Nghiên cứu hiện trạng và đề xuất biện pháp quản lý ô nhiễm môi trường do sản xuất công nghiệp tại quận Gò Vấp

Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM PHAÀN MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi Coâng nghieäp hoùa goùp phaàn khoâng nhoû vaøo vaøo taêng tröôûng kinh teá, tuy nhieân, song song vôùi tieán trình naøy laø nhieàu vaán ñeà phaùt sinh, nhaát laø khi söï phaùt trieån cuûa saûn xuaát tyû leä nghòch vôùiø hieäu quaû quaûn lí chung, ñaëc bieät laø trong khía caïnh moâi tröôøng. Ñieàu naøy taùc ñoäng khoâng nhoû tôùi chaát löôïng moâi tröôøng, gaây neân söï xuoáng caáp nghieâm troïng, vaø söï xuoáng caáp cuûa chaát löôïng moâi tröôøng treân ñòa baøn quaän Goø Vaáp laø moät ví duï cuï theå. Toác ñoä ñoâ thò hoaù nhanh, thuùc ñaåy söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa caùc cuïm daân cö rieâng leû vôùi nhieàu loaïi hình vaø phöông thöùc saûn xuaát khaùc nhau. Ña daïng veà loaïi hình saûn xuaát, keùo theo söï phong phuù veà chaát löôïng vaø maät ñoä doøng thaûi; theâm vaøo ñoù, ñaïi ña soá caùc cô sôû saûn xuaát vôùi coâng ngheä laïc haäu, lao ñoäng thuû coâng, saûn xuaát rieâng leû, voán ñaàu tö ít, do ñoù haàu nhö khoâng ñaàu tö heä thoáng xöû lí chaát thaûi sau saûn xuaát. Hôn nöõa, caùc cô sôû naèm xen laãn trong caùc cuïm daân cö neân tình traïng oâ nhieãm moâi tröôøng caøng nghieâm troïng, aûnh höôûng tröïc tieáp tôùi ñôøi soáng cuûa ngöôøi daân, gaây tình traïng khieáu kieän keùo daøi. Ñieàu naøy gaây khoù khaên trong coâng taùc quaûn lí caùc cô sôû saûn xuaát treân ñòa baøn. Vì theá, ñeà taøi “Nghieân cöùu hieän traïng vaø ñeà xuaát bieän phaùp quaûn lí oâ nhieãm moâi tröôøng do coâng nghieäp taïi quaän Goø Vaáp” hy voïng goùp phaàn caûi thieän heä thoáng quaûn lí chung hieän taïi, naâng cao chaát löôïng moâi tröôøng theo höôùng toát hôn. 2. YÙ nghóa cuûa ñeà taøi - Löïa choïn phöông phaùp quaûn lí phuø hôïp ñoái vôùi caùc cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp gaây oâ nhieãm treân ñòa baøn quaän Goø Vaáp. 3. Muïc tieâu ñeà taøi SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM Ñeà xuaát bieän phaùp quaûn lyù oâ nhieãm moâi tröôøng do hoaït ñoäng coâng nghieäp phuø hôïp vôùi ñieàu kieän thöïc teá taïi Q.Goø Vaáp. 4. Noäi dung nghieân cöùu Caùc noäi dung nghieân cöùu bao goàm - Toång quan veà ñieàu kieän tö nhieân, kinh teá xaõ hoäi taïi Quaän Goø Vaáp. - Ñaùnh giaù hieän traïng saûn xuaát coâng nghieäp treân ñòa baøn quaän Goø Vaáp. Caùc vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng do hoaït ñoäng coâng nghieäp. - Ñaùnh giaù coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng taïi Quaän Goø Vaáp. - Nghieân cöùu caùc cô sôû ñeà xuaát caùc bieän phaùp quaûn lyù oâ nhieãm coâng nghieäp taïi Quaän Goø Vaáp. - Ñeà xuaát bieän phaùp phuø hôïp nhaèm quaûn lí oâ nhieãm moâi tröôøng do hoaït ñoäng coâng nghieäp taïi Quaän Goø Vaáp. 5. Phöông phaùp thöïc hieän - Phöông phaùp ñieàu tra : Ñieàu tra, khaûo saùt caùc cô sôû saûn xuaát gaây oâ nhieãm nhaèm muïc ñích phaân tích, ñaùnh giaù thöïc traïng gaây oâ nhieãm, xaùc ñònh caùc vaán ñeà moâi tröôøng vaø khu vöïc bò aûnh höôûng, nhaèm coù söï moâ taû chi tieát vaø ñeà xuaát bieän phaùp phuø hôïp. - Phöông phaùp thu thaäp taøi lieäu : Tham khaûo thu thaäp vaø choïn loïc moät soá taøi lieäu lieân quan tôùi ñeà taøi; nghieân cöùu caùc taøi lieäu toång hôïp veà moâi tröôøng cuûa quaän, caùc chính saùch vaø caùc chöông trình nhaèm aùp duïng cho ñeà taøi. - Phöông phaùp chuyeân gia : Tham khaûo yù kieán chuyeân gia veà moâi tröôøng, giaùo vieân höôùng daãn nhaèm xaùc ñònh noäi dung, xaây döïng chöông trình, xaây döïng keá hoaïch quaûn lí moâi tröôøng cho quaän. - Söû duïng phaàn meàm Microsoft Office ñeå hoaøn thaønh noäi dung ñeà taøi toát nghieäp. 6. Boá cuïc cuûa ñeà taøi SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM Ñeà taøi coù boá cuïc nhö sau : - Phaàn môû ñaàu : Neâu muïc ñích, noäi dung, muïc tieâu, ñoái töôïng vaø phöông phaùp nghieân cöùu cuûa ñeà taøi. - Chöông 1 : Giôùi thieäu veà ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá xaõ hoäi cuûa quaän Goø Vaáp. . - Chöông 2 : Phaùt trieån coâng nghieäp taïi Goø Vaáp . Caùc vaán ñeà veà moâi tröôøng. - Chöông 3 : Nghieân cöùu caùc cô sôû ñeà xuaát bieän phaùp quaûn lí. - Chöông 4 : Ñeà xuaát bieän phaùp quaûn lí oâ nhieãm moâi tröôøng do coâng nghieäp taïi quaän Goø Vaáp. - Keát luaän vaø kieán nghò. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM CHÖÔNG 1 : TOÅNG QUAN VEÀ QUAÄN GOØ VAÁP 1.1.ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN 1.1.1.VÒ TRÍ ÑÒA LÍ Hình 1.1. Baûn ñoà Quaän Goø Vaáp Laø moät quaän noäi thaønh naèm ôû vaønh ñai phía Baéc cuûa Tp.Hoà Chí Minh vôùi toaï ñoä ñòa lí laø 106o38’10” ñeán 106o42’15” kinh ñoä Ñoâng vaø 10o48’41” ñeán 10o51’29” vó ñoä Baéc, caùch trung taâm thaønh phoá khoaûng 8.5km theo ñöôøng chim bay, Quaän Goø Vaáp coù ranh giôùi töông öùng vôùi caùc quaän khaùc trong thaønh phoá nhö sau : - Phía Ñoâng : Giaùp quaän 12 qua caàu Beán Caùt , soâng Vaøm Thuaät. - Phía Taây : Giaùp quaän 12 qua keânh Tham Löông. - Phía Nam : Giaùp quaän Taân Bình, Bình Thaïnh, Taân Phuù. - Phía Baéc : Giaùp quaän 12. Quaän Goø Vaáp laø cöûa ngoõ noái lieàn trung taâm thaønh phoá vôùi caùc tænh mieàn Ñoâng Nam Boä nhö Bình Döông, Ñoàng Nai, Taây Ninh qua caùc truïc ñöôøng chính nhö Nguyeãn Kieäm, Nguyeãn Oanh vaø ñöôøng Tröôøng Sôn ( Xa loä Ñaïi Haøn) . Ñoàng thôøi coù soâng Beán Caùt _ moät phuï löu cuûa soâng Saøi Goøn, bao boïc phi tröôøng Taân Sôn Nhaát vaø ñöôøng xe löûa Baéc Nam. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM Toaøn Quaän Goø Vaáp coù 12 phöôøng vôùi dieän tích töï nhieân laø 1975.85 ha (chieám 0.94% dieän tích ñaát töï nhieân cuûa Thaønh phoá vaø khoaûng 14.1% dieän tich ñaát töï nhieân cuûa 13 quaän noäi thaønh hieän nay), traûi daøi theo höôøng Ñoâng – Taây vôùi toång chieàu daøi khoaûng 7.5 km; vaø traûi roäng theo höôùng Baéc – Nam vôùi nôi roäng nhaát khoaûng 5.9 km. Tuy nhieân dieän tích ñaát söû duïng cho saûn xuaát noâng nghieäp ngaøy caøng giaûm maïnh. 1.1.2. KHÍ HAÄU Naèm trong vaønh ñai khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa, caän xích ñaïo, do ñoù Quaän Goø Vaáp vaø Tp.Hoà Chí Minh ñeàu chòu söï chi phoái cuûa khí haäu nhieät ñôùi. Moãi naêm coù hai muøa roõ reät : muøa möa baét ñaàu töø thaùng 05 tôùi thaùng 10, muøa khoâ baét ñaàu töø thaùng 11 tôùi thaùng 04 naêm sau. Nhieät ñoä trung bình khoaûng 27.7 oC, cao nhaát laø 30.3 oC vaøo thaùng 03 vaø thaáp nhaát laø 26.6 oC vaøo thaùng 12; möùc cheânh leäch nhieät ñoä giöõa thaùng cao nhaát vaø thaùng thaáp nhaát laø 3.2 oC. Ñoä aåm trung bình naêm khoaûng 79.5%. Ñoä boác hôi trung bình khoaûng 3.7 mm/ngaøy. Löôïng möa trung bình haøng naêm khoaûng 1.949 mm, bình quaân khoaûng 159 ngaøy möa/ naêm. Coù hai höôùng gioù chính laø gioù muøa Taây Nam thoåi vaøo muøa möa (chieám taàn suaát khoaûng 66%), vaø gioù muøa ñoâng mang theo khoâng khí khoâ (vôùi vaän toác khoaûng 2m/s), höôùng gioù chính laø Ñoâng Nam vaø höôùng Ñoâng. 1.1.3. ÑÒA HÌNH Ñòa hình cuûa Quaän Goø Vaáp töông ñoái baèng phaúng, vôùi ñoä doác khoaûng 1% vaø cao trình bieán thieân töø 0.4 – 0.5m; trong ñoù cao nhaát laø khu vöïc saân bay Taân Sôn Nhaát vaø thaáp nhaát laø khu vöïc ven soâng Beán Caùt. Tuy dieän tích ñaát khoâng nhieàu laém nhöng ñaát ñai taïi ñaây ñöôïc söû duïng vaøo muïcï ñích xaây döïng khaù nhieàu, ñöôïc chia laøm 3 loaïi ñaát chính : SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM - Vuøng ñaát böng : Tieáp giaùp vôùi soâng Beán Caùt, coù dieän tích khoaûng 300 ha, naèm theo hình voøng cung phía Taây – phía Baéc – moät phaàn phía Ñoâng. Ñaây laø vuøng ñaát pheøn ít hay trung bình, haøm löôïng muøn khaù, ñoä phaân giaûi chaát höõu cô keùm, tuy nhieân ñaây laø vuøng ñaát canh taùc cuûa quaän. - Vuøng ñaát trieàn vaø ñaát goø : Laø loaïi hình chieám 70% dieän tích ñaát cuûa quaän neân Goø Vaáp laø quaän coù ñòa hình cao nhaát nhì Thaønh phoá. Ñaát trieàn goø ôû ñaây coù thaønh phaàn cô giôùi töø caùt pha tôùi thòt nheï, vôùi dieän tích khoaûng 1.600 ha. Ñaây laø vuøng ñaát khoâng pheøn khoâng maëc, coù möùc phaân giaûi chaát höõu cô cao hôn vuøng ñaát böng . Theo quy hoaïch chung cuûa thaønh phoá, Quaän Goø Vaáp seõ laø vuøng cung caáp thöïc phaåm chính cho thaønh phoá vôùi theá maïnh laø vuøng rau chuyeân canh vaø vuøng chaên nuoâi gia suùc gia caàm. Tuy nhieân do xu höôùng ñoâ thò hoaù chung cuûa caû nöôùc neân hieän nay, dieän tích ñaát noâng nghieäp cuûa quaän ngaøy caøng giaûm maïnh. 1.1.4. SOÂNG NGOØI, KEÂNH RAÏCH Heä thoáng keânh raïch treân ñòa baøn quaän chòu taùc ñoäng cuûa cheá ñoä baùn nhaät trieàu töø Bieån Ñoâng, neân moãi ngaøy coù hai laàn trieàu leân, hai laàn trieàu xuoáng. Vôùi hôn 15 km ñeâ bao quanh soâng Beán Caùt, treân 80% dieän tích ñaát noâng nghieäp treân ñòa baøn quaän luoân ñöôïc chuû ñoäng trong coâng taùc töôùi tieâu. Beân caïnh ñoù, vôùi heä thoáng soâng ngoøi daøy ñaëc nhö soâng Beán Caùt hay phuï löu soâng Saøi Goøn, thì 10 con raïch phaân boá khaù ñeàu trong quaän taïo thaønh moät maïng löôùi töôùi tieâu khaù toát. 1.2.ÑAËC ÑIEÅM KINH TEÁ – XAÕ HOÄI 1.2.1.ÑAËC ÑIEÅM KINH TEÁ Năm 2005 ñöôïc xem laø naêm coù yù nghóa quan troïng ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá cuûa quaän, trong ñoù toác ñoä taêng tröôûng kinh teá naêm taêng 15.5%, caùc lónh vöïc khaùc trong saûn xuaát cuõng thu ñöôïc nhieàu thaéng lôïi ñaùng keå. 1.2.1.1. SAÛN XUAÁT COÂNG NGHIEÄP SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM Trong quy hoaïch phaùt trieån kinh teá tôùi naêm 2020, Uyû ban nhaân daân quaän ñaõ khaúng ñònh thaønh laäp 3 khu coâng nghieäp taïi phöôøng 12, phöôøng 5 vaø phöôøng 11 nhaèm phuïc vuï cho ñònh höôùng phaùt trieån coâng nghieäp – tieåu thuû coâng nghieäp treân ñòa baøn quaän. Chính vì theá, trong nhöõng naêm gaàn ñaây, hoaït ñoäng saûn xuaát coâng nghieäp ñöôïc chuù troïng phaùt trieån, mang laïi thu nhaäp ñaùng keå cho toång thu nhaäp cuûa vuøng. Baûng 1.1. Toác ñoä phaùt trieån giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp (naêm tröôùc = 100%) Naêm 2001 2002 2003 2004 2005 Toác ñoä phaùt trieån (%) 117,53 122,77 118,08 117,98 117,49 Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ quaän, 2005 Vôùi hôn 3.437 cô sôû saûn xuaát toàn taïi treân ñòa baøn, thu huùt hôn 55.300 lao ñoäng, moãi naêm caùc cô sôû naøy ñoùng goùp cho kinh teá 2.780.548 trieäu ñoàng, taêng 17.44% so vôùi cuøng kyø naêm 2004. 1.2.1.2.SAÛN XUAÁT NOÂNG NGHIEÄP Do chuû tröông phaùt trieån coâng nghieäp vaø tieåu thuû coâng nghieäp, neân dieän tích ñaát söû duïng cho muïc ñích saûn xuaát noâng nghieäp bò suy giaûm. Baûng 1.2. Caùc chæ tieâu saûn xuaát noâng nghieäp Ñôn vò 2001 2002 2003 2004 2005 Giaù trò saûn xuaát Trieäu ñoàng 66.225 54.632 53.025 46.650 36.827 Hoä saûn xuaát Hoä 999 715 525 410 323 Toång dieän tích Ha 817 626 509 447 390 Saûn löôïng Taán 13.137 10.998 8.988 7.646 6.606 Soá löôïng gia suùc Con 6.704 5.916 6.225 5.042 4.017 Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ quaän, 2005 1.2.1.3. THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ Khoâng phaûi laø theá maïnh ñoái vôùi moät quaän ven noäi thaønh nhö Goø Vaáp, tuy nhieân, vôùi söï gia taêng soá cô sôû tham gia vaø ñaït möùc taêng tröôûng khoaûng 16%/naêm SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM , hoaït ñoäng thöông maïi dòch vuï ñoùng goùp khoâng nhoû vaøo möùc taêng tröôûng chung cuûa kinh teá. Baûng 1.3. Toång hôïp veà hoaït ñoäng thöông maïi dòch vuï Naêm 2001 2002 2003 2004 2005 Soá cô sôû 426 504 604 854 1.034 Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ quaän, 2005 1.2.2. ÑAËC ÑIEÅM VAÊN HOAÙ - XAÕ HOÄI Vôùi toång soá 12 phöôøng, daân soá cuûa quaän hieän nay khoaûng 472.377 ngöôøi, mật ñoä daân soá trung bình laø 23.905 ngöôøi/km2, trong ñoù phöôøng 12 laø nôi daân soá taäp trung ñoâng nhaát ( 104.920 ngöôøi) vaø phöôøng 4 laø nôi coù maät ñoä daân cao nhaát (14,13 ngöôøi /km2). Toác ñoä gia taêng daân soá trung bình laø 7.75% /naêm, trong ñoù chuû yeáu laø gia taêng daân soá cô hoïc. Daân cö treân ñòa baøn quaän coù theå phaân chia laøm 4 cuïm : - Cuïm thöù nhaát : Taäp trung quanh chôï Goø Vaáp vaø khu vöïc saân bay Taân Sôn Nhaát, bao goàm caùc phöôøng 1,3,5,7. Ñaây laø vuøng coù maät ñoä daân soá cao nhaát vaø laø vuøng coù toác ñoä ñoâ thò hoaù dieãn ra nhanh nhaát. - Cuïm thöù hai : Taäp trung quanh chôï Xoùm Môùi; bao goàm caùc phöôøng 13, 15 vaø 16. Ñaây laø giao ñieåm cuûa truïc 26/3, ñöôøng Nguyeãn Vaên Löôïng vaø höông loä 11, coù möùc taäp trung daân cö khaù cao. - Cuïm thöù ba : Traûi daøi theo caùc phöôøng 10, 11, 12 vôùi trung taâm laø chôï Thoâng Taây Hoäi . Ñaây laø vuøng coù tieàm naêng phaùt trieån lôùn, vôùi heä thoáng giao thoâng thuaän lôïi laø ñöôøng Quang Trung . - Cuïm thöù tö : Taäp trung quanh chôï An Nhôn vaø phöôøng 17, ñaây laø vuøng coù daân cö taäp trung töø raát sôùm vôùi ñình An Nhôn ñöôïc xaây döng töø haøng traêm naêm nay. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM Baûng 1.4. Daân soá phaân theo ñôn vò haønh chính Daân soá (ngöôøi) Dieän tích (ha) Toång soá hoä Toång soá Nöõ Soá ngöôøi trung bình/ hoä Maät ñoä (ngöôøi/km2) Toång soá 1975.85 86.452 472.337 244.999 5,46 23.905 Phöôøng 1 Phöôøng 3 Phöôøng 4 Phöôøng 5 Phöôøng 7 Phöôøng 10 Phöôøng 11 Phöôøng 12 Phöôøng 13 Phöôøng 15 Phöôøng 16 Phöôøng 17 58,55 144,69 37,42 158,66 97,36 165,42 216,76 459,25 85,55 143,03 127,51 281,65 4.483 8.609 3.009 6.028 4.850 7.684 10.459 17.336 3.310 3.418 7.813 9.412 20.615 41.623 22.816 31.929 24.632 38.600 45.568 104.920 18.540 20.210 37.387 62.480 10.764 21.400 9.870 16.296 12.581 20.312 25.655 56.346 9.522 10.388 19.366 32.591 4,60 4,83 7,58 5,30 5,08 5,02 4,65 6,04 5,60 5,91 4,79 6,63 35.209 28.767 60.973 20.142 25.299 23.335 22.415 22.846 21.671 14.130 29.321 22.183 Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ quaän, 2005 Trong toång soá daân cuûa vuøng, coù 209.000 ngöôøi trong ñoä tuoåi lao ñoäng, chieán khoaûng 67.67% daân soá cuûa quaän. Nhöõng naêm gaàn ñaây, do toác ñoä ñoâ thò hoaù vaø coâng nghieäp hoaù, löôïng daân nhaäp cö töø nhieàu nôi khaùc ñoå veà khaù ñoâng, laøm thay ñoåi cô caáu daân soá treân ñòa baøn quaän. Trong cô caáu daân soá, daân soá phi noâng nghieäp taêng 4.01% /naêm; ñieàu naøy aûnh höôûng tröïc tieáp tôùi quaù trình chuyeån dòch cô caâuù kinh teá taïi ñòa phöông, cuï theå laø chuyeån töø hoaït ñoäng noâng nghieäp sang hoaït ñoäng thöông maïi dòch vuï . 1.3.HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM Do xu höôùng chuyeån töø hoaït ñoäng noâng nghieäp sang coâng nghieäp vaø thöông maïi dòch vuï, song song vôùi quaù trình ñoâ thò hoaù chung cuûa toaøn thaønh phoá, neân treân ñòa baøn quaän, phaùt sinh nhieàu vaán ñeà veà moâi tröôøng. 1.3.1. HIEÄN TRAÏNG NÖÔÙC THAÛI Treân ñòa baøn quaän hieän nay, ña soá caùc cô sôû saûn xuaát chöa coù heä thoáng xöû lí nöôùc thaûi, neáu coù cuõng chöa ñaûm baûo chaát löôïng. Chính vì theá, caùc loaïi nöôùc thaûi sau saûn xuaát bò thaûi ra moâi tröôøng, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng. Beân caïnh ñoù, do chöa coù heä thoáng xöû lí chung, neân löôïng nöôùc thaûi do sinh hoaït cuõng bò thaûi tröïc tieáp ra moâi tröôøng, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng. 1.3.1.1.OÂ NHIEÃM NGUOÀN NÖÔÙC MAËT Heä thoáng thoaùt nöôùc chính cuûa quaän laø heä thoáng keânh Tham Löông, raïch Beán Caùt vaø soâng Vaøm Thuaät. Ngoaøi vieäc bò chi phoái bôõi cheá ñoä baùn nhaät trieàu cuûa thuyû trieàu _ laø moät nguyeân nhaân laøm giaûm khaû naêng pha loaõng vaø laøm saïch cuûa nguoân nöôùc maët; thì löôïng nöôùc thaûi bò thaûi tröïc tieáp töø heä thoáng caùc cô sôû saûn xuaát vaø caùc khu daân cö xung quanh laø nguyeân nhaân cô baûn gaây neân hieän töôïng suy giaûm chaát löôïng nguoàn nöôùc maët cuûa quaän. . Ñieån hình cho söï suy giaûm chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc maët treân ñòa baøn quaän laø hieän traïng oâ nhieãm cuûa ñoaïn cuoái doøng keânh Tham Löông- nôi chaûy qua phöôøng 12 vaø 13 cuûa quaän- nôi maø treân maët keânh laø moät vaùng maøu vaøng seät daøy 5cm, döôùi maët nöôùc laø maøu ñen kòt boác muøi hoâi thoái noàng naëc ñeán kinh ngöôøi. Nguyeân nhaân chính cuûa hieän traïng naøy, theo nhöõng ngöôøi daân xung quanh, laø doøng chaát thaûi vaø nöôùc thaûi cuûa 14 cô sôû saûn xuaát thuoäc ñòa baøn quaän (Nguoàn : thaûi ñoå tröïc tieáp haøng ngaøy xuoáng doøng keânh, ñieàu naøy vöøa taùc ñoäng tröïc tieáp vaøo moâi tröôøng, vöøa aûnh höôûng tôùi ñôøi soáng cuûa ngöôøi daân xung quanh. 1.3.1.2.1. OÂ NHIEÃM HÖÕU CÔ Theo keát quaû quan traéc, noàng ñoä DO ño ôû caùc traïm caàu Tham Löông vaø caàu An Loäc thuoäc keânh Tham Löông – soâng Vaøm Thuaät naêm 2005 bieán thieân töø 0 – 1,0 SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM mg/l (Hình 1.2), khoâng ñaït tieâu chuaån chaát löôïng nöôùc maët loaïi B. Ñaëc bieät noàng ñoä DO ño ôû traïm Tham Löông xuoáng ñeán khoâng cho thaáy chaát löôïng nöôùc khu vöïc naøy bò oâ nhieãm raát naëng. So vôùi keát quaû phaân tích naêm 2004, noàng ñoä DO ño ôû traïm An Loäc naêm 2005 giaûm 2,1 laàn vaø traïm Tham Löông coù noàng ñoä DO ñeàu xuoáng ñeán khoâng. Noàng ñoä DO ño ôû caùc traïm keânh Tham Löông - soâng Vaøm Thuaät Naêm 2001 - 2005 0.0 0.0 0.2 0.0 0.0 0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 Tham Lương An Lộc mg/l 2001 2002 2003 2004 2005 Hình 1.2. Noàng ñoä DO ño ôû caùc traïm keânh Tham Löông – soâng Vaøm Thuaät Nguoàn : Chi cuïc baûo veä moâi tröôøng, 2005 Beân caïnh ñoù, noàng ñoä BOD5 ño ôû caùc traïm Tham Löông vaø An Loäc naêm 2005 bieán thieân töø 64,4 – 65,6 mg/l (Hình 1.3), vöôït tieâu chuaån chaát löôïng nöôùc maët loaïi B 2,6 laàn. So vôùi keát quaû phaân tích naêm 2004, noàng ñoä BOD5 ño ôû traïm Tham Löông naêm 2005 giaûm 3,3 laàn, trong khi ñoù traïm An Loäc taêng 1,5 laàn. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM Noàng ñoä BOD5 ño ôû caùc traïm keânh Tham Löông - soâng Vaøm Thuaät Naêm 2001 - 2005 0 50 100 150 200 250 Tham Lương An Lộc mg/l 2001 2002 2003 2004 2005 Hình 1.3. Noàng ñoä BOD5 ño ôû caùc traïm keânh Tham Löông – soâng Vaøm Thuaät Nguoàn : Chi cuïc baûo veä moâi tröôøng, 2005. 1.3.1.2.2. OÂ NHIEÃM VI SINH Coliform ño ôû caùc traïm Tham Löông vaø An Loäc naêm 2005 bieán thieân töø 1,9x106 – 1,2x1010 MPN/100 ml (Hình 1.4), vöôït tieâu chuaån chaát löôïng nöôùc maët loaïi B töø 190 – 1,2x106 laàn. Keát quaû phaân tích cho thaáy chaát löôïng nöôùc khu vöïc naøy bò oâ nhieãm vi sinh raát naëng. So vôùi keát quaû phaân tích naêm 2004, möùc ñoä oâ nhieãm vi sinh ño ôû traïm An Loäc naêm 2005 giaûm 6,3 laàn, trong khi ñoù traïm Tham Löông taêng 4,5 laàn. Hình 1.4 cho thaáy oâ nhieãm vi sinh ño ôû caùc traïm An Loäc töø naêm 2001 – 2005 coù xu höôùng giaûm, trong khi ñoù traïm Tham Löông coù xu höôùng taêng cao. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM OÂ nhieãm vi sinh ño ôû caùc traïm keânh Tham Löông - soâng Vaøm Thuaät Naêm 2001 - 2005 120000 120000 1100 2400 13000 6100 2900000 12000 12000000 1900 0 200000 400000 600000 800000 1000000 1200000 Tham Lương An Lộc 1000 MPN/100 ml 2001 2002 2003 2004 2005 Hình 1.4. OÂ nhieãm vi sinh ño ôû caùc traïm keânh Tham Löông – soâng Vaøm Thuaät Nguoàn : Chi cuïc baûo veä moâi tröôøng, 2005. 1.3.1.2. OÂ NHIEÃM NÖÔÙC NGAÀM Nöôùc ngaàm treân ñòa baøn Goø Vaáp noùi rieâng vaø toaøn thaønh phoá noùi chung ñang bò suy giaûm vaø oâ nhieãm, tuy möùc ñoä oâ nhieãm chöa ñaùng keå. Ñaây laø noãi lo chung cuûa daân cö toaøn quaän cuõng nhö cuûa caùc chuû cô sôû kinh doanh saûn xuaát, duø nguoàn nöôùc chính ñöôïc cung caáp laø töø nhaø maùy nöôùc Taân Hieäp. Baûng 1.5. Keát quaû quan traéc chaát löôïng nöôùc ngaàm treân ñòa baøn quaän Mẫu Độ mặn (‰) Tổng coliform (MPN/100 ml) Fe2+ (mg/l) TCVN 5945-1995, 2005 1 4 1.200 0,1 3 2 1.500 0,00 4 1.56 920 0,01 Độ mặn < 4‰; Tổng Coliform< 1000; Fe2+ < 0,1 mg/l Nguoàn : Phoøng TNMT quaän. Tuy möùc ñoä oâ nhieãm coøn chöa tôùi möùc ñaùng baùo ñoäng, nhöng trong thôøi gian tôùi, caùc cô quan quaûn lí neân coù bieän phaùp quaûn lí chaët cheõ quaù trình khai thaùc vaø söû SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM duïng nöôùc ngaàm treân ñòa baøn quaän nhaèm traùnh möùc suy giaûm vaø oâ nhieãm quaù möùc. 1.3.1.3. OÂ NHIEÃM NÖÔÙC THAÛI SINH HOAÏT Ngoaøi soá daân cö truù chính thöùc, Goø Vaáp laø quaän thu huùt nhieàu lao ñoäng nhaäp cö ; chính vì ñoù neân löôïng nöôùc thaûi ra haøng ngaøy cuõng khoù kieåm soaùt. Tuy nhieân, vaán ñeà chính laø do quaän chöa coù heä thoáng xöû lí nöôùc thaûi sinh hoaït neân nöôùc sau sinh hoaït cuûa caùc khu daân cö ñöôïc thaûi thaúng ra moâi tröôøng, baát keå möùc ñoä gaây oâ nhieãm. Trung bình, trong toång soá 472.377 ngöôøi soáng treân ñòa baøn quaän thì coù khoaûng 75 – 90% daân soá laø ñöôïc caáp nöôùc töø heä thoáng ñöôøng oáng cuûa thaønh phoá, vôùi khoaûng 46,75l nöôùc caáp ñöôïc caáp moãi ngaøy cho 1 ngöôøi, thì trung bình treân ñòa baøn quaän coù khoaûng 12.421 – 17.887 m3 nöôùc thaûi thaûi ra moãi ngaøy. Ñaây laø moät löôïng nöôùc khaù lôùn, do khoâng ñöôïc xöû lí neân aûnh höôûng tôùi moâi tröôøng laø khoâng nhoû. 1.3.1.4. OÂ NHIEÃM NÖÔÙC THAÛI COÂNG NGHIEÄP Vôùi hôn 3.825 cô sôû saûn xuaát ñaõ vaø ñang hoaït ñoäng treân ñòa baøn, tuy nhieân theo phoøng TNMT quaän thì chæ coù raát ít ( khoaûng 50%) soá cô sôû ñaõ xaây döïng heä thoáng xöû lí, nhöng hieäu quaû hoaït ñoäng raát thaáp. Beân caïnh ñoù, do caùc cô sôû saûn xuaát naèm xen laãn trong caùc khu daân cö , coâng ngheä vaø maùy moùc saûn xuaát laïc haäu, laïi khoâng coù voán ñeå ñaàu tö vaø hoaït ñoäng. Chính vì theá maø haàu heát nöôùc thaûi sau saûn xuaát ñeàu bò thaûi thaúng ra moâi tröôøng maø khoâng ñöôïc xöû lí, ñieàu naøy caøng nghieâm troïng hôn khi löôïng cô sôû saûn xuaát ngaøy caøng gia taêng, nhaát laø caùc cô sôû saûn xuaát caù theå vaø tö nhaân. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM Baûng 1.6. Caùc cô sôû gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc Danh muïc 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Saûn xuaát thöïc phaåm vaø ñoà hoäp 346 395 420 451 486 527 Deät 555 399 356 351 342 411 Cheá bieán goã, tre, nöùa 62 75 77 79 81 90 Saûn xuaát giaáy vaø saûn phaåm giaáy 41 52 69 77 109 113 In 14 33 42 48 55 58 Hoaù chaát vaø saûn phaåm töø hoaù chaát 31 47 52 61 72 73 Saûn xuaát cao su vaø caùc saûn phaåm plastic 73 104 115 432 151 164 Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ quaän, 2005 1.3.2. HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG KHOÂNG KHÍ Tính ñeán thaùng 1/2005, heä thoáng quan traéc chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñaõ môû roäng theâm treân ñòa baøn quaän Goø Vaáp 03 traïm quan traéc; ñaët taïi vò trí voøng xoay An Söông, ngaõ 6 Goø Vaáp vaø ngaõ 4 Nguyeãn Vaên Linh- Huyønh Taán Phaùt (NVL – HTP). Theo keát quaû phaân tích vaø ñaùnh giaù, treân ñòa baøn quaän hieän nay xaûy ra tình traïng oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí treân dieän roäng, ñaëc bieät laø taïi caùc khu coâng nghieäp vaø cuïm saûn xuaát, thì tình traïng naøy caøng gia taêng vaø traàm troïng. Baûng 1.7. Noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm ôû traïm quan traéc khoâng khí baùn töï ñoäng NO2 (μg/m3) CO (mg/m3) Buïi toång (μg/m3) Traïm quan traéc Tbình naêm Thaùng Max Thaùng Tbình naêm Thaùng Max Thaùng Tbình naêm Thaùng Max Thaùng Phuù Laâm 108 210 12 9,4 11,6 09 453 600 01 An Söông 186 260 02 12,3 16,9 01 742 960 01 Ngaõ 6 Gvaáp 210 350 01 14,3 19,5 01 608 870 12 NVL – HTP 110 210 12 9,7 10,0 12 486 720 12 SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM Nguoàn : Chi cuïc baûo veä moâi tröôøng, 2005 1.3.2.1. OÂ NHIEÃM BUÏI Theo keát quaû quan traéc, möùc ñoä oâ nhieãm buïi ñaõ vöôït tieâu chuaån veà chaát löôïng khoâng khí töø 1.5 – 2.5 laàn, thaäm chí coù nôi gaáp 4 laàn. Trong ñoù, ñaùng chuù yù laø khu vöïc gaàn Khu coâng vieân phaàn meàm Quang Trung vaø Ngaõ tö An Söông coù noàng ñoä oâ nhieãm cao nhaát. Baûng 1.8. Noàng ñoä buïi toång trung bình 24h taïi caùc traïm ño naêm 2005 Traïm quan traéc Phuù laâm An söông Ngaõ 6 Goø Vaáp Ngaõ tö NVL - HTP TCVN 5937 - 1995 Giaù trò (μg/m3) 500 750 600 500 200 Nguoàn : Chi cuïc baûo veä moâi tröôøng, 2005 Beân caïnh ñoù laø aûnh höôûng do oâ nhieãm buïi töø saân bay Taân Sôn Nhaát, ñaây laø khu vöïc coù noàng ñoä buïi cao hôn raát nhieàu so vôùi tieâu chuaån cho pheùp( gaáp 1.1. – 3.73 laàn). Theo ghi nhaän vaøo ngaøy 26/08/2004, khi phía cuïm caûng Haøng khoâng tieán haønh ñoát raùc thì hôn 33 hoä daân cö soáng taïi 679 Nguyeãn Kieäm ( nôi giaùp ranh vôùi saân bay) ñaõ phaûi höùng chòu muøi kheùt cuûa hoaù chaát coäng vôùi khoùi buïi bao vaây, gaây tình traïng oâ nhieãm naëng neà vaø söï lo laéng thöôøng tröïc trong ngöôøi daân. 1.3.2.2. OÂ NHIEÃM KHÍ ÑOÄC HAÏI Theo keát quaû quan traéc töø 12 phöôøng treân ñòa baøn quaän, thì noàng ñoä caùc khí ñoäc haïi nhö COx, SOx, NOx ôû taát caû caùc cuïm daân cö vaø cuïm saûn xuaát ñeàu taêng, vaø möùc ñoä taêng cuûa naêm sau lôùn hôn naêm tröôùc. Ñoù chính laø moät keát quaû taát yeáu cuûa quaù trình ñoâ thò hoaù ñang dieãn ra vôùi toác ñoä choùng maët. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM Baûng 1.9. Noàng ñoä trung bình 24h khí ñoäc taïi caùc traïm quan traéc baùn töï ñoäng naêm 2005 Traïm quan traéc Phuù laâm An söông Ngaõ 6 Goø Vaáp Ngaõ tö NVL - HTP TCVN 5937 - 1995 Noàng ñoä CO (mg/m3) 9 13 14 9.5 5 Noàng ñoä NO2 (μg/m3) 110 180 210 110 100 Nguoàn : Chi cuïc baûo veä moâi tröôøng, 2005 Ñaëc bieät, vaøo luùc 0h30’ ngaøy 8/06/2006, haøng traêm hoä daân cuûa phöôøng 12 ñaõ phaûi thaùo chaïy ra khoûi nhaø, nhieàu ngöôøi bò noân möûa thaäm chí laø ngaát xæu do hít phaûi khí thoaùt ra töø nhaø maùy hoaù chaát Taân Bình. 1.3.2.3. OÂ NHIEÃM TIEÁNG OÀN Theo keát quaû quan traéc naêm 2003, möùc tieáng oàn treân toaøn quaän dao ñoäng trong khoaûng 71 – 88dB, trong khi ñoù keát quaû naøy trong naêm 2004 laø 79 dB vaø naêm 2005 dao ñoäng trong khoaûng 75 – 83dB. Trong khi giôùi haïn cho pheùp laø 65 – 70 dB, thì coù theå thaáy raèng treân ñòa baøn quaän, möùc oâ nhieãm veà tieáng oàn chöa tôùi möùc nghieâm troïng. Baûng 1.10. Möùc ñoä oàn taïi moät soá cô sôû Ñôn vò Ñòa chæ Keát quaû ño (dBA) Coâng ty giaáy Saøi Goøn Phaïm Vaên Chieâu 92.8 Giaáy bao bì Taân Thaønh Coâng 106/1191A Leâ Ñöùc Thoï -P13 85.5 Coâng ty coå phaàn thöïc phaåm Goø vaáp 18 Nguyeân Hoàng P1 75.5 Nguoàn : Phoøng TNMT quaän, 2005 SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM Rieâng taïi khu vöïc phöôøng 1, 3, 4 (laø nhöõng phöôøng naèm trong vaønh ñai haï caùnh cuûa phi tröôøng Taân Sôn Nhaát), thì cöôøng ñoä oàn dao ñoäng trong khoaûng 80 – 90dB, gaây aûnh höôûngkhoâng nhoû tôùi ñôø soáng cuûa ngöôøi daân trong khu vöïc. Trong töông lai, phi tröôøng Taân Sôn Nhaát coù döï tính môû theâm moät haønh lang haï caùnh nhaèm ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng taêng cuûa ngöôøi daân, ñoàng nghóa vôùi vieäc ñoù laø söï gia taêng veà möùc ñoä oàn trong khu vöïc ngaøy caøng taêng. Ñoù laø moät vaán ñeà raát khoù khaên vaø phöùc taïp. 1.3.3. HIEÄN TRAÏNG CHAÁT THAÛI RAÉN Söï phaùt trieån cuûa kinh teá keùo theo söï gia taêng soá löôïng daân cö treân ñiaï baøn quaän, keát quaû laø söï gia taêng veà haøm löôïng chaát thaûi raén ñoâ thò, gaây aûnh höôûng khoâng nhoû tôùi ñôøi soáng vaø moâi tröôøng. 1.3.3.1. RAÙC THAÛI SINH HOAÏT Raùc thaûi sinh hoaït treân ñòa baøn quaän coù thaønh phaàn höõu cô khaù cao; trong ñoù khoaûng 67 – 79% thaønh phaàn coù khaû naêng taùi cheá nhö giaáy, kim loaïi, ..coøn caùc loaïi chaát khoù phaân huyû nhö voû soø, .. chieám tyû leä khoâng ñaùng keå. Löôïng raùc thaûi treân ñòa baøn quaän xaû ra thay ñoåi tuyø theo thôøi gian cuï theå. Hieän taïi, raùc sinh hoaït ñöôïc thu gom chuû yeáu baèng xe ñaåy tay, rieâng ñoái vôùi caùc heûm nhoû hay caùc ñöôøng roäng thì hoaëc söû duïng xe lam, hoaëc söû duïng xe ba gaùc maùy; sau ñoù thì taäp trung caùc xe taïi caùc traïm trung chuyeån hay caùc ñieåm heïn roài ñöa leân xe taûi chuyeân duïng vaø vaän chuyeån tôùi baõi choân laáp. Thôøi gian thu gom ñöôïc chia laøm hai ca trong ngaøy : töø 19h – 5h saùng hoâm sau tieán haønh thu gom raùc chôï, raùc ñöôøng phoá vaø raùc trong caùc khu vöïc coâng coäng; töø 7h saùng – 15h tieán haønh thu gom raùc töø caùc hoä daân, tröôøng hoïc vaø cô quan haønh chính. Coâng taùc thu gom ñöôïc tieán haønh chuû yeáu baèng phöông phaùp thuû coâng, gaây aûnh höôûng khoâng nhoû tôùi söùc khoeû cuûa ngöôøi coâng nhaân. Keát quaû phoûng vaán cho thaáy xaùc suaát bò tai naïn lao ñoäng khaù cao (ví duï nhö daãm phaûi caùc vaät raén, …). SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM Ngoaøi ra, taïi moät soá phöôøng gaàn soâng raïch nhö phöôøng 12, phöôøng 15 vaø phöôøng 17 thì raùc thaûi sinh hoaït bò daân neùm tröïc tieáp xuoáng loøng keânh raïch xung quanh, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng. Baûng 1.11. Khoái löôïng raùc naêm 2004. Thaùng Khoái löôïng raùc (taán) 01 2.642,72 02 1.380,48 03 1.695,94 04 1.409,02 05 940,06 06 1.017,1 07 896,46 08 1.437,30 09 1.402,14 10 1.336,32 Nguoàn : Coâng ty dòch vuï coâng ích quaän. 1.3.3.2. RAÙC THAÛI COÂNG NGHIEÄP Hieän nay tình hình quaûn lí chaát thaûi raén coâng nghieäp treân ñòa baøn quaän coøn ñang bò boû ngoû, chöa coù caùc quy ñònh chung veà thu gom vaø xöû lí. Chính tình traïng n._.aøy deã gaây neân hieän töôïng oâ nhieãm cuïc boä taïi cô sôû, gaây aûnh höôûng tôùi khu daân cö xung quanh. Thoâng thöôøng, chæ coù cô sôû naøo coù hôïp ñoàng thu gom vôùi coâng ty dòch vuï coâng ích cuûa Quaän thì môùi ñöôïc thu gom vaø xöû lí chaát thaûi saûn xuaát, taàn suaát thu gom phuï thuoäc vaøo thaønh phaàn vaø khoái löôïng raùc phaùt sinh. Caùc cô sôû khaùc thì töï xöû lí löôïng raùc thaûi phaùt sinh, vôùi caùc cô sôû coù dieän tích thì tieán haønh ñoát boû hay SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM choân laáp chaát thaûi phaùi sau khuoân vieân cô sôû, coøn laïi thì haàu nhö bò thu gom chung vôùi raùc thaûi sinh hoaït. Ñoái vôùi loaïi hình raùc thaûi coâng nghieäp, coâng ty dòch vuï coâng ích quaän chuyeân söû duïng moät xe taûi coù caàn caåu ñeå vaän chuyeån; tuy nhieân chæ coù moät vaøi cô sôû coù chaát thaûi ñoäc haïi caàn thieâu ñoát thì coâng ty môùi vaän chuyeån veà loø ñoát Bình Höng Hoaø, phaàn chaát thaûi khoâng ñoäc haïi khaùc, coâng ty vaän chuyeån chung veà taïi baõi chöùa raùc thaûi sinh hoaït. 1.3.3.3. RAÙC THAÛI Y TEÁ Vôùi hôn 256 phoøng maïch tö nhaân, 12 traïm y teá cuûa 12 phöôøng, 1 traïm phoøng choáng lao, 1 phoøng khaùm ña khoa khu vöïc, 1 trung taâm y teá quaän vaø 1 beânh vieän Quaân y 175 (Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ quaän, 2005) nhöng hieän taïi, chæ coù raùc taïi caùc cô sôû cuûa quaän laø ñöôïc thu gom rieâng bieätvaø mang ñi ñoát taïi Bình Höng Hoaø; coøn taïi caùc trung taâm y teá tö nhaân chöa thöïc söï quan taâm tôùi vaán ñeà raùc thaûi y teá, raùc thaûi phaùt sinh taïi ñaây bò thu gom chung vôùi raùc thaûi sinh hoaït. Ñaây laø moät baát caäp trong vaán ñeà quaûn lí cuûa quaän, laø nguyeân nhaân phaùt sinh dòch beänh vaø aûnh höôøng khoâng nhoû tôùi moâi tröôøng vaø ñôøi soáng cuûa daân cö xung quanh khu vöïc. 1.4. TOÙM TAÉT ÑÒNH HÖÔÙNG QUY HOAÏCH KINH TEÁ – XAÕ HOÄI CUÛA QUAÄN ÑEÁN NAÊM 2010 1.4.1. QUY HOAÏCH DAÂN SOÁ VAØ PHAÂN BOÁ DAÂN CÖ Baûng 1.12 : Quy hoaïch daân soá vaø phaân boá daân cö. Ñôn vò 2005 2010 Dieän tích Ha 1.975,85 1.948,89 Daân soá Ngöôøi 472.377 410.000 – 450.000 Maät ñoä daân soá Ngöôøi/km2 23,905 21,040 – 23,094 Nguoàn : UBND quaän, 2005 1.4.2. QUY HOAÏCH CÔ CAÁU SÖÛ DUÏNG ÑAÁT SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM Baûng 1.13. Baûng quy hoaïch cô caáu söû duïng ñaát. Loaïi ñaát Dieän tích (ha) % dieän tích Ñaát khu ôû ( hieän höõu, caûi taïo vaø xaây döïng môùi) 780.00 40,03 Ñaát coâng trình coâng coäng (caáp quaän, thaønh phoá, trung öông) 161.00 8,26 Ñaát coâng vieân, caây xanh, coâng coäng, trung taâm theå duïc theå thao 235.40 12,08 Ñaát giao thoâng (ñöôøng saù, baõi, beán) 464.00 23,81 Ñaát khu coâng nghieäp, kho taøng 135.00 6,96 Ñaát quaân söï 85.00 4,36 Ñaát coâng trình ñaàu moái kyõ thuaät ñoâ thò 10.00 0,51 Ñaát soâng raïch 49.00 2,51 Ñaát laøng hoa vaø toân giaùo 29.2 1,5 Toång coäng 1.948,6 100,00 Nguoàn : UBND quaän, 2005 1.4.3. QUY HOAÏCH PHAÙT TRIEÅN CÔ SÔÛ HAÏ TAÀNG Caáp ñieän : naâng caáp vaø caûi taïo heä thoáng ñieän hieän coù, taêng coâng suaát nguoàn traïm Hoaû Xa vaø Hoùc Moân töø 2x40 MVA leân 2x63 MVA nhaèm ñaùp öùng nhu caàu cuûa ngöôøi daân . Caáp nöôùc : Theo ñònh höôùng, tôùi naêm 2010 seõ xaây döïng toaøn boä heä thoáng ñöôøng oáng môùi theo caùc tuyeán giao thoâng môùi môû ñeå daãn nöôùc cung caáp cho nhaân daân. Xaây döïng vaø vaän haønh heä thoáng caáp nöôùc ngaàm taïi phöôøng 11. Thoaùt nöôùc : Xaây döïng moät heä thoáng coáng thoaùt nöôù vôùi höôùng thoaùt nöôùc chính laø raïch Beán Caùt vaø coáng Vaøm Thuaät, ñoàng thôøi tieán haønh xaây döïng theâm hai heä thoáng thoaùt nöôùc möa vaø nöôùc baån rieâng bieät. Veà laâu daøi, nöôùc baån ñöôïc xöû lí taäp trung tröôùc khi thaûi ra moâi tröôøng. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM 1.4.4. QUY HOAÏCH PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ 1.4.4.1. QUY HOAÏCH PHAÙT TRIEÅN COÂNG NGHIEÄP Trong giai ñoaïn 2001 – 2010 thì quaän ñaàu tö ñoåi môùi coâng ngheä, phaùt trieån hình thöùc saûn xuaát quy moâ vöøa vaø nhoû ñaùp öùng nhu caàu cuûa thò tröôøng tieâ duøng, nhöng öu tieân cho caùc ngaønh muõi nhoïn nhöng vaãn phaùt trieån caùc ngaønh quan troïng. Caùc ngaønh coâng nghieäp muõi nhoïn : May maëc, giaøy da, deät, thuû coâng myõ ngheä. Caùc ngaønh coâng nghieäp quan troïng : Thöïc phaåm, ñieän töû, cô khí, saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng, saûn xuaát cao su – plastic. Xaây döïng ba khu coâng nghieäp taïi phöôøng 5, 11 vaø phöôøng 12; ñoàng thôøi phaùt trieån kinh teá tö nhaân vaø caù theå khoâng gaây oâ nhieãm naèm xen laãn trong khu daân cö. 1.4.4.2. QUY HOAÏCH PHAÙT TRIEÅÂN NOÂNG NGHIEÄP Do chuû tröông chung cuûa quaän laø phaùt trieån kinh teá coâng nghieäp vaø tieåu thuû coâng nghieäp neân dieän tích ñaát gieo troàng cho muïc ñích saûn xuaát noâng nghieäp ngaøy caøng suy giaûm. Ñaát noâng nghieäp ñöôïc söû duïng cho muï ñích phaùt trieån vaø ñaåy maïnh hoaït ñoäng thöông maïi – dòch vuï. 1.4.4.3. QUY HOAÏCH PHAÙT TRIEÅN THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ Tieán haønh xaây döïng trung taâm thöông maïi ngaõ 6 laø trung taâm thöông maïi soá 1 cuûa quaän , ñoàng thôøi xaây döïng trung taâm kinh doanh vaät lieäu xaây döïng Haïnh Thoâng Taây vôùi dieän tích khoaûng 8.000 m2. Tieán haønh xaây döïng heä thoáng cô sôû haï taàng taïi caùc phöôøng khaùc nhaèm ñaûm baûo söï phaùt trieån ñoàng boä vaø kòp thôøi giöõa caùc phöôøng treân ñòa baøn quaän. Ñònh höôùng phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa quaän ñöôïc quy hoaïch hôïp nhaát vôùi quy hoaïch phaùt trieân kinh teá – moâi tröôøng. Nhìn chung, vôùi vai troø vaø vò theá quan troïng trong tieán trình coâng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc noùi chung vaø thaønh phoá noùi rieâng, söï phaùt trieån veà kinh SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM teá cuûa quaän laø moät ñieàu ñaùng hoan ngheânh vaø hoïc taäp. Tuy nhieân, vaãn coøn moät soá toàn taïi trong vaán ñeà quaûn lí xaõ hoäi ,gaây taùc ñoäng khoâng nhoû tôùi moâi tröôøng. Hy voïng vôùi söï quan taâm cuûa Thaønh phoá , trong töông lai Goø Vaáp seõ laø moät trung taâm coù neàn kinh teá phaùt trieån haøi hoaø vôùi muïc tieâu quaûn lí xaõ hoäi vaø baûo veä moâi tröôøng. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM CHÖÔNG 2 : PHAÙT TRIEÅN COÂNG NGHIEÄP TAÏI GOØ VAÁP. CAÙC VAÁN ÑEÀ VEÀ MOÂI TRÖÔØNG Vôùi ñaëc ñieåm chính laø toàn taïi trong caùc cuïm daân cö vaø ven keânh raïch, heä thoáng caùc cô sôû nhaø maùy saûn xuaát treân ñòa baøn quaän ñang gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng. Theo keát quaû ñieàu tra taïi 11 cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp thuoäc phaïm vi quaûn lí cuûa quaän cuûa phoøng TNMT quaän, trong ñoù coù khoaûng 70% cô sôû bò khieáu naïi do gaây oâ nhieãm trong quaù trình hoaït ñoäng, 17% cô sôû saün saøng chi traû phí cho coâng vieäc xöû lí chaát thaûi taäp trung; Goø Vaáp ñang laø quaän ñöôïc quan taâm bôûi hai vaán ñeà song song cuøng toàn taïi : Phaùt trieån coâng nghieäp vaø haäu quaû laø oâ nhieãm moâi tröôøng. 2.1. HIEÄN TRAÏNG PHAÙT TRIEÅN COÂNG NGHIEÄP 2.1.1. HIEÄN TRAÏNG PHAÙT TRIEÅN COÂNG NGHIEÄP TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH Ñöôïc xem laø trung taâm kinh teá – khoa hoïc vaø xaõ hoäi cuûa caû nöôùc, Thaønh phoá Hoà Chí Minh coù khoaûng 14 khu coâng nghieäp – khu cheá xuaát vôùi hôn 31.000 cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp ñaõ ñoùng goùp khoâng nhoû vaøo tieán trình phaùt trieån chung cuûa ñaát nöôùc, nhaát laø khía caïnh kinh teá. Nguoàn : Cuïc thoáng keâ, 2005 SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM Baûng 2.1 : Giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh 2001 2002 2003 2004 2005 1. Giaù trò SXCN (coá ñònh naêm 1994), tyû ñoàng 66.930 77.021 88.674 101.063 116.309 2. Toác ñoä taêng tröôûng % 116,2 115,1 115,1 114,7 114,5 2.1. Phaân theo thaønh phaàn kinh teá • Nhaø nöôùc • Ngoaøi quoác doanh • Ñaàu tö nöôùc ngoaøi 113,5 122,8 115,1 110,4 118,2 120,4 111,5 117,6 118,7 113,8 121,9 112,3 107,8 123,3 2.2. Phaân theo nghaønh CN • Thöïc phaåm, ñoà uoáng • Thuoác laù • Deät • May • Thuoäc da, SX tuùi xaùch • Giaáy vaø saûn phaåm töø giaáy • In • Hoaù chaát • Cao su, nhöïa • Saûn xuaát kim loaïi • Saûn phaåm töø kim loaïi • Thieát bò ñieän töû • Goã vaø saûn phaåm töø goã 117,2 102,2 115,9 108,6 114,8 114,4 110,5 121,8 114,5 114,6 133,4 105,9 108,9 117,4 115,9 118,9 117,0 111,1 112,6 118,2 118,0 116,6 122,3 131,3 116,1 103,8 115,2 113,0 129,7 121,9 111,0 128,1 110,1 121,1 113,5 127,0 120,0 122,7 114,0 113,6 113,6 119,6 110,0 124,1 113,0 115,8 132,4 124,4 120,6 100,4 130,8 107,3 103,2 110,6 121,8 122,8 115,7 122,4 122,6 118,8 113,9 109,2 115,8 120,9 3. Cô caáu caùc ngaønh coâng nghieäp • Thöïc phaåm, ñoà uoáng • Thuoác laù 21,9 23,3 4,1 22,0 3,9 18,5 3,4 17,0 3,0 SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM • Deät • May • Thuoäc da, SX tuùi xaùch • Giaáy vaø saûn phaåm töø giaáy • In • Hoaù chaát • Cao su, nhöïa • Saûn xuaát kim loaïi • Saûn phaåm töø kim loaïi • Thieát bò ñieän töû • Goã vaø saûn phaåm töø goã 5,5 5,9 7,4 1,8 2,4 8,7 6,9 2,5 4,2 3,7 1,7 5,3 7,2 8,1 1,5 2,0 8,3 6,3 2,5 4,0 3,6 1,8 5,2 8,1 6,9 2,5 2,2 8,0 6,9 2,5 4,4 3,7 1,9 5,5 7,7 6,6 2,5 2,8 8,6 8,6 3,3 5,1 3,2 1,7 5,2 8,1 7,2 2,5 3,0 9,3 8,9 3,3 4,8 3,2 1,8 Nguoàn : Cuïc thoáng keâ, 2005 Hieän taïi, söï phaùt trieån cuûa coâng nghieäp thaønh phoá ñöôïc ñoùng goùp chuû yeáu bôûi coâng nghieäp khai thaùc, cheá bieán, xaây döïng, saûn xuaát vaø phaân phoái ñieän nöôùc, khí ñoát; trong ñoù quan troïng nhaát laø ngaønh coâng nghieäp cheá bieán vôùi tyû troïng chieám khoaûng 86.2% giaù trò gia taêng cuûa khu vöïc coâng nghieäp. Nguoàn : Cuïc thoáng keâ, 2005 Tôùi naêm 2010, thaønh phoá seõ laø trung taâm coâng nghieäp quan troïng cuûa caû nöôùc vaø cuûa vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam. Ñaây seõ laø ñòa phöông ñaàu tieân taäp trung phaùt trieån caùc ngaønh cô khí gia duïng, saûn xuaát phöông tieän vaän taûi, cheá taïo maùy, cheá taïo thieát bò ñieän töû, vaø caùc ngaønh coâng nghieäp cao khaùc theo caû chieàu saâu laãn chieàu roäng, taïo toác ñoä taêng giaù trò saûn löôïng cao, ñoàng thôøi naâng daàn tyû leä giaù trò gia taêng trong xuaát khaåu. 2.1.2. HIEÄN TRAÏNG PHAÙT TRIEÅN COÂNG NGHIEÄP TAÏI QUAÄN GOØ VAÁP Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, quaän Goø Vaáp coù söï phaùt trieån maïnh veà saûn xuaát coâng nghieäp, nhaát laø loaïi hình kinh teá tö nhaân. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Söï gia taêng veà soá löôïng vaø loaïi hình cô sôû saûn xuaát keùo theo söï phaùt trieån cuûa nhieàu loaïi hình saûn xuaát ñöôïc chuù troïng ñaàu tö vaø phaùt trieån. Soá lieäu Naêm Soá cô sôû saûn xuaát Soá lao ñoäng (ngöôøi) Loaïi hình kinh teá tö nhaân Soá lao ñoäng (ngöôøi) 2001 2.762 30.602 2.760 30.440 2002 3.022 35.519 3.020 35.367 2003 3.207 40.907 3.205 40.807 2004 3.441 43.725 3.439 43.620 2005 3.824 48.203 3.823 48.137 Baûng 2.2. Soá cô sôû saûn xuaát treân ñòa baøn quaän Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ quaän, 2005 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Baûng 2.3. Soá cô sôû saûn xuaát phaân theo nghaønh vaø thaønh phaàn kinh teá taïi Goø Vaáp Loaïi hình cô sôû saûn xuaát Thaønh phaàn kinh teá theo ngaønh Toång Quoác doanh Taäp theå Coå phaàn TNHH DNTN Caù theå Saûn xuaát thöïc phaåm vaø ñoà uoáng 527 0 0 1 36 14 476 Saûn xuaát saûn phaåm deät 411 0 0 1 7 2 401 Saûn xuaát trang phuïc 1206 0 0 5 88 47 1066 Saûn xuaát saûn phaåm da vaø giaû da 179 0 0 0 13 12 154 Cheá bieán goã, tre, nöùa 90 0 1 1 3 2 83 Saûn xuaát giaáy vaø caùc saûn phaåm töø giaáy 113 0 0 1 22 19 71 In 58 0 0 0 13 1 44 Saûn xuaát hoaù chaát vaø caùc saûn phaåm töø hoaù chaát 73 0 0 0 14 3 56 Saûn xuaát caùc saûn phaåm töø cao su vaø plastic 164 0 0 0 21 13 130 Saûn xuaát caùc saûn phaåm töø chaát khoaùng phi kim loaïi 95 0 0 1 17 9 68 Saûn xuaát kim loaïi 13 0 0 0 0 0 13 Saûn xuaát caùc saûn phaåm töø kim loaïi 377 0 0 0 11 9 356 Saûn xuaát maùy moùc, thieát bò 31 0 0 0 4 3 24 Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Saûn xuaát maùy moùc thieát bò ñieän 33 0 0 0 3 2 28 Saûn xuaát radio, TV, thieát bò truyeàn thoâng 5 0 0 0 2 1 2 Saûn xuaát duïng cuï y teá, duïng cuï chính xaùc 13 0 0 0 1 0 12 Saûn xuaát phöông tieän vaän taûi 59 0 0 0 0 0 59 Saûn xuaát phöông tieän vaän taûi khaùc 22 0 0 0 2 1 19 Saûn xuaát giöôøng, chieáu, baøn gheá 341 0 0 0 6 14 301 Taùi cheá 14 0 0 0 0 0 14 Toång coäng 3824 0 1 11 283 152 3377 Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ quaän, 2005 Söï gia taêng caùc loaïi hình cô sôû saûn xuaát, trong ñoù chieám ñaïi ña soá laø loaïi hình saûn xuaát caù theå vôùi hoaït ñoäng manh muùn vaø rieâng leû, ñaõ goùp phaàn khoâng nhoû laøm gia taêng chæ soá toång giaù trò kinh teá cuûa Quaän. Naêm 2000 giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp cuûa quaän ñöùng thöù 8 thaønh phoá, tôùi naêm 2003 vöôn leân ñöùng thöù 5 vaø tôùi naêm 2005 ñaõ vöôn leân thöù 3. Nguoàn : Cuïc thoáng keâ, 2005 Saûn xuaát coâng nghieäp treân ñòa baøn quaän gia taêng veà caû giaù trò saûn xuaát laãn möùc ñoä taêng tröôûng. Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM Baûng 2.4. Giaù trò saûn xuaát cuûa moät soá nghaønh kinh teá, 2005 Ngaønh kinh teá Giaù trò saûn xuaát (Trieäu VNÑ) Möùc ñoä taêng tröôûng (%) Giaøy da 578.257 12,98 Deät 211.488 5,81 Cao su – plastic 224.777 11,03 May 492.716 14,17 Thöïc phaåm 171.248 13,76 Giaáy 222.363 3,1 Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ quaän, 2005 Söï gia taêng veà quy moâ vaø loaïi hình saûn xuaát goùp phaàn khoâng nhoû vaøo söï taêng tröôûng kinh teá chung cuûa toaøn quaän, nhöng cuõng laø nguyeân nhaân gaây neân tình traïng oâ nhieãm moâi tröôøng hieän nay. 2.2. OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG DO SAÛN XUAÁT COÂNG NGHIEÄP TREÂN ÑÒA BAØN QUAÄN GOØ VAÁP Laø ñòa baøn taäp trung nhieàu cô sôû saûn xuaát vôùi nhieàu loaïi hình saûn xuaát khaùc nhau, trong ñoù coù nhieàu ngaønh ngheà thuoäc danh muïc di dôøi cuûa UBND Thaønh phoá nhö giaët taåy, deät nhuoäm…Hôn nöõa, trong hôn 3824 cô sôû saûn xuaát thì loaïi hình saûn xuaát tö nhaân vôùi quy moâ nhoû, saûn xuaát rieâng leû, coâng ngheä cuõ laïc haäu, haàu nhö chöa quan taâm tôùi thieát bò xöû lí chaát thaûi sau saûn xuaát laïi naèm xen laãn trong caùc cuïm daân cö ñoâng ñuùc chieám tôùi 3823 cô sôû. Ñieàu naøy ñoàng nghóa vôùi vieäc haàu heát caùc loaïi chaát thaûi sau saûn xuaát (Bao goàm raén, loûng, khí) ñeàu bò thaûi thoâ ra moâi tröôøng maø khoâng qua baát kyø moät khaâu xöû lí sô boä naøo, laøm cho moâi tröôøng bò xuoáng caáp nghieâm troïng maø thuû phaïm chính laø doøng chaát thaûi töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát coâng nghieäp trong caùc lónh vöïc chuû yeáu sau : SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM Baûng 2.5. Caùc ngaønh ngheà gaây oâ nhieãm moâi tröôøng Ngaønh ngheà saûn xuaát Soá löôïng cô sôû Deät nhuoäm – giaët taåy 411 Saûn xuaát giaáy – xeo giaáy 113 In 58 Caùn luyeän cao su – voû xe - plastic 164 Cô khí 137 Naáu ñuùc kim loaïi 13 Saûn xuaát thuoác ñoâng y vaø thuù y 73 Saûn xuaát thöïc phaåm – ñoà uoáng 527 Saûn xuaát giaøy da 179 May maëc 206 Saûn xuaát goã, maây, tre 90 Nhuoäm giaáy boùng kính 2 Saûn xuaát hoaù chaát 73 Xi maï 20 Caùc ngaønh ngheà khaùc 1758 Nguoàn : Toång hôïp töø nieân giaùm thoáng keâ quaän naêm 2005 2.2.1. OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG DO NÖÔÙC THAÛI COÂNG NGHIEÄP Trong toång soá 20 ngaønh ngheà saûn xuaát coâng nghieäp treân ñòa baøn quaän, taûi löôïng oâ nhieãm do nöôùc thaûi coâng nghieäp taäp trung taïi 8 ngaønh ngheà chính laø gieát moå gia caàm, gia suùc; saûn xuaát thöïc phaåm; saûn xuaát giaáy; giaøy da; xeo giaáy; xi maï; deät nhuoäm. Vôùi möùc ñoä oâ nhieãm cao, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc maët nghieâm troïng, do ñoù caàn phaûi coù bieän phaùp giaûi quyeát nhanh choùng. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM Theo thoáng keâ cuûa phoøng TNMT quaän, trong toång soá caùc cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp (thuoäc söï quaûn lí cuûa phoøng TNMT quaän) treân ñòa baøn, chæ coù khoaûng 40 – 50% cô sôû ñaõ ñaàu tö xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi. Tuy nhieân, ña soá caùc cô sôû chæ hoaït ñoäng mang tính ñoái phoù, khoâng coù tính chuû ñoäng trong coâng taùc xöû lí, töùc laø chæ vaän haønh heä thoáng khi coù ñoaøn kieåm tra. Do ñoù, coâng taùc xöû lí chaát thaûi saûn xuaát khoâng coù hieäu quaû thöïc söï. Ñieàu naøy chöùng minh vì sao keát quaû kieåm tra cuûa caùc cô sôû saûn xuaát haàu heát ñeàu ñaït TCVN trong khi moâi tröôøng bò oâ nhieãm naëng neà. Baûng 2.6. Keát quaû quan traéc chaát löôïng nöôùc maët keânh Tham Löông - soâng Vaøm Thuaät 2003 2004 2005 TCVN 5945 - 1995 BOD5 (mg/l) 240 210 70 50 OÂ nhieãm vi sinh (MNP/100ml) 120.000 2.900.000 12.000.000 10.000 Nguoàn : Chi cuïc Baûo veä moâi tröôøng Tp.HCM, 2005 Do ñaïi ña soá caùc cô sôû saûn xuaát treân ñòa baøn quaän ñeàu naèm xen laãn trong khu daân cö, saùt caùc con keânh raïch cuûa thaønh phoá, neân heä thoáng keânh raïch vaø heä thoáng thoaùt nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa caùc cuïm daân cö laø “nguoàn” tieáp nhaän lyù töôûng, ngay töùc thôøi ít coù nguy cô bò khieáu kieän hay phaûn aùnh. Chính vì theá, heä thoáng keânh Tham Löông laãn soâng Vaøm Thuaät (Beán Caùt) ñeàu bò oâ nhieãm höõu cô vaø vi sinh ôû möùc raát cao, laø haäu quaû cuûa caùc nguoàn thaûi töø caû KCN Taân Bình, caùc nhaø maùy treân ñòa baøn quaän; gaây taùc ñoäng khoâng nhoû tôùi cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân ”Coâng nghieäp hoaù theá naøo toâi chaúng bieát, maø chæ thaáy chaát thaûi cuûa caùc nhaø maùy taùi cheá giaáy, nhuoäm, xeo …quanh ñaâu ñua nhau thaûi xuoáng voâ toäi vaï. Keânh naøo laïi coù thöù nöôùc ñen ngoøm, ñaày daàu nhôùt raùc röôûi troâi leành beành theá kia” (Böùc xuùc cuûa ngöôøi daân soáng taïi toå 137A, phöôøng 12). SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM 2.2.2. OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG DO KHÍ THAÛI COÂNG NGHIEÄP Treân ñòa baøn quaän, tuy caùc cô sôû saûn xuaát chæ toàn taïi vaø hoaït ñoäng döôùi loaïi hình caù theå, quy moâ saûn xuaát nhoû vaø vöøa, nhöng khoâng xaây döïng heä thoáng xöû lí chaát thaûi, laïi naèm xen laãn trong caùc cuïm daân cö neân tình traïng oâ nhieãm khoâng khí ñang ôû möùc baùo ñoäng. Möùc oâ nhieãm khoâng khí laø raát lôùn, vôùi caùc ngaønh ngheà cuï theå nhö : • Deät vaûi : OÂ nhieãm buïi boâng, oâ nhieãm caùc loaïi khí khaùc nhau nhö NOx……; trong caùc khaâu nhö chaïy maùy phaùt ñieän, oâ nhieãm tieáng oàn trong hoaït ñoäng cuûa maùy moùc vaø daây chuyeàn coâng ngheä. • Taåy nhuoäm : Khaâu ñoát nhieân lieäu, keùo sôïi • Saûn xuaát giaáy: Phaùt sinh khí thaûi vaø caùc hôïp chaát höõu cô deã bay hôi (VOC) töø caùc coâng ñoaïn nhö ñoát, taøng tröõ, xöû lí nhieân lieäu thoâ sô, ñoát chaùy….Phaùt sinh muøi töø coâng ñoaïn boät Sunfat do caùc Sunfat höõu cô vaø voâ cô. • Ngoaøi ra, caùc loaïi hình saûn xuaát khaùc nhö saûn xuaát voû loáp xe, caùn luyeän cao su,… taïo ra caùc loaïi khí oâ nhieãm laø H2S, SO2, CO, NO2, CH3SH … gaây taùc ñoäng tôùi moâi tröôøng, sinh vaät vaø caûnh quan. Söï toàn taïi cuûa caùc cô sôû saûn xuaát trong caùc cuïm daân cö ñoâng ñuùc, thieáu khoâng gian, ñieàu kieän vi khí haäu khoâng ñaûm baûo, coâng ngheä saûn xuaát cuõ kyõ lac haäu vôùi hình thöùc lao ñoäng thuû coâng laø chuû yeáu, ñaõ vaø ñang gaây neân tình traïng oâ nhieãm khoâng khí nghieâm troïng trong coäng ñoàng daân cö . Beân caïnh ñoù, trong quaù trình hoaït ñoäng, do caùc cô sôû khoâng coù bieän phaùp giaûm thieåu, neân tieáng oàn töø caùc thieát bò, caùc khaâu saûn xuaát lan truyeàn ra moâi tröôøng, aûnh höôûng tôùi söùc khoeû vaø moâi tröôøng lao ñoäng cuûa ngöôøi daân xung quanh. Treân ñòa baøn quaän, chæ tính trong khoaûng 6 thaùng ñaàu naêm, ñaõ coù 30/75 ñôn khieáu kieän cuûa ngöôøi daân xuaát phaùt töø nguyeân nhaân caùc cô sôû saûn xuaát gaây oâ nhieãm khoâng khí. Cô quan quaûn lí ñaõ giaûi quyeát haàu heát caùc ñôn töø cuûa nhaân daân vaø ñaït keát quaû khaù cao. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM 2.2.3. OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG DO CHAÁT THAÛI RAÉN COÂNG NGHIEÄP Do quy moâ saûn xuaát vöøa vaø nhoû, neân toång löôïng chaát thaûi raén cuûa töøng cô sôû saûn xuaát laø khaù ít , tuøy möùc ñoä saûn xuaát cuûa cô sôû. Baûng 2.7. Chaát thaûi raén coâng nghieäp cuûa moät soá loaïi ngaønh. Loaïi hình saûn xuaát Loaïi hình chaát thaûi Khoái löôïng (kg)/thaùng In • Gieû lau dính hoaù chaát • Möïc in • Bao bì dính hoaù chaát • Boùng ñeøn hoûng 120 Saûn xuaát phöông tieän giao thoâng vaän taûi • Nhöïa PVC • Sôn heát date • Nhôùt • Kính • Thuøng hoûng 400 Saûn xuaát caùc saûn phaåm töø tre - truùc • Gieû lau dính daàu, sôn • Bao bì ñöïng sôn • Caën thaûi sôn • Boùng ñeøn 200 Cô khí • Gieû lau • Bao bì • Nhôùt • Daây cao su • Hoaù chaát heát date 30 Nguoàn : Phoøng TNMT quaän, 2005 Tuy nhieân, theo keát quaû ñieàu tra cuûa phoøng TNMT Quaän thì chæ khoaûng 90% caùc cô sôû saûn xuaát khoâng coù yù thöùc thu gom caùc loaïi chaát thaûi raén do saûn xuaát. Phöông phaùp caùc cô sôû naøy thöïc hieän ñeå loaïi boû chaát thaûi raén trong saûn xuaát SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM laø xaû chung vôùi raùc thaûi sinh hoaït, hoaëc xaû tröïc tieáp ra keânh möông hay loøng coáng, gaây taéc ngheõn vaø suy thoaùi chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc maët, taùc ñoäng tôùi chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí – ñaát cuûa khu vöïc. Coøn moät soá ít cô sôû coù hôïp ñoàng thu gom chaát thaûi nguy haïi vôùi coâng ty dòch vuï coâng ích 1 cuûa quaän, nhöng phöông thöùc thu gom taïi caùc cô sôû coøn thoâ sô neân löôïng thaát thoaùt ra moâi tröôøng khaù lôùn, gaây taùc ñoäng tröïc tieáp tôùi moâi tröôøng saûn xuaát noäi vi. 2.3. TAÙC ÑOÄNG CUÛA OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG DO SAÛN XUAÁT COÂNG NGHIEÄP OÂ nhieãm taùc ñoäng raát lôùn tôùi cuoäc soáng, moâi tröôøng vaø caûnh quan, ñieàu naøy caøng trôû neân roõ raøng treân ñòa baøn quaän Goø Vaáp. 2.3.1.TAÙC ÑOÄNG TÔÙI SÖÙC KHOEÛ CUÛA NGÖÔØI DAÂN “OÂ nhieãm do coâng nghieäp gia taêng, vaø caùi giaù phaûi traû, laø söï gia taêng soá beänh nhaân maéc caùc chöùng beänh veà hoâ haáp, tim maïch, ung thö, maét da vaø dò öùng” (T.s Traàn Ñaéc Phu, Phoù cuïc tröôûng cuïc y teá döï phoøng, Boä Y Teá). Đó cũng là tình trạng chung của người dân trên địa bàn quận Gò Vấp. Ô nhiễm môi trường nước mặt là nguyên nhân gây nên tình trạng người dân nhiễm các căn bệnh về đường ruột (như tiêu chảy, dịch tả …) và các bênh về đường hô hấp (như hen, lao, …) tồn tại, phát triển và có nguy cơ ngày càng gia tăng trong cộng đồng dân cư. Bảng 2.8. Số lượng người dân mắc bệnh do ô nhiễm môi trường Số ca bị bệnh theo năm Loại bệnh 2003 2004 2005 Tiêu chảy 90 68 102 Dịch tả 160 149 203 Sốt xuất huyến 125 233 602 Lao 935 1.183 1.486 Viêm phế quản 230 163 465 Nguồn : Trung tâm y tế quận Gò Vấp, 2005 SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM 2.3.2. TAÙC ÑOÄNG TÔÙI MOÂI TRÖÔØNG ÑAÁT - NÖÔÙC – KHOÂNG KHÍ Caùc cô sôû saûn xuaát thaûi chaát thaûi böøa baõi ra moâi tröôøng, khoâng qua xöû líâ, chính vì theá, moâi tröôøng ñaát chòu taùc ñoäng cuûa caùc chaát ñoäc haïi coù trong thaønh phaàn chaát thaûi saûn xuaát vaø nöôùc möa bò nhieãm baån ngaám xuoáng ñaát. Caùc daûi ñaát tröôùc ñaây ñöôïc söû duïng ñeå nuoâi caù vaø troàng caây, baây giôø ñaønh boû hoang do ñaát bò oâ nhieãm, troàng caây khoâng coù naêng suaát, nuoâi caù caù bò cheát… Song song vôùi hoaït ñoäng xaû raùc vaø nöôùc thaûi ra keânh raïch vaø moâi tröôøng cuûa caùc cô sôû saûn xuaát, laø hieän töôïng keânh raïch treân ñòa baøn bò “laán” baèng raùc vôùi toång dieän tích khoaûng 270.000m2 (Thoáng keâ khoâng ñaày ñuû cuûa sôû keá hoaïch ñaàu tö Tp.HCM, 2005). Rieâng moâi tröôøng khoâng khí, nhaát laø taïi caùc cuïm daân cö – nôùi caùc cô sôû saûn xuaát toàn taïi, hoaït ñoäng vaø xaû thaûi moät caùch” töï do”- thì khoâng khí bò oâ nhieãm naëng neà do buïi, khí thaûi vaø tieáng oàn, nhieät do caùc nhaø maùy deät nhuoäm, caùc loø naáu kim loaïi …. 2.3.3. TAÙC ÑOÄNG TÔÙI MOÂI TRÖÔØNG SINH THAÙI CAÛNH QUAN Trong moâi tröôøng lao ñoäng thuû coâng, coâng ngheä laïc haäu, caùc cô sôû saûn xuaát ñaõ laøm oâ nhieãm vaø thay ñoåi hoaøn toaøn moâi tröôøng sinh thaùi - caûnh quan nôi ñaây. Vaät tö, saûn phaåm vaø caùc loaïi chaát thaûi bò vöông vaõi vaø bò thaûi boû ra xung quanh khu vöïc saûn xuaát vaø heä thoáng ñöôøng giao thoâng; caùc cuïm daân cö ñoâng ñuùc bò xen laãn bôûi caùc cuïm saûn xuaát khaùc nhau neân buïi, khí, tieáng oàn, … lieâc tuïc ñöôïc taïo ra, gaây neân tình traïng oâ nhieãm vaø hoãn loaïn. 2.3.4. TAÙC ÑOÄNG TÔÙI MOÂI TRÖÔØNG LAO ÑOÄNG An toaøn lao ñoäng laø vaán ñeà ñaùng quan taâm trong caùc cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp; tuy nhieân, treân ñòa baøn quaän hieän nay, ñaây laø vaán ñeà caàn quan taâm. Caùc cô sôû saûn xuaát treân ñòa baøn 12 phöôøng, ñeàu laø moâ hình saûn xuaát caù theå, lao ñoäng chuû yeáu laø thôøi vuï, quy moâ saûn xuaát nhoû neân voán ñaàu tö khoâng lôùn. Chính vì theá neân vieäc aùp duïng caùc thieát bò baûo hoä lao ñoäng hay ñaûm baûo ñieàu kieän SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM vi khí haäu laø raát ít, chæ chieám khoaûng 30% toång soá caùc cô sôû saûn xuaát. Do ñoù, trong quaù trình saûn xuaát, tai naïn ngheà nghieäp thöôøng xuyeân xaûy ra, haäu quaû laø ngöôøi lao ñoäng bò thieät thoøi. Trong phaïm vi saûn xuaát caùc cô sôû khoâng trang bò caùc thieát bò ñeà phoøng cho tröôøng hôïp xaûy ra söï coá, nhö chaùy, noå … Theâm vaøo ñoù, laø dieän tích saûn xuaát chaát heïp, ñieàu kieän vi khí haäu khoâng ñaûm baûo, nguy cô chaùy noå raát deã dieãn ra. Ñieån hình laø trong moät cô sôû saûn xuaát cô khí taïi quaän 12, coâng nhaân khoâng ñöôïc trang bò baûo hoä lao ñoäng, khoâng coù bieän phaùp choáng oàn, neân tai naïn lao ñoäng do maùy moùc gaây ra laø thöôøng xuyeân, vaø möùc ñoä taùc ñoäng laø raát lôùn. Hay taïi moät cô sôû caùn luyeän voû xe thuoäc phöôøng 13, vôùi toång dieän tích chæ khoaûng 35m2, ngoaøi dieän tích söû duïng cho sinh hoaït cuûa gia ñình (trong khuoân vieân khu saûn xuaát), chuû cô sôû coøn boá trí 1 maùy daäp caùn cao su, 2 maùy daäp voû vaø 2 maùy taïo khuoân vaø 10 coâng nhaân lao ñoäng trong khoâng khí oi noàng, xen laãn trong moät cuïm daân cö ñoâng ñuùc. Ñaët tröôøng hôïp khi cô sôû naøy xaûy ra chaùy noå, thì haäu quaû thaät khoù löôøng. Phaùt trieån coâng nghieäp mang laïi lôïi ích cho neàn kinh teá. Tuy nhieân, cuøng toàn taïi song song laø söï xuoáng caáp veà chaát löôïng moâi tröôøng; ñoù laø tình traïng chung cuûa quaän , cuûa thaønh phoá, cuûa caû nöôùc vaø cuûa caû theá giôùi. Tuy nhieân, söï xuoáng caáp ñoù phaûi döøng laïi ôû möùc ñoä naøo? Hieän taïi, vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng do saûn xuaát coâng nghieäp ñang gia taêng, gaây taùc ñoäng khoâng nhoû tôùi moâi tröôøng toång theå; nhöng cuoái cuøng cuõng troâi lôø ñi do thu huùt ñaàu tö, phaùt trieån saûn xuaát vaø vaán ñeà lôïi nhuaän. Nhìn moät caùch toång theå, töø Boä Coâng Nghieäp laø cô quan quaûn lí nhieàu nhaø maùy cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp nhaát cho tôùi caùc ñòa phöông coù nhieàu cô sôû saûn xuaát taäp trung treân ñòa baøn (Goø Vaáp laø quaän ñöùng thöù hai Tp.HCM veà soá löôïng caùc cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp tham gia saûn xuaát treân ñòa baøn (Sau quaän 11)), ñeàu chöa coù moät chieán löôïc trieät ñeå vaø kieân quyeát ñeå giaûi quyeát vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng do saûn xuaát coâng nghieäp gaây ra. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM CHÖÔNG 3 : NGHIEÂN CÖÙU CÔ SÔÛ PHAÙP LÍ ÑEÀ XUAÁT BIEÄN PHAÙP Moâi tröôøng ñang xuoáng caáp, ñoù khoâng phaûi laø vaán ñeà môùi nhöng laø vaán ñeà noåi coäm do xu höôùng ngaøy caøng gia taêng. Hieän taïi, quaûn lí moâi tröôøng noùi chung vaø suy giaûm moâi tröôøng do caùc cô sôû saûn xuaát thuoäc ñòa baøn gaây ra thuoäc traùch nhieäm cuûa phoøng TNMT quaän, keát hôïp vôùi söï hoã trôï cuûa chi cuïc BVMT vaø sôû TNMT Thaønh phoá. 3.1. TOÅNG QUAN VEÀ QUAÛN LÍ MOÂI TRÖÔØNG ÑOÂ THÒ – COÂNG NGHIEÄP TREÂN THEÁ GIÔÙI 3.1.1. ÑOÂ THÒ HOAÙ – COÂNG NGHIEÄP HOAÙ VAØ CAÙC VAÁN ÑEÀ MOÂI TRÖÔØNG Ñoâ thò laø nôi taäp trung daân cö vôùi maät ñoä khaù cao, bao goàm caùc hoaït ñoäng chuû yeáu laø saûn xuaát coâng nghieäp – tieåu coâng nghieäp – chính trò – vaên hoaù …. (caùc hoaït ñoäng phi noâng – laâm nghieäp). Ñaây laø khu vöïc coù möùc tieâu thuï taøi nguyeân thieân nhieân, naêng löôïng, saûn phaåm cuûa xaõ hoäi … tính treân ñaàu ngöôøi cao hôn nhieàu laàn so vôùi trò soá trung bình cuûa quoác gia; ñoàn._. QUAÛN LÍ – THUAÄN LÔÏI VAØ KHOÙ KHAÊN Ñaïi ña soá caùc cô sôû saûn xuaát thuoäc söï quaûn lí cuûa Quaän coù hình thöùc kinh doanh saûn xuaát tö nhaân caù theå, laïi naèm xen laãn trong caùc cuïm daân cö. Chính vì theá raát khoù ñeå coâng taùc quaûn lí ñaït hieäu quaû cao vaø tuyeät ñoái. 3.5.1.THUAÄN LÔÏI • Ñoäi nguõ caùn boä laø ngöôøi coù naêng löïc vaø chuyeân moân. • Coù söï phoái hôïp chaët cheõ giöõa caùc ban- ngaønh trong quaù trình kieåm soaùt . 3.5.2. KHOÙ KHAÊN Trong quaù trình quaûn lí caùc cô sôû saûn xuaát, toàn taïi moät soá vaán ñeà khoù khaên chính nhö sau: • Beân caïnh coâng taùc chæ ñaïo thöïc hieän chieán löôïc moâi tröôøng coøn haïn cheá, chöa coù söï ñieàu phoái thoáng nhaát; laø tình traïng thieáu huït nhaân löïc vaø trang thieát bò. Chæ coù 5 caùn boä laøm coâng taùc quaûn lí moâi tröôøng cho toaøn quaän vôùi haøng traêm cô sôû saûn xuaát, haøng chuïc chôï töï phaùt hay chôï chính, . • Kinh nghieäm chuyeân moân cuûa caùc caùn boä chöa nhieàu neân trong quaù trình coâng taùc vaãn thöôøng xuyeân xaûy ra caùc sai soùt. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM • Thieáu kinh phí cho caùc hoaït ñoäng baûo veä moâi tröôøng. • Ñeå xaùc ñònh ñöôïc chính xaùc möùc ñoä gaây oâ nhieãm cuûa doanh nghieäp caàn phaûi coù thôøi gian ño ñaïc, phaân tích moâi tröôøng thoâng qua ñôn vò tö vaán. Do ñoù thôøi gian giaûi quyeát khieáu naïi chaäm, daãn tôùi khieáu naïi keùo daøi. • Coâng taùc di dôøi caùc cô sôû saûn xuaát gaây oâ nhieãm coøn gaëp nhieàu khoù khaên do chöa coù höôùng daãn xöû phaït ñoái vôùi caùc ñôn vò di dôøi khoâng ñuùng tieán ñoä. Ñoàng thôøi, do caùc chi phí trong hoaït ñoäng di dôøi vaø khi baét ñaàu hoaït ñoäng taïi ñòa ñieåm môùi trong khu quy hoaïch khaù cao neân haàu heát caùc cô sôû khoâng ñoàâng yù di dôøi vaøo khu coâng nghieäp. • Hình thöùc vaø noäi dung cuûa coâng taùc tuyeân truyeàn coøn haïn cheá, do ñoù hieäu quaû chöa cao. • Söï tham gia cuûa quaàn chuùng nhaân daân trong vieäc ñoùng goùp yù kieán cho coâng taùc hoaïch ñònh chính saùch baûo veä moâi tröôøng vaø phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi chöa ñöôïc coi troïng ñuùng möùc, khaû naêng tieáp caän vaø ñaùnh giaù caùc thoâng tin veà moâi tröôøng coøn haïn cheá. Quaûn lí veà moâi tröôøng cuûa caùc cô sôû saûn xuaát treân caû nöôùc noùi chung vaø treân ñòa baøn quaän ñang gaëp nhöõng trôû ngaïi khaù lôùn. Bôûi yù thöùc baûo veä moâi tröôøng cuûa moät boä phaän caùc cô sôû saûn xuaát , caùc nhaø quaûn lí , nhöõng ngöôøi ra quyeát ñònh ôû caùc caá vaø nhaân daân chöa cao; chöa thöïc söï gaén lieàn quan ñieåm beàn vöõng trong quaù trình ra quyeát ñònh veà saûn xuaát – kinh doanh – dòch vuï. Beân caïnh ñoù, coâng taùc giaùo duïc tuyeân truyeàn veà moâi tröôøng vaø baûo veä moâi tröôøng chöa ñöôïc chuù troïng ñuùng möùc, khen thöôûng chöa kòp thôøi vaø töông xöùng, xöû phaùt chöa nghieâm minh neân tính raên ñe chöa cao. Nhieàu doanh nghieäp coøn quaù taäp trung vaøo saûn xuaát – kinh doanh thuaàn tuyù maø chöa quan taâm ñuùng möùc tôùi baûo veä moâi tröôøng, hoaït ñoäng kieåm soaùt moâi tröôøng coøn bò buoâng loûng… Ñoù chính laø nguyeân nhaân laøm cho hieäu quaû cuûa coâng taùc quaûn lí veà moâi tröôøng ñoái vôùi caùc cô SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM sôû saûn xuaát treân ñòa baøn quaän coøn nhieàu haïn cheá, caàn khaéc phuïc trong thôøi gian sôùm nhaát. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM CHÖÔNG 4 : ÑEÀ XUAÁT BIEÄN PHAÙP QUAÛN LÍ OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG DO SAÛN XUAÁT COÂNG NGHIEÄP TREÂN ÑÒA BAØN QUAÄN GOØ VAÁP OÂ nhieãm moâi tröôøng noùi chung vaø oâ nhieãm moâi tröôøng do saûn xuaát coâng nghieäp treân ñòa baøn Goø Vaáp ñang ngaøy caøng trôû neân nghieâm troïng, trong khi vaán ñeà quaûn lí laïi gaëp khoù khaên vaø haïn cheá. Nhaèm muïc ñích baûo veä vaø caûi thieän chaát löôïng moâi tröôøng, ñaûm baûo söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa ngaønh coâng nghieäp Quaän noùi rieâng vaø thaønh phoá noùi chung, xin ñöôïc neâu ra moät soá bieän phaùp vôùi muïc tieâu naâng cao chaát löôïng quaûn lí chung, höôùng söï phaùt trieån coâng nghieäp song song vôùi söï nghieäp baûo veä moâi tröôøng. 4.1. CAÙC BIEÄN PHAÙP ÑEÀ XUAÁT 4.1.1. CAÙC BIEÄN PHAÙP PHAÙP LÍ 4.1.1.1. HOAØN THIEÄN KHUNG PHAÙP LÍ • Xaùc ñònh roõ quyeàn haïn, chöùc naêng, nhieäm vuï phoái hôïp giöõa phoøng TNMT quaän vaø phoøng kinh teá cuõng nhö vôùi caùc phoøng ban khaùc ñeå quaûn lí caùc cô sôû, taïo söï thuaän lôïi trong quaù trình coâng taùc . • Caàn xaùc ñònh roõ vai troø – traùch nhieäm cuûa toå moâi tröôøng thuoäc phoøng TNMT quaän _ laø cô quan tröïc tieáp thöïc hieän chöùc naêng quaûn lí moâi tröôøng treân ñòa baøn quaän. Beân caïnh ñoù phaûi theå hieän roõ söï phaân coâng traùch nhieäm cho töøng cô quan ñoaøn theå, nhaèm chæ roõ traùch nhieäm vaø nghóa vuï cuûa taát caû cô quan ñoaøn theå trong coâng taùc baûo veä moâi tröôøng chung. • Höôùng daãn vaø yeâu caàu caùc doanh nghieäp thöïc hieän luaät baûo veä moâi tröôøng nam 2005 (coù hieäu löïc thi haønh töø ngaøy 1/7/2006). Ñaûm baûo thi haønh ñuùng baèng caùc bieän phaùp cuï theå nhö sau : 9 Khaån tröông phoå bieán roäng raõi caùc höôùng daãn thi haønh luaät 2005. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM 9 Taêng cöôøng coâng taùc quaûn lí nhaø nöôùc veà baûo veä moâi tröôøng trong caùc doanh nghieäp saûn xuaát. 9 Naâng cao traùch nhieäm cuûa caùn boä quaûn lí moâi tröôøng, ñaåy maïnh xaõ hoäi hoaù coâng taùc baûo veä moâi tröôøng chung treân ñòa baøn quaän. 9 Tuyeân truyeàn, phoå bieán roäng raõi caùc quy ñònh cuûa phaùp luaät veà moâi tröôøng cho taát caû caùc caùn boä trong boä maùy quaûn lí nhaø nöôùc. Caùc thuaän lôïi vaø khoù khaên khi thöïc hieän : • Thuaän lôïi 9 Caùc cô sôû saûn xuaát deã daøng naém roõ caùc yeâu caàu vaø bieän phaùp phaûi thöïc hieän trong coâng taùc baûo veä moâi tröôøng. 9 Coù söï phoái hôïp giöõa caùc ban, ngaønh ñoaøn theå neân coâng taùc quaûn lí nhaø nöôùc veà doanh nghieäp vaø moâi tröôøng seõ thu ñöôïc nhöõng keát quaû khaû quan. • Khoù khaên 9 Caàn nhieàu thôøi gian vaø nhaân löïc trong khi quyeàn haïn coøn bò haïn cheá. 9 Caùc loaïi vaên baûn phaùp lí hieän nay coøn nhieàu khuùc maéc, gaây nhieàu khoù khaên trong coâng taùc kieän toaøn vaø phoå bieán . 4.1.1.2.. XAÂY DÖÏNG CAÙC CHÍNH SAÙCH QUAÛN LÍ HIEÄU QUAÛ • Coù chính saùch khuyeán khích vaø ñaõi ngoä ñoái vôùi caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia coâng taùc xöû lí chaát thaûi : Ñaëc bieät laø ñoái vôùi hình thöùc tö kinh teá tö nhaân, khi coù chính saùch khuyeán khích vaø hoã trôï phuø hôïp, caùc cô sôû thuoäc loaïi hình saûn xuaát naøy seõ goùp phaàn khoâng nhoû laøm giaûm bôùt taûi löôïng chaát thaûi bò thaûi ra moâi tröôøng. Öu tieân caùc hoã trôï cho caùc hoaït ñoäng xöû lí chaát thaûi , tuy nhieân, vaán ñeà cô baûn laø phaûi coù söï quaûn lí chaët cheõ, traùnh tröôøng hôïp caùc cô sôû xöû lí laïi trôû thaønh nôi gaây oâ nhieãm. • Thieát laäp caùc quyõ quaûn lí : Ngaân saùch cuûa quyõ coù theå ñöôïc laáy töø nhöõng khoaûn phaït ñoái vôùi nhöõng cô sôû gaây oâ nhieãm, vi phaïm luaät baûo veä moâi tröôøng ….Trong quaù trình tieán haønh quaûn lí, söû duïng quyõ ñeå khen thöôûng caùc cô sôû ñieån SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM hình trong coâng taùc ngaên ngöøa vaø phoøng traùnh oâ nhieãm. Ñoàng thôøi söû duïng quyõ ñeå xaây döïng caùc chöông trình haønh ñoäng, caùc chöông trình quaûn lí nhaèm muïc ñích tuyeân truyeàn, keát hôïp quaûn lí caùc cô sôû treân ñòa baøn quaän. Caùc thuaän lôïi vaø khoù khaên khi thöïc hieän : • Thuaän lôïi 9 Vieäc khuyeán khích caùc thaønh phaàn tö nhaân tham gia chöông trình xöû lí chaát thaûi vöøa giaûm taûi löôïng chaát oâ nhieãm, vöøa tuyeân truyeàn giaùo duïc coäng ñoàng cuøng goùp söùc xaây döïng vaø baûo veä moâi tröôøng. 9 Caùc quyõ quaûn lí nhaø nöôùc veà moâi tröôøng ñöôïc thieát laäp seõ laø nguoàn kinh phí höõu hieäu aùp duïng cho caùc chöông trình haønh ñoäng hay caùc hoaït ñoäng coù yù nghóa baûo veä moâi tröôøng. • Khoù khaên 9 Soá doanh nghieäp hieän taïi khaù lôùn, nhöng hieäu quaû saûn xuaát cuûa moät soá doanh nghieäp chöa cao, do ñoù khoù aùp duïng chöông trình öu ñaõi thueá. 9 Coâng taùc kieåm tra, giaùm saùt, ñònh löôïng khoái löôïng thaûi vaø möùc ñoä gaây oâ nhieãm cuûa töøng doanh nghieäp laø raát khoù khaên. 4.1.2. CAÙC BIEÄN PHAÙP KIEÅM SOAÙT OÂ NHIEÃM 4.1.2.1. KIEÅM SOAÙT OÂ NHIEÃM TIEÅU THUÛ COÂNG NGHIEÄP Vieäc kieåm soaùt oâ nhieãm tieåu thuû coâng nghieäp phaûi ñöôïc thöïc hieän trong caû nhöõng döï aùn ñaàu tö vaø caùc coâng trình saûn xuaát ñang hoaït ñoäng. • Ñoái vôùi caùc döï aùn ñaàu tö : yeâu caàu cô baûn laø phaûi thieát laäp baûn baùo caùo ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng. Tuyø theo giai ñoaïn cuï theå ñeå tieán haønh aùp duïng bieän phaùp phuø hôïp: 9 Trong giai ñoaïn xin caáp giaáy pheùp ñaàu tö : Ñoái vôùi döï aùn loaïi 1 phaûi neâu leân caùc taùc ñoäng tieàm taøng cuûa döï aùn tôùi moâi tröôøng, coøn vôùi döï aùn loaïi 2 thì phaûi thieát laäp baûn ñaêng kí ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng ñeå trình leân caùc cô quan quaûn lí nhaø nöôùc xem xeùt trong quaù trình thaåm ñònh. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM 9 Trong giai ñoaïn thieát keá xaây döïng : Thieát laäp moät baùo caùo ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng (Vôùi döï aùn loaïi 1) ñeå trình leân cô quan quaûn lí nhaø nöôùc. 9 Trong giai ñoaïn keát thuùc xaây döïng : Cô quan quaûn lí nhaø nöôùc veà baûo veä moâi tröôøng phaûi coù traùch nhòeâm phoái hôïp vôùi caùc ban ngaønh lieân quan tieán haønh kieåm tra caùc chöông trình xöû lí chaát thaûi vaø caùc ñieàu kieän an toaøn keøm theo; tieán haønh xöû phaït neáu phaùt hieän thaáy döï aùn khoâng tuaân theo baûn baùo caùo taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa döï aùn vaø caáp giaáy pheùp neáu döï aùn ñaûm baûo caùc ñieàu kieän vaø tieâu chuaån veà moâi tröôøng. • Ñoái vôùi nhöõng cô sôû ñaõ vaø ñang hoaït ñoäng : 9 Yeâu caàu caùc cô sôû saûn xuaát thöïc hieän baûn cam keát ñaêng kyù ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng vaø caùc loaïi giaáy pheùp ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng. 9 Yeâu caàu caùc cô sôû saûn xuaát thöïc hieän caùc bieän phaùp xöû lí vaø giaûm thieåu nhö xaây döïng heä thoáng xöû lí chaát thaûi, aùp duïng caùc chöông trình ngaên ngöøa oâ nhieãm tieåu thuû coâng nghieäp. Khi tieán haønh aùp duïng bieän phaùp naøy, caùc thuaän lôïi vaø khoù khaên coù theå gaëp phaûi laø : • Thuaän lôïi 9 Khaû naêng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng ñöôïc giaûm thieåu ngay töø giai ñoaïn ñaàu tö döï aùn. • Khoù khaên 9 Caùc bieän phaùp giaûm thieåu tuyø thuoäc vaøo nhìn nhaän khaùch quan cuûa ngöôøi thöïc hieän baûn baùo caùo ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa döï aùn. 9 Thoâng thöôøng, chæ aùp duïng cho caùc döï aùn coù quy moâ lôùn, neân taùc ñoäng cuûa caùc döï aùn coù quy moâ trung bình vaø nhoû tôùi moâi tröôøng trong giai ñoaïn xaây döïng chöa ñöôïc chuù troïng quan taâm. Hieän taïi, di dôøi caùc cô sôû coâng nghieäp gaây oâ nhieãm ñaõ coù ñöôïc söï hoã trôï giuùp ñôõ töø Chính phuû, tuy nhieân, ñeå cho caùc chính saùch vaø söï hoã trôï tôùi vôùi moïi SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM doanh nghieäp laø ñieàu khaù khoù khaên. Do ñoù, neân taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp coù ñieàu kieän vaø cô hoäi tieáp xuùc vaø höôûng lôïi ích töø . 4.1.2.2. AÙP DUÏNG CAÙC BIEÄN PHAÙP SXSH Theo UNEP, SXSH ñöôïc ñònh nghóa nhö sau : “SXSH laø vieäc aùp duïng lieân tuïc moät chieán luôïc moâi tröôøng phoøng ngöøa toång hôïp ñoái vôùi quaù trình saûn xuaát, saûn phaåm vaø dòch vuï ñeå taêng hieäu quaû sinh thaùi vaø giaûm nguy cô cho con ngöôøi vaø moâi tröôøng. Ñoái vôùi quaù trình saûn xuaát, SXSH bao goàm vieäc baûo toàn nguyeân vaät lieäu vaø naêng löôïng, loaïi tröø caùc nguyeân vaät lieäu ñoäc haïi, giaûm khoái löôïng vaø möùc ñoä ñoäc haïi cuûa taát caû caùc chaát thaûi taïi nôi phaùt sinh. Ñoái vôùi saûn phaåm, SXSH bao goàm vieäc giaûm caùc aûnh höôûng tieâu cöïc trong suoát chu trình tuoåi thoï cuûa saûn phaåm, töø khaâu khai thaùc nguyeân lieäu cho tôùi khi thaûi boû saûn phaåm heát coøn duøng ñöôïc. Ñoái vôùi dòch vuï, SXSH keát hôïp nhöõng lôïi ích veà moâi tröôøng vaøo thieát keá vaø cung caáp dòch vuï “. Ñaây laø phöông caùch giuùp giaûm chi phí xöû lí chaát thaûi, ñoàng thôøi gia taêng hieäu quaû saûn xuaát. Caùc yeáu toá cô baûn trong SXSH coù theå ñöôïc toùm taét nhö sau : 4.1.2.3. ÑAÅY MAÏNH COÂNG TAÙC DI DÔØI CAÙC CÔ SÔÛ SAÛN XUAÁT GAÂY OÂ NHIEÃM 4.1.3. TAÊNG CÖÔØNG NGUOÀN LÖÏC VAØ TRANG THIEÁT BÒ 4.1.4. CAÙC BIEÄN PHAÙP GIAÙO DUÏC LIEÂN TUÏC PHOØNG NGÖØA SAÛN PHAÅM VAØ QUY TRÌNH SX CHIEÁN LÖÔÏC DÒCH VUÏ GIAÛM RUÛI RO SXSH PHOØNG NGÖØA CON NGÖÔØI TOÅNG HÔÏP Hình 4.1. Ñònh nghóa veà SXSH cuûa UNEP SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM Nguoàn : Chính saùch vaø chieán löôïc cuûa Chính phuû veà SXSH, UNEP 1995 SXSH coù theå aùp duïng taïi taát caû caùc nhaø maùy coù söû duïng taøi nguyeân vôùi caùc böôùc tieán haønh nhö sau : BÖÔÙC 1 : HÌNH THAØNH CHÖÔNG TRÌNH Nhieäm vuï 1 : Thaønh laäp nhoùm thöïc hieän. Nhieäm vuï 2 : Laäp caùc baûng daây chuyeàn coâng ngheä. Nhieäm vuï 3 : Nhaän daïng vaø löïa choïn daây chuyeàn coâng ngheä coù chaát thaûi lôùn. BÖÔÙC 2 : PHAÂN TÍCH QUAÙ TRÌNH COÂNG NGHEÄ Nhieäm vuï 4 : Sô ñoà coâng ngheä theo caùc giai ñoaïn. Nhieäm vuï 5 : Laäp baûng caân baèng vaät chaát – naêng löôïng. Nhieäm vuï 6 : Ñaùnh giaù chi phí chaát thaûi. Nhieäm vuï 7 : Nhaän daïng nguoàn goác chaát tthaûi. BÖÔÙC 3 : CAÙC KHAÛ NAÊNG GIAÛM THIEÅU CHAÁT THAÛI Nhieäm vuï 8 : Xaùc ñònh caùc khaû naêng coù theå giaûm thieåu chaát thaûi. Nhieäm vuï 9 : Löïa choïn nhöõng khaû naêng khaû thi . BÖÔÙC 4 : LÖÏA CHOÏN CAÙC ÑIEÀU KIEÄN KHAÛ THI Nhieäm vuï 10 : Ñaùnh giaù tính khaû thi veà kyõ thuaät . Nhieäm vuï 11 : Ñaùnh giaù tính khaû thi veà kinh teá. Nhieäm vuï 12 : Ñaùnh giaù nhöõng aûnh höôûng veà moâi tröôøng. Nhieäm vuï 13 : Löïa choïn caùc khaû naêng ñeå thöïc hieän. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM BÖÔÙC 5 : TRIEÅN KHAI CAÙC ÑIEÀU KIEÄN KHAÛ THI Nhieäm vuï 14 : Chuaån bò caùc ñieàu kieän khaû thi. Nhieäm vuï 15 : Thöïc hieän giaûm thieåu oâ nhieãm. Nhieäm vuï 16 : Quan traéc vaø ñaùnh giaù keát quaû. BÖÔÙC 6 : DUY TRÌ GIAÛM THIEÅU OÂ NHIEÃM Nhieäm vuï 17 : Vaän haønh, quaûn lí ,duy trì chöông trình haïn cheá chaát thaûi. Nhieäm vuï 18 : Nhaän daïng, löïa choïn caùc quaù trình vaø nguoàn goác chaát thaûi. Hình 4.2. Caùc böôùc thöïc hieän chöông trình SXSH. Khi tham gia thöïc hieän chöông trình SXSH, coù theå gaëp phaûi moät soá lôïi ích vaø trôû ngaïi sau: • Lôïi ích 9 Naâng cao hieäu quaû saûn xuaát . 9 Giaûm chi phí xöû lí chaát . 9 Taïo caùc cô hoäi thò tröôøng môùi, taêng uy tín cuûa doanh nghieäp. 9 Caûi thieän ñöôïc chaát löôïng moâi tröôøng vaø moâi tröôøng lao ñoäng. 9 Tuaân thuû toát caùc quy ñònh veà moâi tröôøng. • Trôû ngaïi 9 Veà nhaän thöùc : Caùc caáp quaûn lí hieän nay vaãn coù thaùi ñoä taéc traùch trong quaûn lí maët baèng saûn xuaát vaø caùc vaán ñeà veà moâi tröôøng, khoâng thích söï thay ñoåi. 9 Veà toå chöùc : Moïi quyeát ñònh ñeàu thuoäc vaáp cao nhaát maø khoâng tham khaûo yù kieán cuûa nhaân vieân, quan troïng keát quaû saûn xuaát hôn caùc vaán ñeà xaûy ra vôùi moâi tröôøng. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM 9 Veà kyõ thuaät : naêng löïc vaø coâng ngheä kyõ thuaät bò haïn cheá, thieáu thoâng tin chuyeân ngaønh. 9 Ngoaøi ra, trong quaù trình saûn xuaát, caùc kyõ naêng quaûn lí bò haïn cheá vaø keùm hieäu quaû, nguyeân vaät lieäu ñöôïc söû duïng khoâng ñaûm baûo chaát löôïng ….. 4.1.2.3. ÑAÅY MAÏNH COÂNG TAÙC DI DÔØI CAÙC CÔ SÔÛ SAÛN XUAÁT GAÂY OÂ NHIEÃM Di dôøi cô sôû saûn xuaát gaây oâ nhieãm ra khoûi khu daân cö laø chuû tröông chung cuûa Chính phuû. Hieän taïi, trong toång soá caùc ñôn vò phaûi di dôøi treân ñòa baøn quaän, ñaõ coù 52/73 ñôn vò chaáp haønh di dôøi hay ngöng hoaït ñoäng; tuy nhieân soá 21 ñôn vò coøn laïi vaãn chöa thöïc hieän quaù trình di dôøi theo chuû tröông chung. Nguyeân nhaân cuûa tình traïng naøy laø do doanh nghieäp hoaëc laâm vaøo tình traïng khoù khaên veà taøi chính; hoaëc gaëp khoù khaên trong quaù trình xin hoã trôï töø caáp treân do dieän tích ñaát ñang söû duïng laø thueâ cuûa tö nhaân; hoaëc gaëp khoù khaên trong quaù trình xaây döïng heä thoáng maët baèng saûn xuaát vaø heä thoáng trang thieát bò xöû lí. Do ñoù phaûi ñaåy maïnh coâng taùc vaän ñoäng vaø cöôõng cheá caùc cô sôû naøy laøm theo luaät ñònh baèng caùc bieän phaùp nhö sau : • Tuyeân truyeàn, höôùng daãn vaø thuyeát phuïc caùc cô sôû saûn xuaát tieán haønh thöïc hieän theo chuû tröông chung cuûa Chính phuû. • Khaûo saùt tình hình thöïc teá cuûa caùc doanh nghieäp, xem xeùt caùc khoù khaên hieän taïi cuûa doanh nghieäp vaø coù höôùng giaûi quyeát, giuùp ñôõ. • Hoã trôï doanh nghieäp trong quaù trình tìm kieám ñòa ñieåm di dôøi. • Hoã trôï doanh nghieäp veà voán ñeå doanh nghieäp coù theå tieán haønh thueâ ñaát, ñaàu tö xaây döïng trang thieát bò, di dôøi vaø xaây döïng cô sôû haï taàng, thueâ nhaân coâng… • Tieán haønh öu ñaõi thueá cho doanh nghieäp trong hai naêm ñaàu keå töø khi baét ñaàu hoaït ñoäng taïi ñiaï ñieåm môùi. Tuy nhieân, do khoâng coù höôùng daãn xöû phaït ñoái vôùi haønh vi di dôøi khoâng ñuùng hay khoâng coù höôùng di dôøi, neân taïo cho caùc cô sôû caûm giaùc “chaây yø”, khoâng chòu SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM di dôøi (vì khi tieán haønh di dôøi, chi phí raát cao, coäng theâm caùc khoù khaên keøm theo), gaây khoù khaên cho khi aùp duïng bieän phaùp cöôõng cheá. 4.1.3. CAÙC BIEÄN PHAÙP GIAÙO DUÏC TUYEÂN TRUYEÀN Giaùo duïc tuyeân truyeàn caùc kieán thöùc veà moâi tröôøng ( Ñöôïc goïi laø giaùo duïc moâi tröôøng) nhaèm laøm cho caùc caù nhaân, coäng ñoàng hieåu ñöôïc baûn chaát phöùc taïp cuûa moâi tröôøng töï nhieân vaø moâi tröôøng nhaân taïo laø keát quaû töông taùc cuûa nhieàu nhaân toá sinh hoïc, lí hoïc, kinh teá vaø vaên hoùa; mang laïi cho hoï caùc kieán thöùc , nhaän thöùc veà giaù trò, thaùi ñoä vaø kyõ naêng thöïc haønh ñeå hoï tham gia moät caùch coù traùch nhieäm vaø hieäu quaû trong phoøng ngöøa vaø giaûi quyeát caùc vaán ñeà moâi tröôøng vaø quaûn lí chaát löôïng moâi tröôøng”. 4.1.3.1. GIAÙO DUÏC MOÂI TRÖÔØNG CHO COÄNG ÑOÀNG Giaùo duïc moâi tröôøng cho coäng ñoàng ñöôïc goïi laø naâng cao nhaän thöùc veà moâi tröôøng cho quaàn chuùng nhaân daân, ñöôïc thöïc hieän chuû yeáu thoâng qua caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng, caùc ñôït taäp huaán ngaén haïn, caùc hoaït ñoäng vaên hoùa truyeàn thoâng vaø caùc cuoäc vaän ñoäng quaàn chuùng nhaân daân roäng raõi. • Noäi dung 9 Nhöõng vaán ñeà chung veà moâi tröôøng vaø oâ nhieãm moâi tröôøng vôùi nhöõng taøi lieäu ngaén goïn, deã hieåu; hình aûnh nhieàu; khoâng ñöa vaøo caùc kieán thöùc chuyeân saâu hay coù yù trieát lí. 9 Caùc vaán ñeà moâi tröôøng vaø taøi nguyeân naûy sinh coù lieân quan tröïc tieáp tôùi ñôøi soáng haøng ngaøy vaø söùc khoûe ngöôøi daân( neáp soáng ngaên naép vaø veä sinh, baûo veä caùc gioáng loaøi…). • Bieän phaùp 9 Xaây döïng caùc chuyeân muïc moâi tröôøng treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng vôùi caùc hình thöùc khaùc nhau phuø hôïp vôùi kieán thöùc chung cuûa coäng ñoàng. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM 9 Toå chöùc nhöõng ñôït taäp huaán ngaén haïn keát hôïp vôùi tham quan caùc loaïi hình söû duïng hôïp lí taøi nguyeân thieân nhieân ôû ñòa phöông, hay caùc ruûi ro, tai bieán moâi tröôøng. 9 Ñaåy maïnh caùc hoaït ñoäng vaø ña daïng hoùa caùc hình thöùc kyû nieäm ngaøy moâi tröôøng quoác teá 5/6 haèng naêm; chieán dòch laøm saïch theá giôùi, tuaàn leã nöôùc saïch vaø veä sinh moâi tröôøng…. 9 Toå chöùc caùc cuoäc thi, caùc tìm hieåu caùc kieán thöùc veà moâi tröôøng . 4.1.3.2. GIAÙO DUÏC NAÂNG CAO NHAÄN THÖÙC VEÀ MOÂI TRÖÔØNG CHO TOAØN THEÅ CAÙN BOÄ, NHAÂN VIEÂN CAÙC DOANH NGHIEÄP Chæ ñaïo cho doanh nghieäp coù tính höôùng ra moâi tröôøng laø moät vaán ñeà cuûa coâng taùc toå chöùc, cuûa trình ñoä vaø cuûa söï khích leä caùn boä coâng nhaân vieân. Vieäc naâng cao nhaän thöùc cuûa doanh nghieäp veà moâi tröôøng neân ñöôïc thöïc hieän ôû caû 3 caáp laø laõnh ñaïo – quaûn lí trung gian vaø caáp thöïc hieän (bao goàm caùc caùn boä nhaân vieân saûn xuaát), vaø noäi dung coù theå aùp duïng nhö sau: • Môû lôùp ñaøo taïo caùn boä quaûn lí veà khía caïnh moâi tröôøng. • Chöùng minh caùc khoaûn lôïi nhuaän thu ñöôïc khi doanh nghieäp tieán haønh thöïc hieän caùc bieän phaùp giaûm thieåu oâ nhieãm nhö kieåm soaùt oâ nhieãm, kieåm soaùt cuoái ñöôøng oáng, saûn xuaát saïch hôn . ... • Höôùng daãn caùc cô sôû saûn xuaát thöïc hieän caùc baûn cam keát baûo veä moâi tröôøng. Trong quaù trình höôùng daãn, ñoàng yù hoã trôï kyõ thuaät khi doanh nghieäp tham gia chöông trình. • Toå chöùc caùc lôùp ñaøo taïo veà baûo veä moâi tröôøng cho laõnh ñaïo caùc doanh nghieäp. 4.1.3.3. GIAÙO DUÏC NAÂNG CAO NHAÄN THÖÙC VEÀ MOÂI TRÖÔØNG CHO CAÙN BOÄ QUAÛN LÍ Caùn boä quaûn lí laø nhöõng ngöôøi ñang gaùnh vaùc troïng traùch, moãi hoaït ñoäng hay quyeát ñònh cuûa hoï lieân quan tôùi cuoäc soáng cuûa nhieàu ngöôøi, lieân quan tôùi söï SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM toàn vong hay huûy hoaïi cuûa nhieàu nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân, lieân quan tôùi söï caûi thieän hay xuoáng caáp cuûa moâi tröôøng. Quaù trình giaùo duïc naâng cao nhaän thöùc veà moâi tröôøng cho caùc caùn boä quaûn lí coù theå thöïc hieän nhö sau : • Noäi dung 9 Caùc khaùi nieäm veà moâi tröôøng vaø taùc ñoäng cuûa noù tôùi ñôøi soáng – kinh teá – xaõ hoäi cuûa con ngöôøi. 9 Moái quan heä giöõa moâi tröôøng – phaùt trieån. 9 Nhöõng thoâng tin vaø nhöõng ví duï caäp nhaät töø trong vaø ngoaøi nöôùc veà caùc chính saùch baûo veä moâi tröôøng hay suy thoaùi moâi tröôøng. 9 Nhieäm vuï vaø nhöõng vaán ñeà quaûn lí haønh chính ñoái vôùi moâi tröôøng; theo nguyeân taéc “phoøng beänh hôn chöõa beänh”. 9 Nhöõng vaán ñeà moâi tröôøng toaøn caàu, cuûa khu vöïc vaø cuûa quoác gia ; caùc chöông trình, chieán löôïc, chính saùch vaø coâng cuï ñeå kieåm soaùt moâi tröôøng. 9 Caùc vaán ñeà ñaïo ñöùc moâi tröôøng vì söï phaùt trieån beàn vöõng. • Bieän phaùp 9 Cung caáp caùc thoâng tin veà moâi tröôøng moät caùch ñònh kyø, haøng tuaàn nhöng ngaén goïn, coâ ñoïng vaø suùc tích. 9 Cung caáp ñaày ñuû, chính xaùc vaø caäp nhaät nhöõng thoâng tin veà caùc vaán ñeà moâi tröôøng môùi phaùt sinh coù lieân quan tôùi moät döï aùn phaùt trieån hay khai thaùc taøi nguyeân. 9 Toå chöùc thöôøng xuyeân caùc ñôït taäp huaán ngaén vaø daøi haïn ñeå naâng cao trình ñoä chuyeân moân. 9 Toå chöùc caùc ñôït taäp huaán hoïc hoûi kinh nghieäm veà quaûn lí moâi tröôøng taïi caùc nöôùc khaùc treân theá giôùi. Khi tieán haønh giaùo duïc caùc kieán thöùc veà moâi tröôøng cho caùc ñoái töôïng treân, caùc khoù khaên vaø thuaän lôïi coù theå gaëp phaûi laø : • Thuaän lôïi SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM 9 Coù söï phoái hôïp cuûa caùn boä chuyeân moân cuûa caùc ban ngaønh. 9 Söï höôûng öùng cuûa toaøn daân. • Khoù khaên 9 Noäi dung caùc chöông trình, höôùng daãn caàn phaûi bieân soaïn laïi, coøn khoù khaên trong vieäc truyeàn ñaït cho ngöôøi daân. 9 Kinh phí ít neân quy moâ vaø keát quaû cuûa caùc chöông trình coøn haïn cheá. 9 Thieáu nhaân löïc chuû choát. 9 Hieän taïi treân ñòa baøn ít toå chöùc caùc chöông trình thuoäc phaïm vi naøy neân kinh nghieäm thöïc hieän laø raát ít. 9 Caùc cô sôû saûn xuaát chuû yeáu laø hình thöùc saûn xuaát caù theå, laøm kinh teá laø chuû yeáu neân caùc kieán thuùc veà moâi tröôøng laø raát ít. Do ñoù phaûi maát raát nhieàu thôøi gian vaø coâng söùc nhaèm höôùng caùc cô sôû ñi theo höôùng saûn xuaát thaân thieän vôùi moâi tröôøng. 4.1.4. TAÊNG CÖÔØNG NHAÂN LÖÏC VAØ TRANG THIEÁT BÒ Coâng taùc quaûn lí moâi tröôøng trong toaøn Quaän ñeàu do toå Moâi tröôøng vôùi chæ 5 thaønh vieân ñaûm nhaän, neân hieäu quaû coâng taùc haàu nhö chöa ñaït yeâu caàu thöïc teá. Do ñoù neân taêng cöôøng nguoàn nhaân löïc, taêng cöôøng ñaøo taïo chuyeân moân cho caùc caùn boä coâng nhaân vieân, taïo ñieàu kieän cho quaù trình quaûn lí dieãn ra thuaän lôïi hôn. Beân caïnh ñoù, do coâng taùc löu tröõ, phaân tích vaø thu thaäp thoâng tin coøn haïn cheá, nhaát laø trong tình traïng thieáu trang thieát bò, phöông tieän cuõ kyõ laïc haäu. Trang thieát bò vaø nhaân löïc laø hai nhaân toá chuû yeáu goùp phaàn taêng cöôøng hieäu quaû cuûa coâng taùc quaûn lí, do ñoù ñeå ñaït ñöôïc hieäu quaû mong muoán, ñaây cuõng laø nhöõng nhaân toá caàn phaûi ñaàu tö vaø taêng cöôøng. 4.2. ÑEÀ XUAÁT BIEÄN PHAÙP THÖÏC HIEÄN – THUAÄN LÔÏI VAØ KHOÙ KHAÊN Vôùi thöïc traïng quaûn lí hieän nay, khi tieán haønh caùc bieän phaùp ñöôïc ñeà xuaát treân, caùc thuaän lôïi vaø khoù khaên coù theå gaëp phaûi laø : 4.2.1. THUAÄN LÔÏI SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM • Coù söï hoã trôï veà kieán thöùc chuyeân moân vaø kyõ thuaät cuûa Chi cuïc BVMT vaø Sôû TNMT Thaønh phoá. • Coù söï tham gia cuûa ñoâng ñaûo nhaân daân treân ñòa baøn quaän vì muïc tieâu caûi thieän chaát löôïng moâi tröôøng hieän taïi. • Caùc chuû tröông, chính saùch cuûa Nhaø nöôùc ñang thay ñoåi nhaèm muïc ñích phuø hôïp vôùi xu theá phaùt trieån chung. 4.2.2. KHOÙ KHAÊN • Kinh phí haïn heïp neân nhieàu döï kieán, chöông trình khoâng theå thöïc hieän. • Thieáu cô sôû vaät chaát kyõ thuaät cô baûn. • Caùc doanh nghieäp chöa thöïc söï quan taâm tôùi vaán ñeà baûo veä moâi tröôøng. • Nguoàn nhaân löïc thieáu, chöa coù nhieàu kinh nghieäm trong coâng taùc quaûn lí . SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ KEÁT LUAÄN Quaûn lí moâi tröôøng treân ñòa baøn Goø Vaáp chöa ñaït ñöôùc keát quaû nhö mong muoán vôùi nguyeân nhaân chính laø nhöõng khoù khaên cô baûn sau : 1. Thieáu nhaân löïc vaø trang thieát bò . 2. Thieáu kinh phí söû duïng cho caùc hoaït ñoäng baûo veä moâi tröôøng. 3. Chöa coù bieän phaùp ñoái vôùi nhöõng cô sôû di dôøi khoâng ñuùng tieán ñoä. 4. Caùc bieän phaùp tuyeân truyeàn giaùo duïc cho ngöôøi daân ñaït keát quaû khoâng cao do phöông thöùc tuyeân truyeàn khoâng phuø hôïp, thieáu söï tham gia cuûa nhaân daân . 5. Caùc doanh nghieäp chöa thöïc hieän giaûm thieåu oâ nhieãm trong saûn xuaát. Nhaèm muïc ñích khaéc phuïc caùc khoù khaên gaëp phaûi, moät soá bieän phaùp ñöôïc ñeà xuaát cô baûn nhö sau : 1. Caùc bieän phaùp phaùp lí : - Hoaøn thieän khung phaùp lí. - Xaây döïng caùc chính saùch quaûn lí hieäu quaû. 2. Caùc bieän phaùp kieåm soaùt oâ nhieãm . - Kieåm soaùt oâ nhieãm tieåu thuû coângnghieäp. - Aùp duïng caùc bieän phaùp saûn xuaát saïch hôn. - Ñaåy maïnh coâng taùc di dôøi caùc cô sôû saûn xuaát gaây oâ nhieãm. 3. Taêng cöôøng nguoàn löïc vaø trang thieát bò . 4. Caùc bieän phaùp giaùo duïc kieán thöùc veà moâi tröôøng. KIEÁN NGHÒ Ñeå coù theå nhanh choùng thöïc hieän caùc bieän phaùp ñaõ ñeà xuaát treân, em coù moät soá kieán nghò nhö sau : SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM 1. Thieát laäp vaø thöïc thi caùc chöông trình mang tính giaùo duïc naâng cao yù thöùc coäng ñoàng veà nhöõng lôïi ích cuûa vieäc ngaên ngöøa oâ nhieãm coâng nghieäp; toå chöùc nhöõng ñôït taäp huaán veà ngaên ngöøa oâ nhieãm coâng nghieäp theo nhoùm nghaønh coâng nghieäp. 2. Thuùc eùp maïnh vieäc tuaân thuû caùc quy ñònh moâi tröôøng hieän haønh nhaèm khuyeán khích caùc doanh nghieäp chaáp nhaän ngaên ngöøa oâ nhieãm thay vì phaûi noã löïc kieåm soaùt oâ nhieãm. 3. Trong quaù trình trieån khai caùc hoaït ñoäng phoå bieán, giaùo duïc thoâng tin moâi tröôøng cho coäng ñoàng, thì neân chuù troïng tôùi vieäc trình baøy vaø dieãn giaûi thoâng tin moät caùch deã hieåu vaø deã caûm nhaän ñoái vôùi coâng chuùng nhaèm traùnh nhöõng taùc ñoäng khoâng mong muoán, aûnh höôûng tôùi caùc hoaït ñoäng saûn xuaát vaø phaùt trieån chung. 4. Tieán haønh ñaøo taïo vaø boá trí laïi nguoàn nhaân löïc. SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 Ñeà taøi toát nghieäp ÑH Tröôøng ÑH Kyõ thuaät coâng ngheä Tp.HCM TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. GS.TSKH Phaïm Ngoïc Ñaêng – 2000 – Quaûn lí moâi tröôøng ñoâ thò vaø noâng thoân – Nhaø xuaát baûn xaây döïng. 2. TS. Nguyeãn Kim Hoàng – 2002 – Giaùo duïc moâi tröôøng - Nhaø xuaát baûn giaùo duïc. 3. Phoøng TNMT quaän Goø Vaáp – 2006 – Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng 6 thaùng ñaàu naêm – Soá 104/BC – UBND – TNMT. 4. UBND quaän Goø Vaáp – 2005 - Nieân giaùm thoáng keâ quaän. 5. Sôû Taøi nguyeân vaø moâi tröôøng – 2004 – Taøi lieäu taäp huaán thu phí baûo veä moâi tröôøng ñoái vôùi nöôùc thaûi . 6. Sôû Khoa hoïc coâng ngheä vaø moâi tröôøng Tp.Hoà Chí Minh – 1999 – soå tay höôùng daãn xöû lí oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp. 7. Trung taâm Saûn xuaát saïch hôn - SV : Hoaøng Thò Haø – 02DHMT067 ._.