Nghiên cứu định hướng qui hoạch môi trường thành phố Tuy Hoà, tỉnh Phú Yên từ nay đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020

LÔØI MÔÛ ÑAÀU Trong quaù trình ñoâ thò hoùa, coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc, baûo veä moâi tröôøng ñaõ trôû thaønh vaán ñeà noåi coäm, böùc xuùc vaø laø nhieäm vuï heát söùc quan troïng ôû Vieät Nam cuõng nhö ôû caùc nöôùc treân thôùi giôùi. Phaùt trieån kinh teá caøng ñi leân tyû leä nghòch vôùi moâi tröôøng caøng ñi xuoáng neáu khoâng coù caùc bieän phaùp quaûn lyù hieäu quaû, do ñoù moái quan heä giöõa moâi tröôøng vaø con ngöôøi ñöôïc xem laø quan troïng nhaát hieän nay. Moâi tröôøng coù chaát löôïng cao laø moâi tröôøng caàn laøm toát ba chöùc naêng cô baûn sau: + Moâi tröôøng laø nôi sinh soáng cuûa con ngöôøi + Moâi tröôøng laø nôi chöùa ñöïng taøi nguyeân caàn thieát cho ñôøi soáng vaø saûn xuaát cuûa con ngöôøi +Moâi tröôøng laø nôi tieáp nhaän pheá lieäu thaûi ra töø quaù trình sinh soáng vaø saûn xuaát cuûa con ngöôøi Chaát löôïng moâi tröôøng bò xem laø suy thoaùi neáu khoâng thöïc hieän ñöôïc moät trong ba chöùc naêng treân. Moâi tröôøng luùc ñoù seõ khoâng coøn laø nôi ôû phuø hôïp vôùi ñoøi hoûi cuûa con ngöôøi; hoaëc seõ khoâng coøn khaû naêng cung caáp cho con ngöôøi nhöõng taøi nguyeân caàn thieát ñeå duy trì cuoäc soáng vaø hoaït ñoäng cuûa hoï, hoaëc seõ khoâng chöùa noåi caùc chaát thaûi raén, loûng, khí maø con ngöôøi muoán ñaåy ra khoûi nôi mình soáng vaø hoaït ñoäng. Ñoù chính laø vaán ñeà gaây caán veà moâi tröôøng vaø con ngöôøi ôû moãi quoác gia hieän nay. Vieäc xem xeùt moâi tröôøng theo töøng khía caïnh naøo ñi chaêng nöõa thì vaãn phaûi chuù troïng theo caùc chöùc naêng sau: -Chöùc naêng thöù nhaát: Yeâu caàu phaïm vi khoâng gian thích hôïp cho moãi con ngöôøi, con ngöôøi caàn phaûi coù bao nhieâu meùt vuoâng, hecta hay kilomet vuoâng cho moät ngöôøi. Khoâng gian naøy laïi phaûi ñaët nhöõng tieâu chuaån nhaát ñònh veà nhaân toá vaät lyù, hoùa hoïc, sinh hoïc, caûnh quan vaø xaõ hoäi. -Chöùc naêng thöù hai: Yeâu caàu moâi tröôøng phaûi coù nguoàn vaät lieäu, naêng löôïng, thoâng tin caàn thieát cho hoaït ñoäng sinh soáng, saûn xuaát, quaûn lyù cuûa con ngöôøi. Ñoøi hoûi naøy khoâng ngöøng taêng leân veà soá löôïng, chaát löôïng vaø ñoä phöùc taïp theo trình ñoä phaùt trieån cuûa xaõ hoäi. -Chöùc naêng thöù ba – chöùc naêng taùi taïo: Tröôùc ñaây xaõ hoäi - con ngöôøi coøn ít thì nhöõng khaû naêng töï laøm saïch cuûa moâi tröôøng thieân nhieân nhanh choùng ñöa moâi tröôøng trôû veà traïng thaùi ban ñaàu. Ngaøy nay, söï gia taêng daân soá nhanh choùng vaø quaù trình coâng nghieäp hoùa ñaõ laøm cho chöùc naêng thöù ba trôû neân quan troïng. Neáu moâi tröôøng khoâng coøn laøm noåi chöùc naêng töï laøm saïch thì duø chaát löôïng cuoäc soáng cuûa con ngöôøi dö thöøa veà löông thöïc, haøng hoùa, thoâng tin cuõng khoâng coøn chaát löôïng. Quaù trình suy thoaùi moâi tröôøng seõ daãn ñeán loaøi ngöôøi bò dieät vong. Vieäc xem xeùt moâi tröôøng theo ba chöùc naêng treân cho pheùp ta hieåu roõ vaán ñeà moâi tröôøng hieän nay, trong töøng nöôùc töøng ñòa phöông, giuùp ta ñaùnh giaù vaø döï baùo tình traïng moâi tröôøng moät caùch cuï theå vaø chính xaùc hôn. Chính vì theá, thaønh phoá Tuy Hoaø, tænh Phuù Yeân laø moät trong caùc thaønh phoá baét ñaàu böôùc vaøo coâng cuoäc baûo veä moâi tröôøng cho hoâm nay vaø cho mai sau, laø neàn taûng cho söï baét ñaàu coâng cuoäc baûo veä moâi tröôøng cho toaøn tænh. Khaéc phuïc haäu quaû ñaõ gay ra cho moâi tröôøng, xaây döïng chieàn löôïc cho phaùt trieån luoân ñi ñoâi vôùi baûo veä moâi tröôøng, hình thaønh neân moat thaønh phoá saïch ñeïp trong töông lai khoâng xa CHÖÔNG I : GIÔÙI THIEÄU CHUNG I.1-Ñaët vaán ñeà Thaønh phoá Tuy Hoaø vôùi bôø bieån daøi noái hai ñaàu ranh gôøi giôùi tænh vôùi nhöõng danh lam thaém caûnh ngay trong loøng thaønh phoá, vôùi nuùi Nhaïn- Soâng Ñaø thô moäng. Ai ñeán vôøi Tuy Hoaø moät laàn thó thì seõ nhôù maõi nhöõng hình aûnh löö laïi trong trí nhôù mình laø moät thaønh phoá vôùi söùc soáng treû vaø nhöõng caûnh ñeïp maø khoâng coù thaønh phoá naøo coù caû. Töø khi Tuy Hoaø leân thaønh phoá thæ thì tænh Phuù Yeân ñaõ xaùc ñònh seõ phaùt trieån thaønh phoá theo höôùng du lòch vaø dòch vuï, khai thaùhc toái ña nguoàn taøi nguyeân voâ giaù naøy vaøo phaùt trieån tænh nhaø. Ngaøy nay, thaønh phoá Tuy Hoaø ñaõ daàn daàn phaùt trieån vôùi nhöõng böôùc chuyeån bieán trong cô caáu kinh teá vôùi nhöõng thaønh töïu ñaït ñöôïc trong nhöõng lónh vöïc nhö kinh teá, du lòch, dòch vuï…Ñoùng goùp ñaùng keå vaøo ngaân saùch tænh nhaø tænh. Trong quaù trình chuyeån ñoåi cô caáu ñoù, thaønh phoá Tuy Hoaø ñaõ ñaït ñöôïc moät soá thaønh töïu khaû quan, naâng caáp cô sôû haï taàng, giao thoâng, caáp thoaùt nöôùc, thöông maïi, dòch vuï, giaûi quyeát tình traïng thaát nghieäp ôû noâng thoân vaø thaønh thò, naâng cao ñôøi soáng tinh thaàn vaät chaát cho nhaân daân, goùp phaàn caûi thieän giaùo duïc, y teá ôû ñòa phöông. Beân caïnh ñoù, coøn moät soá haïn cheá nhöõng vaán ñeà naûy sinh trong hoaït ñoäng saûn xuaát coâng nghieäp, nhöõng vaán ñeà khoù khaên, böùc xuùc trong quaûn lyù caùc thaønh phaàn cô sôû saûn xuaát trong long thaønh phoá bay laâu nay nhö: vaán ñeà ñeàn buø giaûi toûa, taùi ñònh cö, vaán ñeà söû duïng taøi nguyeân moâi tröôøng, caùc vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng ñaát, nöôùc, khoâng khí, tieáng oàn, chaát thaûi sinh hoaït … Song song ñoù laø nhöõng vaán ñeà khaéc phuïc haäu quaû oâ nhieãm maø caùc caáp, caùc ngaønh cuûathaønh phoá Tuy Hoaø noùi rieâng vaø tænh Phuù Yeân noùi chung raát quan taâm vaø caàn söï hoå hoã trôï goùp yù kieán cuûa caùc ñòa phöông, caùc nhaø khoa hoïc trong vaø ngoaøi nöôùc nhaèm muïc ñích phaùt trieån quy hoaïch coâng nghieäp beàn vöõng trong saûn xuaát vaø baûo veä moâi tröôøng. I1.2 -Söï aàn thieát ñeà taøi cuûa luaän vaên: Phaùt trieån kinh teá ñoàng thôøi khoâng gaây nguy haïi aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng laø moät phaùt trieån ñuùng, vaø laø muïc tieâu höôùng ñeán cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi. Ñaây laø xu theá phaùt trieån beàn vöõng, moät trong nhöõng yeáu toá taïo neân söï thaønh coâng cuûa xu höôùng phaùt trieån laø söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa neàn kinh teá trong caùc thaønh phoá, nôi taäp trung caùc cô sôû dòch vuï vaø thöông maïi phaùt trieån vôùi höôùng chính laø vöøa mang laïi hieäu quaû maø laïi khoâng aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng. Ñaây laø xu höôùng maø caùc thaønh phoá treân theá giôùi ñang thöïc hieän. Thaønh phoá Tuy Hoaø, tænh Phuù Yeân khoâng ngoaïi tröø. Vieäc tieán haønh QHMT cho thaønh phoá Tuy Hoaø nhaèm ñaït ñöôïc nhöõng hieän hieäu quaû cao trong quaù trình phaùt trieån cuûa thaønh phoá töø giai ñoaïn baét ñaàu tieán haønh phaùt trieån neàn kinh teá thöôïng mai, dòch vuï cuûa thaønh phoá Tuy Hoaø töø nhöõng böôùc ban ñaàu ñeán khi trôû thaønh moät trong nhöõng muõi nhoïn trong neàn kinh teá cuûa Phuù Yeân. Thoâng qua noäi dung cuûa ñoà aùn naøy nhaèm ñöa ra nhöõng yù nghóa thöïc tieãn veà lôïi ích vaø yù nghóa moâi tröôøng cuûa coâng taùc qui hoaïch. I1.3-Muïc tieâu nghieân cöùu Vôùi ñoà aùn toát nghieäp: “NGHIEÂN CÖÙU ÑÒNH HÖÔÙNG QUI HOAÏCH MOÂI TRÖÔØNG THAØNH PHOÁ TUY HOAØ, TÆNH PHUÙ YEÂN ÑEÁN NAÊM 2010 VAØ ÑÒNH HÖÔÙNG ÑEÁN NAÊM 2020” thì muïc tieâu cô baûn laø: - Ñöa ra nhöõng cô sôû mang tính thöïc tieãn cao nhaèm phuïc vuï cho coâng taùc qui hoaïch phaùt trieån thaønh phoá Tuy Hoaø- Phuù Yeân. Ngoaøi ra qui hoaïch thaønh phoá tuy Hoaø maø ñoà aùn naøy xaây döïng neân coøn coù nhöõng muïc tieâu sau: - Cung caáp ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc taêng cöôøng hieäu quaû cuûa coâng taùc quaûn lyù vaø naâng cao hieäu quaû trong quaù trình hoaït ñoäng. -Taïo ñieàu kieän toát nhaát cho coâng taùc caûi thieän phuïc hoài caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân vaø coâng taùc baûo veä moâi tröôøng cuûa thaønh phoá Tuy Hoaø. -Goùp phaàn ngaên ngöøa nhöõng aûnh höôûng cuûa hoaït ñoäng thöông maïi dòch vuï vaø saûn xuaát ñang coù vaø saép coù coù theå gaây taùc haïi ñeán söùc khoeû cuûa ngöôøi daân trong thaønh phoá Tuy Hoaø vaø caùc vuøng laân caän, cuõng nhö haïn cheá nhöõng taùc ñoäng cuûa hoaït ñoäng taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng. -Töøng böôùc taïo neàn taûng cho vieäc xaây döïng chieán löôïc cuûa thaønh phoá Tuy Hoaø theo höôùng phaùt trieån beàn vöõng. I1.4-Phaïm vi nghieân cöùu “NGHIEÂN CÖÙU QUI HOAÏCHBAÛO VEÄ MOÂI TRÖÔØNG THAØNH PHOÁ TUY HOAØ, TÆNH PHUÙ YEÂN ÑEÁN NAÊM 2010 VAØ ÑÒNH HÖÔÙNG ÑEÁN NAÊM 2020” Ñeà taøi quan taâm trong phaïm vi cuûa thaønh phoá Tuy Hoaø , caùc vaàn vaán ñeà moâi tröôøng caàn quan taâm vaø laäp ra keá hoaïch cuï theå ñeå baûo veä moâi tröôøng thaønh phoá ôû thôøi ñieåm hieän taïi vaø phaùt trieån beàn vöõng moâi tröôøng trong töông lai.” I1.5-Ñoái töôïng nghieân cöùu: Ñoâí töôõng nghieân cöùu laø QHMT thaønh phoá Tuy Hoaø ñeå phuïc vuï cho phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. I1.6-Phöông phaùp nghieân cöùu Kyõ thuaät thoáng keâ Thoáng keâ nghieân cöùu veà maët löôïng trong moái lieân heä maät thieát vôùi maët chaát cuûa hieän töôïng vaø quaù trình trong ñieàu kieän thôøi gian vaø ñòa ñieåm xaùc ñònh. Kyõ thuaät thoáng keâ thöôøng ñöôïc thöïc hieän qua 4 böôùc chính: -Heä thoáng hoaù caùc chæ tieâu caàn thoáng keâ -Tieán haønh ñieàu tra thoáng keâ -Toång hôïp thoáng keâ -Phaân tích vaø döï ñoaùn Phöông phaùp ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng Theo Luaät BVMT 1993 thì “ÑTM laø quaù trình phaân tích, ñaùnh giaù, döï baùo aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng cuûa caùc döï aùn, PTBV kinh teá xaõ hoäi cuûa caùc cô sôû saûn xuaát, kinh doanh, coâng trình kinh teá, khoa hoïc, kyõ thuaät, y teá, vaên hoaù, xaõ hoäi, an ninh, quoác phoøng vaø caùc coâng trình khaùc, ñeà xuaát caùc giaûi phaùp thích hôïp BVMT”. Phöông phaùp phaân tích heä thoáng Phöông phaùp phaân tích heä thoáng tieán haønh phaân tích moät heä thoáng cuï theå, treân moät toång theå goàm nhieàu boä phaän, nhieàu caùc yeáu toá thaønh phaàn coù quan heä töông hoã vôùi nhau vaø vôùi moâi tröôøng xung quanh. Phöông phaùp naøy ñöôïc öùng duïng trong QHMT ñeå xem xeùt taát caû caùc moái töông quan cuûa caùc yeáu toá moâi tröôøng – kinh teá – xaõ hoäi vaø ñöôïc öùng duïng trong haàu heát caùc khaâu cuûa vieäc xaây döïng quy hoaïch. Kyõ thuaät xaùc ñònh caùc vaán ñeà öu tieân Ñeå xaùc ñònh caùc vaàn ñeà öu tieân caàn phaûi phaân tích saâu saéc caùc soá lieäu, thoâng tin öùng vôùi caùc hoaït ñoäng phaùt trieån KTXH hieän taïi, töø ñoù xaùc ñònh caùc thoâng soá neàn hay phoâng neàn cô sôû. Treân cô sôû caùc soá lieäu neàn, coäng vôùi nhöõng nhaän ñònh söï bieán ñoäng theo khoâng gian vaø thôøi gian, phaân tích xaùc ñònh caùc vaán ñeà moâi tröôøng vaø taäp trung ñoái vôùi caùc vaán ñeà öu tieân caáp baùch, nghieâm troïng. Caùc vaàn ñeà moâi tröôøng thöôøng taäp trung vaøo caùc khía caïnh nhö: Möùc ñoä söû duïng taøi nguyeân thieân nhieân, söû duïng ñaát, khu ñoâ thò coù ñaûm baûo vaán ñeà sinh thaùi? Dieãn bieán chaát löôïng caùc thaønh phaàn moâi tröôøng nhö theá naøo? Vaán ñeà xaû thaûi coù hôïp lyù? I1.7-Noäi dung nghieân cöùu Ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu ñeà ra, ñeà taøi caàn taäp trung giaûi quyeát caùc noäi dung sau: - Phaân tích toång quan caùc noäi dung nghieân cöùu veà xaây döïng QHMT thaønh phoá Tuy Hoaø, qua ñoù döïa vaøo ñieàu kieän coù saün nhaèm öùng duïng QHMT cho tp Tuy Hoaø. - Phaân tích, ñaùnh giaù vaø döï baùo caùc taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng cuûa caùc hoaït ñoäng kinh teá ñeán moâi tröôøng ôû hieän taïi vaø trong töông lai. - Nghieân cöùu ñònh höôùng Thöïc hieän QHMT toång theå vaø QHMT chi tieát cho Tp Tuy Hoaø. - Xaây döïng chöông trình quaûn lyù moâi tröôøng cho Tp Tuy Hoaø. I1.8-Yù nghóa cuûa ñeà taøi nghieân cöùu. QHMT Tp Tuy Hoaø laø moät phaàn trong qui hoaïch toång theå cuûa tænh Phuù Yeân. Tuy nhieân laïi mang yù nghóa raát lôùn trong vieäc keát hôïp phaùt trieån kinh teá vaø baûo veä moâi tröôøng. Thoâng qua QHMT Tp Tuy Hoaø seõ vaïch roõ nhöõng hoaït ñoäng naøo coù khaû naêng gaây taùc ñoäng oâ nhieãm moâi tröôøng vaø ñöa ra ñöôïc nhöõng giaûi phaùp phoøng ngöøa cuõng nhö khoáng cheá nhöõng taùc ñoäng ñoù cuûa quaù trình xaây döïng, hoaït ñoäng vaø phaùt trieån cuûa Tp Tuy Hoaø. QHMT mang moät yù nghóa quan troïng khaùc laø coù khaû naêng ngaên ngöøa khoáng cheá nhöõng taùc ñoäng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng ngay töø ñaàu vaø phaùt trieån laïi nhöõng heä sinh thaùi moâi tröôøng bò phaù huyû tröôùc ñoù, xaây döïng chöông trình quaûn lyù vaø baûo veä moâi tröôøng töø khi baét ñaàu cho caùc döï aùn cuõng nhö cho quaù trình phaùt trieån kinh teá. Töø ñoù taïo ñieàu kieän haïn cheá toái ña nhöõng taùc ñoäng coù theå gaây oâ nhieãm moâi tröôøng do hoaït ñoäng cuûa kinh teá. CHÖÔNG II : TOÅNG QUAN VEÀ QUY HOAÏCH MOÂI TRÖÔØNG II.1-Nhöõng Vaán Ñeà Chung Veà Quy Hoaïch Moâi Tröôøng. II.1.1- Tình hình nghieân cöùu quy hoïach moâi tröôøng treân Theá giôùi vaø Vieät Nam II.1.1.1- Tình hình nghieân cöùu quy hoïach moâi tröôøng treân Theá giôùi Töø nhöõng naêm cuoái thaäp nieân 50, 60 cuûa theá kyû XX, QHMT ñaõ laø moái quan taâm cuûa quoác teá bôûi vì suy thoaùi moâi tröôøng ngaøy caøng gia taêng treân theá giôùi. QHMT ñaõ phaùt trieån raát sôùm taïi caùc nöôùc coù neàn khoa hoïc phaùt trieån nhö Phaùp, Myõ, Nga…vaø sau ñoù laø caùc nöôùc Chaâu AÙ nhö Nhaät Baûn, Haøn Quoác vaø Trung Quoác…Ngoaøi ra, lónh vöïc QHMT cuõng ñöôïc caùc toå chöùc taøi chính lôùn nhö WB vaø ADB quan taâm trong vieäc ra quyeát ñònh hoã trôï taøi chính cho caùc nöôùc trong quaù trình phaùt trieån kinh teá. - Taïi Chaâu Myõ La tinh: Baùo caùo quy hoaïch toång hôïp phaùt trieån vuøng ñöôïc thöïc hieän bôûi Cô quan Phaùt trieån Quoác teá Myõ (naêm 1984). Baùo caùo naøy chæ roû söï caàn thieát phaûi keát hôïp quaûn lyù moâi tröôøng (QLMT) vaøo trong PTBV kinh teá vuøng ngay töø ñaàu. - Taïi Chaâu AÙ: Trong khoaûng thôøi gian truøng vôùi caùc döï aùn QHMT taïi Chaâu Myõ Latinh, cuõng noãi leân moái quan taâm veà vieäc keát hôïp caùc khía caïnh kinh teá vaø moâi tröôøng. Caùc döï aùn töông ñoái khaùc nhau veà möùc ñoä keát hôïp kinh teá – moâi tröôøng ñaõ dieãn ra taïi Indonesia, Haøn Quoác, Philipin, Malaysia vaø Thaùi Lan. Ñaùng chuù yù laø 8 döï aùn ñöôïc taøi trôï bôûi ADB maø taùc giaû luaän vaên coù nghieân cöùu keá thöøa vaø ñöôïc ñöa ra trong Baûng Baûng II.1: Baûng II.1: Toùm löôïc caùc döï aùn QHMT vuøng taïi Chaâu AÙ Döï aùn Ñaëc tính vuøng quy hoaïch Naêm hoaøn thaønh Loaïi hình quy hoaïch Dieän tích (km2) Daân soá (1.000 ngöôøi) Chuù yù Quy hoaïch toång theå quaûn lyù chaát löôïng nöôùc hoà Laguna (Philipin) Löu vöïc hoà 1984 Quy hoaïch caûi thieän chaát löôïng nöôùc vuøng 3.820 1.840 Trình baøy toát böôùc chuaån bò cho QHPTMT vuøng Döï aùn phaùt trieån toång hôïp vuøng Palawan (Philipin) Vuøng ñaûo 1985 QHPTMT vuøng 12.000 318 Ít chuù yù moâi tröôøng ñoâ thò, coâng nghieäp QHTTMT löu vöïc soâng Haøn (Haøn Quoác) Löu vöïc soâng 1986 QHPTMT vuøng 24.000 14.000 Haïn cheá veà kieåm soaùt moâi tröôøng ñoâ thò Nghieân cöùu quy hoaïch löu vöïc hoà Songkhla (Thaùi Lan) Löu vöïc hoà 1985 QHTHMT vaø kinh teá vuøng 9.119 1.250 Döï aùn coù chaát löôïng toát Döï aùn PTBV vuøng ven bieån phía Ñoâng (Thaùi Lan) Vuøng ven bieån 1986 QHPTMT vuøng 13.000 1.200 Thieáu keát noái vôùi caùc nhaø ra quyeát ñònh veà kinh teá QH söû duïng ñaát toái öu vaø QTMT vuøng Segara Anakan (Indonesia) Vuøng ñaàm laày 1986 QHTHMT vaø kinh teá vuøng 200 7,6 Döï aùn toát veà baûo toàn taøi nguyeân sinh thaùi Döï aùn caûi thieän moâi tröôøng thung luõng Klang (Malaysia) Thung luõng 1987 QHPTMT vuøng 2.842 2.465 Thieáu söï tham gia cuûa caùc toå chöùc chính phuû Döï aùn quaûn lyù vaø kieåm soaùt oâ nhieãm coâng nghieäp vuøng Samatprakarn (Thaùi Lan) Vuøng coâng nghieäp hoùa 1987 QHPTMT vuøng 890 700 Thieáu veà kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc (Nguoàn: ADB, Guidelines for Intergrated Regional Economic-cum-Environmental Development Planning- A Review of Regional Environmental Development Planning Studies in Asia,1991) Taïi thôøi ñieåm Thaäp nieân 80, coù 8 döï aùn QHMT taïi Chaâu AÙ thì ñaõ coù 5 döï aùn QHPTMT vuøng; 02 döï aùn QHMT loàng gheùp trong phaùt trieån kinh teá vaø 01 döï aùn quy hoaïch caûi thieän chaát löôïng moâi tröôøng vuøng. Nhìn chung treân moät giaùc ñoä naøo ñoù, moãi nghieân cöùu ñeàu coù moät soá thieáu soùt nhaát ñònh; moät thieáu soùt lôùn laø chöa ñeà caäp moät caùch ñaày ñuû caùc khía caïnh moâi tröôøng, theå cheá vaø kinh teá cuûa Vuøng quy hoaïch. II.1.1.2- Tình hình nghieân cöùu QHMT taïi Vieät Nam. QHMT hieän nay taïi Vieät Nam noùi chung coøn töông ñoái môùi maëc duø vaán ñeà naøy ñaõ ñöôïc quan taâm töø laâu nhöng ôû moät khía caïnh tieàm aån naøo ñoù trong caùc hoaït ñoäng nghieân cöùu, caùc ñeà taøi, döï aùn. Quy ñònh cuûa Luaät BVMT yeâu caàu phaûi coù ÑTM trong caùc döï aùn phaùt trieån, hay Chieán löôïc Quoác gia veà BVMT ñeán naêm 2010 laø kim chæ nam cho caùc QHMT taïi Vieät Nam. Ñaëc bieät, keå töø naêm 1998, 1999 Cuïc Moâi tröôøng ñaõ toå chöùc xaây döïng nhöõng vaên baûn, nghieân cöùu döï thaûo ñaàu tieân mang tính chuyeân saâu veà QHMT: - Phöông phaùp luaän QHMT - 02 höôùng daãn veà QHMT vaø QHMT vuøng - Quy hoaïch sô boä moâi tröôøng Ñoàng baèng soâng Hoàng Taát caû caùc baùo caùo naøy do Trung taâm Tö vaán Coâng ngheä moâi tröôøng (Lieân hieäp Hoäi KHKT Vieät Nam) thöïc hieän keát hôïp vôùi caùc chuyeân gia cuûa Ñaïi hoïc Quoác gia Haø Noäi. Tieáp theo caùc nghieân cöùu naøy, haøng loaït caùc ñeà taøi, döï aùn veà/hoaëc coù lieân quan QHMT ñaõ vaø ñang ñöôïc trieån khai nghieân cöùu. Ñaùng chuù yù laø: - QHBVMT Quaûng Ninh. Do toå chöùc JICA vaø caùc chuyeân gia Vieät Nam thöïc hieän. - QHBVMT Tp. Hueá (1998); QHBVMT Tp. Thaùi Nguyeân (1999) do Trung taâm Quy hoaïch Ñoâ thò vaø Phaùt trieån Noâng thoân – Boä Xaây döïng thöïc hieän. - Nghieân cöùu xaây döïng QHBVMT Ñoàng baèng Soâng Cöûu Long (do Vieän Kyõ thuaät Nhieät ñôùi vaø BVMT thöïc hieän naêm 1999) - Nghieân cöùu ñieàu tra ñaùnh giaù tình hình oâ nhieãm vaø suy thoaùi moâi tröôøng vuøng Ñoàng baèng Soâng Cöûu Long do quaù trình CNH vaø ñoâ thò hoaù (ÑTH) laøm cô sôû xaây döïng QHMT phuïc vuï PTBV KTXH (do Trung taâm Coâng ngheä Moâi tröôøng – ENTEC thöïc hieän naêm 2000) - QHMT vuøng ÑNB (giai ñoaïn I) do Cuïc moâi tröôøng phoái hôïp vôùi Vieän Moâi tröôøng vaø Taøi Nguyeân, Trung taâm Coâng ngheä Moâi tröôøng – ENTEC, Trung taâm Coâng ngheä vaø Quaûn lyù moâi tröôøng – Centema thöïc hieän naêm 2000, 2001. Vaø nhieàu caùc nghieân cöùu khaùc veà vaø/hoaëc gaàn gioáng vôùi QHMT. Nhìn chung caùc nghieân cöùu treân chæ chuù troïng nghieân cöùu veà maët moâi tröôøng sinh thaùi maø coøn yeáu veà phaân tích kinh teá, chöa laøm roû moái quan heä giöõa chính saùch kinh teá vaø BVMT. Ñaëc bieät laø môùi ñaây coù 02 Ñeà taøi caáp vaø 01 nhieäm vuï troïng ñieåm caáp Nhaø nöôùc thuoäc chöông trình KC 08 ñaõ hoaøn thaønh ñang thöïc hieän saép ñeán giai ñoaïn keát thuùclaø : - Ñeà taøi: Nghieân cöùu xaây döïng QHMT phuïc vuï phaùt trieån KTXH Vuøng ÑBSH (KC.08.02) do coá GS.TS Leâ Quùy An laøm chuû nhieäm ñeà taøi. - Ñeà taøi: Nghieân cöùu xaây döïng QHMT vuøng KTTÑMT (KC.08.03) do PGS.TS. Phuøng Chí Syõ laøm chuû nhieäm ñeà taøi. - Nhieäm vuï troïng ñieåm: Nghieân cöùu xaây döïng QHMT phuïc vuï PTBV vuøng Ñoâng Nam Boä (KC.08.04) do GS.TS Laâm Minh Trieát laøm chuû nhieäm ñeà taøi. Ñaây laø ba ñeà taøi lôùn vaø toaøn dieän veà nghieân cöùu QHMT. Trong ñoù, moãi ñeà taøi tieáp caän theo moãi höôùng töông ñoái khaùc nhau, nhöng moät soá caùc kyõ thuaät, coâng cuï söû duïng ñeå xaây döïng QHMT laø töông töï. II.2- Khaùi nieäm QHMT. QHMT coù theå coi laø moät ngaønh khoa hoïc moâi tröôøng khaù môùi khoâng chæ ôû Vieät Nam maø caû treân theá giôùi, do ñoù toàn taïi nhieàu quan nieäm, phöông phaùp nghieân cöùu khaùc nhau veà vaán ñeà naøy. Trong töø ñieån veà moâi tröôøng vaø PTBV (Dictionary of Environment and Sustainable Development) Alan Gilpin (1996) cho raèng QHMT laø "söï xaùc ñònh caùc muïc tieâu mong muoán veà KTXH ñoái vôùi moâi tröôøng töï nhieân vaø taïo ra caùc chöông trình, quy trình quaûn lyù ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu ñoù". Nhöõng vaán ñeà trong QHMT thaønh phoá vaø quy hoaïch vuøng bao goàm: söû duïng ñaát, giao thoâng vaän taûi, lao ñoäng, söùc khoûe, caùc trung taâm, thò xaõ môùi, daân soá, chính saùch cuûa nhaø nöôùc veà ñònh cö, caùc vaán ñeà nhaø ôû, coâng nghieäp, phaùt trieån ñoâ thò, chính saùch moâi tröôøng ñoái vôùi quoác gia, vuøng vaø ñoâ thò, caùc vaán ñeà veà oâ nhieãm vaø ÑTM. GS. Leâ Thaïc Caùn (1994) söû duïng thuaät ngöõ "Laäp keá hoaïch hoùa moâi tröôøng" laø vieäc laäp keá hoaïch, trong ñoù caùc muïc tieâu phaùt trieån KTXH ñöôïc xem xeùt moät caùch toång hôïp vôùi caùc muïc tieâu moâi tröôøng, nhaèm ñaûm baûo khaû naêng thöïc teá cho vieäc thöïc hieän PTBV. Theo ADB (1991) trong quy hoaïch nhaèm phaùt trieån vuøng, caùc thoâng soá moâi tröôøng caàn ñöôïc ñöa vaøo quy hoaïch ngay töø ñaàu vaø saûn phaåm cuoái cuøng laø PTBV KTXH vuøng vôùi nhöõng caân nhaéc caàn thieát tôùi nhu caàu PTBV baèng caùch nhaát theå hoùa vôùi quaûn lyù taøi nguyeân vaø moâi tröôøng. Theo Susan Buckingham - Hatfield & Bob Evans (1962) thuaät ngöõ QHMT coù theå hieåu raát roäng: laø quaù trình hình thaønh, ñaùnh giaù vaø thöïc hieän chính saùch moâi tröôøng. Toner (1996) cho raèng QHMT laø vieäc öùng duïng caùc kieán thöùc veà khoa hoïc töï nhieân vaø söùc khoûe trong caùc quyeát ñònh veà söû duïng ñaát. ÔÛ Chaâu Aâu thuaät ngöõ QHMT thöôøng aùp duïng cho quaù trình quy hoïach söû duïng ñaát cuûa khu vöïc hoaëc ñòa phöông. ÔÛ Baéc Myõ QHMT ñöôïc duøng ñeå chæ moät phöông phaùp quy hoïach toång hôïp vaø cuøng tham gia, noù keát hôïp nhieàu vaán ñeà vaø nhieàu beân coù lieân quan. Moät quan ñieåm gaàn ñaây cuûa Richard D. Margerum (1997) cho raèng QHMT bao haøm vieäc PTBV toång hôïp, quaûn lyù heä sinh thaùi vaø quaûn lyù toång hôïp caùc nguoàn taøi nguyeân. Maëc duø coù nhieàu caùch dieãn giaûi khaùc nhau veà QHMT, nhöng trong nhöõng nghieân cöùu öùng duïng cuûa nhieàu nöôùc treân theá giôùi vaãn coù nhieàu ñieåm chung laø trong QHMT phaûi xem xeùt caùc yeáu toá taøi nguyeân vaø moâi tröôøng, caùc muïc tieâu phaùt trieån phaûi gaén vôùi muïc tieâu BVMT. Theo GS. Ñaëng Trung Thuaän (2002), QHMT laø saép xeáp, toå chöùc khoâng gian vaø söû duïng caùc thaønh phaàn moâi tröôøng vaø caùc yeáu toá taøi nguyeân phuø hôïp vôùi chöùc naêng moâi tröôøng vaø ñieàu kieän thieân nhieân, KTXH cuûa vuøng laõnh thoå theo ñònh höôùng PTBV. Theo KS. Chu Thò Saøng, QHMT laø quaù trình söû duïng coù heä thoáng caùc kieán thöùc khoa hoïc ñeå xaây döïng caùc chính saùch vaø bieän phaùp trong söû duïng hôïp lyù taøi nguyeân vaø BVMT nhaèm ñònh höôùng caùc hoïat ñoäng phaùt trieån trong khu vöïc ñaûm baûo muïc tieâu PTBV. Môùi ñaây, trong khuoân khoå ñeà taøi caáp Nhaø nöôùc KC08-03, ñaõ ñònh nghóa QHMT nhö sau: “Quy hoaïch moâi tröôøng laø quaù trình söû duïng caùc heä thoáng kieán thöùc khoa hoïc nhaèm xaây döïng caùc chính saùch vaø bieän phaùp söû duïng hôïp lyù taøi nguyeân thieân nhieân, caûi thieän vaø baûo veä moâi tröôøng theo khoâng gian laõnh thoå vaø thôøi gian xaùc ñònh phuïc vuï phaùt trieån beàn vöõng moät hoaëc nhieàu ngaønh kinh teá xaõ hoäi cuï theå” II.2.1-Muïc tieâu cuûa quy hoaïch moâi tröôøng. Tö töôûng chuû ñaïo xuyeân suoát cuûa QHMT laø nhöõng quan ñieåm veà PTBV bao goàm söû duïng hôïp lyù taøi nguyeân thieân nhieân, naâng cao chaát löôïng moâi tröôøng soáng, phaùt trieån KTXH trong khaû naêng giôùi haïn cuûa caùc heä sinh thaùi. Vì vaäy muïc tieâu cuûa QHMT bao goàm: - Ñieàu chænh caùc hoïat ñoäng khai thaùc taøi nguyeân phuø hôïp hôn vaø naâng cao hieäu quaû söû duïng hôïp lyù taøi nguyeân thieân nhieân vuøng quy hoïach. - Duy trì, ñaûm baûo vaø naâng cao chaát löôïng moâi tröôøng phuø hôïp vôùi töøng ñôn vò khoâng gian chöùc naêng moâi tröôøng vaø töøng giai ñoïan cuûa phaùt trieån. - Loàng gheùp caùc caân nhaéc veà moâi tröôøng trong QHPT nhaèm ñieàu chænh caùc hoïat ñoäng phaùt trieån phuø hôïp vôùi khaû naêng chòu taûi cuûa moâi tröôøng II.2.2- Baûn chaát QHMT QHMT laø vieäc saép xeáp, toå chöùc khoâng gian vaø söû duïng caùc thaønh phaàn moâi tröôøng vaø caùc yeáu toá taøi nguyeân phuø hôïp vôùi chöùc naêng cuûa moâi tröôøng vaø ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá – xaõ hoäi cuûa vuøng laõnh thoå theo ñònh höôùng phaùt trieån beàn vöõng. II.2.3- Phaân loaïi qui hoaïch moâi tröôøng Quy hoaïch moâi tröôøng coù tính toång hôïp cao, ñöôïc thöïc hieän ôû caùc caáp ñoä laõnh thoå treân phaïm vi quoác teá, quoác gia, vuøng, ngaønh, tænh vaø thaønh phoá, coäng ñoàng hay döï aùn. Vì theá, hieän nay coù caùc loaïi quy hoaïch moâi tröôøng khaùc nhau, tuøy theo möùc ñoä tính troäi cuaû caùc ñoái töôïng trong vuøng nghieân cöùu. Theo noäi dung ta coù theå xeáp chuùng vaøo caùc loaïi chính sau : - Quy hoaïch toång theå moâi tröôøng gaén lieàn vôùi quaûn lyù toång hôïp moâi tröôøng (Integrated regional environmental management) laø quy hoaïch moâi tröôøng moät caùch hôïp nhaát, chuù yù toång quan ñeán moïi ñoái töôïng, kòch baûn phaùt trieån. - Quy hoaïch kinh teá keát hôïp moâi tröôøng (Economic – cum – environmental planning) laø vieäc gaén keát quy hoaïch moâi tröôøng vaøo quy hoaïch phaùt trieån kinh teá moät caùch toång hôïp thoáng nhaát. Tính chaát toång hôïp – thoáng nhaát cuûa quy hoaïch naøy ñöôïc theå hieän khoâng chæ söï goäp ñôn giaûn, cô hoïc caùc keá hoaïch rieâng reõ kinh teá vaø moâi tröôøng maø phaûi theå hieän ñöôïc caùc moái lieân keát giöõa phaùt trieån kinh teá, söû duïng taøi nguyeân, phaùt sinh chaát thaûi taùc ñoäng chaát löôïng moâi tröôøng. - Quy hoaïch chuyeân ngaønh moâi tröôøng coù theå laøm quy hoaïch rieâng cho moät boä phaän chöùc naêng naøo ñoù hoaëc thaønh phaàn moâi tröôøng theo yeâu caàu hay ñaëc tröng cuûa khu vöïc nghieân cöùu. Ví duï veà quy hoaïch chuyeân ngaønh moâi tröôøng nhö : quy hoaïch caùc traïm quan traéc, kieåm soaùt oâ nhieãm nöôùc, khoâng khí, kieåm soaùt chaát löôïng moâi tröôøng, quy hoaïch baûo veä moâi tröông nöôùc, quy hoaïch röøng phoøng hoä ñaàu nguoàn, quy hoaïch caùc baõi thaûi… Veà tính chaát, quy hoaïch moâi tröôøng coù theå ñöôïc tieán haønh theo moät quy trình rieâng bieät vaø töông ñoái ñoäc laäp. Trong caùc daïng thöùc quy hoaïch phaùt trieån khaùc nhau nhö quy hoaïch söû duïng ñaát, quy hoaïch xaây döïng ñoâ thò vaø quy hoaïch vuøng … vieäc loàng gheùp chuùng vôùi caùc muïc tieâu, chính saùch moâi tröôøng laø phöông thöùc hieäu quaû nhaát ñeå coù theå ñaït tôùi söï phaùt trieån beàn vöõng. Vôùi quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá – moâi tröôøng, nhöõng vaán ñeà moâi tröôøng ñöôïc ñeà cao, coù vò trí ngang baèng vôùi caùc thaønh phaàn quan troïng khaùc do ñoù taïo ra söï haøi hoøa vaø gaén keát caàn thieát cho phaùt trieån beàn vöõng. II.2.3.1- Nhöõng nguyeân taéc chuû yeáu cuûa QHMT QHMT caàn tuaân thuû nhöõng nguyeân taéc sau : Xaùc ñònh roõ caùc muïc tieâu vaø caùc ñoái töôïng cho quy hoaïch moâi tröôøng. Caùc muïc tieâu moâi tröôøng hoaëc kinh teá – moâi tröôøng thöôøng ñöôïc ñöa ra trong chieán löôïc moâi tröôøng hoaëc trong keá hoaïch moâi tröôøng cuøng vôùi kinh teá – xaõ hoäi cuûa laõnh thoå. QHMT thöôøng laø ñöa caùc muïc tieâu ñoù vaøo nhöõng phaïm vi khoâng gian laõnh thoå cuï theå, theå hieän caùc muïc tieâu ñoù treân baûn ñoà quy hoaïch. Tröôùc khi quy hoaïch moâi tröôøng cuøng vôùi kinh teá – xaõ hoäi cuûa söï phaùt trieån beàn vöõng ôû moät vuøng naøo ñoù, caàn phaûi xaùc ñònh laïi roõ raøng vaø chính xaùc caùc muïc tieâu cuï theå ôû treân ñòa baøn ñoù moät caùch cuï theå ñeå ñaûm baûo ñaït ñöôïc muïc tieâu vaø hieäu quaû cuûa coâng taùc quy hoaïch moâi tröôøng vaø kinh teá – xaõ hoäi. Caàn xaùc ñònh muïc tieâu QHMT cho moät thaønh phaàn hay toång hôïp nhieàu thaønh phaàn moâi tröôøng. QHMT phaûi ñöôïc tieán haønh ñoàng thôøi vôùi quy hoaïch kinh teá – xaõ hoäi Vì khoâng gian cuûa moâi tröôøng vaø kinh teá – xaõ hoäi ôû trong moät theå thoáng nhaát cuûa laõnh thoå, neân quy hoaïch moâi tröôøng vaø quy hoaïch kinh teá – xaõ hoäi (KT – XH) cuõng ôû trong theå thoáng nhaát ñoù. QHMT phaûi ñöôïc tieán haønh cuøng ñoàng thôøi vôùi quy hoaïch kinh teá – xaõ hoäi trong theå thoáng nhaát cuûa caùc muïc tieâu phaùt trieån KT – XH vaø baûo veä moâi tröôøng beàn vöõng cuûa söï phaùt trieån beàn vöõng. Trong tröôøng hôïp QHMT ñöôïc tieán haønh rieâng cho caùc muïc tieâu moâi tröôøng, thì cuõng caàn ñöôïc xem xeùt caân nhaéc lieân heä vôùi caùc muïc tieâu KT – XH coù lieân quan. Nguyeân taéc naøy ñoøi hoûi phaûi nghieân cöùu toaøn dieän vaø ñoàng boä caùc vaán ñeà veà moâi tröôøng vaø kinh teá xaõ hoäi, ñoøi hoûi ñoàng thôøi quy hoaïch moâi tröôøng vaø quy hoaïch KT – XH trong theå thoáng nhaát ñaûm baûo raèng phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ôû ñaâu, thì ôû ñoù moâi tröôøng ñöôïc beàn vöõng. Xaùc ñònh roõ caùc quy moâ veà khoâng gian vaø thôøi gian cuûa QHMT Ñoái vôùi quy moâ khoâng gian caàn xaùc ñònh roõ caùc möùc ñoä quy hoaïch hay chi tieát vôùi caùc quy moâ laõnh thoå lôùn, trung bình hoaëc nhoû. Ñoái vôùi quy moâ thôøi gian, caàn gaén chaët vôùi quy moâ khoâng gian vôùi caùc thôøi gian cuûa keá hoaïch daøi haïn, trung haïn hoaëc ngaén haïn töø nhieàu naêm cho ñeán moät naêm. QHMT luoân luoân treân quan ñieåm heä thoáng, töùc laø phaûi phaân tích vaø toång hôïp heä thoáng. Caùc thaønh phaàn moâi tröôøng vôùi nhau vaø caùc laõnh thoå moâi tröôøng vôùi nhau coù moái lieân heä vaø taùc ñoäng qua laïi laãn nhau. Phaân tích ñeå thaáy roõ caáu truùc vaø chöùc naêng cuûa caùc thaønh phaàn moâi tröôøng vaø caùc laõnh thoå moâi tröôøng, thaáy roõ caùc moái lieân heä, caùc taùc ñoäng giöõa chuùng vôùi nhau, toång hôïp ñeå thaáy roõ toaøn boä caáu truùc vaø chöùc naêng cuûa chuùng trong moãi toång theå laõnh thoã moâi tröôøng vaø trong heä thoáng laõnh thoå sinh thaùi ñöôïc ñeà ra trong quy hoaïch moâi tröôøng. QHMT phaûi qua coâng taùc ñaùnh giaù moâi tröôøng vaø laäp caùc luaän cöù khoa hoïc cho QHMT Coù ñaùnh giaù moâi tröôøng môùi coù cô sôû ñeå laäp luaän cöù khoa hoïc cho QHMT. Ñaùnh giaù vaø laäp luaän cöù khoa hoïc cho QHMT ñöôïc tieán haønh cuøng ñoàng thôøi vôùi ñaùnh giaù vaø laäp luaän cöù khoa hoïc cho quy hoaïch kinh teá – xaõ hoäi, chuùng ñöôïc xem xeùt trong theå thoáng nhaát vôùi nhau. Coù nhö theá môùi ñaûm baûo ñöôïc söï phaùt trieån cuûa kinh teá – xaõ hoäi vaø baûo veä moâi tröôøng beàn vöõng trong cuøng moät quy hoaïch thoáng nhaát. QHMT phaûi phuø hôïp vôùi trình ñoä phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi. ÔÛ moãi ñòa phöông, ôû moãi quoác gia ñeàu coù nhöõng trình ñoä phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi nhaát ñònh. QHMT phaûi treân quan ñieåm xuaát phaùt töø nhu caàu vaø trình ñoä phaùt trieån aáy. Söï phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi nhaèm ñaûm baûo cho söï phaùt trieån ñoù. Coù söï caân nhaéc, ñaùnh giaù, tính toaùn veà moâi tröôøng; coù caùc ñoái saùch, bieän._. phaùp thích hôïp ñeå ñaûm baûo moâi tröôøng beàn vöõng ôû nhöõng möùc ñoä nhaát ñònh cho söï phaùt trieån beàn vöõng. Traùnh tình traïng söû duïng chieâu baøi öu tieân cho söï phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi ñeå khoâng quan taâm thích ñaùng ñeán moâi tröôøng, ñeå ra nhöõng quyeát ñònh thieät haïi veà moâi tröôøng, hoaëc chæ chuù yù quaù möùc ñeán moâi tröôøng maø laøm thieät haïi ñeán kinh teá – xaõ hoäi. Söï phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi ôû trình ñoä phaùt trieån cao ñoøi hoûi quy hoaïch moâi tröôøng möùc ñoä cao thích öùng cho söï phaùt trieån beàn vöõng. Ñem quy hoaïch moâi tröôøng ôû trình ñoä kinh teá – xaõ hoäi cao aùp duïng vaøo möùc ñoä phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi thaáp seõ gaây neân söï kìm haõm phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi. II.2.4-Moái quan heä giöõa PTBV vaø QHMT Quy hoaïch laø söï löïa choïn, hoaïch ñònh, boá trí nhöõng ñoái töôïng ñöôïc quy hoaïch theo khoâng gian, theo cô caáu hôïp lyù nhaèm thöïc hieän nhöõng ñònh höôùng, nhöõng muïc tieâu chieán löôïc. Veà vò trí vaø vai troø cuûa QHPT vaø QHMT trong heä thoáng keá hoïach hoùa neàn kinh teá hoaëc moâi tröôøng laø töông töï nhau, chuùng ñeàu tuaân theo quy luaät sau: Chieán löôïc (phaùt trieån/moâi tröôøng) Qui hoaïch (phaùt trieån/moâi tröôøng) Keá hoaïch (phaùt trieån/moâi tröôøng) Hình II.1 : Quan heä giöõa quy hoaïch vôùi chieán löôïc vaø keá hoaïch QHMT thöôøng ñöôïc thöïc hieän baèng hai caùch: hoaëc gaén keát vôùi QHPT hoaëc ñoäc laäp vôùi QHPT. QHMT gaén keát vôùi QHPT thöïc chaát laø moät quy hoïach chuyeân ngaønh (moâi tröôøng) hay vaán ñeà moâi tröôøng laø quan troïng caàn ñöôïc xem xeùt kyû löôõng trong quùa trình xaây döïng QHPT. Xu höôùng naøy ñöôïc aùp duïng nhieàu taïi Myõ, Anh, Canada, Nhaät Baûn…ADB khuyeán caùo xaây döïng quy hoïach theo daïng lieân keát caùc moái quan taâm veà kinh teá vaø moâi tröôøng vaøo QHPT. QHMT ñoäc laäp vôùi QHPT laø daïng QHMT ñöôïc tieán haønh khoâng ñoàng thôøi vôùi QHPT hoaëc ñöôïc thöïc hieän khi ñaõ coù QHPT. QHMT sau khi coù QHPT seõ coù yù nghóa ñieàu chænh (trong khuoân khoå caùc quan taâm veà moâi tröôøng) caùc keá hoïach phaùt trieån haøng naêm hoaëc keá hoïach trung haïn. QHMT khi chöa coù QHPT seõ laø moät ñònh höôùng hoaëc nhöõng kieán nghò caùc hoïat ñoäng phaùt trieån theo höôùng BVMT. Moái lieân quan coù heä thoáng giöõa QHMT vaø QHPT ñöôïc moâ taû nhö sau: - Söï phaùt trieån KTXH gaây ra aûnh höôûng tích cöïc vaø tieâu cöïc leân moâi tröôøng xung quanh. -QHMT phaûi ñöôïc phaùt trieån döïa treân hieän traïng vaø keá hoaïch phaùt trieån KTXH. - QHMT coù theå hoå trôï cho caùc lyù luaän khoa hoïc cho vieäc ñieàu chænh phaùt trieån KTXH. II.2.5-Nhöõng noäi dung chính trong QHMT. Thoâng thöôøng coù hai daïng QHMT laø daïng quy hoïach toång theå moâi tröôøng vaø daïng quy hoïach chuyeân ngaønh moâi tröôøng. Daïng quy hoïach toång theå moâi tröôøng laø daïng quy hoïach trong ñoù chuù yù toång quan ñeán moïi ñoái töôïng vaø moïi kòch baûn phaùt trieån. Daïng quy hoïach chuyeân ngaønh moâi tröôøng laø daïng quy hoïach cho moät hoaëc moät soá caùc chöùc naêng moâi tröôøng hoaëc quy hoïach theo ñaëc tröng cuûa vuøng ñöôïc quy hoïach. Tuøy thuoäc vaøo daïng quy hoïach maø caùc noäi dung ñeà xuaát trong quy hoïach laø khaùc nhau. Moät caùch toång quaùt hôn, noäi dung trong QHMT caàn phaûi gaén vôùi caùc ñaëc tröng moâi tröôøng vaø kòch baûn phaùt trieån trong töông lai cuûa vuøng. Trong khuoân khoå ñeà taøi luaän vaên naøy, Taùc giaû cuõng chuù troïng xaây döïng caùc noäi dung QHMT gaén vôùi QHPT ñoâ thò vaø coâng nghieäp Vuøng do bôûi hai chöùc naêng naøy seõ ñöôïc chuù troïng phaùt trieån maïnh trong thôøi gian tôùi. Caùc noäi dung chính trong QHMT ñöôïc ñeà xuaát bao goàm: 1- Phaân tích caùc boái caûnh vaø nhöõng caên cöù, coâng cuï ñeå nghieân cöùu xaây döïng QHMT Vuøng 2- Ñaùnh giaù hieän traïng moâi tröôøng gaây ra bôûi hieän traïng phaùt trieån coâng nghieäp vaø ñoâ thò Vuøng 3- Nhaän ñònh veà nhöõng vaán ñeà moâi tröôøng caáp baùch, nhöõng khu vöïc oâ nhieãm vaø suy thoaùi moâi tröôøng do phaùt trieån coâng nghieäp vaø ñoâ thò Vuøng 4- Döï baùo caùc taùc ñoäng moâi tröôøng ñöôïc gaây ra bôûi phaùt trieån coâng nghieäp vaø ñoâ thò Vuøng 5- Xaây döïng caùc quan ñieåm, muïc tieâu cuûa QHMT Vuøng 6- Xaây döïng noäi dung QHMT gaén vôùi QHPT ñoâ thò vaø coâng nghieäp vuøng 7- Xaây döïng baûn ñoà QHMT gaén vôùi QHPT ñoâ thò vaø coâng nghieäp Vuøng II.2.6-Tieán trình quy hoïach moâi tröôøng. Moät tieán trình QHMT ñöôïc thöïc hieän qua 6 böôùc: - Böôùc 1: Söï chuaån bò - Böôùc 2: Ñaùnh giaù hieän traïng vaø vaø döï baùo caùc taùc ñoäng moâi tröôøng gaây ra bôûi hieän traïng vaø QHPT. - Böôùc 3: Ñònh roõ caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu cuûa QHMT. - Böôùc 4: Ñeà xuaát caùc noäi dung cuûa QHMT - Böôùc 5: Söï pheâ chuaån QHMT - Böôùc 6: Thöïc hieän vaø quaûn lyù QHMT. Böôùc 1: Söï chuaån bò Xaùc ñònh thôøi gian vaø khoâng gian quy hoïach Xaùc ñònh nhöõng yeâu caàu veà thoâng tin vaø khaû naêng ñaùp öùng hieän taïi Xaùc ñònh caùc chuû theå tham gia vaø vai troø cuûa chuû theå trong quy hoïach Xaùc ñònh caáp thaåm quyeàn pheâ duyeät Böôùc 2: Ñaùnh giaù hieän traïng vaø döï baùo Phaân tích hieän traïng vaø taùc ñoäng moâi tröôøng do thöïc teá phaùt trieån Xaùc ñònh caùc vaán ñeà moâi tröôøng caáp baùch vaø nhöõng khu vöïc suy thoùai do thöïc teá phaùt trieån Döï baùo dieãn bieán vaø caùc taùc ñoäng moâi tröôøng khi thöïc hieän caùc keá hoïach phaùt trieån Döï baùo caùc vaán ñeà moâi tröôøng caáp baùch vaø nhöõng khu vöïc suy thoùai khi thöïc hieän caùc keá hoïach phaùt trieån Böôùc 3: Ñònh roõ caùc muïc tieâu vaø chæ tieâu cuûa quy hoaïch Xaùc ñònh caùc quan ñieåm QHMT Xaùc ñònh caùc muïc tieâu QHMT Xaùc ñònh caùc vaán ñeà moâi tröôøng öu tieân vaø khu vöïc öu tieân veà BVMT Böôùc 4: Ñeà xuaát caùc noäi dung cuûa QHMT Ñeà xuaát caùc noäi dung QHMT nhaèm ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu cuûa quy hoïach Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp nhaèm thöïc hieän caùc noäi dung cuûa quy hoïach Laäp caùc baûn ñoà QHMT Chæ ra caùc khuyeán caùo ñoái vôùi QHPT treân quan ñieåm BVMT vaø PTBV Böôùc 5: Söï pheâ chuaån QHMT Ñeä trình hoà sô QHMT leân caáp coù thaåm quyeàn thaåm ñònh vaø pheâ duyeät Böôùc 6: Thöïc hieän vaø quaûn lyù QHMT. Trieån khai thöïc hieän caùc noäi dung QHMT Xaùc ñònh caùc moái lieân keát giöõa caùc caáp thaåm quyeàn trong thöïc hieän vaø quaûn lyù quy hoïach Giaùm saùt tieán trình vaø ñònh kyø ñaùnh giaù ñeå coù nhöõng ñieàu chænh (neáu coù) II.2.7- Phaân vuøng trong QHMT. Tuøy theo muïc ñích quy hoïach maø vieäc phaân vuøng seõ ñöôïc thöïc hieän theo nhöõng tieâu chí khaùc nhau. Thoâng thöôøng vieäc phaân vuøng noùi chung theo moät trong hai hình thöùc sau: - Phaân vuøng laõnh thoå laø chia laõnh thoå thaønh nhöõng theå ñòa lyù toång hôïp. Moãi theå coù ranh giôùi kheùp kín, coù nhöõng ñaëc ñieåm rieâng khoâng gioáng vôùi caùc vuøng khaùc vaø khoâng laëp laïi trong khoâng gian. - Phaân kieåu laõnh thoå laø chia laõnh thoå thaønh caùc ñôn vò. Moãi ñôn vò laõnh thoå coù nhöõng ñaëc ñieåm rieâng, khoâng gioáng vôùi ñôn vò lieàn keà. Ñôn vò kieåu laõnh thoå coù tính laëp laïi trong khoâng gian. Trong QHMT, vieäc phaân vuøng nhaèm muïc ñích QLMT coù hieäu quaû theo ñaëc thuø rieâng cuûa moãi tieåu vuøng. Nhö vaäy, moãi tieåu vuøng seõ coù caùc tieàm löïc rieâng veà taøi nguyeân vaø naêng löïc moâi tröôøng khaùc nhau do ñoù coù tieàm naêng ñoái vôùi moät soá höôùng phaùt trieån kinh teá, cuõng nhö ñoøi hoûi caùc yeâu caàu rieâng bieät trong quaûn lyù, khai thaùc vaø baûo veä. Moät soá kieåu phaân vuøng thöôøng gaëp nhö: - Phaân vuøng theo sinh thaùi caûnh quan: phaân theo heä ñoäng thöïc vaät vaø ña daïng sinh hoïc; kieåu heä sinh thaùi; caùc nhaân toá moâi tröôøng voâ sinh; tính nhaïy caûm veà moâi tröôøng… - Phaân vuøng theo löu vöïc: mieàn nghieân cöùu ñöôïc phaân theo caùc löu vöïc, tieåu löu vöïc - Phaân vuøng theo yeáu toá ñòa hình: phaân theo caùc caáp ñòa hình khaùc nhau trong mieàn nghieân cöùu (vuøng nuùi, vuøng trung du, vuøng ñoàng baèng, vuøng ven bieån...) - Phaân vuøng theo chöùc naêng phaùt trieån: thoâng thöôøng thì caùch phaân vuøng naøy döïa treân chöùc naêng söû duïng cuûa moãi tieåu vuøng trong hieän taïi vaø töông lai (vuøng noâng nghieäp vaø noâng thoân, vuøng du lòch, vuøng baûo toàn thieân nhieân vaø röøng ñaàu nguoàn, vuøng ÑTH, vuøng CNH...) - Phaân vuøng theo caùc ñôn vò haønh chính. II.2.7.1- Khaùi nieäm phaân vuøng. Phaân vuøng laø vieäc phaân chia laõnh thoå ra thaønh caùc ñôn vò töông ñoái ñoàng nhaát theo caùc tieâu chí hoaëc muïc tieâu nhaát ñònh naøo ñoù nhaèm ñôn giaûn hoùa vieäc nghieân cöùu hay quaûn lyù coù hieäu quaû hôn theo ñaëc thuø rieâng cuûa töøng ñôn vò laõnh thoå trong vuøng. Phaân vuøng coù theå ñöôïc phaân loaïi thaønh : phaân vuøng kinh teá, phaân vuøng sinh thaùi caûnh quan, phaân vuøng ñòa lyù, phaân vuøng moâi tröôøng. Phaân vuøng moâi tröôøng laø vieäc phaân chia laõnh thoå ra thaønh caùc ñôn vò töông ñoái ñoàng nhaát veà maët moâi tröôøng nhaèm muïc ñích quaûn lyù moâi tröôøng moät caùch coù hieäu quaû theo ñaëc thuø rieâng cuûa töøng ñôn vò moâi tröôøng. Tính thoáng nhaát cuûa vuøng moâi tröôøng bieåu hieän ôû choã neáu thay ñoåi moâi tröôøng ôû baát kyø khu vöïc naøo trong vuøng cuõng ñeàu coù theå aûnh höôûng ñeán khu vöïc khaùc trong vuøng ñoù. Caùc vaán ñeà moâi tröôøng trong moät vuøng caàn phaûi ñöôïc quaûn lyù thoáng nhaát vaø toång hôïp, lieân keát chaët cheõ vôùi nhau trong phaïm vi toaøn vuøng. Vì vaäy caàn thieát phaûi tìm kieám moät phöông phaùp phaân vuøng phuø hôïp vôùi muïc tieâu quy hoaïch moâi tröôøng, ñoù cuõng laø moät trong nhöõng cô sôû khoa hoïc cho vieäc laäp quy hoaïch moâi tröôøng taïi moät vuøng laõnh thoå xaùc ñònh. Phaân vuøng laõnh thoå phuïc vuï quy hoaïch moâi tröôøng chuû yeáu döïa treân vieäc nghieân cöùu söï phaân hoùa cuûa laõnh thoå theo caùc yeáu toá töï nhieân : ñòa chaát, ñòa hình, thoå nhöôõng, khí töôïng, thuyû vaên, thaûm thöïc vaät …, keát hôïp vôùi caùc yeáu toá nhaân taïo do hoaït ñoäng soáng cuûa con ngöôøi gaây neân. Töø ñoù xaùc ñònh ñöôïc caùc heä sinh thaùi ñaëc tröng, caùc vuøng nhaïy caûm veà moâi tröôøng, caùc khu chöùc naêng moâi tröôøng. II.2.7.2- Muïc tieâu phaân vuøng laõnh thoå Muïc ñích cuûa phaân vuøng laõnh thoå laø taïo döïng cô sôû khoa hoïc ñeå ñieàu hoaø söï phaùt trieån cuûa ba heä thoáng töï nhieân – kinh teá – xaõ hoäi ñang toàn taïi vaø hoaït ñoäng trong vuøng, ñaûm baûo sao cho söï phaùt trieån cuûa heä thoáng kinh teá – xaõ hoäi phuø hôïp trong khaû naêng chòu taûi cuûa heä thoáng töï nhieân, baûo veä ñöôïc moâi tröôøng soáng vaø laøm cho chaát löôïng cuoäc soáng ngaøy caøng toát hôn. II.2.7.3- Tieâu chí cuûa phaân vuøng trong QHMT Veà nguyeân taéc, vieäc löïa choïn caùc tieâu chí phaân vuøng sao cho phaûi ñaùp öùng yeâu caàu cuûa quy hoaïch moâi tröôøng, trong ñoù quan troïng nhaát laø thöøa nhaän vaø toân troïng tính khaùch quan mang tính troäi cuûa caùc ñôn vò laõnh thoå. Caên cöù vaøo muïc tieâu vaø döïa vaøo caùc ñaëc tröng cuûa vuøng laõnh thoå, vieäc phaân vuøng laõnh thoå döïa vaøo caùc tieâu chí sau ñaây : - Ñòa hình : ñaëc ñieåm ñòa hình, ñoä cao - Chöùc naêng moâi tröôøng : caùc chöùc naêng troäi nhö caùc vuøng sinh thaùi ñaëc tröng, caùc vuøng nhaïy caûm moâi tröôøng… - Ranh giôùi haønh chính : ranh giôùi haønh chính tôùi caáp xaõ, phöôøng. - Chöùc naêng phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi : vuøng ñoâ thò hoùa – coâng nghieäp hoùa, vuøng phaùt trieån noâng nghieäp, vuøng phaùt trieån laâm nghieäp, cuøng phaùt trieån thuûy saûn II.2.8- Caùc giaûi phaùp thöïc hieän QHMT vuøng. Coù 5 nhoùm caùc giaûi phaùp nhaèm thöïc hieän QHMT vuøng: - Nhoùm caùc giaûi phaùp veà kinh teá: Caùc chính saùch kinh teá laø moät coâng cuï hieäu quaû cho vieäc khoâi phuïc nhöõng maát caân baèng moâi tröôøng xaûy ra trong quaù trình phaùt trieån. Ñònh giaù caùc nguoàn taøi nguyeân seõ giuùp caûi thieän söï baûo toàn vaø taän duïng caùc nguoàn taøi nguyeân. Caùc khuyeán khích kinh teá nhö laø chi phí oâ nhieãm, khuyeán khích thueá, caùc khoaûn trôï caáp coù muïc ñích… cuõng caàn thieát ñeå thöïc hieän quy hoïach. - Nhoùm caùc giaûi phaùp veà cô caáu vaø cuõng coá naêng löïc caùc cô quan lieân quan: Heä thoáng toå chöùc quaûn lyù nhaø nöôùc veà moâi tröôøng cuõng caàn phaûi ñöôïc hoøan thieän. Caùc chöùc naêng vaø nhieäm vuï PTBV phaûi ñöôïc phaân ñònh roû raøng, khoâng choáng cheùo. Treân cô sôû caùc chöùc naêng nhieäm vuï ñaõ ñöôïc phaân ñònh caàn tieán haønh ñaøo taïo naâng cao naêng löïc BVMT ôû caùc caáp. - Nhoùm caùc bieän phaùp khoa hoïc kyõ thuaät (KHKT): Ñaåy maïnh khaû naêng vaø toác ñoä nghieân cöùu trong lónh vöïc coâng ngheä vaø moâi tröôøng laø caàn thieát ñeå ñaët neàn moùng vöõng chaéc cho vieäc giaûi quyeát coù hieäu quaû caùc vaán ñeà moâi tröôøng ñeå ñaûm baûo söï phaùt trieån KTXH beàn vöõng. Vaän duïng nhöõng thaønh töïu nghieân cöùu KHKT moät caùch saùng taïo vaøo trong thöïc teá quaûn lyù QHMT cuõng laø moät giaûi phaùp thieát thöïc vaø hieäu quaû. - Nhoùm caùc giaûi phaùp naâng cao yù thöùc vaø ñaøo taïo veà moâi tröôøng: YÙ thöùc moâi tröôøng coù theå thuùc ñaåy caùc nhoùm lieân quan tham gia vaøo tieán trình PTBV nhaát laø ñoái vôùi phuï nöõ, treû em vaø ngöôøi giaø. Giaùo duïc moâi tröôøng ñöôïc ñoøi hoûi ñeå truyeàn ñaït cho caùc ñoái töôïng trong coäng ñoàng veà caùc nguyeân nhaân cuûa söï suy thoaùi heä sinh thaùi vaø caùc nguoàn taøi nguyeân. Cuõng caàn phaûi coâng khai caùc keá hoïach, giaûi phaùp quaûn lyù, xöû lyù oâ nhieãm ñeå loâi keùo söï chuù yù, tham gia cuûa coäng ñoàng. - Nhoùm caùc giaûi phaùp hôïp taùc Quoác gia vaø Quoác teá: Moâi tröôøng laø moät theå thoáng nhaát, nhöõng taùc ñoäng qua laïi giöõa vuøng quy hoïach vaø vuøng sinh thaùi caän keà phaûi ñöôïc quan taâm ñeå coù nhöõng phoái keát hôïp giaûi quyeát. Xaây döïng vaø tham gia caùc chöông trình BVMT giöõa caùc ñòa phöông vaø caû nöôùc. Tranh thuû vaø keâu goïi caùc nguoàn taøi trôï quoác teá. II..2.9- Cô sôû khoa hoïc xaây döïng quy hoaïch moâi tröôøng II.2.9.1-Cô sôû phaùp lyù trong QHMT ôû VN Quy hoaïch laø coâng cuï hoã trôï vaø hoaït ñoäng luoân luoân gaén lieàn vôùi quaù trình ra quyeát ñònh. Noù ñoøi hoûi cuõng nhö baét buoäc phaûi ñöa ra caùc ñeà xuaát tuaân theo caùc quy ñònh cuûa phaùp luaät. Coù theå noùi caùc caên cöù phaùp lyù trong quy hoaïch moâi tröôøng lieân quan ñeán haàu heát caùc vaên baûn phaùp luaät hieän haønh, trong ñoù coù nhöõng vaên baûn quan troïng haøng ñaàu laø : P Luaät baûo veä moâi tröôøng ñöôïc Quoác hoäi nöôùc Coäng Hoøa Xaõ Hoäi Chuû Nghóa Vieät Nam thoâng qua ngaøy 27 thaùng 11 naêm 1993 vaø ñöôïc Chuû tòch nöôùc kyù saéc leänh ban haønh ngaøy 10 thaùng 1 naêm 1994. P Nghò ñònh 175/CP cuûa Chính phuû ra ngaøy 18 thaùng 10 naêm 1994 veà höôùng daãn thi haønh luaät baûo veä moâi tröôøng. P Chieán löôïc baûo veä moâi tröôøng quoác gia ñeán naêm 2010 vaø ñònh höôùng ñeán naêm 2020 ( theo QÑ 256/2003/QÑ – TTg); caùc chieán löôïc baûo veä moâi tröôøng ñòa phöông vaø ngaønh. P 31 Tieâu chuaån Vieät Nam veà moâi tröôøng baét buoäc aùp duïng, ban haønh theo quyeát ñònh soá 35/2002/QÑ – BKHCNMT ngaøy 25 thaùng 6 naêm 2002 cuûa Boä tröôûng Boä Khoa hoïc, Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng. P Luaät ñaát ñai naêm 2003 ñöôïc Quoác hoäi thoâng qua ngaøy 26 thaùng 11 naêm 2003, coù hieäu löïc töø ngaøy 1 thaùng 7 naêm 2004. P Luaät Khoaùng saûn ñöôïc Quoác hoäi nöôùc Coäng hoøa Xaõ hoäi Chuû nghóa Vieät Nam khoùa IX thoâng qua ngaøy 20 thaùng 3 naêm 1996 vaø Chuû tòch nöôùc kyù saéc leänh coâng boá ban haønh soá 472 – CTN ngaøy 3 thaùng 4 naêm 1996. P Luaät Taøi nguyeân nöôùc ñöôïc Quoác hoäi nöôùc Coäng hoøa Xaõ hoäi Chuû nghóa Vieät Nam khoùa X kyø hoïp thöù 3 thoâng qua ngaøy 20 thaùng 5 naêm 1998. P Luaät Thuûy saûn ñöôïc Quoác hoäi nöôùc Coäng hoøa Xaõ hoäi Chuû nghóa Vieät Nam khoùa XI, kyø hoïp thöù 4 vaø ñöôïc thoâng qua naêm 2003. P Luaät Xaây döïng ñöôïc Quoác hoäi nöôùc Coäng hoøa Xaõ hoäi Chuû nghóa Vieät Nam thoâng qua ngaøy 26 thaùng 11 naêm 2003. P Luaät phaùt trieån vaø baûo veä röøng, ban haønh ngaøy 18 thaùng 1 naêm 1991 vaø Luaät söûa ñoåi, boå sung Luaät Phaùt trieån vaø baûo veä röøng ñöôïc Quoác hoäi nöôùc Coäng hoøa Xaõ hoäi Chuû nghóa Vieät Nam thoâng qua ngaøy 10 thaùng 11 naêm 2004. Caùc coâng öôùc quoác teá Vieät Nam ñaõ tham gia kyù keát : P Coâng öôùc veà vieäc baûo veä di saûn vaên hoùa vaø töï nhieân cuûa theá giôùi ( ñaõ ñöôïc thoâng qua taïi kyø hoïp thöù 17 cuûa Ñaïi hoäi ñoàng UNESCO taïi Paris ngaøy 16 - 11 -19972) P Coâng öôùc veà caùc vuøng ñaát ngaäp nöôùc coù taàm quan troïng quoác teá ñaëc bieät laø nôi cö truù cuûa loaøi chim nöôùc Ramsar, 2-2-1971 (ñöôïc söûa ñoåi theo nghò ñònh thö Paris ngaøy 3-12-1982) P Coâng öôùc Basel veà kieåm soaùt vaän chuyeån qua bieân giôùi caùc pheá thaûi nguy hieåm vaø vieäc tieâu huûy chuùng. P Coâng öôùc veà ña daïng sinh hoïc ( Rio De Janeiro, ngaøy 5-6-1992) II.2.9.2-Cô sôû taøi lieäu khoa hoïc cho quy hoaïch moâi tröôøng QHMT ñoøi hoûi phaûi coù ñaày ñuû taøi lieäu caàn thieát. Coù ñaày ñuû taøi lieäu môùi ñaùnh giaù ñöôïc moâi tröôøng, môùi quy hoaïch ñöôïc moâi tröôøng. Muoán vaäy caàn phaûi coù ñaày ñuû caùc taøi lieäu ñieàu tra cô baûn veà moâi tröôøng töï nhieân vaø kinh teá xaõ hoäi baèng caùch thu thaäp caùc thoâng tin, caùc taøi lieäu ñieàu tra cô baûn ñaõ coù trong caùc löu tröõ hoaëc phaûi ñieàu tra khaûo saùt ngoaøi thöïc ñòa, thu thaäp caùc thoâng tin moâi tröôøng boå sung. Tuøy theo muïc ñích ñaùnh giaù vaø muïc tieâu quy hoaïch maø caàn phaûi coù nhöõng taøi lieäu ñieàu tra cô baûn caàn thieát ñeå laøm cô sôû khoa hoïc cho coâng taùc ñaùnh giaù vaø quy hoaïch ñoù. II.2.9.3- Thoâng tin moâi tröôøng caàn thieát Caùc thoâng tin soá lieäu caàn thieát laø nhöõng yeáu toá seõ ñöôïc söû duïng tröïc tieáp trong coâng taùc quy hoaïch. Noùi chung chuùng raát ña daïng, phuï thuoäc tröôùc tieân vaøo ñoái töôïng coâng vieäc, phaïm vi khoâng gian nghieân cöùu. Khoâng caàn thieát thu thaäp caùc thoâng tin khoâng tröïc tieáp lieân quan ñeán vieäc giaûi quyeát caùc vaán ñeà ñaët ra ñoái vôùi quy hoaïch moâi tröôøng cuûa vuøng. Ñoái vôùi caùc döï aùn quy hoaïch moâi tröôøng, coù ñöôïc heä thoáng cô sôû döõ lieäu ñaày ñuû seõ quyeát ñònh söï thaønh coâng cuûa döï aùn. Caùc thoâng tin, döõ kieän cô baûn bao goàm : Thoâng tin veà ñieàu kieän töï nhieân Ñieàu kieän töï nhieân laø moät taøi lieäu raát quan troïng cho böôùc ñaàu nghieân cöùu quy hoaïch moâi tröôøng. Noù giuùp cho ngöôøi laøm quy hoaïch bieát ñöôïc nhöõng ñaëc ñieåm töï nhieân ñaëc thuø ôû nôi caàn nghieân cöùu. Töø ñoù coù nhöõng cô sôû ñeå ñöa ra phöông höôùng quy hoaïch toát nhaát. Caùc yeáu toá moâi tröôøng töï nhieân caàn thieát phaûi ñieàu tra : P Khí haäu : nhieät ñoä, ñoä aåm, löôïng möa, toác ñoä gioù vaø höôùng gioù theo muøa, söông giaù, söông muø, voøi roàng, cuoàng phong, soùng thaàn. P Ñòa chaát : Ñaát ñaù, tuoåi ñòa chaát, caáu truùc ñòa chaát, tính chaát ñòa hoùa, ñòa chaán, tai bieán ñòa chaát ( tröôït lôû, luùn suït, doøng buøn ñaù). P Thuûy vaên nöôùc ngaàm : thaønh taïo ñòa chaát phaân tích theo söï hình thaønh cuûa taàng nöôùc ngaàm, gieáng, soá löôïng vaø chaát löôïng nöôùc ngaàm, ñaëc ñieåm maët nöôùc ngaàm. P Sinh ñòa lyù : sinh ñòa lyù vuøng, tieåu vuøng, ñöôøng ñoàng möùc, ñoä doác, baäc thang, … P Thuûy vaên nöôùc maët : ñaïi döông, bieån, hoà, chaâu thoå, soâng, doøng chaûy, ñaàm phaù, ñaát ngaäp nöôùc, chaát löôïng nöôùc, ñoàng baèng ngaäp luït. P Thoå nhöôõng : loaïi ñaát, caáu truùc, tính chaát, ñoä saâu ñeán maët nöôùc ngaàm, ñoä saâu ñeán taàng ñaù meï, ñoä chaët, khaû naêng trao ñoåi cation/anion, ñoä kieàm, ñoä axít. P Thöïc vaät : quaàn xaõ, quaàn theå, thaønh phaàn loaøi, phaân boá, tuoåi, loaøi quyù hieám, lòch söû chaùy röøng, dieãn theá. P Ñoäng vaät hoang daõ : sinh caûnh, caùc quaàn theå ñoäng vaät, caùc soá lieäu ñieàu tra veà loaøi quyù hieám, coù giaù trò khoa hoïc vaø giaùo duïc, loaïi bò ñe doaï tuyeät chuûng. Thoâng tin veà ñaëc ñieåm kinh teá- xaõ hoäi Beân caïnh thoâng tin veà ñieàu kieän töï nhieân, thì thoâng tin veà ñaëc ñieåm kinh teá xaõ hoäi cuõng laø moät thoâng tin raát caàn thieát. Ñeå coâng taùc quy hoaïch ñöôïc thöïc hieän toát töø nay ñeán töông lai thì caùc yeáu toá veà kinh teá xaõ hoäi caàn phaûi thu thaäp vaø ñieàu tra, chính nhöõng yeáu toá naøy laø nhöõng yeáu taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán moâi tröôøng. P Daân soá : Daân soá laø moät trong caùc daïng thoâng tin döõ lieäu raát quan troïng caàn chuù yù ñeán trong caùc quy hoaïch phaùt trieån cuõng nhö quy hoaïch moâi tröôøng. Nhöõng hieåu bieát veà toác ñoä sinh tröôûng, tæ leä nam nöõ, caáu truùc tuoåi, ngheà nghieäp vaø nhaân löïc laø caàn thieát. P Söû duïng ñaát : Ñaëc ñieåm cuûa vaán ñeà söû duïng ñaát ôû ñòa phöông : soá löôïng, chaát löôïng, söï phaân boá theo khoâng gian caùc loaïi hình söû duïng chính : (a) noâng, laâm, ngö nghieäp; (b) coâng nghieäp, ñoâ thò; (c) khu daân cö noâng thoân; (d) ñaát chuyeân duøng; (e) ñaát chöa söû duïng. P Caùc hoaït ñoäng kinh teá hieän taïi : caùc hoaït ñoäng khai thaùc hoaëc söû duïng tröïc tieáp vaø khoâng tröïc tieáp TNTN trong caùc ngaønh coâng nghieäp, khai khoaùng, noâng nghieäp, laâm nghieäp, ngö nghieäp, giao thoâng vaän taûi vaø dòch vuï, tình hình giaùo duïc, y teá, vaên hoùa. P Quy hoaïch vaø keá hoaïch phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi (toång theå, ngaønh), ñaëc bieät laø caùc quy hoaïch xaây döïng vaø söû duïng ñaát. P Cô sôû haï taàng. Caùc heä thoáng giao thoâng, naêng löôïng, caáp thoaùt nöôùc, quaûn lyù chaát thaûi raén ñoâ thò, cung caáp nöôùc saïch vaø veä sinh moâi tröôøng noâng thoân. Caùc coâng trình lòch söû, vaên hoùa, khaûo coå. P Caùc vaán ñeà veà theå cheá vaø chính saùch. Luaät phaùp hieän haønh coù lieân quan; heä thoáng quaûn lyù nhaø nöôùc veà baûo veä moâi tröôøng; caùc chính saùch khuyeán khích kinh teá, chính saùch thueá, chính saùch giaù, chieán löôïc ñaàu tö, quaûn lyù ñaát ñai, keá hoaïch vaø tình hình ñaàu tö cho kieåm soaùt oâ nhieãm, y teá coäng ñoàng … Thoâng tin veà boái caûnh phaùt trieån vuøng quy hoaïch Moät thoâng tin raát caàn thieát vaø quan troïng nöõa ñöôïc söû duïng trong QHMT laø quy hoaïch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa vuøng caàn nghieân cöùu quy hoaïch. QHPT chung cuûa toaøn vuøng seõ aûnh höôûng raát lôùn ñeán moâi tröôøng soáng. Chính vì theá, caàn bieát ñöôïc trong töông lai thì vuøng nghieân cöùu seõ hoaït ñoäng chuû yeáu, phaùt trieån cuï theå lónh vöïc naøo, khai thaùc taøi nguyeân ra sao…. Töø ñoù nguôøi laøm quy hoaïch coù theå döï baùo, tính toaùn ñöôïc trong töông lai taûi löôïng chaát thaûi phaùt sinh ra sao, vuøng naøo seõ bò aûnh höôûng nghieâm troïng… Boái caûnh moâi tröôøng vaø phaùt trieån khu vöïc laø nhöõng yeáu toá phaûn aûnh söï töông taùc giöõa caùc heä thoáng xaõ hoäi vaø heä thoáng töï nhieân. Caùc ñaëc ñieåm chuû yeáu cuûa khu vöïc bao goàm : (1) caùc quan heä cuûa khu vöïc nghieân cöùu vôùi vuøng khaùc do vò trí ñòa lyù; (2) caùc lónh vöïc phaùt trieån chính aûnh höôûng maïnh ñeán khai thaùc, söû duïng TNTN vaø chaát löôïng moâi tröôøng xung quanh; (3) nhöõng thuaän lôïi vaø haïn cheá veà ñieàu kieän töï nhieân; kinh teá, xaõ hoäi, chính trò vaø theå cheá. Nghieân cöùu chi tieát, ñaày ñuû caùc loaïi hình phaùt trieån kinh teá ñaõ quy hoaïch hoaëc chöa quy hoaïch cuûa khu vöïc ñeå coù cô sôû cho döï baùo veà nguoàn taøi nguyeân moâi tröôøng trong töông lai. Tính toaùn löôïng chaát thaûi coù khaû naêng sinh ra, caùc moái lieân quan ñeán söï taêng tröôûng veà kinh teá vaø löïc löôïng lao ñoäng. Ñoái vôùi moãi lónh vöïc , phaûi xem xeùt cuï theå vai troø, chöùc naêng vaø phöông thöùc hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan lieân quan ñoái vôùi vieäc quaûn lyù taøi nguyeân thieân nhieân vaø traùch nhieäm cuûa hoï trong caùc söï coá moâi tröôøng. Cô quan ñieàu haønh hoaït ñoäng phaùt trieån vaø caùc nhoùm lieân ñôùi Coâng taùc QHMT chæ thöïc hieän toát khi ñöôïc söï phoái hôïp caùc nhoùm lieân ñôùi, caùc caáp quaûn lyù ôû nôi caàn quy hoaïch. Caùc nhoùm lieân ñôùi coù theå bao goàm chính phuû trung öông, Boä TNMT, chính quyeàn caáp tænh hoaëc thaønh phoá, sôû TNMT, chính quyeàn ñòa phöông; caùc khu vöïc vaø toå chöùc coâng nghieäp, thöông maïi tö nhaân, caùc toå chöùc phi chính phuû (NGOs), hoäi tình nguyeän, toå chöùc quaàn chuùng, caùc ñoaøn theå toå chöùc vaên hoùa, giaùo duïc, truyeàn thoâng. Caàn xaùc ñònh roõ vai troø chöùc naêng cuûa moãi toå chöùc trong heä thoáng quaûn lyù veà phaùt trieån vaø quaûn lyù moâi tröôøng. II.2.9.4- Ñieàu tra khaûo saùt moâi tröôøng Baát kyø moät cuoäc quy hoaïch naøo ñeàu phaûi tieán haønh coâng taùc ñaùnh giaù laõnh thoå, coù ñaùnh giaù môùi coù luaän cöù khoa hoïc cho quy hoaïch. Ñoái vôùi quy hoaïch moâi tröôøng cuõng vaäy, coù ñaùnh giaù moâi tröôøng, môùi coù cô sôû khoa hoïc cho quy hoaïch moâi tröôøng. Ñeå coù ñöôïc nhöõng thoâng tin döõ lieäu moâi tröôøng caàn thieát lieân quan ñeán khu vöïc quy hoaïch, caùc phöông thöùc tieáp caän cô baûn laø : Thu thaäp thoâng tin, döõ lieäu thöù caáp Thoâng tin thöù caáp laø caùc loaïi thoâng tin, döõ lieäu moâi tröôøng ñaõ ñöôïc nghieân cöùu, ñieàu tra vaø töôøng trình trong caùc baùo caùo ñaâu ñoù. Chuùng ta coù theå thu thaäp caùc thoâng tin naøy töø caùc cô quan chöùc naêng veà moâi tröôøng, töø cô quan quaûn lyù ñaát ñai, cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi khu vöïc, caùc toå chöùc thöïc thi, vieän nghieân cöùu, tröôøng ñaïi hoïc, toå chöùc phi chính phuû, töø caùc baùo caùo trong caùc cuoäc hoäi thaûo khoa hoïc. Nguoàn tö lieäu thöù caáp coøn laø caùc aûnh veä tinh, aûnh maùy bay vaø baûn ñoà caùc loaïi … Ñieàu tra khaûo saùt thöïc ñòa Coâng vieäc ñieàu tra nghieân cöùu thöïc ñòa nhaèm caäp nhaät, boå sung vaø chính xaùc hoùa caùc thoâng tin, döõ kieän. Khoái löôïng coâng vieäc tuøy thuoäc vaøo möùc ñoä vaø ñoä tin caäy cuûa caùc thoâng tin vaø soá lieäu saün coù, möùc ñoä ñi saâu caàn thieát cuûa baûn thaân vaán ñeà nghieân cöùu ñöôïc ñaët ra. Keát quaû khaûo saùt vaø caùc soá lieäu saün coù phaûi ñaùp öùng moät caùch toát nhaát caùc yeâu caàu trong ñaùnh giaù vaø döï baùo veà boái caûnh phaùt trieån vaø moâi tröôøng khu vöïc hieän taïi vaø trong töông lai. II.2.9.5-Ñaùnh giaù taøi nguyeân thieân nhieân vaø hieåm hoïa moâi tröôøng. Muïc ñích chính cuûa ñaùnh giaù moâi tröôøng laø : (1) xaùc ñònh caùc daïng taøi nguyeân moâi tröôøng coù yù nghóa vaø nhöõng haïn cheá trong söû duïng ñaát (caáp nöôùc, vuøng ngaäp luït…), (2)xaùc ñònh soá löôïng, chaát löôïng vaø söï haïn cheá cuûa caùc daïng taøi nguyeân, (3) xaùc ñònh vò trí vaø söï phaân boá trong moãi khu vöïc cuûa taøi nguyeân vaø caùc haïn cheá, (4) öôùc löôïng taùc ñoäng tieàm naêng cuûa caùc phöông aùn söû duïng moãi daïng taøi nguyeân vaø caùc khu vöïc bò haïn cheá trong khai thaùc taøi nguyeân. Trong ñaùnh giaù moâi tröôøng ngöôøi ta thöôøng taäp trung vaøo nhöõng noäi dung cô baûn laø : (1) ñaùnh giaù taøi nguyeân; (2) ñaùnh giaù hieåm hoaï; (3) ñaùnh giaù tính thích hôïp cho phaùt trieån. Troïng taâm ôû ñaây höôùng tôùi nhöõng quy trình tieän ích cho nhöõng ngöôøi laøm quy hoaïch moâi tröôøng trong coá gaéng giaûi quyeát vaán ñeà caïnh tranh giöõa caùc muïc tieâu söû duïng ñaát khaùc nhau vaø keát hôïp chuùng trong caûnh quan sinh thaùi, nôi con ngöôøi coù theå phaùt trieån vaên minh maø khoâng laøm toån haïi caùc daïng taøi nguyeân thieân nhieân vaø vaên hoùa. Ñaùnh giaù taøi nguyeân thieân nhieân Hoaït ñoäng phaùt trieån ñaõ, ñang vaø seõ xaûy ra trong khu vöïc luoân khai thaùc, söû duïng caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân khaùc nhau. Vì vaäy, vieäc ñaùnh giaù tieàm naêng cuûa caùc daïng taøi nguyeân thieân nhieân khu vöïc coù yù nghóa quan troïng cho söï phaùt trieån cuûa hieän taïi vaø töông lai. Ñaùnh giaù taøi nguyeân nöôùc Nöôùc maët : Caùc thoâng soá vaät lyù quan troïng laø soá löôïng vaø chaát löôïng nöôùc, ñòa hình, ñòa chaát neàn moùng, xoùi moøn, heä soá boác hôi nöôùc, nguy cô ñoäng ñaát, ñoä oån ñònh cuûa söôøn doác vaø caùc thoâng soá “phi vaät lyù” khaùc nhö giaù caû, vaø caùc taùc ñoäng moâi tröôøng. Nöôùc ngaàm : Vieäc ñaùnh giaù ñònh löôïng thöôøng döïa vaøo ba yeáu toá laø möùc ñoä hoång, ñoä daøy taàng vaø dieän tích. Chaát löôïng nöôùc : Caùc tham soá duøng ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng nöôùc thöôøng bao goàm sinh vaät gaây beänh, photphat, nitrat, chaát raén lô löõng, daàu môõ, chaát laéng ñoïng, caùc hoùa chaát coâng nghieäp, chaát phoùng xaï… caùc tieâu chuaån ñoái vôùi nöôùc caáp thöôøng do boä Y teá vaø boä Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng ñöa ra. B.Ñaùnh giaù söùc saûn xuaát cuûa ñaát ñai Coù hai khía caïnh veà söùc saûn xuaát cuûa ñaát ñai caàn ñöôïc xem xeùt cuï theå : söùc saûn xuaát noâng nghieäp vaø söùc saûn xuaát döïa treân ñaùnh giaù tieàm naêng cho sinh vaät hoang daïi. Söï thu heïp lieân tuïc dieän tích ñaát noâng nghieäp daønh cho canh taùc trong quaù trình ñoâ thò hoùa vaø möùc ñoä taêng daân soá maïnh meõ ñaõ laøm cho nhu caàu baûo veä ñaát canh taùc noâng nghieäp, ñaëc bieät ôû caùc khu vöïc ñoâ thò trôû neân caáp baùch. C. Ñaùnh giaù taøi nguyeân sinh vaät vaø caùc heä sinh thaùi. Trong coâng taùc quy hoaïch moâi tröôøng, caàn ñaùnh giaù vaø baûo veä caùc khu vöïc thieân nhieân coù lôïi ích lôùn cho muïc ñích nghieân cöùu vaø giaùo duïc. D. Ñaùnh giaù caùc giaù trò vaên hoùa thaåm myõ Xaõ hoäi con ngöôøi thöôøng coù nhöõng caûm nhaän vaø ñaùnh giaù cao ñoái vôùi caùc caûnh quan thieân nhieân ñeïp, vì vaäy chuùng caàn ñöôïc baûo veä. Caùc vuøng ñoâ thò cuõng coù theå coù nhieàu caûnh quan ñeïp nhö caûnh moät beán soâng, hoà nöôùc, caùc khu vöïc ñaát ngaäp nöôùc ña daïng vaø caùc laøng xoùm thô moäng. Ñaùnh giaù hieåm hoïa moâi tröôøng Phaân tích, ñaùnh giaù hieåm hoïa moâi tröôøng laø vieäc laøm raát caàn thieát cho vieäc laäp QHMT. Nhöõng hieåm hoïa thieân nhieân taùc ñoäng leân moâi tröôøng thöôøng raát khoù löôøng tröôùc vaø baûo veä. Tuy nhieân, neáu coù söï ñaùnh giaù, chuaån bò toát thì chuùng ta coù theå phoøng ngöøa baèng caùc bieän phaùp thích hôïp nhaèm haïn cheá möùc thaáp nhaát taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng. Trong phaàn naøy, caùc noäi dung caàn ñeà caäp laø söï lieân quan giöõa hieåm hoïa moâi tröôøng vaø phaùt trieån, bao goàm nhöõng ._.(Xem baûng VII.2). Baûng VII.2: Muïc tieâu xöû lyù nöôùc thaûi Tp Tuy Hoaø ñeán naêm 2020. TT Muïc tieâu 2020 1 Xaây döïng hoaøn thieän heä thoáng coáng thoaùt nöôùc sinh hoaït cuûa Tp, taùch rieâng khoûi heä thoáng thoaùt nöôùc möa ñeå tieän xaây döïng caùc khu xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung tröôùc naêm 2020 2 Xaây döïng heä thoáng nöôùc thaûi taäp trung 20.000m3/ ngaøy - Giaûi phaùp thöïc hieän: + Caàn tieán haønh ñoàng boä Chöông trình xaây döïng heä thoáng caáp nöôùc thaønh thò ñaùp öùng nhu caàu nöôùc sinh hoaït cuûa nhaân daân thaønh thò trong töông lai vôùi heä thoáng thoaùt nöôùc möa vaø nöôùc sinh hoaït rieâng reõ ñeå coù theå thu gom nöôùc sinh hoaït xöû lyù rieâng.(GP 40) + Xuùc tieán xaây döïng traïm xöû lyù nöôùc thaûi 20.000m3/ngaøy cung öùng cho khoaûng 171978 ngöôøi vaø khaùch vaõng lai vaøo naêm 2020.(GP 41) + Xaây döïng ban haønh qui cheá thu phí nöôùc thaûi vaø xuùc tieán vieäc thi haønh nhanh choùng. Bôûi caùc Tp lôùn khaùc ñaõ laøm vieäc naøy. Vieäc laøm treân seõ taêng theâm tieàn ñeå xöû lyù vaø ñaàu tö vaøo heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi.(GP 42) VII.1.11-Xaây döïng chöông trình khaéc phuïc tình traïng ngaäp uùng. - Muïc tieâu: Ñeán naêm 2010 laø giaûm thieåu toái ña caùc ñieåm ngaäp uùng trong loøng Tp vaø tieán haønh quy hoaïch vaø xaây döïng heä thoáng thoaùt nöôùc maët vaø nöôùc thaûi Tp ñeå choáng tuø ñoïng. Ñeán naêm 2020 thì tình traïng ngaäp öùng khoâng xaûy ra nöõa. - Giaûi phaùp thöïc hieän: +Quy hoaïch ñoàng boä maët baèng Tp Tuy Hoaø ñeå taïo ñoä doác thoaùt nöôùc, phaûi coù heä soá ñoä doác hay maët neàn trong xaây döïng, xaây döïng heä thoáng coáng thoaùt nöôùc möa taùch khoûi heä thoáng nöôùc thaûi.(GP 43) + Haïn cheá beâtoâng hoaù, nhöïa hoaù nhöõng nôi coù theå, thay baèng taám ñan thuûng loã ñeå taêng khaû naêng thaám nöôùc möa, goùp phaàn giaûm löu löôïng chaûy traøn cuûa nöôùc möc, taêng löôïng nöôùc ngaàm, choáng nhieãm maën boàn nöôùc ngaàm.(GP 44) + Xaây döïng hoà ñieàu hoaø vaø khoâi phuïc laïi coù hoà ñang bò chieám daàn bôûi ñaát coù dung. Hoà xaây döïng phaûi coù dung tích toái thieåu laø 10.000m3 ñeå chöùa taïm nöôùc möa luùc trieàu cöôøng trong coâng vieân Vaïn Kieáp.(GP 45) VII.1.12- Xaây döïng chöông trình taêng cöôøng caây xanh ñoâ thò. - Muïc tieâu: Ñeán naêmn 2010 thì dieän tích caây xanh phaûi ñaït 5 m2/ ngöôøi vaø ñeán naêm 2020 thì phaûi ñaït 15%m2/ngöôøi ( caùc ñoâ thò cao caáp phaûi ñaït 25-50m2/ ngöôøi). Döï baùo ñeán naêm 2010 thì daân soá Tuy Hoaø vaøo khoaûng 200.000ngaøn ngöôøi, do ñoù dieän tích caây xanh toái thieåu phaûi ñaït 50ha. Thoâng thöôøng trong qui hoaïch ñoâ thò, khoaûng 30% dieän tích caây xanh daønh cho coâng vieân, 70% duøng cho caây boùng maùt. Nhö vaäy, Tp TUy Hoaø caàn 15ha dieän tích coâng vieân vaø 7000 caây boùng maùt coâng coäng. Ñeán ñaàu naêm 2005 thì Tuy Hoaø môùi chæ coù 3 coâng vieân vôùi coâng vieân 30-4 laû coù dieän tích lôùn nhaát. ( Baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng Phuù Yeân 2004). - Giaûi phaùp thöïc hieän: + Taïo ñuû ñieàu kieän thöïc hieän döï aùn Quy hoaïch caây xanh Tp Tuy Hoaø cuûa Coâng ty phaùt trieån nhaø vaø Coâng trình ñoâ thò.(GP 46) + Taêng cöôøng dieän tích coâng vieân taäp trung ñeå taïo caûnh quan Tp, moät trong nhöõng yeâu caàu cuûa Tp xanh trong töông lai hay Tp Sinh Thaùi. (GP 47) + Quy hoaïch phaùt trieån caùc ngaønh ( nhö giao thoâng, ñieän) caàn toân taïo caây laâu naêm coù giaù trò thaåm myõ, sinh thaùi. Caàn coù quy ñònh baûo veä vaø phaùt trieån caây xanh ñoâ thò tong Quy cheá BVMT cuûa Tp.(GP 48) + Tuy Hoaø laø Tp ven bieån, caàn löïa choïn nhöõng loaøi caây boùng maùt vaø taïo caûnh, chuïi ñöôïc gioù, baõo. Caàn baûo veä vaønh ñai xanh ven bieån nhö moät kieåu röøng phoøng hoä chaén caùt, baõo vaø taïo caûnh quan.(GP49) VII.1.13- Xaây döïng chöông trình kieåm soaùt oâ nhieãm giao thoâng. - Muïc tieâu: Ñeán 2020 thì coù 100% caùc phöông tieân giao thoâng löu haønh trong khu vöïc noäi thaønh phaûi ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng ( khí xaû, tieáng oàn) (Xem baûng VII.3). Ngoaøi ra coøn coù caùc muïc tieâu khaùc.: Baûng VII.3: Muïc tieâu kieåm soaùt oâ nhieãm giao thoâng ñeán naêm 2020. TT Muïc tieâu 2020 1 100% phöông tieän giao thoâng cô giôùi ñaït tieâu chuaån MT 2 Phaùt trieån ngaønh cô khí giao thoâng ñaûm baûo vieäc söûa chöõa, baûo döôõng xe cô giôùi theo tieâu chuaån moâi tröôøng 3 Taêng cöôøng trang thieát bò kieåm soaùt oâ nhieãm giao thoâng cho löïc löôïng caûnh saùt giao thoâng, thanh tra giao thoâng vaø thanh tra moâi tröôøng. - Giaûi phaùp thöïc hieän: + Ñöa nhieäm vuï vaø muïc tieâu kieåm soaùt oâ nhieãm giao thoâng vaøo Quy cheá BVMT cuûa Tp vaø tænh.(GP 50) + Phaùt tieån ngaønh cô khí giao thoâng ñònh höôùng theo muïc tieâu thaân moâi tröôøng.(GP 51) + Taêng cöôøng naêng löïc, phöông tieän cho kieåm soaùt oâ nhieãm giao thoâng.(GP 52) VII.1.14- Xaây döïng chöông trình taêng cöôøng naêng löïc quaûn lyù moâi tröôøng cho caùc cô quan haønh chính vaø naâng cao nhaän thöùc cuûa con ngöôøi. Taêng cöôøng naêng löïc QLNN veà Mt khoâng chæ nhaèm vaøo naêng löïc QLNN cuûa sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng maø vaùo taát caû caùc cô quan coù chöùc naêng QLNN veà moâi tröôøng cuûa Sôû/Ngaønh vaø UBNN caùc caáp, nhaèm thöïc hieän coù hieäu quaû caùc chöùc naêng qui ñònh bôûi Nghò ñònh 175/CPLuaät BVMT 2005 (Baûng VII.4). - Muïc tieâu: Baûng VII.4: Muïc tieâu taêng cöôøng naêng löïc QLNN veà moâi tröôøng cho caùc cô quan haønh chaùnh TP Tuy Hoaø ñeán naêm 2010 vaø 2020. TT Muïc tieâu ñeán 2010 vaø ñeán 2020 1 Coù caùn boä chuyeân traùch quaûn lyù moâi tröôøng caùc phöôøng 2 Khaû naêng giaûi quyeát döùt ñieåm ñôn thö khieáu naïi veà moâi tröôøng 3 Caùc boä ñöôïc taäp huaán naâng cao nghieäp vuï haèng naêm 4 Coù phoøng phaân tích moâi tröôøng 5 Khaû naêng hôïp taùc giöõa Sôû TN-MT vaø caùc sôø ngaønh khaùc 6 Kinh phí cho söï nghieäp BVMT ñeán naêm 2010 laø 50% vaø ñeán 2020 thì ñaït 100% trong toång kinh phí cho söï nghieäp KH_CN vaø MT ( töùc 1% vaø 2% chi ngaân saùch cuûa Tp) 7 Taêng cöôøng caùc vaên baûn phaùp quy veà BVMT - Giaûi phaùp thöï hieän: + taêng cöôøng ñaøo taïo kyõ naêng quaûn lyù moâi tröôøng cho caùn boä quaûn lyù moâi tröôøng tuyeán phöôøng, xaõ keát hôïp vôùi phaân caáp chöùc naêng quaûn lyù.(GP 53) + Taêng cöôøng thieát bò phaân tích cho phoøng phaân tioùch cuûa Sôû TN-MT. Chuù yù maûng phaân tích tröôøng vaäy lyù( xaï, töø tröôøng, ñieän tröôøng) vaø xe laáy maãu chuyeân duøng. Ñaøo taïo caùn boä söû duïng thieát bò.(GP 54) + Trang bò phaàn meàm tin hoïc môùi quaûn lyù moâi tröôøng cho phoøng QLMT caùc caáp.(GP 55) + Ñaøo taïo treân ñaïi hoïc cho caùc caùn boä QLMT chuû choát cuûa Sôû TN-MT.(GP 56) + Cho pheùp söû duïng toaøn boä tieàn phaït vi phaïm trong toaøn Tp taùi ñaàu tö cho söï nghieäp BVMT.(GP 57) + Ñaøo taïo, taêng cöôùng naêng löïc cho caùn boä QLMT ôû caùc sôû, ban ngaønh, keå caû Ban CHQS vaø CA tænh.( GP 58) + Loàng gheùp QHMT vaøo chieán löôïc phaùt trieån kinh teá- xaõ hoäi cuûa caùc ngaønh caùc caáp, ñaëc bieät laø loàng gheùp noäi dung moâi tröôøng vaøo quy hoaïch phaùt trieån Tp, ngaønh, vaø caû tænh.( GP 59) + Toå chöùc taäp huaán veà QHMT, baûo veä moâi tröôøng vaø phaùt trieån beàn vöõng döôùi hình thöùc thích hôïp cho caùn boä laõnh ñaïo Tp.(GP60) + Phaùt haønh thöôøng kyø baûn tin ngaén phuïc vuï laõnh ñaïo Tp veà tình hình moâi tröôøng trong Tp, trong tænh vaø ngoaøi tænh. Keøm theo ñoù laø soá vaên baûn khung veà BVMT nhö sau (GP 61) (Baûng VII.5). Baûng VII.5 : Khung caùc vaên baûn veà BVMT Quy cheá BVMT tænh Phuù Yeân Quy cheá BVMT laøng ngheà, thuû coâng, phaùt trieån du lòch, ñoâ thò vaø khu coâng nghieäp, nuoâi troàng thuyû saûn, troàng troït. Höôùng daãn loàng gheùp vaø ñaùnh giaù moâi tröôøng trong quy hoaïch phaùt trieån vuøng, thaønh thò vaø caùc ngaønh. Qui cheá quaûn lyù chaát thaûi sinh hoaït cuûa Tp. + Sôû TN-MT caàn tö vaán vaø ñeà xuaát kòp thôøi caùc vaên baûn khung veà QLMT treân ñòa baøn Tp cho UBND thaønh phoá vaø tænh pheâ duyeät.(GP 62) + Xaây döïng cô cheá ñieàu chænh vaø giaùm saùt thöôøng xuyeân vieäc thöïc hieän caùc vaên baûn khung veà QLMT.(GP63) VII.1.15- Xaây döïng chöông trình xaõ hoäi hoaù coâng taùc moâi tröôøng. - Muïc tieâu cuûa chöông trình xaõ hoäi hoaù coâng taùc moâi tröôøng ñöôïc : Ttrình baøy ôû baûng VII.6 döôùi ñaây.sau. Baûng VII.6 : Muïc tieâu cuûa chöông trình xaõ hoäi hoaù coâng taùc moâi tröôøng TT Muïc tieâu 2020 1 Naâng caáp vaø hoaøn thieän noäi dung BVMT vaøo quy cheá phöôøng, xaõ. 2 95% phöôøng, xaõ ñaït tieâu chuaån vaên hoaù 3 100% phöôøng,xaõ coù ñoäi veä sinh moâi tröôøng töï quaûn 4 Taêng cöôøng söï tham gia cuûa coäng ñoàng trong vieäc hoaïch ñònh caùc keá hoaïch, quy hoaïch phaùt trieån 5 Phaùt trieån phong traøo ngaøy thöù 7 tình nguyeän doïn veä sinh moâi tröôøng treân toaøn Tp. - Giaûi phaùp thöïc hieän: + Thöïc hieän toát ñeà aùn xaây döïng, cuûng coá, phaùt trieån phöôøng, xaõ vaên hoaù.( GP 64) + Xaây döïng vaø hoaøn thieän caùc vaên baûn phaùp quy höôùng daãn thaønh laäp cho caùc toå ñoäi veä sinh moâi tröôøng töï quaûn.(GP 65) + Taäp huaán, hoã trôï kyõ thuaät, ñaøo taïo kyõ naêng quaûn lyù cho caùc toå ñoäi veä sinh moâi tröôøng töï quaûn.( GP 66) + Ban haønh quy cheá toå chöùc cho coäng ñoàng tham gia vaøo vieäc hoaïch ñònh caùc keá hoaïch, quy hoaïch phaùt trieån vaø thöïc hieän quy cheá naøy.(GP 67) VII.1.16- Xaây döïng chöông trình xöû lyù chaát thaûi y teá. - Muïc tieâu: Xöû lyù döùt ñieåm chaát thaûi yù teá cuûa caùc beänh vieän vaø traïm y teá treân ñòa baøn Tp. Trong ñoù thì nhanh choùng xöû lyù nöôùc thaûi y teá nhaém traùnh tröôøng hôïp thaûi chung vaøo nguoàn thaûi sinh hoaït. Thu gom thieâu huyû chaát thaûi töø beänh vieän. Ñeán tröôùc naêm 2010 phaûi hoaøn taát toát caùc coâng vieäc treân. - Giaûi phaùp thöï hieän: + Xaây döïng loø ñoát raùc thaûi y teá coâng suaát ñuû ñaùp öùng nhu caàu cuûa beänh vieän ña khoa Tp, ñaûm baûo vaän haønh lieân tuïc vaø ñaït yeâu caàu moâi tröôøng.(GP 68) + Taát caû caùc sô sôû y teá phaûi xöû lyù veä sinh nöôùct haûi tröôùc khi ñoå ra moâi tröôøng. Beänh vieän lôùn phaûi xaây döïng traïm xöû lyù nöôùc thaûi.(GP 69) + Cung caáp thieát bò loø ñoát beänh phaåm mini taïi caùc phoøng khaùm phöôøng, xaõ.(GP70) + Raùc thaûi nguy hieåm loaïi deã chaùy phaûi toå chöùc ñoát heát trong ngaøy ngay taïi caùc loø ñoát ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng.(GP71) VII.1.17- Xaây döïng chöông trình phaùt trieån du lòch beàn vöõng. - Muïc tieâu: Ñeán naêm 2020 thì du lòch Tp Tuy Hoaø noùi rieâng vaø toaøn tænh noùi chung phaûi theo höôùng beàn vöõng vaø phaùt trieån theo du lòch sinh thaùi. Du lòch laø ngaønh coâng nghieäp khoâng khoùi. Moät muõi nhoïn kinh teá maø tænh Phuù Yeân ñang chuyeån höôùng nhaém tôùi. Ngoaøi nhöõng taùc ñoäng tích cöïc, du lòch coøn gaây ra nhöõng taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng, keå caûc moâi tröôøng töï nhieân vaø moâi tröôøng xaõ hoäi nhaân vaên. Tp Tuy Hoaø noùi rieâng vaø tænh Phuù Yeân noùi chung coù nhieàu tieàm naêng du lòch coøn chöa khai thaùc heát, ñoù laø nguoàn löïc khoâng nhoû ñeå phaùt trieån kinh teá- xaõ hoäi trong töông lai neáu nguoàn taøi nguyeân naøy ñöôïc söû duïng beàn vöõng theo höôùng phaùt trieån du lòch sinh thaùi (Xem baûng VII.7). Baûng VII.7: Phaùt trieån du lòch theo höôùng beàn vöõng. TT Muïc tieâu ñeán 2020 1 Ban haønh quy cheá BVMT trong hoaït ñoäng du lòch cho phuø hôïp vôùi thöïc teá 2 Ñieàu chænh töøng böùc hoaït ñoäng theo töøng giai ñoaïn 2010, 2015vaø 2020 sao cho theo höôùng du lòch sinh thaùi beàn vöõng. 3 Trieån khai caùc döï aùn DLST ôû khu baûo toàn bieån vaø caùc khu vöïc du ac1 - Giaûi phaùp thöï hieän: + Phoái hôïp giöõa sôû TN-MT vaø Sôû TMDL xaây döïng vaø ban haønh quy cheá baûo veä moâi tröôøng trong phaùt trieån du lòch, trong ñoù noäi dung veä sinh moâi tröôøng caàn phaûi chuù troïng nhöõng giaûi phaùp coù tính khaû thi nhaèm thu huùt roäng raõi caùc ngaønh vaø coäng ñoàng tham gia.(GP 72) + Taäp huaán, ñaøo taïo caùn boä kinh doanh du lòch beàn vöõng.(GP 73) + Trieån khai caùc döï aùn DLST treân ñòa baøn Tp nhö döï aùn khu du lòch sinh thaùi nuùi Nhaïn vaø caùc khu du lòch bieån coù tieàm naêng.(GP 74) + Quaûng caùo veà du lòch beàn vöõng vaø du lòch sinh thaùi.(GP 75) VII.1.18- Xaây döïng chöông trình taêng cöôøng hôïp taùc baûo veä moâi tröôøng. - Muïc tieâu: Ñeán naêm 2020 seõ hôïp taùc chaët cheõ vôùi caùc Tp lôùn nhö Tp Nha Trang, Tp Qui Nhôn, Tp Hoà Chí Minh, Tp Haï Long…nhöõng Tp coù bôø daøy veà phaùt trieån kinh teá vaø coù bôø daøy trong vieäc baûo veä moâi tröôøng. Tranh thuû tieáp caän thoâng tin vaø vaän duïng nguoàn voán cuûa caùc toå chöùc baûo veä MT theá giôùi. - Giaûi phaùp thöïc hieän: + Hôïp taùc vôùi caùc tænh baïn vaø Tp lôùn ñeå coù theå hoïc hoûi kinh nghieäm vaø traønh nhöõng sai laàm cuûa caùc Tp ñoù trong quaù trình phaùt trieån.(GP 76) + Hôïp taùc vôùi caùc tænh laân caän ven bieån veà chieán löôïc baûo veä moâi tröôøng bieån vaø khai thaùc hôïp lyù nguoàn taøi nguyeân naøy.(GP 77) + Tranh thuû nguoàn taøi trôï quoác teá trong BVMT, ñaëc bieät caùc döï aùn nhoû NGOS, Quyõ moâi tröôøng toaøn caàu GEF.( GP 78) VII.2- Xaây döïng caùc döï aùn öu tieân. VII.2.1- Tieâu chí xaùc ñònh öu tieân cuûa chöông trình haønh ñoäng: - Giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà moâi tröôøng caáp baùch cuûa Tp Tuy Hoaø - Thöïc hieän treân cô sôû caùc chöông trình vaø boä ngaønh, caùc caáp, phöôøng xaõ phaûi thoáng nhaát. - Mang laïi lôïi ích thieát thöïc cho hoaït ñoäng phaùt trieån kinh teá vaø giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng. - Döïa treân söï xaùc ñònh caùc vaán ñeà ñang dieãn ra ngoaøi thöïc teá. VII.2.2- Xeáp loaïi caùc chöông trình öu tieân. Ñeå xeáp loaïi caùc chöông trình thöïc hieän trong thôøi gian tôùi thì ta phaân tích öu, nhöôïc ñieåm cuûa chöông trình. Xeáp loaïi chöông trình öu tieân ñöôïc trình baøy trong baûng VII.8 sau:. Baûng VII.8: Xeáp loaïi chöông trình öu tieân thöïc hieän. STT Chöông trình Öu ñieåm Nhöôïc ñieåm Xeáp loaïi Öu tieân cao nhaát Öu tieân cao Öu tieân 1 CT 1 Giaûm soá hoä chöa coù nöôùc saïch, caûi thieän tình hình cung caáp nöôùc Caàn löôïng voán lôùn. Voán ngaân saùch khoâng ñuû. X 2 CT 2 Chaát löôïng veä sinh moâi tröôøng caûi thieän Thieáu phöông tieän vaø voán X 3 CT 3 Caûi thieän ñoä che phuû. Cung caáp theâm maûng xanh thaønh thò Thieáu nhaân löïc vaø phöông tieän X 4 CT 4 Giuùp taêng cöôøng nhöõng chuûng loaïi vaø taïo nguoàn gen quí cuûa caùc loaøi Ñaàu tö ban ñaàu khaù lôùn. X 5 CT 5 Giaûm thieåu toái ña thuoác BVTV. Thieáu söï quan taâm cuûa noâng daân vaø caùc cô sôû kinh doanh. X 6 CT 6 Caûi thieän chaát löôïng ñaát. Baûo veä chaát löôïng ñaát. Thieáu quan taâm cuûa noâng daân vaø nhaân daân. X 7 CT 7 Baûo veä ñöôïc moâi tröôøng bieån vaø heä sinh thaùi bieån Thieáu quan taâm cuûa laõnh ñaïo, voán ñaàu tö lôùn, chöa coù moät ñoäi nguõ caùn boä am hieåu coâng vieäc. X 8 CT 8 Raùc thaûi ñöôïc thu gom heát, xöû lyù trieät ñeå Thieáu voán vaø phöông tieän cuõng nhö heä thoáng xöû lyù chöa coù X 9 CT 9 Quaûn lyù ñöôïc chaát thaûi do caùc cô sôû saûn xuaát phaùt thaûi trong loøng thaønh phoá Thieáu söï quan taâm cuûa chuû cô sôû saûn xuaát. X 10 CT 10 Nöôùc thaûi ñöôïc xöû lyù trieät ñeå. Voán ñaàu tö ban ñaàu khaù lôùn X 11 CT 11 Xöû lyù ñöôïc ñieåm ngaäp uùng trong töông lai Chöa theå ñoáng nhaát vôùi caùc coâng trình xaây döïng laøm trong maët neàn. X 12 CT 12 Taêng ñöôïc boùng maùt vaø soá löôïng caây xanh thaønh phoá Coâng taùc quaûn lyù raát khoù khaên. Yù thöù daân coøn keùm X 13 CT 13 Chaát löôïng moâi tröôøng giao thoâng seõ ñöôïc caûi thieän Soá löôïng xe löu haønh coøn quaù nhieàu xe cuõ. Khoù giaûi quyeát soá xe naøy. X 14 CT 14 Yù thöùc BVMT naâng cao trong ñoäi nguõ caùn boä. Thieáu löïc löôïng X 15 CT 15 Naâng cao nhaän thöùc BVMT trong xaõ hoäi Thieáu löïc löôïng, ñoäi nguõ chöa ñuû X 16 CT 16 Chaát thaûi ñöôïc xöû lyù trieät ñeå Thieáu voán X 17 CT 17 Caûi thieän tình hình du lòch cuûa Tp vaø du lòch thaân thieän hôn vôùi MT Thieáu ñoäi nguõ vaø voán X 18 CT 18 Tieáp nhaän theâm nguoàn vieän trôï vaø hôïp taùc trong BVMT X Trong ñoù: Haønh ñoäng öu tieân cao nhaát: 1,2,3,4,8,14,15 caàn phaûi thöïc hieän Haønh ñoäng öu tieân cao: 5,7,9,10,16,18 thöïc hieän trong naêm 2010 Haønh ñoäng öu tieân :6,11,12,13,17 thöïc hieän trong nhöõng naêm tieáp theo (2010-2020). VII.2.3- Ñeà xuaát caùc döï aùn nhaèm ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu vöøatrung haïn. Treân cô sôû caùc muïc tieâu vaø giaûi phaùp quy hoaïch moâi tröôøng ñöôïc ñeà ra, ñoàng thôøi nghieân cöùu caùc döï aùn ñang trieån khai nhö döï aùn “caûi thieän vaø baûo veä moâi tröôøng taïi Tp Tuy Hoaø”, hoaëc ñang trieån khai thöïc hieän nhö döï aùn “ñöa döï aùn moâi tröôøng vaøo trong caùc tröôøng tieåu hoïc”. Xin ñeà xuaát moät soá döï aùn nhaèm thöïc hieän QHMT Tp Tuy Hoaø trong giai ñoaïn 2006 – 2020 nhö sau (döï aùn naøy cuõng chæ mang tính chaát ñònh höôùng): (1). Caùc döï aùn baûo veä moâi tröôøng ñoâ thò. - Döï aùn DT 1 : Xaây döïng heä thoáng thoaùt nöôùc möa treân ñaïi baøn Tp. + Voán : laáy töø ngaân saùch cuûa Tp. + Döï aùn goàm : 1 hôïp phaàn + Kinh phí thaáp nhaát laø :5 trieäu USD; kinh phí cao nhaát laø 10trieäu USD + Kinh phí toái öu: 7,5 trieäu USD - Dö aùn DT 2 : Xaây döïng 1 traïm xöû lyù nöôùc thaûi cho Tp Tuy Hoaø. + Voán : keâu goïi ñaàu tö + Döï aùn goàm : 4 hôïp phaàn + Kinh phí thaáp nhaát laø :0.5 trieäu USD; kinh phí cao nhaát laø 1trieäu USD + Kinh phí toái öu: 0,75trieäu USD. - Döï aùn DT 3 : Hoaøn thieän maïng löôùi quan traéc moâi tröôøng. + Voán : laáy töø ngaân saùch cuûa Tp. + Döï aùn goàm : 1 hôïp phaàn + Kinh phí thaáp nhaát laø :300 trieäu VND; kinh phí cao nhaát laø 700trieäu VND + Kinh phí toái öu: 500 trieäu VND - Döï aùn DT 4 : Ñaàu tö xaây döïng caùc heä thoáng thu gom vaø vaän chuyeån raùc. + Voán : Keâu goïi ñaàu tö + Döï aùn goàm : 2 hôïp phaàn + Kinh phí thaáp nhaát laø :2 trieäu USD; kinh phí cao nhaát laø 4trieäu USD + Kinh phí toái öu: 3 trieäu USD - Döï aùn DT 5 : Xaây döïng baõi chöùa raùc vaø xöû lyù raùc Tp . + Voán : laáy töø ngaân saùch cuûa Tp. + Döï aùn goàm : 2 hôïp phaàn + Kinh phí thaáp nhaát laø :2,5 trieäu USD; kinh phí cao nhaát laø 5 trieäu USD + Kinh phí toái öu: 3,75 trieäu USD. - Döï aùn DT 6: Di dôøi caùc nhaø maùy xí nghieäp gaây oâ nhieãm moâi tröôøng ra khoûi khu daân cö, ñoâ thò. Nguoàn voán keâu goïi ñaàu tö (2). Caùc döï aùn baûo veä moâi tröôøng noâng nghieäp – noâng thoân taïi 4 xaõ thuoäc Tp: - Döï aùn NN 1 :Döï aùn nöôùc saïch vaø veä sinh moâi tröôøng noâng thoân. - Döï aùn NN 2 : Nghieân cöùu xaây döïng caùc moâ hình sinh thaùi noâng – laâm – thuûy saûn keát hôïp phaùt trieån noâng thoân. - Döï aùn NN3 : Nghieân cöùu caùc moâ hình hoaëc phöông thöùc thu gom, xöû lyù chaát thaûi noâng nghieäp ñôn giaûn, reû tieàn phuø hôïp vôùi ñieàu kieän caùc xaõ (3). Caùc döï aùn baûo veä moâi tröôøng khu baûo toàn vaø du lòch söû duïng taøi nguyeân: - Döï aùn BT1 : Xaây döïng phöông aùn baûo veä moâi tröôøng taïi caùc khu baûo toàn, khu du lòch trong cuûa Tp. + Voán : laáy töø ngaân saùch cuûa Tp. + Döï aùn goàm : 2 hôïp phaàn + Kinh phí thaáp nhaát laø :300 trieäu VND; kinh phí cao nhaát laø 500trieäu VND + Kinh phí toái öu: 400 trieäu VND. - Döï aùn BT 2: Xaây döïng heä thoáng thu gom vaø vaän chuyeån raùc thaûi cuûa caùc khu du lòch + Voán : laáy töø ngaân saùch cuûa Tp. + Döï aùn goàm : 2 hôïp phaàn + Kinh phí thaáp nhaát laø :500 trieäu VND; kinh phí cao nhaát laø :1 tyû VND + Kinh phí toái öu: 750 trieäu VND. - Döï aùn BT 3 : Tuyeân truyeàn naâng cao nhaän thöùc baûo veä moâi tröôøng cho caùc cô quan quaûn lyù du lòch, caùc doanh nghieäp, caùc coäng ñoàng daân cö trong khu du lòch. + Voán : laáy töø ngaân saùch cuûa Tp. + Döï aùn goàm : 4 hôïp phaàn + Kinh phí thaáp nhaát laø 300 trieäu VND; kinh phí cao nhaát laø 500 trieäu VND + Kinh phí toái öu: 400 trieäu VND - Döï aùn BT 4: Ñaùnh giaù taøi nguyeân nöôùc ngaàm phuïc vuï caáp nöôùc sinh hoaït cho khu daân cö vaø phuïc vuï saûn xuaát. + Voán : laáy töø ngaân saùch cuûa Tp. + Döï aùn goàm : 1 hôïp phaàn + Kinh phí thaáp nhaát laø 500 trieäu VND; kinh phí cao nhaát laø 1 tyû VND + Kinh phí toái öu: 750 trieäu VND. - Döï aùn BT 5: Ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng nöôùc maët moãi naêm ôû Tp. + Voán : laáy töø ngaân saùch cuûa Tp. + Döï aùn goàm : 1 hôïp phaàn + Kinh phí thaáp nhaát laø 200 trieäu VND; kinh phí cao nhaát laø 400 trieäu VND + Kinh phí toái öu:300 trieäu VND. VII.2.4- Caùc tieâu chí löïa choïn döï aùn öu tieân. Tieâu chí 1: Giaûi quyeát caùc vaán ñeà moâi tröôøng caáp baùch vaø laâu daøi Tieâu chí 2: Giaûi quyeát ñöôïc caùc vaán ñeà moâi tröôøng mang tính roäng Tieâu chí 3: Khaû naêng thu huùt voán ñaàu tö Vôùi caùc tieâu chí treân, nhaèm löïa choïn döï aùn öu tieân, ñeà xuaát thang ñieåm ñaùnh giaù xeáp loaïi möùc ñoä öu tieân nhö baûng VII.92: Baûng VII.92: Thang ñieåm ñaùnh giaù möùc ñoä öu tieân Stt Tieâu chí Möùc ñoä öu tieân Noäi dung ñaùnh giaù Ñieåm ñaùnh giaù 01 Tieâu chí 1 Öu tieân moät Giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà moâi tröôøng caáp baùch vaø laâu daøi 3 Öu tieân trung bình Giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà moâi tröôøng caáp baùch 2 Ít öu tieân Giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà moâi tröôøng laâu daøi 1 02 Tieâu chí 2 Öu tieân moät Giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà moâi tröôøng mang tính roäng caû Tp 3 Öu tieân trung bình Giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà moâi tröôøng caáp phöôøng 2 Ít öu tieân Giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà moâi tröôøng khu vöïc nhoû heïp 1 03 Tieâu chí 3 Öu tieân moät Coù theå huy ñoäng voán töø nhieàu nguoàn, nhaát laø nguoàn taøi trôï 3 Öu tieân trung bình Coù khaû naêng vay voán öu ñaõi 2 Ít öu tieân Söû duïng voán ngaân saùch 1 Vôùi thang ñieåm ñaùnh giaù treân, ñoái chieáu töøng döï aùn öu tieân treân caû 3 tieâu chí vaø saép xeáp ñeå choïn öu tieân nhö sau: Ñieåm 7 – 9: Öu tieân cao, caàn phaûi thöïc hieän ngay Ñieåm 5 – 7 :Öu tieân trung bình, thöïc hieän ñeán naêm 2010 Ñieåm 3 – 5 : Ít öu tieân, thöïc hieän sau naêm 2010 VII.2.5- Löïa choïn caùc döï aùn öu tieân Phöông phaùp ma traän löïa choïn caùc döï aùn öu tieân ñöôïc ra trong baûng VII.10. Baûng VII.10 : Ma traän löïa choïn caùc döï aùn öu tieân Stt Döï aùn Tieâu chí 1 Tieâu chí 2 Tieâu chí 3 Ñieåm Thöù töï öu tieân 1 Döï aùn DT 1 3 3 3 9 1 2 Döï aùn DT 2 3 3 2 8 1 3 Döï aùn DT 3 3 1 2 6 2 4 Döï aùn DT 4 3 3 3 9 2 5 Döï aùn DT 5 3 3 3 9 1 6 Döï aùn DT 6 3 3 1 7 2 7 Döï aùn NN 1 3 3 3 9 1 8 Döï aùn NN 2 3 3 1 7 2 9 Döï aùn NN 3 3 2 1 6 2 10 Döï aùn BT 1 2 2 1 5 3 11 Döï aùn BT 2 3 3 2 8 1 12 Döï aùn BT 3 3 3 3 9 1 13 Döï aùn BT4 3 3 1 7 2 14 Döï aùn BT 5 3 3 1 7 2 Nhö vaäy, caùc döï aùn öu tieân thöïc hieän trong caùc giai ñoaïn nhö sau: - Thöïc hieän ngay, caáp baùch: BT 3; BT 2; NN 1; DT 5; DT 2; DT 1 - Caùc döï aùn coøn laïi thöïc hieän trong giai ñoaïn 2010 – 2020. CHÖÔNG VIII- PHAÂN COÂNG TRAÙCH NHIEÄM Traùch nhieäm thöïc hieän QHMT TP. Tuy Hoaø ñöôïc toùm taét trong baûng VIII.1. Baûng VIII.1: Bảng phaân coâng traùch nhieäm cuûa caùc dôû ban ngaønh treân ñaïi baøn Tp Tuy Hoaø. CT-GP haønh ñoäng Sôû KHCN -MT Sôû Thuyû Saûn Sôû CN Baùo Ñaøi Sôû NN- PTNN Sôû VHTT Sôû LÑTB XH Sôû GDÑT Sôû Y Teá Sôû TM- DL Sôû GTVT Sôû KHÑT Sôû XD Sôû DS- KHHGÑ Sôû ÑC Sôû TP Coâng ty CTÑT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 CT 1: Caûi thieän tình hình cung caáp nöôùc saïch 3 xaõ GP1 T T P GP2 T P T P P GP3 T P T P P GP4 T T P CT 2: Veä sinh Moâi tröôøng GP 5 T P P T GP 6 T P P P P T GP 7 T T P T CT 3:Baûo veä röøng GP 8 T P P P P GP 9 T P P P P CT4: Baûo veä ña daïng SH GP 10 T T P GP 11 T P P P GP 12 T T P GP 13 T T GP 14 T T P P GP 15 T T P GP 16 T T P P CT5: kieåm soaùt thuoác BVTV GP 17 T T GP 18 T T T T GP 19 P T T GP 20 T P T T CT 6: Choáng suy thoaùi ñaát GP 21 T P T P GP 22 T T P T CT 7: Kieåm soaùt baûo veä bieån vaø bôø bieån GP 23 P T GP 24 T T P P GP 25 T T P P GP 26 P T P P CT8: Taêng cöôøng QH vaø raùc GP 27 T P P T P P T GP 28 T P P T P P T GP 29 T P GP 30 T GP 31 T P GP 32 T P T GP 33 T P T T GP 34 T CT 9 : Kieåm saùot oâ nhieåm cô sô sôû SX GP 35 T P GP 36 T P GP 37 T P GP 38 P P GP 39 T P CT 10:Xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung Gp 40 T P GP 41 T P GP 42 T P P CT 11: Khaéc phuïc tình traïng ngaäp uùng GP43 T GP 44 P P P GP 45 P P P CT 12: Taêng cöôøng caây xanh Gp 46 P P P T Gp 47 P P P T GP 48 P P T P T GP 49 P P P T CT 13: Kieåm soaùt oâ nhieãm giao thoâng GP 50 T P P P GP 51 P P P P P GP 52 P P P T CT14: Naâng cao naêng löïc QL vaø nhaän thöùc cuûa daân GP 53 T P P GP 54 T P P GP 55 T P P GP 56 T P P P GP 57 P P P GP 58 T P P GP 59 T P P P GP 60 T P P P P P GP 61 P T T GP 62 P P T GP 63 P P T CT 15: Xaõ hoäi hoaù MT Gp 64 T T P GP 65 P GP 66 T P P P GP 67 T T P P CT 16: Xử lyù chaát thaûi y teá GP 68 T P T P GP 69 P P T P GP 70 P P T P GP 71 T P T CT 17: Phaùt trieån DLBV GP 72 T P P T P GP 73 T P P P GP 74 P P T P GP 75 P P P P CT 18:Taêng cöôøng hôïp taùc BVMT GP 76 P P P T P T GP 77 T P P P GP 78 P T P Trong ñoù : T : Tham gia tröïc tieáp P : Phuï trôï CHÖÔNG IX- KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ. I. KEÁT LUAÄN Vò trí thuaän lôïi, taøi nguyeân ñaát doài daøo, nguoàn nöôùc ngaàm phong phuù, haï taàng giao thoâng toát, khu vöïc coù truyeàn thoáng vaên hoùa vaø moät chính saùch phaùt trieån côûi môû, laø theá maïnh, ñoäng löïc toát cho vieäc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ôû Tp Tuy Hoaø. Beân caïnh caùc thuaän lôïi ñeå phaùt trieån, ôû Tp coøn coù tieàm aån nhöõng aûnh höôûng laâu daøi ñeán chaát löôïng moâi tröôøng vaø taøi nguyeân. Cuøng vôùi toác ñoä phaùt trieån hieän taïi vaø quy hoaïch phaùt trieån ñeán naêm 2020 ñaõ vaø seõ aûnh höôûng ñeán chaát löôïng moâi tröôøng. Nghieân cöùu QHMT nhaèm giaûi quyeát maâu thuaãn trong phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi vaø baûo veä moâi tröôøng. Ñaây chính laø vieäc giaûi quyeát caùc vaán ñeà caáp baùch lieân quan ñeán khai thaùc hôïp lyù nguoàn taøi nguyeân, phuïc vuï vieäc naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng cuûa coäng ñoàng. Ñoà aùn toát nghieäp “ NGHIEÂN CÖÙU ÑÒNH HÖÔÙNG QUI HOAÏCH MOÂI TRÖÔØNG THAØNH PHOÁ TUY HOAØ, TÆNH PHUÙ YEÂN TÖØ NAØY ÑEÁN NAÊM 2010 VAØ ÑÒNH HÖÔÙNG ÑEÁN NAÊM 2020 ” ñaõ goùp phaàn minh giaûi, ñaùnh giaù, phaân tích vaø ñeà xuaát ñöôïc caùc noäi dung sau: - Luaän vaên ñaõ trình baøy roõ phöông phaùp luaän vaø caùc cô sôû khoa hoïc phuïc vuï quy hoaïch moâi tröôøng. - Luaän vaên cuõng phaân tích caùc cô sôû khoa hoïc phuïc vuï QHMT Tp Tuy Hoaø. - Phaân tích nhöõng aùp löïc ñoái vôùi moâi tröôøng vaø döï baùo dieãn bieán moâi tröôøng gaây ra bôûi quy hoaïch phaùt trieån KTXH Tp Tuy Hoaø ñeán naêm 2020. - Xaây döïng caùc quan ñieåm vaø muïc tieâu QHMT Tp Tuy Hoaø ñeán 2020. - Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp QHMT Tp Tuy Hoaø ñeán naêm 2020. - Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp thöïc hieän QHMT. - Ñeà xuaát moät soá döï aùn thöïc hieän QHMT. Quy hoaïch moâi tröôøng naøy ñöôïc xaây döïng treân cô sôû caùc ñònh höôùng phaùt trieån KTXH cuûa Tp Tuy Hoaø trong giai ñoaïn 2006 – 2020 ñaõ ñöôïc UBND tænh Phuù Yeân pheâ chuaån. Ngoaøi ra, luaän vaên laø neàn taûng, cung caáp nhöõng cô sôû khoa hoïc cho nghieân cöùu QHMT hoaøn chænh cuaû tænh Phuù Yeân. II. KIEÁN NGHÒ. - Do thôøi gian nghieân cöùu vaø kinh phí coù haïn neân luaän vaên chöa coù theå ñieàu tra, laáy maãu phaân tích veà hieän traïng cuûa vuøng nghieân cöùu, chæ döïa treân baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng cuûa tænh. Ngoaøi ra, qua phaân tích vaø nhöõng ñònh höôùng xaây döïng QHMT Tp Tuy Hoaø, em coù nhöõng kieán nghò veà vuøng nghieân cöùu : + QHMT ñaït keát quaû toát thì caàn phaûi coù moät chính saùch phaùt trieån kinh teá vaø baûo veä moâi tröôøng hôp lyù. Vì vaäy, coâng taùc baûo veä moâi tröôøng cuûa TP caàn ñöôïc quan taâm vaø phaûi ñöôïc ñaët song song vôùi phaùt trieån kinh teá. + UBND vaø sôû TN & MT Tp Tuy Hoaø neân tieán haønh nghieân cöùu xaây döïng boä tieâu chuaån chaát löôïng khoâng khí, nöôc maët, xaû thaûi… phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuûa Tp vaø tænh treân cô sôû TCVN. + Caùc cô sôû saûn xuaát ñang trong giai ñoaïn quy hoaïch. Vì theá, neân coù chính saùch löïa choïn caùc ngaønh saûn xuaát di dôøi hoaëc ôû laïi vaøo phaûi ñaûm baûo quaù trình trao ñoåi chaát thaûi, phuø hôïp vôùi ñòa ñieåm cuûa Tp ñoù thì vieäc quaûn lyù moâi tröôøng seõ ñaït keát quaû toát hôn. + Baûo veä moâi tröôøng vaø phaùt trieån kinh teá ñaït keát quaû cao caàn phaûi coù söï tham gia cuûa toaøn boä caùc ban ngaønh lieân quan vaø coäng ñoàng daân cö cuûa tænh. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Vuõ Quyeát Thaéng – 2005 – Quy hoaïch moâi tröôøng – NXB Ñaïi hoïc quoác gia Haø Noäi. Nguyeãn Theá Thoân – Quy hoaïch moâi tröôøng phaùt trieån beàn vöõng - NXB Ñaïi hoïc quoác gia Haø Noäi. Sôû keá hoaïch vaø ñaàu tö tænh Phuù Yeân – 2/2005 - Quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi tænh Phuù Yeân naêm 2005 – 2020. Sôû thöông maïi- du lòch: Caåm nam xuùc tieán thöông maïi- du lòch Phuù Yeân Ñaøo Ngoïc Bích – 8/2005 - Nghieân cöùu quy hoaïch baûo veä moâi tröôøng tænh Long An ñeán naêm 2010 vaø ñònh höôùng ñeán naêm 2020. Thaùi Vuõ Bình – 2/2004 – Nghieân cöùu xaây döïng QHMT tieåu vuøng Dung Quoác – Chu Lai phuïc vuï phaùt trieån coâng nghieäp vaø ñoâ thò tieåu vuøng ñeán naêm 2010. GS.TS.Laâm Minh Trieát – 8/2004 – baùo caùo toâng hôïp “Nghieân cöùu xaây döïng quy hoaïch moâi tröôøng phuïc vuï phaùt trieån beàn vöõng vuøng Ñoâng Nam Boä”. website : www.phuyen.gov.com Website : www.nea.gov.vn . UBND Tænh Phuù Yeân – Sôû Taøi nguyeân Moâi tröôøng – Baùo caùo hieän traïng moâi tröôøng tænh Haäu Giang 2004. 11. UBND TP Tuy Hoaø- Nieân giaùm thoáng keâ naêm 2005 ._.