Nghiên cứu áp dụng sản xuất sạch hơn cho công ty cổ phần kỹ nghệ thực phẩm Việt Nam (Vifon)

CHÖÔNG 1 MÔÛ ÑAÀU —&– ÑAËT VAÁN ÑEÀ Hoøa nhaäp vaøo xu theá chung cuûa theá giôùi, Vieät Nam ñaõ tieán haønh coâng cuoäc ñoåi môùi vôùi phöông chaâm ña phöông hoaù, ña daïng hoaù trong quan heä kinh teá, töøng böôùc hoäi nhaäp vôùi neàn kinh teá theá giôùi. Sau hôn 10 naêm ñoåi môùi, neàn coâng nghieäp cuûa Vieät Nam ñaõ phaùt trieån vôùi toác ñoä maïnh meõ. Trong söï phaùt trieån maïnh meõ ñoù, töø moät nöôùc noâng nghieäp ñi leân Coâng nghieäp hoùa – Hieän ñaïi hoùa, ngaønh coâng nghieäp cheá bieán Löông thöïc – Thöïc phaåm laø moät trong nhöõng ngaønh coâng nghieäp phaùt trieån nhanh nhaát vôùi nhieàu saûn phaåm phong phuù vaø ña daïng. Trong caùc ngaønh coâng nghieäp cheá bieán ñoù, ngaønh coâng nghieäp saûn xuaát mì aên lieàn cuûa Vieät Nam noùi chung vaø cuûa TpHCM noùi rieâng laø moät trong nhöõng ngaønh coù toác ñoä phaùt trieån raát nhanh. Naêm 1996 toång saûn löôïng mì ñaït khoaûng 150.000 taán; naêm 1998 taêng leân khoaûng 200.000 taán; ñeán naêm 2005 toång saûn löôïng naøy ñaït ñeán 221.000 taán, taêng khoaûng 50% so naêm 1996. Cuøng vôùi toác ñoä phaùt trieån nhanh choùng veà saûn löôïng saûn xuaát vaø chaát löôïng saûn phaåm, ngaønh saûn xuaát mì aên lieàn cuõng nhanh choùng gaây taùc ñoäng vaø aûnh höôûng xaáu ñeán moâi tröôøng, ñaëc bieät laø gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí vaø moâi tröôøng nöôùc. Theá nhöng caùc giaûi phaùp giaûi quyeát caùc vaán ñeà oâ nhieãm hieän nay cuûa caùc doanh nghieäp thöôøng laø xöû lyù cuoái ñöôøng oáng. Ñaây laø giaûi phaùp vöøa ñaét tieàn vöøa khoâng mang laïi hieäu quaû laâu daøi, thaäm chí naèm ngoaøi khaû naêng cuûa moät soá doanh nghieäp vöøa vaø nhoû. Moät giaûi phaùp giaûi quyeát caùc vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng hieäu quaû vaø phuø hôïp hôn ñoù laø giaûi phaùp saûn xuaát saïch hôn (SXSH). SXSH laø giaûi phaùp nhaèm caûi thieän hieän traïng moâi tröôøng, mang laïi hieäu quaû kinh teá cho caùc doanh nghieäp, naâng cao naâng löïc caïnh tranh cuûa saûn phaåm. So vôùi giaûi phaùp xöû lyù cuoái ñöôøng oáng thì SXSH laø giaûi phaùp höõu hieäu hôn ñaëc bieät phuø hôïp vôùi khaû naêng taøi chính vaø naêng löïc cuûa caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ôû nöôùc ta hieän nay. Vieäc thöïc hieän chieán löôïc SXSH seõ giuùp cho caùc doanh nghieäp coù nhöõng thoâng tin ñaùng tin caäy ñeå quyeát ñònh ñaàu tö hieäu quaû, ñoàng thôøi laø cô sôû ñeå caùc doanh nghieäp xaây döïng heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng, ñieàu kieän laøm vieäc vaø moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14001. Hôn nöõa, trong boái caûnh Vieät Nam ñaõ gia nhaäp WTO, thì caùc saûn phaåm cuûa Vieät Nam buoäc phaûi ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu ngaøy caøng khaét khe hôn cuûa thò tröôøng theá giôùi. Vì theá, vieäc trieån khai hoaït ñoäng SXSH laø ñoøi hoûi taát yeáu vôùi nöôùc ta hieän nay, ñaëc bieät laø trong ngaønh coâng nghieäp saûn xuaát mì noùi rieâng vaø ngaønh coâng nghieäp thöïc phaåm noùi chung. Luaän vaên “Nghieân cöùu aùp duïng SXSH cho coâng ty Coå Phaàn Kyõ Ngheä Thöïc Phaåm Vieät Nam” vôùi muïc tieâu ñaït ñöôïc caùc lôïi ích neâu treân cho coâng ty naøy. MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU Ñeà taøi nghieân cöùu aùp duïng SXSH taïi coâng ty Coå Phaàn Kyõ Ngheä Thöïc Phaåm Vieät Nam thoâng qua SXSH nhaèm muïc tieâu: Söû duïng tieát kieäm nguoàn nguyeân vaät lieäu, nhieân lieäu, naêng löôïng trong quaù trình saûn xuaát ñem laïi lôïi ích kinh teá, uy tín cho coâng ty. Giaûm phaùt sinh chaát thaûi trong quaù trình saûn xuaát, giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng cho coâng ty. Goùp phaàn baûo veä moâi tröôøng chung cho toaøn xaõ hoäi. NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU Ñeå thöïc hieän caùc muïc tieâu neâu treân, luaän vaên seõ taäp trung nghieân cöùu caùc noäi dung sau: Toång quan veà SXSH, tình hình aùp duïng SXSH taïi Vieät Nam vaø treân theá giôùi. Toång quan veà ngaønh mì aên lieàn ôû Vieät Nam. Tìm hieåu caùc hoaït ñoäng saûn xuaát, qui trình coâng ngheä cheá bieán mì, hieän traïng oâ nhieãm moâi tröôøng cuûa coâng ty VIFON. AÙp duïng SXSH taïi coâng ty VIFON. Ñaùnh giaù moät soá keát quaû böôùc ñaàu sau khi aùp duïng SXSH, nhaän xeùt nhöõng khoù khaên vaø thuaän lôïi trong quaù trình aùp duïng SXSH taïi coâng ty. GIÔÙI HAÏN CUÛA ÑEÀ TAØI Phaïm Vi Nghieân Cöùu: Do thôøi gian nghieân cöùu giôùi haïn, ñeà taøi chæ taäp trung nghieân cöùu: Caùch trieån khai ñaùnh giaù SXSH phuø hôïp vôùi hieän traïng thöïc teá cuûa coâng ty VIFON. Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp SXSH cho coâng ty VIFON. Trieån khai aùp duïng caùc giaûi phaùp SXSH ñôn giaûn taïi coâng ty VIFON. Ñoái Töôïng Nghieân Cöùu: AÙp duïng SXSH taïi coâng ty chuû yeáu taäp trung vaøo ñaùnh giaù: Tieàm naêng tieát kieäm nguyeân vaät lieäu trong saûn xuaát mì vaø caùc saûn phaåm gaïo Tieàm naêng tieát kieäm daàu FO trong quaù trình vaän haønh noài hôi, qui trình caáp vaø söû duïng hôi taïi caùc phaân xöôûng saûn xuaát (mì, saûn phaåm gaïo, töông ôùt, thòt haàm...) cuûa coâng ty. Tieàm naêng tieát kieäm nöôùc taïi caùc phaân xöôûng saûn xuaát cuûa coâng ty. Thôøi Gian Nghieân Cöùu Ngaøy baét ñaàu: 01/10/2006 Ngaøy hoaøn thaønh: 27/12/2006 PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Phöông Phaùp Luaän Khaûo saùt caùc hoaït ñoäng saûn xuaát; caùch thöùc vaän haønh noài hôi vaø caáp hôi cho caùc phaân xöôûng saûn xuaát cuûa coâng ty Toång hôïp taøi lieäu - Toång hôïp – phaân tích hieän traïng söû duïng nguyeân vaät lieäu, naêng löïong cuûa coâng ty - Löïa choïn troïng taâm ñaùnh giaù SXSH cho coâng ty Toång quan veà coâng ty VIFON Toång quan veà SXSH vaø ngaønh SX mì Nghieân cöùu aùp duïng SXSH taïi coâng ty VIFON Thu thaäp taøi lieäu Vieát baùo caùo Hình 1. Sô ñoà caùc böôùc nghieân cöùu luaän vaên Caùc böôùc nghieân cöùu aùp duïng SXSH taïi coâng ty VIFON ñöôïc toùm taét nhö sau: Nghieân cöùu – löïa choïn phöông phaùp ñaùnh giaù SXSH phuø hôïp vôùi hieän traïng thöïc teá cuûa coâng ty Döïa treân vieäc khaûo saùt, theo doõi hieän traïng söû duïng nguyeân vaät lieäu – naêng löôïng vaø hieän traïng oâ nhieãm moâi tröôøng cuûa coâng ty VIFON, töø ñoù phaân tích vaø löïa choïn troïng taâm ñaùnh giaù SXSH cho coâng ty. Sau ñoù, thieát laäp caùc baûng bieåu theo doõi caùc thoâng soá lieân quan ñeán troïng taâm ñaùnh giaù SXSH, tìm nguyeân nhaân, ñeà xuaát, löïa choïn caùc giaûi phaùp SXSH cho coâng ty. Toång hôïp caùc keát quaû ñaït ñöôïc vaø vieát baùo caùo hoaøn thaønh luaän vaên. Phöông Phaùp nghieân cöùu Phöông phaùp thu thaäp thoâng tin Thu thaäp thoâng tin töø caùc taøi lieäu, giaùo trình ñaõ ñöôïc hoïc vaø tham khaûo, caùc thoâng tin ñöôïc ñaêng taûi treân caùc webside coù lieân quan ñeán SXSH, ñeán ngaønh saûn xuaát mì aên lieàn. Thu thaäp caùc taøi lieäu lieân quan ñeán ñaëc tröng oâ nhieãm moâi tröôøng cuûa ngaønh saûn xuaát mì aên lieàn. Thu thaäp caùc taøi lieäu veà nhu caàu nguyeân vaät lieäu, qui trình coâng ngheä vaø caùc taøi lieäu veà hieän traïng moâi tröôøng cuûa coâng ty. Phöông phaùp khaûo saùt Ñieàu tra, khaûo saùt phöông caùch quaûn lyù vaø xöû lyù chaát thaûi hieän coù cuûa coâng ty. Khaûo saùt quaù trình quaûn lyù, caùch thöùc vaän haønh loø hôi, caáp hôi cho quaù trình saûn xuaát cuûa coâng ty. Toång hôïp vaø phaân tích caùc taøi lieäu thu thaäp ñöôïc Toång hôïp vaø phaân tích caùc taøi lieäu veà nhu caàu vaø hieän traïng söû duïng nguyeân vaät lieäu – naêng löôïng cuûa coâng ty. Treân cô sôû phaân tích caùc döõ lieäu ñoù, xaùc ñònh troïng taâm ñaùnh giaù SXSH cho coâng ty. Phöông phaùp luaän ñaùnh giaù SXSH Thieát laäp sô ñoà qui trình coâng ngheä chi tieát Löïa choïn caùch ñaùnh giaù vaø thieát laäp caùch caân baèng vaät chaát – kieåm toaùn naêng löôïng döïa treân tình hình thöïc teá cuûa coâng ty. Xaùc ñònh doøng thaûi vaø nguyeân nhaân phaùt sinh doøng thaûi Phöông phaùp chuyeân gia Ñöôïc söï chæ daãn vaø hoã trôï cuûa giaùo vieân höôùng daãn, tham khaûo yù kieán cuûa caùc chuyeân gia SXSH trong quaù trình trieån khai aùp duïng SXSH cho coâng ty VIFON. Ñeà xuaát vaø löïa choïn caùc cô hoäi SXSH khaû thi ñeå thöïc hieän thoâng qua vieäc trao ñoåi, thoáng nhaát yù kieán vôùi nhoùm SXSH ñaëc bieät laø chuyeân gia SXSH. YÙÙ NGHÓA CUÛA ÑEÀ TAØI Ñeà taøi naøy ñöôïc nghieân cöùu cuøng vôùi döï aùn SXSH cuûa coâng ty VIFON. Döïa vaøo hieän traïng thöïc teá cuûa coâng ty neân caùc giaûi phaùp ñöa ra mang tính khaû thi, thöïc teá cao. Ñeà taøi thöïc hieän nhaèm muïc ñích naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, giaûm chi phí saûn xuaát, giaûm phaùt sinh chaát thaûi trong quaù trình saûn xuaát vaø naâng cao uy tín thöông hieäu cho coâng ty. Laøm cô sôû ñeå coâng ty xaây döïng heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng, ñieàu kieän laøm vieäc vaø moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14001. Ñeà taøi aùp duïng phöông phaùp luaän ñaùnh giaù SXSH moät caùch linh hoaït döïa vaøo tình hình thöïc teá cuûa coâng ty, theå hieän tính môùi, tính saùng taïo cuûa ñeà taøi so vôùi phöông phaùp ñaùnh giaù SXSH chung. CHÖÔNG 2 TOÅNG QUAN VEÀ SAÛN XUAÁT SAÏCH HÔN —&– ÑÒNH NGHÓA SAÛN XUAÁT SAÏCH HÔN Theo UNEP, “SXSH laø vieäc aùp duïng lieân tuïc moät chieán löôïc phoøng ngöøa toång hôïp veà moâi tröôøng vaøo caùc quaù trình saûn xuaát, saûn phaåm vaø dòch vuï nhaèm naâng cao hieäu suaát sinh thaùi vaø giaûm thieåu ruûi ro cho con ngöôøi vaø moâi tröôøng”. Ñoái vôùi quaù trình saûn xuaát: SXSH bao goàm giaûm nguyeân lieäu vaø naêng löôïng trong quaù trình saûn xuaát ra moät ñôn vò saûn phaåm; loaïi tröø caùc nguyeân lieäu ñoäc haïi, giaûm löôïng vaø tính ñoäc haïi cuûa taát caû caùc chaát thaûi ngay taïi nguoàn thaûi. Ñoái vôùi saûn phaåm: SXSH nhaèm giaûm thieåu taùc ñoäng cuûa saûn phaåm leân moâi tröôøng, söùc khoûe vaø söï an toaøn: Trong suoát voøng ñôøi cuûa saûn phaåm Töø khaâu khai thaùc nguyeân lieäu qua khaâu saûn xuaát vaø söû duïng, ñeán khaâu thaûi boû cuoái cuøng cuûa saûn phaåm. Ñoái vôùi dòch vuï: SXSH keát hôïp nhöõng lôïi ích veà moâi tröôøng vaøo thieát keá vaø cung caáp dòch vuï. CAÙC ÑIEÀU KIEÄN TIEÂN QUYEÁT KHI AÙP DUÏNG SXSH Töï nguyeän, coù söï cam keát cuûa ban laõnh ñaïo: Moät ñaùnh giaù SXSH thaønh coâng nhaát thieát phaûi coù söï töï nguyeäân vaø cam keát thöïc hieän töø phía ban laõnh ñaïo, cam keát naøy theå hieän qua söï tham gia vaø giaùm saùt tröïc tieáp. Söï nghieâm tuùc ñöôïc theå hieän qua haønh ñoäng, khoâng chæ döøng laïi ôû lôøi noùi. Coù söï tham gia cuûa coâng nhaân vaän haønh: Nhöõng ngöôøi giaùm saùt vaø vaän haønh caàn ñöôïc tham gia tích cöïc ngay töø khi baét ñaàu ñaùnh giaù SXSH. Coâng nhaân vaän haønh laø nhöõng ngöôøi ñoùng goùp nhieàu vaøo vieäc xaùc ñònh vaø thöïc hieän caùc giaûi phaùp SXSH. Laøm vieäc theo nhoùm: Ñeå ñaùnh giaù SXSH thaønh coâng, khoâng theå tieán haønh ñoäc laäp, maø phaûi coù söï ñoùng goùp yù kieán cuûa caùc thaønh vieân trong nhoùm SXSH. Phöông phaùp luaän khoa hoïc: Ñeå SXSH beàn vöõng vaø coù hieäu quaû, caàn phaûi aùp duïng vaø tuaân thuû caùc böôùc cuûa phöông phaùp luaän ñaùnh giaù SXSH. PHÖÔNG PHAÙP LUAÄN ÑAÙNH GIAÙ SXSH Ñaùnh giaù SXSH laø moät quy trình lieân tuïc laëp ñi laëp laïi, bao goàm 6 böôùc cô baûn ñöôïc minh hoïa trong hình 1 döôùi ñaây. Böôùc 1 khôûi ñoäng Böôùc 3 Phaùt trieån caùc cô hoäi SXSH Böôùc 6 Duy trì SXSH Böôùc 5 Thöïc hieän caùc giaûi phaùp SXSH Böôùc 4 Löïa choïn caùc giaûi phaùp SXSH Böôùc 2 Phaân tích caùc coâng ñoaïn saûn xuaát Hình 2. Sô ñoà caùc böôùc thöïc hieän SXSH Böôùc 1. Khôûi ñoäng ( Getting Stared) goàm 3 nhieäm vuï - Thaønh laäp ñoäi SXSH (Designate CP team) - Lieät keâ caùc böôùc coâng ngheä (List of process step) - Xaùc ñònh vaø löïa choïn caùc coâng ngheä gaây laõng phí (Indentify and select wasteful unit operation) Böôùc 2. Phaân tích caùc böôùc coâng ngheä (Analysis of process step ) Chuaån bò sô ñoà coâng ngheä chi tieát (Process flow chart )ä Caân baèng vaät lieäu – naêng löôïng (Make meterial - Enerygy balance) Tính toaùn chi phí theo doøng thaûi (Assign cost to waste streams) Phaân tích nguyeân nhaân gaây doøng thaûi (Cause analysis) Böôùc 3. Ñeà xuaát caùc cô hoäi SXSH (Development of CP Oppertunities): Döïa treân keát quaû ñaõ laøm ôû caùc böôùc tröôùc, böôùc naøy seõ phaùt trieån, lieät keâ vaø moâ taû caùc cô hoäi/ giaûi phaùp SXSH coù theå laøm ñöôïc. Xaây döïng caùc cô hoäi SXSH (Generating CP options) Löïa choïn caùc cô hoäi coù khaû naêng nhaát (Selec workable Opportunities) Böôùc 4. Löïa choïn caùc giaûi phaùp SXSH ( Selection of CP options ) - Ñaùnh giaù tính khaû thi veà kyõ thuaät (Technical Feasibility ) - Ñaùnh giaù tính khaû thi veà kinh teá (Financial Viability ) - Ñaùnh giaù tính khaû thi veà moâi tröôøng (Environmental Feasibility ) - Löïa choïn caùc giaûi phaùp ñeå thöïc hieän (Select Solutions for Implementation) Böôùc 5. Thöïc hieän caùc giaûi phaùp SXSH (Implaementation of CP options) - Chuaån bò thöïc hieän (Prepare for Implementation ) - Thöïc hieän caùc giaûi phaùp SXSH (Implement CP Options) - Quan traéc vaø ñaùnh giaù keát quaû (Monitor and Evaluate results ) Böôùc 6. Duy trì SXSH ( Sustainining CP ) - Duy trì caùc giaûi phaùp SXSH ( Sustain CP ) - Löïa choïn coâng ñoaïn tieáp theo cho troïng taâm ñaùnh giaù (Select new focus area for next CPA).(Tieáp theo ñeán nhieäm vuï 3 cuûa böôùc 1) CAÙC GIAÛI PHAÙP SXSH Giaûm chaát thaûi taïi nguoàn Quaûn lyù noäi vi Kieåm soaùt quaù trình toát hôn Coâng ngheä saûn xuaát môùi Thay ñoåi nguyeân lieäu Caûi tieán thieát bò Tuaàn hoaøn Taän thu, taùi söû duïng taïi choå Taïo ra saûn phaåm phuï Caûi tieán saûn phaåm Thay ñoåi saûn phaåm Thay ñoåi bao bì PHAÂN LOAÏI CAÙC GIAÛI PHAÙP SXSH Hình 3. Sô ñoà phaân loaïi caùc giaûi phaùp SXSH Caùc giaûi phaùp SXSH khoâng chæ ñôn thuaàn laø thay ñoåi thieát bò, maø coøn laø caùc thay ñoåi trong vaän haønh vaø quaûn lyù cuûa moät doanh nghieäp. Caùc giaûi phaùp SXSH coù theå ñöôïc chia thaønh 3 nhoùm sau: Giaûm Chaát Thaûi Taïi Nguoàn Quaûn lyù noäi vi: Laø moät loaïi giaûi phaùp ñôn thuaàn nhaát cuûa SXSH. Quaûn lyù noäi vi khoâng ñoøi hoûi chi phí ñaàu tö vaø coù theå ñöôïc thöïc hieän ngay sau khi xaùc ñònh ñöôïc caùc giaûi phaùp. Kieåm soaùt quaù trình toát hôn: Ñeå ñaûm baûo caùc ñeàu kieän saûn xuaát ñöôïc toái öu hoaù veà maët tieâu thuï nguyeân lieäu, saûn xuaát vaø phaùt sinh chaát thaûi. Caùc thoâng soá cuûa quaù trình saûn xuaát nhieät ñoä, thôøi gian, aùp suaát, pH, toác ñoä…, caàn ñöôïc giaùm saùt vaø duy trì caøng gaàn vôùi ñieàu kieän toái öu caøng toát. Thay ñoåi nguyeân vaät lieäu: Laø vieäc thay theá caùc nguyeân lieäu ñang söû duïng baèng caùc nguyeân lieäu khaùc thaân thieän vôùi moâi tröôøng. Thay ñoåi nguyeân lieäu coøn coù theå laø vieäc mua nguyeân lieäu coù chaát löôïng toát hôn ñeå ñaït ñöôïc hieäu suaát söû duïng cao hôn. Caûi tieán caùc thieát bò: Laø vieäc thay ñoåi thieát bò ñaõ coù ñeå nguyeân lieäu toån thaát ít hôn.Vieäc caûi tieán caùc thieát bò coù theå laø ñieàu chænh toác ñoä maùy, laø toái öu kích thöôùc kho chöùa, laø vieäc baûo oân beà maët noùng hay laïnh, hoaëc thieát keá caûi thieän caùc boä phaän caàn thieát trong thieát bò. Coâng ngheä saûn xuaát môùi: Laø vieäc laép ñaët caùc thieát bò môùi vaø coù hieäu quaû hôn, giaûi phaùp naøy yeâu caàu chi phí ñaàu tö cao hôn caùc giaûi phaùp SXSH khaùc. Maëc duø vaäy, tieàm naêng tieát kieäm vaø caûi thieän chaát löôïng coù theå cao hôn so vôùi caùc giaûi phaùp khaùc. Tuaàn Hoaøn Taän thu vaø taùi söû duïng taïi choã: Laø vieäc thu gom chaát thaûi vaø söû duïng laïi cho quaù trình saûn xuaát. Taïo ra caùc saûn phaåm phuï: Laø vieäc thu gom vaø xöû lyù caùc doøng thaûi ñeå coù theå trôû thaønh moät saûn phaåm môùi hoaëc ñeå baùn ra cho caùc cô sôû saûn xuaát khaùc. Caûi Tieán Saûn Phaåm Thay ñoåi saûn phaåm: Laø vieäc caûi thieän chaát löôïng saûn phaåm vaø caùc yeâu caàu ñoái vôùi saûn phaåm ñoù ñeå laøm giaûm oâ nhieãm. Caûi thieän thieát keá saûn phaåm coù theå tieát kieäm ñöôïc löôïng nguyeân lieäu vaø hoaù chaát ñoäc haïi söû duïng. Caùc thay ñoåi veà bao bì: Laø vieäc giaûm thieåu löôïng bao bì söû duïng, ñoàng thôøi baûo veä ñöôïc saûn phaåm. Moät ví duï trong nhoùm giaûi phaùp naøy laø söû duïng bìa carton cuõ thay cho caùc loaïi xoáp ñeå baûo veä caùc vaät deã vôõ. CAÙC LÔÏI ÍCH TÖØ VIEÄC THÖÏC HIEÄN SXSH SXSH coù yù nghóa ñoái vôùi taát caû caùc doanh nghieäp, khoâng keå qui moâ lôùn hay nhoû. SXSH giuùp caùc doanh nghieäp taêng lôïi nhuaän, giaûm chaát. Caùc lôïi ích naøy coù theå toùm taét nhö sau: Giaûm chi phí saûn xuaát: SXSH giuùp laøm giaûm vieäc söû duïng laõng phí nguyeân vaät lieäu, naêng löôïng trong qui trình saûn xuaát, thoâng qua vieäc söû duïng nguyeân vaät lieäu vaø naêng löôïng moät caùch hieäu quaû hôn. Ngoaøi ra aùp duïng SXSH coøn coù nhieàu khaû naêng thu hoài vaø taùi taïo, taùi söû duïng caùc pheá phaåm, tieát kieäm ñöôïc nguyeân vaät lieäu ñaàu vaøo vaø chi phí xöû lyù. Giaûm chi phí xöû lyù chaát thaûi: SXSH seõ laøm giaûm khoái löôïng nguyeân vaät lieäu thaát thoaùt ñi vaøo doøng thaûi vaø ngaên ngöøa oâ nhieãm taïi nguoàn, do ñoù seõ laøm giaûm khoái löôïng vaø toác ñoä ñoäc haïi cuûa chaát thaûi cuoái ñöôøng oáng vì vaäy chi phí lieân quan ñeán xöû lyù chaát thaûi seõ giaûm vaø chaát löôïng moâi tröôøng cuûa coâng ty cuõng ñöôïc caûi thieän. Cô hoäi thò tröôøng môùi ñöôïc caûi thieän: Nhaän thöùc veà caùc vaán ñeà moâi tröôøng cuûa ngöôøi tieâu duøng ngaøy caøng taêng veà caùc vaán ñeà moâi tröôøng, taïo neân nhu caàu veà caùc saûn phaåm xanh treân thò tröôøng quoác teá. Ñieàu naøy môû ra moät cô hoäi thò tröôøng môùi vaø saûn xuaát ra saûn phaåm coù chaát löôïng cao vôùi giaù thaønh caïnh tranh hôn neáu taäp trung noã löïc vaøo SXSH. SXSH seõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå thöïc hieän heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14000, chöùng chæ ISO 14000 môû ra moät thò tröôøng môùi vaø khaû naêng tieáp caän thò tröôøng xuaát khaåu toát hôn. Caûi thieän hình aûnh doanh nghieäp: SXSH phaûn aùnh boä maët cuûa doanh nghieäp. Moät doanh nghieäp aùp duïng SXSH seõ ñöôïc xaõ hoäi vaø caùc cô quan chöùc naêng coù caùi nhìn thieän caûm hôn vì ñaõ quan taâm ñeán vaán ñeà moâi tröôøng. Tieáp caän caùc nguoàn taøi chính toát hôn: Caùc döï aùn ñaàu tö cho SXSH bao goàm caùc thoâng tin veà tính khaû thi veà kyõ thuaät, kinh teá, moâi tröôøng. Ñaây laø cô sôû cho vieäc tieáp nhaän caùc hoã trôï cuûa ngaân haøng hoaëc caùc quyõ moâi tröôøng. Caùc cô quan taøi chính quoác teá ñaõ nhaän thöùc roõ caùc vaán ñeà baûo veä moâi tröôøng vaø xem xeùt caùc ñeà nghò vay voán töø goùc ñoä moâi tröôøng. Moâi tröôøng laøm vieäc toát hôn: Beân caïnh caùc lôïi ích kinh teá vaø moâi tröôøng, SXSH coøn caûi thieän caùc ñieàu kieän an toaøn, söùc khoûe ngheà nghieäp cho nhaân vieân. Caùc ñieàu kieän laøm vieäc thuaän lôïi laøm taêng yù thöùc vaø thuùc ñaåy nhaân vieân quan taâm kieåm soaùt chaát thaûi traùnh laõng phí, gaây oâ nhieãm laøm maát myõ quan aûnh höôûng ñeán söùc khoeû ngöôøi saûn xuaát. Tuaân thuû caùc qui ñònh, luaät moâi tröôøng toát hôn: SXSH giuùp vieäc xöû lyù chaát thaûi hieäu quaû vaø reû tieàn hôn do löu löôïng vaø taûi löôïng caùc chaát thaûi giaûm hoaëc loaïi boû nguyeân nhaân gaây ra caùc chaát thaûi. Ñieàu naøy coù yù nghóa ñoái vôùi moâi tröôøng ñoàng thôøi deã daøng ñaùp öùng, thoaû maõn caùc tieâu chuaån, qui ñònh cuûa luaät moâi tröôøng ñaõ ban haønh. CAÙC RAØO CAÛN TRONG SXSH Thöïc hieän SXSH laø moät bieän phaùp tieáp caän tích cöïc ñeå taêng lôïi nhuaän caûi thieän moâi tröôøng laøm vieäc vaø giaûm thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng. Tuy nhieân trong quaù trình aùp duïng laïi phaùt sinh caùc raøo caûn sau: Veà Nhaän Thöùc Cuûa Caùc Doanh Nghieäp Nhaän thöùc cuûa caùc caáp laõnh ñaïo nhaø maùy veà SXSH coøn haïn cheá, nghó SXSH laø vieäc raát khoù thöïc hieän, aùp duïng toán keùm nhieàu. Ngaïi tieát loä thoâng tin ra ngoaøi, khoâng muoán thay ñoåi quaù trình saûn xuaát. Hoà sô ghi cheùp veà saûn xuaát coøn ngheøo naøn. Thöôøng taäp trung vaøo xöû lyù cuoái ñöôøng oáng Chöa ñaùnh giaù cao veà giaù trò cuûa taøi nguyeân thieân nhieân. Vieäc tieáp caän caùc nguoàn taøi chính ñaàu tö cho SXSH coøn nhieàu thuû tuïc phieàn haø, raéc roái. Xem SXSH nhö laø moät döï aùn chöù khoâng phaûi laø moät chieán löôïc ñöôïc thöïc hieän lieân tuïc cuûa coâng ty. Veà Phía Toå Chöùc – Quaûn Lyù Cuûa Caùc Cô Quan Nhaø Nöôùc Thieáu heä thoáng qui ñònh coù tính chaát phaùp lyù khuyeán khích, hoã trôï vieäc BVMT noùi chung vaø tieát kieäm taøi nguyeân thieân nhieân, aùp duïng SXSH noùi rieâng. Thieáu söï quan taâm veà SXSH trong chieán löôïc vaø chính saùch phaùt trieån coâng nghieäp vaø thöông maïi. Chöa toå chöùc thuùc ñaåy SXSH ñi vaøo thöïc tieån hoaït ñoäng coâng nghieäp. Luaät MT chöa coù tính nghieâm minh, vieäc cöôõng cheá thöïc hieän luaät moâi tröôøng chöa chaët cheõ. Caùc qui ñònh veà moâi tröôøng coøn quaù taäp trung vaøo xöû lyù cuoái ñöôøng oáng. Veà Kyõ Thuaät Thieáu caùc phöông tieän kyõ thuaät ñeå ñaùnh giaù SXSH hieäu quaû. Naêng löïc kyõ thuaät coøn haïn cheá. Haïn cheá trong tieáp caän thoâng tin kyõ thuaät, thieáu thoâng tin veà coâng ngheä toát nhaát hieän coù vaø coâng ngheä haáp daãn veà maët kinh teá. Caùc Cô Quan Tö Vaán: Thieáu caùc chuyeân gia tö vaán veà SXSH cho caùc ngaønh coâng nghieäp khaùc nhau. NHÖÕNG YEÂU CAÀU CHUNG ÑEÅ THUÙC ÑAÅY SXSH Ñeå SXSH thaâm nhaäp vaøo cuoäc soáng xaõ hoäi vaø aùp duïng roäng raõi hôn, caàn coù nhöõng yeâu caàu chung ñeå thuùc ñaåy SXSH, caùc yeâu caàu ñoù bao goàm: Quaùn trieät caùc nguyeân taéc SXSH trong luaät phaùp vaø caùc chính saùch phaùt trieån quoác gia: Caùc nguyeân taéc phoøng ngöøa oâ nhieãm noùi chung vaø SXSH noùi rieâng phaûi ñöôïc loàng gheùp trong taát caû caùc quy ñònh phaùp lyù vaø caùc chính saùch phaùt trieån quoác gia. Nhanh choùng ban haønh caùc chính saùch khuyeán khích chuyeån giao coâng ngheä saïch vaø caùc höôùng daãn thöïc hieän SXSH cho caùc ngaønh cuï theå. Nhaän thöùc cuûa coäng ñoàng vaø thoâng tin veà SXSH: Ñeå taïo söï hieåu bieát roäng raõi trong taát caû caùc thaønh phaàn xaõ hoäi veà SXSH caàn tieán haønh roäng raõi caùc chöông trình truyeàn thoâng, ñaøo taïo vaø taäp huaán veà SXSH, truyeàn baù nhöõng thaønh coâng cuûa caùc doanh nghieäp ñaõ aùp duïng SXSH trong thôøi gian qua. Ñoàng thôøi thieát laäp moät maïng löôùi trao ñoåi thoâng tin veà SXSH treân qui moâ lôùn. Phaùt trieån nguoàn nhaân löïc vaø taøi chính cho SXSH: Ñaây laø nhöõng yeâu caàu quan troïng nhaát ñeå coù theå thuùc ñaåy vieäc trieån khai SXSH trong thöïc teá cuoäc soáng. Nguoàn löïc öu tieân bao goàm caùc cô quan vaø chuyeân gia tö vaán, caùc cô quan ñaøo taïo aù nguoàn löïc taøi chính coù theå ñöôïc xaây döïng töø ngaân saùch nhaø nöôùc, caùc loaïi thueá, phí, quyõ vaø caùc nguoàn hoã trôï quoác teá. Phoái hôïp giöõa nhaän thöùc vaø khuyeán khích: Ñeå SXSH ñöôïc thuùc ñaåy moät caùch coù hieäu quaû, caàn keát hôïp caùc yeáu toá nhö: caùc quy ñònh phaùp lyù, coâng cuï kinh teá vaø caùc bieän phaùp giuùp ñôõ hoã trôï, khuyeán khích aùp duïng SXSH. Moät moâ hình raát ñaùng ñöôïc xem xeùt vaø nhaân roäng laø laäp quyõ moâi tröôøng öu tieân cho doanh nghieäp vay vôùi laõi suaát thaáp ñeå thöïc hieän caùc döï aùn SXSH. TÌNH HÌNH AÙP DUÏNG SXSH Treân Theá Giôùi Naêm 1989, chöông trình Moâi tröôøng cuûa Lieân Hôïp Quoác (UNEP) ñaõ ñöa ra saùng kieán veà SXSH, caùc hoaït ñoäng SXSH cuûa UNEP ñaõ daãn ñaàu phong traøo vaø ñoäng vieân caùc ñoái taùc quaõng baù khaùi nieäm SXSH treân toaøn theá giôùi. Naêm 1990 toå chöùc Hôïp taùc vaø Phaùt trieån kinh teá (OECD) ñaõ xaây döïng caùc höôùng hoaït ñoäng veà SXSH treân cô sôû chöông trình hôïp taùc vôùi UNEP veà “ Coâng ngheä vaø Moâi tröôøng “. Naêm 1994, coù hôn 32 Trung taâm SXSH ñöôïc thaønh laäp, trong ñoù coù Vieät Nam. Naêm 1998, UNEP chuaån bò tuyeân ngoân Quoác teá veà SXSH, chính saùch tuyeân boá cam keát veà chieán löôïc vaø thöïc hieän SXSH. SXSH ñaõ ñöôïc aùp duïng thaønh coâng ôû caùc nöôùc nhö Lithuania, Trung Quoác, AÁn Ñoä, Coäng Hoaø Seùc, Tanzania, Meâhico,….Vaø ñang ñöôïc coâng nhaän laø moät caùch tieáp caän chuû ñoäng, toaøn dieän trong quaûn lyù moâi tröôøng coâng nghieäp ÔÛ Lithuania, vaøo nhöõng naêm 1950 chæ coù 4% caùc coâng ty trieån khai SXSH, con soá naøy ñaõ taêng leân 30% vaøo nhöõng naêm 1990. ÔÛ Coäng hoaø Seùc, 24 tröôøng hôïp nghieân cöùu aùp duïng SXSH ñaõ cho thaáy chaát thaûi coâng nghieä phaùt sinh ñaõ giaûm gaàn 22.000 taán/naêm, bao goàm caû 10.000 taán chaát thaûi nguy haïi. Nöôùc thaûi ñaõ giaûm 12.000 m3/naêm. Lôïi ích kinh teá öôùc tính khoaûng 24 tyû USD/naêm. ÔÛ Indonesia baèng caùch aùp duïng SXSH ñaõ tieát kieäm khoaûng 35.000 USD/naêm (ôû nhaø maùy ximaêng). Thôøi gian thu hoài voán ñaàu tö cho SXSH khoâng ñeán moät naêm. ÔÛ Trung Quoác, caùc döï aùn thöïc nghieäm taïi 51 coâng ty trong 11 ngaønh coâng nghieäp ñaõ cho thaáy SXSH ñaõ giaûm ñöôïc oâ nhieãm töø 15-31% vaø coù hieäu quaû gaáp 5 laàn so vôùi caùc phöông phaùp truyeàn thoáng. ÔÛ AÁn Ñoä aùp duïng SXSH cuõng raát thaønh coâng, ñieån hình nhö hai coâng ty: coâng ty lieân doanh HERO HONDA Motors (AÁn Ñoä: 55%, Nhaät:45%) vaø coâng ty Tehri Pulp and Perper Limited (bang Musaffarnagar), sau khi aùp duïng SXSH ñaõ giaûm hôn giaûm hôn 50% nöôùc tieâu thuï, giaûm 26% naêng löôïng tieâu thu, giaûm 10% löôïng hôi tieâu thuï….Vôùi toång soá tieàn tieát kieäm treân 500.000USD. Baûng 1. Keát quaû aùp duïng SXSH cuûa moät soá nöôùc treân theá giôùi STT Doanh nghieäp (ngaønh) Quoác gia Tieát kieäm Ñaàu tö Thôøi gian hoaøn voán 1 Hirsch GmbH (Da) Austria Tieát kieäm chi phí: 450.000 USD Giaûm: - Da maûnh vuïn thöøa 45% - Acetone 85% 700.000 USD 1,6 naêm 2 Landskrona Galvanoverk (Maï ñieän) Sweden Tieát kieäm chi phí: 80.300 USD Trong ñoù: - Nöôùc: 10.800 USD - Naêng löôïng: 7.100 USD - Hoùa chaát: 24.600 UDS -Dòch vuï: 37.800 USD 421700 USD 5,5 naêm 3 Rhone Poulenc Chemicals Ltd (Hoùa chaát) United Kingdom Tieát kieäm chi phí: 51.000 USD Trong ñoù: - Giaûm löôïng nöôùc thaûi vaø COD: 9741USD - Giaûm nöôùc tieâu thuï: 4.876 USD - Hao huït saûn phaåm: 36.522 USD 10.000 USD 3 thaùng 4 Robins company (Maï vaø gia coâng kim loaïi) United states Tieát kieäm haøng naêm: 117.000 USD Giaûm chi phí: Nöôùc söû duïng: 22.000 USD Hoùa chaát söû duïng: 13.000 USD Thaûi boû buøn caën vaø chaát thaûi ñoäc haïi: 28.000 USD Thu nhaäp töø baùn kim loaïi thu hoài töø buøn thaûi: 14.000 USD Phaân tích taïi phoøng thí nghieäm: 40.000 USD. 240.000 USD 2 naêm 5 Coâng ty saûn xuaát boät giaáy vaø giaáy Ashoka AÁn Ñoä Tieát kieäm chi phí: 118.000 USD Giaûm chi phí: Xöû lyù nöôùc thaûi (giaûm 0.8 TPD, COD) Tieâu thuï Kerosene Hao huït xô Taêng naêng löïc saûn xuaát giaáy 25.000 USD < 3 thaùng Nguoàn: Saûn xuaát saïch hôn toaøn theá giôùi (Cleaner Production Worldwide), UNEP, 1995. 2.8.2. ÔÛ Vieät Nam SXSH ñöôïc bieát ñeán hôn 10 naêm nay, naêm 1998, döôùi söï hoã trôï cuûa UNIDO vaø UNEP Trung taâm Saûn xuaát saïch quoác gia taïi Vieät Nam ñaõ ñöôïc thaønh laäp. Nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa vaán ñeà naøy, ngaøy 22/09/1999, Boä tröôûng Boä KHCN & MT ñaõ kyù vaøo Tuyeân ngoân quoác teá veà SXSH, theå hieän cam keát cuûa Chính phuû trong vieäc phaùt trieån ñaát nöôùc theo höôùng beàn vöõng hai naêm sau (11-1998) khaùi nieäm SXSH Vieät Nam ra ñôøi. Theo baùo caùo cuûa Cuïc Baûo veä moâi tröôøng coù gaàn 28.000 doanh nghieäp hoaït ñoäng trong caùc ngaønh ngheà coù khaû naêng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nhö: saûn xuaát hoaù chaát vaø taåy röûa, saûn xuaát giaáy, deät nhuoäm, thöïc phaåm, thuoäc da, luyeän kim,… ñaõ ñöôïc thoâng baùo veà chöông trình naøy. Nhöng ñeán nay soá löôïng caùc doanh nghieäp tham gia SXSH chæ khoaûng 199 doanh nghieäp treân 30 tænh thaønh (danh saùch 199 doanh nghieäp ñaõ trieån khai aùp duïng SXSH ôû Vieät Nam ñöôïc ñính keøm phuï luïc 1), con soá naøy coøn quaù nhoû so vôùi soá doanh nghieäp saûn xuaát coâng nghieäp hieän coù ôû nöôùc ta, Trong khi tieàm naêng tieát kieäm cho caùc ngaønh coøn raát lôùn. Haàu heát caùc doanh nghieäp khi aùp duïng SXSH ñeàu giaûm ñöôïc töø 20-35% löôïng chaát thaûi, tieát kieäm ñöôïc treân 2-3 tyû ñoång/naêm laø phoå bieán, thaäm chí ñaõ coù 3 doanh nghieäp giaûm treân 50% löôïng nöôùc thaûi vaø hoaù chaát. Keát quaû aùp duïng SXSH cuûa moät soá ngaønh coâng nghieäp ôû Vieät Nam ñöôïc theå hieän trong baûng 2. Baûng 2. Keát quaû aùp duïng SXSH cuûa moät soá ngaønh coâng nghieäp ôû Vieät Nam Teân ngaønh SL DN Ñaïi ñieåm Keát quaû sau khi aùp duïng SXSH Deät 4 Nam Ñònh, Haø Noäi, Tp.HCM Tieát kieäm 115.000 USD, giaûm tôùi 14% OÂNKK, 14% caùc khí gaây hieäu öùng nhaø kính (GHG), 20% söû duïng hoùa chaát, 14% ñieän vaø 14% tieâu thuï daàu DO May 1 TpHCM Tiết kiệm được 12,77 tỷ đồng về điện vaø dầu FO, giảm thải ra moâi trường 10.780 tấn CO2. Thöïc phaåm vaø bia Thaïch traéng, bia, haûi saûn 4 Haûi Phoøng, Ninh Bình, Tp.HCM Tieát kieäm 55.000 USD, giaûm tôùi 13% OÂNKK, 78% (GHG), 34% chaát thaûi raén,40% hoùa chaát söû duïng, 78% tieâu thuï ñieän vaø 13% tieâu thuï than Mì 1 Tp.HCM Tieát kieäm 300.000 USD, caùc lôïi ích khaùc chöa ñöôïc ñaùnh giaù. Ñöôøng 1 Tieát kieäm125.000 USD, caùc lôïi ích khaùc chöa ñöôïc ñaùnh giaù. Daàu aên 1 Nhaø maùy daàu Taân Binh-TpHCM Lượng nước cần cho một tấn sản phẩm giảm từ 6-8 m3 xuống coøn 3-4 m3; giảm 700-800 m3 nöôùc cần phải xử lí trong ngaøy, lượng dầu FO sử dụng giảm khoảng 1-1,5 tấn/ngaøy neân lượng oâ nhiễm khí thải ra moâi trường cũng giảm. Kim loaïi 2 Nam Ñònh, Haûi Phoøng Tieát kieäm ñöôïc 357.000 USD, giaûm 15% oâ nhieãm khoâng khí, 20% chaát thaûi raén, 5% tieâu thuï ñieän, 15% tieâu thuï than. Giaáy vaø boät giaáy Giaáy in, giaáy tissue vaø carton 3 Phuù Thoï, thaønh phoá Hoà Chí Minh Tieát kieäm 334.000 USD, giaûm tôùi 35% oâ nhieãm khoâng khí, goùp phaàn vaøo vieäc giaûm phaùt thaûi 950 taán CO2/naêm, giaûm 20% thaát thoaùt sô sôïi, 30% nöôùc thaûi, 20% tieâu thuï ñieän vaø than…. Boät giaáy 6 Phuù Thoï, Hoøa Bình, Tp.HCM Tieát kieäm 370.000 USD, giaûm tôùi 42% nöôùc thaûi, 70% taûi löôïng OÂN COD. Giaáy 1 Coâng ty giaáy Vieät trì Phuù thoï Tieát kieäm 2.226 trieäu ñoàng/naêm, giaûm 6% löôïng boät giaáy, 29% hoùa chaát taåy, 15% nöôùc söû duïng giaûm 550.000 m3 nước thải, 30% tải lượng hữu cơ... Cao su 1 Cô sôû cheá bieán cao su Taán Thaønh Giaûm löôïng nöôùc thaûi phaûi xöû lyù ôû khaâu taùch taïp chaát vaø thay nöôùc ôû beå laøm saïch nguyeân lieäu laø 23.5 m3/ngaøy, töông ñuông 86.950 VND/ngaøy vaø löôïng nöôùc tieâu thuï giaûm 20%, tieát kieäm chi phí cho ñieän naêng 900.000 VND/thaùng. Vaät lieäu xaây döïng Ximaêng 1 Caàn Thô 2001 Tieát kieäm 249.000 USD, giaûm 2% clinker, 14% thaïch cao vaø 7,4% ñieän. Taám lôïp amiaêng 1 Coâng ty coå phaàn Baïch Ñaèng Tieát kieäm 2._.52 taán amiaêng /naêm, 350 taán ximaêng/naêm; giaûm tyû leä saûn phaåm hö hoûng töø 1% - 0.3%, giaûm tyû leä saûn phaåm chaát löôïng thaáp töø 5% - 3%; tieát kieäm 247.000 USD/ naêm. Gaïch 1 Coâng ty gaïch oáp laùt Haø Noäi Giaûm phaùt thaûi 344 taán khí CO2/ naêm Theùp 1 Nam Ñònh Lôùp ræ sau uû moûng hôn khoaûng 50%, giaûm 39% löôïng axit HCl, giaûm 39% löôïng saûn phaåm keùm chaát löôïng, tieát kieäm ñöôïc 139 trieäu/naêm. Ngaønh khaùc Giaøy 2 Caàn Thô 2001 Tieát kieäm 33.000 USD, giaûm 50% tieâu thuï daàu FO, 19% tieâu thuï ñieän. Thuoác tröø saâu Caàn Thô 2001 Giaûm 0,1% thaønh phaàn hoaït tính (1.684 kg), caùc lôïi ích khaùc chöa ñöôïc ñaùnh giaù. Nguoàn: Trung taâm saûn xuaát saïch hôn Vieät Nam CHÖÔNG 3 TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH SAÛN XUAÁT MÌ AÊN LIEÀN VAØ COÂNG TY VIFON —&– 3.1. TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH SAÛN XUAÁT MÌ AÊN LIEÀN 3.1.1. Giôùi Thieäu Chung Veà Ngaønh Mì AÊn Lieàn Mì goùi aên lieàn ñöôïc ngöôøi Nhaät Baûn nghó ra vaø saûn xuaát ñaàu tieân treân theá giôùi. Noù ra ñôøi ñeå ñaùp öùng nhu caàu tieâu duøng cuûa ngöôøi Nhaät trong nhöõng naêm cuûa thaäp kyû 60, ñoù laø thôøi kyø coâng nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa cuûa nöôùc Nhaät. Mì goùi aên lieàn ra ñôøi, ban ñaàu chuû yeáu ñeå duøng cho caùc böõa aên giöõa caùc ca saûn xuaát cuûa xí nghieäp coâng nghieäp cuûa nöôùc Nhaät, sau ñoù noù ñöôïc ngöôøi Nhaät söû duïng raát phoå bieán cho böõa aên saùng vaø xuaát khaåu sang nhieàu nöôùc treân theá giôùi, chuû yeáu laø caùc nöôùc Ñoâng AÙ vaø Ñoâng Nam AÙ trong ñoù coù Vieät Nam. Mì goùi aên lieàn xuaát hieän ôû Vieät Nam ñaàu tieân vaøo khoaûng giöõa thaäp nieân 60, vaø nhaø maùy saûn xuaát mì aên lieàn ñaàu tieân cuûa Vieät Nam ra ñôøi vaøo naêm 1996, mang teân Coâng ty kyõ ngheä thöïc phaåm Vieät Nam, teân goïi taét laø VIFON, nhaõn hieäu saûn xuaát ñaàu tieân mang teân “ Mì oâng phaät”. Töø ñoù trôû ñi mì goùi aên lieàn luoân chieám lónh thò tröôøng noäi ñòa, do noù thuaän tieän, nhanh choùng, vaø giaù caû phuø hôïp vôùi tuùi tieàn cuûa ñaïi ña soá daân chuùng keå caû caùc vuøng noâng thoân roäng lôùn. Khoâng nhöõng theá, töø naêm 1990 ñeán nay, caùc saûn phaåm mì aên lieàn cuûa Vieät Nam mang nhaõn hieäu MILIKET, VIFON, COLUSA, MILPA, Vò Höông,… ñaõ coù maët taïi caùc thò tröôøng caùc nöôùc trong khu vöïc Ñoâng Nam AÙ Vaø Ñoâng AÂu ngaøy caøng nhieàu. Hieän Vieät Nam coù hôn 40 ñôn vò saûn xuaát mì aên lieàn vôùi toång saûn löôïng khoaûng 2,5 tyû goùi/naêm. Trong ñoù xuaát khaåu khoaûng 900 trieäu goùi, ñaït kim ngaïch khoaûng 50 trieäu USD. Caùc ñôn vò ñöùng ñaàu laø COLUSA, VIFON, MILIKET, Thieân Höông, ACECOOK…. Theo nhaän ñònh cuûa caùc chuyeân gia veà thò tröôøng thì Vieät Nam laø moät trong nhöõng thò tröôøng lôùn tieâu thuï mì aên lieàn vaø cuoäc caïnh tranh giöõa caùc coâng ty trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi ngaøy ñang dieãn ra quyeát lieät. Vaø cuõng theo nhaän ñònh cuûa caùc chuyeân gia naøy thì caùc coâng ty trong nöôùc saûn xuaát mì aên lieàn thöôøng yeáu theá hôn caùc coâng ty nöôùc ngoaøi vaø lieân doanh ôû nhöõng ñieåm sau: coâng suaát, maùy moùc, thieát bò chöa ñöôïc ñoàng boä, coøn cuõ kyõ laïc haäu, thieáu voán ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát, ñoåi môùi coâng ngheä phaûi vay voán ngaân haøng, ñieàu naøy goùp phaàn laøm taêng giaù thaønh saûn phaåm ñaàu ra. Cuoäc caïnh tranh chieám lónh thò tröôøng mì aên lieàn vaø thöïc phaåm cheá bieán taïi Vieät Nam seõ ngaøy caøng döõ doäi hôn do giaù ñaàu vaøo nhö boät mì, ñieän, nöôùc, nhieân lieäu,… döï baùo seõ taêng trong vaøi naêm tôùi laøm cho giaù thaønh saûn phaåm mì aên lieàn taêng cao, gaây nhieàu khoù khaên hôn cho caùc doanh nghieäp trong nöôùc trong vieäc giöõ vöõng vaø phaùt trieån thò phaàn tröôùc söùc taán coâng maïnh meõ cuûa caùc haõng saûn xuaát mì aên lieàn ña Quoác gia. Ñaëc bieät laø sau khi Vieät Nam gia nhaäp WTO, seõ môû ra nhöõng cô hoäi cho caùc coâng ty saûn xuaát thöïc phaåm cheá bieán töø Myõ vaøo Vieät Nam vaø cuoäc caïnh tranh seõ ngaøy caøng gay gaét hôn. 3.1.2. Nguyeân Vaät Lieäu Saûn Xuaát Mì AÊn Lieàn 3.1.2.1. Sô ñoà qui trình coâng ngheä saûn xuaát mì aên lieàn toång quaùt Nguyeân lieäu Phoái troän Caùn, caét sôïi Haáp Caét ñònh löôïng Voâ khuoân Chieân Laøm nguoäi Ñeå goùi neâm Thaønh phaåm Ñaàu vaøo Ñaàu ra - Hôi nöôùc ngöng tuï - Hôi daàu chieân (CO,SOx,NOx,..) - Daàu,mì pheá phaåm Nöôùc thaûi, mì thaûi (BOD,COD,SS) Boät rôi vaûi Boät rôi vaûi Nöôùc Boät ñaõ troän Hôi nöôùc Daàu Shortening Hôi nöôùc - Hôi noùng - Mì vuïn - daàu chieân rôi vaûi - Raùc thaûi (giaáy vuïn, bao nylon,…) Bao bì Ñoùng goùi Noài hôi Khí thaûi: COx,SOx,NOx,Buïi,. Saûn xuaát goùi neâm Khí thaûi nöôùc thaûi Hình 4. Sô ñoà qui trình coâng ngheä saûn xuaát mì aên lieàn toång quaùt 3.1.2.2. Nguyeân vaät lieäu saûn xuaát mì aên lieàn Nguyeân lieäu saûn xuaát: Trong saûn xuaát mì aên lieàn, nguyeân lieäu chính duøng ñeå saûn xuaát chuû yeáu laø boät mì, nöôùc, daàu shortening, ngoaøi ra coøn coù caùc phuï lieäu khaùc nhö: tinh boät khoai taây, muoái, ñöôøng, boät ngoït, tieâu, toûi, haønh, ôùt, maøu thöïc phaåm, chaát baûo quaûn,... Boät mì: Nguoàn nguyeân lieäu ôû nöôùc ta chuû yeáu ñöôïc nhaäp töø caùc nöôùc nhö: Phaùp, Uùc, Canada, Trung Quoác, AÁn Ñoä,… döôùi daïng boät vaø haït. Nöôùc: Chaát löôïng cuûa mì aên lieàn coù lieân quan ñeán chaát löôïng cuûa nöôùc pha cheá boät. Nöôùc pha cheá boät mì phaûi ñaûm baûo ñaït tieâu chuaån nöôùc aên uoáng. Daàu shortening: Ñaây laø loaïi daàu duøng ñeå chieân mì, noù coù tính naêng ñaëc bieät khaùc vôùi caùc loaïi daàu thoâng thöôøng laø raát oån ñònh khi chieân ôû nhieät ñoä cao, ít bò oâi thieâu vaø trôû muøi khi baûo quaûn, vaét mì sau khi chieân ñaëc bieät khoâ raùo, khi bao goùi khoâng bò thaám ra ngoaøi. Gia vò: Nhö ñöôøng, muoái, boät ngoït, haønh, tieâu, toûi, ôùt,… caùc loaïi naøy ñöôïc duøng ñeå laøm taêng theâm höông vò cho goùi mì. Maøu thöïc phaåm: Maøu duøng trong saûn xuaát mì ñöôïc söû duïng vôùi moät tæ leä raát nhoû, muïc ñích ñeå laøm taêng maøu vaøng cho sôïi mì, naâng cao giaù trò caûm quan, thöôøng söû duïng maøu Caroten, hoaëc duøng boät ngheä laøm maøu. Chaát phuï gia (chaát baûo quaûn): Vieäc cho chaát phuï gia vaøo saûn phaåm phaûi tuaân theo caùc nguyeân taéc söû duïng vaø lieàu löôïng cho pheùp (< 1% ), vì noù lieân quan ñeán giaù trò caûm quan vaø thôøi gian baûo quaûn saûn phaåm. Chaát phuï gia thöôøng söû duïng laø Cell-O-CH2COONa. Kí hieäu laø CMC. Ñaây laø chaát nhuõ hoùa laøm taêng tính giöõ nöôùc trong quaù trình nhaøo troän, caùn, caét vaø laøm taêng ñoä dai cho sôïi mì. Nhieân lieäu: Quaù trình saûn xuaát mì aên lieàn coù caùc khaâu söû duïng nhieân lieäu nhö sau: Ñoát daàu FO ñeå vaän haønh noài hôi, cung caáp nhieät cho quaù trình chieân, haáp mì, naáu suùp,… Söû duïng daàu FO ñeå ñoát chaûo chieân mì (ñoái vôùi caùc nhaø maùy coù daây truyeàn coâng ngheä cuõ kyõ). Ñoát than, cuõi, daàu DO cho coâng ñoaïn naáu suùp, sateá, daàu neâm (ñoái vôùi caùc nhaø maùy khoâng naáu baèng hôi). Söû duïng daàu DO vaän haønh maùy phaùt ñieän (khi maát ñieän ) Trong saûn xuaát mì aên lieàn, khaâu tieâu thuï nhieàu nhieân lieäu nhaát laø ñoát daàu FO vaän haønh noài hôi cung caáp nhieät cho coâng ñoaïn haáp, chieân mì vaø coâng ñoaïn ñoát chaûo chieân mì.EÏ Cuõng nhö moät soá ngaønh coâng nghieäp khaùc, beân caïnh vieäc taïo ra caùc loaïi saûn phaåm ña daïng vaø phong phuù ñaùp öùng moïi nhu caàu cuûa ngöôøi tieâu duøng, goùp phaàn ñem laïi coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng vaø ñoùng goùp vaøo ngaân saùch cuûa nhaø nöôùc, thì ngaønh coâng nghieäp saûn xuaát mì cuõng goùp phaàn gaây oâ nhieãm moâi tröôøng neáu nhö caùc cô sôû saûn xuaát trong lónh vöïc naøy khoâng coù bieän phaùp xöû lyù vaø quaûn lyù chaát thaûi thích hôïp. Chaát thaûi cuûa ngaønh naøy chuû yeáu laø nöôùc thaûi, khí thaûi, vaø chaát thaûi raén. Trong caùc loaïi chaát thaûi cuûa ngaønh naøy, nöôùc thaûi vaø khí thaûi ñöôïc xem laø hai daïng oâ nhieãm chuû yeáu vaø caàn ñöôïc ñaëc bieät quan taâm. 3.1.3.1. Khí thaûi Nguoàn goác phaùt sinh: Nguoàn goác oâ nhieãm khoâng khí cuûa ngaønh naøy chuû yeáu töø caùc daây chuyeàn cheá bieán thöïc phaåm (mì, phôû, buùn, chaùo, boät canh, gia vi, töông ôùt…); khoùi ñoát daàu FO töø loø hôi; khoùi ñoát daàu DO cuûa maùy phaùt ñieän; khoùi vaø muøi töø caùc chaûo chieân mì… Thaønh phaàn khí thaûi: Chuû yeáu bao goàm caùc khí nhö: CO, NOx, SOx, huydro cacbon vaø buïi, tro…. 3.1.3.2. Chaát thaûi raén (CTR) Nguoàn goác phaùt sinh: Töø quaù trình sô cheá nguyeân vaät lieäu; khaâu ñoùng goùi; khaâu xöû lyù caùc saûn phaåm hö hoûng, quaù haïn söû duïng; raùc sinh hoaït cuûa coâng nhaân vieân töø vaên phoøng vaø nhaø aên. Thaønh phaàn CTR: Voû nguyeân vaät lieäu (voû rau, cuû, thòt vuïn...); bao bì pheá thaûi (giaáy carton, giaáy Kraft, bao nylon,…); caùc loaïi pheá phaåm (mì, phôû…); raùc sinh hoaït cuûa coâng nhaân vieân (chuû yeáu laø giaáy vuïn vaø chaát höõu cô deå phaân huûy). 3.1.3.3. Nöôùc thaûi Nguoàn goác phaùt sinh: Nöôùc thaûi cuûa ngaønh naøy phaùt sinh chuû yeáu töø caùc phaân xöôûng saûn xuaát; khu vöïc gia nhieät shortening; khu vuïc röûa nguyeân vaät lieäu; veä sinh vaø laøm nguoäi maùy moùc, thieát bò; veä sinh nhaø xöôûng vaø sinh hoaït cuûa coâng nhaân vieân. Tính chaát nöôùc thaûi: Chuû yeáu bao goàm: SS, pH, BOD, COD, Toång N, Toång P, daàu môõ, Coliform,… 3.2. TOÅNG QUAN VEÀ COÂNG TY VIFON 3.2.1. Giôùi Thieäu Sô Löôïc Veà Coâng Ty Teân doanh nghieäp: Coâng ty coå phaàn Kyõ ngheä thöïc phaåm Vieät Nam Teân giao dòch quoác teá: VIEÄT NAM FOOD INDUSTRIES JOINT STOCK COMPANY. Teân vieát taét: VIFON Ñòa chæ: 6/1B, Ñöôøng Tröôøng Chinh, Phöôøng Taây Thaïnh, Quaän Taân Phuù, TpHCM. Ñieän thoaïi: (08) 8153947 - 8154071 - 8154072 Fax: 84 8 8153059 / 8154070 Email: vifon@hcm.vnn.vn Webside: Ngaønh ngheà kinh doanh: Saûn xuaát kinh doanh caùc loaïi thöïc phaåm aên lieàn nhö: mì, buùn, huû tieáu, phôû aên lieàn, boät canh,…. Soá caùn boä coâng nhaân vieân cuûa coâng ty: 2200 ngöôøi Caùc phaân xöôûng chính cuûa coâng ty (xem hình 4) goàm coù: + Phaân xöôûng saûn phaåm gaïo: phaân xöôûng gaïo 1; phaân xöôûng gaïo 2; phaân xöôûng chaùo. + Phaân xöôûng mì: Phaân xöôûng mì 1,2; Phaân xöôûng mì 3,4. + Phaân xöôûng gia vò: Phaân xöôûng thòt haàm - boät canh sateá; Phaân xöôûng töông ôùt. Toång dieän tích coâng ty: 70.000 m2, trong ñoù 20% laø dieän tích caây xanh vaø saân baõi. 3.2.2. Lòch Söû Hình Thaønh Vaø Phaùt Trieån Cuûa Coâng Ty Coâng ty Coå phaàn kyõ ngheä thöïc phaåm Vieät Nam (VIFON) coù quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån khaù laâu: Coâng ty ñöôïc thaønh laäp vaøo ngaøy 27 thaùng 3 naêm 1963, do 14 nhaø tö saûn ngöôøi Vieät goác Hoa goùp voán thaønh laäp vôùi teân goïi laø VIFONCO, chuyeân saûn phaåm nhö: mì aên lieàn, baùnh keïo, caù hoäp, rau ñoùng hoäp,... Thaùng 3 naêm 1977, nhaø maùy ñöôïc boä Coâng nghieäp quyeát ñònh chuyeån thaønh nhaø maùy quoác doanh vôùi teân goïi laø Nhaø Maùy Boät Ngoït Taân Bình, haïch toaùn thuoäc xí nghieäp lieân hieäp boät ngoït mì aên lieàn. Töø naêm 1986 – 1991, nhaø maùy ñaõ ñöôïc giao quyeàn haïch toaùn ñoäc laäp, chuû ñoäng trong saûn xuaát kinh doanh cuõng nhö trong tìm kieám, môû roäng thò tröôøng vaø saûn xuaát caùc maët haøng chaát löôïng cao ñeå xuaát khaåu. Naêm 1986: Lieân keát vôùi haõng mì Miliket Naêm 1988: Lieân doanh vôùi Vieco Vuõng Taøu Naêm 1990: Hình thaønh nhöõng xí nghieäp lieân doanh: VIFON-Vinh; VIFON-Haø Noäi; VIFON - Ñaø Naüng. Töø Naêm 1992–2003: Nhaø maùy Boät Ngoït Taân Bình ñaõ chuyeån thaønh coâng ty Kyõ Ngheä Thöïc phaåm Vieät Nam, Trong thôøi gian naøy coâng ty ñaõ lieân doanh vôùi caùc coâng ty khaùc nhö: Acecook, Ajinomoto, Orsan. Thaùng 12/2003, Coâng ty trôû thaønh coâng ty coå phaàn vôùi 51% voán cuûa nhaø nöôùc vaø 49% voán cuûa tö nhaân. Töø thaùng 6/2005 ñeán nay, coâng ty ñaõ trôû thaønh coâng ty coå phaàn 100% voán cuûa tö nhaân coù teân laø: “Coâng Ty Coå Phaàn Kyõ Ngheä Thöïc Phaåm Vieät Nam” 3.2.3. Sô Ñoà Maët Baèng – Sô Ñoà Toå Chöùc Quaûn Lyù Nhaân Söï Cuûa Coâng Ty 3.2.3.1. Sô ñoà maët baèng toång theå cuûa coâng ty Hình 5. Sô ñoà maët baèng toång theå cuûa coâng ty BOÀN DAÀU FO BOÀN HOA HOÄI ÑOÀNG QUAÛN TRÒ CHUÛ TÒCH HOÄI ÑOÀNG QUAÛN TRÒ TOÅNG GIAÙM ÑOÁC ÑAÏI HOÄI COÅ ÑOÂNG PHOÙ TOÅNG GIAÙM ÑOÁC 1 PHOÙ TOÅNG GIAÙM ÑOÁC 2 PHOÙ TOÅNG GIAÙM ÑOÁC 3 P. KEÁ TOAÙN TAØI CHÍNH P. HAØNH CHAÙNH P. TIEÂU THUÏ P. NC QL CHAÁT LÖÔÏNG P. TOÅ CHÖÙC P. MARKETING BP. CUNG ÖÙNG/ P.KH CUNG ÖÙNG PHAÂN XÖÔÛNG CÔ ÑIEÄN PHAÂN XÖÔÛNG MÌ PHAÂN XÖÔÛNG GAÏO PHAÂN XÖÔÛNG GIA VÒ BP.ÑIEÀU ÑOÄ/ P.KH CUNG ÖÙNG Hình 6. Sô ñoà toå chöùc vaø quaûn lyù nhaân söï cuûa coâng ty 3.2.3.2. Sô ñoà toå chöùc vaø quaûn lyù nhaân söï cuûa coâng ty 3.2.4. Maïng Löôùi – Thò Tröôøng Kinh Doanh Cuûa Coâng Ty VIFON hieän coù maïng löôùi phaân phoái roäng khaép caû nöôùc vôùi 6 toång ñaïi lyù taïi caùc thaønh phoá lôùn (Haø Noäi, Haûi Phoøng, Vinh, Ñaø Naüng, Ñoàng Nai, Caàn thô) vaø hôn 500 ñaïi lyù caáp 1. Ngoaøi ra, caùc saûn phaåm cuûa coâng ty coøn phaân phoái taïi caùc sieâu thò, saïp, quaày baùn leû taïi caùc chôï treân toaøn quoác. Khoâng chæ chieám lónh öu theá trong nöôùc, saûn phaåm cuûa VIFON coøn ñöôïc xuaát khaåu hôn 30 nöôùc treân theá giôùi nhö: Singapore, Malaixia, Hoa kyø, UÙc, Na Uy, Bæ, Nga, Australia, Ñöùc, Bulgaria, Balan, Thuïy syõ, Anh,….trong ñoù Myõ chieám tyû troïng 28%, Nga chieám 10%. Saûn phaåm cuûa VIFON ñaõ ñöôïc ñaêng kyù ñoäc quyeàn sôû höõu taïi thò tröôøng Myõ vaø Chaâu AÂu. Coâng ty ñang ñaàu tö daây chuyeàn hoaøn chænh veà thieát bò, coâng ngheä ñeå xuaát khaåu saûn phaåm sang Nhaät. 3.2.5. Caùc Thieát Bò Vaø Daây Chuyeàn Saûn Xuaát Chính Trong Coâng Ty Baûng 3. Caùc thieát bò vaø daây truyeàn saûn xuaát trong coâng ty Thieát bò Coâng suaát Nöôùc SX Naêm SX Soá löôïng Daây chuyeàn SX mì 120.000 goùi/ca Nhaät Baûn 1999 2 Daây chuyeàn SX mì 120.000 goùi/ca Nhaät Baûn 1996 1 Daây chuyeàn SX mì 100.000 goùi/ca Ñaøi Loan 1997 1 Daây chuyeàn SX Phôû 700 kg/ca Trung Quoác 1995 2 Daây chuyeàn SX phôû 700 kg/ca Vieät Nam 1998 7 Loø hôi Ñöùc, Nhaät, Myõ 5 Maùy SX boät canh 600 kg/ca Ñaøi Loan 2001 3 Daây chuyeàn SX töông ôùt 250 taán/ca Thaùi Lan 2001 1 Daây chuyeàn SX Chaùo 200 taán/ca Vieät Nam 2001 1 3.2.6. Caùc Sô Ñoà Qui Trình Coâng Ngheä Cuûa Coâng Ty Coâng ty VIFON vôùi daây chuyeàn saûn xuaát mì keùp kín töø khaâu nguyeân lieäu ñeán saûn phaåm cuoái cuøng. Coâng ty coù caùc daây truyeàn coâng ngheä sau: Sô ñoà coâng ngheä cheá bieán mì Nguyeân lieäu (Boät mì) Phoái troän Caùn, caét sôïi Haáp - Töôùi nöôùc leøo Caét ñònh löôïng Voâ khuoân Chieân Laøm nguoäi Ñoùng goùi Thaønh phaåm Ñaàu vaøo Ñaàu ra - Hôi nöôùc ngöng tuï - Hôi daàu chieân (CO,SO2, NOx...) - Daàu thaûi, mì pheá phaåm Nöôùc thaûi, mì thaûi Boät rôi vaûi Boät rôi vaûi Nöôùc, phuï gia Boät ñaõ troän Hôi nöôùc Daàu Shortening Hôi nöôùc - Hôi noùng - Mì vuïn - Daàu chieân rôi vaõi - Raùc thaûi (giaáy vuïn, bao nylon,…) Bao bì Hình 7. Sô ñoà qui trình coâng ngheä cheá bieán mì cuûa coâng ty Ñieän Thuyeát minh sô ñoà quy trình coâng ngheä cheá bieán mì Thuyeát minh sô ñoà coâng ngheä cheá bieán mì Phoái troän: Nguyeân lieäu boät mì, phuï lieäu (tinh boät saén, tinh boät khoai taây) ñöôïc caân ñònh löôïng vaø phoái troän vôùi 1 löôïng nöôùc nhaát ñònh, boät ñöôïc nhaøo troän khoaûng 10 phuùt ñeå taêng ñoä deûo vaø ñoä ñaøn hoài cho sôïi mì trong caùc coâng ñoaïn tieáp theo. Caét, caùn sôïi: Boät khoái sau khi nhaøo troän ñöôïc ñöa qua caùn thaønh boät taám daøy khoaûng 1 mm. Sau khi caùn thaønh taám boät ñöôïc ñöa sang maùy caét taïo sôïi, sôïi mì coù beà daøy 1 mm, beà roäng khoaûng 1,2mm. Haáp – töôùi nöôùc leøo: Sau khi taïo sôïi, mì ñöôïc ñöa vaøo buoàng haáp ôû nhieät ñoä 105oC (thôøi gian haáp töø 120-150 giaây) vaø sau ñoù ñöôïc ñöa tôùi khaâu töôùi nöôùc leøo nhaèm laøm cho sôïi mì coù chaát löôïng cao hôn. Caét – ñònh löôïng: Mì sau khi haáp ñöa qua caét ñònh löôïng thaønh töøng vaét mì, roài ñöa qua töôùi nöôùc leøo nhaèm laøm taêng chaát löôïng sôïi mì. Voâ khuoân – chieân: Caùc vaét mì töø baêng taûi ñöïoc ñöa vaøo khuoân nhôø 1 vaùn tröôït cong ñaët ôû ñaàu chaûo chieân, caùc khuoân naøy naèm treân baêng taûi cuûa thieát bò chieân lieân tuïc vaø ñöôïc ñöa vaøo chaûo chieân. Mì ñöôïc chieân ôû nhieät ñoä 115-165oC. Laøm nguoäi: Coâng ñoaïn naøy nhaèm laøm giaûm nhieät ñoä trong vaét mì sau chieân vaø taùch bôùt daàu ñoïng laïi treân vaét mì. Sau khi vaét mì nguoäi ñöôïc phaân loaïi vaø ñoùng goùi thaønh phaåm. Sô ñoà coâng ngheä cheá bieán caùc saûn phaåm gaïo Nguyeân lieäu (gaïo) Ñaàu vaøo Ñaàu ra Nöôùc Boät gaïo Ly taâm Phoái troän Traùng - haáp Saáy laù UÛ - loät Caét sôïi Boû khuoân (saáy) Ñoùng goùi Thaønh phaåm Boät rôi vaûi Nöôùc thaûi (BOD,SS) Boät rôi vaûi Hôi Raùc thaûi (baùnh phôû vuïn) - Raùc thaûi ( giaáy vuïn, bao nylon,…) Bao bì Hôi Hình 8. Sô ñoà qui trình coâng ngheä cheá bieán saûn phaåm gaïo cuûa coâng ty Hôi Xay öôùt Nöôùc Boät rôi vaûi Nöôùc thaûi Baùnh phôû vuïn Ñieän naêng Ñieän naêng Boät thaûi Nöôùc thaûi Boät ñaõ xay Baùnh phôû vuïn Thuyeát minh sô ñoà qui trình coâng ngheä cheá bieán saûn phaåm gaïo Nguyeân lieäu gaïo sau khi ñöôïc laøm saïch cho vaøo maùy xay öôùt (xay coù duøng nöôùc). Sau khi xay boät ñöôïc ly taâm ñeå taùch nöôùc ra khoûi boät sao cho khoái boät coù ñoä nhaûo thích hôïp roài cho caùc höông phuï lieäu, chaát phuï gia vaøo khuaáy ñeàu nhaèm laøm taêng ñoä deûo dai vaø trong suoát cuûa khoái boät. Boät sau khi phoái troän chuyeån sang coâng ñoaïn traùng moûng vaø sau ñoù ñi qua baêng truyeàn vaøo heä thoáng haáp vaø saáy (saáy laù). Taám boät sau quaù trình saáy laù, ñöôïc mang ñi uû trong voøng 8 giôø cho coù ñoä meàm deûo thích hôïp roài ñöôïc loät ra baèng thủ công sau ñoù cho vaøo maùy caét sôïi, caét taám boät thaønh caùc sôïi nhoû vôùi kích thöôùc ñònh saún roài ñònh hình vaø cho vaøo khuoân roài ñem saáy tieáp (saáy khuoân). Sau coâng ñoaïn saáy khuoân laø ñoùng goùi thaønh phaåm. Sô ñoà qui trình coâng ngheä cheá bieán boät canh Ñaàu ra Ñaàu vaøo Nguyeân lieäu Nguyeân lieäu rôi vaõi Raùc thaûi (bao bì chöùa nguyeân lieäu) Haønh, toûi, ôùt, muoái, ñöôøng, boät ngoït… Phoái troän Boät neâm rôi vaõi Ñònh löôïng Bao bì Boät neâm Raùc thaûi (bao nylon, boät neâm rôi vaûi, buïi) Ñoùng goùi Thaønh phaåm Hình 9. Sô ñoà qui trình coâng ngheä cheá bieán boät canh cuûa coâng ty Thuyeát minh sô ñoà qui trình coâng ngheä saûn xuaát boät canh Caùc nguyeân lieäu (haønh laù, toûi, ôùt,…) thöôøng ñöôïc nhaø maùy mua veà döôùi daïng khoâ (ñaõ xöû lyù vaø cheá bieán saún). Caùc nguyeân lieäu naøy cho phoái troän vôùi gia vò (ñöôøng, muoái, boät ngoït, daàu,…) theo tyû leä nhaát ñònh, sau ñoù qua coâng ñoaïn ñònh löôïng ñoùng goùi vaø thaønh phaåm. Sô ñoà qui trình coâng ngheä cheá bieán töông ôùt Nguyeân lieäu Xöû lyù Xay Phoái troän Naáu Laøm nguoäi Roùt chai Daùn nhaõn Thaønh phaåm Nöôùc Nguyeân lieäu thoâ Ñaàu vaøo Ñaàu ra Nguyeân lieäu qua xöû lyù Hôi nöôùc Bao bì Nöôùc Nöôùc thaûi Nöôùc thaûi Raùc thaûi Hôi nöôùc ngöng tuï Nguyeân lieäu thoâ Nöôùc thaûi Raùc thaûi (bao bì vuïn) Hình 10. Sô ñoà qui trình coâng ngheä cheá bieán töông ôùt cuûa coâng ty Thuyeát minh sô ñoà coâng ngheä cheá bieán töông ôùt Nguyeân lieäu toûi, ôùt, caø chua sau khi ñöôïc xöû sô boä, röûa saïch vaø cho vaøo maùy xay rieâng töøng nguyeân lieäu. Sau ñoù cho ñònh löôïng ôùt xay, caø chua, toûi xay nhuyeãn vaø phuï gia (ñöôøng, muoái, phuï lieäu khaùc) vaøo khuaáy troän ñeàu roài ñem naáu chín ñeå gia vò tan vaø thaám ñeàu. Töông ôùt sau khi naáu chín, ñeå nguoäi roài roùt vaøo chai baèng heä thoáng maùy töï ñoäng, sau ñoù daùn nhaõn thaønh phaåm. 3.2.7. Hieän Traïng Moâi Tröôøng Taïi Coâng Ty 3.2.7.1. Khí thaûi Khí thaûi phaùt sinh chuû yeáu töø: Quaù trình ñoát daàu FO vaän haønh noài hôi, ñoát daàu DO vaän haønh maùy phaùt ñieän, töø khaâu chieân mì. Thaønh phaàn khí thaûi cuûa nhaø maùy chuû yeáu bao goàm: muøi, hôi daàu chieân, CO, NO2, SO2 vaø buïi. Caên cöù vaøo löôïng daàu FO tieâu thuï trung bình khoaûng 30.000lít/ ngaøy, töông öùng vôùi 9.603 taán/naêm (nhaø maùy hoaït ñoäng 330 ngaøy/naêm; tyû troïng cuûa daàu FO laø 0.97 kg/lít) ta coù theå tính noàng ñoä vaø taûi löôïng caùc chaát oâ nhieãm trong khí thaûi do ñoát daàu FO vaän haønh noài hôi (Xem keát quaû tính toaùn ôû baûng 2 vaø xem theâm phuï luïc 2). Baûng 4. Taûi löôïng & noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm trong khí thaûi do ñoát daàu FO taïi coâng ty Caùc Chaát oâ Nhieãm Ñaëc Tröng Taûi löôïng oâ nhieãm (kg/naêm) Löu löôïng khí thaûi (m3/naêm) Noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm (mg/m3) TCVN 6992:2001, coâng ngheä caáp B, Q1 (mg/m3) SO2 518.542 235.273.500 2.204 300 NO2 92.227 235.273.500 392 600 CO 4.705 235.273.500 20 300 Buïi 26.350 235.273.500 112 - Keát quaû tính toaùn cho thaáy, noàng ñoä caùc chaát NO2 vaø CO naèm trong giôùi haïn cho pheùp, rieâng chæ coù noàng ñoä SO2 trong khí thaûi vuôït tieâu chuaån cho pheùp hôn 7 laàn. ÔÛ ñaây chæ tính noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm sinh ra do hoaït ñoäng cuûa loø hôi, chöa keå ñeán noàng ñoä oâ nhieãm khí thaûi phaùt sinh do hoaït ñoäng cuûa 3 maùy phaùt ñieän vaø töø khaâu chieân mì. Theá nhöng hieän nay coâng ty vaãn chöa coù heä thoáng xöû lyù khí thaûi tröôùc khi thaûi ra moâi tröôøng. 3.2.7.2. Chaát thaûi raén (CTR) CTR taïi coâng ty phaùt sinh chuû yeáu töø hai nguoàn chính sau: Raùc thaûi sinh hoaït: Bao goàm raùc thaûi töø caùc vaên phoøng laøm vieäc cuûa nhaân vieân nhö giaáy vuïn, giaáy photo,… raùc thaûi sinh hoaït töø khu nhaø aên vaø cuûa taát caû caùc coâng nhaân vieân trong coâng ty. Raùc ñöôïc thu gom vaø xöû lyù bôûi coâng ty moâi tröôøng ñoâ thò TpHCM. Raùc thaûi saûn xuaát: Bao goàm raùc töø caùc coâng ñoaïn nhö: sô cheá nguyeân vaät lieäu (nhö baõ, voû rau cuû, thòt vuïn,…); saûn xuaát, xöû lyù caùc pheá phaåm (nhö boät mì, gaïo rôi raõi; mì, phôû, huû tieáu, chaùo vuïn, daàu môû,…); ñoùng goùi (nhö giaáy carton, kraff vuïn, bao nylon,…) vaø töø khaâu xöû lyù nöôùc thaûi cuûa coâng ty ( nhö caën buøn, vaùng daàu môû). Haàu heát caùc loaïi chaát thaûi saûn xuaát cuûa coâng ty ñeàu ñöôïc thu gom vaø baùn laïi cho caùc cô sôû thu mua pheá lieäu ñeå taùi cheá ( giaáy, bao nylon,…) hoaëc baùn cho caùc cô sôû cheá bieán thöùc aên gia suùc (mì, phôû, huû tieáu vuïn,…). Baûng 5. Khoái löôïng chaát thaûi raén taïi coâng ty naêm 2003 Phaân loaïi CTR Khoái löôïng CTR (T/Naêm) Coâng ñoaïn phaùt sinh Baõ caùc loaïi nguyeân vaät lieäu 100 Töø vieäc sô cheá caùc loaïi rau cuû vaø thòt Buøn ñaát 30 Thu gom töø caùc hoá ga Vaùng daàu môû 5 Thu gom töø caùc hoá ga CTR trong saûn xuaát 75 Töø caùc phaân xöôûng saûn xuaát Raùc sinh hoaït 200 Khu nhaø aên, nhaø beáp, vaên phoøng,… 3.2.7.3. Nöôùc thaûi Nguoàn thaûi: Nöôùc thaûi cuûa coâng ty phaùt sinh chuû yeáu töø caùc phaân xöôûng mì, phaân xöôûng gia vò, phaân xöôûng boät canh, phaân xöôûng gaïo, phaân xöôûng töông ôùt, khu vöïc gia nhieät shortening khu vöïc röûa rau, phoøng nghieân cöùu vaø quaûn lyù chaát löôïng vaø nöôùc thaûi sinh hoaït töø khu nhaø aên, caùc vaên phoøng laøm vieäc cuûa coâng nhaân vieân trong coâng ty. Ñaëc tính oâ nhieãm cuûa nöôùc thaûi: Chuû yeáu laø oâ nhieãm höõu cô, bao goàm: BOD, COD, SS, daàu môû, toång N, P, NH4+,Coliform,….Trong caùc thoâng soá naøy, moät vaøi thoâng soá nhö: BOD, COD, SS, daàu môû, NH4+, Coliform ôû moät vaøi phaân xöôûng saûn xuaát cuûa coâng ty coù noàng ñoä vöôït quaù tieâu chuaån cho pheùp - TCVN 5945-1995: tieâu chuaån thaûi nöôùc coâng nghieäp – loaïi B (Xem phuï luïc 3 - Baûng kieåm tra chaát löôïng moâi tröôøng nöôùc thaûi taïi coâng ty). Hieän coâng ty ñaõ coù heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi vôùi löu löôïng 1000m3/ngaøy.ñeâm (Sô ñoà heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa coâng ty VIFON ñöôïc ñính keøm phuï luïc 4). Coâng ty ñaõ ñaàu tö hôn 5,6 tyû ñoàng ñeå mua saém thieát bò vaø thi coâng xaây döïng heä thoáng naøy. Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa VIFON aùp duïng phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc baèng coâng ngheä ANAES nöôùc thaûi sau khi xöû lyù ñaït tieâu chuaån loaïi B (TCVN 5945 – 1995) vaø coù theå thaûi ra keânh möông maø khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Baûng 6. Keát quaû phaân tích nöôùc thaûi sau beå laéng buøn hoaït tính cuûa heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi trong coâng ty Caùc chæ tieâu phaân tích Phöông phaùp phaân tích Ñôn vò Keát quaû TCVN 5945 -1995 ( coät B ) pH pH meter Mg/l 6.53 5.5-9 COD APHA 5220C Mg/l 30 100 BOD5 VELP-TCC001:ISO-9001 Mg/l 20 50 TSS APHA 2540-D Mg/l 50 100 Toång P APHA 4500-P Mg/l 0.14 6 Toång N APHA 4500-N Mg/l 7.6 60 Nguoàn: Trung taâm nghieân cöùu coâng ngheä – thieát bò coâng ngheä – Tröôøng ÑHBK TpHCM, 2006. 3.2.7.4. Hieän traïng veä sinh coâng nghieäp - an toaøn lao ñoäng cuûa coâng ty Phöông tieän baûo veä caù nhaân: Coâng ty ñaõ trang bò ñaày ñuû caùc loaïi phöông tieän baûo veä caù nhaân cho coâng nhaân nhö: gaêng tay, khaåu trang, giaøy, uûng, kính baûo veä maét khi haøn, nuùt bòt tai choáng oàn, muõ boïc toùc,…. Tuy nhieân trong quaù trình laøm vieäc moät soá coâng nhaän khoâng tuaân thuû qui ñònh an toaøn veä sinh lao ñoäng nhö khoâng ñeo thöôøng xuyeân nuùt tai choáng oàn (ñaëc bieät laø taïi khu vöï loø hôi vaø khu xöû lyù nöôùc thaûi), khoâng ñeo khaåu trong khi tieáp xuùc vôùi caùc hoaù chaát, buïi,… Moâi tröôøng – ñieàu kieän lao ñoäng cuûa coâng nhaân: Nhìn chung coâng ty coù maët baèng phaân xöôûng saûn xuaát roäng, saïch seõ, thöïc hieän toát vieäc kieåm tra chaát löôïng moâi tröôøng haøng naêm theo ñònh kyø. Tuy nhieân keát quaû ño ñaït cho thaáy haàu heát caùc thoâng soá vi khí haäu taïi coâng ty vöôït möùc cho pheùp, ñaëc bieät laø nhieät ñoä taïi khu vöïc loø hôi vaø taïi caùc phaân xöôûng mì, do ñieàu kieän thoâng thoaùng chöa ñöôïc toát neân nhieät ñoä taïi phaân xöôûng mì cao hôn tieâu chuaån cho pheùp raát nhieàu laøm aûnh höôûng ñeán ñieàu kieän vaø hieäu quaû laøm vieäc cuûa coâng nhaân, rieâng caùc thoâng soá ñoä aåm vaø gioù naèm trong giôùi haïn cho pheùp. (Xem phuï luïc 5. Baûng keát quaû kieåm tra moâi tröôøng lao ñoäng cuûa coâng ty, naêm 2004). Maùy moùc thieát bò: Coâng ty thöïc hieän nghieâm chænh caùc cheá ñoä, nguyeân taéc vaän haønh, kieåm tra, baûo döôõng, söûa chöûa maùy moùc thieát bò ñònh kyø; caùc thieát bò maùy moùc nôi saûn xuaát coù nguy cô xaûy ra söï coá ñeàu trong giai ñoaïn söû duïng toát, taát caû caùc boä phaän truyeàn ñoäng cuûa thieát bò ñeàu coù maùi che chaén ñaûm baûo an toaøn cho coâng nhaân khi vaän haønh. Tuy nhieân caùc thieát bò taïi khu vöïc loø hôi ñaëc bieät laø caùc ñöôøng oáng daãn hôi ñeán caùc phaân xöôûng vaãn chöa ñöôïc baûo oân toát vaø hieän töôïng roø ræ taïi caùc van, balong gaây thaát thoaùt hôi vaø laøm taêng nhieät ñoä moâi tröôøng xung quanh khu loø hôi aûnh höôûng ñeán coâng nhaân vaän haønh taïi khu vöïc naøy. An toaøn veà ñieän: Caùc thieát bò ñieän ñöôïc laép ñaët, boá trí thuaän lôïi cho coâng nhaân thao taùc, tuy nhieân coøn moät soá nôi heä thoáng ñi daây ñieän chöa ñaûm baûo an toaøn. Phoøng chaùy chöõa chaùy (PCCC): Coâng ty ñaõ thaønh laäp maïng löôùi PCCC, ban haønh caùc qui ñònh nghieâm ngaët trong PCCC, vaø ñöôïc trang bò ñaày ñuû trang thieát bò chöõa chaùy nhö bình cöùu hoaû, hoäp cöùu hoaû,….taïi caùc khu vöïc deã gaây chaùy noå, taïi moãi phoøng ban ñeàu coù loái thoaùt hieåm, coâng ty thöôøng xuyeân taäp huaán PCCC cho caùn boä coâng nhaân vieân. CHÖÔNG 4 AÙP DUÏNG SAÛN XUAÁT SAÏCH HÔN TAÏI COÂNG TY VIFON —&– 4.1. ÑAØO TAÏO NHAÂN LÖÏC SXSH TRONG COÂNG TY 4.1.1. Thaønh Laäp Ñoäi SXSH Ñoäi SXSH laø löïc löôïng then choát, nhaân toá quan troïng trong quaù trình trieån khai aùp duïng SXSH taïi coâng ty. Vì vaäy thaønh laäp ñoäi SXSH laø vieäc laøm ñaàu tieân khi baét ñaàu thöïc hieän SXSH. Baûng 7. Caùc boä phaän tham gia trong ñoäi SXSH cuûa coâng ty STT Boä phaän tham gia Chöùc vuï Vai troø 1 Caáp laõnh ñaïo Phoù Toång Giaùm Ñoác Xeùt duyeät caùc ñeà xuaát 2 Phoøng kyõ thuaät Phoù phaân xöôûng cô ñieän Cung caáp thoâng tin vaø toång hôïp caùc soá lieäu veà loø hôi 3 Quaûn lyù phaân xöôûng saûn xuaát Phoù quaûn ñoác phaân xöôûng gaïo Toång hôïp caùc soá lieäu taïi phaân xöôûng gaïo Phoù quaûn ñoác phaân xöôûng mì Toång hôïp caùc soá lieäu taïi phaân xöôûng mì Phoù quaûn ñoác phaân xöôûng gia vò Toång hôïp caùc soá lieäu taïi phaân xöôûng gai vò 4 Phoøng nghieân cöùu vaø quaûn lyù chaát löôïng chaát löôïng Phoù phoøng Kieåm tra chaát löôïng caùc saûn phaåm 5 Phoøng keá hoaïch vaø cung öùng Phoù phoøng Ghi laïi caùc khoaûn ñaàu tö thieát bò, vaø tính toaùn lôïi ích mang laïi cho coâng ty qua SXSH 6 Boä phaän beân ngoaøi coâng ty Chuyeân gia SXSH Ñaøo taïo vaø tö vaán thöïc hieän SXSH Sinh vieân thöïc taäp Huyønh Thò Thuùy Haèng Tham gia theo doõi, ñaùnh gía SXSH taïi coâng ty Hình 11. Sô ñoà töông quan giöõa caùc boä phaän trong ñoäi SXSH cuûa coâng ty Xaùc ñònh troïng taâm ñaùnh giaù SXSH Laäp keá hoaïch trieån khai SXSH Hoã trôï thöïc hieän vaø xem xeùt caùc giaûi phaùp SXSH Hoã trôï thoâng tin tình hình hoaït ñoäng cuûa coâng ty Xeùt duyeät, chæ ñaïo thöïc hieän SXSH Ñeà xuaát caùc cô hoäi SXSH Chuyeân gia SXSH Caáp laõnh ñaïo (phoù toång giaùm ñoác) Ñaïi dieän caùc phaân xöôûng Phoù phoøng keá hoaïch - cung öùng Phoù phaân xöôûng cô ñieän Phoù phaân xöôûng mì Phoù phaân xöôûng gaïo Phoù phaân xöôûng gia vò 4.1.2. Ñaøo Taïo Veà Phöông Phaùp Thöïc Hieän SXSH Ñeå quaù trình aùp duïng SXSH ñöôïc tieán haønh thuaän lôïi vaø hieäu quaû, thì ñoäi SXSH caàn phaûi ñöôïc trang bò vaø höôùng daãn caùch thöùc trieån khai aùp duïng SXSH cuï theå taïi coâng ty döôùi söï höôùng daãn cuûa caùc chuyeân gia SXSH Taïi coâng ty VIFON, noäi dung khoùa ñaøo taïo chuû yeáu höôùng daãn cho caùc thaønh vieân trong ñoäi veà phöông phaùp luaän ñaùnh giaù SXSH; caùch nhaän daïng caùc tieàm naêng tieát kieäm nguyeân vaät lieäu taïi coâng ty (tieàm n._.ñoaïn ly taâm boät ñaõ xay 2.1.1. Laéng taùch caën boät gaïo rieâng tröôùc khi thaûi vaøo heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi ñeå giaûm haøm löôïng BOD, COD trong nöôùc thaûi 2.2. Nöôùc thaûi veä sinh taïi caùc phaân xöôûng mì, gaïo, gia vò vaø phaân xöôûng cô ñieän 2.2.1. Laép theâm caùc ñoàng hoà nöôùc taïi caùc phaân xöôûng saûn xuaát ñeå kieåm soaùt löôïng nöôùc söû duïng taïi caùc phaân xöôûng SAØNG LOÏC CAÙC GIAÛI PHAÙP SXSH Nhoùm caùc giaûi phaùp SXSH Thöïc hieän ngay Caàn phaân tích theâm Loaïi boû Bình luaän I. Quaûn Lyù Noäi Vi 1. Kieåm soaùt vaø nhaéc nhôû thao taùc môû mieäng bao cuûa coâng nhaân caån thaän hôn x Deã thöïc hieän 2. Nhaéc nhôû coâng nhaân ruõ saïch boät trong bao bì sau khi ñoã boät vaøo thuøng troän x Deã thöïc hieän 3. Ñoå boät vaøo thuøng troän nheï hôn x Deã thöïc hieän 4. Kieåm tra kyõ thaønh phaàn nguyeân lieäu boät mì khi mua vaøo x Deã thöïc hieän 5. Ñaäy kín naép thuøng khi khuaáy troän x Deã thöïc hieän 6. Thöôøng xuyeân caïo lôùp boät dính laøm keânh naép thuøng x Deã thöïc hieän 7. Toång veä sinh daøn caùn thöôøng xuyeân x Deã thöïc hieän 8. Canh chænh thôøi gian haáp mì chính xaùc x Deã thöïc hieän 9. Ñònh löôïng chính xaùc nöôùc pha boät x Deã thöïc hieän 10. Canh vaø ñieàu chænh thôøi gian chieân chính xaùc x Deã thöïc hieän 11. Caùc goùi mì coù khoái löôïng 60-70g thì khoâng phaûi laéc x Khoâng thay ñoåi ñöôïc ñaët tính coâng ngheä cuûa maùy 12. Laéc nheï hôn ñoái vôùi goùi mì troïng löôïng 80g x 13. Giaûm söï khuaáy troän daàu noùng trong chaûo chieân x Deã thöïc hieän 14. Huùt daàu caën thu gom rieâng tröôùc khi veä sinh chaûo chieân x Deã thöïc hieän 15. Kieåm tra kyõ chaát löôïng bao bì khi mua x Ñôn giaûn 16. Kieåm soaùt vaø nhaéc nhôû coâng nhaân ñoã gaïo vaøo maùy xay caån thaän hôn x Ñôn giaûn 17. Caïo saïch vaø thu gom löôïng boät coøn baùm treân caùc thieát bò tröôùc khi veä sinh thieát bò x Deã thöïc hieän 18. Thu gom heát löôïng boät rôi vaõi tröôùc khi veä sinh nhaø xöôûng x Deã thöïc hieän 19. Nhaéc nhôû kieåm soaùt thao taùc loät baùnh cuûa coâng nhaân caån thaän hôn x Löôïng baùnh beå vuïn khoâng ñaùng keå 20. Phaân coâng vaø kieåm soaùt coâng nhaân vaän haønh loø hôi chaët cheõ hôn x Deã thöïc hieän 21. Boá trí laïi ñöôøng truyeàn hôi hôïp lyù hôn x Khoâng theå taùch rieâng caùc ñöôøng truyeàn hôi cuûa caùc noài hôi 22. Ñònh kyø veä sinh beùc ñoát x Deã thöïc hieän 23. Khoùa chaët caùc voøi nöôùc khi khoâng söû duïng x Deã thöïc hieän 24. Thu gom vaø queùt saïch caùc nguyeân vaät lieäu rôi vaõi tröôùc khi veä sinh nhaø xöôûng ñeå tieát kieäm löôïng nöôùc söû duïng vaø giaûm taûi löôïng nöôùc thaûi x Deã thöïc hieän II. Kieåm soaùt toát quaù trình 25. Theo doõi ñoàng hoà hôi ñeå ñieàu chænh chính xaùc aùp suaát hôi ñöa vaøo thieát bò haáp x Deã thöïc hieän 26. Giaûm nhieät ñoä chieân, ñieàu chænh aùp suaát ñöa vaøo chaûo chieân vöøa ñuû. x Deã thöïc hieän 27. Giaûm nhieät ñoä chieân seõ giaûm ñöôïc haøm löôïng daàu trong vaét mì x Deã thöïc hieän 28. Kieåm soaùt, tieán haønh thí nghieäm ñeå bieát ñöôïc aûnh höôûng cuûa söï thay ñoåi nhieät ñoä trong chaûo x Caàn thôøi gian thöû nghieäm, khoù xaùc ñònh 29. Giaûm haøm löôïng aåm cuûa mì tröôùc khi cho vaøo chieân x Khoù giaûm haøm löôïng aåm 30. Laép thieát bò kieåm soaùt nhieät ñoä ôû maùy haøn plastic x Toán chi phí, khoâng khaû thi 31. Ghi cheùp theo doõi caùc laàn söûa chöõa, baûo döôõng maùy ñoùng goùi, tìm nguyeân nhaân hö hoûng ñeå coù keá hoaïch baûo döôõng thieát bò phoøng ngöøa hoûng maùy trong saûn xuaát x Deã thöïc hieän 32. Ñònh kyø baûo döôõng maùy caét sôïi x Deã thöïc hieän 33. Maéc caùc ñoàng hoà kieåm soaùt hôi taïi caùc ñaàu caáp hôi cho caùc phaân xöôûng ñeå coâng nhaân töï kieåm soaùt löôïng hôi thaát thoaùt x Ñeå deã kieåm soaùt vaø quaûn lyù söï thaát thoaùt hôi 34. Maéc ñoàng hoà ño vaø kieåm soaùt löu löôïng nöôùc xaû ñaùy x Caàn thöïc hieän ngaøy vì ñaàu tö ít,tieát kieäm cao 35. Ñieàu chænh khoáng cheá löôïng khoâng khí thöøa x Chæ caàn ñònh kyø kieåm tra vaø ñieàu chænh quaù trình chaùy hôïp lyù 36. Mua thieát bò ño nhieät ñoä khoùi thaûi loø hôi ñeå kieåm soaùt vaø ñieàu chænh löôïng nhieät toån thaát qua khoùi loø, taêng hieäu suaát hoaït ñoäng cuûa loø hôi x Ñaàu tö toán keùm III. Taän Thu , Taùi Söû Duïng Taïi Choã 37. Traûi taám nhöïa taïi khu vöïc môû mieäng bao chöùa boät, thu gom, taän duïng boät rôi vaõi x Ñôn giaûn 38. Thu gom taát caû bao bì chöùa boät ñeå taän duïng boät nguyeân lieäu coøn soùt laïi x Deã thöïc hieän 39. Höùng vaø thu gom löôïng boät bay x Khoù thu gom 40. Caïo vaø taän duïng laïi lôùp boät baùm quanh thuøng troän x Deã thöïc hieän 41. Thu gom boät raùch meùp cho vaøo caùn laïi x Deã thöïc hieän 42. Caïo vaø thu gom boät rôi vaø baùm treân daøn caùn taùi söû duïng ngay x Deã thöïc hieän 43. Thu hoài nhieät töø hôi ngöng ñeå naáu chaûy daàu shortening x Chæ caàn caûi tieán heä thoáng thu hoài hôi ngöng coù saún 44. Thu hoài toaøn boä nöôùc ngöng sau caùc coâng ñoaïn coù söû duïng hôi x Caàn mua vaø laép heä thoáng thu hoài 45. Taän duïng löôïng nöôùc xaû ñaùy ñeå gia nhieät nöôùc caáp vaø nöôùc boå sung x Ñaàu tö mua boä trao ñoåi nhieät 46. Taän duïng nöôùc thaûi ñaõ xöû lyù ñeå veä sinh caùc hoá thu nhaèm giaûm löôïng nöôùc caáp x Caàn mua vaø boá trí theâm caùc boàn chöùa vaø thu nöôùc thaûi sau xöû lyù, boá trí laïi caùc ñöôøng oáng daãn nöôùc 47. Taän duïng nöôùc thaûi ñaõ xöû lyù ñeå töôùi caây xanh nhaèm giaûm löôïng nöôùc caáp x 48. Taän duïng nhieät khoùi thaûi ñeå giai nhieät nöôùc caáp vaø ñoát noùng khoâng khí x Ñaàu tö mua boä trao ñoåi nhieät IV. Caûi Tieán Thieát Bò 49. Thay dao caét sôïi môùi khi bò hö hoûng x Maùy chöa hö nhieàu, chæ caàn baûo döôõng thöôøng xuyeân 50. Thöôøng xuyeân baûo döôõng thieát bò khuaáy troän x Ñeã thöïc hieän 51. Thöôøng xuyeân baûo döôõng thieát bò caùn x Ñeã thöïc hieän 52. Thöôøng xuyeân baûo döôõng thieát bò caét sôïi x Ñeã thöïc hieän 53. Thöôøng xuyeân baûo trì maùy ñoùng goùi x Ñeã thöïc hieän 54. Söûa chöõa vaø ñieàu chænh laïi caùc choã roø ræ hôi x Thöïc hieän ñôn giaûn, tieát kieäm hôi cao 55. Thöôøng xuyeân baûo trì thieát bò saáy x Ñeã thöïc hieän 56. Ñònh kyø baûo döôõng maùy caét x Ñeã thöïc hieän 57. Baûo döôõng laïi lôùp baûo oân ñöôøng oáng caáp hôi x Chæ caàn taêng theâm beà daày lôùp baûo oân cuõ 58. Thöôøng xuyeân baûo döôõng thieát bò caét ñònh löôïng x Ñeã thöïc hieän 59. Cho chaát phuï gia vaøo daàu FO nhaèm tiết kiệm löôïng daàu FO tieâu thuï ñoàng thôøi laøm giảm phaùt thaûi khí SO2 x Chi phí cao 60. Thay dao caét ñònh löôïng môùi x Ñaàu tö ít 61.Thieát keá laïi maùng thu daàu thích hôïp hôn x Ñôn tö ít 62. Taêng ñoä daøy cuûa lôùp baûo oân döôùi chaûo chieân x Caàn phaûi thöû nghieäm 63. Theâm lôùp baûo oân ôû giöõa khung vaø lôùp nhoâm quay xung quanh x Ñeã thöïc hieän 64. Baûo oân phaàn treân oáng huùt ôû chaûo chieân vôùi lôùp baûo oân daày 50 – 100 mm x 65. Laøm naép ñaäy thuøng loïc daàu x Ñôn giaûn 66. Thay caùc van nöôùc bò hö hoûng x Deã thöïc hieän 67. Laép van khoùa taïi caùc voøi nöôùc chöa coù van x Deã thöïc hòeän 68. Laép theâm caùc ñoàng hoà nöôùc taïi caùc phaân xöôûng saûn xuaát ñeå kieåm soaùt löôïng nöôùc söû duïng taïi caùc phaân xöôûng x Caàn thieát ñeå kieåm soaùt ñöôïc löôïng nöôùc thaát thoaùt 69. Laéng, taùch caën boät gaïo rieâng tröôùc khi thaûi vaøo heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi ñeå giaûm haøm löôïng BOD, COD trong nöôùc thaûi x Ñaàu tö ít 70. Baûo oân beå chöùa nöôùc caáp cho noài hôi ñeå giaûm toån thaát nhieät x Toán chi phí daàu tö 71. Thay beùc ñoát môùi x Beùc ñoát vaãn coøn söû duïng toát V. Coâng Ngheä Môùi 72. Laép ñaët maùy ñoùng goùi môùi x Chi phí cao 73. Thay thieát bò saáy môùi hieäu quaû hôn x Chi phí cao 74. Thay maùy caét sôïi môùi x Chi phí cao 75. Laép ñaët maùy ñoùng goùi môùi x Chi phí cao VI. Nguyeân Lieäu Môùi 76. Thay daàu FO coù haøm löôïng S thaáp hôn x Giaù thaønh daàu FO haøm löôïng S thaáp cao hôn 77. Thay daàu FO baèng daàu DO (S: 0.5%) x Giaù daàu DO cao hôn daàu FO VII. Thay Ñoåi Bao Bì 78. Choïn mua loaïi bao bì coù beà daøy nhaát ñònh phuø hôïp vôùi maùy ñoùng goùi, kieåm tra kyõ chaát löïông bao bì khi nhaäp veà x Ñôn giaûn Baûng 17. Keát quaû saøng loïc caùc giaûi phaùp SXSH STT Nhoùm giaûi phaùp Phaân loaïi caùc giaûi phaùp Toång soá Eâ5 % Thöïc hieän ngay Phaân tích theâm Loaïi boû 1 Quaûn lyù noäi vi 20 0 4 20 29 2 Kieåm soaùt toát quaù trình 8 2 2 10 14,5 3 Taän Thu, Taùi Söû Duïng Taïi Choã 6 5 1 11 16 4 Caûi Tieán Thieát Bò 16 5 2 21 30,35 5 Coâng Ngheä Môùi 0 4 0 4 5,8 6 Nguyeân Lieäu Môùi 0 2 0 2 2,9 7 Thay Ñoåi Bao Bì 1 0 0 1 1,45 8 Toång 51 18 9 69 100 ÑAÙNH GIAÙ TÍNH KHAÛ THI CUÛA CAÙC GIAÛI PHAÙP SXSH CAÀN PHAÂN TÍCH THEÂM Sau khi caùc giaûi phaùp SXSH ñöôïc ñeà xuaát, seõ ñöôïc tieán haønh saøng loïc vaø löïa choïn caùc giaûi phaùp deã thöïc hieän, ñeå leân keá hoaïch thöïc hieän ngay. Moät soá giaûi phaùp SXSH caàn phaûi ñaàu tö nhieàu hay thöû nghieäm tröôùc khi aùp duïng, thì caàn ñöôïc phaân tích theâm veà caùc lôïi ích kinh teá, kyõ thuaät vaø moâi tröôøng ñeå löïa choïn caùc giaûi phaùp khaû thi nhaát thöïc hieän tieáp theo sau khi ñaõ thöïc hieän caùc giaûi phaùp SXSH ñôn giaûn. Caùc giaûi phaùp SXSH caàn phaân tích theâm toång coäng coù 18 giaûi phaùp. Tuy nhieân do thôøi gian laøm luaän vaên giôùi haïn, söï haïn cheá veà kieán thöùc lieân quan ñeán caùc maùy moùc thieát bò môùi trong ngaønh mì cuûa taùc giaû. Neân luaän vaên chæ phaân tích tính khaû thi cuûa moät vaøi giaûi phaùp caàn phaân tích theâm. Caùch phaân tích cuï theå nhö sau: Phaân Tích Giaûi Phaùp Mua Thieát Bò Ño Nhieät Ñoä Khoùi Thaûi Loø Hôi Ñeå kieåm soaùt löôïng nhieät toån thaát qua khoùi loø cuõng nhö ñeå quaûn lyù vaø vaän haønh noài hôi hoaït ñoäng hieäu quaû hôn, coâng ty caàn phaûi laép ñoàng hoà ño nhieät ñoä cuûa khoùi loø . Vì nhieät ñoä khoùi thaûi lieân quan ñeán hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa loø hôi, nhieät ñoä khoùi thaûi caøng cao, nhieät toån thaát qua khoùi thaûi caøng nhieàu chöùng toû loø hôi hoaït ñoäng khoâng hieäu quaû. Vôùi giaûi phaùp naøy chæ caàn laøm taêng hieäu suaát hoaït ñoäng cuûa loø hôi leân 5%, theo tính toaùn thì nhaø maùy coù theå tieát kieäm khoaûng 2.100lít/ngaøy, taûi löôïng SO2 giaûm töông öùng khoaûng 37.028kg/naêm (vôùi löôïng daàu tieâu thuï trung bình khoaûng 30.000lít/ngaøy, nhaø maùy hoaït ñoäng 330ngaøy/naêm). Soá tieàn tieát kieäm ñöôïc laø 1.050.000 ñoàng/ngaøy. Ñeå thöïc hieän giaûi phaùp naøy nhaø maùy caàn laép 5 ñoàng hoà ño nhieät ñoä taïi 5 oáng khoùi loø hôi, öôùc tính chi phí ñaàu tö cho giaûi phaùp naøy khoaûng 55.000.000 ñoàng bao goàm caû chi phí mua 5 ñoàng hoàâ vaø tieàn thi coâng laép ñaët (giaù öôùc tính cho 1 ñoàng hoà laø 10.000.000 ñoàng). Thôøi gian hoaøn voán khoaûng 2 thaùng. Vieäc laép ñaët caùc ñoàng hoà naøy khoâng toán nhieàu thôøi gian vaø khoâng laøm giaùn ñoaïn hoaït ñoäng cuûa loø hôi vì heä thoáng loø hôi taïi coâng ty hoaït ñoäng luaân phieân giöõa 5 trong 3 loø, vì vaäy giaûi phaùp naøy hoaøn toaøn khaû thi. Phaân Tích Giaûi Phaùp Taän Duïng Nhieät Khoùi Thaûi Ñeå Gia Nhieät Nöôùc Caáp Vaø Ñoát Noùng Khoâng Khí Theo ñaùnh giaù thì nhieät ñoä khoùi thaûi loø hôi hieän nay taïi nhaø maùy khoaûng 220 – 250oC, cho thaáy löôïng nhieät bò toån thaát qua khoùi loø raát lôùn. Giaûi phaùp thu hoài nhieät töø khoùi thaûi loø hôi ñeå gia nhieät nöôùc caáp cho loø hôi vöøa tieát kieäm ñöôïc nhieân lieäu daàu FO, vöøa giaûm taûi löôïng caùc khí oâ nhieãm qua khoùi loø. Vôùi toång löôïng daàu tieâu thuï trung bình khoaûng 30.000 – 35.000lít/ngaøy chæ caàn giaûm toån thaát nhieät qua khoùi loø 5%, theo tính toaùn thì nhaø maùy ñaõ tieát kieäm ñöôïc khoaûng 1.500 – 1.750lít FO/ngaøy, soá tieàn tieát kieäm ñöôïc khoaûng 7.500.000 – 8.750.000 ñoàng/ngaøy (vôùi giaù daàu FO laø 5.000 ñoàng/lít) vaø taûi löôïng phaùt thaûi SO2 giaûm khoaûng 25.927 – 30.248 kg/naêm (nhaø maùy hoaït ñoäng 330 ngaøy/naêm). Vôùi phöông aùn naøy nhaø maùy caàn ñaàu tö mua 5 boä trao ñoåi nhieät laép taïi 5 oáng khoùi loø hôi ñeå thu hoài nhieät, chi phí öôùc tính cho giaûi phaùp naøy khoaûng 500.000.000 ñoàng (chöa bao goàm caû tieàn thi coâng laép ñaët, giaù boä trao ñoåi nhieät khoaûng 100.000.000 ñoàng/boä). Thôøi gian hoaøn voán khoaûng 2,5 thaùng. Vieäc laép ñaët caùc boä trao ñoåi nhieät khoâng toán nhieàu thôøi gian vaø khoâng aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa nhaø maùy, vì vaäy ñaây cuõng laø giaûi phaùp khaû thi. Nhieät ñoä khoùi: 220 - 270oC Hình 19. Hình minh hoïa cho vieäc taän duïng nhieät khoùi thaûi Khoùi thaûi Loø hôi Nhieät ñoä khoùi thaûi: 120 – 140oC Phaân Tích Giaûi Phaùp Thu Hoài Toaøn Boä Nöôùc Ngöng Sau Caùc Coâng Ñoaïn Coù Söû Duïng Hôi Hieän nay löôïng nöôùc ngöng thu hoài taïi nhaø maùy chæ chieám khoaûng 20%, löôïng nöôùc ngöng coøn laïi cho thaûi chung vôùi nöôùc thaûi coâng ngheä, nhieät ñoä nöôùc ngöng khoaûng 90oC - 100oC. Phöông aùn thu hoài toaøn boä nöôùc ngöng taïi caùc coâng ñoaïn coù söû duïng hôi seõ giuùp nhaø maùy taêng löôïng nöôùc ngöng hoài veà leân ñeán 70%. Vôùi giaûi phaùp naøy seõ tieát kieäm ñöôïc khoaûng 1.536 lít/ngaøy, ñoàng thôøi giaûm phaùt thaûi 26.549 kg SO2 /naêm. Soá tieàn tieát kieäm ñöôïc laø 7.680.000 ñoàng/ngaøy. Vôùi phöông aùn naøy khoâng ñoøi hoûi ñaàu tö nhieàu, chæ toán khoaûng vaøi ngaøy thi coâng vaø laép heä thoâng thu hoài nöôùc ngöng, cuõng khoâng aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa coâng ty. Tính toaùn cuï theå nhö sau: Daàu FO tieâu thuï trung bình: 30.000 lít/ngaøy Löôïng hôi sinh ra khoaûng: 378.300 kg/ngaøy (öùng vôùi hieäu suaát loø hôi 75%, tyû troïng daàu FO laø 0,97 kg/lít) Löôïng nöôùc ngöng thu hoài hieän nay ( 20% ): 75.660 lít/ngaøy Nhieät ñoä nöôùc ngöng hoài veà: 90oC Nhieät ñoä nöôùc boå sung: 30oC Khi gia taêng löôïng nöôùc ngöng hoài veà leân 70%: 264.810 lít/ngaøy. Vaäy löôïng nöôùc ngöng thu hoài ñöôïc laø: 264.810 –75.660 = 189.150 lít/ngaøy töông ñöông vôùi 788.125 kg/h. Naêng löôïng tieát kieäm ñöôïc khoaûng: 472.875 kcal/h, öùng vôùi 64lít FO /h. (tyû troïng daàu FO 0.97kg/lít, nhieät trò daàu FO 10.200kcal/kg, hieäu suaát loø hôi 75%) hay löôïng daàu FO tieát kieäm ñöôïc laø 1536 lít/ngaøy (nhaø maùy hoaït ñoäng 24 giôø/ngaøy). Soá tieàn tieát kieäm ñöôïc khoaûng 7.680.000 ñoàng/ngaøy. Giaûm phaùt thaûi 26.549 kg SO2 /naêm (nhaø maùy hoaït ñoäng 330 ngaøy/naêm). Phaân Tích Giaûi Phaùp Taän Duïng Nöôùc Thaûi Ñaõ Xöû Lyù Ñeå Töôùi Caây Vaø Veä Sinh Caùc Hoá Thu Nhaèm Giaûm Löôïng Nöôùc Caáp Theo nhö keát quaû phaân tích chaát löôïng nöôùc thaûi sau quaù trình xöû lyù taïi nhaø maùy thì nöôùc thaûi sau xöû lyù ñaït tieâu chuaån thaûi nöôùc loaïi B (xem muïc 2.3.7.3.). Nöôùc thaûi sau xöû lyù ñöôïc thoaùt ra keânh Tham Löông. Phöông aùn taän duïng laïi nöôùc thaûi sau quaù trình xöû lyù ñeå töôùi caây vaø veä sinh caùc hoá thu nöôùc thaûi ñaët taïi caùc phaân xöôûng giuùp nhaø maùy tieát kieäm ñöôïc ít nhaát khoaûng 6% toång löôïng nöôùc caáp, töông ñöông vôùi khoaûng 200m3/ngaøy. Tieát kieäm tieàn xöû lyù nöôùc saïch khoaûng 200.000 ñoàng/ngaøy (giaù xöû lyù 1000 ñoàng/m3). Phöông aùn naøy khoâng ñoøi hoûi ñaàu tö nhieàu, khoâng aûnh höôûng ñeán caùc hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa nhaø maùy chæ caàn choïn maët baèng ñeå xaây beå thu gom nöôùc thaûi sau heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa coâng ty vaø boá trí, laép theâm caùc ñöôøng oáng daãn nöôùc ñeå töôùi caây, veä sinh caùc hoá thu hoaëc coù theå söû duïng boàn chöùa nöôùc löu ñoäng saün coù taïi nhaø maùy ñeå thu nöôùc thaûi vaø chuyeån ñeán nôi söû duïng ( töôùi caây, veä sinh hoá thu). Giaûi phaùp hoaøn toaøn khaû thi vaø caàn thöïc hieän trong thôøi gian tôùi. Phaân Tích Lôïi Ích Öôùc Tính Sau Khi Giaûm 0,5% Löôïng Boät Mì Thaát Thoaùt Theo keát quaû tính toaùn caân baèng ôû muïc 4.5.1, thì khoái löôïng boät nguyeân lieäu thaát thoaùt vaøo doøng thaûi laø 3,2%. Vôùi muïc tieâu sau khi aùp duïng SXSH seõ giaûm khoaûng 0,5% löôïng boät mì thaát thoaùt / 1 taán saûn phaåm thì nhaø maùy seõ tieát kieäm ñöôïc khoaûng 80 taán boät/naêm. Töông ñöông vôùi soá tieàn tieát kieäm ñöôïc laø 216.000.000 ñoàng/naêm (vôùi giaù boät mì laø 2.700 ñoàng/kg). Phaân Tích Lôïi Ích Öôùc Tính Sau Khi Giaûm Khoaûng 20% Löôïng Nöôùc Caáp Theo keát quaû caân baèng sô boä thì toång löôïng nöôùc caáp cuûa nhaø maùy laø 3.500 m3/ngaøy, trong khi ñoù öôùc tính toång löôïng nöôùc söû duïng cho taát caû caùc hoaït ñoäng cuûa nhaø maùy chæ khoaûng 2.800 m3/ngaøy. Vaäy löôïng nöôùc thaát thoaùt moãi ngaøy khoaûng 700m3. Theo ñaùnh giaù thì nguyeân nhaân gaây söï thaát thoaùt naøy coù theå do coâng nhaân söû duïng nöôùc töôùi caây vaø veä sinh moät caùch raát laõng phí hoaëc do roø ræ treân heä thoáng ñöôøng oáng, roø ræ taïi caùc van nöôùc,….Chæ baèng caùc bieän phaùp quaûn lyù noäi vi vaø caûi tieán thieát bò (söûa chöõa laïi heä thoáng ñöôøng oáng daãn nöôùc, moät soá van nöôùc bò hö hoûng...), thì nhaø maùy coù theå tieát kieäm ñöôïc khoaûng 20% löôïng nöôùc caáp moãi ngaøy. Soá tieàn tieát kieäm ñöôïc khoaûng 231.000.000 ñoàng/naêm (nhaø maùy hoaït ñoäng 330 ngaøy/naêm, giaù xöû lyù nöôùc caáp khoaûng 1000 ñoàng/m3). Neáu nhaø maùy taän duïng löôïng nöôùc thaûi ñaõ xöû lyù ñeå töôùi caây vaø veä sinh caùc hoá thu nöôùc thaûi thì löôïng tieát kieäm ñöôïc haøng ngaøy leân ñeán 26%. Toång Keát Caùc Lôïi Ích Sau Khi AÙp Duïng Caùc Giaûi Phaùp Phaân Tích Treân Caùc giaûi phaùp phaân tích theâm Caùc lôïi ích öôùc tính sau khi aùp duïng Chi phí thöïc hieän öôùc tính Thôøi gian hoaøn voán Kyõ thuaät Kinh teá Moâi tröôøng 1. Mua thieát bò ño nhieät ñoä khoùi thaûi loø hôi - Laép 5 ñoàng hoà ño nhieät ñoä khoùi loø -Taêng 5% hieäu suaát loø hôi Tieát kieäm 10.50.000 Ñoàng/ngaøy - Giaûm löu löôïng khí thaûi: 16.800.362m3/naêm - Giaûm taûi löôïng SO2 thaûi: 37.028 kg/naêm 55.000.000 Ñoàng < 2 thaùng 2. Taän duïng nhieät khoùi thaûi ñeå gia nhieät nöôùc caáp vaø ñoát noùng khoâng khí - Laép 5 boä trao ñoåi nhieät - Giaûm 5% toån thaát nhieät qua khoùi loø Tieát kieäm ñöôïc khoaûng 7.500.000 – 8.750.000 Ñoàng/ngaøy - Giaûm löu löôïng khí thaûi: 11.763.611 – 13.724.138m3/naêm - Giaûm taûi löôïng SO2 thaûi: 25.927 – 30.248 kg/naêm 500.000.000 Ñoàng (chöa tính tieàn thi coâng laép ñaët) 2,5 thaùng 3. Taän duïng nöôùc thaûi ñaõ xöû lyù ñeå töôùi caây vaø veä sinh caùc hoá thu nhaèm giaûm löôïng nöùôùc caáp Taän duïng boàn chöùa nöôùc löu ñoäng saün coù hoaëc xaây beå thu nöôùc thaûi ñaõ xöû lyù Tieát kieäm 200.000 Ñoàng/ngaøy - Giaûm khoaûng 6% löôïng nöôùc caáp Khoâng ñaùng keå - 4. Thu hoài toaøn boä nöôùc ngöng taïi sau caùc coâng ñoaïn coù söû duïng hôi - Laép theâm thieát bò thu hoài nöôùc ngöng - Taêng löôïng nöôùc ngöng hoài veà leân 70%, Tieát kieäm 7.680.000 Ñoàng/ngaøy - Giaûm löôïng nöôùc caáp nhôø taêng löôïng nöôùc ngöng - Giaûm löu löôïng khí thaûi: 1.206.442m3/naêm - Giaûm taûi löôïng SO2 thaûi: 26.549kg/naêm Khoâng ñaùng keå - 5. Giaûm 0,5% Löôïng Boät Mì Thaát Thoaùt Caùc giaûi phaùp thöïc hieän chuû yeáu laø quaûn lyù noäi vi Tieát kieäm 65.500 Ñoàng/ngaøy ~ 216.000.000 Ñoàng/ naêm Giaûm taûi löôïng nöôùc thaûi nhôø giaûm löôïng boät thaát thoaùt vaøo nöôùc thaûi Khoâng ñaùng keå - 6. Giaûm 20% Löôïng Nöôùc Caáp Caùc giaûi phaùp thöïc hieän chuû yeáu laø quaûn lyù noäi vi vaø caûi tieán caùc thieát bò ñôn giaûn 700.000 Ñoàng/ngaøy ~ 231.000.000 Ñoàng/naêm Löôïng nöôùc caáp giaûm khoaûng 700 m3 /ngaøy, giaûm ñöôïc löôïng nöôùc thaûi Khoaûng 30.000.000 Ñoàng (tính caû chi phí laép ñoàng hoà nöôùc, söûa chöõa caùc van, voøi nöôùc bò roø ræ, thay moät soá ñöôøng oáng nöôùc bò hö hoûng) 1,5 thaùng CHÖÔNG 5 KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU AÙP DUÏNG SXSH TAÏI COÂNG TY VIFON —&– CAÙC GIAÛI PHAÙP ÑAÕ THÖÏC HIEÄN TAÏI COÂNG TY VIFON Ngay sau khi trieån khai caùc hoaït ñoäng SXSH taïi coâng ty, thì yù thöùc quaûn lyù kieåm soaùt söï thaát thoaùt nguyeân vaät lieäu cuûa caùc nhaân vieân quaûn ñoác phaân xöôûng ñaõ chaët cheõ hôn, yù thöùc vaän haønh cuûa coâng nhaân taïi caùc phaân xöôûng saûn xuaát vaø taïi khu loø hôi cuõng ñaõ taêng leân. Chæ baèng caùc giaûi phaùp quaûn lyù noäi vi vaø caûi tieán thieát bò maø coâng ty ñaõ tieát kieäm ñöôïc 2910kg boät mì/thaùng; 300.000 lít daàu FO/thaùng vaø 10500m3 nöôùc caáp/thaùng. Baûng 18. Caùc giaûi phaùp SXSH ñaõ thöïc hieän taïi coâng ty Caùc giaûi phaùp Phaân loaïi Chi phí thöïc hieän Lôïi ích kinh teá (Ñoàng/thaùng) Thôøi gian hoaøn voán 1. Kieåm soaùt vaø nhaéc nhôû thao taùc môû mieäng bao cuûa coâng nhaân caån thaän hôn Quaûn lyù noäi vi Khoâng ñaùng keå 7.857.000 2.Nhaéc nhôû coâng nhaân ruõ saïch boät trong bao bì sau khi ñoã boät vaøo thuøng troän Quaûn lyù noäi vi 3.Thu gom taát caû bao bì chöùa boät ñeå taän duïng boät nguyeân lieäu coøn soùt laïi Quaûn lyù noäi vi 4.Thu gom boät raùch meùp cho vaøo caùn laïi Quaûn lyù noäi vi 5. Ñaäy kín naép thuøng khi khuaáy troän Quaûn lyù noäi vi 6.Thöôøng xuyeân caïo lôùp boät dính laøm keânh naép thuøng Quaûn lyù noäi vi 7. Ñieàu chænh van hôi thích hôïp cho nhieät ñoä haáp vaø chieân mì Kieåm soaùt toát quaù trình 8. Phaân coâng vaø kieåm soaùt coâng nhaân vaän haønh loø hôi chaët cheõ hôn Quaûn lyù noäi vi 400.000.000 Ñoàng 1,5 tyû < 1/3 thaùng 9. Maéc 4 ñoàng hoà kieåm soaùt hôi taïi ñaàu caáp hôi cho caùc phaân xöôûng ñeå coâng nhaân töï kieåm soaùt löôïng hôi thaát thoaùt Kieåm soaùt toát quaù trình 10. Söûa chöõa vaø ñieàu chænh laïi caùc van hôi bò roø ræ Caûi tieán thieát bò 11. Khoùa chaët caùc voøi nöôùc khi khoâng söû duïng Quaûn lyù noäi vi Khoâng ñaùng keå 10.500.000 12. Söûa chöõa vaø ñieàu chænh laïi caùc van nöôùc bò roø ræ Caûi tieán thieát bò 13.Thay caùc van nöôùc bò hö hoûng Caûi tieán thieát bò 14. Laép van khoùa taïi caùc voøi nöôùc chöa coù van Caûi tieán thieát bò KEÁT QUAÛ BÖÔÙC ÑAÀU SAU KHI AÙP DUÏNG SXSH TAÏI COÂNG TY VIFON Quaù trình nghieân cöùu aùp duïng SXSH taïi coâng ty VIFON thôøi gian qua ñaõ ñaït ñöôïc moät soá keát quaû ñaùng keå. Tuy nhieân do coâng ty môùi baét ñaàu trieån khai thöïc hieän moät soá giaûi phaùp ñôn giaûn neân ñeà taøi chæ thu ñöôïc moät soá keát quaû tieát kieäm böôùc ñaàu taïi thôøi ñieåm hoaøn thaønh ñoà aùn. Tuy ñaây chæ laø moät soá keát quaû böôùc ñaàu sau khi aùp duïng SXSH nhöng ñaõ maïng laïi nhieàu lôïi ích cho coâng ty caû veà maët kinh teá laãn moâi tröôøng. Trong thôøi gian tôùi neáu coâng ty tieáp tuïc trieån khai thöïc hieän caùc giaûi phaùp SXSH coøn laïi thì keát quaû ñaït ñöôïc seõ raát lôùn. Baûng 19. Keát quaû böôùc ñaàu sau khi aùp duïng SXSH taïi coâng ty Thoâng soá Tröôùc khi SXSH Sau khi SXSH Giaûm tieâu thuï Tyû leä % Lôïi ích Kinh teá (Ñoàng/thaùng) Moâi tröôøng Toång löôïng boät mì tieâu thuï (taán/thaùng) 1.454,5 1.451,6 2,91 0,2 7.857.000 Taûi löôïng nöôùc thaûi giaûm Toång löôïng nöôùc caáp tieâu thuï (m3/thaùng) 105.000 94500 10.500 10 10.500.000 Giaûm söû duïng taøi nguyeân nöôùc ngaàm Toång daàu FO tieâu thuï trung bình (lít/thaùng) 950.000 650.000 300.000 31 1,5 tyû - Giaûm löu löôïng khí thaûi:78.424.500 m3/naêm - Giaûm taûi löôïng khí thaûi: + SO2:172.847 kg/naêm + NO2: 30.742 kg/naêm + Buïi: 8.783 kg/naêm TOÅNG SOÁ TIEÀN TIEÁT KIEÄM: 1.518.357.000 Ñoàng/Thaùng Coâng ty ñaõ hoaøn voán chæ trong voøng ½ thaùng ngay sau khi baét ñaàu aùp duïng SXSH CAÙC THUAÄN LÔÏI VAØ KHOÙ KHAÊN TRONG QUAÙ TRÌNH AÙP DUÏNG SXSH TAÏI COÂNG TY 5.3.1. Caùc Thuaän Lôïi Ñöôïc coâng ty taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc tieáp caän caùc nguoàn thoâng tin. Taøi lieäu lieân quan ñeán tình hình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, caùc qui trình saûn xuaát cuûa coâng ty. Giuùp ñeà taøi coù ñöôïc caùc soá lieäu thieát thöïc phuïc vuï cho vòeâc ñaùnh giaù SXSH taïi coâng ty. Coâng ty vôùi coù nhu caàu söû duïng nguyeân vaät lieäu – naêng löôïng lôùn, neân coù nhieàu cô hoäi vaø tieàm naêng tieát kieäm cao, hieäu quaû aùp duïng SXSH lôùn. Coâng ty coù ñoäi nguõ nhaân löïc doài daøo, ñuû ñaùp öùng vaø hoã trôï cho caùc hoaït ñoäng SXSH taïi coâng ty. Ñöôïc söï giuùp ñôõ vaø hoã trôï cuûa caùc chuyeân gia SXSH cuûa Trung taâm SXSH TPHCM. 5.3.2. Caùc Khoù Khaên Trong quaù trình nghieân cöùu aùp duïng SXSH taïi coâng ty VIFON coù moät soá trôû ngaïi vaø khoù khaên sau: Ban laõnh ñaïo coâng ty duø ñaõ töï nguyeän cam keát thöïc hieän SXSH, nhöng hoï thaät söï vaãn coøn lo ngaïi khi trieån khai caùc hoaït ñoäng SXSH seõ aûnh höôûng ñeán tieán ñoä hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa coâng ty. Coâng ty vôùi qui moâ quaù lôùn neân gaây nhieàu khoù khaên cho vaán ñeà phaân tích ñaùnh giaù vaø trieån khai aùp duïng SXSH treân phaïm vi toaøn coâng ty. Coâng ty khoâng thoáng keâ vaø kieåm soaùt ñöôïc löôïng hôi söû duïng rieâng cho töøng phaân xöôûng saûn xuaát, gaây khoù khaên cho vieäc ñònh möùc söû duïng hôi cho töøng loaïi saûn phaåm cuï theå. Heä thoáng ñöôøng oáng daãn hôi cuûa nhaø maùy choàng cheùo, lieân thoâng nhau, gaây trôû ngaïi cho vieäc tính toaùn caân baèng hôi. Coâng ty khoâng thoáng keâ, kieåm soaùt nhu caàu söû duïng nöôùc rieâng cho töøng phaân xöôûng saûn xuaát, töøng hoaït ñoäng coù söû duïng nöôùc (caû toaøn nhaø maùy chæ coù 4 ñoàng hoà ño nöôùc). Vì vaäy khoâng theå kieåm soaùt ñöôïc löôïng nöôùc thaát thoaùt. Caùc keát quaû caân baèng chæ theo öôùc tính, vì vaäy löôïng nöôùc thaát thoaùt coù theå cao hôn öôùc tính raát nhieàu. Vieäc laép ñaët caùc ñoàng hoà nöôùc phuïc vuï cho kieåm soaùt vaø caân baèng nöôùc toán nhieàu thôøi gian, laøm aûnh höôûng ñeán tieán ñoä thöïc hieän caùc giaûi phaùp SXSH taïi coâng ty. CHÖÔNG 6 KEÁT LUAÄN – KIEÁN NGHÒ —&– 6.1. KEÁT LUAÄN Sau quaù trình ñeán vaø tìm hieåu thöïc teá veà caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, veà hieän traïng moâi tröôøng taïi coâng ty VIFON, luaän vaên ruùt ra moät soá nhaän xeùt sau: Coâng ty VIFON laø moät trong nhöõng doanh nghieäp coù qui moâ saûn xuaát lôùn, coù nhu caàu söû duïng nguyeân vaät lieäu – naêng löôïng lôùn, ñaëc bieät laø nhu caàu söû duïng daàu FO (800.000 – 1.100.000 lít/thaùng). Coâng ty khoâng kieåm soaùt ñöôïc nhu caàu söû duïng hôi vaø nöôùc, yù thöùc quaûn lyù vaø vaän haønh cuûa coâng nhaân vieân chöa cao, gaây nhieàu thaát thoaùt cho coâng ty. Vaán ñeà moâi tröôøng taïi coâng ty chöa ñöôïc quan taâm trieät ñeå, chæ quan taâm xöû lyù nöôùc thaûi, vaán ñeà khí thaûi chöa ñöôïc quan taâm. Döïa treân vieäc phaân tích caùc hieän traïng treân, ñeà taøi ñaõ nghieân cöùu caùch thöùc trieån khai aùp duïng SXSH thích hôïp vôùi thöïc teá cuûa coâng ty, cuøng vôùi söï phoái hôïp cuûa ñoäi SXSH taïi coâng ty vaø söï hoã trôï cuûa caùc chuyeân gia SXSH, ñeà taøi ñaõ coù ñöôïc moät soá keát thieát thöïc. Tuy ñaây chæ laø caùc keát quaû böôùc ñaàu, nhöng ñaõ mang laïi nhieàu lôïi ích kinh teá vaø moâi tröôøng cho coâng ty, ñuû ñeå thuyeát phuïc coâng ty tieáp tuïc trieån khai thöïc hòeân caùc giaûi phaùp SXSH coøn laïi vaø tieáp tuïc duy trì, môû roäng chöông trình SXSH treân phaïm vi toaøn coâng ty. Baûng 20. Toång keát caùc keát quaû ñaït ñöôïc sau quaù trình aùp duïng SXSH taïi coâng ty VIFON Loaïi giaûi phaùp Toång soá Tyû leä % Chi phí thöïc hieän Tieàn tieát kieäm Thôøi gian hoaøn voán Ñöôïc ñeà xuaát 78 100 Ñaõ thöïc hieän Caùc giaûi phaùp tieát kieäm boät mì 7 14 18 400.000.000 Ñoàng 1.518.357.000 Ñoàng Ñaõ hoaøn voán ngay trong thaùng aùp duïng Caùc giaûm phaùp tieát kieäm nöôùc caáp 3 Caùc giaûi phaùp tieát kieäm daàu FO 4 Ñöôïc ñeà xuaát chöa thöïc hieän 37 48 Phaân tích theâm 18 23 Loaïi boû 9 11 Qua vieäc tìm hieåu nhöõng ñaëc tröng oâ nhieãm cuûa ngaønh mì (gaây oâ nhieãm khoâng khí vaø oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc) vaø qua quaù trình nghieân cöùu aùp duïng SXSH taïi coâng ty VIFON, luaän vaên ruùt ra höôùng ñaùnh giaù SXSH chung cho ngaønh mì laø taäp trung vaøo ñaùnh giaù tieàm naêng tieát kieäm nhieân lieäu daàu FO vaø nöôùc. Ñaây laø hai tieàm naêng tieát kieäm raát lôùn, ñaëc tröng cuûa ngaønh mì, mang laïi nhieàu lôïi ích kinh teá vaø caûi thieän hieän traïng moâi tröôøng (giaûm taûi löôïng khí thaûi vaø nöôùc thaûi) cho caùc doanh nghieäp khi trieån khai aùp duïng SXSH. KIEÁN NGHÒ Ñoái Vôùi Ban Laõnh Ñaïo Coâng Ty Ñeå trieån khai aùp duïng SXSH taïi coâng ty ñaït ñöôïc nhieàu thaønh coâng hôn thì ban laõng ñaïo cuûa coâng ty caàn: Nhanh choùng trieån khai vaø hoaøn thaønh vieäc maéc caùc ñoàng hoà nöôùc hoã trôï cho vieäc caân baèng nöôùc cuï theå hôn ñeå bieát chính xaùc löôïng nöôùc thaát thoaùt. Tieáp tuïc duy trì caùc giaûi phaùp SXSH ñaõ thöïc hieän, trieån khai aùp duïng tieáp caùc giaûi phaùp SXSH thöïc hieän ngay coøn laïi. Leân keá hoaïch thöïc hieän caùc giaûi phaùp laâu daøi ñaõ ñöôïc phaân tích tính khaû thi. Duy trì vaø môû roäng chöông trình SXSH treân phaïm vi toaøn coâng ty. Choïn troïng taâm ñaùnh giaù cho SXSH tieáp theo laø tieàm naêng tieát kieäm ñieän. Chuû ñoäng tieáp caän vôùi caùc cô quan chöùc naêng ñeå ñöôïc hoã trôï nguoàn voán vaø nhaân löïc giuùp coâng ty trieån khai aùp duïng SXSH hieäu quaû hôn, taïo neàn taûng vaø ñieàu kieän toát cho coâng ty tieáp caän vôùi heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng theo tieâu chuaån ISO 14001 deã daøng hôn. Ñoái Vôùi Caùc Cô Quan Chöùc Naêng Söï thaønh coâng cuûa moät döï aùn SXSH ñoøi hoûi söï noå löïc töø nhieàu phía, trong ñoù söï noå löïc cuûa caùc doanh nghieäp laø chuû yeáu, nhöng söï hoã trôï vaø khuyeán khích töø phía nhaø nöôùc veà nguoàn voán vaø nhaân löïc cho caùc doanh nghieäp cuõng khoâng keùm phaàn quan troïng. Vì vaäy caùc cô quan chöùc naêng caàn nhanh choùng ban haønh caùc qui ñònh, chính saùch khuyeán khích, chöông trình hoã trôï veà nguoàn voán vaø nhaân löïc ñeå thuùc ñaåy caùc doanh nghieäp töï nguyeän tham gia aùp duïng SXSH ngaøy caøng nhieàu hôn. Ñaëc bieät caàn ban haønh chính saùch khuyeán khích aùp duïng SXSH cuï theå cho ngaønh saûn xuaát mì noùi rieâng vaø cho töøng ngaønh coâng nghieäp noùi chung. ._.