Nghiên cứu hiện trạng ngập úng Quận Bình Thạnh-TPHCM
Tài liệu Nghiên cứu hiện trạng ngập úng Quận Bình Thạnh-TPHCM: ... Ebook Nghiên cứu hiện trạng ngập úng Quận Bình Thạnh-TPHCM
Tóm tắt tài liệu Nghiên cứu hiện trạng ngập úng Quận Bình Thạnh-TPHCM, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Chương I: Mở đầu
ÑAËT VAÁN ÑEÀ :
Môùi vaøo ñaàu muøa möa, chæ sau moät traän möa maø ñöôøng phoá Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñaõ coù dieän maïo môùi: nhöõng con ñöôøng, nhöõng khu phoá, daõy nhaø ngaäp trong nöôùc (khoâng chæ laø nöôùc möa maø coøn laø nöôùc töø ñöôøng coáng, keânh raïch, caùc khu vöïc bò truõng nöôùc tuø ñoïng khoâng thoaùt ñöôïc,… ). Töø laâu nay, ngöôøi daân Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñaõ quen vôùi caûnh loäi nöôùc “bì boõm” sau nhöõng traän möa, keùo theo ñoù laø caùc vaán ñeà keït xe, veä sinh moâi tröôøng, … Maëc duø ñaõ ñöôïc söï quan taâm vaø noùi ñeán nhieàu cuûa caùc cô quan quaûn lyù, nhaø laõnh ñaïo, baùo chí, truyeàn thoâng nhöng vaán ñeà ngaäp luït cuûa thaønh phoá vaãn laø baøi ca muoân thuôû chöa coù hoài keát. Moãi muøa möa veà, ngöôøi ta laïi nghe “nhieàu hôn” ñieäp khuùc: “Möa- ngaäp - keït xe” hay “Ñöôøng ngaäp, naâng ñöờng-nhaø ngaäp, naâng nhaø”, để rồi nhìn lại ngập, nâng nhà, mãi trong voøng luẩn quẩn. Vì sao vậy? Coù leõ caâu traû lôøi ñaõ coù trong moãi chuùng ta, “ngaäp” chæ ñôn giaûn laø do nöôùc thoaùt khoâng kòp thì gaây ra ngaäp. Tuy nhieân, ñaèng sau ñoù coøn raát nhieàu nguyeân nhaân khaùc naøo laø ngaäp do trieàu cöôøng theo chu kyø trong thôøi gian khoâng coù möa, hay do ñieàu kieän maët ñaát bò beâ toâng hoaù cao, nöôùc khoâng thaám ñöôïc xuoáng taàng ñaát saâu vaø taàng nöôùc ngaàm, vöøa gaây ngaäp taàng ñaát maët vöøa laïi laøm maát löôïng nöôùc boå sung haøng naêm cho nöôùc ngaàm, laøm möïc nöôùc ngaàm moãi ngaøy moät tuït saâu hôn vaø coøn nhieàu caùc nguyeân nhaân khaùch quan vaø chuû quan khaùc nöõa.
Hôn nöõa, do traûi qua nhieàu thôøi kyø xaây döïng khaùc nhau, nhaát laø trong chieán tranh, trong nhöõng ngaøy ñaàu xaây döïng ñaát nöôùc, caùc coâng trình thöôøng khoâng ñoàng boä, caùi naøy choàng cheùo caùi kia, kinh teá kyõ thuaät laïc haäu yeáu keùm. Haàu heát coáng thoaùt nöôùc trong caùc ñoâ thò cuûa Thaønh phoá Hoà Chí Minh laø keânh hôû, ñaäy naép ñan. Nhìn chung heä thoáng coáng coù kích thöôùc beù, ñoä doác nhoû, caáu taïo chöa hôïp lyù, thieát keá xaây döïng coù nôi sai nguyeân taéc kyõ thuaät, haàu heát ñeàu xuoáng caáp, coù nôi xuoáng caáp traàm troïng.
Vì heä thoáng thoaùt nöùôc khoâng ñaùp öùng kòp thôøi, löôïng möa ngaøy caøng taêng, hieän töôïng ngöôøi daân xaû raùc, laáp ñaát laán caùc keânh, möông thoaùt nöôùc nhöng khoâng ñöôïc quan taâm caûi taïo ñaàu tö. Do ñoù vaán đề khoâng theå khaéc phuïc ñöôïc tình traïng ngaäp nöôùc vaø ngaäp uùng ngay trong loøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø ñaëc bieät laø quaän Bình Thaïnh. Treân ñòa baøn quaän coøn nhieàu ñieåm ngaäp uùng treân khaép caùc maët ñöôøng, traøn vaøo nhaø daân gaây thieät haïi veà kinh teá, xaõ hoäi. Cho neân vieäc ñaùnh giaù hieän traïng ngaäp uùng ôû quaän Bình Thaïnh laø caàn thieát nhaèm naém baét ñöôïc hieän traïng ngaäp uùng treân ñòa baøn vaø coù bieän phaùp caûi thieän chaát löôïng moâi tröôøng soáng kòp thôøi.
Khaû naêng ñaùnh giaù ngaäp luït ñoâ thò neáu chæ duøng phöông phaùp khaûo saùt ño ñaïc thì seõ raát toán keùm veà kinh teá vaø khoâng ñaùnh giaù toång quaùt ñöôïc veà hieän traïng ngaäp ñoâ thò, maët khaùc khoâng theå naøo döï baùo ñöôïc khaû naêng tieâu thoaùt nöôùc cuûa heä thoáng coáng hieän höõu ñoái vôùi moät traän möa lôùn coù theå xaûy ra trong töông lai. Ñaây laø moät khoù khaên lôùn ñoái vôùi vieäc caûi taïo heä thoáng thoaùt nöôùc ñoâ thò. Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà naøy thì vieäc öùng duïng moâ hình tính toaùn löôïng nöôùc thoaùt ñoâ thò laø moät giaûi phaùp thích hôïp vaø hieäu quaû. Vieäc tính toaùn naøy seõ cho chuùng ta moät keát quaû töông ñoái, coù theå chaáp nhaän ñöôïc vaø laø cô sôû cho nhöõng phaân tích veà sau. Do ñoù öùng duïng phaàn meàm moâ hình hoaù SWMM laø coâng cuï ñeå so saùnh hieäu quaû caùc phöông aùn giaûm ngaäp.
SÖÏ CAÀN THIEÁT CUÛA ÑEÀ TAØI:
Tình traïng ngaäp nöôùc, ngaäp uùng hieän nay ñang xaûy ra treân khaép ñòa baøn quaän Bình Thaïnh Thaønh phoá Hoà Chí Minh, ngaäp nöôùc caûn trôû giao thoâng ñi laïi, tai naïn giao thoâng, phaù huyû ñöôøng xaù, maát myõ quan vaø nhaát laø aûnh höôûng ñeán söùc khoûe ngöôøi daân soáng trong khu vöïc quaän bôûi nöôùc daâng leân gaây ngaäp uùng laø nöôùc thaûi, raùc röôûi, nöùôc töø coáng raõnh,… Xuaát phaùt töø nguyeân nhaân thöïc tieãn quaän Bình Thaïnh laø vuøng ñang phaùt trieån neân ñeà taøi ñaõ tìm hieåu veà tình traïng ngaäp nöôùc vaø ngaäp uùng treân ñòa baøn quaän Bình Thaïnh, nguyeân nhaân vaø caùc giaûi phaùp quaûn lyù, giaûm caùc ñieåm ngaäp uùng laø vaán ñeà chuû choát giaûi quyeát tình traïng ngaäp trong töông lai.
MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU:
Sau 1 thôøi gian nghieân cöùu vaø döôùi söï höôùng daãn cuûa thaày PGS.TS. Hoaøng Höng ñaõ xaùc ñònh ñöôïc ñeà taøi nghieân cöùu laøm luaän vaên toát nghieäp ñaïi hoïc nhö sau: “NGHIEÂN CÖÙU – ÑAÙNH GIAÙ VAØ DÖÏ BAÙO HIEÄN TRAÏNG NGAÄP UÙNG TAÏI QUAÄN BÌNH THAÏNH - THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH”, trong quaù trình nghieân cöùu ñeà taøi höôùng ñeán caùc muïc tieâu sau:
_ Ñöa ra böùc tranh veà hieän traïng ngaäp uùng trong ñoâ thò Thaønh phoá Hoà Chí Minh, vaø ñaëc bieät laø treân ñòa baøn quaän Bình Thaïnh Thaønh phoá Hoà Chí Minh döïa vaøo moâ hình quaûn lyù nöôùc möa SWMM.
_ Tìm hieåu vaø ñöa ra nguyeân nhaân gaây ra tình traïng ngaäp uùng cuûa quaän Bình Thaïnh Thaønh phoá Hoà Chí Minh.
_ Töø ñoù ñöa ra caùc giaûi phaùp phuïc vuï coâng taùc giaûm ngaäp, caûi thieän moâi tröôøng ñoâ thò, moâi tröôøng cuûa quaän Bình Thạnh hieän taïi vaø töông lai.
GIÔÙI HAÏN CUÛA ÑEÀ TAØI:
Giôùi haïn noäi dung : Tìm hieåu veà tình hình ngaäp uùng, nguyeân nhaân gaây ngaäp, caùc giaûi phaùp kieåm soaùt vaø höôùng ñeán quy hoaïch khu vöïc quaän Bình Thaïnh Thaønh phoá Hoà Chí Minh
Phaïm vi ñeà taøi : Quaän Bình Thaïnh Thaønh phoá Hoà Chí Minh.
NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU:
Tìm hieåu vaø ñaùnh giaù tình hình ngaäp nöôùc vaø ngaäp uùng cuûa quaän Bình Thaïnh Thaønh phoá Hoà Chí Minh.
Naêng löïc thoaùt nöôùc cuûa caùc löu vöïc treân ñòa baøn noäi thaønh Thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø quaän Bình Thaïnh TP. Hoà Chí Minh.
Tìm hieåu vaø ñaùnh giaù caùc bieän phaùp kieåm soaùt ngaäp uùng ñang ñöôïc aùp duïng.
Xaây döïng boä döõ lieäu ñaàu vaøo cho moâ hình SWMM ñeå ñaùnh giaù tình traïng ngaäp uùng vaø khaû naêng thoaùt nöôùc cuûa quaän Bình Thaïnh.
Treân cô sôû tìm hieåu ñeà xuaát moät soá kieán nghò veà bieän phaùp quaûn lyù, coâng ngheä nhaèm goùp phaàn phuïc vuï coâng taùc giaûm ngaäp hieän taïi vaø xoùa ngaäp nöôùc cuûa quaän Bình Thaïnh TP. Hoà Chí Minh trong nhöõng naêm tôùi.
PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU:
Phöông phaùp toång hôïp thoâng tin: toång hôïp caùc thoâng tin nghieân cöùu coù lieân quan ñeán ñeà taøi, caùc taøi lieäu nghieân cöùu tröôùc nay vaø thôøi gian gaàn nhaát.
Phöông phaùp nghieân cöùu keá thöøa: nghieân cöùu nhöõng kieán thöùc trong caùc taøi lieäu lieân quan vaø keá thöøa nhöõng kieán thöùc ñoù.
Phöông phaùp khaûo saùt thöïc ñòa: tham quan khaûo saùt hieän tröôøng thöïc teá, ñeå thu ñöôïc nhöõng nguyeân nhaân thieät haïi thöïc teá, nhöõng hình aûnh veà ngaäp uùng vaø ngaäp nöôùc treân ñòa baøn.
Phöông phaùp tham khaûo yù kieán chuyeân gia: nhôø söï goùp yù cuûa caùc chuyeân gia veà nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán ñeà taøi, ñeå xaùc ñònh höôùng ñi ñuùng cho ñeà taøi.
Phöông phaùp ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng: treân cô sôû thöïc teá vaø hieän traïng, duøng phöông phaùp naøy ñeå tìm ra caùc taùc haïi cuûa söï vieäc ñeán moâi tröôøng vaø nhöõng vaán ñeà khaùc.
Phöông phaùp moâ hình hoaù, söû duïng phaàn meàm SWMM, caùc kyõ thuaät maùy tính öùng duïng chaïy moâ hình.
Thu thaäp thoâng tin töø maïng internet, vôùi nhieàu website khaùc.
Chương II: Tổng quát về hệ thống thoát nước của quận Bình Thạnh – TPHCM
ÑAËC ÑIEÅM TÖÏ NHIEÂN:
Vò trí ñòa lyù:
Quaän Bình Thaïnh naèm trong khu vöïc noäi thaønh Tp. Hoà Chí Minh veà phía Ñoâng Baéc, coù toaï ñoä ñòa lyù töø 10050’33’’ ñeán 10046’45’’ ñoä vó Baéc vaø töø 106041’00’’ ñoä kinh Ñoâng. Chieàu roäng lôùn nhaát laø 7.250 m ( töø Baéc xuoáng Nam) vaø chieàu daøi lôùn nhaát laø 5.500 m ( töø Ñoâng sang Taây), cöûa ngoõ cuûa taát caû caùc tænh thaønh trong caû nöôùc, laø vuøng ñaát coù vò trí chieán löôïc cöïc kyø quan troïng.
Khu vöïc ranh giôùi cuûa quaän Bình Thaïnh ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:
Phía Ñoâng Baéc giaùp vôùi quaän 12 vaø quaän Thuû Ñöùc giôùi haïn bôûi soâng Vaøm Thuaät.
Phía Ñoâng giaùp vôùi quaän 2, giôùi haïn bôûi soâng Saøi Goøn.
Phía Nam giaùp vôùi quaän 1, caùch nhau bôûi con raïch Thò Ngheø.
Phía Taây – Taây Baéc giaùp vôùi quaän Phuù Nhuaän vaø quaän Goø Vaáp.
Chieàu roäng lôùn nhaát laø 7250 m (töø Baéc xuoáng Nam)
Chieàu daøi lôùn nhaát laø 5500 m (töø Ñoâng sang Taây)
Quaän Bình Thaïnh coù soâng Saøi Goøn bao quanh maïn Ñoâng Baéc. Cuøng vôùi soâng Saøi Goøn caùc keânh raïch: Thò Ngheø, Caàu Boâng, Vaên Thaùnh, Thanh Ña, Hoá Taøu, …ñaõ taïo moät heä thoáng ñöôøng thuyû ñaùp öùng löu thoâng cho xuoàng, ghe nhoû ñi saâu vaøo caùc khu vöïc treân khaép ñòa baøn Bình Thaïnh vaø thoâng thöông vôùi caùc quaän khaùc.
Vôùi vò trí ñòa lyù nhö treân, quaän coù nhieàu thuaän lôïi cho söï phaùt trieån saûn xuaát coâng nghieäp – tieåu thuû coâng nghieäp, ñaëc bieät laø öu theâ veà vò trí trung taâm vaø giao löu vôùi caùc khu vöïc laân caän.
Quaän Bình Thaïnh ñöôïc xem laø moät nuùt giao thoâng quan troïng cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh bôûi vì Bình Thaïnh laø ñieåm ñaàu moái gaëp gôõ caùc quoác loä 1, quoác loä 13, laø cöûa ngoõ ñoùn con taøu thoáng nhaát Baéc Nam qua caàu Bình Lôïi vaøo ga Hoaø Höng vaø ñaëc bieät laø beán xe khaùch mieàn Ñoâng moãi naêm ñoùn haøng trieäu haønh khaùch caùc tænh trong caû nöôùc.
Sau ngaøy 30/4/1975, quaän Bình Thaïnh ñöôïc thaønh laäp treân cô sôû 2 xaõ Bình Hoøa vaø Thaïnh Myõ Taây cuûa tænh Gia Ñònh. Veà qui moâ laõnh thoå, quaän Bình Thaïnh coù dieän tích roäng 2076 ha, ñöùng haøng thöù 2 trong 12 quaän noäi thaønh. Trong quaän Bình Thaïnh, dieän tích giöõa caùc phöôøng khoâng ñeàu nhau.
Ban ñaàu, quaän coù 28 phöôøng ñöôïc ñaùnh soá töø 1 ñeán 28. Sau nhieàu laàn chia taùch, hieän nay coù 20 phöôøng.Phöôøng coù dieän tích lôùn nhaát laø phöôøng 28: 548,50 ha, phöôøng coù dieän tích nhoû nhaát laø phöôøng 1: 26,33 ha. Ñaây laø vaán ñeà caàn nghieân cöùu ñeå saép xeáp laïi phaân boå daân cö phuø hôïp vôùi vieäc ñaàu tö cô sôû haï taàng kyõ thuaät.
Ñòa hình:
Ñòa hình quaän Bình Thaïnh chia laøm 2 daïng roõ reät: daïng ñòa hình goø ñoài ø thuoäc khu vöïc phía Taây, Taây Nam vaø daïng ñòa hình thaáp truõng phía Ñoâng Baéc, Ñoâng Nam cuûa quaän.Theo hình 2.2. ñoä cao ñòa hình bieán thieân töø 0 – 10 m.
Phía Baéc cao vaø thaáp daàn veà phía Nam, coù ñoä cao trung bình so vôùi maët bieån laø 4,5 m vaø nhieàu ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc xaây döïng cô sôû haï taàng. Ñòa hình laø moät trong nhöõng yeáu toá caàn ñöôïc xem xeùt trong coâng taùc vaïch tuyeán quy hoaïch caùc tuyeán oáng caáp nöôùc. Ñòa hình nghieâng theo höôùng Baéc- Nam .
Vuøng ñaát cao ( daïng goø ñoài): goàm moät phaàn caùc phöôøng 5,11,12 doïc theo ñöôøng Nô Trang Long. Ñaây laø vuøng ñaát cao trong ñòa baøn quaän, cao ñoä töø 8-10m, höôùng doác thoaûi töø Ñoâng sang Taây.
Vuøng töông ñoái cao: laø vuøng phía Nam goàm caùc phöôøng 6,7,14, coù ñoä cao 8 m chieám 20% dieän tích toaøn quaän.
Vuøng ñaát cao trung bình: cao töø 2-6m goàm caùc phöôøng gaàn trung taâm quaän vaø cao ñoä chæ coøn 0,3- 0,5m ñoái vôùi caùc vuøng soâng raïch. Caùc vuøng naøy chieám 35% dieän tích toaøn quaän.
Vuøng ñaát truõng thaáp: laø caùc vuøng doïc theo soâng raïch thuoäc caùc phöôøng 22, 25, 26, 28, cao ñoä trung bình 0,5m, coù nhöõng vuøng ven soâng Saøi Goøn, raïch Thuû Taéc coù cao ñoä 0,3m. Ngoaøi caùc daïng ñòa hình treân, Bình Thaïnh coøn coù nhöõng vuøng ñaát coù cao ñoä thay ñoåi thaät gaáp ( phöôøng 11, 12, 13) vaø ña daïng hình gôïn soùng ( vuøng giaùp ranh vôùi phöôøng 12).
Thoå nhöôõng :
Bình Thaïnh coù 4 loaïi ñaát chính nhö sau:
Ñaát pheøn ít: phaân boá taäp trung taïi phöôøng 13,22 vaø 28.
Ñaát pheøn trung bình: phaân boá taäp trung taïi phöôøng 28.
Ñaát pheøn nhieàu: phaân boá trong khu vöïc phöôøng 25 vaø phöôøng 26.
Ñaát phuø sa khoâng ñöôïc boài coù taàng ñaát seùt : phaân boá töøng daõy, naèm ven soâng Saøi Goøn thuoäc khu vöïc phía Taây Baéc phöôøng 28.
2.1.4 Ñaëc ñieåm khí haäu :
Quaän Bình Thaïnh coù khí haäu ñaëc tröng cuûa vuøng Ñoâng Nam Boä, ñoù laø khí haäu noùng aåm vaø chòu aûnh höôûng cuûa gioù muøa vôùi hai muøa naéng roõ reät, thöôøng 6 thaùng möa vaø 6 thaùng naéng. Nhöng do aûnh höôûng cuûa thôøi tieát gaây ra thaát thöôøng
laø soá thaùng naéng nhieàu hôn soá thaùng möa hoaëc ngöôïc laïi. Muøa möa töø thaùng 5 ñeán thaùng 10, muøa naéng töø thaùng 11 ñeán thaùng 4 naêm sau. Khí haäu coù tính oån ñònh cao, thay ñoåi khí haäu giöõa caùc naêm nhoû. Khoâng coù thieân tai, haàu nhö khoâng coù luõ luït, chæ bò aûnh höôûng nheï khoâng ñaùng keå.
Nhieät ñoä khoâng khí
Cheá ñoä nhieät taïi Tp Hoà Chí Minh noùi chung vaø khu vöïc quaän Bình Thaïnh noùi rieâng töông ñoái ñieàu hoaø. Nhieät ñoä ñöôïc ño taïi traïm khí töôïng Taân Sôn Nhaát ñöôïc trình baøy trong baûng 2.1 .
Baûng 2.1 Caùc ñaëc tröng cheá ñoä nhieät
Caùc ñaëc tröng
Trò soá(0C)
Nhieät ñoä trung bình naêm ( tính cho caû naêm)
27,42
Nhieät ñoä toái cao tuyeät ñoái ( naêm 1975)
41
Nhieät ñoä toái thaáp tuyeät ñoái ( naêm 1937)
13,8
Nhieät ñoä cuûa thaùng cao nhaát ( thaùng 4 haøng naêm)
29
Nhieät ñoä cuûa thaùng thaáp nhaát( thaùng 12 haøng naêm)
25,5
(Nguoàn : Traïm khí töôïng Taân Sôn Nhaát.)
Nhö vaäy, nhieät ñoä trung bình ngaøy 270C, nhieät ñoä cao nhaát ñaït ñeán 39 – 400C vaø nhieät ñoä thaáp nhaát laø töø 24 – 250C.
Böùc xaï maët trôøi:
Veà böùc xaï maët trôøi: toång löôïng böùc xaï trung bình caû naêm 365,5 calo/cm2, toång löôïng böùc xaï caùc thaùng muøa khoâ cao hôn caùc thaùng muøa möa gaàn 100 calo/cm2/ngaøy. Cöôøng ñoä böùc xaï lôùn nhaát trong ngaøy caùc thaùng trong naêm töø 0,8 ñeán 1,0 calo/cm2/phuùt, xaûy ra töø 10 ñeán 14 giôø.
_ Cao nhaát vaøo thaùng 4 – khoaûng 450 kcal/cm2.
_Thaáp nhaát vaøo thaøng 11 – khoaûng 352 kcal/cm2.
AÙnh saùng :
_ Soá giôø naéng bình quaän: 6,3 giôø / ngaøy.
_ Soá giôø naéng toái ña: 12 giôø / ngaøy.
_ Soá giôø naéng thaáp nhaát: 5 giôø / ngaøy.
_ Thaùng coù soá giôø naéng cao nhaát laø thaùng 5 (204 giôø)
_ Thaùng coù soá giôø naéng cao nhaát laø thaùng 11 (136 giôø)
Cheá ñoä möa:
Möa coù taùc duïng laøm saïch caùc chaát oâ nhieãm trong khoâng khí vaø pha loaõng caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc soâng, keânh raïch. Tuy nhieân, cheá ñoä möa aûnh höôûng raát lôùn ñeán vaán ñeà ngaäp luït ñöôøng phoá. Nöôùc möa cuõng cuoán troâi caùc chaát oâ nhieãm, ñaëc bieät laø caùc chaát thaûi nguy haïi, vaøo nguoàn nöôùc gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc maët vaø coù theå aûnh höôûng ñeán nöôùc ngaàm vì toaøn thaønh phoá khoâng coù heä thoáng thoaùt nöôùc möa, do ñoù sau côn möa coù raát nhieàu con ñöôøng trong quaän bò ngaäp luït gaây muøi hoâi thoái töø caùc coáng thoaùt nöôùc vaø aùch taéc giao thoâng.
Löôïng möa coù khuynh höôùng taêng daàn theo truïc Ñoâng Baéc – Taây Nam vaø veà maët khoâng gian löôïng möa phaân boá khoâng ñeàu treân phaïm vi Quaän. Löôïng möa trong naêm phaân boá khoâng ñeàu, taäp trung chuû yeáu trong thaùng 4 ñeán thaùng 11; khoâ haïn xaûy ra naëng trong thaùng 12 ñeán thaùng 3 aûnh höôøng xaáu ñeán sinh hoaït vaø saûn xuaát. Keát quaû quan traéc löôïng möa cuûa traïm khí töôïng Taân Sôn Nhaát ñöôïc theå hieän trong baûng 2.2, löôïng möa veà muøa möa chieám khoaûng 95% caû naêm, veà muøa khoâ chieám 5% caû naêm.
Baûng 2.2 Caùc ñaëc tröng veà cheá ñoä möa
Caùc yeáu toá ñaëc tröng veà cheá ñoä möa
Trò soá(mm)
Löôïng möa trung bình naêm
1979
Löôïng möa lôùn nhaát naêm
2718
Löôïng möa nhoû nhaát naêm
1553
Soá ngaøy möa trung bình naêm
154
Löôïng möa trung bình thaùng lôùn nhaát
338( thaùng 9)
Soá ngaøy möa trung bình thaùng lôùn nhaát
22( thaùng 9)
Löôïng möa trung bình thaùng nhoû nhaát
3
(Nguoàn: Traïm Khí TöôïngTaân Sôn Nhaát)
Cheá ñoä gioù:
Hai höôùng gioù chuû ñaïo trong naêm laø Taây - Taây Nam vaø Baéc - Ñoâng Baéc.
+ Gioù Taây – Taây Nam thoåi vaøo muøa möa vôùi toác ñoä 3,6 m/s.
+ Gioù Baéc - Ñoâng Baéc thoåi vaøo muøa khoâ töø thaùng 11 ñeán thaùng 2 naêm sau vôùi toác ñoä trung bình 2,4 m/s.
Töø thaùng 3 ñeán thaùng 5 coù gioù Tín Phong Nam – Ñoâng Nam, vaän toác trung bình khoaûng 3,7 m/s.
Thaùng coù gioù maïnh nhaát laø thaùng 8, vaän toác bình quaân 4,5 m/s vaø yeáu nhaát laø thaùng 12 : 2,3 m/s.
Höùông gioù thònh nhaát laø höôùng Taây Nam. Töø thaùng 5 ñeán thaùng 10, gioù ñem möa töø Vònh Thaùi Lan vaøo. Töø thaùng XI gioù Ñoâng Baéc maùt, khoâng möa. Toác ñoä bình quaân 3 m/s.
Löôïng boác hôi:
Trung bình 3 – 5 mm/ngaøy. Muøa khoâ, löôïng boác hôi khaù cao, töø 100 – 180 mm/thaùng.
AÙp suaát khoâng khí:
Trung bình 1006 – 1012 mb, caùc muøa khoâ aùp suaát khaù cao, giaù trò cao nhaát tuyeät ñoái xaûy ra vaøo thaùng 12 ñaït 1020 mb. Caùc thaùng muøa möa aùp suaát thaáp, aùp suaát thaáp chæ xaáp xæ 1000 mb.
Ñoä aåm khoâng khí:
Ñoä aåm cuõng nhö nhieät ñoä laø moät trong nhöõng yeáu toá töï nhieân aûnh höôûng tröïc tieáp raát lôùn ñeán quaù trình chuyeån hoaù vaø phaùt taùn caùc chaát oâ nhieãm trong khí quyeån, ñeán quaù trình trao ñoåi nhieät cuûa cô theå vaø söùc khoeû coäng ñoàng. Ñoä aåm bieán thieân theo muøa, tyû leä nghòch vôùi cheá ñoä nhieät. Ñoä aåm khoâng khí raát cao vaøo caùc thaùng muøa möa, leân cheá ñoä baõo hoaø 100%. Vaøo caùc muøa khoâ, ñoä aåm giaûm. Ñoä aåm töông ñoái cho ôû baûng 2.3
Baûng 2.3 Ñoä aåm töông ñoái trong caùc thaùng taïi Tp Hoà Chí Minh
Thaùng
Ñoä aåm töông ñoái(%)
TB
Lôùn nhaát
Nhoû nhaát
1
77
99
23
2
74
99
22
3
74
98
20
4
76
99
21
5
83
99
33
6
86
100
30
7
87
100
40
8
86
99
44
9
87
100
43
Ñaëc ñieåm thuûy vaên:
Nguoàn nöôùc:
Nguoàn nöôùc maët: Quaän Bình Thaïnh coù heä thoáng soâng raïch chieám 1/15 dieän tích toaøn Quaän, dieän tích maët nöôùc laø 326,89 ha, bao goàm:
Soâng Saøi Goøn : bao quanh vôùi chieàu daøi 17,5 km: maët soâng roäng trung bình 265 m
Keânh Thanh Ña : daøi 1,35 km, roäng trung bình 60m.
Raïch Mieáu Noåi : daøi 640 m, roäng 1 – 6m, nhieàu ñoaïn bò co heïp gaây ngaäp luït nhieàu trong muøa möa. Caûi taïo keânh naøy naèm trong Döï aùn ñaàu tö “ Xaây doing khu daân cö Mieáu Noåi Phöôøng 3 – Quaän Bình Thaïnh”
Raïch Buøi Höõu Nghóa : roäng 2 – 8m , daøi 620m, raïch naøy ñeå thoaùt nöôùc cho löu vöïc nhoû naèm giöõa hai tuyeán ñöôøng Buøi Höõu Nghóa vaø Ñinh Tieân Hoaøng. Nhieàu ñoaïn raïch bò co heïp vaø laán chieám nhieàu.
Raïch Caàu Boâng : roäng 10 – 16m, daøi 1480m, noái lieàn vôùi raïch Caàu Sôn, cuõng ñoùng vai troø nhö laø moät tuyeán ñöôøng vaän taûi thong maïi nhoû, vaän chuyeån haøng hoùa vaøo noäi thaønh.
Raïch Caàu Sôn : roäng 8 – 12m, daøi 960m. xöa kia nay chæ laø moät maïng keânh raïch chaèng chòt nhöng do vieäc san laáp vuøng truõng phöôøng 14 vaø 25, maïng löôùi naøy caét rôøi 3 tuyeán ñoäc laäp vôùi nhau.
Raïch Phaïm Vaên Haân : thuoäc phöôøng 17 Quaän Bình Thaïnh, roäng 1 – 12m, daøi 1020m, thoaùt nöôùc khu vöïc giöõa Ñieän Bieân Phuû vaø Xoâ Vieát Ngheä Tónh. Quùa trình ñoâ thò hoùa trong nhöõng naêm gaàn nay ñaõ thay ñoåi moät soá ñoaïn ñaàu raïch baèng coáng kín.
Raïch Vaên Thaùnh: roäng 12 – 20m, daøi 1465m, thoaùt nöôùc cho moät löu vöïc coù maät ñoä daân cö thöa thôùt ñang phaùt trieån. Phaàn khaù lôùn khu vöïc laø coâng vieân Vaên Thaùnh vaø gaàn ñoù laø nhöùng vuøng truõng coù khaû naêng ñieàu hoøa löu löôïng nöôùc.
Raïch Hoá Taøu – Vaøm Taây: daøi 2080 km, roäng trung bình 40m.
Raïch Thò Ngheø: daøi 3,78 km, roäng trung bình 60m.
Ngoaøi caùc soâng raïch neâu treân, quaän Bình Thaïnh coøn khoaûng 20 raïch nhoû naèm raûi raùc caùc ñòa baøn ôû trong quaän, ñoù laø heä thoáng thoaùt nöôùc khaù hieäu quaû cho caû ñòa baøn.
Nguoàn nöôùc ngaàm : Nöôùc ngaàm taïi ñòa baøn quaän Bình Thaïnh coù theå khai thaùc ôû 3 taàng chuû yeáu : 0 – 20 m, 60 – 90 m vaø 175 – 200 m. Tuy löôïng nöôùc ngaàm raát ñaùng keå nhöng chaát löôïng nöôùc khoâng toát vì bò nhieãm maën.
Cheá ñoä thuûy vaên:
Caùc soâng, raïch trong quaän ñöôïc noái keát vôùi nhau thaønh moät heä thoáng vôùi moái töông quan chaët cheõ veà maët cheá ñoä thuûy vaên, vaø cuøng chòu aûnh höôûng maïnh cuûa cheá ñoä baùn nhaät trieàu töø bieån Ñoâng ñi vaøo. Möïc nöôùc trieàu bình quaân cao nhaát laø 1,1 m vaø thaáp nhaát laø -2,07 m. Ñoä cheânh leäch ñænh trieàu cöôøng ôû caùc taàn suaát khaùc nhau nhoû, vaøo khoaûng laø 20 – 30 cm. Nöôùc maën theo thuûy trieàu xaâm nhaäp ngöôïc doøng soâng Saøi Goøn tôùi taän Bình Ñoâng, aûnh höôûng ít nhieàu tôùi toaøn boä heä thoáng keânh raïch cuûa Quaän vôùi noàng ñoä maën 4‰ vaøo muøa khoâ.
Moät naêm chia laøm 3 thôøi kyø thuûy trieàu:
Thôøi kyø thuûy trieàu leân cao: thaùng 9 ñeán thaùng 12.
Thôøi kyø thuûy trieàu xuoáng thaáp : thaùng 4 ñeán thaùng 8
Thôøi kyø thuûy trieàu trung bình : thaùng 1 ñeán thaùng 3.
Thuûy trieàu leân cao vaøo caùc ngaøy 1 – 4 vaø caùc ngaøy 14 – 17 aâm lòch, moãi thaùng xuoáng thaáp vaøo caùc ngaøy xen keõ. Söï thay ñoåi bieân ñoä thuûy trieàu haøng thaùng cao so vôùi söï thay ñoåi haøng naêm. Haøng thaùng laïi coù 2 kyø trieàu cöôøng theo chu kyø maët traêng vaøo caùc ngaøy 1,2,3,4,14,15,16,17 (aâm lòch) vaø 2 kyø trieàu keùm vaøo giöõa caùc ngaøy noùi treân.
AÛnh höôûng cuûa trieàu khaù xa hai soâng: soâng Ñoàng Nai leân ñeán Trò An caùch bieån 150 km; soâng Saøi Goøn leân ñeán Daàu Tieáng caùch bieån 180 km. Cuøng vôùi thuûy trieàu laø söï xaâm nhaäp maën, vaøo muøa möa aûnh höôûng cuûa trieàu ñoái vôùi ñoä maën treân soâng thaáp nhöng veà muøa khoâ do löu löôïng soâng giaûm nhieàu, aûnh höôûng raát lôùn.
Thuûy trieàu tuyeán keânh thuoäc heä soâng Saøi Goøn, theo cheá ñoä baùn nhaät trieàu, bieân ñoä trieàu trung bình trong ngaøy laø 2 m, möïc nöôùc cao nhaát laø + 1,35 m, möïc nöôùc thaáp nhaát – 1,8 m. Cheá ñoä nöôùc soâng chòu aûnh höôûng maïnh cuûa thuyû trieàu.
Baûng 2.4. Trò soá ñaëc tröng bình quaân ñænh trieàu taïi traïm Phuù An – Soâng Saøi Goøn
Thaùng
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Hmax (cm)
105
103
98
85
79
78
82
90
105
115
110
108
Hmin (cm)
-98
-103
-125
-136
-147
-168
-163
-160
-140
-96
-87
-98
(Nguoàn : Ñaøi khí töôïng thuûy vaên khu vöïc Nam Boä)
Vôùi heä thoáng soâng raïch vaø thuûy vaên nhö treân, keát hôïp vôùi ñòa hình khoâng ñoàng ñeàu cuûa Quaän (goàm vuøng goø vaø vuøng truõng) neân vaøo caùc ngaøy thuûy trieàu cao, caùc vuøng truõng gaàn nhö bò ngaäp. Khu vöïc vuøng truõng do thuûy trieàu laøm ngaäp, khoâng nhöõng trong caùc vuøng thaáp, khu daân cö maø ngaäp caû tuyeán giao thoâng, caùc coâng trình kieán truùc xaây döïng tröôùc ñoù. Caùc tuyeán giao thoâng ngaäp thöôøng xuyeân laø: Ñinh Tieân Hoaøng, khu vöïc phöôøng 27, 28, Ñinh Boä Lónh, khu vöïc phöôøng 13 ñöôøng Nô Trang Long, Xoâ Vieát Ngheä Tónh,…vaø moät soá ñoaïn ngaäp raûi raùc treân toaøn khu vöïc vuøng ñaát truõng vaø coù ñoä cao trung bình.
2.2. ÑIEÀU KIEÄN KINH TEÁ – XAÕ HOÄI:
2.2.1. Cô caáu daân soá:
Quaän Bình Thaïnh coù cô caáu daân soá khaù ñoâng khoaûng 435.301 ngöôøi ( soá lieäu naêm 2005) vôùi tyû leä sinh (o/oo): 16,00 vaø tyû leä töû (o/oo): 3,37 vaø tyû leä taêng töï nhieân(o/oo):12,63. Soá ngöôøi trong ñoä tuoåi lao ñoäng laø 281.700 ngöôøi chieám 68.66%.
Trong nhöõng naêm qua do ñaëc thuø cuûa quaän laø quaän ven ñang trong quaù trình ñoâ thò hoaù neân aùp löïc taêng daân soá töông ñoái cao. Söï hình thaønh caùc khu ñoâ thò môùi moät caùch töï phaùt ngoaøi söï quaûn lyù theo quy hoaïch trong thôøi gian tröôùc ñaây khoâng chæ aûnh höôûng saâu saéc tôùi söï phaùt trieån cuûa saûn xuaát coâng nghieäp – tieåu thuû coâng nghieäp.
Daân cö phaân boá khoâng ñeàu giöõa caùc phöôøng. Phöôøng coù daân cö cao nhaát laø phöôøng 12: 36.670 ngöôøi. Phöôøng coù daân cö thaáp nhaát laø phöôøng 28: 6.807 ngöôøi. Maät ñoä daân cö trung bình toaøn quaän laø 198 ngöôøi/ha. Toång soá hoä gia ñình cuûa quaän laø: 87.241 hoä (theå hieän ôû baûng 2.5).
Daân soá nhöõng naêm qua cuûa quaän Bình Thaïnh taêng khaù nhanh vaø seõ coøn tieáp tuïc taêng trong nhöõng naêm tôùi. Nguyeân nhaân gia taêng daân soá cuûa quaän moät maët do taêng töï nhieân, maët khaùc do daân nhaäp cö töø caùc nôi khaùc ñeán. Trong giai ñoaïn hoäi nhaäp töø quaän ven trôû thaønh quaän noäi thaønh, quaän Bình Thaïnh ñaõ thu huùt moät löôïng daân cö töø caùc nôi khaùc chuyeån ñeán sinh soáng. Söï di chuyeån cuûa ngöôøi daân ñeán ñaây cuõng noùi leân phaàn naøo tieàm löïc phaùt trieån kinh teá cuûa quaän Bình Thaïnh.
Baûng 2.5. Moät soá chæ tieâu toång hôïp veà daân soá vaø dieän tích
STT
Ñôn vò haønh chính-phöôøng
Khu phoá
Toå daân soá
Soá hoä daân
Daân soá (Ngöôøi)
Maät ñoä daân soá (Ngöôøi/ha)
Dieän tích (ha)
1
Phöôøng 1
4
47
3.302
15.145
575
26,33
2
Phöôøng 2
3
65
3.409
16.502
507
32,58
3
Phöôøng 3
6
90
4.606
24.423
551
44,30
4
Phöôøng 5
4
61
3.128
14.284
387
36,92
5
Phöôøng 6
4
44
2.514
10.834
363
29,87
6
Phöôøng 7
3
48
2.874
14.780
373
39,65
7
Phöôøng 11
6
106
6.870
26.665
346
77,15
8
Phöôøng 12
4
120
8.492
36.567
328
111,36
9
Phöôøng 13
4
67
4.330
20.511
78
261,87
10
Phöôøng 14
3
50
2.922
13.640
424
32,19
11
Phöôøng 15
4
79
4.282
21.403
419
51,09
12
Phöôøng 17
4
78
4.569
20.431
317
64,45
13
Phöôøng 19
4
67
3.973
22.013
560
39,33
14
Phöôøng 21
4
70
4.709
22.952
582
39,43
15
Phöôøng 22
7
77
4.431
21.229
116
182,91
16
Phöôøng 24
4
84
3.617
17.726
312
56,77
17
Phöôøng 25
6
113
6.805
30.238
164
184,27
18
Phöôøng 26
6
88
5.290
29.758
227
130,90
19
Phöôøng 27
5
70
5.657
24.397
283
86,23
20
Phöôøng 28
3
34
1.731
6.807
12
548,50
Toång coäng
88
1.458
87.241
410.305
198
2.076
(Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ quaän Bình Thaïnh - 2006)
2.2.2. Hieän traïng söû duïng ñaát:
Quaän Bình Thaïnh vôùi toång dieän tích ñaát töï nhieân laø 2.076 ha, lôùn thöù 2 trong caùc quaän noäi thaønh. Hieän traïng söû duïng ñaát ñöôïc theå hieän trong baûng sau:
Baûng 2.6. Tình hình söû duïng ñaát quaän Bình Thaïnh
Loaïi ñaát
Dieän tích ñaát (ha)
Tyû leä %
Ñaát noâng nghieäp
348,39
16,78
Ñaát chuyeân duøng
466,74
22,48
Ñaát ôû (khoâng tính vöôøn taïp)
917,36
44,19
Ñaát chöa söû duïng
343,52
16,55
Toång soá
2.076
100%
(Nguoàn : Nieân giaùm thoáng keâ quaän Bình Thaïnh - 2006)
Xeùt veà maët quy moâ thì söï phaân boá ñaát ôû quaän Bình Thaïnh laø khoâng ñeàu nhau. Söï cheânh leäch giöõa phöôøng coù dieän tích lôùn nhaát vaø phöôøng coù dieän tích nhoû nhaát leân ñeán treân 20 laàn. Trong toång soá 2076 ha, phöôøng 1 coù dieän tích nhoû nhaát : 26,33 ha chieám 1,27 % dieän tích toaøn quaän. Ñieàu ñaùng löu yù ôû nay laø cuïm phöôøng coù dieän tích nhoû goàm : phöôøng 1, 2, 14 chæ chieám töø 1,27% ñeán 1,55% dieän tích cuûa quaän laïi laø cuïm trung taâm (Theo quy hoaïch toång theå, cuïm naøy ñöôïc xaùc ñònh laø trung taâm vaên hoaù thöông maïi Gia Ñònh). Phöôøng coù dieän tích lôùn nhaát laø phöøông 28 (548,50 ha), chieám khoaûng 26,42% dieän tích toaøn quaän.
Vôùi toång dieän tích hieän coù, quaän Bình Thaïnh phaân chia theo ñôn vò haønh chính laø 28 phöôøng, söï phaân chia khoâng ñoàng ñeàu nhau veà dieän tích, coù theå thaáy qua baûng 2.2. Cuøng vôùi söï taêng daân soá daãn ñeán tình hình söû duïng ñaát ñoâ thò coù nhieàu thay ñoåi lôùn theå hieän qua vieäc san laáp ñaát laøm neàn nhaø, ñöôøng saù, caàu coáng, coâng trình coâng coäng… laø nhöõng dieän tích haàu nhö khoâng bò thaám nöôùc, ñaëc bieät laø caùc quaän noäi thaønh vaø moät soá vuøng ven noäi thaønh. Do ñoù ñaëc tröng gia taêng daân soá, keøm theo tình hình söû duïng ñaát coù yù nghóa quan troïng trong vieäc ñaùnh giaù dieän tích khoâng thaám lieân quan ñeán quaù trình gia taêng doøng chaûy beà maët aûnh höôûng tình traïng ngaäp uùng vaø tieâu thoaùt nöôùc.
2.2.3. Hieän traïng saûn xuaát coâng nghieäp – tieåu thuû coâng nghieäp :
Giaù trò saûn xuaát CN – TTCN treân ñòa baøn quaän Bình Thaïnh trong 5 naêm gaàn ñaây taêng leân ñaùng keå, giaù trò cuï theå ñöôïc trình baøy trong baûng 2.7.
Baûng 2.7: Giaù trò saûn xuaát CN – TTCN trong nhöõng naêm gaàn ñaây
2000
2001
2002
2003
2004
Toång
508.840
565.565
748.010
887.763
1.054.796
QD
40.384
29.998
87.879
106.317
176.836
HTX
30.091
36.341
57.646
61.630
57.163
Cty
303.905
361.742
430.879
530.372
598.893
DN
14.308
17.660
30.939
37.178
97.849
Caù theå
120.152
108.280
112.293
110.317
97.849
(Nguoàn: nieân giaùm thoáng keâ quaän Bình Thaïnh)
Thöông maïi – dòch vuï :
Doanh soá veà thöông maïi dòch vuï trong 5 naêm qua taêng ñang keå, doanh soá naêm sau luoân taêng cao hôn naêm tröôùc, giaù trò cuï theå ñöôïc trình baøy trong baûng 2.8
Baûng 2.8 Doanh soá thöông maïi vaø dòch vuï trong caùc naêm gaàn ñaây
(ñôn vò: tyû ñoàng)
Loaïi hình thöông maïi
2000
2001
2002
2003
2004
QD
175.2
236.8
236
249
329
HTX
59.236
134.6
61
65
65
Cty
578
1.161
1.951
2.438
2.836
DN
167.097
539.261
471
490
623
Caù theå
1.412.000
1.553.067
1.844.300
2.087.000
2.401.000
Toång
2.390.533
3.624.728
4.563.300
5.475.000
6.442.000
(Nguoàn nieân giaùm thoáng keâ Quaän Bình Thaïnh)
2.2.5. Noâng nghieäp :
Saûn löôïng ngaønh noâng nghieäp khoâng lôùn, chuû yeáu taäp trung ôû phöôøng 28, dieän tích vaø saûn löôïng ñaát noâng nghieäp vaø ngaønh chaên nuoâi ñöôïc trình baøy trong baûng 2.9 vaø 2.10.
Baûng 2.9 Dieän tích vaø saûn löôïng noâng nghieäp naêm 2004
Loaïi ñaát
Dieän tích ñaát (ha) naêm 2004
Ñaát noâng nghieäp
Ñaát canh taùc
Ñaát troàng caây laâu naêm
Maët nöôùc nuoâi troàng thuyû saûn
348.39
290.39
47
11
Ñaát chuyeân duøng
466.74
Ñaát ôû ( khoâng tính vöôøn taïp)
917.36
Ñaát chöa söû duïng
343.52
(Nguoàn nieân giaùm thoáng keâ Quaän Bình Thaïnh)
Baûng 2.10 Saûn löôïng ngaønh chaên nuoâi trong naêm 2004
Chaên nuoâi
Soá lieäu ñieàu tra 1/10; ñv: con
Ñaøn boø söõa
173
Ñaøn heo
953
Ñaøn gia caàm
2.825
Dieän tích nuoâi troàng thuyû saûn (ha)
4.8
Saûn löôïng nuoâi (caù,taán)
343.52
(Nguoàn nieân giaùm thoáng keâ quaän Bình Thaïnh)
Cô sôû haï taàng:
Giao thoâng vaän taûi:
Giao thoâng vaän taûi ñöôøng thuyû:
Ba höôùng Ñoâng, Nam, Baéc quaän Bình Thaïnh ñeàu giôùi haïn bôûi soâng nöôùc, thuaän tieän cho giao thoâng vaän taûi baèng ñöôøng thuûy.
Soâng Saøi Goøn bao boïc 1/2 chu vi cuûa Quaän daøi 17,5 km, roäng trung bình 265m, nöôùc saâu 20 m, cho pheùp taøu bieån coù troïng taûi gaàn 10.000 taán löu thoâng deã daøng. Ngoaøi ra, Bình Thaïnh coøn coù 16,47 km keânh raïch coù khaû naêng söû duïng cho giao thoâng vaän ._.taûi ñöôøng thuyû. Treân ñòa baøn quaän coù Taân Caûng, ñaây vöøa laø caûng quaân söï, vöøa laø caûng haøng hoaù phuïc vuï daân söï. Ngoaøi ra coøn coù nhieàu beán baõi lôùn nhoû cho taøu beø, chuû yeáu doïc theo soâng Saøi Goøn.
Giao thoâng vaän taûi ñöôøng saét:
Treân ñòa baøn quaän coù moät ñöôøng saét daøi 1,1 km töø ñaàu caàu Bình Lôïi ñeán caàu Ñen (Phöôøng 13) vaø moät nhaùnh ñöôøng saét noái lieàn ñöôøng saét Thoáng Nhaát vôùi Taân Caûng daøi 4,2 km nhöng hieän nay khoâng coøn söû duïng ñöôïc nöõa.
Ga xe löûa Bình Trieäu hieän nay ñöôïc söû duïng chuû yeáu laøm ga haøng hoùa, toaï laïc giaùp ranh vôùi ñòa baøn quaän. Ñaây laø moät trong nhöõng ga lôùn vaø laø cöûa ngoõ ñöôøng saét duy nhaát ra phía Baéc.
Giao thoâng vaän taûi ñöôøng boä:
Toaøn quaän coù khoaûng treân 70 con ñöôøng coù chieàu roäng töø 4m – 40m vôùi chieàu daøi treân 55.000m vaø treân 400 con heûm nhoû vôùi chieàu daøi treân 40.000m, keát caáu caùc con ñöôøng chuû yeáu laø beâtoâng nhöïa.
Caùc ñöôøng do Trung öông quaûn lyù laø Ñieän Bieân Phuû, Nô Trang Long, quoác loä 13 vôùi chieàu daøi toång coäng laø 5,58km chieám tyû leä 10,5%. Caùc con ñöôøng coøn laïi vôùi toång chieàu daøi laø 47,68 km do thaønh phoá quaûn lyù vaø chieám tyû leä 89,5% toång chieàu daøi caùc con ñöôøng.
Phaàn lôùn caùc con ñöôøng treân ñòa baøn quaän khoâng coù leà ñöôøng (do xaây caát nhaø cöûa traùi pheùp hoaëc do chöa ñöôïc xaây döïng,…). Ñöôøng xaù treân ñòa baøn quaän phaân boá khoâng ñoàng ñeàu, taäp trung ôû trung taâm quaän vaø chia nhaùnh nhieàu, coøn caùc vuøng baùn ñoâ thò cuûa quaän thì laïi raát ít ñöôøng giao thoâng. Do vaäy caùc höôùng giao thoâng treân ñeàu doàn veà caùc truïc chính, thöôøng gaây tình traïng taét ngheõn giao thoâng.
Caây xanh ñoâ thò:
Höôùng phaùt trieån cuûa quaän laø xaây döïng heä thoáng khu du loch vaø coâng vieân vôùi dieän tích caây xanh lôùn, phaùt huy theá maïnh soâng nöôùc vaø caûnh quan ñeïp cuûa khu vöïc goàm:
Ñaõ xaây döïng ñöôïc moät khu trung taâm du lòch vaø phuïc vuï du loch caáp thaønh phoá taïi Thanh Ña – Bình Quôùi (50 ha).
Xaây döïng môùi coâng vieân, sinh hoaït vaên hoaù thanh thieáu nien taïi phöôøng 12 (30 ha) taïi khu du lòch coâng vieân Vaên Thaùnh.
Xaây döïng caùc ñieåm du lòch doïc soâng Saøi Goøn vaø taêng dieän tích caây xanh hôn nöõa.
Taïo daõi caây xanh vaø caùc ñöôøng phoá môùi doïc theo keânh raïch.
Qua vieäc nghieân cöùu tình hình ñaëc ñieåm töï nhieân- kinh teá – xaõ hoäi quaän Bình Thaïnh cho thaáy quaän coù vò trí ñòa lyù raát quan troïng, laø cöûa ngoõ phía Ñoâng cuûa Thaønh phoá Hoà Chí Minh neân coù tieàm naêng vaø toác ñoä phaùt trieån kinh teá raát cao. Cuøng vôùi söï phaùt trieån ñoù thì vieäc gia taêng daân soá, söï ñaàu tö vaøo cô sôû haï taàng coøn haïn cheá, ñaëc ñieåm ñòa hình coøn thaáp… ñaõ gaây neân hieän töôïng ngaäp uùng khi coù möa vaø trieàu cao, do ñoù ngaäp uùng ñaõ ñaët ra moät vaán ñeà can phaûi quan taâm cuûa quaän Bình Thaïnh.
Vaên hoaù- xaõ hoäi
Bình Thaïnh laø moät trong nhöõng khu vöïc coù ngöôøi cö truù khaù coå xöa cuûa thaønh phoá, nôi qui tuï cuûa nhieàu lôùp daân cö qua caùc thôøi kyø lòch söû hình thaønh Tp Hoà Chí Minh ngaøy nay, vôùi 21 thaønh phaàn daân toäc, ña soá laø ngöôøi kinh ñaõ taïo neân moät neàn vaên hoaù khaù phong phuù, ña daïng. Ngoaøi ra, ôû Bình Thaïnh cho ñeán nay, haàu nhö coù maët nhieàu ngöôøi töø Baéc, Trung, Nam ñeán ñaây sinh soáng laäp nghieäp. Chính vì vaäy maø caùc hoaït ñoäng vaên hoaù vöøa phong phuù vöøa ña daïng. Nhöõng lôùp daân cö xöa cuûa quaän Bình Thaïnh ñaõ ñeán ñaây khai phaù, sinh nhai trong haønh trang cuûa mình, vaên hoaù nhö moät nhu caàu quan troïng khoâng theå thieáu soùt trong cuoäc soáng. Maët khaùc trong buoåi ñaàu chinh phuïc quaän Bình Thaïnh hoâm nay, nhöõng ngöôøi Bình Thaïnh xöa ñaõ phaûi choáng choïi vôùi bao noãi gian nguy, khaéc nghieät cuûa thieân nhieân, sinh hoaït vaên hoaù ñaõ trôû thaønh choã döïa caàn thieát. Beân caïnh neàn vaên hoaù voán coù, nhöõng lôùp daân cö xöa ñaõ coù nhöõng neùt vaên hoaù môùi naûy sinh trong coâng cuoäc khai phaù, chinh phuïc thieân nhieân vaø truyeàn laïi cho con chaùu ngaøy nay nhö moät truyeàn thoáng vaên hoaù.
2.3. ÑAÙNH GIAÙ HEÄ THOÁNG THOAÙT NÖÔÙC TAÏI TPHCM NOÙI CHUNG VAØ TAÏI QUAÄN BÌNH THAÏNH NOÙI RIEÂNG:
Heä thoáng thoaùt nöôùc noùi chung bao haøm caû heä keânh, soâng raïch, heä thoáng thoaùt nöôùc thaønh phoá, caùc coâng trình thuyû lôïi do con ngöôøi taùc ñoäng vaøo thieân nhieân taïo neân doøng chaûy theo yù muoán cuûa mình ñeå phuïc vuï cuoäc soáng. Heä thoáng naøy xaây döïng maïnh meõ theo töøng giai ñoaïn phaùt trieån ñoâ thò. Ñoù laø moät quaù trình phaùt trieån laâu daøi, cöù vaøo moãi thôøi kyø coù söï phaùt trieån nhanh veà kinh teá, gia taêng daân soá nhanh choùng thì keøm theo söï phaùt trieån cuûa heä thoáng thoaùt nöôùc. Ñaây laø moät boä phaän quan troïng trong heä thoáng haï taàng cô sôû ñoâ thò phuïc vuï ñôøi soáng vaø saûn xuaát.
Đánh giá tình trạng kênh rạch:
Các sông rạch tiêu thoát nước của TPHCM nói chung và tại quận Bình Thạnh nói riêng có một số đặc điểm sau:
Các sông rạch chằng chịt nối liền với nhau tạo thành mạng lưới tiêu thoát nước từ các tiểu lưu vực đến các song chính ra biển.
Các sông rạch vừa làm nhiệm vụ tiêu thoát nước vừa làm nhiệm vụ giao thông đường thủy, chính vì vậy kích thước song rạch phải thoả mãn điều kiện trên.
Chế độ mực nước dòng chảy trong các song rạch vừa phụ thuộc vào thủy triều, vừa phụ thuộc vào dòng chảy thượng lưu, vừa phụ thuộc vào chế độ mưa như rạch:
Rạch Nhiêu Lộc – Thị Nghè: đây là dạng rạch cụt, xuất phát từ khu vực sân bay Tân Sơn Nhất, chảy qua các quận Tân Bình, quận 1, quận 3 và quận Bình Thạnh rồi đổ ra song Sài Gòn tại xưởng đóng tàu Ba Son với chiều dài 9300 m.
Rạch Tân Hóa – Lò Gốm: đây cũng dạng rạch cụt. đầu rạch xuất phát từ Bàu Cát, chảy qua quận Tân Bình, quận 11, quận 6 và quận 8 rồi đổ vào kênh Tàu Hũ tại Gò Gốm với chiều dài 7350 m.
Rạch Tàu Hủ - Bến Nghé và kênh Đôi – kênh Tẻ : Đây là 2 trục tiêu lớn nằm song song với nhau, một đầu nối với sông Sài Gòn bằng 2 rạch: Bến Nghé và Kênh Tẻ, một đầu kia nối với sông Bến Lức (chợ Đệm) bằng kênh Tàu Hũ và kênh Đôi. Giữa kênh Tàu Hũ và kênh Đôi lại được nối với nhau bằng 4 kênh ngang số 1,2,3,4, cầu chữ Y là giao điểm của 4 kênh rạch (Kênh Đôi, kênh Tàu Hũ, kênh Tẻ và rạch Bến Nghé). Chiều dài kênh Đôi – kênh Tẻ là 13 km, kênh Tàu Hủ - Bến Nghé là 12.2 km.
Rạch Nước Lên – rạch Bến Cát (còn gọi là Tham Lương – Bến Cát và Tham Lương – Nước Lên): là hệ kênh tiêu lớn chạy vòng cung gần như áp sát với xa lộ Đại Hàn, một đầu nối với sông Sài Gòn bằng rạch Bến Cát, một đầu nối với sông Bến Lức bằng rạch Nước Lên, ở giữa là kênh 19/5. Tổng chiều dài khoảng 32,021 m.
Rạch Cầu Bông – Cầu Sơn – Bình Triệu, Bình Lợi - rạch Lăng: là rạch tiêu thoát nước chính cho khu vực phía Bắc của quận Bình Thạnh, mộy đầu nối với rạch Cầu Bông thuộc hệ thống Nhiêu Lộc – Thị Nghè, đầu kia nối với sông Sài Gòn có tổng chiều dài khoảng 3,5 km.
Nhìn chung các tuyến kênh rạch của TPHCM nói chung và tại quận Bình Thạnh nói riêng đã bị lấn chiếm rất nghiêm trọng . Kênh rạch ngày càng bị mất dần do đô thị hoá gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc giải quyết thoát nước, Khả năng dẫn nước của kênh giảm, khiến việc rửa bẩn nhờ thuỷ triều không còn xảy ra. Có khoảng 30000 căn hộ xây cất lấn chiếm trên kênh rạch. Thời gian qua, các cơ quan quản lý đã quyết tâm đàu tư nhiều kinh phí, công sức để giải tỏa, thu hẹp do nhà cửa lấn chiếm trái phép. Kênh rạch ngày càng bị mất dần do đô thị hóa gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc giải quyết thoát nước nhưng hiện nay đã bị lấn chiếm, san lấp và bồi lắng đến mức không còn tiếp nhận được nước mưa, nước thải,…
Hệ thống đê bao gồm bờ kè, đập đất, cửa điều tiết dọc sông, kênh rạch dọc sông Sài Gòn, Đồng Nai và một số kênh rạch ở quận Bình Thạnh bị hư hỏng xói mòn, sụp đổ và không còn hoạt động tốt.Và cũng chẳng mấy ai ngờ rằng, ngay tại TP.HCM. hang ngàn hộ dân ở Gò Vấp, Thủ Đức, quận 12, Củ Chi, Nhà Bè, và quận Bình Thạnh.. cùng lâm vào tình trạng ngập úng thường xuyên vào mùa nước lớn, chẳng khác gì vùng tứ giác Long Xuyên. Bởi vì hệ thống bờ bao dân sinh quanh sông Sài Gòn không còn đủ sức chống đỡ mỗi khi triều cường dân cao.
Đi dọc tuyến rạch Nhiêu Lộc – Thị Nghè, quận Bình Thạnh, nhiều đoạn đê đã bị chuột đào hang, đào lỗ, tạo thành những hàm ếch. Mỗi khi triều cường lấy đi những mảng đê yếu ớt, thế là nước thường xuyên tràn bờ. Bờ bao sau mỗi con nước lại xuống cấp trầm trọng hơn, nhưng lại không được tu bổ nên năm nào cũng tràn, vỡ bờ. Dọc con rạch Đĩa, phường Hiệp Bình Phước (quận Thủ Đức), rạch Đúc Nhỏ, rạch Làng, rạch Bà Hòn… cũng trong tình trạng tương tự. Hàng trăm nhà dân, vườn kiểng, hoa màu bị phá huỷ vì nước ngập thường xuyên. Và nghiêm trọng hơn đã từng có người chết vì đê vỡ. Chỉ có những năm gần đây một số kênh quan trọng như kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè, rạch Văn Thánh,…mới được nạo vét để giảm cản trở của dòng chảy.
Ngoài ra, do công tác quản lý đô thị chưa tổt và ý thức người dân chưa cao, kênh rạch của thành phố còn gánh chịu nhiều loại chất thải, ước tính có trên 100 tấn rác đã được đổ xuống kênh rạch hàng ngày, vừa làm cản trở dòng chảy, vừa gây ô nhiễm và mất mỹ quan đô thị. Do đó đã làm cản trở và giảm quá trình thoát nước và đặc biệt sẽ gây ngập úng cho khu vực khi có những cơn mưa xuất hiện với vũ lượng > 40 mm/ngày vì quá trình thoát nước mưa không kịp.
2.3.2. Đánh giá tình trạng mạng lưới cống:
Hầu hết các cửa thu nước mưa trên đường phố trong khu vực TPHCM không có song chắn rác, bị lấp đầy rác thải từ rác lề đường, lá cây, bùn cát. Có những cửa thu nước mưa bị vở hỏng nhưng vẫn không được quan tâm sửa chữa.
Hệ thống thoát nước của TPHCM, hầu hết được xây dựng trên 40 năm. Ngoài các quận trung tâm có mạng lưới cống tương đối đầy đủ, ở các khu vực còn lại như quận Bình Thạnh thì việc xây dựng hệ thống cống theo thời gian không theo quy hoạch thống nhất, có tính chất tự phát, chấp vá, hư đâu sửa đó theo sự phát triển của khu dân cư mới nên không đảm bảo được yêu cầu thoát nước. Mặt khác sự hình thành các khu dân cư đô thị mới làm giảm diện tích nước bề mặt, tạo sự quá tải cho hệ thống cống hiện nay.
Mạng lưới cống vòm như ở quận 1, quận 3 và quận 5 với chiều dài khoảng 113 km, do Pháp xây dựng vào những năm 1870. Hiện trạng ban đầu của chúng có độ dốc tốt trên 0.2 %, do đó có khả năng tự làm sạch, nhưng hiện nay đang trong tình trạng xuống cấp (gạch bể rơi ra, bị lung sụp,..). Vào năm 2001, được tu sửa nhưng việc sửa chữa cũng còn nhiều khó khăn, không thể chỉnh trang lại như ban đầu, và số lượng cống được sửa chữa cũng có giới hạn. Trong số 20 km cống lâm vào tình trạng xấu thì chỉ sửa chữa được khoảng 100 m.
Cống bêtông cốt thép, bao gồm cống tròn và cống hộp chữ nhật, được xây dựng sau năm 1975, do Việt Nam xây dựng và lắp đặt, hiện tại vẫn hoạt động tốt vì mới được sử dụng trong thời gian gần đây.
Coøn heä thoáng thoaùt nöôùc chính cuûa quaän Bình Thaïnh hieän taïi laø heä thoáng coáng chung cho nöôùc möa vaø nöôùc thaûi (nöôùc thaûi sinh hoaït, nöôùc thaûi coâng nghieäp)
2.3.3. Đánh giá tình trạng cửa xả:
Hệ thống thoát nước ở TPHCM là một hệ thống liên hoàn theo kiểu bình thông nhau, nước thải từ hệ thống cống chảy ra kênh rạch rồi đổ ra sông thông qua cửa xả. Vì vậy cửa xả có một vai trò rất quan trọng trong việc thoát nước, nhưng hiện nay các cửa xả này đang bị bịt kín.
Cöûa xaû ở đường Quốc Lộ 13, thuộc Phường 26, quận Bình Thạnh là cửa xả xuống chân cầu Bình Triệu 1, tình hình thoát nước ở khu vực này vẫn kém.Đặc biệt mỗi khi triều cường lên hay mưa lớn thì tuyến đường này bị ngập trầm trọng. Còn trên con rạch và cửa xả Ung Văn Khiêm thuộc phường 25 quận Bình Thạnh mọc lên căn nhà số 145/15 để kinh doanh hàng quán. Đây là cửa xả nước cho cả đường Ung Văn Khiêm và D2 nhưng đã bị các hộ san lấp nên việc tiêu thoát nước gần như bị tắc. Nhiều lần các cơ quan nhà nước đã tiến hành giải tỏa lấn chiếm khôi phục cửa xả nhưng đến nay vẫn chưa giải quyết được, gây trở ngại cho việc tu sửa, và vẫn tiếp diễn hiện trạng ngập nước trong khu vực.
2.4. ÑAÙNH GIAÙ NAÊNG LÖÏC THOAÙT NÖÔÙC HIEÄN COÙ:
2.4.1 Năng lực thoát nước hiện có:
Toàn khu vực nội thành của TPHCM có 6 vùng thoát nước, với hệ thống mạng lưới gồm 27 kênh chính và 16 kênh nhỏ, đặc biệt riêng quận Bình Thạnh có kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè nhưng đã bị giảm năng lực thoát nước tự nhiên do bị thu hẹp bởi nhà cửa lấn chiếm trái phép. Lòng kênh này cũng bị bồi lắp do rác mặc dù cũng đang được cải tạo. Một phần cũng do chất thải và bùn đất của các hộ dân cư dọc kênh xả xuống, đây là một trong những yếu tố gây ngập úng.
Nói đến năng lực thoát nước của quận Bình Thạnh thì ta không chỉ tính đến các kênh của quận Bình Thạnh thôi mà chúng ta cần xét đến các kênh rạch nhỏ hơn ở vùng lân cận. Các kênh này cũng bị tác động bởi rác thải và chất thải làm ảnh hưởng tới ít nhiều đến khả năng thoát nước tự nhiên .
Bảng 2.11 Thông số thủy lực cải tạo kênh
Vùng thoát nước
Tên kênh
Chiều dài kênh L (m)
Mực nước cao
Diện tích ướt A (m2)
Bán kính thủy lực R (m)
Hệ số nhám n
Độ dốc đáy kênh i (%)
Vận tốc dòng chảy V (m/s)
Lưu lượng Qc (m3/s)
Bắt đầu (EL.m)
Chấm dứt (EL.m)
(C)
Nhiêu Lộc – Thị Nghè
2.140
1,63
1,74
156,5
3,74
0,025
0,000050
0,68
107
Cầu Sơn
1.500
1,35
1,42
47,4
2,27
0,025
0,000050
0,49
23
Tân Hoá – Lò Gốm
2.260
2,36
3,26
65,7
5,21
0,025
0,000400
1,68
90
Tàu Hủ
2.680
1,43
1,46
222,9
3,84
0,025
0,000011
0,33
73
Bến Nghé
3.170
1,32
1,36
177,8
3,26
0,025
0,000011
0,29
52
Kênh Đôi
2.020
1,40
1,43
409,2
4,28
0,030
0,000011
0,29
120
Kênh Tẻ
1.970
1,37
1,39
490,6
5,15
0,030
0,000011
0,33
163
(N)
Bến Đá – Bà Hồng
2.780
1,58
2,97
32,9
1,82
0,030
0,000050
1,11
37
Tham Lương – Bến Cát
1.680
3,30
4,42
11,8
1,09
0,030
0,000667
0,91
11
(W)
Rạch Chùa – Nước Lên
1.700
1,65
1,68
194,7
3,97
0,030
0,000016
0,33
65
(S)
Rạch Xóm Củi – Bà Lào
2.540
1,45
1,49
73,6
2,60
0,030
0,000016
0,25
18
Rạch Ông Lớn – Cây Khô
1.900
1,47
1,50
417,9
3,81
0,030
0,000020
0,32
135
(NE)
Rạch Gò Dưa
2.200
1,32
1,36
114,8
3,13
0,030
0,000020
0,32
37
Rạch Cầu – Gò Công
3.350
3,65
12,03
34,2
1,82
0,030
0,002500
2,48
85
(SE)
Kênh Ông Hồng – R.Chiếc
2.500
1,53
1,58
123,3
3,20
0,030
0,000020
0,32
40
Rạch Ông Nhiêu
2.470
1,57
1,61
187,7
3,12
0,030
0,000014
0,27
51
Sông Tắc
3.620
1,56
1,61
1317,2
6,32
0,035
0,000014
0,37
487
(Nguồn : Báo cáo tóm tắt QHTT hệ thống thoát nước TPHCM đến năm 2020)
Theo nguồn tham khảo từ Quy hoạch tổng thể hệ thống thoát nước JICA năm 2005, đánh giá sơ bộ thủy lực về khả năng thoát nước của 27 kênh, các kênh này có vận tốc thấp nhất là 0,3 – 0,4 m/s vào lúc triều của 3 sông Sài Gòn, Đồng Nai, Nhà Bè lên cao. Theo bảng thông số thuỷ lực thoát nước vùng C, N, W, và NE, nhỏ hơn khả năng thoát nước tự nhiên gấp 2 hay 3 lần cần phải được cải tạo, mở rộng, nạo vét để tăng khả năng thoát nước cho lưu vực.
Đối với các kênh ở vùng phía S và SE không cần thiết phải cải tạo kênh để tăng khả năng dòng chảy, vì trong có mạng lưới kênh rạch dày đặc đủ khả năng thoát nước thải và nước mưa.
Năng lực thoát nước của hệ thống cống :
Heä thoáng thoaùt nöôùc chính cuûa quaän Bình Thaïnh hieän taïi laø heä thoáng coáng chung cho nöôùc möa vaø nöôùc thaûi (nöôùc thaûi sinh hoaït, nöôùc thaûi coâng nghieäp, nöôùc thaûi y teá). Heä thoáng thoaùt nöôùc bao goàm maïng löôùi coáng ngaàm, keânh hôû thu gom toaøn boä nöôùc thaûi thaûi boû ra keânh raïch vaø cuoái cuøng chaûy vaøo soâng Saøi Goøn.
Heä thoáng thoaùt nöôùc ñöôïc phaân loaïi thaønh 4 caáp:
Caáp 1: Caùc keânh, raïch hôû töï nhieân tieáp nhaän nöôùc thaûi sinh hoaït vaø nöôùc möa. Keânh caáp 1 chia laøm 2 loaïi: caáp 1a vaø caáp 1b.
Loaïi keânh caáp 1a: laø caùc keânh, raïch thoaùt nöôùc töï nhieân seõ chæ caûi taïo nhoû.
Loaïi keânh caáp 1b : ñaõõ caûi taïo nhieàu vaø ñöôïc laøm keø hoaëc caûi taïo thaønh coáng caáp 2.
Caáp 2: caùc tuyeán coáng ngaàm vaø keânh duøng ñeå thu nöôùc töø caùc tuyeán caáp 3. Coáng caáp 2 töông ñoái lôùn, ña soá ñöôïc caûi taïo thaønh coáng hoäp, ñöôøng kính hoaëc beà roäng coáng >= 1 m vaø choân coáng saâu töø 2 – 5 m.
Caáp 3: caùc tuyeán coáng ngaàm treân caùc truïc ñöôøng phoá thu nöôùc töø caùc tuyeán coáng caáp 4. Nhìn chung, coáng caáp 3 coù ñöôøng kính thöôøng töø 600 – 800 mm hoaëc coáng voøm 400x800 mm, 600x800 mm.
Caáp 4: caùc tuyeán coáng trong heûm hay treân caùc truïc ñöôøng noäi boä noái vaøo coáng caáp 3, ñöôøng kính thöôøng döôùi 600 mm.
Baûng 2.12. Thoáng keâ döõ lieäu coáng – Heä thoáng thoaùy nöôùc quaän Bình Thaïnh
Loaïi coáng
Chieàu daøi coáng (m)
Coáng troøn: D<= 300 mm
1705.5
D = 400 mm
9926.5
D = 600 mm
11278
D = 800 mm
21989
D = 1000 mm
2445
D = 1200 mm
82
D = 1500 mm
130
Coáng hoäp: 750 x 750 mm
328
900 x 900 mm
1351
900 x 1100 mm
75
Toång chieàu daøi (m)
49310
(Nguoàn coâng ty thoaùt nöôùc ñoâ thò TP.HCM)
Veà maët keát caáu, maïng löôùi coáng thoaùt nöôùc ñöôïc xaây döïng theo 3 loaïi hình daïng chính: coáng voøm, coáng troøn, coáng hoäp. Ba loaïi naøy ñöôïc xaây döïng vaøo 3 thôøi kyø khaùc nhau. Trong quaän Bình Thaïnh chuû yeáu chæ coù coâng troøn vaø coáng hoäp. Ñaëc ñieåm cuûa 2 loaïi coáng naøy nhö sau:
Coáng troøn: caùc coáng naøy laøm baèng beâtoâng coát theùp, coù ñöôøng kính töø 400 – 1500 mm, haàu heát ñöôïc xaây döïng tröôùc naêm 1954. Ña soá coáng thuoäc loaïi naøy laø coáng caáp 3 vaø coù ñoä doác thuyû löïc keùm, ñoàng thôøi caáu taïo caùc moái noái khoâng chaéc chaén. Ñoä doác thuyû löïc keùm goùp phaàn tröïc tieáp ñoùng caën, ñaëc bieät ôû nhöõng vuøng aûnh höôûng thuyû trieàu nhö quaän Bình Thaïnh.
Coáng hoäp: coáng caáp 2 naøy baèng beâtoâng coát theùp, kích thöôùc thoâng thöôøng töø 2000 x 2000 mm ñeán 2500 x 2500 mm. Phaàn lôùn ñöôïc xaây döïng chuû yeáu ôû thôøi kyø sau naêm 1975.
Hệ thống cống thoát nước hiện hữu của quận Bình Thạnh coù chieàu daøi toång coäng khoaûng 49,310 km, bao goàm hôn 1.500 haàm ga caùc loaïi vaø 27 cöûa xaû. Vieäc xaây döïng heä thoáng coáng theo thôøi gian khoâng theo quy hoaïch thoáng nhaát, coù tính chaát töï phaùt, chaép vaù theo söï phaùt trieån cuûa caùc khu daân cö môùi neân khoâng ñaûm baûo ñöôïc yeâu caàu thoaùt nöôùc. Maët khaùc söï hình thaønh caùc khu daân cö ñoâ thò môùi laøm giaûm dieän tích tích nöôùc beà maët, taïo söï quùa taûi cho heä thoáng coáng hieän höõu. Ñaây laø một maïng lưới phức tạp, thêm vào đó các miệng xả của hệ thống cống của quận Bình Thạnh lại bị ảnh hưởng trầm trọng của thuỷ triều, vì thế trên thực tế hệ thống thoát nước hiện hữu hoàn toàn không đáp ứng được nhu cầu thoát nước của quận hay của thành phố. Nhiều tuyến cống chính cần được nâng cao khả năng thoát nước bằng cách lắp đặt thêm hoặc thay thế cống mới, với việc triển khai hàng loạt các dự án đầu tư mới thì việc giải quyết được tình trạng ngập úng cũng hy vọng trong thời gian sắp tới.
Đặc biệt là trong vòng 1 – 3 năm tới hệ thống vẫn tiếp tục xuống cấp vì vốn đầu tư cho duy tu bảo dưỡng vẫn còn thiếu nhiều so với nhu cầu. Việc đầu tư quá nhiều dự án lớn về thoát nước trong giai đoạn 2010-2015 có thể gây ra một số khó khăn lớn về lực lượng thi công cũng như các vấn đề khác ảnh hưởng đến môi trường như ngập lụt, ngập nước khi triều dâng cao hay mưa lớn làm tắc nghẽn giao thông, hư hỏng đường xá, làm mất vệ sinh môi trường sống, gây ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.
Baûng 2.13. Moät soá tuyeán coáng thoaùt nöôùc chính treân ñòa baøn quaän Bình Thaïnh
STT
Teân ñöôøng
Ñöôøng kính coáng
Vò trí cöûa xaû
1
Nô Trang Long
800
Raïch Laêng
2
Ung Vaên Khieâm
800
Soâng Saøi Goøn
3
Quoác loä 13
800
Soâng Saøi Goøn
4
Xoâ Vieát Ngheä Tónh (Ñaøi Lieät Só ñeán Caàu Sôn)
600
Raïch Caàu Sôn
5
Xoâ Vieát Ngheä Tónh (Voøng xoay ñeán Caàu Thò Ngheø)
600
Keânh Nhieâu Loäc
6
Chu Vaên An
800
Raïch Laêng
7
Buøi Ñình Tuyù
600
Raïch Laêng
8
Baïch Ñaèng
800
Raïch Caàu Sôn
9
Ñinh Boä Lónh (Nguyeãn Xí ñeán Caàu Ñinh Boä Lónh)
800
Raïch Caàu Sôn
10
Ñinh Boä Lónh (Nguyeãn Xí ñeán Caàu Bình Trieäu)
1000
Soâng Saøi Goøn
11
Ñieän Bieân Phuû (Ñieän Bieân Phuû ñeán Caàu Ñinh Boä Lónh)
1000
Raïch Vaên Thaùnh
12
Ñieän Bieân Phuû
Coáng hoäp
Keânh Nhieâu Loäc
13
Ñinh Tieân Hoaøng
1000
Keânh Nhieâu Loäc
14
Buøi Höõu Nghóa
800
Keânh Nhieâu Loäc
15
Nguyeãn Xí
800
Raïch Laêng
16
Ngoâ Taát Toá
600
Keânh Nhieâu Loäc
17
Bình Quôùi
1200
Soâng Saøi Goøn
(Nguoàn : Coâng ty thoaùt nöôùc ñoâ thò TP.HCM)
2.4.3 Những nguyên nhân ảnh hưởng đến sự xuống cấp của hệ thống thoát nước:
2.4.3.1 Do tinh trạng hệ thống :
Hệ thống cống thoát nước của quận Bình Thạnh có đặc điểm cũ và thiếu, không đồng bộ, tiết diện cống nhỏ không đủ khả năng tiêu thoát nước, phần lớn được xây dựng trên 40 năm, trong đó khoảng 60 km cống vòm được xây dựng từ năm 1870 cho đến nay đã xuống cấp trầm trọng chưa được vì đầu tư đúng mức trong suốt thời gian vừa qua, và các tuyến cống được xây dựng không theo quy hoạch thống nhất, chắp vá, tự phát theo sự phát triển của các khu dân cư.
2.4.3.2 Do phát triển trong xây dựng không được quy hoạch tốt:
Sự phát triển đô thị quá nhanh và không theo quy hoạch ở thành phố hay của quận Bình Thạnh nói riêng làm hệ thống thoát nước không phát triển kịp và sẽ gây khó khăn khi thực hiện xây dựng hệ thống sau khi đã hình thành (trở ngại giao thông, vướng mắc các công trình kỹ thuật khác như điện, điện thoại, cấp nước, truyền hình cáp).
Các khu nhà cao tầng mới đựơc xây dựng lên mà không được chú trọng nhiều vấn đề để thoát nước, thầm chí trong quá trình thi công xây dựng, đào lấp làm ảnh hưởng đến hệ thống thoát nước hiện hữu. Lựơng nước thải từ các khu nhà mới vể hệ thống thoát nước chung của quận, là hệ thống tăng thêm lưu lượng, trở nên quá tải và dễ xuống cấp.
2.4.3.3 Do đặc điểm thủy văn:
Hiện trạng bán nhật triều theo chu kỳ hàng tháng thường xảy ra vào những ngày rằm hay tháng cuối năm đã tác động không nhỏ đến hệ thống thoát nước của quận. Chế độ bán nhật triều là nước thải không được thoát mà ứ đọng bên trong như hiện trạng của kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè, nước thải không thoát được và chảy ngược vào hệ thống thoát nước làm giảm nhanh tuổi thọ của hệ thống, bên cạnh đó còn gây ô nhiễm môi trường.
2.4.3.4. Do ý thức của người dân:
Các tuyến sông, kênh rạch trong quận đã bị lấn chiếm nghiêm trọng, có khoảng 20.000 ngàn căn hộ trong quận xây lấn chiếm long kênh rạch, tình trạng nhà ổ chuột không thể giải quyết triệt để, giải quyết nơi này thì nơi khác lại phát sinh, dẫn đến nhiều kênh đã và đang bị lấn chiếm ngày càng nhiều.
Ý thức bảo vệ vệ sinh môi trường của người dân còn kém, kênh rạch bị bồi lấp và gánh chịu nhiều loại chất thải độc hại. Ước tính co khoàng 200 tấn rác được đổ xuống kênh rạch hàng ngày, ao hồ ngày càng bị mất dần và giảm tối đa dung tích điều hoà gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới khả năng thoát nước và hơn nữa, các dịch vụ vệ sinh của quận kém phát triển, không tạo được thuận lợi cho người sử dụng cũng góp phần làm xuống cấp hệ thống thoát nước.
Hình 2.6 : Keânh Nhieâu Loäc – Thò Ngheø, Quaän Bình Thaïnh: nöôùc baån vaø ñaày raùc thaûi
Quan điểm chung của toàn xã hội đánh giá tầm quan trọng của ngành thoát nước chưa đúng mức, rất nhiều nhu cầu cần thiết để ngành hoạt động hiệu quả không đựơc đáp ứng. Thể hiện rõ nhất là việc lập các vị trí, địa điểm tập trung, xử lý bùn nạo vét từ các cống, kênh, rạch và trạm xử lý nước thải.
2.4.3.5 Do công tác quản lý, bảo dưỡng duy tu:
Công tác quản lý hệ thống thoát nước của quận Bình Thạnh chưa được thống nhất và đồng bộ, chưa được tiêu chuẩn hoá và hệ thống hoá. Các công trình xây dựng cơ sở hạ tầng, khi thiết kế, thi công hệ thống thoát nước không thông qua ý kiến hay không có sự thống nhất với các cơ quan quản lý hệ thống thoát nước (UDC), dẫn đến gây nhiều khó khăn cho việc quản lý hệ thống thoát nước của UDC sau này.
Đội ngũ nhân lực phục vụ ngành còn yếu, chưa có đủ nghiệp vụ chuyên môn, thiếu điều kiện tiếp nhận với các công nghệ hiện đại trên thế giới.
Chöông III: HIEÄN TRAÏNG NGAÄP UÙNG TAÏI QUAÄN BÌNH THAÏNH
3.1. MÖÙC ÑOÄ VEÀ THÔØI GIAN GAÂY NGAÄP:
Caùc điểm ngập nước được xaùc định theo caùc thoâng số sau: thể tích nước tại khu vực ngập > 1000 m3 (tương đương với phạm vi ngập : 500m daøi x 20 m rộng x 0,1 m saâu) cho thời gian ngập nước laø > 25 phuùt sau cơn mưa.
Tình hình ngaäp uùng xảy ra vaøo muøa mưa taêng nhiều địa điểm : caùc trục đường chính vaø caùc khu vực daân cư, với nhiều mức độ khaùc nhau.
Bảng 3.1: Caùc chæ soá phaûn aùnh mức độ ngập nước
Mức độ ngập
Thời gian ngập (phuùt)
Độ saâu ngập (m)
Nặng
>120
> 0,5
Vừa
30 – 120
0,2 – 0,5
Nhẹ
30
0,1 – 0,2
Khoâng ngập
15-25
< 0,1
(Nguồn : Sở Giao Thoâng Coâng Chaùnh)
3.2. HIEÄN TRAÏNG NGAÄP UÙNG TRONG NHÖÕNG NAÊM QUA:
Quaän Bình Thaïnh laø moät trong nhöõng ñieåm noùng veà ngaäp uùng cuaû Thaønh Phoá. Tuy heä thoáng soâng, raïch töï nhieân phong phuù chieám 1/5 dieän tích toaøn quaän (bao goàm: soâng Saì Goøn, keânh Thanh Ña, raïch Mieáu Noåi, raïch Buøi Höuõ Nghiaõ, raïch Caàu Boâng, raïch Caàu Sôn, raïch Phan Vaên Haân, raïch Vaên Thaùnh, raïch Thò Ngheø…) nhöng tình traïng thoaùt nöôùc möa keùm vaø bò aûnh höôûng aûnh cuûa cheá ñoä trieàu qua soâng Saøi Goøn neân nhieàu ñieåm ngaäp nhö: caùc tuyeán ñöôøng Ñinh Tieân Hoaøng, Baïch Ñaèng, Nguyeãn Xí,… Tình traïng thoaùt nöôùc caøng nghieâm troïng hôn do nhaø ôû ñöôïc xaây döïng treân keânh raïch (raïch Vaên Thaùnh, raïch Caàu Boâng,…) vaø söï thieáu yù thöùc cuaû moät boä phaän daân cö soáng ven keânh raïch vöùt raùc böaø baõi laø caûn doøng chaûy cuûa keânh raïch, giaûm khaû naêng tieâu thoaùt nöôùc cuûa keânh nhö raïch Buøi Höuõ Nghóa, raïch Caàu Sôn,…
Traän ngaäp xaûy ra vaøo ngaøy 28/07/1994, löôïng nöôùc möa ñöôïc ghi nhaän laø 162,2 mm, dieän tích ngaäp nöôùc ñöôïc öôùc tính laø 128 ha, chieám 0,9% dieän tích vuøng noäi thaønh (140 km2). Ñoä saâu ngaäp bình quaân laø 25 mm vaø cao nhaát laø 37 mm, thôøi gian ngaäp laø 5 ñeán 8 tieáng, daân soá bò aûnh höôûng tính khoaûng 45000 ngöôøi.
Traän ngaäp naêm 1996, trong moät thaùng töø giöõa thaùng 10 ñeán giöõa thaùng 11 thaønh phoá ñaõ chòu nhieàu traän ngaäp nghieâm troïng trong nhieàu laàn. Nguyeân nhaân chính gaây ra ngaäp laø do cuøng luùc möïc nöôùc cao nhaát cuûa soâng Ñoàng Nai, Saøi Goøn (ñoä cao möïc nöôùc + 1,5 m so vôùi möïc nöôùc bieån) vôùi traän möa töông ñoái lôùn ôû trung taâm thaønh phoá vaø nhöõng vuøng laân can. Nöôùc luït töø soâng traøn vaøo TP.Hoà Chí Minh gaây ra dieän tích ngaäp uùng roäng khoaûng 15.000 ha, vôùi chieàu saâu töø 0,3 – 1,0 m ôû nhöõng vuøng laân can vaø nhieàu khu vöïc trong noäi thaønh cuõng bò ngaäp naëng vôùi chieàu saâu töø 0,3 – 0,5 m.
Tình traïng ngaäp nöôùc taïi TP. Hoà Chí Minh ñang laø moät trong nhöùng vaán ñeà quan taâm chính cuûa caùc caáp chính quyeàn vaø nhaân daân. Ngaäp nöôùc trong muøa möa thaäm chí ngaäp do trieàu cöôøng trong thôøi gian khoâng coù möa ñaõ aûnh höôûng raát lôùn ñeán ñôøi soáng kinh teá, xaõ hoäi cuûa thaønh phoá. Caùc chöông trình choáng ngaäp, xoaù ngaäp ñaõ vaø ñang ñöïôc nhaønh giao thoâng coâng chaùnh tieán haønh töøng böôùc. Tuy nhieân tình traïng ngaäp uùng trong naêm 2006 vaãn chöùng toû caàn noå löïc hôn nöõa trong vieäc tìm kieám nhöõng giaûi phaùp khaéc phuïc höõu hieäu hôn. Baûn ñoà hieän traïng ngaäp trong khu vöïc Bình Thaïnh ñöïôc ñieàu tra theå hieän phaàn dieän tích raát ñaùng keå bò aûnh höôûng do trieàu cöôøng, chieám vaøo khoaûng 30 % dieän tích töï nhieân cuûa löu vöïc, thuoäc ñòa phaän caùc phöôøng 1, 2, 3, 11, 12, 13, 14, 15, 17, 19, 21, 22, 24, 25, 26. Ñaëc bieät caùc phöôøng 12, 13 dieän tích ngaäp ñaõ leân tôùi treân 50% dieän tích töï nhieân, aûnh höôûng raát lôùn ñeán ñôøi soáng kinh teá xaõ hoäi cuûa ñòa phöông.
Hình 3.1: Nơi thường xuyeân ngập nước của TP.HCM.
(Nguồn: Döï aùn thoaùt nöôùc ñoâ thò TP.HCM – JICA)
Tình hình ngaäp uùng thường xảy ra vaøo muøa mưa khi coù vũ lượng mưa lớn hơn 40 mm / ngaøy hay những trận mưa coù cường độ cao treân những địa điểm của caùc trục ñöôøng vaø hẻm khu vực daân cư ứng với caùc mức độ ngập khaùc nhau phuï thuoäc vaøo địa hình vaø hệ thống thoát nước của khu vực.
Số liệu thống keâ ngaäp uùng quận Bình Thạnh do mưa (bảng 3.2) vaø do triều (bảng 3.3) được xaùc định dựa vaøo:
Căn cứ số liệu đo đạc từ 7 trạm đo mưa của Ñaøi Khí Tượng Thủy Văn veà trạm đo mưa của Coâng ty thoaùt nước đoâ thị.
Căn cứ số liệu đo đạc tại caùc điểm đo, coïc moùc, thöôùc mia theo ñeà cöông kiểm soaùt caùc điểm ngập ở TP.HCM năm 2006.
Bảng 3.2 : Caùc điểm ngập do mưa năm 2006
STT
TEÂN ÑÖÔØNG
PHAÏM VI NGAÄP
TÌNH TRAÏNG NGAÄP
TOÅNG HÔÏP
ÑAÙNH GIAÙ
T.4
T.5
T.6
T.7
T.8
T.9
T.10
T.11
Soá laàn ngaäp
Nheï
Vöøa
Naëng
1. LÖU VÖÏC NHIEÂU LOÄC – THÒ NGHEØ
1
Baïch Ñaèng – Ñinh Boä Lónh
Khu vöïc Baïch Ñaèng – Ñinh Boä Lónh
¼
2/5
1/8
4
x
Vöøa
2
Ñöôøng D1
Töø Ung Vaên Khieâm ñeán Ñieän Bieân Phuû
2/4
1/5
3/8
6
x
Vöøa
3
Cö Xaù Thanh Ña
Cö Xaù Thanh Ña
2/4
1/5
2/8
5
x
Vöøa (trieàu)
4
Ñinh Tieân Hoaøng
Töø soá 116 ñeán 100
2/4
2/5
2/8
1/3
1/3
8
x
Vöøa
5
Vaïn Kieáp
Töø 84 ñeán cuoái ñöôøng
¼
2/5
2/8
5
x
Vöøa
6
Vuõ Tuøng
Töø soá 130 ñeán 148
¼
2/5
3
x
Vöøa
7
Xoâ Vieát Ngheä Tónh
Töø Haøng Xanh ñeán Nguyeãn Cöûu Vaân
2/4
2/5
3/8
2/3
1/3
10
x
Naëng (trieàu)
Xoâ Vieát Ngheä Tónh
Töø Caàu Sôn ñeán Ñaøi Lieät Syõ
¾
2/5
3/8
8
x
Vöøa
8
Buøi Ñình Tuyù
Töø soá 362 ñeán 388
¼
2/5
1/8
1/3
5
x
Vöøa
2. LÖU VÖÏC THANH ÑA – SOÂNG SAØI GOØN
1
Ung Vaên Khieâm
Ñaøi Lieät Syõ ñeán D2
3/4
2/5
4/8
2/3
1/3
12
x
Naëng (trieàu)
2
Nguyeãn Xí
Töø Ñinh Boä Lónh ñeán Caàu Ñoû
2/4
2/5
3/8
1/3
8
x
Vöøa
(Nguoàn : Coâng ty thoaùt nöôùc ñoâ thò TP.HCM)
Bảng 3.3 : Caùc điểm ngập do trieàu năm 2006
STT
TEÂN ÑÖÔØNG
VÒ TRÍ NGAÄP
CHIEÀU SAÂU NGAÄP THEO MÖÙC TRIEÀU (m)
TÖØ
ÑEÁN
0.97
1.07
1.17
1.27
1.47
1. LÖU VÖÏC NHIEÂU LOÄC – THÒ NGHEØ
T4
T9
T11
TB
T10
T11
TB
T10
T11
TB
T10
T11
TB
T11
TB
1
Ngoâ Taát Toá
Ñieän Bieân Phuû
Caàu P.Vaên Haân
0.10
0.10
0._.quan heä cao ñoä vaø dieän tích hoà (Z –F) trong nhoùm soá lieäu E2.
4.3.3.4. Caáu truùc chöông trình tính:
Moâ hình ñöôïc vieát baèng ngoân ngöõ Fortran. Moâ hình coù theå moâ phoûng toái ña 2000 löu vöïc tính; 2000 keânh, coáng ñöôïc khai baùo tröôùc; 100 hoà chöùa; 500 bôm; 200 loã; 400 ñaäp; 500 bieân ra (coù thuyû trieàu hoaëc khoâng).
Moät moâ hình EXTRAN toái thieåu bao goàm maïng löôùi oáng daãn (coáng vaø keânh hôû) vaø nhöõng ñieåm nuùt (ham ga, cöûa xaû, choã noái giöõa nhöõng ñoaïn keânh hôû) vôùi ñieàu kieän bieân laø doøng chaûy vaøo vaø ra töø moâ hình maïng löôùi. Nhöõng oáng daãn vaø moái noái moâ taû treân nhöõng doøng döõ lieäu vaøo C vaø D trong moät taäp tin vaøo EXTRAN. Ñieàu kieän bieân ñöôïc moâ taû treân nhöõng doøng döõ lieäu vaøo E, F, G vaø H. Doøng A vaø B cuûa taäp tin ñaàu vaøo kieåm soaùt khoaûng thôøi gian moâ phoûng vaø caùc phöông aùn vaøo ra khaùc.
Caùc daïng bieân vaøo vaø ra:
_ Caùc daïng bieân vaøo:
EXTRAN chaáp nhaän caùc loaïi bieân laøm ñaàu vaøo theo caùc daïng:
Bieân quaù trình löu löôïng töø caùc löu vöïc thöôïng nguoàn töø moâ hình RUNOFF. Chöông trình nhaän tröïc tieáp quaù trình löu löôïng töø moâ hình RUNOFF qua file lieân heä coù ñuoâi laø “.int”. File naøy ñöôïc maõ hoaù trong moâ hình RUNOFF vaø ñöôïc ñöa vaøo cuøng teân vaø cuøng ñuoâi “.int” trong moâ hình EXTRAN.
Ñöa tröïc tieáp quaù trình löu löôïng theo thôøi gian taïi caùc ñieåm ñaàu cuûa heä thoáng.
Phoái hôïp caû hai loaïi nhaäp bieân: töø RUNOFF vaø nhaäp tröïc tieáp vaøo töø caùc nuùt ñaàu hoaëc nuùt baát kyø taïo maët caét naøo trong heä thoáng.
_ Caùc daïng bieân taïi cöûa ra: Coù 5 loaïi bieân ñöôïc chaáp nhaän khi moâ taû bieân, ñöôïc laäp trong baûng 4.3
Baûng 4.3. Caùc daïng bieân taïi cöûa ra trong moâ hình EXTRAN.
Nhaän daïng bieân trong EXTRAN
Loaïi maët caét
1
Bieân töï do
2
Bieân coù möïc nöôùc khoâng ñoåi
3
Bieân trieàu- ñöa vaøo haèng soá trieàu
4
Bieân trieàu coù HMAX, HMIN
5
Bieân trieàu: Quùa trình trieàu H (t)
4.4. CAÁU TRUÙC FILE DÖÕ LIEÄU:
4.4.1. RUNOFF:
Nhoùm A1: Nhoùm tieâu ñeà
Nhoùm B: Nhoùm thieát laäp tính chaát chaïy chöông trình.
Nhoùm C: Thoâng soá döõ lieäu trong tröôøng hôïp coù tuyeát (*)
Nhoùm D1: Nhoùm löïa choïn caùch khai baùo soá lieäu möa.
Nhoùm E: Nhoùm khai baùo soá lieäu möa.
Nhoùm F: Nhoùm khai baùo soá lieäu boác hôi.
Nhoùm H: Nhoùm khai baùo döõ lieäu ñaëc tröng cuûa khu vöïc
Nhoùm M: Nhoùm khai baùo caùc nuùt caàn in döõ lieäu trong file keát quaû.
4.4.2. EXTRAN:
Nhoùm A: Nhoùm tieâu ñeà
Nhoùm B: Nhoùm thieát laäp tính chaát chaïy chöông trình
Nhoùm C: Nhoùm khai baùo döõ lieäu cuûa caùc ñoaïn tính toaùn.
Nhoùm D: Nhoùm khai baùo döõ lieäu cuûa caùc nuùt tính toaùn.
Nhoùm E: Nhoùm khai baùo döõ lieäu veà hoà chöùa (*)
Nhoùm F: Nhoùm khai baùo döõ lieäu loã (*)
Nhoùm G: Nhoùm khai baùo döõ lieäu loã (*)
Nhoùm H: Nhoùm khai baùo döõ lieäu ñaäp (*)
Nhoùm I: Nhoùm thoâng tin veà bieân ra khoâng chòu aûnh höôûng cuûa thuûy trieàu (*)
Nhoùm J: Nhoùm thoâng tin veà bieân ra chòu aûnh höôûng cuûa thuûy trieàu (*)
Nhoùm K: Nhoùm khai baùo veà löu löôïng ñoå vaøo (*)
(*): Nhoùm tuyø choïn, coù theå löôïc boû.
4.5. ÑOÄ OÅN ÑÒNH CUÛA MOÂ HÌNH:
Phöông phaùp EULER caûi tieán coù caùch giaûi theo phöông phaùp laëp, trong ñoù phöông trình ñoäng löôïng ñöôïc aùp duïng ñeå xaùc ñònh löu löôïng taïi moãi ñoaïn noái vaø
(4.24)
ÔÛ ñaây:
: Thôøi ñoaïn tính toaùn
L : Chieàu daøi oáng (m);
g: Gia toác troïng löïc (m/s2);
h: Chieàu saâu (hoaëc ñöôøng kính) ñöôøng daãn cöïc ñaïi;
Baát ñaúng thöùc (4.24) laø daïng ñieàu kieän Curant – Levy, trong ñoù thôøi ñoaïn tính toaùn ñöôïc choïn nhoû so vôùi thôøi gian caàn ñeå cho soùng ñoäng löïc ñuû lan truyeàn theo chieàu daøi ñoaïn soâng. Do vaäy chöông trình töï ñoäng kieåm tra ñieàu kieän naøy khi baét ñaàu chaïy chöông trình ñeå thoaû maõn (4.24). Neáu trong heä thoáng coù moät ñoaïn soâng quaù ngaén, ví duï ñoaïn coáng döôùi ñeâ chæ khoaûng 10 m thì chöông trình seõ thöïc hieän pheùp bieán ñoåi töông ñöông töø ñoaïn keânh ngaén ñeå ñoaïn keânh ñuû daøi ñeå ñaûm baûo ñieàu kieän Curant – Levis.
Taïi caùc nuùt: (4.25)
Vôùi :
: Haèng soá khoâng thöù nguyeân, xaùc ñònh baèng thöïc nghieäm laáy gaàn ñuùng baèng 0,1.
: Cheânh leäch möïc nöôùc lôùn nhaát trong thôøi ñoaïn .
: Doøng chaûy vaøo thöïc teá taïi caùc nuùt.
Kieåm tra kyõ veà caùc ñieàu kieän ôû phöông trình (4.24) vaø (4.25) chæ ra raèng, thôøi ñoaïn lôùn nhaát cho pheùp seõ ñöôïc xaùc ñònh bôûi ñoaïn soâng ngaén nhaát, nhoû nhaát coù doøng chaûy vaøo lôùn nhaát.
4.6. NHAÄN XEÙT VEÀ MOÂ HÌNH :
Moâ hình laø söï noái keát cuûa 2 moâ hình toaùn moâ phoûng 3 traïng thaùi doøng chaûy trong löu vöïc ñoâ thò. Ngoaøi ra coøn dieãn toaùn caùc taùc ñoäng cuûa coâng trình lieân quan nhö hoà chöùa, traïm bôm, ñaäp vôùi moät soá nhaän xeùt chuû ñaïo nhö sau:
_ Trong RUNOFF : Moâ hình coù söï keát hôïp 2 giai ñoaïn ñeå tính löôïng möa hieäu quaû (qua vieäc khaáu tröø caùc toån thaát) sau ñoù dieãn toaùn söï taäp trung doøng chaûy beà maët.
_ Trong EXTRAN: dieãn taû traïng thaùi chaûy trong loøng daãn (coáng ngaàm vaø keânh hôû). Trong moâ hình naøy coøn ñöôïc dieãn toaùn caùc taùc ñoäng ñeán doøng chaûy cuûa caùc loaïi hình coâng trình.
_ Ñeå ñaûm baûo ñieàu kieän giaû thieát cuûa heä phöông trình Saint Vernant, moâ hình ñaõ ñöa ra khaùi nieäm oáng töông ñöông trong tröôøng hôïp ñoä cheânh leach veà toån thaát (lôùn) nhaèm phuø hôïp vôùi giaû thieát cuûa heä phöông trình Saint Vernant.
_ Coù theå noùi raèng khoâng nhöõng moâ hình ñaõ xem xeùt caùc ñieàu kieän taùc ñoäng cuûa coâng trình maø coøn xeùt ñeán tính chaát doøng chaûy chuyeån laø töø chaûy troïng löïc sang coù aùp trong heä thoáng coáng ngaàm.
_ Maëc duø coù nhöõng öu ñieåm treân, nhöng moâ hình söû duïng phöông phaùp sai phaân hieän khi aùp duïng vaøo ñieàu kieän baùn nhaät trieàu vôùi ñoä bieán ñoåi möïc nöôùc maïnh neân ñieàu kieän Curant – Levis vôùi böôùc tính toaùn caàn ñöôïc chuù yù hôn.
Chöông V: ÖÙng duïng moâ hình SWMM tính toaùn cho heä thoáng thoaùt nöôùc quaän Bình Thaïnh
5.1. SÔ ÑOÀ THUYÛ LÖÏC:
Sô ñoà thuyû löïc laø cô sôû ñeå tính toaùn thuûy vaên, thuûy löïc cho heä thoáng, noù mang tính quyeát ñònh ñeán soá löôïng caùc thoâng soá ñöa vaøo moâ hình vaø phuï thuoäc vaøo kinh nghieäm cuûa ngöôøi söû duïng moâ hình. Moãi thay ñoåi trong sô ñoà thuûy löïc daãn ñeán söï thay ñoåi veà soá löôïng vaø ñoä lôùn caùc thoâng soá ñöa vaøo moâ hình. Do vaäy ñeå coù sô ñoà thuûy löïc ngoaøi vieäc döïa treân baûn ñoà ñòa hình coøn phaûi nghieân cöùu ñieàu kieän ñòa lyù töï nhieân, tình hình hoaït ñoäng kinh teá treân khu vöïc nghieân cöùu (ôû ñaây laø quaän Bình Thaïnh). Döùôi ñaây laø caùc böôùc ñeå tieán haønh thieát laäp sô ñoà thuûy löïc heä thoáng thoaùt nöôùc cuûa quaän Bình Thaïnh:
Böôùc 1: Phaân nhaùnh soâng, phaân ñoaïn vaø caùc nuùt tính toaùn
Treân maïng löôùi loøng daãn cuûa heä thoáng thoaùt nöôùc quaän Bình Thaïnh bao goàm soâng Saøi Goøn, soâng Vaøm Thuaät, raïch Nhieâu Loäc – Thò Ngheø, raïch Phan Vaên Haân vaø caùc ñöôøng coáng thoaùt nöôùc khaùc ñöôïc phaân chia bôûi caùc nuùt tính toaùn. Keïp giöõa hai nuùt tính toaùn laø moät ñoaïn tính toaùn vaø maët caét ngang coù thoâng soá thuûy löïc ñaïi dieän cho toaøn ñoaïn. Do ñoù khi chia nuùt phaûi mang tính ñaïi bieåu vaø moãi ñoaïn tính toaùn phaûi coù caùc tính chaát thuûy löïc laø töông ñoái ñoàng nhaát.
Caùc nuùt, ñoaïn tính toaùn treân maïng löôùi loøng daãn cuûa heä thoáng thoaùt nöôùc quaän Bình Thaïnh ñaõ ñöôïc phaân ñònh vôùi 145 nuùt vaø 175 ñoaïn tính toaùn (hình 5.1).
Böôùc 2: Phaân chia caùc löu vöïc boä phaän, caùc hoà chöùa, caùc coâng trình giao thoâng, thuûy lôïi.
Löu vöïc boä phaän laø löu vöïc nhoû naèm trong löu vöïc cuûa heä thoáng soâng. Caùc löu vöïc boä phaän coù chöùc naêng sinh doøng chaûy cung caáp cho heä thoáng soâng chính. Moãi löu vöïc boä phaän ñöôïc xaùc ñònh treân nguyeân taéc phaân ñònh bôûi ñöôøng phaân nöôùc cuûa noù. Trong ñoâ thò ñieån hình nhö quaän Bình Thaïnh, vieäc phaân chia löu vöïc thoaùt nöôùc phöùc taïp hôn raát nhieàu vaø khoâng hoaøn toaøn tuaân theo nguyeân taéc treân maø coøn bò aûnh höôûng bôi heä thoáng thoaùt nöôùc hieän höõu.
Vieäc xaùc ñònh caùc hoà chöùa coù yù nghóa heát söùc quan troïng vaø cuõng laø moät lôïi theá raát lôùn cuûa SWMM. Caùc hoà chöùa phaân chia caøng chi tieát thì hieän töôïng ngaäp caøng chi tieát cho töøng khu vöïc.
Böôùc 3: Xaùc ñònh bieân vaøo vaø bieân ra
Ñieàu kieän bieân laø caùc cöûa soâng Saøi Goøn, soâng Vaøm Thuaät, keânh Nhieâu Loäc – Thò Ngheø.
Nhö vaäy sau ba böôùc treân thieát laäp ñöôïc sô ñoà thuûy löïc hoaøn chænh trong hình 5.1.
5.2. THIEÁT LAÄP HEÄ THOÁNG DÖÕ LIEÄU CHO MOÂ HÌNH:
Thu thaäp soá lieäu möa: Thu thaäp soá lieäu möa caùc thôøi ñoaïn 10/ taïi caùc traïm ño möa Taân Sôn Nhaát.
Thu thaäp soá lieäu maïng löôùi thoaùt nöôùc:
_ Soá lieäu maët caét soâng, keânh raïch döïa vaøo bình ñoä maët caét soâng do Vieän Quy Hoaïch Thuûy Lôïi cung caáp.
_ Döõ lieäu heä thoáng coáng thoaùt nöôùc quaän Bình Thaïnh döïa vaøo baûn ñoà do coâng ty thoaùt nöôùc Thaønh Phoá Hoà Chí Minh cung caáp.
Thu thaäp soá lieäu trieàu: Soá lieäu do Vieän Khí Töôïng Thuûy Vaên cung caáp.
Thu thaäp soá lieäu ñòa hình quaän Bình Thaïnh tyû leä 1/10000 do Cuïc Baûn Ñoà cung caáp.
5.3. HIEÄU CHÆNH – KIEÅM ÑÒNH MOÂ HÌNH:
5.3.1. Soá lieäu duøng ñeå hieäu chænh moâ hình:
Traän möa ñöôïc ñöa vaøo tính toaùn ñaùnh giaù sai soá vaø xaùc ñònh boä thoâng soá cuûa moâ hình laø traän möa ño ñaïc taïi traïm Taân Sôn Nhaát vaøo ngaøy 29/09/2007, keùo daøi 3h baét ñaàu töø 15h. Löôïng möa phaân boá treân dieän roäng vaø traûi ñeàu treân beà maët löu vöïc vôùi toång löôïng möa 159,1 mm.
5.3.2. Tính toaùn, ñaùnh giaù sai soá vaø xaùc ñònh boä thoâng soá cho moâ hình:
Caùc thoâng soá ñöôïc xaùc ñònh thoâng qua baûn ñoà ñòa hình, hieän traïng söû duïng ñaát vaø cuõng coù theå laø thoâng qua tra cöùu. Vôùi söï phaân boá phöùc taïp cuûa moãi khu vöïc neân vieäc laáy trung bình hoaù chuùng treân töøng löu vöïc boä phaän seõ daãn ñeán nhöõng sai soá, khoâng phaûn aùnh ñuùng baûn chaát cuûa löu vöïc. Do ñoù, trong quaù trình söû duïng moâ hình caàn phaûi traûi qua khaâu hieäu chænh moâ hình. Hieäu chænh moâ hình thöïc chaát laø tính toaùn, ñaùnh giaù sai soá vaø xaùc ñònh boä thoâng soá cho moâ hình nhaèm kieåm tra söï hôïp lyù giöõa keát quaû lyù thuyeát vaø thöïc teá ño ñöôïc.
Caùc loaïi thoâng soá ñöôïc hieäu chænh ñoù laø: Thoâng soá veà böôùc thôøi gian tính, thoâng soá hieäu chænh doøng chaûy maët vaø thoâng soá dieãn toaùn thuûy löïc trong heä thoáng. Soá löôïng vaø ñoä lôùn cuûa caùc thoâng soá phuï thuoäc vaøo möùc ñoä phöùc taïp cuûa hoà sô ñoà tính. Döôùi ñaây laø quaù trình hieäu chænh töøng loaïi thoâng soá:
_ Töø sô ñoà tính tieán haønh vaøo thoâng soá ñeå kieåm tra söï oån ñònh cuûa böôùc thôøi gian tính vôùi moïi dieãn bieán thuûy löïc trong moâ taû hòeän traïng cho töøng tröôøng hôïp khaùc nhau.
_ Thoâng soá hieäu chænh doøng chaûy maët: moãi löu vöïc boä phaän ñöôïc ñaëc tröng bôûi caùc thoâng soá veà dieän tích löu vöïc (AREA), chieàu roäng trung bình cuûa löu vöïc (WIDTH), tyû leä lôùp phuû cöùng (IMPERV), ñoä doác trung bình löu vöïc (SLOPE), ñoä nhaùm beà maët (NIMPERV, NPERV), toån thaát thaám öôùt treân lôùp phuû cöùng (IMPER), toån thaát ñieàn truõng treân lôùp ñaát töï nhieân (PERV), heä soá thaám thuûy löïc baõo hoaø (SUC), ñoä roãng cuûa ñaát (HCOND), ñoä thieáu huït aåm ban ñaàu (IMD). Hieäu chænh 3 thoâng soá veà ñaëc tính cuûa ñaát aûnh höôûng lôùn ñeán löôïng möa hieäu quaû, thôøi gian duy trì trieàu cöôøng vaø thôøi gian giöõa ñænh trieàu cöôøng vaø taâm möa.
Caùc thoâng soá veà dieãn toaùn thuûy löïc trong heä thoáng: moãi nuùt tính toaùn coù cao ñoä bôø (ELEV), cao ñoä ñaùy (Z), doøng chaûy ban ñaàu (QINST); moãi ñoaïn tính toaùn coù ñoä daøi cuûa ñoaïn (LEN), heä soá nhaùm cuûa loøng daãn (ñoái vôùi keânh töïï nhieân ñöôïc chia chi tieát thaønh ñoä nhaùm loøng daãn, ñoä baõi traùi, ñoä nhaùm baõi phaûi) vaø quan heä (X-Y) (cao trình ñaùy vaø khoaûng caùch) ñoái vôùi loøng daãn töï nhieân hay ñoä roäng (WIDE) vaø ñoä saâu (DEEP) ñoái vôùi loøng daãn hình chöõ nhaät moâ phoûng ñaëc tröng cuûa ñoaïn. Quaù trình hieäu chænh caùc thoâng soá dieãn toaùn thuûy löïc trong heä thoáng thöïc chaát laø hieäu chænh möïc nöôùc cuûa töøng nuùt tính toaùn vaø löu löôïng cuûa töøng ñoaïn tính toaùn. Vôùi soá löôïng caùc thoâng soá raát lôùn nhö treân thì caùc thoâng soá nhaïy nhaát ñoái vôùi löu löôïng vaø möïc nöôùc laø heä soá nhaùm Manning cuûa loøng daãn vaø ñoä daøi cuûa ñoaïn.
5.3.3. Soá lieäu duøng ñeå kieåm ñònh moâ hình:
Traän möa ñöôïc ñöa vaøo tính toaùn ñaùnh giaù sai soá vaø xaùc ñònh boä thoâng soá cuûa moâ hình laø traän möa ño ñaïc taïi traïm Taân Sôn Nhaát vaøo ngaøy 11/10/2007, keùo daøi 5 tieáng baét ñaàu töø 16h. Löôïng möa phaân boá treân dieän roäng vaø traûi ñeàu treân beà maët löu vöïc vôùi toång löôïng möa laø 98 mm.
5.3.4. Keát quaû tính toaùn:
Keát quaû tính toaùn: Keát quaû tính toaùn ñöôïc so saùnh vôùi giaù trò thöïc ño taïi caàu Boâng (nuùt 73) vaø caàu Thò Ngheø (nuùt 80) cho thaáy söï phuø hôïp giöõa quaù trình tính toaùn vaø thöïc ño. Tuy nhieân vaãn coøn toàn taïi sai leäch :
Baûng 5.1: Cheânh leäch giaù trò ño vaø giaù trò tính toaùn
Traän möa
Cheânh leäch löu löôïng toái ña (m3/s)
Cheânh leäch möïc nöôùc toái ña (m)
Caàu Boâng
Caàu Thò Ngheø
Caàu Boâng
Caàu Thò Ngheø
Ngaøy 29/09/2007
5.466
6.34
0.27
0.1
Ngaøy 11/10/2007
5.88
8.11
0.19
0.1
Hình 5.2a: Mực nước tại nút 73 trận mưa ngày 29/09/2007
Hình 5.2b: Lưu lượng tại nút 73 trận mưa ngày 29/09/2007
Hình 5.3a: Mực nước tại nút 80 trận mưa ngày 29/09/2007
Hình 5.3b: Lưu lượng tại nút 80 trận mưa ngày 29/09/2007
Hình 5.4a: Mực nước tại nút 73 trận mưa ngày 11/10/2007
Hình 5.4b: Lưu lượng tại nút 73 trận mưa ngày 11/10/2007
Hình 5.5a: Mực nước tại nút 80 trận mưa ngày 11/10/2007
Hình 5.5b: Lưu lượng tại nút 80 trận mưa ngày 11/10/2007
5.4. NHAÄN XEÙT VAØ ÑEÀ XUAÁT GIAÛI PHAÙP:
Nhận xét:
Maïng löôùi thoaùt nöôùc cuûa quaän Bình Thaïnh ñaõ bò quaù taûi. Moät soá tuyeán ñöôøng giao thoâng chính bò ngaäp naëng khi möa to, khi coù trieàu cöôøng hay khi möa trieàu keát hôïp thì moät soá tuyeán ñöôøng cuûa quaän Bình Thaïnh ñaõ bieán thaønh soâng nhö: tuyeán ñöôøng Nguyeãn Höõu Caûnh, Ñinh Tieân Hoaøng, Phan Ñaêng Löu, Xoâ Vieát Ngheä Tónh, Nguyeãn Xí,….do ñoù caàn phaûi coù bieän phaùp caûi taïo thích hôïp.
Hình 5.6: Đường Nguyễn Hữu Cảnh, quận Bình Thạnh, ngập gần như nửa tuyến. Nhiều đoạn sâu hơn nửa mét, xe gắn máy không thể chạy được. Một vài chỗ xe ôtô có thể liều mạng đi qua, nhưng cũng phải rẽ sang hướng khác.
Đề xuất giải pháp:
Ñeå thöïc hieän toát coâng taùc xoùa vaø giaûm ngaäp cho nhöõng naêm tôùi, nhaèm thöïc hieän muïc tieâu xoùa heát caùc ñieåm ngaäp vaøo naêm 2020 treân ñòa baøn quaän Bình Thaïnh. Caàn chuù yù nhöõng vaán ñeà sau nhaèm phuïc vuï coâng taùc choáng ngaäp vaø xoùa ngaäp:
Caùc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn nhanh choùng thaåm ñònh vaø pheâ duyeät caùc döï aùn ñaàu tö cho lónh vöïc thoaùt nöôùc, choáng ngaäp ñöôïc ñeà ra haèng naêm ñeå kòp thôøi thi coâng giaûi quyeát ngaäp.
Caàn coù chuû tröông thoáng nhaát phoái hôïp giöõa caùc Ban quaûn lyù döï aùn vaø Coâng ty thoaùt nöôùc ñoâ thò, caùc cô quan quaûn lyù heä thoáng thoaùt nöôùc trong vieäc xaây döïng heä thoáng thoaùt nöôùc môùi cho phuø hôïp vôùi quy hoaïch chi tieát vaø ñaûm baûo tính thoáng nhaát cuûa heä thoáng.
Caàn thoáng nhaát caùch thöùc quaûn lyù, caùc tieâu chuaån thieát keá maãu keát caáu coâng trình thoaùt nöôùc ñoâ thò ñöôïc pheâ duyeät theo quyeát ñònh soá 1344/QÑ-GT cuûa sôû giao thoâng coâng chaùnh cho taát caû caùc döï aùn chuyeân ngaønh thoaùt nöôùc.
Taêng cöôøng phoái hôïp giöõa caùc cô quan quaûn lyù, caùc lónh vöïc coâng trình ngaàm coù lieân quan ñeå taïo thuaän lôïi cho coâng taùc thoaùt nöôùc. Phoái hôïp giöõa caùc cô quan caùc caáp quaûn lyù, xöû lyù toát vaø kòp thôøi giaûi quyeát caùc vaán ñeà veà heä thoáng thoaùt nöôùc, veà tình traïng ngaäp ôû caùc khu vöïc
Chính quyeàn cuûa quaän caàn taêng cöôøng coâng taùc quaûn lyù ñeå haïn cheá tình traïng ñoå raùc xuoáng loøng keânh raïch, tình traïng laán chieám, xaây döïng traùi pheùp treân keânh raïch, caàn coù bieän phaùp xöû lyù nghieâm minh vaø kieân quyeát ñoái vôùi caùc hoä gia ñình vi phaïm
Taêng cöôøng coâng taùc tuyeân truyeàn, giaùo duïc vaø vaän ñoäng nhaân daân coù yù thöùc baûo veä heä thoáng thoaùt nöôùc, khoâng laán chieám keânh raïch, haïn cheá toái ña caùc haønh vi gaây oâ nhieãm vaø laøm taéc ngheõn doøng chaûy. Chuaån bò vaø xaây döïng nhanh choùng caùc khu taùi ñònh cö vaø chính saùch ñeàn buø hôïp lyù, ñeå phuïc vuï cho vieäc giaûi toûa di dôøi caùc hoä daân cö laán chieám loøng keânh gaây aûnh höôûng ñeán vieäc thoaùt nöôùc cuûa heä thoáng.
Kieåm tra, thaêm doø hieän tröôøng, yù kieán cuûa ngöôøi daân soáng trong khu vöïc nhaèm giaûi quyeát toát hôn nhöõng ñieåm ngaäp treân ñòa baøn cuûa quaän cuõng nhö nhaèm haïn cheá söï buøng phaùt caùc ñieåm ngaäp môùi do söï xuoáng caáp cuûa heä thoáng thoaùt nöôùc. Quyeát taâm choáng ngaäp baèng nhöõng bieän phaùp tích cöïc nhö xaây döïng caùc heä thoáng coáng xaû môùi, thay theá hoaëc laøm môùi caùc oáng thoaùt nöôùc coù tieát dieän lôùn hôn, naïo veùt keânh raïch, laøm hoà ñieàu tieát möïc nöôùc ôû töøng khu vöïc… neân xoùa boû caùch giaûm ngaäp tröôùc maét baèng caùch toân neàn, naâng cao ñòa hình taïi khu vöïc bò ngaäp laø moät coâng vieäc voâ cuøng laõng phí, khoâng coù tính khoa hoïc, thaäm chí khoâng giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà maø coøn laøm phaùt sinh theâm vaán ñeà môùi.
Taêng cöôøng coâng taùc duy tu, baûo döôøng heä thoáng thoaùt nöôùc:
Noái theâm coáng, söûa chöõa mieäng thu nöôùc haàm ga, thay caùc coáng suïp, thoâng caùc mieäng xaû taïi caùc keânh raïch.
Naâng cao coâng taùc quaûn lyù:
Kieåm soaùt ngaäp: khaûo saùt, ño ñaïc caùc ñieåm ngaäp trong muøa möa vaø muøa trieàu cöôøng ñeå coù soá lieäu chính xaùc hôn, mang tính ñònh löôïng veà tình hình ngaäp, nhö ñoä saâu ngaäp, dieän tích ngaäp, thôøi gian vaø taàn suaát ngaäp…
Kieåm soaùt oâ nhieãm: laäp maïng löôùi quan traéc treân caùc tuyeán soâng, keânh raïch nhaèm quaûn lyù, kieåm soaùt tình hình oâ nhieãm, theo doõi dieãn bieán oâ nhieãm theo khoâng gian vaø thôøi gian.
Ñaùnh giaù chaát löôïng heä thoáng thoaùt nöôùc hieän taïi ñeå baûo trì kòp thôøi nhöõng hö hoûng, traùnh ñeå xaûy ra söï coá suïp coáng laøm aùch taéc giao thoâng.
Giaûi phaùp thoaùt nöôùc möa töï nhieân:
Caûi taïo heä thoáng thoaùt nöôùc:
Caûi taïo toaøn boä heä thoáng thoaùt nöôùc hieän höõu trong khu vöïc baèng caùch tu söûa vaø thay theá caùc loaïi coáng, ñaëc bieät laø coáng voøm vaø caùc nuùt thu nöôùc hö hoûng. Tieán haønh naïo veùt khôi thoâng doøng chaûy trong caùc coáng raõnh thoaùt nöôùc ñeå ñaûm baûo tieâu thoaùt nhanh löôïng nöôùc vaøo muøa möa.
Töøng böôùc taùch rieâng heä thoáng thoaùt nöôùc thaûi vôùi nöôùc möa vaø xaây döïng caùc traïm xöû lyù nöôùc thaûi ñoâ thò taäp trung trong töông lai.
Xaây döïng tuyeán coáng bao doïc theo caùc bôø keânh ñeå coù theå taùch nöôùc thaûi ñöa veà traïm xöû lyù.
Xaây döïng caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi, laép ñaët ñöôøng coáng thu gom nöôùc thaûi ñöa veà nhaø xöû lyù taäp trung.
Xaây döïng caùc ñoaïn coáng thoaùt nöôùc môùi beân caïnh caùc ñoaïn coáng thoaùt nöôùc quaù taûi ñeå bieán thaønh khoâng quaù taûi. Cuoái ñoaïn coáng môùi naøy laép van moät chieàu ñeå chuû ñoäng thoaùt nöôùc töï chaûy; hoaëc thay vaøo ñoaïn coáng môùi laø moät hoà ñieàu hoaø daïng chìm ôû nhöõng nôi coù ñieàu kieän ñòa hình cho pheùp nhö ôû coâng vieân, döôùi buøng binh, döôùi vöôøn hoa, … löôïng nöôùc naøy coù theå ñöôïc duøng cho cöùu hoûa, töôùi caây, röûa ñöôøng, v. v…
Caûi taïo heä thoáng keânh, raïch:
Caûi taïo vaø naïo veùt heä thoáng keânh raïch thoaùt nöôùc, quaù trình thieát keá phaûi döïa vaøo möïc nöôùc luõ qui ñònh.
Chænh trang laïi hai beân bôø keânh raïch baèng caùch giaûi toûa nhaø daân soáng doïc theo hai beân keânh, raïch vaø xaây döïng caùc bôø keø, troàng caây xanh ven bôø.
Söû duïng khu vöïc ñieàu tieát töï nhieân (laø nhöõng vuøng thaáp doïc caùc keânh raïch hay caùc ao truõng töï nhieân,…) duøng ñeå ñieàu tieát nöôùc möa, xaây hoà ñieàu tieát taïi choã.
Taän duïng nöôùc möa:
Nghieân cöùu xaây döïng heä thoáng thu gom, taän duïng nöôùc möa theo quy moâ hoä gia ñình hoaëc töøng khu vöïc taäp trung, khu coâng nghieäp,… ñeå söû duïng cho nhaø veä sinh, töôùi caây trong muøa khoâ. Ñieàu naøy coù yù nghóa laøm giaûm taûi cho heä thoáng thoaùt nöôùc vaø ngaäp luït trong muøa möa.
Giaûi phaùp traïm bôm:
Traïm bôm thoaùt nöôùc ñöôïc duøng khi ñieàu kieän ñòa hình khoâng cho pheùp daãn nöôùc baèng caùch töï chaûy nöôùc thaûi sinh hoaït, saûn xuaát, nöôùc möa vaø buøn caën tôùi nôi yeâu caàu. Trong nhieàu tröôøng hôïp, treân caùc heä thoáng thoaùt nöôùc phaûi boá trí traïm bôm ñeå bôm nöôùc vaø giaûm ñoä saâu ñaët coáng hay bôm nöôùc möa töø coáng thoaùt nöôùc möa ra soâng, hoà chöùa coù möïc nöôùc cao hôn thì phaûi söû duïng traïm bôm nöôùc möa.
Ñeå khaéc phuïc tình traïng thoaùt nöôùc keùm hoaëc khoâng thoaùt ñöôïc trong nhieàu giôø khi trôøi möa hoaëc trieàu cöôøng, ngoaøi caùc bieän phaùp ñaõ vaø ñang ñöôïc söû duïng nhö naïo veùt coáng, ñònh kyø xöû lyù raùc trong coáng thoaùt nöôùc, naïo veùt caùc keânh,…nhö hieän nay coù theå noùi laø bieän phaùp höõu hieäu hôn caû laø chuyeån taûi löôïng nöôùc thoaùt ôû nhöõng khu vöïc coù cao ñoä thaáp ra keânh thoaùt chính coù cao ñoä thuûy trieàu cao hôn, ñoù laø xaây döïng caùc traïm bôm.
Giaûi phaùp ngaên trieàu:
Xaây döïng caùc ñaäp ngaên trieàu vaø phay ngaên trieàu ôû caùc tuyeán keânh, raïch nôi tieáp giaùp vôùi soâng Saøi Goøn, soâng Vaøm Thuaät.
Keát hôïp laép ñaët caùc van ngaên trieàu ôû caùc cöûa xaû khi xaû tröïc tieáp ra soâng nhö soâng Saøi Goøn, keânh Thanh Ña…
Xaây döïng hoà ñieàu hoøa keát hôïp vôùi hoà sinh thaùi:
- Xaây döïng hoà ñieàu hoøa daïng chìm chöùa löôïng nöôùc chöa kòp tieâu thoaùt, sau ñoù khi trieàu ruùt thoaùt nöôùc töï thoaùt, cöûa xaû coù van moät chieàu khoáng cheá trieàu cöôøng.
- Xaây döïng hoà ñieàu hoaø nöûa noåi nöûa chìm ñeå töøng böôùc xaây döïng thaønh hoà Sinh thaùi, naâng cao thaåm myõ sinh thaùi ñoâ thò.
Taïo maûng xanh ñoâ thò:
Hieän nay ôû caùc ñoâ thò, beàø maët ñaát phaàn lôùn ñaõ bò beâtoâng hoaù (ñöôøng xaù, coâng trình nhaø cöûa,…) do ñoù phaàn traêm beà maët thaám nöôùc (maët ñaát, coâng vieân, thaûm coû,..) raát nhoû ñieàu naøy laøm giaûm löôïng nöôùc thaám xuoáng ñaát, taêng khaû naêng ngaäp uùng.
Söû duïng khoâng gian xanh laø moät trong nhöõ ng bieän phaùp ñeå giuùp nöôùc möa thaám nhanh xuoáng ñaát, giaûm löu löôïng nöôùc möa ñi vaøo heä thoáng thoaùt nöôùc, giaûm ngaäp luït vaø boå sung nguoàn nöôùc ngaàm. Coù theå taïo maûng xanh ñoâ thò baèng caùch:
_ Xaây döïng coâng vieân, thaûm coû doïc theo caùc soâng keânh, raïch.
_ Væa heø treân caùc ñöôøng phoá phaûi chia caét ra hoaëc söû duïng loaïi væa heø xoáp daïng toå ong.
_ Taïo maûng xanh treân maùi nhaø(maùi nhaø sinh thaùi).
Hình 5.7: Maûng xanh ñoâ thò
Toùm laïi giaûi phaùp toång theå cho hieän töôïng ngaäp uùng laø:
Phöông phaùp kó thuaät
Phöông phaùp quaûn lyù
Hoà ñieàu hoøa, Hoà Sinh thaùi
YÙù töôûng giaûi phaùp toång theå
Theâm heä thoáng thoaùt nöôùc
Naïo veùt keânh
Xaây döïng traïm bôm, ngaên trieàu
Quaûn lyù heä thoáng
Giaùo duïc tuyeân truyeàn
Cöôõng cheá, Phaït,Phí….
Phöông phaùp thöïc thi toång hôïp choáng ngaäp uùng
Naâng cao coâng taùc quaûn lyù
Chöông VI: KEÁT LUAÄN – KIEÁN NGHÒ
6.1. KEÁT LUAÄN:
Ngaäp luït ñaõ laø vaán ñeà raát nan giaûi cuûa thaønh phoá trong thôøi gian daøi, nhieàu bieän phaùp ñaõ ñöôïc ñeà xuaát vaø thöïc hieän nhöng cho ñeán nay ñeàu boäc loä tính khaû thi khoâng cao, vì thöïc chaát khoâng giaûi quyeát taän goác vaán ñeà ngaäp luït.
Vì vaäy, thaønh phoá vaø ñaëc bieät quaän Bình Thaïnh caàn thöïc hieän caùc giaûi phaùp ñoàng boä vaø toång theå: Nguyeân lyù chung laø phaûi
Ngöng ngay san laáp keânh raïch choã truõng
Baûo ñaûm caân baèng nöôùc
Naém vöõng ñaëc tröng cuûa “ñoâ thò ngaäp trieàu”
Phaûi baûo ñaûm thoùat nöôùc cuûa moät ñoâ thò ngaäp trieàu.
Dựa vaøo ñòa hình ñeå phaân khu thoùat vaø quaûn lyù ngaäp nöôùc tuyeät ñoái phaûi theo nguyeân lyù löu vöïc
Khi phaùt trieån ñoâ thị caàn löu yù traùnh khoâng cho coâng trình chaën doøng thoùat, höôùng thoùat Baéc-Nam.
Khoâng neân xaây döïng ñoâ thò treân neàn ñaát quùa yeáu.
Giöõ dieän tích loøng soâng, keânh raïch, böng truõng theo tyû leä töông thích giöõa dieän tích ôû, xaây döïng, beâ toâng hoùa vôùi daân soá vaø toång löôïng nöôùc thaûi, nöôùc möa.
Caàn phoái hôïp chaët giaûi phaùp thieát keá, kyõ thuaät phuø hôïp vôùi bieän phaùp quaûn lyù giöõa caùc ban ngaønh(XD-TNMT) ñeå cuøng giaûi quyeát vaán ñeà ngaäp uùng cuûa quaän.
Trong thôøi ñaïi ngaøy nay tri thöùc phaùt trieån khoâng ngöøng, nhöõng coâng cuï tieân tieán hoã trôï cho coâng taùc phaân tích thoâng tin ñöôïc ra ñôøi vaø phaùt trieån. Coâng cuï moâ hình hoùa laø moät trong soá ñoù. Coâng cuï moâ hình hoùa hoã trôï cho vieäc phaân tích thoâng tin trong nhöõng döï aùn phaùt trieån ñoâ thò. Khaû naêng hoã trôï cuûa coâng cuï moâ hình hoùa moâi tröôøng laø raát hieäu quaû vaø ngaøy caøng ñöôïc aùp duïng nhieàu.
Keát quaû moâ hình cung caáp thoâng tin hôn trong vieäc löïa choïn caùc phöông aùn, giaûi phaùp quaûn lyù. Do ñoù höôùng tieáp caän coâng cuï tieân tieán naøy nhaèm hoã trôï cho coâng taùc quaûn lyù ñeå coù theå theo kòp toác ñoä phaùt trieån vaø giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà moâi tröôøng phöùc taïp ngaøy nay.
Moâ hình cho pheùp giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà ñaët ra moät caùch coù hieäu quaû. Roõ raøng khaû naêng aùp duïng cuûa moâ hình toaùn ñoái vôùi heä thoáng thoaùt nöôùc ñoâ thò laø raát lôùn. Qua quaù trình tìm hieåu, nghieân cöùu vaø aùp duïng moâ hình SWMM trong lónh vöïc tieâu thoaùt nöôùc ôû quaän Bình Thaïnh, coù caùc keát luaän sau:
_ Moâ hình SWMM laø moät moâ hình keát hôïp ñeå söû duïng trong tính toaùn möa, doøng chaûy ñoâ thò, moâ phoûng caùc traïng thaùi chaûy khaù phöùc taïp nhö quan heä möa – doøng chaûy vaø dieãn toùan doøng chaûy trong caùc coáng daãn vaø keânh raïch, soâng vaø caùc loaïi hình coâng trình vaøo quaù trình doøng chaûy.
_ Phöông phaùp tính toaùn thöïc hieän trong ñeà taøi laø phöông phaùp moâ hình döïa vaøo caùc caên cöù khoa hoïc keát hôïp vôùi kyõ thuaät tieân tieán hieän ñaïi. Ñaây laø phöông phaùp ñaõ ñöôïc ñònh hình trong giaûi quyeát caùc baøi toaùn thuûy vaên ñoâ thò.
_ Keát quaû giaûi quyeát baøi toaùn cho heä thoáng thoaùt nöôùc quaän Bình Thaïnh, cho thaáy SWMM thích hôïp cho nhöõng moâ phoûng tính toaùn ôû nhöõng ñoái töôïng coù aûnh höôûng thuûy trieàu ôû Vieät Nam nhö quaän Bình Thaïnh.
_ Do thôøi gian haïn cheá, ñeà taøi môùi chæ ñeà caäp ñeán vieäc ñaùnh giaù tình traïng ngaäp uùng vaø ñöa ra keát quaû aùp duïng moâ hình cho tieâu thoaùt nöôùc maët cuûa vuøng ñoâ thò, nhöng chöa tính toaùn söï lan truyeàn vaø khuyeách taùn oâ nhieãm moâi tröôøng do ngaäp uùng gaây neân.
_ Trong ñieàu kieän taøi lieäu ño ñaïc - quan traéc cuï theå cuûa löu vöïc quaän Bình Thaïnh phuïc vuï cho vieäc tính toaùn cuûa moâ hình coøn haïn cheá, trong töông lai khi aùp duïng caãn ñoàng boä hôn, nghieân cöùu nhöõng phöông phaùp caân chænh moâ hình ñeå vieäc söû duïng moâ hình seõ ñem hieäu quaû cao hôn.
6.2. KIEÁN NGHÒ:
Ñeå daàn giaûi quyeát vaø xoùa haún tình traïng ngaäp nöôùc vaøo muøa möa hay thuûy trieàu leân cuûa quaän Bình Thaïnh noùi rieâng hay cuûa toaøn thanh phoá noùi chung trong töông lai, caàn tieán haønh naâng cao caùc giaûi phaùp quaûn lyù vaø kyõ thuaät:
_ Xaây döïng toå chöùc vaø caùc bieän phaùp quaûn lyù môùi : phaûi xaây döïng ñöôïc cô caáu toå chöùc, quaûn lyù hoaøn chænh vaø naêng ñoäng phuø hôïp vôùi töøng giai ñoaïn phaùt trieån cuûa ngaønh. Tích cöïc phaùt trieån vaø aùp duïng caùc coâng ngheä môùi phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuûa nöôùc ta. Ñaøo taïo kòp thôøi ñoäi nguõ nhaân löïc thích öùng vôùi trình ñoä quaûn lyù, vaän haønh heä thoáng thoaùt nöôùc.
_ Veà chính saùch nhaø nöôùc : Caàn coù chính saùch taïo nguoàn voán oån ñònh laâu daøi giuùp caùc ngaønh coù theå töï löïc, chuû ñoäng coù caùc bieän phaùp höõu hieäu ñeå ngaên ngöøa tình traïng laøm hö haïi hoaëc laán chieám heä thoáng thoaùt nöôùc. Coù caùc quy ñònh, ñònh cheá roõ raøng veà vieäc xaû boû nöôùc thaûi, chaát thaûi,…
_ Caùc khu coâng nghieäp vaø daân cö taäp trung, caùc beänh vieän, khu dòch vuï lôùn,…caàn xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuïc boä tröôùc khi xaû thaûi vaøo heä thoâng coáng chung. Caùc hoä daân cö phaûi xaây döïng beå töï hoaïi cho gia ñình ñeå traùnh gaây oâ nhieãm cho caùc keânh raïch.
_ Ngaønh thoaùt nöôùc hieän nay coøn raát laïc haäu veà kyõ thuaät cuõng nhö trang bò cuûa ngaønh, cho neân chuùng ta caàn coù söï giuùp ñôõ töø nöôùc ngoaøi ñeå hoïc hoûi kinh nghieäm vaø coâng ngheä, cuõng nhö veà voán ñaàu tö. Vì vaäy vieäc môû roäng hôïp taùc vôùi nöôùc ngoaøi cuûa caùc caáp quaûn lyù ngaønh laø raát caàn thieát.
_ Ngaønh thoaùt nöôùc hieän nay caàn ñaàu tö ngay moät soá thieát bò, maùy moùc caàn thieát phuïc vuï coâng taùc duy tu baûo döôõng heä thoáng thoaùt nöôùc.
_ Vieäc caûi taïo caùc keânh raïch ñeå giaûi quyeát thoaùt nöôùc khaéc phuïc oâ nhieãm laø moät trong nhöõng chöông trình xaây döïng thaønh phoá ngaøy caøng vaên minh, saïch ñeïp, ñöôïc caùc taàng lôùp nhaân daân uûng hoä.
_ Caùc ñòa phöông quaûn lyù thu gom raùc thaûi cuûa daân cö treân ñòa baøn quaän ñeå ngaên chaën tình traïng ñoå raùc xuoáng keânh raïch, coù bieän phaùp xöû phaït nghieâm ñoái vôùi caùc hoä vi phaïm.
_ Caàn gia taêng möùc phaït veà caùc vi phaïm ñoái vôùi heä thoáng thoaùt nöôùc, hoaëc do aùp duïng caùc bieän phaùp cöôõng cheá khaùc nhö phaït lao ñoäng coâng ích, phaït taïm giam,… ñeå naâng cao yù thöùc chaáp haønh cuûa ngöôøi daân.
_ Caùc taàng lôùp nhaân daân cuøng nhaø nöôùc goùp phaàn baûo veä, giöõ gìn caùc coáng thoaùt nöôùc cuøng doøng keânh vì ñoù laø lôïi ích thieát thöïc, mang laïi söï trong laønh vaø myõ quan cuûa quaän, cuûa thaønh phoá cuõng nhö cho taát caû moïi ngöôøi.
._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
lvanhoanchinh.doc- bia.doc
- dmHINH.doc
- dmucbang.doc
- hinh.doc
- loicamon.doc
- tlieuthamkhao.doc
