Nghiên cứu hiện trạng và đề xuất các giải pháp quản lý rác thải sinh hoạt tại thị trấn Long Hải - Huyện Long Điền tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu
Tài liệu Nghiên cứu hiện trạng và đề xuất các giải pháp quản lý rác thải sinh hoạt tại thị trấn Long Hải - Huyện Long Điền tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu: ... Ebook Nghiên cứu hiện trạng và đề xuất các giải pháp quản lý rác thải sinh hoạt tại thị trấn Long Hải - Huyện Long Điền tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu
Tóm tắt tài liệu Nghiên cứu hiện trạng và đề xuất các giải pháp quản lý rác thải sinh hoạt tại thị trấn Long Hải - Huyện Long Điền tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
CHÖÔNG I:
MÔÛ ÑAÀU
1.1 ÑAËT VAÁN ÑEÀ
Trong söï nghieäp coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc, cuøng vôùi söï phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi, caùc ngaønh saûn xuaát ñang ñöôïc môû roäng vaø phaùt trieån nhanh choùng, quaù trình phaùt trieån kinh teá vaø xaõ hoäi seõ phaùt sinh nhieàu loaïi chaát thaûi, gia taêng veà khoái löôïng, ña daïng veà thaønh phaàn, bao goàm caùc nguoàn Chaát thaûi raén töø hoaït ñoäng sinh hoaït, saûn xuaát, y teá, noâng nghieäp...
Hieäân nay caùc khu ñoâ thị chæ chieám 24% daân soá cuûa caû nöôùc, nhöng laïi phaùt sinh ñeán hôn 6 trieäu taán chaát thaûi moãi naêm ( chieám gaàn baèng 50% toång löôïng chaát thaûi cuûa caû nöôùc, nhöng chæ thu gom khoaûng 70 – 80%). Khoái löôïng naøy ngaøy caøng taêng leân do taùc ñoäng cuûa söï gia taêng daân soá, phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi, vaø söï phaùt trieån veà trình ñoä vaø tính chaát tieâu duøng cuûa ngöôøi daân. Taïi Vieät Nam, raùc thaûi sinh hoaït ( RTSH ) haèng ngaøy chöa ñöôïc phaân loaïi taïi nguoàn tröôùc khi ñöa ñi xöû lyù. RTSH ñöôïc thu gom ñoå vaøo caùc baõi raùc taïm bôï, ñaïi khaùi maø khoâng ñöôïc xöû lyù, choân laáp theo quy hoaïch vaø hôïp veä sinh gaây aûnh höôûng xaáu ñeán moâi tröôøng, nguoàn nöôùc maët vaø nöôùc ngaàm trong khu vöïc. Thieát bò thu gom vaø vaän chuyeån raùc coøn laïc haäu, ít oûi, qui trình thu gom chöa ñuùng kó thuaät, khoâng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu thu gom hieän taïi.
Long Haûi laø moät thò traán cuûa huyeän Long Ñieàn – Tænh Baø Ròa-Vuõng Taøu. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, hoaø cuøng nhòp ñoä phaùt trieån cuûa khu vöïc caùc tænh phía nam noùi chung vaø tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu noùi rieâng, Long Haûi ñaõ vaø ñang coù nhieàu chuyeån bieán môùi caû veà kinh teá vaø xaõ hoäi. Laø moät thò traán naèm saùt bieån, ñöôïc thieân nhieân ban taëng nhieàu öu ñaõi veà caûnh saéc thieân nhieân cuøng vôùi nhieàu ñieàu kieän töï nhieân thuaän lôïi neân raát coù cô hoäi ñeå ñaåy maïnh phaùt trieån kinh teá, maø troïng taâm laø phaùt trieån du lòch. Hieän taïi, Long Haûi ñang trieån khai thöïc hieän döï aùn quy hoaïch nhaèm phuïc vuï cho söï phaùt trieån KT-XH Vôùi theá maïnh saün coù veà ñieàu kieän töï nhieân vaø taøi nguyeân thieân nhieân bieån, Long Haûi laø moät ñieåm thu huùt caùc nhaø ñaàu tö hoaït ñoäng kinh doanh vaø moät soá löôïng daân nhaäp cö lôùn, do vaäy thaønh phaàn daân cö töông ñoái phöùc taïp, ñaëc bieät laø caùc khu vöïc soáng cuûa ngö daân. Xen keõ caùc khu daân cö laø caùc cô sôû cheá bieán caù cuûa tö nhaân, yù thöùc ngöôøi daân chöa ñöôïc naâng cao, haàu heát raùc sinh hoaït ñöôïc ñoå ra maët ñöôøng vaø ñoå tröïc tieáp ra bieån. Beân caïnh ñoù raùc thaûi töø caùc hoä gia ñình vaø caùc chôï ñöôïc thaûi boû khoâng coù thuøng raùc thu gom, maø laø caùc ñoùng raùc töï phaùt, hay caùc gioû caàn xeù taïm bô. Thöïc traïng treân mang ñeán moät caûnh quan beà boän, baån thuûi, oâ nhieãm vaø gaây ñau ñaàu ñoái vôùi nhöõng ai quan taâm tôùi moâi tröôøng vaø ñaây seõ laø moät trôû ngaïi lôùn cho ñònh höôùng phaùt trieån cuûa ñòa phöông.
Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà nan giaûi treân , nhaèm giöõ gìn ñieàu kieän veä sinh moâi tröôøng, baûo veä moâi tröôøng bieån, baûo veä söùc khoeû cuûa ngöôøi daân, giöõ gìn caûnh quan ñoâ thò saïch ñeïp vaø goùp phaàn vaøo ñònh höôùng phaùt trieån du lòch cuûa ñòa phöông. Chuùng toâi thöïc hieän ñeà taøi “ Nghieân cöùu hieän traïng vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp quaûn lyù raùc thaûi sinh hoaït taïi Thò Traán Long Haûi – Huyeän Long Ñieàn – Tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu “
2.2. MUÏC TIEÂU ÑEÀ TAØI
Khaûo saùt hieän traïng raùc thaûi sinh hoaït cuûa thò traán Long Haûi
Ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng do raùc thaûi sinh hoaït gaây ra
Xaây döïng caùc giaûi phaùp kieåm soaùt oâ nhieãm do raùc thaûi sinh hoaït taïi thò traán Long Haûi.
CHÖÔNG II :
TOÅNG QUAN VEÀ RAÙC THAÛI SINH HOAÏT VAØ CAÙC VAÁN ÑEÀ OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG DO RAÙC THAÛI SINH HOAÏT
2.1./ TOÅNG QUAN VEÀ RAÙC THAÛI SINH HOAÏT
2.1.1./ Ñònh nghóa chaát thaûi raén (CTR) vaø raùc thaûi sinh hoaït (RTSH):
Ñònh nghóa CTR:
Chaát thaûi raén (Solid waste) laø thuaät ngöõ chung duøng ñeå chæ taát caû caùc loaïi raùc ñöôïc thaûi boû do khoâng coøn giaù trò söû duïng. Tuy nhieân treân thöïc teá chuùng cuõng coù theå ñöôïc taän duïng hoaëc taùi cheá moät phaàn hoaëc toaøn boä. Ngoaøi ra trong thaønh phaàn cuûa chuùng cuõng coù theå coù caû caùc chaát thaûi nguy haïi (CTNH).
CTR laø toaøn boä caùc loaïi vaät lieäu ôû traïng thaùi raén hoaëc gaàn nhö raén ñöôïc loaïi boû töø nhöõng hoaït ñoäng kinh teá vaø xaõ hoäi cuûa con ngöôøi hoaëc do nhöõng vaän ñoäng cuûa thieân nhieân taïo ra.
Ñònh nghóa RTSH:
RTSH laø chaát thaûi raén phaùt sinh töø sinh hoaït cuûa con ngöôøi: thöïc phaåm thöøa, voû hoa quaû, baùnh keïo, caùc vaät duïng trong gia ñình… maø con ngöôøi khoâng duøng nöûa, vöùt boû ra ngoaøi moâi tröôøng.
2.1.2./ Nguoàn goác phaùt sinh RTSH:
Nguoàn goác phaùt sinh cuûa RTSH raát ña daïng, chuû yeáu töø quaù trình sinh hoaït ôû caùc hoä gia ñình, caùc chôï, caùc cô quan, tröôøng hoïc, nhaø haøng, khaùch saïn, caùc khu thöông maïi, khu vui chôi giaûi trí, nôi coâng coäng, caùc cöûa haøng…
Baûng 2.1 –Nguoàn goác phaùt sinh vaø taùc ñoäng cuûa raùc thaûi sinh hoaït leân
moâi tröôøng xung quanh
Nguoàn phaùt sinh
Thaønh phaàn raùc thaûi sinh hoaït
Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng
Khu daân cö
Thöïc phaåm dö thöøa, giaáy, can nhöïa, thuûy tinh, can thieác, nhoâm…
Gaây oâ nhieãm muøi trong khu vöïc daân cö, aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng nöôùc vaø chaát löôïng nöôùc ngaàm
Khu thöông maïi
Giaáy, nhöïa, thöïc phaåm thöøa, thuûy tinh, kim loaïi, chaát thaûi nguy haïi
Taùc ñoäng ñeán tröïc tieáp söùc khoeû cuûa con ngöôøi trong khu vöïc
Cô quan coâng sôû
Giaáy, nhöïa, thöïc phaåm thöøa, thuûy tinh, kim loaïi, chaát thaûi nguy haïi
Gaây muøi khoù chòu
Coâng trình xaây döïng
Goã, beâttoâng, theùp, gaïch, thaïch cao, buïi…
Gaây maát veû ñeïp caûnh quan ñoâ thò vaø taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng khoâng khí…
Dòch vuï coâng coäng ñoâ thò
Raùc, caønh caây caét tæa, chaát thaûi chung taïi caùc khu vui chôi, giaûi trí
Maát veû ñeïp caûnh quan, gaây aét taét giao thoâng, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc maët…
Nhaø haøng, khaùch saïn, chôï…
Caùc thöïc phaåm dö thöøa, khaên, hoäp xoáp, tuùi nylon, giaáy cuûa caùc hoäp bao bì…
Gaây muøi hoâi khoù chòu, aûnh höôûng ñeán söùc khoûe cuûa nhaân vieân laøm vieäc…
Noâng nghieäp
Thöïc phaåm bò thoái röõa, saûn phaåm noâng nghieäp thöøa, raùc, chaát ñoäc haïi
Aûnh höôûng ñeán söùc khoûe cuûa ngöôøi daân, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí vaø nöôùc ngaàm…
(Nguoàn: Traàn Hieáu Nhueä_ 1996)
2.1.3./ Thaønh phaàn RTSH:
Raùc töø caùc hoä gia ñình chöùa chuû yeáu thaønh phaàn raùc thöïc phaåm, giaáy, nylon vaø nhöïa. Caùc thaønh phaàn khaùc chæ thænh thoaûng môùi xuaát hieän vôùi tyû leä phaàn traêm dao ñoäng khoâng lôùn.
Ñoái vôùi RTSH, thaønh phaàn cuûa chuùng phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá khaùc nhau nhö: möùc soáng, cung caùch soáng, trình ñoä saûn xuaát, caùc nguoàn taøi nguyeân quoác gia, muøa vuï trong naêm, khaû naêng thu hoài laïi caùc pheá lieäu thaûi…
Baûng 2.2 – Tyû leä thaønh phaàn chaát thaûi raén ôû moät soá ñoâ thò naêm 1998
Stt
Thaønh phaàn (%)
Haø Noäi
Haûi Phoøng
TP Haï Long
Ñaø Naüng
TP Hoà Chí Minh
1
Chaát höõu cô
50.10
50.58
40.19- 44.75
31.50
41.25
2
Cao su, nhöïa
5.50
4.52
2.73 -4.58
22.50
8.78
3
Giaáy, catton, gieû vuïn
4.20
7.52
5.50- 5.70
6.81
24.83
4
Kim loaïi
2.50
0.22
0.30- 0.50
1.40
1.55
5
Thuyû tinh, söù, goám
1.80
0.63
3.9- 8.5
1.80
5.59
6
Ñaát ñaù, caùc, gaïch vuïn
35.90
36.35
47.50- 36.10
36.00
18.00
Ñoä aåm
47.7
45 - 48
40 - 46
39.05
18.00
Ñoä tro
15.90
16.62
11
40.25
58.75
Tyû troïng ( taán/m3)
0.52
0.45
0.37 – 0.65
0.38
0.41
(Nguoàn: Traàn Hieáu Nhueä_ 1996)
2.1.4./ Tính chaát cuûa RTSH:
2.1.4.1./ Caùc tính chaát vaät lyù:
Troïng löôïng rieâng:
Troïng löôïng rieâng cuûa raùc laø troïng löôïng cuûa raùc treân moät ñôn vò theå tích, thöôøng ñöôïc bieåu thò baèng kg/m3 hoaëc taán/m3. Do raùc thaûi thöôøng toàn taïi ôû caùc traïng thaùi khaùc nhau (xoáp, chöùa trong container, khoâng neùn, neùn…) neân khi xaùc ñònh troïng löôïng rieâng cuûa baát kyø moät maãu raùc naøo cuõng ñeàu phaûi chuù thích roõ traïng thaùi cuûa noù luùc laáy maãu. Soá lieäu veà troïng löôïng rieâng thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå tính toaùn khoái löôïng hay theå tích raùc thaûi phaûi quaûn lyù.
Troïng löôïng rieâng thay ñoåi phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá nhö: vò trí ñòa lí, muøa trong naêm, thôøi gian löu giöõ chaát thaûi do ñoù caàn phaûi thaän troïng khi choïn giaù trò thieát keá. Troïng löôïng rieâng cuûa moät chaát thaûi ñoâ thò ñieån hình laø khoaûng 500lb/yd3 (300 kg/m3) (1lb =0,4536kg, 1yd3 = 0,7646 m3).
Ñoä aåm:
Ñoä aåm cuûa RTSH thöôøng ñöôïc bieåu dieãn baèng % troïng löôïng öôùt cuûa vaät lieäu. Phöông phaùp troïng löôïng öôùt ñöôïc söû duïng phoå bieán trong lónh vöïc quaûn lí RTSH, bôûi vì phöông phaùp naøy coù theå laáy maãu tröïc tieáp ngoaøi thöïc ñòa. Ñoä aåm theo phöông phaùp troïng löôïng öôùt ñöôïc tính nhö sau:
Ñoä aåm =
Trong ñoù : a : Troïng löôïng ban ñaàu cuûa maãu (kg)
b : Troïng löôïng cuûa maãu sau khi saáy khoâ ôû to = 105oC
Baûng 2.3 – Thaønh phaàn phaân loaïi cuûa chaát thaûi raén ñoâ thò
Hôïp phaàn
Troïng löôïng (%)
Ñoä aåm (%)
Troïng löôïng rieâng (kg/m3)
Khoaûng giaù trò (KGT)
Trung bình
(TB)
KGT
TB
KGT
TB
Chaát thaûi thöïc phaåm
6 – 25
15
50 – 80
70
182 – 80
228
Giaáy
25 – 45
40
4 – 10
6
32 – 128
81,6
Catton
3 – 15
4
4 – 8
5
38 – 80
49,6
Chaát deûo
2 – 8
3
1 – 4
2
32 – 128
64
Vaûi vuïn
0 – 4
2
6 – 15
10
32 – 96
64
Cao su
0 – 2
0.5
1 – 4
2
96 – 192
128
Da vuïn
0 – 2
0.5
8 – 12
10
96 – 256
160
Saûn phaåm vöôøn
0 – 20
12
30 – 80
60
84 – 224
104
Goã
1 – 4
2
15 – 40
20
128 – 20
240
Thuyû tinh
4 – 16
8
1 – 4
2
160 – 480
193,6
Can hoäp
2 – 8
6
2 – 4
3
48 – 160
88
Kim loaïi khoâng theùp
0 – 1
1
2 – 4
2
64 – 240
160
Kim loaïi theùp
1 – 4
2
2 – 6
3
128 – 1.120
320
Buïi, tro, gaïch
0 - 10
4
6 - 12
8
320 - 960
480
Toång hôïp
100
15 - 40
20
180 - 420
300
(Nguoàn: Traàn Hieáu Nhueä_ 1996)
Kích thöôùc haït vaø caáp phoái haït:
Kích thöôùc haït vaø caáp phoái haït cuûa raùc thaûi laø moät trong nhöõng thoâng soá quan troïng ñoái vôùi vieäc taùi sinh vaät lieäu, ñaëc bieät laø khi söû duïng caùc thieát bò cô khí nhö saøng quay vaø thieát bò phaân loaïi baèng töø tính.
Caáp phoái haït cuûa chaát thaûi raén thöôøng ñöôïc ñaëc tröng baèng kích thöôùc daøi nhaát vaø khaû naêng loït qua saøng cuûa noù. Thoâng qua caùc keát quaû thí nghieäm, ngöôøi ta coù theå bieåu dieãn ñoà thò caáp phoái haït theo caùc caùch khaùc nhau.
Kích thöôùc haït cuûa caùc thaønh phaàn chaát thaûi raén coù theå ñöôïc gaùn baèng moät hoaëc nhieàu tieâu chuaån ñaùnh giaù sau ñaây:
Trong ñoù:
Dtñ – Kích thöôùc danh nghóa cuûa haït (mm)
L – Chieàu daøi cuûa haït (mm)
B – Chieàu roäng cuûa haït (mm)
H – Chieàu cao cuûa haït (mm)
Khaû naêng giöõ nöôùc hieän taïi:
Khaû naêng giöõ nöôùc taïi hieän tröôøng cuûa raùc thaûi laø toaøn boä löôïng nöôùc maø noù coù theå giöõ laïi trong maãu raùc thaûi döôùi taùc duïng cuûa troïng löïc. Khaû naêng giöõ nöôùc cuûa raùc thaûi laø moät trong nhöõng tieâu chuaån quan troïng ñeå xaùc ñònh söï hình thaønh nöôùc doø ræ töø baõi raùc. Nöôùc ñi vaøo maãu raùc thaûi vöôït quaù khaû naêng giöõ nöôùc cuûa noù seõ ñöôïc giaûi phoùng ra taïo thaønh nöôùc roø ræ. Khaû naêng giöõ nöôùc cuûa raùc thaûi thay ñoåi phuï thuoäc vaøo möùc ñoä neùn vaø traïng thaùi phaân huûy cuûa raùc thaûi. Khaû naêng giöõ nöôùc 30% theo theå tích töông ñöông vôùi 30mm/100mm. Khaû naêng giöõ nöôùc cuûa chaát thaûi khoâng neùn töø khu daân cö vaø thöông maïi thöôøng dao ñoäng trong khoaûng 50 – 60% (Traàn Hieáu Nhueä, 1996)
Ñoä thaám cuûa RTSH ñaõ neùn:
Tính daãn nöôùc cuûa raùc thaûi ñaõ neùn laø moät tính chaát vaät lyù quan troïng, ôû phaïm vi lôùn noù seõ chi phoái söï dòch chuyeån cuûa caùc chaát loûng vaø chaát khí trong baõi raùc. Heä soá thaám thöôøng ñöôïc bieåu thò baèng coâng thöùc:
Trong ñoù:
K – Heä soá thaám
C – Heä soá hình daïng, noù laø ñaïi löôïng khoâng thöù nguyeân
d – Kích thöôùc trung bình cuûa caùc loã roãng
g – Troïng löôïng rieâng cuûa nöôùc
m – Ñoä nhôùt ñoäng hoïc cuûa nöôùc
K0 – Ñoä thaám rieâng
Tích soá Cd2 trong coâng thöùc treân ñaëc tröng cho ñoä thaám rieâng cuûa raùc thaûi ñaõ neùn. Ñoä thaám rieâng K0 phuï thuoäc chuû yeáu vaøo nhöõng tính chaát cuûa raùc thaûi, bao goàm: söï phaân boá kích thöôùc caùc loã roãng, dieän tích beà maët rieâng, ñoä roãng vaø tính goùc caïnh. Giaù trò ñaëc tröng cuûa ñoä thaám rieâng ñoái vôùi raùc thaûi ñaõ neùn ôû baõi raùc naèm trong khoaûng 10-11 ¸ 10-12 m2 theo phöông ñöùng vaø khoaûng 10-10 m2 theo phöông ngang.
2.1.4.2./ Caùc tính chaát hoùa hoïc:
Caùc döõ lieäu veà thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa raùc thaûi coù yù nghóa heát söùc quan troïng trong vieäc löïa choïn phöông phaùp xöû lyù vaø taùi sinh chaát thaûi. Neáu raùc thaûi ñöôïc xöû lyù baèng phöông phaùp thieâu ñoát thì 4 tính chaát hoùa hoïc quan troïng nhaát laø:
Phaân tích sô boä;
Ñieåm noùng chaûy cuûa tro;
Phaân tích thaønh toá (chính xaùc);
Nhieät trò.
Trong tröôøng hôïp caùc thaønh phaàn höõu cô trong raùc sinh hoaït ñöôïc söû duïng laøm phaân uû (compost) hay ñöôïc söû duïng nhö laø nguyeân lieäu ñeå saûn xuaát caùc cheá phaåm sinh hoïc khaùc thì caùc döõ lieäu phaân tích cuoái cuøng khoâng chæ bao goàm caùc nguyeân toá chính maø coøn ñoøi hoûi phaûi phaân tích haøm löôïng caùc nguyeân toá vi löôïng trong raùc thaûi.
Phaân tích sô boä:
Phaân tích sô boä ñoái vôùi caùc thaønh phaàn coù theå chaùy ñöôïc trong chaát thaûi raén ñoâ thò bao goàm caùc thí nghieäm xaùc ñònh caùc chæ tieâu sau:
Ñoä aåm (löôïng nöôùc maát ñi sau khi saáy ôû 1050C trong 1 giôø);
Thaønh phaàn vaät lieäu deã chaùy bay hôi (troïng löôïng maát ñi theâm khi ñem maãu raùc ñaõ saáy ôû 1050C trong moät giôø ñöa ñi ñoát chaùy ôû nhieät ñoä 9500C trong noài kín);
Haøm löôïng cacbon coá ñònh (phaàn vaät lieäu deã chaùy coøn laïi sau khi loaïi boû caùc vaät lieäu bay hôi);
Haøm löôïng tro (troïng löôïng coøn laïi sau khi ñoát trong loø hôû).
Ñieåm noùng cuûa tro:
Ñieåm noùng chaûy cuûa tro ñöôïc ñònh nghóa laø nhieät ñoä maø ôû ñoù tro coù ñöôïc töø söï ñoát chaùy chaát thaûi seõ hình thaønh moät khoái raén (goïi laø clinker) do söï naáu chaûy vaø keát tuï. Nhieät ñoä noùng chaûy ñieån hình ñeå hình thaønh clinker töø raùc thaûi trong khoaûng 2000 – 22000F (1100 – 12000C).
Phaân tích cuoái cuøng caùc thaønh phaàn cuûa raùc:
Phaân tích caùc thaønh phaàn RTSH ñieån hình laø xaùc ñònh caùc tyû leä % cuûa caùc nguyeân toá C, H, O, N, S vaø tro. Do coù söï sinh ra caùc hôïp chaát chlorine trong suoát quaù trình ñoát chaùy neân thaønh phaàn phaân tích cuoái cuøng bao goàm caû vieäc xaùc ñònh caùc halogen. Keát quaû phaân tích cuoái cuøng ñöôïc söû duïng ñeå moâ taû caùc thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa chaát höõu cô trong raùc. Keát quaû naøy cuõng ñöôïc söû duïng ñeå quyeát ñònh hoãn hôïp vaät lieäu thaûi coù tyû soá C/N thích hôïp cho quaù trình chuyeån hoùa sinh hoïc.
Baûng 2.4 – Thaønh phaàn caùc nguyeân toá hoaù hoïc trong CTR ñoâ thò
Stt
Thaønh phần
Phần trăm trọng lượng khoâ ( %)
Carbon
Hydro
Oxy
Nitơ
Sulphur
Tro
1
Thực phẩm
Chất thải thựcphẩm
48.0
6.4
37.6
2.6
0.4
5.0
Traùi caây thaûi boû
48.5
6.2
39.5
1.4
0.2
4.2
Thịt thảo bỏ
59.2
9.4
24.7
1.2
0.2
4.9
2
Giấy
43.5
6.0
44.0
0.3
0.2
6.0
Carton
44.0
5.9
44.6
0.3
0.2
5.0
Tạp chí
32.9
5.0
38.6
0.1
0.1
23.3
Giaáy in baùo
49.1
6.1
43.0
< 0.1
0.2
1.5
Giấy tập
43.4
5.8
44.3
0.3
0.2
6.0
3
Plastic
60.0
7.2
22.8
-
-
10.0
Polyetylen
85.2
14.2
-
< 0.1
< 0.1
0.4
Polystyren
87.1
8.4
4.0
0.2
-
0.3
Polyetan
63.3
6.3
17.6
6.0
< 0.1
4.3
Polyvinylchloride
45.2
5.6
1.6
0.1
0.1
2.0
4
Vải
55.0
6.6
31.2
4.6
0.15
2.5
5
Cao su
78.0
10.0
-
2.0
-
10.0
6
Da
60.0
8.0
11.6
10.0
0.4
10.0
7
Raùc laøm vöôøn
47.8
6.0
38.0
3.4
0.3
4.5
8
Gỗ
Gỗ hỗn hợp
49.5
6.0
42.7
0.2
0.1
1.5
Gỗ vụn, cứng
48.1
6.8
45.5
0.1
< 0.1
0.4
9
Thuyû tinh – khoaùng saûn
0.5
0.1
0.4
< 0.1
-
98.9
10
Kim lọai hỗn hợp
4.5
0.6
4.3
< 0.1
-
90.5
11
Bụi, tro…
26.3
3.0
2.0
0.5
0.2
68.0
12
Caùc thaønh phaàn khaùc
Raùc vaên phoøng
24.3
3.0
4.0
0.5
0.2
68.0
Dầu, sơn
66.9
9.6
5.2
2.0
-
68.0
Dầu sử dụng
44.7
6.2
38.4
0.7
< 0.1
9.9
(Nguồn: Giáo trình Quản lý chất thải rắn - ĐHDL Văn Lang)
Nhieät trò
Haøm löôïng naêng löôïng cuûa caùc thaønh phaàn höõu cô trong RTSH coù theå ñöôïc xaùc ñònh theo moät trong caùc caùch sau:
Söû duïng noài hay loø chöng caát qui moâ lôùn nhö laø moät calorimeter;
Söû duïng bình ño nhieät trò qui moâ phoøng thí nghieäm;
Baèng caùch tính toaùn neáu nhö bieát ñöôïc caùc nguyeân toá caáu thaønh (coâng thöùc hoùa hoïc hình thöùc).
Do khoù khaên trong vieäc trang bò moät loø chöng caát qui moâ lôùn neân haàu heát caùc soá lieäu veà haøm löôïng naêng löôïng cuûa caùc thaønh phaàn höõu cô trong raùc ñoâ thò ñeàu döïa treân keát quaû thí nghieäm cuûa bình ño nhieät trò trong phoøng thí nghieäm.
Baûng 2.5 – Soá lieäu trung bình veà chaát dö trô vaø nhieät naêng
cuûa caùc hôïp phaàn trong chaát thaûi raén ñoâ thò.
Thaønh phaàn
Chaát dö trô+(%)
Nhieät trò(Btu/lb)
Dao ñoäng
Trung bình
Dao ñoäng
Trung bình
Chaát thaûi thöïc phaåm
2 – 8
5,0
1,500 -3,000
2,000
Giaáy
4 – 8
6,0
5,000-8,000
7,200
Bìa cöùng
3 – 6
5,0
6000 -7500
7,000
Nhöïa deûo
6 – 20
10,0
12,000 – 16,000
14,000
Haøng deät
2 – 4
2,5
6,500 – 8,000
7,50
Cao su
8 – 20
10.0
9,000 - 12,000
10,000
Da
8 – 20
10,0
6,500 – 8,500
7,500
Raùc thaûi vöôøn
2 – 6
4,5
1,000 – 8,000
2,800
Goã
0,6 – 2
1,5
7,500 – 8,500
8,000
Thuûy tinh
96 – 99*
98.0
50 – 100
60
Voû ñoà hoäp
96 - 99*
98,0
100 – 500
300
Nhoâm
90 - 99*
96,0
Kim loaïi khaùc
94 - 99*
98,0
100 – 500
300
Buïi, tro
60 – 80
70,0
1,000 – 5,000
3,000
Raùc sinh hoaït
4,000 – 5000
4,500
(Nguoàn: Traàn Hieáu Nhueä_ 1996)
Chuù thích: + Sau khi chaùy hoaøn toaøn
* Döïa keát quaû phaân tích
2.1.4.3./ Caùc tính chaát sinh hoïc cuûa RTSH:
Ngoaïi tröø caùc thaønh phaàn plastic, cao su vaø da, veà phöông dieän sinh hoïc, thaønh phaàn höõu cô cuûa haàu heát raùc thaûi ñeàu coù theå ñöôïc phaân loaïi nhö sau:
Caùc phaân töû coù theå hoøa tan trong nöôùc nhö: ñöôøng, tinh boät, axit amin vaø nhieàu axit höõu cô khaùc;
Baùn cellulose, caùc saûn phaåm ngöng tuï cuûa ñöôøng 5 vaø 6 cacbon;
Cellulose, saûn phaåm ngöng tuï cuûa ñöôøng glucose 6 cacbon;
Daàu, môû vaø saùp – laø nhöõng ester cuûa caùc loaïi röôïu vaø axit beùo maïch daøi;
Lignin, moät polymer coù chöùa voøng thôm vôùi nhoùm methoxyl (–OCH3) maø tính chaát hoùa hoïc cuûa noù cho ñeán nay vaãn chöa bieát ñöôïc moät caùch chính xaùc;
Lignocelluloza: hôïp chaát do lignin vaø celluloza keát hôïp laïi vôùi nhau;
Protein, chaát taïo thaønh caùc amino axit maïch thaúng.
Coù leõ tính chaát sinh hoïc quan troïng nhaát cuûa thaønh phaàn höõu cô trong RTSH vìø haàu heát caùc thaønh phaàn höõu cô ñeàu coù theå chuyeån hoùa sinh hoïc thaønh khí vaø caùc chaát raén voâ cô, höõu cô trô khaùc. Söï boác muøi hoâi vaø sinh ruoài cuõng coù lieân quan ñeán tính deã phaân huûy cuûa caùc vaät chaát höõu cô trong RTSH nhö raùc thöïc phaåm.
Khaû naêng phaân huûy sinh hoïc cuûa caùc thaønh phaàn höõu cô trong RTSH:
Haøm löôïng chaát raén bay hôi (VS) ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch ñoát chaùy raùc thaûi ôû nhieät ñoä 5500C thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå ñaùnh giaù khaû naêng phaân huûy sinh hoïc cuûa thaønh phaàn höõu cô trong raùc thaûi. Söû duïng chæ tieâu VS ñeå moâ taû khaû naêng phaân huûy sinh hoïc cuûa thaønh phaàn höõu cô trong chaát thaûi raén thì khoâng ñuùng bôûi vì moät vaøi phaàn töû höõu cô cuûa raùc thaûi raát deã bay hôi nhöng laïi coù khaû naêng phaân huûy sinh hoïc keùm, chaúng haïn nhö giaáy in vaø caùc caønh caây. Thay vaøo ñoù, haøm löôïng lignin cuûa raùc thaûi coù theå ñöôïc söû duïng ñeå ñaùnh giaù tính toaùn phaàn coù theå phaân huûy sinh hoïc baèng caùch söû duïng bieåu thöùc sau:
BF = 0,83 – 0,028 LC
Trong ñoù:
BF – Tyû leä phaàn phaân huûy sinh hoïc bieåu dieãn treân cô sôû VS;
0,83 vaø 0,028 – Caùc haèng soá thöïc nghieäm;
LC – Haøm löôïng lignin, bieåu dieãn baèng % troïng löôïng khoâ.
Khaû naêng phaân huûy sinh hoïc cuûa moät vaøi hôïp chaát höõu cô tìm thaáy trong raùc thaûi ñoâ thò döïa treân cô sôû haøm löôïng lignin. Caùc chaát thaûi raén vôùi haøm löôïng lignin cao nhö giaáy in coù khaû naêng phaân huûy sinh hoïc keùm hôn ñaùng keå so vôùi caùc chaát thaûi raén höõu cô khaùc trong RTSH
Baûng 2.6 – Khaû naêng phaân huûy sinh hoïc cuûa caùc chaát höõu cô
döïa vaøo thaønh phaàn lignin.
Hôïp phaàn
Chaát raén bay hôi
(% toång chaát raén)
Thaønh phaàn lignin
(% chaát raén bay hôi)
Phaàn phaân huûy sinh hoc
Chaát thaûi thöïc phaåm
7 – 15
0,4
0,82
Giaáy baùo
94,0
21,9
0,22
Giaáy vaên phoøng
96.4
0,4
0,82
Bìa cöùng
94,0
12,9
0,47
Chaát thaûi vöôøn
50 - 90
4,1
0,72
(Nguoàn: George Tchobanoglous, et al , Mc Graw- Hill Inc, 1993)
Söï phaùt muøi hoâi:
Muøi hoâi coù theå sinh ra khi raùc sinh hoaït ñöôïc löu tröõ laâu trong nhaø, taïi traïm trung chuyeån vaø ôû baõi ñoå laøm aûnh höôûng xaáu ñeán myõ quan ñoâ thò vaø söùc khoûe coäng ñoàng. Trong ñieàu kieän khí haäu noùng aåm, muøi hoâi phaùt sinh nhanh choùng ôû caùc nôi chöùa raùc gaây khoù chòu cho moïi ngöôøi xung quanh. Muøi hoâi taïo thaønh laø do söï phaân huûy yeám khí caùc thaønh phaàn höõu cô trong raùc coù khaû naêng phaân raõ nhanh. Chaúng haïn nhö trong ñieàu kieän yeám khí, sulfate coù theå bò khöû thaønh sulfide (S2–), vaø sau ñoù noù keát hôïp vôùi hydro taïo thaønh hydrosulfua (H2S) coù muøi tröùng thoái raát khoù chòu. Söï taïo thaønh H2S coù theå ñöôïc minh hoïa bôûi caùc phaûn öùng sau:
2CH3CHOHCOOH + SO42– ® 2CH3COOH + S2– + H2O + CO2
(Lactic) (Sulfate) (Acetic) (Ion Sulfit)
4H2 + SO42– ® S2– + 4H2O
S2– + 2H+ ® H2S
Ion sulfit coù theå keát hôïp vôùi muoái kim loaïi coù maët trong raùc nhö saét ñeå hình thaønh sulfit kim loaïi:
S2– + 2Fe2+ ® FeS
Maøu ñen cuûa chaát thaûi raén ñaõ traûi qua quaù trình phaân huûy yeám khí laø do söï hình thaønh caùc sulfit kim loaïi treân.
Söï bieán ñoåi sinh hoïc cuûa hôïp chaát höõu cô chöùa goác sulfur coù theå daãn ñeán söï hình thaønh caùc hôïp chaát coù muøi hoâi nhö methyl mercaptan vaø axit amino butyric. Söï bieán ñoåi cuûa methioine vaø amino axit nhö sau:
CH3SCH2CH2CH(NH2)COOH ® CH3SH + CH3CH2CH2(NH2)COOH
(Methioine) (Methyl mercaptan) (Aminobutyric axit)
Methyl mercaptan coù theå bò thuûy phaân sinh hoùa thaønh methyl alcohol vaø hydro sulfua:
CH3SH + H2O ® CH4OH + H2S
Muøi hoâi töø raùc phaân huûy yeám khí coù theå khaéc phuïc baèng caùch söû duïng caùc thuøng chöùa coù naép ñaäy kín vaø duy trì soá laàn thu gom thích hôïp. Caùc thuøng chöùa phaûi ñöôïc lau chuøi vaø röûa ñònh kyù.
Söï saûn sinh caùc coân truøng
Vaøo thôøi gian heø ôû nhöõng vuøng khí haäu noùng aåm. Söï sinh saûn cuûa ruoài trong chaát thaûi raén vaø RTSH laø vaán ñeà ñaùng quan taâm. Ruoài coù theå phaùt trieån nhanh trong khoaûng thôøi gian khoâng ñeán sau khi tröùng ruoài ñöôïc kí vaøo. Chu kyø phaùt trieån cuûa ruoài töø khi coøn trong tröùng cho ñeán khi tröôûng thaønh ñöôïc moâ taû nhö sau :
Tröùng phaùt trieån : 8 ÷ 12 giôø
Giai ñoaïn 1 cuûa aáu truøng : 20 giôø
Giai ñoaïn 2 cuûa aáu truøng : 24 giôø
Giai ñoaïn 3 cuûa aáu truøng : 3 ngaøy
Giai ñoaïn nhoäng : 4 ÷ 5 ngaøy
Toång coäng : 9 ÷ 11 ngaøy
2.1.5./ Toác ñoä phaùt sinh RTSH:
Toác ñoä phaùt thaûi (hay coøn goïi laø heä soá phaùt thaûi) RTSH laø moät trong nhöõng thoâng soá raát quan troïng ñoái vôùi vieäc tính toaùn thieáp laäp heä thoáng quaûn lyù RTSH cuõng nhö vieäc quy hoaïch caùc loø ñoát hay caùc baõi choân laáp cho töøng ñòa phöông. Tuøy thuoäc vaøo caùch thöùc phaân loaïi RTSH maø coù caùc heä soá phaùt thaûi khaùc nhau.
Theo thoáng keâ möùc sinh RTSH ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån trung bình laø 0,35- 0,8 kg/ngöôøi/ngaøy. ÔÛ caùc nöôùc phaùt trieån laø 2,8 kg/ngöôøi.ngaøy. Theo taøi lieäu cuaû Traàn Hieáu Nhueä(1996) möùc sinh RTSH cuûa caùc thaønh phoá ôû nöôùc ta nhö sau:
Haø Noäi : 0,88 kg/ngöôøi.ngaøy.
Haûi Phoøng : 0,5 kg/ngöôøi.ngaøy.
TP HCM : 0,66 kg/ngöôøi.ngaøy.
Caùc ñoâ thò coøn laïi : 0,24 - 0,45 kg/ngöôøi.ngaøy.
2.2./ OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG DO RTSH
2.2.1./ OÂ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí
Caùc chaát thaûi raén thöôøng coù moät phaàn coù theå bay hôi vaø mang theo muøi laøm oâ nhieãm khoâng khí. Cuõng coù nhöõng chaát thaûi coù khaû naêng thaêng hoa phaùt taùn vaøo khoâng khí gaây oâ nhieãm tröïc tieáp, cuõng coù loaïi raùc thaûi deã phaân huûy (thöïc phaåm, traùi caây hoûng…), trong ñieàu kieän nhieät ñoä vaø ñoä aåm thích hôïp seõ ñöôïc caùc vi sinh vaät phaân huûy taïo muøi hoâi vaø nhieàu loaïi khí oâ nhieãm coù taùc ñoäng xaáu ñeán moâi tröôøng ñoâ thò, söùc khoûe vaø khaû naêng hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi. Keát quaû quaù trình laø gaây oâ nhieãm khoâng khí.
Baûng 2.7 – Thaønh phaàn moät soá chaát khí cô baûn trong khí thaûi baõi raùc
Thaønh phaàn khí
% theå tích
CH4
CO2
N2
O2
NH3
SOx, H2S, Mercaptan…
H2
CO
Chaát höõu cô bay hôi
45 – 50
40 – 60
2 – 5
0,1 – 1,0
0,1 – 1,0
0 – 1.0
0 – 0,2
0 – 0,2
0,01 – 0,6
(Nguoàn : Handbook of Soil Waste Management, 1994)
2.2.2./ OÂ nhieãm moâi tröôøng ñaát:
Khi choân laáp RTSH nöôùc roø ræ thaám qua caùc lôùp CTR cuûa hoác choân laáp keùo theo caùc chaát oâ nhieãm töø RTSH ñi vaøo taàng ñaát ôû döôùi baõi choân laáp. Caùc chaát höõu cô seõ ñöôïc vi sinh vaät phaân huûy trong moâi tröôøng ñaát ôû traïng thaí hieáu khí vaø kò khí. Khi coù ñoä aåm thích hôïp seõ taïo ra haøng loaït caùc saûn phaåm trung gian.
Vôùi moät löôïng CTR vaø nöôùc roø ræ töø baõi choân laáp vöøa phaûi thì khaû naêng laøm saïch cuûa ñaát seõ laøm cho caùc chaát trôû neân ít oâ nhieãm hôn. Nhöng vôùi khoái löôïng lôùn thì khaû naêng töï laøm saïch cuûa moâi tröôøng ñaát seõ trôû neân quaù taûi vaø ñaát bò oâ nhieãm naëng, gaây suy thoaùi vaø giaûm ñoä phì nhieâu cuûa ñaát.
Quaù trình phaân huûy caùc hôïp chaát trong RTSH laøm thay ñoåi tính chaát lyù hoùa cuûa ñaát, seõ taùc ñoäng ñeán heä sinh vaät trong moâi tröôøng ñaát. Hôn nöûa, caùc chaát oâ nhieãm thaám vaøo lôùp nöôùc ñöôùi ñaát, daãn ñeán oâ nhieãm nöôùc trong ñaát (nöôùc ngaàm), aûnh höôûng ñeán söùc khoûe cuûa con nguoàn khi khai thaùc söû duïng nguoàn nöôùc naøy.
2.2.3./ OÂ nhieãm moâi tröôøng nöôùc:
Hieän töôïng xaû raùc böøa baõi treân caùc con keânh, soâng, bieån, möông thoaùt nöôùc… Vöøa gaây maát veû thaåm myõ caûnh quan, vöøa gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc maët. Neáu tình traïng keùo daøi, gaây neân höôïng töôïng thoái röûa, aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán nguoàn nöôùc maët vaø taïo muøi hoâi thoái aûnh höôûng ñeán söùc khoûe cuûa ngöôøi daân soáng trong khu vöïc.
Baûng 2.8 – Baûng thaønh phaàn nöôùc roø ræ töø caùc baõi raùc
Thaønh phaàn
Ñôn vò
Noàng ñoä
Baõi raùc môùi (döôùi 2 naêm)
Baõi raùc cuõ (treân 10 naêm)
Khoaûng dao ñoäng
Giaù trò ñaëc tröng
pH
-
4,5 – 7,5
6,0
6,6 – 7,5
BOD5
mg/l
2.000 – 30.000
10.000
100 – 200
COD
mg/l
3.000 – 60.000
18.000
100 – 500
TOC
mg/l
1.500 – 20.000
6.000
80 – 160
TSS
mg/l
200 – 2.000
500
100 – 400
Nitô höõu cô
mg/l
10 – 800
200
80 – 120
N-NH3
mg/l
10 – 800
200
20 – 40
N-NO3
mg/l
5 – 40
25
5 – 10
Toång phospho
mg/l
5 – 100
30
5 – 10
P-PO4
mg/l
4 – 80
20
4 – 8
Ñoä kieàm
mgCaCO3/l
1.000 – 10.000
3.000
200 – 1.000
Ñoä cöùng toång
mgCaCO3/l
300 – 10.000
3.500
200 – 500
Ca2+
mg/l
200 – 3.000
1.000
100 – 400
Mg2+
mg/l
50 – 1.500
250
50 – 200
K+
mg/l
200 – 1.000
300
50 – 400
Na+
mg/l
200 – 2.500
500
100 – 200
Cl–
mg/l
200 – 3.000
500
100 – 400
SO42–
mg/l
100 – 1.000
300
20 – 50
Saét toång coäng
mg/l
50 – 1.200
60
20 – 200
(Nguoàn: Environmental Engineering, 1998)
Ñoái vôùi nguoàn nöôùc ngaàm, cuõng bò oâ nhieãm nghieâm troïng do taùc ñoäng cuûa raùc thaûi sinh hoaït. Nöôùc roø ræ taïi caùc baõi choân laáp thaám vaøo ñaát gaây oâ nhieãm tröïc tieáp ñeán nguoàn nöôùc ngaàm.
2.2.4./ Caûnh quan vaø söùc khoûe con ngöôøi
RTSH phaùt sinh töø caùc khu ñoâ thò , neáu khoâng ñöôïc thu gom vaø xöû lyù ñuùng caùch seõ gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, aûnh höôûng ñeán söùc khoûe coäng ñoàng daân cö vaø laøm maát myõ quan ñoâ thò.
Thaønh phaàn RTSH khaù phöùc taïp, trong ñoù coù chöùa caùc maàm beänh töø ngöôøi hoaëc gia suùc, caùc chaát thaûi höõu cô, xaùc suùc vaät cheát… tao ñieàu kieän toát cho muoãi, chuoät, ruoài… sinh saûn vaø laây lan maàm beänh cho ngöôøi, nhieàu luùc trôû thaønh dòch.
Moät soá vi khuaån, sieâu vi khuaån, kyù sinh truøng… toàn taïi trong raùc coù theå gaây beänh cho con ngöôøi nhö beänh: soát reùt, beänh ngoaøi da, dòch haïch, thöông haøn, phoù thöông haøn, tieâu chaûy, giun saùn, lao…
Phaân loaïi, thu gom vaø xöû lyù raùc khoâng ñuùng quy ñònh laø nguy cô gaây beänh nguy hieåm cho coâng nhaân veä sinh, ngöôøi bôùi raùc, nhaát laø khi gaëp phaûi caùc chaát thaûi raén nguy haïi töø y teá, coâng nghieäp nhö: kim tieâm, oáng chích, maàm beänh…
Taïi caùc baõi raùc loä thieân , neáu khoâng ñöôïc quaûn lyù toát seõ gaây ra nhieàu vaán ñeà nghieâm troïng cho baõi raùc vaø cho coäng ñoàng daân cö trong khu vöïc: gaây oâ nhieãm khoâng khí, caùc nguoàn nöôùc, oâ nhieãm ñaát vaø laø nôi nuoâi döôõng caùc vaät chuû trung gian truyeàn beänh cho ngöôøi.
Raùc thaûi neáu khoâng ñöôïc thu gom toát cuõng laø moät trong nhöõng yeâu toá gaây caûn trôû doøng chaûy, laøm giaûm khaû naêng thoaùt nöôùc cuûa caùc soâng raïch vaø heä thoáng thoaùt nöôùc.
2.3./ HIEÄN TRAÏNG QUAÛN LYÙ RTSH ÔÛ VIEÄT NAM
Tình hình nghieân cöùu taïi Vieät Nam:
Coâng taùc thu gom vaän chuyeån phaân loaïi vaø xöû lyù RTSH taïi Vieät Nam ñaõ coù nhöõng chuyeån bieán tích cöïc. Caùc chöông trình phaân loaïi raùc taïi nguoàn ñaõ ñöôïc Vieät Nam aùp duïng cho nhieàu tænh thaønh, phöôøng, thò xaõ trong caû nöôùc. Nhöng keát quaû khoâng ñöôïc khaû thi do thoùi quen thaûi raùc cuûa ngöôøi daân. Tuy nhieân vaãn coù moät soá nôi ñaõ thöïc hieän thaønh coâng vieäc phaân loaïi raùc thaûi taïi nguoàn ñieån hình nhö tænh Thaùi Bình laø moät ñieåm saùng trong vieäc thu gom vaän ñoäng, giaùo duïc ngöôøi daân phaân loaïi raùc thaûi taïi nguoàn hieäu quaû. Moät soá caù nhaân ñaõ laøm kinh teá thaø._.nh coâng baèng thu gom phaân loaïi vaø taùi cheá raùc, trong ñoù coù caû xöû lyù RTSH höõu cô thaønh phaân boùn vi sinh nhö ôûø Höng Yeân, Haûi Phoøng, Thaùi Bình, Bình Thuaän, Ninh Thuaän …
Cuøng vôùi söï gia taêng daân soá, kinh teá phaùt trieån, ñoâ thò hoùa cao thì khoái löôïng raùc phaùt sinh ngaøy caøng taêng cao. Theo soá lieäu thoáng keâ môùi ñaây cuûa caùc cô quan moâi tröôøng cho thaáy: Haø Noäi moãi ngaøy thaûi khoaûng 2.368 taán raùc sinh hoaït, thaønh phoá Hoà Chí Minh thaûi khoaûng 6.010 taán (naêm 2007). Hieän töôïng quaù taûi taïi caùc baõi raùc , raùc thaûi öù ñoïng ôû moät soá thaønh phoá vaø caùc ñòa phöông khaùc ñang trôû thaønh vaán ñeà baùo ñoäng. Chính vì ñieàu naøy ñaõ thoâi thuùc caùc nhaø nghieân cöùu tìm toøi, saùng taïo ra caùc giaûi phaùp xöû lyù RTSH ñeå baûo veä moâi tröôøng trong xanh saïch ñep. Naêm 2003, coâng ty moâi tröôøng xanh Seraphin ñaõ cheá taïo thaønh coâng daây chuyeàn xöû lyù raùc thaûi baèng coâng ngheä Seraphin ñeå taùi cheá RTSH thaønh nhöõng saûn phaåm coù ích cho ñôøi soáng. Daây chuyeàn coâng ngheä Seraphin naøy coù theå taùi cheá 90% raùc thaûi voâ cô vaø höõu cô. Raùc thaûi töôi seõ ñöôïc xöû lyù ngay trong ngaøy, giaûm dieän tích choân laáp,vaø raùc thaûi khoâ ñaõ ñöôïc choân laáp cuõng ñöôïc xöû lyù ñeå taïo caùc saûn phaåm khaùc nhau, chi phí ñaàu tö reû (chæ baèng 30 – 40% so vôùi daây chuyeàn nhaäp khaåu). Coâng ngheä Seraphin naøy ñaõ ñöôïc aùp duïng cho Nhaø maùy xöû lyù raùc Thuûy Phöông ( Hueá) coâng suaát 150 taán raùc/ngaøy, nhaø maùy xöû lyù raùc Ñoâng Vinh ( Ngheä An) coâng suaát 300 taán raùc/ngaøy. Trong thôøi gian tôùi seõ aùp duïng coâng ngheä naøy cho nhieàu ñoâ thò lôùn trong caû nöôùc nhö: Haø Noäi, Haûi Phoøng, Haø Taây vaø caùc tænh thaønh khaùc trong caû nöôùc.
Coâng ty TNHH Thuûy Löïc maùy ñaõ cheá taïo thaønh coâng coâng ngheä CD-WASTE xöû lyù raùc thaûi vôùi quy moâ nhoû ( coâng suaát 20-30 taán raùc thaûi/ngaøy) raát phuø hôïp vôùi caùc thò traán,thò töù, ñoâ thò nhoû. Coâng ngheä naøy goàm 06 thieát bò: thaùp taùch loïc, thaùp uû noùng CD-WASTE, toå hôïp nghieàn saøng, taùch loïc höõu cô sau uû noùng, thaùp uû chín CD-WASTE, thieát bò caét, vaét raùc caù bieät, toå hôïp loø ñoát, xöû lyù bui vaø khí thaûi sau khi ñoát. Heä thoáng naøy xöû lyù kheùp kín taïi nôi thu gom, khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng thöù caáp, taïo ra nhieàu saûn phaåm höõu ích. Hieän nay coâng ngheä naøy ñaõ trieån khai raát hieäu quaû ôû thò traán Ñoàng Vaên ( Tænh Haø Nam) – nôi ñöôïc coi laø thò traán raùc.
Moät soá nhaø maùy xöû lyù raùc ôû Vieät Nam
Khu lieân hieäp xöû lyù raùc Ña Phöôùc
Khu lieân hieäp xöû lyù raùc Ña Phöôùc coù dieän tích 140 ha thuoäc xaõ Ña Phöôùc – huyeän Bình Chaùnh – TPHCM. Giai ñoaïn 1 cuûa döï aùn xaây döïng treân 43 ha, trong ñoù coù 15 ha xaây döïng nhaø xöôûng, nhaø maùy xöû lyù moâi tröôøng, phaàn coøn laïi 28 ha laø khu choân laáp raùc hôïp veä sinh, ñaûm baûo an toaøn moâi tröôøng theo coâng ngheä tieân tieán cuûa Myõ. Hieän taïi khu lieân hôïp xöû lyù raùc tieáp nhaän vaø xöû lyù khoaûng 3.100 taán raùc thaûi / ngaøy. Taïi khu lieân hôïp xöû lyù raùc Ña Phöôùc coù moät nhaø phaân loaïi raùc coâng suaát 1.000 taán/ngaøy ñeå taùi cheá thaønh nhieàu saûn phaåm coù ích. Raùc höõu cô ñöôïc chuyeån sang nhaø maùy saûn xuaát phaân boùn compost coâng suaát 100 taán/ngaøy. Raùc voâ cô, nhöïa, tuùi nylon… duøng ñeå saûn xuaát goã muõ, haït nhöïa vaø giaáy. Nhöõng raùc khoâng theå taùi cheá ñem ñi choân laáp, ñeå thu hoài khí gas. Thôøi gian ñaàu khí gas coùn ít , neân seõ ñoát boû ñeå traùnh gaây oâ nhieãm khoâng khí. Khoaûng 2 naêm sau, khi löôïng gas nhieàu leân seõ ñöôïc chuyeån veà nhaø maùy saûn xuaát ra ñieän. Sau 24 naêm, khi baõi raùc ñoùng cöûa thì nhaø maùy vaãn tieáp tuïc khai thaùc khí gas. Khoaûng 15 naêm sau khi ñoùng cöûa, baõi raùc naøy seõ ñöôïc ñaàu tö xaây döïng san golf
Nöôùc ræ raùc ñaõ coù coâng ngheä xöû lyù ñaït tieâu chuaån ñeán möùc seõ ñöôïc duøng laøm nöôùc sinh hoaït cho toaøn boä khu lieân hôïp. Coøn muøi raùc seõ ñöôïc coâng ty xöû lyù ñeå cho muøi raùc khoâng phaùt taùn ra ngoaøi, maø chæ quanh quaån trong khu vöïc baõi raùc.
Nhaø maùy xöû lyù raùc Nam Thaønh – Ninh Thuaän:
Nhaø maùy ñöôïc khôûi coâng xaây döïng trong voøng 8 thaùng vaø chính thöùc ñi vaøo hoaït ñoäng töø 01/01/2003 cho ñeán nay. Toång soá voán ñaàu tö xaây döïng cuûa Coâng ty ban ñaàu laø 30 tyû. Ñaây laø nhaø maùy xöû lyù RTSH tö nhaân töï boû voán xaây döïng. Nhaø maùy chuû yeáu thu gom vaø xöû lyù löôïng RTSH taïi Tp Phan Rang.
Nhaø maùy xöû lyù raùc Nam Thaønh nhaän xöû lyù toaøn boä RTSH treân ñòa baøn thaønh phoá Phan Rang, tænh Ninh Thuaän trong nhöõng naêm qua. Khoaûng 30.000 taán phaân boùn vi sinh, 500 taán haït nhöïa, phoâi nhöïa, bao bì caùc loaïi ñaõ ñöôïc saûn xuaát töø nguoàn RTSH thu gom haèng ngaøy. Coâng ty ñang coù keá hoaïch ñaàu tö moät soá nhaø maùy töông töï taïi TP HCM, thaønh phoá Vuõng Taøu, Khaùnh Hoaø vaø caùc tænh Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long.
Saûn phaåm chính cuûa nhaø maùy Nam Thaønh laø bao bì, haït nhöïa, phoâi nhöïa, phaân boùn moãi naêm nhaø maùy saûn suaát hôn 10 taán phaân boùn. Giaù thaønh phaân boùn baùn taïi nhaø maùy laø 500 ñoàng/1kg. Caùc loaïi phaân vi sinh höõu cô naøy laø saûn phaåm höõu cô sinh hoïc ñöôïc söû duïng cho taát caû caùc loaïi caây troàng noâng nghieäp, coâng nghieäp, caây hoa maøu, rau saïch, ñaëc bieät laø coù caùc hôïp ñoàng baùn cho nhaø maùy lôùn cuûa Ñaøi Loan taïi Laâm Ñoàng. Ña soá caùc saûn phaåm ñöôïc baùn cho noâng daân, ñaïi lyù, ngöôøiø tieâu duøng vaø nhaø phaân phoái.
Nhaø maùy xöû lyù pheá thaûi tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu :
Nhaø maùy xöû lyù pheá thaûi baèng phöông phaùp vi sinh cheá bieán thaønh phaân boùn höõu cô tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu ñöôïc xaây döïng vaøo naêm 1995 taïi xaõ Hoaø Long – Thò xaõ Baø Ròa – Tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu, naêm 1996 nhaø maùy baét ñaàu hoaït ñoäng vôùi coâng suaát thieát keá giai ñoaïn I laø 150m3/ngaøy.
Coâng ngheä xöû lyù cuûa nhaø maùy laø coâng ngheä cheá bieán vi sinh thaønh phaân höõu cô (compost). Baûn chaát cuûa quaù trình naøy laø söû duïng khaû naêng sinh soáng cuûa vi sinh vaät hieáu khí phaân giaûi raùc höõu cô deã bò phaân huyû thaønh muøn baõ höõu cô vaø sinh khoái vi sinh vaät(VSV). Caùc muøn baõ höõu cô vaø sinh khoái VSV seõ ñöôïc taùch ra, pha troän vôùi NPK sau ñoù tinh cheá thaønh phaân höõu cô. Phaàn coøn laïi bao goàm caùc raùc voâ cô vaø höõu cô khoù phaân huyû seõ ñöôïc mang ñi choân laáp.
2.4./ MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP KIEÅM SOAÙT - XÖÛ LYÙ OÂ NHIEÃM RTSH HIEÄN NAY
ÔÛ Vieät Nam hieän nay, haàu heát caùc thò xaõ vaø thaønh phoá trong caû nöôùc môùi thu gom moät phaàn vaø xöû lyù raùc baèng phöông phaùp ñôn giaûn : ñoå ñoáng taïi baõi raùc taäp trung. Tuy nhieân, moät soá coâng ngheä xöû lyù tieân tieán ñaõ ñöôïc aùp duïng thay theá daàn phöông thöùc xöû lyù cuõ chöa ñaûm baûo veä sinh moâi tröôøng, ñoù laø:
2.4.1./ Xöû lyù cô hoïc:
Xöû lyù cô hoïc laø phöông phaùp xöû lyù sô boä nhaèm laøm cho raùc coù theå tích nhoû laïi ñeå coù theå thöïc hieän caùc bieän phaùp xöû lyù tieáp theo. Nhöõng phöông phaùp xöû lyù cô hoïc thoâng duïng:
Phaân loaïi raùc baèng tay
Laø moät coâng taùc raát quan troïng trong vieäc löïa choïn bieän phaùp xöû lyù thích hôïp ñoái vôùi caùc thaønh phaàn raùc khaùc nhau. Vieäc phaân loaïi raùc hoaøn toaøn coù theå taùch ra thaønh caùc chaát höõu cô, caùc chaát trô, caùc chaát nguy haïi ñeå xöû lyù.
Vieäc phaân loaïi raùc baèng tay thöôøng ñöôïc thöïc hieän taïi caùc hoä gia ñình, caùc cô quan, coâng sôû coù khoái löôïng raùc thaûi haèng ngaøy nhoû.
Neùn eùp raùc baèng thieát bò chuyeân duïng
Nhaèm laøm giaûm theå tích raùc, thuaän tieän trong quaù trình vaän chuyeån vaø xöû lyù tieáp theo, raùc ñöôïc ñöa vaøo thieát bò chuyeân duïng eùp ôû aùp löïc khoaûng 7-35kg/cm2. Caùc thieát bò neùn thöôøng coù hai loaïi coá ñònh vaø di ñoäng. Vieäc thu gom raùc hieän nay thöôøng ñöôïc thöïc hieän baèng xe chôû raùc chuyeân duïng coù chöùc naêng eùp, khi raùc ñeán baõi choân laáp thì neùn eùp baèng caùch keát hôïp xe uûi vaø neùn ñeå giaûm theå tích raùc.
2.4.2./ Thieâu ñoát raùc:
Thieâu ñoát (incineration) laø phöông phaùp xöû lyù raùc khaù phoå bieán ôû caùc nöôùc phaùt trieån. Raùc thaûi ñöôïc phaân loaïi sô boä bôûi caùc ñoái töôïng xaû raùc, ñöôïc chöùa trong caùc bòch nilon vaø caùc thuøng raùc coâng coäng. Xe chôû raùc gom veà nhaø maùy xöû lyù, taïi ñaây coù söï loaïi rieâng caùc thaønh phaàn coù theå taùi söû duïng nhö kim loaïi, thuûy tinh vuïn, giaáy vuïn... vaø caùc taïp chaát voâ cô. Phaàn coøn laïi ñöôïc ñöa vaøo loø ñoát (incinerator) ôû nhieät ñoä cao. Loø ñoát coù theå duøng nhieät hoaëc daàu, naêng löôïng phaùt sinh coù theå ñöôïc taän duïng cho caùc loø hôi, loø söôûi hoaëc caùc coâng nghieäp caàn nhieät. Moãi loø ñoát ñeàu phaûi ñöôïc trang bò moät heä thoáng xöû lyù khí thaûi toán keùm nhaèm khoáng cheá oâ nhieãm khoâng khí do quaù trình ñoát raùc coù theå gaây ra.
Öu ñieåm
- Xöû lyù trieät ñeå löôïng raùc caàn xöû lyù.
- Tieâu dieät trieät ñeå caùc vi sinh vaät gaây beänh.
- Xöû lyù toát caùc chaát oâ nhieãm.
- Ít toán dieän tích xaây döïng loø.
- Vaän haønh ñôn giaûn.
- Coù theå xöû lyù nhöõng chaát raén coù thôøi gian phaân huûy laâu daøi.
- Löôïng tro sau khi thieâu ñoát coù theå duøng laøm phaân boùn.
- Phaïm vi aùp duïng roäng raõi, coù theå söû duïng cho nhieàu loaïi chaát thaûi raén.
Nhöôïc ñieåm: Loø thieâu ñoát chaát thaûi raén beân caïnh nhöõng öu ñieåm vaãn coøn toàn taïi caùc nhöôïc ñieåm sau:
- Sinh ra khoùi buïi vaø caùc khí thaûi ñoäc haïi nhö: SO2, HCl, NOx, COx…
- Caàn xaây döïng heä thoáng xöû lyù khí thaûi.
- Chi phí ñaàu tö ban ñaàu cao, öôùc tính khoaûng 160 – 200 trieäu USD cho moät nhaø maùy coù coâng suaát 3000 taán/ngaøy.
- Thaønh phaàn raùc ñoøi hoûi nhieät trò cao khoaûng hôn 4.500 kcal/kg quaù trình thieâu thieâu ñoát raùc môùi kinh teá.
- Taïo thaønh Dioxin khi ñoát PVC ôû nhieät ñoä döôùi 200o C hoaëc khi haï nhieät ñoä töø 800 – 1100oC xuoáng döôùi 300oC trong khoaûng thôøi gian quaù 30 giaây.
2.4.3./ Xuaát khaåu raùc:
Xuaát khaåu raùc laø moät trong nhöõng bieän phaùp tieän lôïi nhaát ñoái vôùi caùc nöôùc phaùt trieån nhö Myõ, Ñöùc vaø moät soá nöôùc Baéc AÂu.
Raùc xuaát khaåu chuû yeáu laø chaát thaûi coâng nghieäp nhö nhöïa pheá thaûi, giaáy vuïn, vaûi vuïn vaø caùc pheá thaûi coâng nghieäp ñoäc haïi khaùc. Caùc nöôùc ñang phaùt trieån vaø chaäm phaùt trieån ôû Chaâu AÙ, Chaâu Phi, Ñoâng AÂu vaø Myõ La tinh laø nhöõng nöôùc nhaäp khaåu caùc loaïi raùc naøy (trong ñoù coù Vieät Nam). Tuy nhieân do tình hình oâ nhieãm moâi tröôøng ngaøy caøng trôû neân traàm troïng hôn, caùc quoác gia ngaøy caøng haïn cheá nhaäp khaåu caùc loaïi pheá thaûi coâng nghieäp ñoù. Trong moät thôøi gian ngaén nöõa, vieäc xuaát khaåu pheá thaûi coù theå seõ bò caám hoaøn toaøn.
2.4.4./ Taùi söû duïng caùc pheá lieäu:
Taùi cheá hay taùi söû duïng raùc thaûi laø moät trong nhöõng löïa choïn haøng ñaàu cuûa coâng vieäc quaûn lyù CTR vaø RTSH. Nhöõng bieän phaùp naøy coù theå giaûm ñöôïc vieäc thieáu dieän tích ñaát daønh cho BCL, tieát kieäm ñöôïc naêng löôïng vaø taøi nguyeân thieân nhieân, cung caáp nhöõng saûn phaåm höõu ích vaø ñem laïi caùc lôïi ích veà kinh teá.
Caùc thaønh phaàn coù theå taùi söû duïng nhö nylon, kim loaïi, nhöïa, thuûy tinh, kim loaïi, giaáy… sau khi taùch rieâng seõ ñöôïc thu gom vaø phaân phoái hay baùn cho caùc cô sôû saûn xuaát coù yeâu caàu.
2.4.5./ UÛû raùc höõu cô thaønh phaân boùn Compost:
Nguyeân taéc cuûa vieäc cheá bieán phaân raùc laø söû duïng quaù trình phaân huûy chaát höõu cô cuûa vi sinh vaät. Öu ñieåm cuûa phöông phaùp naøy laø reû tieàn, hieäu quaû xöû lyù toát, saûn phaåm sinh ra coù yù nghóa kinh teá cao, ñöôïc aùp duïng nhieàu taïi caùc khu vöïc saûn xuaát noâng nghieäp vì nguoàn phaân höõu cô töï laøm ra naøy raát toát cho caây troàng. Vieäc uû cheá bieán phaân raùc ñöôïc chia laøm hai phöông phaùp :
UÛ hieáu khí:
Coâng ngheä uû raùc hieáu khí döïa treân söï hoaït ñoäng cuûa caùc vi khuaån hieáu khí ñoái vôùi söï coù maët cuûa oxy. Caùc vi khuaån hieáu khí trong raùc thoâ oxy hoùa cacbon thaønh CO 2. Thöôøng thì chæ sau 2 ngaøy nhieät ñoä uû raùc taêng leân khoaûng 450C vaø sau 6 - 7 ngaøy ñaït tôùi 70 - 750C. Nhieät ñoä naøy ñaït ñöôïc chæ vôùi ñieàu kieän duy trì moâi tröôøng toái öu cho vi khuaån hoaït ñoäng, nhaát laø khoâng khí vaø ñoä aåm.
Öu ñieåm: Söï phaân huûy hieáu khí dieãn ra nhanh choùng, sau 2-4 tuaàn raùc phaân huûy hoaøn toaøn. Caùc vi sinh vaät gaây beänh bò tieâu dieät do nhieät ñoä uû taêng. Beân caïnh ñoù muøi hoâi cuõng bò khöû nhôø quaù trình uû hieáu khí.
Nhöôïc ñieåm: Chi phí cho quaù trình xöû lyù khaù cao, kyõ thuaät phöùc taïp vaø vaän haønh khoù do phaûi duy trì ñoä aåm toái ña cho quaù trình.
UÛ yeám khí:
Coâng ngheä uû raùc yeám khí ñöôïc söû duïng roäng raõi ôû AÁn Ñoä (chuû yeáu ôû qui moâ nhoû). Quaù trình uû naøy nhôø vaøo söï hoaït ñoäng cuûa caùc vi khuaån yeám khí. Coâng ngheä naøy khoâng ñoøi hoûi chi phí nhieàu tieàn, song noù coù nhöõng nhöôïc ñieåm laø thôøi gian phaân huûy laâu : thöôøng laø 4 - 12 thaùng vaø caùc khí sinh ra töø quaù trình phaân huûy yeám khí laø methane vaø sunfuahydro gaây muøi hoâi khoù chòu.
Maëc duø vaäy phaûi thöøa nhaän ñaây laø moät bieän phaùp xöû lyù raùc thaûi reû tieàn nhaát. Saûn phaåm phaân huûy coù theå keát hôïp raát toát vôùi phaân haàm caàu vaø phaân gia suùc cho ta phaân höõu cô vôùi haøm löôïng dinh döôõng cao.
Öu ñieåm
- Chi phí ñaàu tö töông ñoái thaáp.
- Saûn phaåm phaân huûy keát hôïp vôùi phaân haàm caàu vaø phaân gia suùc cho phaân höõu cô coù haøm löôïng dinh döôõng cao, ñaëc bieät laø thu hoài khí metan (CH4) laøm nguoàn cung caáp nhieät phuïc vuï cho nhu caàu ñun naáu, loø hôi…
Nhöôïc ñieåm: beân caïnh nhöõng öu ñieåm treân thì phöông phaùp uû raùc yeám khí coù nhöõng nhöôïc ñieåm sau:
- Thôøi gian phaân huûy laâu hôn xöû lyù hieáu khí 4-12 thaùng.
- Caùc khí sinh ra töø quaù trình phaân huûy kî khí thoâng thöôøng laø: khí hidrosufua (H2S), amoniac (NH3) gaây muøi hoâi khoù chòu aûnh höôûng ñeán söùc khoeû coäng ñoàng.
- Caùc vi khuaån gaây beänh luoân toàn taïi trong quaù trình phaân huûy vì nhieät ñoä phaân huûy thaáp.
- Vieäc uû raùc ñeå thu hoài khí ñöôïc aùp duïng ôû nhöõng nôi coù haøm löôïng höõu cô cao ( >50% ) vaø khoái löôïng raùc haøng ngaøy ñuû lôùn ( >1000taán/ngaøy) môùi coù hieäu quaû kinh teá.
2.4.6./ Cheá beâ toâng töø raùc thaûi sinh hoaït
Tröôùc thöïc traïng phaàn lôùn RTSH ôû Vieät Nam ñöôïc choân laáp, vöøa laõng phí, vöøa gaây oâ nhieãm. Tieán só Nguyeãn Ngoïc Chaâu ñaõ taän duïng CTR voâ cô (chuû yeáu laø caùt, soûi, ñaù, gaïch vuïn, nylon, goã) ñeå saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng. RTSH ñöôïc phaân loaïi baèng tay vaø saøn loïc baèng maùy ñeå choïn ra loaïi CTR voâ cô thích hôïp ( kích thöôùc 1,5 – 20mm). Sau ñoù duøng chaát keát dính laø xi maêng poolaêng PCB 30 ( coù tính keát dính cao vaø reû tieàn) cho ra ñôøi hoãn hôïp beâ toâng CTR voâ cô goàm caùt, ñaù daêm, nöôùc, xi maêng vaø CTR voâ cô töø RTSH. Trong ñoù, CTR voâ cô chieám tyû leä vöôït troäi caùc thaønh phaàn khaùc. Loaïi beâ toâng naøy ñöôïc öùng duïng laøm moùng ñöôøng giao thoâng, beâ toâng coøn ñöôïc ñuùc gaïch laùt væa heø ñöôøng phoá. Saûn phaåm ñöôïc chöùng nhaän laø coù khaû naêng chòu löïc theo tieâu chuaån nhaø nöôùc, khoâng coøn muøi vò do vaäy khoâng aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng ñaát, nöôùc. Giaù thaønh reû so vôùi caùc loaïi beâ toâng vaø gaïch laùt ñöôøng khaùc treân thò tröôøng. Ngoaøi ra coù theå duøng beâ toâng CTR voâ cô ñuùc thaønh khoái naëng vaøi taán ñaép ñeâ, taïo ra maët baèng môùi cho noâng daân nuoâi troàng thuûy saûn.
2.4.7./ Choân laáp hôïp veä sinh:
Choân laáp laø bieän phaùp xöû lyù cuoái cuøng nhöng laïi laø bieän phaùp chuû yeáu vaø hieäu quaû nhaát trong ñieàu kieän nöôùc ta hieän nay. Choân laáp cho pheùp xöû lyù taát caû caùc loaïi raùc coâng nghieäp vaø sinh hoaït. Chi phí ñaàu tö vaø vaän haønh cuûa baõi laáp choân laáp töông ñoái thaáp so vôùi caùc phöông phaùp xöû lyù khaùc. Ñieàu ñoù cho thaáy ñaây laø höôùng ñaàu tö thích hôïp trong ñieàu kieän nöôùc ta hieän nay. Tuy nhieân, hieän nay ôû nöôùc ta vieäc choân laáp hôïp veä sinh môùi ñöôïc ñeà caäp maáy naêm gaàn ñaây vaø ôû caáp döï aùn.
Öu ñieåm cuûa phöông phaùp choân laáp veä sinh
- Caùc loaïi coân truøng, chuoät boï, ruoài, muoãi… khoù sinh soâi, phaùt trieån do bò raùc neùn, eùp chaët vaø ñöôïc phuû lôùp ñaát haèng ngaøy.
- Muøi hoâi thoái bò giaûm, ít gaây oâ nhieãm khoâng khí.
- Khoâng aûnh höôûng ñeán chaát löôïng nguoàn nöôùc maët vaø nöôùc ngaàm vì ñaõ coù heä thoáng xöû lyù nöôùc.
- Chi phí vaän haønh khoâng cao, vaän haønh deã daøng.
- Taïo vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng.
- Taän duïng ñöôïc khí metan laøm khí ñoát.
Nhöôïc ñieåm cuûa phöông phaùp choân laáp veä sinh
- Khoái löôïng ñaát phuû lôùn.
- Caùc lôùp ñaát phuû thöôøng bò xoùi moøn.
- Do raùc ñöôïc uû trong ñieàu kieän kî khí, khí metan (CH4) vaø khí hidro sunfua (H2S) hình thaønh coù theå gaây ngaït hoaëc chaùy noå.
CHÖÔNG III:
NOÄI DUNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
3.1./ NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU
3.1.1./ Khaûo saùt moät soá ñaëc ñieåm veà kinh teá-xaõ hoäi, moâi tröôøng cuûa thò traán Long Haûi
- Vò trí ñòa lyù
- Daân soá, xaõ hoäi
- Phaùt trieån kinh teá
- Hieän traïng moâi tröøông
3.1.2./ Nghieân cöùu hieän traïng RTSH cuûa thò traán Long Haûi
- Nguoàn phaùt sinh RTSH
- Thaønh phaàn, taûi löôïng
- Khoái löôïng phaùt sinh
- Thu gom :
+ Löu löôïng thu gom: tö nhaân, nhaø nöôùc
+ Cô sôû vaät chaát
+ Quaù trình thu gom
- Phaân loaïi raùc taïi nguoàn
- Trung chuyeån, vaän chuyeån
- Taùi cheá, xöû lyù
- Hieän traïng quaûn lyù
- Taùc ñoäng cuûa RTSH leân moâi tröôøng taïi TTLH.
3.1.3./ Döï baùo RTSH phaùt sinh treân ñòa baøn TTLH ñeán naêm 2020:
- Caên cöù döï baùo RTSH cuûa TT Long Haûi
- Döï baùo daân soá vaø khoái löôïng RTSH cuûa TTLH ñeán naêm 2020
- Tính toaùn taûi löôïng RTSH
- Döï baùo taùc ñoäng moâi tröôøng
3.1.4./ Xaây döïng caùc giaûi phaùp quaûn lyù RTSH cho TTLH
Caùc giaûi phaùp veà kyõ thuaât:
Phaân loaïi RTSH taïi nguoàn
Thu gom RTSH taïi TTLH
Vaän chuyeån vaø Trung chuyeån RTSH taïi TTLH
Taùi cheá, taùi söû duïng
Xöû lyù
Caùc giaûi phaùp veà quaûn lyù.
Taêng cöôøng coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc vôùi RTSH , coâng taùc quaûn lyù RTSH vaø baûo veä moâi tröôøng.
Xaõ hoäi hoaù quaûn lyù raùc thaûi sinh hoaït
Thöïc hieän thu phí moâi tröôøng ñoái vôùi RTSH.
Taêng cöôøng ñaàu tö caùc trang thieát bò phuïc vuï cho coâng taùc thu gom, vaän chuyeån, trung chuyeån vaø xöû lyù RTSH.
Giaùo duïc moâi tröôøng cho coäng ñoàng daân cö.
3.2./ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
3.2.1./ Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu:
Ñieàu tra thu thaäp töø nguoàn taøi lieäu saün coù töø caùc nghieân cöùu tröôùc ñaây, töø sôû Taøi Nguyeân vaø Moâi Tröôøng, Phoøng Taøi Nguyeân vaø Moâi tröôøng huyeän Long Ñieàn, Coâng ty Coâng Trình Ñoâ Thò huyeän Long Ñieàn, UBND thò traán Long Haûi, Phoøng Thöông Binh – Xaõ Hoäi thò traán Long Haûi, cô sôû thu gom tö nhaân cuûa OÂNG Phaïm Ñöùc Trung vaø caùc baùo caùo veà raùc thaûi sinh hoaït treân ñòa baøn thò traán Long Haûi.
Ñaùnh giaù nhanh: ñieàu tra taïi caùc hoä gia ñình, caùc nhaø haøng – khaùch saïn, ñieàu tra söï nhaän thöùc cuûa hoïc sinh – sinh vieân – coâng nhaân vieân chöùc, caùc cô quan quaûn lyù baèng phieáu khaûo saùt.
caùc hoä gia ñình : khaûo saùt vôùi 59 phieáu cho toaøn TTLH
caùc nhaø haøng – khaùch saïn : khaûo saùt vôùi 15 phieáu cho toaøn TTLH
söï nhaän thöùc cuûa hoïc sinh – sinh vieân – coâng nhaân vieân chöùc: khaûo saùt vôùi 58 phieáu cho toaøn TTLH
Khaûo saùt tröïc tieáp: töø caùc hoä daân, caùc ñôn vò thu gom, vaän chuyeån vaø xöû lyù RTSH .
3.2.2./ Phöông phaùp xaùc ñònh maãu:
Xaùc ñònh thaønh phaàn lyù hoïc :
- Ñoái vôùi maãu raùc laáy ôû hoâ daân:
Maãu ñöôïc laáy tröïc tieáp töø hai xe thu gom trong 02 khu phoá Haûi Haø 1 vaø Haûi Haø 2 vôùi khoái löôïng ban ñaàu 70kg. Sau ñoù, ñem khoái löôïng maãu naøy ñi phaân loaïi theo trình töï sau :
Ñoå chaát thaûi xuoáng saøn, duøng caây troän caùc chaát thaûi thu ñöôïc, doàn laïi thaønh ñoáng coù hình choùp noùn, sau ñoù duøng duïng cuï chia RTSH ra thaønh 4 phaàn baèng nhau vaø laáy hai phaàn cheùo nhau troän laïi vôùi nhau. Tieáp theo chia moãi phaàn ñaõ cheùo thaønh hai phaàn baèng nhau, phoái caùc phaàn cheùo thaønh hai ñoáng, roài laáy ra ôû moãi ñoáng ½ phaàn vôùi toång khoái löôïng laø 40kg ñeå tieán haønh phaân loaïi thaønh phaàn lyù hoïc
- Ñoái vôùi maãu raùc laáy taïi ñieåm trung chuyeån taïi ñöôøng soá 1
Maãu ñöôïc laáy tröïc tieáp töø ñieåm trung chuyeån vôùi khoái löôïng ban ñaàu laø 70kg. Sau ñoù, ñem ñi phaân loaïi cuõng gioáng nhö trình töï phaân loaïi maãu raùc ôû hoä daân.
- Ñoái vôùi maãu raùc laáy taïi ñieåm trung chuyeån ñöôøng soá 12:
Maãu ñöôïc laáy taïi tröïc tieáp töø ñieåm trung chuyeån vôùi khoái löôïng ban ñaàu laø 70kg. Sau ñoù ñem phaân loaïi theo trình töï gioáng ôû treân.
- Ñoái vôùi maãu raùc laáy taïi baõi raùc cuûa thò traán Long Haûi
Maãu ñöôïc laáy taïi tröïc tieáp töø ñieåm trung chuyeån vôùi khoái löôïng ban ñaàu laø 70kg. Sau ñoù ñem phaân loaïi theo trình töï gioáng ôû treân.
Xaùc ñònh ñoä aåm :
Khi tieán haønh xaùc ñònh ñoä aåm, nhöõng thaønh phaàn chaát thaûi raén nhö : kim loaïi, thuyû tinh, nhöïa, voû soø oác, pin, cao su, saønh söù,… ñöôïc loaïi boû ra, khoái löôïng maãu ban ñaàu khoâng ñoàng nhaát cho caùc loaïi thaønh phaàn khaùc nhau cuûa chaát thaûi raén. Khoái löôïng ban ñaàu ñöôïc laáy töø keát quaû ôû trong phaàn xaùc ñònh thaønh phaàn lyù hoïc.
Ñoä aåm cuûa raùc thaûi ñöôïc tính theo coâng thöùc sau :
Ñoä aåm =
Trong ñoù : a : Troïng löôïng ban ñaàu cuûa maãu (kg)
b : Troïng löôïng cuûa maãu sau khi saáy khoâ ôû to = 105oC
Tieán trình xaùc ñònh ñoä aåm : Quaù trình xaùc ñònh ñoä aåm cuûa maãu ( 12maãu ) ñeàu ñöôïc tieán haønh taïi hieän tröôøng. Khoái löôïng maãu ban ñaàu sau khi phaân loaïi, ñeàu ñöôïc ñem phôi khoâ döôùi naéng trong voøng 8 giôø (töø 9h – 16h). Sau ñoù, tieán haønh xaùc ñònh ñoä aåm theo coâng thöùc treân.
Xaùc ñònh tyû troïng :
Maãu cho vieäc xaùc ñònh tyû troïng ñöôïc laáy taïi traïm trung chuyeån vaø khoâng coù söï phaân bieät giöõa caùc maãu.
Duïng cuï caàn ñeå xaùc ñònh tyû troïng laø moät thuøng coù dung tích 18 lít, vôùi khoái löôïng ban ñaàu laø 01kg.
Xaùc ñònh tyû troïng ñöôïc xaùc ñònh theo nguyeân taéc sau :
- Cho maãu chaát thaûi raén cho vaøo thuøng moät caùch nheï nhaøng, cho tôùi khi ñöôïc laøm ñaày.
- Nhaác thuøng leân caùch maët ñaát khoaûng 30 cm vaø thaû xuoáng, laëp laïi 4 laàn.
- Tieáp tuïc laøm ñaày thuøng.
- Caân vaø ghi laïi keát quaû troïng löôïng cuûa caû thuøng vaø chaát thaûi.
Tyû troïng (BD) ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc sau :
BD = (kg/l)
Trong ñoù : m1 : Troïng löôïng thuøng chöùa + chaát thaûi (kg)
m2 : Troïng löôïng thuøng chöùa (kg)
v : Dung tích thuøng chöùa (l)
Laäp laïi hai laàn vaø laáy keát quaû trung bình.
Khi thöïc hieän xaùc ñònh tyû troïng laø loaïi boû nhöõng thaønh phaàn nhö : kim loaïi, thuyû tinh, saønh söù, goã, …
3.2.3./ Phöông phaùp döï baùo:
Coâng taùc döï baùo taûi löôïng RTSH cuûa thò traán Long Haûi 2020 ñöôïc thöïc hieän baèng caùch tính toaùn treân cô sôû caùc soá lieäu döï baùo veà bieán ñoäng daân soá, quy hoaïch taêng tröôûng kinh teá, keá hoaïch phaùt trieån coâng nghieäp vaø khaû naêng thu gom, vaän chuyeån vaø xöû lyù cuûa cô quan chöùc naêng.
Döï baùo ñieãn bieán thaønh phaàn RTSH ñöôïc thöïc hieän döïa treân thöïc teá saûn xuaát vaø khaû naêng tieâu duøng cuûa ngöôøi daân, vaøo taäp quaùn tieâu duøng, toác doä taêng tröôûng kinh teá vaø caùc soá lieäu thoáng keâ cuûa khu vöïc khaùc.
Duøng coâng thöùc Euler caûi tieán ñeå öôùc löôïng daân soá cuûa TTLH töø naêm 2007 ñeán naêm 2020. Töø ñoù tính taûi löôïng RTSH phaùt sinh ñeán ñòa baøn TTLH töø nay ñeán naêm 2020. Coâng thöùc cuûa phöông phaùp Euler caûi tieán ñöôïc bieåu dieãn nhö sau :
Trong ñoù :
Ni+1* : Laø soá daân hieän taïi cuûa naêm tính toaùn (ngöôøi)
Ni : Daân soá hieän taïi cuûa thò traán Long Haûi (ngöôøi)
Ni+1 : Soá daân sau moät naêm (ngöôøi)
Ni +1/2 :Soá daân sau nöûa naêm (ngöôøi)
Dt : Ñoä cheânh leäch thôøi gian giöõa caùc naêm
r : Tyû leä gia taêng daân soá
3.2.4./ Phöông phaùp ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng:
Döïa treân caùc soá lieäu thoáng keâ, coù saün vaø phaân tích ñöôïc ñeå ñaùnh giaù caùc taùc ñoäng moâi tröôøng coù theå xaûy ra do RTSH gaây ra. Töø ñoù ñeà ra caùc giaûi phaùp quaûn lyù RTSH phuø hôïp cho TTLH töø nay ñeán naêm 2020.
3.2.5./ Phöông phaùp phaân tích vaø xöû lyù soá lieäu:
Sau khi thu thaäp ñaày ñuû caùc taøi lieäu caàn thieát, caàn tieán haønh toång hôïp laïi ñeå coù nhöõng thoâng tin choïn loïc nhaát, hôïp lyù nhaát vaø chính xaùc nhaát. Caùc soá lieäu thu ñöôïc xöû lyù baèng caùc phaàn meàm maùy tính (excell).
CHÖÔNG IV:
TOÅNG QUAN VEÀ THÒ TRAÁN LONG HAÛI – HUYEÄN LONG ÑIEÀN – TÆNH BAØ RÒA – VUÕNG TAØU
A./ ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN VAØ TAØI NGUYEÂN THIEÂN NHIEÂN
4.1./ Vò trí ñòa lyù
Hình 4.1 – Baûn ñoà haønh chính tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu
Long Haûi laø moät thò traán ven bieån cuûa huyeän Long Ñieàn, tænh Baø Ròa-Vuõng Taøu vôí dieän tích töï nhieân laø 1059,04 ha. Thò traán Long Haûi laø moät trong nhöõng ñôn vò haønh chính cuûa huyeän Long Ñieàn ñöôïc taùch ra töø huyeän Long Ñaát tröôùc ñaây theo nghò ñònh 152/NÑ – CP, ngaøy 9/2/2003 cuûa thuû töôùng chính phuû.
Long Haûi naèm ôû 10027’34’’, vó ñoä Baéc laø 10704’38’’ kinh ñoä Ñoâng:
Phía Ñoâng giaùp nuùi Minh Ñaïm
Phía Nam giaùp xaõ Phöôùc Haûi – huyeän Long Ñieàn
Phía Taây giaùp Bieån Ñoâng
Phía Baéc giaùp xaõ Phöôùc Höng.
Thò traán coù tuyeán bôø bieån daøi khoaûng 8km tieáp giaùp vôùi 2 xaõ Phöôùc Höng vaø Phöôùc Haûi, baõi bieån daøi thuaän lôïi cho vieäc phaùt trieån du lòch tham quan taém bieån. Coù núi Minh Ñaïm naèm veà höôùng Ñoâng laø caên cöù khaùng chieán trong cuoäc ñaáu tranh choáng Phaùp vaø Myõ, coù ñöôøng tænh loä 44A ( goïi taéc laø ñöôøng trung taâm ) ñi Baø Ròa –Phöôùc Haûi chia thò traán thaønh 2 phaàn roõ reät: nöûa tieáp giaùp bieån vaø nöûa tieáp giaùp nuùi Minh Ñaïm.
4.2./ Ñieàu kieän töï nhieân vaø taøi nguyeân thieân nhieân
4.2.1./ Ñaëc ñieåm veà ñòa chaát
Toaøn boä thò traán Long Haûi naèm treân neàn ñaù meï Granit vaø heä traàm tích bieån Halocen, coù taàng daøy töø 2-3 ñeán 5-7m, vaät lieäu cuûa noù maøu naâu vaøng, leân saùt beà maët chuyeån sang maøu xaùm. Cuøng vôùi ñieàu kieän nhieät ñôùi gioù muøa, löôïng möa lôùn vaø taäp trung laøm cho ñaát bò röûa troâi maïnh, ngheøo döôõng chaát vaø coù hoaït tính thaáp. Vuøng ven bieån laø heä traàm tích Halocen, caùt bieån haït thoâ.
4.2.2./ Ñòa hình – Ñoä doác:
Thò traán Long Haûi coù ñòa hình ñoài nuùi cao ôû phía Ñoâng, daïng ñoài baèng thaáp ven bieån, löôïn soùng nheï. Ñòa hình coù chieàu höôùng thaáp daàn töø Ñoâng sang Taây. Phía Ñoâng Nam thò traán ñòa hình töông ñoái baèng phaúng laø ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc xaây döïng cô sôû haï taàng: giao thoâng, caùc coâng trình coâng coäng, nhaø nghæ, khaùch saïn…
4.2.3./ Khí haäu – Thuûy Vaên
Nhieät ñoä khoâng khí
Nhieät ñoä khoâng khí trung bình: 27.10C
Nhieät ñoä khoâng khí cöïc ñaïi: 36.50C
Nhieät ñoä khoâng khí cöïc tieåu: 16.80C
Taïi TTLH khí haäu mang tính chaát chung cuûa khí haäu Nam Boä, noùng quanh naêm, möa nhieàu, phaân hoaù theo hai muøa roõ reät laø muøa möa vaø muøa khoâ, ít coù hieän töôïng thôøi tieát bieán ñoå phöùc taïp. Nhieät ñoä trung bình naêm taïi TTLH khoaûng 27,10C, cheânh leäch trung bình giöõa thaùng noùng nhaát vôùi thaùng laïnh nhaát khoaûng 2–30C. Nhieät ñoä trung bình cöïc ñaïi laø 36,50C vaø cöïc tieåu laø 16,80C. Thaùng noùng nhaát trong naêm laø thaùng 5, thaùng laïnh nhaát laø thaùng 1.
Toång soá giôø naéng taïi TTLH khoaûng 2300-2800 giôø moãi naêm. Thaùng 3 coù soá giôø naéng lôùn nhaát laø 300 giôø/thaùng. Vaø thaùng 9 coù soá giôø naéng ít nhaát laø 170 giôø/thaùng.
Nhieät ñoä beà maët cuûa nöôùc bieån
Lôùp beà maët: 24.310C
Lôùp giöõa: 20 – 290C ôû ñoä saâu töø 10 – 30m
Lôùp gaàn ñaùy: 21 – 240C
Cheá ñoä gioù
Keát quaû quan traéc cheá ñoä gioù taïi ñaøi khí töôïng thuyû vaên khu vöïc Nam boä cho thaáy Baø Ròa – Vuõng Taøu naèm trong vuøng nhieät ñôùi gioù muøa. Muøa khoâ chòu söï chi phoái cuûa gioù muøa Ñoâng Baéc vaø muøa möa chòu aûnh höôûng cuûa ñòa hình khu vöïc gaây neân, do ñoù höôùng gioù chuû yeáu laø Ñoâng Baéc, Ñoâng vaø Taây Nam. Vì chòu aûnh höôûng cuûa quy luaät vuøng duyeân haûi neân Vuõng Taøu vaø caùc vuøng phuï caän coøn chòu aûnh höôûng cuûa gioù ñaát vaø gioù bieán ñoåi höôùng trong ngaøy.
Töø thaùng 4 – 11 thònh haønh gioù Taây vaø gioù taây Nam
Töø thaùng 11 ñeán thaùng 3 naêm sau thònh haønh gioù Ñoâng
Toác ñoä gioù trung bình 2,1m/s
Toác ñoä gioù lôùn nhaát quan traéc ñöôïc laø 12m/s coù höôùng Ñoâng vaø Taây Nam
Trong caùc thaùng chuyeån tieáp ( thaùng 4 vaø thaùng 10) höôùng gioù phaân taùn roõ reät, ôû haàu heát caùc höôùng ñeàu coù taàn suaát cuûa höôùng laãn söùc gioù raát nhoû.
Ñoä aåm khoâng khí
Ñoä aåm töông ñoái trung bình naêm: 78%
Ñoä aåm töông ñoái nhoû nhaát: 28%
Löôïng möa
Löôïng möa trung bình: 1,737.8 mm
Löôïng möa thaùng lôùn nhaát: 630,3 mm
Soá ngaøy möa trung bình: 121 ngaøy
Thuyû Trieàu
Ñaëc ñieåm thuyû trieàu trong vuøng bieån duyeân haûi khoâng ñeàu, xaùo troän giöõa nhaät trieàu vaø baùn nhaät trieàu. Nhaät trieàu chieám öu theá hôn, bieân ñoä leân trung bình khoaûng 2m, bieân ñoä xuoáng trung bình khoaûng 0.5m, thôøi gian trieàu xuoáng coù theå keùo daøi 12 giôø
Soùng Bieån
Ñoä cao vaø chu kì soùng trung bình laø 1,6m vaø 5,5 giaây. Ñoä cao vaø chu kì soùng cöïc ñaïi laø 10,5m vaø 11,5 giaây. Vaøo thôøi kì muøa heø, höôùng soùng chuû yeáu laø Taây nam, chieàu cao cuûa soùng nhoû hôn 3m vaø töông ñoái oån ñònh. Vaøo thôøi kì gioù muøa Ñoâng Baéc, chieàu cao cuûa soùng khoaûng 5m vaø höôùng chuû yeáu laø Ñoâng Nam.
Caùc hieän töôïng khí haäu ñaëc bieät
Thöôøng laø gioâng, muø, baõo toá. Toác ñoä gioù cöïc ñaïi ñöôïc ghi nhaän laø 30m/s vôùi thôøi gian toàn taïi khoâng laâu. Theo soá lieäu thoáng keá cuûa Ñaøi khí töôïng thuyû vaên khu._. ñeå xöû lyù raùc hoaëc söû duïng laøm thöùc aên cho gia suùc, gia caàm; khoâng neân vöùt raùc böøa baõi trong vöôøn nhaø hoaëc xuoáng keânh raïch.
Höôùng daãn cho ngöôøi daân caùch thöùc ñaøo caùc hoá choân, vaø caùch thöùc ñoát cho hôïp lyù.
Höôùng daãn taùch raùc laøm hai loaïi: loaïi chaát höõu cô cho vaøo caùc thuøng giun vaø laøm thöùc aên cho gia suùc gia caàm; loaïi coù khaû naêng taùi söû duïng hoaëc baùn ñöôïc thì thu gom laïi (coù theå baùn cho caùc cô sôû thu mua pheá lieäu). Caùc loaïi raùc trô thì ñöïng trong caùc thuøng chöùa raùc.
5.3.2..2./ Thu gom raùc ñöôøng phoá:
Raùc ñöôøng phoá ñöôïc hình thaønh töø caùc nguoàn nhö laù caây ruïng, caây coû daïi, buïi, ñaát caùt, raùc do khaùch vaõng lai xaû ra ñöôøng, raùc töø caùc hoä daân thieáu yù thöùc ñoå böøa baõi ôû goùc ñöôøng, goùc phoá…. Coøn moät soá vaät nuoâi, vaät hoang daõ coù theå bò xe caùn cheát vaø naèm laïi treân ñöôøng. Xaùc cheát suùc vaät töø caùc hoä daân cuõng coù theå bò vöùt boû böøa baõi ra ñöôøng phoá. Ñeå giöõ gìn ñöôøng phoá saïch ñeïp vaø goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng ñoâ thò, raùc ñöôøng phoá phaûi ñöôïc thu gom nhieàu laàn trong ngaøy. Raùc ñöôøng phoá laø loaïi raùc hoãn taïp, do ñoù trong quaù trình thu gom coâng nhaân veä sinh coù traùch nhieäm phaân loaïi caùc thaønh phaàn coù theå taùi cheá, taùi söû duïng ñöôïc.
Vieäc queùt raùc ñöôøng phoá neân thöïc hieän vaøo ban ñeâm (töø 22-24h ) hoaëc saùng sôùm ( töø 4h -6h ) vì löôïng xe coä ít, trôøi maùt, heát khaùch boä haønh neân vieäc queùt doïn seõ nhanh vaø saïch hôn. Tuy nhieân, taïi nhöõng goùc phoá khoâng coù ñeøn ñöôøng hoaëc ñeøn khoâng ñuû saùng raát deã gaây tai naïn cho coâng nhaân veä sinh, do ñoù caàn phaûi trang bò cho coâng nhaân queùt ñöôøng quaàn aùo baûo hoä lao ñoäng coù phaûn quang maët tröôùc vaø maët sau.
Coâng nhaân duøng xe ñaåy tay, xe con ruøa ñeå thu gom raùc ñöôøng phoá, duøng choåi caùn daøi queùt vaø hoát baèng ky cho ñeán khi raùc ñaày xe, vaän chuyeån veà ñieåm heïn hoaëc traïm trung chuyeån, hay ñoå vaøo caùc thuøng raùc coâng coäng treân caùc con ñöôøng, tieáp tuïc thöïc hieän chuyeån tieáp theo cho ñeán khi heát tuyeán ñöôøng quy ñònh. Trung bình moãi coâng nhaân ñaûm traùch khoaûng 1-2 km ñöôøng. Cöï ly töø ñòa baøn queùt ñeán ñieåm heïn hoaëc traïm trung chuyeån khoaûng 1-2 km.
5.3.2.3./ Thu gom raùc coâng coäng
ÔÛ caùc khu vöïc coâng coäng nhö coâng vieân, caâu laïc boä, khu vui chôi giaûi trí, saân vaän ñoäng, baõi bieån phaûi trang bò caùc thuøng raùc coâng coäng cho töøng loaïi raùc, thuøng maøu xanh ñöïng raùc thöïc phaåm, thuøng maøu ñoû ñöïng raùc coù theå phaân huûy vaø phaûi coù baûng höôùng daãn cuï theå treân moãi thuøng. Thuøng raùc phaûi ñuùng quy ñònh, coù naép ñaäy, traùnh vung vaõi, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho coâng nhaân thu gom haøng ngaøy baèng xe eùp raùc chaïy doïc caùc tuyeán ñöôøng. Doïc caùc ñöôøng phoá lôùn coù nhieàu khaùch vaõng lai hay doïc caùc bôø keânh, bôø keø, baõi bieån phaûi ñaët caùc thuøng raùc coâng coäng coù dung tích 100-300 lít vôùi quy caùch tieän cho vieäc boû raùc vaøo thuøng cuõng nhö deã laáy raùc ñi.
5.3.2.4./ Thu gom raùc ôû caùc cô quan haønh chính
Caùc cô quan haønh chính treân ñòa baøn löôïng raùc thaûi sinh hoaït khoâng nhieàu, chæ caàn trang bò caùc thuøng raùc coâng coäng ñaët taïi caùc vò trí thích hôïp taïi caùc cô quan vaø caùc thuøng raùc naøy phaûi ñöôïc chuyeån ra tröôùc cöûa cô quan vaøo luùc toái cho xe thu gom caùc doïc caùc tuyeán ñöôøng seõ thu gom vaøo luùc saùng sôùm.
5.3.2.5./ Thu gom raùc nhaø haøng, khaùch saïn, dòch vuï aên uoáng lôùn:
Toaøn thò traán coù 12 nhaø haøng – khaùch saïn – khu resort, 29 nhaø nghæ – phoøng troï ( khu phoá Haûi Sôn ) vaø khoaûng 70 dòch vuï aên uoáng lôùn nhoû ( toaøn thò traán ) vôùi khoái löôïng raùc khoaûng 4.2 taán / ngaøy. Raùc thaûi cuûa khu vöïc naøy ña soá laø raùc thöïc phaåm chöùa nhieàu chaát höõu cô, phaân huûy nhanh choùng, quaù trình phaân huûy seõ gaây hoâi thoái, taùc haïi ñeán moâi tröôøng xung quanh, do ñoù raùc phaûi ñöôïc chöùa trong loaïi thuøng chöùa phuø hôïp, coù naép ñaäy vaø dung tích lôùn. Caùc thuøng raùc taïi caùc nhaø haøng khaùch saïn phaûi ñeå ôû nhöõng vò trí maø vieäc thu gom dieãn ra nhanh choùng, goïn nheï, khoâng laøm maát ñi myõ quan cuûa nhaø haøng – khaùch saïn – quaùn aên lôùn. Coâng taùc thu gom ñoøi hoûi phaûi ñuùng giôø quy ñònh ñeå khoâng aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng kinh doanh vaø mua baùn, khoâng ñeå toàn ñoäng trong ngaøy phaûi thu gom heát khoái löôïng raùc phaùt sinh trong ngaøy. Duøng xe eùp raùc chuyeân duøng ñeå thu gom nhaèm ñaûm baûo thu gom ñuùng giôø vaø traùnh gaây rôi vaûi raùc treân ñöôøng.
5.3.2.6./ Thu gom raùc chôï:
Toaøn thò traán coù 02 chôï : Chôï Môùi Long Haûi ( khoái löôïng raùc thaûi khoaûng 6 taán / ngaøy ) vaø chôï Haûi Sôn ( khoái löôïng raùc thaûi ra 1.2 taán / ngaøy ). RTSH taïi caùc chôï phaûi ñöôïc thu gom heát trong ngaøy, vieäc ñeå toàn raùc laïi ngaøy hoâm sau seõ gaây raát nhieàu khoù khaên vì raùc ngaøy hoâm sau seõ nhieàu hôn, thaønh phaàn höõu cô trong raùc seõ bò phaân huûy gaây hoâi thoái, aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng kinh doanh mua baùn vaø söùc khoûe cuûa coâng nhaân veä sinh. Raùc ôû caùc chôï neân thu gom vaøo nhöõng thôøi ñieåm ít ngöôøi trong chôï. Thôøi gian thu gom thích hôïp laø 16h - 18h.
Ñoái vôùi chôï Môùi Long Haûi: Coâng nhaân veä sinh thu gom raùc duøng xe keùo 2 baùnh thu gom raùc ôû töøng saïp chôï, queùt raùc ôû caùc loái ñi beân trong vaø xung quanh chôï, keùo ñeán thuøng chöùa raùc loaïi ñaàu keùo 7 taán, caùc thuøng raùc coâng coäng taïi chôï seõ ñöôïc coâng nhaân veä sinh keùo ñeán caùc ñieåm taäp keát thích hôïp trong khu vöïc chôï vaøo buoåi chieàu. Haèng ngaøy vaøo luùc 4h saùng xe eùp raùc ñaàu keùo seõ vaøo chôï keùo thuøng chöùa raùc vaø thay thuøng chöùa raùc môùi.
Ñoái vôùi chôï Haûi Sôn : ñaây laø khu chôï nhoû, töï phaùt neân khoái löôïng raùc khoâng lôùn laém ( khoaûng 1.2 taán / ngaøy ). Raùc thaûi ôû chôï Haûi Sôn ñöôïc caùc tieåu thöông boû vaøo caùc bò nylon, caùc gioû caàn xe. Coâng nhaân seõ queùt doïn raùc taïi caùc saïp, caùc quaày haøng kinh doanh buoân baùn taïi chôï, roài ñem RTSH boû vaøo caùc thuøng raùc coâng coäng loaïi 240 lít ñaët beân hoâng chôï vaøo 18 – 19 h. Vaøo moãi buoåi saùng sôùm ( 3 – 4h ), xe raùc seõ tôùi thu gom. Neân ñaët theâm moät soá thuøng raùc coâng coäng taïi ñaàu caùc con heûm trong chôï, caùc tieåu thöông seõ boû raùc vaõo caùc thuøng raùc coâng coäng, giaûm bôùt vaát vaû cho coâng nhaân thu gom queùt doïn.
5.3.3./ Caùc giaûi phaùp vaän chuyeån vaø trung chuyeån:
5.3.3.1./ Giaûi phaùp taêng cöôøng trang thieát bò vaän chuyeån
Toaøn thi traán trang thieát bò phuïc vuï cho coâng taùc thu gom vaø vaän chuyeån raùc coøn thieáu vaø khoâng ñuùng quy ñònh chæ coù 1 xe eùp raùc loaïi 7 taán, 1 xe eùp raùc 5 taán ñaõ cuû kó, 1 xe caûi tieán loaïi 5 taán vaø khoaûng 25 chieác xe ñaåy tay khoâng hôïp veä sinh, vì vaäy vieäc taêng cöôøng caùc phöông tieän thuû coâng vaø cô giôùi cho ñôn vò quaûn lyù raùc cuûa TTLH laø heát söùc caàn thieát. Sau ñaây laø moät soá ñeà xuaát cho vieäc taêng cöôøng trang thieát bò phuïc vuï cho coâng taùc thu gom vaän chuyeån cuûa TTLH trong thôøi gian tôùi.
Xe keùo tay thu gom raùc hoä daân tuyeán heûm vaø raùc ñöôøng phoá: 2 coâng nhaân/xe, ñònh möùc 150-200 hoä/xe. Xe ñaåy tay phaûi coù naép ñaäy, laøm baèng kim loaïi thieát, chieàu cao phaûi phuø hôïp vôùi coâng nhaân, phaûi ñaûm baûo hôïp veä sinh, traùnh tình traïng rôi vaõi raùc doïc ñöôøng.
Xe thu gom raùc ñöôøng phoá laø caùc xe ruøa loaïi 100kg, 1 xe / ngöôøi, moãi coâng nhaân thu gom khoaûng 1km raùc ñöôøng phoá. Coâng nhaân phaûi ñöôïc trang bò baûo hoä lao ñoäng vaø maëc aùo phaûn quang hai maët ñeå baûo ñaûm an toaøn khi thu gom treân ñöôøng phoá.
Xe eùp raùc chuyeân duøng 4- 6 taán thu gom raùc ôû caùc hoä maët tieàn ñöôøng chính, cô quan, tröôøng hoïc, nhaø haøng khaùch saïn… : ñònh möùc 3 coâng nhaân/xe, coâng nhaân phaûi ñöôïc trang bò ñaày ñuû trang phuïc baûo hoä lao ñoäng ( ñaëc bieät phaûi coù noùn baûo hieåm). Thu gom caùc con ñöôøng chính nhö ñöôøng soá 6, ñöôøng soá 4, ñöôøng soá 12, ñöôøng soá 1 treân ñòa baøn thò traán, sau ñoù chaïy thaúng ra baõi raùc.
Xe eùp raùc chuyeân duøng loaïi 6 – 8 taán thu gom raùc taïi caùc ñieåm heïn, caùc traïm trung chuyeån taïi caùc khu phoá trong thò traán. 03 coâng nhaân / xe,coâng nhaân phaûi ñöôïc trang bò ñaày ñuû trang phuïc baûo hoä lao ñoäng ( ñaëc bieät phaûi coù noùn baûo hieåm), xe phaûi ñaûm baûo veä sinh, giaûm bôùt tình traïng nöôøc ræ raùc töø xe xuoáng ñöôøng gaây maát veä sinh. Xe thu gom xong taïi caùc ñieåm heïn, traïm trung chuyeån phaûi chaïy thaúng ra baõi raùc.
Caùc thuøng eùp raùc kín loaïi 7 taán ñaët taïi chôï Môùi Long Haûi vaø thuøng eùp raùc kín loaïi 3 taán ñaët taïi chôï Haûi Sôn phaûi ñaûm baûo veä sinh moâi tröôøng taïi chôï, cöù 2ngaøy/ 1laàn phaûi coù xe keùo veà baõi raùc.
Taêng cöôøng caùc thuøng raùc coâng coäng nhieàu hôn nöõa treân caùc tuyeán ñöôøng trung taâm thò traán. Ñaëc bieät vôùi caùc tuyeán ñöôøng ñoâng daân cö vaø phaùt trieån du lòch nhö : Ñöôøng trung taâm soá 1, ñöôøng soá 4, ñöông soá 16, ñöôøng soá 12.
Baûng 4.19 – Caùc phöông tieän thu gom – vaän chuyeån taïi TTLH trong thôøi gian tôùi
Stt
Danh muïc trang thieát bò
Ñôn vò
Soá löôïng
Giai ñoaïn
2006-2010
Giai ñoaïn
2010-2020
1
Xe ñaåy tay
Chieác
30
40
2
Xe Ruøa
Chieác
20
20
3
Xe eùp raùc 4-6 taán
chieác
2
4
4
Xe eùp raùc 6-8 taán
chieác
1
2
5
Thuøng eùp raùc kín 7 taán
thuøng
1
2
6
Ñaàu keùo
xe
1
2
5.3.3.2./ Giaûi phaùp löïa choïn vò trí laøm ñieåm heïn:
Vieäc choïn moät ñòa ñieåm trong khu daân cö ñeå laøm ñieåm heïn caàn phaûi tuaân theo caùc nguyeân taéc sau ñaây:
Chaát löôïng tuyeán ñöôøng, chieàu roäng cuûa tuyeán ñöôøng vaø leà ñöôøng phaûi ñaûm baûo hoaït ñoäng cuûa ñieåm heïn khoâng aûnh höôûng ñeán giao thoâng ñi laïi.
Khoâng boá trí ñieåm heïn taïi caùc khu vöïc danh lam thaéng caûnh, khu du lòch, caùc di tích lòch söû, chuøa, nhaø thôø. Trong tröôøng hôïp baát khaû khaùng, vieäc boá trí ñieåm heïn taïi caùc khu vöïc naøy phaûi ñöôïc thöïc hieän vaøo thôøi ñieåm phuø hôïp trong ngaøy, sau khi hoaøn taát vieäc leân raùc, ñieåm heïn phaûi ñöôïc xòt röûa nöôùc ñeå veä sinh vaø khöû muøi hoâi.
Vò trí ñieåm heïn coù theå thay ñoåi tuøy theo thôøi gian hoaït ñoäng, thôøi tieát...vaø phaûi ñöôïc boá trí taïi gaàn ñaàu caùc con ñöôøng thuaän tieän cho vieäc thu gom vaø ruùt ngaén quaõng ñöôøng di chuyeån cho coâng nhaân
Moät xe eùp raùc coù theå phaûi taäp keát raùc nhieàu ñieåm heïn (trung bình 1-3 tuøy theo taûi troïng xe, tuyeán thu gom) hoaëc vöøa thu gom raùc hoä daân doïc ñöôøng phoá chính vöøa thu gom raùc taïi caùc xe ñaåy doïc tuyeán ñöôøng hay tieáp nhaän raùc töø caùc xe ñaåy tay thu gom raùc trong caùc heûm.
Trong thôøi gian tôùi boá trí moãi khu phoá neân coù coù moät ñieåm heïn deã cho vieäc thu gom vaø vaän chuyeån
Thôøi gian hoaït ñoäng cuûa ñieåm heïn
Thôøi gian hoaït ñoäng cuûa caùc ñieåm heïn cuõng phaûi tuaân theo moät soá caùc yeâu caàu sau:
Phaân boá thôøi gian gom raùc taïi caùc khu vöïc hôïp lyù ñeå phuø hôïp vôùi thôøi gian hoaït ñoäng cuûa ñieåm heïn, taïo ñieàu kieän cho vieäc vaän chuyeån raùc ñöôïc lieân tuïc, traùnh tình traïng xe raùc phaûi löu laïi khaù laâu vaø söï noái ñuoâi cuûa caùc xe ñaåy vaøo giôø cao ñieåm. Cuï theå tuøy theo thôøi gian xoay voøng cuûa xe eùp, thôøi gian chuyeån raùc leân xe maø quy ñònh thôøi gian gom raùc töøng nôi.
Thôøi gian hoaït ñoäng cuûa ñieåm heïn khoâng ñöôïc naèm trong giôø cao ñieåm veà giao thoâng.
Veä sinh moâi tröôøng taïi caùc ñieåm heïn
Caùc loaïi xe ñaåy tay vaø xe eùp raùc phaûi ñöôïc thieát keá phuø hôïp ñeå vieäc chuyeån raùc leân xe eùp nhanh choùng vaø khoâng rôi vaûi raùc thaûi xuoáng loøng ñöôøng.
5.3.4./ Giaûi phaùp taùi cheá, taùi söû duïng:
Khaùi nieäm taùi söû duïng raùc thaûi sinh hoaït vaø raùc thaûi saûn xuaát ñaõ coù töø raát laâu. Töø xöa, oâng cha ta ñaõ taän duïng than xöông ñoäng vaät trong saûn xuaát ñöôøng hay taùi söû duïng saét vuïn, ñoàng vuïn trong saûn xuaát noâng cuï vaø vaät duïng sinh hoaït. Nhöõng hoaït ñoäng taùi cheá sô khai naøy ñaõ goùp phaàn laøm giaûm giaù thaønh vaø giuùp giaûi quyeát vaán ñeà khan hieám nguyeân lieäu saûn xuaát thôøi ñoù. Ngaøy nay trong boái caûnh caïnh tranh khoác lieät, vai troø cuûa taùi cheá nhö nguoàn cung caáp nguyeân, nhieân vaät lieäu giaù reû caøng trôû neân quan troïng hôn. Nguoàn nguyeân lieäu taùi cheá coù theå coi laø voâ taän, vì coù saûn xuaát, coù sinh hoaït laø coù raùc thaûi vaø coù cô hoäi taùi cheá. Maët khaùc, taùi cheá coøn laø moät giaûi phaùp höõu hieäu laøm giaûm chi phí saûn xuaát, giaûm chi phí xöû lyù chaát thaûi, tieát kieäm nguyeân vaät lieäu, taêng lôïi ít kinh teá cho hoä gia ñình, cô sôû saûn xuaát. Beân caïnh nhöõng lôïi ít kinh teá, taùi cheá taùi söû duïng goùp phaàn laøm giaûm thieät haïi moâi tröôøng, thöïc hieän toát bieän phaùp taùi cheá taùi söû duïng ñem laïi moâi tröôøng trong saïch hôn, caûi thieän söùc khoûe coäng ñoàng vaø laø moät giaûi phaùp quan troïng ñaûm baûo söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa xaõ hoäi.
Moät soá saûn phaåm coù theå taùi cheá töø RTSH treân ñòa baøn TTLH
Baûng 4.20 – Caùc loaïi chaát thaûi coù khaû naêng taùi cheá hoaëc taùi söû duïng
STT
Loaïi pheá lieäu
1
Lon nhoâm, nhoâm caùc loaïi
2
Nhöïa caùc loaïi, tuùi nylon
3
Saét vuïn
4
Giaáy baùo, giaáy taäp, bìa carton
5
Nhôùt caën
6
Thuyû tinh
7
Gang
8
Ñoàng
9
Cao su
Taïi thò traán Long Haûi hoaït ñoäng taùi cheá chæ rieâng leû khoâng coù heä thoáng, chuû yeáu vaãn mang tính töï phaùt vaø thaønh phaàn tham gia chæ laø nhöõng ngöôøi soáng baèng ngheà nhaët raùc, coâng nhaân thu gom vaø moät soá cô sôû taùi cheá, caùc vöïa ve chai chæ ôû quy moâ nhoû laøm baèng thuû coâng, coâng ngheä laïc haäu chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu hieän taïi. Töø thöïc teá coù moät soá ñeà xuaát quaûn lyù caùc doøng löu chuyeån raùc thaûi treân ñòa baøn TTLH nhö sau:
Ngöôøi thu gom pheá lieäu
Ngöôøi nhaët raùc
Ngöôøi thu gom mua pheá lieäu
Ngöôøi mua pheá lieäu
Cô sôû taùi cheá
Ngöôøi mua pheá lieäu
Nguoàn phaùt sinh raùc
Thu gom
Vaän chuyeån
Baõi choân laáp
Hình 4: Sô ñoà caùc doøng löu chuyeån raùc thaûi
Ñeà xuaát taùi cheá chaát thaûi raén höõu cô deã phaân huyû baèng phöông phaùp uû phaân compost
Raùc thaûi sinh hoaït taïi thi traán coù khoáâi löôïng khoâng lôùn laém, thaønh phaàn höõu cô cao ( 70 – 80%) vaø ñoä aåm ( 50 – 60%). Ñaây laø 02 yeáu toá raát thích hôïp cho vieäc xöû lyù RTSH theo höôùng uû thaønh phaân Compost. Xöû lyù RTSH baèng phöông phaùp uû thaønh phaân Compost ñaõ ñöôïc TTLH aùp duïng töø khi hình thaønh baõi ñoå raùc nhöng do thöïc hieän baèng phöông phaùp thuû coâng, qui moâ nhoû, nhaân coâng ít neân chaát löôïng phaân Compost khoâng cao. Caùc xaõ laän caän thò traán Long Haûi ngöôøi daân soáng chuû yeáu baèng ngheà noâng, neân saûn phaåm phaân taïo thaønh cuõng coù khaû naêng tieâu thuï treân thò tröôøng. Daân cö treân ñòa baøn thò traán chuû yeáu soáng baèng ngheà ñaùnh baét thuûy haûi saûn vaø ngheà noâng neân trình daân trí thaáp, chuû yeáu laø lao ñoäng ngheøo, thöôøng thaát nghieäp khoaûng 4 thaùng tröôùc vaø sau teát nguyeân ñaùn vaø moät soá daân cö ñang trong tình traïng thaát nghieäp, neân phöông phaùp xöû lyù naøy coù theå giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm cho moät soá ngöôøi daân ngheøo trong khu vöïc. Thò traán Long Haûi ñang trong giai ñoaïn phaùt trieån kinh teá, xaây döïng cô sôû haï taàng, neân nguoàn ngaân saùch chi traû cho vaán ñeà moâi tröôøng coøn thaáp vaø chính quyeàn ñòa phöông chæ môùi quan taâm veà moâi tröôøng trong thôøi gian gaàn ñaây, neân vaán ñeà ñaàu tö coâng ngheä xöû lyù RTSH hieän ñaïi laø khoù khaên trong thôøi gian tôùi. Do vaäy Vieäc caûi tieán vieäc xöû lyù RTSH theo phöông phaùp uû thaønh phaân Compost laø thích hôïp vôùi thò traán Long Haûi vaø coù theå thöïc hieän döôïc.
Ñòa ñieåm thöïc hieän vieäc xöû lyù RTSH thaønh phaân höõu cô baèng phöông phaùp uû yeám kí taïi TTLH.
Ñòa ñieåm thích hôïp nhaát laø taïi baõi ñoå raùc thaûi cuûa thò traán ( cuoái ñöôøng soá 12 – khu phoá Haûi Vaân ). Khu vöïc naøy naèm saâu trong nuùi, daân cö soáng thöa thôùt. Ngoaøi ra, khu vöïc naøy coøn coù caùc hoá raùc ( dieän tích 20 m2, ñoä saâu 10 m ), ñaát ôû khu vöïc naøy keát caáu theo kieåu ñaát seùt – pha thòt, vaø caøng xuoáng saâu khoaûng 10 m laø ñaù. Ñòa ñieåm naøy raát thích hôïp cho vieäc xöû lyù RTSH thaønh phaân Compost raát hieäu quaû.
Ghi chuù
RTSH
Nöôùc ræ raùc
Saân tieáp nhaän RTSH
Haàm uû phaân thieáu khí
Saøn phaân loaïi RTSH
Möông thu nöôùc ró raùc
Baõi chöùa RTSH khoù phaân huûy sinh
Hoá ga chöùa nöôùc ró raùc
Baõi choân laáp
Ñoát
Hình 5: Sô ñoà phöông phaùp uû phaân Compost
Moät soá thuaän lôïi vaø khoù khaên khi thöïc hieän vieäc xöû lyù RTSH thaønh phaân Compost baèng phöông phaùp uû yeám khí taïi TTLH
Thuaän lôïi
Moâ hình uû phaân compost treân töông ñoái ñôn giaûn, deã thöïc hieän neân deã daøng aùp duïng ôû TTLH
Chi phí thi coâng vaø vaän haønh moâ hình uû töông ñoái thaáp (do aùp duïng phöông phaùp uû thieáu khí: caáp khí töï nhieân khoâng toán naêng löôïng, khoâng söû duïng maùy moùc thieát bò)
Quaù trình kieåm soaùt caùc ñieàu kieän caàn thieát trong khoái uû ñôn giaûn, khoâng caàn nhaân coâng coù trình ñoä chuyeân moân.
Taïo vieäc laøm cho moät soá lao ñoäng ngheøo ôû ñòa phöông.
Phaân sau khi uû coù chaát löôïng töông ñoái cao, giaù thaønh reû, giuùp giaûm chi phí saûn xuaát noâng nghieäp cho noâng daân.
Ñaëc bieät moâ hình ñaõ xöû lyù hieäu quaû nöôùc roø ræ töø CTRSH baèng caùch: tuaàn hoaøn ñöôïc moät löôïng nöôùc ræ raùc
Khoù khaên
Do chaát thaûi chöa phaân loaïi taïi nguoàn neân phaûi toán nhieàu thôøi gian chi phí cho khaâu phaân loaïi chaát thaûi tröôùc khi uû.
Do thoùi quen duøng phaân hoùa hoïc vöøa tieän lôïi vöøa hieäu quaû cao, neân saûn phaåm phaân compost khoù tieâu thuï
Do ñieàu kieän khoâng ñaày ñuû neân vieäc kieåm soaùt quaù trình uû chöa thöôøng xuyeân vaø chaët cheõ
Boû qua coâng ñoaïn caét nhoû ñeå taêng dieän tích tieáp xuùc vôùi moâi tröôøng cuûa khoái uû neân phaûi toán thôøi gian cho vieäc saøng loïc thu laïi nhöõng phaàn raùc chöa phaân huûy hoaëc khoâng phaân huûy ñöôïc
CAÙC GIAÛI PHAÙP QUAÛN LYÙ
Caùc giaûi phaùp quaûn lyù RTSH treân ñòa baøn thò traán Long Haûi:
Taêng cöôøng coâng taùc quaûn lyù RTSH
Xaõ hoâi hoùa trong coâng taùc quaûn lyù RTSH
Söû duïng caùc coâng cuï kinh teá trong quaûn lyù RTSH
5.3.5./ Taêng cöôøng coâng taùc quaûn lyù cuûa nhaø nöùôc trong quaûn lyù RTSH:
- Huaán luyeän ñoäi nguõ laõnh ñaïo, quaûn lyù moâi tröôøng baèng caùch höôùng daãn, phoái hôïp xaây döïng keá hoaïch, chieán löôïc quaûn lyù RTSH phuø hôïp vôùi ñòa phöông.
- Huaán luyeän coâng nhaân thu gom raùc: giuùp hoï khaû naêng phaân bieät nhöõng thaønh phaàn chaát thaûi coù khaû naêng laøm phaân raùc, chaát thaûi ñoäc haïi, bieän phaùp xöû lyù ñoái vôùi nhöõng tröôøng hôïp vi phaïm quy ñònh ñoå raùc.
- Trieån khai, phoái hôïp chaët cheõ giöõa cô quan xöû lyù raùc vôùi chính quyeàn ñòa phöông nhaèm goùp phaàn naâng cao yù thöùc baûo veä moâi tröôøng noùi chung vaø trong coâng taùc quaûn lyù chaát thaûi raén noùi rieâng. Thaäm chí uûy quyeàn cho caùc ñôn vò quaûn lyù chaát thaûi raén thöïc hieän caùc bieän phaùp xöû lyù vi phaïm haønh chính.
UBND TTLH
Tö nhaân Nguyeãn Thanh Duõng
Coâng ty CTÑT – Huyeän Long Ñieàn
Vaên Phoøng
Naïo veùt coáng raõnh
Vaän chuyeån, trung chuyeån
Thu gom raùc chôï
Phoøng kó thuaät
UBND phöôøng, khu phoá
Thu gom raùc ñöôøng phoá
Ñoäi caây xanh
Hoäi cöïu chieán binh
Oâng Phaïm Ñöùc Trung
Ñoäi veä sinh töøng khu phoá
Thu gom raùc hoä daân caû 2 beân ñöôøng soá 6
Trung chuyeån, vaän chuyeån taïi caùc ñieåm taäp keát
Thu gom taïi caùc heûm trong khu phoá
Quaûn lyù thu gom – vaän chuyeån – trung chuyeån ñeán nôi xöû lyù
Tö nhaân oâng Nguyeãn Thanh Duõng keát hôïp vôùi Chính Quyeàn ñòa phöông phuï traùch vieäc quaûn lyù baõi ñoå raùc vaø xöû lyù raùc
Hình 5.6 – Sô ñoà toå chöùc quaûn lyù cuûa chính quyeàn nhaø nöôùc taïi TTLH
5.3.6./ Xaõ hoäi hoùa trong coâng taùc quaûn lyù raùc thaûi sinh hoaït:
Ñeå coâng taùc quaûn lyù RTSH noùi rieâng vaø quaûn lyù CTR noùi chung khoâng coøn laø vaán ñeà cuûa nhaø nöôùc maø phaûi coù söï tham gia, uûng hoä vaø höôûng öùng cuûa ngöôøi daân treân ñòa baøn thò traán. Nhö vaäy nhaø nöôùc, caùc caáp, caùc ñôn vò quaûn lyù raùc thaûi caàn phaûi tuyeân truyeàn caùc kieán thöùc, caùc kó naêng cô baûn veà baûo veä moâi tröôøng vaø caùc vaán ñeà lieân quan tôùi raùc thaûi cho ngöôøi daân.
Naâng cao nhaän thöùc coäng ñoàng:
Naâng cao nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân veà yù thöùc giöõ gìn veä sinh moâi tröôøng laø vieäc laøm raát quan troïng vaø khoù khaên ñoái vôùi coâng taùc quaûn lyù raùc thaûi sinh hoaït (QLRTSH). YÙ thöùc ngöôøi daân ñöôïc naâng cao seõ laøm cho vieäc thu gom deã daøng, khoâng coøn hieän töôïng ñoå raùc böøa baõi, ñöôøng phoá saïch ñeïp hôn. Vì vaäy, caùc cô quan, ñôn vò, caùc toå chöùc xaõ hoäi, toå chöùc ñoaøn theå, caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng caàn phoái keát hôïp chaët cheõ, thöôøng xuyeân, lieân tuïc trong vieäc tuyeân truyeàn, phoå bieán, höôùng daãn cho coäng ñoàng daân cö veà yù thöùc giöõ gìn veä sinh moâi tröôøng, töï giaùc chaáp haønh nhöõng quy ñònh cuûa nhaø nöôùc, chính quyeàn ñòa phöông trong lónh vöïc quaûn lyù veä sinh moâi tröôøng ñoâ thò.
Caùc hình thöùc, tuyeân truyeàn, giaùo duïc vaø vaän ñoäng coù theå aùp duïng nhö:
Toå chöùc hoäi hoïp, tuyeân truyeàn, phoå bieán ; toå chöùc sinh hoaït, thi tìm hieåu caùc vaán ñeà moâi tröôøng ñoâ thò trong ñoaøn theå, toå chöùc xaõ hoäi; ñöa noäi dung giaùo duïc veà moâi tröôøng vaøo chöông trình ngoaïi khoaù cuûa caùc tröôøng hoïc phoå thoâng vaø hoaït ñoäng phong traøo cuûa caùc toå chöùc chính trò-xaõ hoäi (Ñoaøn Thanh nieân, Hoäi lieân hieäp Thanh nieân, Hoäi lieân hieäp Phuï nöõ, v.v…)
Tuyeân truyeàn, phoå bieán, höôùng daãn treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng (baùo, ñaøi phaùt thanh, truyeàn hình), panoâ, xe thoâng tin löu ñoäng…
Thaønh laäp caùc nhoùm chuyeân traùch ôû caùc ñòa phöông töø caáp huyeän cho ñeán caùc caáp phöôøng , xaõ ,… ñoàng thôøi toå chöùc ñaøo taïo, huaán luyeän nhöõng kyõ naêng caàn thieát. Caùc nhoùm chuyeân gia naøy seõ huaán luyeän caùc cô sôû( toå chöùc ñoaøn theå, toå daân phoá, hoä gia ñình)
Duy trì thöôøng xuyeân phong traøo "Ngaøy chuû nhaät saïch", "Ñoaïn ñöôøng vaên minh, saïch ñeïp", phong traøo Thanh nieân tình nguyeän baûo veä moâi tröôøng....
Xaây döïng moâ hình xaõ hoäi hoùa quaûn lyù RTSH taïi TTLH:
Moâ hình giao khoaùn
Treân cô sôû nhöõng quy ñònh cuï theå veà tieâu chuaån, ñònh möùc, khoái löôïng phaïm vi quy caùch cho caùc dòch vuï veä sinh moâi tröôøng (queùt doïn, thu gom, vaän chuyeån, xöû lyù raùc thaûi), toå chöùc löïa choïn vaø giao khoaùn cho caùc ñôn vò coù naêng löïc nhaát.
Söû duïng phöông thöùc ñaáu thaàu ñeå löïa choïn ñôn vò giao khoaùn. Chæ tieâu löïa choïn bao goàm nhöõng noäi dung cô baûn sau :
Phöông aùn toå chöùc thöïc hieän dòch vuï vôùi quy trình coâng ngheä vaø trang thieát bò hieän ñaïi, aùp duïng phöông thöùc quaûn lyù hieäu qua.
Coù naêng löïc veà voán vaø nhaân löïc tham gia.
Coù tö caùch phaùp nhaân vaø ngaønh ngheà phuø hôïp vôùi dòch vuï veä sinh moâi tröôøng.
5.3.7./ Söû duïng caùc coâng cuï kinh teá trong coâng taùc quaûn lyù raùc thaûi sinh hoaït
Aùp duïng coâng cuï kinh teá laø vieäc laøm caàn thieát trong chính saùch quaûn lyù chaát thaûi raén. Vieäc söû duïng caùc coâng cuï kinh teá coù taùc duïng maïnh meõ trong quaù trình ñieàu chænh tính töï giaùc cuûa caùc ñôn vò, caù nhaân vaø taát caû caùc thaønh vieân trong xaõ hoäi. Caùc coâng cuï kinh teá ñöôïc aùp duïng hieän nay chuû yeáu:
Thu leä phí thu gom cho vieäc xaû thaûi raùc taïi TTLH:
Ñoái vôùi caùc hoä gia ñình: Hieän nay leä phí cho vieäc xaû thaûi ra moâi tröôøng laø 10.000 ñoàng/ thaùng/hoä, nhöng vieäc thu leä phí nhö vaäy ñaõ aùp duïng trong 7 naêm qua, laøm cho möùc löông coâng nhaân thu gom thaáp. Neân ñeà nghò thôøi gian tôùi thì möùc thu naøy coù theå taêng leân, dao ñoäng töø 10.000 -15.000 ñoàng/thaùng/hoä.
Ñoái vôùi cô quan nhaø nöôùc vaø tröôøng hoïc: tuøy theo quy moâ vaø löôïng raùc maø möùc leä phí coù theå dao ñoäng töø 50.000 – 150.000 ñoàng/ thaùng/ñôn vò.
Ñoái vôùi caùc ñieåm kinh doanh, buoân baùn thöùc aên, nhaø haøng/khaùch saïn/ Resort: do löôïng raùc thaûi ra haèng ngaøy nhieàu vaø soá laàn thu gom cao hôn ñeå ñaûm baûo veä sinh moâi tröôøng trong khu vöïc. Neân möùc thu leä phí coù theå dao ñoäng töø 70.000 - 800.000 ñoàng/thaùng/ñôn vò.
Quy ñònh möùc phaït ñoái vôùi caùc haønh vi coá tình vöùt raùc böøa baõi:
Vöùt raùc nôi coâng coäng: phaït 20.000 ñoàng/ laàn, phaûi nhaët raùc boû vaøo thuøng vaø tham gia moät ngaøy lao ñoäng coâng ích.
Vöùt raùc xuoáng doøng nöôùc: phaït 30.000 ñoàng/ laàn vaø phaûi nhaët laïi raùc ñaõ boû
Cô quan, tröôïng hoïc khoâng thöïc hieän toát vieäc toàn tröõ raùc, raùc boác muøi aûnh höôûng ñeán ngöôøi trong khu vöïc phaït 300.000 ñoàng vaø caét khen thöôûng.
Neáu caù nhaân, toå chöùc naøo ñaõ bò phaït nhieàu laàn nhöng khoâng thöïc hieän toát seõ bò möùc phaït naëng hôn.
Khen thöôûng nhöõng ngöôøi toá caùo caù nhaân, toå chöùc vi phaïm veà RTSH vaø chaát thaûi raén. Hình thöùc khen thöoûng coù theå laø tuyeân döông, ñoàng thôøi neân coù khen thöôûng veà maët taøi chính. Nhö vaäy môùi khuyeán khích ngöôøi daân tích cöïc thöïc hieän toát nhöõng quy ñònh cuõng nhö toá caùo caùc haønh vi sai phaïm.
CHÖÔNG VI:
KEÁT LUAÄN KIEÁN NGHÒ
Qua quaù trình nghieân cöùu, khaûo saùt vaø tìm hieåu veà vaán ñeà thu gom vaän chuyeån xöû lyù raùc thaûi sinh hoaït treân ñòa baøn thò traán Long Haûi. Toâi xin ñöa ra moät soá keát luaän vaø kieán nghò nhö sau:
KEÁT LUAÄN
Toång khoái löôïng raùc thaûi sinh hoaït treân ñòa baøn thò traán Long Haûi khoaûng 34 taán/ngaøy, thu gom ñöôïc 27 taán/ngaøy, chæ thu gom ñöôïc 75 – 80%. Khoái löôïng raùc chöa ñöôïc thu gom bò toàn ñoïng laïi treân ñöôøng phoá, baõi bieån, caùc ao hoà, caùc baõi ñaát troáng, khu vöïc gaàn nuùi gaây phaùt sinh muøi hoâi, ruoài nhaëng, gaây maát caûnh quan ñoâ thò, aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng vaø söùc khoûe cuûa ngöôøi daân.
Treân ñòa baøn thò traán Long Haûi coù 03 ñôn vò quaûn lyù vieäc thu gom vaän chuyeån RTSH goàm 01 ñôn vò nhaø nöôùc vaø 02 ñôn vò tö nhaân. Caùc ñôn vò naøy khoâng phoái hôïp chaët cheõ vôùi nhau trong vieäc thu gom vaø vaän chuyeån, gaây ra tình traïng ñuøng ñaãy nhau trong vieäc thu gom, moät soá nôi raùc khoâng ñöôïc thu gom do khoâng thuoäc quyeàn quaûn lyù thu gom cuûa ñôn vò naøo gaây ra tình traïng öù ñoïng raùc taïi moät soá hoä gia ñình vaø nhöõng nôi khaùc. Qui trình thu gom vaän chuyeån cuûa caùc ñôn vò thu gom chöa ñuùng yeâu caàu kó thuaät, phöông tieän thu gom vaän chuyeån raát ít, thoâ sô vaø cuõ kó. Caùc tuyeán thu gom chöa hôïp lyù, khoâng thuaän tieän trong vieäc di chuyeån cho xe thu gom. Soá löôïng coâng nhaân thu gom ít, khoâng coù trang phuïc baûo hoä lao ñoäng ñaày ñuû.
Yù thöùc ngöôøi daân ñòa phöông chöa cao, chöa tuaân thuû ñuùng qui ñònh phaùp luaät. Vaãn coøn tình traïng phoùng ueá böøa baõi, neùm xaùc ñoäng vaät ra ñöôøng phoá vaø thaû rong gia suùc gaây caûn trôû giao thoâng. Coù khoaûng 70% ngöôøi daân ñaêng kí thu gom, trong ñoù chæ coù khoaûng 75% ñoùng tieàn phí thu gom raùc thaûi haèng thaùng. Laøm cho caùc ñôn vò thu gom raùc tö nhaân thöôøng trong tình traïng hueà voán hoaëc thua loã.
Vieäc tuyeân truyeàn vaän ñoäng ngöôøi daân tham gia giöõ gìn veä sinh moâi tröôøng coøn ít, chöông trình chöa phong phuù, chöa thu huùt ngöôøi daân tham gia. Caùc caùc boä trong caùc ñôn vò thu gom chöa ñuû trình ñoä chuyeân moân, khoâng coù caùn boä chuyeân ngaønh. Vieäc xöû lyù caùc tröôøng hôïp vi phaïm chöa thöïc hieän nghieâm theo quy ñònh cuûa phaùp luaät, chöa keát hôïp haøi hoaø giöõa bieän phaùp giaùo duïc vaø bieän phaùp haønh chính, ngöôøi vi phaïm vaãn chöa yù thöùc ñöôïc vieäc sai phaïm.
KIEÁN NGHÒ
Chính quyeàn ñòa phöông neân quaûn lyù laïi vieäc thu gom cuûa caùc ñôn vò treân ñòa baøn baèng caùch: Caùc ñôn vò thu gom naøo coù ñuû naêng löïc, trình ñoä, hoaøn thaønh hieäu quaû nhaát trong vieäc thu gom vaän chuyeån xöû lyù RTSH nhaát thì giao khoaùng cho ñôn vò thu gom ñoù thöïc hieän. Chính quyeàn ñòa phöông neân ñeà nghò 03 ñôn vò thu gom treân ñòa baøn TTLH phoái hôïp laïi thaønh moät ñôn vò thu gom qui moâ lôùn coù toå chöùc döôùi söï quaûn lyù cuûa ñôn vò naøo coù ñuû naêng löïc nhaát.
Thöôøng xuyeân toå chöùc vaän ñoäng tuyeân truyeàn yù thöùc ngöôøi daân veà vaán ñeà giöõ gìn ñoâ thò saïch ñeïp, baûo veä moâi tröôøng baèng caùc hình thöùc: toå chöùc caùc cuoäc thi tìm hieåu moâi tröôøng,caùc phong traøo “ Ngaøy Chuû Nhaät Xanh”, “ Ñoaïn ñöôøng vaên minh saïch ñeïp”, thöôøng xuyeân tuyeân truyeàn treân baùo ñaøi, aùp phích, baêng roân, xe tuyeân truyeàn löu ñoäng.
Caùc ñôn vò thu gom neân ñaàu tö caùc trang thieát bò thu gom vaän chuyeån hieän ñaïi phuø hôïp vôùi tình hình thu gom hieän nay. Coâng nhaân veä sinh neân ñöôïc trang bò ñaày ñuû caùc trang thieát bò baûo hoä lao ñoâng trong ñeå baûo veä söùc khoeû cho coâng nhaân.
Toå chöùc caùc buoåi huaán luyeän – trao doài kieán thöùc cho caùc caùn boä quaûn lyù vaø cho coâng nhaân veä sinh veà caùch thöùc thu gom vaän chuyeån theo ñuùng qui trình kó thuaät, giuùp hoï khaû naêng phaân bieät nhöõng thaønh phaàn chaát thaûi coù khaû naêng laøm phaân raùc, chaát thaûi ñoäc haïi, bieän phaùp xöû lyù ñoái vôùi nhöõng tröôøng hôïp vi phaïm quy ñònh ñoå raùc.
Chính quyeàn ñòa phöông phoái hôïp vôùi caùc ñôn vò thu gom ñöa ra caùc hình thöùc thöôûng phaït hôïp lyù vôùi töøng toå chöùc, caù nhaân qui phaïm trong vieäc giöõ gìn baûo veä moâi tröôøng saïch ñeïp.
Vieäc xöû lyù RTSH thaønh phaân compost baèng phöông phaùp uû yeám khí neân ñöôïc caûi tieán laïi qui trình kó thuaät, môû roäâng qui moâ vaø taêng naêng suaát xöû lyù ñaùp öùng nhu caàu löôïng raùc thaûi ngaøy caøng taêng treân ñòa baøn thò traán. Saûn phaåm sau khi xöû lyù laø phaân compost (phaân höõu cô) phaûi ñaït yeâu caàu cho pheùp, phuø hôïp vôùi nhu caàu söû duïng cuûa ngöôøi daân.
._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
NOI DUNH HOAN CHINH - XPHUONG.doc- BIA LOT.doc
- MUC LUC - PHUONG.doc
- TRANG BIA.doc
