Nghiên cứu đầu tư trực tiếp của Trung Quốc vào Việt Nam, một số giải pháp tăng cường thu hút nguồn vốn đầu tư này

1 BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ HOÀ CHÍ MINH ……….. TRAÀN THÒ HÖÔNG NGHIEÂN CÖÙU ÑAÀU TÖ TRÖÏC TIEÁP CUÛA TRUNG QUOÁC VAØO VIEÄT NAM, MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP TAÊNG CÖÔØNG THU HUÙT NGUOÀN VOÁN ÑAÀU TÖ NAØY LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH – NAÊM 2006 2 BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ HOÀ CHÍ MINH ……….. TRAÀN THÒ HÖÔNG NGHIEÂN CÖÙU ÑAÀU TÖ TRÖÏC TIEÁP CUÛA TRUNG QUOÁC VAØO VIEÄT NAM, MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP TAÊNG CÖÔØNG THU HUÙT NGUOÀN VOÁN ÑAÀU TÖ NAØY Chuyeân ngaønh: Thöông Maïi Maõ soá: 60.34.10 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: GS.TS VOÕ THANH THU THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH – NAÊM 2006 3 MUÏC LUÏC Danh muïc caùc kyù hieäu, caùc chöõ vieát taét Danh muïc caùc baûng, caùc sô ñoà, bieåu ñoà Trang Chöông 1: Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaø caùc hình thöùc ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam… .................................................................................. 1 1.1 Caùc hình thöùc ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ...................................................... 1 1.1.1 Khaùi nieäm ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi...................................................... 1 1.1.2 Caùc hình thöùc ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ................................................ 1 1.1.3 Vai troø cuûa ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaø nhöõng taùc ñoäng cuûa noù .......... 2 1.1.4 Nhöõng baát lôïi maø FDI coù theå gaây ra cho nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö ............... 7 1.2 Xu höôùng ñaàu tö tröïc tieáp treân quoác teá hieän nay ......................................... 10 1.3 Hoaït ñoäng thu huùt ÑTTNN vaø naâng cao thu huùt ÑTTTNN. ......................... 12 1.4 Nghieân cöùu nhöõng kinh nghieäm thu huùt voán ñaàu tö cuûa moät soá nöôùc vaø ruùt ra baøi hoïc kinh nghieäm cho Vieät Nam ......................................................... 12 1.4.1 Kinh nghieäm cuûa Singapore .................................................................. 13 1.4.2 Kinh nghieäm cuûa Thaùi Lan.................................................................... 16 1.4.3 Kinh nghieäm cuûa Malaysia ................................................................... 18 1.5 Kinh nghieäm ruùt ra veà thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi cho Vieät Nam. . 18 Keát luaän chöông 1 ............................................................................................ 21 Chöông 2: Thöïc traïng thu huùt voán ñaàu tö tröïc tieáp cuûa Trung Quoác vaøo Vieät Nam ......................................................................................................... 22 2.1 Toång quaùt veà neàn kinh teá Vieät Nam ............................................................. 22 2.1.1 Chính saùch veà ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam ...................................... 22 4 2.1.2 So saùnh chính saùch ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi cuûa Vieät Nam vôùi caùc nöôùc khaùc. ................................................................................................ 24 2.2 Tình hình thu huùt ñaàu tö taïi Vieät Nam ......................................................... 27 2.2.1 Khaùi quaùt tình hình thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuûa Vieät Nam ................ 27 2.2.2 Tình hình trieån khai thöïc hieän caùc döï aùn FDI taïi Vieät Nam ................... 30 2.2.3 Tình hình thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaøo Vieät Nam theo cô caáu ngaønh, ñòa phöông ............................................................................................ 31 2.2.4 Tình hình thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaøo Vieät Nam töø caùc quoác gia 32 2.3 Tình hình ñaàu tö tröïc tieáp cuûa Trung Quoác vaøo Vieät Nam qua caùc naêm ..... 35 2.3.1 Giôùi thieäu chung veà kinh teá vaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuûa Trung Quoác… ..... 35 2.3.2 Tình hình ñaàu tö tröïc tieáp Trung Quoác vaøo Vieät Nam qua caùc khu vöïc,vuøng 36 2.3.3 Tình hình ñaàu tö tröïc tieáp Trung Quoác vaøo Vieät Nam theo cô caáu ngaønh .. 38 2.3.4 Tình hình ñaàu tö tröïc tieáp Trung Quoác vaøo Vieät Nam theo loaïi hình ñaàu tö .. 42 2.4 Nhöõng lôïi ích cuûa FDI Trung Quoác ñoái vôùi neàn kinh teá Vieät Nam .............. 44 2.4.1 Lôïi ích töø hieäu quaû kinh doanh cuûa caùc döï aùn FDI ................................. 44 2.4.2 Nhöõng lôïi ích töø doøng voán FDI ............................................................... 46 2.5 Nhöõng toàn taïi vaø nguyeân nhaân cuûa ñaàu tö FDI Trung Quoác vaøo Vieät Nam..... 46 2.5.1 Quy moâ ñaàu tö tröïc tieáp töø Trung Quoác vaøo Vieät Nam coøn nhoû, chöa coù söï gia taêng voán ñaàu tö trong thôøi gian qua ........................................................... 46 2.5.2 Thôøi gian ñaàu tö tröïc tieáp cuûa caùc döï aùn töø Trung Quoác vaøo Vieät Nam töông ñoái ngaén............................................................................................................ 49 2.5.3 Caùc döï aùn ñaáu tö chuû yeáu trong nhöõng lónh vöïc khoâng caàn nhieàu voán .. 50 2.6 Haäu quaû coù theå xaåy ra trong ñaàu tö FDI Trung Quoác............................ ..... 50 2.6.1 Nguy cô maát thò tröôøng tieâu thuï cuûa Vieät Nam....................................... 50 2.6.2 Aûnh höôûng ñeán chính trò................................................................ ........ 51 2.7 Moät soá nguyeân nhaân coù theå giaûi thích cho vieäc Trung Quoác chöa tieán haønh ñaàu tö tröïc tieáp nhieàu sang Vieät Nam................................................. ..................... 52 Keát luaän chöông 2 ............................................................................................ 53 5 Chöông 3 Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû thu huùt voán ñaàu tö FDI cuûa Trung Quoác vaøo Vieät Nam ..................................................................... 54 3.1 Muïc tieâu, ñònh höôùng caùc giaûi phaùp ........................................................... 54 3.1.1 Muïc tieâu ñeà xuaát giaûi phaùp ..................................................................... 54 3.1.2 Ñònh höôùng ñeà xuaát giaûi phaùp ................................................................. 54 3.2 Thaùch thöùc vaø cô hoäi cuûa Vieät Nam ............................................................ 55 3.2.1 Ñieåm maïnh: ............................................................................................ 55 3.2.2 Cô hoäi ...................................................................................................... 55 3.2.3 Ñieåm yeáu ................................................................................................. 56 3.2.4 Thaùch thöùc ............................................................................................... 56 3.3 Moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû thu huùt voán ñaàu tö FDI Trung Quoác vaøo Vieät Nam .................................................................................................... 57 3.3.1 Caûi tieán vaø hoaøn thieän hoaït ñoäng xuùc tieán… ........................................... 58 3.3.2 Môû roäng lónh vöïc ñaàu tö FDI Trung Quoác ña daïng hôn, cuûng coá vaø ñoäng vieân hieäu quaû cuûa nhöõng döï aùn cuõ ................................................................... 61 3.3.3 Giaûi phaùp ñaøo taïo vaø phaùt trieån nguoàn nhaân löïc .................................... 64 3.3.4 Giaûi phaùp hoã trôï vieäc döï ñoaùn, ño löôøng haäu quaû nguy cô maát thò tröôøng tieâu thuï, veà aûnh höôûng chính trò, veà khaû naêng thoân tính cuûa Trung Quoác maø caùc döï aùn FDI Trung Quoác coù theå gaây ra ......................................................................... 66 3.4 Moät soá kieán nghò nhaèm naâng cao hieäu quaû thu huùt voán ñaàu tö FDI Trung Quoác vaøo Vieät Nam .................................................................................................... 67 3.4.1 Veà luaät phaùp, chính saùch ......................................................................... 67 3.4.2 Veà quaûn lyù nhaø nöôùc trong hoaït ñoäng ñaàu tö FDI Trung Quoác .............. 68 3.4.3 Taêng cöôøng caùc cuoäc gaëp gôõ giöõa caùc nhaø laõnh ñaïo cuûa hai nöôùc ......... 69 Keát luaän chöông 3...... ...................................................................................... 70 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO........................................................................... ...... 72 6 DANH MUÏC CAÙC BAÛNG, BIEÅU ÑOÀ, SÔ ÑOÀ Trang Baûng 1.2: Cô caáu ÑTTTNN theo hình thöùc ñaàu tö .......................................... 28 Baûng 1.3: Keá hoaïch thu huùt ÑTTTNN 05 naêm (2000-2005) ........................... 31 Baûng 1.5: ÑTTTNN phaân theo nöôùc ................................................................ 33 Baûng 1.6: FDI Trung Quoác phaân theo ñòa phöông ........................................... 36 Baûng 1.7: FDI Trung Quoác phaân theo ngaønh ................................................... 38 Baûng 1.8: FDI Trung Quoác phaân theo hình thöùc ñaàu tö ................................... 41 Baûng 1.9: Hieäu quaû duøng nguoàn voán FDI Trung Quoác.................................... 44 Bieåu ñoà 2.1: Voán ÑTTTNN vaøo Vieät Nam ..................................................... 27 Bieåu ñoà 2.2: So saùnh ÑTTTNN vaøo Vieät Nam cuûa Trung Quoác Nhaät Baûn vaø Myõ ........................................................................... 42 Sô ñoà 3.1: ÑTTTNN vaøo Vieät Nam phaân theo ngaønh ..................................... 31 Sô ñoà 3.2: Qui moâ caùc döï aùn ÑTTTNN vaøo Vieät Nam ................................... 34 Sô ñoà 3.3: Toång voán ÑTTTNN phaân theo ngaønh............................................. 40 7 DANH MUÏC CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT FDI : Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi UNCTAD : Hoäi nghò Lieân Hôïp Quoác veà Thöông Maïi vaø Phaùt Trieån BTO : Döï aùn xaây döïng – chuyeån giao vaø kinh doanh BT : Döï aùn xaây döïng vaø chuyeån giao WTO : Toå chöùc Thöông maïi theá giôùi ASEAN : Hieäp Hoäi caùc quoác gia Ñoâng Nam AÙ GDP : Toång saûn phaåm quoác noäi AFTA : Khu vöïc maäu dòch töï do CEPT : Chöông trình thueá öu ñaõi coù hieäu löïc chung APEC : Dieãn ñaøn Chaâu AÙ Thaùi Bình Döông IMF : Quyõ tieàn teä quoác teá QH : Quoác Hoäi ÑTNN : Ñaàu tö nöôùc ngoaøi ÑTTTNN : Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi 8 LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Söï caàn thieát vaø yù nghóa cuûa ñeà taøi: Ñeå thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá, thoaùt khoûi voøng luaån quaån ngheøo ñoùi, tích luõy thaáp, khaéc phuïc tình traïng coâng ngheä laïc haäu, theo kòp vaø saùnh vai vôùi caùc nöôùc khaùc trong khu vöïc vaø trong caùc toå chöùc quoác teá maø Vieät Nam laø thaønh vieân (môùi nhaát laø toå chöùc WTO), chuû tröông cuûa Ñaûng: ”Phaùt huy cao ñoä noäi löïc, ñoàng thôøi tranh thuû nguoàn löïc beân ngoaøi vaø chuû ñoäng hoäi nhaäp kinh teá ñeå phaùt trieån nhanh, coù hieäu quaû vaø beàn vöõng”. Trong ñoù, vieäc thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi (FDI) raát ñöôïc quan taâm vaø taïo nhieàu ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå nguoàn voán naøy deã daøng ñi vaøo neàn kinh teá Vieät Nam. Tuy nhieân, trong thôøi gian qua, nguoàn voán naøy vaøo Vieät Nam cuõng chöa phaûi laø khaû quan laém, ñoái vôùi moät soá nöôùc coù tieàm naêng kinh teá lôùn vaø ñaàu tö FDI ra nöôùc ngoaøi nhieàu, nhöng Vieät Nam chuùng ta vôùi moät soá ñieàu kieän thuaän lôïi vaãn chöa thu huùt nguoàn voán naøy hieäu quaû, ñoù laø nöôùc laùng gieàng Trung Quoác. Neáu khoâng tính Hoàng Koâng thì ñeán cuoái naêm 2005, Trung Quoác ñöùng thöù 16 trong caùc nöôùc coù voán ñaàu tö vaøo Vieät Nam. Theo tôø “Ñoâng Phöông” daãn bình luaän cuûa caùc hoïc giaû Myõ cho raèng hieän nay thöïc löïc kinh teá cuûa Trung Quoác raát lôùn, tôùi naêm 2015 coù theå ñuoåi kòp vaø vöôït Nhaät Baûn, tôùi naêm 2039 coù theå ñuoåi kòp vaø vöôït Myõ, xu theá Trung Quoác troãi daäy raát maïnh meõ. Moät soá nhaø kinh teá thuoäc Toå chöùc thöông maïi Theá Giôùi (WTO) coøn ñöa ra döï kieán laïc quan hôn, töùc tôùi naêm 2030, Trung Quoác coù theå ñuoåi kòp Myõ vaø vöôït Myõ. Vöøa qua trong moät cuoäc hoäi thaûo ôû Myõ, caùc nhaø kinh teá Myõ cho raèng Trung Quoác hieän nay ñaõ vöôn leân vò trí thöù hai sau Myõ. Ñieàu ñoù cho thaáy, Trung Quoác laø quoác gia coù tieàm löïc kinh teá raát lôùn. 9 Maëc khaùc, Trung Quoác vaø Vieät Nam laø hai quoác gia naèm keà nhau, coù bieân giôùi chung raát daøi, coù cheá ñoä chính trò gaàn gioáng nhau vaø töø laâu daân cö hai nöôùc ñaõ coù quan heä mua baùn, trao ñoåi haøng hoùa, quan heä thöông maïi,… Cuoái naêm 2004, ñaàu naêm 2005, Vieät Nam – Trung Quoác ñaõ phaùt trieån moái quan heä höõu nghò, hôïp taùc Vieät – Trung theo phöông chaâm 16 chöõ “laùng gieàng höõu nghò, hôïp taùc toaøn dieän, oån ñònh laâu daøi, höôùng ñeán töông lai” vaø xaây döïng moái quan heä 4 toát laø “ñoàng chí toát, baïn beø toát, laùng gieàng toát, ñoái taùc toát” maø laõnh ñaïo caáp cao hai nöôùc ñaõ ñeà ra. Trong boái caûnh ñoù, Vieät Nam caàn phaûi laøm sao ñeå taêng cöôøng thu huùt nguoàn voán ñaàu tö FDI töø Trung Quoác nhieàu hôn nöõa boå sung vaøo nguoàn voán cuûa mình nhaèm thuùc ñaåy nhanh tieán trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. 2/ Muïc tieâu nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: - Heä thoáng hoùa lyù luaän ñaàu tö nöôùc ngoaøi, nhaán maïnh nhöõng khaùi nieäm caên baûn veà lôïi ích vaø thieät haïi cuûa FDI. - Nghieân cöùu, phaân tích tình hình thöïc hieän thu huùt FDI noùi chung vaø cuûa Trung Quoác noùi rieâng taïi Vieät Nam nhöõng naêm gaàn ñaây ruùt ra nhöõng lôïi ích vaø nhöõng haïn cheá coøn toàn taïi, ñoàng thôøi nghieân cöùu caùc nhaân toá taùc ñoäng ñeán hieäu quaû thu huùt voán ñaàu tö tröïc tieáp Trung Quoác taïi Vieät Nam. - Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp nhaèm taêng cöôøng thu huùt voán FDI töø Trung Quoác. 3/ Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: - Ñoái töôïng nghieân cöùu: nghieân cöùu khaû naêng thu huùt voán ñaàu tö FDI cuûa Trung Quoác taïi Vieät Nam giai ñoaïn 2003-2005 vaø trong nhöõng naêm tôùi. - Phaïm vi nghieân cöùu: chæ nghieân cöùu caùc vaán ñeà coù lieân quan ñeán vieäc thu huùt voán FDI nöôùc ngoaøi noùi chung vaø Trung Quoác noùi rieâng taïi Vieät Nam. - Thôøi gian: chuû yeáu töø naêm 2003 ñeán naêm 2005 4/ Tính môùi cuûa luaän vaên: 10 Ñaõ coù nhieàu ñeà taøi nghieân cöùu xoay quanh vaán ñeà thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi hay thu huùt voán FDI töø khu vöïc nhö ñeà taøi: - “Caùc nhaân toá aûnh höôûng vaø giaûi phaùp ñaåy maïnh thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam” trong luaän vaên tieán só cuûa nghieân cöùu sinh Trieäu Hoàng Caåm (2003): Ñeà taøi naøy taùc giaû ñaõ nghieân cöùu tình hình chung ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaøo VN giai ñoaïn 2001-2003, ñöa ra nhöõng giaûi phaùp nhaèm quaûn lyù quaù trình ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam, goùp phaàn cuûng coá vai troø cuûa chính phuû vaø hoaøn thieän quaù trình thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam. - “Moät soá giaûi phaùp taêng cöôøng khaû naêng thu huùt voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi töø EU taïi TP. HCM” (2004) cuûa hoïc vieân cao hoïc Ñoã Troïng Giaùp: Ñeà taøi naøy taùc giaû nhaán maïnh, phaân tích vaø neâu ra caùc giaûi phaùp laøm sao ñeå TP. HCM thu huùt ñöôïc nhieàu hôn voán ñaàu tö cuûa Lieân Minh Chaâu Aâu (EU). -“Laøm theá naøo ñeå thu huùt caùc nhaø ñaàu tö Myõ trôû thaønh nhaø ñaàu tö haøng ñaàu taïi Vieät Nam” (2005) cuûa hoïc vieân cao hoïc Ñinh Quang Duõng, theo taùc giaû, Myõ laø nöôùc coù neàn kinh teá raát phaùt trieån vaø coù chính saùch ñaàu tö tröïc tieáp ra nöôùc ngoaøi nhieàu nhöng thôøi gian qua Myõ ñaàu tö vaøo Vieät Nam raát ít, taùc giaû ñöa ra caùc giaûi phaùp ñeå thu huùt nguoàn voán naøy. - Caùc saùch lieân quan ñeán ñaàu tö Trung Quoác nhö: Chính saùch phaùt trieån kinh teá, kinh nghieäm vaø baøi hoïc cuûa Trung Quoác (Vieän nghieân cöùu Quaûn Lyù Kinh Teá Trung Öông – CIEM, hay saùch: Trung Quoác caûi caùch môû cöûa nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm (PGS.TS Nguyeãn Vaên Hoàng),… Chöa coù ñeà taøi luaän vaên hay saùch naøo nghieân cöùu toaøn dieän veà ñaàu tö tröïc tieáp Trung Quoác vaøo Vieät Nam. Cho neân, ñaây laø ñeà taøi môùi khoâng truøng laép vôùi caùc ñeán taøi ñaõ ñöôïc coâng boá tröôùc ñaây. 5/ Phöông phaùp nghieân cöùu: 11 Luaän vaên söû duïng keát hôïp caùc phöông phaùp nghieân cöùu, chuû yeáu caùc phöông phaùp sau: - Phöông phaùp thu thaäp thoâng tin thöïc teá, khảo saùt thöïc teá, thu thaäp thoâng tin qua caùc phöông tieän truyeàn thoâng, phöông phaùp so saùnh, phaân tích thoáng keâ, phöông phaùp chuyeân gia, phöông phaùp toång hôïp. 6/ Noäi dung nghieân cöùu: Ngoaøi phaàn môû ñaàu, keát luaän vaø danh muïc baûng bieåu, taøi lieäu tham khaûo, noäi dung cuûa luaän vaên goàm 03 chöông sau: Chöông 1: Cô sôû lyù luaän cuûa ñeà taøi. Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaø caùc hình thöùc ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi. Khái quát loại hình đầu tư trực tiếp nước ngoài cũng như nêu ra những lợi ích do hoạt động này mang lại cho cả bản thân nhà đầu tư, nước đi đầu tư và nước nhận đầu tư. Bên cạnh đó, nghiên cứu hoạt động thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi tại một số nước và rút ra kinh nghiệm cho Việt Nam. Chöông 2: Phaân tích thöïc traïng cuûa ñeà taøi. Thöïc traïng thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi, thu huùt FDI Trung Quoác taïi Vieät Nam. Bên cạnh việc tổng quát lại những thành tựu đạt được của hoạt động ĐTTTNN tại Việt Nam, phân tích những đóng góp của FDI Trung quốc vào sự tăng trưởng của hoạt động FDI chung của cả nước, ñeà taøi coøn ñeà caäp ñeán những bất lợi, thiệt hại mà hoạt động này có thể gây ra cho phía Việt Nam. Chöông 3: Caùc giaûi phaùp taêng cöôøng thu huùt nguoàn voán ñaàu tö FDI Trung Quoác vaøo Vieät Nam. Đưa ra một số giải pháp căn cứ trên định hướng phát triển chung của Việt Nam, trên cơ sở thuận lợi và khó khăn vốn có của Việt Nam. Đồng thời phát huy những lợi ích, hạn chế những bất lợi từ hoạt động FDI Trung Quốc. Các giải pháp cho việc taêng cöôøng thu hút và lựa chọn các dự án đầu tư trực tiếp FDI Trung Quốc vào Việt Nam trong thời gian tới. 12 Chöông 1: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN CUÛA ÑEÀ TAØI 1.5 Caùc hình thöùc ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi 1.5.1 Khaùi nieäm ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi: Trong thöïc tieãn quaûn lyù ñaàu tö hieän nay, coù khaù nhieàu quan nieäm veà ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaø döï aùn FDI. Theo cuoán Caåm nang höôùng daãn caùn caân thanh toaùn cuûa Quyõ tieàn teä quo ác teá (IMF) thì “FDI laø moät ñaàu tö ñöôïc tieán haønh nhaèm thu ñöôïc lôïi ích laâu daøi taïi moät doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng ôû moät neàn kinh teá khaùc neàn kinh teá cuûa nhaø ñaàu tö, muïc ñích cuûa nhaø ñaàu tö laø coù ñöôïc tieáng noùi coù hieäu löïc trong hoaït ñoäng quaûn lyù cuûa doanh nghieäp aáy”. Theo ñònh nghóa chuaån veà FDI cuûa OECD naêm 1996 thì “ FDI laø moät loaïi hình ñaàu tö maø nhaø ñaàu tö cuûa moät nöôùc naøy ñaët moái quan taâm laâu daøi trong coâng vieäc ñaàu tö vaø kinh doanh ôû doanh nghieäp taïi nöôùc khaùc”. 1.5.2 Caùc hình thöùc ñaàu tö nöôùc ngoaøi: - Ñaàu tö nöôùc ngoaøi thöôøng coù hai daïng chuû yeáu: ñaàu tö tröïc tieáp vaø ñaàu tö giaùn tieáp: Ñaàu tö tröïc tieáp laø loaïi hình ñaàu tö maø nhaø ñaàu tö coù theå boû 100% voán hoaëc toaøn boä thieát bò ñeå ñaàu tö vaøo moät lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh hay dòch vuï naøo ñoù. Cuõng coù moät hình thöùc khaùc ñöôïc xem laø ñaàu tö tröïc tieáp khi nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi mua laïi toaøn boä hay töøng phaàn moät doanh nghieäp cuûa nöôùc sôû taïi ñeå kinh doanh hoaëc hôïp taùc kinh doanh. Ñaàu tö giaùn tieáp laø loaïi hình ñaàu tö maø nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi coù theå mua coå phaàn trong doanh nghieäp hoaëc chöùng khoaùn treân thò tröôøng taøi chính nhaèm thu lôïi nhuaän. Neáu loaïi hình ñaàu tö tröïc tieáp maø nhaø ñaàu tö thu lôïi nhuaän tröïc tieáp töø 13 hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh thì ñaàu tö giaùn tieáp thu lôïi nhuaän qua coå töùc (thu nhaäp qua coå phieáu hoaëc chöùng khoaùn). Ngoaøi ra, coøn coù moät hình thöùc phoå bieán khaùc, ñoù laø tín duïng quoác teá keå caû döôùi daïng ODA. Hình thöùc naøy tuy coù nhöõng ñaëc ñieåm rieâng so vôùi ñaàu tö tröïc tieáp, nhöng noù chæ laø moät hình thöùc ñaëc bieät cuûa ñaàu tö giaùn tieáp. Hieän nay ôû Vieät Nam toàn taïi caû hai loaïi hình ñaàu tö tröïc tieáp vaø ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi. Theo xu höôùng phaùt trieån, caùc hình thöùc ñaàu tö nöôùc ngoaøi ôû Vieät Nam chaéc chaén seõ ña daïng hôn nöõa trong töøng loaïi hình ñaàu tö tröïc tieáp vaø ñaàu tö giaùn tieáp. 1.5.3 Vai troø cuûa ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaø nhöõng taùc ñoäng cuûa noù: Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi coù vò trí raát quan troïng goùp phaàn taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá khoâng chæ rieâng ñoái vôùi caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö maø coøn ñoái vôùi baûn thaân caùc nöôùc xuaát khaåu tö baûn. Ngaøy nay trong xu theá toaøn caàu hoùa, hôïp taùc vaø phaân coâng quoác teá, hoäi nhaäp vaø cuøng phaùt trieån laø vaán ñeà mang tính quy luaät. Lôïi ích cuûa vieäc xuaát khaåu tö baûn vaø tieáp nhaän ñaàu tö ñeàu coù yù nghóa nhö nhau. Tuy nhieân lôïi ích seõ khoâng theå chia ñeàu, noù chæ coù theå ñöôïc taän duïng khi ñoâi beân ñeàu bieát phaùt huy toát nhaát nhöõng lôïi theá, haïn cheá toái ña nhöõng maët traùi vaø khieám khuyeát. Treân tinh thaàn ñoù, ñeå hieåu roõ vai troø vaø vò trí cuûa ñaàu tö nöôùc ngoaøi neân xem xeùt taùc duïng cuûa noù caû töø hai phía. 1.1.3.1 Ñoái vôùi caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö: Hieän nay nguoàn FDI khoâng phaûi chæ ñaàu tö vaøo caùc nöôùc coù neàn kinh teá chaäm phaùt trieån vaø ñang phaùt trieån maø coøn ôû caû nhöõng nöôùc tö baûn phaùt trieån. Nguoàn FDI ñeàu coù nhöõng taùc duïng nhö sau: (i) Taùc ñoäng tröïc tieáp, cuï theå laø: - FDI laø nguoàn voán quan troïng laøm taêng voán ñaàu tö, giuùp caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö cô caáu laïi neàn kinh teá, thöïc hieän caùc muïc tieâu kinh teá xaõ hoäi, phaùt trieån saûn xuaát, thuùc ñaåy taêng tröôûng. 14 - Ngoaøi nguoàn voán FDI, caùc nhaø ñaàu tö coøn mang vaøo nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö caùc khoa hoïc coâng ngheä môùi cuõng nhö moâ hình toå chöùc quaûn lyù cuûa caùc chuyeân gia,…Ñeå khai thaùc toát nguoàn voán, ñem laïi hieäu quaû kinh teá cao, chuyeån giao coâng ngheä trôû thaønh taát yeáu. - FDI laø phöông thöùc quan troïng laøm taêng kim ngaïch xuaát khaåu do goùp phaàn vaøo vieäc khai thaùc caùc lôïi theá veà taøi nguyeân, nhaân löïc nhaèm taïo ra nhöõng saûn phaåm xuaát khaåu vaø thay theá haøng nhaäp khaåu coù giaù trò, naâng cao khaû naêng caïnh tranh vaø hoäi nhaäp cuûa neàn kinh teá trong xu theá toaøn caàu hoùa. - FDI goùp phaàn vaøo vieäc taêng quy moâ hoaït ñoäng caùc doanh nghieäp thaønh laäp, caùc ngaønh kinh teá môùi, phaùt trieån saûn xuaát, thu huùt theâm lao ñoäng, laøm giaûm tyû leä thaát nghieäp, giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm cho lao ñoäng ôû caùc nöôùc ñaàu tö vaø nhaän ñaàu tö. - FDI coøn mang laïi moät soá lôïi theá khaùc cho caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö nhö goùp phaàn laøm taêng nguoàn thu cho Ngaân saùch nhaø nöôùc töø caùc khoaûn thueá vaø thu lôïi nhuaän, chuyeån ñoåi cô caáu kinh teá, môû theâm moät soá ngaønh dòch vuï phuïc vuï cho caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. - FDI do taïo ra moät löôïng haøng xuaát khaåu, taêng nguoàn ngoaïi teä goùp phaàn hoã trôï caùn caân thanh toaùn, seõ giuùp oån ñònh kinh teá vó moâ vaø ñaåy nhanh quaù trình hoäi nhaäp hôïp taùc giöõa caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö vaø caùc nöôùc khaùc treân theá giôùi. Nguoàn löïc quan troïng naøy chính laø nhaân toá baûo ñaûm cho caùc nöôùc chaäm vaø ñang phaùt trieån coù ñieàu kieän ruùt ngaén khoaûng caùch bieät, naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa neàn kinh teá. Thöïc tieãn cho thaáy, khoâng ôû ñaâu coù ñieàu kieän naâng cao khaû naêng tieáp caän coâng ngheä hieän ñaïi vaø phöông thöùc quaûn lyù coù hieäu quaû baèng caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Trong caùc lôïi ích maø FDI mang laïi thì lôïi ích veà vaán ñeà taïo coâng aên vieäc laøm vaø naâng cao trình ñoä tay ngheà cho theá heä nhöõng ngöôøi lao ñoäng môùi laø vaán ñeà coù giaù trò vaø yù nghóa to lôùn hôn caû. 15 Ngoaøi ra caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö seõ naâng cao nghieäp vuï quaûn lyù, taùc phong coâng taùc cuûa nhöõng nöôùc tieân tieán ñaàu tö vaøo. (ii) Taùc ñoäng giaùn tieáp: Laø taùc ñoäng töø caùc doanh nghieäp FDI ñoái vôùi caùc doanh nghieäp trong nöôùc, bao goàm caùc taùc ñoäng chính: - FDI taïo neân söùc eùp caïnh tranh treân thò tröôøng theå hieän ôû hai maët: + Doanh nghieäp FDI laøm cho ñoái thuû caïnh tranh suy yeáu hôn, coù nguy cô bò thu heïp thò phaàn, laøm giaûm saûn xuaát, thaäm chí ruùt lui khoûi thò tröôøng. + Chính söï caïnh tranh laïi kích thích caùc ñoái thuû ñaàu tö ñoåi môùi vöông leân ñöùng vöõng treân thò tröôøng, töø ñoù naêng suaát ñöôïc caûi thieän. - FDI giuùp chuyeån giao coâng ngheä töø doanh nghieäp FDI sang doanh nghieäp trong nöôùc. - FDI giuùp lieân keát giöõa doanh nghieäp FDI vôùi doanh nghieäp trong nöôùc ñeå saûn xuaát saûn phaåm môùi. - FDI giuùp löu chuyeån lao ñoäng töø doanh nghieäp FDI sang caùc doanh nghieäp trong nöôùc. * Xeùt treân phöông dieän vi moâ, ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöôïc xem laø coù lôïi cho neàn kinh teá cuûa nöôùc nhaän ñaàu tö khi caùc doøng voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ñöôïc thu huùt tröôùc heát phaûi baûo ñaûm ñöôïc khaû naêng sinh lôøi. Noùi moät caùch khaùc ñi, veà khía caïnh taøi chính, caùc döï aùn ñaàu tö nöôùc ngoaøi phaûi thu ñöôïc lôïi nhuaän sau moät thôøi gian hoaït ñoäng nhaát ñònh. Vaø lôïi nhuaän thu ñöôïc naøy seõ tröïc tieáp ñoùng goùp moät phaàn vaøo lôïi ích cuûa nöôùc nhaän ñaàu tö döôùi daïng sau: - Lôïi nhuaän seõ ñöôïc chuyeån sang löïc löôïng nhaân coâng baûn xöù döôùi daïng möùc löông thöïc teá cao hôn. - Ngöôøi tieâu duøng seõ ñöôïc söû duïng nhöõng saûn phaåm coù chaát löôïng cao vôùi giaù reû. - Chính phuû coù theå taêng nguoàn thu thoâng qua thueá doanh thu vaø lôïi nhuaän. 16 - Caùc khu vöïc khaùc cuûa neàn kinh teá coù theå ñöôïc höôûng lôïi nhôø aûnh höôûng cuûa yeáu toá “taùc ñoäng trình dieãn”. * Xeùt treân bình dieän quoác gia: FDI coù theå mang laïi cho nöôùc nhaän ñaàu tö nhieàu lôïi ích. Nhöõng lôïi ích naøy ñöôïc chia thaønh ba nhoùm: lôïi ích chuyeån taøi nguyeân, taùc ñoäng veà vieäc laøm vaø taùc ñoäng leân caùn caân thanh toaùn. (1) Lôïi ích chuyeån taøi nguyeân: nhôø coù söï ñoùng goùp cuûa FDI vaøo vieäc cung caáp voán, coâng ngheä vaø kyõ naêng quaûn lyù. Ñaây laø nhöõng yeáu toá thöôøng khan hieám ôû caùc quoác gia ñang phaùt trieån vaø ñöôïc buø ñaép thoâng qua vieäc tieáp nhaän FDI. (2) Lôïi ích thu ñöôïc veà vaán ñeà vieäc laøm nhôø taùc ñoäng tích cöïc cuûa FDI ñoái vôùi thò tröôøng lao ñoäng taïi nöôùc nhaän ñaàu tö. Tröôùc heát, taùc ñoäng tröïc tieáp cuûa FDI laø khaû naêng taïo ra coâng vieäc laøm cuûa caùc coâng ty ña quoác gia baèng tuyeån duïng coâng nhaân cuûa nöôùc chuû nhaø vaøo laøm vieäc taïi caùc coâ sôû saûn xuaát vaø truï sôû cuûa hoï. (3) Lôïi ích thu ñöôïc nhôø nhöõng taùc ñoäng tích cöïc ñoái vôùi caùn caân tanh toaùn: haàu heát ôû caùc quoác gia theo ñuoåi chính saùch môû cöûa ñeå thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi, aûnh höôûng cuûa FDI ñoái vôùi caùn caân thanh toaùn laø moät vaán ñeà raát ñöôïc chuù troïng. Chính phuû cuûa caùc quoác gia naøy muoán caùn caân thanh toaùn tích cöïc, nghóa laø caùn caân thaëng dö hôn laø thaâm huït. Söï thaâm huït naøy, neáu khoâng coù FDI, seõ chæ coù theå ñöôïc buø ñaép baèng caùch baùn taøi saûn cho nöôùc ngoaøi. * Ñoái vôùi nhöõng nöôùc coù neàn kinh teá ñang phaùt trieån nhö VN: ÑTTTNN laø moät trong nhöõng nguoàn quan troïng ñeå buø ñaép söï thieáu huït veà voán ngoaïi teä. Haàu heát caùc nöôùc coù neàn kinh teá keùm phaùt trieån vaø ñang phaùt trieån ñeàu rôi vaøo caùc voøng laån quaån laø thu nhaäp thaáp-tích luõy thaáp-ñaàu tö thaáp-thu nhaäp thaáp. Ñaây laø ñieåm nuùt khoù khaên nhaát maø caùc nöôùc naøy phaûi vöôït qua ñeå coù theå hoäi nhaäp vaøo söï taêng tröôûng cuûa neàn kinh teá hieän ñaïi. Trôû ngaïi lôùn nhaát ñeå thöïc hieän 17 nhöõng ñieàu ñoù ñoái vôùi caùc nöôùc naøy laø voán ñaàu tö, kyõ thuaät coâng ngheä, naêng löïc vaø kinh nghieäm quaûn lyù. Voán ñaàu tö laø cô sôû ñeå taïo ra coâng aên vieäc laøm trong nöôùc, ñoåi môùi coâng ngheä, kyõ thuaät, taêng naêng suaát lao ñoäng,…töø ñoù taïo tieàn ñeà ñeå taêng thu nhaäp, taêng tích luõy cho söï phaùt trieån kinh teá. Do vaäy, khi tích luõy trong nöôùc coøn thaáp thì voán nöôùc ngoaøi seõ laø moät cuù hích ñeå goùp phaàn ñoät phaù caùc voøng laån quaån noùi treân. Thoâng qua ÑTTTNN, caùc nöôùc ñang phaùt trieån nhaän ñaàu tö coù cô hoäi tieáp caän vôùi thò tröôøng theá giôùi nhieàu hôn. Bôûi vì caùc nöôùc naøy neáu coù khaû naêng saûn xuaát thì möùc chi phí saûn xuaát vaø chaát löôïng saûn phaåm chæ coù theå tieâu thuï noäi ñòa vaø raát khoù khaên trong vieäc thaâm nhaäp vaøo thò tröôøng theá giôùi. Trong khi ñoù, haàu heát caùc hoaït ñoäng ÑTTTNN ñeàu do caùc coâng ty quoác gia thöïc hieän, maø caùc coâng ty naøy laïi coù lôïi theá trong vieäc tieáp caän vôùi khaùch haøng baèng nhöõng hôïp ñoàng daøi haïn döïa treân uy tín cuûa hoï veà chaát löôïng, kieåu daùng saûn phaåm vaø kòp thôøi haïn,… 1.1.3.2 Ñoái vôùi nöôùc ñi ñaàu tö: Nhôø xuaát khaåu tö baûn, caùc coâng ty xuyeân quoác gia coù ñieàu kieän naâng cao söû duïng voán baèng caùch khai thaùc toái ña nhöõng lôïi theá veà nhaân löïc vaø taøi nguyeân ôû caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö ñeå giaûm giaù thaønh, tìm kieám tyû suaát lôïi nhuaän cao. - Môû roäng phaïm vi aûnh höôûng sang nhieàu quoác gia nhaèm khaúng ñònh söùc maïnh veà kinh teá vaø naâng cao uy tín veà chính trò treân quoác teá, ñoàng thôøi thoâng qua vieäc cho vay voán vôùi soá löôïng lôùn, laõi suaát thaáp ñeå aùp ñaët caùc ñieàu kieän veà chính trò vaø kinh teá buoäc caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö phaûi leä thuoäc vaøo mình. - Ñaàu tö voán ra nöôùc ngoaøi giuùp caùc coâng ty xuyeân quoác gia môû roäng saûn xuaát sang nhieàu nöôùc, nhaèm traùnh nhöõng baát lôïi veà kinh teá vaø chính trò trong nöôùc mình (phaân taùn voán ñeå traùnh._. ruûi ro), ñoàng thôøi taän duïng thueá cuûa nöôùc khaùc ñeå phaân coâng laïi lao ñoäng chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng coù lôïi nhaát cho caùc coâng ty trong heä thoáng taäp ñoaøn tö baûn xuyeân quoác gia. Taïo moâi tröôøng môùi ñeå caïnh tranh, thuùc ñaåy vaø môû roäng saûn xuaát. 18 - Taän duïng cô cheá hoïat ñoäng ñaàu tö cuûa moãi nöôùc khaùc nhau ñeå thöïc hieän vieäc chuyeån giaù, traùnh möùc thueá cao nhaèm toái öu hoùa lôïi nhuaän. - Môû roäng thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm, oån ñònh vaø duy trì saûn xuaát ôû trình ñoä cao, trong ñoù ñaùng chuù yù laø khai thaùc ñöôïc nguyeân lieäu giaù reû töø caùc nöôùc tieáp nhaän. Dó nhieân xuaát khaåu tö baûn cuõng coù nhöõng ruûi ro nhaát ñònh, tröôùc heát laø khaû naêng kieåm soaùt vaø quaûn lyù nguoàn voán tröôùc nhöõng bieán ñoäng chính trò, xaõ hoäi ôû caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö. Maët khaùc caùc nöôùc xuaát khaåu tö baûn cuõng ñang phaûi ñoái phoù vôùi nhöõng haïn cheá veà naêng löïc quaûn lyù, heä thoáng chính saùch vaø phaùp luaät chöa cuï theå, thieáu ñoàng boä, ñoäi nguõ coâng nhaân trình ñoä thaáp quy hoaïch daøn traõi thieáu khoa hoïc ôû nöôùc sôû taïi. Taát caû nhöõng bieåu hieän treân ñeàu taïo ra nhöõng trôû ngaïi nhaát ñònh cho caùc nhaø ñaàu tö. 1.5.4 Nhöõng baát lôïi maø FDI coù theå gaây ra cho nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö: Beân caïnh nhöõng lôïi ích thu ñöôïc töø vieäc tieáp nhaän nguoàn voán FDI, thì vieäc thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi coù moät soá baát lôïi maø caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö caàn nhaän thaáy: Nguoàn FDI chuû yeáu do caùc coâng ty xuyeân quoác gia chi phoái. Vì vaäy caùc nöôùc nhaän ñaàu tö phaûi phuï thuoäc vaøo voán, coâng ngheä, thò tröôøng vaø heä thoáng maïng löôùi tieâu thuï cuûa caùc nöôùc xuaát khaåu tö baûn. Neáu caùc nöôùc nhaän ñaàu tö chæ bieát döïa vaøo FDI maø khoâng chuù troïng ñuùng möùc ñeán vieäc khai thaùc caùc nguoàn ñaàu tö khaùc töø noäi löïc cuûa neàn kinh teá thì nguy cô leä thuoäc vaø maát ñoäc laäp veà kinh teá laø khoù traùnh khoûi. Caùc coâng ty xuyeân quoác gia coù theå duøng quyeàn löïc kinh teá cuûa mình gaây aûnh höôûng baát lôïi ñeán tình hình kinh teá xaõ hoäi cuûa nöôùc chuû nhaø. - Muïc tieâu cuûa baát kyø nhaø ñaàu tö naøo cuõng ñeàu mong muoán thu hoài voán nhanh vaø coù ñöôïc nhieàu lôïi nhuaän. Do ñoù vieäc chuyeån giao coâng ngheä cuõng cô baûn laø nhaèm muïc ñích naøy. * Taùc ñoäng coâng ngheä 19 Coù hai khuynh höôùng thöôøng xaûy ra: + Ñöa caùc thieát bò coâng ngheä hieän ñaïi vaøo nhaèm thu hoài voán vaø lôïi nhuaän nhanh maø khoâng tính ñeán chaát löôïng vaø soá löôïng lao ñoäng hieän coù cuûa nöôùc sôû taïi. Keát quaû laø maëc duø taêng voán ñaàu tö, môû roäng saûn xuaát, coù theâm nhieàu ngaønh ngheà môùi nhöng ngöôøi lao ñoäng vaãn thieáu vieäc laøm. Soá löôïng lao ñoäng dö thöøa vaãn khoâng ñöôïc giaûi quyeát. + Taän duïng caùc thieát bò coâng ngheä ñaõ cuõ vaø laïc haäu chuyeån giao caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö. Do maùy moùc thieát bò laïc haäu neân chi phí saûn xuaát lôùn, giaù thaønh saûn phaåm cao, khaû naêng caïnh tranh thaáp, nhoùm caùc nöôùc daïng naøy khoù coù theå ñuoåi kòp caùc nöôùc phaùt trieån. Ñoù laø chöa tính ñeán caùc taùc haïi khaùc nhö oâ nhieåm moâi tröôøng, khoâng coù ñieàu kieän tieáp nhaän khoa hoïc coâng ngheä vaø ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc hieän ñaïi,… * Tình traïng chuyeån giaù thoâng qua thuû thuaät naâng giaù chi phí ñaàu vaøo. Caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi thöôøng tính giaù cao cho nhöõng nguyeân vaät lieäu, baùn thaønh phaåm, maùy moùc vaø thieát bò maø hoï nhaäp vaøo ñeå thöïc hieän ñaàu tö. Vieäc laøm naøy mang laïi nhieàu lôïi ích cho nhaø ñaàu tö nhö: giaûm ñöôïc thueá TNDN, thueá chuyeån lôïi nhuaän ra nöôùc ngoaøi…giaûm lôïi nhuaän thöïc teá maø hoï kieám ñöôïc, seõ laøm haïn cheá caùc nhaø caïnh tranh saùt nhaäp vaøo thò tröôøng. Ngöôïc laïi, ñieàu naøy laïi gaây ra chi phí saûn xuaát cao ôû caùc nöôùc chuû nhaø vaø caùc nöôùc chuû nhaø phaûi mua haøng hoùa do ñaàu tö nöôùc ngoaøi saûn xuaát vôùi giaù cao hôn. * Taùc ñoäng tieâu cöïc leân caùn caân thanh toaùn: AÛnh höôûng cuûa FDI ñoái vôùi caùn caân thanh toaùn laø moät vaán ñeà raát ñöôïc chuù troïng. Thoâng thöôøng nhaø nöôùc sôû taïi raát khoù kieåm soaùt ñöôïc giao dòch ngoaïi thöông cuûa caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, bôûi haàu heát caùc giao dòch naøy laø giao dòch trong noäi boä coâng ty cuûa caùc taäp ñoaøn tö baûn xuyeân quoác gia. Nhôø giao dòch trong noäi boä, caùc coâng ty coù voán ñaàu tö coù theå ñònh giaù caùc saûn 20 phaåm do mình saûn xuaát ra hoaëc caùc nguoàn ñaàu tö theo möùc giaù coù lôïi nhaát cho hoï nhaèm ñeå troán thueá hoaëc neù traùnh söï kieåm soaùt cuûa Nhaø nöôùc sôû taïi. Taùc ñoäng baát lôïi cuûa FDI leân caùn caân thanh toaùn cuûa nöôùc nhaän ñaàu tö coù theå daãn ñeán hai khía caïnh: laø vieäc chuyeån lôïi nhuaän ra nöôùc ngoaøi, hoaït ñoäng naøy seõ ñöôïc theå hieän laø taøi saûn nôï trong taøi khoaûn vaõng lai; khía caïnh thöù hai laø vieäc nhaäp khaåu nguyeân phuï lieäu, maùy moùc thieát bò vaø haøng trung gian töø nöôùc ngoaøi cuûa caùc coâng ty xuyeân quoác gia cuõng taïo ra nôï trong taøi khoaûn vaõng lai. Vaø nhöõng hoaït ñoäng naøy seõ laøm giaûm nhöõng taùc ñoäng tích cöïc cuûa FDI leân caùn caân thanh toaùn cuûa nöôùc chuû nhaø. * Taùc ñoäng leân hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc coâng ty noäi ñòa: Beân caïnh öu theá veà voán, coâng ngheä hieän ñaïi, thò tröôøng, trình ñoä quaûn lyù, maïng löôùi tieâu thuï saûn phaåm,…caùc nöôùc xuaát khaåu tö baûn hoaøn toaøn coù ñuû ñieàu kieän ñeå giaønh theá chuû ñoäng trong saûn xuaát kinh doanh ngay taïi nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö. Do ñoù baèng con ñöôøng caïnh tranh hôïp quy luaät caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi hoaøn toaøn coù theå thoân tính caùc coâng ty noäi ñòa laø moät thöïc teá. Söï huøng maïnh cuûa caùc coâng ty nöôùc ngoaøi coù theå daãn ñeán söï töï trieät tieâu khoûi thò tröôøng cuûa caùc coâng ty ñaàu tö trong nöôùc khoâng ñuû khaû naêng caïnh tranh vaø khoâng ñuû söùc ñeå toàn taïi trong moät thôøi gian daøi ñeå roài bò thoân tính. Ngoaøi ra, coøn caàn phaûi xem xeùt ñeán muïc ñích thoân tính caùc coâng ty cuûa caùc ñoái taùc ñaàu tö baûn ñòa cuûa caùc coâng ty xuyeân quoác gia ñeå coù theå giaønh ñöôïc vò theá ñoäc quyeàn, hoaëc gaàn nhö ñoäc quyeàn. Ñieàu naøy seõ laøm giaûm lôïi ích cuûa FDI, ñaëc bieät ôû caùc quoác gia coøn theo ñuoåi chính saùch baûo hoä caùc ngaønh coâng nghieäp non treû, bôûi vì neáu caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi tham gia vaøo nhöõng ngaønh coâng nghieäp ñöôïc xem laø coù tieàm naêng nhöng coøn non treû, caùc coâng ty baûn ñòa seõ khoù coù cô hoäi phaùt trieån. * Ngoaøi ra nöôùc tieáp nhaän nguoàn voán FDI coù theå gaëp moät soá baát lôïi, haïn cheá: 21 - Chi phí cho vieäc thu huùt ÑTTTNN khaù cao. Ñeå thu huùt ÑTTTNN, nöôùc nhaän ñaàu tö phaûi aùp duïng moät soá öu ñaõi cho caùc nhaø ñaàu tö nhö: giaûm thueá, mieãn thueá trong moät thôøi gian daøi cho phaàn lôùn caùc döï aùn ÑTNN, hoaëc öu ñaõi veà tieàn thueâ ñaát, nhaø xöôûng vaø moät soá dòch vuï trong nöôùc so vôùi caùc nhaø ñaàu tö trong nöôùc hoaëc trong moät soá lónh vöïc hoï ñöôïc nhaø nöôùc baûo hoä thueá quan,…Vì vaäy, ñoâi khi lôïi ích cuûa nhaø ñaàu tö coù theå vöôït lôïi ích maø nöôùc chuû nhaø nhaän ñöôïc. - Saûn xuaát haøng hoùa khoâng thích hôïp. Caùc nhaø ñaàu tö coøn bò chæ trích laø saûn xuaát vaø baùn nhöõng haøng hoùa khoâng thích hôïp cho caùc nöôùc keùm phaùt trieån, thaäm chí coù ñoâi khi laïi laø nhöõng haøng hoùa coù haïi cho söùc khoûe con ngöôøi vaø gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Chaúng haïn nhö khuyeán khích söû duïng thuoác laù, thuoác tröø saâu, nöôùc ngoït coù gaz thay theá nöôùc hoa quaû töôi, chaát taåy thay theá xaø phoøng,… - Aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng thieân nhieân. Vaán ñeà baûo veä moâi tröôøng thöôøng chöa ñöôïc quan taâm ñuùng möùc ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån muoán thu huùt ñaàu tö, caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi kinh doanh saûn xuaát trong caùc lónh vöïc gaây nhieàu ñoäc haïi cho moâi tröôøng muoán neù traùnh söï kieåm soaùt chaëc cheõ cuûa chính phuû mình baèng caùch chuyeån nhaø maùy saûn xuaát sang nhöõng quoác gia ñang thu huùt ñaàu tö, hoï seõ tieát kieäm ñöôïc chi phí saûn xuaát vaø nhöõng chi phí voán dó raát toán keùm cho vaán ñeà veä sinh moâi tröôøng…Vaø nhö theá, neáu chính phuû caùc quoác gia ñang thu huùt voán ñaàu tö khoâng kieåm soaùt ñöôïc nhöõng döï aùn ñaàu tö naøy, ñaát nöôùc hoï seõ phaûi gaùnh chòu nhöõng thieät haïi naëng neà trong vieäc giöõ gìn vaø baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi. 1.6 Xu höôùng ñaàu tö tröïc tieáp treân theá giôùi hieän nay. Ñaàu theá kyû 20, caùc nöôùc thöôøng ñaàu tö ra nöôùc ngoaøi höôùng vaøo caùc lónh vöïc truyeàn thoáng: laø caùc ngaønh khai thaùc taøi nguyeân thieân nhieân, phaùt trieån noâng nghieäp baèng caùch ñaàu tö vaøo caùc ñoàn ñieàn vaø caùc ngaønh cheá bieán noâng saûn. Ngaøy nay lónh vöïc ñaàu tö ñaõ thay ñoåi: 22 - Khi ñaàu tö vaøo caùc nöôùc tö baûn phaùt trieån thì thöôøng ñaàu tö vaøo lónh vöïc dòch vuï, maø chuû yeáu taäp trung vaøo thöông maïi, taøi chính vaø nhöõng ngaønh kyõ thuaät môùi nhö: coâng ngheä thoâng tin, thieát bò vieãn thoâng, saûn xuaát oâ toâ, coâng ngheä sinh hoïc,…Hoaït ñoäng ñaàu tö chuû yeáu thöïc hieän thoâng qua vieäc saùt nhaäp, mua laïi ñeå thaønh laäp caùc “sieâu” coâng ty ñoäc quyeàn chi phoái hoaït ñoäng kinh doanh cuûa toaøn caàu. - Khi ñaàu tö vaøo caùc nöôùc ñang phaùt trieån thì quan ñieåm cuûa chuû ñaàu tö laø: + Giaûm tôùi möùc toái ña ruûi ro cuûa ñaàu tö baèng caùch ñaàu tö vaøo caùc döï aùn vöøa phaûi, khaû naêng thu hoài voán nhanh. + Ñaàu tö vaøo caùc döï aùn cho pheùp lôïi duïng trieät ñeå caùc ñieàu kieän öu ñaõi maø nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö daønh cho. + Ñaàu tö vaøo caùc ngaønh khai thaùc taøi nguyeân chieán löôïc nhö saét, theùp, daàu moû. + Ñaàu tö vaøo caùc ngaønh coù ngay thò tröôøng ôû caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö Nhìn chung xu höôùng caùc nhaø ñaàu tö thaâm nhaäp caùc thò tröôøng thò tröôøng môùi thoâng qua caùc hoaït ñoäng mua baùn vaø saùt nhaäp ngaønh dòch vuï nhö ngaân haøng, vieãn thoâng vaø caáp nöôùc lôùn hôn nhieàu ôû caùc ngaønh khaùc. Ngoaøi ra, vieäc chuyeån dòch vuï ra nöôùc ngoaøi laø hieän töôïng töông ñoái môùi vaø ñang gia taêng. Vieäc chuyeån dòch vuï ra nöôùc ngoaøi coù theå thöïc hieän baèng hai caùch: thieát laäp caùc chi nhaùnh nöôùc ngoaøi vaø thueâ moät beân thöù ba thöïc hieän dòch vuï vôùi chi phí thaáp hôn, goùp phaàn giaûm chi phí vaø taêng naêng löïc caïnh tranh. Nhieàu nhaø ñaàu tö trong caùc ngaønh khaùc nhau ñaõ thöïc hieän caùc dòch vuï nhö: keá toaùn, vaän ñôn, phaùt trieån phaàn meàm, thieát keá kieán truùc, thí nghieäm,… Phaûn öùng chính saùch ñoái vôùi vieäc ñieàu chænh chieán löôïc ñaàu tö cuûa caùc nhaø ñaàu tö chuyeån sang ngaønh dòch vuï, nhieàu nöôùc ñaõ thöïc hieän vieäc ñieàu chænh chính saùch quoác gia nhaèm vöøa thu huùt FDI vaøo caùc ngaønh cheá taïo vaø caùc ngaønh sô cheá laïi vöøa thu huùt ñöôïc FDI vaøo phaùt trieån ngaønh dòch vuï. Caùc nöôùc ñieàu thöïc hieän töï 23 do hoùa ñaàu tö, ñaëc bieät laø trong ngaønh dòch vuï, giaûm thieåu nhöõng truïc traëc cuûa thò tröôøng, vaø thieát laäp caùc muïc tieâu phaùt trieån roäng hôn, xoùa boû nhöõng quy ñònh haïn cheá hoaëc gaây trôû ngaïi cho ñaàu tö vaøo caùc ngaønh, ñaëc bieät laø ngaønh dòch vuï. Ñoàng thôøi caùc nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö cuõng coù caùc bieän phaùp tích cöïc baûo hoä vaø khuyeán khích ñaàu tö thoâng qua caùc chöông trình tö nhaân hoùa, caùc chính saùch khuyeán khích vaø öu ñaõi. Phaùt trieån nguoàn nhaân löïc thoâng qua giaùo duïc ñaøo taïo laø moät trong nhöõng yeáu toá then choát thu huùt FDI. 1.3 Hoaït ñoäng thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaø taêng cöôøng thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi. Trong lónh vöïc ÑTTTNN, tuy vaãn coøn nhieàu haïn cheá vaø baát lôïi, nhöng noù cuõng ñaõ mang laïi raát nhieàu lôïi ích cho caû nöôùc nhaän ñaàu tö vaø nöôùc ñi ñaàu tö. Nguoàn voán, coâng ngheä vaø caùch quaûn lyù cuûa caùc döï aùn FDI thaät söï raát quan troïng cho caùc nöôùc, nhaát laø caùc nöôùc ñang phaùt trieån nhö Vieät Nam. Vì vaäy, ñeå caïnh tranh veà naêng löïc vôùi caùc nöôùc khaùc trong vaán ñeà thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, Vieät Nam phaûi noã löïc raát lôùn. Beân caïnh caùc hoaït ñoäng thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaõ vaø ñang dieãn ra, Vieät Nam phaûi laøm theá naøo ñeå naâng cao hieäu quaû hôn cho caùc hoaït ñoäng naøy. Phaûi luoân caäp nhaät thoâng tin caùc nöôùc trong khu vöïc noùi rieâng vaø caùc nöôùc khaùc noùi chung vaø luoân thay ñoåi caûi tieán veà moâi tröôøng ñaàu tö, veà coâng taùc xuùc tieán ñaàu tö, veà caùch quaûn lyù caùc döï aùn ñaàu tö, veà nguoàn nhaân löïc,… vaø caùc öu ñaõi caïnh tranh trong thu huùt nguoàn voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi naøy. 1.4 Nghieân cöùu nhöõng kinh nghieäm naâng cao hieäu quaû thu huùt voán ñaàu tö cuûa moät soá nöôùc laân caän vaø ruùt ra baøi hoïc kinh nghieäm cho Vieät Nam. Sau gaàn 20 naêm thöïc hieän luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi, Vieät Nam ñaõ thu ñöôïc nhöõng thaønh töïu nhaát ñònh. Tuy nhieân tröôùc ñaây chuùng ta chæ môùi quan taâm ñeán vieäc thu huùt voán ñaàu tö FDI, maø chöa quan taâm ñuùng möùc ñeán vieäc hoã trôï trieån khai caùc döï aùn ñoù. Ñaây laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân laøm cho tyû leä giaûi ngaân 24 FDI thaáp, chieám khoaûn treân 53% voán ñaêng kyù, coù nghóa laø caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi cöù ñaêng kyù 2 ñoàng voán ôû Vieät Nam thì hoï môùi thaät söï ñöa vaøo Vieät Nam treân moät ñoàng voán. Trong ñieàu kieän Vieät Nam gia nhaäp WTO, caàn laøm sao ñeå thu huùt nguoàn voán FDI naøy nhieàu hôn vaø ñoàng thôøi hoã trôï trieån khai tyû leä giaûi ngaân FDI cao hôn, vieäc nghieân cöùu kinh nghieäm cuûa moät soá nöôùc trong khu vöïc thu huùt voán FDI Trung Quoác nhö Thaùi Lan, Singapore, Malaysia coù yù nghóa cöïc kyø quan troïng ñoái vôùi Vieät Nam. 1.3.1 Kinh nghieäm cuûa Singapore: Singapore laø nöôùc khoâng ban haønh Luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi, nhaø nöôùc caên cöù vaøo muïc tieâu chieán löôïc cuï theå cuûa töøng thôøi kyø maø xaùc ñònh nhöõng thaønh phaàn kinh teá ñoäng löïc ñeå khuyeán khích ñaàu tö. Chính phuû cho pheùp caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi ñöôïc ñaàu tö khoâng giôùi haïn veà voán vaøo caùc lónh vöïc maø nhaø nöôùc khuyeán khích ñaàu tö, giaûm möùc thueá ñaùnh vaøo caùc doanh nghieäp ñònh cö taïi Singapore. Taïo moïi ñieàu kieän ñeå nhaø ñaàu tö coù theå cö truù vaø nhaäp caûnh deã daøng, ñöôïc hoài thöông voán vaø chuyeån lôïi nhuaän ra nöôùc ngoaøi. Ñaëc bieät laø hoï taäp trung kinh phí xaây döïng cô cô sôû haï taàng, tìm kieám ñaát cho caùc nhaø ñaàu tö vaø öu tieân chuù troïng phaùt trieån giaùo duïc vaø ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc. Maëc duø laø nöôùc coù quy moâ soá daân nhoû, khoaûng treân 4 trieäu daân, nhöng Singapore laïi raát thaønh coâng trong vieäc hoäi nhaäp kinh teá quoác teá noùi chung vaø thu huùt FDI noùi rieâng. Xuaát phaùt töø moät neàn kinh teá phaùt trieån ôû trình ñoä thaáp, Singapore caàn moät khoái löôïng voán raát lôùn ñeå ñoåi môùi cô caáu vaø hieän ñaïi hoùa neàn kinh teá. Vì vaäy ngay töø ñaàu hoï ñaõ chuù troïng nguoàn voán beân trong vaø beân ngoaøi, ñaëc bieät laø nguoàn voán beân ngoaøi. Ñieàu ñoù ñaõ theå hieän thoâng qua vieäc Chính phuû ñaõ ban haønh nhieàu chính saùch, taïo ra moâi tröôøng haáp daãn, kích thích caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaàu tö vaøo Singapore. Maët khaùc Chính phuû Singapore ñaõ aùp duïng nhöõng bieän phaùp khuyeán khích raát maïnh meõ vaø naêng ñoäng. Nhöõng bieän phaùp chuû yeáu goàm: 25 - Nhaèm taïo ra moät söï oån ñònh cho caùc nhaø ÑTNN yeân taâm boû voán ñaàu tö kinh doanh laâu daøi, Chính phuû Singapore ñaõ coâng khai khaúng ñònh khoâng quoác höõu hoùa caùc doanh nghieäp cuûa ngöôøi nöôùc ngoaøi. - Nhöõng öu ñaõi veà thueá vaø nhöõng thuaän lôïi trong vieäc chuyeån lôïi nhuaän töø hoaït ñoäng kinh doanh ra nöôùc ngoaøi cuõng laø haáp daãn ñaùng keå ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi seõ ñöôïc mieãn thueá quan khi nhaäp thieát bò vaø nguyeân lieäu; doanh nghieäp hoaït ñoäng xuaát khaåu ñöôïc mieãn thueá tôùi 90% thueá lôïi töùc trong 8 naêm, vieän mieãn thueá coù theå keùo daøi trong voøng 15 naêm neáu coù soá voán coá ñònh treân 150trieäu USD; neáu kinh doanh thua loã seõ ñöôïc keùo daøi theâm thôøi haïn mieãn thueá, khoâng bò ñaùnh thueá hai laàn vaø Chính phuû seõ ñöôïc giaûm möùc thueá cho caùc chuû sôû höõu khoâng cö truù taïi Singapore. - Khi kinh doanh coù lôïi nhuaän, nhaø ÑTNN ñöôïc quyeàn töï do chuyeån lôïi nhuaän veà nöôùc. Singapore aùp duïng moät öu ñaõi raát ñaëc bieät ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi so vôùi caùc nhaø ñaàu tö khaùc, ñoù laø öu ñaõi veà quyeàn cö truù hay nhaäp caûnh hay coøn goïi laø ñaëc quyeàn veà nhaäp caûnh vaø nhaäp quoác tòch. Nhaø ñaàu tö naøo coù soá voán kyù thaùc taïi Singapore töø 250.000 SGD trôû leân vaø coù döï aùn ñaàu tö ñöôïc chính phuû Singapore chaáp nhaän, sau naêm naêm hoaït ñoäng, nhaø ñaàu tö vaø gia ñình hoï ñöôïc höôûng ñaëc quyeàn coâng daân Singapore. Ñieàu naøy khoâng chæ coù taùc ñoäng thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi, maø coøn thu huùt caû chaát xaùm vaøo Singapore. Ñaây laø moät qui ñònh cöïc kyø thoâng thoaùng, trong khi ñoù ôû Vieät Nam vieäc caáp Visa bò khoáng cheá veà thôøi gian. Veà hình thöùc ñaàu tö, Singapore ñaõ cho pheùp caùc nhaø ÑTNN ñaàu tö thoâng qua nhieàu hình thöùc khaùc nhau nhö doanh nghieäp 100% voán nöôùc ngoaøi, DNLD, khu cheá xuaát, hôïp taùc kinh doanh. Trong ñoù hình thöùc lieân doanh ñöôïc chuù troïng nhieàu hôn. Veà ñoái taùc ñaàu tö, luùc ñaàu Singapore chuû tröông ñaàu tö thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi vaøo phaùt trieån nhöõng ngaønh söû duïng nhieàu lao ñoäng vaø nhanh taïo 26 ra saûn phaåm xuaát khaåu nhö ngaønh deät may, laép raùp caùc thieát bò ñieän vaø phöông tieän giao thoâng. Sau ñoù, cuøng vôùi söï phaùt trieån nhö vuõ baõo cuûa coâng nghieäp ñieän töû vaø moät soá coâng ngheä tieân tieán khaùc, höôùng thu huùt voán ñaàu tö taäp trung vaøo nhöõng ngaønh nhö saûn xuaát maùy vi tính, saûn xuaát haøng ñieän töû, haøng baùn daãn daân duïng, coâng nghieäp loïc daàu vaø kyõ thuaät khai thaùc moû, …öu tieân cho nhöõng ngaønh ngheà, lónh vöïc muûi nhoïn cuûa neàn kinh teá. Treân neàn taûng caùc chính saùch vaø chieán löôïc thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi neâu treân, ñeå thu huùt nguoàn voán ÑTTTNN töø nöôùc laùng gieàng Trung Quoác veà caùc lónh vöïc ngaân haøng, tieàn teä, baûo hieåm, haøng khoâng, vaän taûi bieån, thöông maïi, Singapore ñaõ coù chính saùch mieãn giaûm thueá nhaäp khaåu thieát bò, cho pheùp caùc doanh nghieäp coù voán FDI ñöôïc mieãn thueá nhaäp khaåu caùc thieát bò coù lieân quan ñeán vieäc thöïc hieän caùc döï aùn ñaàu tö, ñöôïc pheùp töï do chuyeån lôïi nhuaän veà nöôùc, neáu trong quaù trình kinh doanh bò loã, thì ñöôïc xem xeùt ñeå keùo daøi thôøi haïn mieãn giaûm thueá. Ñaëc bieät nhaèm chuyeån giao coâng ngheä hieän ñaïi, nhaø nöôùc Singapore cho pheùp mieãn thueá nhaäp khaåu, mieãn thueá VAT vaø thueá thu nhaäp doanh nghieäp, neáu döï aùn goùp voán baèng caùc phaùt minh saùng cheá, baûn quyeàn vaø maùy moùc thieát bò. Veà vaán ñeà lao ñoäng, ñeå giaûi quyeát lao ñoäng cung caáp cho khu vöïc coù voán FDI, chính phuû Singapore ñaõ xaây döïng heä thoáng tröôøng chuyeân nghieäp, hôïp taùc vôùi nöôùc ngoaøi ñeå toå chöùc caùc trung taâm ñaøo taïo, tuyeån choïn nhaân vieân ra nöôùc ngoaøi taäp huaán chuyeân moân, ñoàng thôøi caùc doanh nghieäp trong nöôùc ñeàu chuû ñoäng tieán haønh boài döôõng ñoái vôùi coâng nhaân vieân chöùc ñeå ñaøo taïo moät löïc löôïng nhaân taøi, ñaûm baûo ñaùp öùng nhu caàu veà lao ñoäng cho vieäc thu huùt FDI. Veà huy ñoäng voán, nhaèm hoã trôï caùc döï aùn FDI trong vieäc huy ñoäng voán vay, traùnh tình traïng thieáu voán ñeå trieån khai thöïc hieän döï aùn, chính phuû Singapore ñaõ chuù troïng phaùt trieån heä thoáng ngaân haøng vôùi söï tham gia cuûa caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi. 27 Vôùi nhöõng öu theá treân, chính saùch ÑTNN ñaõ giuùp Singapore thu huùt ñöôïc caùc coâng ty haøng ñaàu theá giôùi vaø caùc nhaø ñaàu tö töø Trung Quoác. Singapore ñöôïc xem laø nöôùc thaønh coâng trong vieäc thu huùt vaø söû duïng coù hieäu quaû nguoàn voán FDI, vaø chính nguoàn voán naøy ñaõ giuùp neàn kinh teá Singapore caát caùnh trôû thaønh con roàng Chaâu AÙ. Vôùi tö caùch laø nhaø laõnh ñaïo moät trong nhöõng neàn kinh teá naêng ñoäng, hieäu quaû nhaát Chaâu AÙ, Thuû töôøng Singapore Lyù Hieån Long ñaõ phaùt bieåu raèng Singapore seõ môû cöûa thò tröôøng maïnh meõ, taïo thuaän lôïi cho söï chu chuyeån cuûa voán haøng hoùa, dòch vuï; theo ñuoåi moät chính saùch tieàn teä hôïp lyù, aùp duïng laõi suaát thaáp, taïo ra moät moâi tröôøng kinh teá coù theå tieân ñoaùn ñöôïc; xaây döïng moät nguoàn löïc cho töông lai thoâng qua giaùo duïc, trong saïch hoùa boä maùy ñieàu haønh, naâng cao kyõ naêng lao ñoäng cuûa ngöôøi daân. 1.3.2 Kinh nghieäm cuûa Thaùi Lan: Chính phuû Thaùi Lan ñaõ raát kheùo leùo trong vieäc keát hôïp FDI vôùi chieán löôïc CNH cuûa töøng thôøi kyø. Ñeå coù theå trieån khai caùc döï aùn nhanh, thuaän lôïi vaø coù hieäu quaû, chính phuû Thaùi Lan luoân coù nhöõng chính saùch khuyeán khích maïnh caùc nguoàn voán ñaàu tö trong nöôùc cuøng tham gia ñaàu tö vôùi caùc döï aùn FDI. Veà hình thöùc ñaàu tö, ñeå taïo ñieàu kieän cho vieäc thu huùt vaø trieån khai thöïc hieän caùc döï aùn FDI, chính phuû Thaùi Lan ñaõ baùn daàn caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc cho tö nhaân. Ñaây laø moät yeáu toá goùp phaàn ña daïng hoùa caùc hình thöùc ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi taïi Thaùi Lan. Hình thöùc ñaàu tö FDI phoå bieán nhaát ôû Thaùi Lan laø hình thöùc lieân doanh, chính phuû khuyeán khích caùc coâng ty ngöôøi Thaùi, ngöôøi Thaùi goác Hoa lieân doanh vôùi caùc coâng ty cuûa Myõ, Nhaät Baûn, caùc nöôùc khaùc, hình thöùc 100% voán nöôùc ngoaøi cuõng ñöôïc chính phuû Thaùi Lan chaáp nhaän. Ngoaøi ra trong lónh vöïc cô sôû haï taàng, chính phuû Thaùi Lan cuõng aùp duïng hình thöùc BOT. Vieäc ña daïng hoùa hình thöùc thu huùt voán ñaàu tö cuõng laø moät yeáu toá taïo neân söï haáp daãn cuûa moâi tröôøng ñaàu tö Thaùi Lan so vôùi caùc nöôùc khaùc. 28 Nhaèm ñoái phoù vôùi tình traïng suït giaûm FDI trong thôøi kyø khuûng hoaûng taøi chính tieàn teä chaâu AÙ, ñöùng tröôùc hieän traïng ruùt voán oà aït cuûa caùc nhaø ÑTNN ra khoûi Thaùi Lan vaøo cuoái naêm 1997, naêm 1998 ñeå thu huùt laïi nguoàn voán naøy, ñaëc bieät töø Trung Quoác vaøo caùc lónh vöï maäu dòch, gia coâng, cheá taïo, cô khí, saûn xuaát thuoác chöõa beänh vaø baát ñoäng saûn, chính phuû Thaùi Lan ñaõ ñieàu chænh chính saùch veà FDI. - Aùp duïng caùc bieän phaùp nhaèm taêng cöôøng huy ñoäng voán vay nöôùc ngoaøi, trong ñoù giaûm tyû leä nhöõng khoaûn vay thöông maïi ngaén haïn, keâu goïi söï trôï giuùp cuûa caùc chính phuû vaø caùc toå chöùc quoác teá. - Buø ñaép caùc khoaûn thieáu huït veà voán cuûa caùc doanh nghieäp coù voán FDI ñang hoaït ñoäng baèng vieäc mua coå phaàn cuûa caùc coâng ty, thöïc hieän caùc bieän phaùp ñaûo nôï thaønh voán. - Taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc thöïc hieän caùc cuoäc saùt nhaäp caùc coâng ty cuûa Thaùi Lan vôùi caùc coâng ty nöôùc ngoaøi. Môû roäng hôn phaïm vi ñaàu tö cho caùc nhaø ÑTNN. - Tieáp tuïc khuyeán khích ÑTNN vaøo caùc lónh vöïc kyõ thuaät cao vaø khuyeán khích ñaàu tö giaùn tieáp qua vieäc taïo ñieàu kieän hôn nöõa cho caùc nhaø ÑTNN tham gia vaøo thò tröôøng chöùng khoaùn. - Höôùng daãn vaø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ôû Thaùi Lan ñaàu tö ra nöôùc ngoaøi, ñaëc bieät laø ñaàu tö sang caùc nöôùc laùng gieàng,… Vôùi nhöõng ñieàu chænh treân ñaõ giuùp cho nguoàn voán FDI töø Trung Quoác vaø caùc nöôùc vaøo Thaùi Lan ñöôïc phuïc hoài vaø taêng tröôûng trôû laïi. Thuû töôùng Thaùi Lan ñöông thôøi, OÂng Surayud Chulanont cho bieát, Chính phuû Thaùi Lan ñaët ra nhöõng öu tieân ñeå thöïc hieän vieäc naâng cao hieäu quaû thu huùt voán ÑTTTNN trong thôøi gian tôùi: thuùc ñaåy caûi caùch chính trò, taêng cöôøng ñoaøn keát quoác gia; caûi thieän tính haáp daãn cuûa moâi tröôøng ñaàu tö. Thaùi Lan seõ taêng cöôøng 29 tính minh baïch hoùa, phaùt trieån cô sôû haï taàng vôùi nhöõng döï aùn khoång loà, caûi thieän giaùo duïc ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc. 1.3.3 Kinh nghieäm cuûa Malaysia: Malaysia tröôùc thôøi kyø thöïc hieän môû cöûa kinh teá voán laø moät quoác gia noâng nghieäp, trình ñoä phaùt trieån thaáp. Nhöng nhôø coù chính saùch thu huùt voán ñaàu tö hôïp lyù mang tính caïnh tranh cao, neân sau hôn ba thaäp nieân thöïc hieän chính saùch “kinh teá môû” ñaõ bieán Malaysia trôû thaønh moät trong nhöõng nöôùc ñöùng ñaàu trong caùc nöôùc phaùt trieån. Nhöõng öu ñieåm trong chính saùch ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuûa Malaysia: - Thuû tuïc vaø chính saùch öu ñaõi trong ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuûa Malaysia raát roõ raøng, nhaát quaùn vaø oån ñònh. - Khuyeán khích phaùt trieån taát caû caùc loaïi hình ñaàu tö, töø hình thöùc 100% voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñeán hình thöùc lieân doanh. - Chính phuû khoâng qui ñònh möùc löông toái thieåu cuûa ngöôøi lao ñoäng. Tuy nhieân ñeå haïn cheá vieäc thueâ möôùn nhaân coâng vaø caùc nhaø quaûn lyù nöôùc ngoaøi, chính phuû aùp duïng thueá ñieàu tieát thu nhaäp. - Giaûm thueá hoaëc mieãn thueá lôïi töùc trong 5 naêm keå töø khi coù laõi ñoái vôùi caùc coâng ty, xí nghieäp xuaát khaåu 50% toång giaù trò saûn phaåm saûn xuaát vaø trong saûn phaåm saûn xuaát söû duïng treân 50% nguyeân lieäu cuûa Malaysia. - Cho pheùp taêng 2-4% vôùi giaù thaønh saûn xuaát, neáu doanh nghieäp söû duïng chi phí naøy ñeå baûo veä moâi tröôøng, xöû lyù chaát thaûi. - Trong giaù thaønh saûn phaåm: khoaûn muïc chi phí nghieân cöùu ñaøo taïo ñöôïc pheùp nhaân heä soá 2 ñeå khuyeán khích caùc coâng ty coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi quan taâm naâng cao tay ngheà, ñaøo taïo caùn boä quaûn lyù vaø coâng nhaân Malaysia. 1.5 Kinh nghieäm ruùt ra veà thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi cho Vieät Nam: 30 Qua nghieân cöùu kinh nghieäm thu huùt vaø hoã trôï trieån khai thöïc hieän döï aùn FDI cuûa Singapore, Thaùi Lan, Malaysia ruùt ra moät soá nhaän xeùt, kinh nghieäm cho Vieät Nam: Veà huy hoaïch phaùt trieån: Coù ñònh höôùng thu huùt FDI roõ raøng seõ taïo ñieàu kieän raát toát cho vieäc trieån khai thöïc hieän döï aùn. Chaát löôïng cuûa coâng taùc quy hoaïch laø moät caên cöù quan troïng giuùp cho caùc nhaø ÑTNN löïa choïn ñöôïc nhöõng döï aùn coù chaát löôïng, phuø hôïp vôùi muïc tieâu cuûa nöôùc sôû taïi, neân tính khaû thi cuûa caùc döï aùn raát lôùn. Veà hình thöùc ñaàu tö vaø quyeàn chuyeån ñoåi giöõa caùc hình thöùc ñaàu tö: vieäc cho pheùp ña daïng hoùa hình thöùc ñaàu tö vaø chuyeån ñoåi giöõa caùc hình thöùc ñaàu tö deã daøng vaø thuaän tieän nhö tröôøng hôïp cuûa Singapore, Thaùi Lan vaø Malysia seõ laø bieän phaùp quan troïng giuùp caùc coâng ty trong vieäc taùi caáu truùc. Thöïc teá taïi Vieät Nam thôøi gian qua cho thaáy raát nhieàu döï aùn FDI ñaõ thöïc hieän vieäc chuyeån ñoåi hình thöùc ñaàu tö ngay trong quaù trình trieån khai thöïc hieän döï aùn. Vì vaäy neáu chuùng ta thaät söï coù nhöõng quy ñònh thoâng thoaùng hôn seõ laø tieàn ñeà raát quan troïng trong vieäc thuùc ñaåy trieån khai thöïc hieän döï aùn FDI. Veà soá lao ñoäng nöôùc ngoaøi: khoâng khoáng cheá soá lao ñoäng laø ngöôøi nöôùc ngoaøi trong caùc döï aùn FDI nhö tröôøng hôïp cuûa Singapore vaø Thaùi Lan. Ñieàu naøy seõ giuùp cho caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi tieát kieäm hôn thôøi gian vaø tieàn baïc cho vieäc ñaøo taïo laïi lao ñoäng. Veà hoã trôï voán: taïo ñieàu kieän hoã trôï veà voán thoâng qua hình thöùc tín duïng cho caùc döï aùn FDI nhö tröôøng hôïp cuûa Singapore vaø Thaùi Lan cho pheùp caùc döï aùn coù theå vay voán nöôùc ngoaøi, phaùt haønh coå phieáu, traùi phieáu. Veà baûo ñaûm chaát löôïng nguoàn nhaân löïc: chuù troïng phaùt trieån ñaøo taïo ñoäi nguõ caùn boä quaûn lyù vaø coâng nhaân laønh ngheà nhö tröôøng hôïp cuûa Singapore, thaäm 31 chí cho pheùp nhaäp cö nhöõng chuyeân gia gioûi. Ngöôïc laïi laø baøi hoïc thaát baïi cuûa Thaùi Lan trong vieäc chuaån bò chieán löôïc ñaøo taïo ngheà cho coâng nhaân. Beân caïnh moät soá kinh nghieäm noåi baäc cuûa vieäc naâng cao hieäu quaû thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ruùt ra töø caùc nöôùc treân, ñieàu kieän cô baûn ñeå thu huùt nguoàn voán naøy maø Vieät Nam coù theå xem xeùt thöïc hieän ñöôïc laø: - Oån ñònh chính trò, xaõ hoäi taïo ra moâi tröôøng thuaän lôïi ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh, taïo söï an toaøn vaø baûo ñaûm veà ñaàu tö. Caùc nhaø ñaàu tö thöôøng ñaùnh giaù möùc ñoä ruûi ro chính trò theo boán daïng chuû yeáu: söï maát oån ñònh trong nöôùc; söï xung ñoät vôùi nöôùc ngoaøi; xu theá chính trò vaø cuoái cuøng laø khuynh höôùng kinh teá. - Oån ñònh caùc chính saùch kinh teá vó moâ. Duy trì oån ñònh caùc chính saùch kinh teá vó moâ laø haïn cheá nhöõng bieán ñoäng ngaén haïn trong neàn kinh teá vaø khuyeán khích taêng tröôûng beàn vöõng laâu daøi, goùp phaàn taïo neân moâi tröôøng ñaàu tö haáp daân cho caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi. - Chính saùch khuyeán khích vaø hoã trôï ñaàu tö thoûa ñaùng, ñoàng thôøi coù chieán löôïc phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi, qui hoaïch ñaàu tö roõ raøng, cuï theå. Caùc quoác gia thöôøng duøng nhieàu coâng cuï khaùc nhau ñeå taùc ñoäng ñeán toång möùc ñaàu tö, ñeán söï phaân phoái ñaàu tö giöõa caùc khu vöïc, caùc loaïi taøi saûn vaø theo thôøi gian baèng caùch taùc ñoäng ñeán heä soá sinh lôïi cuûa voán. - Moâi tröôøng theå cheá oån ñònh. Chính phuû coù va._.ïch ñaàu tö neân coù keá hoaïch cuï theå caáp giaáy pheùp cho caùc coâng ty Trung Quoác ñaàu tö vaøo maët haøng naøo vôùi soá löôïng laø bao nhieâu, ñoàng thôøi phaûi luoân quan saùt vaø caäp nhaät kòp thôøi thoâng tin veà nhöõng dieãn bieán xaûy ra treân thò tröôøng Vieät Nam vaø thò tröôøng quoác teá, ñeå coù nhöõng quyeát ñònh ngaên chaën kòp thôøi nhöõng khaû naêng xaáu coù theå xaûy ra cho kinh teá Vieät Nam. Beân caïnh coâng taùc caàn khaû naêng suy ñoaùn, coù taàm nhìn veà aûnh höôûng cuûa caùc ñaàu tö FDI Trung Quoác ñoái vôùi thò tröôøng tieâu thuï Vieät Nam, chuùng ta cuõng phaûi suy ñoaùn veà aûnh höôûng cuûa caùc döï aùn ñaàu tö FDI Trung Quoác trong vaán ñeà chính trò. Ñaønh raèng Vieät Nam vaø Trung Quoác coù theå cheá chính trò töông ñoái gioáng nhau, hai nöôùc coù quaù trình hôïp taùc laâu daøi, nhöng so vôùi Trung Quoác roäng lôùn, Vieät Nam chuùng ta khaù nhoû beù caû veà dieän tích laãn tieàm löïc kinh teá. Neân khi chuùng ta thu huùt nguoàn voán ñaàu tö FDI Trung Quoác, khoâng phaûi caøng nhieàu voán caøng toát, khoâng phaûi bao nhieâu döï aùn cuõng ñöôïc, maø chuùng ta phaûi coù söï löïa choïn, caân nhaéc, caån thaän trong vieäc keâu goïi ñaàu tö vaøo maët haøng naøo, vaøo lónh vöïc naøo vaø vaøo ñòa phöông naøo cuûa Vieät Nam ñeå traùnh söï xaâm nhaäp vaø tham voïng baønh tröôùng cuûa moät nöôùc cöôøng quoác nhö Trung Quoác. 3.4 Moät soá kieán nghò nhaèm naâng cao hieäu quaû thu huùt voán ñaàu tö FDI Trung Quoác vaøo Vieät Nam: 3.4.1 Veà luaät phaùp, chính saùch: 81 Caàn tuyeân truyeàn vaø phoå bieán noäi dung cuõng nhö Nghò ñònh höôùng daãn cuûa Luaät Ñaàu tö vaø Luaät Doanh nghieäp môùi, caùc luaät môùi naøy ñaõ taïo saân chôi bình ñaúng cho caùc nhaø ñaàu tö baát luaän laø nhaø ñaàu tö trong hay ngoaøi nöôùc, ñaëc bieät laø baûo ñaûm tính minh baïch vaø tieân lieäu tröôøc ñöôïc traùch nhieäm giaûi trình ñeå caùc nhaø ñaàu tö an taâm ñaàu tö. Kòp thôøi höôùng daãn cuï theå veà chuyeån ñoåi thuû tuïc haønh chính, cuûng coá hoaøn thieän toå chöùc boä maùy hoaøn thieän quaûn lyù ÑTNN phuø hôïp vôùi quy ñònh cuûa luaät môùi. Xem troïng vieäc giöõ vöõng oån ñònh, khoâng laøm aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp FDI khi aùp duïng caùc luaät môùi. Ñaåy maïnh vieäc ña daïng hoùa phöông thöùc ñaàu tö ñeå khai thaùc theâm caùc keânh ñaàu tö môùi nhö cho pheùp thaønh laäp coâng ty hôïp doanh, ÑTNN theo hình thöùc mua vaø saùp nhaäp (M&A)...Sôùm ban haønh Quy cheá coâng ty quaûn lyù voán ñeå ñeàiu haønh chung caùc döï aùn. Toång keát vieäc thöïc hieän thí ñieåm coå phaàn hoùa caùc doanh nghieäp ÑTNN ñeå nhaân roäng. 3.4.2 Veà quaûn lyù nhaø nöôùc trong hoaït ñoäng ñaàu tö FDI Trung Quoác: - Ñaåy maïnh vieäc trieån khai phaân caáp quaûn lyù nhaø nöôùc giöõa Chính phuû vaø chính quyeàn tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc Trung öông; chuù troïng vaøo coâng taùc höôùng daãn, kieåm tra, giaùm saùt vieäc thöïc hieän chính saùch phaùp luaät cuûa caùc ñòa phöông traùnh tình traïng ban haønh chính saùch öu ñaõi vöôït khung; giaûm daàn söï tham gia tröïc tieáp cuûa cô quan quaûn lyù trung öông vaøo xöû lyù caùc vaán ñeà cuï theå, trong ñoù nhieäm vuï giaùm ñònh ñaàu tö vaø haäu kieåm ñöôïc taêng cöôøng. - Tieáp tuïc thöïc hieän nghieâm tuùc Chæ thò 13 cuûa Thuû töôùng Chính phuû, trong ñoù coù vieäc tieán haønh ñieàu ñaën giao ban Vuøng; duy trì naâng cao chaát löôïng caùc cuoäc ñoái thoaïi vôùi coäng ñoàng caùc nhaø ñaàu tö, kòp thôøi giaûi quyeát nhöõng khoù khaên vöôùng maéc trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa nhaø ñaàu tö. - Thöïc hieän coù hieäu quaû cô cheá moät cöûa vaø giaûi quyeát kòp thôøi caùc vöôùng maéc phaùt sinh giuùp caùc doanh nghieäp trieån khai döï aùn thuaän lôïi, khuyeán khích hoï ñaàu tö chieàu saâu, môû roäng saûn xuaát ñeå ñaït hieäu quaû kinh teá – xaõ hoäi cao hôn. 82 - Caûi caùch haønh chính, naâng cao hieäu quaû quaûn lyù Nhaø nöôùc ñoái vôùi hoaït ñoäng ñaàu tö FDI Trung Quoác, caûi caùch haønh chính vaø laøm laønh maïnh hoùa moâi tröôøng ñaàu tö, giaûm caùc thuû tuïc phieàn haø cuûa heä thoáng haønh chính vôùi quaù trình ñaàu tö, naâng cao hieäu quaû ñaàu tö voán. Thöïc hieän vieäc ñôn giaûn hoùa caùc thuû tuïc caáp pheùp ñaàu tö, coâng khai hoùa vaø minh baïch hoùa quaù trình caáp pheùp, giaûi quyeát caùc thuû tuïc haønh chính; kieân quyeát xöû lyù nhöõng tröôøng hôïp saùch nhieãu, voâ traùch nhieäm cuûa caùc caùn boä, cô quan coâng quyeàn. Quaùn trieät nguyeân taéc ”moät cöûa, moät daáu”, khaéc phuïc tình traïng quaûn ly ù choàng cheùo, phaân taùn, keùm hieäu quaû cuûa cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc. - Tieáp tuïc ñaåy maïnh vieäc öùng duïng coâng ngheä tin hoïc vaøo coâng taùc quaûn lyù nhaèm naâng cao hieäu quaû ñieàu haønh hoaït ñaàu tö tröïc tieáp FDI Trung Quoác ôû caû Trung öông laãn ñòa phöông. 3.4.3 Taêng cöôøng caùc cuoäc gaëp gôõ giöõa caùc nhaø laõnh ñaïo cuûa hai nöôùc: Nhöõng naêm qua caùc cuoäc gaëp gôõ, trao ñoåi cuûa Laõnh ñaïo hai nöôùc ñaõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho quan heä hôïp taùc kinh teá cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo caáp cao caùc boä ngaønh laø cô sôû quan troïng ñeå tieán haønh caùc bieän phaùp cuï theå. Tuy nhieân quan heä hôïp taùc kinh teá giöõa hai nöôùc chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng, hay noùi caùch khaùc, coâng taùc xuùc tieán thöông maïi, ñaàu tö chöa ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån moái quan heä hôïp taùc. Caàn xem xuùc tieán ñaàu tö laø moät yeâu caàu, moät muïc tieâu trong moïi hoaït ñoäng, töø nhöõng cuoäc thaêm vieáng cuûa laõnh ñaïo caáp cao tôùi caùc cuoäc giao löu cuûa caùc cô quan vaø daân cö. Hai nhaø nöôùc caàn chæ ñaïo caùc cô quan chöùc naêng coù bieän phaùp tích cöïc trong vieäc phoå bieán, tuyeân truyeàn chính saùch, phaùp luaät lieân quan tôùi hoaït ñoäng ñaàu tö giöõa hai nöôùc vaø neân coù caùc chöông trình khen thöôûng xöùng ñaùng veà vaät chaát vaø tinh thaàn ñoái vôùi nhöõng ñôn vò, caù nhaân coù ñoùng goùp tích cöïc vaøo phaùt trieån quan heä hôïp taùc giöõa hai nöôùc. 83 Keát luaän chöông 3 Nguoàn voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ñoái vôùi baát kyø moät quoác gia naøo, ôû trình ñoä phaùt trieån naøo cuõng ñeàu ñöôïc xem laø moät nguoàn voán quan troïng cho taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc. Nguoàn voán naøy caøng quan troïng hôn nöõa ñoái vôùi caùc quoác gia ñang phaùt trieån nhö Vieät Nam. Ngoaøi ra, beân caïnh nguoàn voán ÑTTTNN töø Myõ, Nhaät Baûn (laø nhöõng nguoàn voán maø Vieät Nam seõ chaéc chaén coù ñöôïc töø vieäc gia nhaäp WTO) thì nguoàn voán FDI Trung Quoác seõ giuùp Vieät Nam tieáp nhaän ñöôïc nhieàu ngaønh ngheà vaø saûn phaåm môùi, taïo theâm nhieàu vieäc laøm, naêng cao naêng löïc quaûn lyù vaø trình ñoä coâng ngheä, naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa neàn kinh teá trong quaù trình hoäi nhaäp, chuû ñoäng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Nhaèm ñaåy maïnh thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi, ñaëc bieät laø thu huùt ñaàu tö FDI Trung Quoác, moät heä thoáng giaûi phaùp coù caáu truùc hôïp lyù caên cöù treân nhöõng toàn taïi, haïn cheá cuûa ñaàu tö FDI Trung Quoác taïi Vieät Nam trong thôøi gian qua, phaùt huy nhöõng ñieåm maïnh, taän duïng nhöõng cô hoäi vaø ñoàng thôøi haïn cheá nhöõng thaùch thöùc, khaéc phuïc nhöõng ñieåm yeáu cuûa Vieät Nam. Caûi tieán, hoaøn thieän hoaït ñoäng xuùc tieán ñeå coù theå môøi goïi ñöôïc nhöõng döï aùn FDI Trung Quoác coù voán ñaàu tö lôùn vaø thôøi gian ñaàu tö taïi Vieät Nam daøi hôn; môû roäng caùc lónh vöïc ñaàu tö ngoaøi caùc lónh vöïc coå ñieån maø Trung Quoác ñaõ ñaàu tö ôû Vieät Nam ñeå coù nhieàu nhaø ñaàu tö vaøo nhieàu lónh vöïc hôn; muoán coù nhieàu nhaø ñaàu tö FDI Trung Quoác vôùi nhieàu lónh vöïc ñaàu tö vaøo thì phaûi coù chính saùch quan taâm ñeán giaùo duïc, ñeán ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc; vaø cuoái cuøng neân xem xeùt kyõ löôõng caùc döï aùn FDI Trung Quoác tröùôc khi tieáp nhaän vaøo Vieät Nam haïn cheá toái thieåu caùc ruûi ro veà nguy cô maát thò tröôøng xuaát khaåu, veà chính trò. Nhöõng giaûi phaùp treân khi ñöôïc trieån khai coù theå seõ gaëp khoù khaên vaø trôû ngaïi, do vaäy ñoøi hoûi caàn phaûi coù söï thoáng nhaát cao cuõng nhö söï quyeát taâm thöïc 84 hieän cuûa chính phuû, söï thoáng nhaát ñoàng boä töø caùc Boä, Ban Ngaønh, caùc cô quan quaûn lyù trong lónh vöïc ÑTTTNN ñoái vôùi muïc tieâu taêng tröôûng, phaùt trieån kinh teá cuûa ñaát nöôùc sôùm trôû thaønh hieän thöïc khi maø boái caûnh hoäi nhaäp kinh teá vaø caïnh tranh toaøn caàu ñang dieãn ra ngaøy caøng gay gaét nhö hieän nay. 85 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Vaên kieän Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác Ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam, caùc Ñaïi hoäi VI, VII, VIII, IX. NXB Chính Trò Quoác gia Haø Noäi. 2. Quoác hoäi nöôùc Coäng hoøa xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam (1996) ”Luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam”. NXB Chính trò Quoác gia Haø Noäi, 1996 3. Quoác hoäi nöôùc Coäng hoøa xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam, “Luaät Ñaàu Tö” soá 59/2005/QH ngaøy 29 thaùng 11 naêm 2005. 4. Thuû Töôùng Chính Phuû, chæ thò soá 13/2005/CT-TTg veà thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi. 5. GS. TS Voõ Thanh Thu, TS Ngoâ Thò Ngoïc Huyeàn, Kyõ sö Nguyeãn Cöôøng, saùch ” Kyõ thuaät ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi”. NXB Thoáng Keâ, 2004 6. GS.TS Voõ Thanh Thu, saùch ”Quan Heä Kinh Teá Quoác Teá”. NXB Thoáng Keâ 2005. 7. GS.TS Voõ Thanh Thu, taïp chí ”Phaùt trieån kinh teá, Hoaït ñoäng ñaàu tö nöôùc ngoaøi naêm 2004 thöïc traïng vaø kieán nghò giaûi phaùp” thaùng 1/2005. 8. Vieän Nghieân cöùu Quaûn lyù Trung Öông (CIEM), saùch ”Chính saùch phaùt trieån kinh teá, kinh nghieäm vaø baøi hoïc cuûa Trung Quoác”, taäp I, II, III. NXB Giao Thoâng Vaän Taûi, 2004 9. PGS. Nguyeãn Vaên Hoàng, saùch ”Trung Quoác caûi caùch môû cöûa, nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm”. NXB Theá Giôùi, 2003 10. Hoà An Cöông, saùch ”Trung Quoác nhöõng chieán löôïc lôùn”. NXB Thoâng Taán Haø Noäi, 2003 11. Ths Só Ñoã Thò Kim Hoa, taïp chí ”Kinh teá chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông, naêng löïc caïnh tranh vaø thu huùt voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI) ôû Vieät Nam” soá 49 thaùng 12 naêm 2005. 86 12. Nguyeãn Vaên Tuaán, taïp chí ”Nghieân cöùu Trung Quoác, Hôïp taùc vaø caïnh tranh kinh teá giöõa Vieät Nam vaø Trung Quoác trong boái caûnh quan heä kinh teá môùi hieän nay cuûa Trung Quoác” soá 4, 2005. 13. PGS,TS Nguyeãn Ñình Long, Phaïm Quang Dieäu. Taïp chí “Thöông Maïi, Trung Quoác – ASEAN vaãn trong xu theá gia taêng” soá 03/2006. 14. TS. Hoaøng Xuaân Hoøa – Ban kinh teá Trung öông. Taïp chí “Kinh teá chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông, taêng cöôøng ñaàu tö vaøo caùc nöôùc ñang phaùt trieån, chính ssaùch phaùt trieån môùi cuûa Trung Quoác” soá 44 thaùng 11/2005. 15. Ths Só Ñoã Ngoïc Toaøn. Taïp chí “Nghieân cöùu Trung Quoác, Chieán löôïc ñi ra ngoaøi cuûa Trung Quoác” soá 2/2005. 16. Huy Hoaøng, taïp chí “Kinh teá taøi chính, Quan heä Vieät Trung ngaøy caøng phaùt trieån” soá 15, 2005. 17. Ths Só Buøi Huy Nhöôïng, taïp chí “Kinh teá chaâu AÙ-Thaùi Bình Döông, Kinh nghieäm cuûa Trung Quoác-Thaùi Lan-Singapore veà hoã trôï trieån khai thöïc hieän döï aùn FDI”, soá 35 thaùng 9/2005. 18. TS. Phaïm Thò Thu Haø, Traàn thò Thu Höông. Taïp chí “Kinh teá vaø döï baùo, chính saùch thu huùt FDI cuûa Trung Quoác vaø kinh nghieäm ñoái vôùi Vieät Nam” thaùng 10/2004. 19. TS. Ñinh Vaên Phöôïng, TS. Hoaøng Thò Bích Vaân. Taïp chí “Kinh teá chaâu AÙ- Thaùi Bình Döông, Moät soá giaûi phaùp cô baûn phaùt trieån vaø söû duïng khu vöïc kinh teá coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ôû Vieät Nam” soá 34 thaùng 8/2005. 20. Ths. Ñoã Thò Kim Hoa, taïp chí “ Kinh teá chaâu AÙ-Thaùi bình döông, Thu huùt vaø söû duïng FDI ôû Trung Quoác: cô hoäi vaø thaùch thöùc” soá 52 thaùng 12/2005. 21. Ñoã Tieán Saâm, taïp chí “Nghieân cöùu Trung Quoác, Vieät Nam – Trung Quoác taêng cöôøng hôïp taùc cuøng nhau phaùt trieån” soá 59/2005. 87 22. TS. Phaïm Quoác Thaùi – Vieän kinh teá vaø chính trò Theá giôùi, taïp chí “Kinh teá theá giôùi, Quan heä thöông maïi Vieät – Trung: tình hình phaùt trieån nhöõng vaán ñeà vaø giaûi phaùp” soá 2/2006. 23. Trieäu Hoàng Caåm, luaän vaên Tieán Só “Caùc nhaân toá aûnh höôûng vaø giaûi phaùp ñaåy maïnh thu huùt ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam”, 2003. 24. Döông Minh Ñöùc, luaän vaên Thaïc Só “Ruûi ro trong ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi”, 2004. 25. Ñoã Troïng Giaùp, luaän vaên Thaïc Só “Moät soá giaûi phaùp taêng cöôøng khaû naêng thu huùt voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi töø EU taïi TP. HCM”, 2005. 26. Moät soá saùch baùo vaø taäp chí khaùc INTERNET: 1. www.mpi.gov.vn 2. www.china-vn.net 3. www.china.com.cn 4. www.vneconomy.com.vn 5. www.mot.gov.vn 6. www.worldbank.org 7. www.imf.org 8. www.vietrade.gov.vn 9. www.vcci.com.vn 10. www.pso.hochiminhcity.gov.vn 11. www.vnagency.com.vn 12. www.vir.com.vn 13. www.itcp.hochiminhcity.gov.vn 14. www.unctad.org Moät soá trang web khaùc. 88 PHUÏ LUÏC Baûng 1.1: Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ñöôïc caáp giaáy pheùp töø naêm 1988 ñeán naêm 2005 Soá döï aùn Voán ñaêng kyù (Trieäu ñoâ la Myõ) (*) Toång soá voán thöïc hieän (Trieäu ñoâ la Myõ) Toång soá Chia ra Nöôùc ngoaøi ñoùng goùp Vieät Nam Ñoùng goùp Toång soá 6860 65.577,9 48.796,8 11.051,1 33.940,3 1988-1990 214 1.582,0 1.289,3 292,7 611 1988 38 321,5 262,0 59,5 49 1989 68 525,5 428,3 97,2 130 1990 108 735,0 599,0 136,0 432 1991-1995 1.397 19.007,6 14.888,1 4.189,5 6.517,8 1991 151 1.291,5 1.003,4 288,1 328,8 1992 197 2.208,5 1.827,9 380,6 574,9 1993 274 3.347,2 2.677,1 670,1 1.017,5 1994 367 4.534,6 3.458,8 1.075,8 2.040,6 1995 408 7.695,8 5.920,9 1.774,9 2.556,0 1996-2000 1.730 25.627,6 20.060,2 5.567,4 12.944,8 1996 387 9.735,3 7.655,0 2.080,3 2.714,0 1997 358 6.055,3 4.633,6 1.421,7 3.115,0 1998 285 4.877,0 3.534,6 1.342,4 2.376,4 1999 311 2.264,3 1.960,5 303,8 2.334,9 2000 389 2.695,7 2.276,5 419,2 2.413,5 2001-2005 3.539 19.360,7 17.738,6 1.622,1 13.867,7 2001 550 3.230,0 3.100,7 129,3 2.450,5 2002 802 2.963,0 2.717,8 245,2 2.591,0 2003 748 3.145,5 2.951,7 193,8 2.650,0 2004 723 4.222,2 3.789,0 433,2 2.852,4 2005 716 5.800 5.179,4 620,6 3.323,2 (*) Voán ñaêng kyù bao goàm caû voán taêng theâm cuûa caùc döï aùn ñaõ ñöôïc caáp giaáy pheùp töø caùc naêm tröôùc. Nguoàn: Boä Thöông Maïi vaø Ñaàu Tö Keå töø laàn ñaàu tieân luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuûa Vieät Nam ban haønh (1987), doøng ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi chaûy vaøo Vieät Nam ñaõ tieáp tuïc taêng leân (baûng 89 1.1). Voán FDI ñaêng kyù ñaït möùc cao nhaát gaàn 9,8 tyû $ vaøo naêm 1996 vaø voán thöïc hieän ñaït möùc cao nhaát khoaûng hôn 2,7 tyû $; naêm 1997 voán ñaêng kyù coù thaáp xuoáng chæ coøn 6 tyû $, nhöng voán thöïc hieän laø cao nhaát hôn 3 tyû $. Cuõng trong thôøi kyø naøy voán FDI chieám 28-30% toång voán ñaàu tö phaùt trieån cuûa toaøn xaõ hoäi vaø laø moät trong caùc nguoàn voán chuû yeáu goùp phaàn taêng tyû troïng ñaàu tö treân GDP cuûa Vieät Nam leân 30%. Phaân tích saâu hôn söï bieán ñoäng cuûa doøng voán ñaàu tö vaøo Vieän Nam cho thaáy doøng voán FDI vaãn coøn moät soá ñieåm ñaùng lo ngaïi. Thöù nhaát, löôïng voán FDI boå sung coù xu höôùng giaûm ñaùng keå töø naêm 1997 vaø tieáp tuïc giaûm trong nhöõng naêm tieáp theo. Thöù hai, so vôùi nhöõng naêm cuoái thaäp nieân 80 vaø ñaàu thaäp nieân 90, nhöõng naêm sau soá löôïng döï aùn bò ruùt giaáy pheùp bieán ñoäng maïnh (toång möùc voán cuûa caùc döï aùn giaûi theå giai ñoaïn 1990-2000 laø 9.284 trieäu USD so vôùi 26 trieäu USD giai ñoaïn 1988-1990. Thöù ba, doøng FDI ñöôïc theå hieän qua caùn caân thanh toaùn coøn thaáp so vôùi voán ñaàu tö thöïc hieän. Ñieàu naøy cho thaáy vai troø cuûa ñaàu tö nöôùc ngoaøi trong vieäc taêng cöôøng khaû naêng tieáp caän thò tröôøng cuûa Vieät Nam coøn nhieàu haïn cheá. Veà tình hình thöïc hieän voán ñaàu tö, nhö baûng 1.1 cho thaáy, tính ñeán cuoái thaùng 12/2005 caû nöôùc ñaõ thu huùt khoaûng 6.880 döï aùn ñaàu tö nöôùc ngoaøi vôùi toång voán ñaàu tö ñaêng kyø khoaûng 64,1 tyû USD, trong soá ñoù, coù 6.030 döï aùn ñaàu tö ñöôïc caáp pheùp coøn hieäu löïc vôùi toång voán ñaêng kyù ñaït 51,07 tyû USD, trong ñoù lónh vöïc coâng nghieäp vaø xaây döïng chieám 67,2% veà soá döï aùn vaø 60,8% veà voán ñaàu tö ñaêng kyù, dòch vuï chieám 19,7% veà soá döï aùn, 31,9% veà voán; noâng, laâm, ngö nghieäp chieám 13,1% veà soá döï aùn, 7,3% veà voán ñaêng kyù. Veà hình thöùc ñaàu tö: doanh nghieäp 100% voán nöôùc ngoaøi coù 4.504 döï aùn vôùi toång voán ñaêng kyù 26,04 tyû USD, chieám 74,6% veà toång soá döï aùn vaø 51,07% veà voán ñaàu tö; Doanh nghieäp lieân doanh coù 1.327 döï aùn chieám 22,1% vaø 19,18 tyû USD voán ñaêng kyù chieám 37,6%; Hôïp doanh coù 184 döï aùn chieám 3,1% vaø 4,17 tyû USD chieám 8,2%; Doanh nghieäp BOT coù 6 döï aùn chieám 0,1% vaø 1,37 tyû USD 90 chieám 2,7%; Coâng ty coå phaàn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi coù 8 döï aùn chieám 0,1% vaø 199 trieäu USD chieám 0,4%; Coâng ty quaûn lyù voán (coâng ty meï-con) coù moät döï aùn vaø 14,4 trieäu USD. Baûng 1.4: ÑAÀU TÖ TRÖÏC TIEÁP NÖÔÙC NGOAØI THEO ÑÒA PHÖÔNG 1988-2005 (Tính ñeán ngaøy 31/12/2005 – chæ tính caùc döï aùn coøn hieäu löïc) Ñôn vò tính: Trieäu USD STT Ñòa phöông Soáâ döï aùn Toång VÑT Voáp phaùp ñònh Ñaàu tö thöïc hieän 1 TP. Hoà Chí Minh 1.869 12.239 5.862 6.056 2 Haø Noäi 654 9.319 4.003 3.402 3 Ñoàng Nai 700 8.494 3.347 3.842 4 Bình Döông 1.083 5.031 2.113 1.862 5 Baø Ròa-Vuõng Taøu 120 2.896 1.029 1.253 6 Haûi Phoøng 185 2.034 851 1.228 7 Daàu khí 27 1,891 1.384 5.541 8 Vónh Phuùc 95 773 307 413 9 Long An 102 766 327 331 10 Haûi Döông 77 720 286 375 Nguoàn: Cuïc ñaàu tö nöôùc ngoaøi-Boä Keá Hoaïch Ñaàu Tö Suoát quaù trình töø khi coù luaät ÑTNN naêm 1977, TP. HCM vaø Haø Noäi laø hai ñòa phöông thu huùt nguoàn voán ÑTNN nhieàu nhaát trong caû nöôùc, vì ôû ñaây coù ñuû tieàm löïc vaø nhaân löïc hôn so vôùi caû nöôùc, tuy nhieân, nhöõng naêm sau naøy, moät soá tænh vôùi chính saùch vaø phöông caùch rieâng cuûa mình ñaõ keâu goïi vaø thaønh coâng lôùn trong vieäc thu huùt nguoàn voán ÑTNN naøy. Ñieån hình trong naêm 2005 laø naêm maø Vieät Nam nhaän ñöôïc nguoàn voán ÑTNN nhieàu, nhöng möôøi ñòa phöông thu huùt nguoàn voán naøy nhieàu nhaát nöôùc thöù töï laø: Ñaø Naüng, Ñoàng Nai, Bình Döông, Bình Phöôùc, Baø Ròa-Vuõng Taøu, Baéc Giang, Baéc Ninh, Caàn Thô, Haø Noä, Haø Taây. 91 Baûng 1.6: FDI TRUNG QUOÁC PHAÂN THEO ÑÒA PHÖÔNG (Tính ñeán ngaøy 31/12/2005 –chæ tính caùc döï aùn coøn hieäu löïc): ÑVT: 10.000VNÑ STT Vuøng laõnh thoå Soá döï aùn Toång VÑT Voán phaùp ñònh Ñaàu tö thöïc hieän 1 TP. Hoà Chí Minh 35 98.311.505 49.269.618 28.418.002 2 Haø Noäi 56 78.963.692 41.939.557 22.016.492 3 Haûi Phoøng 27 74.151.316 36.328.452 19.229.111 4 Quaûng Ninh 22 69.669.918 35.349.930 11.433.621 5 Ñoàng Nai 7 67.325.666 39.075.666 1.772.766 6 Vónh Phuùc 14 34.866.300 16.730.700 11.716.500 7 Höng Yeân 17 32.437.000 17.250.000 17.351.000 8 Laøo Cai 23 26.822.733 20.980.881 9.499.805 9 Tuyeân Quang 1 25.000.000 5.000.000 - 10 Baéc Ninh 12 23.146.744 15.959.970 4.146.750 11 Bình Döông 14 19.538.015 10.297.515 7.260.000 12 Laïng Sôn 16 19.237.900 10.564.900 1.700.000 13 Quaûng Nam 5 18.680.000 14.280.000 3.980.000 14 Ngheä An 6 16.847.400 15.647.440 5.311.259 15 Nam Ñònh 4 14.087.573 7.810.193 4.550.000 16 Haûi Döông 9 13.846.048 5.146.048 1.550.000 17 Baéc Giang 14 11.022.000 7.618.000 2.871.726 18 Thanh Hoùa 7 9.975.000 8.291.000 781.000 19 Ñaø Naüng 5 8.490.000 7.010.000 1.600.000 20 Bình Thuaän 2 7.700.000 4.469.710 - 21 Thaùi Nguyeân 9 7.634.472 4.424.472 2.004.352 22 Taây Ninh 4 6.900.000 2.920.000 800.000 23 Baø Ròa-Vuõng Taøu 4 6.895.720 6.895.720 5.220.721 24 Thöøa Thieân-Hueá 2 6.550.000 2.350.000 1.535.000 25 Vónh Long 2 6.400.000 2.750.000 2.500.000 26 Laâm Ñoàng 4 6.220.000 3.220.000 2.662.938 27 Haø Giang 2 5.925.000 2.633.000 - 28 Khaùnh Hoøa 3 4.800.000 1.400.000 1.800.000 29 Baéc Caïn 4 4.706.667 4.388.667 2.044.367 30 Hoøa Bình 4 4.612.020 2.532.020 2.760.000 31 Haø Taây 5 3.845.725 2.725.725 1.946.892 32 Lai Chaâu 1 1.500.000 1.500.000 31.545 33 Ñaéc Noâng 1 1.400.000 500.000 - 34 Long An 2 1.220.000 550.000 454.182 35 Phuù Thoï 1 700.000 269.700 175.000 36 Ninh Bình 2 642.807 107.143 100.000 37 Caàn Thô 3 509.311 400.000 14.100 92 38 Yeân Baùi 1 490.000 290.000 - 39 Thaùi Bình 2 448.000 448.000 - 40 Cao Baèng 2 320.000 320.000 - 41 Haø Tónh 1 150.000 45.000 45.000 42 Ñieän Bieân 1 129.000 129.000 - 43 Tieàn Giang 1 80.000 40.000 40.000 44 Quaûng Bình 1 33.800 33.800 - Toång soá 358 742.231.362 409.891.827 179.322.129 Nguoàn: Cuïc Ñaàu tö nöôùc ngoaøi – Boä Keá hoaïch ñaàu tö DANH MỤC DOANH NGHIỆP TRUNG QUỐC ĐANG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI VIỆT NAM (den thang 6/05) STT Teân doanh nghieäp Ñòa chæ Tel Fax 1 China State construction engineering coperation Số 9 Ngõ 76 Linh Lang 8341875 2 ChongQing Hengseng Motorcycle industry 562 Trần Khát Chân 9783581 3 Chongqing Longcin group 52 Xuân Diệu 718242 718333 4 Guangxijinlan International Trade and Travel 203 A Bà Triệu 974159 5 Công ty Hợp tác Kinh tế Kỹ thuật Quốc tế Quảng Tây Trung Quốc 103A Huỳnh Thúc Kháng 835996 6 Công ty hợp tác kỹ thuật đối ngoại Trung Quốc Thượng Hải Trung Quốc 22 Nguyên Hồng B17 Thành Công 773062 773062 7 Công ty Huawei technologies F 12045 Tháp Hà Nội 49 Hai Bà Trưng 93486 8 Công ty chế tạo xe máy Kimlon Trung Quốc 86A Tô Hiến Thành 822704 976402 9 Công ty Jungmin 44 Xuân Diệu, Quảng An 719662 719662 10 Công ty Mậu dịch quốc tế Lưu Ninh Trung Quốc F 807 khách sạn Hà Nội D8 Giảng Võ 736562 11 Công ty MPA Motorcycle Huilzhou 101 Bùi Thị Xuân 943591 12 Công ty poongshin 17 Kim Đồng 66423 664353 13 Công ty sichuan machinary &equipment import export corporation 49 Hai Bà Trưng 934654 14 Công ty thanyuan international 31 Ngõ 12 Đào Tấn Cống Vị 766329 15 Công ty thương mại 62 Trading Corporation (LuLi) F2 Tầng 10, 53 Quang Trung 943989 943844 16 Công ty cơ khí vận tải thương mại Đại Hưng 46 Trần Hưng Đạo 934893 17 Công ty dịch vụ vận tải tân Vĩnh Thịnh 49 Phó Đức Chính 934893 18 Công ty thương mại công đức Lợi Nam Ninh 296 Trần Khát Chân 972014 93 19 Công ty Lục Kim Bảo Bắc Kinh F304 Khách sạn Hà Nội D8 Giảng Võ 734018 20 Công ty XNK Kama Hoa nguyên 3B - 2B Kim Mã 726025 726025 21 Hãng hàng không Phương Nam Trung Quốc Daeha, Khách sạn Daewoo, 360 Kim 771661 77166 22 Nhà máy cơ khí nặng Triều Dương Phòng 803, 604 831405 23 Công ty Shinhan Trading F406/133 Thái Hà 537005 857417 24 Công ty Taisei 44B Lý Thường Kiệt 934439 934439 25 Công ty Tianjin Tianshi bioeingineering F 1508 Tầng 5, Vietcombank Tower, 198 Trần Quang Khải 934937 26 Công ty Trung Nông Trung Quốc F1316,1318 tầng 13 tháp Hà Nội, 49 Hai Bà Trưng 934729 934729 27 Công ty Wuhan Huikai Group 36A N11 K8B Liễu Giai 762714 28 Shin Yeong Machineries 15 Đường 1/2 khu A Nam Thành Công 835743 29 Tập đòan Chongqing Lifan Industy 300 - 302 Trần Khát Chân 971905 971905 30 Tỏng công ty Hoa Việt Quảng Tây Trung Quốc 14 Ngõ 68 Nguyên Hồng Láng Hạ 773316 773316 31 Công ty xây dựng công trình đối ngoại Quảng Tây F205 Khách sạn Phương Nam 225 Láng Hạ 856145 32 Tổng công ty xuất nhập khẩu luyện kim Trung Quốc 32 B17 Thành công 776033 33 Văn phòng kinh tế và văn hóa Đài Bắc Tầng 5 nhà HITC 239 Xuân Thủy 833551 833551 34 Công ty Thế Cao số 2 Ngõ 53 Phố Linh Lang 766335 766335 35 Công ty Rehang Stainless Ấp 1 Xã Nhật Chánh, Huyện Bến Lức, Tỉnh Long An (072) 872507 (072) 872480 36 Công ty liên doanh cầu trục thang máy Quảng Liên 299/15A Lý Thường Kiệt, phường 15 quận 11, HCM (8) 863 6666 (8) 8647212 37 Công ty Tuệ Kiều Trung Quốc 16 M10 Láng Trung, Láng Hạ 835766 835769 38 Công ty Tuệ Kiều Trung Quốc 16 M10 Láng Trung, Láng Hạ 835766 835769 39 Công ty dược phẩm Hàng Châu 12 Đường 1A Lô B Khu A Nam Thành Công 835451 733023 40 Tasly - Tập đoàn dược phẩm Tasly Thiên Tân Trung Quốc 14 Ngách 471/3 Ngõ 31 Đê La Thành 851442 856143 41 Shanghai Electric Corporation F4B4 Ngõ 121 Thuận Hưng, Thái Hà 537055 42 Công ty thương mại và dịch vụ Kiến Á 2 Bích Câu 732183 732229 43 Công ty Sản xuất mút nhựa Việt Thuận 20 Công Hoà, quận Tân Bình, Hồ Chí Minh 811035 811029 44 Liên doanh sản xuất MEX Việt Phát 259 A Hoàng Văn Thụ, phường 2, quận Tân Bình, HCM 842137 845685 94 45 Liberty Lace 6, đường 17 A, Khu Công nghiệp Biên Hoà II, Đồng nai 836763 836764 46 Jiangdong máy Nông nghiệp 401, khách sạn Nam Thành Km10, Quốc lộ 1A, Hoàng Liệt, Thanh Trì 861997 47 Sannam Km 9 đường Phạm Văn Đồng 837449 847449 48 VPDĐ Nawoo Commerce 502 - 507 23 Láng Hạ 514377 49 Liên doanh Hà Việt TungShing 151 Thuỵ Khuê 847212 84739 50 Liên doanh Jana 6 Kim Đồng, Giáp Bát 864795 864698 51 Ming Palace 1 đường Thanh Niên 823889 829389 52 Công nghiệp TNHH TuangKuang Kho 4 Cầu Tiên Thanh trì 764232 53 Tungshing 201 Minh Khai 633037 633035 54 Thế Mạc 319/d5 Lý Thường Kiệt, P15, Q11 Hồ Chí Minh 863935 863935 55 Hoàng Kim 38 đường 281 Lý Thường Kiệt, P15, Q 11, Hồ Chí Minh 864229 866191 56 Tân Viễn Đông 105 Trường Chinh 868644 868669 57 VPDD tập đoàn Denso 401, 43 Trần Xuân Soạn 971358 58 Kinh doanh và sản xuất phụ tùng xe ô tô, xe máy Sanda 162, 104 Trần Hưng Đạo 942411 59 NATSUO industry Khu công nghiệp Thăng Long A1, Hải Bối, Đông Anh 881242 60 Công ty liên doanh Hinomotor Hoàng liệt, Thanh trì 86161 61 UMGANG AD - VPDD công ty Kumgang AD System Số 4 Nguyễn Chí Thanh 776033 62 HN - Chinghai Công ty nhà máy Chinghai Electric 780 Minh Khai 821301 63 VPDD Tổng công ty xuất nhập khẩu luyện kim Trung Quốc - CMIEC 32 B17 Thành Công Nam 776033 64 Trung Hưng - VPDD Công ty thông tin Trung Hưng Thẩm Quyến Trung Quốc 83A Lý Thường Kiệt 942335 65 Tianjin Tianshi bioerineering 1508, Tầng 5 Vietcombank Tower, 198 Trần Quang Khải 934937 66 Chi nhánh công ty Việt Kiều Trung Quốc 129 Thái Hà 537319 67 VPDD China North Industry 910, 360 Kim Mã 831525 68 Gannon - VPDD 40 Cát Linh 733252 733258 69 Hoa Việt - VPDD Công ty Hoa Việt Quảng Tây Trung Quốc 14 Ngõ 68 Nguyên Hồng, Láng Hạ 773316 773316 70 Liêu Minh - VPDD công ty mậu dịch quốc tế Liêu Minh Trung Quốc 807, Khách sạn Hà Nội, D8 Giảng Võ 736562 71 Shinhan- VPDD công ty Shinhan trading 406/133 Thái Hà 537005 857417 72 FTC Tungshing 2 Ngô Quyền 824679 73 Guangxijinlan - VPDD Guãngijinlan International Trade 203 A Bà Triệu 974159 95 and Travel 74 MPA - DD công ty MPA - Motor Cycle Huilzhou 101 Bùi Thị Xuân 943591 75 Shanghai pudong - VPĐ shanghai pudong international economics and technical 27 Ngõ 212 Thái hà 537286 76 Việt Trung - VPDD G16 Làng Quốc tế Thăng Long, Mai Dịch 756835 77 Công ty Shijar Phường Phú Hoà, thị xã Thủ Dầu1, tỉnh Bình Dương 065 827985 065 827977 78 Sika 133 Thái Hà 857293 79 Tana 135 Láng hạ 562164 565298 80 VPDD công ty Huawei technology 12045 tháp Hà Nội, 49 Hai Bà Trưng 93486 81 VPDĐ Sinopee (HK) 1208 Toà nhà VP khách sạn Daewoo 771496 82 Công ty xây dựng Kiến nam 20 Thuỵ Khuê 847282 83 VPDD công ty hơp tác kỹ thuật đối ngoại Thượng Hải - Trung Quốc 22 Nguyên Hồng, B17 Thành Công nam 773062 773062 84 VPĐ công ty xây dựng công trình đối ngoại Quảng Tây 205, khách sạn Phương Nam, 225 Láng Hạ 856145 85 Chongqing hengshey motorcycle industry 562 Trần Khát Chân 97835 86 Vina - Huawei - công ty liên doanh chế tạo xe máy tầng 3 nhà 7B, nhà máy xe lửa Gia Lâm 873416 87 Nhà máy Chingfon Hải Phòng tầng 12, 57 Quang Trung 943023 88 Kama Hoa - VPDD công ty xuất nhập khẩu Kama Hoa Thượng Hải Trung Quốc 3B - 2B, 269 Kim Mã 726025 726025 89 Phòng khám Việt Trung 181 Giải phóng 86963 90 Chi nhánh công ty cổ phần giao nhận quốc tế Hải Khánh 4 Trần Hưng Đạo 933197 91 Chi nhánh công ty công nghiệp Tuangkuang 136 Nam Thăng Long, Mai Dịch 764232 92 Chi nhánh công ty Lelong 21 Mai Hắc Đế 943281 943281 93 Chi nhánh công ty Việt Kiều Trung Quốc 129 Thái Hà 537319 94 Chi nhánh giao dịch công ty nhựa Trung Quốc 47 Lạc Trung 636298 95 Chi nhánh giao dịch công ty Dongsung NSC 103, 30 Nguyễn Du 943477 96 Chi nhánh VPDD thờng trú công ty ishan international PVT 5, C20, tầng 5, 40 Cát Linh 97 Công ty cổ phần thương mại và phát triển kỹ thuật Tân Dân 503 khách sạn Quoman, 83 A Lý Thường Kiệt 942376 98 Công ty hợp tác kỹ thuật quốc tế Vân nam Trung Quốc (VIETC) 3, B2A, Ngõ 71Láng Hạ 51439 51439 99 Công ty nấm Thiên Tân Tổ 38 Cụm 5 Xuân La Tây Hồ 753245 100 Công ty dịch vụ và thương mại Chấn Giang san 141 Thái Hà 857211 85721 …. ………………. …………….. …………. …….. 381 New Toyo Tissue Paper Mill Co. 8 VISP Str. 6, 650-7437527 650-743754 96 Ltd. Vietnam-Singapore IZ., Thuận An Dist., Bình Dương Prov. 382 Wei Xern Sin Industrial Danang Co. Hoà Khánh Ward, Liên Chiểu Dist., Đà Nẵng City 511-842539 511-842680 383 Haitai J.V.C 409 Lê Lai Str., Máy Chai Ward, Ngô Quyền Dist., Hải Phòng City 31-836237 31-836224 384 Fu Kang Co. Ltd. 397 Mới Group, Area 4, Phước Long B Ward, Dist. 9, HCMC 8-7311750 8-8984419 385 King Max Vietnam Co. Ltd. Tân Hoà Group, Tân Hiệp Hamlet, Hóc Môn Dist., HCMC 8-891017089 8-8910172 386 Shin Poong Daewoo Pharma Vietnam Co. Ltd. 136 Tô Hiến Thành Str., Ward 14, Dist. 10, HCMC 8-8625553 8-8625554 387 Chaang Chiia (Vietnam) Co. Ltd. Vĩnh Lộc IZ., Bình Chánh Dist., HCMC 8-765018176 358 ._.