ViÖt Nam nh sau: “Khai th¸c c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn b»ng c¸c lao ®éng s¶n xuÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn m«i trêng bªn ngoµi, gieo trång nhiÒu trµ, nhiÒu gièng cã thêi gian sinh trëng kh¸c nhau ®Ó øng phã víi ®iÒu kiÖn thêi tiÕt, dïng nhiÒu biÖn ph¸p kü thuËt canh t¸c, lµm ®Êt, bãn ph©n, trång gèi, trång xen ®Ó tËn dông diÖn tÝch ®Êt trång. HÖ thèng canh t¸c mang tÝnh ®a d¹ng: ®a d¹ng vÒ c¬ cÊu c©y trång, c¬ cÊu gièng, ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p, nhiÒu hÖ thèng canh t¸c nh»m t¨ng tÝnh thich nghi, t¨ng tÝnh chèng chÞu víi ®iÒu kiÖn kh«ng thuËn lîi vµ s©u bÖnh h¹i”.
§µo thÕ TuÊn, 1984 [50] cho r»ng: hÖ thèng c©y trång (Cropping system) lµ thµnh phÇn c¸c gièng vµ lo¹i c©y trång ®îc bè trÝ theo kh«ng gian trong mét hÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp, nh»m tËn dông hîp lý c¸c nguån lîi tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi cã s½n. T¸c gi¶ cho r»ng bè trÝ c©y trång hîp lý lµ biÖn ph¸p kü thuËt, nh»m s¾p xÕp l¹i ho¹t ®éng cña hÖ sinh th¸i.
Theo NguyÔn Duy TÝnh, 1995 [47] mét hÖ thèng c©y trång mang tÝnh chÊt tù tóc, tù cÊp muèn trë thµnh hÖ thèng c©y trång mang tÝnh chÊt hµng ho¸ cÇn ph¶i ph¸ vì tÝnh hÖ thèng khÐp kÝn cña tõng hé, trong ®ã chÝnh s¸ch lµ m«i trêng tèt nhÊt ®Ó chuyÓn ®æi hÖ thèng canh t¸c.
Theo Ph¹m ChÝ Thµnh, 1996 [42] viÖc ph¸t triÓn trång trät trong thêi gian tíi chñ yÕu dùa vµo “hiÖu øng hÖ thèng” b»ng c¸ch bè trÝ l¹i hÖ thèng c©y trång thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai, chÕ ®é khÝ hËu, chÕ ®é níc kh¸c nhau, ®ång thêi ph¶i ®a d¹ng s¶n xuÊt trång trät. CÇn ¸p dông c¸c tiÕn bé kü thuËt tæng hîp nh»m sö dông hîp lý c¸c nguån lîi tù nhiªn vµ lao ®éng, sö dông hiÖu qu¶ vèn ®Çu t.
§Ó x©y dùng hÖ thèng lu©n canh hîp lý, cÇn ph¶i c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi cô thÓ cña ®Þa ph¬ng, c¸c nh©n tè ®ã lµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt, nguån lao ®éng, thÞ trêng tiªu thô, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, tËp qu¸n vµ kinh nghiÖm truyÒn thèng (Lª Quý An, 1991 [1]; Dixon - Kueelmer, 1989 [62]).
Theo Lª Minh To¸n, 1988 [49] nghiªn cøu c¶i tiÕn c¬ cÊu c©y trång lµ t×m ra c¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt lîng n«ng s¶n b»ng c¸ch ¸p dông c¸c tiÕn bé kü thuËt vµo hÖ thèng c©y trång hiÖn t¹i hoÆc ®a ra nh÷ng hÖ thèng c©y trång míi. Híng vµo c¸c hîp phÇn tù nhiªn, kü thuËt sinh häc, lao ®éng, qu¶n lý, thÞ trêng ®Ó ph¸t triÓn c¬ cÊu c©y trång trong nh÷ng ®iÒu kiÖn míi nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt.
Theo Lý Nh¹c, Phïng §¨ng Chinh, D¬ng H÷u TuyÒn 1987 [33] biÖn ph¸p kü thuËt n«ng nghiÖp c¨n cø vµo chÕ ®é lu©n canh mµ x¸c ®Þnh néi dung cña m×nh nh thuû lîi, bãn ph©n, lµm ®Êt, ch¨m sãc, phßng trõ s©u bÖnh h¹i… ®Òu c¨n cø vµo lo¹i c©y trång, tr×nh tù lu©n phiªn c©y trång trong hÖ thèng ®Ó x©y dùng c¸c biÖn ph¸p kü thuËt cô thÓ cho suèt c¶ chu kú lu©n canh.
Nh vËy lý thuyÕt hÖ thèng lµ c¬ së cña c¸c biÖn ph¸p kü thuËt trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, bëi nã nghiªn cøu sù kÕt hîp gi÷a nhiÒu yÕu tè cïng víi c¸c tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ, ®Æc biÖt lµ c¸c tiÕn bé vÒ gièng vµ kü thuËt canh t¸c còng nh c«ng cô s¶n xuÊt. Bªn c¹nh ®ã cßn ph¶i ®¸p øng nhu cÇu cña x· héi, còng nh nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh viÖc x©y dùng hÖ thèng c©y trång.
2.1.2 BiÖn ph¸p kü thuËt víi sù ph¸t triÓn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng
Theo Ph¹m V¨n phª, NguyÔn ThÞ Lan, 2001 [35] mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®îc gäi lµ bÒn v÷ng khi ®¹t ®îc tÊt c¶ c¸c môc ®Ých vµ cã thÓ bÒn v÷ng m·i m·i. Néi dung cña ph¸t triÓn bÒn v÷ng gåm: (1) §¸p øng nh÷ng nhu cÇu c¬ b¶n cña con ngêi; (2) San b»ng ®îc kho¶ng c¸ch gi÷a giµu - nghÌo vµ toµn x· héi; (3) B¶o vÖ ®îc c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn.
Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng chiÕm vÞ trÝ quan träng, nhiÒu khi cã tÝnh quyÕt ®Þnh trong sù ph¸t triÓn chung cña x· héi. Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng lµ ®iÒu hoµ c¸c môc tiªu vµ t¹o c¬ héi cho viÖc ®¹t ®îc kÕt qu¶ vÒ m«i trêng, kinh tÕ vµ x· héi v× lîi Ých tríc m¾t vµ l©u dµi. V× thÕ viÖc khai th¸c c¸c nguån lîi tù nhiªn còng nh c¸c biÖn ph¸p kü thuËt ¸p dông trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cÇn ph¶i ®îc chó träng mét c¸ch hîp lý ®Ó b¶o vÖ n¨ng suÊt c©y trång vµ m«i trêng tù nhiªn.
Ph¹m ChÝ Thµnh, 1996 [42] cho r»ng, cã 3 ®iÒu kiÖn ®Ó t¹o n«ng nghiÖp bÒn v÷ng ®ã lµ c«ng nghÖ b¶o tån tµi nguyªn, nh÷ng tæ chøc tõ bªn ngoµi vµ nh÷ng tæ chøc tõ c¸c nhãm ®Þa ph¬ng. T¸c gi¶ cho r»ng xu thÕ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng ®îc c¸c níc ph¸t triÓn khëi xíng mµ hiÖn nay ®· trë thµnh ®èi tîng ®Ó c¸c níc nghiªn cøu theo híng kÕ thõa, ch¾t läc c¸c tinh tuý cña c¸c nÒn n«ng nghiÖp, chø kh«ng ch¹y theo c¸i hiÖn ®¹i mµ b¸c bá nh÷ng c¸i thuéc vÒ truyÒn thèng. Trong n«ng nghiÖp bÒn v÷ng nh chän c©y g×, con g× trong mét hÖ sinh th¸i t¬ng øng kh«ng thÓ ¸p ®Æt theo ý muèn chñ quan mµ ph¶i ®iÒu tra, nghiªn cøu ®Ó hiÓu biÕt thiªn nhiªn.
Theo §µo ThÕ TuÊn, 1986 [52] nhiÖm vô cña ngµnh trång trät ViÖt Nam lµ ph¶i t×m ra mäi biÖn ph¸p b¶o vÖ n¨ng suÊt c©y trång. Cã hai kh¶ n¨ng ®Èy m¹nh s¶n xuÊt trång trät lµ:
- Th©m canh ë nh÷ng vïng sinh th¸i khã kh¨n, chó träng vÊn ®Ò gièng vµ chÕ ®é bãn ph©n thÝch hîp.
- T¨ng vô ë nh÷ng vïng sinh th¸i thuËn lîi nhÊt nh trång c©y vô ®«ng vµ thùc hiÖn biÖn ph¸p h÷u hiÖu lµ bè trÝ c©y trång thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu, ®Êt ®ai, chÕ ®é níc vµ thêi vô nh»m ph¸t triÓn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng.
Theo Vâ Minh Kha, 1978 [21] viÖc sö dông ph©n h÷u c¬ trong ph¸t triÓn n«ng nghiÖp cã vai trß quan träng trong viÖc t¨ng n¨ng suÊt c©y trång vµ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng.
C¸c nhµ khoa häc ®· kh¼ng ®Þnh khi trång trät ®· lµm tiªu hao ®é ph× cña ®Êt, nhng còng qua trång trät c©y sÏ hoµn tr¶ l¹i cho ®Êt mét sè chÊt h÷u c¬ lµm t¨ng ®é ph× cña ®Êt. NÕu bè trÝ hÖ thèng lu©n canh phï hîp ta võa kÕt hîp gi÷a sö dông ®Êt hiÖu qu¶ vµ båi dìng ®Êt (Lý Nh¹c vµ céng sù, 1987) [33].
Theo FAO, 1989 [68] n«ng nghiÖp bÒn v÷ng bao gåm qu¶n lý cã hiÖu qu¶ tµi nguyªn cho n«ng nghiÖp ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña cuéc sèng con ngêi, ®ång thêi gi÷ g×n, c¶i thiÖn m«i trêng vµ b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn.
Cao Liªm, Ph¹m V¨n Phª, NguyÔn ThÞ Lan, 1995 [28] ®· kh¸i qu¸t néi dung n«ng nghiÖp bÒn v÷ng gåm c¸c phÇn c¬ b¶n sau:
- BÒn v÷ng vÒ an ninh l¬ng thùc trong thêi gian dµi trªn c¬ së hÖ thèng n«ng nghiÖp phï hîp víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i vµ kh«ng tæn h¹i m«i trêng.
- BÒn v÷ng vÒ tæ chøc qu¶n lý, hÖ thèng n«ng nghiÖp phï hîp mèi quan hÖ con ngêi cho c¸c thÕ hÖ mai sau.
- BÒn v÷ng thÓ hiÖn tÝnh céng ®ång trong hÖ thèng n«ng nghiÖp hîp lý.
Thùc tÕ kh«ng cã ranh giíi râ rµng gi÷a hÖ sinh th¸i tù nhiªn vµ hÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp, ph©n biÖt gi÷a chóng lµ sù can thiÖp cña con ngêi (Ph¹m V¨n Phª, NguyÔn ThÞ Lan, 2001) [35]. ChÝnh v× thÕ, mµ mäi ho¹t ®éng trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®Òu ¶nh hëng ®Õn tÝnh bÒn v÷ng cña hÖ sinh th¸i. Trªn c¬ së ®ã c¸c biÖn ph¸p kü thuËt ¸p dông trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp còng ph¶i tu©n thñ qui luËt kh¸ch quan cña tù nhiªn võa b¶o vÖ m«i trêng võa tho¶ m·n nhu cÇu thiÕt yÕu cña con ngêi. Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng chiÕm vÞ trÝ quan träng, cã tÝnh quyÕt ®Þnh trong sù ph¸t triÓn chung cña x· héi.
2.1.3 Mét sè biÖn ph¸p kü thuËt trång trät
2.1.3.1 Sö dông gièng c©y trång
Khi nghiªn cøu hÖ thèng c©y trång, ph¸t triÓn gièng c©y trång lµ vÊn ®Ò cèt lâi cña hÖ thèng canh t¸c. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y c¸c gièng míi ra ®êi ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo viÖc n©ng cao n¨ng suÊt c©y trång (Tr¬ng §Ých, 1993 [14]; Vò Tuyªn Hoµng, 1994 [19]; NguyÔn H÷u NghÜa, 1997 [34]). Mçi gièng c©y trång phï hîp víi tõng ®iÒu kiÖn cña tõng ®Þa ph¬ng, chÝnh v× thÕ viÖc sö dông gièng c©y trång cÇn ph¶i ®i ®«i víi viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt phï hîp nh: kü thuËt canh t¸c gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc n©ng cao n¨ng suÊt, phÈm chÊt vµ s¶n lîng l¬ng thùc.
Ph¹m ChÝ Thµnh, TrÇn V¨n DiÔn, Ph¹m TiÕn Dòng, TrÇn §øc Viªn 1993 [39] cho r»ng ë níc ta vµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®· ¸p dông chiÕn lîc dùa chñ yÕu trªn thµnh tùu “c¸ch m¹ng xanh” nh»m vµo mét sè s¶n phÈm cña n«ng nghiÖp quan träng nh lóa, ng«... b»ng c¸ch tËp trung ®Çu t vµo viÖc chän t¹o gièng cã n¨ng suÊt cao, ®Çu t thuû lîi, bãn ph©n vµ phßng chèng dÞch h¹i.
Nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt trong thêi gian gÇn ®©y ®· ®ãng gãp kh«ng nhá cho ngµnh n«ng nghiÖp, ®Æc biÖt trong c«ng t¸c chän gièng nh t¹o c¸c gièng cã u thÕ lai, c«ng nghÖ nu«i cÊy m«, chuyÓn gen…lµm t¨ng n¨ng suÊt vµ phÈm chÊt n«ng s¶n, n©ng cao hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.
2.1.3.2 Sö dông ph©n bãn c©n ®èi vµ hîp lý
Bãn ph©n hîp lý thùc chÊt lµ t×m ra c¸ch tho¶ m·n tèt nhÊt mèi quan hÖ t¬ng hç gi÷a c¸c nguyªn tè cÇn thiÕt ®èi víi c©y trång. Bãn ph©n hîp lý lµ t×m ra kho¶ng c¸ch ng¾n nhÊt bï l¹i lîng chÊt dinh dìng mµ c©y trång lÊy ®i cïng víi tiªu hao dinh dìng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Muèn th©m canh c©y trång cÇn ph¶i bãn c¸c lo¹i ph©n vµ ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu dinh dìng cho c©y, viÖc sö dông ph©n hîp lý lµ biÖn ph¸p duy tr×, båi dìng, c¶i t¹o vµ phôc håi nhanh chãng cã hiÖu qu¶ nhÊt ®Æc biÖt lµ ë nh÷ng ®Êt nghÌo dinh dìng hoÆc ®· bÞ tho¸i ho¸ trong qu¸ tr×nh trång trät.
Cao Liªm, Ph¹m V¨n Phª, NguyÔn ThÞ Lan, 1995 [28] ®a ra quan ®iÓm n«ng nghiÖp sinh th¸i lµ sö dông tèt c¸c nguån lîi vµ c¸c mèi quan hÖ cña sinh th¸i víi hiÖu qu¶ ®Çu t n¨ng lîng ho¸ th¹ch cao, nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
Theo Lª V¨n TiÒm, 1992 [48] mËt ®é trång cao vµ chÕ ®é bãn ph©n thÝch hîp lµ c¸c biÖn ph¸p kü thuËt quan träng lµm cho quÇn thÓ c©y trång ph¸t triÓn m¹nh.
Vâ Minh Kha, 2003 [22] cho r»ng: HÖ thèng sö dông ph©n bãn phèi hîp c©n ®èi cã thÓ hiÓu lµ sù phèi hîp hoµn h¶o gi÷a c¸c thµnh tè trong hÖ thèng n«ng nghiÖp víi kü thuËt bãn ph©n ®Ó cung cÊp c©n ®èi chÊt dinh dìng cho c©y trång nh»m ®¹t 5 môc tiªu sau:
(1) §¹t n¨ng suÊt c©y trång mong muèn;
(2) §¹t chÊt lîng s¶n phÈm mong muèn;
(3) T¨ng thu nhËp cho ngêi s¶n xuÊt;
(4) Håi phôc, lµm t¨ng ®é ph× nhiªu cho ®Êt vµ b¶o vÖ m«i trêng;
(5) øng dông s¸t víi ®iÒu kiÖn thÞ trêng.
Nh vËy sö dông ph©n bãn hîp lý lµ vÊn ®Ò kh«ng thÓ thiÕu trong hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p canh t¸c n«ng nghiÖp ®Ó t¨ng n¨ng suÊt, phÈm chÊt c©y trång, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ b¶o vÖ m«i trêng.
2.1.3.3 BiÖn ph¸p lu©n canh, xen canh
Lu©n canh, xen canh lµ trung t©m cña c¸c biÖn ph¸p kü thuËt trång trät. Tuú thuéc vµo c¸c chÕ ®é canh t¸c kh¸c nhau mµ c¸c biÖn ph¸p kü thuËt còng cã sù thay ®æi t¬ng øng nh thuû lîi, bãn ph©n, lµm ®Êt, phßng chèng s©u bÖnh…®Òu c¨n cø vµo lo¹i c©y trång, tr×nh tù s¾p xÕp, lu©n phiªn c©y trång trong hÖ thèng mµ x©y dùng biÖn ph¸p kü thuËt phï hîp.
BiÖn ph¸p t¨ng hiÖu qu¶ sö dông ®Êt vµ ®Êt c¸t biÓn rÊt phï hîp b»ng kü thuËt trång xen, c¸c c«ng thøc trång xen phæ biÕn nh: l¹c xen s¾n; ®Ëu ®ç xen s¾n, ít; l¹c xen ng« sau ®ã trång ®Ëu ®en hoÆc ®Ëu ®á. Còng theo t¸c gi¶ ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt c©y trång cÇn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p trång xen canh, lu©n canh kÕt hîp cïng víi ®Çu t th©m canh nh: sö dông thªm gièng míi; bãn ph©n hîp lý, ®Æc biÖt lµ ph©n h÷u c¬, ®ång thêi cung cÊp níc ®Çy ®ñ cho c©y trång (TrÇn V¨n Minh, 2000) [31].
NguyÔn Ngäc B×nh, Vò BiÖt Linh, 1995 [4] kh¼ng ®Þnh r»ng nÕu kh«ng thiÕt lËp c¸c d¶i rõng phßng hé trªn c¸c bê c¸t bao quanh cña vïng ven biÓn th× kh«ng cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trªn ®Êt c¸t ven biÓn. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p xen canh, gèi vô c¸c c©y trång nh l¹c, ®Ëu t¬ng, võng... t¹o nguån h÷u c¬ bæ sung cho ®Êt.
Ngoµi c¸c biÖn ph¸p kü thuËt c¬ b¶n trªn cßn cã c¸c biÖn ph¸p kh¸c nh phßng chèng dÞch h¹i, thêi vô, kü thuËt lµm ®Êt, tíi níc... Mçi mét biÖn ph¸p cã ý nghÜa, vai trß riªng nhng chóng cã t¸c ®éng quan hÖ chÆt chÏ víi nhau trong mét tæng thÓ c¸c biÖn ph¸p kü thuËt trong s¶n xuÊt vµ phô thuéc vµo lo¹i c©y trång, vïng sinh th¸i kh¸c nhau nhng ®Òu híng tíi lµ t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ b¶o vÖ m«i trêng bÒn v÷ng.
2.1.4 Vai trß cña c¸c biÖn ph¸p kü thuËt canh t¸c
- Duy tr×, c¶i t¹o, båi dìng ®Êt: Trong qu¸ tr×nh trång trät c©y trång lÊy ®i tõ ®Êt mét lîng dinh dìng ®Ó t¹o n¨ng suÊt, v× vËy cÇn cã biÖn ph¸p tr¶ l¹i cho ®Êt lîng dinh dìng ®· mÊt. BiÖn ph¸p kü thuËt trong n«ng nghiªp nh»m duy tr×, c¶i t¹o vµ b¶o vÖ ®Êt cã thÓ bao gåm: trång c©y hä ®Ëu, bãn ph©n, lµm ®Êt, che phñ ®Êt... huy ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c nguån dinh dìng, gi¶m tèi thiÓu viÖc sö dông n¨ng lîng ho¸ th¹ch trong qu¸ tr×nh canh t¸c.
- T¨ng kh¶ n¨ng sinh trëng, ph¸t triÓn c©y trång còng nh t¨ng n¨ng suÊt vµ phÈm chÊt n«ng s¶n. §©y lµ môc ®Ých cña c¸c biÖn ph¸p kü thuËt n«ng nghiÖp, bëi cã biÖn ph¸p kü thuËt thÝch hîp kh«ng chØ lîi dông tèt nhÊt c¸c yÕu tè tù nhiªn vµ m«i trêng mµ cßn ph¸t huy vai trß cña gièng, kü thuËt canh t¸c còng nh c«ng t¸c phßng chèng dÞch h¹i tæng hîp.
- B¶o vÖ m«i trêng vµ c¸c hÖ sinh th¸i, ®Æc biÖt lµ m«i trêng ®Êt, hÖ sinh th¸i ®ång ruéng, chèng xãi mßn, h¹n chÕ tèi thiÓu t¸c h¹i cña s©u bÖnh vµ sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt.
- §iÒu hoµ lao ®éng vµ viÖc sö dông c¸c vËt t: mçi lo¹i c©y trång cÇn ph¶i gieo trång, ch¨m sãc... sö dông c¸c vËt t c«ng cô kh¸c nhau tuú tõng giai ®o¹n. V× thÕ khi sö dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt thÝch hîp víi mét lo¹i c©y trång nµo ®ã sÏ t¹o ra viÖc bè trÝ nguån nh©n lùc, vËt t… mét c¸ch hîp lý h¬n vµ gi¶m tÝnh thêi vô, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt.
2.1.5 Ph¬ng ph¸p tiÕp cËn trong nghiªn cøu
C¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu trong hÖ thèng ®îc ®Ò cËp ®Õn rÊt sím, mét sè ph¬ng ph¸p nghiªn cøu phæ biÕn nh ph¬ng ph¸p m« h×nh ho¸, ph©n tÝch kinh tÕ, ph¬ng ph¸p chuyªn kh¶o...Tuy nhiªn, bÊt kú mét ®Ò xuÊt nµo vÒ ®æi míi kü thuËt n«ng nghiÖp cÇn ®îc xem xÐt dùa trªn c¬ së khoa häc vµ thùc tiÔn ®Ó ngêi n«ng d©n dÔ sö dông nhng l¹i ®¹t hiÖu qu¶ cao.
FAO, 1995 [69] ®a ra ph¬ng ph¸p ph¸t triÓn hÖ thèng canh t¸c vµ cho ®©y lµ mét ph¬ng ph¸p tiÕp cËn nh»m ph¸t triÓn c¸c hÖ thèng n«ng nghiÖp vµ céng ®ång n«ng th«n trªn c¬ së bÒn v÷ng. ViÖc nghiªn cøu chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt ngµnh trång trät ph¶i ®îc b¾t ®Çu tõ ph©n tÝch hÖ thèng canh t¸c hiÖn t¹i. Nh÷ng nghiªn cøu ph¸t triÓn hÖ thèng canh t¸c cña FAO lµ nç lùc nh»m bæ sung vµ hoµn thiÖn cho viÖc tiÕp cËn ®¬n lÎ. XuÊt ph¸t ®iÓm cña hÖ thèng canh t¸c lµ nh×n n«ng tr¹i nh mét hÖ thèng, ph©n tÝch nh÷ng h¹n chÕ vµ tiÒm n¨ng, x¸c ®Þnh c¸c nghiªn cøu thÝch hîp theo thø tù u tiªn vµ nh÷ng thay ®æi cÇn thiÕt ®îc ®a vµo chÝnh s¸ch, thö nghiÖm trªn thùc tÕ ®ång ruéng hoÆc m« pháng c¸c hiÖu øng cña nã b»ng m« h×nh ho¸ trong trêng hîp chÝnh s¸ch thay ®æi. Sau ®ã ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ vµ ®Ò xuÊt híng ph¸t triÓn.
§µo ThÕ TuÊn, 1984 [53] còng ®a ra s¬ ®å kh¸i qu¸t vÒ mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a ®iÒu kiªn tù nhiªn (®Êt - níc - khÝ hËu) víi sinh lý c¸ thÓ c©y trång trong quÇn thÓ vµ kh«ng thÓ t¸ch rêi víi c¸c yÕu tè kinh tÕ - x· héi:
§Êt vµ níc
KhÝ hËu
N¨ng suÊt kinh tÕ
QuÇn thÓ c©y trång
§Æc ®iÓm di truyÒn c¸ thÓ c©y trång
T¸c ®éng cña con ngêi
QuÇn thÓ sinh vËt
S¬ ®å 1. Quan hÖ gi÷a c©y trång vµ m«i trêng
(Nguån: §µo ThÕ TuÊn, 1984 [53])
1. Thu thËp tµi liÖu vÒ khÝ hËu, ®¸nh gi¸ thuËn lîi vµ khã kh¨n vïng nghiªn cøu.
2. Thu thËp tµi liÖu ®Êt ®ai, ®¸nh gi¸ sè lîng, chÊt lîng, hiÖn tr¹ng sö dông vµ khai th¸c, c¸c mÆt h¹n chÕ cña ®Êt ®ai.
3. Xem xÐt hÖ thèng thuû lîi, níc vµ c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý khai th¸c níc.
4. Xem xÐt bé gièng c©y trång ®îc sö dông dùa trªn ®Æc tÝnh cña gièng trong s¶n xuÊt ®Ó lùa chän gièng thÝch hîp cho vïng sinh th¸i.
5. Xem xÐt t×nh h×nh s©u bÖnh h¹i.
6. T×m hiÓu c¸c ®Þnh híng, môc tiªu ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña c¬ së.
7. Ph©n tÝch nguån nh©n lùc, t liÖu s¶n xuÊt.
Speeding, 1975 [73] trong nghiªn cøu chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång s¶n xuÊt ngµnh trång trät cã hai ph¬ng ph¸p c¬ b¶n:
(1) Nghiªn cøu c¶i tiÕn hÖ thèng cã s½n: cã nghÜa ph©n tÝch hÖ thèng hiÖn tr¹ng t×m ra chç hÑp hay chç th¾t l¹i cña hÖ thèng, ®ã lµ chç ¶nh hëng xÊu nhÊt, h¹n chÕ ®Õn ho¹t ®éng cña hÖ thèng. V× thÕ cÇn t¸c ®éng ®Ó c¶i tiÕn, söa ch÷a, khai th«ng ®Ó cho hÖ thèng hoµn thiÖn h¬n, cã hiÖu qu¶ h¬n.
(2) Nghiªn cøu x©y dùng hÖ thèng míi: trong ph¬ng ph¸p nµy cÇn cã sù tÝnh to¸n, c©n nh¾c kü, tæ chøc s¾p ®Æt sao cho c¸c bé phËn trong hÖ thèng dù kiÕn n»m ®óng vÞ trÝ trong mèi quan hÖ t¬ng ®¬ng cña c¸c phÇn tö ®Ó ®¹t môc ®Ých cña hÖ thèng tèt nhÊt.
Ph¹m ChÝ Thµnh, §µo Ch©u Thu, TrÇn §øc Viªn, Ph¹m TiÕn Dòng, 1996 [41] ®· ®a ra ph¬ng ph¸p rÊt cô thÓ ®Ó ®iÒu tra, xö lý tæng hîp khi nghiªn cøu hÖ thèng n«ng nghiÖp:
1. M« t¶ nhanh ®iÓm nghiªn cøu.
2. Ph¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin tõ n«ng d©n b»ng ph¬ng ph¸p KIP.
3. Ph¬ng ph¸p thu thËp, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ th«ng tin b»ng ph¬ng ph¸p SWOT.
4. Thu thËp th«ng tin, x¸c ®Þnh chÈn ®o¸n nh÷ng h¹n chÕ, trë ng¹i theo ph¬ng ph¸p ABC vµ WEB.
5. X©y dùng b¶n ®å l¸t c¾t, m« t¶ hÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp vµ m« t¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña hé n«ng d©n.
6. Xö lý sè liÖu vµ tr×nh bµy kÕt qu¶ c¸c cuéc ®iÒu tra kh¶o s¸t.
2.2 Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu cã liªn quan
2.2.1 Nghiªn cøu trªn thÕ giíi
C¸c nhµ khoa häc n«ng nghiÖp trªn thÕ giíi ®· vµ ®ang tËp trung mäi nç lùc nghiªn cøu nh»m hoµn thiÖn hÖ thèng canh t¸c b»ng viÖc sö dông c¸c nguån lùc s½n cã vµ ¸p dông tiÕn bé khoa häc vµo s¶n xuÊt nh»m t¨ng n¨ng suÊt, s¶n lîng, phÈm chÊt vµ bÒn v÷ng vÒ mÆt m«i trêng vµ c¸c hÖ sinh th¸i.
Tõ thÕ kû VIII ®Õn thÕ kû XVIII chÕ ®é canh t¸c phæ biÕn ë c¸c níc Ch©u ¢u lµ chÕ ®é lu©n canh 3 khu vµ lu©n chuyÓn trong 3 n¨m, víi hÖ thèng c©y trång lµ ngò cèc - ngò cèc - bá ho¸ cã n¨ng suÊt kho¶ng 5 - 6 t¹/ha. §Çu thÕ kû XIX viÖc thay ®æi chÕ ®é lu©n canh víi 4 khu, 4 n¨m víi hÖ thèng c©y trång khoai t©y - ngò cèc xu©n - cá 3 l¸ - ngò cèc ®«ng. Do ¸p dông chÕ ®é lu©n canh trªn nªn ph¶i t¨ng cêng c¸c biÖn ph¸p kü thuËt nh lµm ®Êt, bãn ph©n vµ cá 3 l¸ cã t¸c dông c¶i t¹o, båi dìng ®Êt. ChÝnh v× vËy, ®· lµm tæng s¶n lîng t¨ng gÊp 4 lÇn, mét sè níc ®· ¸p dông thµnh c«ng chÕ ®é nµy nh Ph¸p, §an M¹ch, Hµ Lan, §øc... (dÉn theo Bïi Huy §¸p, 1974 [13])
Ch©u ¸ ®îc xem lµ c¸i n«i cña lóa níc, chiÕm tíi 90% diÖn tÝch vµ s¶n lîng cña thÕ giíi. Nh÷ng níc §«ng Nam ¸ cã n¨ng suÊt lóa cao nhÊt còng kh«ng vît qu¸ 35 t¹/ha ( Th¸i Lan 30,25 t¹/ha, Philippines 29,42 t¹/ha), trong khi ®ã NhËt B¶n ®¹t 68,82 t¹/ha. Nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn n¨ng suÊt ë §«ng Nam ¸ kh«ng cao lµ do kü thuËt canh t¸c Ýt ®îc c¶i tiÕn, ®Æc biÖt lµ gièng (Suichi, 1985 [37]). Vµo nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû XX cïng víi cuéc c¸ch m¹ng xanh lµ viÖc t¹o ra c¸c gièng lóa ng¾n ngµy, ®Çu t c¬ giíi vµ n¨ng lîng ho¸ th¹ch díi d¹ng nhiªn liÖu, ph©n ho¸ häc, thuèc trõ s©u, thuû lîi... ®· t¹o bíc nh¶y vät vÒ n¨ng suÊt vµ s¶n lîng c©y trång. Tuy nhiªn, sau ®ã ngêi ta còng nhËn thÊy nh÷ng hËu qu¶ tiªu cùc cña nã vÒ « nhiÔm m«i trêng, ®Æc biÖt lµ « nhiÔm ®Êt.
Ên §é ®· tiÕn hµnh c«ng tr×nh nghiªn cøu n«ng nghiÖp tõ n¨m 1962 - 1972, lÊy th©m canh, t¨ng vô chu kú 1 n¨m, 2 vô ngò cèc, 1 vô ®Ëu ®ç víi 3 môc tiªu lµ: khai t¸c tèi u tiÒm n¨ng cña ®Êt ®ai, n©ng cao ®é ph× cña ®Êt vµ ®¶m b¶o t¨ng lîi Ých cho n«ng d©n. Còng ë Ên §é ®· ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò c¸c biÖn ph¸p kü thuËt canh t¸c hîp lý dùa vµo ®iÒu kiÖn cña tõng vïng sinh th¸i kh¸c nhau, chÕ ®é chÝnh s¸ch vµ gi¸ c¶ n«ng s¶n hµng ho¸. Do vËy trong giai ®o¹n nµy hµng lo¹t c¸c biÖn ph¸p kü thuËt canh t¸c ®îc kh¶o nghiÖm trªn diÖn réng vµ cho n¨ng suÊt cao [33].
Zandstra H.G, 1982 [62] kh¼ng ®Þnh xen canh gèi vô cã t¸c dông t¨ng tæng s¶n lîng cña c¸c c©y trång c¹n, do t¹o ra ®îc chÕ ®é che phñ ®Êt tèt h¬n, tËn dông ®îc bøc x¹ mÆt trêi trong suèt thêi gian sinh trëng. C¸c c¬ cÊu c©y trång ®îc thùc hiÖn: ng« + lóa; lóa + ®Ëu xanh; lóa + lóa m×; lóa + rau; lóa + lóa; lóa m× + ng«.
Conway G.R, 1985 [63] cho r»ng c«ng thøc lóa + lóa m× lµ hÖ thèng lu©n canh chÝnh ë thung lòng Kangra cho n¨ng suÊt ngò cèc hµng n¨m kh«ng vît 30 t¹/ha do khan hiÕm ph©n bãn. ThÝ nghiÖm bãn 100 kg N/ha, cµy vïi r¬m r¹ cho n¨ng suÊt lóa vµ lóa m× ®Òu t¨ng so víi kh«ng cµy vïi r¬m r¹ (kh«ng cµy vïi r¬m r¹ n¨ng suÊt 31,57 t¹/ha lªn 40,24 t¹/ha khi cµy vïi r¬m r¹).
Theo Kolar. JS, Grewal. HS, 1989 [70] trªn ®Êt thÞt pha c¸t cña vïng Ludiana lîng ph©n bãn cho lóa 13 kg P2O5/ha so víi lîng bãn 26 kg P2O5/ha th× kh«ng cã hiÖu lùc sai kh¸c nhau, nhng bãn 26 kg P2O5/ha th× cßn ®Ó tån d l¹i vô sau.
Indonexia b»ng c¸c biÖn ph¸p kü thuËt tæng hîp nh kÕt hîp trång trät, ch¨n nu«i gia sóc vµ c¸ víi c¸c gièng c©y trång cã n¨ng suÊt cao, trong vßng 9 n¨m (tõ 1975 ®Õn 1984) ®· lµm thay ®æi ®¸ng kÓ vÒ kinh tÕ n«ng nghiÖp [33].
C¸c t¸c gi¶ Mandal, 1987 [68]; Tarhalkar, 1990 [72] nghiªn cøu ë Rajasthan Ên §é cho thÊy trång b«ng thuÇn cho n¨ng suÊt thÊp h¬n so víi trång xen l¹c, ®Ëu xanh, ®Ëu t¬ng gi¶m ®îc møc ph©n bãn thÊp (NPK t¬ng øng lµ 5- 10- 10 kg/ha) vµ chi phÝ ph©n bãn hoµn toµn cã thÓ ®îc bï ®¾p b»ng n¨ng suÊt l¹c.
Trung Quèc lµ mét níc cã nÒn n«ng nghiÖp ph¸t triÓn hµng ®Çu cña khu vùc, nhê ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc vµo s¶n xuÊt nhÊt lµ trong c«ng nghÖ s¶n xuÊt h¹t gièng lóa lai, ng«, c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶, gièng rau ®· lµm t¨ng 43% s¶n lîng ngò cèc. C¸c biÖn ph¸p kü thuËt nh trång xen canh ng« víi lóa m×, sö dông ph©n bãn hîp lý... ®· n©ng cao n¨ng suÊt cña c¸c c¸nh ®ång lªn 15 tÊn/ha.
§µi Loan cã diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp rÊt thÊp, nhng ¸p dông ®îc c¸c biÖn ph¸p khoa häc kü thuËt, thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch s¶n xuÊt nªn ®· t¹o cho nÒn n«ng nghiÖp cã nh÷ng bíc tiÕn vît bËc, kh«ng nh÷ng cung cÊp ®Çy ®ñ l¬ng thùc mµ cßn chuyÓn vèn cho c¸c ngµnh kh¸c, ®ãng gãp cho c«ng nghiÖp ho¸ vµ thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn. §µi Loan thùc hiÖn réng r·i vµ ¸p dông kinh doanh cÇn nhiÒu søc lao ®éng vµ kü thuËt vi sinh ®Ó n©ng cao s¶n lîng c©y trång, n©ng cao kh¶ n¨ng canh t¸c cña ®Êt ®ai, nhËp thªm nhiÒu gièng cã n¨ng suÊt cao. §Ó ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n §µi Loan ®· tiÕn hµnh c¶i c¸ch ruéng ®Êt, c¶i tiÕn kü thuËt, ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, thóc ®Èy kiÕn thiÕt n«ng th«n.
Nghiªn cøu vÒ kü thuËt canh t¸c trªn ®Êt dèc theo m« h×nh SALT lÇn ®Çu tiªn ¸p dông ë Philippines cã k._.Õt qu¶ víi hÖ thèng c©y trång vµ c¸c biÖn ph¸p canh t¸c nh sau: c¸c c©y hµng n¨m vµ c©y l©u n¨m ®îc trång thµnh b¨ng xen kÏ réng tõ 4 - 5 m, c¸c lo¹i c©y hä ®Ëu cè ®Þnh ®¹m ®îc trång thµnh 2 d·y theo ®êng ®ång møc ®Ó t¹o thµnh hµng rµo, khi c©y hµng rµo cao 1,5 -2 m ®èn ®Ó l¹i 40 cm gèc, cµnh l¸ dïng ®Ó r¶i lªn b¨ng t¹o líp che phñ vµ gi÷ Èm, chèng xãi mßn.
NhËt B¶n lµ níc cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp kh«ng thu©n lîi, v× thÕ ®· nghiªn cøu vµ ®Ò ra chÝnh s¸ch quan träng, x©y dùng nh÷ng ch¬ng tr×nh víi môc tiªu nh: (1) an toµn vÒ l¬ng thùc; (2) c¶i t¹o ruéng ®Êt; (3) æn ®Þnh thÞ trêng n«ng s¶n trong níc; (4) ®Èy m¹nh c«ng t¸c khuyªn n«ng; (5) mét sè gi¶i ph¸p kü thuËt trong s¶n xuÊt; (6) c¶i c¸ch n«ng th«n.
Ngoµi ra c¸c nhµ khoa häc NhËt B¶n ®· ®Ò ra 4 tiªu chuÈn khi x©y dùng hÖ thèng n«ng nghiÖp lµ: (1) phèi hîp gi÷a c©y trång víi vËt nu«i; (2) phèi hîp gi÷a kü thuËt trång trät vµ kü thuËt ch¨n nu«i gia sóc; (3) t¨ng cêng ®é lao ®éng, vèn ®Çu t, tæ chøc s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm lµm ra; (4) s¶n phÈm mang tÝnh chÊt hµng ho¸ cao. Nhê vËy mµ NhËt B¶n trë thµnh mét níc cã nÒn n«ng nghiÖp ph¸t triÓn hµng ®Çu thÕ giíi (dÉn theo NguyÔn Duy TÝnh, 1995 [47]).
Theo CIP, 1992 [63] ë Ai CËp trong kü thuËt trång gèi khoai t©y víi ng« vµ híng d¬ng lµm tû lÖ nÈy mÇm vµ n¨ng suÊt khoai t©y t¨ng 30 - 40%.
Bangladet ®· x©y dùng hÖ thèng canh t¸c kÕt hîp nhiÒu lo¹i c©y trång kh¸c nhau ®îc bè trÝ trªn cïng mét l« ®Êt. Lîi Ých cña viÖc trång kÕt hîp lµm t¨ng hiÖu qu¶ cña sö dông ®Êt, sö dông níc, ¸nh s¸ng, nguån dinh dìng trong ®Êt vµ ph©n bãn t¹o ®iÒu kiÖn sinh th¸i tèt cho c©y trång sinh trëng, ph¸t triÓn vµ h¹n chÕ s©u bÖnh ph¸ h¹i.
Trªn thÕ giíi cã nhiÒu c«ng tr×nh, ®Ò tµi nghiªn cøu vÒ viÖc bãn ph©n cho c©y lóa vµ nªu lªn nh÷ng ¶nh hëng cña ph©n bãn ®Õn sinh trëng ph¸t triÓn vµ n¨ng suÊt cña c©y lóa.
Mitsui (1973) khi nghiªn cøu ¶nh hëng cña ®¹m ®Õn ho¹t ®éng sinh lý cña lóa ®· kÕt luËn: Sau khi bãn ®¹m cêng ®é quang hîp, cêng ®é h« hÊp vµ hµm lîng diÖp lôc t¨ng lªn, nhÞp ®é quang hîp, h« hÊp kh«ng kh¸c nhau nhiÒu nhng cêng ®é quang hîp t¨ng m¹nh h¬n cêng ®é h« hÊp 10 lÇn v× thÕ ®¹m lµm t¨ng tÝch luü chÊt kh« (dÉn theo NguyÔn ThÞ LÉm, 1994 [26]).
T×m hiÓu hiÖu suÊt ph©n ®¹m ®èi víi lóa Iruka (1963) thÊy: Bãn ®¹m víi liÒu lîng cao th× hiÖu suÊt cao nhÊt lµ bãn vµo lóc lóa ®Î nh¸nh, sau ®ã gi¶m dÇn, víi liÒu lîng thÊp th× bãn vµo lóc lóa ®Î vµ tríc trç 10 ngµy cã hiÖu qu¶ cao (Yoshida, 1985 [37]).
C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cña nhiÒu t¸c gi¶ ®Òu cho thÊy c¸c ho¹t ®éng sinh lý cña c©y lóa thay ®æi qua c¸c giai ®o¹n sinh trëng ph¸t triÓn kh¸c nhau. Cêng ®é ho¹t ®éng cña chóng phô thuéc vµo hµm lîng ®¹m cã trong ®Êt vµ sù ho¹t ®éng tÝch cùc cña bé rÔ c©y lóa.
N¨m 1973 Xiniura vµ Chiba ®· thÝ nghiÖm bãn ®¹m theo 9 c¸ch t¬ng øng víi c¸c giai ®o¹n sinh trëng, ph¸t triÓn vµ mçi lÇn bãn víi 7 møc ®¹m kh¸c nhau, hai t¸c gi¶ trªn ®· cã nh÷ng kÕt luËn:
- HiÖu suÊt cña ®¹m (kÓ c¶ r¬m, r¹ vµ thãc) cao khi lîng ®¹m bãn Ýt.
- Cã 2 ®Ønh vÒ hiÖu suÊt, ®Ønh thø nhÊt xuÊt hiÖn ë giai ®o¹n lóa ®Î nh¸nh, ®Ønh thø hai xuÊt hiÖn ë 9 ®Õn 19 ngµy tríc trç, nÕu lîng ®¹m nhiÒu th× kh«ng cã ®Ønh thø hai.
Hai t¸c gi¶ ®· ®Ò nghÞ: nÕu lîng ®¹m Ýt sÏ bãn vµo 20 ngµy tríc trç, khi lîng ®¹m trung b×nh bãn 2 lÇn: giai ®o¹n lóa con g¸i vµ 20 ngµy tríc trç b«ng, khi lîng ®¹m nhiÒu bãn vµo lóc lóa con g¸i [37].
Nh vËy viÖc nghiªn cøu hÖ thèng canh t¸c, hÖ thèng c©y trång vµ c¸c biÖn ph¸p kü thuËt nh: trång xen, trång gèi, th©m canh t¨ng vô, kü thuËt bãn ph©n, tíi níc…®· ®îc c¸c nhµ khoa häc ®Ò cËp tõ l©u. Nh÷ng nghiªn cøu nµy ®· ®îc øng dông cã hiÖu qu¶ ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn nghiªn cøu hÖ thèng n«ng nghiÖp, gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt s¶n lîng, phÈm chÊt c©y trång, ®¶m b¶o an ninh l¬ng thùc vµ t¹o sù bÒn v÷ng sinh th¸i.
2.2.2 Nh÷ng nghiªn cøu ë ViÖt Nam
LÞch sö ph¸t triÓn cña níc ta g¾n liÒn víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Hµng lo¹t c¸c gièng c©y trång vµ biÖn ph¸p kü thuËt canh t¸c vÒ lóa, l¹c, ®Ëu ®ç, ng«, rau mµu, c©y ¨n qu¶... ra ®êi ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc n©ng cao n¨ng suÊt vµ phÈm chÊt. Tríc ¸p lùc gia t¨ng d©n sè vµ nhu cÇu míi vÒ l¬ng thùc, thùc phÈm ngµy c¸c t¨ng nªn viÖc nghiªn cøu gièng c©y trång cïng víi c¸c biÖn ph¸p kü thuËt ®· ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò ®îc c¸c nhµ khoa häc n«ng nghiÖp quan t©m.
Thêi Ph¸p thuéc, nhiÒu gièng c©y trång nh cµfª, cam quýt, chÌ, cao su… ®· ®îc tuyÓn chän vµ ®a vµo s¶n xuÊt t¹i nhiÒu vïng kh¸c nhau. Tuy nhiªn, ë ViÖt Nam c©y lóa vÉn ®ãng vai trß chÝnh (Mai V¨n QuyÒn, 1996 [38]).
Theo §ç ¸nh vµ cs, 1992 [2] sau ngµy gi¶i phãng (1954) c¸c nhµ khoa häc ®· t¹o ®îc nhiÒu vïng th©m canh th«ng qua mét lo¹t c¸c gi¶i ph¸p vÒ gièng, ph©n bãn, thuû lîi vµ b¶o vÖ thùc vËt.
Tõ n¨m 1960 b¾t ®Çu h×nh thµnh vô lóa xu©n. C¸c gièng lóa ng¾n ngµy cã tiÒm n¨ng ®îc ®a thay thÕ dÇn c¸c gièng dµi ngµy n¨ng suÊt thÊp (Lª Sinh Cóc, 1995 [8], Ph¹m ChÝ Thµnh, 1996 [42]). Sau nhiÒu n¨m nghiªn cøu ë ViÖn Trång trät ViÖt B¾c, ViÖn N«ng l©m, Trêng §¹i häc N«ng L©m (§¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi), mét hÖ thèng t¬ng ®èi hoµn chØnh kü thuËt gieo cÊy lóa xu©n víi 100% diÖn tÝch.
Theo Bïi Huy §¸p, 1977 [13] sö dông nguån tµi nguyªn ®Êt vµ khÝ hËu hîp lý lµ viÖc t¨ng s¶n lîng trªn ®¬n vÞ s¶n xuÊt. T¸c gi¶ cho r»ng ph¸t triÓn c©y vô ®«ng lµ tËn dông giai ®o¹n “®Êt nghØ” vµ ®Æc biÖt lµ giai ®o¹n khÝ hËu mïa ®«ng t¹i ®ång b»ng B¾c bé, ®é Èm ®Êt t¨ng 30 - 50%, cã thÓ trång c¸c c©y cã nguån gèc «n ®íi hoÆc ¸ nhiÖt ®íi nh: xu hµo, b¾p c¶i, cµ chua...
Theo Lý Nh¹c, D¬ng H÷u TuyÒn, Phïng §¨ng ChÝnh, 1987 [33] lu©n canh gi÷a c©y trång c¹n vµ lóa võa cã t¸c dông c¶i t¹o ®Êt, võa cã t¸c dông diÖt trõ c¸c mÇm bÖnh.
§¸nh gi¸ tiÓu vïng sinh th¸i b¹c mµu Hµ Néi thuéc vïng ®ång b»ng s«ng Hång ®· kh¼ng ®Þnh trõ c¸c ch©n ruéng qu¸ cao vµ qu¸ tròng, ®Êt b¹c mµu cã thÓ n©ng cao hÖ sè sö dông (2 - 4 vô/n¨m) vµ trång ®îc nhiÒu vô l¬ng thùc, hoa mµu, c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy, ®Æc biÖt lµ nh÷ng c©y cã cñ, c©y ®Ëu ®ç, thuèc l¸... ®Ó ®Èy n¨ng suÊt c©y trång lªn cao vµ æn ®Þnh ph¶i ®Çu t thÝch ®¸ng thuû lîi, ph©n bãn (§µo Ch©u Thu, §ç Nguyªn H¶i, 1990) [45].
NguyÔn Ninh Thùc, 1990 [46] nghiªn cøu øng dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt hîp lý trªn ®Êt b¹c mµu ®· kÕt luËn: Vïng ®Êt b¹c mµu Hµ Néi cã tiÒm n¨ng s¶n xuÊt lín, tËp ®oµn c©y trång phong phó vµ hÖ thång lu©n canh ®a d¹ng h¬n c¸c lo¹i ®Êt kh¸c nhng n¨ng suÊt cßn thÊp, cÇn cã nhiÒu biÖn ph¸p kü thuËt øng dông réng r·i vµ quy tr×nh th©m canh vµo s¶n xuÊt, nhÊt lµ th©m canh l¹c, khoai lang...
KÕt qu¶ nghiªn cøu trång xen ng« víi l¹c, ®Ëu nµnh, ®Ëu xanh, ®Ëu rång, ®Ëu v¸n cña Hoµng Kim, Mai V¨n QuyÒn (1990) [23] ®· rót ra c¸c kÕt luËn c¸c gièng thÝch hîp ®Ó trång ë ®ång b»ng Nam bé lµ ®Ëu xanh HL- 89-E3, 12 gièng l¹c, 9 gièng ®Ëu triÒu.
Nh÷ng nghiªn cøu vÒ kü thuËt th©m canh ®Ëu ®ç cña ®Ò tµi cÊp Nhµ níc 01A-05-02 ®· tËp trung vµo c¸c mÆt nh hiÖu lùc cña vi khuÈn nèt sÇn, kü thuËt bãn ph©n vi lîng, kü thuËt trång xen, t¨ng vô ®Ëu t¬ng trªn ®Êt m¹, nghiªn cøu phßng trõ s©u bÖnh... (Ng« ThÕ D©n, 1991) [9].
Theo TrÇn §øc Viªn, 1993 [60] ®ång b»ng s«ng Hång cã truyÒn thèng vÒ x©y dùng ®ª ®iÒu, lµm thuû lîi, lµm ®Êt b»ng tr©u bß vµ ®Çu t nhiÒu lao ®éng sèng. Mét vïng tËn dông ph©n chuång, ph©n xanh ®Ó th©m canh t¹o nªn nÒn “V¨n minh lóa níc”.
Lª Hng Quèc, 1994 [36] ®· x¸c ®Þnh ®îc hÖ thèng c©y trång thÝch hîp, tiÕn bé, cÇn nhiÒu lao ®éng, cã hiÖu qu¶ cao gÊp ®«i hÖ thèng cò, c¬ së cho viÖc lµm giµu, lµm s¹ch vµ b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i dùa trªn 3 c¬ së: (1) gièng c©y trång; (2) t¨ng vô; (3) ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt còng nh chÕ biÕn. T¸c gi¶ còng ®· ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p sö dông ®Êt cã hiÖu qu¶ vµ hoµn thiÖn c¬ cÊu c©y trång, c¬ cÊu s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp.
Bïi ThÞ X«, 1994 [61] ®· tiÕn hµnh x©y dùng m« h×nh thö nghiÖm ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ mét sè c«ng thøc lu©n canh trªn c¸c vïng ®Êt kh¸c nhau ë Hµ Néi, kÕt qu¶ thu ®îc nh sau:
- Vïng th©m canh: hiÖu qu¶ kinh tÕ ®¹t tõ 115 - 339% so víi m« h×nh cò.
- Vïng ®Êt b¹c mµu: HiÖu qu¶ kinh tÕ ®¹t 130 - 167% so víi m« h×nh cò.
- Vïng ®Êt tròng: Víi c«ng thøc lóa xu©n - c¸ gièng, hiÖu qu¶ kinh tÕ thu ®îc rÊt cao, tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm ®¹t 72 triÖu ®ång/ha/n¨m.
§oµn V¨n §iÕm, NguyÔn H÷u TÒ, 1995 [16] nghiªn cøu hÖ thèng c©y trång thÝch hîp trªn ®Êt gß ®åi, b¹c mµu huyÖn Sãc S¬n - Hµ Néi ®· kh¼ng ®Þnh hiÖu qu¶ cña c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt ®· lµm t¨ng n¨ng suÊt c©y trång lªn kh¸ râ. §Æc biÖt t¨ng ®é che phñ ®Êt, t¸c dông c¶i t¹o ®Êt, c¶i thiÖn m«i trêng vµ c¸c hÖ sinh th¸i còng t¨ng.
TrÇn §×nh Long, 1997 [27] cho r»ng hÖ thèng c©y trång thÝch hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai vµ chÕ ®é níc kh¸c nhau: ph¶i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt tæng hîp nh»m khai th¸c hiÖu qu¶ cao nhÊt c¸c nguån lîi tù nhiªn, lao ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn ®Çu t. Còng theo t¸c gi¶ gièng c©y trång lµ t liÖu s¶n xuÊt sèng, cã liªn quan chÆt chÏ víi ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh vµ ®ãng vai trß quan träng trong c¶i tiÕn c¬ cÊu c©y trång. T¸c gi¶ nhÊn m¹nh ®Ó t¨ng n¨ng suÊt c©y trång cÇn cã sù t¸c ®éng cña c¸c biÖn ph¸p kü thuËt thÝch hîp theo yªu cÇu tõng gièng kh¸c nhau. Sö dông gièng tèt lµ mét biÖn ph¸p ®Ó t¨ng n¨ng suÊt c©y trång vµ Ýt tèn kÐm trong s¶n xuÊt.
Theo Ph¹m V¨n HiÒn, 1998 [20] khi nghiªn cøu yÕu tè h¹n chÕ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vïng ®ång bµo d©n téc £®ª ë T©y Nguyªn ®· xÕp h¹ng c¸c yÕu tè cÇn thiÕt cho s¶n suÊt t¹i vïng nµy theo thø tù u tiªn: (1) gièng c©y trång; (2) ph©n bãn; (3) ch¨n nu«i; (4) tÝn dông.
TrÇn Danh Th×n, 2001 [44] khi nghiªn cøu vai trß c©y ®Ëu t¬ng, c©y l¹c ë mét sè tØnh trung du, miÒn nói phÝa B¾c ®· ®a ra kÕt luËn: sö dông ph©n kho¸ng, phèi hîp gi÷a ®¹m, l©n vµ v«i trong th©m canh kh«ng nh÷ng chØ n©ng cao n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ kinh tÕ cña viÖc trång l¹c vµ ®Ëu t¬ng, mµ cßn cã t¸c dông t¹o ra mét khèi lîng lín chÊt xanh, lµm t¨ng ®é che phñ ®Êt vµ cung cÊp nhiÒu chÊt h÷u c¬ cho ®Êt qua tµn d thùc vËt. §iÒu nµy cã ý nghÜa ®èi víi viÖc c¶i t¹o ®Êt ®åi tho¸i ho¸, ®Êt chua, ®Êt nghÌo chÊt h÷u c¬ ë vïng trung du vµ miÒn nói.
2.2.3 Mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ øng dông cã liªn quan ë ViÖt Nam
2.2.3.1 Thµnh tùu chän t¹o gièng cµ chua
So s¸nh 24 dßng, gièng cµ chua dïng cho chÕ biÕn nhËp tõ Trung t©m Rau ch©u ¸, Hungari, Trung t©m Rau ViÖt X«, C«ng ty gièng rau qu¶ §µ L¹t kÕt luËn: c¸c gièng cã n¨ng suÊt cao h¬n h¼n ®èi chøng lµ PT4237, PT4192, PT4026, D139, nh÷ng gièng thÝch hîp cho chÕ biÕn nguyªn qu¶ lµ Lucky, D130 vµ nh÷ng gièng dïng tèt cho chÕ biÕn d¹ng cµ chua c« ®Æc lµ TRD2, TW3, DL146, D139, N0327 (T¹ Thu Cóc, Hoµng Ngäc Ch©u, Nghiªm ThÞ BÝch Hµ, 1993) [7].
N¨m 1994 - 1995, Hå H÷u An vµ céng sù tiÕn hµnh nghiªn cøu chän läc mét gièng cµ chua thÝch hîp víi vïng sinh th¸i, khÝ hËu ®ång b»ng miÒn B¾c ViÖt Nam. Víi 38 dßng gièng cã nguån gèc kh¸c nhau, sau 2 n¨m nghiªn cøu kÕt qu¶ cho thÊy: trong ®iÒu kiÖn trång tr¸i vô n¨ng suÊt thùc thu cña c¸c gièng ®¹t tõ 21,5 - 29,1 tÊn/ha, ®a sè c¸c gièng cã phÈm chÊt t¬ng ®èi tèt, qu¶ cøng, tû lÖ thÞt qu¶ vµ hµm lîng chÊt kh« cao (®Æc biÖt lµ gièng Merikuri). Gièng DT- 4287 cã triÓn väng trång chÝnh vô, c¸c gièng DV-1, UC- 82A, Miliana, Testa vµ Italy-2 cã thÓ trång tr¸i vô. Cuèi cïng t¸c gi¶ kÕt luËn: hÇu hÕt c¸c gièng nghiªn cøu ®Òu cã c¸c tÝnh tr¹ng cã lîi riªng nh kh¶ n¨ng chèng chÞu nhiÖt cao, tÝnh kh¸ng bÖnh tèt, cã n¨ng suÊt, chÊt lîng t¬ng ®èi tèt, ®©y lµ nguån gen quý dïng lµm vËt liÖu khëi ®Çu cho lai t¹o (Hå H÷u An, 1996) [3].
Theo NguyÔn Hång Minh, qua c¸c nghiªn cøu cña m×nh cho thÊy HT21 phï hîp cho ph¸t triÓn vô ®«ng, khai th¸c tiÒm n¨ng trªn ®Êt vô 2 lóa, vô xu©n hÌ cã kh¶ n¨ng cho n¨ng suÊt cao (50,6 - 57,6 tÊn/ha). HT21 ®îc c«ng nhËn lµ gièng t¹m thêi ngµy 29/7/2004. [32].
Gièng cµ chua Hång Lan do ViÖn C©y L¬ng thùc - Thùc phÈm chän läc tõ mét d¹ng ®ét biÕn tù nhiªn cña gièng cµ chua Ba Lan tr¾ng. Gièng sinh trëng h÷u h¹n, thÝch øng réng vÒ thêi vô vµ khu vùc trång, khèi lîng trung b×nh qu¶ 80 - 100 g, n¨ng suÊt æn ®Þnh 25 - 30 tÊn/ha, khi chÝn qu¶ mÒm khã vËn chuyÓn ®i xa. Gièng ®îc khu vùc ho¸ n¨m 1994. Gièng SB2 ®îc ViÖn Khoa häc N«ng nghiÖp miÒn Nam chän tõ tæ hîp lai Star x Ba Lan. C©y sinh trëng h÷u h¹n, thêi gian sinh trëng 100 - 110 ngµy, n¨ng suÊt vô §«ng - Xu©n 35 - 40 tÊn/ha. Gièng ®îc Héi ®ång Khoa häc Bé N«ng nghiÖp vµ C«ng nghiÖp Thùc phÈm c«ng nhËn gièng Nhµ níc n¨m 1994 (Tr¬ng §Ých, 1999). Gièng CS1 do Trung t©m Kü thuËt Rau - Hoa - Qu¶ Hµ Néi chän tõ tæ hîp quÇn thÓ lai nhËp tõ Trung t©m Nghiªn cøu vµ Ph¸t triÓn Rau ch©u ¸ (AVRDC). N¨m 1995 ®îc c«ng nhËn lµ gièng khu vùc ho¸. Gièng thuéc lo¹i h×nh sinh trëng h÷u h¹n, cã kh¶ n¨ng chèng chÞu virut, trång ®îc trong vô Xu©n - HÌ vµ §«ng sím, n¨ng suÊt cao 25 - 30 tÊn/ha (vô Xu©n - HÌ) vµ 35 - 40 tÊn/ha (vô §«ng - Xu©n) (Tr¬ng §Ých, 1999) [15].
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã nhiÒu c«ng ty trong níc vµ níc ngoµi ®· tËp trung nghiªn cøu chän t¹o gièng cµ chua phôc vô cho thÞ trêng trong níc vµ xuÊt khÈu, c«ng ty: Seminis, Syngenta, Chiatai, Namdhari, Nunhem, N«ng H÷u... ®· ®a ra nhiÒu gièng cµ chua ®¸p øng cho nhu cÇu cña thÞ trêng: Savior, Gandeeva, Vl-642, Dvs-048, Thóy Hång...
2.2.3.2 Thêi vô gieo trång cµ chua
Nghiªn cøu vÒ thêi vô trång thêng g¾n liÒn víi c«ng t¸c chän t¹o gièng. Theo T¹ Thu Cóc, 2007 [7], nÕu nhiÖt ®é trung b×nh c¸c th¸ng tõ 150C ®Õn 300C th× nhiÒu vïng cã thÓ trång cµ chua quanh n¨m. Nh÷ng thêi vô hay gÆp ma, b·o còng g©y khã kh¨n cho s¶n xuÊt cµ chua. Nh×n chung, c©y cµ chua cã thÓ sinh trëng, ph¸t triÓn tèt trong vô ®«ng ë vïng §ång b»ng, Trung du B¾c bé vµ c¸c tØnh thuéc B¾c Trung bé. C¸c tØnh Nam Trung bé chñ yÕu trång vµo mïa kh« tõ th¸ng 1 ®Õn th¸ng 4.
- Vïng §µ L¹t cµ chua gieo trång trong vô ®«ng xu©n tõ th¸ng 9 ®Õn th¸ng 4 lµ mïa kh« l¹nh ë §µ L¹t.
- C¸c tØnh miÒn nói phÝa B¾c cã thÓ gieo trång tõ th¸ng 9, 10 kÕt thóc tríc th¸ng 12. Chó ý chän gièng chÞu rÐt, sö lý h¹t gièng vµ gi÷ Êm cho c©y.
- Vïng ®ång b»ng s«ng Hång vµ Trung du B¾c bé:
+ Vô cùc sím gieo cuèi th¸ng 6.
+ Vô sím gieo th¸ng 7, th¸ng 8. Chó ý che cho vên ¬m, lµm luèng cao, tho¸t níc tèt, chän ®îc nh÷ng gièng chÞu nãng Èm.
+ Vô chÝnh gieo trång th¸ng 9 ®Õn trung tuÇn th¸ng 10. Thêi vô nµy ®iÒu kiÖn khÝ hËu thêi tiÕt thuËn lîi cho c©y sinh trëng, ph¸t triÓn, Ýt s©u bÖnh h¹i, n¨ng suÊt cao.
+ Vô muén gieo trång cuèi th¸ng 10 ®Õn th¸ng 11. Thêi vô nµy nhiÖt ®é thÊp, trêi ©m u, ®é Èm cao, bÖnh ph¸t triÓn m¹nh nªn n¨ng suÊt kh«ng cao vµ kh«ng æn ®Þnh. Nhng thu ho¹ch vµo th¸ng 3, 4 thÞ trêng khan hiÕm nªn cã gi¸ b¸n cao.
+ Cµ chua xu©n hÌ (cµ chua tr¸i vô) lµ vô cµ chua chÝnh trong n¨m sau vô ®«ng xu©n. Thêi vô gieo vµo trung tuÇn th¸ng giªng, trång vµo cuèi th¸ng 2 ®Çu th¸ng 3, thu ho¹ch vµo th¸ng 5, 6. ¦u ®iÓm ®¸p øng nhu cÇu ngêi tiªu dïng, cã gi¸ b¸n cao nªn cã lîi cho ngêi s¶n xuÊt. Khã kh¨n khi gieo nhiÖt ®é thÊp h¹t mäc kÐm, thêi gian ra hoa, qu¶ nhiÖt ®é cao, ma nhiÒu, ma lín, Èm ®é kh«ng khÝ cao c©y dÔ nhiÔm nhiÒu s©u bÖnh h¹i nh s©u ®ôc qu¶, bÖnh mèc s¬ng, virut… nhiÖt ®é cao, ¸nh s¸ng m¹nh trong thêi gian qu¶ chÝn ¶nh hëng ®Õn sù h×nh thµnh s¾c tè.
2.2.3.3 Sö dông ph©n bãn h÷u c¬ vi sinh
Trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ph©n bãn cã mét vai trß quan träng quyÕt ®Þnh c¶ vÒ chÊt lîng vµ s¶n lîng thu ho¹ch. Trªn thÕ giíi còng nh ë níc ta cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu gióp cho n«ng d©n biÕt lùa chän nh÷ng lo¹i ph©n bãn cã Ých nhÊt vµ c¸ch sö dông ph©n bãn: bãn ph©n vµo thêi ®iÓm nµo vµ liÒu lîng lµ bao nhiªu lµ cã hiÖu qu¶ cao nhÊt. HiÖn nay, cã nhiÒu d¹ng ph©n bãn kh¸c nhau ®· ®îc sö dông trong n«ng nghiÖp nh: ph©n hãa häc díi d¹ng ®a lîng, hoÆc vi lîng, ph©n h÷u c¬, ph©n sinh häc, ph©n vi sinh…
Nhu cÇu sö dông ph©n bãn h÷u c¬ vi sinh ngµy cµng t¨ng v×:
(1) Sö dông ph©n bãn h÷u c¬ vi sinh sÏ thay thÕ dÇn viÖc bãn ph©n hãa häc trªn ®ång ruéng, mµ ®Êt trång trät mµ vÉn ®¶m b¶o vµ ®îc n©ng cao n¨ng suÊt.
(2) Sö dông ph©n bãn h÷u c¬ vi sinh vÒ l©u dµi sÏ dÇn tr¶ l¹i ®é ph× nhiªu cho ®Êt nh lµm t¨ng lîng phots pho vµ kali dÔ tan trong ®Êt canh t¸c, c¶i t¹o, gi÷ ®é bÒn cña ®Êt ®èi víi c©y trång nhõ kh¶ n¨ng cung cÊp hµng lo¹t c¸c chuyÓn hãa chÊt kh¸c nhau liªn tôc do nhiÒu quÇn thÓ vi sinh vËt kh¸c nhau t¹o ra.
(3) ViÖc sö dông ph©n bãn h÷u c¬ vi sinh cßn cã ý nghÜa rÊt lín lµ t¨ng cêng b¶o vÖ m«i trêng sèng, gi¶m tÝnh ®éc h¹i do hãa chÊt tÝch lòy trong c¸c lo¹i n«ng s¶n do l¹m dông ph©n bãn hãa häc.
(4) Tr¸nh ®îc « nhiÔm m«i trêng, gi¸ thµnh h¹, n«ng d©n dÔ chÊp nhËn, cã thÓ s¶n xuÊt ®îc t¹i ®Þa ph¬ng vµ gi¶i quyÕt ®îc viÖc lµm cho mét sè lao ®éng. Ngoµi ra, còng gi¶m ®îc mét phÇn chi phÝ ngo¹i tÖ khi nhËp khÈu ph©n bãn hãa häc.
S¶n phÈm ph©n bãn Biogro ®îc Bé NN-PTNT ®a vµo danh môc c¸c lo¹i ph©n ®îc phÐp sö dông ë ViÖt Nam tõ n¨m 2005, ®îc n«ng d©n ë nhiÒu n¬i së dông cho kÕt qu¶ tèt. Thµnh phÇn c¬ b¶n gåm 4 chñng vi khuÈn: Pseudomonas, Klebsiella, Citrobacter và Bacillus, c¸c lo¹i vi khuÈn nµy cã t¸c dông: kh¶ n¨ng cè ®Þnh ®¹m, ph©n gi¶i l©n khã tiªu trong ®Êt gióp c©y trång dÔ hÊp thô, s¶n sinh ra chÊt ®iÒu tiÕt sinh trëng gióp c©y trång mµu lín, ph©n gi¶i xenllulo tõ c¸c chÊt h÷u c¬ trong ®Êt dÓ cung cÊp dinh dìng cho c©y trång. Bãn ph©n Biogro kho¶ng 200 kg/ha cã thÓ gi¶m tõ 25 - 50% ph©n ®¹m vÉn ®¶m b¶o n¨ng suÊt lóa nh bãn ph©n v« c¬ truyÒn thèng, kh¶ n¨ng chèng chÞu s©u bÖnh cña c©y c©y trång tèt h¬n, ®ång thêi gãp phÇn c¶i t¹o ®Êt vµ bá vÖ m«i trêng sinh th¸i. Biogro ®· ®îc sö dông t¹i c¸c vïng s¶n xuÊt rau s¹ch, rau an toµn nh V©n Néi, §¹o §øc, LÜnh Nam (Hµ Néi) (NguyÔn Khuª, 2007) [24].
§Ó bæ sung lîng ph©n bãn h÷u c¬ truyÒn thèng, hiÖn ®· cã nhiÒu lo¹i ph©n chÕ biÕn theo ph¬ng ph¸p c«ng nghÖ sinh häc nh c¸c lo¹i ph©n vi sinh, ph©n hu c¬ sinh häc… ChÊt h÷u c¬ cã trong lo¹i ph©n nµy cung cÊp dinh dìng cho c©y mét c¸ch c©n ®èi vµ nhanh chãng, cã thÓ thay thÕ cho ph©n hãa häc, ngoµi ra cßn bæ sung lîng lín c¸c vi sinh vËt cã Ých gióp t¨ng cêng ph©n gi¶i chÊt h÷u c¬, cïng cÊp thªm c¸c chÊt dinh dìng thiÕt yÕu cho c©y vµ h¹n chÕ c¸c vi sinh vËt cã h¹i trong ®Êt, gãp phÇn duy tr× vµ t¨ng ®é ph× nhiªu cña ®Êt trång.
C«ng ty Ph©n bãn B×nh §iÒn s¶n xuÊt lo¹i ph©n h÷u c¬ sinh häc Biorganic No1 chøa 6% c¸c chÊt dinh dìng NPK vµ 24% chÊt h÷u c¬, ngoµi ra cßn cã c¸c chÊt trung, vi lîng vµ nÊm ®èi kh¸ng Trichodepma, cã t¸c dông kh«ng nh÷ng gióp c©y sinh trëng, ph¸t triÓn tèt mµ h¹n chÕ ®îc nhiÒu lo¹i bÖnh h¹i, gi¶m lîng thuèc hãa häc sö dông, gãp phÇn ®¶m b¶o an toµn cho rau. D¹ng ph©n bãn l¸ h÷u c¬ Phomix, qua thÝ nghiÖm thùc tÕ trªn c¸c lo¹i rau c¶i, rau muèng, mång t¬i t¹i Hîp t¸c x· T©n Phó Trung (Cñ Chi, Tp Hå ChÝ Minh) phun ph©n bãn l¸ Phomix 7 ngµy mét lÇn lµm t¨ng n¨ng suÊt rau tõ 15 - 30%, chÊt lîng rau hoµn toµn ®¶m b¶o tèt. (NguyÔn Khuª, 2007) [24].
Tãm l¹i: Nh÷ng c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn nghiªn cøu nªu trªn ®· cho thÊy:
- Nghiªn cøu biÖn ph¸p kü thuËt trång trät theo quan ®iÓm hÖ thèng lµ rÊt phï hîp trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. §Æt vÊn ®Ò nghiªn cøu trong ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ tù nhiªn, khÝ hËu, ®Êt ®ai vµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi cña vïng sinh th¸i, tõ ®ã khai th¸c hîp lý nguån tµi nguyªn s½n cã cña ®Þa ph¬ng, t¨ng thu nhËp cho ngêi d©n, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ cña hÖ thèng n«ng nghiÖp nãi chung vµ hÖ thèng trång trät nãi riªng, b¶o vÖ, khai th¸c vµ ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng.
- MÆt kh¸c còng cho thÊy trong thêi gian qua c¸c tiÕn bé khoa häc ®· ®îc nghiªn cøu mét c¸ch khoa häc kÓ c¶ trong vµ ngoµi níc, ®îc ¸p dông trong s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ ë nhiÒu vïng sinh th¸i, khu vùc vµ nhiÒu ®Þa ph¬ng ®· ®em l¹i nhiÒu thµnh qu¶ to lín trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nãi chung vµ s¶n xuÊt trång trät nãi riªng.
- Lµm s¸ng tá vÞ trÝ, vai trß cña c¸c biÖn ph¸p kü thuËt trong n«ng nghiÖp nãi chung vµ ngµnh trång trät nãi riªng.
3. Néi dung vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
3.1 Néi dung nghiªn cøu
3.1.1 §¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ kinh tÕ - x· héi cña huyÖn ThuËn Thµnh
- VÞ trÝ ®Þa lý huyÖn ThuËn Thµnh.
- Tµi nguyªn, khÝ hËu cña huyÖn ThuËn Thµnh.
- §iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi.
+ Thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.
+ Thùc tr¹ng d©n sè, lao ®éng.
+ Thùc tr¹ng c¬ së h¹ tÇng cña ®Þa ph¬ng.
3.1.2 §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt
- HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt tù nhiªn cña huyÖn ThuËn Thµnh.
- HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n«ng nghiÖp cña huyÖn ThuËn Thµnh.
3.1.3 Thùc tr¹ng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña huyÖn ThuËn Thµnh
- HiÖn tr¹ng sö dông gièng c©y trång.
- C¸c hÖ thèng c©y trång cã trªn ®Þa bµn.
- Thùc tr¹ng ®Çu t th©m canh.
- HiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c c©y trång vµ c¸c c«ng thøc lu©n canh cã t¹i ®Þa ph¬ng.
3.1.4 Ph©n tÝch c¸c lîi thÕ vµ h¹n chÕ cña hÖ thèng trång trät
3.1.5 ThÝ nghiÖm trªn ®ång ruéng
- ThÝ nghiÖm mét sè gièng cµ chua vô xu©n - hÌ n¨m 2009.
- ThÝ nghiÖm x¸c ®Þnh lîng ph©n bãn Vinamix cho c©y da chuét.
3.1.6 §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p kü thuËt trång trät
3.2 Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
3.2.1 §èi tîng nghiªn cøu
- C¸c tµi liÖu thø cÊp cã ë ®Þa ph¬ng cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi.
- C¸c hé n«ng d©n tham gia ®Ò tµi (®iÒu tra, pháng vÊn vµ lµm thö nghiÖm trªn ®ång ruéng) cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn hÖ thèng trång trät.
- C¸c hÖ thèng trång trät vµ c¸c biÖn ph¸p kü thuËt hiÖn ®ang ®îc sö dông, ®Ò xuÊt biÖn ph¸p kü thuËt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ trong s¶n xuÊt cña hÖ thèng trång trät.
- Gièng c©y trång ®îc sö dông t¹i ®Þa ph¬ng, vËt t thÝ nghiÖm.
3.2.2 §Þa ®iÓm vµ thêi gian nghiªn cøu
- §Ò tµi ®îc thùc hiÖn t¹i huyÖn ThuËn Thµnh, tØnh B¾c Ninh; c¸c x· NghÜa §¹o, §×nh Tæ, Ninh X¸ ®¹i diÖn ®Ó ®iÒu tra vµ lµm thö nghiÖm.
- Thêi gian: tõ th¸ng 8/2008 - ®Õn th¸ng 7/2009.
3.2.3 Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
3.2.3.1 Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra thu thËp, thõa kÕ sè liÖu
Chóng t«i thùc hiÖn ph¬ng ph¸p ®iÒu tra n«ng th«n cã sù tham gia cña ngêi d©n (PRA: Pariticipatory Rural Appraisal).
* Thu thËp th«ng tin kh«ng dïng phiÕu ®iÒu tra
- Sö dông c¸c tµi liÖu thø cÊp t¹i ®Þa ph¬ng:
+ Sè liÖu khÝ tîng thuû v¨n tõ n¨m 1998 - 2008.
+ Sè liÖu vÒ ®Êt ®ai n¨m 2008 vµ híng qui ho¹ch ®Õn n¨m 2010.
+ Sè liÖu vÒ kinh tÕ - x· héi giai ®o¹n n¨m 2000 – 2008.
- Kh¶o s¸t m« t¶ vïng nghiªn cøu vµ ®iÒu tra pháng vÊn c¸c hé n«ng d©n.
* Thu thËp th«ng tin b»ng phiÕu ®iÒu tra
- Chän 3 x· NghÜa §¹o, Ninh X¸ vµ §×nh Tæ ®¹i diÖn cho huyÖn ThuËn Thµnh, mçi x· tiÕn hµnh ®iÒu tra trùc tiÕp 50 hé n«ng d©n, kÕt hîp héi th¶o, thõa kÕ sè liÖu víi c¸c néi dung sau:
+ DiÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n lîng cña c¸c lo¹i c©y trång.
+ §iÒu tra vÒ viÖc sö dông gièng, ph©n bãn cho c¸c lo¹i c©y trång.
+ C¸c c«ng thøc lu©n canh hiÖn cã cña hé n«ng d©n.
+ Kü thuËt canh t¸c trong n«ng nghiÖp hiÖn ®ang ¸p dông t¹i ®Þa ph¬ng.
+ ViÖc ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt.
+ T×nh h×nh tiªu thô n«ng, s¶n phÈm trong n«ng nghiÖp.
3.2.3.2 ThÝ nghiÖm c¸c biÖn ph¸p kü thuËt
* ThÝ nghiÖm 1: So s¸nh mét sè gièng cµ chua trong vô xu©n - hÌ 2009
- §Þa ®iÓm: ThÝ nghiÖm ®îc bè trÝ t¹i x· §×nh Tæ - ThuËn Thµnh - B¾c Ninh, víi 8 gièng cµ chua, gièng ®èi chøng cña c«ng ty Syngenta (Savior), cßn l¹i c¸c gièng kh¸c cña c«ng ty Seminis:
+ Gièng cµ chua 747 (CT 1)
+ Gièng cµ chua Loreto (CT 2)
+ Gièng cµ chua BM 746 (CT 3)
+ Gièng cµ chua Gandeeva (CT 4)
+ Gièng cµ chua Vl - 642 (CT 5)
+ Gièng cµ chua Sas 0202 (CT 6)
+ Gièng cµ chua NP - 2961 (CT 7)
+ Gièng cµ chua Savior (®/c) (CT 8)
- Ph¬ng ph¸p bè trÝ thÝ nghiÖm (NguyÔn ThÞ Lan, Ph¹m TiÕn Dòng, 2006) [25] thÝ nghiÖm ®îc bè trÝ theo khèi ngÉu nhiªn ®Çy ®ñ (RCB), víi 3 lÇn nh¾c l¹i, diÖn tÝch mét « thÝ nghiÖm 15 m2 (trång 36 c©y), diÖn tÝch cho mét lÇn nh¾c l¹i 120 m2, tæng diÖn tÝch 360 m2 (cha tÝnh d¶i b¶o vÖ, mËt ®é trång 24000 c©y/ha) d¶i b¶o vÖ xung quanh thÝ nghiÖm réng 1,5 m. S¬ ®å thÝ nghiÖm nh sau:
D¶i b¶o vÖ
III
D¶i b¶o vÖ
7
3
8
6
4
5
2
1
D¶i b¶o vÖ
II
2
4
1
3
7
6
8
5
I
6
7
5
8
2
1
4
3
D¶i b¶o vÖ
Ghi chó: I, II, III: c¸c lÇn nh¾c l¹i
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8: c¸c c«ng thøc
- ThÝ nghiÖm ®îc thùc hiÖn trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cña n«ng hé, trªn ®Êt vµn cao.
- Ngµy gieo h¹t: 02/12/2008
- Ngµy trång: 30/12/2008
- Ngµy thu ho¹ch lÇn ®Çu: 12/04/2009
- Lîng ph©n bãn (tÝnh cho 1 ha): 15 tÊn ph©n chuång hoai môc + 200 kg N + 140 kg P 2O5 + 170kg K2O.
- C¸ch bãn:
+ Bãn lãt: 100% ph©n chuång + 100% P2O5 + 20% K2O
+ Bãn thóc lÇn 1: Sau trång 10 ngµy 10% N
+ Bãn thóc lÇn 2: sau trång 25 ngµy 15% N + 10% K2O
+ Bãn thóc lÇn 3: sau khi trång 40 ngµy 25% N + 30% K2O
+ Bãn thóc lÇn 4: sau trång 70 ngµy 30% N + 30% K2O
+ Bãn thóc lÇn 5: sau trång 100 ngµy 20% N + 10% K2O
- Mét sè chØ tiªu theo dâi:
+ Theo dâi mét sè chØ tiªu vÒ thêi gian qua c¸c giai ®o¹n sinh trëng:
Sè ngµy tõ khi trång ®Õn 50% sè c©y ra hoa
Sè ngµy tõ khi trång ®Õn qu¶ chÝn (ë chïm ®Çu)
Sè ngµy tõ khi trång ®Õn kÕt thóc thu ho¹ch
+ §Æc tÝnh sinh trëng, cÊu tróc c©y, d¹ng qu¶:
ChiÒu cao c©y (cm)
Lo¹i h×nh sinh trëng, kh¶ n¨ng ph©n cµnh
§Æc ®iÓm cÊu tróc chïm hoa (®¬n gi¶n, trung gian, phøc t¹p)
Sè chïm qu¶/c©y
ChiÒu cao, ®êng kÝnh qu¶, d¹ng qu¶
Mµu s¾c qu¶ khi chÝn
+ T×nh h×nh nhiÔm mét sè sau bÖnh h¹i chÝnh: tû lÖ bÖnh vµ møc ®é nhiÔm bÖnh do virus, hÐo xanh vi khuÈn, mèc s¬ng...
+ Theo dâi c¸c chØ tiªu vÒ n¨ng suÊt vµ c¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt:
Sè qu¶ trung b×nh/c©y
Khèi lîng trung b×nh/qu¶ (g/qu¶)
Sè c©y cho thu ho¹ch/«
N¨ng suÊt c¸ thÓ (kg/c©y) = Sè qu¶ trung b×nh/c©y x Khèi lîng trung b×nh/qu¶
N¨ng suÊt thùc thu (tÊn/ha)
* ThÝ nghiÖm 2: X¸c ®Þnh lîng ph©n bãn h÷u c¬ vi sinh Vinamix cho c©y da chuét vô xu©n
- §Þa ®iÓm: ThÝ nghiÖm ®îc bè trÝ t¹i x· NghÜa §¹o - ThuËn Thµnh - B¾c Ninh, cã 4 møc ph©n bãn øng víi 4 c«ng thøc, víi c¸c lîng sau:
+ C«ng thøc 1: 0 kg/ha (®èi chøng)
+ C«ng thøc 2: 1350 kg/ha
+ C«ng thøc 3: 2200 kg/ha
+ C«ng thøc 4: 3050 kg/ha
- Ph¬ng ph¸p bè trÝ thÝ nghiÖm (NguyÔn ThÞ Lan, Ph¹m TiÕn Dòng, 2006) [25] thÝ nghiÖm ®îc bè trÝ theo khèi ngÉu nhiªn ®Çy ®ñ (RCB), 4 c«ng thøc, 3 lÇn nh¾c l¹i, diÖn tÝch mét « thÝ nghiÖm lµ 20 m2, 80 m2 cho mét lÇn nh¾c l¹i, tæng diÖn tÝch bè trÝ c¸c c«ng thøc 240 m2 (cha tÝnh d¶i b¶o vÖ, d¶i b¶o vÖ xung quanh cã chiÒu réng 1,5 m ). S¬ ®å nh sau:
D¶i b¶o vÖ
D¶i
b¶o
vÖ
2
1
4
3
2
1
D¶i
b¶o
vÖ
4
3
2
1
3
4
D¶i b¶o vÖ
I
II
III
Ghi chó: I, II, III: c¸c lÇn nh¾c l¹i
1, 2, 3, 4: c¸c c«ng thøc
- Ph©n h÷u c¬ Vinamix cã c¸c thµnh phÇn sau: chÊt h÷u c¬ > 25%, ®é Èm 5 x 106 CFU/gr, N: 1%, P2O5: 1%, K2O: 1%.
- ThÝ nghiÖm ®îc thùc hiÖn víi gièng da chuét xuÊt khÈu Xu©n YÕn 266 F1 (c«ng ty N«ng H÷u), mËt ®é trång: 25.000 c©y/ha (50 c©y/1 « thÝ nghiÖm).
- ThÝ nghiÖm ®îc bè trÝ trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cña n«ng hé, trªn ®Êt vµn cao.
- Ngµy gieo h¹t: 18/02/2009
- Ngµy trång: 24/02/2009
- Ngµy thu ho¹ch lÇn ®Çu: 6/04/2009
- Ph¬ng ph¸p bãn ph©n h÷u c¬ vi sinh Vinamic: toµn bé lîng ph©n bãn thÝ nghiÖm ®îc sö dông bãn lãt 100%.
- ThÝ nghiÖm ®îc thùc hiÖn trªn nÒn ph©n bãn (tÝnh cho 1 ha): 200 kg N + 100 kg P2O5 + 130 kg K2O.
- Ph¬ng ph¸p bãn ph©n v« c¬:
+ Bãn lãt: 100% P2O5 + 10% N + 20% K2O
+ Bãn thóc lÇn 1: sau trång 8 - 10 ngµy: 10 % N
+ Bãn thóc lÇn 2: sau trång 25 ngµy 10% N + 15% K2O
+ Bãn thóc lÇn 3: sau trång 35 ngµy 20% N + 30% K2O
+ Bãn thóc lÇn 4: sau trång 45 ngµy 20% N + 35% K2O
+ Lîng ph©n bãn cßn l¹i ®îc chia lµm 3 lÇn bãn: sau trång 50 ngµy sau trång, 55 ngµy sau trång vµ 65 ngµy sau trång.
- C¸c chØ tiªu theo dâi:
+ ChØ tiªu sinh trëng, ph¸t triÓn:
Thêi gian tõ trång ®Õn b¾t ®Çu ra hoa c¸i
Thêi gian tõ trång ®Õn thu qu¶ lÇn ®Çu
Thêi gian tõ trång ®Õn kÕt thóc thu qu¶
Thêi gian sinh trëng (tõ khi mäc ®Õn thu ho¹ch ®ît cuèi cïng)
+ §¸nh gi¸ mét sè bÖnh h¹i chÝnh trªn c©y da leo xuÊt khÈu Xu©n Yªn 266 F1: bÖnh s¬ng mai, hÐo xanh vi khuÈn...
+ C¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt, n¨ng suÊt:
Khèi lîng trung b×nh/qu¶
Sè qu¶ trung b×nh/c©y
Tû lÖ ®Ëu qu¶
N¨ng suÊt c¸ thÓ (kg/c©y) = Sè qu¶ trªn/c©y x khèi lîng trung b×nh/qu¶
N¨ng suÊt thùc thu: lo¹i 1, lo¹i 2, lo¹i 3
+ ChØ tiªu vÒ chÊt lîng:
ChiÒu dµi, ®êng kÝnh qu¶, mµu s¾c qu¶
§é dµy thÞt qu¶ (mm)
3.2.3.3 TÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ
* Tæng thu (GR): GR = Y x P
Trong ®ã: P lµ gi¸ trÞ 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm ë thêi ®iÓm thu ho¹ch
Y lµ tæng s¶n phÈm thu ho¹ch trªn 1 ®¬n vÞ diÖn tÝch
* Tæng chi phÝ (TVC): bao gåm tÊt c¶ c¸c chi phÝ vËt t, lao ®éng, l·i xuÊt… cho s¶n xuÊt mét vô hay mét n¨m.
* L·i (RAVC): RACV = GR - TVC
* So s¸nh hiÖu qu¶ cña hai hÖ thèng cò vµ míi: ¸p dông c«ng thøc tÝnh tû träng chªnh lÖch thu nhËp trªn chªnh lÖch chi phÝ (MBCR)
- Trong ®ã: + GRf lµ tæng thu nhËp cña hÖ thèng cò
+ GRn lµ tæng thu nhËp cña hÖ thèng míi
+ TVCf lµ tæng chi phÝ cña hÖ thèng cò
+ TVCn lµ tæng chi phÝ cña hÖ thèng míi
- §iÒu kiÖn ¸p dông hÖ thèng c©y trång míi lµ:
TVCn - TVCf > 0; MBCR ³ 2 và RAVCn ³ 1,3 RAVCf
- C¸c sè liÖu ®îc xö lý theo ph¬ng ph¸p thèng kª m« t¶, tÝnh , Sx
3.2.3.4 Ph¬ng ph¸p xö lý sè liÖu
- KÕt qu¶ thÝ nghiÖm ®îc tÝnh b»ng phÇn mÒm Excel vµ kÕt qu¶ thÝ nghiÖm ®îc ph©n tÝch ph¬ng sai, so s¸nh sai sè thÝ nghiÖm b»ng phÇn mÒm IRRISTAT ver.4.0
4. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn
4.1 §iÒu kiÖn tù nhiªn
4.1.1 VÞ trÝ ®Þa lý
ThuËn Thµnh lµ huyÖn thuéc trung t©m vïng ®ång b»ng B¾c Bé, c¸ch trung t©m tØnh B¾c Ninh 15 km vÒ phÝa B¾c, c¸ch thñ ®« Hµ Néi 25 km vÒ phÝa T©y Nam, víi hÖ thèng giao th«ng thuËn lîi nhê viÖc n©ng cÊp vµ më réng tØnh lé 282, cïng víi quèc lé 38 ch¹y qua ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ph¸t triÓn kinh tÕ cña huyÖn. §Þa giíi hµnh chÝnh huyÖn ThuËn Thµnh cô thÓ nh sau:
- PhÝa B¾c gi¸p huyÖn Tiªn Du vµ huyÖn QuÕ Vâ tØnh B¾c Ninh.
- PhÝa Nam gi¸p huyÖn V¨n L©m tØnh Hng Yªn vµ huyÖn CÈm Giµng tØnh H¶i D¬ng.
- PhÝa §«ng gi¸p huyÖn Gia B×nh vµ huyÖn L¬ng Tµi tØnh B¾c Ninh
- PhÝa T©y gi¸p huyÖn Gia L©m - Hµ Néi
HuyÖn ThuËn Thµnh tØnh B¾c Ninh cã 18 ®¬n vÞ hµnh chÝnh bao gåm 1 thÞ trÊn (thÞ trÊn Hå) vµ 17 x·, diÖn tÝch tù nhiªn toµn huyÖn lµ 11.791,01 ha, chiÕm 14,67 % diÖn tÝch tù nhiªn toµn tØnh B¾c Ninh. HiÖn nay, kinh tÕ cña huyÖn ThuËn Thµnh ®ang cã nhiÒu thay ®æi, song n«ng nghiÖp vÉn gi÷ vÞ trÝ quan träng.
4.1.2 Tµi nguyªn khÝ hËu
C¸c yÕu tè khÝ hËu: nhiÖt ®é, ¸nh s¸ng, lîng ma, lîng bèc h¬i, ®é Èn kh«ng khÝ… cã t¸c ®éng trùc._.------------------------- :PAGE 3
Thiet ke kieu khoi ngau nhien day du
F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1
VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |NLAI |CTHUC |
(N= 24) -------------------- SD/MEAN | | |
NO. BASED ON BASED ON % | | |
OBS. TOTAL SS RESID SS | | |
G/QUA 24 96.479 14.885 1.8267 1.9 0.7176 0.0000
Kết quả phân tích sô quả trên cây cà chua (quả/cây)
BALANCED ANOVA FOR VARIATE SQ/CAY FILE SQQUA 21/ 9/ 9 1:27
------------------------------------------------------------------ :PAGE 1
Thiet ke kieu khoi ngau nhien day du
VARIATE V003 SQ/CAY
LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER
SQUARES SQUARES LN
=============================================================================
1 NLAI 2 .817500 .408750 0.32 0.735 3
2 CTHUC 7 301.327 43.0467 33.64 0.000 3
* RESIDUAL 14 17.9158 1.27970
-----------------------------------------------------------------------------
* TOTAL (CORRECTED) 23 320.060 13.9157
-----------------------------------------------------------------------------
TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE SQQUA 21/ 9/ 9 1:27
------------------------------------------------------------------ :PAGE 2
Thiet ke kieu khoi ngau nhien day du
MEANS FOR EFFECT NLAI
-------------------------------------------------------------------------------
NLAI NOS SQ/CAY
1 8 27.1750
2 8 27.3625
3 8 26.9125
SE(N= 8) 0.399953
5%LSD 14DF 1.21315
-------------------------------------------------------------------------------
MEANS FOR EFFECT CTHUC
-------------------------------------------------------------------------------
CTHUC NOS SQ/CAY
1 3 26.4667
2 3 20.2000
3 3 25.6333
4 3 30.4000
5 3 27.2667
6 3 33.1000
7 3 28.3667
8 3 25.7667
SE(N= 3) 0.653121
5%LSD 14DF 1.98106
-------------------------------------------------------------------------------
ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE SQQUA 21/ 9/ 9 1:27
------------------------------------------------------------------ :PAGE 3
Thiet ke kieu khoi ngau nhien day du
F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1
VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |NLAI |CTHUC |
(N= 24) -------------------- SD/MEAN | | |
NO. BASED ON BASED ON % | | |
OBS. TOTAL SS RESID SS | | |
SQ/CAY 24 27.150 3.7304 1.1312 4.2 0.7353 0.0000
Ph©n tÝch n¨ng suÊt da chuét Xu©n YÕn 266 F1 ®èi víi c¸c c«ng thøc bãn ph©n
BALANCED ANOVA FOR VARIATE NSUAT FILE DUACHUOT 17/ 9/ 9 13:34
------------------------------------------------------------------ :PAGE 1
Thiet ke kieu khoi ngau nhien day du
VARIATE V003 NSUAT
LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER
SQUARES SQUARES LN
=============================================================================
1 NLAI 2 9.00234 4.50117 1.00 0.424 3
2 CTHUC 3 243.962 81.3206 18.05 0.003 3
* RESIDUAL 6 27.0283 4.50472
-----------------------------------------------------------------------------
* TOTAL (CORRECTED) 11 279.992 25.4539
-----------------------------------------------------------------------------
TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE DUACHUOT 17/ 9/ 9 13:34
------------------------------------------------------------------ :PAGE 2
Thiet ke kieu khoi ngau nhien day du
MEANS FOR EFFECT NLAI
-------------------------------------------------------------------------------
NLAI NOS NSUAT
1 4 58.4250
2 4 59.1825
3 4 57.0875
SE(N= 4) 1.06122
5%LSD 6DF 3.67092
-------------------------------------------------------------------------------
MEANS FOR EFFECT CTHUC
-------------------------------------------------------------------------------
CTHUC NOS NSUAT
1 3 50.4767
2 3 59.9667
3 3 61.0833
4 3 61.4000
SE(N= 3) 1.22539
5%LSD 6DF 4.23881
-------------------------------------------------------------------------------
ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE DUACHUOT 17/ 9/ 9 13:34
------------------------------------------------------------------ :PAGE 3
Thiet ke kieu khoi ngau nhien day du
F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1
VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |NLAI |CTHUC |
(N= 12) -------------------- SD/MEAN | | |
NO. BASED ON BASED ON % | | |
OBS. TOTAL SS RESID SS | | |
NSUAT 12 58.232 5.0452 2.1224 3.6 0.4239 0.0026
Kết quả phân tích năng suất lý thuyết dưa chuột Xuân Yến (kg/cây)
BALANCED ANOVA FOR VARIATE KG/CAY FILE KGCAYDC 21/ 9/ 9 2:11
------------------------------------------------------------------ :PAGE 1
Thiet ke kieu khoi ngau nhien day du
VARIATE V003 KG/CAY
LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER
SQUARES SQUARES LN
=============================================================================
1 CTHUC 3 .168916E-01 .563055E-02 0.85 0.517 3
2 NLAI 2 .150000E-03 .749998E-04 0.01 0.990 3
* RESIDUAL 6 .397833E-01 .663054E-02
-----------------------------------------------------------------------------
* TOTAL (CORRECTED) 11 .568249E-01 .516590E-02
-----------------------------------------------------------------------------
TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE KGCAYDC 21/ 9/ 9 2:11
------------------------------------------------------------------ :PAGE 2
Thiet ke kieu khoi ngau nhien day du
MEANS FOR EFFECT CTHUC
-------------------------------------------------------------------------------
CTHUC NOS KG/CAY
1 3 2.43333
2 3 2.45000
3 3 2.52667
4 3 2.50000
SE(N= 3) 0.470126E-01
5%LSD 6DF 0.162624
-------------------------------------------------------------------------------
MEANS FOR EFFECT NLAI
-------------------------------------------------------------------------------
NLAI NOS KG/CAY
1 4 2.47500
2 4 2.47500
3 4 2.48250
SE(N= 4) 0.407141E-01
5%LSD 6DF 0.140836
-------------------------------------------------------------------------------
ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE KGCAYDC 21/ 9/ 9 2:11
------------------------------------------------------------------ :PAGE 3
Thiet ke kieu khoi ngau nhien day du
F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1
VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |CTHUC |NLAI |
(N= 12) -------------------- SD/MEAN | | |
NO. BASED ON BASED ON % | | |
OBS. TOTAL SS RESID SS | | |
KG/CAY 12 2.4775 0.71874E-010.81428E-01 3.3 0.5171 0.9899
Phô biÓu 1: Gi¸ vËt t n«ng nghiÖp vµ s¶n phÈm c©y trång
Stt
H¹ng môc
§¬n vÞ
§¬n gi¸ (®ång)
1
§¹m ure
kg
6000
2
Super l©n
kg
2800
3
Kaliclorua
kg
11500
4
NPK (5-10-3)
kg
3300
5
NPK (12-5-10)
kg
5300
6
Ph©n h÷u c¬ vi sinh Vinamix
kg
3000
7
Ph©n chuång
kg
150
8
Gièng lóa lai § u 6511
kg
39000
9
Gièng lóa lai Q u 1
kg
37000
10
Gièng lóa lai Vl 20
kg
25000
11
Gièng lóa Khang d©n 18
kg
11500
12
Gièng lóa Q5
kg
11000
13
Gièng lóa B¾c th¬m 7
kg
15000
14
Gièng lóa nÕp N97
kg
14000
15
Gièng HT 1
kg
13500
16
Lóa Khang d©n 18 (th ¬ng phÈm)
kg
4200
17
Lóa Q5 (th ¬ng phÈm)
kg
3950
18
Lóa B¾c th¬m 7 (th ¬ng phÈm)
kg
5600
19
Lóa HT 1 (th ¬ng phÈm)
kg
5500
20
NÕp N 97 (th ¬ng phÈm)
kg
4900
21
§ u 6511, Q u 1 (th ¬ng phÈm)
kg
4150
22
Lóa Vl 20 (th ¬ng phÈm)
kg
4200
23
Gièng ng« NK 4300
kg
60000
24
Gièng ng« LVN 10, LVN 4
kg
40000
25
Ng« th ¬ng phÈm
kg
4500
Stt
H¹ng môc
§¬n vÞ
§¬n gi¸ (®ång)
26
Khoai t©y gièng Diamant, Solara
kg
5500
27
Khoai t©y Trung Quèc (gièng)
kg
3500
28
Khoai t©y th ¬ng phÈm
kg
2500
29
H¹t gièng cµ chua Savior
5 g (gãi)
120000
30
Cµ chua cherry HT 144
1 g
20000
31
Cµ chua th ¬ng phÈm
kg
2500
32
Cµ chua cherry th ¬ng phÈm
kg
3000
33
H¹t gièng d a chuét Xu©n Yªn 266
100 g (lon)
500000
34
D a chuét Xu©n YÕn (th ¬ng phÈm)
kg
2500
35
L¹c gièng L14, L18
kg
15000
36
L¹c th ¬ng phÈm
kg
10000
37
Gi¸ ®Ëu t ¬ng DT 84
kg
13000
38
Gi¸ ®Ëu t ¬ng (th ¬ng phÈm)
kg
10000
39
Khoai lang th ¬ng phÈm
kg
1600
40
C«ng lao ®éng
c«ng
50000
41
Lµm ®Êt lóa
1 ha
1668000
ChØ tiªu
§vt
Khang d©n 18
Q 5
B¾c th¬m 7
NÕp N 87
Du 6511
Qu 1
Vl -20
Tæng thu
1.000 ®
24502.8
23593.4
28728
26215
27722
27265.5
27058
- N¨ng suÊt
t¹/ha
58.3
59.7
51.3
53.5
66.8
65.7
65.2
- Gi¸
1.000 ®/kg
4.2
4.0
5.6
4.9
4.15
4.15
4.15
Tæng chi
1.000 ®
18448.3
18575.6
19214.06
18959.2
20282.06
20024.16
19576.3
- Gièng
1.000 ®
637.1
609.4
831
775.6
1053
999
675
Sè l îng
kg
55.4
55.4
55.4
55.4
27
27
27
Gi¸
1.000 ®/kg
11.5
11.0
15
14
39
37
25
- §¹m ure
1.000 ®
997.2
1050.0
916.8
950.1
1116.6
1080.6
1068
Sè l îng
kg
166.2
175.0
152.8
158.3
186.1
180.1
178
Gi¸
1.000 ®/kg
6.0
6.0
6
6
6
6
6
- Super l©n
1.000 ®
894.6
933.5
1166.76
1088.92
1361.36
1289.96
1148
Sè l îng
kg
319.5
333.4
416.7
388.9
486.2
460.7
410
Gi¸
1.000 ®/kg
2.8
2.8
2.8
2.8
2.8
2.8
2.8
- Kaliclorua
1.000 ®
959.1
1022.4
1117.8
1085.6
1437.5
1380
1437.5
Sè l îng
kg
83.4
88.9
97.2
94.4
125
120
125
Gi¸
1.000 ®/kg
11.5
11.5
11.5
11.5
11.5
11.5
11.5
- Ph©n chuång
1.000 ®
625.5
625.5
708
682.5
951
912
907.5
Sè l îng
t¹
41.7
41.7
47.2
45.5
63.4
60.8
60.5
Gi¸
1.000 ®/t¹
15.0
15.0
15
15
15
15
15
- C«ng lao ®éng
1.000 ®
11000.0
11000.0
11000
11000
11000
11000
11000
Sè l îng
c«ng
220.0
220.0
220
220
220
220
220
Gi¸
1.000 ®/c«ng
50.0
50.0
50
50
50
50
50
- Thuèc BVTV
1.000 ®
694.5
694.5
833.4
736.2
722.3
722.3
700
- Chi lµm ®Êt
1.000 ®
1668.0
1668.0
1668
1668
1668
1668
1668
- Chi kh¸c
1.000 ®
972.3
972.3
972.3
972.3
972.3
972.3
972.3
L·i
1.000 ®
6054.5
5017.8
9513.94
7255.80
7439.94
7241.34
7481.70
Phô biÓu 2: HiÖu qu¶ kinh tÕ mét sè gièng lóa
Phô biÓu 3: HiÖu qu¶ kinh tÕ mét sè lo¹i gièng c©y trång
ChØ tiªu
§vt
Ng« NK 4300
Ng« LVN 4
Khoai lang
L¹c L14
§T DT 84
KT Hµ Lan
KT Trung Quèc
Tæng thu
1.000 ®
25002.0
22500.0
19440.00
26500.00
20835.00
34725.00
30002.40
- N¨ng suÊt
t¹/ha
55.6
50.0
121.50
26.50
20.84
138.90
125.01
- Gi¸
1.000 ®/kg
4.5
4.5
1.60
10.00
10.00
2.50
2.40
Tæng chi
1.000 ®
19388.4
18563.1
16716.7
21343.93
16415.37
24875.95
23056.36
- Gièng
1.000 ®
1380.0
1125.0
50
3300
780
3819.75
1944.6
Sè l îng
kg
23.0
25.0
220.00
60.00
694.50
555.60
Gi¸
1.000 ®/kg
60.0
45.0
15.00
13.00
5.50
3.50
- §¹m ure
1.000 ®
2083.2
1773.6
499.8
499.8
333.36
1500.12
1500.12
Sè l îng
kg
347.2
295.6
83.30
83.30
55.56
250.02
250.02
Gi¸
1.000 ®/kg
6.0
6.0
6
6
6
6
6
- Super l©n
1.000 ®
1174.6
1022.0
701.4
1550.08
1065.64
1166.76
1166.76
Sè l îng
kg
419.5
365.0
250.50
553.60
380.59
416.70
416.70
Gi¸
1.000 ®/kg
2.8
2.8
2.8
2.8
2.8
2.8
2.8
- Kaliclorua
1.000 ®
1373.1
1265.0
1117.8
661.25
958.41
1597.35
1597.35
Sè l îng
kg
119.4
110.0
97.20
57.50
83.34
138.90
138.90
Gi¸
1.000 ®/kg
11.5
11.5
11.5
11.5
11.5
11.5
11.5
- Ph©n chuång
1.000 ®
874.5
874.5
594
610.5
0
1250.1
1250.1
Sè l îng
t¹
58.3
58.3
39.60
40.70
55.56
83.34
83.34
Gi¸
1.000 ®/t¹
15.0
15.0
15
15
15
15
- C«ng lao ®éng
1.000 ®
9725.0
9725.0
11810
12500
11000
13000
13000
Sè l îng
c«ng
194.5
194.5
236.20
250.00
220.00
260.00
260.00
Gi¸
1.000 ®/c«ng
50.0
50.0
50
50
50
50
50
- Thuèc BVTV
1.000 ®
555.6
555.6
138
527.8
416.7
458.37
513.93
- Chi lµm ®Êt
1.000 ®
1389.0
1389.0
1389
1389
1389
1389
1389
- Chi kh¸c
1.000 ®
833.4
833.4
416.7
305.5
472.26
694.5
694.5
L·i
1.000 ®
5613.6
3936.9
2723.30
5156.07
4419.63
9849.05
6946.04
Phô biÓu 4: HiÖu qu¶ kinh tÕ mét sè lo¹i c©y rau
ChØ tiªu
§vt
Cµ chua
Cµ chua cheerry
D a bao tö
D a chuét
Su hµo
B¾p c¶i
ít cay
Tæng thu
1.000 ®
105564.0
104175.0
108342.00
91674.00
47226.00
57449.04
79173.00
- N¨ng suÊt
t¹/ha
527.8
416.7
277.80
527.82
236.13
391.70
263.91
- Gi¸
1.000 ®/kg
2.0
2.5
3.90
2.00
2.00
1.47
3
Tæng chi
1.000 ®
62299.8
63354.9
69623.08
65881.33
27890.48
34486.48
49401.79
- Gièng
1.000 ®
2520.0
2450.0
50
2800
880
1680
1470
Sè l îng
kg
0.1
0.1
0.70
0.80
0.40
0.56
0.21
Gi¸
1.000 ®/kg
18000.0
25000.0
6000.00
3500.00
2200.00
3000.00
7000.00
- §¹m ure
1.000 ®
2833.6
2500.2
2666.88
2333.52
2000.16
2250.18
2333.52
Sè l îng
kg
472.3
416.7
444.48
388.92
333.36
375.03
388.92
Gi¸
1.000 ®/kg
6.0
6.0
6
6
6
6
6
- Super l©n
1.000 ®
1944.6
1944.6
1633.464
1711.248
1322.33
1166.76
1944.6
Sè l îng
kg
694.5
694.5
583.38
611.16
472.26
416.70
694.50
Gi¸
1.000 ®/kg
2.8
2.8
2.8
2.8
2.8
2.8
2.8
- Kaliclorua
1.000 ®
2236.3
3194.7
3354.435
3034.965
798.675
638.94
3833.64
Sè l îng
kg
194.5
277.8
291.69
263.91
69.45
55.56
333.36
Gi¸
1.000 ®/kg
11.5
11.5
11.5
11.5
11.5
11.5
11.5
- Ph©n chuång
1.000 ®
1458.5
1458.5
1666.8
1250.1
1083.42
1250.1
1250.1
Sè l îng
t¹
97.2
97.2
111.12
83.34
72.23
83.34
83.34
Gi¸
1.000 ®/t¹
15.0
15.0
15
15
15
15
15
- C«ng lao ®éng
1.000 ®
34500.0
35000.0
41500
36000
17500
21250
32500
Sè l îng
c«ng
690.0
700.0
830.00
720.00
350.00
425.00
650.00
Gi¸
1.000 ®/c«ng
50.0
50.0
50
50
50
50
50
- Thuèc BVTV
1.000 ®
4167.0
4167.0
4722.6
4722.6
1389
2778
513.93
- Chi lµm ®Êt
1.000 ®
1527.9
1527.9
1527.9
1527.9
1527.9
1527.9
1389
- Chi kh¸c
1.000 ®
11112.0
11112.0
12501
12501
1389
1944.6
4167
L·i
1.000 ®
43264.2
40820.2
38718.92
39682.67
19335.52
22962.56
29771.21
Phô biÓu 5: HiÖu qu¶ kinh tÕ c¸c c«ng thøc bãn ph©n Vinamix
ChØ tiªu
§vt
CT 1 (®/c)
CT 4
CT 3
CT 2
Tæng thu
1.000 ®
126200.00
153500.00
152700.00
149925.00
- N¨ng suÊt
t¹/ha
504.80
614.0
610.8
599.7
- Gi¸
1.000 ®/kg
2.50
2.50
2.50
2.50
Tæng chi
1.000 ®
63857.8
73007.8
70457.8
67907.8
- Gièng
1.000 ®
3472.5
3472.5
3472.5
3472.5
Sè l îng
kg
0.69
0.69
0.69
0.69
Gi¸
1.000 ®/kg
5000.00
5000.00
5000.00
5000.00
- §¹m ure
1.000 ®
2580
2580
2580
2580
Sè l îng
kg
430.00
430.00
430.00
430.00
Gi¸
1.000 ®/kg
6
6
6
6
- Super l©n
1.000 ®
1750
1750
1750
1750
Sè l îng
kg
625.00
625.00
625.00
625.00
Gi¸
1.000 ®/kg
2.8
2.8
2.8
2.8
- Kaliclorua
1.000 ®
2415
2415
2415
2415
Sè l îng
kg
210.00
210.00
210.00
210.00
Gi¸
1.000 ®/kg
11.5
11.5
11.5
11.5
- Ph©n Vinamix
1.000 ®
0
9150
6600
4050
Sè l îng
kg
0.00
3050.0
2200.0
1350
Gi¸
1.000 ®/kg
3
3
3
3
- C«ng lao ®éng
1.000 ®
36000
36000
36000
36000
Sè l îng
c«ng
720.00
720.00
720.00
720.00
Gi¸
1.000 ®/c«ng
50
50
50
50
- Thuèc BVTV
1.000 ®
4167
4167
4167
4167
- Chi lµm ®Êt
1.000 ®
1527.9
1527.9
1527.9
1527.9
- Chi kh¸c
1.000 ®
11945.4
11945.4
11945.4
11945.4
L·i
1.000 ®
62342.20
80492.20
82242.20
82017.20
Phô biÓu 6: HiÖu qu¶ kinh tÕ c¸c gièng cµ chua trong thÝ nghiÖm
ChØ tiªu
§vt
747
Loreto
BM 746
Gandeeva
Vl - 642
Sas 0202
NP - 2961
Savior (®/c)
Tæng thu
1.000 ®
147750.0
109250.0
147000.0
151500.0
145500.0
129250.0
127000.0
141250.0
- N¨ng suÊt
t¹/ha
591
437
588
606
582
517
508
565
- Gi¸
1.000 ®/kg
2.5
2.5
2.5
2.5
2.5
2.5
2.5
2.5
Tæng chi
1.000 ®
60868.9
60588.9
60728.9
61008.9
60896.9
60560.9
60658.9
61428.9
- Gièng
1.000 ®
2520.0
2240.0
2380.0
2660.0
2548.0
2212.0
2310.0
3080.0
Sè l îng
kg
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
Gi¸
1.000 ®/kg
18000.0
16000.0
17000.0
19000.0
18200.0
15800.0
16500.0
22000.0
- §¹m ure
1.000 ®
2580.0
2580.0
2580.0
2580.0
2580.0
2580.0
2580.0
2580.0
Sè l îng
kg
430.0
430.0
430.0
430.0
430.0
430.0
430.0
430.0
Gi¸
1.000 ®/kg
6.0
6.0
6.0
6.0
6.0
6.0
6.0
6.0
- Super l©n
1.000 ®
2450.0
2450.0
2450.0
2450.0
2450.0
2450.0
2450.0
2450.0
Sè l îng
kg
875.0
875.0
875.0
875.0
875.0
875.0
875.0
875.0
Gi¸
1.000 ®/kg
2.8
2.8
2.8
2.8
2.8
2.8
2.8
2.8
- Kaliclorua
1.000 ®
3151.0
3151.0
3151.0
3151.0
3151.0
3151.0
3151.0
3151.0
Sè l îng
kg
274.0
274.0
274.0
274.0
274.0
274.0
274.0
274.0
Gi¸
1.000 ®/kg
11.5
11.5
11.5
11.5
11.5
11.5
11.5
11.5
- Ph©n chuång
1.000 ®
2250.0
2250.0
2250.0
2250.0
2250.0
2250.0
2250.0
2250.0
Sè l îng
t¹
150.0
150.0
150.0
150.0
150.0
150.0
150.0
150.0
Gi¸
1.000 ®/t¹
15.0
15.0
15.0
15.0
15.0
15.0
15.0
15.0
- C«ng lao ®éng
1.000 ®
32500.0
32500.0
32500.0
32500.0
32500.0
32500.0
32500.0
32500.0
Sè l îng
c«ng
650.0
650.0
650.0
650.0
650.0
650.0
650.0
650.0
Gi¸
1.000 ®/c«ng
50.0
50.0
50.0
50.0
50.0
50.0
50.0
50.0
- Thuèc BVTV
1.000 ®
2778.0
2778.0
2778.0
2778.0
2778.0
2778.0
2778.0
2778.0
- Chi lµm ®Êt
1.000 ®
1527.9
1527.9
1527.9
1527.9
1527.9
1527.9
1527.9
1527.9
- Chi kh¸c
1.000 ®
11112.0
11112.0
11112.0
11112.0
11112.0
11112.0
11112.0
11112.0
L·i
1.000 ®
86881.1
48661.1
86271.1
90491.1
84603.1
68689.1
66341.1
79821.1
Phô biÓu 7. 1 HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt huyÖn ThuËn Thµnh
Thø tù
Môc ®Ých sö dông
M·
Toµn huyÖn
ThÞ trÊn Hå
Hoµi Thîng
§¹i §ång Thµnh
M·o §iÒn
Song Hå
§×nh Tæ
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
(10)
Tæng diÖn tÝch tù nhiªn
11791.01
510.71
552.12
868.72
608.6
370.72
962.38
1
§Êt n«ng nghiÖp
NNP
7535.53
220.32
259.63
525.45
372.69
255.29
564.26
1.1
§Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp
SXN
7008.47
207.72
246.83
512.8
350.71
250.22
498.86
1.1.1
§Êt trång c©y hµng n¨m
CHN
6982.94
207.72
246.83
512.8
350.71
249.12
497.57
1.1.1.1
§Êt trång lóa
LUA
6291.55
198.12
49.34
397.27
336.31
194.39
350.29
1.1.1.2
§Êt cá dïng vµo ch¨n nu«i
COC
1.1.1.3
§Êt trång c©y hµng n¨m kh¸c
HNK
691.39
9.6
197.49
115.53
14.4
54.73
147.28
1.1.2
§Êt trång c©y l©u n¨m
CLN
25.53
1.1
1.29
1.2
§Êt l©m nghiÖp
LNP
1.2.1
§Êt rõng s¶n xuÊt
RSX
1.2.2
§Êt rõng phßng hé
RPH
1.2.3
§Êt rõng ®Æc dông
RDD
1.3
§Êt nu«i trång thuû s¶n
NTS
523.4
12.6
12.8
12.65
21.98
5.07
65.33
1.4
§Êt lµm muèi
LMU
1.5
§Êt n«ng nghiÖp kh¸c
NKH
3.66
0.07
2
§Êt phi n«ng nghiÖp
PNN
4163.82
287.89
283.19
342.07
235.91
114.63
345.04
2.1
§Êt ë
OTC
1308.6
68.03
92.31
73.96
114.67
35.76
68.8
2.1.1
§Êt ë t¹i n«ng th«n
ONT
1240.57
92.31
73.96
114.67
35.76
68.8
2.1.2
§Êt ë t¹i ®« thÞ
ODT
68.03
68.03
2.2
§Êt chuyªn dïng
CDG
2051.45
203.05
74.72
131.8
88
56.74
198.48
2.2.1
§Êt trô së c¬ quan, c«ng tr×nh sù nghiÖp
CTS
33.48
20.87
0.09
0.48
0.48
0.18
0.36
2.2.2
§Êt quèc phßng
CQP
0.94
0.94
2.2.3
§Êt an ninh
CAN
29.28
29.21
2.2.4
§Êt s¶n xuÊt, kinh doanh phi n«ng nghiÖp
CSK
354.41
18.5
0.38
6.55
86.44
2.2.5
§Êt cã môc ®Ých c«ng céng
CCC
1633.34
133.53
74.25
131.32
87.52
50.01
111.68
2.3
§Êt t«n gi¸o, tÝn ngìng
TTN
33.75
1.8
4.72
0.77
1.83
1.6
2.76
2.4
§Êt nghÜa trang, nghÜa ®Þa
NTD
132.35
4
4.38
6.49
8.1
3.17
6
2.5
§Êt s«ng suèi vµ mÆt níc chuyªn dïng
SMN
637.52
11.01
107.06
129.05
23.31
17.36
69
2.6
§Êt phi n«ng nghiÖp kh¸c
PNK
0.15
3
§Êt cha sö dông
CSD
91.66
2.5
9.3
1.2
0.8
53.08
3.1
§Êt b»ng cha sö dông
BCS
91.66
2.5
9.3
1.2
0.8
53.08
3.2
§Êt ®åi nói cha sö dông
DCS
3.3
Nói ®¸ kh«ng cã rõng c©y
NCS
4
§Êt cã mÆt níc ven biÓn (quan s¸t)
MVB
4.1
§Êt mÆt níc ven biÓn nu«i trång thuû s¶n
MVT
4.2
§Êt mÆt níc ven biÓn cã rõng
MVR
4.3
§Êt mÆt níc ven biÓn cã môc ®Ých kh¸c
MVK
Phô biÓu 7.2: HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt huyÖn ThuËn Thµnh
Thø tù
Môc ®Ých sö dông
M·
Toµn huyÖn
An B×nh
TrÝ Qu¶
Gia §«ng
Thanh Kh¬ng
Tr¹m Lé
Xu©n L©m
(1)
(2)
(3)
(4)
(11)
(12)
(13)
(14)
(15)
(16)
Tæng diÖn tÝch tù nhiªn
11791.01
804.63
554.87
907.6
483.43
967.45
477.49
1
§Êt n«ng nghiÖp
NNP
7535.53
535.63
384.74
642.78
234.99
683.05
289.34
1.1
§Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp
SXN
7008.47
488.94
351.91
616.69
224.44
614.12
247.1
1.1.1
§Êt trång c©y hµng n¨m
CHN
6982.94
485.06
346.76
611.7
224.44
614.12
247.1
1.1.1.1
§Êt trång lóa
LUA
6291.55
445.01
327.1
601.82
208.98
614.12
225.91
1.1.1.2
§Êt cá dïng vµo ch¨n nu«i
COC
1.1.1.3
§Êt trång c©y hµng n¨m kh¸c
HNK
691.39
40.05
19.66
9.88
15.46
21.19
1.1.2
§Êt trång c©y l©u n¨m
CLN
25.53
3.88
5.15
4.99
1.2
§Êt l©m nghiÖp
LNP
1.2.1
§Êt rõng s¶n xuÊt
RSX
1.2.2
§Êt rõng phßng hé
RPH
1.2.3
§Êt rõng ®Æc dông
RDD
1.3
§Êt nu«i trång thuû s¶n
NTS
523.4
46.69
32.83
26.09
10.55
68.93
42.24
1.4
§Êt lµm muèi
LMU
1.5
§Êt n«ng nghiÖp kh¸c
NKH
3.66
2
§Êt phi n«ng nghiÖp
PNN
4163.82
269
167.07
263.47
241.85
283.43
185.57
2.1
§Êt ë
OTC
1308.6
91.68
60.8
92.36
50.55
105.03
56.13
2.1.1
§Êt ë t¹i n«ng th«n
ONT
1240.57
91.68
60.8
92.36
50.55
105.03
56.13
2.1.2
§Êt ë t¹i ®« thÞ
ODT
68.03
2.2
§Êt chuyªn dïng
CDG
2051.45
126.72
94.73
139
168.31
121.73
115.85
2.2.1
§Êt trô së c¬ quan, c«ng tr×nh sù nghiÖp
CTS
33.48
0.94
0.31
1.5
0.47
1.53
0.47
2.2.2
§Êt quèc phßng
CQP
0.94
2.2.3
§Êt an ninh
CAN
29.28
2.2.4
§Êt s¶n xuÊt, kinh doanh phi n«ng nghiÖp
CSK
354.41
15.22
11.71
19.79
100.8
77.86
2.2.5
§Êt cã môc ®Ých c«ng céng
CCC
1633.34
110.56
82.71
117.71
67.04
120.2
37.52
2.3
§Êt t«n gi¸o, tÝn ngìng
TTN
33.75
3.55
1.9
0.11
1.77
2.73
1.45
2.4
§Êt nghÜa trang, nghÜa ®Þa
NTD
132.35
16.22
5.6
9.63
6.16
10.1
5.6
2.5
§Êt s«ng suèi vµ mÆt níc chuyªn dïng
SMN
637.52
30.83
4.04
22.37
15.06
43.84
6.54
2.6
§Êt phi n«ng nghiÖp kh¸c
PNK
0.15
3
§Êt cha sö dông
CSD
91.66
3.06
1.35
6.59
0.97
2.58
3.1
§Êt b»ng cha sö dông
BCS
91.66
3.06
1.35
6.59
0.97
2.58
3.2
§Êt ®åi nói cha sö dông
DCS
3.3
Nói ®¸ kh«ng cã rõng c©y
NCS
4
§Êt cã mÆt níc ven biÓn (quan s¸t)
MVB
4.1
§Êt mÆt níc ven biÓn nu«i trång thuû s¶n
MVT
4.2
§Êt mÆt níc ven biÓn cã rõng
MVR
4.3
§Êt mÆt níc ven biÓn cã môc ®Ých kh¸c
MVK
Phô biÓu 7.3: HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt huyÖn ThuËn Thµnh
Thø tù
Môc ®Ých sö dông
M·
Toµn huyÖn
Hµ M·n
Ngò Th¸i
NguyÖt §øc
Ninh X¸
NghÜa §¹o
Song LiÔu
(1)
(2)
(3)
(4)
(17)
(18)
(19)
(20)
(21)
(22)
Tæng diÖn tÝch tù nhiªn
11791.01
345.47
621.19
755.68
827.43
860
312.52
1
§Êt n«ng nghiÖp
NNP
7535.53
216.92
421.5
537.51
561.22
604.24
225.97
1.1
§Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp
SXN
7008.47
203.92
410.14
502.92
541.32
526.91
212.92
1.1.1
§Êt trång c©y hµng n¨m
CHN
6982.94
203.13
410.14
502.92
541.32
518.58
212.92
1.1.1.1
§Êt trång lóa
LUA
6291.55
196.59
402.08
502.92
516.04
514.22
211.04
1.1.1.2
§Êt cá dïng vµo ch¨n nu«i
COC
1.1.1.3
§Êt trång c©y hµng n¨m kh¸c
HNK
691.39
6.54
8.06
25.28
4.36
1.88
1.1.2
§Êt trång c©y l©u n¨m
CLN
25.53
0.79
8.33
1.2
§Êt l©m nghiÖp
LNP
1.2.1
§Êt rõng s¶n xuÊt
RSX
1.2.2
§Êt rõng phßng hé
RPH
1.2.3
§Êt rõng ®Æc dông
RDD
1.3
§Êt nu«i trång thuû s¶n
NTS
523.4
13
11.36
34.59
19.9
73.74
13.05
1.4
§Êt lµm muèi
LMU
1.5
§Êt n«ng nghiÖp kh¸c
NKH
3.66
3.59
2
§Êt phi n«ng nghiÖp
PNN
4163.82
123.74
199.69
217.51
262.11
255.76
85.89
2.1
§Êt ë
OTC
1308.6
48.54
66.91
79.89
82.11
84.3
36.77
2.1.1
§Êt ë t¹i n«ng th«n
ONT
1240.57
48.54
66.91
79.89
82.11
84.3
36.77
2.1.2
§Êt ë t¹i ®« thÞ
ODT
68.03
2.2
§Êt chuyªn dïng
CDG
2051.45
57.95
78.43
99.09
108.45
150.79
37.61
2.2.1
§Êt trô së c¬ quan, c«ng tr×nh sù nghiÖp
CTS
33.48
0.63
0.59
0.82
0.55
2.88
0.33
2.2.2
§Êt quèc phßng
CQP
0.94
2.2.3
§Êt an ninh
CAN
29.28
0.07
2.2.4
§Êt s¶n xuÊt, kinh doanh phi n«ng nghiÖp
CSK
354.41
16.4
0.38
0.38
2.2.5
§Êt cã môc ®Ých c«ng céng
CCC
1633.34
40.85
77.46
97.89
107.9
147.91
37.28
2.3
§Êt t«n gi¸o, tÝn ngìng
TTN
33.75
0.66
0.98
2.16
2.37
1.89
0.7
2.4
§Êt nghÜa trang, nghÜa ®Þa
NTD
132.35
2.25
12.82
12.2
10.97
5.18
3.48
2.5
§Êt s«ng suèi vµ mÆt níc chuyªn dïng
SMN
637.52
14.34
40.55
24.17
58.06
13.6
7.33
2.6
§Êt phi n«ng nghiÖp kh¸c
PNK
0.15
0.15
3
§Êt cha sö dông
CSD
91.66
4.81
0.66
4.1
0.66
3.1
§Êt b»ng cha sö dông
BCS
91.66
4.81
0.66
4.1
0.66
3.2
§Êt ®åi nói cha sö dông
DCS
3.3
Nói ®¸ kh«ng cã rõng c©y
NCS
4
§Êt cã mÆt níc ven biÓn (quan s¸t)
MVB
4.1
§Êt mÆt níc ven biÓn nu«i trång thuû s¶n
MVT
4.2
§Êt mÆt níc ven biÓn cã rõng
MVR
4.3
§Êt mÆt níc ven biÓn cã môc ®Ých kh¸c
MVK
phiÕu ®iÒu tra n«ng hé (Ngµy th¸ng n¨m 2009)
Hä tªn chñ hé:……………… ……………… n¨m sinh:…………nghÒ nghiÖp:…… …………………
Th«n (Xãm):…… ……………………..X· ………………………….H. ThuËn Thµnh- T. B¾c Ninh
Sè nh©n khÈu:…… (ngêi). Sè lao ®éng:…… (ngêi)
Lo¹i hé (®¸nh dÊu vµo «):
Giµu
Kh¸
Trung b×nh
nghÌo
Tæng thu nhËp b×nh qu©n hàng n¨m:………………...(triÖu ®ång)
Trong ®ã: N«ng nghiÖp :…………... ..(triÖu ®ång)
Phi n«ng nghiÖp :………… ….(triÖu ®ång)
§Êt ®ai
H¹ng môc
Vô xu©n
Vô mïa
Vô ®«ng
Ghi chó (vô kh¸c)
Thµnh phÇn c¬ giíi (m2)
ThÞt nÆng
ThÞt TB
ThÞt nhÑ
C¸t pha
Phï sa
Ch©n ®Êt (m2)
Vµn cao
Van
Vµn tròng)
C©y trång (m2)
Ghi chó: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
II. C©y trång
TÝnh cho 1 sµo b¾c bé (360 m2)
Thêi vô
Lo¹i c©y trång
Gièng c©y
trång
Sè lîng gièng
(kg)
Chi phÝ (1000 ®)
Thu nhËp (1000 ®)
Chi phÝ gièng
Ph©n chuång
§¹m
L©n
Kali
BVTV
C«ng
Chi kh¸c
N¨ng suÊt
(kg/sµo)
Gi¸ b¸n (®/kg)
Thµnh tiÒn (1)
TiÒn b¸n sp phô (2)
Tæng thu (1+2)
Ghi chó: Gi¸ ph©n bãn: §¹m ure: ®/kg; Super l©n ®/kg; kali ®/kg; Ph©n chuång ®/kg; Gi¸ c«ng lao ®éng ®/ngµy c«ng
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Ngêi ®iÒu tra
Chñ hé
Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
trêng ®¹i häc n«ng nghiÖp hµ néi
---------------------------
NguyÔn ®øc kiªn
Nghiªn cøu hiÖn tr¹ng vµ ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p kü thuËt gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña hÖ thèng trång trät t¹i huyÖn ThuËn Thµnh, tØnh B¾c Ninh
LuËn v¨n th¹c sÜ n«ng nghiÖp
Chuyªn ngµnh: trång trät
M· sè: 60.62.01
Ngêi híng dÉn khoa häc: pgs.ts. nguyÔn thÞ lan
Hµ Néi, 2009
Lêi cam ®oan
T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu cña riªng t«i. C¸c sè liÖu, kÕt qu¶ nªu trong luËn v¨n lµ trung thùc vµ ch a tõng ®îc ai c«ng bè trong bÊt k× c«ng tr×nh nµo kh¸c.
T«i xin cam ®oan c¸c th«ng tin trÝch dÉn trong luËn v¨n ®Òu ®· ® îc chØ râ nguån gèc.
Hµ Néi, ngµy 21 th¸ng 9 n¨m 2009
T¸c gi¶ luËn v¨n
NguyÔn §øc Kiªn
Lêi c¶m ¬n
T¸c gi¶ luËn v¨n xin ch©n thµnh c¶m ¬n l·nh ®¹o Trêng ®¹i häc n«ng nghiÖp Hµ Néi, Khoa sau ®¹i häc, c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o trong bé m«n HÖ thèng n«ng nghiÖp ®Æc biÖt lµ PGS.TS NguyÔn ThÞ Lan ®· gióp t«i hoµn thµnh luËn v¨n nµy.
T«i còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n Trung t©m KhÝ tîng thñy v¨n tØnh B¾c Ninh, c¸c phßng ban thuéc UBND huyÖn ThuËn Thµnh, UBND c¸c x· Ninh X¸, NghÜa §¹o, §×nh Tæ, bµ con n«ng d©n trong huyÖn cïng c¸c ®ång nghiÖp vµ gia ®×nh ®· gióp ®ì t«i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi.
Hµ Néi, ngµy 21 th¸ng 9 n¨m 2009
T¸c gi¶
NguyÔn §øc Kiªn
Môc Lôc
Lêi cam ®oan liii
Lêi c¶m ¬n liii
Môc lôc iii
Danh môc tõ viÕt t¾t vi
Danh môc b¶ng vii
Danh môc tõ viÕt t¾t
BVTV
B¶o vÖ thùc vËt
CNH
C«ng nghiÖp hãa
CT
C«ng thøc
§B
§ång b»ng
§TH
§« thi hãa
H§H
HiÖn ®¹i hãa
HST
HÖ sinh th¸i
HSTNN
HÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp
HTCT
HÖ thèng c©y trång
HTNN
HÖ thèng n«ng nghiÖp
KL
Khèi lîng
L§NN
Lao ®éng n«ng nghiÖp
NS
N¨ng suÊt
NSLT
N¨ng suÊt lý thuyÕt
NXB
Nhµ xuÊt b¶n
PTNN
Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp
PTNT
Ph¸t triÓn n«ng th«n
SXNN
S¶n xuÊt n«ng nghiÖp
TBKT
TiÕn bé kü thuËt
UBND
ñy ban nh©n d©n
Danh môc b¶ng
STT
Tªn b¶ng
Trang
4.1: Mét sè yÕu tè khÝ hËu n«ng nghiÖp t¹i huyÖn ThuËn Thµnh 37
4.2. DiÖn tÝch vµ c¬ cÊu c¸c lo¹i ®Êt chÝnh cña huyÖn ThuËn Thµnh 41
4.3: HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt cña huyÖn ThuËn Thµnh n¨m 2008 45
4.5: Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c¸c ngµnh kinh tÕ 49
4.6: ChuyÓn dÞch c¬ cÊu gi÷a c¸c ngµnh kinh tÕ 50
4.7: Gi¸ trÞ s¶n xuÊt trong ngµnh n«ng, l©m, ng nghiÖp 51
4.8: ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong ngµnh n«ng, l©m, ng nghiÖp 52
4.9: DiÔn biÕn s¶n xuÊt trång trät huyÖn ThuËn Thµnh 53
4.10: S¶n xuÊt ch¨n nu«i huyÖn ThuËn Thµnh 53
4.11: S¶n xuÊt nu«i trång thñy s¶n 53
4.12: HÖ thèng c©y trång hµng n¨m huyÖn ThuËn Thµnh 53
4.13: HÖ thèng c©y trång vô xu©n n¨m 2008 53
4.14: HÖ thèng c©y trång vô mïa n¨m 2008 53
4.15. HÖ thèng c©y trång vô ®«ng n¨m 2008 53
4.16: HiÖn tr¹ng sö dông gièng c©y l¬ng thùc n¨m 2008 53
4.17: HiÖn tr¹ng gièng c©y l¹c, ®Ëu t¬ng, khoai t©y n¨m 2008 53
4.18: HiÖn tr¹ng sö dông gièng cµ chua n¨m 2008 53
4.19: HiÖn tr¹ng sö dông ph©n bãn cho c©y trång 53
4.20: Sö dông ph©n h÷u c¬ ë hé n«ng d©n cho c©y da chuét 53
4.21: HÖ thèng c©y trång chÝnh trªn ®Êt phï sa 53
4. 22: HÖ thèng c©y trång trªn ®Êt trong ®ª 53
4.23: HiÖu qu¶ kinh tÕ mét sè gièng c©y trång chÝnh 53
4. 24: HiÖu qu¶ kinh tÕ mét sè gièng rau 53
4.25: HiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c c«ng thøc lu©n canh trªn ®Êt phï sa 53
4.26: HiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c c«ng thøc lu©n canh trªn ®Êt trong ®ª 53
4.27: §Æc ®iÓm n«ng häc c¸c gièng cµ chua trong vô xu©n 2009 53
4.28: Mét sè chØ tiªu chÊt lîng qu¶ cµ chua 53
4.29: C¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt, n¨ng suÊt c¸c gièng cµ chua 53
4.30: HiÖu qu¶ kinh tÕ c¸c gièng cµ chua trong thÝ nghiÖm 53
4.31: Mét sè ®Æc ®iÓm n«ng häc gièng da chuét Xu©n Yªn 266 53
4.32: N¨ng suÊt vµ c¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt da chuét 53
4. 34: H¹ch to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ c¸c c«ng thøc bãn ph©n 53
4.35: HiÖu qu¶ kinh tÕ qua viÖc ¸p dông kÕt qu¶ thÝ nghiÖm 53
._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Luận văn up.doc
