Nghiên cứu đánh giá các khía cạnh kinh tế và môi trường của các mô hình sản xuất trong đê bao huyện Hồng Ngự tỉnh Đồng Tháp

CHÖÔNG 1: MÔÛ ÑAÀU 1.1 ÑAËT VAÁN ÑEÀ Hoàng Ngöï laø moät huyeän thuoäc tænh Ñoàng Thaùp. Cuoäc soáng ôû nôi ñaây laø vuøng saâu, vuøng xa neân vaãn coøn raát nhieàu khoù khaên. Hoàng Ngöï, ngaøy nay ñang coá gaéng hoøa nhaäp vaøo coâng cuoäc coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa cuûa ñaát nöôùc ñeå thöïc hieän coâng cuoäc ñoåi môùi cuûa ñaát nöôùc nhaèm naâng cao cuoäc soáng cuûa chính nhöõng ngöôøi daân nôi ñaây. Naèm beân bôø soâng Tieàn Giang neân neàn kinh teá noâng nghieäp cuõng laø moät neùt ñaëc tröng cuûa Hoàng Ngöï, taøu beø qua laïi ngaøy ñeâm vaø taáp naäp caëp beán vôùi haøng hoùa ñaëc bieät laø noâng saûn ñeán töø caùc laøng beân kia bôø, vaø toâm caù töø nguoàn soâng, cuõng nhö nguoàn nuoâi thaät ña daïng. Cuøng vôùi toác ñoä phaùt trieån kinh teá thì moâi tröôøng cuûa Hoàng Ngöï ngaøy nay cuõng ñang bieán ñoåi bôûi nhöõng taùc ñoäng vaøo töï nhieân do con ngöôøi gaây ra. Hoaït ñoäng xaây ñaép ñeâ chính laø moät trong nhöõng hoaït ñoäng laøm thay ñoåi moâi tröôøng cuûa con ngöôøi nôi ñaây. Beân caïnh caùc maët tích cöïc maø ñeâ bao mang laïi thì heä thoáng naøy cuõng daãn ñeán haøng loaït taùc ñoäng tieâu cöïc nhö laøm aûnh höôûng ñeán heä sinh thaùi ñaát laøm ñaát bò baïc maøu, oâ nhieãm nguoàn nöôùc, caïn kieät nguoàn caù töï nhieân, taùc ñoäng ñeán ñoä phì cuûa ñaát, laøm ñaát bò suùt giaûm vaø maát haún löôïng phuø sa. Ñoù laø nguyeân nhaân chính daãn ñeán ñaát trong caùc vuøng bao ñeâ ngaøy caøng bò baïc maøu, maát ñoä phì nhieâu laøm cho saûn löôïng luùa thu hoaïch ngaøy caøng suït giaûm. Töø ñoù nhieàu hoä chuyeån töø canh taùc luùa sang troàng hoa maøu, caây aên traùi, söï chuyeån ñoåi töï phaùt naøy laøm cho caùnh ñoàng nhieàu loaïi caây, thôøi vuï laãn loän, taïo ñieàu kieän cho saâu boï coù kí chuû ñeå phaùt trieån traøn lan, dòch beänh hoaønh haønh. Ngoaøi ra, nguoàn nöôùc coøn bò hieän töôïng phuù döôõng, buøng noå söï phaùt trieån cuûa taûo, laøm nöôùc bò thoái, giaûm chaát löôïng nöôùc sinh hoaït vaø taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán ñôøi soáng thuûy sinh. Vôùi tieâu chí nghieân cöùu ñaùnh giaù caùc khía caïnh kinh teá vaø moâi tröôøng cuûa caùc moâ hình saûn xuaát trong ñeâ bao huyeän Hoàng Ngöï, tænh Ñoàng Thaùp. Treân cô sôû ñoù ñeå ñeà ra nhöõng giaûi phaùp xaây döïng caùc moâ hình saûn xuaát trong ñeâ bao nhaèm naâng cao hieäu quaû saûn xuaát, baûo veä moâi tröôøng vaø taøi nguyeân, phuïc vuï phaùt trieån beàn vöõng caùc vuøng trong ñeâ bao. Em mong raèng ñeà taøi naøy seõ ñöôïc quyù thaày coâ xem xeùt, baïn ñoïc quan taâm vôùi muïc ñích goùp phaàn phuïc vuï saûn xuaát nhöng vaãn baûo veä moâi tröôøng theo höôùng beàn vöõng. TÍNH CAÁP THIEÁT CUÛA ÑEÀ TAØI Ngaøy 9/2/1996 thuû töôùng chính phuû ban haønh quyeát ñònh 99/Ttg vaø keá hoaïch naêm naêm 1996-2000 veà phaùt trieån thuûy lôïi, giao thoâng vaø xaây döïng noâng thoân vuøng ñoàng baèng Soâng Cöûu Long. Quaùn trieät chæ ñaïo cuûa ñaûng, chính phuû, vaø caùc ban nghaønh tieán haønh xaây döïng heä thoáng ñeâ bao roäng khaép. Trong nhöõng naêm qua, soá löôïng ñeâ bao, bôø bao taêng leân nhanh choùng vaø vieäc saûn xuaát trong ñeâ bao ngaøy caøng ñöôïc quan taâm ñeå goùp phaàn phaùt trieån kinh teá nhöng baûo veä moâi tröôøng phaùt trieån beàn vöõng. Vaán ñeà saûn xuaát ñi ñoâi vôùi moâi tröôøng heát söùc quan troïng ñoái vôùi huyeän Hoàng Ngöï vaø tìm ra giaûi phaùp hôïp lyù cho caùc moâ hình saûn xuaát trong ñeâ bao cho ngöôøi noâng daân, giaûm chi phí saûn xuaát nhöng moâi tröôøng vaãn ñaûm baûo. MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU Ngaøy nay, moâi tröôøng ñang laø vaán ñeà mang tính toaøn caàu, vì con ngöôøi khai thaùc taøi nguyeân thieân nhieân moät caùch baát hôïp lyù vaø khoâng coù khoa hoïc. Nhöng chuùng ta khoâng chæ noùi baèng mieäng maø phaûi coù nhöõng coâng trình nghieân cöùu cuï theå. Ñeå baûo veä vaø khai thaùc beàn vöõng caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân. Heä thoáng ñeâ bao ngaên luõ phaùt trieån moät caùch nhanh maïnh vaø phaùt huy toát chöùc naêng giuùp cho ngöôøi daân oån ñònh cuoäc soáng vaø duy trì toát saûn xuaát, tuy nhieân söï phaùt trieán nhanh choùng vaø oà aït cuûa ñeâ bao ngaên luõ nhö hieän nay thì haäu quaû seõ nhö theá naøo coù aûnh höôûng gì trong hieän taïi vaø töông lai hay khoâng? Vì baát cöù söï taùc ñoäng cuûa con ngöôøi vaøo thieân nhieân vaø laøm thay ñoåi nhöõng quy luaät cuûa thieân nhieân thì ñieàu ñoù seõ cho chuùng ta nhöõng lôïi ích tröôùc vaø haäu quaû laâu daøi. Chuùng ta phaûi nghieân cöùu laøm sao ñeå cho lôïi ích laø nhieàu nhaát vaø haäu quaû laø ít nhaát. Vôùi muïc tieâu treân ñöa ñeán vaán ñeàâ khaûo saùt ñaùnh giaù thöïc traïng ñeâ bao cuûa huyeän Hoàng ngöï tænh Ñoàng Thaùp vaø caùc moâ hình saûn xuaát trong ñeâ bao naøy. Ñeå xem xeùt caùc khía caïnh kinh teá vaø moâi tröôøng cuûa caùc moâ hình trong ñeâ bao ñeà xuaát caùc giaûi phaùp xaây döïng caùc moâ hình saûn xuaát trong ñeâ bao phuïc vuï phaùt trieån beàn vöõng. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CUÙU Phöông phaùp luaän Do nhu caàu cuûa con ngöôøi ngaøy caøng taêng, ñeå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu ñoù con ngöôøi ñang ra söùc taùc ñoäng vaøo taøi nguyeân thieân nhieân. Do moái quan heä maät thieát giöõa caùc thaønh phaàn trong töï nhieân, heä sinh thaùi moâi tröôøng trong ñoù con ngöôøi ñoùng vai troø laøm chuû ñaïo, söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa con ngöôøi ñeàu aûnh höôûng ñeán töï nhieân nhö ñaát, nöôùc, khoâng khí…Chuùng ta phaûi nghieân cöùu ñaùnh giaù möùc ñoä taùc ñoäng cuûa con ngöôøi vaøo töï nhieân, coù nhöõng giaûi phaùp cuï theå thieát thöïc ñeå baûo veä taøi nguyeân thieân nhieân. Ñoù chính laø baûo veä chính mình. Löïa choïn huyeän Hoàng Ngöï tænh Ñoàng Thaùp nghieân cöùu vì: Ñaây laø huyeän bieân giôùi, vuøng saâu coù neàn kinh teá coøn thaáp so vôùi maët baèng chung cuûa tænh vì vaäy caàn phaûi coù söï nghieân cöùu ñaàu tö ñeå phaùt trieån, ñaûm baûo oån ñònh ñôøi soáng nhaân daân. Löïa choïn moâ hình saûn xuaát trong ñeâ bao ñeå nghieân cöùu ñaùnh giaù caùc taùc ñoäng khía caïnh kinh teá, moâi tröôøng vì: Heä thoáng ñeâ bao ñoùng vai troø quan troïng trong saûn xuaát. Thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm noâng nghieäp ngaøy caøng taêng, ñeå ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu ñoù, caùc hoä noâng daân caàn tìm ra moät moâ hình saûn xuaát thích hôïp cho mình. Trong ñieàu kieän hieän nay, coù raát nhieàu moâ hình saûn xuaát trong ñeâ bao vaø chuùng chieám vai troø quyeát ñònh vieäc phaùt trieån kinh teá nhöng phaûi ñi ñoâi vôùi baûo veä moâi tröôøng. Töø ñoù tìm ra moâ hình saûn xuaát toái öu, coù theå aùp duïng trong thöïc teá. Phöông phaùp bieân hoäi vaø toång hôïp taøi lieäu Thu thaäp thoâng tin veà ñieàu kieän töï nhieân – kinh teá - xaõ hoäi – moâi tröôøng, taøi nguyeân, ña daïng sinh hoïc, caùc daïng ñòa hình, thuûy vaên, tính chaát vaø dieãn bieán luõ taïi khu vöïc nghieân cöùu huyeän Hoàng Ngöï trong hieän taïi vaø tröôùc ñaây, saøng loïc nhöõng thoâng tin thieát thöïc phuïc vuï cho quaù trình nghieân cöùu vieát luaän vaên. Khaûo saùt thöïc ñòa, xem xeùt tình hình ñeâ bao vaø saûn xuaát trong vuøng ñeâ bao cuûa huyeän. Phöông phaùp ñaùnh giaù caùc khía caïnh Kinh Teá -Sinh Thaùi Heä thoáng ñaùnh giaù thoâng qua 02 nhoùm tieâu chí: Tieâu chí veà kinh teá (goàm 04 chæ tieâu) Chæ tieâu 1: Naêng suaát tính baèng gía trò saûn phaåm thu ñöôïc treân ñôn vò dieän tích Chæ tieâu 2: Hieäu quaû tính baèng thu nhaäp treân ñôn vò ngaøy coâng Chæ tieâu 3: Yeâu caàu kyõ thuaät vaø voán ñaàu tö Chæ tieâu 4: Tính khaû thi Tieâu chí veà sinh thaùi (goàm 04 chæ tieâu) Chæ tieâu 1: Khaû naêng caûi taïo ñaát Chæ tieâu 2: Taùc duïng giöõa ñaát vaø nöôùc Chæ tieâu 3: Tính choáng chòu, theå hieän söï phuø hôïp vaø cho naêng suaát cao Chæ tieâu 4: Tính oån ñònh (beàn vöõng) theå hieän khaû naêng lôïi duïng laâu daøi, lieân tuïc vaø caân baèng sinh thaùi Söû duïng phöông phaùp ñaùnh giaù baèng ma traän ñieåm. Moãi chæ tieâu ñöôïc ñaùnh giaù thaønh 03 caáp: thaáp, trung bình, cao (öùng vôùi ñieåm 1, 2 vaø 3). Moâ hình coù toång ñieåm ñaùnh giaù cao nhaát seõ öu tieân löïa choïn, moâ hình saûn xuaát coù ñieåm ñaùnh giaù thaáp seõ ñeà xuaát giaûi phaùp caûi tieán. PHAÏM VI VAØ ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU Vuøng nghieân cöùu: Vuøng naèm trong ñeâ bao thuoäc Huyeän Hoàng Ngöï, tænh Ñoàng Thaùp. Ñoái töôïng nghieân cöùu Moâi tröôøng (taäp trung moâi tröôøng nöôùc) taïi caùc khu vöïc naèm trong ñeâ bao. Caùc daïng ñeâ bao ñang ñöôïc xaây döïng taïi Hoàng Ngöï : ñeâ bao löûng, ñeâ bao trieät ñeå. Caùc daïng canh taùc, söû duïng ñaát (hieän traïng, caùch thöùc, hieäu quaû,….) cuûa caùc khu vöïc trong ñeâ bao, naêng suaát, saûn löôïng caây troàng, vaät nuoâi. Moâ hình heä kinh teá - sinh thaùi cho vuøng trong ñeâ bao. GIÔÙI HAÏN CUÛA ÑEÀ TAØI Giôùi haïn khaùch quan Do nhieàu yeáu toá khaùch quan veà thôøi gian maø noäi dung cuûa ñeà taøi chæ nghieân cöùu ñaùnh giaù moâi tröôøng nöôùc vaø caùc khía caïnh kinh teá cuûa caùc moâ hình saûn xuaát trong ñeâ bao huyeän Hoàng Ngöï, tænh Ñoàng Thaùp. Do vieäc nghieân cöùu veà ñeâ bao coøn ñang raát môùi meû vaø gaây tranh caõi giöõa nhieàu nhaø khoa hoïc hieän nay neân vieäc nghieân cöùu vaø ñaùnh giaù vaãn coøn nhieàu vaán ñeà ñeå caàn tham khaûo theâm Giôùi haïn khoâng gian vaø thôøi gian Giôùi haïn khoâng gian Ñeà taøi chæ nghieân cöùu ñaùnh giaù caùc khía caïnh kinh teá vaø moâi tröôøng trong ñeâ bao huyeän Hoàng Ngöï, tænh Ñoàng Thaùp. Giôùi haïn thôøi gian Ñeà taøi thöïc hieän trong voøng 13 tuaàn, töø ngaøy 1/10/2007 ñeán ngaøy 22/12/2007. YÙ NGHÓA CUÛA ÑEÀ TAØI 1.7.1. YÙ nghóa thöïc tieãn cuûa ñeà taøi Ñeà taøi nghieân cöùu ñaùnh giaù caùc khía caïnh kinh teá moâi tröôøng trong ñeâ bao huyeän Hoàng Ngöï, tænh Ñoàng Thaùp giuùp cho huyeän tìm ra nhöõng moâ hình saûn xuaát thích hôïp trong ñeâ bao ñeå naâng cao naêng xuaát, goùp phaàn thuùc ñaåy kinh teá nhöng cuõng phaûi baûo veä moâi tröôøng. Caùc hôïp taùc xaõ, hoä noâng daân coù theå döïa treân ñeà taøi naøy ñeå tìm ra moâ hình saûn xuaát thích hôïp cho mình. 1.7.2 YÙ nghóa khoa hoïc Vieäc saûn xuaát trong ñeâ bao khoâng coøn xa laï vôùi ngöôøi daân trong nhöõng thaäp nieân gaàn ñaây nhöng vaán ñeà saûn xuaát maø vaãn baûo veä moâi tröôøng ñang laø moät vaán ñeà môùi. Do ñoù vieäc nghieân cöùu ñaùnh giaù caùc khía caïnh kinh teá moâi tröôøng trong ñeâ bao huyeän Hoàng Ngöï, tænh Ñoàng Thaùp laø moät nghieân cöùu raát môùi taïo tieàn ñeà cho vieäc nghieân cöùu caùc khu vöïc khaùc cuõng coù ñeâ bao nhieàu nhö ñoàng baèng Soâng Hoàng. PHÖÔNG HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN CUÛA ÑEÀ TAØI Neáu coù thôøi gian vaø ñieàu kieän seõ tieán haønh phaân tích tieán haønh ñaùnh giaù khía caïnh xaõ hoäi. Vaø môû roäng ñeà taøi ra caùc huyeän khaùc cuûa tænh Ñoàng Thaùp. CHÖÔNG 2: ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN - KINH TEÁ XAÕ HOÄI HUYEÄN HOÀNG NGÖÏ 2.1 ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN: 2.1.1 Vò trí ñòa lyù Hoàng Ngöï laø moät huyeän cuûa tænh Ñoàng Thaùp, naèm beân bôø soâng Tieàn, giaùp vôùi bieân giôùi Campuchia vaø cöûa ngoõ bieân giôùi quan troïng cuûa tænh. Ranh giôùi haønh chaùnh cuûa cuûa huyeän Hoàng Ngöï nhö sau: Phía Taây Baéc giaùp: Campuchia Phía Taây giaùp: soâng Tieàn Phía Ñoâng giaùp: huyeän Taân Hoàng Phía Nam giaùp: huyeän Tam Noâng 2.1.2. Ñaëc ñieåm vaø ñòa hình ñòa maïo Huyeän Hoàng Ngöï coù höôùng doác ñòa hình töø Taây Baéc xuoáng Ñoâng Nam. Vuøng phía Nam keânh Hoàng Ngöï coù cao ñoä töø +1,00 ñeán +2,00m, vuøng phía baéc keânh Hoàng Ngöï töø +2,00m ñeán +3,00m. Coù raát ít dieän tích coù ñoä cao >+4,00m. Cao ñoä thaáp nhaát coù cao ñoä +0,70m. 2.1.3 Ñaëc ñieåm ñòa chaát, thoå nhöôõng 2.1.3.1 Ñaëc ñieåm ñòa chaát Tænh Ñoàng Thaùp noùi chung, huyeän Hoàng Ngöï noùi rieâng coù ñaëc ñieåm ñòa chaát chung laø vuøng traàm tích treû soâng, bieån thuoäc heä Pleitoâxen (Q1); N2, Hoâluxen (Qiv) taàng ñaù goác raát saâu töø 100 ñeán 200m. Taàng ñaát treân maët ñoä saâu töø 0 ñeán 50m laø lôùp traàm tích goàm coù caùc lôùp ñaïi dieän sau: Lôùp 1: Lôùp ñaát seùt maøu xaùm naâu nhaït, keát caáu chaët, traïng thaùi deûo cöùng ñoä saâu taàng ñaát naøy laø töø 2 ñeán 6 m. Lôùp 2: Lôùp seùt pha buïi (lôùp buøn seùt) maøu xaùm ñen keát caáu keùm chaët, traïng thaùi deûo chaûy. Ñoä daøy naøy bieán thieân khaù lôùn töø 1,5 ñeán 20m. Lôùp 3: Lôùp caùt haït vöøa, haït mòn, maøu xaùm ñen keát caáu keùm chaët, traïng thaùi rôøi raïc. Ñoä saâu taàng naøy cuõng bieán thieân khaù lôùn. Haøng naêm ñöôïc boài ñaép moät löôïng lôùn phuø sa nhôø soâng Tieàn thoâng qua heä thoáng keânh raïch. Taàng ñaát naøy töông ñoái meàm vaø oån ñònh ñoä cöùng khoâng thay ñoåi theo ñoä saâu. 2.1.3.2 Ñòa chaát thuûy vaên Theo keát quaû nghieân cöùu cuûa caùc nghaønh ñòa chaát vaø caùc nghaønh thuûy lôïi cho keát quaû: Huyeän Hoàng Ngöï nöôùc ngaàm taàng noâng haàu heát bò nhieãm pheøn. Nöôùc ngaàm taàng saâu chaát löôïng töông ñoái toát tuy nhieân tröõ löôïng khoâng lôùn laém neáu khai thaùc phuïc vuï sinh hoaït thì coù theå ñaùp öùng ñöôïc. 2.1.3.3 Thoå nhöôõng Coù 4 loaïi nhoùm ñaát chính laø: ñaát phuø sa, ñaát xaùm, ñaát pheøn, ñaát soâng raïch Hai loaïi ñaát phuø sa, ñaát xaùm ñaõ ñöôïc khai thaùc söû duïng troàng luùa, rau maøu , caây coâng nghieäp töø 2 ñeán 3/vuï naêm. Coù naêng suaát cao vaø oån ñònh. Ñaát pheøn hieän nay ñaõ ñöôïc caûi taïo moät caùch cô baûn ñeå söû duïng troàng luùa, maøu, cô baûn ñaõ ñi vaøo oån ñònh. Hieän nay dieän tích ñaát hoang hoùa coøn raát ít. Dieän tích troàng traøm cuõng ñöôïc quy hoaïch, troàng vaø khai thaùc coù keá hoaïch neân cuõng laø caây coù giaù trò kinh teá. 2.2. ÑAËC ÑIEÅM THUÛY VAÊN 2.2.1 Ñaëc ñieåm khí töôïng 2.2.1.1 Möa Löôïng möa trung bình bieán ñoåi qua nhieàu naêm. Muøa möa baét ñaàu töø thaùng 5 ñeán thaùng 12, löôïng möa chieám tôùi 90% löôïng möa cuûa caû naêm trong ñoù taäp trung vaøo thaùng 9, 10 chieám tôùi 40% löôïng möa caû muøa möa. Muøa khoâ baét ñaàu töø thaùng 1 ñeán thaùng 4 naêm sau löôïng möa chæ chieám 10% löôïng möa caû naêm. Treân ñòa baøn thì caùc xaõ phía Baéc möa sôùm hôn vaø keát thuùc sôùm hôn caùc xaõ phía Nam Baûng 2. 1: Löôïng möa trung bình qua caùc naêm Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Löôïng möa trung bình (mm) 167,1 114,16 102,81 144,91 104,49 124,766 Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ tænh Ñoàng Thaùp, 2005 Baûng 2. 2: Löôïng möa caùc thaùng trong naêm 2005 Thaùng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Ñoä aåm (%) 81 78 75 75 80 84 86 85 86 86 86 83 Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ tænh Ñoàng Thaùp, 2005 2.2.1.2 Gioù Gioù thònh haønh 2 höôùng Taây Nam vaø Ñoâng Baéc theo thôøi ñoaïn gioù muøa möa vaø gioù muøa khoâ. Möa ñoâi khi coøn coù gioù loác, gioù xoaùy gaây aûnh höôûng ñeán saûn xuaát noâng nghieäp vaø thi coâng caùc coâng trình xaây döïng, giao thoâng… 2.2.1.3 Naéng Soá giôø naéng trong naêm töông ñoái cao. Bình quaân töø 6,5 giôø /ngaøy ñeán 7,44 giôø /ngaøy. Cao nhaát trung bình trong naêm laø thaùng 3, thaùng 4 soá giôø naéng trung bình töø 7,78 ñeán 9,93 giôø/ngaøy. Baûng 2. 3: Baûng soá giôø naéng caùc naêm (giôø) Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Soá giôø naéng(giôø) 216,03 209,0 227,08 210,2 208,5 209,45 Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ tænh Ñoàng Thaùp, 2005 Baûng 2. 4: Soá giôø naéng caùc thaùng trong naêm 2005 Thaùng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Soá giôø naéng (giôø) 241,8 241,8 265,1 254,9 253,8 198,6 146,7 202,1 151,2 199,9 201,0 156,6 Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ tænh Ñoàng Thaùp, 2005 2.2.1.4 Boác hôi Löôïng boác hôi trung bình naêm 1168 mm. Löôïng boác hôi trung bình ngaøy töø 3 ÷ 5 mm/ngaøy. Löôïng boác hôi cao nhaát ngaøy töø 6 ÷ 8 mm/ngaøy. 2.2.1.5 Ñoä aåm Ñoä aåm trung bình nhieàu naêm laø 82,5%. Ñoä aåm thaáp nhaát ngaøy laø 50,3%. Baûng 2. 5: Ñoä aåm trung bình caùc naêm Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Ñoä aåm trung bình (%) 84,58 84,33 82,83 83,33 82,33 81,66 Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ tænh Ñoàng Thaùp, 2005 Baûng 2.6: Ñoä aåm caùc thaùng trong naêm 2006 Thaùng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Ñoä aåm (%) 84 80 80 82 84 86 87 86 86 85 80 80 Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ tænh Ñoàng Thaùp, 2006 2.2.1.6 Nhieät ñoä Nhieät ñoä cao vaø oån ñònh, nhieät ñoä trung bình naêm laø 270C. Cao nhaát laø 340C. Thaáp nhaát laø 210C. Baûng 2. 7: Nhieät ñoä trung bình caùc naêm (0C) Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Nhieät ñoä trung bình (t0C) 27,15 27,3 27,45 27,3 27,19 27,25 Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ tænh Ñoàng Thaùp, 2005 Baûng 2. 8: Nhieät ñoä trung bình caùc thaùng trong naêm 2005 Thaùng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Nhieät ñoä (t0C) 24,9 26,6 27,5 29 28,9 28,1 26,8 27,6 27,4 27,6 27,1 25,6 Nguoàn: Nieâm giaùm thoáng keâ tænh Ñoàng Thaùp, 2005 2.2.2 Ñaëc ñieåm thuûy vaên Cheá ñoä thuûy vaên soâng ngoøi phuï thuoäc vaøo 3 yeáu toá: Nöôùc töø thöôïng nguoàn soâng Meâ Koâng ñoå veà. Nöôùc möa noäi ñoàng. Dieãn bieán möïc nöôùc trieàu bieån ñoâng aûnh höôûng ñeán möïc nöôùc soâng. 2.2.2.1 Nöôùc töø thöôïng nguoàn soâng Meâ Koâng ñoå veà Soâng Meâ Koâng laø moät soâng lôùn chaûy qua caùc nöôùc nhö Mianma, Laøo, Thaùi Lan, Campuchia vaø Vieät Nam. Ñoaïn chaûy qua nöôùc ta laø ñoaïn haï löu tröôùc khi ñoå ra bieån Ñoâng vôùi 9 nhaùnh. Nhaùnh soâng Tieàn vaø soâng Haäu laø hai nhaùnh lôùn coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán tænh Ñoàng Thaùp. Löu löôïng soâng Meâ Koâng roõ raøng laø chòu aûnh höôûng tröïc tieáp löôïng möa cuûa löu vöïc treân ñòa baøn caùc nöôùc Mianma, Laøo, Thaùi Lan, Campuchia. Dieãn bieán möïc nöôùc ôû haï löu soâng Meâ Koâng cuõng theo muøa möa, muøa khoâ cuûa löu vöïc vaø noù cuõng phuø hôïp vôùi muøa möa, muøa khoâ ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long. 2.2.2.2 Nöôùc möa noäi ñoàng Löôïng möa haèng naêm ôû bieán thieân töø 1,184 ÷1,518 mm. Löôïng möa thaùng lôùn nhaát laø thaùng 9, 10. 2.2.2.3 Nöôùc thuûy trieàu aûnh höôûng ñeán möïc nöôùc soâng Ñoàng Thaùp chòu aûnh höôûng cuûa thuûy trieàu bieån ñoâng theo cheá ñoä baùn nhaät trieàu. Thôøi gian trieàu cöôøng trong thaùng theo hai kyø thaùng aâm lòch (theo quyõ ñaïo maët traêng). Töø ngaøy 15 ñeán ngaøy 18 vaø töø ngaøy 29 ñeán ngaøy 2 thaùng sau. Töø thaùng 12 ñeán thaùng 6 naêm sau, möïc nöôùc trieàu aûnh höôûng ñeán toaøn heä thoáng soâng raïch tænh cuûa Ñoàng Thaùp. Bieân ñoä thuûy trieàu töông ñoái lôùn. Vuøng phía Baéc coù bieân ñoä töø 0.4 ÷ 1.0m Vuøng phía Nam coù bieân ñoä töø 0.7 ÷ 1.8m Töø thaùng 7 ñeán thaùng 11 do aûnh höôûng cuûa doøng chaûy töø thöôïng nguoàn chaûy veà ñuû lôùn laøm cho thuûy trieàu khoâng taùc ñoäng ñeán möïc nöôùc soâng töø Ñoàng Tieán trôû leân. Möïc nöôùc soâng hoaøn toaøn do möïc nöôùc thöôïng nguoàn quyeát ñònh. Töø Ñoàng Tieán trôû xuoáng phía nam, doøng chaûy vaø möïc nöôùc soâng vaãn aûnh höôûng cuûa möïc nöôùc trieàu, coù nghóa laø moät ngaøy coù hai möïc nöôùc trieàu leân, xuoáng. 2.2.2.4 Moái quan heä giöõa ñaëc ñieåm thuûy vaên vaø ñaëc ñieåm ñòa hình huyeän Hoàng Ngöï, tænh Ñoàng Thaùp + Doøng chaûy muøa kieät Muøa kieät baét ñaàu töø thaùng 12 ñeán thaùng 6 naêm sau: + Möïc nöôùc ñænh trieàu thaáp hôn haàu heát cao ñoä dieän tích töï nhieân trong vuøng. Do vaäy coù ít dieän tích coù khaû naêng töôùi töï chaûy vaø chæ ñöôïc moät thôøi gian luùc trieàu cöôøng. Cheá ñoä doøng chaûy muøa kieät ñaõ sinh ra nhieàu vuøng giaùp nöôùc tích tuï chua pheøn do khoâng tieâu thoaùt ñöôïc. Ñeán ñaàu muøa möa, khi löôïng möa ñuû lôùn nöôùc soâng ñaõ daâng leân môùi röûa pheøn ñöôïc. Ñieàu naøy ñaõ aûnh höôûng ñeán chaát löôïng nöôùc. Cheá ñoä doøng chaûy muøa kieät phuï thuoäc vaøo chu kyø trieàu, möïc nöôùc trieàu chæ ñeán khi möïc nöôùc nguoàn ñoå veà vaø löôïng möa noäi ñoàng ñuû lôùn môùi tham gia vaøo vieäc phaân boá doøng chaûy. + Doøng chaûy muøa luõ Ñoáng Thaùp laø tænh ñaàu nguoàn cuûa ñoàng baèng Soâng Cöûu Long neân chòu taùc ñoäng cuûa luõ sôùm hôn vaø aùc lieät hôn caùc tænh khaùc, trong ñoù chòu aûnh höôûng ñaàu tieân laø huyeän Hoàng Ngöï. Thôøi gian luõ töø thaùng 7 ñeán thaùng 11, thaùng 7-8 nöôùc luõ vaøo ñoàng ruoäng töø caùc cöûa keânh raïch. Khi vöôït bôø ñeâ, bôø bao töông öùng vôùi möïc nöôùc taïi Hoàng Ngöï (+3,5), baét ñaàu traøn qua bieân giôùi vaø ngaäp luõ toaøn khu vöïc. Ñaàu thaùng 7 nöôùc luõ vaøo ñoàng töø 2 höôùng , töø soâng Cöûu Long theo caùc truïc chính vôùi toång löôïng khoaûng 7 tyû m3, traøn qua bieân giôùi Campuchia vôùi toång löôïng luõ traøn khoaûng 26 tyû m3. Ñænh luõ cao nhaát töø thaùng 9 -10, vôùi ñoä ngaäp saâu trung bình lôùn hôn 1m so vôùi phía baéc keânh Nguyeãn Vaên Tieáp A vaø nhoû hôn 1m so vôùi phía nam keânh Nguyeãn Vaên Tieáp A. Luõ thoaùt ra theo 2 höôùng, qua phía Long An ra soâng Vaøm Coû vaø chaûy ngöôïc ra soâng Cöûu Long. Cöù töø 3 ñeán 5 naêm laïi coù moät traän luõ lôùn. Töø thaùng 7 ñeán thaùng 11 huyeän Hoàng Ngöï coù möïc nöôùc soâng cao hôn cao ñoä phaàn lôùn dieän tích töï nhieân cuûa vuøng (khoâng keå thôøi gian ñænh luõ). Doøng chaûy coù höôùng chaûy töø Taây sang Ñoâng, töø Baéc xuoáng Nam (vuøng phía Baéc) töø soâng Tieàn sang soâng Haäu (vuøng keïp giöõa soâng Tieàn vaø soâng Haäu) Baûng 2. 9: Möïc nöôùc 2004 (cm) Naêm 2004 Thaùng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Hmax 148 127 119 104 115 121 142 179 232 227 170 163 Hmin -42 -76 -98 -97 -100 -61 -42 24 85 109 38 -21 Nguoàn: Traïm khí töôïng thuûy vaøên Cao Laõnh- Ñoàng Thaùp, 2005 Baûng 2. 10: Möïc nöôùc 2005 (cm) Naêm 2005 Thaùng 1 2 3 4 Hmax 151 128 120 105 Hmin -55 -79 -79 -80 Nguoàn: Traïm khí töôïng thuûy vaøên Cao Laõnh- Ñoàng Thaùp, 2005 Nhö vaäy: Muøa kieät muøa nöôùc soâng thaáp hôn cao ñoä haàu heát dieän tích ñaát canh taùc do vaäy bieän phaùp töôùi duy nhaát laø bôm nöôùc. Muøa luõ haàu heát thôøi gian möïc nöôùc soâng coù cao ñoä lôùn hôn cao ñoä haàu heát ñaát ñai trong vuøng neân khoâng theå tieâu chaûy ñöôïc khi caàn tieâu cuïc boä phaûi duøng bôm taïi traïm bôm töôùi nhöng phaûi quay maùy bôm ngöôïc laïi. Tröôùc ñaây, khi con ngöôøi chöa khai thaùc taøn phaù thieân nhieân moät caùch nghieâm troïng thì luõ thöôøng tuaân theo nhöõng quy luaät. Hieän nay, vôùi tình traïng oâ nhieãm moâi tröôøng vaø naïn phaù röøng böøa baõi vì vaäy luõ khoâng coøn tuaân theo moät quy luaät naøo caû maø noù caøng ngaøy caøng dieãn bieán heát söùc phöùc taïp. Traän luõ naêm 2000 laø moät traän luõ lòch söû lôùn nhaát trong voøng 40 naêm qua laø moät ví duï, ñaõ gaây thieät haïi raát lôùn veà ngöôøi vaø cuûa. 2.3 . NÖÔÙC MAËT, NÖÔÙC NGAÀM 2.3.1 Nöôùc maët Nguoàn nöôùc maët cuûa huyeän chuû yeáu laø do soâng Tieàn, soâng Haäu cung caáp neân nöôùc khoâng bò nhieãm maën. Tuy nhieân moät soá nôi nöôùc cuõng bò nhieãm pheøn theo thôøi gian. Ñoù laø khoaûng thôøi gian chuyeån töø muøa khoâ sang muøa möa. Löôïng phuø sa ñöôïc boài laéng haøng naêm raát lôùn, taäp trung vaøo thaùng 7, thaùng 8. Ñaây cuõng laø muøa luõ haøng naêm. Phuø sa coù öu ñieåm caûi taïo ñaát, taêng ñoä phì nhieâu nhöng coù nhöôïc ñieåm laø boài laáp loøng keânh, haøng naêm phaûi toán keùm raát nhieàu coâng cuûa ñeå naïo veùt. Toång löôïng nöôùc duøng cho moïi nhu caàu saûn xuaát sinh hoaït vaø coâng nghieäp chæ chieám moät tyû leä raát nhoû löôïng nöôùc trong soâng Tieàn, soâng Haäu. Nguoàn nöôùc cung caáp doài daøo thuaän lôïi cho nhu caàu cuûa nhaân daân. Möïc nöôùc soâng raïch phía Baéc coù khoù khaên cho vieäc laáy nöôùc töôùi veà muøa kieät, haàu nhö phaûi bôm nöôùc töôùi. Möïc nöôùc soâng raïch phía Nam muøa kieät khaù thuaän tieän cho vieäc laáy nöôùc töôùi, chæ coøn moät phaàn dieän tích laø phaûi bôm töôùi. 2.3.2. Nöôùc ngaàm Haàu heát nöôùc ngaàm taàng noâng (töø 50 ÷ 100m) ñeàu bò nhieãm pheøn. Nöôùc ngaàm taàng saâu (töø 200 ÷ 300m) tröõ löôïng khoâng lôùn laém, chaát löôïng nöôùc töông ñoái toát coù theå khai thaùc phuïc vuï sinh hoaït. 2.4 ÑIEÀU KIEÄN KINH TEÁ - XAÕ HOÄI 2.4.1 Ñaëc ñieåm daân sinh Huyeän Hoàng Ngöï tính ñeán heát naêm 2006 coù soá daân 220.952 ngöôøi trong ñoù soá nam chieám 107.972 ngöôøi vaø nöõ chieám 113.025 ngöôøi. Maät ñoä daân soá laø 680 ng/km2. Daân cö coù xu höôùng di chuyeån veà caùc khu ñoâ thò cho neân tyû leä taêng daân soá cô hoïc ôû caùc khu vöïc naøy töông ñoái cao. Tuy nhieân, ñaây cuõng laø theá maïnh veà nguoàn nhaân löïc ñeå ñaåy nhanh quaù trình ñoâ thò hoùa, naâng cao möùc soáng cuûa ngöôøi daân. Tyû leä taêng daân soá cuûa huyeän naêm 1999 laø 1,49%. Hieän nay, tyû leä naøy ñaõ giaûm do thöïc hieän toát coâng taùc keá hoaïch hoùa gia ñình. Khu daân cö taäp trung ôû ven caùc con soâng lôùn, caùc tuyeán keânh truïc, caùc thò traán, thò töù do taäp quaùn sinh hoaït cuûa ngöôøi daân. Gaàn ñaây caùc cuïm daân cö taäp trung traùnh luõ ñang ñöôïc hình thaønh do tình hình luõ luït dieãn bieán phöùc taïp tuy nhieân cuõng phuø hôïp vôùi xu theá phaùt trieån cuûa caùc ñoâ thò nhoû hieän nay. Ñaëc ñieåm daân cö laø: - Vuøng phía baéc ña soá daân laøm nhaø saøn. - Vuøng phía Nam ña soá daân toân neàn laøm nhaø. Ñôøi soáng daân cö ñang ñöôïc caûi thieän töøng böôùc nhôø coù söï quan taâm cuûa Ñaûng vaø nhaø nöôùc. Coâng taùc xoùa ñoùi giaûm ngheøo, hoã trôï vay voán, döï aùn kieân coá hoùa keânh möông, phaùt trieån nghaønh ngheà truyeàn thoáng ñöôïc caùc ban nghaønh quan taâm, giaûi quyeát. 2.4.2. Ñaëc ñieåm kinh teá Naêm 2006 laø moät naêm vôùi nhieàu bieán ñoäng veà kinh teá cuõng nhö xaõ hoäi. Tình hình theá giôùi thay ñoåi lieân tuïc. Vieät Nam gia nhaäp WTO ñaùnh daáu thaéng lôïi to lôùn giuùp neàn kinh teá nöôùc ta ngaøy caøng phaùt trieån. Ñoàng Thaùp laø tænh coù nhieàu lôïi theá veà ñòa hình töï nhieân, heä thoáng cô sôû haï taàng toát, toác ñoä ñoâ thò hoùa cao, ñaàu tö cuûa nhaø nöôùc ñeå phaùt trieån thaønh vuøng kinh teá troïng ñieåm khu vöïc ñoàng baèng Soâng Cöûu Long. Söï taêng tröôûng kinh teá cuûa tænh ñaït loaïi khaù nhöng cô caáu noâng nghieäp vaãn coøn cao. Tyû troïng noâng nghieäp, laâm nghieäp, ngö nghieäp chieám phaàn lôùn 57,02 % saûn phaåm trong tænh (GDP) Tyû troïng coâng nghieäp vaø xaây döïng chieám 15,94 % saûn phaåm trong tænh (GDP) Tyû troïng dòch vuï chieám 27,4% saûn phaåm trong tænh (GDP) 2.4.2.1 Kinh teá noâng nghieäp Dieän tích gieo troàng cuûa huyeän naêm 2006 laø 47.172 ha, saûn löôïng luùa bình quaân naêm 2007 ñaït 6,1 taán/ha. Caây baép laø 1.251 ha, saûn löôïng ñaït 9 taán/ha. Caùc loaïi rau ñaäu giaûm nhöng khoâng nhieàu do moät soá ñaõ chuyeån sang nuoâi toâm. Dieän tích troàng caây aên quaû laâu naêm naêm 2006 : Caây döøa , laø 73 ha. Saûn löôïng ñaït 372 taán. Caây nhaõn laø 14 ha, saûn löôïng ñaït 47 taán. Caây xoaøi laø 18 ha, saûn löôïng ñaït 107 taán. Dieän tích troàng caây coâng nghieäp naêm 2006 Caây mía laø 91 ha, saûn löôïng 3640 taán. Caây laïc 110 ha, saûn löôïng 309 taán. Caây ñaäu töông laø 280 ha, saûn löôïng 750 taán. Caây thuoác laù 60 ha, saûn löôïng 201 taán. Haøng naêm cung caáp löôïng lôùn löông thöïc cho toaøn huyeän vaø trao ñoåi vôùi caùc huyeän, tænh khaùc, xuaát khaåu. Thuyû saûn ñöôïc xaùc ñònh laø theá maïnh thöù hai, sau caây luùa cuûa huyeän. Töø ñaàu naêm ñeán nay nuoâi troàng thuûy saûn phaùt trieån oån ñònh do söùc thu mua cuûa thò tröôøng taêng, giaù caû cao. Löôïng caù thöông phaåm baùn ra thò tröôøng khoaûng 21.500 taán, caù gioáng khoaûng 700 trieäu con vaø cung caáp cho thò tröôøng khoaûng 10 tyû con caù tra boät. Chaên nuoâi cuõng goùp phaàn lôùn trong vieäc thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá cuûa huyeän, tuy nhieân vôùi tình traïng gia caàm bò dòch vaø beänh long moàm lôû moùng treân heo nhö hieän nay cho neân ñaøn gia suùc cuûa huyeän giaûm hôn so vôùi moïi naêm. Cho ñeán ngaøy 30/7/2007 toång ñaøn heo cuûa huyeän laø 27.290 con, toång ñaøn traâu boø coù khoaûng 5.313 con, trong ñoù soá traâu laø 885 con, ñaøn boø 4.428 con. Tuy nhieân ñöôïc söï quan taâm cuûa chæ ñaïo saùt sao cuûa Huyeän Uyû, Hoäi Ñoàng Nhaân Daân huyeän chæ ñaïo coâng taùc phoøng choáng dòch beänh treân caây troàng vaø vaät nuoâi giuùp cho saûn xuaát naêm 2007 seõ ñaït ñöôïc nhieàu thaéng lôïi. Nguoàn nguyeân lieäu noâng - thuyû saûn doài daøo cuûa tænh chính laø lôïi theá ñeå phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp cheá bieán. 2.4.2.2 Kinh teá coâng nghieäp vaø xaây döïng Kinh teá coâng nghieäp vaø xaây döïng chieám tyû troïng raát nhoû trong neàn kinh teá huyeän. Soá cô sôû saûn xuaát coâng nghieäp ngoaøi quoác doanh laø 1260. Chæ soá phaùt trieån phaùt trieån giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp so vôùi naêm tröôùc laø 110,1%. Ngaønh coâng nghieäp phaùt trieån chaäm, cô sôû vaät chaát kyõ thuaät coøn yeáu keùm, laïc haäu, thieát bò coâng ngheä laïc haäu, saûn phaåm coøn ôû daïng thoâ sô, chaát löôïng keùm, thieáu söùc caïnh tranh. Vôùi caùc ngaønh ngheà chuû yeáu laø cheá bieán thöïc phaåm, cheá bieán löông thöïc, söûa chöõa cô khí. Ngoaøi ra, huyeän coøn coù moät soá nghaønh ngheà truyeàn thoáng ñoùng ghe, xuoàng , ñan laùt… Nguoàn lao ñoäng cuûa huyeän hieän nay ñang ôû möùc baùo ñoäng. Caùc khu coâng nghieäp ôû nhöõng thaønh phoá lôùn nhö thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø Caàn Thô ñaõ thu huùt moät löôïng lôùn nhaân löïc di cö khoûi ñòa phöông. 2.4.2.3 Kinh teá dòch vuï Kinh teá dòch vuï chieám löôïng nhoû trong toång giaù trò saûn phaåm (GDP) toaøn huyeän. Caùc ñieåm thaêm quan, du lòch cuûa huyeän môùi ñöôïc ñaàu tö, toân taïo moät phaàn, heä thoáng cô sôû haï taàng coøn yeáu keùm, chöa ñoàng boä nhaát laø giao thoâng, neân coøn nhieàu haïn cheá, chöa taïo ñöôïc söùc haáp daãn maïnh ñoái vôùi du khaùch, chöa khai thaùc toát tieàm naêng, theá maïnh cuûa vuøng soâng nöôùc. Tuy nhieân trong töông lai, huyeän seõ coá gaéng phaùt huy heát tieàm naêng cuûa mình ñeå goùp phaàn thuùc ñaåy kinh teá dòch vuï, taêng thu nhaäp cho ngöôøi daân, chuyeån dòch cô caáu kinh teá phuø hôïp ñeå phaùt trieån neàn kinh teá cuûa huyeän theo höôùng phaùt trieån coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa. 2.4.2.4. Ñieän naêng Haàu heát caùc khu daân cö ñeàu coù ñieän. Maïng ñieän löôùi quoác gia ñaõ ñeán töøng aáp, xaõ cuûa huyeän. Nhôø coù ñieän maø kinh teá noâng nghieäp, coâng nghieäp ñeàu taêng tröôûng ñaùng keå. Gía ñieän ñöôïc tính theo ñôn giaù cuûa nhaø nöôùc, ôû nhöõng nôi vuøng saâu, vuøng xa cuûa huyeän ñaõ keát hôïp vôùi ngöôøi daân ñòa phöông keùo ñieän vaø hoã trôï moät phaàn kinh phí. Nhöõng vuøng saûn xuaát gaëp nhieàu khoù khaên thì huyeän ñaõ linh ñoäng giaûm moät phaàn chi phí ñieän ñeå thuùc ñaûy saûn xuaát phaùt trieån. Trong nhöõng naêm trôû laïi gaàn ñaây, coâng suaát tieâu thuï cuûa huyeän taêng moät caùch ñaùng keå vaø heä thoáng ñöôøng daây ñieän lieân tuïc xaây döïng vaø phaùt trieån. Heä thoáng ñeâ bao cuûa huyeän nhôø coù ñieän ñaõ ñöôïc gia coá xaây döïng môùi moät caùch nhanh choùng hieän ñaïi. Ñaây cuõng laø chuû tröông cuûa huyeän ñeå ñöa aùnh saùng ñeán töøng thoân xoùm cuûa huyeän, xoùa tình traïng khoâng coù ñieän ôû nhöõng nôi v._.uøng saâu, vuøng xa. 2.4.2.5 Giao thoâng vaän taûi Hieän nay giao thoâng vaän taûi laø moät trong nhöõng vaán ñeà haøng ñaàu ñeå phaùt trieån. Haàu heát caùc xaõ ôû vuøng saâu huyeän ñeàu coù ñöôøng xe ñi laïi ñöôïc trong muøa khoâ. Giao thoâng ñöôøng boä ñöôïc keát hôïp vôùi heä thoáng ñeâ bao, vöøa xaây döïng heä thoáng ñeâ bao vöøa keát hôïp xaây döïng heä thoáng giao thoâng taïo ñieàu kieän toát ñeå phaùt trieån noâng nghieäp, coâng nghieäp, thöông maïi vaø dòch vuï. Hieän nay huyeän ñang chuû tröông kieân coá hoùa ñöôøng giao thoâng baèng caùc döï aùn nhaø nöôùc vaø nhaân daân cuøng laøm, môû roäng vaø naâng caáp caùc tuyeán ñöôøng giao thoâng, ñeå vieäc ñi laïi thuaän lôïi goùp phaàn phaùt trieån kinh teá. Tuy nhieân, hieän nay vaán ñeà an toaøn giao thoâng cuõng laø moät trong nhöõng vaán ñeà caàn quan taâm cuûa huyeän, söï phaùt trieån giao thoâng phaûi keùo theo ñoù laø söï an toaøn trong giao thoâng ñeå baûo veä tính maïng vaø taøi saûn cuûa nhaân daân. Giao thoâng ñöôøng thuûy thuaän lôïi do heä thoáng soâng raïch töï nhieân vaø heä thoáng keânh möông cuûa huyeän daøy ñaëc. Vieäc giao thoâng baèng ñöôøng thuûy cuõng goùp phaàn raát lôùn trong vieäc phaùt trieån kinh teá cuûa huyeän nhöng vaán ñeà böùc xuùc hieän nay laø vieäc giao thoâng baèng ñöôøng thuûy khoâng coù söï quaûn lyù moät caùch nghieâm ngaët, veà vaán ñeà ngöôøi söû duïng phöông tieän giao thoâng vaø trình ñoä hieåu bieát veà phaùp luaät khi tham gia giao thoâng. 2.4.2.6 Böu chính vieãn thoâng Trong nhöõng naêm gaàn ñaây heä thoáng thoâng tin lieân laïc nhanh choùng phaùt trieån vôùi söï tham gia vôùi nhieàu coâng ty trong vaø ngoaøi nöôùc, phaùt trieån ña daïng caùc loaïi dòch vuï, ñoåi môùi phong caùch, giaûm giaù thaønh, xaây döïng cô sôû haï taàng thích nghi vôùi ñieàu kieän hieän nay. Goùp phaàn quan troïng trong söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi vaø baûo veä an ninh quoác phoøng. Tính ñeán nay soá maùy ñieän thoaïi cuûa huyeän laø 9737 caùi. Soá maùy ñieän thoaïi bình quaân 4,4 caùi/100 daân. Hieän nay, huyeän ñang phaán ñaáu naâng cao soá löôïng laép ñaët, soá maùy ñieän thoaïi trong nhöõng naêm tôùi. Veà maïng di ñoäng toång ñaøi Vina Phone, Mobi Phone ñaõ laép ñaëc taïi trung taâm thò traán phuû soùng toaøn boä huyeän vaø nhöõng vuøng laân caän. Caùc haõng ñieän thoaïi khaùc nhö Viettell, Sfone cuõng ñang khaûo saùt coù keá hoaïch laép ñaët traïm thu phaùt soùng ñeå goùp phaàn ña daïng heä thoáng thoâng tin lieân laïc. Toå chöùc toát vieäc phaùt nhaän thö baùo, cuøng vôùi caùc heä thoáng ñaïi lyù ñeå phuïc vuï ngaøy caøng toát hôn cho nhaân daân. 2.5. ÑAËC ÑIEÅM XAÕ HOÄI 2.5.1. Giaùo duïc Maëc duø, huyeän coøn gaëp nhieàu khoù khaên nhöng vaán ñeà giaùo duïc vaãn ñöôïc öu tieân ñaàu tö haøng ñaàu vaø ñöôïc ñaëc bieät quan taâm ñeå töøng böôùc naâng cao maët baèng daân trí. Sôû Giaùo Duïc ñang noã löïc xaây döïng ñoäi nguõ nhaø giaùo vaø caùn boä quaûn lyù ñaùp öùng yeâu caàu tình hình môùi. Vôùi soá löôïng giaùo vieân taêng theo haøng naêm, soá löôïng giaùo vieân maàm non laø 4.946 ngöôøi, soá löôïng giaùo vieân caùc caáp laø 1.638 ngöôøi. Vì vaán ñeà giaùo duïc ñang laø vaán ñeà caáp baùch nhaát hieän nay. Soá tröôøng, lôùp, hoïc sinh taêng daàn theo caùc naêm. Hieän nay, taïi huyeän khoâng coøn tröôøng hoïc 3 ca ñaõ hoaøn thaønh phoå caäp tieåu hoïc, phaán ñaáu hoaøn thaønh phoå caäp trung hoïc cô sôû trong nhöõng naêm tôùi. Tyû leä hoïc sinh boû hoïc giaûm. Tröôøng, lôùp caùc nghaønh hoïc ngaøy caøng ñöôïc môû roäng ñaøo taïo ña daïng, phoå caäp cho moïi ngöôøi. Tính ñeán heát ngaøy 31/12/2006 toaøn huyeän coù 64 tröôøng hoïc trong ñoù 44 tröôøng tieåu hoïc, 16 tröôøng trung hoïc cô sôû, 4 tröôøng phoå thoâng trung hoïc. Vôùi soá lôùp hoïc laø 1.199. Soá phoøng hoïc 925. Huyeän Hoàng Ngöï ñaõ coù tröôøng trung caáp ngheà. Trong töông lai huyeän ñang phaán ñaáu xaây döïng thaønh coâng nhöõng tröôøng phoå thoâng trung hoïc ñaït chuaån quoác gia. Coá gaéng ñaàu tö caùc thieát bò kyõ thuaät hieän ñaïi cho taát caû caùc tröôøng hoïc. Phaùt trieån giaùo duïc laø quyeát taâm cuûa Ñaûng boä, chính quyeàn tænh trong vieäc thöïc hieän chieán löôïc hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. 2.5.2. Y teá Huyeän ñaõ coá gaéng toå chöùc toát vieäc chaêm soùc söùc khoûe ban ñaàu cho nhaân daân vaø tích cöïc phoøng choáng dòch beänh. Maïng löôùi y teá töông ñoái hoaøn chænh, taát caû caùc xaõ ñeàu coù traïm y teá, ñöôïc trang bò môùi vaø naâng caáp cô sôû vaät chaát. Chuyeân moân cuûa ñoäi nguõ caùn boä ngaøy caøng hoaøn thieän. Caùc chöông trình y teá quoác gia ñöôïc thöïc hieän toát. Vôùi soá löôïng caùn boä nghaønh y laø 242 ngöôøi. Trong ñoù, baùc só vaø trình ñoä cao hôn 58 ngöôøi, y só 99 ngöôøi, y taù, nöõ hoä sinh 19 ngöôøi. Caùn boä nghaønh döôïc 19 ngöôøi goàm döôïc só cao caáp 1 ngöôøi, döôïc só trung caáp 12 ngöôøi vaø döôïc taù 6 ngöôøi. Trong töông lai tieáp tuïc duy trì thöïc hieän toát caùc muïc tieâu ñeà ra laø naâng cao söùc khoûe cuûa ngöôøi daân, giaûm tyû leä treû em döôùi 5 tuoåi bò suy dinh döôõng vaø caùc chöông trình y teá coäng ñoàng. Trong töông lai huyeän seõ coù nhöõng döï aùn phaùt trieån maïng löôùi cöûa haøng baùn thuoác, phoøng khaùm ña khoa tö nhaân ñeå phuïc vuï toát hôn vaø goùp phaàn ña daïng hoùa caùc nghaønh ngheà kinh doanh. Ñaåy maïnh caùc hoaït ñoäng tuyeân truyeàn giaùo duïc keá hoaïch hoùa gia ñình nhaèm giaûm tyû leä taêng daân soá haøng naêm. Tuy nhieân, laø moät huyeän vuøng saâu neân tieáp caän khoa hoïc, kyõ thuaät haïn cheá neân coøn chöa ñaùp öùng kòp nhu caàu khaùm chöõa beänh cuûa nhaân daân. 2.5.3. Vaên hoùa xaõ hoäi Trong lónh vöïc vaên hoùa, theå duïc theå thao : Ñöôïc duy trì vaø phaùt trieån khaù phong phuù, ña daïng. Huyeän ñaõ toå chöùc nhieàu cuoäc thi vaên ngheä quaàn chuùng, toå chöùc caùc leã hoäi truyeàn thoáng, phaùt trieån phong traøo theå duïc theå thao vaø duy trì theå duïc theå thao coù thaønh tích cao. Huyeän ñaõ ñaàu tö xaây döïng Trung taâm thoâng tin trieån laõm, caùc khu di tích lòch söû... Ñaøi Phaùt thanh-truyeàn hình ñöôïc phuû soùng toaøn tænh, Ñaøi Phaùt thanh huyeän, thò xaõ ñöôïc cuûng coá xaây döïng ñaït 50%, moãi xaõ coù moät ñoäi thoâng tin löu ñoäng. Caùc xaõ phöôøng ñeàu coù traïm truyeàn thanh. Veà cô baûn ñaõ xoùa ñoùi thoâng tin. Huyeän ñaõ coá gaéng xaây döïng vaø phaùt trieån neàn vaên hoùa ñaäm ñaø baûn saéc daân toäc, xaây döïng cuoäc soáng môùi vaên minh vaø haïnh phuùc. Xaây döïng con ngöôøi môùi trong coäng ñoàng daân cö bieát yeâu thöông, ñuøm boïc, hoã trôï nhau trong saûn xuaát vaø cuoäc soáng. 2.5.4 An ninh quoác phoøng Hoàng ngöï laø moät huyeän bieân giôùi neân coâng taùc baûo veä tình hình trò an, traät töï ñaët leân haøng ñaàu. Quoác phoøng, an ninh nhaân daân ñöôïc caùc caáp chính quyeàn quan taâm ñaåy maïnh, naâng cao nhaän thöùc veà nhieäm vuï quoác phoøng trong caùc caùc, caùc nghaønh vaø nhaân daân. Soá löôïng tuyeån quaân haøng naêm ñeàu ñuû. Xaây döïng löïc löôïng daân quaân töï veä taïi ñòa phöông toát keát hôïp vôùi coâng an truy queùt toäi phaïm. Ñeán nay, veà an ninh chính trò oån ñònh, taát caû caùc hoaït ñoäng choáng phaù ñeàu bò trieät phaù vaø xöû lyù nghieâm. Veà traät töï an toaøn xaõ hoäi: phaïm phaùp hình söï, kinh teá, ma tuùy vaø teä naïn xaõ hoäi xaûy ra töøng nôi, töøng luùc nhöng ñaõ kòp thôøi phaùt hieän vaø xöû lyù. Hieän nay, tình hình buoân laäu vaãn dieãn bieán moät caùch phöùc taïp. Ñoøi hoûi phaûi coù söï quan taâm phoái hôïp ñoàng boä cuûa caùc caáp chính quyeàn vaø ñòa phöông nhaèm xoaù boû trieät ñeå. Tai naïn coù chieàu höôùng giaûm, nhaát laø tai naïn giao thoâng do yù thöùc cuûa ngöôøi daân ñöôïc naâng cao trong vieäc söû duïng phöông tieän vaø ñoäi noùn baûo hieåm khi löu thoâng treân ñöôøng.  CHÖÔNG 3: GIÔÙI THIEÄU CHUNG VEÀ ÑEÂ BAO 3.1 LÒCH SÖÛ HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA ÑEÂ BAO Khaùi nieäm cô baûn nhaát cuûa ñeâ bao ñoù chính laø bôø bao vöôït luõ chính doïc theo caùc tuyeán soâng, kinh raïch chính hay nhöõng tuyeán giao thoâng keát hôïp coù cao trình vöôït luõ. Ñeâ bao chæ söû duïng cho taàn suaát tieâu uùng 2-3 % töông ñöông vôùi luõ naêm 2000 keát hôïp vôùi caùc tuyeán ñöôøng quoác loä ñeå choáng luõ chính vuï thaùng 9-10, nhaèm baûo veä caùc cuïm tuyeán daân cö vaø khu vöïc kieåm soaùt luõ caû naêm. Bôø bao ñeå choáng luõ ñaàu vuï thaùng 8 baûo veä luùa heø thu vôùi taàn suaát tieâu uùng 10%, trieàu töông ñöông 25% (thaùng 7-8 vaø thaùng 11). Bôø bao khoâng ñaûm baûo ngaên luõ luùc cao nhaát. Ñeâ bao, bôø bao hình thaønh töø cuoäc soáng thöïc tieãn saûn xuaát cuûa ngöôøi daân Nam Boä. Chính yeâu caàu caáp thieát baûo veä cuoäc soáng, taøi saûn, naâng cao naêng suaát neân bôø bao, ñeâ bao kieåm soaùt luõ vuøng ñoàng baèng Soâng Cöûu Long baét ñaàu xaây döïng nhieàu vaøo naêm 1960-1970. Tröôùc ñoù, cuõng coù nhieàu coâng trình veà ñeâ ñieàu nhöng nhoû leû khoâng coù quy moâ lôùn, ña soá töï phaùt laø chuû yeáu. Sau 10 naêm öùng duïng thaønh coâng moâ hình ñeâ bao ñeán naêm 1980. Vieäc xaây döïng ñeâ bao löûng phaùt trieån maïnh meõ khaép vuøng, ñaëc bieät ôû Caùi Beø, Cai Laäy (Tieàn Giang), Chôï Môùi (An Giang). Cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân ñaõ thay ñoåi nhôø ñeâ bao baûo veä vuï luùa Heø Thu vaø Ñoâng Xuaân thay theá luùa noåi naêng suaát thaáp baèng luùa cao saûn. Naêm 1980, ñeâ bao choáng luõ trieät ñeå ñöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån maïnh ôû nhöõng vuøng ngaäp noâng nhaèm baûo veä vöôøn caây aên traùi, caây coâng nghieäp vaø saûn xuaát caû 3 vuï luùa trong naêm. Trong nhöõng naêm trôû laïi ñaây, quyeát ñònh 99 Tgg ngaøy 9/2/1996 cuûa thuû töôùng chính phuû ñònh höôùng daøi haïn vaø keá hoaïch naêm naêm 1996-2000 veà phaùt trieån thuûy lôïi, thuùc ñaåy heä thoáng ñeâ bao ngaøy caøng xaây döïng vaø phaùt trieån maïnh. Nhaø nöôùc hoã trôï veà voán vaø kó thuaät, trang thieát bò ñeå xaây döïng caùc coâng trình kinh ñaøo, ñeâ bao, coáng ngaên luõ ...nhieàu vuøng nhö Ñoàng Thaùp Möôøi, Töù Giaùc Long Xuyeân. 3.2. TÌNH HÌNH ÑEÂ BAO HIEÄN NAY Theo thoáng keâ sô boä vaøo cuoái naêm 2005, toaøn vuøng ñoàng baèng Soâng Cöûu Long coù 11.500 km ñeâ bao, bôø bao ven soâng keânh raïch. Tuy nhieân phaân boá khoâng ñeàu ôû caùc tænh vôùi maät ñoä trung bình 2,4m/ha. Coù khoaûng 700km ñöôøng giao thoâng lieân xaõ, huyeän, tænh vôùi cao trình 2,5-3,5 m vaø coù haøng ngaøn oâ bao vôùi quy moâ 50-200 ha/oâ bao. Heä thoáng naøy ñöôïc hình thaønh töø naêm 1996 ñeán nay vaø cuøng vôùi caùc coâng trình khaùc goùp phaàn ñöa toaøn vuøng coù 37.591 ha dieän tích thích nghi vôùi ñieàu kieän ngaên luõ (chieám 4,44% toaøn vuøng) coù 97.017 dieän tích saûn xuaát coøn baáp beânh (chieám 11,46% toaøn vuøng), 489.514 ha dieän tích baûo veä luõ thaùng 8 (57,83%), 122.552 ha dieän tích baûo veä luõ caû naêm (ngaên luõ trieät ñeå, chieám 14,48%). ÔÛ Vónh Long, soá löôïng ñeâ bao cuõng khoâng ngöøng taêng töø 2.200 km vaøo naêm 1998 leân treân 3.000km vaøo giöõa naêm 2006 vôùi toác ñoä taêng 100km/naêm; Toác ñoä dieän tích thuûy lôïi ñöôïc kheùp kín cuõng khoâng ngöøng taêng leân töø 53.000 ha naêm 2000 leân 91.678 ha vaøo giöõa nhöõng naêm 2006 vaø coøn taêng nöõa. Cuøng vôùi treân 1.900 km ñöôøng giao thoâng hình thaønh 469 tieåu vuøng thuûy lôïi; Trong ñoù coù 78.000 ha an toaøn khi luõ ñaït möùc baùo ñoäng III (chieám 85% dieän tích kheùp kín) vaø 41.241 ha ñaûm baûo an toaøn treân ñænh luõ lôùn (chieám 45,15% dieän tích ñöôïc kheùp kín). Nhìn chung haàu heát dieän tích noâng nghieäp ôû noäi vuøng, doïc theo caùc kinh, raïch lôùn, kinh phaân vuøng ñeàu coù ñeâ bao, bôø bao, tröø moät soá daõy ñaát heïp ven soâng, ñaát trong vuøng saït lôû maïnh thì chöa ñöôïc bao. Hieän nay soá löôïng ñeâ bao taêng leân nhanh choùng goùp phaàn thay ñoåi dieän maïo cuûa khu vöïc. 3.3 ÖU ÑIEÅM VAØ NHÖÔÏC ÑIEÅM CUÛA HEÄ THOÁNG ÑEÂ BAO, BÔØ BAO 3.3.1 Öu ñieåm              Heä thoáng bôø bao kieåm soaùt luõ ôû vuøng ñoàng baèng Soâng Cöûu Long ñöôïc ñaùnh giaù laø goùp phaàn tích cöïc trong vieäc chuyeån moät vuøng roäng lôùn treân 1 trieäu hecta canh taùc töø moät vuï luùa noåi, luùa muøa ñòa phöông naêng suaát thaáp sang canh taùc 2-3 vuï luùa naêng suaát cao, ñöa saûn löôïng toaøn vuøng töø 2,4 trieäu taán naêm 1976 leân 12,6 trieäu taán naêm 2003, taïo ñieàu kieän phaùt trieån vöôøn caây aên traùi, hoa maøu, chuû ñoäng nöôùc xuoáng gioáng vuï Ñoâng Xuaân, Heø Thu. Goùp phaàn thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá nhieàu thaønh phaàn, saûn xuaát luùa xen keõ hoa maøu do ñaát ñai khoâ raùo quanh naêm, taïo thu nhaäp oån ñònh cho ngöôøi daân khoâng phuï thuoäc vaøo luõ vaø phaùt trieån heä thoáng haï taàng kyõ thuaät noâng thoân (ñöôøng, ñieän, tröôøng traïm vaø cuïm, tuyeán daân cö vuøng luõ). Ñeâ bao ñaõ mang laïi lôïi ích raát lôùn, laø moät giaûi phaùp mang nhieàu öu ñieåm. 3.3.2 Nhöôïc ñieåm Tuy mang laïi lôïi ích raát lôùn nhöng heä thoáng ñeâ bao ñaõ goùp phaàn khoâng nhoû laøm suy thoaùi heä sinh thaùi vaø gaây aûnh höôûng moâi tröôøng. Gaây ra nhieàu baát oån veà saûn xuaát beàn vöõng treân dieän roäng trong suoát thôøi gian qua. Vieäc xaây döïng phaùt trieån ñeâ bao, bôø bao moät caùch nhanh choùng khoâng phuø hôïp vôùi quy töï nhieân. Caùc heä thoáng keânh möông ñaõ daãn luõ veà sôùm hôn, heä thoáng ñöôøng giao thoâng, bôø keânh laïi laøm luõ ruùt chaäm hôn bình thöôøng ñaãn ñeán maát caân baèng sinh thaùi. Ñeâ bao löûng ôû thöôïng nguoàn laøm taêng toác ñoä doøng chaûy veà phía haï nguoàn, laøm cho luõ thöôøng xaûy ra vôùi lôùn, taøn phaù nghieäm troïng, soùi lôû soâng ngoøi. Ñeâ bao choáng luõ trieät ñeå ngaên söï trao ñoåi vôùi moâi tröôøng beân ngoaøi, vieäc khai thaùc lieân tuïc laøm cho ñaát ngheøo dinh döôõng baïc maøu, oâ nhieãm do thuoác tröø saâu vaø thuoác baûo veä thöïc vaät . Ñaát trong vuøng ñeâ bao naøy deã bò suy thoaùi do khoâng nhaän ñöôïc löôïng phuø sa boài ñaép haøng naêm. Ñaát bò khai thaùc quaù möùc do vaäy suaát ñaàu tö taêng cao nhöng naêng suaát thaáp khoâng hieäu quaû. Ñoäc chaát khoâng ñöôïc giaûi phoùng, ñaëc bieät laø nhöõng nôi coù pheøn, deã phaùt sinh dòch beänh. Nguoàn nöôùc trong vuøng bò oâ nhieãm do khoâng trao ñoåi vôùi beân ngoaøi. Ñeâ bao naøy seõ laøm cho möïc nöôùc vuøng laân caän daâng leân gaây ngaäp luït vì luõ khoâng traøn vaøo ñeâ. Luõ xaûy ra phöùc taïp vaø ñænh luõ vuøng ngoaøi ñeâ seõ cao hôn vuøng trong ñeâ, gaây aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng theo chieàu höôùng xaáu. Ñeâ bao, bôø bao coøn gaây giaûm soá löôïng 1 soá loaøi caù, toâm nguy cô bieán maát do bò ngaên caûn quaù trình sinh saûn töï nhieân. 3.4. GIÔÙI THIEÄU SÔ LÖÔÏC VEÀ CAÙC MOÂ HÌNH ÑEÂ BAO Hieän nay ôû Huyeän Hoàng Ngöï coù caùc moâ hình ñeâ bao sau : Moâ hình kieåm soaùt luõ theo thôøi gian (ñeâ bao löûng). Moâ hình kieåm soaùt luõ caû naêm (ñeâ bao choáng luõ trieät ñeå). 3.4.1 Ñeâ bao kieåm soaùt luõ caû naêm (Ñeâ bao choáng luõ trieät ñeå) Laø caùc ñöôøng ñeâ phoái hôïp giao thoâng coù cao trình khaù cao vaø ñænh luõ naêm 2000 thöôøng ñöôïc choïn laøm moác cho caùc coâng trình ñeâ. Khu vöïc naøy coù theå taêng vuï luùa hoaëc chuyeån dòch cô caáu kinh teá caây troàng, taêng hieäu quaû saûn xuaát noâng nghieäp vaø coù theå khoâng xaû luõ. Moâ hình kieåm soaùt luõ caû naêm ñöôïc thöïc hieän chuû yeáu treân caùc vuøng ngaäp noâng. Treân caùc vuøng ngaäp saâu cuõng coù nhöng khoâng nhieàu. Muïc ñích cuûa kieåm soaùt luõ laø: Baûo veä saûn xuaát vaø baûo veä daân cö. Trong vuøng ngaäp luõ, chuû yeáu laø vuøng ngaäp noâng, ñeå ñaûm baûo saûn xuaát mía, luùa, maøu, nhaân daân ñaõ tieán haønh bao ñeâ, xaây döïng coáng boïng ñeå taïo thaønh caùc oâ kheùp kín. Quy moâ phoå bieán hieän nay laø 20 – 200 ha, moät soá nôi coù quy moâ 300 – 1000 ha. Moâ hình naøy phoå bieán ôû caùc vuøng ngaäp noâng. Heä thoáng naøy baûo ñaûm kieåm soaùt luõ ñeå chuû ñoäng saûn xuaát. Öu ñieåm cuûa vieäc bao ñeâ theo oâ nhoû laø vieäc laáy phuø sa, khai thaùc thuûy saûn töï nhieân vaø giao thoâng vaän chuyeån saûn phaåm, quaûn lyù coâng trình thuaän lôïi hôn. Tuy nhieân do nguoàn löïc coù haïn neân heä thoáng ñeâ bao thöôøng nhoû, khoâng ñaûm baûo chaát löôïng neân deã bò vôõ, gaây ngaäp luït, thieät haïi raát lôùn. Ñeâ bao kieåm soaùt luõ theo thôøi gian (ñeâ bao löûng) Ñeâ bao choáng luõ ñeán thaùng 8 hay coøn goïi laø ñeâ bao löûng coù muïc ñích laø naâng daàn cao trình caùc ñöôøng giao thoâng noâng thoân, ñeå baûo veä luùa vuï 2. Ñeâ bao kieåm soaùt luõ thaùng 8 theo quy moâ nhoû: Töø ñaàu thaäp nieân 80 cuûa theá kæ 20, ôû vuøng ngaäp saâu ñeå saûn xuaát ñöôïc 2 vuï luùa theo coâng thöùc Heø Thu + Ñoâng Xuaân, nhieàu nôi nhaân daân ñaõ tieán haønh ñaép bôø bao kieåm soaùt luõ ñaàu vuï (thaùng 8) ñeå baûo veä luùa Heø Thu vaø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc bôm töôùi ñaàu vuï Ñoâng Xuaân nhaèm xuoáng gioáng kòp thôøi vuï. Luùc baét ñaàu coù moâ hình naøy, quy moâ coøn nhoû, ôû phaïm vi hoä hoaëc lieân hoä, coù nghóa laø töø 5 – 10 ha ñeán 100 ha. Cho ñeán nay, ñeâ bao löûng ñaõ trôû thaønh chuû tröông cuûa ngaønh Thuûy lôïi vaø caùc tænh neân quy moâ bao cuõng nhö dieän tích ñöôïc môû roäng vaø coù söï ñaàu tö kinh phí cuûa nhaø nöôùc. Quy moâ caùc oâ bao phoå bieán hieän nay khoaûng 500 – 1000 ha. Theo taøi lieäu thoáng keâ cuûa caùc ñòa phöông ôû vuøng ngaäp saâu, phaàn lôùn dieän tích saûn xuaát 2 vuï Ñoâng Xuaân – Heø Thu ñeàu coù ñeâ bao kieåm soaùt luõ thaùng 8, tuy chaát löôïng coøn thaáp, maët ñeâ nhoû, thieáu coáng boïng. Do chæ kieåm soaùt luõ ñaàu vuï, khi coù luõ chính vuï, doøng chaûy vaãn traøn qua neân thöôøng xuyeân bò luõ taøn phaù, haøng naêm phaûi tu boå gaây toán keùm ñaùng keå. Tuy nhieân, heä thoáng ñeâ bao kieåm soaùt luõ thaùng 8 ñeå baûo veä luùa Heø Thu laø moät saùng taïo lôùn cuûa ngaønh thuûy lôïi vaø nhaân daân vuøng ngaäp luõ. Vaán ñeà xaây döïng ñeâ bao kieåm soaùt luõ ñaàu vuï tuy coù caûn trôû doøng chaûy luõ nhöng mang laïi hieäu quaû lôùn cho saûn xuaát. Ñeâ bao kieåm soaùt ñaàu vuï vaø cuoái vuï treân quy moâ lôùn: Ñaây laø tuyeán kieåm soaùt luõ baèng heä thoáng ñeâ coáng, ñaäp cao su vôùi muïc ñích haï thaáp möùc nöôùc luõ cho giai ñoaïn ñaàu vuï (thaùng 8) vaø giai ñoaïn cuoái vuï (töø thaùng 11 – 12), chuû yeáu duøng cho vuøng ngaäp saâu. ÔÛ thôøi kyø luõ chính vuï vaãn ñeå luõ chính vuï traøn vaøo ñoàng ñeå traùnh daâng nöôùc ôû thöôïng löu. 3.5 TOÅNG QUAN VEÀ ÑEÂ BAO HUYEÄN HOÀNG NGÖÏ Huyeän Hoàng Ngöï naèm trong vuøng tieâu chuaån choáng luõ laø choáng luõ 2 vuï (luõ sôùm, baûo veä luùa Heø Thu). Ñöôïc chia laøm 4 tieåu vuøng: a). Tieåu vuøng 1: - Töø phía Baéc keânh Töù Thöôøng – keânh Taân Thaønh – Loø Gaïch ñeán bieân giôùi Campuchia. - Töø soâng Tieàn (phía Taây) ñeán ranh giôùi huyeän Taân Hoàng (phía Ñoâng). - Cao trình bôø bao: +4,5m b). Tieåu vuøng 2: - Töø Nam keânh Töù Thöôøng ñeán bôø soâng Tieàn vaø Baéc keânh Hoàng Ngöï. - Töø bôø soâng Tieàn (phía Taây) ñeán ranh giôùi huyeän Taân Hoàng (phía Ñoâng). - Cao trình bôø bao: +4,0m c). Tieåu vuøng 3: - Vuøng cuø lao Long Khaùnh, Caùi Vöøng. - Cao trình bôø bao: +4,0m d). Tieåu vuøng 4: - Töø Nam keânh Hoàng Ngöï ñeán keânh ranh Hoàng Ngöï - Tam Noâng. - Töø bôø soâng Tieàn (phía Taây) ñeán ranh giôùi huyeän Taân Hoàng (phía Ñoâng) bôø Taây keânh Phuù Thaønh. - Cao trình bôø bao: +3,8m e) Vuøng daân cö, caùc truïc giao thoâng chính: Baûo veä luõ caû naêm (luõ chính vuï) cao trình ñeâ bao phaûi vöôït cao trình luõ naêm 2000 cuûa töøng khu vöïc (thöôøng cao hôn 1m so vôùi baûo veä hai vuï). Toùm laïi: Caùc ñeâ bao, bôø bao coù cao trình laø 3- 5,2 m. - Cao trình ñeâ bao choáng luõ trieät ñeå caên cöù theo moác luõ 2000 treân ñòa baøn Tænh Ñoàng Thaùp. - Cao trình ñeâ bao löûng thì caên cöù vaøo döï aùn kieân coá hoùa keânh möông cuûa huyeän. Huyeän Hoàng Ngöï coù 2 oâ bao trieät ñeå thuoäc caùc xaõ Phuù Thuaän A, Phuù Thuaän B, Long Khaùnh A vaø Long Khaùnh B vôùi dieän tích 3845 ha. Caùc oâ bao trieät ñeå naøy coù chieàu daøi 58000 m. Thò traán Hoàng Ngöï vaø caùc xaõ coøn laïi naèm trong vuøng ñeâ bao löûng vôùi soá oâ bao laø 24 ngoaøi ra coøn coù 13 oâ bao chöa hoaøn chænh vôùi dieän tích oâ bao löûng laø 9950 ha vaø dieän tích oâ bao chöa hoaøn chænh laø 8940 ha. Caùc oâ bao löûng coù chieàu daøi 258150 m vaø oâ bao chöa hoaøn chænh coù chieàu daøi 83850 m. (Xem baûn ñoà hieän traïng ñeâ bao huyeän Hoàng Ngöï trong phaàn Phuï luïc) 3.6 CAÙC TIEÂU CHUAÅN KYÕ THUAÄT CÔ BAÛN ÑOÁI VÔÙI ÑEÂ BAO HUYEÄN HOÀNG NGÖÏ 3.6.1 Maët bôø bao Ñoái vôùi caùc bôø bao laâu ñôøi, chæ ñôn thuaàn laøm nhieäm vuï choáng luõ vaø ñöôøng ñi laïi trong khu saûn xuaát khoâng keát hôïp vôùi chöùc naêng khaùc thì bôø maët beà bao roäng 3m. Ñoái vôùi caùc bôø bao keát hôïp nhieàu chöùc naêng vöøa choáng luõ vöøa laø ñöôøng giao thoâng ñi laïi cho nhöõng xe thoâ sô, xe cô giôùi nhoû, maùy caøy, maùy keùo…maät ñoä di chuyeån ít chæ ñi laïi giöõa caùc khu vöï vôùi nhau khoâng gaây aûnh höôûng nhieàu ñeán bôø bao nhö veà ñoä rung, neùn, chòu löïc thì maët bôø bao roäng 4m. Ñoái vôùi caùc bôø bao lieân keát choáng luõ vôùi ñöôøng giao thoâng lieân huyeän, ñöôøng truïc chính, giao thoâng huyeát maïch, maät ñoä xe coä ñoâng ñuùc thì tuøy theo tình hình maø coù beà maët theo yeâu caàu . Beà maët bôø bao cuûa huyeän Hoàng Ngöï töø 2- 6 m. 3.6.2. Heä thoáng soá maùi bôø bao Heä thoáng bôø bao hieän nay ñöôïc xaây döïng vaø nghieân cöùu hoaøn chænh döïa treân heä thoáng bôø bao cô baûn hình thaønh oån ñònh qua nhieàu thaäp nieân. Chieàu cao cuûa ñeâ 1÷3 m. Ñaát ñaép bôø bao thöôøng ñöôïc ñaøo ôû loøng keânh vaø laø ñaát seùt neân coù heä soá nhö sau: Chieàu cao ñaép H≤ 2,5 m choïn m = 1 Chieàu cao ñaép H>2,5 choïn m= 1,5 3.6.3 Tieâu chuaån ñaép ñaát Do ñöôïc phuø sa boái ñaép neân loøng keânh ngaøy caøng noâng ñeå laøm thoâng thoaùng doøng chaûy, giaûm chi phí neân toaøn boä bôø bao ñöôïc ñaép baèng ñaát laáy ôû loøng soâng. Ñaây laø loaïi ñaát öôùt neân daøn traûi ñeàu cho ñuû ñoä roäng, ñoä cao. Tuy nhieân beân caïnh söï tieän lôïi vaãn coøn moät soá khoù khaên laø ñaát deã troâi xuoáng loøng soâng vaø ruoäng ñaát canh taùc cuûa ngöôøi daân. 3.7 THÖÏC TRAÏNG CAÙC DAÏNG ÑEÂ BAO HUYEÄN HOÀNG NGÖÏ 3.7.1 Hieän traïng thuûy lôïi 3.7.1.1. Keânh truïc Caùc keânh taïo nguoàn ñaõ ñaày ñuû ñaûm baûo yeâu caàu töôùi, tieâu cho toaøn huyeän . Tuy nhieân, do yeâu caàu thoaùt luõ vaø laáy ñaát ñaép bôø bao, xaây döïng caùc khu daân cö neân moät soá keânh seõ ñöôïc naïo veùt vôùi quy moâ lôùn (döï aùn Baéc Taân Hoàng). Caùc keânh qua thôøi gian söû duïng bò saït lôû, boài laéng caàn phaûi naïo veùt theo chu kyø. Baûng 3.1: Thoáng keâ hieän traïng keânh möông Thöù Töï Teân Keânh Chieàu daøi(m) Chieàu roäng(m) Cao trình ñaùy(m) 1 Kênh Thống Nhất 11.750 30 ÷35 (-1,0) ÷ (-1.5) 2 Keânh Phuù Thaønh 3.500 25÷30 (-1,0) ÷ (-1.5) 3 Keânh Taân Coâng Chí 13.370 30 ÷35 (-1,0) ÷ (-1.5) 4 Keânh Phuù Hieäp 2.870 25÷30 (-1,0) ÷ (-1.5) 5 Keânh Sa Raøi 17.750 30÷35 (-1,5) ÷ (-2,0) 6 Keânh Phuù Ñöùc 2.370 25÷30 (-1,0) ÷ (-1.5) 7 Keânh Taân Thaønh 17.750 35 ÷ 40 (-1,0) ÷ (-1.5) 8 Keânh Taân Coâng Sính 1 2.000 25÷ 30 (-1,0) ÷ (-1.5) 9 Keânh Taân Coâng Sính 2 1.750 25÷ 30 (-1,0) ÷ (-1.5) 10 Raïch Caùi Caùi 13.500 45 ÷ 50 (-1,5) ÷ (-2,0) 11 Keânh Phöôùc Xuyeân 6.370 45 ÷ 50 (-1,5) ÷ (-2,0) 12 Soâng Sôû Haï 23.400 45 ÷ 50 (-1,5) ÷ (-2,0) 13 Keânh Taân Thaønh-Loø Gaïch 18.500 45 ÷ 50 (-1,5) ÷ (-2,0) 14 Keânh Hoàng Ngöï-Vónh Höng 17.600 75÷ 80 (-3,0) ÷ (3.5) 15 Keânh raõnh An Phöôùc-Tam Noâng 8.550 25÷ 30 (-0,5) ÷ (-1,0) 16 Keânh Thaønh Laäp 4.000 25÷ 30 (-0,5) ÷ (-1,0) 17 Keânh Thaønh Laäp 2 4.000 25÷ 30 (-1,0) ÷ (-1.5) 18 Keânh tieâu Baéc Trang 4.000 25÷ 30 (-1,0) ÷ (-1.5) 19 Keânh Taân Hoøa 4.370 25÷ 30 (-0,5) ÷ (-1,5) 20 Keânh Ñuoâi Toâm 4.500 20 ÷ 25 (+0,5) ÷ (-1,5) 21 Keânh Töù Taân 3.620 25÷ 30 (-0,5) ÷ (-1,0) 22 Keânh Bieân Giôùi- Thoâng Bình 3.250 25÷ 30 (+0,5) ÷ (-1,0) 23 Keânh Cuø Lai 1.500 15 ÷ 20 (-0,5) ÷ (-1,0) 24 Keânh Baéc Vieän 2.800 15 ÷ 20 (-0,5) ÷ (-1,0) 25 Keânh Leâ Huøng 4.400 15 ÷ 20 (-0,5) ÷ (-1,0) 26 Keânh Sa Trung 3.000 15 ÷ 20 (-0,5) ÷ (-1,0) 27 Keânh Caû Traáp 1 3.450 15 ÷ 20 (-0,5) ÷ (-1,0) 28 Keânh Caû Traáp 2 1.870 15 ÷ 20 (-0,5) ÷ (-1,0) 29 Keânh Gioàng Nhoû 2.800 15 ÷ 20 (-0,5) ÷ (-1,0) Nguoàn: Döï aùn kieân coá hoùa keânh möông tænh Ñoàng Thaùp Theo baûng thoáng keâ, toång chieàu daøi keânh möông cuûa huyeän Hoàng Ngöï coù 212.040 m . Vôùi beà roäng trung bình 15- 50m, cao trình ñaùy -2 ñeán +0,5m Keânh Hoàng Ngöï- Vónh Höng laø keânh lôùn, daãn nöôùc vaø töôùi tieâu cho toaøn vuøng, nhöõng keânh khaùc ñoå vaøo. 3.7.1.2. Bôø bao Caùc bôø bao ñaõ cô baûn hình thaønh töø caùc bôø keânh truïc song chöa hoaøn chænh, moät soá ñoaïn coøn yeáu caàn tu boå ñeå baûo ñaûm phoøng traùnh luõ thaêng ñeå baûo veä luùa Heø Thu. Moät soá tuyeán khoâng ñaûm baûo ngaên luõ neân haøng ngaøn hecta phaûi maát traéng vaø gaët chaïy luõ giaûm naêng suaát. Baûng 3.2: Thoáng keâ hieän traïng caùc bôø bao coøn yeáu TT Tên bờ bao Quy moâ (bình quaân) Chieàu daøi (m) 1 Bôø Baéc keânh Taân Thaønh- Loø Gaïch (Ñoaïn töø keânh Sa Raøi ñeán keânh Thoáng Nhaát) b =3,0m; s+3,1 6.900 2 Bôø Taây keânh Sa Raøi (Ñoaïn töø keânh Taân Thaønh –Loø Gaïch ñeán soâng Sôû Haï) b = 2,5m; s+3,2 7.800 3 Bôø Ñoâng keânh Taân Coâng Chí (Ñoaïn töø keânh Taân Thaønh ñeán keânh Hoàng Ngöï-Vónh Höng) b = 2,5m;s+3,1 7.500 4 Bôø Baéc keânh Thaønh laäp 2 b = 2,5m; s+3,2 4.000 5 Bôø Baéc keânh Hoàng Ngöï-Vónh Höng (Ñoaïn töø keânh Thoáng Nhaát ñeán keânh TaânCoâng Chí) b = 3,0 m; s+ 3,0 3.900 6 Bôø Baéc keânh Hoàng Ngöï-Vónh Höng (Ñoaïn töø keânh Sa Raøi ñeán keânh Phöôùc Xuyeân) b = 3,0 m; s+2,8 9.000 7 Bôø Ñoâng keânh Taân Thaønh (Ñoaïn töø keânh Taân Thaønh ñeán keânh Hoàng Ngöï-Vónh Höng ñeán keânh Baéc Vieän) b = 4,0 m; s +3,0 2.200 8 Bôø Baéc keânh Leâ Huøng b = 4,0 m; s +3,0 4.400 9 Bôø Nam keânh Leâ Huøng b = 4,0 m; s +3,0 4.400 10 Bôø Ñoâng keânh Taân Coâng Sính 1 b = 2,5 m; s +3,1 2.000 11 Bôø Taây keânh Phuù Ñöùc b = 3,5 m; s +3,2 2.500 12 Bôø Ñoâng keânh Phuù Ñöùc b = 4,0 m; s +3,0 2.500 13 Bôø Baéc keânh Gioàng Nhoû b = 3,0 m; s +3,0 2.800 14 Bôø Nam keânh Gioàng Nhoû b = 3,0 m; s +3,0 2.800 15 Hai bôø keânh Baéc Vieän b = 3,0 m; s +2,9 5.600 16 Hai bôø keânh Caû Muõi b = 3,0 m; s +3,0 4.800 17 Hai bôø keânh Sa Trung b = 3,0 m; s +2,8 3.000 18 Bôø Nam keânh Cuø Lai b = 8,0 m; s+3,0 1.500 19 Bôø Taây keânh (Ñoaïn töø keânh Töù Taân ñeán Keânh Co) b = 3,0 m; s +3,0 3.300 20 Bôø Baéc keânh Taân Thaønh-Loø Gaïch (Ñoaïn töø keânh Taân Thaønh ñeán raïch Long An) b = 3,0 m; s +2,8 5.500 21 Bôø Ñoâng keânh Taân Thaønh (Ñoaïn töø keânh Taân Thaønh-Loø Gaïch ñeán loä 30) b = 3,0 m; s +3,0 6.500 22 Bôø Nam soâng Sôû Haï (Ñoaïn töø keânh Taân Thaønh ñeán ñoàn 405) b = 3,0 m; s +2,8 6.000 23 Bôø Ñoâng keânh Sa Raøi (Ñoaïn töø keânh Ñuoâi Toâm ñeán keânh Taân Thaønh-Loø Gaïch) b = 3,0 m; s +2,8 3.000 24 Bôø Baéc keânh Taân Thaønh-Loø Gaïch (Ñoaïn töø keânh Ra Saøi ñeán loä Vieät Thöôït) b = 3,0 m; s +3,2 1.600 25 Bôø Nam Soâng Sôû Haï (Ñoaïn töø khu Dinh Baø ñeán keânh Taân Thaønh) b = 3,0 m; s +3,0 4.000 Nguoàn: Döï aùn kieân coá hoùa keânh möông tænh Ñoàng thaùp Nhö vaäy, huyeän Hoàng Ngöï coù 107.500 m bôø bao yeáu, caàn phaûi gia coá tu boå. Caùc tuyeán bôø bao ôû daïng môùi hình thaønh vaãn coøn thaáp sau moãi muøa luõ coøn phaûi chaáp vaù, maët bôø khoâng ñeàu cao thaáp, loài loõm, khoâng ñöôïc baèng phaúng. Beà ngang choã roäng, choå heïp, maùi bôø choã thoaûi choã ñöùng. Treân bôø bao chöa coù coáng vöõng chaéc ñeå chuû ñoäng laáy nöôùc, haøng naêm nhieàu choã vaãn phaûi ñaøo ra ñaép laïi nhieàu laàn gaây toán keùm, nhöõng ñoaïn bôø bao ñaøo ra, laép laïi nhieàu laàn thöôøng yeáu raát deã gaây beå vôõ khi choáng luõ. Bôø bao choáng luõ thaùng 8, tuy nhieân chæ ôû môùi ôû möùc nhaát ñònh (naêm luõ nhoû) neân gaëp luõ lôùn nhö naêm 2000 thì khoâng ñaûm baûo. Bảng 3.3: HIỆN TRẠNG BỜ BAO HUYỆN HỒNG NGỰ QUẢN LÝ NĂM 2006 TÊN Ô BAO TÊN CÔNG TRÌNH CAO ĐỘ MỰC NƯỚC LŨ 2000 CT CHỐNG LŨ TRIỆT ĐỂ DIỆN TÍCH (ha) CHIỀU DÀI (m) QUI MÔ SỐ Ô BAO Chống lũ triệt để Chống lũ tháng 8 Chưa hoàn chỉnh Chống lũ triệt để Chống lũ tháng 8 Chưa hoàn chỉnh Tổng chiều dài (m) Bmặt (m) Cao trình bờ Chống lũ triệt để Chống lũ tháng 8 Chưa hoàn chỉnh 38 tæng céng 3,845 9,950 8,940 58,000 258,150 83,850 400,000 2 24 13 X· An B×nh A 4.7 5.0 1 Khu 1 750 8,200 8,200 4 +3.8 1 2 Khu 2 850 12,200 12,200 4 +3.8 1 3 Khu 3 450 10,050 10,050 4 +3.8 1 4 Khu 4 150 5,100 5,100 4 +3.8 1 5 Khu 5 70 1,700 1,700 4 +3.8 1 X· An B×nh B 4.7 5.0 6 Khu 1 600 7,400 7,400 4 +3.8 1 7 Khu 2 400 5,850 5,850 4 +3.8 1 8 Khu 3 330 6,000 6,000 4 +3.8 1 9 Khu 4 220 6,300 6,300 4 +3.8 1 X· B×nh Th¹nh 4.7 5.0 10 Khu 1 400 5,500 5,500 4 +4.0 1 11 Khu 2 650 7,900 7,900 4 +4.0 1 12 Khu 3 450 6,950 6,950 4 +4.0 1 13 Khu 4 350 5,900 5,900 4 +4.0 1 14 Khu 5 450 6,800 6,800 4 +4.0 1 15 Khu 6 250 2,900 2,900 4 +4.0 1 16 Khu 7 300 3,650 3,650 4 +4.0 1 17 Khu 8 500 6,100 6,100 4 +4.2 1 18 Khu 9 550 10,700 10,700 4 +4.2 1 19 Khu 10 400 8,300 8,300 4 +4.2 1 20 Khu 11 400 7,500 7,500 4 +4.2 1 X· T©n Héi 5.4 5.7 21 Khu 1 200 7,400 7,400 4 +4.2 1 21 Khu 2 300 6,350 6,350 4 +4.1 1 22 Khu 3 200 9,750 9,750 4 +4.0 1 X· Thêng l¹c 5.4 5.7 23 Khu 1 300 8,100 8,100 4 +4.2 1 24 Khu 2 300 2,400 2,400 4 +4.0 1 X· Thêng Thíi TiÒn 6.0 6.3 25 Khu 1 2,800 3,000 3,000 2 +4.0 1 Bê Bao tiÓu vïng 6,600 6,600 4 +3.0 26 Khu 2 600 3,050 3,050 2 +4.0 1 Bê Bao tiÓu vïng 5,750 5,750 4 +3.0 27 Khu 3 920 8,150 8,150 2 +4.0 1 Bê Bao tiÓu vïng 2,950 2,950 X· Thêng phíc 1 6.2 6.5 28 Khu 1 700 13,250 13,250 4 +4.2 1 29 Khu 2 750 6,000 6,000 4 +4.2 1 30 Khu 3 250 4,600 4,600 4 +4.0 1 X· Thêng phíc 2 6.2 6.5 31 Khu 3 800 3,850 3,850 4 +4.2 Bê Bao tiÓu vïng 5,750 5,750 4 +3.0 1 X· Th._.øy laø: Phaù theá ñoäc canh caây luùa. Taän duïng nguoàn taøi nguyeân lao ñoäng, ñaát, nöôùc, voán vaø kyõ thuaät nhaèm taêng thu nhaäp. Taän duïng caùc pheá phaåm noâng nghieäp vaø chaên nuoâi. Haïn cheá söû duïng noâng döôïc, giaûm oâ nhieãm moâi tröôøng. Ña daïng hoùa saûn xuaát vaø cô caáu muøa vuï, giaûm ruûi ro, taêng thu nhaäp. Ít duøng noâng döôïc nhaèm phaùt trieån beàn vöõng. SÔ ÑOÀ MOÂ HÌNH LUÙA- TOÂM Moâi tröôøng ñaát: Cuõng bò oâ nhieãm nhöng ít hôn so vôùi moâ hình luùa- luùa, vaø luùa- rau maøu do söû duïng ít thuoác baûo veä thöïc vaät vaø thuoác tröø saâu. Moâi tröôøng nöôùc Khoâng bò oâ nhieãm nhieàu, nöôùc trong bôø möông ñaõ ñöôïc xöû lyù saïch, nöôùc trong ao laéng caàn ñöôïc xöû lyù tröôùc khi thaûi ra heä thoáng keânh möông neáu khoâng seõ gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc xung quanh. Taát caû caùc thaønh vieân khi tham gia saûn xuaát ñaõ coù yù thöùc neân vieäc gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc khoâng xaøy ra. Moâi tröôøng khoâng khí : ñöôïc ñaûm baûo do vieäc söû duïng ít thuoác tröø saâu vaø thuoác baûo veä thöïc vaät. Tính ña daïng sinh hoïc ñöôïc baûo veä, do moâi tröôøng soáng trong laønh hôn, ít thuoác tröø saâu vaø thuoác baûo veä thöïc vaät neân caùc loaøi ñoäng vaät coù lôïi cho ñoàng ruoäng phaùt trieån. Chaát thaûi raén ít, kieåm soaùt toát. 5.3 SO SAÙNH GIÖÕA CAÙC MOÂ HÌNH SAÛN XUAÁT Sinh thaùi Moâ hình luùa – luùa, luùa- rau maøu thöïc hieän treân toaøn huyeän trong caû hai vuøng ñeâ bao, laâu naêm. Moâ hình luùa- thuûy saûn chæ môùi ñöôïc thöïc hieän trong thôøi gian gaàn ñaây. Do tình traïng caùc moâ hình saûn xuaát cuõ, laïc haäu gaây oâ nhieãm moâi tröôøng vaø keát quaû thu hoaïch khoâng cao. Moâ hình naøy ñaõ mang laïi raát nhieàu lôïi ích, ña daïng hoùa moâ hình saûn xuaát, söû duïng ít noâng döôïc baûo veä moâi tröôøng phaùt trieån beàn vöõng. Veà naêng suaát, vaø hieäu quaû kinh teá: - Moâ hình luùa- luùa: naêng suaát vuï Ñoâng Xuaân 6,5 taán/ha, vuï Heø Thu 5,5 taán/ha. - Moâ hình luùa- rau maøu naêng suaát cuõng gaàn baèng moâ hình treân, naêng suaát rau maøu tuøy theo töøng loaïi nhöng coù theâm hoa maøu vì vaäy hieäu quaû kinh teá cao hôn. Nhöng rau maøu khoâng mang laïi nhieàu lôïi ích do chæ tieâu thuï trong huyeän vaø caùc tænh laân caän khoâng cheá bieán thaønh saûn phaåm coù giaù trò xuaát khaåu. - Moâ hình luùa- thuûy saûn : naêng suaát luùa vuï Ñoâng Xuaân 6,1 taán/ha, naêng suaát vuï Heø Thu 5,1 taán/ha. Saûn löôïng luùa thaáp hôn 2 moâ hình treân do söû duïng ít phaân boùn vaø thuoác baûo veä thöïc vaät nhöng löôïng toâm, caù thu ñöôïc coù giaù trò cao. Giaù caù tra töø 16.000- 20.000 ñ/kg.Toâm caøng xanh naëng 30- 50g/con, giaù treân thò tröôøng hieän nay 80.000 – 90.000 ñ/kg. Saûn löôïng 1,5-2 taán/ha. Toâm, caù coøn coù theå cheá bieán thaønh caùc saûn phaåm xuaát khaåu coù giaù trò. Mang laïi tieàm löïc kinh teá to lôùn trong huyeän. Goùp phaàn thay ñoåi cuoäc soáng cuûa ngöôøi noâng daân Kyõ thuaät – voán: - Moâ hình luùa- luùa, luùa – rau maøu ñaõ ñöôïc thöïc hieän laâu ñôøi. Kyõ thuaät, quaù trình chaêm soùc baûo quaûn ñôn giaûn, ñöôïc söï phoái hôïp cuøng caùn boä traïm khuyeán noâng taïi ñòa phöông höôùng daãn. Voán ít, coù theå thöïc hieän ôû nhöõng hoä noâng daân nhoû leû, töï phaùt, ñaïi traø mang tính khaû thi. Vì huyeän Hoàng Ngöï laø huyeän coøn ngheøo so vôùi caùc huyeän khaùc cuûa tænh. - Moâ hình luùa – toâm: môùi thöïc hieän ñöôïc 11 thaùng taïi huyeän An Bình A trong vuøng ñeâ bao löûng, vôùi voán ñaàu tö töông ñoái lôùn 4,2 tyû ñoàng nuoâi troàng dieän tích 34 ha. Nhaø nöôùc hoã trôï gioáng, caùch nuoâi troàng kyõ thuaät. Kyõ thuaät töông ñoái khoù, neân khoâng theå thöïc hieän ñaïi traø, caàn coù söï phoái hôïp nhieàu noâng hoä laïi vôùi nhau. Ñaây laø moâ hình môùi coù nhieàu ruûi ro khi thöïc hieän. Ít mang tính khaû thi hôn so vôùi moâ hình truyeàn thoáng. 5.4 XAÂY DÖÏNG BOÄ TIEÂU CHÍ ÑAÙNH GIAÙ KHÍA CAÏNH KINH TEÁ - MOÂI TRÖÔØNG CUÛA CAÙC MOÂ HÌNH SAÛN XUAÁT TRONG ÑEÂ BAO 5.4.1 Xaây döïng boä tieâu chí ñaùnh giaù tính naêng suaát Baûng 5.1: Boä tieâu chí ñaùnh giaù naêng xuaát Chæ tieâu Tieâu chí Chæ tieâu kinh teá 1 (KT1) Naêng suaát tính baèng gía trò saûn phaåm thu ñöôïc treân ñôn vò dieän tích Ñoái vôùi luùa, rau maøu, caù, toâm: naêng suaát baèng naêng suaát bình quaân cuûa huyeän naêm 2007 - Luùa laø 6,1 taán/ha. Cuï theå + Ñoâng Xuaân : 6,8 taán/ha + Heø Thu :5,4 taán/ha - Rau muoáng:2- 2,5 taán/ha - Baép: 9 taán/ha - Meø: 0,6 taán/ha Naêng suaát caùc loaïi rau maøu khaùc phaûi baûo ñaûm töøng loaïi caây troàng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa thò tröôøng treân cô sôû canh taùc coù hieäu quaû. - Toâm : 1,5 – 2 taán/ha - Caù : 6 - 8 taán/ha Chæ tieâu kinh teá 2 (KT2) Hieäu quaû tính baèng thu nhaäp treân ñôn vò ngaøy coâng. Phaán ñaáu baèng thu nhaäp bình quaân cuûa Vieät Nam Hieäu quaû kinh teá cao, baûo ñaûm ñôøi soáng cuûa ngöôøi noâng daân. Thu nhaäp trung bình 20.000 ñ/ngaøy Chæ tieâu kinh teá 3 (KT3) Yeâu caàu kyõ thuaät vaø voán ñaàu tö Kyõ thuaät: ñôn giaûn, phoå bieán trong moïi taàng lôùp noâng daân ñeàu coù theå aùp duïng. Voán ñaàu tö: ít, baûo ñaûm ñöôïc voøng quay voán oån ñònh, ít ruûi ro, thu hoài voán kòp thôøi. Chæ tieâu kinh teá 4 (KT4) Tính khaû thi cuûa caùc moâ hình phaûi cao, coù theå aùp duïng trong taát caû noâng hoä. 5.4.2 Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá tính sinh thái Baûng 5.2: Boä tieâu chí ñaùnh giaù tính sinh thaùi Chæ tieâu Tieâu chí Chæ tieâu sinh thaùi 1 (ST1) - Khaû naêng caûi taïo ñaát toát, ñaát oån ñònh khoâng bò bieán ñoåi nhieàu, coù khaû naêng töï phuïc hoài. Dö löôïng phaân, thuoác tröø saâu trong ñaát phaûi ñaït TCVN. Ñaûm baûo ñaát khoâng bò oâ nhieãm do quùa trình troàng troït, saûn xuaát. Chæ tieâu sinh thaùi 2 (ST2) - Taùc duïng giöõa ñaát vaø nöôùc toát, caùc moâi tröôøng thaønh phaàn naøy ñaûm baûo moái quan heä qua laïi hoã trôï laãn nhau. Chæ tieâu sinh thaùi 3 (ST3) - Tính choáng chòu, theå hieän söï phuø hôïp vaø cho naêng suaát cao oån ñònh, baûo ñaûm ñôøi soáng noâng daân. Chæ tieâu sinh thaùi 4 (ST4) - Tính oån ñònh (beàn vöõng) theå hieän khaû naêng lôïi duïng laâu daøi, lieân tuïc vaø caân baèng sinh thaùi, phaùt trieån beàn vöõng moâi tröôøng. 5.5 THAØNH LAÄP MA TRAÄN ÑAÙNH GIAÙ CAÙC TIEÂU CHÍ KINH TEÁ VAØ SINH THAÙI Döïa vaøo caùc keát quaû nghieân cöùu ôû treân vaø boä tieâu chí ñaùnh giaù môùi xaây döïng taïi muïc 5.4. Ta coù theå tieán haønh ñaùnh giaù caùc tieâu chí sinh thaùi vaø moâi tröôøng cuûa caùc moâ hình saûn xuaát trong caùc daïng ñeâ bao nhö sau: Moãi chæ tieâu ñöôïc ñaùnh giaù thaønh caùc caáp : Naêng suaát cao : 3 - Naêng suaát Naêng suaát trung bình :2 ( KT1) Naêng suaát thaáp : 1 Cao : 3 - Hieäu quaû Trung bình : 2 ( KT2) Thaáp: 1 Ñôn giaûn, ít toán keùm, deã thöïc hieän: 3 - Kyõ thuaät- voán Töông ñoái thoâng duïng, caùc noâng hoä coù theå ñaàu tö: 2 ( KT3) Khoù, caàn coù söï ñaàu tö cuûa nhaø nöôùc: 1 Coù tính khaû thi cao: 3 - Khaû thi Tính khaû thi trung bình :2 ( KT4) Ít khaû thi: 1 Toát : 3 - Caûi taïo Ñaát Trung bình :2 ( ST1) Keùm: 1 Toát : 3 - Giöõ ñaát- nöôùc Trung bình :2 ( ST2) Keùm: 1 Choáng chòu cao : 3 - Choáng chòu Choáng chòu trung bình :2 ( ST3) Choáng chòu keùm: 1 Tính oån ñònh cao : 3 - OÅn ñònh Töông ñoái oån ñònh :2 ( ST3) Keùm oån ñònh: 1 - Caáp cao öùng vôùi 3 ñieåm - Caáp trung bình öùng vôùi 2 ñieåm - Caáp thaáp öùng vôùi 1 ñieåm Baûng 5.3: Ma traän ñaùnh giaù caùc tieâu chí Moâ Hình SX Tieâu chí Toång ñieåm KT1 KT2 KT3 KT4 ST1 ST2 ST3 ST4 1 3 2 1 1 3 3 3 3 19 2 2 2 2 3 2 2 2 1 16 3 2 3 3 3 1 2 2 1 17 4 2 2 2 2 2 2 2 1 17 5 3 3 2 2 1 2 2 1 16 6 2 1 3 3 1 2 2 1 16 7 2 2 3 2 1 2 2 1 15 8 2 2 3 2 1 2 2 1 15 Moâ hình luùa- toâm taïi xaõ An Bình A naèm trong vuøng ñeâ bao löûng. Moâ hình luùa –rau maøu taïi xaõ An Bình B naèm trong vuøng ñeâ bao löûng. Moâ hình luùa – luùa taïi xaõ Bình Thaïnh naèm trong vuøng ñeâ bao löûng. Moâ hình luùa - rau maøu taïi xaõ Thöôøng Laïc naèm trong vuøng ñeâ bao löûng. Moâ hình luùa – luùa taïi xaõ Thöôøng Thôùi Tieàn naèm trong vuøng ñeâ bao löûng. Moâ hình luùa – luùa taïi xaõ Thöôøng Phöôùc Haäu naèm trong vuøng ñeâ bao löûng. Moâ hình luùa – luùa taïi xaõ Long Khaùnh A naèm trong vuøng ñeâ bao trieät ñeå. Moâ hình luùa- luùa taïi xaõ Long Phuù Thuaän A naèm trong vuøng ñeâ bao trieät ñeå. Döïa vaøo ma traän ta ruùt ra ñöôïc nhaän xeùt Moâ hình luùa – toâm ñaït soá ñieåm cao nhaát neân öu tieân löïa choïn, nhöng vaãn coù nhöôïc ñieåm laø chi phí ñaàu tö cao, toán keùm, kyõ thuaät cao. Caùc hoä noâng daân nhoû leû, ít voán ñaàu tö khoâng thöïc hieän ñöôïc. Caàn söï ñaàu tö vaø trôï voán, kyõ thuaät cuûa nhaø nöôùc. Neáu moâ hình naøy thaønh coâng thì mang laïi nhieàu lôïi ích cho ngöôøi noâng daân vaø moâi tröôøng ñöôïc baûo veä. Keát hôïp ñöôïc giöõa saûn xuaát vaø baûo veä moâi tröôøng phaùt trieån beàn vöõng. Moâ hình luùa- rau maøu ñöôïc löïa choïn sau moâ hình luùa – toâm do ña daïng hoùa saûn phaåm saûn xuaát, ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa moïi taàng lôùp, ñaàu tö, chi phí ít hôn moâ hình treân, nhöng chöa baûo veä moâi tröôøng vaø hieäu quaû kinh teá khoâng cao. Moâ hình luùa – luùa laø moâ hình mang laïi lôi nhuaän thaáp, khaû naêng taùi taïo ñaát, tính oån ñònh thaáp qua nhieàu vuï muøa ñaõ nghieân cöùu, tình traïng ñaát xaùm, baïc maøu do söû duïng nhieàu hoùa chaát, khoâng ña daïng hoùa saûn phaåm, hieäu quaû kinh teá khoâng cao. Nhöng taäp trung saûn xuaát luùa nhöng baûo veä moâi tröôøng thì moâ hình naøy vaãn coù hieäu quaû, giuùp Vieät Nam trôû thaønh nöôùc xuaát khaåu gaïo haøng ñaàu theá giôùi. CHÖÔNG 6 : ÑÒNH HÖÔÙNG XAÂY DÖÏNG CAÙC MOÂ HÌNH HEÄ KINH TEÁ – SINH THAÙI PHUÏC VUÏ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG VUØNG TRONG ÑEÂ BAO HUYEÄN HOÀNG NGÖÏ 6.1 LYÙ THUYEÁT VEÀ CAÙC MOÂ HÌNH HEÄ KINH TEÁ SINH THAÙI 6.1.1 Caùc nguyeân taéc cho neàn kinh teáâ phaùt trieãn beàn vöõng Nguyeân taéc 1 :Vieäc khai thaùc vaø söû duïng taøi nguyeân phaûi luoân luoân nhoû hôn möùc taùi taïo cuûa taøi nguyeân töùc laø:h < y (h: möùc khai thaùc vaø söû duïng taøi nguyeân ; y :möùc taùi taïo taøi nguyeân) Nguyeân taéc 2 : luoân luoân duy trì luoàng chaát thaûi vaøo moâi tröôøng nhoû hôn khaû naêng haáp thuï cuûa moâi tröôøng töùc laø W < A (W ; möùc thaûi , A :khaû naêng haáp thuï cuûa moâi tröøông ) 6.1.2 Khaùi nieäm vaø caùc ñaëc tröng cô baûn cuûa heä Kinh Teá Sinh Thaùi Heä Kinh Teá Sinh Thaùi ñöôïc xem laø moät heä thoáng chöùc naêng naèm trong taùc ñoäng töông hoã giöõa sinh vaät vaø moâi tröôøng, chòu söï ñieàu khieån cuûa con ngöôøi ñeå ñaït muïc ñích phaùt trieån laâu beàn, laø heä thoáng vöøa ñaûm baûo chöùc naêng cung caáp (kinh teá ) vöøa ñaûm baûo chöùc naêng baûo veä (sinh thaùi) vaø boá trí hôïp lyù treân laõnh tho.å Ñaêc tröng cô baûn cuûa heä Kinh Teá Sinh Thaùi (Marten ,1988) Naêng suaát : Giaù trò giaù trò saûn phaåm ñaàu ra treân ñôn vò taøi nguyeân ñaàu vaøo (ñaát, lao ñoäng , kinh phí…). Tính oån ñònh : Naêng suaát khoâng thay ñoåi khi coù nhöõng thay ñoåi nhoû cuûa ngoaïi caûnh. Tính choáng chòu :Khaû naêng duy trì naêng suaát cuûa heä thoáng khi phaûi chòu moät löïc taùc ñoäng nhieãu loaïn cuûa ngoaïi caûnh. Tính coâng baèng : söï phaân phoái saûn phaåm cuûa heä thoáng hôïp lyù cho nhöõng ngöôøi ñöôïc höôûng quyeàn lôïi. Tính töï trò : khaû naêng ñoäc laäp cuûa heä thoáng ñoái vôùi caùc heä thoâng khaùc naèm ngoøai kieåm soaùt cuûa chuùng. Tính ña daïng : ñöôïc theå hieän baèng soá thaønh phaàn trong heä thoáng . Khi moät thaønh phaàn bò thaát baïi, thieät haïi thì ít aûnh höôûng ñeán caùc thaønh phaàn khaùc trong heä thoáng. Tính thích nghi: khaû naêng phaûn öùng cuûa heä thoáng leân nhöõng thay ñoåi cuûa ñieàu kieän moâi tröôøng. Moâ hình heä kinh teá sinh thaùi laø moät heä Kinh Teá Sinh Thaùi cuï theå ñöôïc thieát keá vaø xaây döïng trong moät vuøng sinh thaùi xaùc ñònh. 6.2 PHƯƠNG PHAÙP TIEÁP CAÄN VAØ NGHIEÂN CÖÙU XAÂY DÖÏNG MOÂ HÌNH HEÄ KINH TEÁ SINH THAÙI Nhoùm phöông phaùp nghieân cöùu vaø ñieàu tra cô baûn ôû thöïc ñòa, ñaùnh giaù nhanh noâng thoân. Nhoùm phöông phaùp phaân tích, ñaùnh giaù tieàm naêng vaø söû duïng taøi nguyeân. Nhoùm phöông phaùp döï ñoaùn hoaït ñoäng cuûa heä, moâ hình hoùa. Löïa Choïn Ñòa Ñieåm Vaø Moâ Hình : Ñòa ñieåm xaây döïng moâ hình phaûi mang tính ñaëc tröng cho toaøn vuøng nghieân cöùu ñeå sau khi hoaøn taát moâ hình seõ ñöôïc aùp duïng coù hieäu quaû cho vuøng nghieân cöùu maø coøn aùp duïng cho nhöõng vuøng coù ñieàu kieän töï nhieân vaø kinh teá –xaõ hoäi töông töï. Moâ hình phaûi coù tính khaû thi, mang laïi hieäu quaû cao veà kinh teá vaø moâi tröôøng. Muïc tieâu cuûa moâ hình caàn ñaït ñöôïc laø oån ñònh vaø naâng cao naêng suaát lao ñoäng, caûi thieän moâi tröôøng, ñaûm baûo khaû naêng töï ñieàu chænh, töï phaùt trieån cuûa toaøn boä heä thoáng. Phöông phaùp xaây döïng moâ hình heä Kinh Teá Sinh Thaùi Kieåm keâ ñaùnh giaù hệ thống môi trường, kinh teá taøi nguyeân vaø tieàm naêng sinh hoïc, bao goàm vieäc ñieàu tra töï nhieân, ñieàu trakinh tế xaõ hội , haï taàng cô sôû kỹ thuaät vaø toå chöùc saûn xuaát – xaõ hoäi, ñaëc bieät laø ñieàu tra daân soá, lao ñoäng ngaønh ngheà heä thoáng, taäp quaùn canh taùc sinh hoaït. Töø chieán löôïc söû duïng taøi nguyeân bảo vệ moâi trường vôùi caùc muïc tieâu phaùt trieån kinh tế xaõ hoäi trong cô caáu kinh teá, treân cô sôû ñaëc ñieåm taøi nguyeân sinh thaùi cuûa vuøng maø xaây döïng caáu truùc heä Kinh Teá Sinh Thaùi. Hoaït ñoäng cuûa heä thoáng theo chu trình naêng löôïng – saûn xuaát- tieâu thò laø chu trình lieân ngaønh vaø treân cô sôû sinh thaùi. Ñieàu khieån heä Kinh Teá Sinh Thaùi laø ñieàu khieån caùc chu trình naêng löôïng – saûn xuaát – tieâu thuï, caùc quy luật kinh teá vaø quy kuaät sinh hoïc, do ñoù phaûi hoaøn thieän caùc cô cheá kinh teá vaø cô cheá sinh hoïc. 6.3 ÑEÀ XUAÁT MOÂ HÌNH HEÄ KINH TEÁ SINH THAÙI LUÙA – TOÂM: 6.3.1 Hieäu quaû kinh teá - moâi tröôøng Khai thaùc heát tieàm naêng cuûa ñaát moät caùch hôïp lyù coù hieäu quaû kinh teá cao nhöng vaãn baûo veä moâi tröôøng. Söû duïng taøi nguyeân hôïp lyù, traùnh thieân tai nhaát laø luõ luït. Lôïi ích kinh teá: Luùa baùn giaù 2500 ñ/kg, toâm baùn giaù 60.000 - 80.000 ñ/kg. Caûi thieän böõa aên, naâng cao naêng suaát noâng nghieäp taêng möùc thu nhaäp cho ngöôøi noâng daân. Ña daïng caùc loaïi hình saûn xuaát, taïo coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng quanh naêm, traùnh tình traïng noâng nhaøn vaøo nhöõng muøa nöôùc noåi, gaây laõng phí taøi nguyeân vaø lao ñoäng. Hieäu quaû veà moâi tröôøng raát to lôùn giaûm oâ nhieãm do söû duïng ít hoùa chaát. Haïn cheá thuoác tröø saâu. Goùp phaàn baûo veä ñaát, giöõ nöôùc. Lôïi ích xaõ hoäi: Hoã trôï laãn nhau giöõa ngöôøi noâng daân, taêng thu nhaäp, giaûm ngheøo. Khaû naêng môû roäng moâ hình: ñaây laø moâ hình töông ñoái hieäu quaû coù theå aùp duïng cho caùc huyeän vuøng ñoàng baèng Soâng Cöûu Long coù caùc ñieàu kieän töï nhieân vaø kinh teà xaõ hoäi töông töï nhö huyeän Tam Noâng, Thanh Bình… 6.3.2 Caùc vaán ñeà veà moâi tröôøng vaø kinh teá Tieàm naêng ñaát coøn chöa khai thaùc heát, chöa hôïp lyù. Trình ñoä daân trí chöa cao, canh taùc coøn phuï thuoäc vaøo ñieàu kieän töï nhieân, laïc haäu, söû duïng nhieàu hoùa chaát vaø thuoác tröø saâu laøm cho ñaát deã bò suy thoaùi. Yeáu toá thôøi tieát bieán ñoåi töông ñoái lôùn thöôøng xaûy ra ngaäp luït. Cô sôû vaät chaát, kyõ thuaät vaø cô sôû haï taàng coøn haïn cheá, ñôøi soáng nhaân daân trong huyeän coøn thaáp so vôùi caùc vuøng khaùc vaø chöa oån ñònh. Heä thoáng trung taâm chuyeån giao vaø khoa hoïc dòch vuï chöa phaùt trieån. Gia taêng daân soá coøn cao. 6.3.3 Caùc giaûi phaùp ñeà xuaát 6.3.3.1. Giaûi phaùp tuyeân truyeàn - Loàng gheùp chöông trình giaùo duïc veà baûo veä moâi tröôøng trong ñeâ bao vaø xaây döïng moâ hình saûn xuaát Kinh Teá Sinh Thaùi, trieån khai caùc vaên baûn phaùp luaät veà ñeán töøng nôi quaûn lyù ôû caùc caáp phöôøng, xaõ, cô sôû saûn xuaát, toå daân töï quaûn ñeå ngöôøi daân coù hieåu vaø laøm theo chuû tröông cuûa huyeän. Gaén lieàn coâng vieäc naøy vaøo noäi dung phaùt trieån noâng thoân ñeå moãi ngöôøi daân hieåu roõ nghóa vuï, quyeàn lôïi cuûa mình ñeå coù ñònh höôùng cuï theå roõ raøng trong vieäc phaùt trieån moâ hình saûn xuaát cho chính mình. Ñöa ra caùc chöông trình naøy ñeán töøng hoä noâng daân vaø giôùi thieäu roõ raøng. Naâng cao yù thöùc cho ngöôøi daân veà vaán ñeà moâi tröôøng vaø saûn xuaát theo höôùng beàn vöõng. - Coâng taùc tuyeân truyeàn giaùo duïc phaùt ñoäng noâng daân caàn phaûi laøm thöôøng xuyeân lieân tuïc, traùnh laøm theo phong traøo, gaây laõng phí cuûa coâng. - Caàn chuù troïng vieäc bieân soaïn caùc taøi lieäu phuïc vuï vieäc naâng cao nhaän thöùc cho caùc noâng hoä phoái hôïp tìm söï trôï giuùp cuûa caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng, caùc ñoaøn theå, caùc toå chöùc xaõ hoäi, caùc nhoùm tình nguyeän, vaän ñoäng quaàn chuùng tham gia baûo veä moâi tröôøng vaø saûn xuaát theo höôùng beàn vöõng. 6.3.3.2 Taêng cöôøng coâng taùc ñaøo taïo veà chuyeân moân kyõ thuaät saûn xuaát vaø moâi tröôøng - Hoaït ñoäng xaây döïng moâ hình Kinh Teá Sinh Thaùi seõ khoâng coù hieäu quaû neáu khoâng theo kòp toác ñoä phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi. Caàn taêng cöôøng coâng taùc nghieân cöùu khoa hoïc vaø coâng ngheä moâi tröôøng, ñaøo taïo caùn boä chuyeân moân veà kyõ thuaät canh taùc, chuyeân gia moâi tröôøng. ÖÙng duïng nhöõng thaønh töïu ñaõ ñöôïc nghieân cöùu vaøo nhöõng lónh vöïc thích hôïp. - Đưa ra caùc ñeà taøi tốt nghiệp cho caùc sinh vieân trong chuyeân ngaønh thực hiện đñể coù cơ hội tiếp cận với moâi trường, với thực tế nhằm phục vụ tốt coâng việc của họ sau naøy. - Toå chöùc caùc khoùa ñaøo taïo naâng cao nhaän thöùc veà vieäc xaây döïng moâ hình saûn xuaát beàn vöõng cho caùc nhaø quaûn lyù noâng nghieäp trong huyeän. - Ñoái vôùi caùc vuøng saûn xuaát troïng ñieåm cuûa huyeän taäp trung caàn coù moät löïc löôïng noøng coát ñöôïc ñaøo taïo veà coù kieán thöùc veà saûn xuaát vaø moâi tröôøng do huyeän chæ ñònh ñeå phoái hôïp moät caùch kòp thôøi vôùi baø con noâng daân. - Tuyeân truyeàn ñeán taát caû caùc hoä noâng daân trong huyeän vaø ñaøo taïo ñoäi nguõ caùn boä noâng nghieäp ñòa phöông ñeå ñaûm baûo hoaït ñoäng coù hieäu quaû, oån ñònh, laâu daøi. - Caùn boä khoa hoïc vaø noâng daân keát hôïp tìm ra nhöõng gioáng luùa thích hôïp gieo troàng, öùng duïng khoa hoïc kyõ thuaät naâng cao naêng suaát. - Löïa choïn gioáng caây troàng vaät nuoâi nhö toâm thích nghi, coù khaû naêng choáng chòu dòch beänh cao. 6.3.3.3. Giaûi phaùp giaûm thieåu tình traïng saûn xuaát khoâng theo höôùng beàn vöõng Giaûi phaùp giaûm thieåu tình traïng saûn xuaát khoâng theo höôùng beàn vöõng laø moät trong nhöõng giaûi phaùp quan troïng trong coâng taùc xaây döïng moâ hình saûn xuaát hieän nay. Neáu thöïc hieän toát caùc giaûi phaùp naøy seõ giaûm bôùt moät phaàn kinh phí ñaùng keå do phaûi phaù boû caùc moâ hình saûn xuaát cuõ vaø xaây döïng caùc moâ hình saûn xuaát môùi vaø traùnh ñöôïc caùc ruûi ro cho moâi tröôøng do hình saûn xuaát khoâng phuø hôïp mang laïi ñoàng thôøi traùnh ñöôïc nhöõng thieät haïi to lôùn veà ñaàu tö vaø kinh teá. Vì vaäy moät soá giaûi phaùp ñöôïc ñeà xuaát ñeå thöïc hieän caùc ñeà aùn sau : Vieäc söû duïng caùc loaïi hoaù chaát, thuoác tröø saâu, thuoác baûo veä thöïc vaät caàn ñöôïc thay theá baèng caùc bieän phaùp sinh hoïc. Söû duïng nhöõng phöông phaùp saûn xuaát saïch ñeå giaûm thieåu söï oâ nhieãm moâi tröôøng do hoaù chaát mang laïi. Nghieâm caám tình traïng söû duïng caùc loaïi thuoác baûo veä thöïc vaät trong danh muïc khoâng ñöôïc söû duïng cuûa nhaø nöôùc. Phoøng ngöøa oâ nhieãm moâi tröôøng vaø aûnh höôûng ñeán noâng saûn baèng caùch yeâu caàu caùc hoä noâng noâng daân phaûi söû duïng caùc loaïi thuoác cho pheùp vaø tuaân thuû ñuùng theo höôùng daãn ghi treân bao bì. Traùnh tình traïng laøm oâ nhieãm moâi tröôøng phaûi coù nhöõng nghieân cöùu ñaùnh giaù taùc ñoäng veà moâi tröôøng vaø caùc ñeà xuaát cuï theå tröôùc khi xaây döïng moâ hình saûn xuaát. Caùc khu vöïc thöïc hieän caùc moâ hình saûn xuaát caàn phaûi coù nhöõng cam keát vaø thöïc hieän moät caùch nghieâm tuùc caùc quy ñònh veà moâi tröôøng. Saûn xuaát phaûi ñi ñoâi vôùi baûo veä moâi tröôøng. Khi xaây döïng, hình thaønh vaø phaùt trieån moâ hình saûn xuaát phaûi ñaûm baûo tính oån ñònh vaø beàn vöõng. Phaùt trieån caùc moâ hình thì phaûi tính toaùn ñeán vieäc gaây oâ nhieãm moâi tröôøng veà ñaát, nöôùc, khoâng khí. Haøng naêm ñaùnh giaù moâi tröôøng taïi caùc moâ hình saûn xuaát tìm ra höôùng khaéc phuïc ñoái vôùi moâ hình gaây oâ nhieãm nhieàu. Ñeà ra nhöõng giaûi phaùp coù tính khaû thi ñeå giuùp ngöôøi daân chuû ñoäng chuyeån ñoåi moâ hình saûn xuaát phuø hôïp. Thöôøng xuyeân thöïc hieän coâng taùc gia coá baûo veä ñeâ bao, khai thoâng doøng chaûy ôû nhöõng keânh raïch, khu thò traán, thò töù ñeå haïn cheá tình ñeâ bao bò yeáu vaø phaùt hieän kòp thôøi nhöõng ñeâ bao coù nguy cô bò vôõ. Ñaåy maïnh coâng taùc nghieân cöùu öùng duïng coâng ngheä trong noâng nghieäp phuø hôïp vôùi ñòa phöông cho caùc loaïi hình saûn xuaát coâng nghieäp . Taêng cöôøng phoái hôïp giöõa hoä noâng daân vaø caùc doanh nghieäp toái ña hoaù lôïi nhuaän ñoâi beân trong vieäc thöïc hieän caùc moâ hình Kinh teá Sinh Thaùi Beàn Vöõng. Caùc cô quan, chính quyeàn caùc caáp phoái hôïp ñoàng boä vaø chaët cheõ, thöïc hieän nhöõng bieän phaùp höõu hieäu thöïc hieän toát caùc moâ hình saûn xuaát. Khuyeán khích söû duïng cheá phaåm baûo veä moâi tröôøng, aùp duïng kyõ thuaät tieân tieán, trong saûn xuaát. Quaûn lyù, giaùm saùt moâi tröôøng saûn xuaát moät caùch nghieäm ngaët. 6.3.3.4. Giaûi phaùp veà haønh chính Taêng cöôøng coâng taùc quaûn lyù Nhaø nöôùc veà tình hình saûn xuaát, baûo veä moâi tröôøng, yeâu caàu caùc caùc noâng hoä hoaëc hôïp taùc xaõ khi tham gia moâ hình saûn xuaát thöïc hieän nghieâm tuùc ñeå taêng cöôøng lôïi nhuaän giaûm chi phí, baûo veä moâi tröôøng. Taêng cöôøng coâng taùc thanh tra, kieåm tra, thöïc hieän nhöõng bieän phaùp cheá taøi vaø xöû phaït nghieâm ñoái vôùi nhöõng Hôïp Taùc Xaõ, noâng hoä gaây oâ nhieãm moâi tröôøng vaø saûn xuaát khoâng hieäu quaû. Phaân caáp traùch nhieäm vaø coù cô cheá phoái hôïp chaët cheõ, ñoàng boä giöõa caùc ngaønh, caùc caáp trong vieäc taêng cöôøng caùc hoïat ñoäng baûo veä ñeâ bao vaø xaây döïng thaønh coâng moâ hình heä Kinh Teá Sinh Thaùi. 6.3.3.5 Giaûi phaùp veà cô cheá chính saùch Caùc ngaân haøng hoã trôï voán, giôùi thieäu caùc keânh tín duïng daøi haïn khoâng laõi cho caùc Hôïp taùc xaõ vaø hoä noâng daân coù nguyeän voïng aùp duïng, ñaàu tö trieån trong vieäc xaây döïng hay chuyeån ñoåi caùc moâ hình saûn xuaát vôùi laõi suaát öu ñaõi. Quy hoaïch vaø söû duïng taøi nguyeân ñaát ñoái vôùi taát caû caùc ñoái töôïng söû duïng ñaát. Daønh kinh phí baûo veä ñeâ bao thoaû ñaùng ñoàng thôøi coù chính saùch phuø hôïp nhaèm ñoäng vieân moïi nguoàn löïc ñaàu tö cho lónh baûo veä vaø xaây döïng kieân coá ñeâ bao. Xaây döïng caùc höôùng daãn xöû lyù tình traïng caáp baùch cuûa ñeâ bao. 6.3.3.6 Giaûi phaùp veà kinh phí Haøng naêm, töøng Hôïp Taùc Xaõ vaø hoä noâng daân, cô sôû caên cöù vaøo thöïc traïng tình hình kinh teá vaø vaán ñeà oâ nhieãm cuûa mình ñeå ñöa ra nhöõng giaûi phaùp hôïp lyù veà saûn xuaát vaø baûo veä moâi tröôøng. UBND phöôøng xaõ, caùc Hôïp Taùc Xaõ chuû ñoäng töï saép xeáp nguoàn voán ñaõ ñöôïc caân ñoái trong keá hoaïch ngaân saùch cuûa ñòa phöông haøng naêm, voán cuûa Hôïp Taùc Xaõ vaø huy ñoäng caùc nguoàn voán khaùc do ñòa phöông quaûn lyù baûo veä ñeâ bao vaø xaây döïng moâ hình phuø hôïp. Beân caïnh ñoù, caàn huy ñoäng voán töø caùc nguoàn khaùc nhö : voán taøi trôï cuûa caùc toå chöùc trong vaø ngoaøi nöôùc, voán cho vay vôùi laõi suaát öu ñaõi, … Höôùng huy ñoäng voán caàn thöïc hieän laø : Ñöa ra caùc moâ hình saûn xuaát thu huùt söï quan taâm ñaàu tö cuûa nhieàu nhaø kinh teá. Nhaø nöôùc hoã trôï baèng caùch cho vay laõi suaát öu ñaõi, giôùi thieäu moâ hình, tö vaán vaø höôùng daãn veà kyõ thuaät ñeå hoä noâng daân coù theå töï ñaàu tö kinh phí xaây döïng moâ hình cho saûn xuaát cho mình. CHÖÔNG 7: KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ 7.1 KEÁT LUAÄN Nghieân cöùu ñaùnh giaù caùc khía caïnh kinh teá moâi tröôøng laø boä phaän caáu thaønh khoâng theå taùch rôøi cuûa neàn phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, laø cô sôû quan troïng baûo ñaûm phaùt trieån beàn vöõng cuûa huyeän cuõng nhö söï phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc. Phaùt trieån kinh teá phaûi keát hôïp chaët cheõ, haøi hoaø vôùi phaùt trieån xaõ hoäi vaø baûo veä moâi tröôøng. Ñaàu tö baûo veä moâi tröôøng laø ñaàu tö cho phaùt trieån beàn vöõng. Baûo veä moâi tröôøng laø vieäc laøm thöôøng xuyeân, laâu daøi. Keát hôïp chaët cheõ giöõa caûi taïo vaø xaây döïng môùi, trieät ñeå taän duïng nhöõng taøi nguyeân saün coù töøng böôùc xaây döïng moâ hình saûn xuaát phuø hôïp theo ñònh höôùng höôùng töông lai. Nghieân cöùu ñaùnh giaù caùc moâ hình saûn xuaát trong ñeâ bao huyeän Hoàng Ngöï döïa treân tình hình thöïc teá cuûa ñòa phöông, phuø hôïp vôùi xu höôùng chung cuûa ñoàng baèng soâng Cöûu Long trong coâng taùc baûo veä moâi tröôøng höôùng ñeán phaùt trieån beàn vöõng nhö hieän nay. Neáu caùc moâ hình saûn xuaát trong ñeâ bao huyeän Hoàng Ngöï ñöôïc thöïc hieän mang laïi lôïi ích kinh teá vaø giaûi quyeát toát caùc vaán ñeà veà moâi tröôøng, taïo coâng aên vieäc laøm cho coäng ñoàng daân cö thuùc neàn kinh teá cuûa huyeän, baûo veä söùc khoûe cuûa daân cö, caûi thieän cuoäc soáng coäng ñoàng vaø giaùo duïc ñöôïc quan taâm. Vì vaäy, cuoäc soáng ngaøy caøng toát ñeïp hôn vaø nhöõng vaán ñeà veà moâi tröôøng seõ ñöôïc giaûi quyeát moät caùch trieät ñeå. Khoù khaên hieän nay laø vieäc xaây döïng ñeâ bao môùi thöïc hieän moät caùch nhanh choùng trong nhöõng thaäp nieân trôû laïi nay, lôïi ích ñeâ bao mang laïi tröôùc maét raát cuï theå coøn nhöõng nguy cô tieàm taøng phaù huyû moâi tröôøng chöa ñöôïc boäc loâ roõ, neáu coù cuõng bò xem nheï. Chöa coù coâng trình nghieân cöùu cuï theå naøo veà taùc ñoäng cuûa ñeâ bao ñoái vôùi moâi tröôøng. Ñaây coøn laø moät vaán ñeà ñang gaây nhieàu tranh caõi giöõa caùc nhaø khoa hoïc. Maëc khaùc, huyeän chöa coù quy hoaïch roõ raøng veà vaán ñeà ñeâ bao. Do vaäy, nhaân daân töï do xaây döïng laø chính. Chöa coù söï phoái hôïp toát giöõa caùc caáp vaø caùc ban nghaønh trong vieäc xaây döïng vaø quaûn lyù ñeâ bao. Ngöôøi daân coøn thieáu yù thöùc vaø thieáu kieán thöùc moâi tröôøng. Khoâng nhöõng theá, trong khi löïc löôïng quaûn lyù coøn raát moûng thì vaãn chöa huy ñoäng ñöôïc caùc nguoàn löïc khaùc cuøng tham gia quaûn lyù vaø baûo veä moâi tröôøng, daãn ñeán chaát löôïng moâi tröôøng trong ñeâ bao ngaøy caøng giaûm suùt, aûnh höôûng ñeán phaùt trieån beàn vöõng. 7.2. KIEÁN NGHÒ Vieãn caûnh, xaây döïng huyeän Hoàng Ngöï trôû thaønh nôi goùp phaàn lôùn cung caáp löông thöïc thöïc phaåm cho tænh Ñoàng Thaùpï, laø trung taâm kinh teá phaùt trieån, laø vuøng bieân giôùi troïng ñieåm, noâng nghieäp phaùt trieån, chuyeån dòch maïnh cô caáu kinh teá theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa noâng nghieäp noâng thoân. Vì vaäy, caàn tìm ra moâ hình saûn xuaát cuï theå phuø hôïp vôùi tình traïng ñaát cuûa huyeän naèm trong vuøng ñeâ bao laø nhieäm vuï caàn thieát trong giai ñoaïn hieän nay cuûa huyeän, ñaûm baûo muïc tieâu phaùt trieån beàn vöõng, haøi hoaø giöõa phaùt trieån kinh teá vaø baûo veä moâi tröôøng trong thôøi kì coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc. Kieán nghò vôùi caùc Sôû, Ban, Ngaønh tænh coù lieân quan: Sôû Taøi Nguyeân vaø Moâi Tröôøng neân laäp caùc caùc keá hoaïch, ñeå coù nhöõng nghieân cöùu veà ñeâ bao ñeå ñeà ra nhöõng ñònh höôùng phaùt trieån cho huyeän. Döï baùo nhöõng nguy cô veà ngaäp luït, vôõ ñeâ. Sôû Giaùo Duïc keát hôïp vôùi caùc ban nghaønh tuyeân truyeàn giaùo duïc cho ngöôøi daân hieåu roõ lôïi ích cuõng nhö haïn cheá cuûa ñeâ bao, öùng duïng khoa hoïc coâng ngheä vaøo saûn xuaát. Neân naém baét nhöõng thôøi cô trong vieäc hôïp taùc quoác teá, söû duïng caùc nguoàn voán hoã trôï töø ngaân saùch cho pheùp giuùp noâng daân trong chuyeån ñoåi moâ hình saûn xuaát. Caùc nghaønh lieân quan taïo ñieàu kieän ñeå caùc hoä noâng daân vaø hôïp taùc xaõ thöïc hieän ñaày ñuû, ñuùng phaùp luaät veà quyeàn ñaát ñai, chuyeån ñoåi muïc ñích ñaát söõ duïng theo quy ñònh cuûa phaùp luaät vaø phuø hôïp vôùi phöông höôùng phaùt trieån cuûa huyeän. Hôïp taùc xaõ, noâng daân caàn ñöôïc hoã trôï khuyeán khích môû roäng caùc nghaønh ngheà chuyeån ñoåi cô caáu kinh teá. Tænh, huyeän caàn môû roäng hôn nöõa trong chính saùch hoã trôï khuyeán khích phaùt trieån noâng nghieäp theo höôùng beàn vöõng. Cuï theå nhö moâ hình luùa - toâm caàn ñöôïc nhaân roäng. Gioáng luùa, toâm, coâng ngheä chuyeån giao tröôùc sau ñoù thu hoaïch traû daàn giuùp ngöôøi noâng daân maïnh daïn tham gia. Kieán nghò vôùi caùc ban ngaønh huyeän:. Huyeän caàn thöïc hieän nghieân cöùu kyõ hôn veà moâ hình saûn xuaát trong töøng ñeâ bao cuûa caùc xaõ. Caàn huy ñoäng caùc nguoàn kinh phí töø xaõ hoäi ñoùng goùp cho vieäc thöïc thi baûo veä toát ñeâ bao. Caàn giaùm saùt caùc yeáu toá coù theå gaây aûnh höôûng ñeán ñeâ bao ñeå kòp thôøi xöû lyù vaø baùo caùo cho caùc caáp laõnh ñaïo ñeå bieän phaùp xöû lyù vaø haïn cheá caùc söï coá. Taêng cöôøng coâng taùc thanh tra, kieåm tra ñoái vôùi caùc moâ hình saûn xuaát trong ñeâ bao ñaõ ñöôïc nhaø nöôùc öu tieân ñaàu tö, traùnh hieän töôïng thaát thoaùt, xaây döïng moâ hình baát hôïp lyù gaây laõng phí cuûa coâng. Caàn coù chuû tröông thoáng nhaát töø Trung Öông ñeán ñòa phöông trong caùc döï aùn xaây döïng caùc moâ hình saûn xuaát trong ñeâ bao traùnh tröôøng hôïp ñöa ra nhöõng moâ hình khoâng ñöôïc söï ñoàng yù cuûa ngöôøi daân. Phaûi naâng cao trình ñoä chuyeân moân nghieäp vuï cuûa caùc caùn boä trong coâng taùc baûo veä vaø xaây döïng ñeâ bao cuõng nhö caùn boä am hieåu veà kyõ thuaät cuûa caùc moâ hình saûn xuaát ñeå vieäc chuyeån giao khoa hoïc kyõ thuaät ñöôïc tieán haønh moät caùch nhanh choùng vaø thuaän lôïi ñeå phaùt trieån thaønh coâng caùc moâ hình saûn xuaát trong ñeâ bao. ._.