Nghiên cứu áp dụng sản xuất sạch hơn và đề xuất chính sách khuyến khích áp dụng sản xuất sạch hơn cho ngành da giày tại TPHCM

LÔØI CAÛM ÔN Lôøi ñaàu tieân em xin chaân thaønh caûm ôn quyù Thaày Coâ Khoa Moâi Tröôøng-Tröôøng ÑH Kyõ thuaät-Coâng ngheä TP.HCM ñaõ truyeàn ñaït kieán thöùc cho em trong suoát hôn 4 naêm cuûa khoaù hoïc. Xin caûm ôn GS.TSKH.Leâ Huy Baù vaø ThS.Thaùi Vaên Nam, laø ngöôøi tröïc tieáp giaûng daïy vaø höôùng daãn toát nghieäp caùc Thaày ñaõ quan taâm giuùp ñôõ vaø höôùng daãn taän tình cho em trong thôøi gian qua. Xin caûm ôn Chi Cuïc Baûo Veä Moâi Tröôøng TP.HCM, ñaëc bieät caûm ôn Coâ Nguyeãn Thò Truyeàn vaø caùc Chò ôû Trung taâm Saûn xuaát saïch hôn ñaõ giuùp ñôõ, chæ baûo taän tình trong thôøi gian em thöïc taäp vaø thöïc hieän ñoà aùn naøy. Xin caûm ôn Xí nghieäp giaøy Lega 2 ñaõ cung caáp moät soá taøi lieäu vaø taïo ñieàu kieän ñeå em ñöôïc nghieân cöùu aùp duïng Saûn xuaát saïch hôn taïi xí nghieäp. Xin chaân thaønh caûm ôn. TP.HCM thaùng 12 naêm 2006 Sinh vieân thöïc hieän Trònh Minh Myõ Haïnh MUÏC LUÏC Lôøi caûm ôn i Muïc luïc ii Danh muïc caùc chöõ vieát taét v Danh muïc caùc baûng vi Danh muïc caùc ñoà thò vii Danh muïc caùc sô ñoà viii Chöông 1 MÔÛ ÑAÀU 1.1.Ñaët vaán ñeà 1 1.2.Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi 2 1.3.Muïc tieâu ñeà taøi 3 1.4.Noäi dung ñeà taøi 3 1.5.Giôùi haïn ñeà taøi 4 1.6.Phöông phaùp nghieân cöùu 4 1.7.Boá cuïc ñeà taøi 7 Chöông 2 TOÅNG QUAN TAØI LIEÄU 2.1. Toång quan taøi lieäu veà SXSH 8 2.1.1.Ñònh nghóa Saûn xuaát saïch hôn 8 2.1.2.Kyõ thuaät Saûn xuaát saïch hôn 9 2.1.3.Phöông phaùp luaän cuûa moät chöông trình Saûn xuaát saïch hôn 11 2.1.4.Lôïi ích cuûa SXSH 12 2.1.5.Tình hình aùp duïng Saûn xuaát saïch hôn 13 2.1.6.Xu höôùng aùp duïng SXSH hieän nay. 16 2.1.7.Loä trình Saûn xuaát saïch hôn ôû Vieät Nam trong thôøi gian tôùi 17 2.2.Toång quan veà ngaønh da giaøy 18 2.2.1.Giôùi thieäu veà ngaønh da giaøy 18 2.2.2.Vaán ñeà moâi tröôøng cuûa ngaønh da giaøy 23 2.2.3.Tình hình quaûn lyù chaát thaûi da giaøy hieän nay 27 Chöông 3 KEÁT QUAÛ ÑIEÀU TRA MOÄT SOÁ DOANH NGHIEÄP VAØ CÔ SÔÛ SAÛN XUAÁT HOÄ GIA ÑÌNH TAÏI TP.HCM 3.1.Keát quaû ñieàu tra veà quan ñieåm moâi tröôøng 30 3.2.Keát quaû ñieàu tra hieän traïng quaûn lyù moâi tröôøng 31 3.2.1.Moâi tröôøng khoâng khí 31 3.2.2.Chaát thaûi raén 32 3.2.3.Vaán ñeà moâi tröôøng caàn quan taâm 33 3.2.4.Bieän phaùp kieåm soaùt moâi tröôøng 34 3.3.Keát quaû ñieàu tra veà Saûn xuaát saïch hôn 35 3.3.1.Nhaän thöùc veà SXSH 35 3.3.2.YÙ kieán veà vieäc aùp duïng SXSH 37 3.3.3.Chính saùch khuyeán khích aùp duïng SXSH 45 Chöông 4 NGHIEÂN CÖÙU AÙP DUÏNG SXSH TAÏI XN GIAØY LEGA 2 4.1.Giôùi thieäu veà Xí nghieäp giaøy Lega 2 47 4.2.Toång quan veà saûn xuaát 48 4.3.Hieän traïng moâi tröôøng 53 4.4.Phaân tích nguyeân nhaân vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp SXSH 55 4.5.Löïa choïn caùc giaûi phaùp SXSH 56 4.6.Nhaän xeùt veà chöông trình SXSH taïi XN giaøy Lega 2 65 Chöông 5 ÑEÀ XUAÁT CHÍNH SAÙCH KHUYEÁN KHÍCH AÙP DUÏNG SXSH CHO NGAØNH DA GIAØY TAÏI TP.HCM 5.1.Cô sôû ñeå xaây döïng chính saùch 66 5.1.1.Caùc quy ñònh lieân quan ñeán SXSH 66 5.1.2.Caùc quy ñònh lieân quan ñeán ngaønh da giaøy 69 5.1.3.Keát quaû ñieàu tra taïi moät soá DN vaø cô sôû saûn xuaát hoä gia ñình 72 5.1.4.Nghieân cöùu aùp duïng SXSH taïi XN giaøy Lega 2 75 5.2.Ñeà xuaát chính saùch khuyeán khích aùp duïng SXSH 76 5.2.1.Quy ñònh chung 77 5.2.2.Chính saùch khuyeán khích 77 5.2.3.Toå chöùc thöïc hieän 81 Chöông 6 KEÁT LUAÄN-KIEÁN NGHÒ 6.1.Keát luaän 84 6.2.Kieán nghò 86 Taøi lieäu tham khaûo 88 Phuï luïc 1 Phuï luïc 1 1 Phuï luïc 2 6 Phuï luïc 3 8 Phuï luïc 4 13 DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT BVMT : Baûo veä moâi tröôøng CPC : Toå hôïp saûn xuaát saïch hôn CTNH : Chaát thaûi nguy haïi CTR : Chaát thaûi raén DN : Doanh nghieäp ÑTM : Ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng KHCN&MT : Khoa hoïc Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng SXSH : Saûn xuaát saïch hôn XN : Xí nghieäp UNEP : Chöông trình Moâi tröôøng Lieân Hôïp Quoác UNIDO : Toå chöùc phaùt trieån Coâng nghieäp Lieân Hôïp Quoác DANH MUÏC CAÙC BAÛNG Baûng 2.1.Keát quaû trình dieãn kyõ thuaät SXSH cuûa moät soá DN 14 Baûng 2.2.Xem xeùt lôïi ích SXSH veà maët taøi chính 15 Baûng 2.3.Xem xeùt lôïi ích SXSH veà maët moâi tröôøng 16 Baûng 2.4.Saûn löôïng giaøy da Vieät Nam 2000-2004 18 Baûng 2.5.Kim ngaïch xuaát khaåu da giaøy Vieät Nam theo lónh vöïc kinh teá 18 Baûng 2.6.Moät soá thò tröôøng xuaát khaåu giaøy da ñaït kim ngaïch cao 19 Baûng 2.7.Noàng ñoä buïi taïi moät soá nhaø maùy saûn xuaát giaøy da 23 Baûng 2.8.Löôïng da söû duïng vaø thaûi boû cuûa Tp.HCM naêm 2000 24 Baûng 2.9.Caùc thaønh phaàn hoaù hoïc trong da pheá thaûi 25 Baûng 2.10.Haøm löôïng Croâm toång trong da pheá thaûi 25 Baûng 2.11.Tieáng oàn taïi moät soá nhaø maùy saûn xuaát giaøy 26 Baûng 4.1.Ñònh möùc söû duïng nguyeân phuï lieäu 49 Baûng 4.2.Thoáng keâ tình hình suaát tieâu hao naêng löôïng taïi XN 51 Baûng 4.3.Phaân tích nguyeân nhaân vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp SXSH 55 Baûng 4.4.Saøng loïc caùc giaûi phaùp SXSH 57 Baûng 4.5.Ñaùnh giaù tính khaû thi veà maët kinh teá cuûa caùc giaûi phaùp SXSH 59 Baûng 4.6.Ñaùnh giaù tính khaû thi veà maët moâi tröôøng cuûa caùc giaûi phaùp SXSH 60 Baûng 4.7.Ñaùnh giaù tính khaû thi veà maët kyõ thuaät cuûa caùc giaûi phaùp SXSH 61 Baûng 4.8.Phöông phaùp troïng soá ñeå löïa choïn caùc giaûi phaùp SXSH 62 Baûng 4.9.Baûng lôïi ích cuûa caùc giaûi phaùp ñaõ thöïc hieän 63 Baûng 4.10.Thöù töï öu tieân thöïc hieän caùc giaûi phaùp 64 DANH MUÏC CAÙC ÑOÀ THÒ Ñoà thò 2.1.Soá DN thöïc hieän SXSH theo caùc naêm 13 Ñoà thò 2.2.Soá DN thöïc hieän SXSH theo ngaønh 13 Ñoà thò 2.3.Caùc giaûi phaùp SXSH 14 Ñoà thò 3.1.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra möùc ñoä quan taâm ñeán moâi tröôøng 30 Ñoà thò 3.2.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra mong muoán caûi thieän moâi tröôøng 30 Ñoà thò 3.3.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra veà löôïng hôi dung moâi, buïi, tieáng oàn 31 Ñoà thò 3.4.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra veà thieát bò xöû lyù khí 31 Ñoà thò 3.5.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra tình hình phaân loaïi raùc 32 Ñoà thò 3.6.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra tình hình quaûn lyù chaát thaûi raén 32 Ñoà thò 3.7.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra vaán ñeà moâi tröôøng caàn quan taâm 33 Ñoà thò 3.8.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra bieän phaùp kieåm soaùt moâi tröôøng 34 Ñoà thò 3.9.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra nhaän thöùc veà SXSH 35 Ñoà thò 3.10.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra caùch tieáp caän SXSH 36 Ñoà thò 3.11.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra tình hình tham gia caùc khoaù ñaøo taïo 37 Ñoà thò 3.12.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra yù kieán veà lôïi ích cuûa SXSH 37 Ñoà thò 3.13.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra veà caùc cô hoäi SXSH 38 Ñoà thò 3.14.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra coù neân aùp duïng SXSH 39 Ñoà thò 3.15.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra caùc giaûi phaùp SXSH ñöôïc quan taâm 39 Ñoà thò 3.16.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra ôû DN 40 Ñoà thò 3.17.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra ôû cô sôû hoä gia ñình 40 Ñoà thò 3.18.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra veà yeâu caàu hoã trôï 41 Ñoà thò 3.19.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra yù kieán veà vieäc xaây döïng chính saùch 45 Ñoà thò 3.20.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra aùp duïng SXSH khi coù chính saùch 46 Ñoà thò 4.1.Phaân boá naêng löôïng söû duïng taïi XN giaøy Lega 2 51 Ñoà thò 4.2.Suaát tieâu hao naêng löôïng cuûa XN giaøy Lega 2 52 DANH MUÏC CAÙC SÔ ÑOÀ Sô ñoà 1.1.Phöông phaùp nghieân cöùu 5 Sô ñoà 2.1.Toång quan caùc kyõ thuaät Saûn xuaát saïch hôn 10 Sô ñoà 2.2.Phöông phaùp luaän cuûa chöông trình SXSH 11 Sô ñoà 4.1.Quy trình saûn xuaát taïi XN giaøy Lega 2 48 Sô ñoà 5.1.Cô caáu cuûa chính saùch khuyeán khích aùp duïng SXSH 76 Sô ñoà 5.2.Toå chöùc thöïc hieän chính saùch khuyeán khích aùp duïng SXSH 81 Chöông 1 MÔÛ ÑAÀU 1.1.ÑAËT VAÁN ÑEÀ Ngaøy nay, beân caïnh söï taêng tröôûng kinh teá, söï phaùt trieån xaõ hoäi laø nhöõng thaùch thöùc veà moâi tröôøng maø con ngöôøi ñang phaûi ñoái maët. Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà naøy nhieàu giaûi phaùp ñaõ ñöôïc ñöa ra vaø thöïc hieän ñem laïi keát quaû raát khaû quan, maø moät trong nhöõng giaûi phaùp ñoù phaûi keå ñeán Saûn xuaát saïch hôn (SXSH). Töø giöõa nhöõng naêm 1980, caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån nhö Myõ, Canada, Haø Lan, Thuïy Ñieån, Ñan Maïnh,… vaø töø naêm 1993, moät soá nöôùc Chaâu AÙ vaø Ñoâng AÂu nhö AÁn Ñoä, Sigapore, Thaùi Lan, Ba Lan, Tieäp Khaéc, Hungari,… ñaõ aùp duïng SXSH. ÔÛ Vieät Nam, khaùi nieäm naøy ñöôïc ñöa vaøo naêm 1996. Töø ñoù ñeán nay, SXSH ñaõ nhaän ñöôïc söï höôûng öùng vaø tham gia nhieät tình töø phía caùc Boä, ngaønh vaø caùc doanh nghieäp (DN) trong caû nöôùc. Vì mang laïi nhieàu lôïi ích thieát thöïc neân soá löôïng caùc DN aùp duïng SXSH cuõng ngaøy caøng taêng, tuy nhieân con soá naøy coøn raát thaáp so vôùi soá DN hieän coù. Taïi TP.HCM, SXSH ñöôïc bieát ñeán qua döï aùn “Giaûm thieåu oâ nhieãm coâng nghieäp” thöïc hieän töø naêm 1996 ñeán naêm 2004 döôùi söï taøi trôï cuûa toå chöùc SIDA vaø UNIDO. Laø moät trung taâm coâng nghieäp, thöông maïi vaø dòch vuï lôùn coù toác ñoä taêng tröôûng coâng nghieäp cao neân TP ñang phaûi ñoái maët vôùi vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng vaø suy giaûm chaát löôïng cuoäc soáng. Vì theá, laõnh ñaïo vaø caùc cô quan chöùc naêng raát quan taâm ñeán SXSH. Keá hoaïch cuûa TP laø ñeán naêm 2008 seõ trieån khai SXSH cho 135 DN thuoäc caùc ngaønh coâng nghieäp gaây oâ nhieãm ñieån hình. Coøn veà da giaøy, thì ñaây laø ngaønh ñaõ ra ñôøi töø haøng traêm naêm tröôùc vaø traûi qua bao thaêng traàm cuûa lòch söû, ñeán nay trôû thaønh moät ngaønh ngheà truyeàn thoáng cuûa daân toäc. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, ngaønh coâng nghieäp naøy phaùt trieån khaù nhanh ñöôïc xem laø moät trong nhöõng ngaønh coâng nghieäp muõi nhoïn xuaát khaåu. Theo Boä Thöông maïi, da giaøy laø moät trong boán maët haøng coù kim ngaïch xuaát khaåu cao, xeáp sau daàu thoâ, haøng deät may vaø thuyû saûn, thu huùt nhieàu lao ñoäng vaø goùp phaàn thuùc ñaåy quaù trình coâng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Beân caïnh ñoù, ñaây cuõng laø ngaønh coù taùc ñoäng ñaùng keå ñeán moâi tröôøng khi maø phaàn lôùn chaát thaûi cuûa ngaønh laø chaát thaûi nguy haïi (CTNH). Moät soá DN söû duïng coâng ngheä vaø thieát bò laïc haäu, môû roäng saûn xuaát nhieàu laàn vaø quaûn lyù loûng leûo, choàng cheùo neân cô hoäi vaø tieàm naêng aùp duïng SXSH cuûa ngaønh laø töông ñoái lôùn. Chính vì theá, vieäc trình dieãn SXSH ôû caùc DN thuoäc ngaønh da giaøy höùa heïn moät keát quaû khaû quan. Hy voïng vôùi söï quan taâm cuûa nhaø nöôùc vaø caùc caáp ngaønh coù lieân quan cuøng vôùi noã löïc cuûa doanh nghieäp SXSH seõ mang laïi nhöõng lôïi ích thieát thöïc cho DN cuõng nhö cho coäng ñoàng. 1.2.SÖÏ CAÀN THIEÁT CUÛA ÑEÀ TAØI Ngaøy 22/9/1999, Boä tröôûng Boä Khoa hoïc Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng (KHCN & MT) ñaõ kyù vaøo Tuyeân ngoân quoác teá veà SXSH, theå hieän cam keát cuûa Chính phuû trong vieäc phaùt trieån ñaát nöôùc theo höôùng beàn vöõng. Ngaøy 6 thaùng 5 naêm 2002, Boä KHCN&MT cuõng ñaõ ban haønh Keá hoaïch haønh ñoäng quoác gia veà SXSH, nhaèm ñaåy maïnh vieäc aùp duïng SXSH sao cho SXSH trôû thaønh moät coâng cuï quaûn lyù hieäu quaû veà maët kinh teá vaø ñem laïi lôïi ích cho caùc DN. Töø tröôùc ñeán nay, SXSH ñöôïc bieát ñeán nhieàu ôû caùc ngaønh giaáy, deät, cheá bieán thöïc phaåm vaø thôøi gian gaàn ñaây laø caùc ngaønh hoaù chaát, cô khí, vaät lieäu xaây döïng,.. coøn vôùi ngaønh da giaøy thì SXSH haàu nhö chöa ñöôïc trieån khai. Trong khi ñoù, ñaây laïi laø ngaønh coù nhöõng taùc ñoäng ñaùng keå ñeán moâi tröôøng khi CTNH cuûa ngaønh chieám 35% löôïng chaát thaûi nguy haïi cuûa caû ngaønh coâng nghieäp(*). (*) Möùc ñoä thaûi ra caùc chaát gaây nguy haïi ôû caùc ngaønh ngheà ñöôïc phaân boå nhö sau: ngaønh giaøy da (35%), deät nhuoäm (25%), ñieän-ñieän töû (25%), döôïc phaåm (5%) vaø ngaønh ngheà khaùc (10%). Hieän nay, TP.HCM coù 14 Xí nghieäp (XN) da giaøy quoác doanh, 18 XN daân doanh vaø hôn 100 cô sôû saûn xuaát hoä gia ñình. Tuy nhieân, chaát thaûi chöa ñöôïc quaûn lyù toát, haàu heát ñöôïc thu gom vaø xöû lyù theo raùc sinh hoaït neân coù nhieàu vaán ñeà moâi tröôøng naûy sinh. Beân caïnh ñoù, maùy moùc thieát bò cuûa ngaønh ña soá ñaõ cuõ kyõ, laïc haäu vaø vieäc söû duïng nguyeân vaät lieäu thì chöa ñöôïc hieäu quaû. Vì vaäy, da giaøy cuõng laø ngaønh caàn phaûi coù söï hoã trôï cuûa caùc giaûi phaùp SXSH. Ñeå khuyeán khích caùc DN aùp duïng SXSH, TP.HCM ñang xaây döïng chính saùch khuyeán khích aùp duïng SXSH. Tuy nhieân, ñeå phuø hôïp vôùi ñieàu kieän, ñaëc ñieåm thì caàn phaûi xaây döïng chính saùch rieâng cho töøng ngaønh vaø giaøy da laø moät trong soá ñoù. 1.3.MUÏC TIEÂU CUÛA ÑEÀ TAØI Giaûm thieåu chaát thaûi, tieát kieäm naêng löôïng, nguyeân vaät lieäu trong quaù trình saûn xuaát ñeå ñem laïi lôïi ích cho XN giaøy Lega 2 vaø haïn cheá nhöõng taùc ñoäng xaáu ñeán moâi tröôøng thoâng qua vieäc ñeà xuaát caùc giaûi phaùp SXSH. Khuyeán khích vaø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå caùc DN da giaøy treân ñòa baøn TP trieån khai aùp duïng SXSH thoâng qua vieäc xaây döïng moät chính saùch phuø hôïp. 1.4.NOÄI DUNG CUÛA ÑEÀ TAØI Toång hôïp, bieân hoäi taøi lieäu veà SXSH, veà ngaønh da giaøy. Ñieàu tra thöïc teá ôû moät soá DN vaø cô sôû hoä gia ñình ñeå ñaùnh giaù hieän traïng quaûn lyù moâi tröôøng, nhaän thöùc veà SXSH, thuaän lôïi, khoù khaên, nguyeän voïng khi tieáp caän giaûi phaùp naøy vaø nhöõng yù kieán veà vieäc xaây döïng chính saùch. Nghieân cöùu aùp duïng SXSH: Tìm hieåu veà XN giaøy Lega 2, ñeà xuaát vaø ñaùnh giaù tính khaû thi ñeå löïa choïn caùc giaûi phaùp maø xí nghieäp coù theå thöïc hieän. Treân cô sôû nghieân cöùu thöïc teá vaø döõ lieäu ñieàu tra xaây döïng chính saùch khuyeán khích aùp duïng SXSH cho ngaønh da giaøy taïi TP.HCM. 1.5.GIÔÙI HAÏN CUÛA ÑEÀ TAØI 1.5.1.Phaïm vi nghieân cöùu Do thôøi gian coù haïn neân ñoà aùn chæ döøng laïi ôû vieäc ñeà xuaát caùc giaûi phaùp SXSH cho XN giaøy Lega 2. Ñeà xuaát chính saùch khuyeán khích aùp duïng SXSH cho ngaønh da giaøy TP.HCM. 1.5.2.Ñoái töôïng nghieân cöùu Xí nghieäp giaøy Lega 2 noùi rieâng vaø ngaønh da giaøy TP.HCM. 1.5.3.Thôøi gian thöïc hieän Luaän vaên ñöôïc thöïc hieän töø ngaøy 1/10/2006 ñeán ngaøy 27/12/2006. 1.6.PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU 1.6.1.Phöông phaùp luaän Da giaøy laø ngaønh söû duïng nhieàu nguyeân vaät lieäu vaø coù taùc ñoäng ñaùng keå ñeán moâi tröôøng neân coù nhieàu cô hoäi khi aùp duïng SXSH. Tuy nhieân, hieän nay, kyõ thuaät naøy laïi chöa ñöôïc aùp duïng nhieàu thaäm chí coøn töông ñoái xa laï vôùi nhieàu DN. Vì vaäy, nghieân cöùu aùp duïng ôû moät XN ñieån hình vaø xaây döïng chính saùch phuø hôïp laø vieäc laøm caàn thieát ñeå taïo tieàn ñeà vaø khuyeán khích caùc DN tham gia. Ñeå thöïc hieän ñoà aùn tröôùc tieân caàn phaûi thu thaäp, bieân hoäi caùc taøi lieäu coù lieân quan taïo cô sôû ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà tieáp theo. Sau ñoù, ñieàu tra caùc thoâng tin caàn thieát ôû moät soá DN vaø cô sôû saûn xuaát hoä gia ñình ñeå naém ñöôïc hieän traïng quaûn lyù moâi tröôøng, ñaùnh giaù nhaän thöùc cuõng nhö xem xeùt nhu caàu, nguyeän voïng cuûa DN vôùi giaûi phaùp SXSH. Töø ñoù, ñöa ra chính saùch hoã trôï phuø hôïp nhaèm nhaân roäng moâ hình naøy. Do SXSH laø söï keát hôïp giöõa caùc giaûi phaùp quaûn lyù vaø kyõ thuaät neân ñeå caùc giaûi phaùp coù tính khaû thi vaø mang laïi hieäu quaû thì ñoà aùn caàn nghieân cöùu taïi moät xí nghieäp cuï theå vaø ôû ñaây laø XN giaøy Lega 2. Cuoái cuøng laø ñeà xuaát chính saùch vôùi söï xem xeùt ñaùnh giaù cuûa caùc chuyeân gia ñeå chính saùch coù tính khaû thi vaø ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa caùc DN. Nghieân cöùu aùp duïng ñieån hình taïi XN giaøy Lega 2 Toång hôïp, bieân hoäi taøi lieäu lieân quan VAÁN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU Ñieàu tra thöïc teá moät soá DN da giaøy taïi TP.HCM Phaân tích caáu truùc, yeâu caàu cuûa SXSH Toång hôïp, phaân tích soá lieäu Ñeà xuaát chính saùch Trao ñoåi yù kieán vôùi chuyeân gia Hoaøn thieän chính saùch Sô ñoà 1.1.Phöông phaùp nghieân cöùu 1.6.2.Phöông phaùp cuï theå 1.6.2.1.Phöông phaùp toång hôïp vaø bieân hoäi taøi lieäu Muïc ñích: Tìm hieåu caùc vaán ñeà lieân quan ñeán SXSH vaø ngaønh da giaøy ñeå taïo cô sôû cho vieäc thöïc hieän ñoà aùn. Caùch thöùc thöïc hieän: Thu thaäp thoâng tin töø giaùo trình, baøi giaûng, caùc khoaù ñaøo taïo, caùc hoäi nghò, hoäi thaûo veà SXSH vaø treân caùc webside sau ñoù xöû lyù caùc thoâng tin naøy theo chuû ñeà ñeå phuïc vuï cho vieäc nghieân cöùu. 1.6.2.2.Phöông phaùp ñieàu tra thöïc teá Muïc ñích: Naém ñöôïc tình traïng quaûn lyù moâi tröôøng, nhaän thöùc cuûa DN vaø caùc cô sôû saûn xuaát hoä gia ñình veà SXSH, nhöõng thuaän lôïi, khoù khaên vaø nguyeän voïng khi tieáp caän giaûi phaùp naøy ñeå töø ñoù ñöa ra moät chính saùch phuø hôïp. Caùch thöùc thöïc hieän: Thieát laäp baûng caâu hoûi thaêm doø yù kieán doanh nghieäp vaø baûng caâu hoûi thaêm doø yù kieán cô sôû saûn xuaát hoä gia ñình (xem phaàn phuï luïc 1). Sau ñoù ñieàu tra töø 30-50% soá doanh nghieäp vaø cô sôû hoä gia ñình treân ñòa baøn TP. 1.6.2.3.Phöông phaùp nghieân cöùu aùp duïng SXSH taïi xí nghieäp giaøy Lega 2 Muïc ñích: Xem xeùt vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp SXSH cho XN giaøy Lega 2 vaø qua ñoù ñaùnh giaù khaû naêng aùp duïng SXSH cuûa ngaønh da giaøy taïi TP.HCM. Caùch thöùc thöïc hieän: Khaûo saùt thöïc teá taïi XN giaøy Lega 2, ñeà xuaát caùc giaûi phaùp, tính toaùn ñeå löïa choïn giaûi phaùp coù tính khaû thi vôùi caùc phöông phaùp cuï theå laø: Phöông phaùp ñaùnh giaù nhanh: Döïa vaøo heä soá oâ nhieãm ñeå tính toaùn taûi löôïng phaùt thaûi sau ñoù so saùnh vôùi tieâu chuaån ñeå ñaùnh giaù hieän traïng moâi tröôøng. Phöông phaùp nghieân cöùu doøng chaát thaûi: Phaân tích ñaàu vaøo, ñaàu ra theo töøng coâng ñoaïn cuûa quy trình ñeå töø ñoù xaùc ñònh caùc coâng ñoaïn phaùt sinh chaát thaûi. Phöông phaùp phaân tích lôïi ích vaø chi phí: Tính toaùn lôïi ích, chi phí ñeå xem xeùt tính khaû thi veà kinh teá, kyõ thuaät vaø moâi tröôøng cuûa caùc giaûi phaùp. Phöông phaùp troïng soá: Döïa vaøo heä soá ñeå löïa choïn caùc giaûi phaùp SXSH. 1.6.2.4.Phöông phaùp chuyeân gia Muïc ñích: Döïa vaøo kinh nghieäm cuûa chuyeân gia ñeå ñaùnh giaù tính khaû thi cuûa caùc giaûi phaùp vaø xaây döïng moät chính saùch phuø hôïp cho ngaønh da giaøy TP. Caùch thöùc thöïc hieän: Tham khaûo taøi lieäu töø caùc hoäi nghò, hoäi thaûo, caùc lôùp taäp huaán vaø tham khaûo yù kieán cuûa caùc chuyeân gia khi xaây döïng chính saùch. 1.7.BOÁ CUÏC CUÛA ÑEÀ TAØI Ñoà aùn bao goàm 84 trang noäi dung chính (khoâng keå phaàn phuï luïc), ñöôïc chia thaønh 6 chöông trong ñoù coù 21 baûng, 25 ñoà thò, 6 sô ñoà vôùi nhöõng noäi dung sau: Chöông 1 Vôùi caùc muïc: Ñaët vaán ñeà, Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi, Muïc tieâu ñeà taøi, Noäi dung ñeà taøi, Giôùi haïn ñeà taøi, Phöông phaùp nghieân cöùu vaø Boá cuïc cuûa ñeà taøi. Chöông 2 Toång quan taøi lieäu veà SXSH Toång quan taøi lieäu veà ngaønh da giaøy Chöông 3 Tìm hieåu quan ñieåm cuûa DN vaø cô sôû hoä gia ñình veà moâi tröôøng vaø SXSH Tìm hieåu hieän traïng quaûn lyù moâi tröôøng ôû caùc DN vaø cô sôû hoä gia ñình Tìm hieåu yù kieán cuûa DN vaø cô sôû hoä gia ñình veà vieäc aùp duïng SXSH Chöông 4 Giôùi thieäu veà Xí nghieäp giaøy lega 2 Toång quan veà saûn xuaát vaø hieän traïng moâi tröôøng Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp SXSH Chöông 5 Ñöa ra nhöõng cô sôû ñeå xaây döïng chính saùch Ñeà xuaát chính saùch khuyeán khích aùp duïng SXSH cho ngaønh da giaøy taïi TP.HCM Chöông 6 Keát quaû cuûa ñoà aùn Nhöõng kieán nghò vôùi cô quan chöùc naêng vaø vôùi doanh nghieäp. Chöông 2 TOÅNG QUAN TAØI LIEÄU 2.1.TOÅNG QUAN TAØI LIEÄU VEÀ SXSH 2.1.1.Ñònh nghóa SXSH Khaùi nieäm Saûn xuaát saïch hôn ñöôïc Chöông trình moâi tröôøng Lieân Hôïp Quoác (UNEP) xaây döïng töø nhöõng naêm 1990, vôùi ñònh nghóa: “laø vieäc aùp duïng lieân tuïc chieán löôïc phoøng ngöøa toång hôïp veà moâi tröôøng vaøo caùc quaù trình saûn xuaát, saûn phaåm vaø dòch vuï nhaèm naâng cao hieäu suaát sinh thaùi vaø giaûm thieåu ruûi ro cho con ngöôøi vaø moâi tröôøng.” Ñoái vôùi quaù trình saûn xuaát: SXSH bao goàm baûo toaøn nguyeân lieäu vaø naêng löôïng, loaïi tröø caùc nguyeân lieäu ñoäc haïi, giaûm löôïng vaø tính ñoäc haïi cuûa taát caû caùc chaát thaûi ngay taïi nguoàn thaûi. Ñoái vôùi saûn phaåm: SXSH bao goàm vieäc giaûm caùc aûnh höôûng tieâu cöïc trong suoát chu kyø soáng cuûa saûn phaåm, töø khaâu thieát keá ñeán thaûi boû. Ñoái vôùi dòch vuï: SXSH ñöa caùc yeáu toá veà moâi tröôøng vaøo trong thieát keá vaø phaùt trieån caùc dòch vuï. Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng TP.HCM ñònh nghóa: “SXSH laø coâng cuï giuùp doanh nghieäp tìm ra caùc phöông thöùc söû duïng nguyeân vaät lieäu, naêng löôïng vaø nöôùc moät caùch toái öu, ñoàng thôøi giuùp giaûm thieåu chi phí hoaït ñoäng, pheá thaûi vaø oâ nhieãm moâi tröôøng.” Baèng caùch khaûo saùt qui trình saûn xuaát moät caùch coù heä thoáng, töø nguyeân lieäu ñaàu vaøo cho ñeán saûn phaåm ñaàu ra, SXSH coù theå giuùp DN ñeà ra nhöõng giaûi phaùp tieát kieäm raát thöïc teá, töø ñoù tieát kieäm chi phí cho DN vaø goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng. Beân caïnh SXSH coøn coù caùc khaùi nieäm nhö: Giaûm thieåu chaát thaûi/kieåm toaùn phoøng ngöøa chaát thaûi; phoøng ngöøa oâ nhieãm; hieäu suaát sinh thaùi; saûn xuaát khoâng pheá thaûi; coâng ngheä saïch/saûn xuaát saïch; naêng suaát xanh,… Baûn chaát cuûa caùc khaùi nieäm naøy khi aùp duïng vaøo quaù trình saûn xuaát hoaøn toaøn töông töï nhau. Ñoù ñeàu laø tö töôûng ngaên chaën söï taïo thaønh chaát thaûi ngay taïi nguoàn phaùt sinh ra chuùng, naâng cao hieäu quaû söû duïng nguyeân lieäu, naêng löôïng vaø giaûm chaát thaûi ñi vaøo moâi tröôøng. Ñieåm khaùc nhau (neáu coù) giöõa caùc khaùi nieäm naøy chæ laø nguoàn goác vaø phaïm vi aùp duïng. Khoâng gioáng nhö xöû lyù cuoái ñöôøng oáng chæ laøm giaûm taûi löôïng caùc chaát oâ nhieãm moät caùch thuï ñoäng, SXSH chuû ñoäng giaûm thieåu chaát thaûi vaø phoøng ngöøa oâ nhieãm taïi nguoàn, töø ñoù mang laïi caùc lôïi ích kinh teá vaø giaûm taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng. 2.1.2.Kyõ thuaät Saûn xuaát saïch hôn Kyõ thuaät SXSH ñöôïc chia thaønh 3 nhoùm: Giaûm thieåu taïi nguoàn Taùi sinh chaát thaûi Thay ñoåi saûn phaåm Moãi nhoùm kyõ thuaät treân coù theå ñöôïc chia thaønh caùc nhoùm nhoû vaø trong moãi nhoùm ñoù coù theå coù nhieàu bieän phaùp kyõ thuaät khaùc nhau. Moät caùch toång quaùt coù theå moâ taû caùc kyõ thuaät SXSH baèng sô ñoà 2.1 sau ñaây: Kyõ thuaät Saûn xuaát saïch hôn Caûi tieán caùc thao taùc vaän haønh Baûo döôõng caùc thieát bò maùy moùc Caûi tieán caùc thoùi quen quaûn lyù Caûi tieán veà laäp keá hoaïch saûn xuaát Ngaên ngöøa vieäc thaát thoaùt chaûy traøn Taùch rieâng veà ñieàu khieån vaät lieäu Taïo vaø naâng cao nhaän thöùc Phaân loaïi chaát thaûi Tieát kieäm naêng löôïng Thay ñoåi veà quy trình Taêng cöôøng tính töï ñoäng hoaù Caûi tieán caùc ñieàu kieän vaän haønh Caûi tieán caùc thieát bò Söû duïng coâng ngheä môùi Laøm saïch vaät lieäu tröôùc khi söû duïng Thay ñoåi caùc vaät lieäu ñoäc haïi baèng caùc vaät lieäu ít ñoäc haïi Taùi söû duïng trong nhaø maùy Taùi cheá beân ngoaøi nhaø maùy Baùn, trao ñoåi, kyù gôûi vaø hoaøn traû chaát thaûi Taùi sinh naêng löôïng Thieát keá caùc saûn phaåm sao cho taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng laø nhoû nhaát Taêng voøng ñôøi saûn phaåm Giaûm thieåu taïi nguoàn Taùi sinh chaát thaûi Thay ñoåi saûn phaåm Caûi tieán vieäc quaûn lyù noäi vi vaø vaän haønh saûn xuaát Thay ñoåi quaù trình Thay ñoåi coâng ngheä Thay ñoåi vaät lieäu ñaàu vaøo Sô ñoà 2.1.Toång quan caùc kyõ thuaät Saûn xuaát saïch hôn 2.1.3.Phöông phaùp luaän cuûa chöông trình SXSH Giai ñoaïn 1: Chuaån bò Nhieäm vuï 1 : Thaønh laäp ñoäi SXSH Nhieäm vuï 2 : Leân danh saùch caùc coâng ñoaïn cuûa daây chuyeàn saûn xuaát Nhieäm vuï 3 : Xaùc ñònh vaø choïn ra nhöõng coâng ñoaïn sinh nhieàu chaát thaûi Löïa choïn taäp trung vaøo giaûm thieåu chaát thaûi Giai ñoaïn 2: Phaân tích caùc coâng ñoaïn Nhieäm vuï 4 : Chuaån bò sô ñoà daây chuyeàn coâng ngheä saûn xuaát Nhieäm vuï 5 : Tính caân baèng vaät lieäu vaø naêng löôïng Nhieäm vuï 6 : Löôïng giaù ñoái vôùi caùc doøng chaát thaûi Nhieäm vuï 7 : Xaùc ñònh caùc nguyeân nhaân phaùt sinh chaát thaûi Danh muïc nguoàn vaø nguyeân nhaân phaùt sinh CT Giai ñoaïn 3: Ñeà xuaát cô hoäi giaûm thieåu chaát thaûi Nhieäm vuï 8 : Xaây döïng vaø phaùt trieån caùc cô hoäi giaûm thieåu chaát thaûi Nhieäm vuï 9 : Löïa choïn caùc cô hoäi nhieàu khaû naêng thöïc hieän Danh muïc caùc cô hoäi giaûm thieåu chaát thaûi Giai ñoaïn 4: Löïa choïn caùc giaûi phaùp giaûm thieåu chaát thaûi Nhieäm vuï 10 : Ñaùnh giaù khaû thi kyõ thuaät Nhieäm vuï 11 : Ñaùnh giaù lôïi ích kinh teá Nhieäm vuï 12 : Ñaùnh giaù caùc khía caïnh moâi tröôøng Nhieäm vuï 13 : Löïa choïn caùc giaûi phaùp thöïc hieän Danh muïc caùc cô hoäi giaûm thieåu chaát thaûi Giai ñoaïn 5: Thöïc hieän caùc giaûi phaùp giaûm thieåu chaát thaûi Nhieäm vuï 14 : Chuaån bò thöïc hieän Nhieäm vuï 15 : Thöïc hieän caùc giaûi phaùp giaûm thieåu Nhieäm vuï 16 : Quan traéc vaø ñaùnh giaù keát quaû Caùc giaûi phaùp ñaõ ñöôïc thöïc hieän thaønh coâng Giai ñoaïn 6: Duy trì coâng taùc giaûm thieåu chaát thaûi Nhieäm vuï 17 : Duy trì caùc giaûi phaùp giaûm thieåu chaát thaûi Nhieäm vuï 18 : Xaùc ñònh vaø löïa choïn nhöõng coâng ñoaïn sinh nhieàu chaát thaûi Caùc noã löïc giaûm thieåu chaát thaûi tieáp theo Sô ñoà 2.2.Toång quan caùc kyõ thuaät Saûn xuaát saïch hôn 2.1.4.Lôïi ích cuûa SXSH Xeùt töø goùc ñoä caùc doanh nghieäp SXSH “bieán chaát thaûi thaønh lôïi nhuaän” vöøa caûi thieän hieän traïng moâi tröôøng vöøa ñem laïi cho DN raát nhieàu lôïi ích. Cuï theå nhö: Lôïi nhuaän taêng leân vaø giaù caû coù tính caïnh tranh hôn nhôø tieát kieäm chi phí vaän haønh (nguyeân vaät lieäu, naêng löôïng, lao ñoäng,…) chi phí thu gom, vaän chuyeån, xöû lyù chaát thaûi cuõng nhö caùc chi phí ñeàn buø thieät haïi trong nhieàu tröôøng hôïp. Naêng suaát lao ñoäng taêng do ñieàu kieän laøm vieäc ñöôïc caûi thieän toát hôn. Naâng cao chaát löôïng, tính oån ñònh cuûa saûn phaåm, linh hoaït hôn trong saûn xuaát. Caûi thieän hình aûnh DN, laø con ñöôøng tieáp caän toát hôn ñeán thò tröôøng vaø caùc nguoàn taøi chính. Caûi thieän quan heä giöõa DN vôùi coäng ñoàng ñòa phöông do vieäc laøm giaûm caùc taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán moâi tröôøng. Haïn cheá vi phaïm Luaät Baûo veä moâi tröôøng (BVMT). Taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå thöïc hieän heä thoáng tieâu chuaån ISO14001 vì raát nhieàu coâng vieäc ban ñaàu ñaõ ñöôïc tieán haønh thoâng qua ñaùnh giaù SXSH. Beân caïnh nhöõng lôïi ích cho DN, SXSH coøn ñem laïi nhieàu lôïi ích cho xaõ hoäi: Tröôùc heát SXSH taïo ra nhieàu saûn phaåm hôn treân moät ñôn vò nguyeân vaät lieäu, naêng löôïng ñaàu vaøo vì theá giaûm nhu caàu chi phí xaõ hoäi ñoái vôùi vieäc khai thaùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân, keå caû taøi nguyeân taùi taïo vaø khoâng taùi taïo. SXSH laøm giaûm thieåu chaát thaûi vaø oâ nhieãm taïi nguoàn neân ít aûnh höôûng ñeán söùc khoeû con ngöôøi trong quaù trình thu gom, chuyeân chôû, xöû lyù ñoàng thôøi giaûm nguy cô vöôït quaù khaû naêng chöùa ñöïng vaø haáp thuï chaát thaûi cuûa moâi tröôøng. Nhö vaäy, duø xeùt töø goùc ñoä DN hay xaõ hoäi, SXSH ñeàu mang laïi lôïi ích vaø laøm giaûm söùc eùp ñoái vôùi caû moâi tröôøng vaø kinh teá. Trong nhöõng lôïi ích cuûa SXSH keå treân, coù nhieàu lôïi ích laø höõu hình vaø deã daøng ñònh löôïng, ñònh giaù ñöôïc nhöng cuõng coù khoâng ít nhöõng lôïi ích laø voâ hình vaø khoù ñònh löôïng, ñònh giaù. 2.1.5.Tình hình aùp duïng Saûn xuaát saïch hôn [2,9 ] 2.1.5.1.Vieät Nam Caùc hoaït ñoäng SXSH ôû nöôùc ta trong nhöõng naêm vöøa qua taäp trung vaøo: Phoå bieán thoâng tin vaø naâng cao nhaän thöùc. Trình dieãn kyõ thuaät ñaùnh giaù SXSH taïi DN nhaèm thuyeát phuïc giôùi coâng nghieäp tieáp caän SXSH. Ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc vaø xaây döïng naêng löïc quoác gia veà SXSH. Xaây döïng cô sôû phaùp lyù ñeå xuùc tieán SXSH. 0 10 20 30 40 50 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Naêm Soá DN Ñoà thò 2.1.Soá DN thöïc hieän SXSH naêm Tính ñeán nay, ñaõ coù hôn 200 DN tham gia caùc döï aùn trình dieãn ôû caùc möùc ñoä khaùc nhau trong khuoân khoå caùc döï aùn quoác gia do quoác teá taøi trôï hoaëc caùc ñeà taøi xaây döïng moâ hình SXSH ôû moät soá ñòa phöông (Ñoà thò 2.1). Ñoà thò 2.2.Soá DN thöïc hieän SXSH theo ngaønh Tuy nhieân con soá naøy coøn quaù nhoû so vôùi soá DN hieän coù ôû VN. Vieäc aùp duïng SXSH taäp trung chuû yeáu ôû caùc thaønh phoá lôùn nhö: Tp.HCM, Nam Ñònh, Phuù Thoï, Thaùi Nguyeân, Haø Noäi, Bình Döông,… vaø caùc ngaønh coù nhieàu DN tham gia nhö: deät nhuoäm, giaáy, xi maï kim loaïi, cheá bieán thöïc phaåm. Tuy nhieân, ñaõ vaø ñang hình thaønh xu theá ngaøy caøng coù theâm caùc DN ôû nhieàu ngaønh tham gia (ñoà thò 2.2). Thay ®æi c«ng nghÖ 5% TuÇn hoµn 7% Qu¶n lý néi vi 26% Thay ®æi nguyªn liÖu 9% KiÓm so¸t qu¸ tr×nh 45% C¶i tiÕn thiÕt bÞ 8% Ñoà thò 2.3.Caùc giaûi phaùp SXSH Vieäc aùp duïng SXSH ôû caùc DN cuõng raát khaùc nhau, coù DN chæ döøng laïi ôû möùc ñaùnh giaù sô boä, hoaëc 2-3 naêm sau môùi thöïc hieän caùc giaûi phaùp ñaõ ñeà xuaát, coù DN ñaõ ñaùnh giaù khaù chi tieát vaø thöïc hieän ñöôïc nhieàu giaûi phaùp SXSH. Ñoà thò 2.3 laø caùc loaïi giaûi phaùp SXSH ñöôïc ñeà xuaát trong chöông trình trình dieãn kyõ thuaät töø naêm 1999-2003 do Trung taâm Saûn xuaát saïch Vieät Nam thöïc hieän. Baûng 2.1.Keát quaû trình dieãn kyõ thuaät SXSH cuûa caùc DN Ngaønh Saûn phaåm Soá löôïng Ñòa ñieåm Thôøi gian Lôïi nhuaän haøng naêm Deät Chæ, khoùa keùo, sôïi nhuoäm 4 Nam Ñònh, Haø Noäi, TP.HCM 1999 Tieát kieäm 115.000 USD, giaûm tôùi 14% OÂN KK, 14% caùc khí gaây hieäu öùng nhaø kính (GHG), 20% söû duïng hoùa chaát, 14% ñieän vaø 14% daàu DO. Thöïc phaåm vaø bia Thaïch traéng, bia, haûi saûn 4 Haûi Phoøng Ninh Bình, TP.HCM 1999 Tieát kieäm 55.000 USD, giaûm tôùi 13% OÂN KK, 78% GHG, 34% chaát thaûi raén, 40% hoùa chaát söû duïng, 78% tieâu thuï ñieän vaø 13% tieâu thuï than. Mì 1 TP.HCM 2000 Tieát kieäm 300.000 USD, caùc lôïi ích khaùc chöa ñöôïc ñaùnh giaù. Ñöôøng 1 2001 Tieát kieäm 125.000 USD, caùc lôïi ích khaùc chöa ñöôïc ñaùnh giaù. Giaáy vaø boät giaáy Giaáy in, giaáy tissue carton 3 1999 Tieát kieäm 334.000 USD, giaûm 35% OÂN KK, 15% GHG, 20% thaát thoaùt sô sôïi, 30% nöôùc thaûi, 24% tieâu thuï ñieän, 16% daàu, 20% than. Boät giaáy 6 Phuù Thoï, TP.HCM Tieát kieäm 370.000 USD, giaûm 42% nöôùc thaûi, 70% taûi löôïng OÂN COD. Kim loaïi Daây, löôùi oáng theùp 2 Nam Ñònh, 1999 Tieát kieäm 357.000 USD, giaûm 15%._. OÂNKK, 20% chaát thaûi raén, 5% ñieän. Ngaønh khaùc Thuoác tröø saâu Caàn Thô 2001 Giaûm 0,1% thaønh phaàn hoaït tính (1684 kg). Ximaêng Caàn Thô 2001 Tieát kieäm 249.000 USD, giaûm 2% clinker, 14% thaïch cao vaø 7,4% ñieän. 2.1.5.2.Taïi TP.HCM TP.HCM laø ñòa phöông coù soá cô sôû saûn xuaát gaây oâ nhieãm nghieâm troïng nhieàu nhaát nöôùc, coù ñeán 8 quaän chòu aûnh höôûng oâ nhieãm. Do ñoù, ñaây cuõng laø nôi ñi ñaàu caû nöôùc veà aùp duïng SXSH. Ñeán thôøi ñieåm naøy, caùc cô quan chöùc naêng vaãn chöa thoáng keâ ñaày ñuû veà soá löôïng DN aùp duïng SXSH ôû TP.HCM. Töø khi trieån khai aùp duïng ñeán nay, gaàn 28.000 DN hoaït ñoäng trong caùc ngaønh ngheà coù khaû naêng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nhö: saûn xuaát hoaù chaát vaø taåy röûa, giaáy, deät nhuoäm, cheá bieán thöïc phaåm, thuoäc da, luyeän kim,… ñaõ ñöôïc thoâng baùo veà chöông trình naøy. Nhöng ñeán nay, soá löôïng caùc DN tham gia coøn quaù nhoû so vôùi soá DN hieän coù. Sau ñaây laø keát quaû ñaït ñöôïc qua vieäc trieån khai SXSH ôû moät soá DN taïi Tp.HCM. Baûng 2.2.Xem xeùt lôïi ích SXSH veà maët taøi chính Coâng ty Toång soá phöông aùn Phaân tích taøi chính Ñaàu tö (USD) Tieát kieäm (USD) Thôøi gian hoaøn voán Thieân Höông 24 62.000 633.700 < 2 thaùng VISSAN 9 10.000 28.000 < 5 thaùng Xuaân Ñöùc 21 15.000 96.000 < 2 thaùng Linh Xuaân 19 50.000 100.000 < 6 thaùng Phöôùc Long 19 4.400 40.000 < 2 thaùng Thuaän Thieân 14 100.000 75.000 < 1,5 naêm Toång theå 241.400 972.700 < 4 thaùng Qua baûng phaân tích taøi chính cho thaáy 61% phöông aùn ñöôïc neâu laø loaïi chi phí thaáp, caàn ñaàu tö döôùi 1.000 USD vaø 80% phöông aùn coù thôøi gian hoaøn voán döôùi 1 naêm (thôøi gian hoaøn voán döôùi 1 naêm laø khaù haáp daãn döôùi goùc ñoä taøi chính). Baûng 2.3.Xem xeùt lôïi ích SXSH veà maët moâi tröôøng Coâng ty Soá P.AÙn Taùc ñoäng moâi tröôøng giaûm Nöôùc thaûi OÂN höõu cô Khí thaûi Chaát thaûi raén Thieân Höông 24 66% 35% 30% KXÑ VISSAN 9 20% 33% - 27% Xuaân Ñöùc 21 33% 20% 30% 10% Linh Xuaân 19 45% - 35% - Phöôùc Long 19 26% - - - Thuaän Thieân 14 34% 30% 70% - Toång theå 20-66% 20-35% 30-70% > 27% Ñaây laø keát quaû tieát kieäm do giaûm tieâu thuï ñaàu vaøo nhö nöôùc, naêng löôïng, hoaù chaát, nguyeân lieäu vaø keát quaû thoáng keâ nhö sau: 55% phöông aùn SXSH coù taùc ñoäng ít hoaëc khoâng taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng, 45% phöông aùn coù lôïi ích moâi tröôøng roõ reät (trung bình hoaëc cao) vaø khoâng coù bieän phaùp taùc ñoäng xaáu ñeán moâi tröôøng. 2.1.6.Xu theá aùp duïng SXSH taïi Vieät Nam “Di dôøi caùc cô sôû gaây oâ nhieãm ra ngoaïi thaønh chi phí lôùn gaáp 4-5 laàn so vôùi aùp duïng SXSH” ñoù laø öôùc tính cuûa caùc nhaø quaûn lyù. Hieän nay, nhieàu cô sôû gaây oâ nhieãm buoäc phaûi di dôøi nhöng khoâng ñuû ñieàu kieän thöïc hieän. Vaø ñeå ra khoûi “danh saùch ñen”, moät soá ñôn vò ñaõ caûi taïo, ñoåi môùi thieát bò coâng ngheä (17%); thay ñoåi quaûn lyù, nguyeân vaät lieäu (8%); thay ñoåi qui trình saûn xuaát (28%) ñeå SXSH. Tröôùc raøo caûn thöông maïi xanh nhö hieän nay, buoäc caùc DN nhaát laø caùc DN laøm haøng xuaát khaåu duø muoán hay khoâng cuõng phaûi caûi thieän moâi tröôøng taïi cô sôû cuûa mình ñeå ñaùp öùng yeâu caàu cuûa khaùch haøng vaø caùc ñoái taùc, luùc naøy SXSH trôû thaønh moät coâng cuï ñaéc löïc. Trong xu theá caïnh tranh hieän nay, moät soá DN ñaõ thöïc söï nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa vieäc BVMT, theâm vaøo ñoù SXSH mang laïi nhieàu lôïi ích vì vaäy hoï saün saøng thueâ chuyeân gia tö vaán vaø boû chi phí ñeå aùp duïng SXSH. Hieän nay, SXSH ñaõ coù söï tham gia cuûa nhieàu ngaønh nhö: hoaù chaát, cô khí, vaät lieäu xaây döïng, thuoác baûo veä thöïc vaät,… Tröôùc ñaây khi aùp duïng SXSH doanh nghieäp thöôøng chuù troïng ñeán caùc giaûi phaùp quaûn lyù noäi vi (vì chi phí cho caùc giaûi phaùp naøy thaáp) thì nay caùc giaûi phaùp nhö ñoåi môùi coâng ngheä, thieát bò ñaõ ñöôïc xem xeùt vaø aùp duïng nhieàu. Tuy ñaàu tö ban ñaàu cao nhöng noù ñem laïi hieäu quaû raát lôùn vì vaäy coù theå thu hoài voán trong moät thôøi gian nhaát ñònh. 2.1.7.Loä trình SXSH ôû Vieät Nam trong thôøi gian tôùi Chieán löôïc BVMT quoác gia ñeán 2010 vaø ñònh höôùng ñeán naêm 2020, ñöôïc Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät ngaøy 3.12.2003, laø vaên baûn heát söùc quan troïng trong vieäc ñònh höôùng BVMT nöôùc ta trong thaäp kyû tôùi. Chieán löôïc ñaõ ñeà ra caùc muïc tieâu cho coâng taùc BVMT ñeán naêm 2010 vaø 2020, vôùi caùc muïc tieâu veà SXSH nhö : Muïc tieâu ñeán 2010 100% cô sôû saûn xuaát, xaây döïng môùi phaûi coù coâng ngheä saïch hoaëc coù caùc thieát bò giaûm thieåu oâ nhieãm, xöû lyù chaát thaûi ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng. 50% cô sôû saûn xuaát, kinh doanh ñöôïc caáp Giaáy chöùng nhaän ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng hoaëc chöùng chæ ISO14001. Xöû lyù trieät ñeå cô sôû gaây oâ nhieãm nghieâm troïng treân phaïm vi toaøn quoác theo Quyeát ñònh soá 64/2003/QÑ-TTg ngaøy 22.4.2003 cuûa Thuû töôùng Chính phuû. Muïc tieâu ñeán 2020 80% cô sôû saûn xuaát, kinh doanh ñöôïc caáp Giaáy chöùng nhaän ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng hoaëc chöùng chæ ISO14001. Hình thaønh vaø phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp taùi cheá chaát thaûi ñeå taùi söû duïng chaát thaûi vaø phaán ñaáu 30% chaát thaûi thu gom ñöôïc taùi cheá. 100% saûn phaåm, haøng hoaù xuaát khaåu vaø 50% haøng hoaù tieâu duøng trong noäi ñòa ñöôïc ghi nhaõn moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO14021. 2.2.TOÅNG QUAN TAØI LIEÄU VEÀ NGAØNH DA GIAØY 2.2.1.Giôùi thieäu veà ngaønh da giaøy 2.2.1.1.Tình hình hoaït ñoäng cuûa ngaønh da giaøy Hieän nay, ngaønh da giaøy Vieät Nam ñang ñöùng thöù 4 trong soá 8 nöôùc xuaát khaåu lôùn nhaát theá giôùi, chæ sau Trung Quoác, Hoàng Koâng vaø Italia. Kim ngaïch xuaát khaåu cuûa ngaønh vaãn ñaït möùc taêng tröôûng ñeàu ñaën haøng naêm. Baûng 2.4.Saûn löôïng da giaøy Vieät Nam 2000-2004 Loaïi saûn phaåm Ñôn vò 2000 2001 2002 2003 2004 Giaøy da caùc loaïi: 1.000 ñoâi 302.800 320.014 360.000 416.644 430.000 Giaøy theå thao 1.000 ñoâi 126.470 138.299 189.429 234.802 Giaøy nöõ 1.000 ñoâi 54.710 69.501 71.710 82.423 Giaøy vaûi 1.000 ñoâi 34.080 37.786 31.428 28.645 Caùc loaïi khaùc 1.000 ñoâi 75.220 76.428 67.433 70.774 Caëp tuùi xaùch 1.000 chieác 31.300 32.000 33.700 35.000 37.000 Da thaønh phaåm 1.000 sqf 17.000 21.000 25.000 32.000 35.000 (Nguoàn: Hieäp hoäi Da giaøy Vieät Nam) Baûng 2.5.Kim ngaïch xuaát khaåu da giaøy Vieät Nam theo lónh vöïc kinh teá Lónh vöïc 2002 % 2003 % 1/Doanh nghieäp Vieät Nam -Doanh nghieäp nhaø nöôùc -Doanh nghieäp tö nhaân 884,08 347,86 536,22 47,90 18,80 29,10 1.169,81 786,02 383,79 52,00 34,70 17,00 2/Caùc coâng ty FDI 838,65 45,40 1.097,57 48,41 3/Caùc coâng ty lieân doanh 123,40 6,70 149,19 6,60 Toång 1.846,00 100,00 2.267,38 100,00 (Nguoàn: Toång cuïc Haûi quan Vieät Nam vaø LEFASO VN) Trong thôøi gian qua, ngaønh da giaøy ñaõ mang laïi nhieàu lôïi ích nhö taïo ra saûn phaåm ñaùp öùng cho nhu caàu thò tröôøng trong nöôùc vaø xuaát khaåu, taïo coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng, taêng nguoàn thu cho ngaân saùch, goùp phaàn thuùc ñaåy quaù trình coâng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Beân caïnh ñoù, ngaønh da giaøy coøn keùo theo söï phaùt trieån cuûa noâng nghieäp theo höôùng chuyeån ñoåi cô caáu caây troàng ñeå phuïc vuï cho chaên nuoâi, thuoäc da. Vì vaäy, ñaõ giaûi quyeát vieäc laøm cho moät löôïng lôùn lao ñoäng doâi thöøa ôû noâng thoân, gaén ñoâ thò hoaù noâng thoân vôùi caùc khu coâng nghieäp. Theo Boä Coâng nghieäp, maëc duø caùc ñôn ñaët haøng xuaát khaåu giaûm do vuï kieän choáng baùn phaù giaù vaøo EU nhöng kim ngaïch xuaát khaåu trong 3 thaùng ñaàu naêm nay vaãn ñaït khoaûng 816 trieäu USD, taêng 23.1% so vôùi cuøng kyø naêm tröôùc. Muïc tieâu xuaát khaåu da giaøy caû nöôùc naêm 2006 laø ñaït kim ngaïch 3,5 tyû USD, taêng 16-17% so vôùi naêm 2005. Vaø ñeán heát thaùng 6, kim ngaïch xuaát khaåu da giaøy caû nöôùc ñaït 1,7 tyû USD baèng 50% muïc tieâu xuaát khaåu caû naêm, taêng 20,3% so vôùi cuøng kyø naêm 2005. Theo döï ñoaùn veà trieån voïng xuaát khaåu da giaøy cuûa Vieät Nam thì ñeán naêm 2010 maët haøng naøy ñaït kim ngaïch xuaát khaåu khoaûng 6,2-6,5 tyû USD vaø taêng tröôûng vôùi toác ñoä bình quaân 16,7%/naêm. 2.2.1.2.Thöïc traïng ngaønh da giaøy Vieät Nam Thò tröôøng Hieän nay, 20% saûn löôïng da giaøy saûn xuaát taïi VN ñaùp öùng ñuû nhu caàu tieâu duøng trong nöôùc vaø 80% coøn laïi laø ñeå xuaát khaåu. Trong ñoù, thò tröôøng EU chieám treân 70% toång kim ngaïch xuaát khaåu cuûa caû ngaønh vaø keá ñeán laø thò tröôøng Myõ vôùi 20%. Baûng 2.6.Moät soá thò tröôøng xuaát khaåu giaøy da ñaït kim ngaïch cao Thò tröôøng Thaùng 1/2005 Thoáng keâ sô boä (thaùng 1/2006) Löôïng (ñoâi) Trò giaù USD Ñôn giaù TB Löôïng (ñoâi) Trò giaù USD Ñôn giaù TB Hoa Kyø 3.821.976 34.019.180 8,90 3.888.758 37.364.973 9,61 Ñöùc 6.604.008 29.527.295 4,47 4.676.209 28.283.753 6,05 Anh 6.168.801 35.856.382 5,81 4.016.798 26.536.439 6,61 Haø Lan 2.445.266 20.808.580 8,51 1.773.205 16.108.404 9,08 Italia 2.879.769 16.242.736 5,64 1.780.947 14.580.737 8,19 Bæ 2.382.128 17.887.133 7,51 1.714.697 12.113.656 7,06 Phaùp 3.114.807 15.276.880 4,90 1.899.905 11.470.507 6,04 (Nguoàn: Hieäp Hoäi da giaøy Vieät Nam) Theo Hieäp Hoäi da giaøy VN, thò tröôøng xuaát khaåu tieàm naêng trong nhöõng naêm tôùi laø caùc nöôùc phaùt trieån coù söùc mua lôùn nhö Hoa Kyø, Canada, Nhaät Baûn, Hoàng Koâng, Haøn Quoác, Australia. Beân caïnh ñoù, coøn coù theå khai thaùc caùc thò tröôøng coù söùc mua khoâng lôùn nhöng chaáp nhaän haøng hoùa phuø hôïp vôùi naêng löïc saûn xuaát cuûa Vieät Nam nhö Indonesia, Malaysia, Trung Ñoâng, Chaâu Phi, Nam AÙ, Ñoâng AÂu,... Nguyeân vaät lieäu Nguyeân vaät lieäu chieám tyû troïng chính trong saûn phaåm da giaøy (chieám 68-75% toång chi phí saûn xuaát), do ñoù noù ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa ngaønh. Tuy nhieân, hieän nay VN coøn thieáu haún söï kieåm soaùt veà nguoàn nguyeân vaät lieäu, khoâng töï chuû ñöôïc nguoàn nguyeân lieäu trong nöôùc, phuï thuoäc nhieàu vaøo nguyeân vaät lieäu nhaäp khaåu (coù tôùi 60-80% nguyeân lieäu ñaàu vaøo laø nhaäp khaåu vaø do phía ñoái taùc lieân doanh cung caáp). Trong khi ñoù, caùc nguyeân lieäu trong nöôùc coù chaát löôïng keùm, khoâng ñaït tieâu chuaån quoác teá. Theo giôùi kinh doanh da giaøy, 3 loaïi nguyeân lieäu chuû yeáu ñeå saûn xuaát da giaøy laø chaát lieäu da vaø giaû da, ñeá, caùc nguyeân lieäu phuï trôï nhö keo daùn, chæ khaâu, cuùc, nhaõn hieäu, goùt,… thì ñeán 70-80% laø nhaäp khaåu töø caùc nöôùc Chaâu AÙ. Rieâng ñeá giaøy, khaâu nguyeân phuï lieäu ñöôïc caùc DN Vieät Nam chuû ñoäng toát nhaát, cuõng chæ ñaùp öùng ñöôïc 30% nhu caàu saûn xuaát. Lao ñoäng vaø naêng suaát lao ñoäng Da giaøy laø ngaønh söû duïng nhieàu lao ñoäng, theo thoáng keâ hieän taïi ngaønh da giaøy Vieät Nam ñang coù treân 500.000 lao ñoäng vôùi tyû leä treân 85% laø nöõ, khoâng keå soá lao ñoäng laøm vieäc taïi caùc cô sôû nhoû, caùc hoä gia ñình vaø trong caùc lónh vöïc coù lieân quan. Taïi nhieàu DN, tyû leä lao ñoäng nöõ chieám tôùi 95-98% toång soá lao ñoäng. Haàu heát chò em ñeán töø khu vöïc noâng thoân, caùc tænh ngheøo vaø ñaây laø nhoùm lao ñoäng chòu nhieàu thieät thoøi vì ít ñöôïc ñaøo taïo, thu nhaäp thaáp trong khi thöôøng nhaän nhöõng coâng vieäc toán söùc lao ñoäng vaø maát nhieàu thôøi gian. Coâng nhaân ngaønh da giaøy phaûi tieáp xuùc vôùi nguyeân lieäu, caùc dung moâi, phuï gia, caùc loaïi keo, chaát thaûi,… ñoäc haïi. Theo quy ñònh, ôû moâi tröôøng laøm vieäc coù söû duïng hoùa chaát ñoäc haïi baét buoäc chuû DN phaûi coù keá hoaïch ño ñaïc thöôøng xuyeân hoaëc ñònh kyø (3-6 thaùng). Nhöng thöïc teá, coù raát ít chuû DN laøm vieäc naøy vì vaäy daãn ñeán beänh ngheà nghieäp raát cao. Ngoaøi ra, aùp löïc veà thôøi gian hoaøn thaønh saûn phaåm vaø phaûi laäp ñi laäp laïi nhöõng ñoäng taùc quen thuoäc haèng ngaøy maø coâng nhaân coù trieäu chöùng bò roái loaïn taâm thaàn. Theo ñieàu tra, taïi Vieät Nam coù 10-12% coâng nhaân laøm vieäc trong caùc ngaønh da giaøy, may maëc, thuûy saûn coù trieäu chöùng naøy. Naêng suaát lao ñoäng trong ngaønh da giaøy hieän nay coøn thaáp, chæ ñaït khoaûng 1.300 ñoâi/ngöôøi/naêm, trong khi ñoù ôû YÙ 25 naêm tröôùc ñaõ laø 2.609 ñoâi/ngöôøi/naêm. Naêng löïc saûn xuaát vaø trình ñoä maùy moùc thieát bò, coâng ngheä Maëc duø caùc DN da giaøy VN phaùt trieån veà soá löôïng, song veà kyõ thuaät, coâng ngheä vaãn coøn leä thuoäc vaøo ñoái taùc, vieäc öùng duïng coâng ngheä tieân tieán coøn haïn cheá, cô sôû vaät chaát, kyõ thuaät coøn ngheøo naøn vì laøm gia coâng cho nöôùc ngoaøi laø chuû yeáu. Coøn ôû caùc DN coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöôïc xaây döïng theo tieâu chuaån hieän ñaïi, toå chöùc saûn xuaát, daây chuyeàn coâng ngheä vôùi qui moâ lôùn, kheùp kín neân chaát löôïng saûn phaåm vaø naêng suaát raát cao. 2.2.1.3. Ñònh höôùng phaùt trieån ngaønh da giaøy Da giaøy ñöôïc xeáp thöù 4 trong 6 nhoùm ngaønh haøng ñöôïc öu tieân xuaát khaåu giai ñoaïn 2006-2010. Trong quy hoaïch phaùt trieån ngaønh da giaøy tôùi naêm 2010 tieâu chí ñöa ra laø ñaït 6,2 tyû USD vaøo naêm 2010 vôùi toác ñoä taêng tröôûng bình quaân 20-22%. Vaø ñònh höôùng phaùt trieån ngaønh da giaøy trong thôøi gian tôùi laø: Höôùng ra xuaát khaåu, coi troïng thò tröôøng noäi ñòa. Chuyeån ñoåi maïnh cô caáu saûn xuaát, khuyeán khích chuyeån ñoåi phöông thöùc saûn xuaát töø gia coâng sang töï saûn xuaát. Taêng cöôøng thu huùt ñaàu tö, nhaát laø ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Khuyeán khích moïi thaønh phaàn kinh teá ñaàu tö phaùt trieån ngaønh. 2.2.1.4.Nhöõng cô hoäi vaø thaùch thöùc vôùi ngaønh da giaøy khi VN gia nhaäp WTO Cô hoäi Thò tröôøng xuaát khaåu da giaøy vaø nhaäp khaåu nguyeân vaät lieäu ñöôïc môû roäng. Saûn phaåm giaøy da xuaát khaåu seõ caïnh tranh bình ñaúng vôùi caùc ñoái thuû khaùc khoâng coøn bò vöôùng nhieàu raøo caûn veà thueá quan vaø haïn ngaïch nhö hieän nay. Söû duïng cô cheá hoaït ñoäng cuûa WTO ñeå baûo veä lôïi ích cho caùc DN da giaøy tröôùc caùc vuï kieän choáng baùn phaù giaù nhö tröôùc ñaây. Thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo ngaønh da giaøy Vieät Nam. Thaùch thöùc Vieäc loaïi boû trôï caáp xuaát khaåu, môû roäng thò tröôøng seõ laøm cho caùc saûn phaåm da giaøy nöôùc ta ngaøy caøng phaûi caïnh tranh quyeát lieät hôn. Söï phaân bieät ñoái xöû vôùi caùc coâng ty tö nhaân laøm cho vieäc môû roäng chieán löôïc theo höôùng FOB vaø phaùt trieån nguyeân vaät lieäu trôû neân khoù khaên. Neáu tham gia thò tröôøng da giaøy vôùi saûn phaåm chaát löôïng cao thì khoâng caïnh tranh ñöôïc vôùi saûn phaåm cuûa caùc quoác gia nhö: Italy, Phaùp, Taây Ban Nha, Anh, Ñöùc. Coøn neáu choïn saûn phaåm caáp thaáp, coù chaát löôïng trung bình thì laïi khoâng caïnh tranh laïi vôùi saûn phaåm saûn xuaát haøng loaït cuûa Trung Quoác. Caùc nöôùc coù chi phí saûn xuaát thaáp khaùc coù theå vöôït leân Vieät Nam taïi caùc thò tröôøng môùi noåi do coù söï hoã trôï cuûa nhaø nöôùc. 2.2.3.Vaán ñeà moâi tröôøng cuûa ngaønh da giaøy 2.2.3.1.Khí thaûi O nhieãm buïi Trong quaù trình saûn xuaát caùc coâng ñoaïn gaây oâ nhieãm buïi coù theå keå ñeán laø caùc khaâu: caét da, laïng moûng vaø baøo caùc maûnh da, may muõi giaøy, maøi ñeá giaøy, ñaùnh boùng. Thaønh phaàn chuû yeáu ôû ñaây laø buïi cô hoïc vaø noàng ñoä buïi ño ñöôïc taïi moät soá nhaø maùy nhö sau: Baûng 2.7. Noàng ñoä buïi taïi moät soá nhaø maùy saûn xuaát giaøy da TT TEÂN CÔ SÔÛ Noàng ñoä buïi (mg/m3) 1. Coâng ty FREE TREND (KCX Linh Trung) Xöôûng may giaøy Xöôûng ñònh hình 0,46 0,37 2. Coâng ty giaøy da Tröôøng Lôïi (KCN Bình Chieåu) Xöôûng may Xöôûng caét Maøi ñeá 0,41 0,42 0,56 3. Coâng ty TNHH LATEK (KCN Linh Trung) Xöôûng caét 0,48 (Nguoàn: CEFINEA-05/2001) Caùc coâng ty treân ñeàu coù trang bò heä thoáng xöû lyù buïi, vì vaäy maø haàu heát noàng ñoä buïi trong caùc xöôûng ñeàu ñaït tieâu chuaån cho pheùp ñoái vôùi moâi tröôøng lao ñoäng. Coøn ôû caùc coâng ty khoâng ñöôïc trang bò heä thoáng xöû lyù thì buïi laø moät chæ tieâu oâ nhieãm caàn phaûi chuù yù, ñaët bieät laø ôû coâng ñoaïn maøi ñeá giaøy. Coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát tieáp xuùc vôùi buïi naøy laâu coù theå bò maéc caùc beänh veà ñöôøng hoâ haáp. Beänh naøy tieán trieån nhanh gaây khoù thôû roõ reät, suy phoåi ñieån hình, traøn khí pheá maïc. Hôi dung moâi: Trong quaù trình saûn xuaát, do ñaëc ñieåm coâng ngheä coù söû duïng keo daùn neân phaùt sinh hôi dung moâi, chuû yeáu laø töø coâng ñoaïn daùn muõi giaøy, eùp goùt vaø daùn ñeá. Keo söû duïng thöôøng laø nhöïa UF ñöôïc gia nhieät ôû nhieät ñoä cao. Taïi caùc khu vöïc naøy, hôi nhöïa bay leân laøm cay maét vaø khoù thôû. Thaønh phaàn cuûa hôi nhöïa coù nhieàu Formaldehyt vaø Amoniaêc (HCHO & NH3). Trong ñieàu kieän bình thöôøng, chuùng deã daøng phaân taùn vaøo moâi tröôøng xung quanh keøm theo muøi raát ñaëc tröng (muøi khai cuûa khí NH3 vaø muøi xoác cuûa formaldehyde). Phaïm vi aûnh höôûng hôi dung moâi laø caùc khu vöïc maùy phun keo, khaâu chuaån bò keo vaø caùc khu vöïc keá caän. Khí thaûi Neáu coâng ty coù maùy phaùt ñieän döï phoøng söû duïng caùc loaïi daàu FO, DO thì seõ gaây oâ nhieãm khoâng khí. Trong quaù trình chaùy daàu FO, DO phaùt sinh moät soá khí nhö: SO2, NO2, CO, hôi nöôùc, muoäi khoùi vaø moät löôïng nhoû caùc khí CxHy, Aldehyde. Trong ñoù, taùc nhaân caàn kieåm soaùt laø SO2 vaø NO2. Tuy nhieân, loaïi khí thaûi naøy khoâng nhieàu vaø coù tính giaùn ñoaïn. 2.2.3.2.Chaát thaûi raén Bao goàm da vuïn, vaûi vuïn, chæ vuïn, simili, caùc loaïi bao bì, thuøng carton, can ñöïng hoùa chaát,.. Ñaët bieät trong chaát thaûi coù moät löôïng da pheá thaûi ñaùng keå. Baûng 2.8. Löôïng da söû duïng vaø thaûi boû cuûa Tp.HCM naêm 2000 [6] Maët haøng %sp söû duïng da Ñònh möùc söû duïng Ñònh möùc löôïng da thaûi S.löôïng (trieäu ñoâi) Löôïng da thaûi boû (pia/naêm) Giaøy theå thao Da pheá thaûi loaïi 1 Da pheá thaûi loaïi 2 20% 2,5pia/ñoâi 20% 80% 34,2 2,8 3.420.000 1.120.000 Giaøy nöõ Da pheá thaûi loaïi 1 Da pheá thaûi loaïi 2 20% 2pia/ñoâi 20% 80% 20,8 1,7 1.664.000 544.000 Giaøy da&sandal Da pheá thaûi loaïi 1 Da pheá thaûi loaïi 2 30% 2,5pia/ñoâi 15% 80% 39,8 3,6 4.477.500 2.295.000 Ghi chuù: 1pia=0,0929m2 Toång Coäng 13.520.500 Theo baûng thoáng keâ treân, naêm 2000 TP coù 13.520.500 pia da pheá thaûi, töùc khoaûng 1.256.054m2 da pheá thaûi bò boû. Trung bình 1m2 da naëng 1kg, ñieàu ñoù coù nghóa laø naêm 2000 TP coù: 1.256.054 m2 *1kg/m2 =1.256.054kg=1.256 taán da pheá thaûi. Baûng 2 .9.Caùc thaønh phaàn hoaù hoïc trong da pheá thaûi Chæ tieâu Haøm löôïng (%) pH 3-4 Ñoä aåm 50-54% Toång Nitô Kjeldahl (TKN) 14-16% Haøm löôïng tro 8-14% Cr2O3 3-4% Môõ 0,1-1,8% (Nguoàn: CEFINEA-Thaùng 05/2001) Qua baûng treân, ta nhaän thaáy trong thaønh phaàn da coù chöùa haøm löôïng protein khaù cao. Protein naøy chuû yeáu laø collagen vaø gelatin. Ngoaøi ra, kim loaïi naëng Oxit Croâm cuõng raát cao (do thuoäc da baèng pheøn Cr). Ñaây laø nguyeân nhaân gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, taùc haïi ñeán söùc khoeû con ngöôøi, ñoäng thöïc vaät. Keát quaû phaân tích haøm löôïng Cr trong da pheá thaûi taïi Khoa Moâi tröôøng-Tröôøng ÑH Baùch Khoa vaø Vieän Moâi Tröôøng&Taøi Nguyeân nhö sau: Baûng 2.10.Haøm löôïng Croâm toång trong da pheá thaûi Maãu Chæ tieâu Ñôn vò Keát quaû 1 Croâm toång g/kg 19,9 2 Croâm toång g/kg 19 Vôùi haøm löôïng toång kim loaïi Cr trong da pheá thaûi laø 2% (baûng) thì khoái Cr ñöôïc ñöa vaøo moâi tröôøng taïi TP.HCM laø 25,12 taán. Ñaây laø con soá ñaùng baùo ñoäng vaø con soá naøy seõ tieáp tuïc taêng khi maø löôïng giaøy cuûa TP ngaøy caøng taêng. Cr xaâm nhaäp vaøo cô theå con ngöôøi qua ñöôøng hoâ haáp, tieâu hoùa vaø qua da. Caùc trieäu chöùng ñoäc caáp tính bao goàm dò öùng, vieâm loeùt da, vieâm loeùt nieâm maïc muõi. Trong khi ñoù, tieáp xuùc maõn tính coù theå gaây ra vieâm thuûng vaùch ngaên muõi, toån thöông gan, xung huyeát hoaëc phuø phoåi vaø ung thö phoåi. Cr cuõng coù taùc ñoäng leân khaû naêng sinh saûn cuûa con ngöôøi. Cr(III) vaø Cr(VI) coù theå xuyeân qua lôùp nhau ñi vaøo thai nhi trong giai ñoaïn giöõa cuoái vaø thôøi kyø thai ngheùn, Cr(VI) taùc ñoäng maïnh leân thai nhi hôn so vôùi Cr(III). 2.2.3.3.Nöôùc thaûi Loaïi hình saûn xuaát giaøy da khoâng söû duïng nöôùc trong quaù trình saûn xuaát maø nöôùc chæ söû duïng cho vieäc laøm maùt maùy moùc thieát bò. Beân caïnh ñoù, nöôùc duøng cho sinh hoaït laïi raát nhieàu vì ngaønh naøy coù löôïng coâng nhaân lôùn. 2.2.3.4. Tieáng oàn vaø ñoä rung Trong daây chuyeàn saûn xuaát söû duïng nhieàu maùy moùc thieát bò cô khí, vì vaäy phaùt sinh tieáng oàn vaø chaán ñoäng. Tieáng oàn phaùt sinh chuû yeáu töø maùy neùn khí, caùc maùy maøi ñeá, maùy caét, maùy may, maùy eùp mieáng muõi giaøy,… vaø caùc phöông tieän vaän chuyeån, xeáp dôõ. Baûng 2.11.Tieáng oàn taïi moät soá nhaø maùy saûn xuaát giaøy TT TEÂN CÔ SÔÛ dBA 1. Coâng ty FREE TREND (KCX Linh Trung) Xöôûng may giaøy Xöôûng ñònh hình 79-85 81-82 2. Coâng ty giaøy da Tröôøng Lôïi (KCN BìnhChieåu) Xöôûng may Xöôûng caét EÙp mieáng muõi giaøy Coâng ñoaïn giaùn ñeá 78-82 78-85 76-82 75-78 (Nguoàn: CEFINEA-Thaùng 05/2001) Tieáp xuùc vôùi tieáng oàn coù cöôøng ñoä cao trong moät thôøi gian daøi seõ laøm giaûm thính löïc, daãn tôùi beänh ñieác ngheà nghieäp. Tieáng oàn coøn aûnh höôûng ñeán caùc cô quan khaùc nhö laøm roái loaïn chöùc naêng thaàn kinh, gaây beänh ñau ñaàu, choùng maët, coù caûm giaùc sôï haõi, gaây neân nhöõng toån thöông cho heä tim maïch vaø laøm taêng caùc beänh veà ñöôøng tieâu hoaù. Rung toaøn thaân thöôøng xaûy ra ñoái vôùi ngöôøi laøm vieäc treân maùy eùp ñeá, chaán ñoäng naøy laøm taêng huyeát aùp vaø nhòp tim. Coøn ôû caùc khaâu nhö may, ñaùnh boùng thì seõ bò rung cuïc boä ôû tay. Rung gaây ra chöùng bôït tay, maát caûm giaùc. Ngoaøi ra, rung coøn gaây thöông toån huyeát quaûn, thaàn kinh, khôùp xöông, cô baép, xuùc giaùc vaø lan roäng, thaâm nhaäp vaøo heä thoáng thaàn kinh trung öông, heä tuaàn hoaøn noäi tieát. 2.2.3.5.O nhieãm nhieät Vì coù coâng ñoaïn gia nhieät neân nhieät ñoä trong phaân xöôûng khaù cao, ngoaøi ra coøn coù söï truyeàn nhieät cuûa maùy moùc, nhieät toûa ra do thaép saùng vaø nhieät toûa ra do con ngöôøi. Laøm vieäc trong moâi tröôøng coù nhieät ñoä cao gaây neân nhöõng bieán ñoåi veà sinh lyù trong cô theå nhö ra nhieàu moà hoâi, keøm theo ñoù laø maát maùt moät löôïng lôùn caùc muoái khoaùng nhö caùc ion K, Na, Ca, I, Fe. Nhieät ñoä cao cuõng laøm cho cô tim phaûi laøm vieäc nhieàu hôn, chöùc naêng cuûa thaän, chöùc naêng cuûa heä thaàn kinh trung öông cuõng bò aûnh höôûng. Ngoaøi ra, tyû leä maéc caùc beänh thöôøng cao hôn ví duï beänh tieâu hoaù chieám tôùi 15% so vôùi 7,5%, beänh ngoaøi da 6,3% so vôùi 1,6%,… 2.2.3.6.Nguy cô chaùy noå Ñaëc ñieåm chung cuûa ngaønh laø coù nhieàu nguyeân phuï lieäu deã chaùy noå nhö vaûi, da, mousse xoáp, cao su, giaáy, keo daùn, dung moâi höõu cô (toluene, xylen, cyclohexan, xaêng,..). Do vaäy maø caàn phaûi chuù yù ñeán coâng taùc phoøng chaùy chöõa chaùy ñeå ñaûm baûo an toaøn trong lao ñoäng saûn xuaát vaø haïn cheá nhöõng toån thaát coù theå xaûy ra. 2.2.3.Tình hình quaûn lyù chaát thaûi da giaøy Khi ngaønh da giaøy baét ñaàu hình thaønh vaø phaùt trieån, nhieàu ngöôøi laïc quan cho raèng, pheá thaûi töø da giaøy coù theå taùi söû duïng cho caùc muïc ñích khaùc, do vaäy vaán ñeà quaûn lyù vaø xöû lyù chaát thaûi da giaøy ñaõ bò xem nheï. Trong khi ñoù, ñaây laïi laø moät trong 24 ngaønh ngheà ñang ñöôïc xem xeùt veà vaán ñeà chaát thaûi, ñaëc bieät laø CTNH. Thöïc traïng quaûn lyù chaát thaûi da giaøy caû nöôùc noùi chung vaø taïi TP.HCM noùi rieâng coøn raát loûng leûo, haàu nhö khoâng coù soá lieäu thoáng keâ veà khoái löôïng chaát thaûi, möùc ñoä vaø tính chaát nguy haïi cuûa da pheá thaûi ñoái vôùi moâi tröôøng vaø söùc khoûe con ngöôøi chöa ñöôïc quan taâm. Ñeán nay, vaãn khoâng coù moät cô quan toå chöùc naøo ñöùng ra quaûn lyù chaát thaûi cuûa ngaønh. Hieän nay, haàu heát caùc cô sôû khoâng thöïc hieän phaân loaïi raùc taïi nguoàn vaø chaát thaûi da giaøy cuõng chöa ñöôïc taùi söû duïng cho caùc muïc ñích khaùc. Chi phí cho 1 heä thoáng xöû lyù chaát thaûi da giaøy raát cao. Vì vaäy, vieäc thaûi boû chaát thaûi da giaøy laãn loän vôùi raùc sinh hoaït laø tình traïng chung hieän nay taïi moät soá nhaø maùy vaø ñaët bieät laø caùc cô sôû saûn xuaát hoä gia ñình. Chæ coù moät soá ít DN laø hôïp ñoàng vôùi caùc coâng ty xöû lyù chaát thaûi ñeå giaûi quyeát vaán ñeà naøy. Moät soá DN ñeå ñoái phoù ñaõ hôïp ñoàng vôùi caùc toå chöùc thu gom vaø xöû lyù chaát thaûi, nhöng thöïc teá caùc ñôn vò ñoù khoâng giao chaát thaûi ñeå xöû lyù maø ñoå theo raùc thaûi sinh hoaït. Vaø caùch xöû lyù phoå bieán hieän nay vaãn laø ñoát vaø choân laáp, moät soá nhaø maùy thueâ caùc coâng ty dòch vuï ñeå xöû lyù nhöng caùc baõi raùc ñeàu khoâng hôïp veä sinh, khoâng coù bieän phaùp ngaên ngöøa söï di chuyeån Cr töø da pheá thaûi vaøo moâi tröôøng. Coøn veà phöông phaùp ñoát, thì caùc nhaø maùy saûn xuaát giaøy da lôùn thueâ caùc cô sôû xöû lyù chaát thaûi hoaëc ñaàu tö loø ñoát ôû nhieät ñoä cao ñeå ñoát da pheá thaûi. Khoùi sinh ra töø caùc loø ñoát naøy thöôøng khoâng qua heä thoáng haáp thu buïi vaø tro töø caùc loø ñoát naøy ñöôïc ñem choân. Nhöng trong chaát thaûi da giaøy coù moät löôïng lôùn da pheá thaûi vaø trong da pheá thaûi laïi coù chöùa Cr neân khi ñem ñoát seõ laø nguoàn gaây oâ nhieãm khoâng khí nghieâm troïng. Coøn ñoái vôùi caùc saûn phaåm sau söû duïng, ñeàu ñöôïc thaûi ra vaø choân laáp chung vôùi raùc sinh hoaït, caùch naøy khoâng ñaûm baûo veä sinh, an toaøn cho moâi tröôøng vì coù khaû naêng laøm taêng haøm löôïng Cr cho moâi tröôøng ñaát, nöôùc ngaàm vaø nöôùc maët. Chöông 3 KEÁT QUAÛ ÑIEÀU TRA MOÄT SOÁ DOANH NGHIEÄP VAØ CÔ SÔÛ SAÛN XUAÁT DA GIAØY TREÂN ÑÒA BAØN TP.HCM Ñeå taïo cô sôû cho vieäc xaây döïng chính saùch, taùc giaû tieán haønh ñieàu tra moät soá doanh nghieäp vaø cô sôû saûn xuaát da giaøy treân ñòa baøn TP.HCM. Vôùi muïc ñích tìm hieåu tình hình quaûn lyù moâi tröôøng, nhaän thöùc veà SXSH, nhöõng yù kieán xoay quanh vaán ñeà aùp duïng SXSH vaø xaây döïng chính saùch khuyeán khích aùp duïng SXSH cho ngaønh da giaøy taïi Tp.HCM. Caùch thöùc thöïc hieän: Ñieàu tra thoâng qua baûng caâu hoûi thaêm doø yù kieán doanh nghieäp vaø baûng caâu hoûi thaêm doø yù kieán cô sôû saûn xuaát hoä gia ñình (xem phaàn phuï luïc 1). Ñoái töôïng ñieàu tra: Ngöôøi quaûn lyù hoaëc ngöôøi phuï traùch vaán ñeà moâi tröôøng ôû doanh nghieäp vaø chuû cô sôû saûn xuaát hoä gia ñình. Keát quaû ñieàu tra: Do thôøi gian coù haïn vaø gaëp raát nhieàu khoù khaên khi ñeán caùc doanh nghieäp vaø cô sôû saûn xuaát hoä gia ñình neân chæ ñieàu tra ñöôïc 15 xí nghieäp (chieám 47% toång soá doanh nghieäp treân ñòa baøn TP) vaø 25 cô sôû saûn xuaát hoä gia ñình (chieám 25% toång soá cô sôû treân ñòa baøn TP). Tuy nhieân, vôùi soá löôïng naøy cuõng ñaõ ñaït yeâu caàu ñaët ra. Phöông phaùp xöû lyù soá lieäu: Söû duïng chöông trình Excel ñeå xöû lyù vaø veõ ñoà thò vaø chöông trình SPSS ñeå lieân keát caùc döõ kieän vôùi nhau. 3.1.KEÁT QUAÛ ÑIEÀU TRA VEÀ QUAN ÑIEÅM MOÂI TRÖÔØNG Keát quaû ñieàu tra ôû ñoà thò 3.1 cho thaáy, coù 20% DN raát quan taâm vaø 53% DN quan taâm ñeán moâi tröôøng. Con soá töông öùng ôû cô sôû saûn xuaát hoä gia ñình laø 8% vaø 53%. Qua ñoù taÑoà thò 3.1.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra möùc ñoä quan taâm ñeán moâi tröôøng thaáy, DN quan taâm ñeán moâi tröôøng hôn laø hoä gia ñình. Vì coù qui moâ lôùn neân DN phaûi chòu söï kieåm soaùt cuûa caùc cô quan quaûn lyù do ñoù duø muoán hay khoâng hoï cuõng phaûi quan taâm ñeán moâi tröôøng. Ñoái vôùi cô sôû hoä gia ñình, hoï ít gaëp vaán ñeà vôùi cô quan quaûn lyù hôn (chæ coù 16% cho bieát coù bò ñeà nghò di dôøi, giaûm tieáng oàn, giaûm buïi) vaø moät phaàn laø vì nhaän thöùc cuûa hoï coøn thaáp, hoï chöa thaáy ñöôïc taàm quan troïng cuûa moâi tröôøng soáng vì vaäy coù ñeán 20% khoâng quan taâm. Ñoà thò 3.2.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra veà mong muoán caûi thieän moâi tröôøng Ñoà thò 3.2 cho thaáy, coù ñeán 60% DN muoán caûi thieän moâi tröôøng vaø con soá naøy ôû cô sôû hoä gia ñình laø 56%. Trong xu theá caïnh tranh hieän nay, moät soá DN ñaõ nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa vieäc BVMT vì vaäy hoï raát muoán caûi thieän moâi tröôøng. Coøn moät soá cô sôû hoä gia ñình khoâng muoán caûi thieän (24%) vì hoï cho raèng moâi tröôøng taïi cô sôû cuûa mình toát, moät soá khaùc laïi ñöa ra lyù do laø khoâng ñuû kinh phí, nhaân löïc,… 3.2.KEÁT QUAÛ ÑIEÀU TRA HIEÄN TRAÏNG QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG 3.2.1. Keát quaû ñieàu tra moâi tröôøng khoâng khí Ñoà thò 3.3.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra veà löôïng hôi dung moâi, buïi, tieáng oàn Ñoà thò 3.3 cho thaáy, coù ñeán 67% DN cho raèng hôi dung moâi, buïi, tieáng oàn phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát caàn phaûi xöû lyù vaø con soá naøy, ôû hoä gia ñình laø 56%. Moät soá DN nhaän thaáy ñaây laø vaán ñeà coù aûnh höôûng ñeán söùc khoeû coâng nhaân. Ñoà thò 3.4.Bieåu dieãn keát quaû ñieàu tra veà thieát bò xöû lyù khí Tuy nhieân, chæ coù 33% DN vaø 20% hoä gia ñình ñang söû duïng caùc thieát bò xöû lyù khí vaø mang laïi hieäu quaû (ñoà thò 3.4). Ñaây chuû yeáu laø caùc DN coù qui moâ lôùn hay môùi ñöôïc thaønh laäp trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Trong khi ñoù, coù ñeán 40% DN vaø 68% cô sôû hoä gia ñình khoâng coù thieát bò xöû lyù. Vaø trong soá naøy, coù ñeán 66,7% DN vaø 70,6% hoä gia ñình cho raèng löôïng dung moâi, buïi, tieáng oàn phaùt sinh nhieàu vaø caàn phaûi xöû lyù (baûng 1.1 vaø 1.2 phuï luïc 1). Lyù do maø caùc DN vaø hoä gia ñình ñöa ra ñoù laø khoâng ñuû kinh phí ñeå laép ñaët caùc thieát bò xöû lyù. Coù 27% DN vaø 12% cô sôû hoä gia ñình coù caùc thieát bò xöû lyù nhöng khoâng hieäu quaû. Qua tìm hieåu laø do moät soá DN chæ trang bò ñeå ñoái phoù vôùi cô quan quaûn lyù maø khoâng ñöa vaøo söû duïng, moät soá khaùc laïi s._. 6 (chính saùch giaùo duïc); muïc 1, 2, 4 (chính saùch hoã trôï trieån khai SXSH taïi doanh nghieäp vaø caùc toå hôïp SXSH ). Sôû Coâng nghieäp TP.HCM chòu traùch nhieäm chuû trì vaø phoái hôïp vôùi caùc cô quan, toå chöùc coù lieân quan ñeå thöïc hieän caùc noäi dung sau: muïc 2 vaø 3 (chính saùch moâi tröôøng); muïc 1 (chính saùch kinh teá). Hieäp hoäi Da giaøy TP.HCM chòu traùch nhieäm chuû trì vaø phoái hôïp vôùi caùc cô quan, toå chöùc lieân quan ñeå thöïc hieän caùc noäi dung sau: muïc 1 vaø 4 (chính saùch moâi tröôøng); muïc 1 vaø 2 (chính saùch kinh teá); muïc 1 vaø 4 (chính saùch giaùo duïc); muïc 3 (chính saùch hoã trôï trieån khai SXSH taïi DN vaø caùc toå hôïp SXSH). Quyõ Ñaàu Tö vaø Phaùt Trieån Ñoâ Thò TP.HCM chòu traùch nhieäm chuû trì vaø phoái hôïp vôùi caùc cô quan, toå chöùc coù lieân quan ñeå thöïc hieän noäi dung ôû muïc 2 (chính saùch trieån khai SXSH taïi DN vaø caùc toå hôïp SXSH). Phoøng Moâi tröôøng caùc quaän/huyeän vaø Ban quaûn lyù Moâi tröôøng Khu Coâng nghieäp/Khu cheá xuaát chòu traùch nhieäm chuû trì vaø phoái hôïp vôùi caùc cô quan, toå chöùc coù lieân quan ñeå thöïc hieän noäi dung ôû muïc 3 (chính saùch giaùo duïc). Caùc DN ñaêng kyù aùp duïng SXSH phaûi cam keát thöïc hieän theo noäi dung ôû muïc 6 vaø muïc 7 (chính saùch trieån khai SXSH taïi DN vaø caùc toå hôïp SXSH). Beân caïnh caùc cô quan toå chöùc chòu traùch nhieäm chính caàn coù söï phoái hôïp cuûa Uyû ban Nhaân daân caùc quaän/huyeän, vaø Sôû Taøi Chính, Sôû Khoa hoïc vaø Coâng ngheä, Sôû Keá Hoaïch vaø Ñaàu Tö,… 5.2.3.2.Phoå bieán chính saùch Trung Taâm SXSH phoái hôïp vôùi Hieäp hoäi da giaøy TP.HCM toå chöùc moät chöông trình giôùi thieäu chính saùch ñeán taát caû caùc DN vaø caùc ban ngaønh coù lieân quan. Phoøng Moâi tröôøng caùc quaän/huyeän vaø Ban quaûn lyù Moâi tröôøng Khu Coâng nghieäp/Khu cheá xuaát coù traùch nhieäm phoå bieán chính saùch ñeán vôùi töøng DN vaø cô sôû saûn xuaát hoä gia ñình trong phaïm vi quaûn lyù cuûa mình. Ñöa chính saùch naøy vaøo webside cuûa Hieäp hoäi da giaøy Tp.HCM, webside cuûa Chi Cuïc Baûo veä Moâi tröôøng TP.HCM, webside cuûa Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng Tp.HCM. Giôùi thieäu chính saùch naøy treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng nhö ñaøi truyeàn hình, ñaøi phaùt thanh, treân caùc baùo, taïp chí,… Loàng gheùp vieäc phoå bieán chính saùch vaøo caùc söï kieän cuûa ngaønh da giaøy nhö: hoäi thaûo, hoäi chôï, caùc buoåi giôùi thieäu thieát bò coâng ngheä cuûa ngaønh da giaøy,… Giôùi thieäu chính saùch naøy trong caùc khoaù ñaøo taïo veà Saûn xuaát saïch hôn do Trung taâm Saûn xuaát saïch hôn TP.HCM toå chöùc khi coù söï tham gia cuûa caùc DN da giaøy. Chöông 6 KEÁT LUAÄN-KIEÁN NGHÒ 6.1.KEÁT LUAÄN Qua ñieàu tra cho thaáy, nhaän thöùc cuûa DN vaø cô sôû hoä gia ñình veà vaán ñeà moâi tröôøng noùi chung vaø veà SXSH coøn haïn cheá, phaàn lôùn chöa hieåu ñöôïc baûn chaát, chöa nhaän thaáy lôïi ích cuûa SXSH (chæ coù 7% DN bieát roõ veà SXSH). Caùc DN cho raèng, khoù khaên lôùn nhaát maø hoï gaëp phaûi khi aùp duïng SXSH ñoù laø veà taøi chính, vì vaäy hoï caàn coù söï hoã trôï cuûa nhaø nöôùc (100% hoä gia ñình vaø 91% DN caàn ñöôïc hoã trôï). Beân caïnh ñoù, hoï cuõng caàn hoã trôï veà kyõ thuaät vaø nhaân löïc. Vaø qua ñieàu tra cuõng cho thaáy, tyû leä uûng hoä vieäc xaây döïng chính saùch khuyeán khích aùp duïng SXSH laø raát cao (coù ñeán 91% DN vaø 90% hoä gia ñình uûng hoä). Töø keát quaû naøy, moät laàn nöõa cho thaáy taàm quan troïng vaø söï caàn thieát cuûa chính saùch. Caùc DN ñeàu mong muoán chính saùch sôùm ñöôïc ban haønh vaø phoå bieán roäng raõi ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho DN khi tieáp caän SXSH. Chöông trình nghieân cöùu aùp duïng SXSH taïi XN giaøy Lega 2 ñaõ ñeà xuaát ñöôïc 26 giaûi phaùp, trong ñoù coù 6 giaûi phaùp coù theå thöïc hieän ngay, 5 giaûi phaùp bò loaïi boû vaø 15 giaûi phaùp ñöôïc phaân tích tính khaû thi ñeå xeùt thöù töï öu tieân thöïc hieän. Nhìn chung, caùc giaûi phaùp naøy töông ñoái ñôn giaûn, deã thöïc hieän vaø ñeàu ñem laïi lôïi ích cho XN. Cuï theå chi phí cho 6 giaûi phaùp coù theå thöïc hieän ngay laø 7.400.000 ñoàng, soá tieàn tieát kieäm ñöôïc laø 24.211.000 ñoàng/naêm, thôøi gian hoaøn voán khoaûng 3 thaùng röôõi vaø giaûm ñöôïc 21,7 taán CO2/naêm. Ñoái vôùi 15 giaûi phaùp coøn laïi coù chi phí laø 199.750.000 ñoàng, soá tieàn tieát kieäm ñöôïc khoaûng 171.659.000 ñoàng/naêm, thôøi gian hoaøn voán khoaûng 1 naêm vaø giaûm ñöôïc 156,36 taán CO2/naêm. Beân caïnh nhöõng lôïi ích coù theå ñònh löôïng treân, chöông trình coøn goùp phaàn caûi thieän moâi tröôøng, giaùo duïc, naâng cao nhaän thöùc cho coâng nhaân vieân vaø naâng cao hình aûnh cuûa xí nghieäp cuõng nhö ñöôïc söï quan taâm vaø thieän caûm cuûa caùc cô quan quaûn lyù, cô quan chöùc naêng. Beân caïnh ñoù, ñeà taøi cuõng ñaõ ñeà xuaát ñöôïc chính saùch khuyeán khích aùp duïng SXSH cho ngaønh da giaøy taïi Tp.HCM vôùi 6 chính saùch moâi tröôøng; 3 chính saùch kinh teá; 4 chính saùch xaõ hoäi; 7 chính saùch ñaøo taïo, giaùo duïc naâng cao nhaän thöùc vaø 8 chính saùch hoã trôï trieån khai taïi DN vaø caùc toå hôïp SXSH. Tuy chöa thaät söï hoaøn chænh nhöng chính saùch cuõng ñaõ ñöa ra nhöõng quy ñònh phuø hôïp vôùi ngaønh da giaøy vaø ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu, nguyeän voïng cuûa moät soá DN vaø cô sôû saûn xuaát hoä gia ñình treân ñòa baøn TP. Tuy nhieân ñeà taøi coøn moät soá haïn cheá nhö: Do haïn cheá veà thôøi gian vaø gaëp raát nhieàu khoù khaên khi ñeán caùc DN vaø cô sôû saûn xuaát hoä gia ñình neân soá phieáu thaêm doø yù kieán chöa nhieàu, vì vaäy keát quaû thu ñöôïc chöa phaûn aùnh ñuùng hoaøn toaøn thöïc teá. Trong quaù trình nghieân cöùu aùp duïng SXSH taïi XN giaøy Lega 2 do thieáu nhöõng soá lieäu caàn thieát vaø naêng löïc coøn haïn cheá neân coù moät soá giaûi phaùp chöa tính ñöôïc chi phí vaø lôïi ích. Vaø do thôøi gian coù haïn neân ñeà taøi chæ döøng laïi ôû vieäc ñeà xuaát caùc giaûi phaùp SXSH maø chöa ñi vaøo trieån khai aùp duïng ñeå ñaùnh giaù keát quaû cuûa chöông trình. Hieän nay, TP.HCM chöa xaây döïng ñöôïc chính saùch khuyeán khích aùp duïng SXSH neân chöa coù cô sôû ñeå xaây döïng chính saùch cho ngaønh da giaøy. Vì vaäy, khi TP ban haønh chính saùch khuyeán khích aùp duïng SXSH thì chính saùch naøy phaûi ñöôïc xem xeùt vaø boå sung cho phuø hôïp. 6.2.KIEÁN NGHÒ 6.2.1.Ñoái vôùi cô quan chöùc naêng Caàn sôùm xaây döïng vaø ban haønh chính saùch khuyeán khích aùp duïng SXSH taïi TP.HCM vaø chính saùch khuyeán khích aùp duïng SXSH cho töøng ngaønh, ñaëc bieät laø caùc ngaønh gaây oâ nhieãm ñieån hình vaø söû duïng nhieàu taøi nguyeân, naêng löôïng. Tham khaûo chính saùch SXSH cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi vaø môøi chuyeân gia tö vaán nöôùc ngoaøi, coù kinh nghieäm goùp yù ñeå hoaøn thieän caùc chính saùch. Tieáp tuïc môû caùc khoaù ñaøo taïo SXSH vaø kieåm toaùn naêng löôïng cho caùc DN. Ñaët bieät laø toå chöùc caùc khoùa ñaøo taïo chuyeân ngaønh nhaèm naâng cao nhaän thöùc cho caùn boä ôû caùc lónh vöïc khaùc nhau. Môû roäng phaïm vi trieån khai SXSH ôû taát caû caùc ngaønh vaø caùc vuøng mieàn treân caû nöôùc. Tieáp tuïc truyeàn baù nhöõng thaønh coâng cuûa caùc ñôn vò aùp duïng SXSH. Caùc cô quan, toå chöùc coù lieân quan phaûi taêng cöôøng phoái hôïp vôùi nhau ñeå giuùp ñôõ vaø taïo ñieàu kieän toát nhaát cho DN khi tieáp caän SXSH. Ñaøo taïo vaø naâng cao trình ñoä chuyeân moân cho caùc chuyeân gia, khuyeán khích thaønh laäp caùc Trung taâm tö vaán SXSH. Huy ñoäng voán töø caùc nguoàn khaùc nhau ñeå hoã trôï kòp thôøi cho caùc giaûi phaùp coù tính khaû thi cao ôû caùc DN ñang gaây oâ nhieãm nghieâm troïng. 6.2.1.Ñoái vôùi doanh nghieäp Thöïc hieän nghieâm tuùc luaät baûo veä moâi tröôøng vaø tuaân thuû theo nhöõng quy ñònh cuûa caùc cô quan chöùc naêng. Tranh thuû söï giuùp ñôõ, hoã trôï töø phía nhaø nöôùc vaø caùc cô quan toå chöùc, sôùm trieån khai SXSH ñeå ñem laïi nhöõng lôïi ích thieát thöïc cho DN mình. Thöôøng xuyeân tuyeân truyeàn, naâng cao nhaän thöùc cho coâng nhaân vieân veà vaán ñeà moâi tröôøng noùi chung vaø ñaët bieät laø tieát kieäm ñieän, nöôùc, nguyeân vaät lieäu. Ñoái vôùi caùc DN ñang trieån khai aùp duïng SXSH phaûi töøng böôùc khaéc phuïc khoù khaên ñeå thöïc hieän caùc giaûi phaùp ñaõ löïa choïn vaø tieáp tuïc duy trì SXSH. DN neân trieån khai taát caû caùc giaûi phaùp khoâng neân chuù troïng ñeán caùc giaûi phaùp coù lôïi veà kinh teá maø xem nheï caùc giaûi phaùp mang laïi lôïi ích cho moâi tröôøng. Caùc DN ñoàng yù nhaän söï trôï giuùp veà maët kyõ thuaät cuûa chöông trình SXSH phaûi thöïc hieän theo ñuùng nhöõng cam keát ñaõ ñöa ra. DN phaûi coù nghóa vuï cung caáp ñaày ñuû thoâng tin caàn thieát vaø nhaân löïc ñeå thöïc hieän chöông trình TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Boä taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng/Cuïc baûo veä moâi tröôøng (2002), Kyû yeáu Hoäi nghò Baøn troøn Quoác gia veà Saûn xuaát saïch hôn laàn thöù nhaát. Boä taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng/Cuïc baûo veä moâi tröôøng (2004), Kyû yeáu Hoäi nghò Baøn troøn Quoác gia veà Saûn xuaát saïch hôn laàn thöù hai. Hieäp hoäi Da Giaày Vieät Nam (2004), Tieâu chuaån lao ñoäng aùp duïng trong ngaønh Da Giaày Vieät Nam. Nguyeãn Ngoïc Laân (1998), Chuyeân ñeà Saûn xuaát saïch hôn. Huyønh Hoaøi Nguyeän (2004), “Giaùo trình giaûng daïy”, Saûn xuaát saïch hôn. Trònh Baûo Sôn (2000), “Luaän aùn toát nghieäp cao hoïc khoaù 10”, Khaûo saùt, ñaùnh giaù hieän traïng oâ nhieãm da do pheá thaûi vaø nghieân cöùu, ñeà xuaát phöông aùn xöû lyù, Vieän MT&TN. Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng TP.HCM (2006), “Taøi lieäu hoäi thaûo”, Goùp yù döï thaûo quy ñònh veà vieäc khuyeán khích aùp duïng SXSH taïi TP.HCM. Trung taâm Coâng ngheä Moâi tröôøng (2000), “Baùo caùo ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng”, Döï aùn thaønh laäp coâng ty Lieân doanh Giaøy da Vieät YÙ. Trung taâm Saûn xuaát saïch hôn TP.HCM (2006), Taøi lieäu Khoaù ñaøo taïo veà SXSH vaø tieát kieäm naêng löôïng. Webside: 1. www.vncpc.org 2. www.sla.org.vn 3. www.legamex.com.vn PHUÏ LUÏC 1: BAÛNG THAÊM DOØ YÙ KIEÁN Tröôøng ÑH Kyõ Thuaät-Coâng Ngheä TP.HCM Coäng Hoøa Xaõ Hoäi Chuû Nghóa Vieät Nam Khoa Kyõ Thuaät Moâi Tröôøng Ñoäc laäp-Töï do-Haïnh phuùc - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - BAÛNG THAÊM DOØ YÙ KIEÁN DOANH NGHIEÄP Xin chaøo Anh/Chò! Toâi teân: Trònh Minh Myõ Haïnh, laø sinh vieân khoa Moâi tröôøng-Tröôøng ÑH Kyõ Thuaät-Coâng Ngheä TP.HCM. Hieän nay, toâi ñang thöïc hieän ñoà aùn toát nghieäp vôùi ñeà taøi: “Nghieân cöùu aùp duïng Saûn xuaát saïch hôn vaø ñeà xuaát chính saùch khuyeán khích aùp duïng Saûn xuaát saïch hôn cho ngaønh Da giaøy taïi TP.HCM”. Xin Anh/Chò vui loøng daønh chuùt thôøi gian ñeå traû lôøi moät soá caâu hoûi. Moïi thoâng tin cung caáp ñeàu ñöôïc baûo maät vaø khoâng coù giaù trò veà maët phaùp lyù. Raát mong nhaän ñöôïc söï coäng taùc cuûa Anh/Chò. Caâu 1: Xin Anh/Chò vui loøng cho bieát quan ñieåm cuûa mình veà vaán ñeà moâi tröôøng 1.Anh/Chò coù quan taâm ñeán vaán ñeà moâi tröôøng khoâng? □ Raát quan taâm □ Quan taâm □ Bình thöôøng □ Khoâng quan taâm 2.Anh/Chò coù muoán caûi thieän tình traïng moâi tröôøng cuûa Coâng ty khoâng? □ Raát muoán □ Muoán □ Bình thöôøng □ Khoâng muoán Caâu 2: Xin Anh/Chò vui loøng cho bieát 1 soá thoâng tin veà moâi tröôøng taïi Coâng ty 1.Trong quaù trình saûn xuaát löôïng dung moâi, buïi, tieáng oàn phaùt sinh laø: □ Khoâng coù □ Coù nhöng khoâng ñaùng keå □ Nhieàu vaø caàn phaûi xöû lyù 2.Coâng ty coù thieát bò xöû lyù hôi dung moâi, buïi, tieáng oàn khoâng? □ Coù vaø ñem laïi hieäu quaû □ Coù nhöng khoâng hieäu quaû □ Khoâng coù 3. Hieän nay Coâng ty coù thöïc hieän phaân loaïi raùc thaûi khoâng? □ Coù vaø ñem laïi hieäu quaû □ Coù nhöng khoâng hieäu quaû □ Khoâng coù 4.Bieän phaùp quaûn lyù chaát thaûi raén taïi Coâng ty hieän nay laø gì? (coù theå choïn nhieàu gôïi yù) □ Taùi cheá/taùi söû duïng □ Choân laáp □ Thueâ dòch vuï □ Ñoå theo raùc sinh hoaït 5.Bieän phaùp quản lý chaát thaûi nguy haïi taïi Coâng ty laø gì? (coù theå choïn nhieàu gôïi yù) □ Xöû lyù □ Choân laáp □ Thueâ dòch vuï □ Ñoå theo raùc sinh hoaït 6.Theo Anh/Chò vaán ñeà moâi tröôøng caàn quan taâm hieän nay taïi Coâng ty laø: □ Chaát thaûi raén □ Khí thaûi □ Nöôùc thaûi □ Moâi tröôøng laøm vieäc 7.Hieän nay Coâng ty ñang aùp duïng bieän phaùp kieåm soaùt moâi tröôøng naøo döôùi ñaây? □ ISO14001 □ SXSH □ Xöû lyù cuoái ñöôøng oáng □ Bieän phaùp khaùc (Lyù do aùp duïng bieän phaùp naøy: ) 8.Neáu coù ñieàu kieän, Coâng ty seõ öu tieân aùp duïng: (choïn 1 gôïi yù) □ ISO 14001 □ SXSH □ Xöû lyù cuoái ñöôøng oáng □ Bieän phaùp khaùc 9.Chính saùch moâi tröôøng cuûa Coâng ty hieän nay laø: 10.Theo Anh/Chò laøm theá naøo ñeå caûi thieän vaán ñeà moâi tröôøng trong Coâng ty hieän nay? Caâu 3: Xin Anh/Chò vui loøng cho bieát 1 soá thoâng tin veà Saûn xuaát saïch hôn (SXSH) 1.Coâng ty ñaõ ñöôïc tham döï khoùa ñaøo taïo veà SXSH naøo chöa? □ Ñaõ tham döï □ Chöa tham döï □ Coù ñöôïc môøi nhöng chöa tham döï 2.Anh/Chò bieát gì veà SXSH? □ Bieát raát roõ □ Coù bieát □ Bieát nhöng khoâng roõ □ * Khoâng bieát (Neáu choïn * xin Anh/Chò vui loøng cho bieát lyù do: □ Khoâng quan taâm □ Chöa tham gia khoùa ñaøo taïo □ Lyù do naøo khaùc ) 3.Anh/Chò bieát SXSH qua: □ Tröôøng hoïc □ Khoùa taäp huaán □ Phöông tieän truyeàn thoâng □ Xin Anh/Chò vui loøng ñaùnh daáu (x) vaøo oâ maø Anh/Chò cho laø yù kieán cuûa mình. 1.Raát khoâng ñoàng yù 2.Khoâng ñoàng yù 3.Bình thöôøng 4.Ñoàng yù 5.Raát ñoàng yù Caâu hoûi 1 2 3 4 5 4. SXSH seõ mang laïi lôïi ích cho Coâng ty. 5.Coâng ty coù nhieàu cô hoäi khi aùp duïng SXSH. 6.Coâng ty neân aùp duïng SXSH. 7.Neáu coù 1 chính saùch hoã trôï phuø hôïp Coâng ty seõ aùp duïng SXSH. 8.Khi aùp duïng SXSH Coâng ty seõù cung caáp kinh phí ñeå thöïc hieän. 9.Khi aùp duïng SXSH Coâng ty seõ cung caáp nhaân löïc ñeå thöïc hieän. 10.Neáu ñöôïc hoã trôï ñeå aùp duïng SXSH, Coâng ty caàn söï hoã trôï veà: (choïn 2 gôïi yù) □ Taøi chính □ Kyõ thuaät □ Nhaân löïc □ Vaán ñeà khaùc 11.Theo Anh/Chò neáu aùp duïng SXSH Coâng ty seõ taäp trung vaøo giaûi phaùp: (choïn 2 gôïi yù) □ Quaûn lyù noäi vi □ Thay ñoåi nguyeân lieäu □ Kieåm soaùt quaù trình saûn xuaát □ Caûi tieán thieát bò □ Thay ñoåi coâng ngheä □ Tuaàn hoaøn/taùi söû duïng 12.Theo Anh/Chò cô hoäi SXSH ôû caùc phaân xöôûng döôùi ñaây laø gì? Phaân xöôûng daäp caét Phaân xöôûng may Phaân xöôûng eùp ñeá Phaân xöôûng hoaøn thieän Caùc vò trí khaùc 13.Theo Anh/Chò neáu/khi aùp duïng SXSH coâng ty (seõ) gaëp nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên : Thuaän lôïi Khoù khaên 14.Coâng ty coù nhöõng yeâu caàu gì khi aùp duïng SXSH? 15.Anh/Chò coù uûng hoä vieäc xaây döïng 1 chính saùch thích hôïp ñeå khuyeán khích caùc doanh nghieäp aùp duïng SXSH khoâng? □ Raát uûng hoä □ UÛng hoä □ Khoâng uûng hoä □ Khoâng coù yù kieán 16.Anh/Chò coù nhöõng ñeà xuaát gì ñeå xaây döïng chính saùch naøy:. Caâu hoûi phuï: Xin Anh/Chò cho bieát yù kieán cuûa mình veà moät soá vaán ñeà ngaønh giaøy da. 1.Theo Anh/Chò coâng nhaân ngaønh giaøy da coù maéc phaûi caùc beänh ngheà nghieäp khoâng? Neáu coù thì ñoù laø nhöõng beänh gì? 2.Theo Anh/Chò caùc cheá ñoä daønh cho coâng nhaân ngaønh giaøy da hieän nay ñaõ thoûa ñaùng chöa? YÙ kieán 3.Theo Anh/Chò nhöõng khoù khaên cuûa ngaønh giaøy da hieän nay laø gì? Chaân thaønh caûm ôn nhöõng yù kieán ñoùng goùp quyù baùu cuûa Anh/Chò. Ghi chuù Tröôøng ÑH Kyõ Thuaät-Coâng Ngheä TP.HCM Coäng Hoøa Xaõ Hoäi Chuû Nghóa Vieät Nam Khoa Kyõ Thuaät Moâi Tröôøng Ñoäc laäp-Töï do-Haïnh phuùc - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - BAÛNG THAÊM DOØ YÙ KIEÁN CÔ SÔÛ SAÛN XUAÁT HOÄ GIA ÑÌNH Xin chaøo Anh/Chò! Toâi teân: Trònh Minh Myõ Haïnh, laø sinh vieân khoa Moâi tröôøng-Tröôøng ÑH Kyõ Thuaät Coâng Ngheä TP.HCM. Hieän nay, toâi ñang thöïc hieän ñoà aùn toát nghieäp vôùi ñeà taøi: “Nghieân cöùu aùp duïng Saûn xuaát saïch hôn vaø ñeà xuaát chính saùch khuyeán khích aùp duïng Saûn xuaát saïch hôn cho ngaønh Da giaøy taïi TP.HCM”. Xin Anh/Chò vui loøng daønh chuùt thôøi gian ñeå traû lôøi moät soá caâu hoûi. Moïi thoâng tin cung caáp ñeàu ñöôïc baûo maät vaø khoâng coù giaù trò veà maët phaùp lyù. Raát mong nhaän ñöôïc söï coäng taùc cuûa Anh/Chò. Caâu 1: Xin Anh/Chò vui loøng cho bieát quan ñieåm cuûa mình veà vaán ñeà moâi tröôøng. 1.Anh/Chò coù quan taâm ñeán vaán ñeà moâi tröôøng khoâng? □ Raát quan taâm □ Quan taâm □ Bình thöôøng □ Khoâng quan taâm 2.Anh/Chò coù muoán caûi thieän tình traïng moâi tröôøng taïi cô sôû saûn xuaát cuûa mình khoâng? □ Raát muoán □ Muoán □ Bình thöôøng □ Khoâng muoán Caâu 2: Xin Anh/Chò vui loøng cho bieát 1 soá thoâng tin veà moâi tröôøng taïi cô sôû saûn xuaát. 1.Theo Anh/Chò tình traïng moâi tröôøng taïi cô sôû saûn xuaát cuûa mình □ Raát toát □ Toát □ Bình thöôøng □ Xaáu □ Raát xaáu 2.Trong quaù trình saûn xuaát cô sôû coù phaùt sinh muøi hoâi, buïi, tieáng oàn khoâng? □ Khoâng coù □ Coù nhöng khoâng ñaùng keå □ Nhieàu vaø caàn phaûi xöû lyù 3.Cô sôû coù söû duïng caùc thieát bò ñeå xöû lyù hôi dung moâi, buïi, tieáng oàn khoâng? □ Coù vaø hieäu quaûù □ Coù nhöng khoâng hieäu quaû □ Khoâng coù 4. Cô sôû coù thöïc hieän phaân loaïi raùc khoâng? □ Coù vaø ñem laïi hieäu quaû□ Coù nhöng khoâng hieäu quaû □ Khoâng coù 5.Cô sôû coù taän duïng ñöôïc gì töø pheá thaûi khoâng? Neáu coù thì söû duïng vaøo muïc ñích gì? □ Khoâng □ Coù 6.Bieän phaùp quaûn lyù chaát thaûi raén taïi cô sôû hieän nay laø gì? (coù theå choïn nhieàu gôïi yù) □ Taùi cheá/taùi söû duïng □ Choân laáp □ Thueâ dòch vuï □Ñoå theo raùc sinh hoaït 7.Cô sôû coù gaëp vaán ñeà vôùi cô quan quaûn lyù moâi tröôøng khoâng? Ñoù laø vaán ñeà gì? □ Khoâng □ Coù 8.Anh/Chò coù muoán aùp duïng caùc bieän phaùp caûi thieän moâi tröôøng taïi cô sôû khoâng? □ Raát muoán □ Muoán □ Bình thöôøng □ Khoâng muoán Caâu 3: Xin Anh/Chò vui loøng cho bieát 1 soá thoâng tin veà Saûn xuaát saïch hôn (SXSH) 1.Anh/Chò bieát gì veà SXSH? □ Bieát raát roõ □ Coù bieát □ Bieát nhöng khoâng roõ □ Khoâng bieát 2.Anh/Chò bieát SXSH qua: □ Tröôøng hoïc □ Khoùa taäp huaán □ Phöông tieän truyeàn thoâng □ Xin Anh/Chò vui loøng ñaùnh daáu (x) vaøo oâ maø Anh/Chò cho laø yù kieán cuûa mình. 1.Raát khoâng ñoàng yù 2.Khoâng ñoàng yù 3.Bình thöôøng 4.Ñoàng yù 5.Raát ñoàng yù Caâu hoûi 1 2 3 4 5 3. SXSH seõ mang laïi lôïi ích cho cô sôû saûn xuaát cuûa Anh/Chò. 4. Cô sôû saûn xuaát cuûa Anh/Chò neân aùp duïng SXSH. 5.Neáu coù 1 chính saùch hoã trôï phuø hôïp cô sôû seõ aùp duïng SXSH. 6.Khi aùp duïng SXSH cô sôû seõù cung caáp kinh phí ñeå thöïc hieän. 7.Khi aùp duïng SXSH cô sôû seõ cung caáp nhaân löïc ñeå thöïc hieän. 8.Neáu ñöôïc hoã trôï ñeå aùp duïng SXSH, cô sôû caàn söï hoã trôï veà: (choïn 2 gôïi yù) □ Taøi chính □ Kyõ thuaät □ Nhaân löïc □ Vaán ñeà khaùc 9.Theo Anh/Chò neáu aùp duïng SXSH cô sôû seõ taäp trung vaøo giaûi phaùp: (choïn 2 gôïi yù) □ Quaûn lyù noäi vi □ Thay ñoåi nguyeân lieäu □ Kieåm soaùt quaù trình saûn xuaát □ Caûi tieán thieát bò □ Thay ñoåi coâng ngheä □ Tuaàn hoaøn/taùi söû duïng 10.Theo Anh/Chò cô hoäi SXSH ôû cô sôû saûn xuaát cuûa mình laø: 11.Theo Anh/Chò neáu aùp duïng SXSH cô sôû seõ gaëp nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên gì? Thuaän lôïi Khoù khaên 12.Anh/Chò coù nhöõng yeâu caàu gì khi cô sôû cuûa mình aùp duïng SXSH? 13.Anh/Chò coù uûng hoä vieäc xaây döïng 1 chính saùch thích hôïp ñeå khuyeán khích caùc cô sôû saûn xuaát aùp duïng SXSH khoâng? □ Raát uûng hoä □ UÛng hoä □ Khoâng uûng hoä □ Khoâng coù yù kieán 14.Anh/Chò coù nhöõng ñeà xuaát gì ñeå xaây döïng chính saùch naøy. Chaân thaønh caûm ôn nhöõng yù kieán ñoùng goùp quyù baùu cuûa Anh/Chò. Ghi chuù PHUÏ LUÏC 2: MOÄT SOÁ KEÁT QUAÛ ÑIEÀU TRA Baûng 1.1.Lieân heä giöõa löôïng hôi dung moâi, buïi, tieáng oàn vaø thieát bò xöû lyù ôû DN Thieát bò xöû lyù hôi dung moâi, buïi, tieáng oàn Coù vaø hieäu quaû Coù nhöng khoâng hieäu quaû Khoâng coù Count Col % Count Col % Count Col % Löôïng hôi dung moâi, buïi, tieáng oàn phaùt sinh Coù nhöng khoâng ñaùng keå 2 40,0% 1 25,0% 2 33,3% Nhieàu vaø caàn phaûi xöû lyù 3 60,0% 3 75,0% 4 66,7% Baûng 1.2.Lieân heä giöõa löôïng hôi dung moâi, buïi, tieáng oàn vaø thieát bò xöû lyù ôû hoä gia ñình Thieát bò xöû lyù hôi dung moâi, buïi, tieáng oàn Coù vaø hieäu quaû Coù nhöng khoâng hieäu quaû Khoâng coù Count Col % Count Col % Count Col % Löôïng hôi dung moâi, buïi, tieáng oàn phaùt sinh Khoâng coù 1 33,3% 1 5,9% Coù nhöng khoâng ñaùng keå 4 80,0% 1 33,3% 4 23,5% Nhieàu vaø caàn phaûi xöû lyù 1 20,0% 1 33,3% 12 70,6% Baûng 1.3. Bieän phaùp quaûn lyù chaát thaûi raén taïi DN Responses Col Response % Bieän phaùp quaûn lyù chaát thaûi raén Taùi cheá/taùi söû duïng 3 20,0% Thueâ dòch vuï 9 60,0% Ñoå theo raùc sinh hoaït 13 86,7% Total 25 166,7% Baûng 1.4.Bieän phaùp quaûn lyù chaát thaûi raén taïi cô sôû hoä gia ñình Responses Col Response % Bieän phaùp quaûn lyù chaát thaûi raén Taùi cheá/taùi söû duïng 6 24,0% thueâ dòch vuï 7 28,0% Ñoå theo raùc sinh hoaït 21 84,0% Total 34 136,0% Baûng 1.5. Caùc giaûi phaùp ñöôïc quan taâm taïi DN Responses Col Response % Caùc giaûi phaùp ñöôïc quan taâm Quaûn lyù noäi vi 7 63,6% Thay ñoåi nguyeân lieäu 3 27,3% Kieåm soaùt quaù trình saûn xuaát 4 36,4% caûi tieán thieát bò 3 27,3% Thay ñoåi coâng ngheä 1 9,1% Tuaàn hoaøn/taùi söû duïng 4 36,4% Baûng 1.6. Caùc giaûi phaùp ñöôïc quan taâm taïi cô sôû hoä gia ñình Responses Col Response % Caùc giaûi phaùp ñöôïc quan taâm Quaûn lyù noäi vi 4 40,0% Thay ñoåi nguyeân lieäu 2 20,0% Kieåm soaùt quaù trình saûn xuaát 4 40,0% Caûi tieán thieát bò 3 30,0% Thay ñoåi coâng ngheä 2 20,0% Tuaàn hoaøn/taùi söû duïng 5 50,0% Baûng 1.7. Caùc DN vaø cô sôû hoä gia ñình caàn söï hoã trôï Caàn söï hoã trôï Responses Col Response % Responses Col Response % Taøi chính 10 90,9% 10 100,0% Kyõ thuaät 7 63,6% 6 60,0% Nhaân löïc 5 45,5% 4 40,0% Total 22 200,0% 20 200,0% Baûng 1.8. UÛng hoä xaây döïng chính saùch Öu tieân aùp duïng UÛng hoä vieäc xaây döïng moät chính saùch Raát uûng hoä uûng hoä Khoâng coù yù kieán Count Col % Count Col % Count Col % ISO 14001 1 33,3% 3 42,9% SXSH 2 66,7% 3 42,9% XL cuoái ñöôøng oáng 1 14,3% 1 100,0% PHUÏ LUÏC 3: TÍNH TOAÙN KINH TEÁ CAÙC GIAÛI PHAÙP SXSH ÔÛ XN LEGA 2 Giaûi phaùp: Thay boùng ñeøn f32 baèng boùng f26 Löôïng ñieän naêng tieát kieäm ñöôïc cho chieáu saùng trong 1 naêm laø: 4W x 1.349 boùng x 3.600h = 19.426 (kWh/naêm) Chi phí tieát kieäm ñöôïc trong moät naêm 19.426 kWh x 860 ñoàng = 16.706.000 (ñoàng) Chi phí ñaàu tö khi thay theá toaøn boä boùng ñeøn cuûa xí nghieäp x 10.000 = 13.490.000 (ñoàng) Thôøi gian hoaøn voán öôùc tính khoaûng 10 thaùng neáu thay toaøn boä boùng ñeøn cuøng moät luùc. Tuy nhieân vieäc naøy seõ gaây laõng phí lôùn neân chæ thay theá caùc boùng ñeøn naøy theo daïng cuoán chieáu khi caùc boùng f32 khoâng coøn söû duïng ñöôïc nöõa. Giaûi phaùp: Thay ballast ñieän töø baèng ballast ñieän töû Löôïng ñieän naêng tieát kieäm trong moät naêm: 6W x 1.349 boùng x 3.600 h = 29.138 (kWh) Chi phí tieát kieäm ñöôïc trong moät naêm 29.138 kWh x 860 ñoàng = 25.059.000 (ñoàng) Chi phí ñaàu tö khi thay theá toaøn boä boùng ñeøn cuûa xí nghieäp x 19.500 = 26.300.000 (ñoàng) Thôøi gian hoaøn voán khoaûng hôn moät naêm neáu thay toaøn boä ballast cuøng moät luùc. Giaûi phaùp: Giaûm soá ñeøn ôû khu vöïc maùy eùp ñeá Xöôûng Vò trí Ñoä saùng hieän taïi Soá boùng hieän taïi Soá boùng ñeà nghò giaûm EÙp ñeá Desma: 8 maùy Ñuoâi maùy phun Desma 225 32 16 Treân maùy eùp Desma 700-900 96 48 Baøn veä sinh Desma 650-800 8 04 Maùy eùp ñeá Nova: 2 maùy Treân maùy eùp Nova 540 32 16 Baøn veä sinh Nova 1280 8 04 Moãi boùng giaûm tieát kieäm 40 W, löôïng ñieän tieát kieäm cho chieáu saùng trong naêm laø: 40W x 88 boùng x 3.600 h = 12.672 (kWh/naêm) Chi phí tieát kieäm ñöôïc trong moät naêm so vôùi hieän taïi: 12.672 kWh x 860 ñoàng = 10.898.000 (ñoàng) Giaûi phaùp: Laép CB rieâng cho caùc daõy ñeøn ôû cöûa soå vaø ñöôøng ñi Xöôûng Vò trí Ñoä roïi Soá boùng ñeøn Soá daõy May laàu 1 (Toå 24,22,46) Ñöôøng ñi 530 45 3 Cöûa soå 800 06 1 May laàu 2 (Toå 27,22,43) Ñöôøng ñi 530 45 3 Cöûa soå 800 07 1 May laàu 2 (Toå 29, 44, 26) Ñöôøng ñi 430 30 5 Cöûa soå 600 06 1 May laàu 2 (Toå 23,25,39,45) Ñöôøng ñi 450 54 3 Cöûa soå 630 11 1 Hoaøn thaønh Loø saáy 450 06 1 Cöûa soå khu laøm nhaõn 850 05 1 Toång coäng 215 20 Thôøi gian laøm vieäc khoâng coù aùnh saùng töï nhieân chieám 50% thôøi gian saûn xuaát Vaäy löôïng ñieän naêng tieát kieäm cho chieáu saùng trong moät naêm laø: 40W x 215 boùng x 1.800 h = 15.480 (kWh/ naêm) Chi phí tieát kieäm ñöôïc trong 1 naêm: 15.480 kWh x 860ñ = 13.313.000 ñoàng Chi phí ñaàu tö khi laép CB cho caùc daõy ñeøn: 20 caùi x 20.000 = 400.000 ñoàng Thôøi gian hoaøn voán öôùc tính khoaûng 10 ngaøy. Giaøi phaùp: Boá trí laïi heä thoáng caáp nöôùc laïnh Heä thoáng coù 3 maùy laïnh: 2 maùy Hitachi 7,5 Hp vaø 1 maùy Missubishi 10 Hp. Bôm nöôùc laïnh: 3 x 0,5 Hp, soá giôø hoaït ñoäng trong naêm laø 3.600 h, Heä soá phuï taûi trung bình laø 0,75. Vaäy löôïng ñieän tieâu thuï trong moät naêm laø: (26,5 Hp x 0,75) x 0,75 x 3.600 = 53.663 (kWh/naêm) Löôïng ñieän tieát kieäm trong moät naêm: 8050 kWh Chi phí tieát kieäm trong moät naêm: 8050 x 860 ñoàng = 6.923.000 (ñoàng) Chi phí ñeå ñaàu tö caûi taïo laïi ñöôøng oáng caáp nöôùc laïnh khoaûng 5.000.000ñ cho caùc khoaûn ñöôøng oáng, van, co, thôøi gian hoaøn voán khoaûng 8,6 thaùng. Boá trí laïi heä thoáng caáp nöôùc laïnh theo sô ñoà ñôn giaûn sau: Van Maùy laïnh 1 Maùy laïnh 2 Maùy laïnh 3 Maùy eùp ñeá Maùy eùp ñeá Maùy eùp ñeá Maùy eùp ñeá Maùy eùp ñeá Maùy eùp ñeá Maùy eùp ñeá Ñöôøng caáp nöôùc laïnh M M M M M M M Giaûi phaùp: Laép ñaët boä EMC cho heä thoáng maùy may Toång thôøi gian hoaøn thaønh coâng ñoaïn 1 baùn thaønh phaåm laø 2 phuùt trong ñoù coù 35 s chaïy khoâng taûi. Thôøi gian chuyeån tieáp sang 1 baùn thaønh phaåm khaùc 20s. Giaû söû trong moät ngaøy (10 giôø) laøm ñöôïc 200 baùn thaønh phaåm. Vaäy toång thôøi gian chaïy khoâng taûi laø 3 giôø. Löôïng ñieän tieâu thuï thöïc teá khoaûng 1,7 kWh/ ngaøy (tröôùc khi laép EMC) Löôïng ñieän tieâu thuï sau khi laép boä EMC laø 1,2 kWh/ ngaøy Löôïng ñieän tieát kieäm trong moät naêm laø:175kWh Neáu choïn loaïi EMC 10A thì coù theå laép 1 boä EMC cho 4 maùy may vôùi soá tieàn ñaàu tö cho 1 boä EMC laø 1.100.000 VNÑ/ boä. Tính toaùn vôùi löôïng maùy cuûa XN thì trong voøng 1 naêm löôïng ñieän tieát kieäm laø: 500 maùy x 175 kWh = 87.500 (kWh/naêm) Chi phí tieát kieäm ñöôïc trong 1 naêm: 87.500kWh x 860ñ = 75.250.000 (ñoàng) Chi phí ñaàu tö khi laép boä EMC : 500/4 caùi x 1.100.000ñ = 137.500.000 (ñoàng) Thôøi gian hoaøn voán öôùc tính khoaûng 22 thaùng Giaûi phaùp: Baûo oân caùc noøng phun keo cuûa maùy eùp ñeá Toån thaát khi chöa baûo oân Toån thaát qua beà maët noøng Q = a ´ p ´ d ´ (tw - tf) ´ 1 (W) Trong ñoù a: Heä soá toaû nhieät ñoái löu töø beà maët ra moâi tröôøng = 8 (W/m2 ñoä) d: Ñöôøng kính xylanh (m) l: Chieàu daøi xylanh (m) tw: Nhieät ñoä beà maët (0C) tf: Nhieät ñoä moâi tröôøng xung quanh (0C) Toån thaát khi ñaõ baûo oân Töø coâng thöùc treân ta coù: Q = 8 ´ p ´ 0,15 ´ (110 - 30) ´ 0,6 = 180,9 (W) Choïn nhieät ñoä treân beà maët sau baûo oân laø 400C, choïn vaät lieäu baûo oân laø sôïi thuyû tinh, chieàu daøy lôùp baûo oân laø 25 mm Toån thaát qua thaønh oáng: Q = 8 ´ p ´ 0,15 ´ (40 - 30) ´ 0,6 = 22,6 (W) Vaäy naêng löôïng tieát kieäm sau khi boïc baûo oân = 180,9 - 22,6 = 158,3 (W) Naêng löôïng tieát kieäm ñöôïc trong 1 naêm cho 10 maùy: (158,3 W ´ 3.600 giôø/ naêm)/1000 ´ 10 = 5.700kWh/naêm Soá tieàn tieát kieäm trong moät naêm: 5.700 kWh/naêm ´ 860ñ = 4.900.000 (ñoàng/naêm) Chi phí ñaàu tö lôùp baûo oân khoaûng 1.200.000 ñoàng, thôøi gian hoaøn voán 3 thaùng. Giaûi phaùp: Phaân loaïi raùc taïi nguoàn Boá trí theâm soït raùc: 50 caùi ´ 20.000ñ/caùi =1.000.000 ñoàng, chi phí nhaân coâng: 6.000.000 ñoàng/naêm. Vaäy chi phí cho phaân loaïi raùc taïi nguoàn: 7.000.000 ñoàng Giaûi phaùp: Giaùo duïc naâng cao yù thöùc cho coâng nhaân vieân: Chi phí cho 1 coâng nhaân vieân :10.000 ñoàng Chi phí cho taát caû caùn boä coâng nhaân vieân trong XN:10.000 × 846 =8.460.000 ñoàng Giaûi phaùp: Kieåm tra baûo döôõng maùy moùc thieát bò , ñöôøng oáng Chi phí nhaân coâng: 2.000.000 ñ, Chi phí daàu môõ, vaät duïng kyõ thuaät: 2.000.000 ñ Toång chi phí cho giaûi phaùp laø: 4.000.000 ñoàng Giaûi phaùp: Laép bieán taàn cho ñoäng cô maùy neùn khí truïc vít Trung bình moãi thaùng XN tieâu thuï100.000 KW Löôïng ñieän tieâu thuï cho maùy neùn khí (chieám 21% löôïng ñieän tieâu thuï cuûa caû XN): 1000.000 × 21% = 21.000 KWh Laép bieán taàn tieát kieäm ñöôïc 15% vaäy löôïng ñieän tieát kieäm trong 1 naêm laø: 21.000 × 15% × 12 =37.800 KWh Soá tieàn tieát kieäm trong moät naêm laø: 37.800 × 860 = 32.508.000 ñoàng Giaûi phaùp: Boá trí laïi vaø laép theâm quaït cho caùc phaân xöôûng Boá trí laïi quaït ôû phaân xöôûng daäp caét vaø hoaøn thaønh, laép theâm quaït ôû phaân xöôûng may (14 caùi) vaø phaân xöôûng eùp ñeá (6 caùi). Chi phí: 20 caùi × 120.000 = 2.400.000ñ PHUÏ LUÏC 4: MOÄT SOÁ HÌNH AÛNH 4.1.MOÄT SOÁ HÌNH AÛNH VEÀ XÍ NGHIEÄP GIAØY LEGA 2 4.1.1.Moät soá coâng ñoaïn Coâng ñoaïn maøi caùc chi tieát Coâng ñoaïn raùp vaø may caùc chi tieát Veä sinh-kieåm tra saûn phaåm Daùn keo muõ giaøy 4.2.1.Caùc cô hoäi Saûn xuaát saïch hôn Laép coâng taéc rieâng cho töøng ñeøn ngay baøn may cuûa coâng nhaân Thay theá boùng f32 baèng boùng f26 Thay ballat ñieän töø baèng ballat ñieän töû Ð Laép ñaët boä EMC cho heä thoáng maùy may Baûo oân noøng phun keo maùy eùp ñeá Giaûm chieàu daøi sôïi chæ goø (Ð) Boá trí laïi heä thoáng caáp nöôùc laïnh Laép bieán taàn cho ñoäng cô maùy neùn khí Laép voøi taêng aùp ôû ñaàu oáng nöôùc Laép voøi nöôùc töï ñoäng taét vaø taùi söû duïng chaát thaûi raén Phaân loaïi ._.