Nghiên cứu hiện trạng quản lý chất thải, bảo vệ môi trường tại khu vực Tân Cảng TPHCM và đề xuất những biện pháp quản lý thích hơn

CHÖÔNG 1: MÔÛ ÑAÀU 1.1 ÑAËT VAÁN ÑEÀ Baûo veä moâi tröôøng laø moät vaán ñeà ñaëc bieät quan troïng vaø thieát yeáu cuûa ñaát nöôùc, cuûa nhaân loaïi; laø nhieäm vuï coù tính chaát xaõ hoäi saâu saéc, gaén lieàn vôùi cuoäc ñaáu tranh xoùa ñoùi giaûm ngheøo cuûa moãi nöôùc, vôùi cuoäc ñaáu tranh vì hoøa bình vaø tieán boä xaõ hoäi treân phaïm vi toaøn theá giôùi. Töø nhieàu naêm qua, nhieäm vuï baûo veä moâi tröôøng luoân ñöôïc Ñaûng vaø Nhaø nöôùc quan taâm vaø coi troïng. Ngaøy 15 thaùng 11 naêm 2004, Boä Chính trò Ban chaáp haønh TW ÑCSVN ñaõ coù Nghò quyeát soá 41- NQ- TW veà baûo veä moâi tröôøng trong thôøi kyø ñaåy maïnh coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Nghò quyeát naøy neâu roõ:” tuy heä thoáng chính saùch theå cheá ñaõ töøng böôùc ñöôïc xaây döïng vaø hoaøn thieän, phuïc vuï ngaøy caøng coù hieäu quaû cao cho moâi tröôøng… Tuy nhieân moâi tröôøng nöôùc ta tieáp tuïc xuoáng caáp nhanh, coù nôi coù luùc ñaõ ñeán möùc baùo ñoäng…”. Qua ñoù cho thaáy söï nghieäp baûo veä moâi tröôøng laø raát caáp thieát vaø khoâng chæ cuûa Nhaø nöôùc maø laø cuûa chung cuûa caùc ngaønh vaø toaøn theå nhaân daân. Hoaït ñoäng baûo veä moâi tröôøng cuûa nöôùc ta ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû böôùc ñaàu, ñaõ xuaát hieän nhöõng göông ngöôøi toát, vieäc toát, nhöõng cô sôû, doanh nghieäp coù yù thöùc cao trong baûo veä moâi tröôøng. Thôøi gian qua, hoaït ñoäng vaän taûi baèng ñöôøng bieån thoâng qua caùc caûng bieån ngaøy moät phaùt trieån. Söï gia taêng nhu caàu vaän taûi haøng hoùa ñoù keùo theo söï phaùt trieån veà soá löôïng caùc caûng bieån treân theá giôùi. Hieän nay, coù hôn 2000 caûng bieån treân khaép Chaâu luïc, boác dôõ treân 80% löôïng haøng hoùa ngoaïi thöông ñeán caùc nöôùc ñang phaùt trieån [Wolrdbank, 2003]. Vieät Nam naèm ôû khu vöïc nhieät ñôùi Ñoâng Nam AÙ, ñöôïc thieân nhieân öu ñaõi, vôùi ñöôøng bôø bieån daøi hôn 3200km, haøng traêm cöûa soâng, haøng nghìn haûi ñaûo lôùn nhoû treân toaøn boä vuøng theàm luïc ñòa. Dieän tích maët bieån roäng lôùn cuûa nöôùc ta raát thuaän lôïi cho vieäc phaùt trieån ngaønh haøng haûi, giao thoâng vaän taûi bieån, xaây döïng caùc coâng trình ven bieån, caùc khu coâng nghieäp, du lòch, dòch vuï vaø thöông maïi quoác teá. Haûi phaän Vieät Nam naèm saùt caùc tuyeán haøng haûi quoác teá lôùn noái lieàn Thaùi Bình Döông vôùi Aán Ñoä Döông; Chaâu AÙ vôùi Chaâu UÙc vaø Trung Ñoâng, taïo thuaän lôïi cho vieäc phaùt trieån caûng bieån. Töø naêm 1993, nhaän thöùc roõ öu theá cuûa bieån Vieät Nam, Nghò quyeát 03 naêm 1993 cuûa Boä Chính trò veà phaùt trieån kinh teá ñaõ chæ roõ: “Phaûi phaùt trieån ñoàng boä heä thoáng caûng bieån, naâng caáp vaø xaây döïng môùi caùc caûng bieån vaø toå chöùc laïi moät caùch hôïp lyù vieäc quaûn lyù caùc caûng bieån” cuûa Vieät Nam. Trong 20 naêm thöïc hieän chính saùch ñoåi môùi vaø môû cöûa, heä thoáng caûng bieån Vieät Nam trong ñoù Taân Caûng ñaõ khoâng ngöøng phaùt trieån, löôïng taøu trong nöôùc, quoác teá vaø löôïng haøng thoâng qua Taân Caûng ngaøy moät taêng nhanh. Töø moät quaân caûng daõ chieán cuûa quaân ñoäi cheá ñoä Myõ – Nguïy caûi taïo vaø xaây döïng môùi ñöôïc mang teân goïi laø Taân caûng. Vôùi dieän tích hôn 400.000 m2, laø caûng bieån saâu mang taàm côõ chieán löôïc, laø trung taâm giao dòch thöông maïi phaùt trieån soâi ñoäng baäc nhaát Thaønh phoá. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây cô sôû haï taàng kyõ thuaät cuûa Taân caûng ñöôïc caûi thieän ñaùng keå. Tuy nhieân, hoaït ñoäng phaùt trieån caûng bieån ngaøy caøng gaây ra nhieàu vaán ñeà moâi tröôøng nghieâm troïng ñoøi hoûi ban quaûn lyù Taân caûng phaûi coù caùc chöông trình ñaùp öùng phuø hôïp ñeå baûo veä moâi tröôøng, hoå trôï cho caùc chöông trình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ñöôïc thöïc hieän moät caùch beàn vöõng. Söï gia taêng veà löôïng haøng thoâng qua Taân caûng phaûn aùnh söï gia taêng veà löôïng taøu ra vaøo khu vöïc Taân caûng. Ñieàu naøy ñoàng nghóa vôùi vieäc gia taêng moái ñe doïa veà oâ nhieãm moâi tröôøng vuøng nöôùc taïi Taân caûng do gia taêng löôïng nöôùc thaûi, raùc thaûi vaø caùc chaát ñoäc haïi töø nöôùc la canh, nöôùc daèn, röûa taøu, nöôùc thaûi chöùa daàu vaø caùc hoùa chaát khaùc Haøng loaït caùc döï aùn, coâng trình xaây döïng cô sôû haï taàng kyõ thuaät cuûa Taân caûng ñaõ ñang vaø seõ ñöôïc thöïc hieän gaây neân nhöõng xaùo troän baét buoäc trong vieäc naâng caáp caàu caûng, heä thoáng giao thoâng thuûy, boá trí nhaø xöôûng, naïo veùt , choáng saït lôû vaø ngaäp luït laøm naûy sinh nhieàu vaán ñeà moâi tröôøng vaø xaõ hoäi . Do vaäy, “Nghieân cöùu hieän traïng quaûn lyù chaát thaûi vaø baûo veä moâi tröôøng taïi khu vöïc Taân Caûng thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp quaûn lyù thích hôïp” laø moät nhieäm vuï caáp thieát, goùp phaàn haïn cheá tieâu cöïc bôûi caùc hoaït ñoäng cuûa caûng bieån ñeán moâi tröôøng, goùp phaàn phaùt trieån beàn vöõng heä thoáng caûng bieån Vieät Nam, thöïc hieän toát chuû tröông cuûa Ñaûng vaø Chính phuû. Hieän taïi chöa coù moät nghieân cöùu toaøn dieän naøo veà caùc vaán ñeà moâi tröôøng tieàm taøng trong boái caûnh ñoâ thò hoùa cuûa Taân caûng. Vì ñaây laø ñôn vò thuoäc cô quan quaân ñoäi quaûn lyù, cuõng nhö ôû haàu heát caùc caûng khaùc trong caû nöôùc, vieäc nghieân cöùu ñaùnh taùc ñoäng moâi tröôøng chöa ñöôïc tieán haønh, moät soá vaán ñeà veà moâi tröôøng vaø veä sinh ñoâ thò ñöôïc ñeà caäp trong Quy hoaïch chung nhöng chæ môùi ôû möùc ñoä sô saøi. Tröôùc thöïc traïng treân, vieäc nghieân cöùu, ñeà xuaát caùc giaûi phaùp quaûn lyù moâi tröôøng cuï theå cho Taân caûng laø thaät söï caàn thieát, nhaèm ñònh höôùng laâu daøi cho vieäc giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng taïi Taân caûng vaø phaùt trieån beànvöõng, goùp phaàn khaéc phuïc moät phaàn nhöõng aùp löïc do oâ nhieãm moâi tröôøng trong thaønh phoá hieän nay . 1.2 YÙ NGHÓA KHOA HOÏC VAØ THÖÏC TIEÃN Vieäc nghieân cöùu veà hieän traïng moâi tröôøng trong khu vöïc Taân Caûng vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp quaûn lyù chaát thaûi töø taøu ra vaøo caûng seõ cung caáp cô sôû khoa hoïc ñeå ñaït ñöôïc söï toái öu veà caùc khía caïnh kinh teá, xaõ hoäi vaø moâi tröôøng cho coâng taùc quy hoaïch heä thoáng caûng bieån noùi chung vaø caùc keá hoaïch quaûn lyù moâi tröôøng taïi Taân Caûng noùi rieâng. Keát quaû nghieân cöùu seõ coù ñeà xuaát caùc giaûi phaùp quaûn lyù chaát thaûi phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh cuûa Taân caûng veà ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá, xaõ hoäi vaø nhu caàu phaùt trieån cuûa heä thoáng caûng bieån trong nhöõng naêm gaàn ñaây ñeán naêm 2010 vaø taàm nhìn ñeán 2020. 1.3 MUÏC TIEÂU, ÑOÁI TÖÔÏNG, PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU Muïc tieâu nghieân cöùu laø ñöa ra cô sôû khoa hoïc deå xaây döïng caùc bieän phaùp quaûn lyù chaát thaûi cho khu vöïc Taân Caûng, T.p Hoà Chí Minh, quy trình khai thaùc, quaûn lyù heä thoáng ñoù, ñaûm baûo ñaùp öùng nhu caàu thu gom vaø quaûn lyù chaát thaûi töø hoaït ñoäng cuûa caûng bieån vaø taøu thuyeàn ra vaøo khu vöïc Taân Caûng hieän nay vaø trong töông lai. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu laø Taân Caûng, T.p Hoà Chí Minh. Nhöõng khía caïnh quan taâm chính laø ñaëc ñieåm vaø xu höôùng phaùt trieån heä thoáng caûng bieån, hieän traïng oâ nhieãm taïi khu vöïc Taân Caûng, caùc cô sôû vaø phöông tieän tieáp nhaän chaát thaûi töø taøu taïi Taân Caûng, caùc giaûi phaùp trong vieäc quaûn lyù chaát thaûi töø taøu bieån hieän nay ñang ñöôïc aùp duïng treân theá giôùi vaø trong nöôùc phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh Vieät Nam. 1.4 NOÄI DUNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU 1.4.1 Noäi dung nghieân cöùu: Noäi dung nghieân cöùu bao goàm: Giôùi thieäu toång quan veà moâi tröôøng khu vöïc Taân Caûng, T.p Hoà Chí Minh Nghieân cöùu hieän traïng quaûn lyù chaát thaûi töø hoaït ñoäng cuûa caûng bieån vaø taøu thuyeàn ra vaøo khu vöïc Taân Caûng vaø caùc vaán ñeà lieân quan. Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp quaûn lyù chaát thaûi vaø baûo veä moâi tröôøng 1.4.2 Phöông phaùp nghieân cöùu: Phöông phaùp hoài cöùu, thu thaäp taøi lieäu, caùc baùo caùo khoa hoïc cuûa caùc toå chöùc vaø caù nhaân coù lieân quan ñaõ ñöôïc coâng boá coù lieân quan ñeán khu vöïc nghieân cöùu. Phöông phaùp khaûo saùt thöïc ñòa. Phöông phaùp toång hôïp, thoáng keâ. Phöông phaùp phoûng ñoaùn: nhôø vaøo lyù luaän vaø kinh nghieäm tham khaûo töø caùc chuyeân gia ñeå phoûng ñoaùn caùc taùc ñoäng coù theå coù, treân cô sôû ñoù xem xeùt taùc ñoäng cuûa hoaït ñoäng caûng ñeán chaát löôïng moâi tröôøng. 1.5 KEÁT QUAÛ THÖÏC HIEÄN Caùc ñeà xuaát döïa treân keát quaû nghieân cöùu cuï theå tình hình hoaït ñoäng cuõng nhö caùc ñònh höôùng phaùt trieån cuûa caûng Taân Caûng, xaùc ñònh caùc vaán ñeà öu tieân caàn giaûi quyeát vaø ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp ñeå quaûn lyù moâi tröôøng khu vöïc Taân caûng. CHÖÔNG 2: TOÅNG QUAN MOÂI TRÖÔØNG CAÛNG BIEÅN TAÂN CAÛNG- T.P HOÀ CHÍ MINH 2.1 ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN VAØ KT- XH T.P HOÀ CHÍ MINH: Thaønh phoá Hoà Chí Minh naèm ôû phía Nam Vieät Nam, laø thaønh phoá lôùn nhaát Vieät Nam. Laø trung taâm vaên hoùa, xaõ hoäi, thöông maïi vaø kinh teá lôùn nhaát cuûa caû nöôùc. Vôùi dieän tích laø 2056,5 km2; trong ñoù noäi thaønh laø 140,3km2, ngoaïi thaønh laø 1916,2km2. Ñaëc ñieåm chung cuûa khí haäu thaønh phoá laø khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa mang tính chaát caän xích ñaïo neân nhieät ñoä cao vaø khaù oån ñònh trong naêm. Soá giôø naéng trung bình thaùng ñaït töø 160- 270 giôø. Ñoä aåm khoâng khí trung bình laø 79,5%. Nhieät ñoä trung bình naêm laø 27,55oC . Thaønh phoá coù toång chieàu daøi tuyeán ñöôøng soâng laø 2035km, trong ñoù coù 432km ôû khu vöïc thaønh phoá coù theå cho taøu, xaø lan qua laïi deã daøng. Thaønh phoá coù caùc caûng chính: caûng Saøi Goøn, caûng Beán Ngheù, caûng daàu Nhaø Beø vaø Taân Caûng, caûng Taân Thuaän, caûng Container khu cheá xuaát . Caûng Taân caûng naèm treân ñòa baøn quaän Bình Thaïnh. Vò trí ñòa lyù: Quaän Bình Thaïnh naèm veà phía Ñoâng Baéc noäi thaønh Tp.HCM. Laø cöûa ngoõ cuûa caùc tænh phía Baéc, Trung Nam Boä vaø noäi thaønh thaønh phoá Phía Ñoâng Baéc giaùp quaän 2 vaø quaän Thuû Ñöùc Phía Nam giaùp quaän 1 bôûi raïch Thò Ngheø Phía Taây – Taây Baéc giaùp quaän Goø Vaáp vaø Phuù Nhuaän Maïn Ñoâng Baéc laø soâng Saøi Goøn bao quanh vôùi nhieàu nhaùnh soâng raïch ñi saâu vaøo ñòa baøn quaän trôû thaønh heä thoáng thoâng thöông quan troïng cho caùc taøu ghe nhoû vaø thoaùt nöôùc cho toaøn ñòa baøn Quaän Bình Thaïnh laø moät nuùt giao thoâng quan troïng cuûa thaønh phoá, noái lieàn vôùi caùc tænh mieàn Ñoâng Nam Boä vaø ñöôøng giao thoâng xuyeân suoát caû nöôùc khi ñi vaøo noäi thaønh cuûa thaønh phoá. Hình 2.1: Maët baèng khu vöïc Taân caûng Ñòa hình: Ñòa hình quaän Bình Thaïnh chia laøm hai daïng roõ reät: Daïng ñòa hình ñoài goø thuoäc khu phía Taây, Taây Nam Daïng ñòa hình truõng thaáp phía Ñoâng Baéc, Ñoâng Nam cuûa quaän. Ñoä cao ñòa hình bieán thieân töø 0 – 10m. Trong ñoù, daïng ñòa hình truõng chieám öu theá vaø bò heä thoáng keânh raïch chia caét maïnh meõ. Khí haäu: Khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa caän xích ñaïo, coù muøa khoâ vaø muøa möa töø thaùng 5 – thaùng 11, muøa khoâ töø thaùng 12 – thaùng 4. So vôùi söï thay ñoåi lôùn veà muøa, söï thay ñoåi khí haäu töø naêm naøy sang naêm khaùc khoâng quan troïng laém. Nhieät ñoä trung bình haøng naêm: 270C Soá ngaøy möa bình quaân naêm: 159 ngaøy Boác thoaùt hôi bình quaân ngaøy: 3,7mm Ñoä aåm khoâng khí bình quaân naêm: 79,5% Höôùng gioù thònh haønh laø höôùng Taây Nam. Toác ñoä gioù bình quaân 3m/s Thuûy vaên: Chòu aûnh höôûng maïnh cuûa cheá ñoä baùn nhaät trieàu töø Bieån Ñoâng truyeàn vaøo. Möïc nöôùc trieàu bình quaân cao nhaát laø 1,1m (vaøo khoaûng thaùng 10 - 11) vaø thaáp nhaát laø – 2,07m (khoaûng thaùng 6 – 7 ). PhíaÑoâng Baéc quaän Bình Thaïnh giaùp soâng Saøi Goøn vaø nhöõng khu vöïc coù keânh raïch thöôøng xuyeân bò ngaäp do trieàu. Soâng Saøi Goøn ñi qua quaän Bình Thaïnh coù: - chieàu daøi 17,5km - Roäng bình quaân 265m, nôi roäng nhaát leân ñeán 280m - Ñoä saâu lôùn nhaát laø 19m - Dieän tích maët nöôùc laø 326,89 ha chieám 15,9% dieän tích toaøn quaän Daân soá : Toång daân soá toaøn quaän naêm 2004 laø 436.000 ngöôøi. Maät ñoä daân soá khoaûng 21.000 ngöôøi/ km2 (hay 212 ngöôøi /ha), tuy nhieân phaân boá khoâng ñoàng ñeàu trong toaøn quaän Heä thoáng giao thoâng vaän taûi: Giao thoâng vaän taûi ñöôøng thuûy Giao thoâng vaän taûi ñöôøng saét Giao thoâng vaän taûi ñöôøng boä Heä thoáng caáp nöôùc: quaän Bình thaïnh laø quaän coù toác ñoä ñoâ thò hoùa nhanh neân nhieàu Khu phoá vaãn chöa coù ñöôøng oáng daãn nöôùc, chöa coù nguoàn nöôùc caáp cuûa thaønh phoá. Nhieàu hoä daân vaãn söû duïng nguoàn nöôùc töø gieáng khoan khoâng ñaûm baûo tieâu chuaån veä sinh. Soá hoä coù nhu caàu söû duïng nöôùc saïch cuûa quaän laø 22.064 hoä (chieám khoaûng 24% toång soá hoä) vôùi 67.820m ñöôøng oáng daãn nöôùc caáp cuûa thaønh phoá . Heä thoáng thoaùt nöôùc: caùc heä thoáng thoaùt nöùôùc töï nhieân laâu naêm khoâng ñöôïc naïo veù. Heä thoáng coáng ngaàm goàm maïng löôùi coáng kín thaûi nöôùc tröïc tieáp ra heä thoáng keânh raïch, trong ñoù nöôùc möa vaø nöôùc thaûi chung moät heä thoáng thoùat nöôùc. Heä thoáng coáng chòu taùc ñoäng cuûa cheá ñoä baùn nhaät trieàu khoâng ñeàu taïi caùc cöûa xaû khoâng coù van, do ñoù nöôùc thaûi bò doàn trôû laïi. Kinh teá: Saûn xuaát coâng nghieäp – tieåu thuû coâng ngieäp vôùi nhòp ñoä phaùt trieån trong 5 naêm laø 137,12%; nhòp ñoä phaùt trieån trung bình haøng naêm laø 106,5%; nhòp ñoä taêng bình quaân haøng naêm laø 6,5% ñònh höôùng phaùt trieån ñeán naêm 2010 laø 17,3%. Trong ñoù, phaân boá saûn xuaát CN – TTCN treân ñòa baøn theo töøng ngaønh: cô khí söûa chöõa caùc phöông tieän vaän taûi, saûn xuaát saûn phaåm kim loaïi, saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng, cheá bieán goã vaø caùc saûn phaåm moäc, deät may, ñieän – ñieän töû… 2.2 MOÄT VAØI NEÙT VEÀ KHU VÖÏC TAÂN CAÛNG- T.P HOÀ CHÍ MINH Ñeå phuïc vuï cho cuoäc chieán tranh xaâm löôïc ôû mieàn Nam Vieät Nam, giöõa nhöõng naêm 60, chính quyeàn Myõ- Nguïy ñaõ cho xaây döïng caïnh caàu Saøi Goøn moät quaân caûng vôùi heä thoáng caàu taøu daøi treân 1.200m, roäng 24m, moät beán nghieâng roäng 40m, 8 kho haøng treân caàu taøu dieän tích 16.800m2. Vì muïc ñích tröôùc maét, Myõ- Nguïy khoâng ñaàu tö trang thieát bò caùc phöông tieän xeáp dôõ hieän ñaïi, heä thoáng kho baõi cuõng mang tính chaát daõ chieán. Sau ngaøy mieàn Nam hoaøn toaøn giaûi phoùng 30- 4- 1975 ñeán ñaàu naêm 1989 do khoâng coù kinh phí ñeå duy tu, baûo döôõng neân heä thoáng cô sôû haï taàng caàu beán, kho baõi, ñöôøng giao thoâng, ñieän, nöôùc, doanh traïi xuoáng caáp nghieâm troïng. Ngaøy 15- 3- 1989 Boä tröôûng Boä Quoác phoøng ñaõ ra quyeát ñònh soá 41/QP veà vieäc thaønh laäp Quaân caûng Saøi Goøn thuoäc Quaân chuûng Haûi quaân. Tröôùc söï phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc thôøi kyø môû cöûa, ñaëc bieät laø söï taêng tröôûng khoâng ngöøng cuûa hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu, ngaøy 29- 3- 1989 Chuû tòch Hoäi ñoàng Boä tröôûng (nay laø Thuû töôùng Chính phuû) ñaõ ban haønh quyeát ñònh soá 77/QÑ- HÑBT coâng nhaän Quaân caûng Saøi Goøn laø moät doanh nghieäp Quoác phoøng vôùi teân doanh nghieäp laø COÂNG TY TAÂN CAÛNG SAØI GOØN (SAIGON NEWPORT COMPANY). Caûng Taân caûng coù toång dieän tích hôn 400.000m2 vôùi cô sôû haï taàng hoaøn chænh vaø trang thieát bò xeáp dôõ hieän ñaïi. Treân 200.000m2 baõi container 22.000m2 nhaø kho kín 704 m caàu caûng ñöôïc trang bò 4 caàu bôø hieän ñaïi Hieän nay Taân caûng hoaït ñoäng vôùi 3 chöùc naêng: caûng xuaát nhaäp khaåu, caûng noäi ñòa, baõi chöùa container. Trong töông lai gaàn Taân caûng seõ ñöôïc quy hoaïch thaønh: trung taâm phaân phoái haøng hoùa vôùi caùc kho cao taàng hieän ñaïi, khu cao oác vaên phoøng, trung taâm thöông maïi haøng haûi, trung taâm hoäi chôï trieån laõm. Vò trí caûng: 10.45.25 N- 106.47.40 E Ñieåm hoa tieâu: 10.20.4 N, 107.03.2 E to 10.21.9 N, 107.02.25 E ngoaøi cöûa bieån Caàn Giôø- Vuõng Taøu Hoa tieâu: baét buoäc, coù traïm hoa tieâu taïi Vuõng Taøu vaø T.p Hoà Chí Minh Khoaûng caùch: töø traïm hoa tieâu Vuõng Taøu ñeán caûng Taân Caûng: 52 N.M Môùn nöôùc: 11m Möïc nöôùc cao nhaát: 3,6m Möïc nöôùc thaáp nhaát: 0,8m Thôøi gian giôùi haïn: töø 18 giôø- 6 giôø (cho taøu coù chieàu daøi treân 160m) Thôøi tieát: muøa khoâ thaùng 11- thaùng 4, muøa möa thaùng 5- thaùng 10 Hình 2.2: Baûn ñoà khu vöïc Taân caûng Hieän taïi Taân caûng laø moät trong 5 caûng lôùn nhaát T.p Hoà Chí Minh, coâng ty Taân Caûng Saøi Goøn hieän laø nhaø khai thaùc haøng ñaàu cuûa Vieät Nam, vôùi saûn löôïng thoâng qua caûng naêm 2006 ñaït 20 trieäu taán haøng, chieám 64,4% thò phaàn container xuaát nhaäp khaåu khu vöïc T.p Hoà Chí Minh vaø hôn 40% thò phaàn caû nöôùc. Taân caûng naèm saâu trong thaønh phoá vôùi 1.677m caàu taøu, 91 ha baõi chöùa container, 130.400 m2 kho haøng, 4 beán saø- lan, 10 caåu daøn di ñoäng coù söùc naâng 40 taán, 10 caåu bôø 36 taán, 20 caåu khung 35 taán, 140 ñaàu keùo. Bao goàm 704m beán phuïc vuï cho taøu 5000- 10.000 DWT, ñöôïc trang bò caùc thieát bò chuyeân duøng boác xeáp container; 303m caàu caûng cho taøu töø 10.000- 20.000 DWT caäp caûng vaø laøm haøng. Baûng 2.1:Saûn löôïng haøng hoùa thoâng qua khu vöïc Taân caûng 2002 2003 2004 2005 2006 Toång saûn phaåm (MT) 5,589,000 7,500,000 11,048,823 14,570,000 20,000,000 Nhaäp (MT) 2,421,062 3,773,970 4,823,400 6,329,921 9,192,000 Xuaát (MT) 2,739,067 3,408,600 5,795,155 7,604,500 9,958,000 Noäi ñòa (MT) 428,671 3,714,301 430,268 635,579 850,000 Container (TEUs) 475,000 700,000 879,504 1,056,000 19,150,000 Soá taøu ñeán (chieác) 824 1,344 1,388 1,544 1,914 (Nguoàn: Cuïc Haøng Haûi Vieät Nam) Hình2.3: Bieåu ñoà bieåu dieãn söï gia taêng khoái löôïng haøng hoùa qua Taân caûng töø naêm 2002 - 2006 (trieäu taán) Hình 2.4: Bieåu ñoà bieåu dieãn söï gia taêng soá löôïng taøu caäp caûng töø naêm 2002 - 2006 (chieác) Hình 2.5: Bieåu ñoà bieåu dieãn söï gia taêng soá löôïng Container töø naêm 2002 - 2006 (TEUs) Hình 2.6: Taøu chôû haøng caäp caûng 2.3 ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN ÑEÁN NAÊM 2010 2.3.1 Ñònh höôùng phaùt trieån caûng bieån 2.3.1.1 Muïc tieâu phaùt trieån caûng bieån Taân caûng ñöôïc quy hoaïch phaùt trieån nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc treân cô sôû caùc tieán boä khoa hoïc coâng ngheä veà quy moâ, trang thieát bò, daây chuyeàn coâng ngheä, heä thoáng quaûn lyù ñeå coù theå ñöa doanh nghieäp töøng böôùc hoäi nhaäp vaø ñuû söùc caïnh tranh trong hoaït ñoäng caûng bieån vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc vaø quoác teá. Phaán ñaáu ñeán naêm 2010 Taân caûng Saøi Goøn seõ ñöùng trong Top 50 caûng haøng ñaàu theá giôùi, döï kieán ñaït khoaûng 25 trieäu taán/naêm vaøo naêm 2010. Ñaûm baûo thoâng qua toaøn boä löôïng haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu baèng ñöôøng bieån theo yeâu caàu taêng tröôûng cuûa kinh teá ñaát nöôùc. Vôùi vieäc Vieät Nam gia nhaäp Toå chöùc thöông maïi theá giôùi (WTO), laõnh ñaïo coâng ty Taân caûng Saøi Goøn ñaõ ñaàu tö vaø trieån khai phaùt trieån caûng nöôùc saâu ñaàu tieân ôû Vieät Nam laø Taân Caûng- Caùi Meùp taïi KCN Caùi Meùp thuoäc tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu. Theo quy hoaïch caûng coù caàu taøu daøi 900 m, saâu aâm 15,40 m, 60 ha kho baõi cuøng caùc trang thieát bò xeáp dôõ hieän ñaïi, coù theå tieáp nhaän ñöôïc taøu coù troïng taûi 80.000 DWT. Ñònh höôùng phaùt trieån caûng bieån Taân caûng: Caûi taïo, naâng caáp, hieän ñaïi hoùa, phaùt huy caùc ñieàu kieän töï nhieân vaø cô sôû saün coù, nhaèm ñaàu tö hôïp lyù, khai thaùc coù hieäu quaû. Chuù troïng ñeán khu beán chuyeân duøng cho haøng container, haøng rôøi, haøng loûng vaø caûng trung chuyeån quoác teá Xaây döïng coù troïng ñieåm treân cô sôû caân nhaéc kyõ löôõng hieäu quaû ñaàu tö, chöùc naêng vaø quy moâ thích hôïp vôùi möùc ñoä phaùt trieån kinh teá hieän nay cuûa ñòa phöông vaø khaû naêng huy ñoäng voán. Cuøng vôùi vieäc phaùt trieån caûng caàn chuù yù ñeán vieäc phaùt trieån ñoàng boä caùc dòch vuï haøng haûi vaø caùc cô sôû haï taàng lieân quan , nhaèm naâng cao naêng löïc phuïc vuï vaø hieäu quaû ñaàu tö cuûa caûng. Trong vieäc ñaàu tö phaùt trieån cuõng nhö khai thaùc caûng caàn keát hôïp chaët cheõ giöõa yeâu caàu phaùt trieån kinh teá Theo keát quaû tính toaùn, nhu caàu vaän taûi haøng hoùa cuûa Taân caûng trong giai ñoaïn 2005 – 2010 nhö sau: Baûng 2.2: Döï baùo löôït taøu vaø saûn löôïng haøng hoùa vaän chuyeån qua Taân caûng Noäi dung Naêm 2005 Naêm 2006 Naêm 2007 Naêm 2008 Naêm 2009 Naêm 2010 soá taøu ñeán (chieác) 1,544 1,914 2,284 2,654 2,810 3,122 Haøng hoùa (MT) 14,570,000 20,000,000 23,447,121 28,812,718 31,259,839 36,909,839 (Nguoàn :40 naêm Cuïc HHVN. NXB GTVT, 2005) Hình 2.7: Bieåu ñoà döï baùo soá taøu caäp caûng ñeán naêm 2010 Hình 2.8: Bieåu ñoà döï baùo saûn löôïng haøng hoùa ñeán naêm 2010 Nhaän xeùt: Qua hai bieåu ñoà treân ta thaáy ñeán naêm 2010 kinh teá phaùt trieån keùo theo toác ñoä vaän chuyeån haøng hoùa vaøo caûng taêng leân ñeán 2 laàn vaø saûn löôïng haøng hoùa cuõng taêng leân ñaùng keå. 2.3.1.2 Caùc aùp löïc leân moâi tröôøng cuûa hoaït ñoäng xaây döïng vaø vaän chuyeån caûng bieån: Caùc hoaït ñoäng trong quaù trình xaây döïng caûng nhö keø, ñoùng coïc, naïo veùt,… gaây aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng nöôùc taïi khu vöïc caûng. Do ñoù, seõ laøm taêng ñoä ñuïc, giaûi phoùng caùc chaát oâ nhieãm tích tuï trong traàm tích maø chuû yeáu laø caùc kim loaïi naëng vaø Hydrocarbon, taêng chaát oâ nhieãm trong coät nöôùc Hoaït ñoäng vaän taûi taïi caûng cuõng coù nhieàu khaû naêng gaây oâ nhieãm: OÂ nhieãm moâi tröôøng nöôùc do vieäc thaûi caùc chaát thaûi töø taøu ra moâi tröôøng nhö raùc thaûi, nöôùc thaûi, nöôùc thaûi laãn daàu trong caùc keùt la canh, nöôùc ballast, caën daàu,… Trong moät soá tröôøng hôïp khaùc xuaát phaùt töø nguyeân nhaân traøn daàu do tai naïn ñaâm va, maéc caïn, töø hoaït ñoäng cung öùng, dòch vuï cuûa caûng. OÂ nhieãm khoâng khí coù theå phaùt sinh do khí thaûi töø oáng khoùi cuûa taøu, khí thaûi töø caùc trang thieát bò phuïc vuï cho coâng taùc boác xeáp cuûa caûng, cuõng nhö khí thaûi töø caùc phöông tieän ra vaøo caûng ñeå vaän chuyeån haøng hoùa. OÂ nhieãm tieáng oàn töø caùc phöông tieän ra vaøo phuïc vuï boác dôõ, vaän chuyeån haøng hoùa. 2.3.2 Ñònh höôùng phaùt trieån coâng nghieäp ñoùng taøu: 2.3.2.1 Muïc tieâu phaùt trieån quy hoaïch ñoùng taøu Xaây döïng, phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp ñoùng taøu (bao goàm maïng löôùi caùc nhaø maùy ñoùng, söûa chöõa taøu thuûy vaø coâng nghieäp phuï trôï) ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån kinh teá, xaõ hoäi, cuûng coá an ninh, quoác phoøng; ñoàng thôøi ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaùt trieån, ñoåi môùi cô caáu ñoäi taøu vaø coù saûn phaåm taøu thuûy xuaát khaåu ra nöôùc ngoaøi. Naâng cao naêng löïc, hoaøn thieän cô sôû vaät chaát, ñoåi môùi quaù trình ñaøo taïo vaø nghieân cöùu, thieát keá. 2.3.2.2 Aùp löïc leân moâi tröôøng töø hoaït ñoäng ñoùng môùi, söûa chöõa taøu bieån Caùc aùp löïc leân moâi tröôøng töø hoaït ñoäng ñoùng môùi, söûa chöõa taøu bieån thöôøng lieân quan ñeán cô sôû vaät chaát kyõ thuaät chöa ñöôïc ñaàu tö ñuùng möùc, chöa ñaûm baûo ñuû caùc ñieàu kieän veà phoøng ngöøa oâ nhieãm moâi tröôøng. Caùc cô sôû ñoùng môùi vaø söûa chöõa taøu gaàn khu vöïc cöûa soâng, cöûa bieån. Cuøng vôùi quaù trình ñaàu tö xaây döïng cuõng nhö tieán trình coâng nghieäp hoùa caûng, ngaøy caøng nhieàu caùc nhaø maùy ra ñôøi. Hoaït ñoäng cuûa caùc cô sôû naøy goùp phaàn laøm oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc bieån vaø vuøng nöôùc doïc soâng ñoå ra bieån, neáu khoâng ñöôïc xöû lyù hôïp lyù. Löôïng chaát thaûi raén chuû yeáu laø phoâi saét pheá thaûi trong quaù trình ñoùng taøu, goã cheøn loùt trieàn ñaø; caùt, vuïn sôn khoâ trong quaù trình phun caùt laøm saïch taøu; gieû lau, caën sôn. Chaát loûng bao goàm: nöôùc thaûi sinh hoaït, nöôùc röûa veä sinh beà maët voû taøu tröôùc khi sôn; daàu röûa trong quaù trình laép ñaët thieát bò. Hoaït ñoäng phaù dôõ taøu cuõ: phaù dôõ taøu cuõ laø hoaït ñoäng dòch vuï, chuû yeáu lieân quan ñeán vieäc nhaäp khaåu caùc loaïi taøu cuõ töø nöôùc ngoaøi veà ñeå tieán haønh caét, phaù, phaân loaïi pheá lieäu vaø tieáp tuïc xuaát pheá lieäu ra nöôùc ngoaøi. Caùc aùp löïc leân moâi tröôøng: oâ nhieãm coù theå xaûy ra trong caùc coâng ñoaïn cuûa quy trình coâng ngheä caét phaù taøu cuõ. Ñaëc bieät, vì ñoái töôïng phaù dôõ taøu cuõ hieän nay vaø trong töông lai chuû yeáu laø caùc loaïi taøu chôû daàu thoâ vaø caùc saûn phaåm cuûa noù, caùc taøu daàu – quaëng, taøu vaän chuyeån hoùa chaát vaø caùc taøu chôû haøng khoâ ñaõ heát haïn söû duïng. Nhöõng taøu naøy thöôøng coù troïng taûi lôùn töø 4000 taán ñeán hôn 200.000 taán. Coâng vieäc phaù dôõ nhöõng taøu naøy thöôøng phaûi tieán haønh tröïc tieáp taïi caùc caàu caûng neân seõ gaây oâ nhieãm tröïc tieáp ñeán moâi tröôøng bieån. OÂ nhieãm moâi tröôøng nöôùc coù theå phaùt sinh do daàu thöøa, daàu caën rôi vaõi, roø ræ trong quaù trình vaän chuyeån töø taøu leân caùc beå chöùa chôø xöû lyù treân bôø, daàu toàn ñoïng trong caùc khoang chöùa khoâng ñöôïc bôm heát bò traøn ra ngoaøi khi tieán haønh caét thoâ töøng khoái lôùn cuûa taøu, do nöôùc caën, nöôùc laøm veä sinh töø taøu mang theo. Vieäc caét phaù töøng khoái taøu tieán haønh taïi caûng, neân maït saét, thuoác haøn cuõng nhö caùc saûn phaåm chaùy khaùc sinh ra trong quaù trình caét phaù taøu rôi xuoáng nöôùc. Nöôùc bò oâ nhieãm laø nguyeân nhaân gaây taùc haïi ñeán caùc loaøi thuûy sinh vaät trong töï nhieân vaø cuûa ngaønh nuoâi troàng haûi saûn. OÂ nhieãm moâi tröôøng ñaát coù theå phaùt sinh do caùc chaát thaûi nhö daàu thöøa, daàu caën, maït saét, que haøn, saûn phaåm chaùy, thaám saâu vaøo trong loøng ñaát, gaây aûnh höôûng tröïc tieáp vôùi vuøng baõi trieàn ñaø – nôi tieán haønh caét dôõ töøng phaàn nhoû cuûa taøu. Noù seõ thaåm thaáu hoaëc oâ nhieãm caùc maïch nöôùc ngaàm, traøn theo nöôùc möa chaûy vaøo vuøng nöôùc bieån ven bôø. OÂ nhieãm khoâng khí coù theå phaùt sinh trong quaù trình caét phaù voû taøu thaûi ra nhieàu loaïi khí thaûi coù tính ñoäc haïi Khí toàn ñoïng laâu ngaøy trong haàm haøng khoùng keùt kín daàu, kín hôi Khí xaû cuûa caùc loaïi oâtoâ, xe caàn truïc hoaït ñoäng trong khu vöïc Khí ñoát nhieân lieäu, raùc thaûi coâng nghieäp Ñaëc bieät laø khí Asin (A2H2) sinh ra trong khi caét voû taøu baèng que haøn, khí naøy gaây giaûm hoàng caàu trong maùu, coù taùc haïi ñoái vôùi thaän vaø gaây neân beänh vaøng da Raùc thaûi sinh töø taøu nhö goã vuïn, chaát caùch aâm, caùch nhieät, ræ saét vaø caùc vaät duïng khoâng duøng ñöôïc. Theo tính toaùn, moät cô sôû coù coâng suaát phaù dôõ 50.000 taán taûi troïng/naêm seõ sinh ra moät löôïng chaát thaûi khoaûng 1.000 taán/naêm [Cuïc Haøng Haûi Vieät Nam, 2005] OÂ nhieãm tieáng oàn phaùt sinh trong quaù trình phaù dôõ taøu goàm tieáng oàn do oâ toâ vaø xe caàn truïc chaïy trong khu vöïc, tieáng oàn phaùt sinh ra do vieäc goõ ræ, tieáng caét taùch kim loaïi, tieáng rôi cuûa caùc khoái theùp lôùn nhoû trong khi chuyeân chôû töø taøu leân bôø vaø phaân loaïi saûn phaåm. Maët khaùc, caùc taùc ñoäng gaây nhieãm hoaëc gaây aûnh höôûng xaáu ñeán moâi tröôøng töø hoaït ñoäng phaù dôõ taøu cuõ coù theå laø laâu daøi, vì vaäy aùp löïc leân moâi tröôøng cuõng laø aùp löïc laâu daøi. 2.4 HIEÄN TRAÏNG MOÂI TRÖÔØNG MOÄT SOÁ CAÛNG TREÂN ÑÒA BAØN T.P HCM Theo keát quaû khaûo saùt moâi tröôøng taïi moät soá caûng ôû khu vöïc T.p HCM, coù theå ñaùnh giaù chung laø möùc ñoä oâ nhieãm taïi caùc caûng ñang coù xu höôùng gia taêng. Caùc keát quaû naøy ñöôïc coâng boá trong baùo caùo Basic Inveromental Study of the Ports of VietNam and Cambodia Taïi khu vöïc caûng Saøi Goøn coù ñoä ñuïc cao, ñoä trong thaáp vaø nhieät ñoä cao, ñaëc bieät vaøo nhöõng thaùng muøa heø. Caùc chæ tieâu chaát löôïng nöôùc gaàn vò trí caûng cho thaáy nöôùc chöa coù bieåu hieän oâ nhieãm do TSS; ñoä pH cuûa nöôùc soâng coøn trong giôùi haïn cho pheùp ñoái vôùi caùc muïc ñích söû duïng khaùc nhau. Baûng 2.3 : Thoâng soá hoùa lyù cuûa nöôùc taïi khu vöïc caûng Saøi Goøn TT Thoâng soá Ñôn vò TCVN 5942 – 1995, Loaïi B Giaù trò 1 pH 5,5- 9 7,7 2 Ñoä ñuïc NTU 58 3 TSS Mg/l 80 59,9 (Nguoàn: Baùo caùo ñaùnh giaù sô boä ruûi ro moâi tröôøng T.p Hoà Chí Minh, 2004) OÂxy hoøa tan trong nöôùc laø moät yeáu toá quan troïng ñoái vôùi söï soáng. Nöôùc trong vaø quanh khu vöïc caûng Saøi Goøn coù bieåu hieän thieáu oâxy hoøa tan, haøm löôïng BOD vaø amonia cuõng cao hôn giôùi haïn cho pheùp cho thaáy nöôùc ven caûng Saøi Goøn bò oâ nhieãm cuïc boä bôûi chaát dinh döôõng. Ñaëc bieät, haøm löôïng coliform cao hôn tieâu chuaån cho pheùp töø 2 ñeán 5 laàn [PEMSEA, 2004] Taïi khu vöïc caûng Caùt Laùi, keát quaû ño ñöôïc cho thaáy caùc khu vöïc caûng coù bieåu hieän suy giaûm oâxy hoøa tan vaø oâ nhieãm BOD, oâ nhieãm chaát dinh döôõng laø khu vöïc caûng Saøi Goøn Petro Baûng 2.4: Noàng ñoä nhöõng chaát oâ nhieãm höõu cô trong nöôùc ôû khu vöïc caûng Saøi Goøn Petro STT Thoâng soá Ñôn vò TCVN 5942 – 1995, Loaïi B Giaù trò 1 DO mg/l ≥2 3,92 2 BOD mg/l <25 95,75 3 NO2- µg/l 50 140 4 NH4- µg/l 1000 450 5 NO3- µg/l 15000 590 6 Coliform MNP/100ml 10.000 24000 (Nguoàn: Theo PEMSEA, 2004) Ghi chuù: TCVN 5943 – 1995 Tieâu chuaån chaát löôïng nöôùc ñoái vôùi nöôùc ven bôø loaïi B. Haàu heát caùc thoâng soá oâ nhieãm chæ ôû möùc coù theå chaáp nhaän ñöôïc, nguoàn gaây oâ nhieãm chính ñöôïc xaùc ñònh ñöôïc laø chaát thaûi sinh hoaït töø khu vöïc hoaït ñoäng cuûa caûng, taäp trung ñoâng ñuùc taøu thuyeàn, caûng rau quaû, do ñoù caùc chaát oâ nhieãm töø nöôùc thaûi sinh hoaït cuûa thuûy thuû vaø töø khu vöïc caûng chöùa nhieàu chaát dinh döôõng gaây oâ nhieãm vuøng nöôùc cuûa soâng Saøi Goøn. Nöôùc thaûi chöùa haøm löôïng kim loaïi coù theå gaây oâ nhieãm, aûnh höôûng ñeán söùc khoûe con ngöôøi. Kim loaïi naëng xaâm nhaäp vaøo moâi tröôøng nöôùc trong vaø xung quanh khu vöïc caûng töø caùc hoaït ñoäng coâng nghieäp, thoaùt ra töø haøng hoùa, ñoå thaûi nöôùc caën vaø nöôùc daèn töø taøu... Ñaëc bieät laø kim loaïi keõm (Zn) coù trong sôn taøu Raùc thaûi, caùc loaïi vaät lieäu töø nhaø maùy rôi xuoáng caûng, buïi cuûa xæ ñoàng bay ra trong quaù trình laøm saïch voû taøu. Khu vöïc caûng daàu Nhaø Beø: bao goàm 8 caàu caûng traûi daøi treân 3km tieáp nhaän taøu töø 7000 – 30000 DWT. Vieäc roø ræ daàu töø caùc beå chöùa, heä thoáng ñöôøng oáng daãn, nöôùc thaûi chöùa caën daàu khi veä sinh beå chöùa vaø ñöôøng oáng cuøng caùc duïng cuï bôm ruùt daàu. Nöôùc thaûi töø caùc hoá gaïn daàu coù haøm löôïng caùc chaát oâ nhieãm lôùn. Thaønh phaàn nöôùc thaûi taïi hoá gaïn daàu kho caûng xaêng daàu ñöôïc toång hôïp tron._.g baûng sau: Baûng 2.5: Thaønh phaàn nöôùc thaûi taïi hoá gaïn daàu kho caûng xaêng daàu Nhaø Beø Chæ tieâu Tröôùc hoá gaïn daàu Sau hoá gaïn daàu pH 6,5-7,2 6,5-7,2 Caën lô löõng, mg/l 100-150 80-120 BOD5, mg/l 30-550 30-450 COD, mg/l 50-1650 50-700 Haøm löôïng daàu, mg/l 50-500 15-40 Pb, mg/l 0,012-0,12 0,010-0,015 (Nguoàn: Theo keát quaû nghieân cöùu cuûa CEETIA, 2003) Caûng Beán Ngheù hieän nay coù 582m beán cho taøu töø 10000 – 20000 DWT hoaït ñoäng vôùi heä thoáng kho baõi roäng ñang caûi taïo môû roäng 290m beán cho taøu tôùi 20000 DWT caäp caûng laøm haøng. Vôùi quy moâ töông ñoái lôùn, laø caûng toång hôïp coù ña daïng loaïi haøng, haøng phaân boùn coù NH3, Photpho, caûng rau quaû coù chaát thaûi höõu cô; gaén lieàn vôùi khu daân cö neân coù nguy cô gaây oâ nhieãm cao. Heä thoáng caûng Taân Thuaän Ñoâng coù caûng caù Saøi Goøn vôùi chaát thaûi raén vaø loûng töø toâm, caù. Caùc chaát thaûi naøy phaùt sinh ra muøi hoâi thoái nhö H2S; taïo ñieàu kieän cho vi truøng, ruoài nhaëng phaùt trieån keùo theo caùc beänh dòch taû, ñi ngoaøi, ... Trong quaù trình laøm haøng treân caûng, löôïng nöôùc röûa vaø cheá bieán caù laø 40m3/taán, nöôùc ñaù laø 1,2 taán/ taán caù [Nguoàn: CEETIA, 2004]. Ngoaøi ra coøn coù nöôùc thaûi cuûa coâng nhaân vaø nhaân vieân treân caûng Baûng 2.6: Thaønh phaàn vaø tính chaát nöôùc thaûi caûng caù STT Chæ tieâu Giaù trò TCVN 5945 – 1995, loaïi B 1 Nhieät ñoä, 0C 20 – 28 40 2 pH 7,2 – 8,2 5,5 – 9 3 Haøm löôïng caën lô löõng (mg/l) 150 – 300 100 4 Daàu môõ ñoäng vaät, mg/l 3 – 25 10 5 COD, mg/l 500 – 800 100 6 BOD5, mg/l 300 – 600 50 7 Coliform, MPN/100ml 20000 10000 (Nguoàn: Theo CEETIA, 2004) Hieän traïng caûng khaùch, phaø: chaát thaûi phaùt sinh do hoaït ñoäng cuûa hanøh khaùch vaø haøng hoùa mang theo. Ñoái vôùi caûng phaø coøn coù chaát thaûi töø oâtoâ, xe maùy. Ñoù laø nhieân lieäu daàu môõ dö thöøa, khoùi buïi, caùc dung moâi höõu cô, ... Moät soâù taøu hoaït ñoäng trong khu vöïc vuøng nöôùc caûng treân ñòa baøn thaønh phoá ñaõ tieán haønh thanh thaûi daàu caën töø keùt laéng cuûa taøu. Haàu heát caùc taøu naøy cuõng nhö caùc ñôn vò tham gia thu gom daàu caën ñeàu khoâng xin pheùp Caûng vuï theo quy ñònh, khoâng tuaân thuû trieät ñeå caùc quy ñònh veà phoøng ngöøa oâ nhieãm moâi tröôøng, caùc thu gom thuû coâng. Coù tröôøng hôïp daàu caën ñöôïc thu gom, nhöng khoâng ñöôïc xöû lyù maø ñem ñoå khoâng ñuùng quy ñònh gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. CHÖÔNG 3: HIEÄN TRAÏNG VAØ TAÙC ÑOÄNG CUÛA HOAÏT ÑOÄNG HAØNG HAÛI ÑEÁN MOÂI TRÖÔØNG TAÏI TAÂN CAÛNG NGUOÀN PHAÙT SINH CHAÁT THAÛI Chaát thaûi trong sinh hoaït Raùc thaûi sinh hoaït khoaûng 0,65kg/ ngöôøi.ngaøy ñoái vôùi taøu haøng vaø 0,6 – 0,8 kg/ ngöôøi.ngaøy ñoái vôùi taøu khaùch. Trong caùc loaïi raùc thaûi sinh hoaït thaønh phaàn thöïc chieám khoaûng 20%, thaønh phaàn deã chaùy chieám 30%. Nöôùc thaûi sinh hoaït laø 100 - 200 lít/ ngöôøi.ngaøy. Tuy nhieân, phaàn lôùn nöôùc thaûi khoâng ñöôïc thu gom, caùc loaïi nöôùc thaûi naøy phaàn lôùn xaû tröïc tieáp vaøo moâi tröôøng. Löôïng chaát thaûi loûng vaø chaát thaûi raén sinh hoaït hình thaønh treân khu vöïc caûng phuï thuoäc vaøo soá coâng nhaân hoaït ñoäng trong khu vöïc ñoù. Löôïng nöôùc sinh hoaït do coâng nhaân tröïc tieáp söû duïng 25- 45 lít/ ngöôøi.ca. Ngoaøi ra, löôïng nöôùc taém trung bình laø 60 lít/ laàn taém. Trong khu vöïc caûng coøn coù nhaø aên söû duïng moät nöôùc caáp ñaùng keå. Haøm löôïng caùc chaát oâ nhieãm ñaëc tröng trong nöôùc thaûi sinh hoaït ñöôïc theå hieän trong baûng sau: Baûng 3.1: Noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc thaûi sinh hoaït töø keát quaû phaân tích STT Thoâng soá Ñôn vò TCVN 6772-2000 Möùc 1 Giaù trò 1 DO Mg/l - 4,6 2 BOD5 Mg/l 30 285,6 3 COD Mg/l - 420 4 Toång raén hoøa tan Mg/l 500 320 5 Photphat (PO43-) Mg/l 6 6,7 6 Nitrat ( NO3- ) Mg/l 30 101,6 7 Toång Coliform PMN/100ml 1000 106 8 Daàu môõ (thöïc phaåm) Mg/l 20 - Ghi chuù: -: Khoâng xaùc ñònh Nöôùc thaûi sinh hoaït chöùa nhieàu chaát höõu cô deã phaân huûy sinh hoïc. Tuy nhieân, khi xaû ra bieån do haøm löôïng muoái trong nöôùc bieån lôùn, söï phaân huûy chaát höõu cô naøy thöôøng gaëp raát nhieàu khoù khaên. Löôïng chaát thaûi raén sinh hoaït hình thaønh trong khu vöïc caûng naèm khoaûng töø 0,25- 0,65kg/ngöôøi.ngaøy. Thaønh phaàn chaát thaûi raén ña daïng. 3.1.2 Chaát thaûi trong hoaït ñoäng laøm haøng treân caûng Raùc thaûi haøng hoùa vaø saûn xuaát bao goàm caùc loaïi dung moâi, nhöïa höõu cô, thuûy tinh, bao goùi…Trong caùc loaïi chaát thaûi naøy thaønh phaàn deã chaùy töông ñoái lôùn, chieám 40 ñeán 45%. Moät phaàn raùc thaûi naøy ñöôïc xaû tröïc tieáp ra bieån trong quaù trình vaän taûi. Caùc chaát thaûi ñoäc haïi do rôi vaõi cuûa töøng loaïi haøng khi chuyeån taûi treân bieån giöõa taøu lôùn sang taøu nhoû vaø ngöôïc laïi: chaúng haïn rôi vaõi xi-maêng, phaân boùn, hoùa chaát, daàu, vaät lieäu xaây döïng, thöïc phaåm… Phaàn lôùn raùc thaûi haøng hoùa ñöôïc hình thaønh trong quaù trình neo ñaäu taïi caûng. Chaát thaûi raén vaø nöôùc thaûi sinh hoaït veä sinh röûa taøu töø taát caû caùc taøu trong moïi thôøi ñieåm taøu hoaït ñoäng trong caûng, luùc chôø ñôïi, luùc laøm haøng, khi quay taøu 3.1.2.1 Nöôùc ballast Nöôùc ballast ñoùng vai troø ñoái vôùi an toaøn vaø hoaït ñoäng hieäu quaû cuûa ngaønh vaän taûi hieän ñaïi, giuùp cho taøu caân baèng vaø giöõ ñöôïc oån ñònh khi khoâng coù haøng hoaëc chôû haøng chöa heát taûi. Khoái löôïng nöôùc daèn taøu phuï thuoäc vaøo troïng taûi, kích thöôùc vaø loaïi taøu, neân cuõng raát khoù döï ñoaùn, tính toaùn ñöôïc löôïng nöôùc thaûi taïo ra. Ruûi ro do nöôùc ballast taïo ra phuï thuoäc vaøo löôïng nöôùc vaø thôøi gian vaän chuyeån. Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng do nöôùc ballast ñöôïc xaùc ñònh theo caùc yeáu toá nhö: nguoàn goác, thaønh phaàn vaø tính chaát cuûa nöôùc, söï thay ñoåi nöôùc, thôøi gian vaän chuyeån… Ñieàu ñaùng quan taâm laø trong nöôùc ballast coù chöùa haøng ngaøn loaøi sinh vaät bieån bao goàm vi khuaån, aáu truøng, cuûa nhieàu loaøi sinh vaät khaùc nhau. Caùc loaøi sinh vaät khoâng mong muoán naøy seõ gaây aûnh höôûng xaáu ñeán moâi tröôøng khu vöïc. Nöôùc la canh vaø caùc loaïi nöôùc thaûi chöùa daàu khaùc Nöôùc la canh hình thaønh trong quaù trình veä sinh taøu thuyeàn, nöôùc thaûi suùc röûa boàn chöùa daàu… Caùc loaïi nöôùc thaûi naøy chöùa daàu, caën daàu vaø caùc loaïi vaät lieäu dính baùm khaùc, ñöôïc löu giöõ treân taøu, sau ñoù ñöôïc bôm veà heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi treân caûng. Nöôùc lacanh töø caùc taøu thaûi ra chính laø moät trong nhöõng yeáu toá goùp phaàn laøm oâ nhieãm daàu ôû moâi tröôøng bieån. Ñoái vôùi moâi tröôøng khoâng khí Khoâng khí coù theå bò oâ nhieãm xuaát phaùt töø vieäc leân xuoáng haøng ôû treân taøu, ñaëc bieät laø vôùi caùc loaïi haøng nhö: clinke, ximaêng… cuõng coù theå töø khí thaûi töø taøu nhaát laø khí thaûi töø oáng khoùi cuûa taøu, hoaëc coù theå töø baûn thaân haøng hoùa vaän chuyeån treân taøu. Caùc loaïi hoùa chaát ñoäc haïi nhö buïi Amiaêng, buïi Kaly, löu huyønh, ximaêng … trong khi xeáp dôõ bò gioù khuyeách taùn trong khoâng khí hay hoøa tan vaøo moâi tröôøng nöôùc do rôi vaõi, möa troâi. Vieäc gaây oâ nhieãm cho moâi tröôøng khoâng khí töø hoaït ñoäng cuûa caûng cuõng chuû yeáu xuaát phaùt töø hoaït ñoäng laøm haøng cho taøu taïi caûng, hoaït ñoäng laøm haøng trong khu vöïc kho baõi cuûa caûng, töø caùc trang thieát bò phuïc vuï cho coâng taùc boác xeáp cuûa caûng, töø caùc phöông tieän vaøo ra caûng ñeå vaän chuyeån haøng hoùa. Hình 3.1: Caùc phöông tieän vaän chuyeån haøng hoùa ra vaøo caûng Ñoái vôùi caùc xöôûng söûa chöõa taøu, nguoàn gaây oâ nhieãm khoâng khí coù laø buïi phaùt sinh ra trong quaù trình goõ ræ, phun caùt trong vieäc laøm saïch beà maët voû taøu, sôn taøu. Hình 3.2: Hoaït ñoäng söûa chöõa taøu Khí thaûi töø ñoäng cô, chuû yeáu laø caùc loaïi ñoäng cô chaïy baèng nhieân lieäu diezel laø chính. Khí thaûi töø caùc maùy naøy ñem theo caùc khí ñoäc haïi vaøo moâi tröôøng khoâng khí theo tyû leä phaàn traêm theå tích nhö sau: Baûng 3.2: Tyû leä phaàn traêm chaát oâ nhieãm trong khí thaûi ñoäng cô STT Thoâng soá Tyû leä(%) 1 CO2 1- 10 2 CO 0.01- 0.5 3 NOx 0,0002- 0,5 4 CmHn 0,009- 0,5 5 R- CHO 0,001- 0,009 6 Muoäi than 0,01 - 1 (Nguoàn: Cuïc HHVN) Hình 3.3: Caùc xe caåu haøng, container Caùc hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi nhö vaän taûi, boác dôõ, neo ñaäu thöôøng taïo ra nhöõng aûnh höôûng xaáu ñeán caùc heä sinh thaùi. Quaù trình neo ñaäu taøu, vaän haønh cuûa caùc taøu lôùn trong vuøng cöûa soâng thöôøng laøm xaùo troän neàn ñaùy, laø nguyeân nhaân di cö ra khoûi ñòa baøn cuûa caùc loaøi haûi saûn ôû khu vöïc naøy. Quaù trình xaây döïng caàu caûng laøm thay ñoåi doøng chaûy gaây ra xoùi lôû. Nöôùc thaûi chöùa caën daàu khi veä sinh beå chöùa vaø ñöôøng oáng cuøng caùc duïng cuï bôm ruùt daàu, nöôùc möa traøn treân maët gaëp veät daàu loang hoøa laãn mang theo daàu vaø saûn phaåm daàu Hình 3.4: Heä thoáng ñöôøng oáng khoâng ñaûm baûo chaát löôïng Chaát thaûi do veä sinh caùc container bao goàm caû gæ saét, daàu môõ vaø caùc chaát duøng cho baûo döôõng, duøng cho söûa chöõa thuøng. Ngoaøi nguoàn phaùt sinh caùc chaát thaûi treân laõnh thoå töø moãi loaïi haøng coøn coù caùc nguoàn phaùt sinh töø hoaït ñoäng cuûa taát caû caùc phöông tieän giao thoâng, töø taát caû caùc hoaït ñoäng cuûa caùc nhaø xöôûng. 3.1.3 Taùc ñoäng moâi tröôøng 3.1.3.1 Caùc taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng cuûa hoaït ñoäng vaän chuyeån taïi caûng Trong quaù trình xaây döïng caûng: quaù trình trieån khai xaây döïng döï aùn tuy moâi tröôøng khoâng bò aûnh höôûng laâu daøi, phaïm vi aûnh höôûng khoâng roäng lôùn, nhöng coù moät soá taùc ñoäng sau: soá löôïng ngöôøi, thieát bò vaø phöông tieän hoaït ñoäng trong khu vöïc xaây döïng gia taêng. Taïi thôøi ñieåm thi coâng, coù luùc coâng tröôøng taäp trung tôùi haøng ngaøn ngöôøi, haøng traêm loaïi thieát bò vaø phöông tieän thi coâng. Yeáu toá naøy seõ gaây aûnh höôûng ñeán sinh hoaït thöôøng ngaøy cuûa nhaân daân khu vöïc xung quanh nhö: OÂâ nhieãm buïi trong quaù trình san laáp, chôû ñaát ñaù OÂ nhieãm tieáng oàn, rung do caùc phöông tieän cô giôùi OÂ nhieãm daàu môõ, chaát thaûi raén do caùc phöông tieän thi coâng cô giôùi roø ræ xuoáng maët ñaát, maët nöôùc. Caùc chaát thaûi raén trong quaù trình thi coâng khoâng ñöôïc thu gom cuõng gaây maát veä sinh Hình 3.5: Chaát thaûi raén khoâng ñöôïc thu gom Trong quaù trình hoaït ñoäng, vaän chuyeån haøng hoùa taïi caûng: khi caûng ñi vaøo hoaït ñoäng caùc taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán moâi tröôøng veà laâu daøi bao goàm caùc vaán ñeà sau: OÂ nhieãm moâi tröôøng nöôùc, khoâng khí xaây döïng caûng moät caùch thöôøng xuyeân. Söï hoaït ñoäng cuûa caûng gaây oâ nhieãm nöôùc ven bôø, do chaát thaûi töø caûng ñoå ra, bao goàm nöôùc thaûi coâng nghieäp töø caùc xí nghieäp söû duïng cô khí, nöôùc thaûi veä sinh nhaø xöôûng, kho baõi, nöôùc thaûi töø caùc khu vöïc vaän chuyeån do vöông vaõi, nöôùc thaûi coâng nghieäp chöùa haøm löôïng caùc chaát lô löûng raát cao bao goàm caùc chaát raén lô löûng, chaát höõu cô, kim loaïi vaø quaëng, ngoaøi ra coøn chöùa caùc chaát ñoäc toá hoøa tan trong nöôùc. Nöôùc thaûi sinh hoaït töø caùc nhaø veä sinh, nhaø taém, nhaø haøng, khu thöông maïi, vaên phoøng caûng chöùa haøm löôïng chaát höõu cô raát cao. Naïo veùt, duy tu luoàng haøng naêm coù aûnh höôûng töông töï nhö trong quaù trình xaây döïng, nhöng möùc ñoä nhoû hôn vì khoái löôïng coâng vieäc nhoû hôn, laïi phaân boå trong thôøi gian daøi hôn. OÂ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí taïi khu vöïc caûng vaø heä thoáng ñöôøng giao thoâng vaøo caûng bôûi heä thoáng ñöông bò buïi baån, caùc haøng rôøi bò rôi vaõi, gioù thoåi buïi,.. OÂ nhieãm moâi tröôøng ñaát vaø nöôùc bieån cuûa heä thoáng caûng bieån bôûi caùc chaát thaûi raén vaø nöôùc thaûi töø caûng. Khi xaây döïng vaø caùc hoaït ñoäng sau naøy luoân thaûi ra moät khoái löôïng raát lôùn chaát thaûi raén vaø nöôùc thaûi do caùc nguoàn: chaát thaûi coâng nghieäp do hoaït ñoäng saûn xuaát taïi caûng vaø chaát thaûi sinh hoaït do hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi trong quaù trình vaän haønh, hoaït ñoäng caûng. 3.1.3.2 Taùc ñoäng cuûa söï coá traøn daàu Neáu söï coá traøn daàu xaûy ra luùc nöôùc roøng (trieàu ñang ruùt maïnh – nöôùc chaûy xieát) khi ñoù möïc nöôùc soâng thaáp hôn haàu heát caùc cao trình ven bôø neân ñaõ haïn cheá toái ña löôïng daàu coù theå xaâm nhaäp vaøo heä thoáng keânh raïch, löôïng daàu troâi xa veà phía cöûa soâng thì gaây aûnh höôûng khoâng ñaùng keå. Ñoä ñuïc: khi daàu traøn ra moâi tröôøng nöôùc, trong giai ñoaïn ñaàu daàu seõ bò nhuõ töông hoùa, quaù trình ñoù laøm taêng ñoä ñuïc cuûa nöôùc bieån. Ñoâï ñuïc coù theå taêng leân 2.104 – 2.151 ñôn vò NTU (bình thöôøng 50 – 60 ñôn vò NTU), bieán ñoåi treân khaúng ñònh söï taêng ñoä ñuïc cuûa nöôùc coù lieân quan ñeán söï coá traøn daàu. Nhu caàu oâxy sinh hoùa: haøm löôïng BOD taêng leân cao Nitôr vaø photpho: haøm löôïng nitôr vaø photpho taêng cao. Nitôr coù theå taêng leân 3 mg/l, tyû soá N/P coù giaù trò ñaït gaàn baèng 7, laøm giaûm khaû naêng töï laøm saïch cuûa nöôùc. - Laøm suy giaûm tính ña daïng sinh hoïc Söï coá traøn daàu seõ gaây ra taùc ñoäng tröïc tieáp coù haïi ñeán moâi tröôøng töï nhieân vaø hoaït ñoäng kinh teá xaõ hoäi trong khu vöïc. Gaây thieät haïi veà maët kinh teá – xaõ hoäi nhö du lòch, aûnh höôûng ñeán nguoàn nöôùc caáp, Tröôùc heát söï coá oâ nhieãm daàu seõ gaây caïn kieät nguoàn caù bieån daãn tôùi taùc ñoäng tieâu cöïc leân ngheà ñaùnh caù, gaây ra thieät haïi cho thò tröôøng buoân baùn thuûy saûn bôûi ngöôøi tieâu duøng khoâng daùm mua caùc saûn phaåm bò nhieãm daàu, aûnh höôûng ñeán du lòch, gaây oâ nhieãm baõi taém, gaây aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng dòch vuï khaùch saïn cuõng nhö caùc dòch vuï khaùc trong khu vöïc. Taùc ñoäng ñeán hoaït ñoäng coâng nghieäp vaø sinh hoaït: caùc ngaønh coâng gnhieäp söû duïng nöôùc soâng trong caùc hoaït ñoäng saûn xuaát bò taùc ñoäng bôûi söï coá traøn daàu. Neáu moät löôïng daùng keå daàu troâi noåi vaø ôû lôùp döôùi beà maët nöôùc thaûi ra taïi ñieåm laáy nöôùc vaøo, laøm oâ nhieãm caùc oáng ngöng tuï, khi ñoù caàn phaûi giaûm hieäu suaát hoaëc ngöng hoaøn toaøn quaù trình laáy nöôùc vaøo khi thöïc hieän quaù trình laøm saïch. Caùc xöôûng ñoùng taøu coù bôø tröôït vaø xöôûng söûa chöõa taøu cuõng bò taùc ñoäng bôûi caùc söï coá traøn daàu, daàu laøm hoûng caùc söôøn taøu khoâng ñöôïc sôn hoaëc ñaõ sôn môùi laïi vaø ñieàu kieän laøm vieäc trôû neân ñoäc haïi. Caùc söï coá traøn daàu vaø caùc hoaït ñoäng laøm saïch cuõng aûnh höôûng ñeán vieäc di chuyeån cuûa taøu thuyeàn, ñaëc bieät taïi khu vöïc caûng, ñöôøng thaû neo vaø phaàn taøu chìm döôùi nöôùc. Ñaëc bieät, söï coá traøn daàu gaây aûnh höôûng raát lôùn ñeán nguoàn nöôùc sinh hoaït cho ngöôøi daân trong khu vöïc xung quanh vaø laân caän. Hieän nay, löu löôïng nöôùc caáp chuû yeáu cho T.p Hoà Chí Minh ôû Soâng Ñoàng Nai – soâng Saøi Goøn theo döï baùo seõ gia taêng trong nhöõng naêm tôùi ñeå ñaït ñöôïc löôïng quy hoaïch nhö sau: Naêm 2005: 817.000m3/ngaøy khi chöa coù nhaø maùy nöôùc soâng Saøi Goøn vaø 517.000m3/ngaøy khi nhaø maùy nöôùc soâng Saøi Goøn ñi vaøo hoaït ñoäng (baèng 54% cuûa toång löôïng nöôùc ñang khai thaùc hieän nay treân soâng Ñoàng Nai vaø soâng Saøi Goøn). Naêm 2010: 992.000m3/ngaøy (baèng 104% cuûa toång löôïng nöôùc khai thaùc hieän nay treân soâng Ñoàng Nai vaø soâng Saøi Goøn). Naêm 2020: 1.902.000m3/ngaøy (baèng 200% cuûa toång löôïng nöôùc khai thaùc hieän nay treân soâng Ñoàng Nai vaø soâng Saøi Goøn). Theo döï baùo cuûa Coâng ty Tö vaán caáp thoaùt nöôùc Tp.Hoà Chí Minh, thoâng baùo soá 2 (3/2001) thì toång löu löôïng nöôùc seõ khai thaùc töø soâng Saøi Goøn vaø soâng Ñoàng Nai cho muïc ñích sinh hoaït vaø coâng nghieäp theo döï ñoaùn seõ gia taêng leân gaáp ñoâi vaøo naêm 2010 vaø leân gaáp ba laàn vaøo naêm 2020. Thöïc teá cho thaáy haàu nhö toaøn boä nöôùc sinh hoaït cuûa ngöôøi daân Tp. Hoà Chí Minh ñöôïc cung caáp töø heä thoáng soâng Ñoàng Nai vaø soâng Saøi Goøn. Do ñoù ñaàu tö vaøo vieäc baûo veä nguoàn nöôùc, ngaên chaën oâ nhieãm, giaùm saùt vaø coù caùc bieän phaùp phoøng choáng söï coá traøn daàu taïi khu vöïc hoaït ñoäng chuyeån taûi daàu laø raát quan troïng vaø caáp thieát. Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng töï nhieân vaø taøi nguyeân sinh vaät: Caùc ñòa baøn ven soâng khu vöïc Taân caûng vaø vuøng phuï caän laø khu vöïc coù heä sinh thaùi chuyeån tieáp raát nhaïy caûm. Löu vöïc heä thoáng soâng Saøi Goøn - Ñoàng Nai laø vuøng ñaát ngaäp nöôùc quan troïng, laø nôi cö truù cuûa raát nhieàu loaøi sinh vaät, phaàn lôùn laø coù ñòa hình thaáp do vaäy nöôùc bò oâ nhieãm daàu coù khaû naêng lan truyeàn ñeán. 3.1.3.4 Caùc taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng töø hoaït ñoäng söûa chöõa, phaù dôõ taøu cuõ Theo quy hoaïch ñeán 2010, nhaø maùy seõ naèm ôû vò trí thuaän lôïi gaén lieàn vôùi khu vöïc caûng, caùc tuyeán haøng haûi quoác teá, gaàn khu ñoâ thò. Chính vì theá noù seõ mang laïi hieäu quaû kinh teá cao cuõng nhö goùp phaàn phaùt trieån kinh teá bieån, kinh teá ñòa phöông vaø kinh teá chung cuûa caû nöôùc. Vôùi löôïng chaát thaûi nhö ñaõ trình baøy ôû treân, ñeán naêm 2010 hoaït ñoäng cuûa ngaønh coâng nghieäp ñoùng môùi, söûa chöõa, phaù dôõ taøu cuõ seõ coù taùc ñoäng lôùn ñeán kinh teá, xaõ hoäi vaø moâi tröôøng. Ñoù laø toaøn boä taùc ñoäng tieàm taøng lieân quan ñeán moïi maët ñôøi soáng, kinh teá xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc. Trong quaù trình hoaït ñoäng neáu khoâng quan taâm ñaày ñuû moïi maët ñeå baûo veä moâi tröôøng thaät toát thì caùc taùc ñoäng tieâu cöïc sau naøy coù theå xaûy ra vaø aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng khu vöïc: Laøm thay ñoåi vi khi haäu trong khu vöïc hoaït ñoäng do thay ñoåi caûnh quan voán saün thích nghi, phuø hôïp vôùi vi khí haäu cuûa khu vöïc, chuyeån thaønh caûnh quan nhaân taïo bao goàm caùc nhaø xöôûng, caàu taøu thuyeàn vaø vieäc thaûi ra moät khoái löôïng lôùn buïi, raùc trong quaù trình saûn xuaát... söï thay ñoåi vi khí haäu coù theå daãn ñeán suy giaûm chaát löôïng khoâng khí: taêng nhieät ñoä, buïi, khí ñoäc, ñoä aåm. OÂ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí xung quanh khu vöïc naøy bôûi heä thoáng ñöôøng bò buïi baån, khu vöïc deã bò oâ nhieãm khoâng khí laø caùc phaân xöôûng laøm saïch gæ, sôn toân saét theùp, phaân xöôûng trang trí, phaân xöôûng maùy OÂ nhieãm moâi tröôøng ñaát vaø nöôùc soâng, bieån bôûi caùc chaát thaûi raén vaø nöôùc thaûi töø caùc cô sôû naøy. Khi hoaït ñoäng caùc cô sôû naøy luoân thaûi ra moät khoái löôïng lôùn caùc chaát thaûi raén vaø nöôùc thaûi do hai nguoàn: chaát thaûi coâng nghieäp do hoaït ñoäng saûn xuaát vaø chaát thaûi sinh hoaït. Hoaït ñoäng cuûa caùc cô sôû naøy seõ gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, khi xaûy ra söï coá moâi tröôøng seõ gaây phöông haïi ñeán moät loaït caùc phöông thöùc saûn xuaát, ngaønh ngheà dang hoaït ñoäng ôû khu vöïc xung quanh Caùc hoaït ñoäng chuû yeáu cuûa caûng vaø nhaø maùy gaây oâ nhieãm moâi tröôøng: - Taøu thuyeàn ra vaøo khu vöïc caûng, nhaø maùy - Saûn xuaát, söûa chöõa vaø ñoùng môùi taïi nhaø maùy - Sinh hoaït cuûa caùn boä coâng nhaân vieân - Naïo veùt ñònh kyø khu nöôùc, heä thoáng luoàng vaøo nhaø maùy OÂ nhieãm khoâng khí vaø buïi: Khi hoaït ñoäng, khoâng khí taïi xöôûng söûa chöõa seõ bò oâ nhieãm bôûi khí ñoäc, buïi, tieáng oàn. Söï oâ nhieãm ñoù seõ lan truyeàn gaây taùc ñoäng xaáu ñeán moâi tröôøng xung quanh. OÂ nhieãm khí ñoäc chuû yeáu töø caùc phaân xöôûng sôn maï, caùc phaân xöôûng thöû ñoäng cô, kho ñaát ñeøn,... Caùc ñoäng cô thieát bò chaïy diezen hoaït ñoäng thöôøng xuyeân thaûi moät löôïng khí ñoäc CO2, NOx, SO2 aûnh höôûng ñeán chaát löôïng khoâng khí khu vöïc. Trong tröôøng hôïp xaûy ra söï coá: hoûa hoaïn, noå, vôõ,... taïi caùc traïm khí neùn, traïm oâxy, axetylen vaø kho ñaát ñeøn thì taùc ñoäng coù theå coøn nghieâm troïng hôn. OÂ nhieãm buïi do hoaït ñoäng cuûa phaân xöôûng reøn, ñuùc, moäc, laøm saïch voû taøu,... vaø hoaït ñoäng vaän taûi cuûa caùc phöông tieän giao thoâng noäi boä. Tieáng oàn khu vöïc nhaø maùy chuû yeáu laø do quaù trình gia coâng taïi phaân xöôûng goø, eùp voû taøu, reøn daäp, trang trí vaø caùc thieát bò söû duïng trong nhaø maùy. Tieáng oàn thöôøng dao ñoäng 60 – 180dBA, cao hôn tieâu chuaån moâi tröôøng (55dBA), do vaäy ñònh höôùng khoâng xaây döïng môùi caùc nhaø maùy taïi trung taâm thaønh phoá maø taäp trung ôû khu vöïc thöa daàn. OÂ nhieãm do nöôùc thaûi töø maïng löôùi caùc cô sôû söûa chöõa, ñoùng taøu: Nöôùc thaûi coâng nghieäp bao goàm nöôùc thaûi töø caùc phaân xöôûng söûa chöõa cô khí, moäc, nöôùc thaûi töø taøu, nöôùc veä sinh nhaø xöôûng, kho baõi. Nöôùc thaûi coâng nghieäp chöùa haøm löôïng chaát lô löûng raát cao bao goàm chaát raén, daàu môõ, chaát höõu cô vaø kim loaïi, quaëng vaø coøn coù theå chöùa ñöïng caùc ñoäc toá hoøa tan trong nöôùc. Nöôùc thaûi sinh hoaït töø caùc nhaø veä sinh, nhaø taém, nhaø haøng, vaên phoøng vôùi haøm löôïng raát cao chaát höõu cô, chaát raén lô löûng, daàu môõ, chaát dinh döôõng vaø vi truøng, dòch beänh. Ñaây laø nguyeân nhaân lôùn coù khaû naêng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng neáu khoâng ñöôïc xöû lyù. Hình 3.6: Nöôùc thaûi treân beà maët coù chöùa daàu môõ Baûng 3.3: Ñaùnh giaù aûnh höôûng cuûa caùc hoaït ñoäng ôû caûng leân caùc thaønh phaàn moâi tröôøng Yeáu toá Thaønh phaàn moâi tröôøng Ñaùnh giaù chung Nöôùc maët Nöôùc ngaàm Ñaát Khoâng khí Heä sinh thaùi khu vöïc Söùc khoûe coäng ñoàng Nöôùc ballast 3 0 0 1 3 2 9 Nöôùc röûa taøu 2 0 0 0 3 1 6 NT sinh hoaït 2 1 0 0 1 0 4 Raùc thaûi 2 0 0 2 2 2 8 Khí thaûi 0 0 0 3 2 2 7 Hoaït ñoäng boác dôõ haøng 0 0 2 3 2 2 9 Söûa chöõa, ñoùng môùi taøu 2 0 0 3 2 3 10 Tieáng oàn 0 0 0 3 2 2 7 Taùc ñoäng chung 11 1 2 14 17 15 Nhaän xeùt: Qua baûng ñaùnh giaù treân, ta nhaän thaáy trong caùc thaønh phaàn moâi tröôøng heä sinh thaùi khu vöïc chòu taùc ñoäng lôùn nhaát, trong ñoù nöôùc ngaàm ít chòu taùc ñoäng nhaát. Trong caùc hoaït ñoäng dieãn ra ôû caûng thì hoaït ñoäng söûa chöõa, ñoùng môùi taøu gaây nhieàu taùc ñoäng nhaát. 3.1.4 Moät soá keát quaû quan traéc moâi tröôøng trong moät vaøi naêm gaàn ñaây Baûng 3.4: Keát quaû quan traéc chaát löôïng nöôùc nhieãm daàu taïi Taân caûng Thoâng soá Taàng maët Taàng ñaùy TCVN 6772 – 2000 Nhieät ñoä (0C) 25.6 25.5 Khoâng quy ñònh pH 7.98 8.06 5- 9 Chaát raén lô löûng (mg/l) 112.9 90.4 50 DO(mg/l) 6.42 6.04 Khoâng quy ñònh BOD5(mg/l) 50 42 30 COD(mg/l) 73,52 61,76 Khoâng quy ñònh Oil (mg/l) 0.6 Khoâng quy ñònh Cu (mg/l) 7.3 8.6 Khoâng quy ñònh Pb (mg/l) 5.2 6.0 Khoâng quy ñònh Zn (mg/l) 8.5 8.8 Khoâng quy ñònh Cd (mg/l) 0.67 0.61 Khoâng quy ñònh As (mg/l) 3.64 1.03 Khoâng quy ñònh Hg (mg/l) 0.74 0.60 Khoâng quy ñònh HCBVTV (mg/l) 0.156 Khoâng quy ñònh Coliform (MPN/100ml) 10000 1000 (Nguoàn: Phaân vieän Haûi döông hoïc, 2001) Hình 3.7: Bieåu ñoà so saùnh giaù trò pH, SS, BOD5 trong nöôùc nhieãm daàu vôùi tieâu chuaån Nhaän xeùt: Döïa vaøo bieåu ñoà ta nhaän thaáy pH ôû khu vöïc khaù oån ñònh naèm trong giôùi haïn cho pheùp cuûa TCVN 6772 – 2000. Chaát raén lô löûng nhìn chung khaù cao, ôû taàng maët gaáp hôn 2 laàn so vôùi TCVN 6772 – 2000. Noàng ñoä BOD5 khaù cao taát caû naèm ngoaøi tieâu chuaån cho pheùp, cuï theå taàng maët gaáp 1,5 so vôùi TCVN. Baûng 3.5: Khoái löôïng daàu, nöôùc thaûi khoûi taøu bieån ñaõ caáp taïi Taân caûng (thôi gian töø 01/01/2005 ñeán 01/11/2005) STT Loaïi haøng thanh thaûi Soá löôïng caáp Taøu noäi Taøu ngoaïi löôït taøu (chieác) Soá löôïng (taán) Löôït taøu (chieác) Soá löôïng (taán) 1 Daàu caën 09 56 86 784.13 2 Daàu laãn nöôùc 23 218.4 72 655.3 3 Nöôùc röûa keùt 06 440 4 Nöôùc daèn baån 05 44.8 Toång 23 199.9 158 1771.53 (Nguoàn: Cuïc Haøng Haûi Vieät Nam) 3.2 TÌNH HÌNH QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG TAÏI TAÂN CAÛNG 3.2.1 Veà chính saùch, phaùp luaät Coù raát nhieàu loaïi vaên baûn quy phaïm phaùp luaät lieân quan ñeán vaán ñeà moâi tröôøng taïi caûng bieån, caùc vaên baûn chính maø lieân quan ñeán caùc phaùp luaät cuûa Vieät Nam vaø caùc coâng öôùc Quoác teá ñaõ kyù keát veà hoaït ñoäng baûo veä moâi tröôøng taïi caûng bieån, trong ñoù chuù troïng ñeán vieäc thu gom vaø xöû lyù chaát thaûi töø taøu taïi caûng bieån. 3.2.1.1 Chính saùch, phaùp luaät Vieät Nam: Vieät Nam ñaõ ban haønh vaø toå chöùc thöïc hieän moät soá chính saùch vaø luaät phaùp veà baûo veä moâi tröôøng bieån vaø ven bôø. Caùc luaät coù hieäu löïc hieän nay lieân quan chính bao goàm: Luaät Baûo veä Moâi tröôøng, Luaät Taøi nguyeân nöôùc, Luaät Haøng haûi, Luaät Thuûy saûn, Luaät an toaøn haøng haûi vaø nhieàu quy ñònh, nghò ñònh höôùng daãn thi haønh. Chieán löôïc Baûo veä moâi tröôøng quoác gia ñeán naêm 2010 vaø ñònh höôùng 2020 cuõng ñeà caäp ñeán caùc noäi dung veà baûo veä moâi tröôøng bieån vaø ven bôø. Döôùi ñaây laø moät soá noäi dung lieân quan ñeán quaûn lyù chaát thaûi trong caùc Boä Luaät vaø quy ñònh, Nghò dònh maø ban quaûn lyù Taân caûng ñaõ tham gia: Boä luaät Haøng haûi Vieät Nam: (1990, söûa ñoåi naêm 2005). Boä luaät ñaõ coù phaàn quy ñònh veà baûo veä moâi tröôøng töø hoaït ñoäng cuûa taøu, cuï theå laø yeâu caàu taát caû caùc taøu, khoâng phaân bieät taøu trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi, phaûi thöïc hieän caùc quy ñònh veà baûo veä moâi tröôøng theo quy ñònh cuûa phaùp luaät Vieät Nam vaø caùc ñieàu öôùc quoác teá maø Vieät Nam ñaõ tham gia. Ngoaøi ra boä luaät cuõng quy ñònh traùch nhieäm daân söï chuû taøu, phaûi coù giaáy chöùng nhaän ñaõ coù baûo hieåm ñoái vôùi taøu chôû daàu, giôùi haïn traùch nhieäm boài thöôøng oâ nhieãm daàu... Luaät Baûo veä moâi tröôøng (ñöôïc Quoác hoäi nöôùc CHXHCNVN thoâng qua ngaøy 27-12-1993 vaø söûa ñoåi naêm 2005): luaät ñaõ ñöa ra nhöõng khaùi nieäm chung nhaát veà moâi tröôøng coù lieân quan nhö: thaønh phaàn moâi tröôøng, chaát thaûi, chaát gaây oâ nhieãm, oâ nhieãm moâi tröôøng, suy thoaùi moâi tröôøng, söï coá moâi tröôøng... Luaät Baûo veä Moâi tröôøng chæ roõ söï caàn thieát phaûi Ñaùnh giaù Taùc ñoäng Moâi tröôøng trong caùc döï aùn phaùt trieån vaø quy ñònh traùch nhieäm thaåm ñònh caùc baùo caùo ÑTM. Ñoàng thôøi, luaät cuõng quy ñònh roõ veà vò trí, vai troø, chöùc naêng, phaïm vi traùch nhieäm cuûa caùc cô quan, toå chöùc vaø caù nhaân trog vieäc baûo veä moâi tröôøng, taïo cô sôû phaùp lyù vöõng chaéc cho vieäc xaây döïng vaø tuaân thuû ÑTM. Nghò ñònh cuûa Chính phuû soá 175/CP (ngaøy 18/10/1994) höôùng daãn thi haønh Luaät Baûo veä Moâi tröôøng coù noäi dung höôùng daãn ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng (chöông III), xaùc ñònh danh muïc caùc döï aùn vaø traùch nhieäm baûo veä moâi tröôøng cuûa caùc döï aùn ñaõ ñöôïc pheâ duyeät (Chöông II vaø Phuï luïc II). Ñieàu 9 Nghò ñònh Chính phuû soá 175/CP coøn quy ñònh cuï theå caùc döï aùn ñaàu tö rieâng leû caàn coù ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng vaø caùc quy hoaïch cuûa vuøng phaùt trieån caûng. Nghò ñònh soá 13/CP vaø Quyeát ñònh soá 24/TTg: theo quy ñònh naøy, caùc taøu khi hoaït ñoäng taïi caùc caûng bieån Vieät Nam phaûi tuaân thuû caùc quy ñònh veà caùc bieän phaùp phoøng ngöøa oâ nhieãm bieån nhö traùch nhieäm cuûa taøu trong vieäc baûo veä moâi tröôøng, quy ñònh veà chaát thaûi, traùch nhieäm cuûa caûng trong vieäc tieáp nhaän chaát thaûi töø taøu phuø hôïp vôùi quy ñònh cuûa coâng öôùc MARPOL 73/78. Nghò ñònh 160/2003/NÑ – CP ngaøy 18/12/2003 cuûa Chính phuû: quaûn lyù hoaït ñoäng haøng haûi taïi caûng bieån vaø khu vöïc haøng haûi cuûa Vieät Nam. Vieäc thi haønh caùc luaät lieân quan ñeán baûo veä moâi tröôøng bieån: Luaät phaùp cuûa ta coù nhöõng quy ñònh raát cuï theå thí duï nhö Ñieàu 22 Luaät Baûo veä Moâi tröôøng 2005 quy ñònh caùc chuû phöông tieän giao thoâng vaän taûi ñöôøng thuûy phaûi tuaân theo caùc tieâu chuaån moâi tröôøng vaø chòu söï giaùm saùt, kieåm tra ñònh kyø cuûa cô quan quaûn lyù. Taïi muïc 5 Ñieàu 28 Boä Luaät HHVN 2005 quy ñònh caùc taøu bieån chuyeân duøng ñeå vaän chuyeån daàu moû, cheá phaåm töø daàu moû hoaëc haøng hoùa nguy hieåm khaùc phaûi coù baûo hieåm traùch nhieäm daân söï cuûa chuû taøu veà oâ nhieãm moâi tröôøng... Tuy nhieân, ñeå thi haønh caàn coù caùc hoaït ñoäng giaùm saùt vaø kieåm tra hoaït ñoäng cuûa taøu thuyeàn, maø vôùi naêng löïc hieän nay thì chöa thöïc hieän toát, cuõng nhö chöa coù söï phoái hôïp ñoàng boä, chaët cheõ trong vieäc kieåm tra, giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa caùc taøu thuyeàn ra vaøo khu vöïc caûng. Caùc quy ñònh veà daùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng khi xaây döïng caûng hoaëc caûi taïo naâng caáp caûng cuõ tuy ñaõ thöïc hieän, nhöng vieäc thaåm ñònh baùo caùo ÑTM vaø giaùm saùt thöïc hieän caùc keá hoaïch quaûn lyù moâi tröôøng ñeà xuaát trong ÑTM ñeå haïn cheá caùc taùc ñoäng tieâu cöïc xaûy ra trong quaù trình xaây döïng vaø vaän haønh caûng chöa ñöôïc chuù troïng ñeán keá hoaïch quaûn lyù chaát thaûi töø taøu vaø töø hoaït ñoäng trong caûng. 3.2.1.2 Luaät vaø coâng öôùc Quoác teá Theo phaùp leänh veà kyù keát vaø tham gia caùc ñieàu öôùc quoác teá, khi Vieät Nam tham gia ñieàu öôùc quoác teá naøo thì phaûi tuaân thuû ñaày ñuû caùc quy ñònh vaø quyeàn lôïi töø ñieàu öôùc ñoù. Cho ñeán nay, Vieät Nam ñaõ kyù keát tham gia 29 coâng öôùc vaø nghò ñònh quoác teá, trong ñoù quy ñònh veà quyeàn lôïi vaø traùch nhieäm thöïc hieän caùc luaät quoác teá vôùi an toaøn haøng haûi vaø baûo veä moâi tröôøng bieån. Moät soá coâng öôùc chính nhö: Coâng öôùc Lieân hieäp quoác veà Luaät bieån, 1982 (UNCLOS) Tuyeân boá Rio veà moâi tröôøng vaø phaùt trieån taïi Hoäi nghò cuûa LHQ veà Moâi tröôøng vaø Phaùt trieån, 1982. Coâng öôùc lieân quan ñeán baûo veä di saûn vaên hoùa vaø töï nhieân cuûa theá giôùi, 1972. Coâng öôùc Basel veà vaän chuyeån qua bieân giôùi veà xöû lyù chaát thaûi nguy haïi, 1989. Coâng öôùc veà ña daïng sinh hoïc, ngaøy 5/6/1992. Coâng öôùc MARPOL 1973/78 veà ngaên ngöøa oâ nhieãm gaây bôûi taøu thuyeàn. Tuyeân boá cuûa LHQ veà saûn xuaát saïch hôn, 1999. Keá hoaïch thöïc hieän phaùt trieån beàn vöõng, ñeà xuaát taïi Hoäi nghò Thöôïng ñænh cuûa LHQ taïi Johannesburg, 2002. Coâng öôùc CLC veà t._.phuû ban haønh ngaøy 18/12/2003 veà quaûn lyù hoaït ñoäng haøng haûi taïi caûng bieån vaø khu vöïc haøng haûi cuûa Vieät Nam. Noåi baät nhöõng noäi dung sau: (Ñieàu 39) Khi taøu thuyeàn neo ñaäu trong vuøng nöôùc caûng bieån, caám thöïc hieän caùc haønh vi sau ñaây: Naïo oáng khoùi hoaëc xaû khoùi ñen Coï röûa haàm haøng hoaëc maët boong laøm nhieãm baån moâi tröôøng. Bôm xaû caùc loaïi nöôùc baån, chaát thaûi, daàu hoaëc hôïp chaát coù daàu vaø caùc chaát ñoäc haïi khaùc Vöùt, ñoå raùc hoaëc caùc ñoà vaät khaùc töø taøu xuoáng nöôùc hoaëc caàu caûng Ñeå böøa baõi caùc trang thieát bò, taøi saûn ôû treân maët caàu caûng Goõ ræ, sôn taøu laøm nhieãm baån moâi tröôøng (Ñieàu 40) Quy ñònh veà ñoå raùc, xaû nöôùc thaûi, nöôùc daèn taøu: Caùc loaïi taøu thuyeàn khi hoïat ñoäng trong caûng phaûi thöïc hieän cheá ñoä ñoå raùc, bôm xaû nöôùc baån vaø nöôùc daèn taøu theo quy ñònh cuûa phaùp luaät vaø chæ daãn cuûa caûng vuï haøng haûi. Caùc doanh nghieäp caûng hoaëc toå chöùc, ñôn vò kinh doanh dòch vuï veä sinh taøu thuyeàn taïi caûng phaûi boá trí phöông tieän tieáp nhaän raùc thaûi, nöôùc thaûi töø taøu thuyeàn vaø ñöôïc thu phí dòch vuï theo quy ñònh. 4.3.4 Caùc quyeát ñònh Quyeát ñònh soá 229/QÑ – TÑC ngaøy 25/03/1995 ban haønh tieâu chuaån nöôùc: Ñaây laø boä tieâu chuaån trong ñoù coù tieâu chuaån nöôùc vuøng bieån ven bôø, ñaây laø boä tieâu chuaån raát quan troïng cho baát cöù moät loaïi hình xöû lyù chaát thaûi naøo. Quyeát ñònh soá 40/2005/QÑ-BGTVT ngaøy 16/12/2005 veà toå chöùc, chöùc naêng, nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa thanh tra haøng haûi. Ñieàu 4 quy ñònh nhieäm vuï cuûa thanh tra an toaøn haøng haûi veà an toaøn haøng haûi, an ninh haøng haûi vaø phoøng ngöøa oâ nhieãm moâi tröôøng cuûa taøu bieån khi hoaït ñoäng taïi vuøng nöôùc caûng bieån, thuûy noäi ñòa vaø laõnh haûi Vieät Nam. Quyeát ñònh 127/VGCP- CNTÑV, ngaøy 28/10/1997 cuûa Uûy ban vaät giaù Chính phuû veà bieåu cöôùc phí caûng bieån. Quy ñònh veà cheá ñoä ñoå raùc cho taøu goàm caùc quy ñònh veà thôøi gian vaø giaù ñoå raùc. Quyeát ñònh soá 49/2005/QÑ-BGTVT ngaøy 4/10/2005 cuûa Boä tröôûng Boä Giao thoâng vaän taûi veà aùp duïng Quy taéc quoác teá phoøng ngöøa ñaâm va taøu thuyeàn treân bieån. Baûn quy taéc naøy nhaèm haïn cheá möùc toái ña söï ñaâm va cuûa taøu beø khi vaøo caûng bieån, nhaèm thöïc hieän Coâng öôùc traùnh va (CORLEG). Söï ñaâm va cuûa taøu thuyeàn laø nguyeân nhaân gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khi xaûy ra traøn daàu töø caùc vuï ñaâm va taøu treân luoàng caûng bieån. Quyeát ñònh soá 57/2005/QÑ-BGTVT ngaøy 28/10/2005 cuûa Boä tröôûng Boä Giao thoâng vaän taûi veà toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa Caûng vuï Haøng haûi. Quy ñònh Caûng vuï Haøng haûi phaûi thöïc hieän chöùc naêng quaûn lyù Nhaø nöôùc taïi moät hoaëc nhieàu caûng bieån thuoäc khu vöïc quaûn lyù trong ñoù coù nhieäm vuï caáp pheùp giaùm saùt taøu bieån vaøo hoaït ñoäng taïi caûng bieån khoâng cho pheùp taøu vaøo caûng bieån khi khoâng ñuû ñieàu kieän veà baûo veä moâi tröôøng,… Quyeát ñònh soá 70/2005/QÑ-BGTVT ngaøy 16/12/2005 cuûa Boä tröôûng Boä Giao thoâng vaän taûi quy ñònh veà toå chöùc, chöùc naêng, nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa Thanh tra haøng haûi. Theo ñieàu 4 cuûa Quyeát ñònh thì Thanh tra an toaøn haøng haûi coù nhieäm vuï thanh tra an toaøn haøng haûi, an ninh haøng haûi, phoøng ngöøa oâ nhieãm moâi tröôøng khi taøu hoaït ñoäng taïi vuøng nöôùc caûng bieån. TÌNH HÌNH QUAÛN LYÙ CHAÁT THAÛI CUÛA MOÄT SOÁ NÖÔÙC TREÂN THEÁ GIÔÙI Kinh nghieäm cuûa Singapore Singapore laø moät caûng taáp naäp nhaát treân theá giôùi veà löôïng taøu vaø haøng thoâng qua, töø laâu ñaõ trôû thaønh caûng trung chuyeån lôùn nhaát Theá giôùi. Ñaëc bieät ñaây laø cöûa ngoõ cuûa caùc taøu daàu cuûa Theá giôùi ñi qua cuõng nhö vaøo söûa chöõa taøu bieån lôùn nhö SRMBAWAN, KEPEL. Vaán ñeà phoøng choáng oâ nhieãm ñaõ ñöôïc Chính phuû ñaët ra töø raát sôùm. Ñi ñoâi vôùi vieäc naâg cao an toaøn haøng haûi nhaèm giaûm thieåu oâ nhieãm moi tröôøng do taøu gaây ra, luaät phaùp ñöôïc hoaøn thieän vaø trieån khai ñeå ñaûm baûo raèng taát caû caùc taøu ñöôïc thieát keá, trang bò, hoaït ñoäng vaø quaûn lyù khoâng gaây ra oâ nhieãm moâi tröôøng. Singapore ñaõ aùp duïng ñöôïc cô cheá taøi chính khaùc nhau ñoái vôùi xaây döïng vaø khai thaùc caùc thieát bò tieáp nhaän chaát thaûi, quan troïng hôn caû laø söï keát hôïp traùch nhieäm vôùi tính hieäu quaû kinh teá. Töø naêm 1972, Nhaø nöôùc Singapore ñöùng ra thaønh laäp trung taâm xöû lyù chaát thaûi laãn daàu vaø toû ra raát hieäu quaû. Ñeán naêm 1993, Nhaø nöôùc chuû tröông khuyeán khích tö nhaân hoaït ñoäng trong lónh vöïc naøy. Ñieån hình laø Nhaø maùy xöû lyù chaát thaûi CLEANSEA vôùi 3 thaønh vieân laø Chính quyeàn caûng Singapore (PSA) vaø 2 nhaø maùy söûa chöõa taøu SRMBAWAN vaø KEPEL. Haøng naêm coù treân 500 taøu daàu, taøu container cuûa hôn 200 chuû taøu treân khaép theá giôùi söû duïng dòch vuï cuûa nhaø maùy naøy. Nhaø maùy laøm vieäc 24/24h, coù khaû naêng xöû lyù caën daàu 50.000 taán/naêm, xöû lyù nöôùc laãn daàu 500.000m3/naêm. Nhaø maùy coù ñuû caùc loaïi phöông tieän tieáp nhaän döôùi nöôùc vaø treân bôø, coù 2 caàu taøu loaïi cho taøu 1000 taán vaø loaïi cho taøu 45.000 taán. Nhaø maùy coù quy trình kheùp kín töø khaâu tieáp nhaän, xöû lyù, taùi cheá thaønh caùc saûn phaåm daàu coù theå duøng tieáp, coù heä thoáng loø ñoát caën daàu vaø saûn phaåm sau quaù trình ñoát coù theå duøng laøm ñaát xaây döïng. 4.4.2 Kinh nghieäm cuûa Nhaät Baûn Haõng NEDO (Nhaät Baûn) ñaõ giôùi thieäu moät moâ hình laøm saïch nöôùc thaûi maø chuùng ta coù theå nghieân cöùu aùp duïng: Thoâng thöôøng thì nöôùc thaûi coâng nghieäp vaø sinh hoaït hieän ñang ñöôïc laøm saïch baèng phöông phaùp buøn hoaït tính. Rieâng NEDO laïi söû duïng Ozon coâ ñaëc vôùi muïc tieâu xaùc laäp moät quy trình kyõ thuaät xöû lyù nöôùc thaûi theo hình thöùc tieát kieäm naêng löôïng. Kinh nghieäm cuûa Hoa Kyø Hoa Kyø laø nöôùc coù dieän tích ñöùng haøng thöù ba treân theá giôùi, naèm giöõa Ñaïi Taây Döông vaø Thaùi Bình Döông. Phaàn lôùn haøng hoùa cuûa Hoa Kyø ñöôïc chuyeân chôû baèng ñöôøng thuûy, haøng naêm coù tôùi treân 14 trieäu container vôùi khoaûng 2,3 tyû taán haøng hoùa. Toå chöùc quaûn lyù moâi tröôøng, kieåm soaùt nguoàn gaây oâ nhieãm cuõng nhö caùc bieän phaùp giaûm thieåu vaø phoøng choáng söï coá moâi tröôøng trong giao thoâng ñöôøng thuûy. Cuïc Haøng haûi cuûa Hoa Kyø coù nhieäm vuï baûo ñaûm caân ñoái vieäc vaän chuyeån haøng hoùa baèng ñöôøng thuûy trong nöôùc vaø haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu; nghieân cöùu phaùt trieån ngaønh ñoùng môùi vaø söûa chöõa taøu, hieäu quaû trong hoaït ñoäng caûng, vaän taûi ña phöông thöùc. Ñeå kieåm soaùt nguoàn oâ nhieãm, ngaên ngöøa oâ nhieãm vaø phoøng choáng söï coá moâi tröôøng do caùc chaát nguy haïi, daàu,… gaây ra. Hoa Kyø ñaõ thaønh laäp caùc keá hoaïch öùng phoù vaø caùc Ñoäi öùng phoù coù nhieäm vuï öùng cöùu, xöû lyù söï coá oâ nhieãm töø daàu, caùc chaát ñoäc haïi, nguy hieåm vaø chaát gaây oâ nhieãm. Ñeå thöïc hieän caùc bieän phaùp kieåm soaùt treân Cuïc Baûo veä moâi tröôøng thöïc thi trieät ñeå caùc quy ñònh cuûa caùc Boä luaät ñöa ra, yeâu caàu, giaùm saùt caùc ñôn vò tuaân thuû caùc quy ñònh cuûa Boä luaät. Vieäc nghieân cöùu caùc kinh nghieäm seõ giuùp cho Caûng vuï Taân caûng coù theå ñöa ra nhöõng quyeát ñònh ñuùng ñaén trong vieäc quaûn lyù chaát thaûi, baûo veä moâi tröôøng cho phuø hôïp vôùi ñieàu kieän kinh teá vaø hieän traïng phaùt trieån hieän nay. Töø nhöõng kinh nghieäm treân, chuùng ta coù theå ruùt ra baøi hoïc cho thöïc traïng cuûa caûng: Nghieân cöùu boå sung söûa ñoåi caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät cho phuø hôïp vôùi tình hình hieän nay. Ban haønh caùc quy ñịnh, tieâu chuaån kyõ thuaät baûo ñaûm an toaøn ñoái vôùi caùc phöông tieän, cô sôû, hoaït ñoäng vaän taûi lieân quan ñeán moâi tröôøng. Saép xeáp toå chöùc laïi moâ hình quaûn lyù vaø baûo veä moâi tröôøng; phaân ñònh laïi roõ chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa caùc phoøng ban chöùc naêng coù lieân quan, baûo ñaûm söï keát hôïp haøi hoøa, chaët cheõ giöõa caùc phoøng ban, ñoàng thôøi traùnh choàng cheùo hoaëc khoâng ñoàng boä trong vieäc thöïc hieän chöùc naêng nhieäm vuï ñöôïc giao. ÑEÀ XUAÁT CAÙC GIAÛI PHAÙP QUAÛN LYÙ 4.5.1 Naâng cao nhaän thöùc veà baûo veä moâi tröôøng trong ngaønh Caàn xaây döïng Keá hoaïch tuyeân truyeàn taêng cöôøng nhaän thöùc, kieán thöùc cho caùn boä vaø coâng nhaân veà giaù trò taøi nguyeân vaø moâi tröôøng bieån, taùc ñoäng cuûa caùc hoaït ñoäng cuûa ngaønh. Caùc muïc tieâu cuï theå laø: Taêng cöôøng nhaän thöùc, kieán thöùc cuûa caùn boä vaø coâng nhaân veà caùc quaù trình heä thoáng sinh thaùi, giaù trò cuûa taøi nguyeân vaø moâi tröôøng, ñaëc bieät laø moâi tröôøng bieån; Laøm thay ñoåi haønh vi cuûa nhöõng ngöôøi söû duïng taøi nguyeân moâi tröôøng. Thu huùt vaø khuyeán khích söï tham gia tích cöïc cuûa taäp theå, caù nhaân veà baûo veä moâi tröôøng trong quaù trình laäp caùc keá hoaïch vaø thöïc hieän chuùng Töøng böôùc thay ñoåi nhaän thöùc vaø haønh vi cuûa coâng nhaân vieân Giôùi thieäu caùc thöïc haønh coù hieäu quaû vaø caùc baøi hoïc kinh nghieäm lieân quan cuûa theá giôùi, khu vöïc, ñòa phöông vaø caùc doanh nghieäp khaùc trong nöôùc. Vieäc naâng cao nhaän thöùc veà baûo veä moâi tröôøng caàn ñöôïc trieån khai theo caùc nhoùm ñoái töôïng khaùc nhau nhö nhoùm ban quaûn lyù caûng, nhaân vieân trong toaøn doanh nghieäp, nhoùm caùn boä tham gia tröïc tieáp vaøo caùc hoïat ñoäng baûo veä moâi tröôøng. Noäi dung vaø caùc coâng cuï truyeàn thoâng moâi tröôøng cuõng ñöôïc nghieân cöùu trieån khai phuø hôïp vôùi töøng nhoùm ñoái töôïng. Baûo veä moâi tröôøng laø söï nghieäp chung ñang ñöôïc xaõ hoäi hoùa, do vaäy caùc keá hoaïch truyeàn thoâng caàn ñöôïc trieån khai cuï theå daøi haïn, ñöôïc ñaûm baûo baèng cô cheá theå cheá, toå chöùc thích hôïp, cuõng nhö nguoàn kinh phí oån ñònh. Ngoaøi ra, Caûng vuï Taân caûng caàn xaây döïng chöông trình giaûng daïy vaø taäp huaán haøng naêm veà kieán thöùc moâi tröôøng cho caùn boä coâng nhaân vieân taïi caûng. 4.5.2 Caùc bieän phaùp quaûn lyù chung Trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa caûng, caùc loaïi CTR hình thaønh phaûi ñöôïc boác dôõ vaø ñöa ñi choân laáp hoaëc xöû lyù. Tröôøng hôïp CTNH caàn coù bieän phaùp xöû lyù ñaëc bieät vaø nghieâm ngaët. Caùc bieän phaùp quaûn lyù chung caùc loaïi CTR khu vöïc caûng bieån coù theå aùp duïng nhö sau: Caùc ñoáng vaø baõi laâu daøi ñöôïc lôïp maùi che phuû Xaây döïng vaø thöïc hieän chính saùch veä sinh moâi tröôøng nghieâm ngaët ñoái vôùi caùc haøng hoùa vöùt böøa vaø caùc chaát thaûi lieân quan; Laép ñaët caùc traïm vaø thieát bò trung chuyeån CTR vôùi nhöõng thuøng ñöïng raùc khaùc nhau ñeå thu gom caùc loaïi chaát thaûi nguy haïi vaø chaát thaûi ñaëc bieät (thuøng ñöïng aéc quy, thuøng ñöïng daàu boâi trôn, thuøng ñöïng thuûy tinh, thuøng ñöïng kim loaïi, thuøng ñöïng bìa cactoâng…) Phaân loaïi vaø chuyeân chôû raùc thaûi vaø chaát thaûi nguy haïi ra caùc baõi choân laáp hoaëc khu taùi cheá… Thöïc hieän chuû tröông caûi thieän moâi tröôøng trong quaù trình ñaàu tö vaø khai thaùc: Quy hoaïch kho, baõi xeáp chöùa haøng chuyeân duøng Thöïc hieän nghieâm ngaët caùc quy trình xeáp dôõ haøng gaây buïi vaø ñoäc haïi Naâng caáp cô sôû haï taàng nhö traûi aùp phan, beâ toâng hoùa baõi caàu caûng, neàn kho baõi, traùnh gaây buïi töï nhieân, caûi taïo heä thoáng thoaùt nöôùc. Taêng cöôøng toå chöùc queùt doïn kho taøng, beán baõi luoân saïch seõ, thu gom raùc khôi thoâng coáng, raõnh. Ñoái vôùi caùc thieát bò: ñònh kyø, duy tu baûo döôõng maùy moùc, thieát bò hoaït ñoäng cuûa caûng. Phoái hôïp vôùi caùc cô quan chöùc naêng nhö Caûnh saùt giao thoâng, Caûng vuï, Ñaêng kieåm ñeå giaùm saùt phöông tieän ra vaøo caûng. Caùc loaïi CTR khu vöïc caûng coù theå xöû lyù baèng caùc phöông phaùp sau: Raùc sinh hoaït ñöôïc ñoát, choân laáp hoaëc uû leân men. Vieäc thu gom, xöû lyù raùc thaûi coù theå hôïp ñoàng vôùi coâng ty moâi tröôøng treân ñòa baøn. Pheá thaûi coâng nghieäp coù theå ñöôïc taän duïng ñeå cheá bieán noâng saûn, thöïc phaåm, phaân boùn…Caùc loaïi CTR chaùy ñöôïc coù theå thu gom ñeå ñoát hoaëc choân laáp. Laép ñaët trang thieát bò thu gom caùc loaïi chaát thaûi ñaëc bieät (thöôøng laø chaát thaûi nguy haïi) nhaèm thöïc hieän chuû tröông phaân loaïi raùc do Nhaø nöôùc ban haønh: Caùc thuøng thu gom aéc-quy chì, ñeøn huyønh quang… Caùc thuøng coù naép ñaäy ñöïng daàu boâi trôn; Caùc thuøng coù naép ñaäy ñöïng daàu thaûi; Caùc thuøng ñöïng raùc chöùa daàu coù naép ñaäy; Caùc thuøng ñöïng thuûy tinh coù theå taùi cheá; Caùc thuøng ñöïng kim loaïi coù theå taùi cheá; Caùc thuøng ñöïng bìa caùc toâng vaø giaáy coù theå taùi cheá. Ñoái vôùi nöôùc thaûi töø cô sôû vaø töø taøu thuyeàn: nöôùc thaûi töø hoaït ñoäng saûn xuaát, sinh hoaït cuûa coâng nhaân, vaø nöôùc thaûi töø taøu thuyeàn caàn ñöôïc thu gom vaø xöû lyù ñaït tieâu chuaån ñoái vôùi nöôùc thaûi coâng nghieäp thaûi ra khu vöïc tieáp nhaän theo caùc muïc ñích söû duïng khaùc nhau. Ñoái vôùi moâi tröôøng khoâng khí: Choáng buïi do phun caùt laøm saïch toân, caàn xaây döïng nhaø phun caùt kín, buïi caùt ñöôïc xöû lyù qua heä thoùng thu baèng quaït gioù vaø phun nöôùc, toå chöùc caùc kíp phun caùt vaøo ban ñeâm. Haïn cheá buïi phaùt sinh töø coâng ngheä phun caùt laøm saïch voû taøu cuï theå: phun caùt laøm saïch voû taøu ñöôïc thöïc hieän taïi ñöôøng trieàn saùt bôø caûng laø khu vöïc ñoäc laäp caùch ly xa caùc khu vöïc laøm vieäc khaùc, xa khu daân cö vaø ñöôøng giao thoâng. Quaù trình phun khoâng thöïc hieän vaøo caùc giôø cao ñieåm, caùt phun coù kích thöôùc ñoàng ñeàu vaø saøn loïc giaûm thieâu ñöôïc buïi trong quaù trình phun. Choáng buïi do caùc phöông tieän giao thoâng vaän taûi Toå chöùc veä sinh, queùt doïn thöôøng xuyeân, phun nöôùc laøm haïn cheá phaùt sinh buïi. Buøn caën töø caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi ñöôïc oån ñònh, laøm khoâ vaø ñöa ñi söû duïng laøm phaân boùn, san neàn… Daàu thaûi töø caùc heä thoáng phaân ly phaûi ñöôïc taùch baèng hôi noùng vaø söû duïng laïi laøm nhieân lieäu. Caën daàu phaûi ñem choân laáp hoaëc ñoát. Phaân loaïi Raùc PVC, nhöïa, hôïp chaát voâ cô Raùc kim loaïi, voû ñoà hoäp Raùc höõu cô Ñoát hoaëc choân laáp Taùi cheá ñeå söû duïng Taùi cheá hoaëc choân laáp Thu gom ñöa ñeán traïm trung chuyeån thu gom ñöa ñeán traïm trung chuyeån Baõi raùc Hình 4.6: Sô ñoà nguyeân taéc xöû lyù raùc thaûi taïi caûng Caùc loaïi chaát thaûi khoâng ñöôïc pheùp ñoå tröïc tieáp ra vuøng nöôùc, thu gom töøng ñoáng taïi caûng hay gaàn caûng. Chaát thaûi nguy haïi nhö bao bì ñöïng hoùa chaát ñoäc, kim loaïi naëng,… caàn coù bieän phaùp quaûn lyù, xöû lyù rieâng; traùnh oâ nhieãm moâi tröôøng xung quanh. Caùc chuûng loaïi chaát thaûi nguy haïi chuû yeáu trong khu vöïc caûng bieån ñöôïc neâu trong baûng 4.5 Baûng 4.8: Caùc nguoàn chaát thaûi nguy haïi vaø caùc bieän phaùp xöû lyù Loïai chaát thaûi Thuoäc tính Bieän phaùp xöû lyù Daàu boâi trôn ñaõ duøng töø caùc coân trình caûng, caùc xe taûi vaø taøu bieån Töông ñoái ñoàng nhaát Taùi cheá hoaëc ñoát Giaáy, daàu, vaûi Haøm löôïng daàu töông ñoái thaáp Ñoát, choân taïi baõi raùc Daàu laãn nöôùc töø xöû lyù nöôùc möa ñôït ñaàu, nöôùc baån ñaùy taøu Nöôùc treân 20% daïng nhuõ töông Ñoát 4.5.3 Quaûn lyù, giaùm saùt moâi tröôøng Quaûn lyù, giaùm saùt moâi tröôøng coù taàm quan troïng raát lôùn trong vieäc baûo veä moâi tröôøng. Vôùi heä thoáng caùc vaên baûn quy ñònh phaùp luaät cuûa Vieät Nam vaø caùc coâng öôùc ñieàu öôùc quoác teá maø Vieät Nam ñaõ tham gia, chöông trình quaûn lyù, giaùm saùt moâi tröôøng ñaûm baûo caùc quy ñònh naøy ñöôïc tuaân thuû. Giaùm saùt caùc chaát thaûi töø taøu, caûng… vaø chaát löôïng nöôùc thaûi ra moâi tröôøng bieån sau khi ñaõ ñöôïc phaân taùch, xöû lyù. Thieát laäp traïm quan saùt, kieåm tra chaát löôïng nöôùc vôùi caùc trang thieát bò kyõ thuaät hieän ñaïi tieân tieán ñeå ñaûm baûo xöû lyù kòp thôøi oâ nhieãm neáu coù. Toå chöùc löu giöõ thoâng tin lieân quan ñeán moâi tröôøng nöôùc Chöông trình duy tu, baûo döôõng naâng caáp caûng phaûi tuaân thuû caùc quy ñònh veà baûo veä moâi tröôøng. Toå chöùc vaø trieån khai caùc khoùa ñaøo taïo, tuyeân truyeàn caùn boä coâng nhaân vieân veà caùc quy trình, nghieäp vuï baûo veä moâi tröôøng theo ñuùng caùc quy ñònh ñeà ra. Coù chính saùch khuyeán khích caùc taøu söû duïng caùc trang thieát bò thu gom, xöû lyù chaát thaûi cuûa caûng. 4.5.4 Xaây döïng coâng cuï kyõ thuaät 4.5.4.1 Bieän phaùp thu gom, xöû lyù raùc thaûi Quy trình quaûn lyù - xöû lyù raùc thaûi cuûa taøu taïi caûng laø moät quaù trình phöùc taïp, phaûi ñaàu tö nhieàu thieát bò khaù toán keùm beân caïnh ñoù ñoøi hoûi coù löïc löôïng chuyeân gia chuyeân ngaønh. Vieäc thu gom vaø xöû lyù chaát thaûi laø toán keùm maëc duø ñaõ coù nhöõng noã löïc, cuõng khoâng theå loaïi tröø heát aûnh höôûng cuûa noù ñeán moâi tröôøng khu vöïc caûng cuõng nhö söùc khoûe coäng ñoàng. Tuy nhieân, moâ hình ñöa ra döôùi ñaây cuõng laø moät trong nhöõng phöông aùn ñeà xuaát coù theå tham khaûo trong vieäc quaûn lyù moät caùch hôïp lyù hôn nguoàn chaát thaûi. Raùc thaûi ñöôïc thu gom bôûi Coâng ty Dòch vuï Coâng Ích quaän BT vaø ñöôïc taäp keát chung vôùi raùc thaûi thaønh phoá. Vôùi löôïng raùc lôùn töø caùc taøu bieån nhö vaäy ñeå quaûn lyù toát löôïng raùc thaûi naøy, neân tieán haønh theâm caùc böôùc ñöôïc moâ taû ôû hình 4.7: Raùc thaûi Taøu chaïy tuyeán quoác teá ñeán caûng ? Taäp keát vaøo phöông tieän tieáp nhaän cuûa caûng Raùc cuûa taøu ñaõ ñöôïc phaân loaïi chöa ? Thieát bò neùn Ñaõ qua kieåm ñònh ? Chôû trong container kín Khöû truøng Ñöa ñi ñoát Chöùa caùch ly trong caùc tuùi, thuøng Löu kho taïm thôøi Taùi söû duïng Taùi cheá Choân caát ôû baõi raùc Hình 4.7: Caùc böôùc thu gom vaø xöû lyù raùc thaûi töø taøu Tröôùc heát phaûi nghieâm tuùc thöïc hieän vieäc thu gom raùc thaûi cuûa taøu, khoâng ñeå xaûy ra tình traïng caùc taøu töï yù ñoå raùc ra vuøng nöôùc taïi khu vöïc caûng. Baûo ñaûm cho vieäc thu gom ñöôïc dieãn ra kòp thôøi khoâng gaây chaäm treã cho keá hoaïch hoaït ñoäng cuûa taøu taïi caûng. Cuõng caàn phoái hôïp nhòp nhaøng vôùi caùc boä phaän quaûn lyù khaùc cuûa beán caûng ñeå khoâng laøm aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng bình thöôøng taïi caûng nôi coù taøu neo ñaäu. Khi tieán haønh thu gom, xöû lyù chaát thaûi laø toán keùm neân cuõng caàn phaûi tính ñeán vieäc thu hoài voán thoâng qua heä thoáng thu phí vaø khoaûn thu ñöôïc töø vieäc baùn caùc saûn phaåm thu hoài sau xöû lyù nhö daàu vaø moät soá hôïp chaát coù theå söû duïng laïi. Vôùi heä thoáng thu phí, coù theå aùp duïng: Heä thoáng thu phí tröïc tieáp: heä thoáng thu phí naøy khoâng baét buoäc vaø khoâng ñöôïc tính vaøo caûng phí. Nghóa laø: moãi taøu coù nhu caàu, taøu seõ göûi tröïc tieáp yeâu caàu cho caûng vaø taøu hoaëc chuû taøu phaûi traû tieàn phí moãi khi dòch vuï ñöôïc cung caáp. Phí naøy töông töï nhö phí ñoå raùc ñang aùp duïng taïi caûng hieän nay. Phöông aùn naøy tieán haønh nhanh goïn traùnh qua caùc khaâu thuû tuïc haønh chính vaø taøi chính röôøm raø, ñoäng vieân khuyeán khích thuyeàn vieân aùp duïng caùc bieän phaùp giaûm thieåu löôïng chaát thaûi treân taøu. Heä thoáng thu phí giaùn tieáp qua caûng phí: heä thoáng thu phí naøy ñöôïc tính vaøo caûng phí aùp duïng baét buoäc cho taát caû caùc loaïi taøu ñöôïc tính töông töï nhö phí troïng taûi (coù theå coøn phuï thuoäc vaøo chuûng loaïi vaø thôøi gian taøu trong caûng) cho duø taøu coù söû duïng heä thoáng tieáp nhaän vaø xöû lyù cuûa caûng hay khoâng. Phöông aùn naøy seõ goùp phaàn laøm giaûm nhöõng vuï thaûi traùi pheùp caùc chaát thaûi ra moâi tröôøng, ñoäng vieân khuyeán khích söï aùp duïng nhöõng tieán boä vaø thaønh töïu KHKT, quy trình coâng ngheä môùi… trong khaâu tieáp nhaän vaø xöû lyù chaát thaûi ñeå giaûm thieåu chi phí hoaït ñoäng khai thaùc daãn ñeán giaûm chi phí cho caùc taøu. Deã daøng xaùc ñònh ñöôïc khung bieåu phí chuaån vaø hôïp lyù cho caùc taøu. Aùp duïng caùc coâng cuï kinh teá: Thöïc hieän nghieâm ngaët vieäc thu phí moâi tröôøng ñoái vôùi caùc cô sôû saûn xuaát coù phaùt thaûi gaây oâ nhieãm moâi tröôøng (möùc phí caên cöù vaøo löôïng chaát thaûi) seõ thuùc ñaåy caùc cô sôû saûn xuaát trong khu vöïc caûng quan taâm ñeán vaán deà oâ nhieãm moâi tröôøng baèng caùch tính ñaày ñuû caùc chi phí saûn xuaát vaø nhaän thöùc raèng hoaït ñoäng moâi tröôøng toát seõ taêng hieäu quaû saûn xuaát. Xöû phaït nghieâm caùc haønh vi vi phaïm; ñình chæ hoaït ñoäng cuõng nhö nghieâm caám khoâng cho taøu caäp caûng khi vi phaïm nhieàu laàn hoaëc coá yù vi phaïm caùc ñieàu luaät moâi tröôøng. Ñieàu chænh möùc phaït veà oâ nhieãm moâi tröôøng töø taøu töông ñoàng vôùi möùc phaït cuûa caùc caûng cuûa caùc nöôùc trong khu vöïc nhaèm haïn cheá vieäc thaûi ra moâi tröôøng. 4.5.4.2 Bieän phaùp thu gom, xöû lyù nöôùc thaûi Bieän phaùp höõu hieäu nhaát laø xöû lyù nöôùc thaûi khu vöïc caûng baèng phöông phaùp sinh hoïc trong ñieàu kieän nhaân taïo. Moät soá daây chuyeàn coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi taïi caûng: Coâng ngheä 1: 1 2 3 4 5 6 7 c f e b d g 8 9 11 12 10 Hình 4.8: Sô ñoà daây chuyeàn coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi khu vöïc Taân caûng baèng phöông phaùp sinh hoïc theo nguyeân lyù buøn hoaït tính. 1. Ngaên tieáp nhaän nöôùc thaûi 2. Beå ñieàu hoøa keát hôïp beå laéng caùt 3. Beå laéng ñôït moät 4. Beå Aeroten 5. Beå laéng ñôït hai 6. Beå troän hoùa chaát, khöû truøng 7. Beå neùn buøn 8. Nöôùc thaûi töø taøu 9. Beå thu gom 10. Xöû lyù sô boä (taùch daàu) 11. Heä thoáng thu gom nöôùc thaûi sinh hoaït 12. Song chaén raùc a- nöôùc thaûi tröôùc xöû lyù; b- nöôùc thaûi sau xöû lyù xaû ra nguoàn tieáp nhaän (soâng) c- caën laéng ñôït moät; f- buøn hoaït tính tuaàn hoaøn d- buøn hoaït tính dö; e- cung caáp oâxy g – Nöôùc thaûi sau khi neùn buøn Do nöôùc thaûi töø taøu vaø nöôùc thaûi sinh hoaït coù tính chaát khaùc bieät nhau neân tröôùc khi ñöa vaøo traïm xöû lyù taäp trung caàn oån ñònh tính chaát hoùa lyù cuûa töøng loaïi nöôùc thaûi. Ñoái vôùi nöôùc thaûi töø taøu nhö nöôùc daèn taøu, nöôùc ñaùy taøu, nöôùc veä sinh taøu ñaàu tieân phaûi ñöôïc bôm veà beå thu gom ñeå taùch daàu roài môùi ñöa veà heä thoáng xöû lyù chung. Vôùi nöôùc thaûi sinh hoaït trong ñoù coù caû nöôùc möa chaûy traøn treân beà maët khu vöïc caûng ñaây laø nguoàn oâ nhieãm tieàm taøng nhaát. Nöôùc möa chaûy traøn seõ cuoán theo raùc, buïi, daàu,… chaûy vaøo heä thoáng thoaùt nöôùc chung do ñoù caàn coù song chaén raùc giuùp loaïi boû caùc loaïi raùc coù kích thöôùc lôùn. Sau ñoù, ñöôïc taäp trung veà haàm tieáp nhaän vaøo heä thoáng xöû lyù taäp trung. Coâng ngheä 2: nöôùc thaûi töø taøu beå laéng taùch daàu Nöôùc thaûi sinh hoaït Hoá thu – song chaén raùc Beå ñieàu hoøa Beå laéng 1 Beå troän Beå Aeroten Beå laéng 2 Beå neùn buøn Beå khöû truøng Nguoàn tieáp nhaän Hình 4.9: Sô ñoà coâng ngheä xöû lí nöôùc thaûi caûng Caên cöù vaøo tính chaát nöôùc thaûi cuûa Taân caûng. Phöông aùn ñeà xuaát ôû sô ñoà coâng ngheä 2 laø thích hôïp. ÔÛ sô ñoà coâng ngheä naøy, nöôùc thaûi ñaõ ñöôïc taùch daàu vaø oån ñònh tính chaát lyù hoùa neân hieäu suaát xöû lyù cuûa coâng trình xöû lyù sinh hoïc ñaït hieäu quaû cao hôn. 4.5.5 Taêng cöôøng hôïp taùc baûo veä moâi tröôøng Moâi tröôøng laø cuûa chung cuûa taát caû moïi ngöôøi. Do ñoù moïi ngöôøi phaûi coù traùch nhieäm baûo veä moâi tröôøng. Caùc bieän phaùp duy trì, baûo veä moâi tröôøng thöôøng ñoøi hoûi moät nguoàn kinh phí raát lôùn vaø caùc coâng ngheä hieän ñaïi tieân tieán. Vieäc hôïp taùc giöõa caùc doanh nghieäp, caùc ban ngaønh, toå chöùc lieân quan, chia seû kinh nghieäm veà quaûn lyù moâi tröôøng bieån; hoã thôï nguoàn kinh phí vaø caùc coâng ngheä thieát bò trong vaán ñeà quaûn lyù, giaùm saùt vaø baûo veä moâi tröôøng, do vaäy, laø ñieàu heát söùc caàn thieát. Hoaøn thieän khung phaùp lyù Hieän nay Caûng vuï Taân caûng ñaõ xaây döïng ñöôïc cô cheá quaûn lyù moâi tröôøng tuy nhieân caàn taäp hôïp, heä thoáng hoùa laïi taát caû caùc quy ñònh ñeå coù keá hoaïch thuùc ñaåy söï aùp duïng vaøo thöïc tieãn hôn nöõa. Boå sung, söûa ñoåi nhöõng vaên baûn hieän haønh coù khieám khuyeát, khoâng coøn phuø hôïp vôùi thöïc teá hieän nay. Thieát laäp cô cheá thaûi baét buoäc ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa taøu taïi caûng nhö hoaït ñoäng thaûi chaát thaûi, hoaït ñoäng suùc röûa taøu, hoaït ñoäng söûa chöõa taøu,… Ñaëc bieät, caàn xem laïi cô cheá xöû phaït vi phaïm sao cho thieát thöïc hôn vaø coù tính khaû thi cao hôn. Caûng vuï Taân caûng caàn thaønh laäp ñoäi caùn boä chuyeân traùch giaùm saùt moâi tröôøng ñeå thöïc hieän caùc nhieäm vuï quaûn lyù chaát thaûi, baûo veä moâi tröôøng. CHÖÔNG 5: KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ Nhu caàu phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi keùo theo söï taêng tröôûng hoaït ñoäng kinh teá caûng. Do vaäy vaán ñeà moâi tröôøng caàn phaûi ñöôïc quan taâm ñuùng möùc ñeå ñaûm baûo söï phaùt trieån haøi hoøa vaø beàn vöõng. Trong chieán löôïc phaùt trieån kinh teá, vaán ñeà moâi tröôøng phaûi ñöôïc ñaët ra ngay töø ñaàu vaø trôû thaønh nhieäm vuï chuû yeáu nhaèm muïc ñích taêng tröôûng kinh teá gaén lieàn vôùi baûo veä söï trong saïch cuûa moâi tröôøng. Nghieân cöùu hieän traïng quaûn lyù moâi tröôøng tại Tân cảng T.p HCM nhaèm ñöa ra caùc giaûi phaùp quaûn lyù phuø hôïp ñeå giaûm thieåu chaát thaûi goùp phaàn caûi thieän moâi tröôøng laø vieäc laøm caàn thieát. Caùc keát quaû cuûa luaän vaên coù theå toùm taét sau ñaây: Ñaõ trình baøy giôùi thieäu toång quan veà caûng bieån Taân caûng T.p HCM, vôùi caùc chöùc naêng hoaït ñoäng chính nhö: caûng xuaát nhaäp khaåu, caûng noäi ñòa, baõi chöùa container. Laø moät trong nhöõng nhaø khai thaùc haøng ñaàu cuûa Vieät Nam, vôùi saûn löôïng thoâng qua caûng ñaït 20 trieäu taán, vôùi toác ñoä taêng tröôûng cao nhö vaäy seõ gaây ra nhieàu vaán ñeà moâi tröôøng ñaùng keå: laøm taêng löôïng chaát thaûi vaøo moâi tröôøng, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khu vöïc vaø gaây toån haïi ñeán söùc khoûe con ngöôøi. Luaän vaên ñaõ laøm roõ caùc aùp löïc vaø taùc ñoäng moâi tröôøng trong hoaït ñoäng kinh doanh taïi caûng bieån Taân caûng. Trong ñoù ñaõ phaân tích aùp löïc moâi tröôøng, taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa hoaït ñoäng xaây döïng vaø vaän chuyeån haøng hoùa thoâng qua caûng; cuûa hoaït ñoäng söûa chöõa, ñoùng môùi, phaù dôõ taøu; taùc ñoäng cuûa söï coá traøn daàu. Ñaùnh giaù chung veà taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa hoaït ñoäng thöông maïi cuûa caûng bao goàm raùc thaûi, nöôùc thaûi, khí thaûi. Ñaõ phaân tích ñöôïc thöïc traïng quaûn lyù moâi tröôøng cuûa caûng vuï Taân caûng T.p HCM bao goàm thöïc traïng quaûn lyù thoâng qua maët toå chöùc, thöïc traïng quaûn lyù moâi tröôøng thoâng qua caùc bieän phaùp kyõ thuaät, thöïc traïng quaûn lyù moâi tröôøng thoâng qua nhaän thöùc cuûa caùn boä, nhaân vieân vaø khaùch haøng. Trình baøy hieän traïng moâi tröôøng cuûa moät soá caûng bieån khaùc trong khu vöïc T.p HCM. Phaân tích hieän traïng oâ nhieãm moâi tröôøng töø hoaït ñoäng vaän chuyeån haøng hoùa qua caûng, hieän traïng oâ nhieãm moâi tröôøng töø hoaït ñoäng töø caùc cô sôû ñoùng môùi, söûa chöõa taøu. Ñaõ tìm hieåu moät vaøi kinh nghieäm cuûa moät soá nöôùc treân theá giôùi töø ñoù ñeà xuaát ñöôïc nhöõng giaûi phaùp quaûn lyù chaát thaûi nhaèm baûo veä moâi tröôøng bao goàm: Thieát laäp toå moâi tröôøng vôùi ñoäi nguõ caùn boä chuyeân traùch coù naêng löïc ñeå coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng ñöôïc thöïc hieän toát hôn. Naâng cao nhaän thöùc, kieán thöùc veà baûo veä moâi tröôøng cho caùn boä coâng nhaân cuûa caûng. Ñoái vôùi raùc thaûi: caàn thieát laäp nhanh caùc traïm vaø thieát bò trung chuyeån chaát thaûi raén, caùc thieát bò thu gom chaát thaûi ñaëc bieät nhö caùc thuøng coù naép ñaäy rieâng bieät vôùi nhieàu maøu saéc khaùc nhau ñeå coâng taùc phaân loaïi vaø thu gom vaän chuyeån chaát thaûi ñöôïc thuaän tieän hôn. Ñoái vôùi nöôùc thaûi khu vöïc: caàn tieán haønh xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cho caûng. Nhaän thaáy xöû lyù nöôùc thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc laø moät bieän phaùp höõu hieäu nhaát. Nhöng caàn phaûi taùch heát daàu môõ tröôùc khi ñöa vaøo coâng trình xöû lyù sinh hoïc. Ñoái vôùi moâi tröôøng khoâng khí khu vöïc Taân caûng: coâng taùc veä sinh, queùt doïn toå chöùc thöôøng xuyeân hôn, phun nöôùc ñeå haïn cheá khaû naêng phaùt sinh buïi. Ñoái vôùi caùc cô sôû ñoùng, söûa chöõa taøu caàn phaûi coù heä thoáng thu buïi baèng quaït gioù vaø phun nöôùc, toå chöùc caùc kíp phun caùt vaøo ban ñeâm. Troàng theâm nhieàu caây xanh, taïo vaønh ñai chaén buïi, giaûm oàn. Nhanh choùng xaây döïng traïm quan traéc chaát löôïng nöôùc maët taïi khu vöïc ñeå coù bieän phaùp xöû lyù kòp thôøi. Thöïc traïng quaûn lyù moâi tröôøng taïi Taân caûng chöa coù söï phoái hôïp ñoàng boä, chöa coù moät “toång chæ huy” veà coâng taùc baûo veä moâi tröôøng, cuõng caàn coù söï hôïp taùc vaø trôï giuùp kinh nghieäm cuûa caùc cô quan quaûn lyù. Do thôøi gian thöïc hieän ñeà taøi töông ñoái ngaén, soá lieäu chæ mang tính chaát töông ñoái vì theá trong thôøi gian ñeán neáu coù ñieàu kieän seõ trieån khai nghieân cöùu kyõ hôn caùc vaán ñeà veà moâi tröôøng taïi caûng nhaèm ñöa ra nhöõng giaûi phaùp toát hôn. Hieän traïng oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí vaø caùc taùc ñoäng cuûa noù ñaõ vaø ñang gaây nhöõng aûnh höôûng ñaùng keå ñeán vi khí haäu caûng, vieäc kieåm soaùt khaû naêng phaùt taùn chaát oâ nhieãm laø khoù khaên vì theá caûng vuï Taân caûng caàn phoái hôïp vôùi caùc cô quan chöùc naêng ñeå xaây döïng heä thoáng quan traéc moâi tröôøng nhaèm giaûm thieåu nhöõng taùc ñoäng xaáu coù theå coù ñeán moâi tröôøng trong töông lai. Beân caïnh ñoù, caûng vuï caàn cho troàng theâm nhieàu caây xanh xung quanh khu vöïc caûng taïo thaønh vaønh ñai nhaèm haïn cheá buïi phaùt taùn gaây oâ nhieãm moâi tröôøng taùc ñoäng ñeán sinh hoaït cuûa ngöôøi daân. Ngoaøi ra, caûng vuï Taân caûng neân huy ñoäng nguoàn voán öu ñaõi cuûa caùc toå chöùc trong vaø ngoaøi nöôùc ñeå ñaàu tö xaây döïng moät trung taâm xöû lyù chaát thaûi vaø phöông tieän thu gom chaát thaûi. Caûng vuï Taân caûng caàn thaønh laäp toå moâi tröôøng ñeå coâng taùc thu gom, quaûn lyù chaát thaûi ñöôïc thöïc hieän moät caùch coù hieäu quaû hôn. ._.