Nâng cao vai trò & hiệu lực quản lý kinh tế của nhà nước trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam

Lêi nãi ®Çu Trong xu h­íng héi nhËp vµ toµn cÇu ho¸ ®ang diÔn ra m¹nh mÏ, nÒn kinh tÕ thÕ giíi thùc sù lµ mét tæng thÓ chøa ®ùng nÒn kinh tÕ c¸c quèc gia vµ khu vùc trªn ph¹m vi toµn cÇu. Quèc tÕ ho¸ vµ khu vùc ho¸ kinh tÕ lµ nh÷ng qu¸ tr×nh kh¸ch quan kh«ng ®¶o nghÞch. Chóng t¹o ra c¬ héi lín ch­a tõng cã trong lÞch sö ®ång thêi còng lµ nh÷ng th¸ch thøc lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña tõng quèc gia, tõng khu vùc. Kh«ng n»m ngoµi ®iÒu ®ã ViÖt Nam ®ang tÝch cùc tham gia vµo s©n ch¬i thÕ giíi vµ ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng héi nhËp th× vai trß cña nhµ n­íc lµ rÊt quan träng. ChØ cã tËn dông ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, chñ ®éng vµ khÈn tr­¬ng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®æi míi c«ng nghÖ vµ qu¶n lý, ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh, n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ cña s¶n phÈm vµ dÞch vô ViÖt Nam t¹i thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÕ giíi. §Èy nhanh xuÊt khÈu, chñ ®éng vÒ nhËp khÈu kiÒm chÕ vµ thu hÑp dÇn nhËp siªu , cñng cè vµ më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu , t¹o thÞ tr­êng æn ®Þnh cho c¸c mÆt hµng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh, t»ng thªm thÞ phÇn ë c¸c thÞ tr­êng lín vµ khai më ë c¸c thÞ tr­êng tiÒm n¨ng HiÖn nay ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc WTO cã rÊt nhiÒu c¬ héi còng nh­ th¸ch thøc ®Æt ra ®èi víi nhµ n­íc ta. Trong khi ®ã doanh nghiÖp cña ta cßn Ýt kinh nghiÖm qu¶n lÝ cßn nÆng vÒ bao cÊp v× vËy kh«ng tr¸nh khái nhiÒu khã kh¨n trong qu¸ tr×nh héi nhËp . ChÝnh v× thÕ nhµ n­íc cÇn ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®­êng lèi thÝch hîp . Héi nhËp vÒ kinh tÕ , thùc hiÖn nªn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn chóng ta kh«ng tr¸nh khái ph¶i héi nhËp vÒ v¨n ho¸ chÝnh trÞ , x· héi v× vËy ®Ó gi÷ v÷ng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa th× vai trß l·nh ®¹o , ®iÒu hµnh cña §¶ng vµ Nhµ n­íc lµ rÊt quan träng nªn trong §¹i héi §¶ng lÇn thø 10 ®· x¸c ®Þnh “ Chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ , ®ång thêi më réng hîp t¸c quèc tÕ trªn c¸c lÜnh vùc kh¸c. ViÖt Nam lµ b¹n , ®èi t¸c tin cËy cña c¸c n­íc trong céng ®ång quèc tÕ , tham gia tÝch cùc vµo tiÕn tr×nh hîp t¸c quèc tÕ vµ khu vùc” V× vËy: “ N©ng cao vai trß vµ hiÖu lùc qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ n­íc trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam’’ lµ ®Ò tµi rÊt ®¸ng quan t©m. I .tÝnh cÊp thiÕt cña viÖc héi nhËp vai trß cña nhµ n­íc trong héi nhËp quèc tÕ 1 Kh¸i niÖm vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ( HNKTQT) HNKTQT lµ qu¸ tr×nh c¸c doanh nghiÖp cña mét quèc gia tham gia mét c¸ch chñ ®éng , tÝch cùc vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi NÕu nh­ toµn cÇu ho¸ lu«n cã hai mÆt tÝch cùc vµ tiªu cùc th× héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lu«n mang theo nh÷ng c¬ héi vµ nh÷ng th¸ch thøc to lín HNKTQT cña c¸c nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi nh­ ViÖt Nam lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn tù do ho¸ th­¬ng m¹i vµ thùc hiÖn c¶i c¸ch toµn diÖn theo h­íng më réng thÞ tr­êng . Tõ ®ã ®em l¹i nhiÒu c¬ héi kinh tÕ nh­ hµng ho¸ xuÊt khÈu cã thÓ tiÕp cËn thÞ tr­êng tèt h¬n , thu hót ®­îc nhiÒu vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi h¬n vµ nhiÒu lîi Ých d¸n tiÕp ®i liÒn víi c¹nh tranh quèc tÕ gay g¾t vµ t¨ng dÇn hiÖu qua rkinh tÕ theo quy m« . 2 TÝnh cÊp thiÕt cña viÖc héi nhËp NÕu toµn cÇu ho¸ kinh tÕ lµ xu thÕ kh¸ch quan th× héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ còng lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· tõng b­íc h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi nãi chung. §¹i héi lÇn thø I X cña ®¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh “ Chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ vµ khu vùc theo tinh thÇn ph¸t huy tèi ®a néi lùc, n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ b¶o ®¶m ®éc lËp tù chñ vµ ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa” Trªn thùc tÕ ViÖt Nam ®· héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi tõ l©u nh­ng vÉn ë tr×nh ®é thÊp, s¬ khai. HiÖn nay tuy kinh tÕ ViÖt Nam tham gia vµo AFTA, ASEAN, nh­ng sù tham gia ®ã vÉn dõng ë ph¹m vi hÑp, nhá c¶ vÒ lÜnh vùc lÉn quy m«, khèi l­îng.Tr­íc yªu cÇu cña c«ng nghiËp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, tr­íc yªu cÇu cña ph¸t triÓ kinh tÕ thÞ tr­êng chóng ta kh«ng thÓ kh«ng ®Èy nhanh tèc ®é, quy m« héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Bëi vËy NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø VIIIvµ I X vµ X ®Òu kh¼ng ®Þnh: Ph¶i ®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ khu vùc vµ thÕ giíi víi quy m« réng h¬n vµ tr×nh ®é cao h¬n. ChØ cã héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã hiÖu qu¶ th× chóng ta míi t¹o ®­îc thÐ ®øng míi trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ, míi h¹n chÕ ®­îc nh÷ng ®èi xö kh«ng c«ng b»ng. HiÖn nay tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO ®· thao tóng tíi 95% kim ng¹ch bu«n b¸n thÕ giíi, nÕu chóng ta cßn ®øng ngoµi tæ chøc nµy th× tÊt nhiªn sÏ yÕu thÕ trong giao th­¬ng ChØ cã héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ chóng ta míi tranh thñ ®­îc nguån vèn, kü thuËt c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®Ó ®¸p øng víi yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. ChØ cã héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ chóng ta míi më réng ®­îc thÞ tr­êng xuÊt nhËp khÈu, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc tiªu thô s¶n phÈm. Më cöa héi nhËp do ®ã kh«ng chØ lµ ®Ó c¸c doanh nghiÖp cña ta v­¬n ra mµ cßn ®Ó c¸c doanh nghÞªp n­íc ngoµi ®i vµo s¶n xuÊt vµ kinh doanh ë n­íc ta. N­íc ta b­íc vµo héi nhËp víi nhiÒu thuËn lîi nh­ : chóng ta cã nguån lao ®éng dåi dµo, gi¸ rÎ, th«ng minh, nhanh nhÑn. N­íc ta n»m ë vÞ trÝ chiÕn l­îc trªn b¶n ®å kinh tÕ thÕ giíi: trung t©m cña biÓn Th¸i B×nh D­¬ng, n¬i héi tô cña c¸c luång vËn t¶i biÓn quèc tÕ. MÆt kh¸c, chóng ta cã nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó ®a d¹ng. V× vËy nÕu chóng ta v¹ch ra ®­îc lé tr×nh héi nhËp hîp lý th× tÊt yÕu chóng ta sÏ dµnh ®­îc nh÷ng lîi thÕ trong héi nhËp ®Ó tõ ®ã cã chç ®øng v÷ng ch¾c trªn tr­êng quèc tÕ. 3 Vai trß cña nhµ n­íc hiÖn nay trong qu¸ tr×nh HNKTQT NÒn kinh tÕ lµ mét hÖ thèng phøc t¹p bao gåm nhiÒu chñ thÓ kh¸c nhau, v× vËy ®Ó cho nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng b×nh th­êng, cã hiÖu qu¶ cÇn cã sù chØ huy thèng nhÊt tõ mét trung t©m ®è lµ nhµ n­íc. §Æc biÖt trong thêi kú héi nhËp nh­ hiÖn nay th× vai trß cña nhµ n­íc lµ rÊy quan träng: Nhµ n­íc ®ãng vai trß ®Þnh h­íng cho sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp b»ng c¸c chiÕn l­îc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch trªn c¬ së t«n träng c¸c nguyªn t¾c cña thÞ tr­êng, ph¸t huy tèi ®a mäi lîi thÕ so s¸nh cña quèc gia, thu hót mäi nguån lùc tham gia vµo ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Nhµ n­íc t¹o m«i tr­êng ph¸p lý vµ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch thuËn lîi ®Ó ph¸t huy c¸c nguån lùc cña x· héi, ®¶m b¶o cho c¸c chñ thÓ ho¹t ®éng kinh doanh b×nh ®¼ng, c¹nh tranh lµnh m¹nh. c«ng khai , minh b¹ch, cã trËt tù kû c­¬ng. Hç trî ph¸t triÓn, x©y dùng hÖ thèng c¬ cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi quan träng, hÖ thèng an ninh x· héi v÷ng ch¾c. B¶o ®¶m tÝnh bÒn v÷ng vµ tÝch cùc cña c¸c c©n ®èi kinh tÕ vÜ m«, h¹n chÕ c¸c rñi ro vµ t¸c ®éng tiªu cùc cña c¬ chÕ thÞ tr­êng Nhµ n­íc t¸c ®éng ®Õn thÞ tr­êng chñ yÕu th«ng qua c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vµ c¸c c«ng cô kinh tÕ ®ång thêi sö dông kÞp thêi vµ cã hiÖu qu¶ mét sè biÖn ph¸p cÇn thiÕt khi thÞ tr­êng trong n­íc ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶ hoÆc thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi cã biÕn ®éng lín. Thùc hiÖn qu¶n lý nhµ n­íc b»ng hÖ thèng ph¸p luËt, gi¶m tèi ®a sù can thiÖp hµnh chÝnh vµo ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. T¸ch chøc n¨ng qu¶n lý hµnh chÝnh cña nhµ n­íc khái chøc n¨ng qu¶n lý kinh doanh cña doanh nghiÖp, xo¸ bá “ chÕ ®é chñ quan” t¸ch hÖ thèng c¬ quan hµnh chÝnh c«ng khái hÖ thèng c¬ quan sù nghiÖp, ph¸t triÓn m¹nh c¸c dÞch vô c«ng céng nh­ gi¸o dôc, khoa häc vµ c«ng nghÖ, y tÕ, v¨n ho¸. TiÕp tôc ®æi míi chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ b¶o ®¶m tÝnh æn ®Þnh vµ sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña nÒn tµi chÝnh quèc gia. Ph©n ®Þnh râ chøc n¨ng mèi quan hÖ gi÷a Quèc héi vµ ChÝnh phñ víi c¸c bé, ngµnh , uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè thuéc TW. Trong thêi kú héi nhËp nh­ hiÖn nay, n©ng cao vai trß vµ hiÖu lùc qu¶n lý nÒn kinh tÕ cña nhµ n­íc kh«ng chØ lµ ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng héi nhËp cña quèc gia mµ chinha lµ ®Ó gi÷ v÷ng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa – chÕ ®é x· héi mµ toµn §¶ng, toµn d©n ta ®ang x©y dùng, lµ ®Ó chóng ta hoµ nhËp nh­ng kh«ng bÞ hoµ tan vµo dßng ch¶y chung cña thÕ giíi. II Thùc tr¹ng cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. 1 HNKTQT ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh qu¶ ®¸ng khÝch lÖ. Sau h¬n 20 n¨m ®æi míi, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh qu¶ ®¸ng khÝch lÖ. Quan hÖ kinh tÕ gi÷a n­íc ta víi c¸c n­íc, c¸c tæ chøc quèc tÕ ®­íc më réng. ViÖc thùc hiÖn c¸c cam kÕt vÒ khu vùc mËu dÞch tù doASEAN , hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú, viÖc ViÖt Nam ra nhËp WTO vµ thùc hiÖn c¸c hiÖp ®Þnh hîp t¸c ®a ph­¬ng, song ph­¬ng ®· gãp phÇn t¹o b­íc ph¸t triÓ míi cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®¹c biÖt lµ lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu : a) Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu 5 n¨m 2000-2005 lµ gÇn 111 tû USD, t¨ng 17,5%/n¨m. N¨m 2005 xuÊt khÈu b×nh qu©n:390 USD gÊp ®«i n¨m 2000, xuÊt khÈu dÞch vô 5 n¨m ®¹t trªn 21 tû USDF t¨ng 15,7%/n¨m. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu ®­îc më réng sang mét sè n­íc vµ khu vùc nhÊt lµ Hoa Kú. Tæng kim ng¹ch nhËp khÈu 5 n¨m 2000- 2005 lµ 130,2 tû USD, t¨ng 18,8%. Tæng kim ng¹ch nhËp khÈu dÞch vô 5 n¨m ®¹t trªn 21 tû USD , t¨ng 10,3%/n¨m. C¬ cÊu c¸c ngµnh xuÊt , nhËp khÈu cã nhiÒu chuyÓn biÕn theo h­íng tÝch cùc. b) Vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¨ng kh¸, c¶ vèn ODA vµ FDI B»nh nh÷ng chÝnh s¸ch ®µu t­ hÊp dÉn, ®Õn nay cã trªn 70 n­íc vµ vïng l·nh thæ ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. Tronh 5 n¨m 2000-2005 vèn ODA ®Çu t­ vµo ViÖt Nam ®­îc duy tr× ®Òu ®Æn víi tæng gi¸ trÞ 11,2 tû USD, vèn gi¶i ng©n 7,9 tû USD. Vèn FDI cã b­íc chuyÓn biÕn tÝch cùc, tæng møc vèn ®¨ng ký ®¹t 20,9 tû USD v­ît trªn 39% so víi kÕ ho¹ch, tæng vèn thùc hiÖn 14,3 tû USD v­ît 30% so víi kÕ ho¹ch vµ t¨ng 13,6% so víi 5 n¨m tr­íc. §iÒu ®ã còng gãp phÇn t¹o viÖc lµm cho kho¶ng 1 triÖu lao ®éng trùc tiÕp vµ hµng triÖu lao ®éng gi¸n tiªp. c) Gióp tiÕp thu khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ qu¶n lý tiªn tiÕn , gãp phÇn ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý kinh doanh vµ c«ng nghÖ lµnh nghÒ d) N©ng cao vÞ thÕ cña ViÖt Nam trªn tr­êng quèc tÕ, tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng ph©n biÖt ®èi xö, t¹o ®­îc c¬ së æn ®Þnh vµ thuËn lîi cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i. e) Víi nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc trªn bé mÆt nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· cã nhiÒu thay ®æi. NÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc, b×nh qu©n trong 5 n¨m 2000-2005 lµ 7,51%. C¬ cÊu kinh tÕ tiÕp tôc chuyÓn dÞch theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸. N¨m 2005, tû träng gi¸ trÞ n«ng, l©m, ng­ nghiÖp trong GDP cßn 20,9%, c«ng nghiÖp vµ x©y dùng lµ 41%, dÞch vô lµ 38,1%, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu ph¸t triÓn. Kinh tÕ ph¸t triÓn còng thóc ®Èy c¸c mÆt v¨n ho¸ y tÕ , x· héi , gi¸o dôc ph¸t triÓn . N¨m 2005, cã 31 tØnh ®¹t tiªu chuÈn phæ cËp THCS , tØ lÖ häc sinh trong ®é tuæi ®i häc ë bËc tiÓu häc ®¹t 97 % . Quy m« gi¸o dôc tiÕp tôc ®­îc më réng vµ tr×nh ®é d©n trÝ ®­îc n©ng lªn râ rÖt . ChÊt l­îng d¹y vµ häc cã chuyÓn biÕn tÝch cùc . C¸c c«ng t¸c b¶o vÖ vµ ch¨m sãc søc khoÎ cña nh©n d©n ®­îc chó träng . HÇu hÕt c¸c x· ph­êng trong c¶ n­íc cã tr¹m y tÕ, trªn 65% tr¹m y tÕ cã b¸c sÜ. Ho¹t ®éng v¨n ho¸, th«ng tin ph¸t triÓn ®a d¹ng h¬n, gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng v¨n ho¸ cña nh©n d©n. tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh HNKTQT ë ViÖt Nam vÉn cßn nhiÒu ®iÓm h¹n chÕ. 2) Nh÷ng mÆt h¹n chÕ a) Ch­a lµm tèt c«ng t¸c chuÈn bÞ khi tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ chuyÓn sang giai ®o¹n míi Cho ®Õn nay, nhiÒu doanh nghiÖp ë n­íc ta cßn ch­a thËt sù hiÓu, ch­a n¾m thËt v÷ng toµn bé chÕ ®Þnh cña c¸c tæ chøc kinh tÕ khu vùc vµ toµn cÇu, nhÊt lµ cña WTO vµ nhiÒu v¨n kiÖn ph¸p lý quèc tÕ kh¸c mµ n­íc ta cÇn vËn dông khi gia nhËp tæ chøc nµy. C«ng t¸c héi nhËp quèc tÕ míi tËp trung triÓn khai chñ yÕu ë c¸c c¬ quan trung ­¬ng; sù tham gia cña c¸c ngµnh, c¸c cÊp, tuy cã ®­îc ®¨t ra, nh­ng cßn rÊt yÕu vµ thiÕu ®ång bé do ®ã ch­a t¹o ®­îc søc m¹nh cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ. b) Ch­a h×nh thµnh ®­îc mét kÕ ho¹ch tæng thÓ vµ dµi h¹n vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ mét lé tr×nh hîp lý cho viÖc thùc hiÖn c¸c cam kÕt quèc tÕ. c) LuËt ph¸p, chÝnh s¸ch qu¶n lý kinh tÕ – th­¬ng m¹i ch­a hoµn chØnh. LuËt ph¸p, chÝnh s¸ch lµ c«ng cô quan träng ®Ó b¶o ®¶m héi nhËp thµnh c«ng, kinh tÐ ph¸t triÓn. C¸c ho¹t ®éng hîp t¸c kinh tÕ th­¬ng m¹i quèc tÐ ®ang diÔn ra theo thÓ chÕ kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc, theo xu thÕ thuËn lîi ho¸ vµ tù do ho¸. Nh­ng hÖ thèng luËt ph¸p vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña ta ch­a hoµn chØnh, thiÕu ®ånh bé, g©y khã kh¨n cho viÖc thùc hiÖn nh÷ng cam kÕt cña c¸c tæ chøc quèc tÕ. Ta còng ch­a nghiªn cøu s©u vµ kü cµng ®Ó tËn dông nh÷ng ­u ®·i mµ quèc tÕ dµnh cho nh­ quy chÕ tèi huÖ quèc, ®·i ngé quèc gia, chÕ ®é h¹n ng¹ch thuÕ quan, chènh b¸n ph¸ gi¸. d) Doanh nghiÖp cña ta cßn yÕu c¶ vÒ s¶n xuÊt, qu¶n lý vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Doanh nghÖp cña ta hÇu hÕt cã quy m« nhá, yÕu kÐm c¶ vÒ 2 mÆt qu¶n lý vµ c«ng nghÖ, l¹i h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng qu¸ l©u tring c¬ chÕ bao cÊp. Chóng ta ch­a t¹o ®ñ c¬ chÕ, biÖn ph¸p cã hiÖu lùc nh»m kÝch thÝch c¸c doanh nghiÖp g¾n sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña m×nh víi viÖc c¶i tiÕn vµ s¶n xuÊt kinh doanh, víi kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi e) §éi ngò c¸n bé, c«ng t¸c tæ chøc chØ ®¹o ch­a thÝch hîp. Nh­îc ®iÓm lín nhÊt lµ tr×nh ®é non yÕu cña ®éi ngò c¸n bé, kh«ng chØ vÒ tr×nh ®é hiÓu biÕt mµ cã tr­êng hîp c¶ vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc. ®ay lµ nguyªn nh©n s©u xa cña nh÷ng khuyÕt ®iÓm, thiÕu sãt trong hîp t¸c kinh tÕ víi n­íc ngoµi. cña viÖc ®Ó nh÷ng lèi sèng, tËp qu¸n phi ®¹o ®øc, tr¸i thuÇn phong , mü tôc cña d©n téc x©m nhËp vµo ®êi sèng x· héi. C¸n bé lµm c«ng t¸c hîp t¸c quèc tÕ, nhÊt lµ c¸n bé ®µm ph¸n quèc tÕ hiÓu biÕt kh«ng ®µy ®ñ, Ýt kinh nghiÖm trong lÜnh vùc nµy, ch­a ®ñ trjnhf ®é ngo¹i ng÷. C¸n bé doanh nghiÖp còng Ýt hiÓu biÕt vÒ luËt ph¸p quèc tÕ, vÒ kü thuËt kinh doanh. §éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ ch­a ®­îc dµo t¹o ®óng møc. III Gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ë viÖt nam Tr­íc bèi c¶nh quèc tÕ vµ thùc tr¹ng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ë ViÖt Nam, trong thêi gian tíi nhµ n­íc cÇn cã mét sè gi¶i ph¸p ®Ó cã thÓ ®¶y m¹nh tiÕn tr×nh héi nhËp còng nh­ n©ng cao ®­îc thÕ ®øng cña ViÖt Nam trªn tr­êng quèc tÕ. D­íi ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n: 1) X©y dùng chiÕn l­îc tham gia toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp quèc tÕ trong thÕ g¾n bã h÷u c¬ gi÷a kinh tÕ trong n­íc vµ kinh tÕ ®èi ngo¹i, kinh tÕ trong n­íc lµ nÒn t¶ng vµ søc m¹nh cña kinh tÕ ®èi ngo¹i, kinh tÕ ®èi ngo¹i ph¶n ¸nh tr×nh ®é cña nÒn kinh tÕ trong n­íc vµ lµ ®éng lùc lín thóc ®Èy kinh tÕ trong n­íc ph¸t triÓn. Chóng ta cÇn lµm s¸ng tá mét sè vÊn ®Ò sau trong qu¸ tr×nh héi nhËp Ph¶i t×m cho m×nh chç ®øng phï hîp trong ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ë khu vùc vµ thÕ giíi. ViÖc më cöa vµ héi nhËp ph¶i thùc hiÖn ®­îc chiÕn l­îc h­íng vµo xuÊt khÈu lµ träng t©m. Gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a b¶o hé nÒn s¶n xuÊt néi ®Þanvµ tham gia vµo th­¬ng m¹i quèc tÕ ®ang tù do ho¸. 2) Ph¶i ®æi míi c¸c thÓ chÕ kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, tr­íc hÕt trong c¸c lÜnh vùc th­¬ng m¹i, ®Çu t­, tµi chÝnh, ng©n hµng, thñ tôc hµnh chÝnh… ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ m«i tr­êng cho ®µu t­ s¶n xuÊt kinh doanh tèt h¬n . 3) §Èy m¹nh c¶i c¸ch c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc , x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c tæ chøc , c¸c c¬ së kinh doanh cã kh¶ n¨ng tham gia héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã hiÖu qu¶ ë ®©y cã hai ®iÓm cÇn ®­îc quan t©m TiÕp tôc ®æi míi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ nhµ n­íc ®Ó nã v­¬n lªn ®ãng vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. C¸c tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh lµ mét trong nh÷ng lùc l­îng chñ yÕu tham gia héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã hiÖu qu¶. §­a c¸c doanh nghiÖp lín , nhá thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c tham gia c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i. §ång thêi trong qu¸ tr×nh héi nhËp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i liªn kÕt l¹i thµnh c¸c hiÖp héi ®Ó cïng nhau b¶o vÖ lîi Ých cña m×nh vµ lîi Ých quèc gia. Kh«ng ®Ó cho c¸c c«ng ty n­íc ngoµi lîi dông c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh gi÷a c¸c doanh nghiÖp n­íc ta m­u lîi. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã nhµ n­íc ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp chñ doanh nghiÖp chñ ®éng n©ng cao hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh, c¸c c¬ quan nhµ n­íc tËp trung thùc hiÖn tèt nhiÖm vô qu¶n lý nhµ n­íc, ®Þnh h­íng vµ hç trî cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, kh«ng can thiÖp vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Kiªn quyÕt kh¾c phôc t×nh tr¹ng lµm mét håi thÊy khã th× l¹i quay l¹i c¬ chÕ qu¶n lý cò kh«ng cßn phï hîp nh­ vÊn ®Ò bé ngµnh, ®Þa ph­¬ng chñ qu¶n ®èi víi doanh nghiÖp nhµ n­íc, vÊn ®Ò giÊy phÐp con trong thi hµnh luËt doanh nghiÖp. 4) Hoµn thiÖn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. 5) X©y dùng vµ ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi ®Ó cã thÓ khai th«ng quan hÖ gi÷a n­íc ta vvíi khu vùc vµ quèc tÕ. §ã lµ x©y dùng hÖ thèng c¶ng vµ s©n bay cã tÝnh khu vùc vµ quèc tÕ; c¸c tuyÕn ®­êng giao th«ng xuyªn ¸; thiÕt lËp vµ vËn hµnh mét m¹ng l­íi th«ng tin hiÖn ®¹i cung cÊp cho mäi ng­êi nh÷ng th«ng tin, nh÷ng kiÕn thøc cËp nhËt vµ x¸c thùc vÒ toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp quèc tÕ, x©y dùng c¸c khu kinh tÕ më , c¸c ®¹c khu kinh tÕ. 6) §æi mêi ®µo t¹o nguån nh©n lùc Nguån nh©n lùc ViÖt Nam tuy cã mét sè ­u ®iÓm nh­ng vÉn cßn kh«ng Ýt h¹n chÕ, næi bËt nhÊt lµ ch­a phï hîp víi thÞ tr­êng quèc tÕ. NÒn gi¸o dôc ViÖt Nam cho ®Õn nay míi chØ c¨n cø vµo nhu cÇu trong n­íc ®Î ®µo t¹o mµ ch­a c¨n cø vµo nhu cÇu cña thÞ tr­êng quèc tÕ ®Ó ®æi míi gi¸o tr×nh, hÖ thèng ®µo t¹o cho phï hîp víi yªu cÇu héi nhËp quèc tÕ. ThÞ tr­êng lao ®éng ViÖt Nam tuy ®· ®ù¬c h×nh thµnh nh­ng hiÖn ®ang cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu gi¶i quyÕt nh­: c¬ cÊu ®µo t¹o vµ c¬ cÊu nhu cÇu thÞ tr­êng ch­a phï hîp, thÞ tr­êng cÇn nhiÒu lao ®éng kü thuËt nh­ng c¸c ngµnh kh«ng ®¸p øng ®ñ ; hÖ thèng b¶o hiÓm cho ng­êi lao ®éng cßn rÊt s¬ khai. ChØ víi nh÷ng nh­îc ®iÓm trªn ®©y nguån nh©n lùc ViËt Nam sÏ tham gia héi nhËp kÐm hiÖu qu¶. Do vËy, c«ng cuéc ®æi míi gi¸o dôc, ®µo t¹o , sö dông vµ b¶o hiÓm nguån nh©n lùc n­íc ta theo h­íng kh¾c phôc c¸c h¹n chÕ trªn ®©y lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch. §Æc biÖt , coi träng viÖc båi d­ìng rÌn luyÖn n¨ng lùc cho ®éi ngò c¸n bé, nhÊt lµ c¸n bé lµm c«ng t¸c kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ qu¶n lý doanh nghiÖp ®Ó cã ®ñ b¶n lÜnh thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô theo ®óng ®­êng lèi, quan ®iÓm, chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ ph¸p luËt cña nhµ n­íc, xem ®©y lµ mét yÕu tè cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Ó b¶o ®¶m ®éc lËp tù chñ trong héi nhËp. ViÖc rÌn luyÖn , båi d­ìng nµy mét mÆt nh»m t¨ng c­êng viÖc häc tËp thÊm nhuÇn ®­êng lèi, quan ®iÓm , chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng, luËt ph¸p cña nhµ n­íc, n©ng cao b¶n lÜnh vµ tr×nh ®é chÝnh trÞ, chuyªn m«n nghiÖp vô; mÆt kh¸c, còng rÊt quan träng lµ ph¶i th«ng qua thùc tiÔn s¶n xuÊt, kinh doanh, cä x¸t víi thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. KhuyÕn khÝch tinh thÇn d¸m nghÜ d¸m lµm, d¸m chÞu tr¸ch nhiÖm. Cã nh­ vËy, míi mau chãng cã ®­îc mét ®éi ngò c¸n bé ®¸p øng nhu cÇu vµ nhiÖm vô. KÕt luËn Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét ®ßi hái néi sinh, bøc thiÕt cña ®¸t n­íc ta. HiÖn t¹i , nh×n chung søc c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp vµ nÒn kinh tÕ n­íc ta cßn thÊp. Chóng ta ph¶i chñ ®éng tham gia t×m ra c¸i m¹nh t­¬ng ®èi cña n­íc ta, thùc hiÖn ®a ph­¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ kinh tÕ ®èi ngo¹i , tËn dông ngo¹i lùc ®Ó ph¸t huy néi lùc nh»m thóc ®¶y c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa.§Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã th× viÖc n©ng cao vai trß vµ hiÖu lùc qu¶n lý nÒn kinh tÕ cña nhµ n­íc lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Chóng ta ph¶i ®i tõ ®æi míi t­ duy , nhËn thøc tr­íc tiªn, ph¶i thùc hiÖn tuyªn truyÒn, gi¸o dôc cho c¸c c¸n bé , c«ng nh©n viªn chøc hiÓu râ vÒ nguyªn t¾c héi nhËp vÒ nh÷ng th¸ch thøc mµ ta sÏ gÆp ph¶i khi b­íc vµo s©n ch¬i thÕ giíi ®Ó tõ ®ã t×m ®­îc h­íng ®i thÝch hîp cho c¸c tæ chøc doanh nghiÖp. Cã thÓ nãi, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét c¬ héi lín cho bÊt kú quèc gia nµo, nã ®em l¹i nhiÒu kh¶ n¨ng më réng thÞ tr­êng, thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. Tuy nhiªn, nã còng mang ®Õn nhiÒu th¸ch thøc, khã kh¨n cho mçi n­íc ®ßi hái mçi quèc gia ph¶i ®øng v÷ng trªn lËp tr­êng cña m×nh “ hoµ nhËp chø kh«ng hoµ tan”. §Æc biÖt víi ViÖt Nam, mét n­íc võa tho¸t khái chiÕn tranh vµ ®i theo con ®­êng x· héi chñ nghÜa th× cµng cÇn ph¶i chó träng vÊn ®Ò nµy. Chóng ta héi nhËp nh­ng vÉn gi÷ v÷ng chñ quyÒn ®Êt n­íc vµ ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa Nguån tµi liÖu tham kh¶o B¸o chÝ Thêi b¸o kinh tÕ B¸o ®Çu t­ Tµi chÝnh sè 8 / 2001 T¹p chÝ x©y dùng sè 7/ 2001 S¸ch - V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng m­êi Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ M¹ng internet www. Mof.gov.vn www. Vnep.org.vn www.gso.gov.vn ._.