Nghiên cứu hiện trạng và đề xuất giải pháp bảo vệ môi trường cho cụm công nghiệp Tháp Chàm đến năm 2020

MÔÛ ÑAÀU Hieän nay nöôùc ta ñang trong giai ñoaïn coâng nghieäp hoaù – hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc. Haøng loaït caùc cuïm coâng nghieäp taäp trung ñaõ ñöôïc xaây döïng vaø ñi vaøo hoaït ñoäng. Söï hình vaø phaùt trieån caùc cuïm coâng nghieäp ôû Vieät Nam noùi chung vaø tænh Ninh Thuaän noùi rieâng ñaõ vaø ñang tieáp tuïc mang laïi hieäu quaû thieát thöïc cho neàn kinh teá nöôùc nhaø. Cuøng vôùi söï phaùt trieån coâng nghieäp thì vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng ñang ngaøy caøng gia taêng. Chuùng taùc ñoäng maïnh meõ ñeán ñôøi soáng, ñieàu kieän laøm vieäc cuûa con ngöôøi vaø söï phaùt trieån cuûa heä sinh thaùi, taùc ñoäng cuûa chuùng khoâng coøn trong moät phaïm vi nhoû nhö moät nhaø maùy, maø caû coäng ñoàng lôùn nhö moät ñoâ thò, moät vuøng, moät quoác gia, hay toaøn caàu. Vaán ñeà baûo veä moâi tröôøng ñaõ vaø ñang trôû thaønh vaán ñeà quan taâm haøng ñaàu cuûa nhaân loaïi. Khoâng theå coù ñöôïc moät xaõ hoäi, moät neàn kinh teá phaùt trieån laønh maïnh beàn vöõng vôùi söï suy thoaùi moâi tröôøng. Nöôùc ta, trong giai ñoaïn coâng nghieäp hoùa oâ nhieãm moâi tröôøng do phaùt trieån cuûa coâng nghieäp, cuïm coâng nghieäp ñang ôû möùc baùo ñoäng. Ña soá caùc nhaø maùy, cô sôû saûn xuaát, trang thieát bò cuõ kyõ laïc haäu, khoâng ñoàng ñeàu daãn ñeán laõng phí naêng löôïng vaø nguyeân vaät lieäu. Ñoàng thôøi thaûi ra nhieàu chaát thaûi gaây oâ nhieãm moâi tröôøng ñaát, nöôùc, khoâng khí , aûnh höôûng ñeán söùc khoûe con ngöôøi. Vì vaäy, ngaøy nay baûo veä moâi tröôøng ñaõ trôû thaønh moät vaán ñeà raát quan troïng, söï phaùt trieån ôû haàu heát khaép caùc nöôùc treân theá giôùi, ñaëc bieät laø ñoái vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån. Ninh Thuaän cuõng ñang naèm trong tình traïng treân neân vaán ñeà baûo veä moâi tröôøng ñang ñöôïc quan taâm nhaát laø caùc cuïm coâng nghieäp trong tænh caàn phaûi coù caùc giaûi phaùp baûo veä moâi tröôøng hôïp lyù. Cuïm coâng nghieäp Thaùp Chaøm ôû thaønh phoá Phan Rang – Thaùp Chaøm tænh Ninh Thuaän laø moät moâ hình coâng nghieäp cuûa Tænh. Tuy nhieân do böôùc ñaàu phaùt trieån coâng nghieäp thieáu ñoàng boä, toaøn dieän. Cho neân, beân caïnh öu ñieåm cuûa saûn xuaát vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng chöa ñöôïc löu yù ñuùng möùc. Ñeå goùp phaàn caûi thieän ñieàu kieän moâi tröôøng vaø cung caáp cho caùc cô quan quaûn lyù caùc giaûi phaùp quaûn lyù moâi tröôøng, chuùng toâi tieán haønh ñeà taøi “Nghieân cöùu hieän traïng vaø ñeà xuaát giaûi phaùp baûo veä moâi tröôøng cho cuïm coâng nghieäp Thaùp Chaøm ñeán naêm 2020”, mong muoán ñoùng goùp moät phaàn nhaèm caûi thieän nhöõng khoù khaên trong coâng taùc quaûn lyù cuûa ban quaûn lyù cuûa cuïm coâng nghieäp Thaùp Chaøm noùi chung vaø tænh Ninh Thuaän noùi rieâng. CHÖÔNG I MUÏC TIEÂU - NOÄI DUNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU 1.1 Muïc tieâu cuûa ñeà taøi Ñaùnh giaù hieän traïng moâi tröôøng cuûa cuïm coâng nghieäp Thaùp Chaøm Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp baûo veä moâi tröôøng cho cuïm coâng nghieäp Thaùp Chaøm 1.2 Noäi dung 1.2.1 Nghieân cöùu moät soá ñaëc ñieåm vaø tình hình saûn xuaát cuûa cuïm coâng nghieäp Thaùp Chaøm Lòch söû hình thaønh vaø ñieàu kieän töï nhieân Lòch söû hình thaønh Ñieàu kieän töï nhieân Caùc ngaønh ngheà saûn xuaát Ngaønh cheá bieán haït ñieàu Ngaønh saûn xuaát mía ñöôøng Ngaønh saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng Ngaønh cheá bieán laâm saûn Ngaønh cheá bieán thuyû saûn (caù khoâ) Caùc yeáu toá aûnh höôûng moâi tröôøng cuûa caùc döï aùn quy hoaïch cuïm coâng nghieäp ñeán naêm 2010 vaø ñònh höôùng ñeán naêm 2020 Taùc ñoäng ñeán caûnh quan xung quanh Taùc ñoäng leân vaên hoaù xaõ hoäi Nhaän ñònh nhöõng vaán ñeà moâi tröôøng caáp baùch Nöôùc thaûi Chaát thaûi raén Khí thaûi Maûng caây xanh 1.2.2 Nghieân cöùu vaø ñaùnh giaù hieän traïng moâi tröôøng cuïm coâng nghieäp Thaùp Chaøm Hieän traïng moâi tröôøng nöôùc Hieän traïng moâ tröôøng khoâng khí vaø buïi Hieän traïng chaát thaûi raén Tieáng oàn vaø nhieät ñoä 1.2.3 Döï baùo vaø tính taûi löôïng möùc ñoä oâ nhieãm cuûa cuïm coâng nghieäp Thaùp Chaøm ñeán naêm 2020 Döï baùo vaø tính taûi löôïng möùc ñoä oâ nhieãm nöôùc thaûi cuûa cuïm coâng nghieäp Thaùp Chaøm ñeán naêm 2020 Döï baùo vaø tính taûi löôïng möùc ñoä oâ nhieãm chaát thaûi raén cuûa cuïm coâng nghieäp Thaùp Chaøm ñeán naêm 2020 Döï baùo vaø tính taûi löôïng möùc ñoä oâ nhieãm khí thaûi cuûa cuïm coâng nghieäp Thaùp Chaøm ñeán naêm 2020 Xaây döïng caùc giaûi phaùp kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng Giaûi phaùp kyõ thuaät Giaûm thieåu taïi nguoàn Thöïc hieän toát coâng taùc thu gom chaát thaûi raén vaø nöôùc thaûi Xöû lyù taäp trung Taùi cheá taùi söû duïng vaø trao ñoåi chaát thaûi Giaûi phaùp quaûn lyù Hoaøn thieän quy hoaïch ñoàng boä Taêng cöôøng ñaàu tö cô sôû haï taàng Giaùm saùt chaát löôïng moâi tröôøng Chính saùch quaûn lyù moâi tröôøng Giaùo duïc yù thöùc vaø ñaøo taïo caùn boä chuyeân traùch BVMT Xaây döïng phí moâi tröôøng 1.3 Phöông phaùp nghieân cöùu Phöông phaùp thu thaäp thoâng tin Tham khaûo, thu thaäp vaø choïn loïc moät soá taøi lieäu lieân quan tôùi ñeà taøi nhö: Baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng tænh Ninh Thuaän naêm 2006, taøi lieäu lieân quan ñeán khu coâng nghieäp, ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng CCN Thaùp Chaøm , caùc chính saùch vaø chöông trình phaùt trueån khu coâng nghieäp. 2. Phöông phaùp ñieàu tra Ñieàu tra khaûo saùt vaø chuïp hình caùc nhaø maùy saûn xuaát gaây oâ nhieãm nhaèm muïc ñích phaân tích, ñaùnh giaù hieän traïng gaây oâ nhieãm xaùc ñònh caùc vaán ñeà moâi tröôøng vaø khaû naêng bò aûnh höôûng, nhaèm coù söï moâ taû chi tieát vaø ñeà xuaát bieän phaùp phuø hôïp. Phöông phaùp laáy maãu vaø phaân tích Choïn ñòa ñieåm laáy maãu: Laáy maãu nöôùc phaân tích caùc chæ tieâu: pH, BOD, COD, toång coliform taïi coáng xaû nöôùc thaûi cuûa caùc nhaø maùy ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng do nöôùc thaûi taïi ra caùc nhaø maùy gaây ra. Thôøi gian laáy maãu vaøo luùc 9h – 10h saùng. Vò trí laáy maãu taïi coâng thaûi ra cuûa caùc nhaø maùy Moãi nhaø maùy laáy 2 maãu ñeå phaân tích, goàm coâng ty mía ñöôøng, haït ñieàu vaø coâng ty TNHH Haûi Ñoâng. Coøn coâng ty ñoå troän beâ toâng vaû cheá bieán laâm saûn do nöôùc thaûi raát ít neân khoâng phaân tích Caùc maãu nöôùc ñöôïc phaân tích theo caùc phöông phaùp tieâu chuaån ( AIPHA, AWWA, TCVN 2005). Caùc thoâng soá ño vaø phöông phaùp phaân tích ñöôïc trình baøy trong baûng sau: Baûng 1: caùc thoâng soá vaø phöông phaùp phaân tích chaát löôïng nöôùc thaûi Thoâng soá Phöông phaùp phaân tích pH pH keá COD Phöông phaùp ñun kín (K2Cr2O7 Closed flux) BOD5 Suy ra töø keát quaû xaùc ñònh COD SS Phöông phaùp laéng, loïc, saáy khoâ vaø caân Nitô toång Phöông phaùp Kjieldahl Photpho toång Phöông phaùp SnCl2 cho Orthophosphate, so baèng maùy quang phoå keá haáp thu Coiform Phöông phaùp leân men nhieàu oáng (MNP) Xaùc ñònh pH: Coù 2 phöông phaùp ñeå xaùc ñònh ñoä pH cuûa nöôùc thaûi. Moät laø duøng giaáy quyø ñeå thöû ñoä pH, neàu giaáy quyø ñoåi thaønh maøu ñoû thì nöôùc coù tính axít, neáu giaáy quyø ñoåi thaønh maøu xanh thì nöôùc coù tính bazô, so saùnh vôùi daõy maøu ta coù theå xaùc ñònh ñöôïc ñoä pH cuï theå cuûa maãu nöôùc. Phöông phaùp thöù hai laø duøng pH keá, tröôùc khi ñöa ñaàu pH keá vaøo maãu nöôùc thaûi ñeå kieåm tra ñoä pH thì phaûi nhuùng noù vaøo maãu nöôùc caát, ñôïi cho pH keá oån ñònh roài môùi laáy ñaàu pH keá boû vaøo maãu nöôùc thaûi, ñôïi cho oån ñònh roài ñoïc keát quaû. Phöông phaùp naøy thöôøng chính xaùc hôn. Xaùc ñònh COD: Trình töï thí nghieäm nhö sau: Cho maãu nöôùc thaûi vaøo oáng nghieäm, theâm dung dòch K2Cr2O7 vaøo, caån thaän theâm H2SO4 reagent (axít mmaïnh) vaøo, ñaåy nuùt vaën ngay roài laéc kyõ nhieàu laàn, ñaët oáng nghieäm vaøo loø saáy ôû 1500C trong 2h. Ñeå nguoäi ñeán nhieät ñoä phoøng, theâm 2 gioït ferroin vaø ñònh phaân baèng FAS 0.1 M, döøng laïi khi maãu töø maøu xanh luïc chuyeån sang naâu ñoû. Laøm maãu roãng vôùi nöôùc. Sau ñoù tính toaùn theo coâng thöùc sau: COD (mg/l) = (A-B)*N*8000/ml maãu Trong ñoù: A: theå tích FAS duøng cho thöû maãu roãng B: theå tích FAS duøng cho thöû maãu thaät N: Noàng ñoä thöïc cuûa FAS Xaùc ñònh BOD5: Khi xaùc ñònh ñöôïc COD ta coù theå tính ñöôïc BOD5 baèng tyû soá sau: Xaùc ñònh SS: Duøng pheãu vaø giaáy loïc( ñaõ ñöôïc xaùc ñònh khoái löôïng tröôùc) loïc maãu nöôùc thaûi baèng bình huùt chaân khoâng, sau ñoù laáy giaáy loïc ñem ñi saáy ôû nhieät ñoä 1050C, ñeå nguoäi roài ñem di huùt aåm vaø caân khoái löôïng, laáy khoái löôïng naøy tröø ñi khoái löôïng ban ñaàu cuûa giaáy loïc ta seõ xaùc ñònh ñöôïc SS. 4 Phöông phöông phaùp döï baùo Ñeà taøi ñaõ duøng phöông phaùp döï baùo ñeå tính taûi löôïng chaát oâ nhieãm nöôùc thaûi, khí thaûi vaø chaát thaûi raén döïa vaøo dieän tích töøng nhaø maùy cuûa CCN Thaùp Chaøm, heä soá oâ nhieãm, taûi löôïng thaûi trong töông lai. Taûi löôïng trung bình cuûa moät soá chaát oâ nhieãm a = a: Taûi löôïng trung bình cuûa moät soá chaát oâ nhieãm (kg/ha/ngaøy.ñeâm) A: Taûi löôïng cuûa moät chaát oâ nhieãm cuûa CCN ñang hoaït ñoäng hieän nay (kg/ha/ngaøy.ñeâm) S: Dieän tích cuûa CCN (ha) N: Tyû leä laáp ñaày cuûa CCN (%) 5. Phöông phaùp xöû lyù soá lieäu Soá lieäu ñöôïc quaûn lyù vaø xöû lyù baèng chöôøng trình Microsoft Excel, Microsoft Office 2003. CHÖÔNG II TOÅNG QUAN VEÀ CUÏM COÂNG NGHIEÄP VAØ CUÏM COÂNG NGHIEÄP THAÙP CHAØM Cuïm coâng nghieäp vaø moät soá ñaëc ñieåm cuûa caùc cuïm coâng nghieäp cuûa tænh Ninh Thuaän Loaïi hình cuïm coâng nghieäp (CCN) hình thaønh theo hai hình thöùc: CCN mang tính töï phaùt vaø CCN coù chuû ñaàu tö kinh doanh cô sôû haï taàng. CCN laø loaïi hình khaù môùi meõ ôû Ninh Thuaän, laø moät tænh ngheøo loaïi hình coâng nghieäp chæ môùi phaùt trieån moät vaøi naêm gaàn ñaây neân loaïi hình CCN laø chieám tyû troïng lôùn trong cô caáu coâng nghieäp cuûa tænh Ninh Thuaän. Nguyeân nhaân hình thaønh loaïi hình CCN ñöôïc cuï theå hoùa treân nguyeân nhaân khaùch quan vaø chuû quan sau: Do chính saùch khuyeán khích, thuû tuïc ñaàu tö ñöôïc ñaùp öùng nhanh vaø coù chính saùch öu ñaõi cho caùc nhaø ñaàu tö khi ñaàu tö treân ñòa baøn tænh. Coù vò trí ñòa lyù thuaän lôïi naêm treân truïc giao thoâng xuyeân Vieät tieáp giaùp vuøng troïng ñieåm kinh teá phía Nam, gaàn caûng Cam Ranh vaø saân bay Nha Trang. Ñaây laø ñieàu kieän thuaän lôi ñeå thu huùt söï ñaàu tö cuûa caùc doanh nghieäp vaøo tænh Ninh Thuaän. Ñaát ñai thuaän lôi cho vieäc xaây döïng caùc nhaø maùy, xí nghieäp coâng nghieäp. Vôùi söï ñaàu tö ngaøy caøng nhieàu cuûa caùc doanh nghieäp vaøo tænh Ninh Thuaän vaø ñaõ hình thaønh moät khu vöïc moät soá nhaø maùy naèm trong nhaø maùy xen keõ vôùi khu daân cö. Ñöùng tröôùc tình hình ñoù ñeå giaûi quyeát vaán ñeà ñaàu tö traøn lan treân dieän tích roäng, UBND tænh Ninh Thuaän ñöa ra moâ hình CCN 2.2 Tình hình phaùt trieån caùc cuïm coâng nghieäp ñeán naêm 2010 vaø ñònh höôùng ñeán naêm 2020. 2.2.1 Tình hình phaùt trieån Moät soá cuïm coâng nghieäp treân ñòa baøn tænh Ninh Thuaän ñöôïc quy hoaïch ñeán naêm 2010 vaø ñònh höôùng ñeán naêm 2020 ñöôïc theå hieän trong baûng sau: Baûng 2: Danh muïc caùc cuïm coâng nghieäp ñöôïc quy hoaïch ñeán naêm 2010 taàm nhìn ñeán naêm 2020 STT Teân CCN Ñòa ñieåm Dieän tích A Caùc CCN ñang hoaït ñoäng 1 CCN Thaønh Haûi Xaõ Thaønh Haûi 35 2 CCN Taán Taøi Phöôøng Taán Taøi 30 3 CCN Du Long xaõ Caø Roâm 27 B Caùc CCN ñöôïc boå sung vaøo quy hoaïch 4 CCN Caø Naù – Quaùn Theû Xaõ Phöôùc Nam 35 5 CCN Taân Sôn Xaõ Quaûng Sôn 30 6 CCN Ñoâng – Myõ Haûi Xaõ Ñoâng Haûi 30 Nguoàn: Ban quaûn lyù caùc khu/cuïm coâng nghieäp tænh Ninh Thuaän Ñònh höôùng quy hoaïch caùc cuïm coâng nghieäp tænh Ninh Thuaän ñeán naêm 2020 Veà thöïc hieän quy hoaïch Theo quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cuûa ñeán naêm 2010 nhìn chung vieäc phaùt trieån caùc KCN, CCN cuûa tænh Ninh Thuaän noùi chung ñeán nay cô baûn ñaõ hoaøn thaønh ñuùng quy hoaïch phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cuûa tænh ñeán naêm 2010. Veà ñaàu tö cô sôû haï taàng Huy ñoäng voán trong vaø ngoaøi nöôùc ñeå ñaàu tö cô sôû haï taàng kyõ thuaät trong caùc CCN. Ngoaøi voán huy ñoäng cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá ñeàu tö kyõ thuaät haï taàng trong caùc cuïm coâng nghieäp, tænh ñaõ huy ñoäng voán thuoäc ngaân saùch nhaø nöôùc ñaàu tö cô sôû haï taàng vaø xaõ hoäi ngoaøi CCN ñeå taïo ñoäng löïc phaùt trieån coâng nghieäp tænh Veà giaûi quyeát vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng Caùc CCN ñaõ giaûi quyeát vaán ñeà vieäc laøm cho nhieàu ngöôøi trong tænh laøm gia taêng tyû troïng lao ñoäng coâng nghieäp, dòch vuï, giaûm lao ñoäng noâng nghieäp. Vieäc laøm vaø thu nhaäp cuûa ngöôøi daân trong CCN töông ñoái oån ñònh, ñoäi nguû coâng nhaân laøm vieäc taïi caùc doanh nghieäp trong CCN coù trình ñoä kyõ thuaät, chuyeân moân, coù yù thöùc toå chöùc kyõ luaät cao. Veà döï baùo caùc xu höôùng ñieàu chænh quy hoaïch Theo chuû tröông cuûa UBND tænh Ninh Thuaän ñeán naêm 2010, caùc huyeän Ninh Phöôùc, Ninh Sôn seõ ñöôïc quy hoaïch vaø hình thaønh theâm caùc KCN, CCN ñeå phaùt trieån neàn coâng nghieäp cuûa tænh. Nhöõng cuïm coâng nghieäp coøn dieän tích chöa cho thueâ phaán ñaáu laáp ñaày hoaïc ñieàu chænh quy hoaïch chi tieát ñaáu tö caùc coâng trình phuùc lôïi xaõ hoäi, dòch vuï hoã trôï trong CCN. Chænh trang vaø naâng caáp haï taàng kyõ thuaät trong CCN hieän coù, maø haï taàáng kyõ thuaät coøn thaáp keùm vaø chöa ñöôïc ñaàu tö. Tình hình quaûn lyù moâi tröôøng cuûa caùc cuïm coâng nghieäp tænh Ninh Thuaän Hoaït ñoäng nhaø nöôùc veà baûo veä moâi tröôøng Coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc veà baûo veä moâi tröôøng (BVMT) cuûa tænh Ninh Thuaän coù nhieàu chuyeån bieán tích cöïc trong nhöõng naêm gaàn ñaây vaø thu ñöôïc nhöõng keát quaû nhö sau: Vaên baûn phaùp quy: UBND tænh Ninh Thuaän ñaõ xaây döïng vaø ban haønh phaùp cheá BVMT trong caùc KCN, CCN naèm treân ñòa baøn tænh Ninh Thuaän. Chöông trình quan traéc ñöôïc thöïc hieän haèng naêm coù söï keát hôïp quan traéc vôùi maïng löôùi quoác gia. Coâng taùc thaåm ñònh ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng (ÑTM) ñöôïc duy trì ôû caáp: Boä TN & MT, Sôû TN & MTä tænh Ninh Thuaän. Coâng taùc thaåm ñònh coøn coù moät soá khoù khaên do söï thieáu phoái hôïp giöõa caùc ngaønh coù lieân quan, cô cheá taøi chính chöa ñöôïc hoaøn thieän. Trieån khai hoaït ñoäng kieåm soaùt oâ nhieãm coâng nghieäp thoâng qua caùc hoaït ñoäng giaùm saùt, kieåm tra caùc cô sôû ñang hoaït ñoäng. Tuy nhieân, hoaït ñoäng naøy coøn nhieàu haïn cheá veà nguoàn kinh phí vaø nhaân löïc. Baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng haêng naêm ñöôïc xaây döïng treân cô sôû caùc soá lieäu quan traéc vaø caùc chæ thò moâi tröôøng. Hoaït ñoäng tuyeân truyeàn, giaùo duïc naâng cao nhaän thöùc veà moâi tröôøng ñöôïc trieån khai haèng naêm, vôùi noäi dung, hình thöùc ngaøy caøng phong phuù hôn, goùp phaàn thieát thöïc vaøo vieäc chuyeån bieán roõ reät trong yù thöùc baûo veä moâi tröôøng cuûa coäng ñoàng. Toå chöùc toát coâng taùc thanh tra vaø khieáu naïi veà moâi tröôøng Phoái hôïp vôùi lieân hieäp hoäi caùc hoäi khoa hoïc kyõ thuaät thaønh laäp hoäi BVMT. Caùc vaán ñeà quaûn lyù moâi tröôøng Trong coâng taùc quaûn lyù Nhaø nöôùc moâi tröôøng (MT) cuûa tænh noåi coäm moät soá vaán ñeà nhö sau: Thieáu thoâng tin quan troïng phuïc vuï coâng taùc quy hoaïch vaø BVMT. Ñoù laø döõ lieäu chi tieát veà ñòa hình, ñòa maïo; taøi nguyeân khoaùng saûn, tröõ löôïng nöôùc ngaàm, chaát löôïng nöôùc ngaàm, chaát löôïng ñaát, ña daïng sinh hoïc vaø sinh caûnh. Chöông trình quan traéc coøn nhieàu haïn cheá. Soá ñieåm quan traéc coøn ít, taàn suaát quan traéc thaáp do kinh phí quan traéc haøng naêm coøn khaù haïn heïp. Ngoaøi ra, quan traéc moâi tröôøng ñaát chöa ñöôïc quan taâm ñeán. Coâng taùc quaûn lyù soá lieäu chöa ñöôïc coi ñuùng möùc. Thieáu söï phoái hôïp giöõa chöông trình quoác gia vôùi quan traéc moâi tröôøng ñòa phöông. Caùc ñeà taøi caùc döï aùn nghieân cöùu phuïc vuï coâng taùc BVMT coøn nhieàu haïn cheá. Nhaän thöùc cuûa coäng ñoàng veà BVMT coøn keùm, thieáu caùc hoaït ñoäng tuyeân truyeàn BVMT. Chöa huy ñoäng ñöôïc söï tham gia tích cöïc caùc ñoái töôïng lieân quan ñeán BVMT. Naêng löïc quaûn lyù cô quan chuyeân ngaønh coøn nhieàu haïn cheá. Nhaän thöùc cuûa caùc doanh nghieäp veà baûo veä moâi tröôøng Caùc doanh nghieäp, ñôn vò treân ñòa baøn tænh chöa quan taâm hoaëc quan taâm chöa ñuùng möùc veà BVMT. Nhieàu cô sôû coâng nghieäp (CN) coù ñaàu tö caùc heä thoáng xöû lyù chaát thaûi nhöng vaän haønh mang tính ñoái phoù hôn laø yù thöùc töï giaùc, moät soá doanh nghieäp khoâng coù heä thoáng xöû lyù chaát thaûi. Trong heä thoáng phaùp luaät BVMT chöa chaët cheõ, bieän phaùp cheá taøi chöa ñuû maïnh ñoái vôùi caùc ñôn vò vi phaïm, xöû lyù khoâng ñeán nôi ñeán choán. Toång quan veà cuïm coâng nghieäp Thaùp Chaøm 2.4.1 Lòch söû hình thaønh Ban quaûn lyù caùc cuïm coâng nghieäp tænh Ninh Thuaän ñöôïc thaønh laäp theo quyeát ñònh soá 01/QÑ-TH -UB ngaøy 16/01/1998 cuûa chuû tòch UBND tænh Ninh Thuaän veà vieäc pheâ duyeät quy hoaïch chi tieát CCN Thaùp Chaøm thaønh phoá Phan Rang – Thaùp Chaøm.Coù thôøi gian hoaït ñoäng laø 50 naêm, vôùi dieän tích laø 34,9 ha Trong ñoù: Ñoái vôùi ñaát xaây döïng nhaø maùy : 66% ñaát daønh cho xaây döïng coâng trình, 26% ñaát daønh cho giao thoâng noäi boä vaø saân baõi, 0,7% ñaát xaây döïng khu caáp, xöû lyù nöôùc. Ñoái vôùi ñaát xaây döïng trung taâm haønh chính: 30% daønh cho xaây döïng coâng trình, 30% ñaát daønh cho giao thoâng noäi boä vaø saân baõi,40% cho caây xanh. Ñoái vôùi ñaát xaây döïng khu caáp, xöû lyù nöôùc: 60% ñaát daønh cho xaây döïng coâng trình, 20% daønh cho giao thoâng noäi boä vaø 20% cho caây xanh 2.4.2 Ñieàu kieän töï nhieân Vò trí ñòa lyù Cuïm coâng nghieäp Thaùp Chaøm thuoäc phöôøng Ñoâ Vinh thaønh phoá Phan Rang- Thaùp Chaøm tænh Ninh Thuaän, naèm treân truïc giao thoâng xuyeân Vieät (ñöôøng saét Baéùc - Nam) tieáp giaùp vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam, naèm trong vuøng kinh teá du lòch Ñaø Laït – Phan Rang – Nha Trang. Vò trí naøy seõ laø ñieàu kieän thu huùt Ninh Thuaän vaøo quaù trình coâng nghieäp hoùa, tieáp thu nhanh vaên hoùa, khoa hoïc kyõ thuaät vaø chuyeån giao coâng ngheä, kinh nghieäm quaûn trò kinh doanh vaø thoâng tin kinh teá. Phía Ñoâng: Giaùp ñöôøng saét Baéc Nam Phía Taây : Giaùp keânh Baéc Phía Nam : Giaùp khu daân cö vaø quoác loä 27 Phía Baéc : Saân bay Thaønh Sôn Cuïm coâng nghieäp Thaùp Chaøm coù ñòa hình töông ñoái thoaûi, ñoä doác < 10% cao ñoä neàn töø 12m – 20m. Hình 1: Sô ñoà vò trí CCN Thaùp Chaøm Khí haäu Khu vöïc Thaùp Chaøm naèm trong thaønh phoá Phan Rang – Thaùp Chaøm noù mang ñaày ñuû tính chaát ñaëc bieät cuûa khí haäu Nam Trung Boä naéng nhieàu, khí haäu khoâ, löôïng möa ít, taäp trung 3 töø thaùng 9 ñeán thaùng 11, löôïng boác hôi lôùn Nhieät ñoä: coù cheá ñoä nhieät cao quanh naêm Nhieät ñoä khoâng khí trung bình naêm 27,6oc Nhieät ñoä khoâng khí trung bình cao nhaát trong naêm 38oc Nhieät ñoä khoâng khí thaáp nhaát trong naêm 23,3oc Naéng: Coù thôøi gian chieáu saùng daøi – toång soá giôø naéng trung bình naêm laø 2816 giôø Möa: Muøa möa ñeán muoän so vôùi tænh khaùc, thôøi gian möa ngaén – chæ coù töø thaùng 3 ñeán thaùng 1. Toång löôïng möa töø 500 mm – 800mm, soá ngaøy möa trung bình naêm laø 51 – 68 ngaøy. Löôïng boác hôi: So vôùi caû nöôùc löôïng boác hôi cuûa Phan Rang laø lôùn nhaát, trung bình naêm laø 1800mm. trong ñoù lôùn nhaát thaùng 3 vaø thaùng 4. Ñoä aåm : Ñoä aåm töông ñoái trung bình naêm 75%. Cheá ñoä gioù : Höôùng gioù thònh haønh laø gioù Ñoâng Nam vaø Taây Nam, toác ñoä gioù trung bình laø 2,7 m/s, toác ñoä gioù lôùn nhaát laø 27 m/s Böùc xaï maët trôøi: Ninh Thuaän naèm ôû vó ñoä thaáp, quanh naêm coù ñoä chieáu saùng daøi, muøa khoâ keùo daøi töø thaùng 8 ñeán thaùng 9. Theo soá lieäu ñieàu tra, toång soá giôø naéng trung bình haøng naêm laø 2.800 ñeán 2.900 giôø, caû naêm chæ coù khoaûng 5 – 11 ngaøy laø khoâng naéng. Töø thaùng 1 ñeán thaùng 7 trung bình coù khoaûng 240 giôø naéng/thaùng, caùc thaùng 3,4,5 coù khoaûng 280 - 318 giôø naéng/thaùng. Löôïng böùc xaï ôû khu vöïc naøy töông ñoái lôùn trung bình haøng naêm khoaûng 160 kcal/cm2, thaùng ít nhaát laø 91 kcal/cm2 Thuyû vaên Thaønh phoá Phan Rang – Thaùp Chaøm chòu aûnh höôûng cuûa cheá ñoä thyû vaên soâng Dinh Muøa möa: Ñöa luõ traøn veà laøm ngaäp moät soá ruoäng ven soâng, ñoàng thôøi muøa khoâ laïi cung caáp nöôùc töôùi cho caây troàng. Thöôïng nguoàn coù ñaäp Ñanhim phuïc vuï nöôùc töôùi cho 12.000 ha, gaàn thaønh phoá coù ñaäp Nha Trinh vaø Laâm Caám laø hai coâng trình phuïc vuï cung caáp nöôùc töôùi sinh hoaït vaø töôùi cho caû vuøng. Khu vöïc Thaùp Chaøm coù ñòa hình cao neân khoâng bò aûnh höôûng do möïc nöôùc luõ traøn veà. Nhöng laïi bò aûnh höôûng vieäc tieâu thuyû do ôû vaøo vò trí cöûa xaû cuûa tuyeán möông tieâu treân ñaäp Laâm Caám, ngay vò trí laáy nöôùc caáp cho sinh hoaït cuûa ñoâ thò cuûa nhaø maùy nöôùc Thaùp Chaøm. 2.4.3 Cô sôû haï taàng Giao thoâng noäi boä Boá trí höôùng truïc chính ôû giöõa phuû nhöïa roäâng 6 – 7m.Heä thoáng ñöôøng truïc phuï chaïy xung quanh, noái lieàn heä thoáng ñöôøng truïc chính vaø ñöôøng gom taïo thaønh maïng löôùi ñöôøng giao thoâng kín ñeán caùc loâ ñaát nhaø maùy xung quanh vaø lieân thoâng ra beân ngoaøi. Coâng trình thoaùt nöôùc Chöa coù heä thoáng thoaùt nöôùc möa cuõng nhö nöôùc thaûi cho caû CCN Thaùp Chaøm. Haàu heát nöôùc thaûi vaø nöôùc möa ñeàu thaûi xuoáng keânh gaàân ñoù roài thaûi ra caùc caùnh ñoàng laân caän. Nguoàn cung caáp ñieän Cuïm coâng nghieäp Thaùp Chaøm ñöôïc caáp ñieän töø traïm bieán aùp Thaùp Chaøm: 66/15/6,6kv – 15MVA + 110/22/15KV – 12MVA baèng tuyeán ñieän noåi 15KV soá 572. Nguoàn cung caáp nöôùc CCN Thaùp Chaøm ñöôïc cung caáp nöôùc bôûi nhaø maùy nöôùc Thaønh phoá Phan Rang Thaùp Chaøm vôùi coâng suaát laø 12.000m3/ngaøy.ñeâm. Thoâng tin lieân laïc Maïng löôùi vieãn thoâng ñaõ ñöôïc ñaàu tö hieän ñaïi hoùa ñaûm baûo thoâng tin lieân laïc trong nöôùc vaø quoác teá cuûa caùc nhaø ñaàu tö. Heä thoáng coâng ngheä thoâng tin. Hieän ñaïi phuïc nhu caàu truyeàn thoâng ña dòch vuï truyeàn döõ lieäu, internet, ñieän thoaïi, fax… 2.4.4 Caùc ngaønh ngheà saûn xuaát Baûng 3: Toång hôïp caùc nhaø ñaàu tö vaøo Cuïm coâng nghieäp Thaùp Chaøm STT Teân coâng ty Ñòa chæ Lónh vöïc saûn xuaát 1 Coâng ty xuaát nhaäp khaåu noâng saûn Ninh Thuaän Ñöôøng Baéc AÙi, CCN Thaùp Chaøm Saûn xuaát haït ñieàu 2 Coâng ty mía ñöôøng Phan Rang Ñöôøng Baéc AÙi, CCN Thaùp Chaøm Saûn xuaát ñöôøng vaø nöôùc giaûi khaùt 3 Coâng ty coå phaàn cheá bieán laâm saûn Ninh Thuaän Ñöôøng Baéc AÙi, CCN Thaùp Chaøm Saûn xuaát caùc saûn phaåm töø goã 4 Coâng ty TNHH Haûi Ñoâng Ñöôøng Baéc AÙi, CCN Thaùp Chaøm Saûn xuaát caù khoâ xuaát khaåu 5 Coâng ty ñoå troän beâ toâng Ñöôøng Baéc AÙi, CCN Thaùp Chaøm Vaät lieäu xaây döïng 6 Coâng ty TNHH Phuù Thuyû Ñöôøng Baéc AÙi, CCN Thaùp Chaøm Saûn xuaát haït ñieàu Nguoàn : Ban quaûn lyù cuïm coâng nghieäp tænh Ninh Thuaän 2.4.4.1 Ngaønh cheá bieán haït ñieàu Quy trình coâng ngheä Haït ñieàu Saøng naêng löôïng buïi Haáp nöôùc nöôùc thaûi + khoùi Boùc taùch coû thoâ chaát thaûi raén + buïi Boùc voû luïa buïi Saáy naêng löôïng khoùi Haït ñieàu thaønh phaåm Hình 2: Sô ñoà daây chuyeàn coâng ngheä cheá bieán haït ñieàu Haèng naêm nhaø maùy cheá bieán haït ñieàu saûn xuaát ñöôïc 8000 taán/naêm haït ñieàu nhaân ñeå xuaát khaåu (Nguoàn: coâng ty cheá bieán xuaát khaåu noâng saûn tænh Ninh Thuaän). Vôùi moät löôïng saûn phaåm lôùn nhö vaäy thì seõ aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng laø raát lôùn. Caùc taùc nhaân gaây oâ nhieãm chính Chaát thaûi raén chuû yeáu laø voû haït ñieàu haèng naêm khoaûng 18.000 taán/naêm (Nguoàn: Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng tænh Ninh Thuaän). Löôïng raùc thaûi naøy ñöôïc taùi söû duïng cho quaù trình ñoát. Ngoaøi ra coøn coù raùc thaûi sinh hoaït haèng ngaøy cuûa coâng nhaân vieân vaø raùc thaûi caùc bao bì ñöïng haït ñieàu chieám 30,9 taán/naêm (Nguoàn: Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng tænh Ninh Thuaän). Nöôùc thaûi sinh ra chuû yeáu trong quaù trình haáp haït ñieàu moät phaàn ñöôïc thu gom vaø thaûi ra ngoaøi moâi tröôøng khoaûng 150m3/ngaøy (Nguoàn: Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng tænh Ninh Thuaän) vaø nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa caùn boä coâng nhaân laø 30m3/ngaøy.ñeâm (Nguoàn: Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng tænh Ninh Thuaän). Vì vaäy nöôùc thaûi cuûa ngaønh naøy thaûi ra moâi tröôøng khoâng ñaùng keå vaø ít aûnh höôûng tôùi moâi tröôøng. Khoùi thaûi laø nguoàn gaây oâ nhieãm nhieàu nhaát trong quaù trình saûn xuaát haït ñieàu chöùa nhieàu khí nhö COx, SOx ,HF, N2 vôùi moät löôïng khoùi lôùn thaûi ra moâi tröôøng vaø coù muøi hoâi khoù chòu Ngaønh saûn xuaát mía ñöôøng Coâng ty saûn xuaát mía ñöôøng vôùi coâng xuaát eùp mía moät ngaøy laø 700 taán/ngaøy (Nguoàn: Coâng ty saûn xuaát mía ñöôøng). Taïo ra moät löôïng saûn phaåm raát lôùn laø 5000 taán/naêm (Nguoàn: Coâng ty saûn xuaát mía ñöôøng) . Coâng ty saûn xuaát mía ñöôøng ñaõ taïo ra moät löôïng oâ nhieãm raát lôùn trong moâi tröôøng. Nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy ñöôøng coù khaû naêng oâ nhieãm raát cao deã phaân huyû trong nöôùc, chuùng coù khaû naêng gaây caïn kieät oxy trong nöôùc laøm aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng soáng cuûa quaàn theå sinh vaät.phaàn lôùn caùc saûn phaåm phaân huyû cuûa ñöôøng khöû coù phaân töû lôùn löôïng lôùn neân khoù thaám qua maøng vi sinh. Quaù trình phaân huyû saûn phaåm ñöôøng ñoøi hoûi phaûi qua moät thôøi gian daøi. Neân seõ aûnh höôûng ñeán quaù trình laøm saïch cuûa nguoàn tieáp nhaän caùc chaát lô löûng coù trong nöôùc thaûi coøn coù khaû naêng laéng xuoáng ñaùy nguoàn nöôùc. Nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy ñöôøng coøn coù nhieät ñoä cao, laøm öùc cheá hoaït ñoäng cuûa caùc vi sinh vaät trong nöôùc. Quy trình coâng ngheä cuûa saûn xuaát ñöôøng. ÉP MÍA TRỤC I TRỤC II TRỤC III TRỤC IV LÒ HƠI NƯỚC MÍA HỖN HỢP MÍA XỬ LÝ SƠ BỘ GIA VÔI SƠ BỘ GIA NHIỆT LẦN 1 THÔNG SO2 LẦN I TRUNG HOÀ BẰNG VÔI GIA NHIỆT LẦN 2 TẢN HƠI LẮNG TRONG NƯỚC MÍA TRONG GIA NHIỆT LẦN 3 CÔ ĐẶC NƯỚC CHÈ BÙN LỌC CHÂN KHÔNG NƯỚC CHÈ LỌC BÙN THẢI BÃ MÍA NƯỚC LƯỢC SẠCH Tieáp trang sau THÔNG SO2 LẦN II LỌC KIỂM TRA SIRÔ NẤU ĐƯỜNG A ĐƯỜNG NON A BỒI TINH A LY TÂM A SẤY KHÔ CÂN , ĐÓNG BAO 50 KG NHẬP KHO NẤU ĐƯỜNG C ĐƯỜNG NON B ĐƯỜNG NON C BỒI TINH B BỒI TINH C MẬT A MẬT N MẬT R LY TÂM B ĐƯỜNG B MẬT B LY TÂM C ĐƯỜNG C MẬT C HOÀ TAN GIỐNG B, C NẤU ĐƯỜNG B CÔ ĐẶC ĐƯỜNG THÀNH PHẨM NẤU ĐƯỜNG C Hình 3: Sô ñoà daây chuyeàn coâng ngheä saûn xuaát ñöôøng Saûn phaåm chuû yeáu cuûa ngaønh naøy laø ñöôøng caùt traéng. Ngoaøi ra coøn coù caùc saûn phaåm phuï laø nöôùc giaûi khaùt coù ga vaø coàn. Nguoàn thaûi chính: Nöôùc ngöng tuï Loaïi nöôùc naøy nhaän ñöôïc do quaù trình ngöng tuï hôi sau khi caáp nhieät taïi caùc thieát bò gia nhieät, coâ ñaëc, naáu vaø saáy ñöôøng. Ñaây hoaøn toaøn laø nöôùc meàm, saïch neân coù theå duøng hoaøn toaøn trôû laïi caáp cho loø hôi, löôïng nöôùc ngöng naøy khoaûng 16m3/h. Nöôùc thaûi saïch Bao goàm nöôùc taïo chaân khoâng cuûa caùc noài boác hôi vaø noài ñöôøng, nöôùc giaûi nhieät maùy moùc thieát bò, nöôùc laøm nguoäi trôï tinh vaø loø löu huyønh. Nöôùc naøy sau khi söû duøng chæ taêng nhieät ñoä, khoâng bò oâ nhieãm neân coù theå laøm nguoäi vaø thaûi tröïc tieáp ra keânh Baéc, löôïng nöôùc naøy khoaûng 391m3/h. Nöôùc thaûi Nöôùc thaûi töø khu eùp mía ñöôøng trong mía vaø laøm maùt oå truïc cuûa maùy eùp. Loaïi nöôùc thaûi naøy coù noàng ñoä BOD cao. Nöôùc thaûi röûa loïc, laøm maùt, röûa thieát bò vaø röûa saøn: Haøm löôïng BOD vaø chaá raén lô löûng cao. Nöôùc thaûi khu loø hôi, nöôùc ruûa chai vaø röûa saøn: Chaát raén lô löûng cao vaø giaù trò BOD thaáp, nöôùc thaûi mang tính kieàm, BOD thaáp. Ñaëc tröng lôùn nhaát cuûa nhaø maùy ñöôøng laø coù giaù trò BOD cao vaø dao ñoäng nhieàu. Phaàn lôùn chaát thaûi raén lô löûng laø chaát voâ cô: trong ñieàu kieän bình thöôøng, nöôùc laøm nguoäi, röûa vaø nöôùc thaûi töø caùc qua trình khaùc coù toång chaát raén lô löûng khoâng ñaùng keå. Chæ moät phaàn than hoaït tính bò thaát thoaùt theo nöôùc, moät ít troû loïc, vaûi loïc do bò muïc naùt taïo thaønh sôïi nhoû lô löûng trong nöôùc. Nhöng trong ñieàu kieän caùc thieát bò laïc haäu, bò roø ró thì haøm löôïng chaát raén huyeàn phuø trong nöôùc thaûi coù theå taêng cao. Thaønh phaàn chaát thaûi raén: bao goàm baû mía thöøa sau khi ñoát loø coøn laïi, buøn mía trong quaù trình laéng loïc, tro sau khi ñoát loø hôi. Bóa mía chieám khoaûng 160 taán/ngaøy, duøng ñeà laøm nhieân lieäu ñoát cho loø hôi phaàn coøn laïi ñöôïc eùp thaønh baùnh hoaëc chaát ñoáng ñeå baùn ra ngoaøi laøm phaân boùn. Baõ buøn ñöôïc thaùo ra ôû coâng ñoaïn loïc buøn khoaûng 12 taán/ngaøy (Nguoàn: Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng tænh Ninh Thuaän). Baõ buøn coù theå laøm nguyeân lieäu saûn xuaát phaân höõu cô vi sinh cho caây troàng. Tro vaø xæ loø thaûi ra töø heä thoáng thu hoài vaø löôïng tro trong quaù trình veä sinh thaûi ra vôùi löôïng khoaûng 5 taán/ngaøy (Nguoàn: Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng tænh Ninh Thuaän). Trong quaù trính saûn xuaát thaûi ra moâi tröôøng moät soá loaïi khí nhö SO2, CO2, buïi ñöôøng vaø buïi tro loø hôi. Ngaønh saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng Nuyeân vaât lieäu Quy trình coâng ngheä Troän Nöôùc nöôùc thaûi, tieáng oàn, buïi Ñoå vaøo khuoân Tieáng oàn Phôi Truï beâ toâng Hình 4: sô ñoà daây chuyeàn coâng ngheä saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng Ngaønh naøy saûn xuaát ra caùc loaïi beâ toâng, coát theùp. Nguoàn goác oâ nhieãm chính laø buïi vaø tieáng oàn sinh ra trong quaù trình ñoå troän vöõa, quaù trình vaän chuyeån. Löôïng buïi khaù lôùn vôùi taûi löôïng185 kg/ngaøy.ñeâm Nguoàn: Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng tænh Ninh Thuaän vaø ñoä oàn laø 120 dBA (Nguoàn: Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng tænh Ninh Thuaän). Nöôùc thaûi trong ngaønh naøy chuû yeáu nöôùc chaûy traøn trong quaù trình ñoå troän vöõa vôùi löu löôïng khoâng ñaùng keå. Raùc thaûi chuû yeáu laø raùc thaûi sinh hoaït khoâng coù raùc thaûi coâng nghieäp. Ngaønh cheá bieán thuyû – haûi saûn. Quy trình coâng ngheä Caù Sô cheá: caét ñaàu, ruoät Nöôùc nöôùc thaûi, chaát thaûi raén Röûa saïch Nöôùc nöôùc thaûi Öôùp muoái Nöôùc thaûi Haáp Khí thaûi saáy Nhieät Caù khoâ Ñoùng goùi Hình 5 : sô ñoà daây chuyeàn coâng ngheä cheá bieán caù khoâ Doanh nghieäp cheá bieán thuyû haûi saûn thöôøng söû duïng coâng ngheä cheá bieán ñôn giaûn, chuû yeáu cheá bieán thoâ, khoâng qua maùy moùc thieát bò. Nöôùc thaûi xaûy ra trong quaù trình röûa nguyeân lieäu, loät da, laøm saïch no._.äi taïng vaø haáp chín. Ngaønh naøy nöôùc thaûi chöùa haøm löôïng BOD, COD cao. Vôùi löu löôïng laø 100 m3/ngaøy ñeâm (Nguoàn: Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng tænh Ninh Thuaän). Ngoaøi ra coøn coù nöôùc röûa duïng cuï, thieát bò veä sinh nhaø xöôûng, nöôùc thaûi sinh hoaït. Khí thaûi sinh ra trong quaù trình ñoát than ñaù ñeå saáy caù coù chöùa caùc chaát khí nhö SO2, NOx, buïi. Hôi NH3 coù theå roø ræ töø thieát bò laïnh. Muøi hoâi, tanh töø söï phaân huyû nguyeân vaät lieäu. Raùc thaûi chuû yeáu laø ñaàu, ruoät, vaûy, söông vaø raùc thaûi sinh hoaït cuûa coâng nhaân nhö tuùi nilon, caùc thöïc phaåm thöøa, voû bao. 2.4.4.5 Ngaønh saûn xuaát caùc saûn phaåm töø goã Quy trình coâng ngheä Nguuyeân lieäu Cöa Naêng löôïng Buïi + tieáng oàn nöôùc Baøo chaát thaûi raén + tieáng oàn Ñuïc tieáng oàn Ñoùng tieáng oàn Sôn khí thaûi Saûn phaåm Hình 6: Sô ñoà daây chuyeàn coâng ngheä cheá bieán goã Doøng thaûi chính cuûa ngaønh naøy chuû yeáu laø buïi, chaát thaûi raén sinh ra trong quaù trình baøo, ñuùc, cöa. Chaát thaûi raén cuûa nhaø maùy cheá bieán goã laø maït cöa, daêm baøo thöôøng laø nhöõng chaát thaûi coù theå leân men, phaân huyû khi gaëp nöôùc. Neáu khoâng coù bieän phaùp xöû lyù seõ gaây oâ nhieãm khoâng khí vaø nguoàn nöôùc. Nöôùc thaûi cuûa coâng ty haàu nhö laø khoâng coù chæ coù nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa coâng nhaân vieân chöùc trong coâng ty thì möùc ñoä aûnh höôûng tôùi moâi tröôøng laø raát ít. Löôïng buïi sinh ra trong ngaønh naøy laø 95 kg/ngaøy.ñeâm (Nguoàn: Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng tænh Ninh Thuaän), löôïng buïi naøy chöa coù bieän phaùp quaûn lyù maø bay thaûi tröïc tieáp vaøo moâi tröôøng. Moät soá chaát khí sinh ra trong qua trình sôn caùc saûn phaåm SOx, NOx. 2.5 Keá hoaïch phaùt trieån trong töông lai Trieån khai thu phí baûo veä moâi tröôøng Nghieân cöùu vaø aùp duïng ISO 14031 nhaèm ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng moâi tröôøng cuûa caùc coâng ty Thöïc hieän quan traéc moâi tröôøng CCN ñeå giaùm saùt vaø baùo caùo chaát löôïng moâi tröôøng haèêng quyù vaø haèng naêm. Thöïc hieän phuû xanh caùc tuyeán ñöôøng ñaõ hoaøn chænh Xaây döïng tieâu chuaån xaû thaûi nöôùc thaûi vaø caùc tieâu chuaån khaùc veà chaát thaûi raén vaø veä sinh moâi tröôøng cho caùc nhaø ñaàu tö vaøo CNN. Xaây döïng vaø ñöa vaøo vaän haønh traïm xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung cho CCN, laáp ñaày nhöõng dieän tích ñaát coøn laïi trong CCN. 2.6 Caùc yeáu toá aûnh höôûng moâi tröôøng cuûa caùc döï aùn quy hoaïch cuïm coâng nghieäp ñeán naêm 2010 vaø ñònh höôùng ñeán naêm 2020. Taùc ñoäng ñeán caûnh quan xung quanh Hoaït ñoäng coâng nghieäp treân ñòa baøn tænh seõ laøm thay ñoåi boä maët kinh teá – vaên hoùa – xaõ hoäi cuûa tænh noùi rieâng vaø taïi caùc vuøng gaàn CCN noùi chung. Beân caïnh ñoù toàn taïi nhöõng vöôùng maéc, khoù khaên phaùt sinh môùi nhaát laø trong lónh vöïc moâi tröôøng nhö: Thay ñoåi cô caáu söû duïng ñaát, laøm thay ñoåi heä sinh thaùi ñoäng thöïc vaät trong khu vöïc. Laøm gia taêng chaát thaûi vaøo moâi tröôøng, aûnh höôûng khaû naêng chòu taûi cuûa moâi tröôøng. Laøm suy thoaùi taøi nguyeân thieân nhieân (TNTN) trong khu vöïc Dieän tích caùc thaûm thöïc vaät bieán maát, laõng phí söû duïng caùc nguoán taøi nguyeân, dieän tích ñaát boû hoang haèng naêm taêng leân Haï taàng kyõ thuaät trong khu vöïc bò quaù taûi, ñöôøng xaù xuoáng caáp Beänh taät nguy hieåm ngaøy moät taêng leân trong thôøi gian gaàn ñaây ôû con ngöôøi cuõng nhö ñoäng vaät. 2.6.2 Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng khoâng khí Taùc nhaân gaây oâ nhieãm khoâng khí trong giai ñoaïn xaây döïng laø buïi. Buïi phaùt sinh ra töø lôùp buïi ñoïng treân caây coû caàn phaùt quang, hoaït ñoäng giaûi phoùng maët baèng, ñaøo xôùi vaø vaän chuyeån ñaát ñaù, nguyeân vaät lieäu, töø döôùi ñaát bò cuoán bay leân treân khoâng khí, khi gaëp gioù seõ bay leân vaø phaùt taùn vaøo moâi tröôøng xung quanh. Ngoaøi ra coøn coù caùc khí ñoäc haïi nhö SOX, NOX, CO caùc hôïp chaát höõu cô bay hôi töø quaù trình ñoát nhieân lieäu vaän haønh maùy moùc phuïc vuï cho coâng taùc thi coâng, xaây döïng. Khí thaûi töø caùc phöông tieän giao thoâng vaän taûi, vôùi nhieân lieäu tieâu thuï laø daàu diesel vaø xaêng thaûi vaøo moâi tröôøng moät löôïng khí khaù lôùn chöùa caùc chaát oâ nhieãm nhö: SOX, NOX, CO, daàu DO, daàu FO chöùa buïi than… Khí thaûi töø quaù trình ñoát nhieân lieäu (DO, FO) phuïc vuï cho nhu caàu saûn xuaát, thaønh phaàn caùc chaát thaûi (SOX , NOX, CO…) coù taùc ñoäng xaáu ñeán moâi tröôøng khoâng khí do löôïng khí thaûi chöa XL ñaït tieâu chuaån maø cho phaùt vaøo moâi tröôøng khoâng khí xung quanh. Taùc haïi cuûa caùc loaïi khí thaûi naøy khoâng chæ döøng laïi gaây aûnh höôûng ñeán söùc khoûe con ngöôøi maø coøn taùc haïi ñeán haï taàng kyõ thuaät, heä sinh thaùi ñoäng thöïc vaät treân caïn vaø döôùi nöôùc. Buïi, khí thaûi töø caùc coâng ñoaïn saûn xuaát cuûa caùc nhaø maùy. Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng nöôùc Heä thoáng thoaùt nöôùc möa chung vôùi heä thoáng nöôùc thaûi do ñoù daãn ñeán tình traïng ngaäp uùng cuïc boä trong nhöõng ngaøy möa lôùn hoaëc doøng nöôùc möa loâi cuoán caùc chaát thaûi cuûa nhaø maùy ra khu vöïc taïo neân nhöõng muøi hoâi khoù chòu. Traïm XLNT taäp trung cho CCN chöa coù vaø nöôùc thaûi cuûa caùc nhaø maùy chæ söû lyù sô boä ña soá chöa ñaït tieâu chuaån roài thaûi ra caùc keânh cuûa khu vöïc, do ñoù laøm aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng soáng cuûa ngöôøi daân soáng xung quanh. Ña soá caùc nhaø maùy xí nghieäp ñeàu khoâng coù heä thoâng xöû nöôùc thaûi neân khi thaûi tröïc tieáp ra moâi tröôøng laøm oâ nhieãm nghieâm troïng heä thoáng nöôùc ngaàm vaø laøm maát khaû naêng töï laøm saïch cuûa ñaát. Taùc ñoäng do löôïng chaát thaûi raén Öôùc toång löôïng chaát thaûi raén (CTR) phaùt sinh trong CCN ñeán naêm 2020 laø 17,280 taán/ha/naêm (Nguoàn: Taùc giaû ñoà aùn), trong ñoù chaát thaûi nguy haïi (CTNH) 3,456 taáân/ha/naêm (Nguoàn: Taùc giaû ñoà aùn). Chaát thaûi coâng nghieäp, ñaëc bieät laø chaát thaûi nguy haïi laø nguoàn tieàm taøng gaây oâ nhieãm ñaát, nöôùc ngaàm, nöôùc maët vaø söùc khoûe coäng ñoàng. Taêng löôïng raùc chung cho caû khu vöïc, taêng löôïng xe thu gom vaän chuyeån. Tuy nhieân, coøn moät löôïng chaát thaûi chöa ñöôïc thu gom heát ñoå böøa baõi ra khu vöïc gaây maát veà myõ quan, maát veä sinh aûnh höôûng ñeán chaát löôïng cuoäc soáng khu vöïc daân cö. Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng khoâng khí taïo ra caùc muøi hoâi do phaân huûy moät löôïng chaát höõu cô coù trong raùc thaûi. Caùc loaïi phöông tieän thu gom vaø vaän chuyeån chöa ñuùng caùc loaïi xe chuyeân duïng, gaây maát veä sinh vaø caûm quan khi löu thoâng treân ñöôøng. Söï coá moâi tröôøng Söï roø ræ caùc chaát ñoäc haïi töø caùc cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp ra caùc khu daân cö Gia taêng oâ nhieãm moâi tröôøng khu daân cö do caùc cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp. Gia taêng nguy cô oâ nhieãm nguoàn nöôùc maët, caïn kieät nguoàn nöôùc ngaàm, caïn kieät nguoàn TNTN. Gaây ra hieän töôïng hieäu öùng nhaø kính, luõ luït, haïn haùn, beänh taät… Taùc ñoäng ñeán vaên hoùa xaõ hoäi Laøm thay ñoåi cô caáu lao ñoäng: lao ñoäng noâng nghieäp seõ giaûm, trong khi ñoù lao ñoäng coâng nghieäp vaø dòch vuï taêng cao. Nhu caàu cuoäc soáng ñöôïc caûi thieän caû veà tinh thaàn laãn vaät chaát Laøm gia taêng soá daân di cö, löïc löôïng lao ñoäng. Nhu caàu veà choå ôû, sinh hoaït taêng leân vaø ñieàu naøy ñaõ gaây ra raát nhieàu caùc teä naïn xaõ hoäi naûy sinh. Maät ñoä daân cö ñoâng ñuùc, löu löôïng giao thoâng nhieàu laøm gia taêng aùch taéc giao thoâng, tai naïn giao thoâng trong khu vöïc taêng leân vaø oâ nhieãm khoâng khí caøng taêng. NHAÄN ÑÒNH NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ MOÂI TRÖÔNG CAÁP BAÙCH Nöôùc thaûi Gia taêng nguy cô oâ nhieãm nguoàn nöôùc maët tieáp nhaän nguoàn nöôùc thaûi Gia taêng nguy cô suy kieät nguoàn nöôùc ngaàm, taêng nguy cô gaây aûnh höôûng chaát löôïng nöôùc ngaàm Taùc ñoäng xaáu ñeán coâng trình thuûy lôïi cuûa khu vöïc, gia taêng löu löôïng cuõng nhö toác ñoä doøng chaûy trong suoái, keânh raïch. Ngaäp nöôùc gaây neân hieän töôïng ngaäp uùng cuïc boä vaøo muøa möa Loâi cuoán caùc chaát thaûi vaøo moâi tröôøng ñaát gaây neân oâ nhieãm ñaát. Nöôùc thaûi ñaõ laøm maát ña daïng sinh hoïc ôû döôùi nöôùc 2.7.2 Chaát thaûi raén Löôïng chaát thaûi raén chöa ñöôïc thu gom xöû lyù coøn 30% toång löôïng chaát thaûi Chaát thaûi coâng nghieäp thu gom chung vôùi raùc thaûi sinh hoaït, phaân loaïi CTNH vaø chaát thaûi khoâng nguy haïi Caùc phöông tieän thu gom khoâng ñuùng caùc thieát bò chuyeân duïng, trong quaù trình thu gom vaän chuyeån laøm rôi vaûi, nöôùc thaûi treân xe töôùi xuoáng ñöôøng taïo muøi hoâi gaây maát veä sinh. Moät soá nhaø maùy töï yù mang chaát thaûi cuûa nhaø maùy ñoå tuøy tieän ra beân ngoaøi gaây maát caûnh quan, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng xung quanh. Khí thaûi Khí thaûi töø caùc hoaït ñoäng giao thoâng vaän taûi. Khí töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát coâng nghieäp cuûa caùc cô sôû saûn xuaát. Löôïng khí thaûi töø caùc hoaït ñoäng cuûa khu daân cö thaûi ra moâi tröôøng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí. Khí thaûi töø caùc beå xöû lyù nöôùc thaûi cuûa caùc nhaø maùy, taäp trung chaát thaûi raén… Maûng caây xanh Caây xanh trong CCN mang laïi nhieàu hieäu quaû thieát thöïc, tröôùc heát laø goùp phaàn caûi thieän ñieàu kieän vi khí haäu vaø laøm ñeïp caûnh quan trong CCN. Nhieäm vuï cô baûn cuûa quy hoaïch heä thoáng caây xanh trong CCN laø ñaûm baûo cô caáu chieám ñaát cuûa dieän tích caây xanh, löïa choïn loaïi caây vaø boá trí chuùng. Dieän tích caây xanh trong CCN phaûi ñaûm baûo chieám 10 – 20% dieän tích CCN. Heä thoáng caây xanh beân ngoøai loâø ñaát xaây döïng goàm 3 thaønh phaàn cô baûn: caây xanh doïc theo tuyeân ñöôøng, khoaûng môû coâng coäng vaø caây xanh daûi caùch ly. Dieän tích caây xanh khoâng ñuû, thieáu quy hoaïch neân troàng nhöõng loaïi caây cho phuø hôïp. CHÖÔNG III ÑAÙNH GIAÙ HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG TAÏI CUÏM COÂNG NGHIEÄP THAÙP CHAØM 3.1 Hieän traïng moâi tröôøng taïi cuïm coâng nghieäp Thaùp Chaøm 3.1.1 Hieän traïng moâi tröôøng nöôùc Nöôùc möa chaûy traøn Möùc ñoä oâ nhieãm cuûa nöôùc möa chaûy traøn phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá sau: Tình traïng veä sinh trong KCN Khaû naêng tieâu thoaùt nöôùc möa cuûa heä thoáng coáng Chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí. Thaønh phaàn cuûa nöôùc möa chaûy traøn laø caën lô löûng, ñaát, caùt, raùc thaûi bò cuoán theo doøng nöôùc. Ngoaøi ra, nöôùc möa coù khaû naêng chaûy ngang qua caùc khu vöïc coù chöùa caùc chaát oâ nhieãm treân maët ñaát, ñoù thöôøng laø khu baõi chöùa raùc taäp trung cuûa khu coâng nghieäp, khu vöïc chöùa nhieân lieäu cuûa caùc nhaø maùy trong cuïm coâng nghieäp, caùc khu vöïc ñaäu xe. Thaønh phaàn nöôùc möa trong tröôøng hôïp naøy laø coù chöùa chaát höõu cô, chaát ñoäc haïi, vaùng daàu môõ vaø caën, trong ñoù ñaùng quan taâm nhaát laø haøm löôïng caùc chaát höõu cô hoaø tan vaø haøm löôïng daàu trong nöôùc. Trong khi ñoù cuïm coâng nghieäp chöa coù heä thoáng thu gom toång theå heä nöôùc möa chaûy traøn neân haàu heát nöôùc möa nhieãm ñieàu chaûy tröïc tieáp vaøo keânh Baéc, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng ñaát vaø nöôùc. Hieän nay CCN chöa coù heä thoáng thu gom vaø xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung neân löôïng nöôùc möa naøy seõ seõ chaûy ra keânh baéc laøm oâ nhieãm nguoàn nöôùc maët vaø moät phaàn thaám vaøo ñaát gaây oâ nhieãm nöôùc ngaàm. Nöôùc maët Ñeå theo söï bieán ñoåi chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc maët taïi CCN vaø coù bieän quaûn lyù moâi tröôøng nöôùc . Haèng naêm, ban quaûn lyù cuïm coâng nghieäp phoái hôïp vôùi sôû TN & MT tieán haønh khaûo saùt, laáy maãu vaø phaân tích chaát löôïng nöôùc ôû möông thuyû lôïi. Khu vöïc phía Taây CCN coù möông keânh Baéc chaûy qua chaûy qua. Do vaäy, möông thuyû lôïi coù cheá ñoä thuûy vaên cuûa khu vöïc vaø caùc soá lieäu veà hieän traïng chaát löôïng nöôùc ñöôïc thu thaäp ñaùnh giaù noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm ñeå coù bieän phaùp xöû lyù nhaèm traùch tình traïng oâ nhieãm nöôùc maët cuûa tænh. Baûng 4: Keát quaû phaân tích maãu nöôùc suoái taïi khu vöïc STT Chæ tieâu Ñôn vò Keát quaû M1 M2 M3 TCVN 5942-1995, coät A 1 pH - 6,7 6,7 6,9 6 – 8,5 2 TSS mg/l 24,2 32,2 27,7 20 3 DO mg/l 5 5 5 >6 4 BOD mg/l 7 8 9 <4 5 COD mg/l 12 13 13 <10 6 N – NH3 mg/l 1,44 1,05 1,24 0,05 10 Coliform MPN/100ml 5.200 6.800 4.700 5.000 Nguoàn : Sôû TN & MT tænh Ninh Thuaän naêm 2006. Ghi chuù : Tieâu chuaån TCVN 5942-1995 veà giôùi haïn caùc thoâng soá vaø noàng ñoä cho pheùp cuûa caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc maët. Baûng.5 : Dieãn giaûi ñaëc ñieåm cuûa caùc vò trí laáy maãu nöôùc maët. Kyù hieäu Vò trí M1 Ñoaïn noái vôùi keânh ñaøo cuûa CCN vôùi möông M2 Maãu nöôùc caùch M1 khoaûng 100m veà phía thöôïng löu M3 Maãu nöôùc caùch M1 khoaûng 100m veà phía ha ïlöu Nguoàn : Taùc giaû ñoà aùn So saùnh keát quaû phaân tích vôùi tieâu chuaån TCVN 5942-1995, coät A veà giôùi haïn caùc thoâng soá vaø noàng ñoä cho pheùp cuûa caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc maët duøng cho muïc ñích caáp nöôùc sinh hoïat cho thaáy: chaát löôïng nöôùc möông hieän nay khoâng ñaït tieâu chuaån duøng cho caáp nöôùc sinh hoaït ôû caùc chæ tieâu BOD, COD, N – NH3 nhöng coù theå söû duïng ñöôïc cho caùc muïc ñích khaùc nhö töôùi tieâu, nuoâi troàng thuûy saûn…. Nguyeân nhaân cuûa bieåu hieän bò oâ nhieãm nguoàn nöôùc möông keânh Baéc coù theå do phaûi tieáp nhaän nöôùc thaûi cuûa caû khu vöïc trong thôøi gian vöøa qua. Nöôùc thaûi Ñaây laø chaát thaûi phoå bieán nhaát ôû haàu heát taát caû caùc nhaø maùy. Chuùng ñöôïc sinh ra sau khi söû duïng nöôùc cho caùc hoaït ñoäng sinh hoaït cuûa coâng nhaân trong nhaø maùy (nöôùc thaûi sinh hoaït) hoaëc söû duïng cho caùc giai ñoaïn coâng ngheä saûn xuaát (nöôùc thaûi coâng nghieäp). Trong soá caùc ngaønh ngheà ñang hoaït ñoäng taïi CNN Thaùp Chaøm, qua thöïc teá khaûo saùt cho thaáy khoâng phaûi ngaønh ngheà naøo cuõng söû duïng nöôùc cho saûn xuaát. Coù nhöõng ngaønh coâng nghieäp nhö saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng, ñoà goã haàu nhö khoâng söû duïng nöôùc cho caùc coâng ñoaïn saûn xuaát, chæ coù moät phaàn nöôùc duøng ñeå giaûi nhieät thieát bò maùy moùc vaø duøng cho muïc ñích sinh hoaït, do ñoù thaønh phaàn nöôùc thaûi coù möùc ñoä oâ nhieãm khoâng ñaùng keå. Tuy nhieân cuõng coù khoâng ít ngaønh ngheà ñoøi hoûi phaûi söû duïng nhieàu nöôùc cho coâng ngheä saûn xuaát vaø keøm theo ñoù laø vieäc phaùt sinh nöôùc thaûi coù thaønh phaàn phöùc taïp vaø möùc ñoä oâ nhieãm cao. Ñieån hình veà oâ nhieãm nöôùc thaûi do hoaït ñoäng saûn xuaát taïi CCN Thaùp Chaøm laø caùc ngaønh: cheá bieán caù khoâ, saûn xuaát ñöôøng, cheá bieán haït ñieàu Theo keát quaû ño ñaïc taïi moät soá nhaø maùy hoaït ñoäng trong KCN cho thaáy möùc ñoä oâ nhieãm nöôùc thaûi cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp noùi treân töông ñoái thaáp so vôùi tieâu chuaån cho pheùp. Vieäc xöû lí nöôùc thaûi cuïc boä cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp naøy ñöôïc xem nhö laø baét buoäc ñeå goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng vaø phaùt trieån beàn vöõng. Baûng 6: Maãu nöôùc thaûi ñaàu ra cuûa moät soá nhaø maùy STT Teân coâng ty Chæ tieâu phaân tích pH COD (mg/l) BOD5 (mg/l) SS (mg/l) 1 Coâng ty mía ñuôøng Phan Rang 7,1 80 70 140 2 Coâng ty xuaát nhaäp khaåu noâng saûn tænh Ninh Thuaän 6,5 80 30 80 3 Coâng ty TNHH Haûi Ñoâng 7,5 90 55 160 Tieâu chuaån cho pheùp (TCVN) 5 – 9 30 50 50 Nguoàn : Sôû khoa hoïc vaø coâng ngheä tænh Ninh Thuaän naêm 2007 Chuù thích: TCVN 5945:2005 Tieâu chuaån Vieät Nam veà nöôùc thaûi coâng nghieäp. Tình hình chung veà thöïc traïng nöôùc thaûi cuûa caùc ngaønh ñang hoaït ñoäng trong CCN Thaùp Chaøm Giaù trò pH Giaù trò pH trung bình trong nöôùc thaûi saûn xuaát töø caùc ngaønh ngheà khaùc nhau dao ñoäng trong khoaûng 5 – 9 naêm trong tieâu chuaån cho pheùp Haøm löôïng BOD5 Ngaønh saûn xuaát mía ñöôøng vaø thuyû haûi saûn coù haøm löôïng BOD5 cao hôn qui ñònh cho pheùp cuûa CCN Thaùp Chaøm, ñaëc bieät haøm löôïng BOD5 trong nöôùc thaûi saûn xuaát cuûa ngaønh mía ñöôøng cao nhaát 70 mg/l. Do ñoù, nöôùc thaûi cuûa 2 ngaønh naøy phaûi xöû lyù BOD5 tröôùc khi xaû thaûi vaøo nguoàn tieáp nhaän. Coøn nhöõng ngaønh khaùc cuõng coù haøm löôïng BOD5 nhöng raát it chöa aûnh höôûng nhieàu ñeán moâi tröôøng. Trong töông lai nhöõng ngaønh caøng phaùt trieån neáu khoâng coù bieän phaùp xöû lyù hieäu quaû thì cuõng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Haøm löôïng COD Ngaønh saûn xuaát mía ñöôøng vaø ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn coù haøm löôïng COD trong nöôùc thaûi saûn xuaát dao ñoäng trong khoaûng 80 – 90 mg/l, vöôït quaù chæ tieâu cho pheùp cuûa CCN. Do ñoù, nöôùc thaûi saûn xuaát cuûa caùc ngaønh naøy phaûi xöû lí COD tröôùc khi xaû thaûi vaøo nguoàn tieáp nhaän. Haøm löôïng SS Ngaønh cheá bieán thuyû haûi saûn coù chöùa haøm löôïng SS trong nöôùc thaûi saûn xuaát mía ñöôøng vaø thuyû haûi saûn cao nhaát 140 - 160mg/l vaø naèm ngoaøi tieâu chuaån cho pheùp. Nhöõng coâng ty naøy chöa coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi maø chæ xöû lyù sô boä roái thaûi ra ngoaøi moâi tröôøng laøm oâ nhieãm ñeán moâi tröôøng xung quanh CCN. Töø caùc keát quaû treân cho thaáy nöôùc thaûi saûn xuaát cuûa moät soá nhaø maùy luoân coù caùc chæ tieâu oâ nhieãm nhö BOD, COD, SS luoân cao hôn tieâu chuaån cho pheùp xaû thaûi. Ñieàu naøy cho thaáy caàn caùc doanh nghieäp phaûi xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi tröôùc khi thaûi ra moâi tröôøng beân ngoaøi trong ñoù chæ coù nhaø maùy ñöôøng coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi nhöng hieäu quaû khoâng cao. Löôïng nöôùc thaûi ra cuûa CCN khoaûng 1500 m3/ngaøy.ñeâm (Nguoàn: Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng tænh Ninh Thuaän), nhöng ña soá caùc nhaø maùy naøy ñeàu khoâng coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi hoaëc coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi nhöng vaän haønh khoâng trieät ñeå neân hieäu quaû khoâng cao, do ñoù chaát löôïng nöôùc thaûi khoâng ñaûm baûo TCVN 5945:2005. Nöôùc ngaàm. Hieän traïng nöôùc ngaàm tai CCN chöa bi oâ nhieãm, haàu nhö caùc haøm löôïng ñeàu ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng. Trong CCN khoâng söû duïng nöôùc ngaàm do aûnh höôûng cuûa nöôùc bieån neân nöôùc ngaàm bò nhieãm maën. Baûng 7: Keát quaû phaân tích maãu nöôùc ngaàm taïi CCN Thaùp Chaøm SST Thoâng soá Ñôn vò Phöông phaùp thöû Keát quaû TCCP 1 pH Ño baèng Inolab 7,5 6,5 – 8,5 2 Fe toång soá mg/l SMEWW3500FeD 0,38 0,5 3 SO42- mg/l SMEWW4500SO42- E 21,2 250 4 Ñoä cöùng toaøn phaàn mgCaCO3/l SMEWW2340C 250 300 5 Coliforms MNP/100ml SMEWW9221E-9222E 3 0 Nguoàn : Sôû khoa hoïc vaø coâng ngheä tænh Ninh Thuaän naêm 2007 Chuù thích: TCCP: Tieâu chuaån cho pheùp, do tieâu chuaån Vieät Nam quy ñònh ñoái vôùi nuôùc ngaàm ( TCVN 5944:1995). 3.1.2 Hieän traïng moâi tröôøng khoâng khí vaø buïi Khí thaûi phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa caùc nhaø maùy saûn xuaát coâng nghieäp noùi chung raát ña daïng tuyø theo ñaëc ñieåm ngaønh ngheà saûn xuaát, coù theå phaân chia thaønh caùc daïng sau: Ñeå ñaùnh giaù hieän traïng chaát löôïng khoâng khí taïi CCN, ban quaûn lyù cuïm coâng nghieäp Thaùp Chaøm keát hôïp vôùi sôû TN & MT ñaõ tieán haønh laáy maãu khoâng khí taïi caùc ñieåm trong cuïm coâng nghieäp ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng khoâng khí xung quanh CNN. Keát quaû laáy maãu vaø phaân tích ñöôïc trình baøy trong baûng sau: Baûng 8 : Keát quaû phaân tích maãu khoâng khí taïi khu vöïc CCN Ñieåm ño Keát quaû phaân tích (mg/m3) Buïi SO2 NO2 CO THC K1 0,35 0,036 0,003 0,102 0,06 K2 0,32 0,014 0,003 0,022 0,02 K3 0,35 0,22 0,25 0,47 0,02 K4 0,35 0,026 0,003 0,022 0,82 K5 0,35 0,37 0,21 12 0,21 TCVN 0,3(**) 0,35(**) 0,2(**) 30(**) 5,0(***) Nguoàn : Sôû TN & MT tænh Ninh Thuaän 2006 Ghi chuù: (**) TCVN 5937 – 2005 : Chaát löôïng khoâng khí - Tieâu chuaån chaát löôïng khoâng khí xung quanh. (***) TCVN 5938 – 2005: Chaát löôïng khoâng khí - Noàng ñoä toái ña cho pheùp cuaû moät soá chaát ñoäc haïi trong khoâng khí xung quanh. K1: Maãu khoâng khí laáy taïi khu vöïc ñöôøng vaøo CCN Thaùp Chaøm K2: Maãu khoâng khí laáy ôû vò trí giöõa CCN Thaùp Chaøm K3: Maãu khoâng khí laáy ôû goùc phía Taây cuûa CCN Thaùp Chaøm K4: Maãu khoâng khí laáy ôû goùc phía Nam cuûa CCN Thaùp Chaøm K5: Maãu khoâng khí laáy ôû goùc phía Ñoâng cuûa CCN Thaùp Chaøm So saùnh caùc keát quaû phaân tích ñöôïc vôùi Tieâu chuaån caùc chaát oâ nhieãm trong khoâng khí xung quanh TCVN 5937 - 2005, TCVN 5938 - 2005, cho thaáy : Noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm trong khoâng khí taïi khu vöïc CCN coù moät soá nôi vöôït quaù tieâu chuaån cho pheùp ñaït tieâu chuaån cho pheùp. Nhö khu vöïc phía taây CNN noàng SO2 vaø NO2 vöôït quaù tieâu chuaån cho pheùp töø 0,01 – 0,02 laàn. Nguyeân nhaân laø do chaát khí thaûi ra töø nhaø maùy cheá bieán haït ñieàu vaø saûn xuaát mía ñöôøng thaûi ra. Rieâng noàng ñoä buïi ôû taát caû caùc ñieåm ño ñeàu cao hôn tieâu chuaån töø 1,06 – 1,17 laàn. Buïi saûn sinh ra moät löôïng lôùn laø do buïi töø xöôûng cheá bieán goã, caùc tro ñoát cuûa caùc nhaø maùy vaø buïi cuûa nhaø maùy saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng. Khí thaûi do ñoát nhieân lieäu: caùc nhaø maùy söû duïng caùc loaïi nhieân lieäu (daàu FO, DO) ñeå caáp nhieät cho quaù trình saûn xuaát. Khi bò ñoát chaùy, caùc nhieân lieäu naøy seõ sinh ra moät hoãn hôïp caùc khí NOx, SOx, COx, CxHy, … vaø buïi khoùi gaây aûnh höôûng xaáu ñeán moâi tröôøng xung quanh. Trong CCN Thaùp Chaøm khí thaûi trong tröôøng hôïp naøy sinh ra chuû yeáu laø do nhaø maùy ñöôøng vaø cheá bieán haït ñieàu vaø cheá bieán caù khoâ gaây ra trong qua trình haáp loø hôi. Nhöng ña soá caùc nhaø maùy naøy duøng chaát ñoát taùi söû duïng laø baû mía , voû haït ñieàu cho quaù trình haáp ít khi söû duïng daàu FO, DO. Khí thaûi phaùt sinh ngay treân ñaây chuyeàn coâng ngheä saûn xuaát: tuyø theo ñaëc ñieåm ngaønh ngheà, caùc daïng chaát thaûi naøy raát khaùc nhau. Ñieån hình trong caùc nhaø maùy laø caùc daïng khí, buïi Baûng 9: Taûi löôïng moät soá chaát oâ nhieãm khoâng khí cuûa caùc nhaø maùy trong CCN STT Teân coâng ty Ngaønh ngheà Taûi löôïng (kg/ng.ñ) Buïi SO2 NOX 1 Coâng ty mía ñöôøng Phan Rang Saûn xuaát ñöôøng vaø nöôùc giaûi khaùt 89 37.5 5.5 2 Coâng ty TNHH Haûi Ñoâng Cheá bieán caù khoâ 2.8 15.36 2.458 3 Coâng ty xuaát khaåu noâng saûn tænh Ninh Thuaän Cheá bieán haït ñieàu 5.1 23.5 3.72 4 Coâng ty coå phaàn cheá bieán laâm saûn Saûn xuaát caùc saûn phaåm ñoà goã 95 0.68 1.5 5 Coâng ty ñoå troän beâ toâng Saûn xuaát caáu kieän beâ toâng 185 0.25 1.35 6 Coâng ty TNHH Phuù Thuyû Cheá bieán haït ñieàu 3 0.46 1.25 Nguoàn: Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng tænh Ninh Thuaän Nhaø maùy mía ñöôøng. Khí thaûi phaùt sinh chuû yeáu laø do quaù trình ñoát nhieân lieäu ñeå chaïy loø hôi. Löôïng khí thaûi phaùt sinh ra trong ñoát loø hôi laø lôùn vôùi taûi löôïng laø 37,5 SO2 kg/ng.ñ vaø 5,5 NOX kg/ng.ñ (Nguoàn: Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng tænh Ninh Thuaän). Ngoaøi ra coøn xaûy ra ôû caùc phaân xöôûng nöôùc giaûi khaùt nhaát laø ngay taïi vò trí chieát chai, ñoùng naép noàng ñoä CO2 khaù cao tôùi 1900 mg/m3, taïi khu vöïc caùc boàn leân men laø 1000mg/m3. nhöng khí thaûi cuûa nhaø maùy ñöôøng ñaõ söû duïng caùc thieát bò xöû lyù nhö xiclon tröôùc khi thaûi vaøo moâi tröôøng. Buïi sinh ra töø quaù trình saáy ñöôøng, ly taâm, saøng ñöôøng vaø buïi tro trong qua trình ñoát loø hôi laø moät löôïng raát lôùn. Buïi trong nhaø maùy ñöôøng haøâu nhö ñöôïc thu hoài ñeå taùi söû duïng phuïc vuï cho nhaø maùy. Neân khoâng gaây aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng nhieàu. Coâng ty ñoå troän beâ toâng vaø cheá bieán goã Hai ngaønh gaây oâ nhieãm buïi ñeán moâi tröôøng trong CCN Thaùp Chaøm nhaát laø ngaønh cheá bieán goã vaø saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng. Buïi cuûa 2 ngaønh nay haàu nhö khoâng coù heä thoáng xöû lyù maø thaûi tröïc tieáp gaây aûnh höôûng nghieâm troïng ñeân moâi tröôøng xung quanh vôùi moät löôïng buïi coù taûi löôïng lôùn laø 185 kg/ng.ñ (Nguoàn: Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng tænh Ninh Thuaän), ñoái vôùi ngaønh saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng vaø 95 kg/ng.ñ (Nguoàn: Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng tænh Ninh Thuaän), vôùi ngaønh saûn xuaát ñoà goã. Khí thaûi phaùt sinh trong hai ngaønh naøy khoâng nhieàu chuû yeáu laø khí sinh ra trong maùy moùc thieát bò khoâng aûnh höôûng moâi tröôøng nhieàu. Nhaø maùy cheá bieán haït ñieàu Khí thaûi sinh ra trong quaù trình haáp, quaù trình boùc taùch, nôi ñoùng goùi saûn saûn phaåm: nhaø maùy cheá bieán haït ñieàu gaây ra moät löôïng khí lôùn coù khoù taûi löôïng: SO2 laø 23,5 kg/ng.ñ vaø NOx laø 3,72 kg/ng.ñ (Nguoàn: Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng tænh Ninh Thuaän). Haàu nhö nhieân lieäu cuûa cuûa quaù trình ñoâùt ñieàu söû duïng voû haït ñieáu neân coù muøi hoâi khoù chòu. Nhaø maùy khoâng coù heä thoáng xöû lyù khí thaûi neân khí thaûi tröïc tieáp ra ngoaûi moâi tröôøng gaây aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng xung quanh. Buïi chuû yeáu sinh ra trong quaù tình ñoát nhieân lieäu, boùc taùch voû luïa, saøng vaø vaän chuyeån neân löôïng buïi thaûi ra khoâng ñaùng keå. Khí thaûi töø caùc hoaït ñoäng giao thoâng vaän taûi Löôïng khí thaûi phaùt sinh ra trong quaù trình ñi laïi cuûa coâng nhaân vieân vaø xe chôû haøng hoaù cuûa caùc doanh nghieäp trong CCN Thaùp Chaøm Ngoaøi ra coøn coù moät soá löôïng xe ñaùng keå hoaït ñoäng laøm nhieäm vuï xeáp dôõ vaø vaän chuyeån noäi boä trong caùc nhaø maùy. Khi hoaït ñoäng nhö vaäy, caùc phöông tieän vaän taûi vôùi nhieân lieäu tieâu thuï chuû yeáu laø xaêng, daàu thaûi ra moâi tröôøng moät löôïng khoùi thaûi khaù lôùn chöùa caùc chaát oâ nhieãm khoâng khí nhö: NO2, CXHY, CO2, CO… Taûi löôïng caùc chaát oâ nhieãm phuï thuoäc vaøo löu löôïng, tình traïng kyõ thuaät xe qua laïi vaø tình traïng ñöôøng giao thoâng trong CCN Thaùp Chaøm. Caùc nguoàn oâ nhieãm khaùc Ngoøai ra, hoaït ñoäng sinh hoaït cuûa con ngöôøi tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí. Caùc hoaït ñoäng tröïc tieáp gaây oâ nhieãm nhö: ñoát daàu, than cuûi, ñoát raùc... Caùc hoaït ñoäng giaùn tieáp nhö thaûi caùc chaát thaûi, phaân, raùc... ra moâi tröôøng. Do söï phaân huûy caùc chaát thaûi seõ gaây ra muøi hoâi thoái, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nhö caùc hôïp chaát NH3, H2S... Taïi khu vöïc toàn tröõ, phaân loaïi vaø xöû lyù raùc, khí thaûi gaây oâ nhieãm khoâng khí xuaát phaùt töø vieäc leân men, phaân huûy kî khí cuûa raùc gaây hoâi thoái. Ngoaøi ra, neáu xöû lyù raùc baèng phöông phaùp ñoát thì seõ coù moät löôïng lôùn khí thaûi chöùa NOx, SO2 vaø buïi thaûi ra moâi tröôøng. Caùc loaïi khí thaûi naøy laø nguoàn phaân taùn vaø phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá neân khoâng theå tính toaùn chính xaùc taûi löôïng vaø noàng ñoä. Tuy nhieân, vieäc khoáng cheá vaø giaùm saùt caùc loaïi khí thaûi naøy seõ ñöôïc thöïc hieän nghieâm chænh nhaèm giaûm thieåu toái ña taùc ñoäng tôùi moâi tröôøng Taùc ñoäng caùc chaát oâ nhieãm khoâng khí vaø buïi Caùc chaát oâ nhieãm khoâng khí xaûy ra trong quaù trình saûn xuaát, neáu khoâng coù bieän phaùp khoáng cheá vaø giaûm thieåu thì seõ coù taùc ñoäng xaáu ñeán moâi tröôøng khoâng khí beân trong vaø moâi tröôøng beân ngoaøi cuûa nhaø maùy. Caùc taùc nhaân gaây oâ nhieãm khoâng khí keå treân coù theå goùp phaàn taêng taûi löôïng oâ nhieãm chung cho toaøn vuøng, aûnh höôûng xaáu ñeán chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí trong CCN Thaùp Chaøm noùi rieâng vaø trong toaøn khu vöïc noùi chung. Caùc chaát khí coù taùc ñoäng lôùn ñeán heä sinh thaùi gaây hieäu öùng nhaø kính, taïo möa axít vaø taêng cöôøng quaù trình aên moøn kim loaïi, phaù huûy vaät lieäu beâ toâng vaø caùc coâng trình nhaø cöûa . Ngoaøi ra, caùc chaát khí coùn taùc ñoäng ñeán söùc khoeû cuûa con ngöôøi nhö: gaây aûnh höôûng heä hoâ haáp, phaân taùn vaøo maùu. 3.1.3 Hieän traïng chaát thaûi raén Chaát thaûi raén coâng nghieäp Saûn xuaát coâng nghieäp seõ taïo ra moät löôïng chaát thaûi ñaùng keå. Soá löôïng chaát thaûi vaø tính chaát cuûa noù phuï thuoäc vaøo loaïi hình coâng nghieäp vaø trình ñoä coâng ngheä. Oâ nhieãm chaát thaûi raén töø CCN Thaùp Chaøm gaây ra moät lôùn vôùi taûi löôïng laø 475,06 taán/ngaøy.ñeâm (Nguoàn: Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng tænh Ninh Thuaän). Thaønh phaàn cuûa raùc thaûi trong CCN Thaùp Chaøm chuû yeáu laø voû haït ñieàu, baõ mía, daêm baøo, muøn cöa vaø raùc thaûi cuûa ngaønh thuyû saûn. Haàu nhö raùc thaûi trong CCN Thaùp Chaøm ít gaây oâ nhieãm ñeán moâi tröôøng coù theà taùi söû duïng ngay trong noäi boä cuûa caùc nhaø maùy. Haèng naêm nhaø maùy ñöôøng thaûi ra khoaûng 32.400 taán/naêm (Nguoàn: Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng tænh Ninh Thuaän), thaønh phaàn chaát thaûi raén cuûa coâng ty bao goàm baõ mía thöøa sau khi ñoùt loø coøn laïi, buøn mía trong quaù trình laéng loïc, tro sau khi ñoát loø hôi. Baõ mía Baõ mía duøng ñeå laøm nhieân lieäu ñoát loø hôi phaàn coøn laïi ñöôïc eùp thaønh baùnh hoaëc chaát ñoáng ñeå baùn cho caùc ñôn vò caù nhaân beân ngoaøi coù nhu caàu duøng laøm phaân boùn hoaëc giöõ aám cho caây troàng, taêng ñoä maøu cho ñaát. Baõ buøn Baõ buøn ñöôïc thaùo ra ôû coâng ñoaïn loïc vaø coù thaønh phaàn chaát höõu cô cao, söû duïng laøm nguyeân lieäu ñeå saûn xuaát phaân höõu cô vi sinh thích hôïp cho caây troàng, nhaát laø ñeå boùn cho caây mía. Tro vaø xæ loø thaûi ra töø heä thoáng thu hoài Tro loø hôi hoaëc trong quaù trình veä sinh loø vôùi löôïng, tro vaø xæ loø thaûi ra ñöôïc thaûi ra baûo quaûn trong nhaø chöùa tro kín coù dieän tích 80m2 ñeå baùn cho caùc ñôn vò, caù nhaân coù nhu caàu duøng ñeå boùn ruoäng. Raùc thaûi cuûa nhaø maùy cheá bieán haït ñieàu moät naêm thaûi ra khoaûng 18.000 taán/naêm (Nguoàn: Sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng tænh Ninh Thuaän). Thaønh phaàn chaát thaûi raén cuûa coâng ty bao goàm voû haït ñieàu dö sau khi ñoát loø hôi, tro sau khi quaù trình ñoát, caùc loaïi bao bì ñöïng haït ñieàu. Voû haït ñieàu duøng ñeå laøm ñoát loø hôi phaân coøn laïi boû vaøo bao vaø baùn laïi cho coâng ty khaùc söû duïng Tro sau khi ñoát boû vao kho sau ñoù baùn cho caùc doanh nghieäp boùn ruoäng. Caùc loaïi bao bí ñöôïc coâng ty xöû lyù raùc Nam Thaønh thu gom vaø taùi söû duïng. Raù._.