Ngành Công nghiệp ô tô Việt Nam - Thực trạng và giải pháp nhằm đẩy mạnh sự phát triển

Ch­¬ng I Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi 1. LÞch sö h×nh thµnh ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi §Ó cã ®­îc mét ngµnh c«ng nghiÖp « t« ph¸t triÓn rùc rì nh­ ngµy h«m nay, ngµnh c«ng nghiÖp nµy ®· tr¶i qua mét thêi gian dµi ph«i thai mµ nh÷ng nÒn t¶ng ®Çu tiªn chÝnh lµ ph¸t minh ra c¸c lo¹i ®éng c¬. N¨m 1887, nhµ b¸c häc ng­êi §øc Nicolai Oto chÕ t¹o thµnh c«ng ®éng c¬ 4 kú vµ l¾p r¸p thµnh c«ng chiÕc « t« ®Çu tiªn trªn thÕ giíi. Cã thÓ nãi « t« ra ®êi lµ sù kÕt tinh tÊt yÕu cña mét thêi kú në ré nh÷ng ph¸t minh trong cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ®Çu tiªn cña nh©n lo¹i. Bëi ngay tõ thÕ kû 13, nhµ khoa häc, triÕt häc ng­êi Anh-Roger Bacon ®· tiªn ®o¸n r»ng “Råi con ng­êi cã thÓ chÕ t¹o ra nh÷ng chiÕc xe cã thÓ di chuyÓn b»ng mét lo¹i søc kÐo nhanh kh«ng thÓ tin næi, song tuyÖt nhiªn kh«ng ph¶i dïng nh÷ng con vËt ®Ó kÐo”. Automotive History: Where did the idea come from? In the 13th-century, the English philosopher-scientist, Roger Bacon, said that' car can be made so that without animals they will move with unbelievable rapidly" (www.autoshop-online.com) KÓ tõ khi ra ®êi, « t« ®· dµnh ®­îc sù quan t©m cña biÕt bao nhiªu nhµ khoa häc, b¸c häc vÜ ®¹i. Hä miÖt mµi nghiªn cøu ngµy ®ªm ®Ó kh«ng ngõng c¶i tiÕn nã vÒ c¶ h×nh thøc lÉn chÊt l­îng: tõ nh÷ng chiÕc xe thuë ban ®Çu th« s¬, kång kÒnh vµ xÊu xÝ ngµy cµng trë nªn nhá nhÑ h¬n vµ sang träng h¬n. Kh«ng l©u sau « t« trë nªn phæ biÕn, víi nh÷ng ­u ®iÓm næi tréi vÒ tèc ®é di chuyÓn cao, c¬ ®éng, kh«ng tèn søc vµ v« sè nh÷ng tiÖn Ých kh¸c, « t« ®· trë thµnh ph­¬ng tiÖn h÷u Ých, kh«ng thÓ thiÕu cña ng­êi d©n c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vµ lµ mét s¶n phÈm c«ng nghiÖp cã ý nghÜa kinh tÕ quan träng ë tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. ChÝnh v× thÕ, theo lÞch sö ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi, n¨m ®Çu tiªn cña thÕ kû 20-n¨m 1901, trªn toµn thÕ giíi ®· cã 621 nhµ m¸y s¶n xuÊt « t« xe m¸y, trong ®ã 112 ë V­¬ng quèc Anh, 11 ë Italy, 35 ë §øc, 167 ë Ph¸p, 215 ë Mü vµ 11 n­íc kh¸c. Tuy nhiªn, mèc thêi gian ®¸nh dÊu sù ra ®êi chÝnh thøc cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« ph¶i kÓ ®Õn n¨m 1910 khi «ng Henry Ford-Ng­êi s¸ng lËp ra tËp ®oµn Ford Motor næi tiÕng, b¾t ®Çu tæ chøc s¶n xuÊt « t« hµng lo¹t trªn qui m« lín. Vµo nh÷ng n¨m 1930 cña thÕ kû 20, tr­íc chiÕn tranh thÕ giíi thø 2, « t« ®· cã ®­îc nh÷ng tÝnh n¨ng kü thuËt c¬ b¶n. Cïng víi nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt thêi ®ã, c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi ®· thùc sù trë thµnh mét ngµnh s¶n xuÊt ®Çy søc m¹nh víi 3 trung t©m s¶n xuÊt chÝnh B¾c Mü, T©y ¢u (tõ tr­íc chiÕn tranh thÕ giíi thø I) vµ NhËt B¶n (tr­íc chiÕn tranh thÕ giíi thø II). HÇu hÕt c¸c h·ng s¶n xuÊt cã tªn tuæi trªn thÕ giíi nh­ Ford, General Motor, Toyota, Mercedes-Benz... ®Òu ra ®êi tr­íc hoÆc trong thêi kú nµy. Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø II, cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i bïng næ, « t« vµ c«ng nghiÖp « t« còng cã nh÷ng b­íc tiÕn v­ît bËc. Nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt ®­îc ¸p dông nh­ vËt liÖu míi, kü thuËt ®iÖn tö, ®iÒu khiÓn häc,.... ®· lµm thay ®æi c¬ b¶n, b¶n th©n « t« vµ c«ng nghiÖp « t« c¶ vÒ mÆt kü thuËt, khoa häc c«ng nghÖ còng nh­ vÒ quy m« kinh tÕ x· héi. Nh×n l¹i lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña « t« vµ ngµnh s¶n xuÊt « t« thÕ giíi, cã thÓ hoµn toµn ®ång ý víi ý kiÕn cho r»ng thÕ kû 20 lµ thÕ kû cña « t«. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« trªn thÕ giíi cã thÓ chia lµm 3 giai ®o¹n: Tr­íc n¨m 1945: NÒn c«ng nghiÖp « t« cña thÕ giíi chñ yÕu tËp trung t¹i Mü, s¶n l­îng c«ng nghiÖp « t« ë T©y ¢u vµ NhËt B¶n rÊt thÊp. Giai ®o¹n 1945-1960: S¶n l­îng c«ng nghiÖp « t« cña NhËt B¶n vµ T©y ¢u t¨ng m¹nh song cßn nhá bÐ so víi Mü. Giai ®o¹n tõ 1960 trë l¹i ®©y: NÒn c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t« xe m¸y NhËt ®· v­¬n lªn m¹nh mÏ vµ ®· chiÕm vÞ trÝ thø nhÊt trong ngµnh c«ng nghiÖp to lín nµy. NhËt ®· trë thµnh ®èi thñ sè mét cña Mü vµ T©y ¢u trong ngµnh c«ng nghiÖp « t«. Ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña NhËt cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh rÊt lín, ®Ó s¶n xuÊt 1 chiÕc xe « t« míi, NhËt chØ cÇn 17 giê trong khi Mü cÇn 25 giê vµ T©y ¢u cÇn 37 giê. Cßn ®Ó xuÊt x­ëng 1 mÉu xe míi NhËt chØ cÇn 43 th¸ng trong khi Mü cÇn 62 th¸ng vµ T©y ¢u cÇn nh÷ng 63 th¸ng. Bªn c¹nh ®ã lµ tÝnh c¹nh tranh cña c¸c bé phËn chi tiÕt phô tïng. Sè l­îng c¸c khuyÕt tËt tÝnh trung b×nh trªn 1 xe cña NhËt lµ 0,24 so víi Mü lµ 0,33 vµ T©y ¢u lµ 0,62. Tuy nhiªn søc c¹nh tranh nµy gÇn ®©y ®· gi¶m. S¶n l­îng « t« trªn thÕ giíi, tõ n¨m 1960 ®Õn nay, gÇn nh­ æn ®Þnh quanh con sè kho¶ng 50-52 triÖu xe/n¨m, tËp trung vµo 3 trung t©m c«ng nghiÖp lín lµ Mü, NhËt B¶n vµ T©y ¢u. ThÞ tr­êng thÕ giíi vÒ « t« vµo kho¶ng 780 tû USD/n¨m. Riªng 6 tËp ®oµn lín cña c«ng nghiÖp « t« n¨m 1999 ®· s¶n xuÊt tíi 82,5% tæng sè « t« thÕ giíi trong ®ã Mü cã 3 tËp ®oµn, NhËt, §øc, Ph¸p mçi n­íc mét tËp ®oµn. T¹i Ch©u ¢u, ®¹i diÖn cho nÒn c«ng nghiÖp « t« lµ c¸c H·ng næi tiÕng cña §øc nh­ BMW, Mercedes Benz; cña Ph¸p nh­ Renault, Peugeot, Citroen; cña Italy nh­ Fiat, Iveco... Riªng h·ng xe Renault - Volvo ®· cã doanh sè b¸n n¨m 1992 lµ 244 triÖu FF. T¹i Mü cã ba h·ng « t« khæng lå lµ GM, Ford, Chrysler vµ ngoµi ra cßn cã c¸c h·ng xe cña NhËt liªn doanh nh­ Navistar, US Honda, International, Diamond-ster, Numi. NhËt B¶n næi tiÕng víi c¸c h·ng « t« lín m¹nh kh«ng ngõng nh­ Nissan, Toyota, Honda, Mitsubishi...C¸c h·ng nµy ®· v­¬n réng ra c¸c thÞ tr­êng thÕ giíi vµ lµ tõng lµm c¸c h·ng xe Mü vµ T©y ¢u ®iªu ®øng ngay trªn s©n nhµ cña c¸c h·ng nµy. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ xu thÕ toµn cÇu ho¸, mét sè quèc gia, khu vùc nh­ Trung Quèc vµ ASEAN ®· cã nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ trong t¨ng tr­ëng kinh tÕ còng ®· gia nhËp ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi. HiÖn nay, hµng n¨m Trung Quèc s¶n xuÊt ra kho¶ng 1,2 triÖu xe vµ c¸c n­íc ASEAN ®· gãp tiÕng nãi cña m×nh víi s¶n l­îng gÇn 1 triÖu xe mçi n¨m. HiÖn nay, theo nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ cña HiÖp héi c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« thÕ giíi, h·ng General Motor ®­îc c«ng nhËn lµ h·ng « t« lín nhÊt thÕ giíi, Ford chiÕm vÞ trÝ thø 2; vÞ trÝ thø 3 thuéc vÒ Toyota. Ngoµi ra, còng cã thÓ nh×n nhËn lÞch sö ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi theo mét c¸ch kh¸c. Ngµnh c«ng nghiÖp nµy ®· tr¶i qua hai thêi kú chÝnh: thêi kú s¶n xuÊt hµng lo¹t vµ thêi kú s¶n xuÊt theo nhu cÇu cña kh¸ch hµng. ë giai ®o¹n s¶n xuÊt hµng lo¹t, Ng­êi Mü lu«n dÉn ®Çu trong ®ã ®i tiªn phong lµ Herry Ford ng­êi ®· më mµn cho s¶n xuÊt « t« hµng lo¹t trªn quy m« lín. Nh­ng b­íc sang thêi kú s¶n xuÊt theo nhu cÇu kh¸c hµng, Ng­êi Mü buéc ph¶i chÞu thua Ng­êi NhËt. §ã còng chÝnh lµ lý do c¸c h·ng xe cña NhËt lµm cho c¸c h·ng xe cña Mü ph¶i ®au ®Çu ngay t¹i thÞ tr­êng Mü. Tãm l¹i, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, mçi quèc gia khu vùc ®Òu sím nhËn thÊy tÇm quan träng cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« vµ cè g¾ng x©y dùng ngµnh c«ng nghiÖp nµy ngay khi cã thÓ. Nh­ng kh«ng v× thÕ mµ ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi trë nªn manh món, nhá lÎ mµ chÝnh c¸c tËp ®oµn « t« khæng lå ho¹t ®éng xuyªn quèc gia nh­ mét sîi d©y x©u chuçi liªn kÕt cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« c¸c quèc gia nãi riªng vµ ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi nãi chung. VËy nªn ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi h×nh thµnh, lín m¹nh vµ ph¸t triÓn g¾n liÒn víi sù ra ®êi, liªn kÕt, hîp t¸c, s¸p nhËp vµ lín m¹nh kh«ng ngõng cña c¸c tËp ®oµn « t« khæng lå ho¹t ®éng ë kh¾p c¸c quèc gia, ch©u lôc. 2. §Æc ®iÓm, vai trß vµ xu h­íng ph¸t triÓn cña ngµnh 2.1. §Æc ®iÓm cña ngµnh s¶n xuÊt « t« 2.1.1. VÒ vèn ®Çu t­ Vèn ®Çu t­ cùc lín So víi vèn ®Çu t­ vµo c¸c ®¹i bé phËn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c, vèn ®Çu t­ vµo ngµnh c«ng nghiÖp « t« lµ cao h¬n rÊt nhiÒu, cã thÓ nãi lµ cùc lín. Mçi « t« cã ®Õn 20.000 -30.000 chi tiÕt, bé phËn kh¸c nhau. C¸c chi tiÕt, bé phËn l¹i ®­îc s¶n xuÊt víi nh÷ng c«ng nghÖ cã ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt; chi tiÕt phô tïng cña lo¹i xe nµy kh«ng thÓ sö dông chung cho c¸c lo¹i xe kh¸c, do vËy vèn ®Çu t­ cho viÖc s¶n xuÊt 20.000- 30.000 chi tiÕt th­êng rÊt cao. Ch¼ng h¹n nh­ Ford cã tíi 60 000 b¹n hµng chuyªn cung cÊp hµng ho¸ vµ dÞch vô cho c«ng ty trªn toµn cÇu. §iÒu nµy chøng tá r»ng vèn ®Çu t­ cho toµn ngµnh lµ rÊt lín. H¬n n÷a, gi¸ trÞ cña mçi ®¬n vÞ chi tiÕt phô tïng nãi riªng vµ gi¸ trÞ ®¬n vÞ s¶n phÈm lµ rÊt lín vµ ®ßi hái chÊt l­îng cao. ThÕ nªn vµo n¨m 1998 trong 10 tËp ®oµn trªn thÕ giíi cã tµi s¶n ë n­íc ngoµi cao nhÊt cã s¸u tËp ®oµn lµ c¸c h·ng « t« hµng ®Çu thÕ giíi: General Motor, Ford, Toyota, Daimler Chrysler vµ Volkswagen. S¸u tËp ®oµn nµy ®ãng gãp 5% tæng gi¸ trÞ ®Çu t­ trùc tiÕp trªn toµn thÕ giíi. HiÖn nay, riªng ngµnh c«ng nghiÖp «t« chiÕm 10% tæng gi¸ trÞ th­¬ng m¹i trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o. Thªm vµo ®ã, do ®Æc ®iÓm cña ngµnh lµ kh«ng ngõng vËn dông c¸c tiÕn bé kü thuËt vµo s¶n xuÊt. V× thÕ, ngoµi c¸c kho¶n chi phÝ ban ®Çu bao gåm chi phÝ x©y míi nhµ x­ëng, mua s¾m trang thiÕt bÞ kü thuËt, ®µo t¹o c«ng nh©n lµnh nghÒ,…vµ c¸c kho¶n chi th­êng xuyªn nh­ mua nguyªn vËt liÖu, b¶o d­ìng nhµ x­ëng, m¸y mãc, b¶o qu¶n hµng ho¸,…th× chi phÝ cho c«ng t¸c nghiªn cøu vµ triÓn khai (R&D) trong lÜnh vùc « t« còng chiÕm mét phÇn ®¸ng kÓ trong tæng vèn ®Çu t­ ban ®Çu vµ t¨ng thªm. ChÝnh v× thÕ khi mét h·ng trong ngµnh ®Çu t­ d©y chuyÒn c«ng nghÖ míi sÏ ph¶i tÝnh to¸n rÊt kü l­ìng chø kh«ng thÓ ®Çu t­ å ¹t nh­ c¸c ngµnh kh¸c. Thu håi chËm Ngµnh c«ng nghiÖp « t« lµ ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o nªn phÇn lín vèn tËp trung ®Çu t­ cho c¬ së vËt chÊt, vèn cè ®Þnh chiÕm tØ träng lín. Kh«ng nh­ c¸c ngµnh dÞch vô vèn chñ yÕu tån t¹i d­íi d¹ng vèn l­u ®éng, tèc ®é quay vßng vèn nhanh vµ do ®ã, dÔ thu håi. H¬n n÷a, vèn ®Çu t­ cho ngµnh l¹i rÊt lín chØ xÕp sau s¶n xuÊt m¸y bay nªn thêi gian ®Ó thu håi vèn lµ rÊt l©u. Bªn c¹nh ®ã, ngµnh s¶n xuÊt « t« g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt, mét ngµnh ph¸t triÓn nh­ vò b·o. ChÝnh v× thÕ ®ång vèn bá ra ®Çu t­ trong ngµnh c«ng nghiÖp «t« mÆc dï cã kh¶ n¨ng sinh lîi lín nh­ng ®i kÌm víi nã lµ rÊt nhiÒu rñi ro kh«ng nh÷ng chØ thu håi chËm mµ cßn cã thÓ kh«ng thu håi ®­îc nÕu kh«ng b¾t kÞp víi thêi ®¹i. Sinh lîi cao C«ng nghiÖp « t« lµ mét ngµnh cã quy m« lín vµ còng ®­îc coi lµ ngµnh siªu lîi nhuËn. Tæng gi¸ trÞ hµng hãa do ngµnh c«ng nghiÖp nµy t¹o ra ®· ®¹t tíi nh÷ng con sè khæng lå. VÝ dô nh­ vµo n¨m 2001 chØ tÝnh riªng c«ng ty s¶n xuÊt « t« hµng ®Çu thÕ giíi General Motor ®¹t tæng lîi nhuËn lµ 117 tû ®« la vµ l·i rßng lµ 1,7 tû; Ford cã mÆt trªn 200 quèc gia vµ l·nh thæ trªn thÕ giíi ®¹t doanh thu hµng n¨m v­ît gi¸ trÞ tæng s¶n phÈm quèc gia (GNP) cña nhiÒu n­íc c«ng nghiÖp. ChØ xÐt nh÷ng chi tiÕt phô tïng rÊt nhá trong « t« nh­ng nã cã gi¸ trÞ lín gÇn b»ng mét chiÕc xe m¸y cã gi¸ trÞ. §iÒu nµy chøng tá ngµnh c«ng nghiÖp « t« cã ®­îc nguån lîi nhuËn lín lµ do ngµnh t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã gi¸ trÞ cao. Ngoµi ra, mét minh chøng n÷a cho thÊy vèn ®Çu t­ trong ngµnh c«ng nghiÖp «t« cã møc sinh lîi cao lµ viÖc sè l­îng c¸c h·ng tham gia lín vµ gia t¨ng víi møc ®é nhanh, tÝnh c¹nh tranh khèc liÖt vµ hµng rµo gia nhËp ngµnh ®ßi hái rÊt cao. ChÝnh v× thÕ cã kh«ng biÕt bao nhiªu h·ng s¶n xuÊt «t« ra ®êi do nh×n thÊy møc lîi nhuËn khæng lå nh­ng sè h·ng trô l¹i ®­îc vµ ®øng v÷ng xÐt trªn toµn cÇu l¹i kh«ng nhiÒu. Thêi gian qua, chóng ta chøng kiÕn v« sè vô s¸p nhËp cña c¸c tËp ®oµn « t« lín lµ b»ng chøng cho ®iÒu nµy. 2.1.2. VÒ c«ng nghÖ kü thuËt §©y lµ lÜnh vùc ®ßi hái c«ng nghÖ kü thuËt tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i. Mét s¶n phÈm « t« ®­îc tung ra trªn thÞ tr­êng lµ sù kÕt hîp cña hµng ngh×n, hµng v¹n chi tiÕt c¸c lo¹i, kh«ng gièng nhau. Mçi chi tiÕt ®Òu cã nh÷ng tiªu chuÈn kü thuËt riªng vµ ®­îc chÕ t¹o theo ph­¬ng ph¸p riªng ë nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau nh­ng vÉn ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé cña s¶n phÈm. Khi c«ng nghiÖp « t« ph¸t triÓn, xuÊt hiÖn nhiÒu chi tiÕt v­ît qu¸ kh¶ n¨ng thao t¸c cña con ng­êi, yªu cÇu ph¶i cã sù trî gióp cña m¸y mãc kü thuËt. M¸y mãc kü thuËt cµng hiÖn ®¹i cµng gi¶m bít sù nÆng nhäc vµ nguy hiÓm; nh­ng ®iÒu quan träng h¬n lµ d­íi sù ®iÒu khiÓn cña con ng­êi, nh÷ng m¸y mãc hiÖn ®¹i cã thÓ chÕ t¹o vµ l¾p r¸p c¸c chi tiÕt thµnh s¶n phÈm cuèi cïng víi x¸c suÊt sai sãt kh«ng ®¸ng kÓ. Ngoµi ra, c«ng nghÖ kü thuËt ®ãng vai trß then chèt lµ ®Æc thï cña ngµnh, quyÕt ®Þnh n¨ng lùc canh tranh cña tõng thµnh viªn trong ngµnh vµ lµ yÕu tè sèng cßn cña ngµnh. C«ng nghiÖp « t« ph¸t triÓn h¬n c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o kh¸c chÝnh lµ nhê ®Õn ®Æc tr­ng nµy cña ngµnh. Ngµnh kh«ng ngõng t¹o ra c¸c s¶n phÈm cã gi¸ trÞ cao, cã c¸c tÝnh n¨ng kü thuËt khoa häc v­ît tréi ®Õn kinh ng¹c. Tuy nhiªn ®iÒu nµy còng ®Æt ra mét th¸ch thøc cho ngµnh ë chç c«ng nghiÖp « t« sÏ gÆp khã kh¨n h¬n c¸c ngµnh kh¸c trong thay ®æi vµ ¸p dông c«ng nghÖ míi do quy m« lín. ThÕ nªn viÖc ®Çu t­ ¸p dông khoa häc kü thuËt lu«n lµm ®au ®Çu c¸c chuyªn gia trong ngµnh. 2.1.3. VÒ tæ chøc s¶n xuÊt Chuyªn m«n ho¸, hîp t¸c ho¸ trong s¶n xuÊt ChiÕc « t« lµ mét s¶n phÈm c«ng nghiÖp v« cïng phøc t¹p. Mét chiÕc « t« hiÖn ®¹i cã trªn 25.000 chi tiÕt. B¶n th©n c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« kh«ng thÓ tù m×nh s¶n xuÊt ra toµn bé sè l­îng lín c¸c chi tiÕt ®ã. C¸c c«ng ty s¶n xuÊt « t« nhËn ®­îc tõ c¸c nhµ cung cÊp phÇn lín c¸c chi tiÕt l¾p r¸p vµ nguyªn vËt liÖu s¶n xuÊt. Sù kh¸c nhau vÒ tû lÖ còng nh­ néi dung ph©n chia gi÷a phÇn gi¸ trÞ hµng ho¸ mµ c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« tù t¹o ra vµ phÇn mµ hä ®Æt hµng c¸c nhµ cung cÊp tuú theo truyÒn thèng vµ quan ®iÓm qu¶n lý cña tõng nhµ s¶n xuÊt. Th«ng th­êng phÇn gi¸ trÞ hµng ho¸ mµ b¶n th©n nhµ s¶n xuÊt « t« t¹o ra vµo kho¶ng 20% tíi 40% tæng gi¸ trÞ « t«. HiÖn nay, c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« trªn thÕ giíi vÉn thùc hiÖn quy tr×nh chÕ t¹o gåm bèn c«ng ®o¹n cña h·ng Ford: rÌn dËp, hµn, s¬n, l¾p r¸p. Côm chi tiÕt quan träng nhÊt cña « t« mµ hÇu hÕt c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« trªn thÕ giíi ®Òu tù m×nh nghiªn cøu, chÕ t¹o lµ khung vá xe. Khung vá xe ®­îc hoµn thµnh vÒ c¬ b¶n sau ba c«ng ®o¹n ®Çu lµ rÌn dËp, hµn vµ s¬n. Sau ®ã ë c«ng ®o¹n l¾p r¸p, c¸c côm vµ chi tiÕt cßn l¹i ®­îc l¾p r¸p vµo côm chi tiÕt c¬ së lµ khung vá xe t¹o nªn chiÕc xe « t« hoµn chØnh. Ngoµi khung vá xe, c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« cßn th­êng tù s¶n xuÊt c¸c chi tiÕt vµ c¸c côm chi tiÕt c¬ b¶n, quan träng nh­ ®éng c¬, hÖ thèng truyÒn lùc, hÖ thèng treo, ... C¸c côm chi tiÕt cßn l¹i nh­ hÖ thèng ®iÖn, phÇn néi vµ ngo¹i thÊt,... thËm chÝ c¶ nguyªn vËt liÖu, kü thuËt c«ng nghÖ ®Ó chÕ t¹o c¸c chi tiÕt do nhµ s¶n xuÊt « t« tù s¶n xuÊt, ®Òu do c¸c nhµ s¶n xuÊt ®­îc chuyªn m«n ho¸ kh¸c cung cÊp. Nh­ vËy trong ngµnh s¶n xuÊt « t«, c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« ®· tù chuyªn m«n ho¸ chÝnh m×nh vµ tæ chøc hîp t¸c s¶n xuÊt víi c¸c nhµ cung cÊp. C¶ lý thuyÕt vµ thùc tiÔn ®Òu ®· chøng minh r»ng ®ã lµ kiÓu tæ chøc s¶n xuÊt mang tÝnh hiÖu qu¶ cao, n¨ng ®éng, mÒm dÎo, gi¶m ®­îc rñi ro ®Çu t­. Chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c ho¸ lµ mét trong nh÷ng ®Æc tr­ng næi bËt kh«ng chØ cña c«ng nghiÖp « t« mµ cßn cña nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm phøc t¹p kh¸c. Quy m« lín vµ xu h­íng tËp trung ho¸ lµ ®Æc tr­ng thø hai cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« trong tæ chøc s¶n xuÊt §Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ kh«ng thÓ tæ chøc s¶n xuÊt « t« víi quy m« nhá. Henry Ford ®· sím nhËn ra ®iÒu nµy. C«ng nghiÖp « t« ngay tõ khi míi h×nh thµnh ®· lu«n g¾n liÒn víi quy m« s¶n xuÊt lín. Quy m« lín cña c«ng nghiÖp « t« ®­îc thÓ hiÖn c¶ vÒ s¶n l­îng, vèn ®Çu t­ vµ thu hót lùc l­îng lao ®éng khæng lå. C«ng nghiÖp « t« còng lµ mét ngµnh cã møc ®é tËp trung ho¸ rÊt cao. M­êi h·ng « t« hµng ®Çu hiÖn nay cña thÕ giíi lµ: General Motor, Ford, Toyota, VW, Nissan, Renault - Volvo, Fiat, Chrysler, Peugort vµ Honda ®· chiÕm tíi gÇn 90% sè l­îng « t« ®­îc s¶n xuÊt hµng n¨m trªn toµn thÕ giíi. Sè l­îng còng nh­ tªn tuæi c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« còng kh«ng cã sù biÕn ®éng nhiÒu. §iÒu nµy mét phÇn ®­îc lý gi¶i bëi c¶n trë ®èi víi mét doanh nghiÖp muèn gia nhËp ®éi ngò c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« lµ qu¸ lín. C«ng nghiÖp « t« thÕ giíi hiÖn nay ®ang trong qu¸ tr×nh tæ chøc l¹i víi mét lo¹t sù s¸t nhËp, liªn kÕt, hîp t¸c. Th¸ng 8 n¨m 1998, C«ng Ty Daimler – Benz (§øc) ®· th«ng b¸o s¸t nhËp víi Chrysler Corp. lËp ra mét h·ng s¶n xuÊt « t« lín thø ba thÕ giíi xÐt vÒ thu nhËp. Nissan Motor Corp. (NhËt B¶n) còng ®ang cã th¶o luËn kinh doanh víi Daimler – Benz. Mitshubishi Motor Corp. (NhËt B¶n) th× ®ang th­¬ng l­îng víi General Motor Corp. (Mü) vÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®éng c¬ tiÕt kiÖm nhiªn liÖu. 2.1.4. VÒ s¶n phÈm §Æc ®iÓm næi bËt cña ngµnh ®ã lµ s¶n phÈm mang gi¸ trÞ rÊt cao. ChiÕc xe «t« tõ rÊt l©u ®· kh«ng cßn ®­îc coi chØ lµ ph­¬ng tiÖn ®i l¹i ®¬n thuÇn mµ c¸c nhµ chÕ t¹o ®· kh«ng ngõng trang bÞ cho nã v« sè tiÖn Ých kh¸c, khiÕn cho « t« giê ®©y nh­ mét m¸i nhµ di ®éng, mét biÓu t­îng cña sù giµu cã, thÞng v­îng. Mét chiÕc xe «t« cã gi¸ trÞ tõ chôc ngh×n ®«la cho ®Õn hµng tr¨m ngh×n ®«, thËm chÝ cã c¸i lªn tíi 700.000 ®Õn 800.000 USD. Thªm mét sù kh¸c biÖt n÷a so víi c¸c s¶n phÈm chÕ t¹o kh¸c, mét chiÕc « t« ®­îc h×nh thµnh tõ rÊt nhiÒu chi tiÕt-gÇn 30 000 chi tiÕt ®ßi hái sù tinh vi trong chÕ t¹o. ChÝnh nhê ®Æc ®iÓm nµy mµ ngµnh c«ng nghiÖp « t« trë thµnh kh¸ch hµng cña rÊt nhiÒu c¸c ngµnh kh¸c. 2.1.5. VÒ m¹ng l­íi tiªu thô Do ®Æc tÝnh cña s¶n phÈm mang gi¸ trÞ cao, cÇn thiÕt ph¶i ®­îc h­ëng c¸c dÞch vô ch¨m sãc sau b¸n hµng kh¸ th­êng xuyªn nh­ b¶o d­ìng, söa ch÷a. ChÝnh v× thÕ, tõ khi ra ®êi ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®· chän c¸ch tiªu thô s¶n phÈm cña m×nh th«ng qua c¸c ®¹i lý mµ kh«ng b¸n hµng trùc tiÕp. Ch¼ng h¹n nh­, Ford cã h¬n 15.000 ®¹i lý trªn kh¾p thÕ giíi. Vµ tÊt c¶ mäi giao dÞch víi kh¸ch hµng ®Òu th«ng qua ®¹i lý. 2.2. Vai trß vµ vÞ trÝ cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi Tõ khi ra ®êi cho ®Õn nay ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi lu«n chøng tá vai trß tèi quan träng trong tÊt c¶ mäi lÜnh vùc: kh«ng chØ ®¸p øng nhu cÇu ngµy mét gia t¨ng cña con ng­êi trong viÖc ®i l¹i vµ lu©n chuyÓn hµng ho¸ mµ cßn ®ãng gãp rÊt lín trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tõng quèc gia nãi riªng vµ nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi chung. N¨m 1999 s¸u tËp ®oµn « t« hµng ®Çu thÕ giíi lµ General Motor, Ford, Toyota, Daimler Chrysler vµ Volkswagen ®­îc xÕp h¹ng trong 10 tËp ®oµn trªn thÕ giíi cã tµi s¶n ë n­íc ngoµi cao nhÊt. S¸u tËp ®oµn nµy ®ãng gãp 5% tæng gi¸ trÞ ®Çu t­ trùc tiÕp trªn toµn thÕ giíi. C«ng nghiÖp « t« ®· vµ ®ang lµ ®éng lùc t¨ng tr­ëng cho nhiÒu quèc gia. C«ng nghiÖp « t« lµ mét ngµnh cã quy m« lín mang l¹i thu nhËp cao. Tæng gi¸ trÞ hµng hãa do ngµnh c«ng nghiÖp nµy t¹o ra ®· ®¹t tíi nh÷ng con sè khæng lå. Theo phßng th­¬ng m¹i Mü (US Department of Commerce) nÒn c«ng nghiÖp « t« Mü chiÕm 4,5% tæng s¶n phÈm quèc d©n vµ t¹o 1,4 triÖu chç lµm cho c«ng nh©n trong 4400 nhµ m¸y chÕ t¹o « t«. T¹i NhËt B¶n, theo thèng kª Industrial Research Department n¨m 1991, c«ng nghiÖp « t« ®· chiÕm 12,9% tæng s¶n phÈm quèc d©n vµ ®ãng gãp 22,8% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. Con sè nµy giê ®©y ch¾c ch¾n ®· v­ît xa h¬n nhiÒu. Ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®­îc xem lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt, cung cÊp ph­¬ng tiÖn ®i l¹i vµ vËn chuyÓn tèi ­u nh»m ®¶m b¶o m¹ch m¸u l­u th«ng, thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn. Theo thèng kª, 82% khèi l­îng hµng ho¸ vËn chuyÓn b»ng ®­êng « t« vµ 75% hµnh kh¸ch ®i l¹i b»ng ph­¬ng tiÖn c¬ ®éng nµy. Nh­ vËy, ë ®iÓm nµy, ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®· gi¸n tiÕp ®ãng gãp vai trß kh«ng thÓ thiÕu cña m×nh vµo sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia vµ thÕ giíi. Ngoµi ra, do ®Æc tr­ng g¾n liÒn víi thµnh tùu khoa häc kü thuËt, ngµnh c«ng nghiÖp « t« cã t¸c ®éng thóc ®Èy khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn ®Æc biÖt lµ c¸c ngµnh tù ®éng hãa, khoa häc ®iÖn tö, c«ng nghÖ míi, hãa chÊt, c¬ khÝ chÕ t¹o,…tõ ®ã thóc ®Èy nhiÒu ngµnh, lÜnh vùc liªn quan cïng ph¸t triÓn ®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn chung cña nh©n lo¹i. Bªn c¹nh ®ã, c«ng nghiÖp « t« lµ kh¸ch hµng lín nhÊt cña nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp phô cËn nh­: kim lo¹i, hãa chÊt, c¬ khÝ, ®iÖn tö,…vµ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho v« sè lao ®éng trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nµy. Theo Industrial Research Department, trong tæng sè 64,4 triÖu lao ®éng ë NhËt cã tíi 7,3 triÖu lµm trong ngµnh c«ng nghiÖp « t«, chiÕm 11,3%. C«ng nghiÖp « t« tiªu thô 70% cao su tù nhiªn; 67% ch×; 64% gang ®óc; 50% cao su tæng hîp; 40% m¸y c«ng cô; 25% thuû tinh; 20% vËt liÖu b¸n dÉn; 18% nh«m; 12% thÐp vµ mét sè nhiªn liÖu, dÇu nhít khæng lå. §iÒu nµy cho thÊy sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« sÏ thóc ®Èy vµ l«i kÐo theo sù ph¸t triÓn cña nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c. Mét vai trß kh«ng kÐm phÇn quan träng cña ngµnh c«ng nghiÖp «t« thÕ giíi lµ viÖc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa th«ng qua viÖc quèc tÕ hãa cña c¸c tËp ®oµn « t« khæng lå trªn thÕ giíi vµ xóc tiÕn qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn sang c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn. 2.3. Tèc ®é t¨ng tr­ëng cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi Chóng ta th­êng ng¹c nhiªn víi tèc ®é gia t¨ng d©n sè qu¸ nhanh nh­ng tèc ®é t¨ng tr­ëng cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi cßn t¨ng nhanh h¬n rÊt nhiÒu, gÇn gÊp ®«i tèc ®é t¨ng d©n sè thÕ giíi. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ ®Çu t­ vµ th­¬ng m¹i trong ngµnh c«ng nghiÖp «t« ®· chøng minh râ rµng vÒ xu h­íng nµy. KÓ tõ n¨m 1990 ®Õn nay, tæng gi¸ trÞ th­¬ng m¹i cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« (bao gåm c¶ xe «t« vµ phô tïng) ®· t¨ng 80% tõ con sè 318 tû ®« la Mü vµo n¨m 1990 lªn ®Õn 580 tû ®« la Mü vµo n¨m 2000. §©y lµ mét møc t¨ng tr­ëng ngo¹n môc trong m­êi n¨m qua vµ møc t¨ng tr­ëng nµy ®· v­ît qua tû lÖ møc t¨ng tr­ëng cña th­¬ng m¹i toµn cÇu trong cïng thêi gian ®ã. HiÖn nay 10% tæng gi¸ trÞ th­¬ng m¹i trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o do ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®ãng gãp. 2.4. Xu h­íng ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« trªn thÕ giíi 2.4.1. VÒ tæ chøc s¶n xuÊt Xu h­íng hiÖn t¹i cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi lµ gi¶m bít sè l­îng c¸c tËp ®oµn s¶n xuÊt « t« ®a quèc gia b»ng viÖc s¸t nhËp vµo víi nhau nh»m thu ®­îc hiÖu qu¶ cao nhÊt. C¸c nhµ ph©n tÝch ®Òu dù ®o¸n r»ng viÖc s¸t nhËp nµy sÏ cßn tiÕp tôc lµ xu h­íng cña t­¬ng lai bëi xu h­íng nµy sÏ lµm t¨ng tÝnh tËp trung trong ngµnh c«ng nghiÖp « t«. Vµ xu h­íng nµy còng ®ang vµ sÏ diÔn ra ®èi víi c¸c h·ng s¶n xuÊt phô tïng phô kiÖn « t«. N¨m 1992, tæng sè c¸c nhµ cung cÊp phô tïng vµ phô kiÖn cho ngµnh c«ng nghiÖp «t« lµ 30.000 víi tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ dÞch vô cung cÊp ®¹t 496 tû ®« la Mü. HiÖn nay con sè c¸c nhµ cung cÊp trªn thÕ giíi chØ cßn lµ 8.000 nh­ng ®¹t ®­îc tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ dÞch vô lµ 958 tû ®« la Mü. C¸c nhµ ph©n tÝch dù ®o¸n r»ng vµo cuèi thËp kû nµy (thËp kû ®Çu tiªn cña thÕ kû 21) sè l­îng c¸c nhµ cung cÊp phô tïng vµ phô kiÖn cho ngµnh c«ng nghiÖp «t« trªn toµn thÕ giíi chØ cßn 2.000. Ngoµi viÖc cñng cè ho¹t ®éng th«ng qua viÖc s¸t nhËp vµ mua l¹i cæ phiÕu cña nhau, c¸c h·ng s¶n xuÊt « t« lín trªn thÕ giíi còng ®ång thêi thiÕt lËp ngµy cµng nhiÒu c¸c ®èi t¸c chiÕn l­îc quèc tÕ vÒ thÞ phÇn. VÝ dô nh­: ®èi t¸c gi÷a General, Fiat vµ Subaru; ®èi t¸c gi÷a Ford vµ Mazda; ®èi t¸c gi÷a Dex, Mitsubishi vµ Hyundai. §iÒu nµy còng gãp phÇn vµo xu h­íng t¨ng c­êng cñng cè vµ héi nhËp trong tæ chøc s¶n xuÊt cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« trªn thÕ giíi. Ngoµi ra, c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« lín trªn thÕ giíi còng ®ang ph¶i ®èi mÆt víi mét nhu cÇu ngµy cµng t¨ng ®èi víi c¸c lo¹i xe « t« an toµn h¬n, Ýt g©y « nhiÔm m«i tr­êng h¬n, tiÕt kiÖm nhiªn liÖu h¬n nh»m tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu môc ®Ých sö dông vµ thÞ hiÕu ngµy cµng t¨ng cña kh¸ch hµng. ¸p lùc vÒ viÖc thay ®æi c«ng nghÖ nµy xuÊt ph¸t tõ nhiÒu phÝa trong ®ã cã c¸c chÝnh phñ, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ vµ ng­êi tiªu dïng lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái trong t­¬ng lai. §iÒu ®ã ®· lµm t¨ng chi phÝ lªn ®¸ng kÓ cho viÖc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, nhiÒu h·ng s¶n xuÊt « t« ®· buéc ph¶i thu hÑp ng©n s¸ch cho c¸c ch­¬ng tr×nh nghiªn cøu nh»m c¶i tiÕn vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm b»ng c¸ch cïng chia sÎ chi phÝ nghiªn cøu vµ c«ng nghÖ th«ng qua c¸c ®èi t¸c chiÕn l­îc cã cïng nhu cÇu vµ t­¬ng ®ång vÒ c«ng nghÖ. Ch¼ng h¹n nh­, trong n¨m 2000, hai tËp ®oµn Toyota vµ Honda còng cam kÕt trang bÞ hÖ thèng th«ng tin onstar cña tËp ®oµn General Motor cho mét sè lo¹i xe cña m×nh. HÖ thèng nµy cã thÓ x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña xe « t« cã sö dông hÖ thèng ®Þnh vÞ toµn cÇu (GPS) trong tr­êng hîp xe bÞ tai n¹n vµ øng cøu kÞp thêi...Xu h­íng nµy sÏ lµ xu h­íng chñ ®¹o trong t­¬ng lai khi nhu cÇu vµ ®ßi hái cña con ng­êi vÒ mét ph­¬ng tiÖn ®i l¹i ®¬n thuÇn ®· gÇn nh­ b·o hoµ vµ hä b¾t ®Çu h­íng ®Õn nh÷ng tÝnh n¨ng ®Æc biÖt h¬n cña «t«. Thùc tÕ cßn cho thÊy r»ng, c¸c tËp ®oµn « t« ®ang cã xu h­íng chuyÓn s¶n xuÊt sang c¸c n­íc vµ khu vùc víi chi phÝ thÊp h¬n, ®­a s¶n xuÊt xÝch l¹i gÇn vïng tiªu thô. Xu h­íng nµy ®· tõng ®­îc Henry Ford ®Ò cËp ®Õn trong nh÷ng ngµy ®Çu h×nh thµnh nªn ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi qua c©u nãi cña «ng’We build them where we sell them’ (Chóng ta s¶n xuÊt « t« t¹i n­íc chóng ta b¸n). §iÒu nµy kh«ng chØ gióp c¸c h·ng tËn dông tiÕt kiÖm ®­îc c¸c chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì mµ cßn tiÕp cËn ®­îc víi thÞ tr­êng ®Ó cã nh÷ng s¶n phÈm tho¶ m·n tèi ®a nhu cÇu cña kh¸ch hµng. 2.4.2. VÒ s¶n phÈm Trªn thÕ giíi ngµy nay, tuú theo nhÞp ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ møc ®é c¶i thiÖn ®êi sèng kinh tÕ cña mçi n­íc, tiªu chuÈn cho mét s¶n phÈm « t« gia t¨ng ngµy cµng m¹nh. Thªm vµo ®ã, mÆc dï víi tuæi ®êi míi 100 n¨m song ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®· ®¹t ®­îc tèc ®é ph¸t triÓn chãng mÆt vµ s¶n xuÊt « t« ®· sím mang tÝnh toµn cÇu ho¸. Do ®ã, xu h­íng s¶n xuÊt vµ tiªu dïng s¶n phÈm « t« trªn thÕ giíi nãi chung kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc ®¸p øng nhu cÇu vÒ mét ph­¬ng tiÖn phôc vô ®i l¹i nhanh chãng mµ c¸c vÊn ®Ò vÒ chÊt l­îng, kiÓu d¸ng, mÉu m·, mµu s¾c, møc ®é hiÖn ®¹i cña s¶n phÈm còng ®· ®­îc nhiÒu ng­êi quan t©m. Xu h­íng ph¸t triÓn s¶n phÈm « t« cã thÓ ®­îc kh¸i qu¸t qua mét sè nÐt sau: Tiªu chuÈn ho¸ cao, thèng nhÊt ho¸ cao, modun ho¸ tõ khung xe, vá xe ®Õn c¸c bé phËn ®éng c¬, hép sè... §­a nhiÒu thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn ®iÖn tö, tin häc vµo trong ho¹t ®éng cña ®éng c¬ vµ tù ®éng ®iÒu khiÓn cña ng­êi l¸i xe (tù ®éng dÉn ®­êng, tù ®éng t×m ®­êng v¾ng nÕu bÞ t¾c nghÏn). T¨ng tÝnh an toµn, tiÖn nghi cao cÊp (ABS – HÖ thèng chèng bã cøng phanh, AIRBAG – Tói khÝ ®¶m b¶o an toµn cho ng­êi l¸i trong tr­êng hîp cã va ®Ëp vµ tai n¹n xÈy ra). T¨ng ®é bÒn sö dông vµ khi cÇn thay thÕ bá lu«n c¶ côm kh«ng cÇn söa ch÷a l¹i. Sö dông nhiÒu nguån nhiªn liÖu kh¸c nhau, kÓ c¶ n¨ng l­îng mÆt trêi (« t« ®iÖn, gas, c¶ x¨ng + gas, cån, dÇu thùc vËt), thay thÕ cho c¸c lo¹i nhiªn liÖu tõ dÇu má ngµy cµng c¹n kiÖt. Gi¶m ån vµ « nhiÔm. 2.4.3. VÒ thÞ tr­êng Theo dù b¸o cña HiÖp héi s¶n xuÊt « t« NhËt B¶n (JAMA), tõ nay ®Õn n¨m 2005, thÞ tr­êng « t« thÕ giíi chØ t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 2% trong ®ã c¸c n­íc Ch©u ¢u kh«ng t¨ng, NhËt vµ Mü t¨ng Ýt cßn c¸c n­íc Ch©u ¸ t¨ng 7% vµ Nam Mü t¨ng 5%. ThÞ tr­êng « t« ë c¸c n­íc ph¸t triÓn gÇn nh­ b·o hßa vÒ « t« phæ th«ng víi chøc n¨ng ®¬n thuÇn lµ ph­¬ng tiÖn ®i l¹i, b¾t ®Çu chuyÓn sang ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm ®ßi hái kü thuËt c«ng nghÖ cao, mÉu m· thêi trang, cã c¸c tÝnh n¨ng ®Æc biÖt. Trong khi ®ã, thÞ tr­êng Trung Quèc, Ên §é vµ ASEAN vÒ l©u dµi cã tiÒm n¨ng lín do mËt ®é ng­êi/xe cßn rÊt cao so víi c¸c n­íc Ch©u ¢u, Mü, NhËt. Lµ khu vùc tËp trung ®«ng d©n c­ nhÊt thÕ giíi nh­ng tØ lÖ sö dông xe cßn rÊt thÊp do thu nhËp cña ng­êi d©n cßn thÊp, trung b×nh trªn 100 ng­êi/1xe; Tuy nhiªn, khi chÊt l­îng cuéc sèng ®ang ngµy mét ®­îc c¶i thiÖn nhanh chãng t¹i c¸c quèc gia nµy nhê tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ v­ît bËc, ®©y qu¶ lµ miÒn ®Êt høa cho c¸c nhµ s¶n xuÊt xe biÕt t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm phï hîp víi nhu cÇu t¹i c¸c thÞ tr­êng nµy.(Xem B¶ng 1) B¶ng 1 - Sè ng­êi trªn mét « t« t¹i c¸c n­íc Stt Tªn n­íc Ng­êi/xe Stt Tªn n­íc Ng­êi/xe 1 ¢n §é 244,9 10 NhËt B¶n 2,9 2 ViÖt Nam 180 11 BØ 2,4 3 Philippine 118,2 12 Ph¸p 2,3 4 Trung Quèc 117 13 V­¬ng quèc Anh 2,3 5 In®«nªxia 107,9 14 Uc 2,1 6 Th¸i Lan 54,0 15 Canada 2,0 7 Singapo 8,9 16 §øc 2,0 8 Hµn Quèc 8,4 17 Italy 1,9 9 §µi Loan 5,3 18 Mü 1,7 Nguån: TÝnh to¸n tõ Niªn gi¸m thèng kª cña c¸c n­íc Trªn thùc tÕ, thÞ tr­êng « t« bÞ chi phèi vµ n¾m gi÷ bëi mét sè kh«ng nhiÒu c¸c tËp ®oµn « t« lín cña thÕ giíi. Cô thÓ lµ 6 tËp ®oµn GM, Ford, Daimler Chrysler, Toyota, Volkswagen (VW) vµ Renault chiÕm h¬n 85% s¶n l­îng « t« cña c¶ thÕ giíi. ThÞ phÇn cña c¸c tËp ®oµn trªn vµo n¨m 2000 cô thÓ lµ: GM chiÕm 24,3% toµn thÕ giíi, Daimler Chrysler chiÕm 15%, tËp ®oµn Ford 15,5%, tËp ®oµn Toyota chiÕm 10,7%, tËp toµn VW chiÕm 9,1% vµ tËp ®oµn Renault chiÕm 8,9%.Theo ViÖn nghiªn cøu ChiÕn l­îc ChÝnh s¸ch C«ng nghiÖp (07/2003)-Bé C«ng nghiÖp Nh­ vËy, t­¬ng lai cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi phô thuéc rÊt lín vµo c¸c tËp ®oµn « t« khæng lå. Hä sÏ lµ nh÷ng ng­êi dÉn d¾t vµ thªu dÖt nªn nh÷ng trang tiÕp theo cña ngµnh c«ng nghiÖp khæng lå nµy, m«t ngµnh ®øng ®Çu c¶ vÒ quy m« lÉn lîi nhuËn vµ møc ®é ¶nh h­ëng ®èi víi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c. II. Kinh nghiÖm cña mét sè n­íc trong viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« §Ó x©y dùng ®­îc mét ngµnh c«ng nghiÖp « t« hoµn chØnh, Anh vµ Mü ®· ph¶i mÊt 70 - 80 n¨m; NhËt B¶n, Hµn Quèc mÊt 30 - 40 n¨m. §iÒu dÔ nhËn thÊy trong viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi lµ c¸c n­íc ®i sau bao giê còng tèn Ýt thêi gian h¬n c¸c n­íc ®i tr­íc bëi ®· cã sù tiÕp thu kinh nghiÖm, c«ng nghÖ s¶n xuÊt song song víi qu¸ tr×nh ®i t¾t, ®ãn ®Çu kü thuËt tiªn tiÕn hiÖn ®¹i. §©y lµ ®iÒu mµ c¸c chuyªn gia kinh tÕ ViÖt Nam cÇn hÕt søc quan t©m trong viÖc nghiªn cøu, x©y dùng vµ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« n­íc nhµ, trong ®ã c«ng viÖc quan träng vµ cÇn thiÕt nhÊt lµ t×m hiÓu qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Ó rót ra kinh nghiÖm vµ x©y dùng cho ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam con ®­êng ph¸t triÓn tèi ­u. D­íi ®©y, chóng ta sÏ xem xÐt ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña mét sè n­íc trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc. 1. Mü Nh¾c ®Õn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ng­êi ta nhí ngay ®Õn con ng­êi ®· tõng lµm nªn huyÒn tho¹i n­íc Mü-Henry Ford. ¤ng lµ ng­êi s¸ng lËp nªn ngµnh c«ng nghiÖp xe h¬i cña Mü vµ còng lµ ng­êi ®Æt viªn g¹ch ®Çu tiªn g©y dùng nªn ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi khi «ng s¸ng lËp nªn TËp ®oµn Ford vµo n¨m 1901, biÕn giÊc m¬ vÒ nh÷ng chiÕc xe h¬i cña hµng triÖu ng­êi thµnh hiÖn thùc. Víi viÖc cho ra ®êi “nh÷ng chiÕc xe víi gi¸ mµ kh«ng ai lµ kh«ng cã thÓ së h÷u mét chiÕc” Henry Ford lµ ng­êi ®Çu tiªn s¶n xuÊt « t« hµng lo¹t trªn quy m« lín vµ chÝnh tõ ®©y ngµnh c«ng nghiÖp « t« n­íc Mü nãi riªng vµ ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi nãi chung b¾t ®Çu h×nh thµnh vµ chuÈn bÞ cho mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn víi tèc ®é chãng mÆt. Còng gièng nh­ nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c cña Mü, ngµnh c«ng nghiÖp « t« Mü h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn chñ yÕu dùa vµo c¸c nhµ t­ b¶n lín víi nh÷ng tËp ®oµn khæng lå nh­ General Motor, Ford, Chrysler,...Ngµnh c«ng nghiÖp « t« Mü ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng cña thÞ tr­êng tù do, ChÝnh phñ tham gia rÊt Ýt vµ cã thÓ n._.ãi lµ hÇu nh­ kh«ng tham gia cã ch¨ng chØ lµ nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch th­¬ng m¹i, ®Çu t­ vµ c¹nh tranh. Cho ®Õn nay ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña Mü vÉn kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ sè mét th«ng qua vÞ trÝ vµ thÞ phÇn cña m×nh. Suèt mét thÕ kû qua tõ khi ngµnh c«ng nghiªp « t« ra ®êi cho ®Õn nay, c¸c h·ng « t« cña Mü lu«n chiÕm vÞ trÝ sè mét xÐt vÒ mäi mÆt, ®øng ®Çu lµ General Motor vµ vÞ trÝ thø hai thuéc vÒ Ford. Ngµnh c«ng nghiÖp « t« Mü nhanh chãng ph¸t triÓn g¾n liÒn víi tèc ®é ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ cña c¸c tËp ®oµn « t« khæng lå diÔn ra s©u réng kh¾p c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. 2. Mªhic« C«ng nghiÖp « t« ®ang lµ ngµnh chñ chèt cña Mexico. Tõ n¨m 1925 Mexico ®· cã c«ng ty l¾p r¸p « t« d¹ng KD cña h·ng FORD, h·ng GM n¨m 1937, h·ng CHRYSLER n¨m 1983. Nhu cÇu « t« lóc ®ã chØ mét bé phËn x· héi nªn s¶n l­îng cßn h¹n chÕ. ViÖc nhËp khÈu CBU lµ ®­îc phÐp nh­ng thùc tÕ l¹i bÞ cÊm nªn ®Õn n¨m 1961 sè h·ng l¾p r¸p KD ®¹t tíi 12 h·ng. Nh÷ng h·ng nµy ph¸t triÓn tíi quy m« s¶n xuÊt 60.000 chiÕc mét n¨m. Thêi kú nµy chÝnh phñ ®Ò ra chÝnh s¸ch « t« nh»m thay thÕ nhËp khÈu « t« con. Néi dung chñ yÕu cña ph¸p lÖnh nµy lµ cÊm nhËp khÈu d¹ng CBU vµ rót bá giÊy phÐp cña nh÷ng h·ng l¾p r¸p trong n­íc cã tû lÖ s¶n xuÊt trong n­íc ch­a ®¹t 60%. Tõ thËp niªn 60 Mªhic« b­íc vµo thêi kú ph¸t triÓn vµ trë thµnh n­íc s¶n xuÊt « t« cã vÞ trÝ cao trªn thÕ giíi vµo thËp niªn 80. Sè xe « t« s¶n xuÊt n¨m 1981 ®· ®¹t 597.000 chiÕc, bao gåm c¶ xe « t« con, xe chë hµng, xe buýt vµ xe t¶i, ®øng thø 12 trªn thÕ giíi trong sè 50 n­íc s¶n xuÊt « t«. Ngay c¶ n¨m 1985 lµ n¨m ®ang trong giai ®o¹n khñng ho¶ng kÐo dµi suèt tõ n¨m 1983 ®Õn n¨m 1989 sè « t« s¶n xuÊt ®­îc lµ 398.000 chiÕc, chiÕm vÞ trÝ thø 15 trªn thÕ giíi. N¨m 1986 Mexico gia nhËp GATT vµ ¶nh h­ëng ®Çu tiªn ®èi víi ngµnh « t« lµ huû bá chÝnh s¸ch cÊm nhËp khÈu CBU. VÒ lÜnh vùc phô tïng « t« còng cã nh÷ng thay ®æi nh­ tõ th¸ng 6 n¨m 1985, 99,1% phô tïng nhËp khÈu cßn lµ ®èi t­îng cÊp phÐp nh­ng ®Õn cuèi n¨m 1987 chØ cßn 14,3%. N¨m 1988 chÝnh phñ ra chÝnh s¸ch chuyÓn sang khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. Ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®· ph¸t triÓn thµnh ngµnh c«ng nghiÖp then chèt cña Mexico, cã tØ träng ®ãng gãp vµo GDP lµ 1.5%, tØ lÖ « t« chiÕm trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 35%. T¹i Mexico hiÖn nay cã 5 h·ng s¶n xuÊt « t« hoµn chØnh ®éc quyÒn chi phèi thÞ tr­êng vµ ®Òu lµ t­ b¶n n­íc ngoµi. ThÓ chÕ nµy khiÕn trong t­¬ng lai khã cã h·ng nµo tham gia thªm vµo thÞ tr­êng « t« bÊt kÓ lµ t­ b¶n n­íc ngoµi hay trong n­íc. Trong ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o phô tïng kh«ng cã xÝ nghiÖp t­ b¶n n­íc ngoµi vµ cã kho¶ng h¬n 500 h·ng. Ngµnh phô tïng hiÖn ®ang ph©n lµm hai cùc trong ®ã 40 xÝ nghiÖp hµng ®Çu cña ngµnh nµy chiÕm gÇn 70% toµn bé s¶n l­îng cña ngµnh vµ hÇu hÕt kü thuËt ®­îc ®­a vµo tõ n­íc ngoµi. Mexico ®· ph¸t triÓn thµnh c«ng ngµnh c«ng nghiÖp « t« dùa vµo viÖc phã th¸c c¸c h·ng s¶n xuÊt l¾p r¸p cho t­ b¶n n­íc ngoµi vµ cñng cè c¸c h·ng s¶n xuÊt phô tïng b»ng t­ b¶n d©n téc. ViÖc Mexico thµnh c«ng trong viÖc thay thÕ nhËp khÈu vµ trong c¶ biÕn ngµnh « t« thµnh mét trung t©m ®Ó thu ngo¹i tÖ lµ mét ®iÓm ®¸ng l­u ý. Còng kh«ng thÓ bá qua mét ®iÒu lµ Mexico cã may m¾n do ë gÇn Mü vÒ mÆt ®Þa lý; nh­ng cã thÓ nãi ®©y lµ chÝnh s¸ch sö dông tèt m¹ng l­íi quèc tÕ cña c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« n­íc ngoµi ®ang cã trªn thÕ giíi chø kh«ng b¾t buéc c¸c nhµ t­ b¶n d©n téc ph¶i gãp vèn. 3. NhËt B¶n NhËt b¶n hiÖn lµ mét trong sè nh÷ng quèc ph¸t triÓn nhÊt thÕ giíi (GDP ®øng thø 2 sau Mü) trong ®ã ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®ãng vai trß quan träng cho sù ph¸t triÓn Êy. Trong giai ®o¹n ph¸t triÓn thÇn kú (thËp kû 60-70), hµng n¨m NhËt s¶n xuÊt ra trªn 10 triÖu xe « t« c¸c lo¹i vµ xuÊt khÈu kho¶ng 70% l­îng xe s¶n xuÊt ra. Mét sè h·ng s¶n xuÊt « t« cña NhËt nh­ Nissan, Toyota, Mitsubishi, Honda...hiÖn ®ang rÊt næi tiÕng trªn kh¾p thÕ giíi. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp phô tïng lµ yÕu tè quan träng cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« NhËt B¶n. 45 n¨m tr­íc ®©y, ngµnh c«ng nghiÖp phô tïng « t« cña n­íc nµy ®· khëi ®Çu víi s¶n l­îng nhá vµ c«ng nghÖ ®¬n gi¶n, thËm chÝ ch­a ®¹t ®Õn tr×nh ®é quèc tÕ. Søc Ðp lín nhÊt lóc bÊy giê lµ ph¶i ®­a vµo ¸p dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn h¬n nhiÒu, hiÖn ®ang sö dông ë Ch©u ¢u, Mü. Tr­íc thùc tÕ ®ã, ChÝnh phñ NhËt B¶n ®· ®Ò ra nh÷ng chÝnh s¸ch cã tÝnh ph¸p luËt ®Ó hç trî sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt phô tïng trong n­íc. ChÝnh phñ ¸p dông chÝnh s¸ch cho vay víi l·i suÊt thÊp ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt phô tïng chñ yÕu vµ khuyÕn khÝch hä ¸p dông c«ng nghÖ vµ sö dông thiÕt bÞ cña n­íc ngoµi. C¸c biÖn ph¸p hç trî nh­ vËy ®· ®­îc duy tr× suèt gÇn 20 n¨m vµ ®· thóc ®Èy m¹nh mÏ viÖc ph¸t triÓn vµ hiÖn ®¹i ho¸ ngµnh c«ng nghiÖp phô tïng nãi riªng vµ c«ng nghiÖp « t« nãi chung cña NhËt B¶n. ViÖc cÊm s¶n xuÊt « t« th­¬ng phÈm ®­îc qu©n chiÕm ®ãng b·i bá vµo n¨m 1948, tiÕp ®ã lµ viÖc b·i bá lÖnh cÊm s¶n xuÊt « t« con vµo n¨m 1950 ®· t¹o ra sù phôc håi cho ngµnh « t« vµ nÒn kinh tÕ nãi chung. Ýt l©u sau ®ã, NhËt B¶n ®· cã 11 h·ng xe « t«. Do søc Ðp cña viÖc ph¶i tr¶ kho¶n tiÒn båi th­êng chiÕn tranh nªn NhËt B¶n chñ tr­¬ng h¹n chÕ nhËp khÈu « t«. §­îc ®¶m b¶o vÒ thÞ tr­êng nªn c¸c nhµ s¶n xuÊt l¸p r¸p « t« víi nh÷ng kü thuËt nhÊt ®Þnh ®· dÇn ®­a kü thuËt tõ bªn ngoµi vµo ®Ó t¨ng c­êng tr×nh ®é kü thuËt cho m×nh. Cô thÓ n¨m 1952, Nissan chuyÓn giao kü thuËt tõ Austin cña Anh; n¨m 1953 Isuzu víi Hillman cña Anh; Hino víi Renault cña Ph¸p,…Trong khi ®ã c¸c nhµ s¶n xuÊt phô tïng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ chän läc ®· dÇn tÝch tô d­íi h×nh thøc hÖ thèng ho¸ hoÆc tù chuyÓn sang s¶n xuÊt. ViÖc kh«ng tån t¹i chÝnh s¸ch cho ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña nhµ n­íc chøng tá c¸c nhµ s¶n xuÊt ph¶i tù nç lùc b¶n th©n vµ thµnh c«ng trong viÖc n¾m ®­îc vèn tõ thÞ tr­êng. Trong chiÕn tranh TriÒu Tiªn n¨m 1952, NhËt B¶n trë thµnh c¨n cø söa ch÷a xe cÊp b¸ch cho Liªn hîp quèc nªn n¨m 1956, luËt biÖn ph¸p l©m thêi ®Ó kh«i phôc ngµnh c¬ khÝ ®· ®­îc ban hµnh nh»m hiÖn ®¹i ho¸ ngµnh s¶n xuÊt phô tïng « t«. N¨m 1963 viÖc nhËp khÈu « t« ®­îc tù do ho¸ nh­ng lóc nµy c¸c h·ng « t« ®· cã ®­îc søc c¹nh tranh quèc tÕ. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn sau ®ã bÞ chi phèi bëi chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp « t« cña Mü-n¬i vèn lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu lín nhÊt. V× lo ng¹i sÏ ®Ó mÊt thÞ tr­êng nÕu kh«ng ®èi phã víi luËt lµm cho s¹ch m«i tr­êng kh«ng khÝ ®­îc thùc hiÖn ë Mü n¨m 1970 vµ kÕ ho¹ch thùc nghiÖm c¸c lo¹i xe an toµn do chÝnh phñ Mü khëi x­íng n¨m 1972, c¸c h·ng s¶n xuÊt l¾p r¸p « t« ®· ®æ x« vµo viÖc ph¸t triÓn kü thuËt ®éc lËp víi ý muèn cña chÝnh phñ. N¨m 1973 khñng ho¶ng dÇu löa næ ra, c¸c xe tiªu thô Ýt nhiªn liÖu ®­îc hoan nghªnh ë thÞ tr­êng trong n­íc vµ kÕt qu¶ lµ chiÕn l­îc ®èi phã nµy ®· thµnh c«ng trong viÖc më réng thÞ tr­êng Mü. Nh­ vËy thµnh c«ng cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« NhËt B¶n dùa vµo chÝnh s¸ch b¶o hé d­íi d¹ng c¸c quy ®Þnh cÊm nhËp khÈu xe « t« ®­îc thùc hiÖn ®Õn n¨m 1963 vµ c¸c quy chÕ vÒ thuÕ quan. Trong bèi c¶nh cÊm t­ b¶n n­íc ngoµi tham gia vµo thÞ tr­êng « t« ®Õn n¨m 1971, c¸c h·ng s¶n xuÊt vÉn ®¹t hai môc tiªu lµ thay thÕ nhËp khÈu vµ thu ngo¹i tÖ. §ång thêi thµnh c«ng nµy cßn nhê vµo ©n huÖ gi¸n tiÕp ®­îc h­ëng bëi chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp ®èi víi c¸c ngµnh kh¸c trong n­íc; thªm vµo ®ã lµ c¸c h·ng « t« biÕt tranh thñ tèt nh÷ng thay ®æi vÒ ®iÒu kiÖn quèc tÕ. Sè liÖu ë b¶ng sau lµ mét minh chøng cho thµnh c«ng nµy. B¶ng 2: S¶n l­îng « t« cña NhËt B¶n theo thêi kú §¬n vÞ: Ngh×n chiÕc N¨m S¶n xuÊt XuÊt khÈu NhËp khÈu 1955 69 1 7 1960 481 89 4 1965 1.875 194 18 1970 5.289 1.087 20 1975 6.941 1.677 46 1980 11.043 5.967 48 Nguån: T¹p chÝ c«ng nghiÖp 4. Hµn Quèc MÆc dï ra ®êi sau hµng chôc n¨m so víi NhËt B¶n nh­ng ngµnh c«ng nghiÖp « t« Hµn Quèc ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ ngo¹n môc. Víi 20 n¨m, tõ con sè kh«ng, Hµn Quèc ®· xuÊt khÈu hµng lo¹t « t« víi chÊt l­îng cao c¹nh tranh víi c¶ xe NhËt. Hµn Quèc x©y dùng mét chiÕn l­îc víi c¸c giai ®o¹n 5 n¨m mét vµ trªn thùc tÕ ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ rÊt kh¶ quan. N¨m n¨m ®Çu (1962-1966): l¾p r¸p xe d¹ng SKD. 5 n¨m sau ®· chuyÓn sang l¾p r¸p CKD ë quy m« lín (1967-1971). 5 n¨m tiÕp theo ph¸t triÓn kiÓu xe riªng cña Hµn Quèc (1972-1976). N¨m 1977-1981, ChÝnh phñ cho x©y dùng c¬ së s¶n xuÊt lo¹i lín, cho phÐp 2 c«ng ty s¶n xuÊt xe du lÞch, mét c«ng ty s¶n xuÊt xe th­¬ng dông víi sù h¹n chÕ vÒ sè kiÓu. Nhµ m¸y míi kh«ng ®­îc phÐp thµnh lËp. 1982-1986, l­îng xe xuÊt khÈu t¨ng nhanh (tõ 100.000-700.000 chiÕc/n¨m), víi tay sang c¶ thÞ tr­êng Mü. §Õn giai ®o¹n 1987-1991, « t« ®­îc sö dông phæ biÕn trong d©n chóng vµ ®­îc xuÊt khÈu víi sè l­îng lín. Lóc nµy, ChÝnh phñ bá h¹n chÕ sè l­îng nhµ s¶n xuÊt vµ sè l­îng kiÓu xe. §Æc ®iÓm chÝnh cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« Hµn Quèc lµ c¸c ngµnh nguyªn liÖu nh­ s¾t thÐp, cao su.. .kh«ng ®i tr­íc ngµnh c«ng nghiÖp « t« mµ l¹i song song ph¸t triÓn cïng ngµnh c«ng nghiÖp « t« nh­ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« nh÷ng n¨m 70 lµ nguyªn nh©n lín nhÊt dÉn ®Õn thµnh c«ng cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« Hµn Quèc. N¨m 1962 chÝnh phñ ®Ò ra luËt b¶o hé c«ng nghiÖp « t« thêi h¹n 5 n¨m víi néi dung chñ yÕu lµ h¹n chÕ nhËp khÈu « t« vµ phô tïng, chØ cho nhËp nh÷ng phô tïng vµ thiÕt bÞ cÇn thiÕt cho ®Õn khi trong n­íc s¶n xuÊt ®­îc. N¨m 1964 “kÕ ho¹ch tæng hîp ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ” ®­îc ®Ò ra. LuËt nµy nh»m hÖ thèng ho¸ c¸c xÝ nghiÖp chÕ t¹o phô tïng bao gåm c¸c “h·ng l¾p r¸p « t« t¹m thêi” vµ 74 xÝ nghiÖp bªn d­íi liªn hiÖp c«ng nghiÖp « t«, x©y dùng c¬ së ph¸p lý cho mét tËp ®oµn chÕ t¹o « t« mang tÝnh ®éc quyÒn. Suèt nh÷ng n¨m 60, do thÞ tr­êng cßn cã quy m« nhá nªn chÝnh phñ chØ ®¹o ph¶i n©ng cao tØ träng hµng s¶n xuÊt trong n­íc nh­ng c¸c nhµ s¶n xuÊt l¾p r¸p ®· kh«ng cã ho¹t ®éng ®Çu t­ thiÕt bÞ nµo kh¸c trªn møc KD c¶, do vËy chØ cã nhãm c«ng nghiÖp KIA ®­îc tham gia vµo thÞ tr­êng l¾p r¸p « t« n¨m 1971 v× hä ®· høa víi chÝnh phñ lµ sÏ tiÕn hµnh s¶n xuÊt ®éng c¬ trong n­íc. N¨m 1973, chÝnh phñ ®­a ra kÕ ho¹ch phôc håi c«ng nghiÖp « t« dµi h¹n xuÊt ph¸t tõ kinh nghiÖm cña c¸c ngµnh ®ãng tµu vµ ®iÖn m¸y, dï nhu cÇu trong n­íc kh«ng cã nh­ng biÕt khai th¸c nh©n c«ng rÎ råi xuÊt khÈu nªn ®· thµnh c«ng trong viÖc më réng quy m« ngµnh. Môc tiªu cña kÕ ho¹ch nµy lµ ph¶i h×nh thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp « t« hoµn chØnh tõ kh©u chÕ t¹o ®Õn kh©u l¾p r¸p cuèi cïng, t¹o søc c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ dùa vµo s¶n xuÊt víi sè l­îng lín, më réng quy m« dùa vµo xuÊt khÈu. C¸c h·ng ®Ò xuÊt víi chÝnh phñ ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng dùa theo kÕ ho¹ch phôc håi c«ng nghiÖp « t« dµi h¹n nh­ng thùc hiÖn ®óng ch­¬ng tr×nh th× chØ cã HYUNDAI. Nhãm KIA vÉn l¾p r¸p KD cßn h·ng SINCHIN kh«ng ®Èy m¹nh s¶n xuÊt trong n­íc nªn bÞ ng©n hµng c«ng nghiÖp Hµn Quèc mua l¹i vµ ®æi tªn thµnh SEHAN. H·ng ASIA kh«ng lµm g× c¶ nªn n¨m 1976 bÞ rót giÊy phÐp vµ s¸t nhËp vµo KIA thµnh nhµ m¸y chÕ t¹o riªng xe t¶i vµ xe buýt. §Õn cuèi n¨m 1978 ngµnh c«ng nghiÖp « t« Hµn Quèc ®Æt d­íi quyÒn kiÓm so¸t cña ba nhãm bao gåm DEAWOO, SEHAN vµ HYUNDAI. Tuy vËy nh­ng thÞ tr­êng trong n­íc qu¸ nhá nªn dï tÝnh c¶ sè xe xuÊt khÈu (b¾t ®Çu xuÊt khÈu tõ n¨m 1976) th× c«ng suÊt sö dông thiÕt bÞ cña c¶ ba nhãm ®Òu kh«ng ®Çy 30%. ViÖc c¶ ba nhãm vÉn cã l·i chøng tá c¸c h·ng b¸n « t« víi gi¸ qu¸ cao trong n­íc ®Ó bï lç cho xuÊt khÈu . Do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng ®Çu löa lÇn thø hai n¨m 1979 trong khi chÝnh phñ ¸p dông biÖn ph¸p h¹n chÕ nhu cÇu nh­ t¨ng thuÕ,…nªn t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c h·ng xÊu ®i ghª gím. V× thÕ, nªn th¸ng 8 n¨m 1980 chÝnh phñ ®· ®Ò ra biÖn ph¸p hîp nhÊt nh»m thèng nhÊt viÖc s¶n xuÊt « t« vÒ mét mèi mµ néi dung chñ yÕu lµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt tõng lo¹i xe. Theo biÖn ph¸p nµy th× HYUNDAI sÏ s¶n xuÊt « t« con cßn KIA ®éc quyÒn xe t¶i d­íi 5 tÊn vµ xe t¶i trªn 5 tÊn vµ xe buýt sÏ do KIA vµ HYUNDAI ®éc quyÒn, nh­ng biÖn ph¸p nµy ®· kh«ng ®­îc thùc hiÖn hoµn toµn. §Õn th¸ng 1 n¨m 1987 biÖn ph¸p trªn bÞ huû bá vµ c¸c xÝ nghiÖp cã thÓ tù do tham gia vµo bÊt kú lÜnh vùc nµo. Tuy nhiªn chñ tr­¬ng cña chÝnh phñ lµ h¹n chÕ c¹nh tranh trong n­íc, lµm cho c¸c xÝ nghiÖp cã l·i, gióp cho qu¸ tr×nh tÝch luü t­ b¶n vµ ®Çu t­ quy m« lín, nãi c¸ch kh¸c lµ hç trî viÖc tiÕn hµnh s¶n xuÊt víi quy m« lín, gi¶m gi¸ thµnh, t¨ng søc c¹nh tranh quèc tÕ, ®iÒu khiÓn xuÊt khÈu vµ thu ngo¹i tÖ. Do vËy c¸c h·ng míi tham gia vµo thÞ tr­êng kh«ng ph¶i dÔ dµng. ViÖc nhËp khÈu « t« nguyªn chiÕc còng ®­îc tù do ho¸ nh­ng trªn thùc tÕ c¸c h·ng s¶n xuÊt « t« trong n­íc vÉn ®­îc b¶o hé nhê c¸c biÖn ph¸p thuÕ quan vµ chÕ ®é thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (sù thùc lµ viÖc nhËp khÈu « t« tõ NhËt bÞ cÊm). TriÓn väng cña c«ng nghiÖp « t« Hµn Quèc lµ t­¬ng ®èi s¸ng sña nhê sù ph¸t triÓn vÒ kü thuËt, cã ®éi ngò lao ®éng lµnh nghÒ vµ kh¶ n¨ng më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu. Bªn c¹nh ®ã vÉn cßn nhiÒu kh¶ n¨ng ®Ó t¨ng sè ®Çu « t« ë Hµn Quèc do mËt ®é « t« míi chØ b»ng 1/3 c¸c n­íc ph¸t triÓn. H¬n n÷a ng­êi ta tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng thèng nhÊt b¸n ®¶o TriÒu Tiªn. Khi ®ã ngµnh c«ng nghiÖp « t« Hµn Quèc sÏ cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n. C¸c nhµ b×nh luËn cã c¨n cø ®Ó cho r»ng trong thËp kû tíi, Hµn Quèc sÏ chi phèi ngµnh c«ng nghiÖp « t« ch©u ¸ víi s¶n l­îng chiÕm 1/3 tæng khèi l­îng « t« s¶n xuÊt trong khu vùc. Sù ph¸t triÓn nµy ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß qu¶n lý nhµ n­íc ®¸ng häc tËp cña chÝnh phñ Hµn Quèc ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp « t«, ®iÒu mµ chóng ta cã thÓ häc tËp. 5. Th¸i Lan Tõ l©u Th¸i Lan ®· m¬ ­íc trë thµnh mét Detroit ( thñ ®« c«ng nghiÖp « t« Hoa Kú) cña Ch©u ¸. NÒn c«ng nghiÖp « t« cña Th¸i Lan b¾t ®Çu tõ n¨m 1962 tøc lµ 4 thËp kû tr­íc, sau khi bé luËt t¨ng c­êng ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ®­îc söa ®æi. C¸c c«ng ty quan t©m ®Õn lÜnh vùc l¾p r¸p « t« ®­îc liÖt vµo danh s¸ch ­u tiªn lo¹i B, ®­îc miÔn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp vµ gi¶m 50% thuÕ nhËp khÈu c¸c linh kiÖn CKD trong thêi gian 5 n¨m. ViÖc söa ®æi chÝnh s¸ch s¸ch nµy ®· rÊt thµnh c«ng trong viÖc khuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c nhµ m¸y l¾p r¸p t¹i Th¸i Lan, ban ®Çu theo h×nh thøc liªn doanh gi÷a c¸c doanh nh©n Th¸i Lan vµ c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« n­íc ngoµi. C«ng nghiÖp « t« Th¸i Lan b¾t ®Çu b»ng viÖc l¾p r¸p xe nay tiÕn ®Õn xuÊt khÈu c¸c lo¹i xe vµ phô tïng. Cã thÓ nãi ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña Th¸i Lan tr¶i qua 5 giai ®o¹n ph¸t triÓn sau: Giai ®o¹n nhËp khÈu (tõ n¨m 1961 – 1968), giai ®o¹n ®Çu: nhËp khÈu xe nguyªn chiÕc vµ x©y dùng c¸c nhµ m¸y l¾p r¸p xe. Giai ®o¹n l¾p r¸p (tõ n¨m 1969 – 1977), giai ®o¹n b¾t ®Çu néi ®Þa ho¸: nhµ n­íc kiÓm so¸t chÆt chÏ ngµnh c«ng nghiÖp « t«. Giai ®o¹n chÕ t¹o (tõ n¨m 1978 – 1986), giai ®o¹n t¨ng c­êng néi ®Þa ho¸: cÊm nhËp vµ h¹n chÕ nhÊp xe nguyªn chiÕc, n©ng cao tû lÖ néi ®Þa ho¸, ph¸t triÓn nhanh c¸c ngµnh c«ng nghiÖp phô trî vµ c¸c nhµ cung cÊp. Giai ®o¹n b¾t ®Çu xuÊt khÈu (tõ n¨m 1987 – 1992), giai ®o¹n ph¸t triÓn: kiÓm so¸t chÆt chÏ chÊt l­îng, níi láng vµ b¾t ®Çu tù do ho¸ trong s¶n xuÊt « t«. Giai ®o¹n tõ n¨m 1992 ®Õn nay, giai ®o¹n xuÊt khÈu: tù do ho¸ m¹nh, níi láng kiÓm so¸t, chuyªn m«n ho¸ rÊt cao, chuÈn bÞ cho héi nhËp vµ toµn cÇu ho¸. HiÖn nay, Th¸i Lan cã 14 nhµ s¶n xuÊt « t« víi c«ng suÊt lµ 1.069.000 xe/n¨m vµ 75% trong sè c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« t¹i Th¸i Lan lµ c¸c h·ng xe cña NhËt B¶n. N¨m cao nhÊt vµo 1995 – 1996, thÞ tr­êng Th¸i Lan ®¹t ®Õn con sè 500.000 xe/n¨m. Do khñng ho¶ng tµi chÝnh ASEAN, tôt xuèng theo sù sôt gi¶m chung cña c¶ 4 n­íc ASEAN, vµ n¨m 1999 chØ cßn 218.330 xe. Nh­ng theo dù ®o¸n cña c¸c chuyªn gia håi th¸ng 8 n¨m 2003 doanh thu s¶n xuÊt « t« Th¸i Lan sÏ t¨ng vät ®¹t møc kû lôc kÓ tõ sau cuéc khñng ho¶ng n¨m 1997-nöa triÖu chiÕc trong vßng mét n¨m. N¨m 1999, Th¸i Lan ®· xuÊt khÈu ®­îc 125.702 xe vµ dù ®o¸n n¨m 2005 sÏ ®¹t ®Õn con sè 300.000 xe. S¶n l­îng « t« cña Th¸i Lan, hy väng sÏ v­ît qua con sè 1 triÖu xe. ThÞ tr­êng xe « t« cña Th¸i Lan, ®Æc biÖt lµ lo¹i xe th­¬ng dông nhá, cabin kÐp ph¸t triÓn rÊt m¹nh, chiÕm tíi 55 – 60% s¶n l­îng xe « t« cña Th¸i Lan trong khi s¶n l­îng xe con chØ kho¶ng 30%. N­íc nhËp khÈu « t« chñ yÕu cña Th¸i Lan lµ NhËt vµ óc, mçi n­íc nhËp kho¶ng 14%, n¨m 1999 tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu « t« ®¹t ®Õn kho¶ng 2,15 tû USD. VÒ phô tïng « t« vµ « t«, Th¸i Lan nhËp chñ yÕu tõ NhËt B¶n, chiÕm tíi 66%, phÇn cßn l¹i lµ nhËp tõ c¸c n­íc ASEAN. Th¸i Lan ®· thay thÕ nh÷ng quy ®Þnh tû lÖ % néi ®Þa ho¸ b¾t buéc b»ng c¸ch ®Æt ra thuÕ nhËp khÈu cao tõ th¸ng 1/2000. Theo ®ã, thuÕ nhËp khÈu linh kiÖn CKD ®· t¨ng tõ 20% lªn 30%, ®iÒu ®ã cã ý nghÜa t­¬ng ®­¬ng víi viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh b¾t buéc vÒ tû lÖ néi ®Þa ho¸ v× sÏ cã lîi vÒ chi phÝ nÕu thu mua phô tïng s¶n xuÊt trong n­íc h¬n lµ nhËp khÈu. §Õn nay, tû lÖ néi ®Þa ho¸ cña c¸c lo¹i xe « t«, xe m¸y ë Th¸i Lan ®· ®¹t ®­îc nh­ sau: xe con ®¹t 72%, xe t¶i nhá cabin kÐp: 83%, xe t¶i lín vµ xe buýt ®¹t 45%. TØ lÖ néi ®Þa ho¸ nµy ®­îc coi lµ ®¸ng kh©m phôc ®èi víi c¸c n­íc Ch©u ¸. Ngµnh c«ng nghiÖp « t« ë Th¸i Lan hiÖn cã 300.000 lao ®éng, doanh sè chiÕm 7% tæng GDP víi 17 nhµ m¸y l¾p r¸p « t«. Th¸i Lan còng ®· cã 1.500 nhµ cung cÊp (chuyªn s¶n xuÊt phô tïng linh kiÖn), trong ®ã cã 300 nhµ cung cÊp lo¹i 1 víi 70% lµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. §iÓm ®¸ng chó ý nhÊt cña Th¸i Lan ®ã lµ c¸c chÝnh s¸ch ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp nµy kh¸c h¼n so víi c¸c chÝnh s¸ch hiÖn ®ang ®­îc thùc thi ë c¸c n­íc §«ng Nam ¸. Trong khi c¸c n­íc kh¸c theo ®uæi ch­¬ng tr×nh s¶n xuÊt “chiÕc xe quèc gia” th× Th¸i Lan l¹i ®Ò cao “chiÕc xe cña thÕ giíi” víi chiÕn l­îc râ rµng nh»m ph¸t triÓn Th¸i Lan thµnh mét trung t©m c«ng nghiÖp xe h¬i héi nhËp cña toµn khu vùc. ChÝnh phñ Th¸i Lan vÉn lu«n hoan nghªnh c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi n¾m gi÷ quyÒn së h÷u trong c¸c c¬ së s¶n xuÊt, l¾p r¸p xe h¬i vµ còng lu«n më cöa cho viÖc tù do c¹nh tranh gi÷a c¸c nhµ s¶n xuÊt lín trªn thÕ giíi. 5. Malaisia S¶n xuÊt « t« ®­îc coi lµ ngµnh chñ chèt cho sù nghiÖp ph¸t triÓn c«ng nghiÖp theo kÕ ho¹ch tæng thÓ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp t¹i Malayxia. Tham gia vµo ngµnh nµy lµ hÇu hÕt c¸c tËp ®oµn kinh doanh lín nh­: Petronas, PNB, Sime Darby, Lion, Berjaya, DRB-HICOM, Tan Chong, Oriental... HiÖn nay, t¹i Malayxia cã tÊt c¶ 8 liªn doanh s¶n xuÊt xe du lÞch víi c«ng suÊt l¾p r¸p 158.700 xe/n¨m, 2 nhµ m¸y s¶n xuÊt xe th­¬ng dông lµ Inokom vµ MTB víi tæng c«ng suÊt 424.000 xe/n¨m vµ 300 xÝ nghiÖp s¶n xuÊt linh kiÖn, phô tïng « t«. Tæng sè lao ®éng trùc tiÕp tham gia vµo ngµnh nµy ­íc tÝnh kho¶ng 45.080 ng­êi. 8 liªn doanh trªn ®· tiÕn hµnh l¾p r¸p 20 nh·n hiÖu xe, 94 mÉu xe vµ 204 c¸c lo¹i xe kh¸c. Khèi l­îng vµ thÞ phÇn cña c¸c lo¹i xe do c¸c liªn doanh nµy l¾p r¸p ®ang gi¶m dÇn ®i do sù xuÊt hiÖn cña c¸c lo¹i xe mang nh·n hiÖu quèc gia nh­ Proton, Perodua vµ xe van Inokom. ThÞ tr­êng xe du lÞch cña Malayxia ®­îc xem lín nhÊt so víi c¸c n­íc §«ng Nam ¸. §Ó t¹o ®µ ph¸t triÓn bÒn v÷ng cho ngµnh c«ng nghiÖp « t«, ChÝnh phñ Malayxia ®· ®­a ra nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Æc biÖt vÒ thuÕ quan nh»m khuyÕn khÝch c¸c nhµ s¶n xuÊt thùc hiÖn s©u réng ch­¬ng tr×nh néi ®Þa ho¸, “chiÕc xe mang nh·n hiÖu quèc gia” vµ ®Þnh h×nh c¸c biÖn ph¸p nh»m c¬ cÊu l¹i ngµnh c«ng nghiÖp « t«, t¨ng tÝnh hiÖu qu¶ vµ c¹nh tranh trong khu vùc. Ngµnh c«ng nghiÖp « t« Malaysia h×nh thµnh qua hai giai ®o¹n: * Giai ®o¹n thø nhÊt : tõ gi÷a nh÷ng n¨m 60, hä nhËp khÈu xe d¹ng CKD vµ kÐo theo sù ph¸t triÓn cña c¸c c¬ së l¾p r¸p trong n­íc. §Õn nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp kû 80, Malaysia ®· cã 15 c«ng ty l¾p r¸p xe bao gåm c¶ c¸c c«ng ty cña Ch©u ¢u vµ NhËt B¶n. * Giai ®o¹n thø hai : b¾t ®Çu tõ n¨m 1983 b»ng viÖc h×nh thµnh dù ¸n s¶n xuÊt xe du lÞch quèc gia Proton vµ Perodua. Mét ®iÓm rÊt ®¸ng chó ý lµ sù b¶o hé rÊt cao cña chÝnh phñ ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp « t« trong n­íc. Malaysia ¸p dông thuÕ suÊt nhËp khÈu rÊt cao ®èi víi xe nhËp khÈu nguyªn chiÕc(CBU): tõ 140% ®Õn 300%; xe nhËp d­íi d¹ng CKD: tõ 42% ®Õn 80%. Do sù b¶o hé nµy mµ Proton ®· trë thµnh nh·n hiÖu « t« sè mét t¹i thÞ tr­êng Malaysia vµ c¶ t¹i thÞ tr­êng c¸c n­íc ASEAN. Xe Proton vµ Perodua gÇn nh­ ®éc chiÕm thÞ tr­êng « t« Malaysia (®Õn 90% thÞ phÇn), chØ cßn l¹i 10% thÞ phÇn chia cho 25 nhµ s¶n xuÊt kh¸c t¹i n­íc nµy. Tõ th¸ng 7 n¨m 1998, Malaysia b¾t ®Çu triÓn khai ch­¬ng tr×nh chÕ t¹o xe t¶i nhÑ(van) quèc gia mang tªn Inokom Permas dùa trªn mÉu xe Renault do mét liªn doanh chÕ t¹o trong ®ã phÝa Malaysia n¾m 68% vèn. S¶n l­îng « t« quèc gia cña Malaysia hiÖn nay rÊt lín so víi c¸c n­íc trong khu vùc §«ng Nam ¸. B¶ng 3: S¶n l­îng « t« s¶n xuÊt trong n­íc cña Malaysia qua c¸c n¨m N¨m S¶n l­îng Tèc ®é t¨ng(%) 1998 126.400 100 1999 250.620 198 2000 253.900 101 Nguån: B¸o Sµi Gßn tiÕp thÞ sè ra ngµy 22-5-2002 Cho ®Õn thêi ®iÓm hiÖn t¹i, ChÝnh phñ Malaysia vÉn tiÕp tôc ñng hé viÖc b¶o hé cho ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña m×nh b¾ng c¸ch quyÕt ®Þnh tr× ho·n 2 n¨m ch­a ¸p dông viÖc gi¶m thuÕ suÊt theo lé tr×nh thùc thi c¸c qui ®Þnh cña AFTA. Nh­ vËy, tõ sù thµnh c«ng cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« Malaysia, chóng ta nhËn thÊy hä ®· cã ý thøc rÊt sím vÒ tÇm quan träng cña ngµnh c«ng nghiÖp vµ cã sù ®Çu t­ ®óng h­íng. ChÝnh phñ Malaysia ®· cã sù hç trî rÊt tÝch cùc b»ng c¸ch t¹o ra sù b¶o hé hîp lý, x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn quèc gia cã tÝnh kh¶ thi vµ tr¶i qua c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau. Vai trß cña chÝnh phñ trong sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña quèc gia nµy ®· ®Ó l¹i mét dÊu Ên rÊt ®¸ng chó ý, ®¸ng ®Ó chóng ta häc tËp. ********* Tãm l¹i, trong nh÷ng n¨m qua nhiÒu n­íc ®· chän lùa nhiÒu h­íng ®i trong c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­ vµ th­¬ng m¹i nh»m ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp «t« cña n­íc m×nh. C¸c h­íng ®i nµy tËp trung vµo hai kiÓu chÝnh: Ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng cña thÞ tr­êng vµ chÞu sù c¹nh tranh quèc tÕ: Cã nhiÒu n­íc ®· ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña m×nh theo qui luËt thÞ tr­êng tù do (ChÝnh phñ tham gia vµo rÊt Ýt) th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch th­¬ng m¹i, ®Çu t­ vµ c¹nh tranh. T¹i c¸c thÞ tr­êng nµy th× ng­êi tiªu dïng (sö dông xe « t«) sÏ cã lîi rÊt nhiÒu: nhiÒu sù lùa chän, chÊt l­îng hµng hãa cao, gi¸ thµnh thÊp. §ång thêi ngµnh c«ng nghiÖp «t« do ph¶i c¹nh tranh tù do nªn b¾t buéc ph¶i cã nhiÒu ®æi míi ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt h¬n b»ng c¸ch: tiÕt kiÖm chi phÝ, khai th¸c nguån nguyªn liÖu vµ nh©n c«ng rÎ, kÐo dµi chu kú sèng cña s¶n phÈm. §ång thêi còng sÏ thu hót ®­îc c«ng nghÖ vµ vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi tõ c¸c h·ng s¶n xuÊt «t« lín trªn thÕ giíi. C¸c n­íc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch cho ngµnh c«ng nghiÖp « t« theo ®Þnh h­íng nµy lµ: Mü, Canada, Mexico, Australia, Th¸i Lan, §µi Loan... Ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng cña nhµ n­íc vµ h¹n chÕ c¹nh tranh quèc tÕ: Mét sè n­íc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña m×nh th«ng qua ®Þnh h­íng cña quèc gia hay khu vùc víi h­íng ®i dùa trªn c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­ vµ th­¬ng m¹i nh»m giíi h¹n ¶nh h­ëng cña c¹nh tranh quèc tÕ ®èi víi thÞ tr­êng vµ ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña n­íc m×nh. VÝ dô nh­ qui ®Þnh vÒ Quota, biÓu thuÕ quan cao hay c¸c hµng rµo phi thuÕ quan ®èi víi xe nhËp khÈu. ¦u ®·i thuÕ vµ qui ®Þnh vÒ tû lÖ néi ®Þa hãa ®èi víi s¶n xuÊt trong n­íc. C¸c chÝnh s¸ch theo ®Þnh h­íng nµy ®­îc ®­a ra nh»m môc ®Ých thóc ®Èy s¶n xuÊt « t« trong n­íc, t¹o ®iÒu kiÖn cho ngµnh c«ng nghiÖp « t« cßn non trÎ cña m×nh n©ng cao søc c¹nh tranh vµ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp hç trî cïng ph¸t triÓn. ChÝnh s¸ch nµy sÏ ph¸t triÓn mét khu«n mÉu xuÊt khÈu vµ n©ng cao h×nh ¶nh còng nh­ uy tÝn cña ®Êt n­íc. C¸c n­íc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp « t« theo ®Þnh h­íng nµy lµ: NhËt B¶n, Hµn Quèc, Malaysia, Indonesia. KÕt qu¶ cña c¸c n­íc ®i theo hai ®Þnh h­íng trªn lµ rÊt kh¸c nhau víi c¶ kÕt qu¶ thµnh c«ng vµ thÊt b¹i n»m trong c¶ hai nhãm. VËy m« h×nh nµo lµ phï hîp cho viÖc ph¸t triªn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam? Tr­íc hÕt chóng ta h·y nghiªn cøu thùc tr¹ng qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ngµnh « t« ViÖt nam ®Ó t×m ra cho m×nh mét con ®­êng ®i phï hîp víi hoµn c¶nh cña riªng m×nh vµ hîp søc m×nh. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam I. Sù cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng vµ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam 1. Vai trß cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®èi víi nÒn kinh tÕ Giao th«ng vËn t¶i lµ mét yÕu tè cùc k× quan träng trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét ®Êt n­íc, gióp cho hµng ho¸ ®­îc l­u chuyÓn dÔ dµng tõ mét ®Þa ®iÓm nµy ®Õn mét ®Þa ®iÓm kh¸c, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Cïng víi sù ph¸t triÓn v­ît bËc vÒ kinh tÕ x· héi, nhu cÇu cña con ng­êi ngµy cµng ®­îc n©ng cao, do ®ã nhu cÇu l­u th«ng hµng ho¸ vµ nh÷ng ®ßi hái vÒ ®i l¹i ngµy cµng t¨ng. Cã thÓ nãi trong giai ®o¹n hiÖn nay, khi xu thÕ toµn cÇu ho¸ diÔn ra ngµy cµng s«i ®éng, ng­êi ta cµng nhËn thøc râ h¬n tÇm quan träng cña giao th«ng vËn t¶i. NÕu trªn kh«ng trung, m¸y bay chiÕm ­u thÕ vÒ tèc ®é th× d­íi mÆt ®Êt, « t« vµ vËn t¶i « t« l¹i chiÕm ­u thÕ vÒ n¨ng lùc v©n chuyÓn vµ kh¶ n¨ng c¬ ®éng. ¤ t« cã thÓ ho¹t ®éng trªn nhiÒu d¹ng ®Þa h×nh, tõ ®ång b»ng, miÒn nói ®Õn miÒn biÓn, vËn chuyÓn mét khèi l­îng hµng ho¸ nhiÒu h¬n bÊt cø lo¹i ph­¬ng tiÖn vËn t¶i nµo kh¸c. V× vËy, nÕu ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« sÏ gãp phÇn thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. Chóng ta cã thÓ thÊy râ ®iÒu nµy qua c¸c con sè thèng kª sau: B¶ng 4 : VËn t¶i hµnh kh¸ch vµ hµng ho¸ cña c¶ n­íc Thùc hiÖn 8 th¸ng 2002 8 th¸ng 2002 so víi cïng k× 2001 Khèi l­îng vËn chuyÓn Khèi l­îng lu©n chuyÓn Khèi l­îng vËn chuyÓn Khèi l­îng lu©n chuyÓn A.Hµnh kh¸ch Tæng sè: §­êng « t« §­êng s«ng §­êng s¾t Hµng kh«ng Ngh×n HK TriÖu HK/KM % % 569.802,3 19.457,0 105,1 107,0 468.868,0 12.482,0 105,4 104,8 91.069,8 1.255,0 103,3 103,0 7.122,0 2.339,0 105,1 107,0 2.127,0 3.347,0 114,0 118,1 B.Hµng ho¸ Tæng sè §­êng « t« §­êng s«ng §­êng s¾t Hµng kh«ng Ngh×n tÊn TriÖu tÊn /km % % 95.220,6 26.981,0 105,7 109,3 61.351,5 3.503,5 105,1 104,9 20.841,4 2.099,0 106,7 107,7 4.110,6 1.364,0 105,3 113,6 32,9 79,5 106,8 107,3 Nguån: T¹p chÝ con sè vµ sù kiÖn sè th¸ng 9 n¨m 2002 Qua b¶ng trªn cho thÊy, ®èi víi vËn t¶i hµnh kh¸ch, « t« chiÕm 82,3% tæng khèi l­îng hµnh kh¸ch vËn chuyÓn, ®¹t khèi l­îng vËn chuyÓn 569.802,3 ngh×n hµnh kh¸ch vµ khèi l­îng lu©n chuyÓn ®¹t 19.475 hµnh kh¸ch/ km. §èi víi vËn chuyÓn hµng ho¸, c¸c con sè t­¬ng øng lµ 64.4%, 95.220.6 ngh×n tÊn vµ 26.981 triÖu tÊn/km. §iÒu nµy cho thÊy « t« lµ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i tèi ­u vµ kh«ng thÓ thiÕu trong ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét quèc gia. Môc tiªu cña chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong 10 n¨m (2001-2010) mµ §¶ng vµ ChÝnh phñ ta ®· ®Ò ra trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc lµ: “§­a n­íc ta tho¸t khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, n©ng cao râ rÖt ®êi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸ tinh thÇn cña nh©n d©n, t¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 n­íc ta c¬ b¶n trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp theo h­íng hiÖn ®¹i”. TrÝch V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng IX §Ó ®¶m b¶o ph¸t triÓn kinh tÕ l©u dµi, giao th«ng vËn t¶i vµ ®Æc biÖt lµ giao th«ng ®­êng bé, lµ kÕt cÊu h¹ tÇng ®Çu tiªn, quan träng nhÊt. Trong ®ã c«ng nghiÖp « t« lu«n ®­îc coi lµ kh©u träng t©m, cÇn ph¶i ®i tr­íc mét b­íc trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn. Víi chÝnh s¸ch “më cöa” ®Ó thùc hiÖn CNH-H§H, ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong sè nh÷ng ngµnh mòi nhän gióp l«i kÐo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c ph¸t triÓn. C«ng nghiÖp « t« lµ kh¸ch hµng lín nhÊt cña nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp: kim lo¹i, ho¸ chÊt, c¬ khÝ, ®iÖn tö...Chóng ta kh«ng thÓ nãi ViÖt Nam lµ mét n­íc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nÕu ch­a cã mét ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t« ph¸t triÓn. H¬n n÷a, 25 n¨m sau ph¶i ®¹t tØ lÖ sö dông « t« b×nh qu©n trªn thÕ giíi lµ 10 ng­êi/xe, tøc lµ ph¶i cã 10 triÖu xe « t«. V× vËy, cè g¾ng ®Ó h×nh thµnh ngµnh c«ng nghiÖp « t« lµ hÕt søc quan träng. §Õn n¨m 2005, ViÖt Nam ph¶i ®Èy m¹nh s¶n xuÊt « t« chë kh¸ch, « t« chuyªn dông, « t« phæ th«ng n«ng dông, nhanh chãng x¸c ®Þnh môc tiªu vµ c¸c b­íc ®i ®Ó tiÕn tíi s¶n xuÊt « t« mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam vµo n¨m 2005. Cã nh­ vËy, ngµnh c«ng nghiÖp cßn non trÎ nµy cña ViÖt Nam míi cã ®ñ ®iÒu kiÖn vµ s½n sµng héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi Ngµy nay, kinh tÕ ViÖt Nam ®ang chuyÓn ®æi theo nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc. Víi chÝnh s¸ch më cöa thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi, kinh tÕ n­íc ta cã nh÷ng b­íc tiÕn v­ît bËc: s¶n xuÊt ph¸t triÓn, khèi l­îng hµng ho¸ ngµy mét gia t¨ng. Hµng ho¸ s¶n xuÊt ra ph¶i sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn chuyªn chë ®Ó ph©n phèi ®Õn ®iÓm ®Ých cuèi cïng. ¤ t« chiÕm ­u thÕ h¬n h¼n c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i kh¸c nhê tÝnh n¨ng c¬ ®éng vµ cã thÓ thÝch hîp víi mäi ®Þa h×nh: ®ång b»ng, miÒn nói, miÒn biÓn...V× vËy, nÕu ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« sÏ gãp phÇn lµm t¨ng tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¶ n­íc. Trong lÜnh vùc kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi riªng, nÕu chóng ta cã mét ngµnh c«ng nghiÖp « t« thùc sù ®¶m b¶o cung cÊp ph­¬ng tiÖn vËn t¶i chÊt l­îng cao, c­íc phÝ vËn chuyÓn hîp lý sÏ gãp phÇn ®Èy nhanh tèc ®é vËn chuyÓn, khèi l­îng vËn chuyÓn; gãp phÇn t¨ng thu ngo¹i tÖ phôc vô cho nhu cÇu CNH-H§H ®Êt n­íc. Hµng n¨m, c¸c n­íc ph¸t triÓn nh­ NhËt, Mü, vµ c¸c n­íc T©y ¢u,... thu ®­îc mét kho¶n lîi nhuËn khæng lå do c«ng nghiÖp « t« mang l¹i. Nguån lîi nhuËn tõ ngµnh c«ng nghiÖp « t« lµ ®iÒu mong muèn ®èi víi nh÷ng n­íc ®ang thùc thi c¸c biÖn ph¸p ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. Theo lêi «ng NguyÔn Xu©n ChuÈn, Thø tr­ëng bé C«ng nghiÖp - Chñ tÞch Héi kü s­ « t« ViÖt Nam: “NÕu chóng ta kh«ng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« th× mçi n¨m ta ph¶i bá ra 1,4 tû USD ®Ó nhËp « t«. Ng­îc l¹i, nÕu ph¸t triÓn vµ cè g¾ng ®¹t tû lÖ néi ®Þa ho¸ 30% th× sau 10 n¨m n÷a, c«ng nghiÖp trong n­íc chÕ t¹o sÏ ®¹t gi¸ trÞ kho¶ng 250 triÖu USD, b»ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu g¹o cña hµng triÖu ng­êi lµm n«ng nghiÖp, trong khi ®ã c«ng nghiÖp « t« chØ cÇn 10.000 ng­êi”. H¬n n÷a, do ®Æc thï s¶n phÈm cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« lµ c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, c¸c lo¹i xe, m¸y thiÕt bÞ chuyªn dïng nªn chóng ta còng cÇn x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng h¹ tÇng c¬ së, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ngµnh c«ng nghiÖp nµy. Mét t¸c ®éng thuËn chiÒu, nÕu chóng ta cã hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng tèt sÏ gãp phÇn thu hót ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho nhiÒu lao ®éng. H¬n n÷a, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng vµ l­u th«ng hµng ho¸ ngµy cµng t¨ng vµ t­¬ng xøng víi ®µ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®Êt n­íc, chóng ta cÇn cã mét ngµnh c«ng nghiÖp « t« lín m¹nh víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i, ®ñ søc lµm ®Çu tÇu kÐo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c cïng ph¸t triÓn. Tãm l¹i, viÖc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt ._.¶n xuÊt « t« ph¶i sö dông phô tïng néi ®Þa. HiÖn ®· cã mét sè doanh nghiÖp t­ nh©n ®¨ng ký s¶n xuÊt mét sè phô tïng ®¬n gi¶n. ChÝnh phñ nªn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp tham gia vµo lÜnh vùc nµy. 1.3. C¬ chÕ chÝnh s¸ch 1.3.1. ChÝnh s¸ch b¶o hé vÒ thuÕ quan vµ phi thuÕ quan. Gi¶m dÇn møc ®é b¶o hé vÒ thuÕ nhËp khÈu, tõng b­íc ®­a ngµnh c«ng nghiÖp « t« héi nhËp vµo kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc. Trong khi hµng ho¸ ViÖt Nam cßn ch­a ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng néi ®Þa th× viÖc tham gia c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc: AFTA, APEC, WTO...t­¬ng tù nh­ më cöa ®Ó hµng ho¸ bªn ngoµi trµn vµo ViÖt Nam lµ ®iÒu rÊt ®¸ng lo ng¹i. Kinh nghiÖm cña c¸c n­íc cho thÊy trong giai ®o¹n ®Çu ph¸t triÓn cÇn cã sù b¶o hé cña Nhµ n­íc ®èi víi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp non trÎ nh­ « t«, ®iÖn tö...Tuy nhiªn, víi møc ®é b¶o hé qu¸ cao nh­ hiÖn nay lµm cho ngµnh c«ng nghiÖp « t« kh«ng ph¸t triÓn ®­îc, chØ nh÷ng liªn doanh l¾p r¸p c¸c lo¹i « t« cã møc thuÕ b¶o hé cao th× b¸n ®­îc hµng vµ míi cã l·i. Sù ph¸t triÓn phiÕn diÖn cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« nh­ hiÖn nay lµ mét khã kh¨n lín khi tham gia héi nhËp. NhiÒu ý kiÕn cho r»ng chÝnh s¸ch b¶o hé c¸c ngµnh non trÎ vÒ thùc chÊt lµ nu«i d­ìng thãi û l¹i, lµm nhôt ý chÝ v­¬n lªn d¸m c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ®ång thêi khuyÕn khÝch n¹n tham nhòng, bu«n lËu, gian l©n th­¬ng m¹i. Trong nhiÒu tr­êng hîp b¶o hé “khuyÕn khÝch” x©y dùng c¸c c¬ së s¶n xuÊt quy m« nhá, kÐm hiÖu qu¶ kh«ng khuyÕn khÝch gi¶m chi phÝ, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. NiÒm tin r»ng nhê b¶o hé c¸c ngµnh c«ng nghiÖp non trÎ cã kh¶ n¨ng tr­ëng thµnh ®Ó ®­¬ng ®Çu víi c¹nh tranh thÕ giíi ®· bÞ tiªu tan. Thªm vµo ®ã, chÝnh s¸ch b¶o hé víi hµng lo¹t ­u ®·i vÒ thuÕ, trî gi¸...®· lµm gia t¨ng sù mÐo mã c¸c tÝn hiÖu thÞ tr­êng trong nÒn kinh tÕ. §iÒu nµy dÉn ®Õn nh÷ng sai lÖch vÒ gi¸ c¶ vµ ph©n bæ c¸c nguån lùc lµm cho c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cña Nhµ n­íc kh«ng hîp lý. V× vËy, Nhµ n­íc ph¶i cã kÕ ho¹ch gi¶m dÇn møc ®é b¶o hé ®èi víi c¸c liªn doanh « t« còng nh­ víi c¶ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc quen ®­îc b¶o hé thËm chÝ bao tiªu ®Çu ra, tiÕp tôc thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan ®èi víi mÆt hµng « t« theo lé tr×nh cam kÕt AFTA/CEPT cho ®Õn n¨m 2014 víi møc thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu « t« nguyªn chiÕc c¸c lo¹i lµ 5%. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i mét lóc chóng ta xo¸ bá b¶o hé ngay mµ cÇn thùc hiÖn tõng b­íc gi¶m thuÕ, tr¸nh sù hôt hÉng cho c¸c doanh nghiÖp vèn ch­a quen chÞu sãng giã cña m«i tr­êng tù do c¹nh tranh. Khi thùc hiÖn CEPT, chóng ta kh«ng ®­a ngay mét lóc tÊt c¶ c¸c mÆt hµng « t« vµo danh môc c¾t gi¶m thuÕ hoµn toµn. HiÖn nay, chØ cã c¸c lo¹i « t« th­¬ng dông vµ « t« trªn 16 chç ngåi lµ chóng ta ®­a vµo danh môc thùc hiÖn c¾t gi¶m theo CEPT, cßn nh÷ng lo¹i « t« kh¸c ®­a vµo danh môc lo¹i trõ hoµn toµn nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho chóng ta thùc hiÖn chÝnh s¸ch cña m×nh ®Õn “phót chãt”. Tr­íc m¾t, c«ng viÖc cÇn lµm lµ: - Nghiªn cøu gi¶m mét c¸ch thÝch hîp thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu c¸c lo¹i « t« cao cÊp ®Ó xo¸ bá dÇn viÖc ng­êi ViÖt Nam ph¶i mua « t« víi gi¸ qu¸ cao nh­ hiÖn nay. H¬n n÷a, viÖc gi¶m thuÕ gióp c¸c doanh nghiÖp « t« ViÖt Nam trô ®­îc khi tham gia héi nhËp AFTA ®ång thêi khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn néi ®Þa ho¸. Gi¸ « t« gi¶m sÏ kÝch thÝch nhu cÇu mua s¾m « t« cho s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t, dÉn ®Õn l­îng « t« ®­îc tiªu thô t¨ng lªn vµ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. - N©ng cao møc thuÕ nhËp khÈu c¸c lo¹i xe phæ th«ng vµ xe chuyªn dïng víi møc thÝch hîp vµ tiÕn tr×nh thÝch hîp trong giai ®o¹n ®Çu ®i vµo s¶n xuÊt nh»m khuyÕn khÝch s¶n xuÊt xe phæ th«ng vµ xe chuyªn dïng trong n­íc (trõ c¸c lo¹i xe chuyªn dông ®Æc biÖt trong n­íc ch­a s¶n xuÊt hoÆc kh«ng s¶n xuÊt ®­îc nh­ xe cøu ho¶, xe cøu th­¬ng ®Æc biÖt, xe truyÒn h×nh). Còng víi chÝnh s¸ch thuÕ nhËp khÈu, c¸c c¬ quan chøc n¨ng cÇn sím phèi hîp nghiªn cøu ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch thuÕ kh¸c t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng søc mua trong n­íc nh»m hç trî c¸c nhµ s¶n xuÊt t¨ng s¶n l­îng ®ñ lín ®Ó ®¶m b¶o ®Çu t­ néi ®Þa ho¸ cã hiÖu qu¶. VÝ dô nh­ Nhµ n­íc sÏ hç trî l·i suÊt cho vay ®Ó c¸c kh¸ch hµng mua xe phæ th«ng s¶n xuÊt trong n­íc, mµ tr­íc hÕt cho n«ng d©n mua xe n«ng dông. Ph­¬ng thøc b¶o hé tÝch cùc nhÊt ®èi víi b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc lµ b¶o hé theo h­íng kÝch thÝch s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t triÓn, thóc ®Èy c¹nh tranh vµ tõng b­íc tù do ho¸ thÞ tr­êng trong n­íc. V× vËy, Nhµ n­íc cÇn ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña « t« l¾p r¸p trong n­íc nh­: chÝnh s¸ch ®æi míi c«ng nghÖ l¾p r¸p « t«, hoµn thiÖn quy ®Þnh d¹ng rêi, xóc tiÕn néi ®Þa ho¸ linh kiÖn... §ång thêi, chóng ta cÇn tiÕn tíi bá h¹n ng¹ch nhËp khÈu linh kiÖn « t« v× quy chÕ vÒ h¹n ng¹ch cã thÓ g©y trë ng¹i cho sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« vµ ¶nh h­ëng lín tíi lîi Ých cña ng­êi sö dông. Mét mÆt, Nhµ n­íc cho phÐp c¸c liªn doanh « t« ho¹t ®éng ë ViÖt Nam, mÆt kh¸c ngµnh c«ng nghiÖp « t« l¹i chÞu sù qu¶n lý b»ng h¹n ng¹ch lµm h¹n chÕ s¶n xuÊt. NÕu tiÕp tôc duy tr× ph­¬ng thøc nµy, v« h×nh ®· triÖt tiªu c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp l¾p r¸p « t« víi nhau. Doanh nghiÖp nµo muèn c¹nh tranh ph¶i s¶n xuÊt nhiÒu, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm song nÕu cø chia chØ tiªu nh­ hiÖn nay th× doanh nghiÖp nµo còng sèng cÇm chõng mµ nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ hiÖu qu¶ tÊt yÕu lµ kh«ng cã néi ®Þa ho¸ linh kiÖn, kh«ng ®Çu t­ thªm vµo chuyÓn giao c«ng nghÖ; gi¸ thµnh « t« cao lµm cho ng­êi tiªu dïng ph¶i chÞu thiÖt. Cô thÓ ho¸ c¸c møc thuÕ kh¸c nhau - §Ó khuyÕn khÝch møc ®é rêi r¹c cao cña linh kiÖn vµ kÝch thÝch néi ®Þa ho¸ tõng b­íc ph¸t triÓn, møc thuÕ CKD nªn ph©n ra nhiÒu møc h¬n (hiÖn nay chØ cã thuÕ CKD1 vµ CKD2). §èi víi phÇn vá vµ khung xe, cÇn lËp danh môc cho ®iÓm tuú theo tÝnh phøc t¹p cña tõng lo¹i linh kiÖn vµ c¨n cø vµo sè ®iÓm ®ã ®Ó lËp nªn c¸c thang bËc thuÕ lo¹i h×nh IKD. Víi nhiÒu thang bËc thuÕ IKD, c¸c doanh nghiÖp l¾p r¸p « t« sÏ sím b¾t tay liªn kÕt víi c¸c nhµ m¸y trong n­íc v× ®­îc khuyÕn khÝch gi¶m thuÕ. - ThuÕ phô tïng cÇn ®­îc chi tiÕt ho¸ theo danh môc nhãm phô tïng vÒ m¸y, vá, ®iÖn. §Õn nay, trong biÓu thuÕ Nhµ n­íc chØ cã mét møc thuÕ duy nhÊt. VÝ dô, thuÕ nhËp khÈu phô tïng xe d­íi 5 chç ngåi lµ 60% gi¸ CIF. ChÝnh s¸ch thuÕ nhËp khÈu linh kiÖn chi tiÕt h¬n gióp c¸c doanh nghiÖp khi söa ch÷a xe cho kh¸ch hµng cã thÓ phôc vô kh¸ch hµng tèt h¬n víi gi¸ c¶ hîp lý h¬n, thªm vµo ®ã nh÷ng phô tïng nµo ®· s¶n xuÊt ®­îc trong n­íc víi chÊt l­îng b¶o ®¶m, Nhµ n­íc cÇn t¨ng m¹nh thuÕ nhËp khÈu. 1.3.2. ChÝnh s¸ch vÒ vèn vµ c¸c ­u ®·i ®Çu t­ §èi víi ngµnh c«ng nghiÖp non trÎ nh­ c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam th× chÝnh s¸ch hç trî cña Nhµ n­íc lµ rÊt cÇn thiÕt cho giai ®o¹n ®Çu ph¸t triÓn. Nhµ n­íc cã thÓ thùc hiÖn chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Çu t­ cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt « t« cña ViÖt Nam nh­: - ChÝnh s¸ch gi¶m gi¸ thuÕ ®Êt cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt « t«, thËm chÝ cã thÓ miÔn tiÒn thuÕ ®Êt trong 2-3 n¨m ®Çu cho c¸c dù ¸n träng ®iÓm. - Nhµ n­íc hç trî kinh phÝ ®Ó gi¶i phãng mÆt b»ng t¹o c¬ së vËt chÊt kü thuËt ban ®Çu cho c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt « t«. - Cã chÝnh s¸ch cho vay ­u ®·i thuéc quü hç trî ph¸t triÓn ®èi víi c¸c ch­¬ng tr×nh s¶n xuÊt « t« ®­îc khuyÕn khÝch s¶n xuÊt trong n­íc. Ch¼ng h¹n nh­ theo quy ho¹ch ®Õn n¨m 2010, ChÝnh phñ ®· quyÕt ®Þnh ®Çu t­ tõ 18.000 ®Õn 20.000 tû ®ång ®Ó ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« trong n­íc mµ chñ yÕu ®Ó s¶n xuÊt c¸c lo¹i xe phæ th«ng vµ chuyªn dông phï hîp víi nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. 1.3.3. Hîp lý ho¸ c¸c quy ®Þnh vÒ l¾p r¸p Mçi h·ng xe trªn thÕ giíi quy ®Þnh cho m×nh vÒ lo¹i h×nh l¾p r¸p CKD, SKD vµ IKD kh¸c nhau. ViÖt Nam nghiªn cøu c¸c lo¹i h×nh l¾p r¸p cña thÕ giíi vµ ®Æt ra riªng cho c¸c xÝ nghiÖp liªn doanh « t« quy ®Þnh t­¬ng tù. Tuy nhiªn, quy ®Þnh nµy kh«ng phï hîp víi tõng quy tr×nh c«ng nghÖ ë n­íc ngoµi. Ch¼ng h¹n nh­, ®èi víi d¹ng CKD2, quy ®Þnh 69 côm chi tiÕt, nh­ng thùc tÕ sè ®Çu danh môc lªn tíi 1.100 ®Õn 1.500 tuú theo lo¹i xe. Qua thùc tÕ nhËp khÈu cña c¸c c«ng ty liªn doanh cho thÊy møc ®é rêi r¹c cña bé linh kiÖn thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi quy ®Þnh cña Tæng côc §o l­êng chÊt l­îng. V× vËy cÇn x©y dùng l¹i danh môc d¹ng rêi cho thùc tÕ nhËp khÈu cña c¸c liªn doanh vµ cã thÓ t¨ng thªm yªu cÇu. C¸c liªn doanh cña ta ch­a s¶n xuÊt d¹ng IKD song cÇn hoµn thiÖn tõng b­íc tõ b©y giê quy ®Þnh cho lo¹i nµy. CÇn nghiªn cøu ®Ó chi tiÕt ho¸ quy ®Þnh “thïng vµ vá xe s¶n xuÊt trong n­íc”, ph©n ra c¸c thang bËc kh¸c nhau cña IKD. VÝ dô quy ®Þnh IKD1 gåm thïng xe t¶i, vá xe phÇn d­íi gÇm xe con, cã thÓ c¶ vá xe buýt ®­îc s¶n xuÊt trong n­íc. IKD2 gåm cabin xe t¶i, xe buýt hiÖn ®¹i vµ phÇn vá xe con ®ßi hái ®Çu t­ thiÕt bÞ lín, c«ng nghÖ cao. B»ng c¸ch quy ®Þnh nh­ vËy, chóng ta míi hy väng cã thÓ khuyÕn khÝch viÖc triÓn khai l¾p r¸p theo d¹ng IKD. L¾p r¸p d¹ng IKD ph¸t triÓn sÏ më ®­êng cho viÖc chuyÓn ®æi sang s¶n xuÊt « t« trong mét t­¬ng lai kh«ng xa. Trong khi ë ViÖt Nam ch­a hÒ cã ngµnh s¶n xuÊt « t« th× QuyÕt ®Þnh 890/Q§ - GTVT cña Bé Giao th«ng vËn t¶i vÒ tiªu chuÈn ngµnh víi « t« liªn tØnh l¹i quy ®Þnh qu¸ chi tiÕt vÒ thiÕt kÕ kü thuËt cho c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« cã tuæi ®êi c¶ tr¨m n¨m vµ cã mÆt trªn toµn cÇu. Víi nh÷ng tiªu chuÈn kü thuËt míi nµy th× gÇn nh­ kh«ng mét nhµ s¶n xuÊt « t« nµo ë ViÖt Nam hiÖn nay cã thÓ ®¸p øng ®­îc. Ch¼ng h¹n QuyÕt ®Þnh 890 quy ®Þnh “B­íc ghÕ” (kho¶ng c¸ch gi÷a hai d·y ghÕ liÒn kÒ) kh«ng nhá h¬n 700 mm vµ trªn lèi ®i däc kh«ng ®­îc l¾p ®Æt ghÕ ngåi kiÓu lËt. Víi quy ®Þnh nµy th× tÊt c¶ c¸c lo¹i xe 15-16 chç ngåi cña c¸c h·ng Toyota, Suzuki hiÖn t¹i kh«ng ®­îc phÐp l­u hµnh, bëi b­íc ghÕ nhá h¬n 700 mm vµ ®Òu cã ghÕ lËt ®Ó tËn dông diÖn tÝch lèi ®i. Theo c¸c nhµ s¶n xuÊt, viÖc thay ®æi lo¹i xe vµ th«ng sè kü thuËt dùa trªn tiªu chuÈn míi nµy buéc hä ph¶i thiÕt kÕ l¹i, tiÕn hµnh thö nghiÖm vµ rÊt nhiÒu viÖc cÇn thiÕt kh¸c ph¶i lµm ®Ó ®¶m b¶o an toµn, chÊt l­îng, do ®ã, sÏ tèn kÐm nhiÒu chi phÝ vµ thêi gian mµ cuèi cïng hoÆc lµ ng­êi tiªu dïng sÏ bÞ thiÖt hoÆc lµ nhµ s¶n xuÊt ph¶i ngõng s¶n xuÊt. QuyÕt ®Þnh 890 cßn yªu cÇu thùc thi phÇn lín c¸c tiªu chuÈn míi tõ 01/01/2000 tøc lµ sau 8 th¸ng kÓ tõ ngµy ban hµnh. §©y lµ ®iÒu hÕt søc phi lÝ cho dï quyÕt ®Þnh nµy cã ®óng ®¾n ®i ch¨ng n÷a th× c¸c nhµ thiÕt kÕ còng kh«ng kÞp trë tay chø ch­a nãi ®Õn viÖc thiÕt kÕ l¹i, thö nghiÖm nhiÒu lÇn ®Ó ®¶m b¶o an toµn vµ chÊt l­îng cho xe. Thªm vµo ®ã, QuyÕt ®Þnh nµy kh«ng hÒ ®Ò cËp tíi viÖc xö lý c¸c lo¹i xe ®­îc s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam tr­íc khi ban hµnh QuyÕt ®Þnh 890. VËy, Bé Giao th«ng vËn t¶i nªn xem xÐt l¹i quyÕt ®Þnh trªn vµ ®­a ra thêi h¹n thÝch hîp h¬n ®Ó c¸c nhµ s¶n xuÊt cã ®iÒu kiÖn chuÈn bÞ. QuyÕt ®Þnh 890 chØ lµ mét trong sè nhiÒu c¸c quyÕt ®Þnh kh¸c cÇn ph¶i xem xÐt söa ®æi bæ sung cho hîp lý. NÕu kh«ng th× v« h×nh chung, chóng ta ®· tù k×m h·m sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« n­íc nhµ. 1.4. C¸c biÖn ph¸p kh¸c 1.4.1. Më réng mèi quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ víi c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi n­íc - Nghiªn cøu kh¶ n¨ng hîp t¸c ®Çu t­ víi c¸c h·ng s¶n xuÊt « t« n­íc ngoµi ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm cña c«ng ty, häc tËp kinh nghiÖm cña c¸c n­íc ®i tr­íc chóng ta trong lÜnh vùc s¶n xuÊt « t«. - T¹o ®iÒu kiÖn hîp t¸c gi÷a bªn n­íc ngoµi vµ bªn ViÖt Nam còng nh­ t¹o mèi liªn kÕt gi÷a c¸c c«ng ty n­íc ngoµi vµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong ngµnh nh»m chuyÓn giao c«ng nghÖ, cïng hîp t¸c ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam. - Ph¸t triÓn ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c¸c liªn doanh « t« h­íng ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi, nghiªn cøu c¸c c¬ héi kh¶ thi ®Ó xuÊt khÈu, cè g¾ng thùc hiÖn chiÕn l­îc xuÊt khÈu « t« ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi trong t­¬ng lai mµ tr­íc m¾t lµ thÞ tr­êng Lµo vµ C¨m-pu-chia. Hai n­íc nµy ch­a s¶n xuÊt ®­îc « t« vµ yªu cÇu kü thuËt kh«ng cao, cã nhiÒu ®iÓm t­¬ng ®ång víi ta. §Ó t×m kiÕm vµ duy tr× thÞ tr­êng, nhÊt lµ trong t×nh h×nh c¹nh tranh gay g¾t nh­ hiÖn nay, c¸c c«ng ty cÇn cã chiÕn l­îc vµ chÝnh s¸ch ®óng ®¾n, c¶i tiÕn kü thuËt, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®Èy m¹nh xóc tiÕn hç trî b¸n hµng, néi ®Þa ho¸ m¹nh mÏ h¬n. §©y lµ mét nhiÖm vô nÆng nÒ kh«ng thÓ hoµn thµnh trong thêi gian ng¾n v× vËy bé chñ qu¶n cÇn th¶o ra c¸c b­íc ®i phï hîp ®Ó t×m kiÕm sù b¶o hé cña ChÝnh phñ trong c¹nh tranh h­íng tíi xuÊt khÈu cña m×nh. 1.1.2. C¶i t¹o hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng §­êng s¸ giao th«ng thuËn lîi lµ mét nh©n tè kÝch cÇu vÒ sö dông « t«. HiÖn nay, c¬ së h¹ tÇng cña ViÖt Nam cßn kÐm, viÖc ph¸t triÓn lÜnh vùc nµy chñ yÕu vÉn dùa vµo nguån vèn ng©n s¸ch vµ vèn ODA. Do ®Æc ®iÓm cña lÜnh vùc c¬ së h¹ tÇng lµ m«i tr­êng kinh doanh cßn nhiÒu khã kh¨n, trong khi ®©y lµ mét lÜnh vùc kh«ng thÓ thu håi vèn nhanh. Do vËy, ®Ó thu hót nguån vèn vµo khu vùc nµy, Nhµ n­íc cÇn khuyÕn khÝch sù tham gia cña khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh. NhÊt thiÕt c¸c nhµ ®Çu t­ ph¶i ®­îc ®èi xö c«ng b»ng trong mét m«i tr­êng thuËn lîi, trong ®ã nh÷ng rñi ro phi th­¬ng m¹i ®èi víi c¸c dù ¸n ®ßi hái vèn lín ph¶i ®­îc gi¶m xuèng møc tèi thiÓu. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy vµ më réng thÞ tr­êng « t« néi ®Þa, c¸c kÕ ho¹ch quy ho¹ch ®« thÞ cÇn thiÕt kÕ ®­êng réng, cã ®­êng dµnh riªng cho « t« vµ ­u tiªn dµnh ®Êt ®Ó lµm b·i ®ç xe víi møc thu phÝ ®ç xe thÝch hîp. Thêi gian võa qua, chóng ta ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn ®¸ng kÓ trong viÖc c¶i thiÖn hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng, mét mÆt nh»m ®¸p øng cho yªu cÇu cña ph¸t triÓn kinh tÕ, mÆt kh¸c nh»m t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam, v× trong t­¬ng lai kh«ng xa, t¹i c¸c ®« thÞ lín cña c¶ n­íc; « t«, nhÊt lµ xe buýt sÏ dÇn thay thÕ xe m¸y - ph­¬ng tiÖn hiÖn ®ang lµ nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn t¾c nghÏn giao th«ng ë 2 thµnh phè lín lµ Hµ Néi vµ Tp Hå ChÝ Minh. 1.4.3. §Êu tranh ng¨n chÆn hiÖn t­îng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i Do hÖ thèng thuÕ cña ViÖt Nam ch­a hoµn chØnh, cßn nhiÒu s¬ hë nªn nhiÒu ®èi t­îng ®· lîi dông ®Ó lµm ¨n phi ph¸p kiÕm lêi. C¸c thñ ®o¹n gian lËn th­¬ng m¹i th­êng gÆp trong nhËp khÈu « t« qua lîi dông chÝnh s¸ch thuÕ cña Nhµ n­íc, qua gi¸ « t« nhËp khÈu, qua sù khai b¸o sai sè l­îng, chÊt l­îng, chñng lo¹i « t« nhËp khÈu. L­îng « t« nhËp khÈu tr¸i phÐp ®· g©y ra mét søc Ðp c¹nh tranh bÊt b×nh ®¼ng cho c¸c doanh nghiÖp l¾p r¸p « t« ë ViÖt Nam. §Ó ng¨n ngõa vµ phßng chèng c¸c hµnh vi bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i, chóng ta cÇn thi hµnh tèt c¸c biÖn ph¸p sau ®©y: - Hoµn chØnh hÖ thèng ph¸p luËt liªn quan ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vµ ho¹t ®éng h¶i quan bao gåm c¶ viÖc nghiªn cøu, x©y dùng ban hµnh ph¸p luËt míi; ®iÒu chØnh, söa ®æi, bæ sung nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt cò kh«ng phï hîp. §Æc biÖt, ph¶i tËp trung x©y dùng mét chÝnh s¸ch thuÕ cho phï hîp, tr¸nh nh÷ng hiÖn t­îng gian lËn th­¬ng m¹i qua chÝnh s¸ch thuÕ nh­ng l¹i vÉn thùc hiÖn ®­îc môc ®Ých b¶o hé cho giai ®o¹n ®Çu ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp l¾p r¸p « t«. - G¾n viÖc chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i víi c«ng cuéc c¶i c¸ch hµnh chÝnh. §æi míi c¸c v¨n b¶n, quy ®Þnh h­íng dÉn thi hµnh theo h­íng ®¬n gi¶n, hµi hoµ, thèng nhÊt, dÔ hiÓu, dÔ nhí. Kiªn quyÕt lo¹i bá c¸c quy ®Þnh phiÒn nhiÔu, tiªu cùc vµ dÔ t¹o kÏ hë cho c¸c hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i cã c¬ héi luån l¸ch, t¨ng c­êng thùc hiÖn c«ng t¸c chèng bu«n lËu. §Ó lµm tèt viÖc nµy, tr­íc hÕt cÇn cã chÝnh s¸ch, chÕ ®é khuyÕn khÝch xøng ®¸ng vÒ vËt chÊt, ®éng viªn tinh thÇn cho c¸c c¸n bé nh©n viªn trùc tiÕp ®èi mÆt víi bän bu«n lËu. §ång thêi cÇn trang bÞ c¸c ph­¬ng tiÖn kü thuËt hiÖn ®¹i, c¸c trang thiÕt bÞ chuyªn dïng ®Ó chèng bu«n lËu nh»m n©ng cao ®­îc hiÖu qu¶ c«ng t¸c chèng bu«n lËu. T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý thÞ tr­êng th«ng qua nh÷ng biÖn ph¸p nh­ d¸n tem linh kiÖn « t« nhËp khÈu, kiÓm tra ho¸ ®¬n nhËp khÈu, tiÕn hµnh thu thuÕ qua ho¸ ®¬n. TiÕp tôc lµm tèt viÖc qu¶n lý ®¨ng ký kinh doanh ®Ó kiÓm so¸t nhËp khÈu ë biªn giíi. Mét khi hiÖn t­îng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i « t« ®­îc ng¨n ch¨n triÖt ®Ó th× lóc ®ã sÏ t¹o ®­îc m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh cho c¸c liªn doanh « t« vµ ngµnh c«ng nghiÖp l¾p r¸p s¶n xuÊt « t« míi thùc sù ph¸t triÓn. Cïng víi viÖc hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc vµ sù nç lùc trong s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp, chóng ta cã quyÒn tin t­ëng r»ng trong mét t­¬ng lai kh«ng xa, « t« ®­îc l¾p r¸p vµ s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam sÏ cã søc c¹nh tranh cao h¬n, tõng b­íc n©ng cao kh¶ n¨ng tiªu thô t¹i ViÖt Nam vµ v­¬n ra thÞ tr­êng thÕ giíi, khi mµ nÒn kinh tÕ n­íc ta hoµ nhËp ®Çy ®ñ vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi. 2. VÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh 2.1. §èi víi c¸c doanh nghiÖp liªn doanh 2.1.1. N©ng cao tû lÖ néi ®Þa ho¸ N©ng cao tû lÖ néi ®Þa hãa kh«ng chØ nh»m ®¸p øng yªu cÇu cña Nhµ n­íc trong viÖc t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm « t« mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam, mµ cßn mang l¹i cho doanh nghiÖp nhiÒu lîi Ých. Ch¼ng h¹n, khi nhËp khÈu bé linh kiÖn « t« vÒ l¾p r¸p, doanh nghiÖp nµo cã tû lÖ néi ®Þa ho¸ cao sÏ ®­îc h­ëng møc thuÕ nhËp khÈu thÊp. H¬n n÷a, phô tïng, linh kiÖn « t« nhËp khÈu vÒ, chóng ta kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc râ gi¸ trÞ thùc cña chóng nªn th­êng ph¶i tr¶ gi¸ cao, g©y thiÖt h¹i vÒ kinh tÕ. NÕu chóng ta mua phô tïng, linh kiÖn trong n­íc th× hiÖu qu¶ kinh tÕ sÏ cao h¬n rÊt nhiÒu. §Ó n©ng cao tû lÖ néi ®Þa ho¸, c¸c liªn doanh s¶n xuÊt « t« ViÖt Nam cÇn kªu gäi thªm c¸c nhµ s¶n xuÊt linh kiÖn, phô tïng « t« n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. Tèt h¬n hÕt, mçi liªn doanh nªn liªn kÕt víi mét hoÆc mét vµi nhµ s¶n xuÊt linh kiÖn phô tïng « t« n­íc ngoµi. Kinh nghiÖm nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi cho thÊy sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt linh kiÖn phô tïng xe h¬i cã vai trß quan träng trong ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t«. Trong c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt cña c¸c c«ng ty, cÇn nhanh chãng ®Çu t­ thªm d©y chuyÒn dËp v× ®©y lµ kh©u c¬ b¶n trong s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p « t«, gióp nhanh chãng n©ng cao tû lÖ néi ®Þa ho¸. 2.1.2. N©ng cao tû lÖ gãp vèn cña phÝa ViÖt Nam trong c¸c liªn doanh Th«ng th­êng, trong c¸c liªn doanh, phÝa ®èi t¸c ViÖt Nam chØ gãp 30% vèn b»ng quyÒn sö dông ®Êt, 70% cßn l¹i lµ vèn cña phÝa n­íc ngoµi. Vèn gãp cña phÝa ViÖt Nam thÊp cho nªn quyÒn qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp liªn doanh tËp trung c¶ vµo phÝa ®èi t¸c n­íc ngoµi. §iÒu nµy thùc tÕ lµm cho vai trß phÝa ®èi t¸c ViÖt Nam trong liªn doanh kh«ng cã ¶nh h­ëng lín. T¸c ®éng thóc ®Èy theo h­íng cã lîi cho c«ng nghiÖp ViÖt Nam rÊt Ýt, do ®ã, ¶nh h­ëng cña ®Çu t­ n­íc ngoµi ®èi víi c«ng nghiÖp « t« mê nh¹t. Chóng ta lu«n nªu cao khÈu hiÖu hîp t¸c b×nh ®¼ng cïng cã lîi nh­ng thùc chÊt phÝa ViÖt Nam lu«n chÞu lÐp vÕ trong c¸c liªn doanh. Tham kh¶o kinh nghiÖm ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« cña Trung Quèc, nªn ch¨ng Nhµ n­íc ®­a ra quy ®Þnh vÒ tû lÖ gãp vèn cña phÝa ViÖt Nam trong c¸c liªn doanh lªn 50% thay v× 30% nh­ tr­íc ®©y ®Ó t¹o ®­îc tiÕng nãi riªng cho m×nh, n©ng cao vai trß cña phÝa ViÖt Nam trong c¸c liªn doanh. 2.1.3. §Çu t­ chiÒu s©u vµo c«ng nghÖ, ®ãn b¾t kü thuËt tiªn tiÕn HiÖn nay, c¸c liªn doanh s¶n xuÊt « t« trong n­íc ®ang trong t×nh thÕ ph¶i rót ng¾n giai ®o¹n, tr¸nh nguy c¬ tôt hËu, v× vËy rÊt cÇn cã sù b¶o hé, ®Çu t­ m¹nh cña Nhµ n­íc trªn c¬ së nh÷ng môc tiªu s¶n phÈm, dù ¸n ®Çu t­ ®· ®­îc x¸c ®Þnh. C¸c liªn doanh còng cÇn ph¶i cã mét chÝnh s¸ch vµ kÕ ho¹ch nªu râ tiÕn ®é vµ môc tiªu thùc hiÖn ®Çu t­ cho c«ng nghÖ. aTr­íc hÕt, c¸c liªn doanh ph¶i t¹o ®­îc nguån vèn ®Ó ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ b»ng c¸c gi¶i ph¸p: - TrÝch 2-5% doanh sè b¸n ra cho nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ, ®æi míi s¶n phÈm, chi phÝ nµy tÝnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. - H×nh thµnh c¸c tæ chøc dÞch vô chuyÓn giao c«ng nghÖ bao gåm tµi liÖu thiÕt kÕ, t­ vÊn c¸c bÝ quyÕt vÒ c«ng nghÖ. KÕt hîp hîp lý qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt ®¶m b¶o mçi n¨m cã 3-5 s¶n phÈm míi ®­a ra thÞ tr­êng. - ¦u tiªn nguån viÖn trî cña n­íc ngoµi cho ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ s¶n xuÊt c¬ khÝ giao th«ng. - X©y dùng ch­¬ng tr×nh hç trî s¶n xuÊt s¶n phÈm tiªu thô hµng n¨m. §­îc ®Çu t­ kÞp thêi, cïng víi c¸c chÝnh s¸ch b¶o hé cã thêi h¹n hîp lý, ch¾c ch¾n c¸c doanh nghiÖp « t« ViÖt Nam sÏ ®ñ tiÒm lùc ®Ó v­¬n lªn c¹nh tranh, ®Ó tíi khi héi nhËp hoµn toµn vµo khu vùc, s¶n phÈm « t« cña ViÖt Nam sÏ cã ®ñ n¨ng lùc c¹nh tranh quèc tÕ vµ cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu. 2.1.4. §µo t¹o nguån nh©n lùc, kiÖn toµn tæ chøc Víi tinh thÇn ph¸t huy néi lùc lµ chÝnh, kiªn quyÕt s¶n xuÊt cho ®­îc xe kh¸ch, xe t¶i n«ng dông vµ xe chuyªn dïng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc trong giai ®o¹n tíi. V× vËy, nh©n tè con ng­êi lµ v« cïng quan träng, quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh b¹i cña c«ng ty. C¸c liªn doanh ph¶i nªn chó träng ®µo t¹o c¸c kü s­, c«ng nh©n cã tr×nh ®é tay nghÒ v÷ng vµng, thËm chÝ c¸c liªn doanh nªn cè g¾ng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¸n bé chñ chèt ®i ®µo t¹o ë c¸c n­íc chÝnh h·ng theo ®Þnh kú ®Ó kh«ng ngõng cËp nhËt n©ng cao kiÕn thøc chuyªn ngµnh. C¸c c«ng ty ph¶i cã chÝnh s¸ch ®µo t¹o, båi d­ìng c¸n bé tõ nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n ®Õn nh÷ng kiÕn thøc chuyªn ngµnh, tr¸nh t×nh tr¹ng ®µo t¹o trµn lan, võa tèn tiÒn, võa kh«ng t¹o ra hiÖu qu¶ cña viÖc ®µo t¹o. C¸c doanh nghiÖp cã chÝnh s¸ch tuyÓn ng­êi hîp lý vµ thùc hiÖn theo c«ng thøc 4§: §µo t¹o, §µo t¹o n©ng cao, §µo t¹o l¹i vµ §µo th¶i ®Ó lùa chän nh÷ng ng­êi cã kh¶ n¨ng vÒ nghiÖp vô kinh doanh, phôc vô môc tiªu chung lµ n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn th­¬ng tr­êng. §Ó sµng läc ®­îc ®éi ngò c¸n bé trÎ, nhanh nh¹y, n¾m b¾t ®­îc c¸c bÝ quyÕt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, cã kh¶ n¨ng s¸ng t¹o th× ngay tõ b©y giê, c¸c c«ng ty nªn quan t©m ®Õn sinh viªn c¸c tr­êng ®¹i häc, ®Æc biÖt lµ khèi kinh tÕ, kü thuËt. C¸c liªn doanh cã thÓ tham kh¶o chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch sinh viªn nh­: trao quµ tÆng, cÊp häc bæng...Tr­íc m¾t ®©y lµ mét kho¶n ®Çu t­ kh«ng nhá nh­ng l¹i cã lîi vÒ l©u dµi. Khi c¸c sinh viªn nµy ra tr­êng cã thÓ vÒ lµm cho c¸c c«ng ty vµ ®©y còng chÝnh lµ yÕu tè c¬ b¶n quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña c¸c liªn doanh trong t­¬ng lai. §èi víi c¸c c¸n bé ®ang t¹i chøc, c¸c liªn doanh cÇn tiÕp tôc më líp båi d­ìng nghiÖp vô vÒ qu¶n trÞ kinh doanh, ph¸p luËt, ngo¹i ng÷..., rµ so¸t l¹i c¸n bé trong c¸c liªn doanh hiÖn cã, thay thÕ nh÷ng ng­êi qu¸ kÐm, ®Æc biÖt lµ kÐm phÈm chÊt, ®ång thêi ban hµnh chÕ ®é qu¶n lý c¸n bé, gióp c¸n bé lµm tèt c«ng t¸c trong xÝ nghiÖp. KhuyÕn khÝch ®éi ngò c«ng nh©n viªn cã tay nghÒ cao, th­êng xuyªn tæ chøc c¸c cuéc thi tay nghÒ n©ng bËc cho nh©n viªn, t¹o ra ®éng lùc cho hä phÊn ®Êu. VÒ kiÖn toµn tæ chøc, ®©y lµ vÊn ®Ò kh¸ quan träng, quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ, thÓ hiÖn tr×nh ®é qu¶n lÝ tiªn tiÕn cña mçi c«ng ty. Mçi phßng ban, ph©n x­ëng ph¶i ®­îc quy ®Þnh râ rµng vÒ c«ng viÖc, tr¸ch nhiÖm ®Ó ®¶m b¶o gän nhÑ, dÔ qu¶n lÝ, tr¸nh sù chång chÐo. 2.1.5. §Èy m¹nh c¸c biÖn ph¸p hç trî viÖc tiªu thô s¶n phÈm §Æc tr­ng lín nhÊt cña s¶n phÈm hµng ho¸ lµ nã ®­îc s¶n xuÊt ra nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®· ®Þnh tr­íc trong ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. C«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm quyÕt ®Þnh tÝnh hiÖu qu¶ cña mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy, tiªu thô s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng kh©u quan träng nhÊt cña qu¸ tr×nh kinh doanh. Cïng víi c¸c biÖn ph¸p kÝch cÇu cña Nhµ n­íc, c¸c liªn doanh cÇn cã sù nç lùc cho ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm. - T¨ng c­êng c«ng t¸c nghiªn cøu, dù b¸o thÞ tr­êng. Kh«ng chØ ®èi víi « t« mµ bÊt cø s¶n phÈm nµo còng vËy, s¶n xuÊt ph¶i xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu th× míi cã kh¶ n¨ng tiªu thô ®­îc. Nhu cÇu vÒ s¶n phÈm « t« ngµy cµng t¨ng nhanh, ®ã lµ thuËn lîi cho c¸c liªn doanh « t« nãi chung nh­ng muèn ®Èy nhanh tèc ®é, khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô, c¸c liªn doanh cÇn ph¶i t×m hiÓu vµ ph©n tÝch kü thÞ tr­êng ®Ó ph©n chia thÞ tr­êng thµnh tõng ®o¹n, tõng lo¹i. Trªn c¬ së ®ã, mçi doanh nghiÖp chän cho m×nh nh÷ng thÞ tr­êng thÝch hîp, cã nh­ thÕ míi ®¶m b¶o s¶n phÈm s¶n xuÊt ra tiªu thô ®­îc, tr¸nh t×nh tr¹ng thua lç bÕ t¾c nh­ hiÖn nay. - T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶ng c¸o nh»m ®Èy m¹nh khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô trong ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i cho phÐp lµ vÊn ®Ò mang tÝnh cÊp b¸ch. Môc tiªu hµng ®Çu cña c¸c c«ng ty hiÖn nay lµ t×m mäi biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ b¸n hµng, v× vËy c¸c c«ng ty cÇn chó ý ®Õn c«ng t¸c qu¶ng c¸o, giíi thiÖu s¶n phÈm. Qu¶ng c¸o ®­îc coi nh­ mét th«ng tin thÞ tr­êng vÒ hµng ho¸ dÞch vô. Qu¶ng c¸o gióp c«ng ty giíi thiÖu ®­îc mét c¸ch réng r·i cho kh¸ch hµng biÕt vÒ s¶n phÈm cña m×nh, c¸c ­u ®iÓm tiÖn lîi cña nã còng nh­ uy tÝn, thÕ lùc cña c«ng ty. Nhê nghÖ thuËt qu¶ng c¸o mµ c«ng ty sÏ t¹o sù hÊp dÉn kh¸ch hµng, t¹o ý thÝch vµ l«i cuèn kh¸ch hµng mua s¶n phÈm cña m×nh. NhiÒu h×nh thøc qu¶ng c¸o kh¸c nhau mµ c¸c liªn doanh ®· lùa chän: qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, qua héi nghÞ kh¸ch hµng...Mçi h×nh thøc qu¶ng c¸o cã ®Æc ®iÓm vµ t¸c dông kh¸c nhau, c¸c c«ng ty nªn kÕt hîp mét c¸ch hîp lý c¸c ph­¬ng tiÖn qu¶ng c¸o ®Ó cã thÓ th«ng tin réng r·i tíi tÊt c¶ c¸c kh¸ch hµng, khai th¸c ­u ®iÓm cña s¶n phÈm, ®em l¹i hiÖu qu¶ qu¶ng c¸o cao nhÊt. Ngoµi ra, c¸c c«ng ty cã thÓ qu¶ng c¸o qua m¹ng Internet, ®¨ng ký thuª bao qu¶ng c¸o trªn Niªn gi¸m ®iÖn tho¹i... - Thóc ®Èy ho¹t ®éng söa ch÷a, b¶o d­ìng, dÞch vô phô tïng Sau khi mua vµ sö dông xe « t«, kh¸ch hµng vÉn cã mét nhu cÇu cÊp thiÕt n÷a kh«ng kÐm g× nhu cÇu mua xe « t«, ®ã lµ cÇu vÒ dÞch vô söa ch÷a « t«. Bëi v× « t« lµ mét s¶n phÈm kh«ng nhá, ®Ó qu¸ tr×nh sö dông bÒn, l©u dµi nhÊt thiÕt cÇn ®Õn dÞch vô b¶o hµnh. H¬n n÷a, yÕu tè an toµn cña xe cã liªn quan ®Õn c¶ tÝnh m¹ng con ng­êi vµ cña c¶i cña chÝnh hä, v× vËy mµ sù h­íng dÉn sau b¸n hµng cµng trë nÒn v« cïng quan träng. MÆt kh¸c, phô tïng thay thÕ cho « t« kh«ng ®¬n gi¶n nh­ xe ®¹p hay xe m¸y, mçi h·ng xe cã mét lo¹i phô tïng riªng mµ c¸c h·ng xe kh¸c nhau kh«ng thÓ l¾p lÉn dïng chung ®­îc, ®ã lµ ch­a kÓ cïng mét h·ng xe, mét lo¹i xe nh­ng model kh¸c nhau th× phô tïng thay thÕ ch­a ch¾c ®· gièng nhau. §èi víi c¸c c«ng ty l¾p r¸p « t«, dÞch vô sau b¸n hµng lµ mét c«ng cô c¹nh tranh míi vµ hiÖu qu¶. C¸c c«ng ty cã thÓ tham kh¶o: + B¸n phô tïng cho ®¹i lý, tr¶ tr­íc 50%, sè cßn l¹i tr¶ trong 6 th¸ng. + KiÓm tra xe miÔn phÝ trong thêi gian nhÊt ®Þnh trong n¨m, cã thÓ tiÕn hµnh c¸c ®ît kiÓm tra tËp trung. + C¸c c«ng ty nªn chuyªn m«n ho¸ c¸c nhãm b¸n hµng theo chñng lo¹i xe. Mçi lo¹i xe cã kh¸ch hµng riªng, yªu cÇu vÒ qu¶ng c¸o tiÕp thÞ kh¸c nhau. Khi c«ng ty ph¸t triÓn, chuyªn m«n ho¸ nhãm b¸n hµng sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n, sù tËp trung trong c«ng viÖc tèt h¬n. 2.1.6. Chó träng vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr­êng ¤ nhiÔm m«i tr­êng ®ang lµ mét vÊn ®Ò toµn cÇu lµm ®au ®Çu c¸c vÞ l·nh ®¹o cña c¸c quèc gia, v× vËy viÖc sö dông c¸c thiÕt bÞ h¹n chÕ « nhiÔm lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt. Theo «ng NguyÔn Xu©n ChuÈn-Thø tr­ëng Bé C«ng nghiÖp-th× muèn héi nhËp, ViÖt Nam kh«ng cã c¸ch nµo kh¸c lµ chuyÓn sang sö dông x¨ng s¹ch. HiÖn t¹i trong ASEAN chØ cßn Lµo, Campuchia lµ cßn sö dông x¨ng pha ch×. C«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam cÇn s¶n xuÊt c¸c « t« ch¹y x¨ng s¹ch (x¨ng kh«ng pha ch×) v× chi phÝ cho viÖc sö dông x¨ng pha ch× rÊt cao. H¬n n÷a, x¨ng s¹ch cã ­u ®iÓm lµ kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr­êng. TiÕn tíi c¸c liªn doanh s¶n xuÊt « t« ViÖt Nam còng nªn nghÜ ®Õn vÊn ®Ò chuyÓn ®æi ®éng c¬ ch¹y x¨ng sang sö dông gas. ViÖc sö dông gas cã 3 ­u ®iÓm næi bËt: Mét lµ, sö dông nhiÒu nhiªn liÖu ®­îc khai th¸c ngay t¹i ViÖt Nam. Thø hai, tiÕt kiÖm ®­îc tõ 30-40% chi phÝ nguyªn liÖu sau khi chuyÓn ®æi. Thø ba, b¶o vÖ m«i tr­êng khái t¸c ®éng « nhiÔm, ®ång thêi gas cßn t¨ng hiÖu suÊt lµm m¸t vµ b«i tr¬n cho ®éng c¬, dÉn ®Õn t¨ng tuæi thä cho ®éng c¬ vµ gi¶m chi phÝ b¶o d­ìng, söa ch÷a. §©y lµ vÊn ®Ò sèng cßn ®èi víi c¸c liªn doanh nÕu muèn lµm ¨n thùc sù vµ l©u dµi t¹i ViÖt Nam. Tuy nhiªn, khi xem xÐt danh môc s¶n phÈm l¾p r¸p cña c¸c liªn doanh « t« ViÖt Nam, ®iÒu dÔ nhËn thÊy lµ hÇu hÕt c¸c lo¹i xe nµy ®Òu thuéc dßng xe cao cÊp, tiÖn nghi sang träng; trong khi ®ã, xu h­íng cña ng­êi tiªu dïng hiÖn nay lµ thÝch c¸c lo¹i xe ®ñ tiÖn nghi, gi¸ thÊp mµ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cùc ®Ñp, sang träng. Ngoµi ra, nhu cÇu ®èi víi lo¹i xe võa chë ng­êi võa chë hµng, xe t¶i d­íi 1 tÊn, thÝch hîp víi kinh doanh t­ nh©n ®ang ngµy mét t¨ng cao. ChÝnh v× vËy, c¸c liªn doanh « t« ViÖt Nam cÇn nhanh chãng nghiªn cøu vµ cho ra ®êi c¸c s¶n phÈm thuéc 2 dßng xe trªn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng ®a d¹ng cña thÞ tr­êng. Cã thÓ nãi, c¸c liªn doanh ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam mÆc dï chóng ta ®· sím cã c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc tham gia vµo l¾p r¸p s¶n xuÊt « t« nh­ng s¶n l­îng còng nh­ tr×nh ®é c«ng nghÖ ch­a ®¸ng kÓ do vèn ®Çu t­ cho c«ng nghÖ v­ît qu¸ sù bao cÊp cña Nhµ n­íc. ThÕ nh­ng, trong t­¬ng lai c¸c doanh nghiÖp nµy sÏ ph¶i cè g¾ng ®Ó häc hái vµ b¾t kÞp c¸c doanh nghiÖp liªn doanh, tiÕn tíi liªn kÕt hîp t¸c cïng c¸c liªn doanh nh»m phèi hîp ph¸t triÓn thµnh c«ng ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña chÝnh m×nh. 2.2. §èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ t­ nh©n Thêi gian qua c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ t­ nh©n ViÖt nam l¾p r¸p « t« còng ®· cã nh÷ng nç lùc nhÊt ®Þnh song lùc bÊt tßng t©m, c¸c doanh nghiÖp míi chØ l¾p r¸p nh÷ng xe ®¬n gi¶n víi s¶n l­îng kh«ng ®¸ng kÓ do h¹n chÕ vÒ n¨ng lùc vµ c«ng nghÖ mÆc dï ®· ®­îc Nhµ n­íc bao tiªu ®Çu ra. §Ó c¸c doanh nghiÖp nµy cã thÓ n©ng cao vai trß h¬n trong viÖc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña chÝnh m×nh, c¸c doanh nghiÖp nµy cÇn ph¶i: - T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¸n bé chñ chèt tham gia vµo c¸c liªn doanh, thËm chÝ ®i ®µo t¹o n­íc ngoµi ®Ó n¾m b¾t, häc tËp vµ cËp nhËt c¸c c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn. - Cïng víi sù hç trî vÒ vèn ®Çu t­ cña Nhµ n­íc, mua l¹i c¸c doanh nghiÖp, c¸c nhµ m¸y liªn doanh hoÆc n­íc ngoµi nh»m gi¶m bít nh÷ng ®Çu t­ ban ®Çu, tËn dông c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ s½n cã, c¶i t¹o theo h­íng phï hîp víi viÖc s¶n xuÊt c¸c lo¹i xe phï hîp víi thÞ tr­êng, ®Þa h×nh, khÝ hËu ViÖt Nam mµ c¸c liªn doanh hÇu nh­ ch­a s¶n xuÊt v× c¸c doanh nghiÖp nµy kh«ng thÓ c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp liªn doanh cã sù ®Çu t­ vÒ c«ng nghÖ tõ chÝnh h·ng n­íc ngoµi vµ cµng kh«ng nªn c¹nh tranh vÒ c¸c dßng xe sang träng cao cÊp cña c¸c liªn doanh khi tr×nh ®é cña m×nh cßn h¹n chÕ. - C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, c¸c Tæng c«ng ty nªn liªn kÕt s¸p nhËp, x©y dùng vµ ph¸t triÓn thµnh mét tËp ®oµn s¶n xuÊt ®Ó t¹o søc m¹nh tæng hîp còng nh­ cho phÐp tËn dông c¸c thÕ m¹nh cña nhau nh»m cho ra c¸c s¶n phÈm, c¸c dßng xe mang ®Æc thï cña ViÖt Nam. Hi väng r»ng víi nh÷ng cè g¾ng nç lùc cña ChÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan Bé Ngµnh c¸c doanh nghiÖp nµy cña chóng ta sÏ kh«ng ngõng lín m¹nh vµ s¸nh vai cïng c¸c doanh nghiÖp liªn doanh cïng bæ sung cho nhau t¹o nªn mét ngµnh c«ng nghiÖp « t« hoµn chØnh. Môc lôc Lêi më ®Çu KÕt luËn Tµi liÖu tham kh¶o Phô lôc ._.