Nghiên cứu hiện trạng và đề xuất giải pháp cải thiện ô nhiễm môi trường của một số cơ sở gia công chế biến giấy quận 12 - TPHCM

LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. MÔÛ ÑAÀU Giaáy laø moät saûn phaåm raát caàn thieát cho con ngöôøi, cho xaõ hoäi vaø gaén lieàn vôùi lòch söû laâu ñôøi haøng ngaøn naêm. Noù mang laïi cho con ngöôøi nhieàu ích lôïi nhö ghi cheùp, in aán, ñoùng goùi haøng hoaù vaø laøm vaät lieäu xaây döïng … Töø thôøi coå Ñaïi, ngöôøi Ai Caäp ñaõ bieát laøm ra giaáy töø sôïi cuûa caây papyrus. Luùc ñaàu phöông phaùp khaù ñôn giaûn: ngöôøi ta nghieàn öôùt caùc nguyeân lieäu töø sôïi thöïc vaät thaønh boät nhaõo roài traûi ra töøng lôùp moûng vaø saáy khoâ, vì vaäy caùc sôïi thöïc vaät lieân keát laïi vôùi nhau taïo thaønh tôø giaáy. Nhieàu theá kyû troâi qua cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa ngaønh coâng nghieäp phöông phaùp laøm giaáy cuõng ñaõ ñöôïc cô giôùi hoùa. Nhieàu thaønh töïu khoa hoïc coâng ngheä ñöôïc aùp duïng vaøo quy trình saûn xuaát giaáy ñeå taïo ra nhöõng saûn phaåm giaáy coù chaát löôïng ngaøy caøng cao. Haøng loaït caùc cô sôû saûn xuaát giaáy ra ñôøi ñaùp öùng cho nhu caàu duøng giaáy ngaøy caøng cao cuûa con ngöôøi. Tuy nhieân, vieäc hình thaønh caùc nhaø maùy giaáy keùo theo haøng loaït caùc aùp löïc veà moâi tröôøng nöôùc, ñaát vaø khí quyeån. ÔÛ Vieät Nam, “Theo ñaùnh giaù cuûa Ban chæ ñaïo Quoác gia veà nöôùc saïch – Boä Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng, ngaønh coâng nghieäp giaáy laø moät trong nhöõng ngaønh gaây oâ nhieãm traàm troïng, ñaët bieät ñoái vôùi caùc nguoàn nöôùc”. So vôùi nhieàu ngaønh coâng nghieäp saûn xuaát khaùc, ngaønh giaáy coù möùc ñoä oâ nhieãm cao vaø deã gaây taùc ñoäng ñeán con ngöôøi vaø moâi tröôøng xung quanh do oâ nhieãm töø nguoàn nöôùc thaûi xöû lí khoâng ñaït yeâu caàu. Maëc khaùc nguoàn taøi nguyeân röøng cuõng bò caïn kieät do ngöôøi daân khai thaùc laáy goã baùn cho caùc cô sôû saûn xuaát laáy laøm nguyeân lieäu … Ñeå khaéc phuïc tình traïng röøng caïn kieät, taän duïng caùc nguoàn raùc thaûi (giaáy pheá lieäu) ñeå taùi cheá laïi, maëc khaùc cuõng giaûi quyeát ñi moät löôïng raùc khoång loà (maø neáu khoâng taùi cheá thì chuùng seõ trôû thaønh raùc thaûi) ñoàng thôøi goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng. Ñieån hình laø caùc cô sôû gia coâng cheá bieán giaáy quaän 12 ñeàu söû duïng nguoàn nguyeân lieäu ñaàu vaøo laø giaáy pheá lieäu. Nhaän thöùc ñöôïc caùc vaán ñeà treân ñeà taøi: “Nghieân cöùu ñeà xuaát caùc giaûi phaùp giaûm thieåu oâ nhieãm cuûa moät soá cô sôû gia coâng – cheá bieán giaáy ôû quaän 12 thaønh phoá Hoà Chí Minh” ñöôïc choïn laøm khoaù luaän toát nghieäp ngaønh Moâi tröôøng – Coâng ngheä sinh hoïc tröôøng ÑHDL Kyõ Thuaät Coâng Ngheä TP.HCM. 2. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU Ñoái töôïng nghieân cöùu: Caùc nguoàn thaûi phaùt sinh töø quaù trình saûn xuaát Heä thoáng xöû lyù chaát thaûi (nöôùc, chaát thaûi raén, khí thaûi) Nhaø xöôûng, nhaân coâng Caùc cô sôû taùi cheá giaáy Phaïm vi nghieân cöùu: Caùc cô sôû taùi cheá giaáy quaän 12, Tp.Hoà Chí Minh 3. MUÏC TIEÂU Ñaùnh giaù thöïc traïng moâi tröôøng saûn xuaát giaáy taùi cheá quaän 12 vaø aûnh höôûng cuûa noù ñeán moâi tröôøng. Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp caûi thieän oâ nhieãm moâi tröôøng ôû caùc cô sôû taùi cheá giaáy quaän 12 4. NOÄI DUNG - Khaoû saùt tình hình saûn xuaát cuûa moät soá cô sôû taùi cheá giaáy ôû quaän 12 Tp.HCM Loaïi hình saûn xuaát, coâng suaát, soá lao ñoäng. Quy trình coâng ngheä vaø moâi tröôøng saûn xuaát. Nguoàn nguyeân lieäu ñaàu vaøo,ra. - Khaûo saùt aûnh höôûng cuûa caùc loaïi chaát thaûi phaùt sinh töø quy trình saûn xuaát (nöôùc thaûi, khí thaûi, oàn, vi khí haäu) - Khaûo saùt caùc giaûi phaùp ñang aùp duïng ñoái vôùi caùc cô sôû ñoù Khaûo saùt caùc giaûi phaùp xöû lyù khí thaûi, nöôùc thaûi vaø raùc thaûi Khaûo saùt, phaân tích caùc chæ tieâu moâi tröôøng Laáy caùc maãu nöôùc thaûi, nöôùc gieáng Buïi, khí thaûi loø hôi Vi khí haäu ( nhieät ñoä, ñoä aåm, toác ñoä gioù) vaø oàn - Phaân tích thöïc traïng moâi tröôøng saûn xuaát vaø aûnh höôûng cuûa noù ñeán moâi tröôøng vaø söùc khoeû con ngöôøi - Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp caûi thieän oâ nhieãm moâi tröôøng ñoái vôùi caùc cô sôû gia coâng cheá bieán giaáy ôû quaän 12 5. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU 5.1 Phöông phaùp luaän Hieän nay, kinh teá phaùt trieån, caùc ngaønh coâng nghieäp cuõng taêng leân haøng loaït, cuøng vôùi söï gia taêng ñoù keùo theo haøng loaït caùc chaát thaûi thaûi vaøo moâi tröôøng trong ñoù coù ngaønh giaáy. Ñeå giaûm ñi löôïng raùc thaûi treân caàn phaûi phaân loaïi raùc thaûi taïi nguoàn, caùi naøo taùi söû duïng ñöôïc thì duøng laïi, caùi naøo taùi cheá ñöôïc thì taùi cheá (ñieån hình laø taùi cheá giaáy ñaõ vaø ñang aùp duïng). Tuy nhieân, ñeå coù nhöõng saûn phaåm chaát löôïng cao töø giaáy taùi cheá thì phaûi duøng caùc loaïi hoùa chaát ñeå taåy traéng, … do vaäy caùc nguoàn chaát thaûi phaùt sinh töø vieäc taùi cheá ñoù (nöôùc thaûi, khí thaûi vaø raùc thaûi)ñang trôû neân baát caäp. So vôùi nhieàu ngaønh coâng ngieäp saûn xuaát khaùc, ngaønh giaáy coù möùc ñoä oâ nhieãm cao vaø deã gaây taùc ñoäng ñeán con ngöôøi vaø moâi tröôøng xung quanh do oâ nhieãm töø nguoàn nöôùc thaûi xöû lyù khoâng ñaït yeâu caàu. Cuï theå laø trong coâng nghieäp taùi cheá giaáy, ñeå taïo neân moät taán saûn phaåm ñaët thuø hoaëc nhöõng tính naêng ñaët thuø cho saûn phaåm, ngöôøi ta söû duïng nhieàu hoùa chaát vaø chaát xuùc taùc. Nhöõng chaát naøy neáu khoâng ñöôïc thu hoài hoaëc xöû lyù maø thaûi thaúng ra soâng ngoøi, keânh raïch thì vaán ñeà oâ nhieãm laø khoâng traùnh khoûi, laøm maát caân baèng sinh thaùi trong moâi tröôøng nöôùc. Nöôùc thaûi töø caùc nhaø maùy taùi cheá giaáy coù haøm löôïng BOD, COD, SS, ñoä maøu, ñoä ñuïc raát cao. Do vaäy, khi thaûi vaøo moâi tröôøng nöôùc maët noù seõ phaù vôû caân baèng moâi tröôøng heä sinh thaùi, laøm giaûm oâxy hoaø tan, giaûm söï khuyeách taùn oâxy töø trong khoâng khí vaøo vaø taïo ñieàu kieän cho caùc vi sinh vaät hieám khí hoaït ñoäng, sinh ra caùc khí coù muøi khoù chòu laøm aûnh höôûng ñeán söùc khoeû coäng ñoàng, myõ quan ñoâ thò vaø ñôøi soáng cuûa ñoäng vaät thuyû sinh. Vì vaäy, nöôùc thaûi töø caùc nhaø maùy giaáy tröôùc khi thaûi vaøo moâi tröôøng phaûi ñöôïc xöû lyù nhaèm giaûm caùc taùc haïi ñeán moâi tröôøng ñaát, nöôùc vaø söùc khoeû ngöôøi daân soáng quanh khu vöïc. Toùm laïi, trong luaän vaên naøy seõ taäp trung nghieân cöùu, phaân tích thöïc traïng moâi tröôøng, thaønh phaàn nöôùc thaûi vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp caûi thieän oâ nhieãm moâi tröôøng ôû caùc cô sôû taùi cheá giaáy quaän 12, Tp.HCM 5.2 Phöông phaùp nghieân cöùu: Phöông phaùp ñieàu tra khaûo saùt: Caùc chæ tieâu moâi tröôøng: nöôùc thaûi, nöôùc ngaàm, oàn vi khí haäu, buïi, khí thaûi Caùc phöông phaùp phaân tích: Phaân tích theo TCVN, thöôøng quy kyõ thuaät (kyõ thuaät boä lao ñoäng) xem theâm phaàn phuï luïc Phöông phaùp phoûng vaán qua phieáu ñieàu tra coù saún: xem phaàn phuï luïc. Phöông phaùp hoài cöùu: thoâng tin ñöôïc toång töø saùch baùo, taïp chí, internet. Keát quaû ño ñaït cuûa caùc ñôn vò chöùc naêng … Phöông phaùp phaân tích xöû lyù soá lieäu Soá lieäu ñöôïc theå hieän treân caùc vaên baûn Vaên baûn ñöôïc soaïn thaûo treân chöông trình Microsoft Word, Excel CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN A/ Toång quan chung ngaønh giaáy 1.1 Toång quan veà ngaønh giaáy vaø hieän traïng moâi tröôøng Kyõ ngheä laøm boät giaáy vaø giaáy treân theá giôùi do moät soá quoác gia sau ñaây chieám haàu heát caùc doanh thu toaøn caàu: Baéc Myõ coù Hoa Kyø vaø Canada; Baéc AÂu coù Phaàn Lan vaø Thuî Ñieån; Ñoâng Nam AÙ do Nhaät Baûn; UÙc chaâu vaø caùc quoác gia chaâu Myõ La tinh ñang phaùt trieån ñaùng keå, cuõng nhö Trung Quoác vaø Nga seõ phaùt trieån kyõ ngheä naøy trong vaøi naêm tôùi. Hoa Kyø laø quoác gia söû duïng giaáy vaø laøm ra giaáy nhieàu nhaát treân theá giôùi. Möùc tieâu thuï giaáy cuûa Hoa Kyø töø 84,9 trieäu taán naêm 1990 leân ñeán 97,2 trieäu taán naêm 2002. Trong khi ñoù nhu caàu cuûa Vieät Nam laø 1,8 trieäu taán cho naêm 2006 vaø döï kieán taêng leân 1,5 trieäu taán naêm 2015. Hieän taïi Vieät Nam coù khaû naêng saûn xuaát 1,1 trieäu taán giaáy do ña soá boät giaáy nhaäp caûng töø ngoaïi quoác. Nhìn chung, ngaønh coâng nghieäp giaáy Vieät Nam hôn 20 naêm qua ñaõ phaùt trieån vôùi toác ñoä taêng tröôûng trung bình 17% Baûng 1. 1: Saûn löôïng giaáy saûn xuaát vaø nhaäp khaåu cuûa caùc naêm Giaáy Ñôn vò Naêm 2003 Naêm 2004 Naêm 2005 Saûn xuaát Ngaøn taán 642 753,791 980 Xuaát khaåu Ngaøn taán 96,426 117,1 135,5 Nhaäp khaåu Ngaøn taán 425 484 523,85 (Nguoàn: Boä Coâng Nghieäp) Ñoái vôùi Vieät Nam, nhìn chung coâng ngheä vaø thieát bò ngaønh coâng nghieäp giaáy coøn laïc haäu so vôùi caùc nöôùc treân theá giôùi tröø nhaø maùy giaáy Baõi Baèng vaø Taân Mai. Taát caû caùc doanh nghieäp coøn laïi ñeàu saûn xuaát theo phöông phaùp kieàm khoâng thu hoài hoùa chaát neân khoù kieåm soaùt chaát löôïng, giaù thaønh cao vaø gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, saûn xuaát keùm hieäu quaû, tieâu toán nguyeân nhieân vaät lieäu vaø naêng löôïng. Vieäc xöû lyù nöôùc thaûi trong caùc cô sôû saûn xuaát giaáy vaãn chöa ñöôïc caûi thieän, thaäm chí coù khu vöïc moâi tröôøng bò oâ nhieãm naëng neà hôn, nhaát laø caùc laøng ngheà saûn xuaát giaáy truyeàn thoáng. Maùy moùc vaø thieát bò coâng ngheä cuûa caùc nhaø maùy giaáy Vieät Nam hieän nay khoâng theå ñaùp öùng ñöôïc tieâu chuaån moâi tröôøng. 1.2 Hieän traïng moâi tröôøng ngaønh giaáy Vieät Nam Töø nhöõng naêm 80, coâng nghieäp vaø tieåu thuû coâng nghieäp treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh phaùt trieån moät caùch oà aït, vôùi ñuû caùc loaïi ngaønh ngheà ñaùng löu taâm laø ngaønh giaáy vaø boät giaáy. Song song vôùi söï phaùt trieån ñoù laø haøng loaït vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng xaåy ra: oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc, oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí, nöôùc, ñaát …) 1.2.1 Hieän traïng khí thaûi vaø nhöõng aûnh höôûng cuûa noù ñeán moâi tröôøng 1.2.1.1 Ñaëc ñieåm khoùi thaûi loø hôi Loø hôi laø nguoàn cung caáp nhieät cho caùc thieát bò coâng ngheä qua moâi chaát daãn nhieät laø hôi nöôùc cao aùp. Loø hôi coù theå ñöôïc caáp nhieät töø nhieàu nguoàn khaùc nhau, hieän nay trong caùc cô sôû tieåu thuû coâng nghieäp taïi Tp. Hoà Chí Minh thöôøng duøng ba loaïi nhieân lieäu ñoát loø chính laø goã cuûi, than ñaù vaø daàu F.O. Ñaëc ñieåm khoùi thaûi cuûa caùc loaïi loø hôi khaùc nhau, tuøy theo loaïi nhieân lieäu söû duïng Ñaëc ñieåm khoùi thaûi loø hôi ñoát cuûi Ñoái vôùi nhöõng loø hôi ñoát cuûi ñang coù xu höôùng ít daàn vì chuû tröông quaûn lyù röøng chaët cheõ cuûa nhaø nöôùc vaø thöïc teá duøng goã ñeå ñoát loø hôi laø quaù laõng phí. Maëc khaùc ñeå tieát kieäm dieän tích khuoân vieân nhaø xöôûng, ñoái vôùi caùc cô sôû nhoû. Doøng khí thaûi ra ôû oáng khoùi coù nhieät ñoä vaãn coøn cao khoaûng 120 – 150 0C, phuï thuoäc nhieàu vaøo caáu taïo loø. Thaønh phaàn cuûa khoùi thaûi bao goàm caùc saûn phaåm chaùy cuûa cuûi, chuû yeáu laø caùc khí CO2 , CO, keøm theo moät ít caùc chaát boác trong cuûi khoâng kòp chaùy heát, oxy dö vaø tro buïi bay theo doøng khí. Thaønh phaàn khí thaûi coù theå thay ñoåi raát lôùn tuøy thuoäc vaøo cheá ñoä chaùy treân maët ghi. ÔÛ cheá ñoä chaùy toát _ chaùy hoaøn toaøn , khí thaûi mang theo raát ít caùc chaát boác trong cuûi neân nhìn thaáy khí trong hay coù maøu xaùm nhaït. Khi cheá ñoä chaùy xaáu _ chaùy khoâng hoaøn toaøn, thieáu oxy vaø nhieät ñoä buoàn löûa thaáp, khí thaûi coù maøu xaùm ñen ñeán ñen do caùc haït moà hoùng ngöng keát töø caùc phaân töû cacbua-hydro naëng coù nhieàu trong khí thaûi (Nguoàn: Sôû khoa hoïc, Coâng ngheä vaø moâi tröôøng Tp. HCM_ [9]) Khi ñoát 1kg cuûi sinh ra 4,23 m3 khí thaûi ôû nhieät ñoä 20 0C. Löôïng buïi tro coù trong khí thaûi chính laø moät phaàn löôïng khoâng chaùy heát vaø löôïng taïp chaát khoâng chaùy coù trong cuûi, löôïng taïp chaát naøy thöôøng chieám tæ leä 1% troïng löôïng cuûi khoâ. Tro buïi khi chaùy cuoán theo vaøo doøng khí loø taïo thaønh moät löôïng buïi nhaát ñònh trong khí thaûi. Löôïng buïi naøy coù noàng ñoä dao ñoäng raát lôùn vì phuï thuoäc vaøo caùc thao taùc cuûa coâng nhaân ñoát loø. Löôïng buïi phaùt sinh lôùn nhaát khi coâng nhaân naïp theâm cuûi vaøo loø hay “choïc ghi” . Ngoaøi ra, noù coøn phuï thuoäc vaøo vaän toác doøng khí chaùy trong loø vaø caáu taïo loø. Buïi trong khoùi thaûi loø hôi ñoát cuûi coù: Kích thöôùc haït: Töø 500 µm – 0,1 µm Noàng ñoä dao ñoäng: Khoaûng töø 200 – 500 mg/m3 (Nguoàn: Sôû khoa hoïc, Coâng ngheä vaø moâi tröôøng Tp. HCM_ [9]) Tuy nhieân, khi cuûi bò öôùt hay muïc, löôïng khoùi, buïi vôùi côõ haït nhoû bay ra nhieàu hôn Ñaëc ñieåm khoùi thaûi loø hôi ñoát than ñaù Caùc loaïi than ñaù ñöôïc söû duïng ôû Thaønh Phoá Hoà Chí Minh ñeàu laø than gaày hay An-tra-xít xuaát xöù töø vuøng Quaûng Ninh. Ñaây laø loaïi than ít chaùy boác, khoâng xoáp neân khoù chaùy vaø chaùy laâu Khí thaûi cuûa loø hôi ñoát than ñaù chuû yeáu mang theo buïi vaø caùc khí ñoäc haïi nhö CO2, CO, SO2, SO3 vaø NOx. Löôïng buïi trong khí thaûi coù kích thöôùc haït vaø noàng ñoä dao ñoäng trong khoaûng roäng, phuï thuoäc nhieàu vaøo thôøi ñieåm “choïc ghi” vaø cho theâm than vaøo loø. Haøm löôïng löu huyønh trong than baèng 0,5% neân trong khí thaûi coù SO2 vôùi noàng ñoä khoaûng 1.333mg/m3. Löôïng khí thaûi phuï thuoäc vaøo moãi loaïi than, vôùi than An-tra-xít Quaûng Ninh löôïng khí thaûi khi ñoát 1kg than laø : V20 = 7.5 m3 /kg. Buïi trong khoùi thaûi loø hôi laø moät taäp hôïp caùc haït raén coù kích thöôùt raát khaùc nhau, töø vaøi microâmeùt tôùi vaøi traêm microâmeùt Baûng 1. 2: Tæ leä phaân boá caùc loaïi haït buïi ôû loø ñoát than STT Ñöôøng kính trung bình cuûa caùc haït buïi (µm) % 1 0 ÷ 10 3 2 10 ÷ 20 3 3 20 ÷ 30 4 4 30 ÷ 40 3 5 40 ÷ 50 4 6 50 ÷ 60 3 7 60 ÷ 86 7 8 86 ÷ 100 6 9 >100 67 (Nguoàn: Sôû khoa hoïc, Coâng ngheä vaø moâi tröôøng Tp. HCM_ [9]) Ñaëc ñieåm khoùi thaûi loø hôi ñoát daàu F.O Ñoái vôùi nhöõng loø hôi söû duïng nhieân lieäu daàu F.O ñeå ñoát sinh nhieät laø loaïi phoå bieán nhaát hieän nay ( F.O laø chöõ vieát taét cuûa Fuel Oil, coøn goïi laø daàu ñen ). Daàu F.O laø moät phöùc hôïp cuûa caùc hydroâ Cacbon cao phaân töû . Daàu F.O daïng loûng coù löôïng sinh nhieät ñôn vò cao, ñoä tro ít neân ngaøy caøng ñöôïc söû duïng roäng raõi. Maët khaùc, vieäc vaän haønh loø hôi ñoát daàu F.O ñôn giaûn vaø khaù kinh teá. Trong khí thaûi cuûa loø hôi ñoát daàu F.O ngöôøi ta thöôøng thaáy coù caùc chaát sau: CO2, CO, NOx, SO2, SO3 vaø hôi nöôùc, ngoaøi ra coøn coù moät haøm löôïng nhoû tro vaø caùc haït tro raát nhoû troän laãn vôùi daàu chaùy khoâng heát toàn taïi döôùi daïng son khí maø ta thöôøng goïi laø moà hoùng Thoâng thöôøng, vôùi caùc loø hôi ñoát than hoaëc ñoát daàu F.O khoâng coù caùc bieän phaùp xöû lyù khí thaûi thì haøm löôïng caùc chaát oâ nhieãm trong khoùi thaûi loø hôi coù thoâng soá nhö sau: Baûng 1. 3: Haøm löôïng cuûa caùc chaát oâ nhieãm trong oáng khoùi loø hôi ( mg/m3 ) Chaát oâ nhieãm Buïi SOx NOx CO Loø ñoát cuûi 200 – 1000 100 – 200 Loø ñoát than ñaù 200 – 1500 500 – 1300 50 – 150 Loø ñoát daàu F.O 2000 – 2500 5000 – 7000 400 – 500 50 – 100 TCVN 5939 – 2005 400 1500 1000 1000 (Nguoàn: Sôû khoa hoïc, Coâng ngheä vaø moâi tröôøng Tp. HCM_ [9]) Öu vaø nhöôïc ñieåm cuûa töøng loaïi nhieân lieäu söû duïng trong loø ñoát Öu ñieåm So vôùi loø ñoát than vaø loø ñoát cuûi thì loø ñoát baèng daàu F.O ngaøy caøng öa chuoäng nhieàu vì Vaän haønh ñôn giaûn vaø khaù kinh teá Chieám ít dieän tích. Soá nhaân coâng ít Coù theå döøng ñoát vaø ñoát laïi baát cöù luùc naøo Nhöïôt ñieåm Vôùi loø F.O, khi caùc haït daàu phun quaù lôùn hay buoàng chöùa quaù nguoäi, caùc haït söông daàu bay hôi vaø phaân huûy khoâng heát seõ taïo khoùi vaø muoäi ñen (öôùt) trong khí thaûi. Ñieàu naøy thöôøng gaëp ôû caùc voøi phun quaù cuû hay khi khôûi ñoäng hoaëc taùi taïo loø. Thöù hai laø giaù daàu cao Loø ñoát than ñaù, thöù nhaát laø toán nhieàu nhaân coâng trong vieäc xuùc than cho vaøo loø (töø 3 -4 ngöôøi), thöù hai laø khu vöïc baõi than chieám dieän tích lôùn, thöù ba laø khí thaûi coù buïi khoâ neân vieäc xöû lyù deã hôn, thö tö caàn phaûi toán chi phí cho vieäc xöû lyù xæ than, thö naêm laø khoâng theå taét hay döøng loø ñoät ngoät, thöù saùu laø löôïng khí SOx ôû loø than ñaù raát lôùn 1.2.1.2 AÛnh höôûng cuûa caùc khí thaûi ñeán moâi tröôøng Buïi: Moät trong nhöõng caên beänh ñaët tröng do buïi gaây ra ñoái vôùi söùc khoûe coâng nhaân laø beänh buïi phoåi. Beänh naøy phaùt trieån raát nhanh gaây khoù thôû roõ reät, suy phoåi ñieån hình, traøn pheá maïc vaø hay taùi phaùt. Caùc khí SO2, SO3 sinh ra töø quaù trình ñoát daàu F.O vaø DO coù chöùa löu huyønh, laø nhöõng khí ñoäc haïi khoâng chæ ñoái vôùi söùc khoûe con ngöôøi, ñoäng thöïc vaät maø coøn taùc ñoäng leân caùc vaät lieäu xaây döïng, coâng trình kieán truùc. CO laø moät trong nhöõng laoïi khí gaây ngaát do noù coù aùi löïc vôùi hemoglobin trong maùu maïnh hôn oxy neân noù seõ chieám choå cuûa oxy trong maùu, laøm cho vieäc cung caáp oxy cho cô theå giaûm. ÔÛ noàng ñoä khoaûng 5 ppm CO coù theå gaây ñau ñaàu, choáng maët. Noàng ñoä töø 10 ppm – 250 ppm coù theå gaây toån haïi ñeán heä thoáng tim maïch thaäm chí gaây töû vong. Ngöôøi coâng nhaân tieáp xuùc vôùi CO trong thôøi gian daøi seõ bò xanh xao gaày yeáu. 1.2.2 Hieän traïng nöôùc thaûi vaø aûnh höôûng cuûa noù ñeán moâi tröôøng Nöôùc thaûi phaùt sinh töø caùc coâng ñoaïn sau: Nöôùc töø coâng ñoaïn röûa nguyeân lieäu chöùa caùc chaát höõu cô, ñaát ñaù, soûi, caùt, thuoát baûo veä thöïc vaät, voû caây. Nöôùc thaûi töø coâng ñoaïn naáu vaø röûa sau naáu chöùa nhieàu chaát hoøa tan (hoùa chaát naáu, sô sôïi), dòch ñen chöùa 25 -35% chaát khoâ. Loaïi nöôùc thaûi naøy chöùa nhieàu lignin, hydratcacbon, acid höõu cô vaø moät soá caùc chaát voâ cô nhö (Na2S töï do, Na2SO4, Na2CO3 ) Nöôùc thaûi töø coâng ñoaïn taåy traéng coù haøm löôïng BOD vaø COD raát cao Nöôùc thaûi töø coâng ñoaïn nghieàn vaø xeo giaáy chöùa sô sôïi mòn, boät giaáy ôû daïng lô löûng vaø caùc chaát phuï gia ( cao lanh, phaåm maøu, nhöïa thoâng ) Nöôùc thaûi töø khaâu röûa thieát bò, röøa saøn chöùa nhieàu chaát raén lô löûng vaø caùc chaát höõu cô rôi vaõi. Baûng 1. 4: Coâng ngheä vaø taûi löôïng nöôùc thaûi moät soá coâng ty giaáy ôø Vieät Nam Coâng ngheä saûn xuaát Taûi löôïng nöôùc thaûi m3/taán.ngaøy Ñaët tính hoùa hoïc BOD5 COD SS Sunfat coù thu hoài kieàm 400 – 500 85 500 63 Hoùa nhieät cô khoâng thu hoài kieàm 200 80 – 100 400 – 800 150 – 200 Xuùt thu hoài kieàm 500 650 1050 172 Xuùt khoâng thu hoài kieàm 500 – 600 125 253 150 (Nguoàn: Giaùo trình coâng nheä xöû lyù nöôùc thaûi – Traàn Vaên Nhaân, Ngoâ Thò Nga) Moãi ngaøy heä thoáng keânh, raïch, soâng taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh ( soâng Saøi Goøn – Ñoàng Nai, Thò Vaûi, …) tieáp nhaän khoaûng hôn 700.000 m3 nöôùc thaûi, trong ñoù coù khoaûng 550.000 m3 nöôùc thaûi sinh hoaït vaø 150.000 m3 nöôùc thaûi coâng nghieäp xöû lí chöa ñaït yeâu caàu töø nhaø daân, nhaø haøng, khaùch saïn, caùc cô sôû saûn xuaát giaáy taùi cheá ( trong ñoù coù caùc CS, DN taùi cheá giaáy quaän 12 ) vaø caùc ngaønh ngheà khaùc naèm doïc hai beân bôø, do ñoù ñaõ bò oâ nhieãm nghieâm troïng. Nguoàn oâ nhieãm trong ngaønh giaáy chuû yeáu laø caùc chaát höõu cô ( BOD, COD, SS, ñoä maøu cao). Taát caû caùc con keânh ñeàu bò chieám duïng bôûi nhöõng khu nhaø oå chuoät doïc theo bôø keânh. Theo soá lieäu thoáng keâ cho thaáy coù khoaûng 24.000 caên nhaø ôû ven vaø treân keânh, raïch. Haøng traêm nghìn daân cö soáng ôû ñaây khoâng coù ñieàu kieän veä sinh toái thieåu. Taát caû caùc chaát thaûi haøng ngaøy ñöôïc thaûi vaøo soâng, raïch gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng cho quaän noùi rieâng vaø thaønh phoá noùi chung. Haøm löôïng BOD treân soâng Saøi Goøn thöôøng thaáp hôn 30 mg/l töø Beán Than ñeán thöôïng nguoàn nhöng trong vuøng noäi thaønh BOD khaù cao 50 – 60 mg/l. Giaù trò BOD thöôøng cao hôn 60 mg/l taïi caûng Nhaø Roàng. Ñieàu naøy coù yù nghóa soâng Saøi Goøn bò oâ nhieãm naëng bôûi caùc chaát höõu cô. Tieâu chuaån Vieät Nam veà moâi tröôøng TCVN 5942 – 1995 chæ cho pheùp BOD < 4 mg/l ñoái vôùi nguoàn nöôùc phuïc vuï sinh hoaït. Vôùi möùc ñoä oâ nhieãm treân soâng Saøi Goøn vaø caùc keânh raïch vuøng noäi thaønh khoâng ñaûm baûo chaát löôïng nöôùc sinh hoaït, du lòch, theå thao döôùi nöôùc vaø nuoâi thuûy saûn. COD taêng laø do trong nöôùc thaûi chöùa nhieàu caën giaáy, caùc chaát höõu cô, nhöõng caën naøy seõ aûnh höôûng ñeán quaù trình xöû lí nöôùc thaûi Haøm löôïng chaát raén lô löûng: Do ñaëc ñieåm cuûa coâng ngheä neân trong thaønh phaàn nöôùc thaûi coù haøm löôïng caën lô löûng raát cao (chuû yeáu laø caën giaáy) seõ deã daãn ñeán hieän töôïng laéng ñoïng trong coáng thoaùt nöôùc, taêng ñoä ñuïc nguoàn tieáp nhaän, gaây hieän töôïng boài laéng trong caùc keânh raïch. Sau moät thôøi gian, caùc chaát laéng ñoïng naøy seõ hình thaønh moät lôùp muøn höõu cô, maø caáu truùc cuûa noù laø cuøng benzen cuûa phenol vôùi caùc maïch nhaùnh. Chính caáu truùc naøy laøm cho lôùp muøn trôõ neân beàn vöõng hôn ñoái vôùi söï phaân huyû cuûa vi sinh vaät. Ñoä maøu cuõng laø moät trong nhöõng chæ tieâu duøng ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä oâ nhieãm. Ñoä maøu cao laøm ngaên caûn söï truyeàn suoát cuûa aùnh saùng maët trôøi ñi qua lôùp nöôùc, laøm öùc cheá quaù trình quang hôïp cuûa moät soá loaøi thuyû sinh, ñaëc bieät laø thöïc vaät baäc thaáp soáng döôùi nöôùc, gaây neân nhöõng bieán ñoåi ñoái vôùi heä sinh thaùi döôùi nöôùc (hoaït ñoäng soáng vaø khaû naêng sinh saûn cuûa caùc sinh vaät), aûnh höôõng giaùn tieáp ñeán cuoäc soáng cuûa con ngöôøi. Caùc vaät theå mang maøu seõ taïo phöùc vôùi vôùi kim loaïi naëng nhö saét, ñoàng taïo ra caùc chaát laéng coù traïng thaùi nhö nhöïa. Caùc chaát baõ naøy seõ laùy ñi caùc kim loaïi coù saún trong nöôùc, ñieàu naøy aûnh höôûng ñeán quaù trình trao ñoåi chaát bình thöôøng cuûa caùc vi sinh vaät soáng trong nöôùc vaø laøm giaûm hoaït ñoäng cuûa nöôùc. Clo phaùt sinh töø coâng ñoaïn taåy traéng, trong quaù trình taåy traéng moät löôïng clo seõ ñöôïc taïo ra ôû daïng hôïp chaát polyclorin ñoäc vaø toàn taïi raát laâu, laøm aûnh höôûng ñeán nguoàn tieáp nhaän coù caùc ñoäng vaät thuûy sinh vaø coäng ñoàng söû duïng nguoàn nöôùc naøy. 1.2.3 Aûnh höôûng chaát thaûi raén ñeán moâi tröôøng Chaát thaûi raén trong ngaønh giaáy chuû yeáu laø raùc vuïn töø quaù trình caét xeùn, caùc loaïi thuøng ñöïng hoùa chaát, deû lau tay dính daàu, … Caùc loaïi raùc naøy thöôøng khoâng phaân loaïi vaø ñoå troän laãn vôùi raùc sinh hoaït, ñieàu naøy thaät coù theå laøm oâ nhieãm moâi tröôøng ñaát nöôùc. 1.3 Caùc bieän phaùp xöû lyù nöôùc thaûi ngaønh coâng nghieäp giaáy hieän nay 1.3.1 Caùc bieän phaùp giaûm thieåu Ñeå giaûm thieåu löôïng nöôùc thaûi töø ngaønh coâng nghieäp giaáy thaûi ra moâi tröôøng, hieän nay ôû Vieät Nam ñang aùp duïng moät soá bieän phaùp giaûm thieåu sau: Baûo quaûn vaø laøm saïch nguyeân lieäu ñaàu baèng phöông phaùp khoâ seõ giaûm ñöôïc löôïng nöôùc röûa. Baûo toaøn hôi vaø nöôùc, traùnh thaát thoaùt hôi, chaûy traøn nöôùc Phaân luoàng caùc doøng thaûi ñeå tuaàn hoaøn söû duïng laïi caùc nguoàn nöôùc ít oâ nhieãm. Coù giaûi phaùp xöû lyù dòch ñen ñeå giaûm ñöôïc oâ nhieãm cuûa caùc chaát höõu cô khoù phaân huûy sinh hoïc nhö lignin giaûm ñöôïc ñoä maøu cuûa nöôùc , giaûm ñöôïc hoùa chaát cho coâng ñoaïn naáu vaø giaûm oâ nhieãm caùc chaát höõu cô , voâ cô trong doøng thaûi Thay theá hoùa chaát taåy thoâng thöôøng laø clo vaø hôïp chaát cuûa clo baèng H2O hay O3 ñeå haïn cheá clo töï do khoâng taïo ra clo höõu cô trong doøng thaûi. 1.3.2 Caùc bieän phaùp xöû lyù Phöông phaùp laéng: Nhaèm loaïi boû caùc chaát raén lô löûng daïng boät hay xô sôïi, tieát kieäm ñöôïc nguyeân lieäu ñaàu vaøo Ñeå giaûm thôøi gian löu nöôùc trong beå laéng ngöôøi ta thöôøng duøng beå laéng – tuyeån noåi coù taûi troïng beà maët 5 -10 m3/m2.h. Nöôùc thaûi ôû ñaây ñöôïc thoåi khí neùn vôùi aùp suaát 4 -6 bar. Hieäu suaát laéng ca, thôøi gian laéng ngaén. Phöông phaùp keo tuï hoùa hoïc Laøm keo laéng caùc haït raén lô löûng, moät soá chaát höõu cô hoøa tan, hôïp chaát photpho, … Phöông phaùp naøy aùp duïng tröôùc vaø sau phöông phaùp sinh hoïc. Chaát keo tuï thöôøng laø pheøn saét, pheøn nhoâm vaø voâ vaø caùc chaát trôï keo tuï laø chaát polyme laøm taêng toác ñoä laéng. Vôùi pheøn saét caàn pH thích hôïp laø 5 – 11, pheøn nhoâm pH töø 5 – 7 vaø voâi pH > 11. Phöông phaùp sinh hoïc Chæ xöû lyù caùc chaát höõu cô hoøa tan, caùc chaát naøy deã bò phaân huûy hieáu khí vaø kî khí bôûi caùc vi sinh vaät ( chuû yeáu laø vi khuaån ) coù trong nöôùc thaûi. Nöôùc thaûi giaáy thöôøng chöùa caùc chaát höõu cô cao ñaët bieät laø hôïp chaát lignin. Hôïp chaát naøy khoâng bò phaân huûy hieáu khí vaø phaân huûy kî khí raát chaäm bôûi caùc vi sinh vaät trong nöôùc thaûi. Vì vaäy, nöôùc thaûi giaáy nhaát laø dòch ñen trong quaù trình naáu boät giaáy caàn phaûi ñöôïc xöû lyù cuïc boä ñeå taùch lignin. 1.3.3 Giôùi thieäu moät soá coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi ngaønh coâng nghieäp giaáy ñaõ thöïc hieän ôû Vieät Nam Sô ñoà 1.1: Quy trình coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi giaáy cuûa coâng ty Wiexernsin Wiexernsin laø coâng ty saûn xuaát giaáy vaøng maõ, coâng ngheä saûn xuaát giaáy cuûa coâng ty ñöôïc thöïc hieän theo phöông phaùp kieàm noùng (80 – 100 0C, 45% NaOH), coâng suaát 20 – 22 taán tre nöùa/ngaøy, saûn phaåm giaáy 2000 taán/naêm. Löu löôïng nöôùc ngaâm röûa 25m3/ngaøy, löu löôïng nöôùc thaûi xeo 300m3 nöôùc xeo giaáy/ngaøy. Ñoái vôùi nöôùc thaøi xeo giaáy, vieäc 80% nöôùc thaûi ñöôïc taùi söû duïng laïi quaù trình xeo giaáy tuy nhieân vaãn coøn 20% nöôùc thaûi xeo giaáy (60m3/ngaøy) khoâng ñaït yeâu caàu thaûi thaúng ra ngoaøi gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Vaø coâng ty ñaõ caûi thieän heä thoáng xöû lyù nhaèm xöû lyù trieät ñeå 20% nöôùc thaûi xeo. Hieän nay coâng ngheä naøy ñaõ vaø ñang aùp duïng B/ Toång quan quaän 12 1.1 Ñieàu kieän töï nhieân – kinh teá – xaõ hoäi quaän 12 Hình 1.1 Baûn ñoà haønh chaùnh quaän 12 1.1.1 Vò trí ñòa lyù Quaän 12 ñöôïc thaønh laäp theo Nghò ñònh 03/CP ngaøy 6/01/1997 cuûa Chính phuû vôùi: Toång dieän tích ñaát töï nhieân: 5.274,89 ha Daân soá hieän nay (tính ñeán thaùng 3/2006): 307.449 ngöôøi Chia thaønh möôøi phöôøng: An Phuù Ñoâng, Ñoâng Höng Thuaän, Taân Thôùi Nhaát, Taân Chaùnh Hieäp, Thaïnh Loäc, Thaïnh Xuaân, Taân Thôùi Hieäp, Hieäp Thaønh, Thôùi An vaø Trung Myõ Taây Quaän 12 laø quaän ven noäi thaønh naèm phía baéc Thaønh phoá Hoà Chí Minh vôùi caùc maët tieáp giaùp nhö sau: Phía Baéc: giaùp huyeän Hoùc Moân Phía Ñoâng: giaùp tænh Bình Döông, quaän Thuû Ñöùc Phía Nam: giaùp quaän Taân Bình, Goø Vaáp vaø Bình Thaïnh Phía Taây: giaùp huyeän Bình Taân vaø xaõ Baø Ñieåm 1.1.2 Quy moâ daân soá Hieän traïng 1997: 117.250 ngöôøi Quy hoaïch ñôït ñaàu naêm 2005: 200.000 ngöôøi; döï kieán ñeán naêm 2010: 450.000 ngöôøi Döï kieán khaùch vaõng lai naêm 2020: khoaûng 70.000 ngöôøi Caùc khu daân cö: Toaøn quaän chia laøm naêm khu daân cö, boá trí nhö sau: Khu 1: Vò trí naèm ôû phía Taây Nam cuûa quaän, goàm phöôøng Taân Thôùi Nhaát vaø Ñoâng Höng Thuaän; dieän tích ñaát töï nhieân 883 ha, soá daân döï truø khoaûng 120.000 ngöôøi, maät ñoä xaây döïng trong khu ôû bình quaân 26%, coâng trình phuùc lôïi coâng coäng lôùn, coù tröôøng phoå thoâng trung hoïc, coâng trình coâng coäng khaùc … Khu 2: Vò trí naèm ôû phía Taây Baéc cuûa quaän, goàm phöôøng Trung Myõ Taây vaø Taân Chaùnh Hieäp vôùi dieän tích ñaát töï nhieân 695 ha, daân soá döï truø khoaûng 100.000 ngöôøi, maät ñoä xaây döïng bình quaân trong khu ôû 28%; coâng trình phuùc lôïi coâng coäng lôùn coù tröôøng phoå thoâng trung hoïc, beänh vieän, trung taâm quaän vaø trung taâm thöông maïi – dòch vuï cuûa thaønh phoá Khu 3: Goàm caùc phöôøng Hieäp Thaønh, Thôùi An vaø Taân Thôùi Hieäp vôùi dieän tích ñaát töï nhieân 1.242 ha, daân soá döï truø khoaûng 178.000 ngöôøi, maät ñoä xaây döïng bình quaân trong khu ôû 27%, coâng trình phuùc lôïi coâng coäng lôùn coù tröôøng phoå thoâng trung hoïc, coâng trình coâng coäng khaùc … Khu 4: Vò trí naèm ôû phía Ñoâng Baéc cuûa quaän goàm phöôøng Thaïnh Xuaân vaø Thaïnh Loäc vôùi dieän tích ñaát töï nhieân 1.563 ha, daân soá döï truø khoaûng 37.000 ngöôøi, maät ñoä xaây döïng bình quaân trong khu ôû 15%, coâng trình phuùc lôïi coâng coäng lôùn coù tröôøng phoå thoâng trung hoïc, beänh vieän vaø caùc coâng trình coâng coäng khaùc … Khu 5: Goàm phöôøng An Phuù Ñoâng, Taân Thôùi Hieäp vaø moät phaàn phöôøng Thaïnh Loäc vôùi dieän tích ñaát töï nhieân 822 ha, soá daân döï truø khoaûng 15.000 ngöôøi, maät ñoä xaây döïng bình quaân trong khu ôû 15%, coâng trình phuùc lôïi coâng coäng lôùn coù tröôøng phoå thoâng trung hoïc vaø caùc coâng trình coâng coäng khaùc … 1.1.3 Kinh teá Theo thoáng cuûa quaän 12 tình hình kinh teá coù nhöõng chuyeån bieán tích cöïc Thöông maïi – dòch vuï naêm 2006 taêng 19,24% so vôùi 2005 Giaù trò sx coâng nghieäp taêng 17,46% Saûn xuaát noâng nghieäp taêng 0,08% Quaän 12, boá trí moät khu coâng nghieäp taäp trung Taân Thôùi Hieäp, quy moâ 157 ha taïi phöôøng Hieäp Thaønh – Thôùi An. Caùc nhaø maùy xí nghieäp vaø tieåu thuû coâng nghieäp hieän höõu vaø xaây döïng môùi laø coâng nghieäp saïch, hoaëc ñöôïc ñaàu tö xöû lyù ñaûm baûo khoâng gaây oâ nhieãm ñöôïc boá trí xen caøi trong caùc khu daân cö. Phaàn lôùn taäp trung taïi Taân Thôùi Nhaát, Ñoâng Höng Thuaän, An Phuù Ñoâng vv… vôùi dieän tích khoaûng 63 ha Toång dieän tích ñaát coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp cuûa quaän döï truø: 220 ha Cô caáu kinh teá trong töông lai cuûa quaän laø thöông maïi – dòch vuï, coâng nghieäp – noâng nghieäp kinh teá vöôøn vaø vaên hoaù, du lòch. Theo thoáng keâ tình hình kinh teá quaän 12, nguoàn soá lieäu naêm 2005: Toång soá lao ñoäng ñoái vôùi caùc ngaønh coâng nghieäp laø 3640 ngöôøi, rieâng ngaønh giaáy laø 615 ngöôøi. Giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp laø 1.177.584 trieäu, rieâng ñoái vôùi ngaønh giaáy laø 25.066 trieäu Vôùi nhieàu loaïi hình kinh teá (quoác doanh, cô sôû caù theå, ngoaøi quoác doanh, coå phaàn vaø Cty TNHH – DNTN). Hieän nay, ngaønh coâng nghieäp quaän coù 13 loaïi hình saûn xuaát ( saûn xuaát giaáy: 41 cô sôû; deät: 244 cô sôû; saûn xuaát thöïc phaåm vaø ñoà uoáng: 142 cô sôû; sx caùc saûn phaåm töø kim loaïi: 256 cô sôû; sx giöôøng tuû, baøn gheá: 110 cô sôû … Naêm 2005 coù 41 cô sôû saûn xuaát giaáy trong ñoù coù caùc cô sôû taùi cheá giaáy nhöng hieän nay caùc cô sôû taùi cheá giaáy treân quaän 12 chæ coøn laïi 7 cô sôû 1.1.4 Cô sôû haï taàng Naèm ôû cöûa ngoû Taây Baéc thaønh phoá Hoà Chí Minh, coù heä thoáng ñöôøng boä vôùi quoác loä 22, xa loä vaønh ñai ngoaøi (nay thuoäc quoác loä 1A)._., caùc tænh loä lieân tænh, heä thoáng caùc höông loä khaù daøy. Cô sôû haï taàng thuaän lôïi cho phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi. Quaän 12 coøn coù soâng Saøi Goøn bao boïc phía Ñoâng laø ñöôøng giao thoâng thuyû quan troïng. Trong töông lai nôi naøy seõ coù ñöôøng saét chaïy qua. Vò trí, caûnh quan naøy taïo cho quaän 12 khoâng gian thuaän lôïi ñeå boá trí caùc khu daân cö, khu coâng nghieäp, thöông maïi – dòch vuï – du lòch, ñaåy nhanh quaù trình ñoâ thò hoaù, phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi, höôùng tôùi coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù. Ngoaøi ra, raïch Beán Caùt, keânh Tham Löông, Vaøm Thuaät … , soâng Saøi Goøn bao boïc phía ñoâng thuaän lôïi cho vieäc boá trí daân cö môùi vaø vaø phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa quaän 1.2 Quy trình taùi cheá giaáy Thaønh phoá Hoà Chí Minh laø trung taâm kinh teá troïng ñieåm phía nam, nôi coù daân soá taäp trung ñoâng nhaát. Daân soá taêng nhanh keùo theo löôïng raùc thaûi cuõng taêng theo. Ñeå giaûm bôùt löôïng raùc thaûi, ñoù laø taùi cheá raùc thaûi, cuï theå laø taùi cheá giaáy (saûn xuaát giaáy töø giaáy pheá lieäu), goùp phaàn laøm giaûm löôïng raùc thaûi maët khaùc cuõng giaûi quyeát ñöôïc coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi daân 1.2.1 Hieän traïng caùc cô sôû taùi cheá giaáy quaän 12 Ñaëc ñieåm caùc cô sôû taùi cheá giaáy quaän 12 Caùc cô sôû taùi cheá giaáy quaän 12 haàu heát ôû quy moâ töông ñoái nhoû ( dieän tích töø 1500 – 4000 m2 nhö CTy TNHH CN-TM Goø Sao, DNTN Taân Thaùi Bình ), trung bình vaø lôùn (Caùc ñôn vò saûn xuaát coù quy moâ trung bình vaø lôùn: dieän tích treân 7000 – 27000 m2 chæ coù CTy TNHH Ñoàng Lôïi ). Tham khaûo qua baûng soá lieäu sau: (xem trang beân) Baûng 1. 5.: Soá löôïng lao ñoäng, dieän tích cuûa moät soá ñôn vò taùi cheá giaáy quaän 12 STT Teân ñôn vò saûn xuaát Ñòa chæ Soá LÑ DT (m2) 1 CTy TNHH Phuù Nhuaän 70/2E Ng Vaên Quaù, KP4 Toå 3, F. Ñoâng Höng Thuaän 35 300 2 CTy TNHH Ñoàng Tieán 5/3 , F. Ñoâng Höng Thuaän 60 700 3 CTy TNHH Phuù Thònh 1/166 Ng Vaên Quaù, F. Ñoâng Höng Thuaän 59 4 CTy TNHH Ñoàng Lôïi QL 1A F. Taân Thôùi Nhaát 140 8000 5 CTy TNHH SX-TM Phuùc Haûo 1/114 NVQ, KP4, F. Ñoâng Höng Thuaän 6 DNTN Taân Thaùi Bình 151 Toâ Ngoïc Vaân, KP1, F. Thaïnh Xuaân 14 2000 7 CTy TNHH CN-TM Goø Sao 94/1 KP1.F. Thaïnh Xuaân 72 3500 (Nguoàn: Phoøng taøi nguyeân moâi tröôøng quaän 12, soá lieäu naêm 2006) Nhaän xeùt: Caùc cô sôû chuû yeáu taäp trung ôû phöôøng Ñoâng Höng Thuaän, phöôøng Thaïnh Xuaân vaø phöôøng Taân Thôùi Nhaát Vôùi tình hình phaùt trieån coâng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoaù hieän nay treân caû nöôùc, caùc cô sôû, doanh nghieäp taùi giaáy quaän 12, vôùi nhieàu loaïi hình saûn xuaát chaúng haïn saûn xuaát giaáy carton, giaáy vaøng maõ, giaáy vieát, giaáy quyeán, giaáy goùi haøng hoaù vv…, khoâng ngöøng môû roäng quy moâ saûn xuaát, taêng soá lao ñoäng, dieän tích doanh nghieäp hay cô sôû vaø ñoåi môùi coâng ngheä saûn xuaát nhaèm taïo ra nhieàu maët haøng phong phuù, chaát löôïng ñaùp öùng nhu caàu cuûa ngöôøi tieâu duøng. Caùc cô sôû saûn xuaát giaáy taùi cheá ôû quaän 12 naèm xen laãn trong caùc khu daân cö. Coâng ngheä saûn xuaát laïc haäu, coøn mang tính tieåu thuû coâng nghieäp, nhieàu chaát thaûi. Nöôùc thaûi, khí thaûi töø quaù trình hoaït ñoäng cuûa nhieàu nhaø maùy, cô sôû, coâng ty khoâng qua xöû lyù hoaëc xöû lyù sô boä maø thaûi thaúng ra moâi tröôøng xung quanh, keânh, raïch ( keânh Tham Löông, keânh Vaøm Thuaät, …) gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng ñoái vôùi khu daân cö sinh soáng xung quanh, caùc cô sôû vaø caùc hoä daân soáng xung quanh caùc keânh, raïch tieáp nhaän nguoàn nöôùc thaûi. Moät soá ñôn vò saûn xuaát chöa quan taâm ñuùng möùc tôùi vaán ñeà xöû lyù chaát thaûi. Nöôùc thaûi, khí thaûi khoâng qua xöû lyù hoaëc xöû lyù khoâng ñaït tieâu chuaån xaû thaûi vaø cöù theá thaûi ra moâi tröôøng, gaây aûnh höôûng tôùi ñôøi soáng daân cö xung quanh, nhieàu hoä gia ñình laøm ñôn khieáu naïi leân quaän nhôø chính quyeàn can thieäp, giaûi quyeát 1.2.2 Ñaëc tính – nguyeân – nhieân lieäu vaø coâng ngheä Nguyeân lieäu Boät giaáy Nguoàn nguyeân lieäu cuûa caùc cô sôû, doanh nghieäp laø caùc loaïi giaáy pheá lieäu (chuû yeáu laø thuøng carton, caùc loaïi giaáy baùo, taïp chí vaø taäp vôû boû). Giaáy pheá lieäu naøy thu gom töø gaùnh ve chai, ñaây laø nguoàn nguyeân lieäu giaáy thöù caáp, reû tieàn, vöøa coù yù nghóa kinh teá vöøa coù lôïi veà maët moâi tröôøng. Taän duïng laïi moät taán giaáy pheá thaûi ñeå laøm giaáy coù theå tieát kieäm ñöôïc 3 - 4m3 goã troøn, 400kg xuùt, 512 kwh ñieän, 470m3 nöôùc, vaø giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng do khoâng coù nöôùc thaûi dòch ñen. Ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh giaáy pheá thaûi ñöôïc thu hoài haøng ngaøn taán moãi naêm, nhö vaäy, caùc cô sôû, coâng ty hay doanh nghieäp vöøa goùp phaàn thoaû maõn nhu caàu giaáy cuûa thaønh phoá (bình quaân moãi ngöôøi 4kg/naêm) vöøa giaûi quyeát moät phaàn chaát thaûi raén. Hai laø boät giaáy thaønh phaåm thu mua töø nhöõng nôi khaùc veà ñeå saûn xuaát. Hình aûnh veà kho chöùa giaáy pheá lieäu Hình 1.2 Kho chöùa nguyeân nhieân lieäu Hoaù chaát CaCO3: laøm chaát ñoän trong saûn xuaát giaáy, vôùi muïc ñích taêng theâm lôïi nhuaän, tieát kieäm ñöôïc moät phaàn sô xôïi vaø laøm taêng moät soá tính chaát cuûa giaáy: ñoä ñuïc, ñoä chòu keùo. Chaát trôï baûo löu: thöôøng duøng PAA (Polyacryamind) hoaëc bentonic. Chaát trôï baûo löu laøm haïn cheá söï maát maùt sô sôïi vaø chaát ñoän trong nöôùc hoài löu, giuùp cho heä thoáng maùy saïch hôn Tinh boät: duøng keát hôïp vôùi nhöïa keo cuûa AKD laøm taêng tính choáng thaám cuûa giaáy vaø coù taùc duïng baûo löu moät phaàn chaát ñoän trong giaáy. AKD: Alkyketene Dymer duøng hoã trôï choáng lem. Caûm quang maøu: coù taùc duïng laøm taêng ñoä traéng cuûa giaáy Nhieân lieäu Nöôùc: cung caáp cho quaù trình hoaït ñoäng, vaø sinh hoaït haèng ngaøy cho moïi ngöôøi(nguoàn nöôùc ngaàm vaø nöôùc caáp) Ñieän naêng DO cung caáp cho caùc loø hôi Coâng ngheä vaø daây chuyeàn saûn xuaát Döïa theo nhoùm saûn phaåm maø coù theå chia thaønh nhieàu nhoùm coâng ngheä saûn xuaát giaáy khaùc nhau: Nhoùm saûn xuaát giaáy duøng laøm bao bì (carton vaø giaáy bìa) Nhoùm saûn xuaát giaáy vaøng maõ Nhoùm saûn xuaát giaáy quyeán. Nhoùm saûn xuaát giaáy veä sinh vaø caùc loaïi giaáy coù maøu. Tuyø theo saûn phaåm coù theâm caùc coâng ñoaïn khaùc nhau, nhöng chuû yeáu bao goàm caùc giai ñoaïn sau: Phaân loaïi: Giaáy pheá lieäu sau khi ñöa vaøo nhaø maùy seõ ñöôïc phaân loaïi baèng tay ñeå loaïi boû bôùt caùc chaát baån, nhöïa, kim loaïi, nylon, baêng keo…bò laãn trong nguyeân lieäu ñeå traùnh aûnh höôûng tôùi hoaït ñoäng cuûa thieát bò trong daây chuyeàn saûn xuaát. Xay nghieàn: ñöa vaøo maùy xay nhoû, tieáp ñeán laø nghieàn naùt thaønh daïng nöôùc boät giaáy chöùa trong hoà chöùa boät .ÔÛ ñaây söû duïng moät phaàn nöôùc saïch laø nöôùc gieáng vaø nöôùc thu hoài. Nöôùc saïch bôm tröïc tieáp töø gieáng. Nöôùc thu hoài laø phaàn nöôùc thaûi ôû khaâu xeo coù laãn boät giaáy ñöôïc daãn vaøo hoà laéng, phaàn nöôùc boät noåi treân maët ñöôïc söû duïng laïi. Giai ñoaïn naøy caùc taïp chaát cuõng ñöôïc loaïi boû ra. Ñoái vôùi giaáy maøu thì theâm nguyeân lieäu boät maøu. Ñaûo troän: löôïng boät giaáy töø maùy nghieàn ñöôïc daãn qua hoà chöùa, troän ñaûo ñeàu, vaø ñöôïc laøm saïch baèng caùc loaïi taïp chaát khaùc. Sau ñoù taùch caùt baèng caùch laéng ñôn giaûn. Töø ñaây boät giaáy theo baêng chuyeàn qua heä thoáng maùy xay. Xeo giaáy: goàm ba giai ñoaïn laø ñònh hình sô boä, eùp taùch nöôùc, vaø saáy baèng hôi nöôùc (loø hôi) , ñöôïc giaáy khoâ cuoän laïi. Giaáy naøy ñöôïc caét vaø cuoán laïi vôùi beà roäng tuyø theo yeâu caàu khaùch haøng. Döôùi ñaây laø caùc quy trình saûn xuaát giaáy QUY TRÌNH SAÛN XUAÁT GIAÁY DUØNG LAØM BAO BÌ Carton vuïn nghieàn Hoà chöùa Ñaûo troän Xeo Giaáy cuoän Thaønh phaåm Nöôùc thaûi xeo Nöôùc, phuï gia Nöùôc Phuï gia Buïi, tieáng oàn Boät giaáy rôi vaûi Sô ñoà 1.2: Quy trình saûn xuaát giaáy duøng laøm bao bì QUY TRÌNH SAÛN XUAÁT GIAÁY VEÄ SINH Carton vuïn nghieàn Hoà chöùa Ñaûo troän Xeo Giaáy cuoän Caét Nöôùc thaûi xeo Nöôùc, phuï gia Nöùôc Phuï gia Thaønh phaåm Giaáy vuïn Buïi, oàn, giaáy, nöôùc rôi vaûi Boät giaáy rôi vaûi Sô ñoà 1.3: Quy trình saûn xuaát giaáy veä sinh QUY TRÌNH SAÛN XUAÁT GIAÁY VAØNG MAÕ Giaáy vuïn nghieàn Hoà chöùa Ñaûo troän Xeo Quaán cuoän In Nöôùc thaûi xeo Nöôùc, phuï gia Nöùôc Phuï gia Caét Thaønh phaåm Giaáy vuïn Möïc in Buïi, oàn, giaáy vaø nöôùc rôi vaûi Boät giaáy rôi vaûi Sô ñoà 1.4: Quy trình saûn xuaát giaáy vaøng maõ QUY TRÌNH SAÛN XUAÁT GIAÁY QUYEÁN Giaáy vuïn Nghieàn Nöôùc, Javel, phaåm maøu Nöôùc Hoà chöùa Canxi cacbonat Ñaûo troän Xeo Nöôùc thaûi xeo ( BOD, COD, SS, maøu cao Saáy Quaán cuoän Thaønh phaåm Hôi nöôùc, nhieät ñoä cao Buïi, oàn giaáy, nöôùc rôi vaûi Boät giaáy rôi vaûi Sô ñoà 1.5: Quy trình saûn xuaát giaáy quyeán 1.2.3 Caùc nguoàn gaây oâ nhieãm trong hoaït ñoäng saûn xuaát Trong quaù trình xeo giaáy caùc nguoàn oâ nhieãm chính laø raùc thaûi, khí thaûi, nöôùc thaûi. Ñaëc bieät laø nöôùc thaûi ôû coâng ñoaïn xeo giaáy Nöôùc thaûi Doøng thaûi töø quaù trình nghieàn vaø xeo giaáy chuû yeáu chöùa sô sôïi mòn, boät giaáy ôû daïng lô löûng vaø caùc chaát phuï gia nhö phaåm maøu … Doøng thaûi töø caùc khaâu röûa thieát bò, röûa saøn, doøng chaûy traøn coù haøm löôïng caùc chaát lô löûng vaø hoùa chaát rôi vaõi. Doøng thaûi naøy khoâng lieân tuïc Nöôùc roø ræ töø boät giaáy Ngoaøi ra coâng ty coøn coù caùc nguoàn thaûi töø sinh hoaït, nöôùc möa bò nhieãm baån bôûi caùc chaát hoøa tan Chaát thaûi raén Phaùt sinh chuû yeáu trong quaù trình loïc nhöõng chaát khoâng phaûi laø boät giaáy: nylon, baêng keo, …moät soá chaát thaûi laãn trong giaáy pheá lieäu. Ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp söû duïng than ñaù ñeå cung caáp nhieät cho loø hôi, thì coù löôïng chaát thaûi raén laø xæ than. Xæ than seõ ñöôïc thu gom vaø baùn laïi nhöõng nôi caàn duøng cho vieäc san laáp maët baèng Raùc thaûi trong quaù trình saûn xuaát ñöôïc thu gom chung vôùi raùc sinh hoaït coâng nhaân, sau ñoù hôïp ñoàng vôùi baõi ñoå raùc, söû duïng xe cuûa doanh nghieäp vaän chuyeån ñeán. Khí thaûi Khí thaûi töø loø hôi ñoát baèng nhieân lieäu cuûi thaûi ra moâi tröôøng vôùi noàng ñoä cao vaø taûi löôïng lôùn bao goàm caùc khí CO2, CO, N2, oxy dö vaø tro buïi. Khoùi thaûi loø hôi ñoát baèng than ñaù mang theo buïi, CO2, CO, SO2, SO3, NOx. Loø hôi söû duïng nhieân lieäu daàu FO thì khí thaûi bao goàm CO2, CO, NOX, SO2, SO3 , tro vaø hôi nöôùc. Coâng ñoaïn saáy sinh ra hôi CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG SAÛN XUAÁT VAØ AÛNH HÖÔÛNG CUÛA CAÙC NGUOÀN THAÛI TÔÙI MOÂI TRÖÔØNG XUNG QUANH ÔÛ CAÙC CÔ SÔÛ TAÙI CHEÁ GIAÁY QUAÄN 12, Tp. HOÀ CHÍ MINH 2.1 Thöïc traïng moâi tröôøng saûn xuaát 2.1.1 Thöïc traïng moâi tröôøng saûn xuaát nöôùc thaûi 2.1.1.1 Ñaëc tính nöôùc thaûi Qua khaûo saùt moät soá doanh nghieäp saûn xuaát giaáy taïi ñòa baøn Quaän 12 (khaûo saùt 6 doanh nghieäp), coù theå chia nöôùc thaûi ra laøm hai loaïi ñaëc tröng cho caùc qui trình coâng ngheä ñaõ ñöôïc neâu ôû phaàn treân, nöôùc thaûi trong quaù trình saûn xuaát coù söû duïng hoùa chaát, phaåm maøu (saûn xuaát giaáy veä sinh, giaáy quyeán, giaáy maøu caùc loaïi) vaø nöôùc thaûi khoâng söû duïng phaåm maøu( giaáy carton, giaáy bao bì). Trong quaù trình khaûo saùt ñeà taøi thu hoaïch ñöôïc löu löôïng thaûi cuûa moät vaøi coâng ty taùi cheá giaáy quaän 12 Baûng 2. 1: Löu löôïng nöôùc thaûi saûn xuaát cuûa moät soá cô sôû gia coâng cheá bieán giaáy quaän 12 STT Teân ñôn vò saûn xuaát Ñòa chæ Löu löôïng m3/ngaøy 1 CTy TNHH Phuù Nhuaän 70/2E Ng Vaên Quaù, KP4 Toå 3, F. Ñoâng Höng Thuaän 50 2 CTy TNHH Ñoàng Tieán 5/3 , F. Ñoâng Höng Thuaän 60 3 CTy TNHH Phuù Thònh 1/166 Ng Vaên Quaù, F. Ñoâng Höng Thuaän 30 4 CTy TNHH Ñoàng Lôïi QL 1A F. Taân Thôùi Nhaát 3 5 CTy TNHH SX-TM Phuùc Haûo 1/114 NVQ, KP4, F. Ñoâng Höng Thuaän 15 6 DNTN Taân Thaùi Bình 151 Toâ Ngoïc Vaân, KP1, F. Thaïnh Xuaa( 40 7 CTy TNHH CN-TM Goø Sao 94/1 KP1.F. Thaïnh Xuaân 60 Ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä oâ nhieãm nöôùc thaûi ngaønh taùi sinh giaáy quaän 12, ñeà taøi ñaõ laáy maãu vaø phaân tích caùc chæ tieâu veà oâ nhieãm nöôùc thaûi taïi moät soá cô sôû taùi sinh giaâyù quaän 12 nhö sau: Baûng 2. 2: Caùc chæ tieâu oâ nhieãm nöôùc thaûi taïi moät soá ñôn vò saûn xuaát giaáy taùi sinh coù heä thoáng xöû lyù (Xem baûng trang beân) STT Maãu nöôùc PH TSS (mg/l) COD (mg/l) BOD5 (mg/l) Toång N (mg/l) Toång P (mg/l) Daàu môõ khoaùng (mg/l) NH3/NH4+ (mg/l) Maãu1 chưa xử lý 6.8 60 350 166 19.5 4.9 1.5 5.6 đã xử lý 7.5 46.8 87 45 7.45 1.25 0.25 0.75 Maãu2 chưa xử lý 5.5 60 453 166 17.5 2.9 1.5 1.2 đã xử lý 6.05 35.8 96 47 10.45 3.25 0.25 0.5 Maãu3 chưa xử lý 5.28 140 209 135.9 10.5 1.7 0 0.5 đã xử lý 6.9 120 99 64.35 9.7 1.2 0 0.3 Maãu 4 5.17 120 115 55 10.5 1 10.5 0.2 Maãu 5 6.51 125 125 75 12.5 3.4 12.5 1 Maãu 6 4.7 120 162 67 13.75 2.25 13.75 1 NT LOAÏI B TCVN 5945:2005 5.5 - 9 100 80 50 30 6 5 1 NT LOAÏI C TCVN 5945:2005 5.0 - 9.0 200 400 100 60 8 10 10 (Nguoàn: Phaân Vieän Baûo Hoä Lao Ñoäng) Ghi chuù: Maãu 1: CTy TNHH CN-TM Goø Sao Maãu 2: DNTN Taân Thaùi Bình Maãu 3: CTy TNHH Phuù Thònh Maãu 4: CTy TNHH Ñoàng Lôïi Maãu 5: Cty TNHH Phuù Nhuaän Maãu 6: Cty TNHH giaáy Ñoàng Tieán Nhaän xeùt: Töø keát quaû ño vaø phaân tích treân cho thaáy haøm löôïng nöôùc thaûi ôû caùc coâng ty, doanh nghieäp treân coù noàng ñoä BOD5 , COD, TSS, pH … vöôït tieâu chuaån Vieät Nam ñoái vôùi nöôùc thaûi loaïi B nguyeân nhaân vì coâng ngheä quaù cuõ vaø trong quaù trình xöû lyù caùc doanh nghieäp khoâng duøng hoùa chaát neân ñaàu ra khoâng ñaït tieâu chuaån xaû thaûi (vöôït tieâu chuaån cho pheùp thaûi vaøo moâi tröôøng). Thöù hai laø coâng ngheä xöû lyù quaù ñôn giaûn (xöû lyù cô hoïc) Nhìn vaøo baûng treân cho thaáy noàng ñoä COD ôû caùc cô sôû treân ñeàu vöôït tieâu chuaån xaû thaûi tröø doanh nghieäp Taân Thaùi Bình. Do haøm löôïng caën giaáy trong nöôùc thaûi quaù nhieàu trong khi khaâu xöû lyù nöôùc thaûi khoâng thu hoài boät ñeå söû duïng laïi maø thaûi thaúng ra moâi tröôøng. Ñaây cuõng laø nguyeân nhaân laøm thaát thoaùt taøi chính cuûa coâng ty. BOD5 cuûa CTy TNHH CN-TM Goø Sao, DNTN Taân Thaùi Bình xöû lí raát hieäu quaû khoâng vöôït tieâu chuaån xaû thaûi, trong khi caùc coâng ty khaùc laïi vöôït leân raát nhieàu. Cuï theå Cty TNHH giaáy Ñoàng Tieán vöôït 0,17 % , Cty TNHH Phuù Nhuaän vöôït 0,25 %, CTy TNHH Ñoàng Lôïi laø 0,05% so vôùi tieâu chuaån cho pheùp nöôùc thaûi loaïi B. So saùnh noàng ñoä BOD5 thaûi ra cuûa caùc coâng ty so vôùi tieâu chuaån cho pheùp nöôùc thaûi loaïi B coù coâng ty TNHH Phuù nhuaän laø cao nhaát 75mg/l vöôït 0,25%. Nhu caàu oâxy sinh hoùa caøng cao thì löôïng oâxy trong nöôùc caøng giaûm. Ñieàu naøy taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc vi sinh vaät yeám khí hoaït ñoäng maïnh, phaân huyû celluloza, ñöôøng, vaø nhöõng chaát baån trong nöôùc thaûi. Keát quaû cuûa quaù trình hoaït ñoäng naøy laøm taêng löôïng CO2 töï do trong nöôùc, taêng noàng ñoä cuûa khí CH4, H2S, vaø nhöõng chaát ñoäc haïi, gaây ra muøi hoâi thoái cho khu vöïc xung quanh vaø tieâu dieät caùc sinh vaät nöôùc. Moät soá beänh coù theå gaëp phaûi laø vieâm phoåi, … Maëc duø coù trang bò heä thoáng xöû lyù nhöng noàng ñoä TSS thaûi ra cuõng cao hôn tieâu chuaån cho pheùp cuï theå nhö sau: Cty TNHH Phuù Nhuaän vöïôt 0,25 %; Cty TNHH giaáy Ñoàng Tieán, CTy TNHH Ñoàng Lôïi, CTy TNHH Phuù Thònh vöôït 0,2% . Vì trong nöôùc thaûi xeo giaáy (caën giaáy ) noàng ñoä chaát raén lô löûng laø cao nhaát, vôùi tình traïng xöû lyù khoâng hieäu quaû theá naøy thì khi thoaùt ra moâi tröôøng beân ngoaøi (coáng, raûnh, keânh möông) haøm löôïng caën seõ laéng treân ñöôøng thoaùt gaây neân hieän töôïng uøn taéc coáng thoaùt nöôùc, nöôùc khoâng löu thoâng ñöôïc seõ traøn leân ñöôøng giao thoâng gaây aùch taéc giao thoâng. Goùp phaàn aûnh höôûng giaùn tieáp ñeán moâi tröôøng ( phaù huûy caùc coáng thoaùt nöôùc, ñöôøng xaù, vaø söï di chuyeån cuûa ngöôøi daân …) pH cao hay thaáp cuõng goùp phaàn laøm aûnh höôûng ñeán söùc khoûe con ngöôøi. Moät soá beänh coù theå thöôøng gaëp laø laøm ngöùa chaân tay do dính vaøo do loäi nöôùc möa hay qua nhöõng nôi oáng thoaùt nöôùc bò ngheõn traøng leân ñöôøng. 2.1.1.2 Caùc giaûi phaùp khoáng cheá oâ nhieãm nöôùc thaûi taïi moät soá cô sôû taùi sinh giaáy Quaän 12 Ñeå khoáng cheá oâ nhieãm nöôùc thaûi thaûi tröïc tieáp ra moâi tröôøng caùc doanh nghieäp, coâng ty ñeàu ñaõ laép ñaët heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi. Nhöng phaàn lôùn caùc heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi chæ ñaït hieäu quaû xöû lyù ôû möùc thaáp vaø trung bình, xöû lyù nhöng vôùi coâng suaát nhoû hôn löu löôïng nöôùc thaûi saûn xuaát. Vì vaäy hieäu suaát xöû lyù chöa ñaït hieäu quaû, mang tính chaát ñoái phoù vôùi ñoaøn kieåm tra cuûa Phoøng Taøi Nguyeân Moâi Tröôøng quaän hay Sôû Taøi Nguyeân Moâi Tröôøng Thaønh Phoá . Qua ñoù, cho thaáy caùc ñôn vò naøy chöa quan taâm ñeán vieäc xöû lyù nöôùc thaûi, hoï xem nheï vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng. Caùc heä thoáng xöû lyù maø caùc cô sôû treân duøng laø phöông phaùp sinh hoïc, phöông phaùp laéng , cô hoïc, hoaù lyù hoaëc keát hôïp caùc phöông phaùp Phöông phaùp cô hoïc keát hôïp sinh hoïc cuûa DNTN Taân Thaùi Bình Nöôùc thaûi saûn xuaát ñöôïc thu gom ª song chaén raùc ª beå ñieàu hoøa, trung hoøa ª beå laéng ª beå loïc sinh hoïc ª xaû ra ngoaøi Nöôùc thaûi saûn xuaát ñöïôc thu gom vaøo moät nôi ñi qua song chaén raùc ñeå loaïi boû caùc caën, raùc lôùn sau ñoù qua beå ñieàu hoøa coù nhieäm vuï ñieàu hoøa löu löôïng nöôùc thaûi ñeå duy trì doøng thaûi ñi vaøo oån ñònh, khaéc phuïc nhöõng vaàn ñeà vaän haønh do söï dao ñoäng cuûa löu löôïng vaø noàng ñoä cuûa nöôùc thaûi gaây ra ñoàng thôøi cuõng ñieàu chænh pH cho phuø hôïp (6,5 – 8,5), naâng cao hieäu suaát cuûa quaù trình xöû lyù tieáp theo. Sau ñoù ñöôïc chuyeån tieáp qua beå laéng _ ñeå taùch caùc chaát raén lô löûng trong nöôùc döïa treân cô sôû troïng löïc, roài chuyeån sang beå loïc sinh hoïc caùc caën baõ seõ ñöôïc giöõ laïi khi nöôùc thaûi töôùi treân beà maët vaø thaám qua lôùp vaät lieäu loïc , ôû beà maët cuûa haït vaät lieäu loïc vaø ôû caùc khe hôû giöõa chuùng. Nöôùc ñaõ xöû lyù xong theo ñöôøng daãn thoaùt ra caùc coáng, keânh. Cty TNHH bao bì giaáy Phuù Nhuaän theâm beå pha hoùa chaát rieâng bieät sau beå ñieàu hoøa tröôùc khi chuyeån sang beå laéng. Khoâng duøng beå loïc sinh hoïc maø duøng beå loïc aùp löïc Phöông phaùp xöû lí sinh hoïc cuûa coâng ty TNHH giaáy Ñoàng Tieán Nöôùc thaûi saûn xuaát ñöôïc thu gom ª beå ñieàu hoøa ª beå phaûn öùng ª beå laéng ª beå vi sinh hieáu, kî khí (tuøy nghi) ª beå visinh hieáu khí 1 ª beå vi sinh hieáu khí 2 ª beå chöùa (taùi söû duïng nöôùc) ª thoaùt ra keânh. Nöôùc thaûi töø quaù trình hoaït ñoäng saûn xuaát ñöôïc thu gom cho vaøo beå ñieàu hoøa nhaèm ñieàu hoøa löu löôïng nöôùc thaûi cho oån ñònh roài chuyeån sang beå phaûn öùng taïi ñaây caùc chaát lô löûng ñaõ phaûn öùng vôùi hoùa chaát vaø baét ñaàu keo tuï daàn sau ñoù chuyeån tieáp sang beå laéng. Beå laéng coù nhieäm vuï laéng caùc haït caën keo tuï lôùn (boâng caën) caùc haït lô löûng coù kích thöôùt nhoû chöa laéng seõ chuyeån tieáp sang beå vi sinh hieáu kî khí coù nhieäm vuï phaân huûy caùc chaát höõu cô coøn laïi trong nöôùc, cuõng nhö chuyeån sang beå vi sinh hieáu khí 1 vaø beå vi sinh hieáu khí 2 _ phaân huûy heát taát caû caùc chaát coøn laïi roài môùi chuyeån sang hoà chöùa taïi ñaây moät phaàn nöôùc ñöïôc tuaàn hoaøn trôû laïi ñeå saûn xuaát coøn laïi cho thaûi ra moâi tröôøng. Phöông phaùp cô hoïc + hoùa lyù cuûa coâng ty TNHH CN – TM Goø Sao Nöôùc thaûi saûn xuaát ª beå thu gom ª beå ñieàu hoøa ª thieát bò phaûn öùng nhanh ª thieát bò phaûn öùng chaäm ª thieát bò laéng ñöùng ª cuïm oxy hoùa baäc cao baèng ozon ª loïc aùp löïc ª xaû ra ngoaøi. Nöôùc thaûi saûn xuaát ñöa vaøo beå thu gom roài chuyeån qua beå ñieàu hoøa löu löôïng doøng thaûi chuyeån qua thieát bò phaûn öùng nhanh, thieát bò phaûn öùng chaäm taïo ñieàu kieän cho caùc chaát thaûi trong nöôùc phaûn öùng vôùi caùc hoùa chaát. Sau ñoù chuyeån qua thieát bò laéng ñöùng taïi ñaây caën seõ ñöôïc giöõ laïi treân cô sôû troïng löïc sau khi laéng xong ñöa qua oxy hoùa baäc cao baèng ozon nhaèm loaïi boû maøu trong nöôùc thaûi roài chuyeån tieáp sang beå loïc aùp löïc, sau khi loïc xong thì xaû ra coáng thoaùt nöôùc. Töø caùc heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi treân cuûa moät vaøi doanh nghieäp cho thaáy caùc ñôn vò naøy ñeàu coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, nhöng phaàn nhieàu nöôùc sau xöû lyù khoâng thu hoài ñeå söû duïng laïi maø thaûi thaúng ra moâi tröôøng. Laøm laõng phí nguoàn nöôùc ngoït vaø goùp phaàn vaøo vieäc gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Döïa vaøo löu löôïng thaûi, möùc ñoä gaây oâ nhieãm coù theå chia caùc ñôn vò gaây oâ nhieãm thaønh caùc nhoùm sau: Nhoùm 1: Goàm coù caùc ñôn vò: Cty TNHH SX – TM Mì Phuùc Haûo, CTy TNHH Ñoàng Lôïi Löu löôïng nöôùc thaûi raát ít khoaûng ( 1 – 20 m3/ngaøy ) Nöôùc thaûi saûn xuaát ñaõ qua xöû lyù nhöng vaãn coøn cao (BOD5, COD, TSS) vaø pH chöa ñaït tieâu chuaån cho pheùp ñöôïc theå hieän qua baûng phaân tích maãu nöôùc thaûi ôû treân. Nhoùm 2: Goàm caùc ñôn vò: Cty TNHH Phuù Thònh Löu löôïng nöôùc thaûi töông ñoái khoaûng töø (21 – 40 m3/ngaøy) Nöôùc thaûi saûn xuaát ñaõ qua xöû lyù vôùi caùc thieát bò ñôn giaûn (xöû lyù cô hoïc + hoùa hoïc) neân chöa hieäu quaû roài thaûi ra ngoaøi. Ñieån hình laø noàng ñoä BOD5, COD, TSS vaãn coøn cao so vôùi tieâu chuaån cho pheùp nhö sau: laàn löôït 0,1435%, 0,19%, 0,2% Nhoùm 3: Caùc ñôn vò: coâng ty TNHH giaáy Ñoàng Tieán, CTy TNHH CN-TM Goø Sao, Cty TNHH Phuù Nhuaän Löu löôïng nöôùc thaûi lôùn khoaûng töø (40 – 60 m3/ngaøy) Nöôùc thaûi saûn xuaát ñöôïc qua heä thoáng xöû lyù vôùi caùc thieát bò töông ñoái toát roài môùi thaûi ra ngoaøi nhöng vaãn chöa ñaït theå hieän qua baûng phaân tích maãu nöôùc treân. 2.1.2 Thöïc traïng moâi tröôøng khí thaûi moät soá cô sôû taùi cheá giaáy quaän 12 2.2.1.1 Nguoàn nguyeân lieäu Qua cuoäc khaûo saùt thöïc teá caùc cô sôû, doanh nghieäp caùc cô sôû treân duøng daàu F.O laø chieám soá ñoâng coøn than ñaù thì raát ít vôùi muïc ñích tieát kieäm dieän tích nhaø xöôûng vaø traùnh ñöôïc löôïng buïi khi cho vaøo loø ñoát. Töø khi giaù daàu taêng leân moät caùch choáng maët caùc doanh nghieäp, coâng ty ñeàu chuyeån sang duøng than ñaù vì giaù thaønh reû hôn raát nhieàu moät vaøi cô sôû duøng caû nguoàn nhieân lieäu. Baûng 2.3 1.: Nguoàn nhieân lieäu söû duïng trong loø hôi taïi moät soá ñôn vò saûn xuaát giaáy STT Teân ñôn vò saûn xuaát Ñòa chæ Nguoàn nhieân lieäu 1 CTy TNHH Phuù Nhuaän 70/2E Ng Vaên Quaù, KP4 Toå 3, F. Ñoâng Höng Thuaän Than ñaù 2 CTy TNHH Ñoàng Tieán 5/3 , F. Ñoâng Höng Thuaän Than ñaù 3 CTy TNHH Phuù Thònh 1/166 Ng Vaên Quaù, F. Ñoâng Höng Thuaän Than ñaù 4 CTy TNHH Ñoàng Lôïi QL 1A F. Taân Thôùi Nhaát F.O 5 CTy TNHH SX-TM Phuùc Haûo 1/114 NVQ, KP4, F. Ñoâng Höng Thuaän F.O 6 DNTN Taân Thaùi Bình 151 Toâ Ngoïc Vaân, KP1, F. Thaïnh Xuaân Than ñaù 7 CTy TNHH CN-TM Goø Sao 94/1 KP1.F. Thaïnh Xuaân Than ñaù Nhaän xeùt: Nhìn vaøo baûng treân cho thaáy 5 coâng ty ñeàu duøng than ñaù, vaø 2 coâng ty coøn laïi duøng daàu F.O (CTy TNHH giaáy Ñoàng Lôïi , CTy TNHH SX-TM mì Phuùc Haûo). Nguyeân nhaân hoï chuyeån sang duøng than ñaù khoâng chæ vì giaù xaêng daàu taêng maø löôïng khí thaûi ñoäc haïi phaùt ra ngoaøi laø caùc muoäi daàu öôùt neân phaùt taùn khoâng toát. Coøn ñoái vôùi loø duøng than ñaù (buïi khoâ) thì chæ caàn xöû lyù buïi roài thaûi thaúng ra ngoaøi. Caùc doanh nghieäp treân khong duøng cuûi laø vì loø hôi ñoát cuûi thì haøm löôïng buïi, tro raát nhieàu, khí CO töø quaù trình ñoát khoâng hoaøn toaøn (laø khí raát ñoäc) laø raát nhieàu, coäng vôùi vieäc nhaø xöôûng quaù nhoû khoâng coù choå ñeå cuûi ñoát. Vôùi laïi vieäc doïn caùc chaát thaûi töø khaâu ñoát (tro) thì raát phöùc taïp, vì vaäy caùc doanh nghieäp khoâng duøng cuûi maø duøng than ñaù vaø F.O. Coù theå tham khaûo baûng caùc chaát oâ nhieãm trong khoùi thaûi loø hôi. Baûng 2.4: Caùc chaát oâ nhieãm trong khoùi thaûi loø hôi Loø hôi ñoát baèng cuûi Khoùi + tro buïi + CO + CO2 Loø hôi ñoát baèng than Khoùi + tro buïi + CO + CO2 + SO2 + SO3 + NOx Loø hôi ñoát baèng daàu F.O Khoùi + tro buïi + CO + CO2 + SO2 + SO3 + NOx 2.2.1.2 Ñaëc tính khí thaûi cuûa moät soá ñôn vò taùi cheá giaáy quaän 12 Ñeå thaáy ñöôïc noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm nhö buïi, CO, SO2, NO2 , CO2. Sau ñaây laø keát quaû ño khí thaûi ôû khu vöïc xung quanh coâng ty, trong xöôûng saûn xuaát vaø loø hôi cuûa moät soá cô sô, doanh nghieäp Quaän 12, Thaønh Phoá Hoà Chí Minh Baûng 2.5: Keát quaû ño buïi, hôi khí ñoäc khu vöïc xung quanh vaø beân trong xöôûng saûn xuaát cuûa coâng ty. (Xem baûng trang beân ) STT Khu vöïc Buïi CO SO2 NO2 CO2 (mg/m3) (mg/m3) (mg/m3) (mg/m3) (mg/m3) Cty TNHH Phuù Nhuaän tröôùc coång coâng ty 0.35 10.5 0.18 0.06 - Saùt töôøng raøo, xung quanh coâng ty 0.39 10.2 0.22 0.08 - ñaàu xöôûng SX 0.4 10.4 0.22 0.1 - Cuoái xöôûng SX 0.35 10.8 0.18 0.08 - Cty TNHH Phuù Thònh tröôùc coång coâng ty 0.32 7.5 0.18 0.08 - Saùt töôøng raøo, xung quanh Cty 0.35 7.5 0.18 0.08 - Khu vöïc saûn xuaát giaáy 0.32 9.5 0.18 0.08 - Khu vöïc kho nguyeân lieäu vaø loø hôi 0.42 11.5 0.2 0.1 - Cty TNHH Ñoàng Tieán Coång baûo veä 0..33 0.6 0.16 0.016 - Cöûa xöôûng 0.88 0.15 0.5 0.13 - Trong xöôûng 0.7 0.12 0.4 0.13 - Tieâu chuaån veä sinh coâng nghieäp (Quyeát ñònh3733/2002/QÑ/BYT ngaøy 10/10/2002) 6 20 5 5 900 Tieâu chuaån chaát löôïng khoâng khí xung quanh (TCVN 5937-2005) 0.3 30 0.35 0.2 (Tieáp theo) STT Khu vöïc Buïi CO SO2 NO2 CO2 (mg/m3) (mg/m3) (mg/m3) (mg/m3) (mg/m3) Cty TNHH Ñoàng Lôïi Coång coâng ty 0.3 11.5 0.2 0.06 - Phía sau coâng ty saùt töôøng raøo khu vöïc xung quanh 0.32 11.5 0.25 0.12 - Tröôùc xöôûng gia coâng giaáy 0.35 10.5 0.15 0.06 - Phía sau xöôûng SX gaàn loø hoi 0.4 10.5 0.18 0.08 - DNTN Taân Thaùi Bình Coång doanh nghieäp 0.35 1.2 0.3 0.06 98 Tröôùc xöôûng gia coâng giaáy 0.5 1.2 0.57 0.06 135 Trong khu vöïc saûn xuaát xöôûng gia coâng giaáy 1,5 1.4 0.75 0.15 185 Cty TNHH CN-TM Goø Sao Coång doanh nghieäp 0.35 1.2 0.3 0.06 98 Tröôùc xöôûng sx(gia coâng giaáy ) 0.5 1.2 0.57 0.06 145 Trong khu vöïc saûn xuaát xöôûng gia coâng giaáy 1.5 1.4 0.75 0.15 195 Tieâu chuaån veä sinh coâng nghieäp (Quyeát ñònh3733/2002/QÑ/BYT ngaøy 10/10/2002) 6 20 5 5 900 Tieâu chuaån chaát löôïng khoâng khí xung quanh (TCVN 5937-2005) 0.3 30 0.35 0.2 (Nguoàn: Sôû Khoa Hoïc Coâng Ngheä TP. HCM Vieän Coâng Ngheä Moâi Tröôøng vaø Baûo Hoä Lao Ñoäng, soá lieäu naêm 2006 ñoái vôùi DNTN Taân Thaùi Bình, CTy TNHH CN – TM Goø Sao) Nhaän xeùt: Döïa vaøo baûng phaân tích treân cho ta thaáy noàng ñoä buïi ôû caùc cô sôû, doanh nghieäp treân ñeàu vöôït so vôùi tieâu chuaån chaát löôïng khoâng khí xung quanh. Rieâng khí SO2 cuûa moät vaøi ñôn vò vöôït tieâu chuaån thì vöôït gaáp 2 ñeán 3 laàn (noàng ñoä vöôït dao ñoäng töø 0,32 – 0,75mg/l). Caùc chæ tieâu coøn laïi ( CO, CO2, NO2 ) ñeàu ñaït tieâu chuaån xaû thaûi hoaëc thaáp hôn raát nhieàu chaúng haïn noàng ñoä NO2 dao ñoäng trong khoaûng ( 0,08 – 0,15 ), CO ( 0,12 – 11,5 ) vaø CO2 ( 98 – 195 ). Ñoái vôùi noàng ñoä buïi tröôùc coång hay coång baûo veä, khu vöïc saùt töôøng raøo xung quanh coâng ty dao ñoäng trong khoaûng 0,32 – 0,39 töùc taêng trong khoaûng 0,02 – 0,09 laàn. Ñieàu naøy noùi leân vieäc oâ nhieãm moâi tröôøng xung quanh laø khoâng theå traùnh khoûi. Nguyeân nhaân laøm cho noàng ñoä buïi ôû coång baûo veä cuûa coâng ty vöôït tieâu chuaån laø do buïi trong ôû caùc nhaø maùy phaùt taùn ra beân ngoaøi, caùc nhaø maùy laân caän vaø buïi töø beân ngoaøi ( töø caùc phöông tieän giao thoâng … ). Vì vaäy caùc doanh nghieäp, coâng ty caàn trang bò caùc heä thoáng xöû lyù buïi nhaèm giaûm löôïng buïi phaùt taùn ra beân ngoaøi nhö vaäy seõ laøm aûnh höôûng ñeán söùc khoûe ngöôøi daân soáng xung quanh khu vöïc do hít phaûi caùc buïi. Moät soá beänh gaëp phaûi do tieáp xuùc nhieàu vôùi buïi laø beänh hoâ haáp, beänh phoåi … Noàng ñoä buïi trong xöôûng saûn xuaát giaáy taùi cheá cao hôn raát nhieàu laàn so vôùi tieâu chuaån chaát löôïng khoâng khí xung quanh laø 1 – 5 laàn. Ñieån hình nhö coâng ty TNHH Ñoàng Tieán taêng 3 laàn, coâng ty TNHH coâng nghieäp – thöông maïi Goø Sao taêng gaáp 5 laàn. Nguyeân nhaân laø do vieäc vaän chuyeån nguyeân lieäu giaáy qua khaâu nghieàn, caùc coâng ñoaïn cho theâm than vaøo loø ñoát hay choïc ghi, … Vôùi noàng ñoä buïi trong xöôûng saûn xuaát nhö theá naøy seõ aûnh höôûng tröïc tieáp leân ngöôøi lao ñoäng. Neáu ngöôøi lao ñoäng khoâng trang bò ñaày ñuû ñoà baûo hoä lao ñoäng ( quaàn aùo, giaày deùp, khaåu trang, noùn) thì ngöôøi coâng nhaân laøm laâu seõ maét caùc beänh lao phoåi … Khoâng chæ coù buïi, moät vaøi coâng ty coù khí SO2 (trong xöôûng saûn xuaát giaáy taùi cheá ) vöïôt tieâu chuaån khu vöïc xung quanh laø coâng ty TNHH Ñoàng Tieán taêng 0.15 laàn, Cty TNHH Goø Sao taêng gaáp ñoâi vaø DNTN Taân Thaùi Bình taêng gaáp ñoâi. Sunfua ñyoxyt laø moät loaïi khí ñoäc neáu tieáp xuùc tröïc tieáp noù laøm cho con ngöôøi ñaëc bieät laø coâng nhaân lao ñoäng caûm thaáy khoù chòu nhö töùc ngöïc, ñaâu ñaàu, noân möûa … So vôùi tieâu chuaån veä sinh coâng nghieäp, caùc doanh nghieäp treân ñeàu ñaït ñöôïc theå hieän ôû baûng treân. Ñaây laø moät vaøi hình aûnh laøm cho moâi tröôøng trong xöôûng SX phaùt sinh caùc khí ñoäc vaø buïi. Hình 2.1 : Chuaån bò than ñaù cho vaøo loø ñoát, Moät soá caùc taùc nhaân gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí (caùc loaïi khí thaûi, buïi) aûnh höôûng ñeán con ngöôøi theå hieän qua moät soá beänh nhö sau: (Xem baûng trang beân) Baûng 2.6: AÛnh höôûng cuûa moät soá taùc nhaân gaây oâ nhieãm khoâng khí Taùc._.