Nâng cao năng lực xuất khẩu của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Tiền Giang đến năm 2010

1 MUÏC LUÏC Trang Trang phuï bìa Muïc luïc Danh muïc caùc kyù hieäu vaø chöõ vieát taét Danh muïc caùc baûng LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1 CHÖÔNG 1: CAÙC NHAÂN TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN NAÊNG LÖÏC XUAÁT KHAÅU CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TIEÀN GIANG ........................................... 3 1.2 VAI TROØ CUÛA HOAÏT ÑOÄNG XUAÁT KHAÅU ÑOÁI VÔÙI CAÙC DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM NOÙI CHUNG VAØ TIEÀN GIANG NOÙI RIEÂNG ............... 4 1.3 CAÙC NHAÂN TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN NAÊNG LÖÏC XUAÁT KHAÅU CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TIEÀN GIANG.............................................................. 5 1.3.1 Caùc nhaân toá taùc ñoäng thuaän lôïi.................................................................. 5 1.3.2 Caùc nhaân toá taùc ñoäng khoâng thuaän lôïi ñeán khaû naêng xuaát khaåu............... 9 CHÖÔNG 2: KHAÛO SAÙT VAØ ÑAÙNH GIAÙ NAÊNG LÖÏC XUAÁT KHAÅU CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH TIEÀN GIANG........................ 18 2.1 TÌNH HÌNH HOAÏT ÑOÄNG XUAÁT KHAÅU CUÛA TÆNH TIEÀN GIANG............ 18 2.1.1 Veà kim ngaïch xuaát khaåu........................................................................... 18 2.1.2 Veà cô caáu haøng xuaát khaåu ........................................................................ 22 2.1.3 Veà thò tröôøng xuaát khaåu ............................................................................ 24 2.2 KEÁT QUAÛ KHAÛO SAÙT NAÊNG LÖÏC XUAÁT KHAÅU CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH TIEÀN GIANG .............................................. 26 2.2.1 Ñoái töôïng khaûo saùt.................................................................................... 26 2 2.2.2 Tình hình kinh doanh xuaát khaåu cuûa doanh nghieäp.................................. 27 2.2.3 Caùc giaûi phaùp maø caùc doanh nghieäp ñeà xuaát ñeå ñaåy maïnh xuaát khaåu ............................................................................................................. 30 2.2.4 Caùc kieán nghò cuûa doanh nghieäp ñoái vôùi caùc caáp coù thaåm quyeàn ñeå ñaåy maïnh xuaát khaåu .................................................................................... 31 2.3. PHAÂN TÍCH ÑIEÅM MAÏNH, ÑIEÅM YEÁU, CÔ HOÄI VAØ NGUY CÔ TRONG VIEÄC NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC XUAÁT KHAÅU CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH TIEÀN GIANG ............................... 31 CHÖÔNG 3: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NHAÈM NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC XUAÁT KHAÅU CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH TIEÀN GIANG ÑEÁN NAÊM 2010 ......................................................................................... 38 3.1 MUÏC TIEÂU - QUAN ÑIEÅM ÑEÀ XUAÁT GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC XUAÁT KHAÅU CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH TIEÀN GIANG ÑEÁN NAÊM 2010 .............................................................. 38 3.1.1 Muïc tieâu cuûa caùc giaûi phaùp....................................................................... 38 3.1.2 Quan ñieåm ñeà xuaát giaûi phaùp ................................................................... 39 3.2 MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC XUAÁT KHAÅU CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH TIEÀN GIANG ...................... 40 3.2.1 Thöïc hieän lieân doanh, lieân keát giöõa caùc doanh nghieäp cuøng ngaønh trong Tænh vaø caùc tænh laân caän ñeå taïo ra caùc doanh nghieäp lôùn hoaëc chuoãi caùc doanh nghieäp............................................................................... 40 3.2.2 Taêng cöôøng voán ñeå ñaàu tö coâng ngheä môùi, hieän ñaïi hoùa trang thieát bò, môû roäng quy moâ kinh doanh................................................................... 41 3.2.3 Ñaåy maïnh coâng taùc tieáp thò ôû thò tröôøng nöôùc ngoaøi; toå chöùc boä phaän chuyeân traùch veà marketing................................................................. 43 3 3.2.4 Naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc saûn phaåm xuaát khaåu.................... 44 3.2.5 Thöïc hieän hôïp ñoàng saûn xuaát – tieâu thuï haøng noâng saûn, thuûy saûn vôùi caùc hoä daân, caùc hôïp taùc xaõ .................................................................... 46 3.3 KIEÁN NGHÒ ....................................................................................................... 47 KEÁT LUAÄN ..................................................................................................................... 51 4 DANH MUÏC CAÙC KYÙ HIEÄU VAØ CHÖÕ VIEÁT TAÉT NICs: Caùc nöôùc coâng nghieäp môùi. GDP: Toång saûn phaåm quoác noäi. FAO: Toå chöùc löông noâng theá giôùi. FDI: Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi. ODA: Vieän trôï phaùt trieån chính thöùc. JETRO: Toå chöùc xuùc tieán thöông maïi Nhaät Baûn. KOTRA: Toå chöùc xuùc tieán thöông maïi - ñaàu tö Haøn Quoác. CETRA: Hoäi ñoàng phaùt trieån ngoaïi thöông Trung Quoác. TDB: Toå chöùc xuùc tieán thöông maïi Singapore. HACCP: Heä thoáng phaân tích moái nguy vaø ñieåm kieåm soaùt tôùi haïn. ISO: Toå chöùc tieâu chuaån hoùa quoác teá. CN - TTCN: Coâng nghieäp - tieåu thuû coâng nghieäp. ASEAN: Hieäp hoäi caùc quoác gia Ñoâng Nam AÙ. EU: Lieân minh Chaâu AÂu. ÑBSCL: Ñoàng baèng soâng Cöûu Long. TNHH: Traùch nhieäm höõu haïn. DNTN: Doanh nghieäp tö nhaân. HTX: Hôïp taùc xaõ. 5 DANH MUÏC CAÙC BAÛNG Trang Baûng 1: Saûn löôïng döï kieán moät soá noâng saûn cuûa Tieàn Giang ñeán naêm 2010............ 7 Baûng 2: Caùc ñôn vò kinh doanh xuaát khaåu treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang ñeán cuoái naêm 2003 ................................................................................................ 13 Baûng 3: Kim ngaïch xuaát khaåu cuûa moät soá ñôn vò kinh doanh xuaát khaåu chuû yeáu treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang 3 naêm gaàn ñaây ........................................... 14 Baûng 4: Baûng toång hôïp keát quaû ñaùnh giaù trình ñoä coâng ngheä caùc ngaønh coâng nghieäp cuûa Tieàn Giang naêm 2001................................................................... 16 Baûng 5: Toång kim ngaïch xuaát khaåu ........................................................................ 18 Baûng 6: Kim ngaïch xuaát khaåu moät soá saûn phaåm chuû yeáu........................................ 19 Baûng 7: Kim ngaïch xuaát khaåu bình quaân ñaàu ngöôøi ............................................... 20 Baûng 8: So saùnh kim ngaïch xuaát khaåu cuûa tænh Tieàn Giang so vôùi caùc tænh ñoàng baèng soâng Cöûu Long.............................................................................. 21 Baûng 9: Cô caáu haøng xuaát khaåu cuûa tænh Tieàn Giang ............................................. 22 Baûng 10: Caùc maët haøng xuaát khaåu chuû yeáu cuûa tænh Tieàn Giang............................ 24 Baûng 11: Thò tröôøng xuaát khaåu cuûa tænh Tieàn Giang............................................... 25 Baûng 12: Hình thöùc doanh nghieäp khaûo saùt ............................................................ 26 Baûng 13: Lónh vöïc kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp khaûo saùt .............................. 27 Baûng 14: Tieâu chuaån quaûn trò chaát löôïng maø doanh nghieäp ñaït ñöôïc .................... 27 Baûng 15: Caùch thöùc doanh nghieäp xuaát khaåu saûn phaåm......................................... 27 Baûng 16: Caùc caùch maø doanh nghieäp coù ñoái taùc xuaát khaåu.................................... 28 6 Baûng 17: Caùc phöông tieän ñeå doanh nghieäp naém ñöôïc thoâng tin thò tröôøng theá giôùi ........................................................................................................... 28 Baûng 18: Doanh nghieäp ñaùnh giaù nguoàn phaùt sinh lôïi theá caïnh tranh cuûa saûn phaåm xuaát khaåu .............................................................................................. 29 Baûng 19: Khoù khaên doanh nghieäp gaëp phaûi khi kinh doanh treân thò tröôøng theá giôùi ........................................................................................................... 29 Baûng 20: Caùc giaûi phaùp caùc doanh nghieäp ñeà xuaát ñeå naâng cao naêng löïc xuaát khaåu ........................................................................................................ 30 Baûng 21: Caùc kieán nghò cuûa caùc doanh nghieäp....................................................... 31 Baûng 22: Ma traän SWOT......................................................................................... 34 Baûng 23: Caùc chæ tieâu xuaát khaåu thôøi kyø 2005 - 2010 cuûa tænh Tieàn Giang ............ 39 7 LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi nghieân cöùu: - Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi: Xuaát khaåu taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå phaùt trieån kinh teá, ñaåy nhanh tieán trình hoäi nhaäp. Kinh nghieäm cuûa caùc quoác gia NICs vaø Trung Quoác trong caùc naêm qua ñaõ cho thaáy vai troø vaø taùc ñoäng to lôùn cuûa xuaát khaåu. Ñoái vôùi Vieät Nam, töø khi thöïc hieän chính saùch môû cöûa neàn kinh teá thì xuaát khaåu ñaõ trôû thaønh ñoäng löïc chính goùp phaàn taêng tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá. Nghieân cöùu ñònh löôïng ñaõ cho thaáy ñoùng goùp tích cöïc cuûa xuaát khaåu vaøo GDP cuûa Vieät Nam trong nhöõng naêm vöøa qua. Heä soá co giaõn cuûa GDP theo xuaát khaåu laø 0,27% töùc laø cöù 1% taêng leân cuûa xuaát khaåu trong ñieàu kieän caùc nhaân toá khaùc khoâng ñoåi thì GDP taêng leân trung bình laø 0,27% [9]. Doanh nghieäp laø nhaân toá chuû yeáu quyeát ñònh khaû naêng xuaát khaåu cuûa moät quoác gia noùi chung hay moät ñòa phöông noùi rieâng. Do vaäy, vieäc ñaùnh giaù chính xaùc naêng löïc xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp ñeå töø ñoù ñöa ra caùc giaûi phaùp cuï theå ñeå naâng cao naêng löïc xuaát khaåu goùp phaàn taêng tröôûng kinh teá nhanh vaø beàn vöõng mang tính caáp thieát vaø höõu ích ñoái vôùi caùc nhaø quaûn lyù cuõng nhö caùc doanh nghieäp. - Veà tình hình nghieân cöùu lieân quan ñeán ñeà taøi vaø ñieåm môùi cuûa ñeà taøi: + Tình hình nghieân cöùu lieân quan ñeán ñeà taøi, thôøi gian qua coù raát nhieàu baøi vieát treân caùc baùo, taïp chí vaø nhieàu ñeà taøi nghieân cöùu veà tình hình, khaû naêng xuaát khaåu cuûa Vieät Nam. Caùc ngaønh cuõng ñöa ra chieán löôïc phaùt trieån ngaønh vaø chieán löôïc naâng cao hieäu quaû xuaát khaåu cuûa moät soá maët haøng cuï theå. Tuy nhieân, haàu heát caùc taùc giaû chæ ñi saâu vaøo caùc chính saùch ôû taàm vó moâ. Beân caïnh ñoù, chöa coù 8 coâng trình naøo nghieân cöùu chuyeân saâu veà ñòa phöông Tieàn Giang, khaû naêng xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang. + Ñieåm môùi cuûa ñeà taøi, ñeà taøi phaân tích nhöõng nhaân toá taùc ñoäng ñeán khaû naêng xuaát cuûa haøng hoùa cuûa tænh Tieàn Giang vaø khaûo saùt naêng löïc xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang ñeå töø ñoù ñeà xuaát caùc giaûi phaùp ñònh höôùng vaø caùc böôùc ñi cuï theå ñeå naâng cao naêng löïc xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang. 2. Ñoái töôïng nghieân cöùu: Nghieân cöùu caùc vaán ñeà lieân quan ñeán naêng löïc xuaát khaåu haøng hoùa cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang. 3. Muïc ñích cuûa ñeà taøi nghieân cöùu: Ñeà ra moät soá giaûi phaùp naâng cao naêng löïc xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang ñeán naêm 2010. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu: - Phöông phaùp phaân tích thoáng keâ: Söû duïng nguoàn soá lieäu töø Sôû Thöông maïi – Du lòch tænh Tieàn Giang, Cuïc Thoáng Keâ tænh Tieàn Giang, Sôû Coâng Nghieäp tænh Tieàn Giang, Sôû Keá hoaïch – Ñaàu tö tænh Tieàn Giang vaø Internet. - Phöông phaùp khaûo saùt ñieàu tra thöïc teá: Khaûo saùt caùc doanh nghieäp kinh doanh xuaát khaåu treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang ñeå tìm hieåu khaû naêng xuaát khaåu haøng hoùa cuûa caùc doanh nghieäp. - Phöông phaùp chuyeân gia: Xin yù kieán ñoùng goùp cuûa caùc chuyeân gia ôû caùc Sôû ban ngaønh, caùc doanh nghieäp trong tænh. 9 5. Phaïm vi nghieân cöùu: - Soá lieäu nghieân cöùu ñeán cuoái naêm 2003. - Chæ xeùt ñeán vieäc xuaát khaåu haøng hoùa höõu hình. 6. Noäi dung cô baûn cuûa ñeà taøi: - Chöông 1: Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán naêng löïc xuaát khaåu cuûa doanh nghieäp Tieàn Giang. - Chöông 2: Khaûo saùt vaø ñaùnh giaù naêng löïc xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang. - Chöông 3: Moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao naêng löïc xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang ñeán naêm 2010. 7. Phaïm vi öùng duïng cuûa ñeà taøi: Ñeà taøi laø nguoàn tham khaûo cho caùc doanh nghieäp xuaát khaåu trong tænh Tieàn Giang cuõng nhö caùc doanh nghieäp ôû caùc tænh laân caän coù cuøng ñaëc ñieåm trong khu vöïc ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc cuõng coù theå xem xeùt vaø vaän duïng keát quaû nghieân cöùu cuûa ñeà taøi ñeå ñeà ra caùc chính saùch hoã trôï xuaát khaåu cho caùc doanh nghieäp vaø ñeå laøm cô sôû huy hoaïch xuaát khaåu cuûa tænh cuõng nhö khu vöïc ñoàng baèng soâng Cöûu Long. 10 CHÖÔNG 1: CAÙC NHAÂN TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN NAÊNG LÖÏC XUAÁT KHAÅU CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TIEÀN GIANG 1.1 Vai troø cuûa hoaït ñoäng xuaát khaåu ñoái vôùi caùc doanh nghieäp Vieät Nam noùi chung vaø Tieàn Giang noùi rieâng: Xuaát khaåu taùc ñoäng tích cöïc ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp xuaát khaåu: xuaát khaåu taïo ra nhöõng tieàn ñeà kinh teá, kyõ thuaät ñeå naâng cao naêng löïc saûn xuaát thoâng qua vieäc tieáp caän coâng ngheä, kyõ thuaät, chuyeån giao coâng ngheä töø nöôùc ngoaøi nhaèm taïo ra naêng löïc saûn xuaát môùi. Döôùi aùp löïc caïnh tranh treân thò tröôøng theá giôùi veà giaù caû, chaát löôïng, maãu maõ, … doanh nghieäp phaûi toå chöùc laïi saûn xuaát kinh doanh, phaân boå vaø söû duïng hôïp lyù caùc nguoàn löïc saûn xuaát nhaèm mang laïi hieäu quaû kinh teá - xaõ hoäi cao nhaát. Xuaát khaåu ñoøi hoûi caùc doanh nghieäp phaûi luoân ñoåi môùi vaø hoaøn thieän coâng vieäc quaûn trò saûn xuaát vaø kinh doanh. Do vaäy, xuaát khaåu thuùc ñaåy naâng cao trình ñoä quaûn lyù saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp, taùc ñoäng tích cöïc ñeán naâng cao trình ñoä tay ngheà, xaây döïng phong caùch coâng nghieäp cuûa ngöôøi lao ñoäng, naâng cao thu nhaäp vaø caûi thieän ñôøi soáng cho ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp. Xuaát khaåu laø giaûi phaùp chuû yeáu ñeå doanh nghieäp môû roäng quy moâ kinh doanh. Trong ñieàu kieän nhu caàu thò tröôøng noäi ñòa coøn haïn heïp, neáu khoâng môû roäng thò tröôøng ra nöôùc ngoaøi thì doanh nghieäp khoù coù theå phaùt trieån. Thöïc tieãn Vieät Nam töø khi thöïc hieän chính saùch môû cöûa ñaõ chöùng minh roõ neùt cho ñieàu naøy. Xuaát khaåu coøn taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp coù ñöôïc nguoàn thu ngoaïi teä ñeå nhaäp khaåu maùy moùc, thieát bò, nguyeân phuï lieäu phuïc vuï saûn xuaát. 11 Nguoàn ngoaïi teä thu ñöôïc töø hoaït ñoäng xuaát khaåu laø nguoàn löïc quan troïng ñeå doanh nghieäp taùi ñaàu tö nhaèm muïc ñích phaùt trieån. 1.2 Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán naêng löïc xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp Tieàn Giang: 1.2.1 Caùc nhaân toá taùc ñoäng thuaän lôïi: - Nhu caàu cuûa thò tröôøng theá giôùi ñoái vôùi caùc maët haøng xuaát khaåu chuû yeáu cuûa Tieàn Giang ngaøy caøng taêng. Tieàn Giang laø moät tænh ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long - vuøng coù nhieàu lôïi theá ñeå phaùt trieån xuaát khaåu thuûy saûn, noâng saûn. Ñoái vôùi maët haøng thuûy saûn: Theo FAO löôïng thuûy saûn duøng laøm thöïc phaåm haøng naêm töø 110 ñeán 117,2 trieäu taán. Trong giai ñoaïn 2006 - 2010, nhòp ñoä taêng tieâu thuï haøng naêm ôû caùc nöôùc phaùt trieån ñaït 2,1%/naêm vaø caùc nöôùc ñang phaùt trieån laø 1,0%/naêm [16]. Nhu caàu haøng thuûy saûn trong nhöõng naêm gaàn ñaây taêng maïnh do thuûy saûn ñöôïc xeáp vaøo loaïi thöïc phaåm coù dinh döôõng cao. Nhieàu nghieân cöùu khoa hoïc ñöa ra keát luaän: Duøng thuûy saûn thöôøng xuyeân coù lôïi cho söùc khoeû. Maët khaùc, möùc ñoä an toaøn veà veä sinh thöïc phaåm cuûa thuûy saûn cao hôn caùc loaïi thöïc phaåm thòt khaùc vì treân 50% thuûy saûn ñaùnh baét töø moâi tröôøng töï nhieân. Ñaëc bieät, nhieàu dòch beänh gia suùc, gia caàm trong nhöõng naêm gaàn ñaây vaø söï laây lan cuûa noù khieán cho ngöôøi ta ngaïi duøng thòt gia suùc, gia caàm maø chuyeån sang duøng thuûy saûn. Hôn nöõa, thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng taêng laøm cho khaû naêng tieâu thuï thuûy saûn taêng leân. Ñaây laø cô hoäi cho hoaït ñoäng xuaát khaåu thuûy saûn cuûa Vieät Nam noùi chung vaø cuûa tænh Tieàn Giang noùi rieâng. Nhu caàu noâng saûn theá giôùi coøn tieàm naêng raát lôùn. Thò tröôøng EU coù nhu caàu raát ña daïng, phong phuù veà noâng saûn nhieät ñôùi; Thò tröôøng Hoa Kyø ñang baét 12 ñaàu thaâm nhaäp; Thò tröôøng Nga vaø Ñoâng Aâu ñang phuïc hoài; Thò tröôøng Myõ Latinh vaø Chaâu Phi coøn nhieàu tieàm naêng; Thò tröôøng Chaâu Aù roäng lôùn chöa ñöôïc khai thaùc ñuùng möùc. Ñaây laø ñieàu kieän raát thuaän lôïi cho vieäc ñaåy maïnh xuaát khaåu haøng noâng saûn. May maëc cuõng laø maët haøng chieám tyû troïng lôùn trong kim ngaïch xuaát khaåu cuûa Tieàn Giang trong thôøi gian qua. Naêm 2001 xuaát khaåu haøng may maëc cuûa Tieàn Giang ñaït 13.718 trieäu USD (chieám 19,88% toång kim ngaïch xuaát khaåu); naêm 2002 laø 18.910 trieäu USD (chieám 31,52% toång kim ngaïch xuaát khaåu); naêm 2003 laø 30.717 trieäu USD (chieám 33,91% toång kim ngaïch xuaát khaåu) [14]. Theo döï baùo, nhu caàu haøng may maëc theá giôùi ngaøy caøng taêng veà soá löôïng, chuûng loaïi. Ñoái vôùi haøng thuû coâng myõ ngheä, maëc duø kim ngaïch coøn thaáp nhöng taêng raát maïnh trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Ngöôøi tieâu duøng treân theá giôùi ñang coù xu höôùng öa chuoäng caùc saûn phaåm laøm töø caùc chaát lieäu thieân nhieân, caùc maët haøng coù ñoä tinh xaûo cao. Ñaây laø maët haøng maø Tieàn Giang coù nhieàu lôïi theá veà tay ngheà, lao ñoäng, nguyeân vaät lieäu duøng ñeå saûn xuaát. Treân ñòa baøn Tieàn Giang hieän coù 6 hôïp taùc xaõ vaø 13 toå hôïp taùc chuyeân saûn xuaát caùc maët haøng noùn, tuùi xaùch, chieáu töø baøng, buoâng, coùi, uvu [11]. Kim ngaïch xuaát khaåu caùc maët haøng thuû coâng myõ ngheä cuûa Tieàn Giang naêm sau luoân cao hôn naêm tröôùc. Naêm 2001 laø 778.112 USD, naêm 2002 laø 841.194 USD vaø naêm 2003 laø 1.135.206 USD [14]. - Yeáu toá töï nhieân thuaän lôïi ñeå taïo nguoàn haøng noâng saûn, thuûy saûn xuaát khaåu. Tieàn Giang coù ñieàu kieän töï nhieân raát thuaän lôïi trong vieäc môû roäng saûn xuaát caùc loaïi haøng hoaù noâng saûn khoâng nhöõng phuïc vuï cho nhu caàu tieâu duøng maø coøn cung caáp nguyeân lieäu cho saûn xuaát coâng nghieäp nhö caây aên quaû, khoùm, luùa, 13 döøa, thuûy haûi saûn ... Theo quy hoaïch thì saûn löôïng haøng hoùa noâng saûn saûn xuaát ñöôïc ñeán naêm 2010 nhö sau: Baûng 1: Saûn löôïng döï kieán moät soá noâng saûn cuûa Tieàn Giang ñeán naêm 2010 DÖÏ KIEÁN TH 2003 2005 2010 * Troàng troït (taán). - Luùa 1.261.622 1.155.968 900.000 - Traùi caây aên quaû 574.231 660.000 850.000 - Döøa (1.000 quaû) 66.587 66.000 20.000 - Khoùm 98.250 100.000 100.000 * Thuûy saûn (taán) - Caù 75.544 85.696 106.237 - Toâm 11.906 13.142 15.400 - Thuûy saûn khaùc (ngheâu, möïc...) 30.176 35.698 63.333 (Nguoàn: Quy hoaïch kinh teá - xaõ hoäi tænh Tieàn Giang ñeán naêm 2010) - Chính saùch, phaùp luaät cuûa nhaø nöôùc oån ñònh vaø ngaøy caøng hoaøn thieän. Trong caùc naêm qua Nhaø nöôùc ñaõ taïo nhieàu ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå khuyeán khích xuaát khaåu. Chính saùch thueá ñaõ coù nhieàu caûi tieán theo höôùng khuyeán khích saûn xuaát xuaát khaåu vaø ñaåy maïnh xuaát khaåu. Haàu heát caùc maët haøng xuaát khaåu ñeàu coù thueá suaát baèng khoâng. Ñoái vôùi caùc nguyeân lieäu nhaäp khaåu ñeå gia coâng xuaát khaåu hoaëc saûn xuaát haøng xuaát khaåu thì seõ ñöôïc mieãn thueá nhaäp khaåu. Thueá giaù trò gia taêng ñoái vôùi phaàn nguyeân phuï lieäu mua trong nöôùc ñeå saûn xuaát haøng 14 xuaát khaåu cuõng ñöôïc hoaøn hoaëc khaáu tröø cho doanh nghieäp xuaát khaåu. Caùc coâng cuï khaùc, nhö: tyû giaù hoái ñoaùi, tín duïng, quyõ thöôûng xuaát khaåu, quyõ baûo hieåm xuaát khaåu, … maëc duø coøn nhieàu haïn cheá nhöng cuõng ñaõ coù nhöõng taùc ñoäng tích cöïc ñeán vieäc phaùt trieån hoaït ñoäng xuaát khaåu. Tieàn Giang cuõng ñaõ ñöa ra nhieàu quyeát ñònh khuyeán hoaït ñoäng xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh. Tænh khuyeán khích caùc ñôn vò kinh doanh xuaát nhaäp khaåu môû chi nhaùnh ñaïi dieän vaø caùc ñaïi lyù ôû nöôùc ngoaøi ñeå phaùt trieån xuaát khaåu vaø tìm kieám khaùch haøng lieân doanh ñaàu tö saûn xuaát haøng xuaát khaåu. Caùc döï aùn ñaàu tö saûn xuaát haøng xuaát khaåu coù chaát löôïng cao vaø caùc döï aùn hoã trôï vieäc naâng cao chaát löôïng caùc hoaït ñoäng xuaát khaåu nhö baûo quaûn, phöông tieän vaän taûi, tín duïng, baûo hieåm xuaát nhaäp khaåu, coâng ngheä thoâng tin phuïc vuï xuaát nhaäp khaåu … ñöôïc öu tieân vaø ñöôïc höôûng nhieàu öu ñaõi. Chính quyeàn tænh Tieàn Giang ñaõ taêng cöôøng coâng taùc ñaøo taïo caùn boä, chuyeân vieân trong lónh vöïc kinh teá ñoái ngoaïi noùi chung, vaø xuaát khaåu noùi rieâng, ñeå tieáp caän vôùi maïng löôùi thöông maïi quoác teá vaø taêng khaû naêng tieáp thò saûn phaåm xuaát khaåu. Tieàn Giang cuõng gia nhaäp caùc toå chöùc hoã trôï nhö Phoøng thöông maïi - coâng nghieäp vaø caùc hieäp hoäi xuaát nhaäp khaåu Vieät Nam ñeå hoã trôï thoâng tin vaø tö vaán cho caùc doanh nghieäp trong vieäc ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát vaø tieáp caän thò tröôøng quoác teá. - Nguoàn nhaân löïc thuaän lôïi cho vieäc phaùt trieån xuaát khaåu. Tænh coù nguoàn nhaân löïc doài daøo, soá lao ñoäng qua ñaøo taïo ngaøy taêng döï kieán ñeán naêm 2005 khoaûng 20-25% lao ñoäng ñaõ qua ñaøo taïo treân toång soá lao ñoäng tham gia hoaït ñoäng trong 3 khu vöïc kinh teá, trong ñoù lao ñoäng coù trình ñoä ñaïi hoïc cao ñaúng trôû leân ngaøy caøng nhieàu chieám 20% toång soá lao ñoäng ñaõ qua ñaøo taïo [12]. 15 Tænh cuõng ñaõ coù chính saùch öu ñaõi, troïng duïng ñoái vôùi lao ñoäng coù chuyeân moân kyõ thuaät cao, lao ñoäng laønh ngheà nhö öu ñaõi veà tieàn löông, nhaø ôû vaø caùc hình thöùc ñaõi ngoä khaùc ñeå taïo neân lôïi theá so saùnh thu huùt lao ñoäng chuyeân moân kyõ thuaät ñoái vôùi caùc tænh laân caän. Beân caïnh ñoù, tænh coøn ñaàu tö ngaân saùch cho caùc cô quan vaø khuyeán khích caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh coù hình thöùc ñaàu tö öùng tröôùc cho sinh vieân, nghieân cöùu sinh gioûi ñang hoïc ôû caùc tröôøng ñeå sau khi toát nghieäp veà cô quan, doanh nghieäp laøm vieäc cuøng vôùi vieäc tuyeån choïn moät soá caùn boä ôû caùc ngaønh quaûn lyù nhaø nöôùc, söï nghieäp caáp tænh ñeå boài döôõng ñaøo taïo naâng cao trình ñoä treân ñaïi hoïc, trôû thaønh caùc chuyeân gia gioûi, caùn boä ñaàu ñaøn cuûa ngaønh. 1.2.2 Caùc nhaân toá taùc ñoäng khoâng thuaän lôïi ñeán khaû naêng xuaát khaåu: 1.2.2.1 Caùc nhaân toá beân ngoaøi caùc doanh nghieäp: - Caùc ñoái thuû caïnh tranh. Caùc maët haøng xuaát khaåu cuûa Tieàn Giang noùi rieâng vaø Vieät Nam noùi chung gaëp söï caïnh tranh gay gaét töø nhieàu ñoái thuû. Ñoái vôùi nhoùm haøng thuûy saûn haøng cuûa Vieät Nam, noùi chung vaø Tieàn Giang noùi rieâng, gaëp phaûi söï caïnh tranh vôùi haøng thuûy saûn cuûa caùc nöôùc Thaùi Lan, Aán Ñoä, Bangladesh. Ñoái thuû caïnh tranh naëng caân nhaát trong lónh vöïc xuaát khaåu gaïo laø Myõ vaø Thaùi Lan. Nhöõng nöôùc naøy chieám thò phaàn xuaát khaåu gaïo lôùn nhaát, nhì theá giôùi vôùi chaát löôïng gaïo xuaát khaåu hôn haún Vieät Nam (tyû leä gaïo gaõy thaáp (5-10%), haït gaïo daøi, boùng ñeïp vaø coù höông thôm ñaëc tröng). Caïnh tranh trong lónh vöïc haøng may maëc xuaát khaåu cuõng ngaøy caøng trôû neân gay gaét. Ñoái thuû caïnh tranh cuûa ngaønh may maëc Vieät Nam, noùi chung vaø Tieàn Giang noùi rieâng, chuû yeáu thuoäc caùc nöôùc Chaâu AÙ, noåi baät nhaát laø Trung Quoác, Haøn Quoác, Thaùi Lan. Öu theá cuûa caùc ñoái thuû laø hoï coù nhieàu kinh nghieäm quaûn lyù, kyõ thuaät, saûn xuaát vaø marketing. Hôn nöõa, nguoàn nguyeân lieäu, 16 maùy moùc ña soá ñöôïc saûn xuaát trong nöôùc cuûa hoï neân giaù thaønh saûn xuaát coù theå haï taïo söùc huùt maïnh khaùch haøng töø caùc nöôùc. Beân caïnh caùc ñoái thuû ngoaøi nöôùc, söï caïnh tranh cuûa caùc coâng ty may trong nöôùc ñaõ keùo giaù xuoáng thaáp gaây thieät haïi cho caùc doanh nghieäp. - Cô cheá quaûn lyù, chính saùch vaø coâng taùc ñieàu haønh cuûa Chính phuû coøn moät soá haïn cheá nhaát ñònh. Trong caùc naêm qua, maëc duø Chính quyeàn Tieàn Giang coù nhieàu coá gaéng, nhöng coâng taùc quy hoaïch nuoâi troàng vaø cheá bieán thuûy saûn, noâng saûn xuaát khaåu coøn bò ñoäng vaø hieäu quaû kinh teá chöa cao. Cô caáu haøng xuaát khaåu chöa hôïp lyù. Ví duï: toâm luoân chieám tyû troïng cao trong saûn löôïng thuûy saûn xuaát khaåu (naêm 2003 chieám tyû leä 43,6%; trong 6 thaùng ñaàu naêm 2004 laø 30,9%) [13]; trong khi moät soá loaïi thuûy saûn khaùc cuõng ñöôïc giaù nhö caù roâ phi chöa ñöôïc phaùt trieån. Caùc yeáu toá cô baûn thuùc ñaåy söï phaùt trieån thuûy saûn oån ñònh vaø laâu daøi nhö quy hoaïch, gioáng, nuoâi troàng, ñaùnh baét … coøn mang nhieàu yeáu toá töï phaùt chöa trôû thaønh quy trình coâng ngheä hoaøn chænh mang tính coâng nghieäp ôû taàm vó moâ. Coâng taùc döï baùo thò tröôøng cuûa caùc cô quan quaûn lyù xuaát nhaäp khaåu cuõng coøn nhieàu haïn cheá. Thoâng tin veà thò tröôøng theá giôùi coøn thieáu vaø chaäm. Trung taâm Xuùc tieán thöông maïi cuûa Tænh ñöôïc thaønh laäp vaøo ñaàu naêm 2003 nhöng do nguoàn kinh phí haïn heïp, ñoäi nguõ caùn boä laøm coâng taùc xuùc tieán thöông maïi coøn nhieàu haïn cheá veà kinh nghieäm vaø hieåu bieát thöïc teá veà thò tröôøng nöôùc ngoaøi neân khoù coù khaû naêng hoã trôï thuùc ñaåy hoaït ñoäng xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp trong Tænh. Song song ñoù, caùc coâng cuï kinh teá, nhö: thueá, tyû giaù hoái ñoaùi, tín duïng, quyõ baûo hieåm xuaát khaåu, … coøn thieáu tính ñoàng boä vaø hieäu quaû söû duïng töøng coâng cuï chöa cao, coøn mang tính chaép vaù. 17 Chính saùch veà tyû giaù hoái ñoaùi ñöôïc Nhaø nöôùc can thieäp ñieàu chænh nhieàu laàn nhöng chöa theå hieän tính chuû ñoäng, coøn luùng tuùng trong ñieàu kieän bieán ñoäng cuûa thò tröôøng ngoaïi hoái. Nguyeân nhaân chính laø döï tröõ ngoaïi hoái cuûa Nhaø nöôùc coøn moûng, tieàn ñoàng Vieät Nam chöa phaûi laø ñoàng tieàn maïnh coù khaû naêng chuyeån ñoåi, naêng löïc vaø kinh nghieäm söû duïng coâng cuï naøy coøn ít. Tín duïng cuûa Nhaø nöôùc daønh cho xuaát khaåu haøng hoùa coøn haïn cheá veà soá löôïng vaø mang tính daøn traõi ôû nhieàu khaâu. Ñoái töôïng ñöôïc höôûng coøn ít, cô cheá tieáp caän caùc nguoàn voán tín duïng cuûa Nhaø nöôùc chöa thuaän lôïi cho doanh nghieäp. Nguyeân nhaân chính laø do nguoàn voán taäp trung cuûa Nhaø nöôùc coøn moûng, chöa coù chieán löôïc phaùt trieån daøi haïn ñeå löïa choïn caùc ngaønh öu tieân trong töøng giai ñoaïn. Moät soá coâng cuï kinh teá khaùc, nhö: baûo hieåm xuaát khaåu, chöa ñöôïc trieån khai ñaày ñuû. Caùc hình thöùc hoã trôï xuaát khaåu thoâng qua vieäc thöôûng xuaát khaåu, hoã trôï xuùc tieán xuaát khaåu coøn phaân taùn vaø thieáu chuû ñích thuùc ñaåy. - Tình hình theá giôùi baát oån. Trong caùc naêm qua tình hình theá giôùi dieãn bieán phöùc taïp gaây khoù khaên khoâng ít ñeán hoaït ñoäng xuaát khaåu cuûa Vieät Nam, noùi chung vaø cuûa tænh Tieàn Giang noùi rieâng. Khuûng hoaûng taøi chính khu vöïc laøm nhu caàu cuûa thò tröôøng Chaâu Aù - moät thò tröôøng quan troïng cuûa Tænh - bò suùt giaûm nghieâm troïng. Chieán tranh Iraq ñaõ laøm hoaït ñoäng xuaát khaåu cuûa Tieàn Giang vaøo khu vöïc thò tröôøng naøy khoâng theå thöïc hieän ñöôïc. Dòch cuùm gia caàm laøm cho saûn löôïng thòt cung öùng cho hoaït ñoäng cheá bieán caùc loaïi ñoà hoäp söû duïng trong thò tröôøng noäi ñòa vaø xuaát khaåu giaûm suùt nghieâm troïng vaø bò giaùn ñoaïn trong moät thôøi gian daøi. Nguy cô khuûng boá treân thò tröôøng theá giôùi trong caùc naêm gaàn ñaây cuõng aûnh höôûng naëng ñeán thò tröôøng xuaát khaåu caùc saûn phaåm xuaát khaåu chuû yeáu cuûa Tænh. 18 - Chính saùch baûo hoä maäu dòch cuûa caùc nöôùc nhaäp khaåu gaây nhieàu khoù khaên cho caùc doanh nghieäp xuaát khaåu cuûa Vieät Nam noùi chung vaø Tieàn Giang noùi rieâng. Caùc maët haøng xuaát khaåu cuûa Tieàn Giang ña soá ñeàu thuoäc nhoùm haøng maø caùc nöôùc nhaäp khaåu baûo hoä chaët cheõ. Moät soá nöôùc aùp duïng caùc loaïi haøng raøo thueá quan vaø phi thueá quan (kieåm dòch, veä sinh thöïc phaåm, choáng phaù giaù, …) ñeå ngaên caûn thuûy saûn nhaäp khaåu vaøo nöôùc hoï. Chaúng haïn, Myõ coù nhöõng quy ñònh raát khaéc khe ñoái vôùi chaát löôïng, veä sinh an toaøn thöïc phaåm. Haøng noâng saûn laø lónh vöïc nhaïy caûm, laø lónh vöïc coù truyeàn thoáng ñöôïc caùc nöôùc phaùt trieån baûo hoä raát chaët cheõ baèng nhieàu quy ñònh ngaët ngheøo; haøng may maëc bò caùc quoác gia nhö Hoa Kyø, EU, Canada, Thoå Nhæ Kyø quy ñònh haïn ngaïnh nhaäp khaåu ñoái vôùi caùc saûn phaåm saûn xuaát taïi Vieät Nam. 1.2.2.2 Caùc nhaân toá beân trong caùc doanh nghieäp: - Soá löôïng caùc doanh nghieäp kinh doanh xuaát khaåu trong tænh coøn ít, quy moâ kinh doanh vöøa vaø nhoû, kim ngaïch xuaát khaåu nhoû beù vaø khoâng oån ñònh. Tính ñeán thôøi ñieåm cuoái naêm 2003 treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang chæ coù 20 ñôn vò tham gia xuaát khaåu. Haàu heát caùc ñôn vò naøy ñeàu coù quy moâ vöøa vaø nhoû hoaëc caùc hôïp taùc xaõ (xem baûng soá 2). 19 Baûng 2: Caùc ñôn vò kinh doanh xuaát khaåu treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang ñeán cuoái naêm 2003 STT TEÂN DOANH NGHIEÄP SAÛN PHAÅM XUAÁT KHAÅU 1 HTX Bình Minh Haøng thuû coâng myõ ngheä 2 Coâng ty thöông nghieäp toång hôïp Tieàn Giang Gaïo, may maëc 3 Coâng ty TNHH may Tieàn Tieán May maëc 4 Coâng ty löông thöïc Tieàn Giang Gaïo, bao PP 5 Coâng ty daàu thöïc vaät Tieàn Giang Daàu thöïc vaät, traùi caây 6 Coâng ty rau quaû Tieàn Giang Rau quaû 7 Xí nghieäp may Myõ Tho May maëc 8 DNTN Myõ Tho May maëc 9 Coâng ty Soâng Tieàn II Thuûy saûn 10 Coâng ty TNHH Foster’s Tieàn Giang Bia 11 Coâng ty TNHH may Taân Long May maëc 12 DNTN Thanh Tuaán II Haøng thuû coâng myõ ngheä 13 Coâng ty TNHH may Vieät Taân May maëc 14 DNTN SD Ñoà chôi treû em baèng goã 15 Coâng ty TNHH Huøng Vöông Thuûy saûn 16 Badavina Thuûy saûn._. 17 DNTN Vónh Thònh Thuû coâng myõ ngheä 18 Coâng ty TNHH cheá bieán thuûy saûn Vieät Phuù Thuûy saûn 19 Coâng ty TNHH Nam of London May maëc 20 Coâng ty lieân doanh MSA – Nhaø Beø May maëc Tröø moät soá ít doanh nghieäp coù khaùch haøng, thò tröôøng oån ñònh coøn ña soá caùc doanh nghieäp ñeàu coù kim ngaïch xuaát khaåu khoâng oån ñònh. Ñaëc bieät, coù doanh nghieäp maát haún thò tröôøng hoaëc laâm vaøo tình traïng phaù saûn, giaûi theå, nhö: Coâng ty thuûy saûn Tieàn Giang, Coâng ty Vieät Nguyeân, Coâng ty TNHH Thanh Hoøa, HTX Tieân Tieán, Xí nghieäp cheá bieán Tieân Kyø. Vôùi soá löôïng doanh nghieäp ít, quy moâ voán nhoû beù, thò tröôøng baáp beânh neân Tieàn Giang gaëp raát nhieàu khoù khaên trong vieäc ñaåy maïnh kim ngaïch xuaát khaåu cuûa tænh (xem baûng soá 3). 20 Baûng 3: Kim ngaïch xuaát khaåu cuûa moät soá ñôn vò kinh doanh xuaát khaåu chuû yeáu treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang 3 naêm gaàn ñaây ÑVT: USD Teân doanh nghieäp 2001 2002 2003 Coâng ty thöông nghieäp toång hôïp Tieàn Giang 4.904.523 4.954.428 3.536.680 Coâng ty löông thöïc Tieàn Giang 31.616.227 19.318.135 38.407.111 Coâng ty TNHH Thanh Hoøa 3.880.817 2.343.168 - Coâng ty may Tieàn Tieán 9.257.957 13.190.870 22.406.818 Xí nghieäp may Myõ Tho 3.386.001 4.931.753 5.520.823 Coâng ty Thuûy saûn Tieàn Giang 7.582.917 3.757.385 - Xí nghieäp thöông maïi Soâng Tieàn II 5.250.210 6.788.350 8.667.670 Badavina 791.061 1.250.424 1.594.486 Coâng ty daàu thöïc vaät Tieàn Giang 994.493 915.701 557.230 Coâng ty rau quaû Tieàn Giang 1.684.086 2.343.168 3.251.613 Hôïp taùc xaõ Bình Minh 452.306 474.467 979.228 DNTN Thanh Tuaán II 342.137 315.756 26.548 Coâng ty TNHH Foster’s Tieàn Giang 765.510 736.720 792.454 (Nguoàn: Sôû Thöông maïi - Du lòch Tieàn Giang) - Naêng löïc toå chöùc saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp xuaát khaåu coøn nhieàu haïn cheá. Haàu heát caùc doanh nghieäp kinh doanh xuaát khaåu treân ñòa baøn tænh ñeàu hoaït ñoäng mang tính bò ñoäng, phuï thuoäc vaøo khaùch haøng, quen leà loái hoaït ñoäng trong thôøi kyø bao caáp neân chöa xaây döïng chieán löôïc saûn xuaát kinh doanh moät caùch khoa hoïc. Ña soá doanh nghieäp chöa taïo ra ñöôïc saûn phaåm ñaëc saéc, tieâu bieåu cuûa doanh nghieäp. Hoaït ñoäng marketing cuûa doanh nghieäp coøn nhieàu yeáu keùm. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, caùc doanh nghieäp ñaõ nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa marketing, nhaát laø vieäc xaây döïng vaø quaûng baù thöông hieäu. Tuy nhieân do ña soá doanh nghieäp taïi tænh laø doanh nghieäp vöøa vaø nhoû neân chöa theå ñaàu tö taøi chính thích ñaùng cho vieäc xaây döïng, quaûng baù thöông hieäu vaø toå chöùc boä phaän 21 chuyeân traùch veà thöông hieäu moät caùch coù hieäu quaû. Coâng taùc döï baùo, thu thaäp thoâng tin thò tröôøng theá giôùi cuûa caùc doanh nghieäp chöa ñöôïc quan taâm ñuùng möùc. Moät nguyeân nhaân cuûa tình traïng treân laø do chaát löôïng nguoàn nhaân löïc cuûa caùc doanh nghieäp coøn nhieàu haïn cheá. Lao ñoäng tröïc tieáp taïi caùc doanh nghieäp xuaát khaåu cuûa Tænh coù quy moâ lôùn nhöng chaát löôïng chöa cao, aûnh höôûng ñeán chaát löôïng saûn phaåm ñöôïc saûn xuaát ra, haïn cheá vieäc phaùt trieån caùc saûn phaåm maø khaùch haøng coù yeâu caàu. Ñoái vôùi lao ñoäng quaûn lyù, moät soá boä phaän cuûa löïc löôïng naøy coøn haïn cheá veà phong caùch quaûn lyù, ít tieáp caän vôùi caùch thöùc quaûn lyù hieän ñaïi, thích laøm vieäc theo kinh nghieäm vaø thieáu kyõ naêng quan heä toát vôùi con ngöôøi trong quaù trình quaûn lyù. Ñieàu naøy gaây trôû ngaïi cho vieäc toå chöùc saûn xuaát kinh doanh moät caùch khoa hoïc taïi caùc doanh nghieäp vaø chöa phaùt huy ñöôïc heát naêng löïc con ngöôøi trong doanh nghieäp. - Coâng ngheä saûn xuaát coøn khaù laïc haäu, chöa theo kòp trình ñoä cuûa caùc nöôùc trong khu vöïc vaø theá giôùi. Do haïn cheá veà voán neân caùc doanh nghieäp cuûa Tænh thöôøng trang bò maùy moùc thieát bò reõ tieàn hoaëc caùc nhaø ñaàu tö chuyeån coâng ngheä cuõ sang. Theo soá lieäu cuûa Sôû Coâng Nghieäp Tieàn Giang tình hình chung veà coâng ngheä vaø maùy moùc thieát bò cuûa ngaønh thuûy saûn Tieàn Giang laïc haäu 1 - 2 theá heä so vôùi möùc trung bình theá giôùi. Tuoåi trung bình vaø hao moøn höõu hình caùc thieát bò khaù lôùn. Möùc huy ñoäng coâng suaát thieát keá khaù thaáp do haïn cheá trong vieäc thu mua nguyeân lieäu vaø thò tröôøng xuaát khaåu. Tyû troïng thieát bò hieän ñaïi taïi caùc doanh nghieäp thaáp, tyû leä pheá phaåm khaù cao ñaõ aûnh höôûng ñeán hieäu quaû kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp. Tình hình maùy moùc thieát bò, coâng ngheä cuûa caùc ngaønh cheá bieán noâng saûn, may maëc cuõng ôû tình traïng töông töï. Chính ñieàu naøy ñaõ laøm haïn 22 cheá raát lôùn ñeán khaû naêng xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang (xem baûng soá 4). Baûng 4: Baûng toång hôïp keát quaû ñaùnh giaù trình ñoä coâng ngheä caùc ngaønh coâng nghieäp cuûa Tieàn Giang naêm 2001 Chæ tieâu ÑVT Ngaønh cheá bieán thuûy saûn Tieàn Giang Ngaønh cheá bieán rau quaû Tieàn Giang Ngaønh xay xaùt Tieàn Giang Trung bình ngaønh cheá bieán Tuoåi trung bình Naêm 11,82 5,75 3,42 7,02 Hao moøn höõu hình H% 19,36 13,20 25,45 22,42 Hao moøn voâ hình H% 35,42 27,81 11,15 22,00 Heä soá ñoåi môùi thieát bò Kñm% 57,14 11,78 81,04 62,58 Möùc ñoä huy ñoäng coâng suaát thieát keá % 53,47 73,49 86,52 71,60 Tyû troïng thieát bò hieän ñaïi % 23,44 94,45 7,12 14,95 (Nguoàn: Sôû Coâng nghieäp Tieàn Giang) 23 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1 Xuaát khaåu coù vai troø raát quan troïng ñoái vôùi neàn kinh teá quoác daân cuõng nhö ñoái vôùi caùc doanh nghieäp. Laø moät tænh naèm trong khu vöïc ñoàng baèng soâng Cöûu Long, Tieàn Giang coù ñieàu kieän töï nhieân thuaän lôïi cho vieäc phaùt trieån haøng thuûy saûn, noâng saûn vaø moät soá ngaønh coâng nghieäp, thuû coâng myõ ngheä phuïc vuï cho nhu caàu trong nöôùc vaø xuaát khaåu. Beân caïnh ñoù, ñieàu kieän nhu caàu cuûa thò tröôøng theá giôùi, söï noå löïc cuûa Nhaø nöôùc vaø ñòa phöông cuõng nhö cuûa baûn thaân caùc doanh nghieäp trong Tænh ñaõ taïo ra caùc nhaân toá thuaän lôïi cho vieäc naâng cao naêng löïc xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn Tænh. Tuy nhieân, hoaït ñoäng xuaát khaåu cuûa Tænh cuõng gaëp khoâng ít khoù khaên do söï caïnh tranh gay gaét töø caùc ñoái thuû trong vaø ngoaøi nöôùc, töø söï baûo hoä maäu dòch cuûa caùc nöôùc nhaäp khaåu, söï bieán ñoäng phöùc taïp cuûa tình hình theá giôùi trong nhöõng naêm gaàn ñaây cuøng vôùi nhieàu khoù khaên chuû quan cuûa caùc doanh nghieäp cuõng nhö nhöõng haïn cheá nhaát ñònh trong coâng taùc quaûn lyù, chính saùch vaø coâng taùc ñieàu haønh cuûa Chính phuû. 24 CHÖÔNG 2: KHAÛO SAÙT VAØ ÑAÙNH GIAÙ NAÊNG LÖÏC XUAÁT KHAÅU CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH TIEÀN GIANG 2.1 Tình hình hoaït ñoäng xuaát khaåu cuûa tænh Tieàn Giang: 2.1.1 Veà kim ngaïch xuaát khaåu (xem baûng soá 5): Baûng 5: Toång kim ngaïch xuaát khaåu ÑVT: Trieäu USD Taêng bình quaân Naêm 1995 2000 2003 1996- 2000 2001- 2003 1996- 2003 Vieät Nam 5.448,90 14.482,70 19.880,00 21,59% 11,14% 17,56% ÑBSCL 730,49 1.336,73 2.096,00 12,85% 16,18% 14,08% Tieàn Giang 38,16 92,54 90,58 19,39% - 0,71% 11,41% (Nguoàn: Cuïc thoáng keâ tænh Tieàn Giang vaø tính toaùn) Trong giai ñoaïn töø naêm 1996 ñeán naêm 2000 kim ngaïch xuaát khaåu cuûa tænh Tieàn Giang taêng bình quaân 19,39%, cao hôn möùc bình quaân cuûa khu vöïc ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Tuy vaäy, trong nhöõng naêm gaàn ñaây kim ngaïch xuaát khaåu cuûa tænh giaûm suùt moät caùch ñaùng baùo ñoäng. Naêm 2003 so vôùi naêm 2001 toång kim ngaïch xuaát khaåu cuûa Tænh giaûm 0,71%/naêm vaø neáu tính chung caû thôøi kyø töø naêm 1996 ñeán naêm 2003 kim ngaïch xuaát khaåu taêng bình quaân 11,41%/naêm (thaáp hôn so vôùi bình quaân cuûa caû nöôùc vaø khu vöïc ñoàng baèng soâng Cöûu Long). 25 Moät nguyeân nhaân quan troïng cuûa söï khoâng oån ñònh cuûa hoaït ñoäng xuaát khaåu cuûa Tieàn Giang laø do tình traïng thò tröôøng ñaàu vaøo, ñaàu ra cho hoaït ñoäng xuaát khaåu chöa oån ñònh. Trong nhöõng naêm tröôùc nguoàn haøng xuaát khaåu cuûa tænh Tieàn Giang ñöôïc khai thaùc nhieàu töø tænh baïn. Do vaäy, vieäc khai thaùc nguoàn haøng töø tænh baïn gaëp khoù khaên ñaõ daãn ñeán kim ngaïch xuaát khaåu giaûm suùt maïnh. Caùc doanh nghieäp xuaát khaåu gaàn nhö beá taéc do chöa xaây döïng ñöôïc caùc ñoái taùc truyeàn thoáng, oån ñònh. Söï caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp kinh doanh cuøng ngaønh haøng trong tænh vaø caùc tænh laân caän ñaõ laøm thieät haïi cho chính caùc doanh nghieäp vaø mang laïi lôïi theá raát nhieàu cho caùc nhaø nhaäp khaåu nöôùc ngoaøi. Beân caïnh ñoù, maët haøng xuaát khaåu chuû yeáu cuûa Tænh laø haøng noâng saûn vaø thuûy saûn chòu aûnh höôûng maïnh cuûa söï bieán ñoäng giaù cuûa thò tröôøng theá giôùi (xem baûng soá 6). Baûng 6: Kim ngaïch xuaát khaåu moät soá saûn phaåm chuû yeáu 2001 2002 2003 Soá löôïng (taán) Trò giaù (USD) Soá löôïng (taán) Trò giaù (USD) Soá löôïng (taán) Trò giaù (USD) Toâm ñoâng 892,00 5.758.528 237,00 1.440.153 151,00 1.536.033 Möïc ñoâng 164,45 404.783 603,26 973.207 1.129,00 2.502.260 Ngheâu 2.565 2.640.375 3.720 6.433.765 2.061 5.051.183 Gaïo 220.483 25.522.179 122.811 4.382.857 222.553 29.541.517 (Nguoàn: Baùo caùo xuaát khaåu cuûa Sôû Thöông maïi - Du lòch tænh Tieàn Giang) Naêm 2002 so vôùi naêm 2001 soá löôïng toâm ñoâng xuaát khaåu cuûa tænh Tieàn Giang giaûm 73,43% vaø trò giaù xuaát khaåu toâm ñoâng giaûm 76,06%. Trong naêm 26 2003 soá löôïng xuaát khaåu tieáp tuïc giaûm 36,29% vaø kim ngaïch xuaát khaåu laïi giaûm ñeán 49,45%. Söï yeáu keùm veà quaûn lyù cuûa caùc doanh nghieäp cuõng aûnh höôûng naëng neà ñeán khaû naêng xuaát khaåu cuûa tænh Tieàn Giang. Trong caùc naêm gaàn ñaây, nhieàu doanh nghieäp laøm aên thua loã ñaõ phaûi giaûi theå, phaù saûn nhö Coâng ty thuûy saûn Tieàn Giang, Coâng ty gaïo Vieät Nguyeân. Moät soá coâng ty, tuy vaãn hoaït ñoäng nhöng, kim ngaïch vaø hieäu quaû xuaát khaåu ngaøy caøng giaûm do khoâng naém baét ñöôïc nhu caàu cuõng nhö söï bieán ñoäng lieân tuïc cuûa thò tröôøng theá giôùi. Maët khaùc, kim ngaïch xuaát khaåu bình quaân ñaàu ngöôøi cuûa tænh Tieàn Giang cuõng taêng vôùi toác ñoä nhanh trong giai ñoaïn 1996-2000 vaø giaûm maïnh trong giai ñoaïn 2001-2003 (xem baûng soá 7). Baûng 7: Kim ngaïch xuaát khaåu bình quaân ñaàu ngöôøi ÑVT: USD/ngöôøi Taêng bình quaân Naêm 1995 2000 2003 1996-2000 2001-2003 1996-2003 Vieät Nam 71,80 186,39 246,04 21,02% 9,70% 16,64% ÑBSCL 49,25 81,56 123,29 10,61% 14,77% 12,15% Tieàn Giang 24,14 57,18 54,39 18,82% -1,65% 10,69% (Nguoàn: Cuïc thoáng keâ tænh Tieàn Giang vaø tính toaùn) So vôùi caùc tænh ñoàng baèng soâng Cöûu Long, kim ngaïch xuaát khaåu cuûa tænh Tieàn Giang ôû vò trí khaù thaáp. Naêm 2003 toång kim ngaïch xuaát khaåu cuûa tænh chæ ñöùng treân Beán Tre, Vónh Long, Traø Vinh vaø kim ngaïch xuaát khaåu bình quaân ñaàu ngöôøi chæ hôn Beán Tre vaø Traø Vinh (xem baûng soá 8). 27 Baûng 8: So saùnh kim ngaïch xuaát khaåu cuûa tænh Tieàn Giang so vôùi caùc tænh ñoàng baèng soâng Cöûu Long naêm 2003 Tænh Toång kim ngaïch (Trieäu USD) Kim ngaïch xuaát khaåu bình quaân ñaàu ngöôøi (USD/ngöôøi) Kim ngaïch xuaát khaåu / GDP (%) Tieàn Giang 90,58 54,39 15,45 Long An 230,00 166,51 42,33 Beán Tre 53,70 39,83 11,76 Vónh Long 80,94 77,90 22,51 Traø Vinh 42,50 42,09 11,64 Ñoàng Thaùp 128,00 78,03 28,60 Caàn Thô 353,61 186,04 42,46 An Giang 182,00 84,82 21,39 Kieân Giang 132,00 81,29 19,11 Soùc Traêng 282,00 217,93 61,30 Baïc Lieâu 103,00 132,15 28,68 Caø Mau 380,00 323,91 66,53 Toång chung 2.058,33 121,08 32,15 (Nguoàn: Sôû Keá hoaïch - Ñaàu tö tænh Tieàn Giang vaø tính toaùn) 28 Nhö vaäy, coù theå noùi, kim ngaïch xuaát khaåu vaø toác ñoä taêng tröôûng cuûa kim ngaïch xuaát khaåu Tieàn Giang coøn khaù khieâm toán so vôùi caùc tænh trong khu vöïc ñoàng baèng soâng Cöûu Long cuõng nhö so vôùi caû nöôùc. 2.1.2 Veà cô caáu haøng xuaát khaåu (xem baûng soá 9): Baûng 9: Cô caáu haøng xuaát khaåu cuûa tænh Tieàn Giang ÑVT: Trieäu USD Taêng bình quaân Naêm 1995 2000 2003 1995-2000 2001-2003 1996-2003 Haøng noâng saûn 26,686 51,531 40,914 14,07% - 7,40% 5,49% Haøng thuûy saûn 7,803 16,899 11,488 16,71% - 12,07% 4,95% Haøng CN - TTCN 3,666 24,109 38,175 45,75% 16,56% 34,03 Toång kim ngaïch 38,155 92,539 90,577 19,39% - 0,71% 11,41% (Nguoàn: Cuïc thoáng keâ tænh Tieàn Giang vaø tính toaùn) Töø cô caáu haøng xuaát khaåu phaân theo nhoùm haøng xuaát khaåu xuaát khaåu cho thaáy, kim ngaïch xuaát khaåu haøng noâng saûn cuûa Tieàn Giang taêng tröôûng chaäm hôn so vôùi toång kim ngaïch xuaát khaåu cuûa tænh. Ñaây laø xu höôùng phuø hôïp vôùi quy luaät phaùt trieån. Tyû troïng haøng noâng saûn xuaát khaåu cuûa tænh Tieàn Giang giaûm töø 70,08% naêm 1995 xuoáng coøn 55,69% naêm 2000 vaø ñeán naêm 2003 chæ chieám tyû troïng 45,17%. Söï giaûm suùt veà kim ngaïch vaø tyû troïng cuûa nhoùm haøng naøy chuû yeáu laø do yeáu toá giaù caû vaø tình hình thò tröôøng xuaát khaåu noâng saûn khoâng oån ñònh. Phaàn lôùn phaûi xuaát qua thò tröôøng trung gian, cuõng goùp phaàn laøm cho giaù haøng xuaát khaåu bò keùo giaûm xuoáng. 29 Cuõng nhö haøng noâng saûn, nhoùm haøng thuûy saûn gaëp nhieàu khoù khaên trong hoaït ñoäng xuaát khaåu. Maëc duø ñöôïc xem laø maët haøng chieán löôïc nhöng nhòp ñoä taêng tröôûng kim ngaïch xuaát khaåu bình quaân cuûa tænh Tieàn Giang thuoäc loaïi thaáp so vôùi caùc tænh ñoàng baèng soâng Cöûu Long vaø so vôùi caû nöôùc. Tyû troïng haøng thuûy saûn trong kim ngaïch xuaát khaåu cuûa tænh Tieàn Giang coù xu höôùng giaûm: naêm 1995 laø 20,35%, naêm 2000 laø 18,26% vaø naêm 2003 chæ laø 12,68%. Thuûy saûn xuaát khaåu cuûa Tieàn Giang chuû yeáu laø haøng sô cheá ñoâng laïnh, tyû leä haøng cheá bieán coù taêng qua caùc naêm nhöng khoâng ñaùng keå. Beân caïnh ñoù, giaù thuûy saûn coù xu höôùng giaûm trong caùc naêm qua laøm aûnh höôûng khoâng ít ñeán kim ngaïch xuaát khaåu. Naêm 2002 giaù xuaát khaåu thuûy saûn giaûm töø 20 - 30% so vôùi naêm 2001 [13]. Ñeán naêm 2003 giaù thuûy saûn coù taêng nhöng vaãn coøn ôû möùc thaáp. Beân caïnh ñoù, do laøm aên thua loã Coâng ty thuûy saûn Tieàn Giang phaûi giaûi theå, Coâng ty TNHH Soâng Tieàn vaø caùc doanh nghieäp cheá bieán thuûy saûn môùi ñi vaøo hoaït ñoäng thì laïi gaëp khoù khaên do thieáu nguyeân lieäu. Veà haøng coâng nghieäp xuaát khaåu ñaõ coù söï taêng tröôûng khaù nhanh vaø oån ñònh so vôùi toång kim ngaïch xuaát khaåu cuûa tænh. Trong thôøi kyø 1995-2000 taêng bình quaân 45,75% (so vôùi 19,39% toång kim ngaïch) vaø thôøi kyø 2001-2003 taêng 16,56% (so vôùi giaûm 0,71% cuûa toång kim ngaïch cuûa tænh) ñöa tyû troïng cuûa nhoùm haøng coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp xuaát khaåu taêng töø 9,56% naêm 1995 leân 26,05% naêm 2000 vaø 42,15% vaøo naêm 2003. Nguyeân nhaân chính daãn ñeán söï bieán ñoäng kim ngaïch xuaát khaåu treân laø do söï bieán ñoäng cuûa soá löôïng haøng xuaát khaåu. Caùc maët haøng xuaát khaåu caùc maët haøng chuû yeáu cuûa tænh Tieàn Giang caùc naêm qua khoângï oån ñònh. Caùc maët haøng giaûm maïnh nhaát laø toâm ñoâng laïnh, daàu döøa, than gaùo döøa (xem baûng soá 10). 30 Baûng 10: Caùc maët haøng xuaát khaåu chuû yeáu cuûa tænh Tieàn Giang Maët haøng ÑVT 1995 2000 2003 Gaïo Taán 98.111 269.241 222.553 Taám Taán 753 14.460 14.400 Ñoà hoäp Taán 936 606 1.962 Toâm ñoâng laïnh Taán 1.712 1.480 151 Ngheâu ñoâng Taán 321 2.465 2.061 Daàu döøa Taán 2.480 8.265 265 Xô döøa Taán 146 1.565 Than gaùo döøa Taán 1.683 2.580 275 Bia Ngaøn lít 679 456 968 Haøng may maëc Ngaøn caùi - 4.006 6.888 (Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ tænh Tieàn Giang naêm 2003). 2.1.3 Veà thò tröôøng xuaát khaåu: Nghieân cöùu thò tröôøng xuaát khaåu cuûa Tieàn Giang töø naêm 1995 ñeán nay cho thaáy thò tröôøng xuaát khaåu cuûa tænh phaùt trieån theo höôùng öu tieân caùc thò tröôøng tröïc tieáp, giaûm thò tröôøng trung gian, taäp trung phaùt trieån thò tröôøng truyeàn thoáng, môû ra ñöôïc moät soá thò tröôøng môùi (xem baûng soá 11). 31 Baûng 11: Thò tröôøng xuaát khaåu cuûa tænh Tieàn Giang ÑVT: % 1995 2000 2003 1. Chaâu AÂu Trong ñoù: - Phaùp - Ñöùc - Haø Lan - Anh - Thuïy Syõ - Bæ - Ba Lan - Nga - Taây Ban Nha - Italia - Czech 6,06 2,85 0,08 2,92 - - 0,21 - - - - - 31,04 1,51 3,07 4,21 8,66 1,24 2,86 4,37 2,00 0,80 0,87 - 26,34 0,28 3,96 1,16 3,63 1,08 4,66 - 0,05 1,01 4,49 1,05 2. Chaâu AÙ Trong ñoù: - ASEAN - Trung Quoác - Hongkong - Nhaät - Haøn Quoác - Taiwan 91,62 16,92 21,95 49,60 2,93 0,22 - 52,37 19,75 11,05 1,37 2,31 2,42 2,14 21,57 1,25 0,71 0,29 3,31 2,19 0,77 3. Chaâu Myõ Trong ñoù: - Myõ - 3,93 3,10 31,66 30,25 4. Khaùc 2,32 12,66 20,43 (Nguoàn: Baùo caùo xuaát khaåu cuûa Sôû Thöông maïi - Du lòch tænh Tieàn Giang vaø tính toaùn) 32 Naêm 1995 thò tröôøng xuaát khaåu chuû yeáu cuûa tænh Tieàn Giang laø caùc thò tröôøng trung gian. Caùc thò tröôøng naøy chieám tyû troïng raát lôùn trong kim ngaïch xuaát khaåu cuûa Tænh: thò tröôøng Hongkong chieám 49,60%, Trung Quoác 21,95%, caùc nöôùc Asean chieám 16,92%. Khaû naêng giao dòch vôùi caùc thò tröôøng lôùn nhö Nhaät, Chaâu AÂu raát haïn cheá. Thò tröôøng Nhaät chieám 2,93% vaø thò tröôøng Chaâu AÂu chieám 6,06% kim ngaïch xuaát khaåu cuûa Tænh. Ñeán naêm 2000 thò tröôøng Chaâu Aù giaûm xuoáng chæ coøn 52,37% trong ñoù thò tröôøng trung gian Hongkong giaûm maïnh nhaát (chæ coøn 1,37%), thò tröôøng Trung Quoác coøn 11,05%. Trong giai ñoaïn naøy thò tröôøng Chaâu AÂu taêng tröôûng raát nhanh, moät soá doanh nghieäp baét ñaàu thaâm nhaäp thò tröôøng Myõ. Xu höôùng tích cöïc naøy tieáp tuïc phaùt trieån: naêm 2003 thò tröôøng Chaâu AÂu chieám 26,34%, Myõ 30,25%, Chaâu Phi vaø Chaâu Uùc chieám 20,43%, Chaâu Aù chæ coøn chieám 21,57%. 2.2 Keát quaû khaûo saùt naêng löïc xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang: 2.2.1 Ñoái töôïng khaûo saùt: Baûng 12: Hình thöùc doanh nghieäp khaûo saùt Hình thöùc Soá doanh nghieäp Tyû troïng % 1. Doanh nghieäp Nhaø nöôùc. 2. Coâng ty TNHH 3. Coâng ty tö nhaân 4. Doanh nghieäp coù voán FDI 5. HTX, toå hôïp 5 5 5 4 1 25,00 25,00 25,00 20,00 5,00 33 Baûng 13: Lónh vöïc kinh doanh cuûa doanh nghieäp khaûo saùt Lónh vöïc kinh doanh Soá doanh nghieäp Tyû troïng % 1. Noâng saûn 2. Thuûy saûn 3. Coâng nghieäp - thuû coâng nghieäp 4 4 14 20,00 20,00 70,00 Baûng 14: Tieâu chuaån quaûn trò chaát löôïng maø caùc doanh nghieäp ñaït ñöôïc Caùc tieâu chuaån Soá doanh nghieäp Tyû troïng % 1. Haøng Vieät Nam chaát löôïng cao 2. Tieâu chuaån ISO, HACCP, … 3. Khoâng ñaït tieâu chuaån naøo 0 5 15 0 25,00 75,00 Toång coäng 20 100 2.2.2 Tình hình kinh doanh xuaát khaåu cuûa doanh nghieäp: Baûng 15: Caùch thöùc doanh nghieäp xuaát khaåu saûn phaåm Caùch thöùc xuaát khaåu Soá doanh nghieäp Tyû troïng % 1. Kyù hôïp ñoàng xuaát khaåu tröïc tieáp 2. Gia coâng xuaát khaåu 3. Baùn qua moät nöôùc thöù ba 4. Coù ñaïi lyù phaân phoái tröïc tieáp 18 11 6 1 90,00 55,00 30,00 0,05 34 Baûng 16: Caùc caùch maø doanh nghieäp coù ñoái taùc xuaát khaåu Caùch thöùc coù ñöôïc ñoái taùc Soá doanh nghieäp Tyû troïng % 1. Töï tìm kieám ñoái taùc 2. Qua giôùi thieäu cuûa cô quan Nhaø nöôùc 3. Ñoái taùc töï tìm ñeán 4. Coù ñaïi lyù ôû nöôùc ngoaøi 5. Caùc caùch khaùc 6 11 3 1 2 30,00 55,00 15,00 0,05 0,10 Baûng 17: Caùc phöông tieän ñeå doanh nghieäp naém ñöôïc thoâng tin thò tröôøng theá giôùi Caùc phöông tieän Soá doanh nghieäp Tyû troïng % 1. Internet 2. Qua baùo chí trong vaø ngoaøi nöôùc 3. Qua hieäp hoäi caùc ngaønh haøng 4. Khaûo saùt tröïc tieáp 5. Caùc phöông tieän khaùc 8 17 5 3 2 40,00 85,00 25,00 15,00 10,00 35 Baûng 18: Doanh nghieäp ñaùnh giaù nguoàn phaùt sinh lôïi theá caïnh tranh saûn phaåm Nguoàn phaùt sinh lôïi theá caïnh tranh Soá doanh nghieäp Tyû troïng % 1. Giaù caû thaáp 2. Chaát löôïng cao 3. Tính ñoäc ñaùo cuûa saûn phaåm 4. Phöông phaùp phaân phoái toát 5. Caùc tính caïnh tranh khaùc 7 12 6 0 3 35,00 60,00 30,00 0 15,00 Baûng 19: Khoù khaên doanh nghieäp gaëp phaûi khi kinh doanh treân thò tröôøng theá giôùi 1-2 3-4 5-6 Möùc ñoä quan troïng Loaïi khoù khaên Soá DN Tyû leä Soá DN Tyû leä Soá DN Tyû leä + Khoù khaên vì caïnh tranh khoác lieät. + Khoù khaên vì ít am hieåu thò tröôøng theá giôùi. + Khoù khaên tìm ñoái taùc. + Thieáu voán. + Thieáu kinh nghieäm kinh doanh. 9 8 12 17 5 45,00 40,00 60,00 85,00 25,00 7 11 8 1 8 35,00 55,00 40,00 0,05 40,00 4 1 0 1 7 20,00 0,05 0 0,05 35,00 36 2.2.3 Caùc giaûi phaùp maø caùc doanh nghieäp ñeà xuaát ñeå ñaåy maïnh xuaát khaåu: Baûng 20: Caùc giaûi phaùp doanh nghieäp ñeà xuaát ñeå naâng cao naêng löïc xuaát khaåu 1-2 3-4 5-6 Möùc ñoä quan troïng Loaïi giaûi phaùp Soá DN Tyû leä Soá DN Tyû leä Soá DN Tyû leä - Phaûi ñoåi môùi coâng ngheä, kyõ thuaät - Caàn giaûm giaù ñeå taêng khaû naêng caïnh tranh - Caàn noå löïc tieáp thò tìm kieám khaùch haøng - Taêng voán vaø quy moâ kinh doanh 7 3 13 11 35,00 15,00 65,00 55,00 9 6 7 5 45,00 30,00 35,00 25,00 4 11 0 4 20,00 55,00 0 20,00 2.2.4 Caùc kieán nghò cuûa doanh nghieäp ñoái vôùi caùc caùc caáp coù thaåm quyeàn ñeå ñaåy maïnh xuaát khaåu: Baûng 21: Caùc kieán nghò cuûa caùc doanh nghieäp Yeâu caàu Nhaø nöôùc Soá doanh nghieäp traû lôøi Tyû leä % so vôùi ngöôøi traû lôøi 1. Hoã trôï thoâng tin veà thò tröôøng. 2. Hoã trôï tieáp thò trieån laõm. 3. Hoã trôï veà giaù xuaát khaåu 4. Vay voán ñeå phaùt trieån 5. Giaûm thueá 20 13 5 17 3 100 65,00 25,00 85,00 15,00 37 2.3. Phaân tích ñieåm maïnh, ñieåm yeáu, cô hoäi vaø nguy cô trong vieäc naâng cao naêng löïc xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh Tieàn Giang: *Ñieåm maïnh: - Tieàm naêng nguoàn nguyeân lieäu ñeå saûn xuaát haøng xuaát khaåu coøn nhieàu, chöa ñöôïc khai thaùc ñuùng möùc. - Löïc löôïng lao ñoäng tænh Tieàn Giang khaù lôùn, chaát löôïng lao ñoäng ngaøy caøng taêng, giaù caû söùc lao ñoäng reõ töông ñoái. - Caùc maët haøng xuaát khaåu chuû löïc cuûa tænh coù lôïi theá so saùnh vaø lôïi theá caïnh tranh. - Caùc doanh nghieäp noå löïc trong vieäc caûi tieán, naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. - Chính quyeàn tænh Tieàn Giang coù nhieàu chính saùch hoã trôï, xuùc tieán hoaït ñoäng xuaát khaåu. * Ñieåm yeáu: - Caùc doanh nghieäp trong tænh coøn ít, voán ít, söùc caïnh tranh yeáu keùm. - Khoâng coù ñôn vò chuyeân ngaønh xuaát khaåu ñuû maïnh ñeå goùp phaàn thuùc ñaåy caùc hoaït ñoäng kinh teá ñoái ngoaïi, tham gia vaän ñoäng ñaàu tö vaø khai thaùc heát khaû naêng phaùt trieån xuaát khaåu treân ñòa baøn tænh vaø khu vöïc noùi chung. - Maët haøng xuaát khaåu chuû löïc vaãn coøn laø noâng thuûy haûi saûn qua sô cheá, haøm löôïng kyõ thuaät trong saûn phaåm thaáp do ñoù giaù trò vaø hieäu quaû kinh teá chöa cao. - Chöa toå chöùc saûn xuaát toát caùc saûn phaåm haøng hoùa ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu veà soá löôïng, chaát löôïng, thôøi gian thu hoaïch vaø giaù thaønh haï ñeå naâng cao söùc caïnh tranh treân thò tröôøng. 38 - Kyõ thuaät vaø phöông tieän thu hoaïch, cheá bieán, toàn tröõ, vaän chuyeån löu thoâng chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phuïc vuï xuaát khaåu cuûa ñòa phöông, ñaëc bieät ñoái vôùi caùc maët haøng noâng thuûy saûn töôi. - Thieáu thoâng tin, thieáu chuyeân gia, thieáu kinh nghieäm trong lónh vöïc kinh doanh xuaát khaåu. * Cô hoäi: - Quy moâ nhu caàu cuûa thò tröôøng theá giôùi ñoái vôùi caùc maët haøng xuaát khaåu cuûa tænh Tieàn Giang coøn nhieàu, caùc doanh nghieäp chöa khai thaùc heát. Beân caïnh, coù khaû naêng phaùt trieån khaùch haøng môùi do môû roäng quan heä ngoaïi giao thöông maïi cuûa Chính Phuû. - Chính Phuû Vieät Nam noã löïc hoaøn thieän chieán löôïc vaø chính saùch phaùt trieån kinh teá Vieät Nam, caûi tieán hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc caùc caáp. - Heä thoáng luaät phaùp Vieät Nam ngaøy caøng hoaøn thieän, nhieàu vaên baûn luaät phaùp môùi ra ñôøi ñeå ñaùp öùng nhu caàu quaûn lyù kinh teá - xaõ hoäi cuûa Chính Phuû, boå sung hoaëc ñieàu chænh caù ñieàu khoaûn luaät khoâng coøn phuø hôïp. * Nguy cô: - Thò tröôøng xuaát khaåu tuy ñöôïc môû roäng nhöng thò phaàn coøn nhoû, chöa oån ñònh vaø chöa coù baïn haøng lôùn. - Caùc doanh nghieäp xuaát khaåu cuûa tænh phaûi ñöông ñaàu vôùi nhieàu ñoái thuû caïnh tranh maïnh maïnh, hoï coù öu theá veà voán ñaàu tö, kinh nghieäm quaûn lyù, coù chính saùch hoã trôï cuûa caùc chính phuû. - Chính saùch baûo hoä maäu dòch cuûa caùc nöôùc nhaäp khaåu. 39 - Yeâu caàu cuûa thò tröôøng theá giôùi ngaøy caøng khaéc khe veà veä sinh thöïc phaåm, chaát löôïng, maãu maõ, … Treân cô sôû caùc nhaän ñònh treân, chuùng toâi xin neâu ma traän SWOT döôùi ñaây (xem baûng soá 22). Baûng 22: Ma traän SWOT 40 SWOT CAÙC CÔ HOÄI (OPPORTUNITIES) - O O1. Quy moâ nhu caàu cuûa thò tröôøng theá giôùi ñoái vôùi caùc maët haøng xuaát khaåu cuûa tænh Tieàn Giang coøn nhieàu, caùc doanh nghieäp chöa khai thaùc heát. Beân caïnh, coù khaû naêng phaùt trieån khaùch haøng môùi do môû roäng quan heä ngoaïi giao thöông maïi cuûa Chính Phuû. O2. Chính Phuû Vieät Nam noã löïc hoaøn thieän chieán löôïc vaø chính saùch phaùt trieån kinh teá Vieät Nam, caûi tieán hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc caùc caáp. O3. Heä thoáng luaät phaùp Vieät Nam ngaøy caøng hoaøn thieän, nhieàu vaên baûn luaät phaùp môùi ra ñôøi ñeå ñaùp öùng nhu caàu quaûn lyù kinh teá - xaõ hoäi cuûa Chính Phuû, boå sung hoaëc ñieàu chænh caù ñieàu khoaûn luaät khoâng coøn phuø hôïp. CAÙC NGUY CÔ (THREATS) - T T1. Thò tröôøng xuaát khaåu tuy ñöôïc môû roäng nhöng thò phaàn coøn nhoû, chöa oån ñònh vaø chöa coù baïn haøng lôùn. T2. Caùc doanh nghieäp xuaát khaåu cuûa tænh phaûi ñöông ñaàu vôùi nhieàu ñoái thuû caïnh tranh maïnh maïnh, hoï coù öu theá veà voán ñaàu tö, kinh nghieäm quaûn lyù, coù chính saùch hoã trôï cuûa caùc chính phuû. T3. Chính saùch baûo hoä maäu dòch cuûa caùc nöôùc nhaäp khaåu. T4. Yeâu caàu cuûa thò tröôøng theá giôùi ngaøy caøng khaéc khe veà veä sinh thöïc phaåm, chaát löôïng, maãu maõ 41 CAÙC ÑIEÅM MAÏNH (STRENGTHS) - S S1. Tieàm naêng nguoàn nguyeân lieäu thuûy saûn, noâng saûn doài daøo nhöng chöa ñöôïc khai thaùc ñuùng möùc. S2. Löïc löôïng lao ñoäng tænh Tieàn Giang khaù lôùn, chaát löôïng nguoàn nhaân löïc ngaøy caøng ñöôïc naâng cao, giaù caû söùc lao ñoäng reõ töông ñoái. S3. Caùc maët haøng xuaát khaåu chuû löïc cuûa tænh coù lôïi theá so saùnh vaø lôïi theá caïnh tranh. S4. Caùc doanh nghieäp noå löïc trong vieäc caûi tieán, naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. S5. Chính quyeàn tænh Tieàn Giang coù nhieàu chính saùch hoã trôï, xuùc tieán hoaït ñoäng xuaát khaåu. TAÄN DUÏNG ÑIEÅM MAÏNH ÑEÅ NAÉM BAÉT CÔ HOÄI (S/O) S1/O1. Taän duïng nguoàn nguyeân lieäu phong phuù ñeå ñaùp öùng nhu caàu thò tröôøng. S2, S3/O1. Phaùt trieån caùc ngaønh söû duïng nhieàu lao ñoäng vaø caùc ngaønh coù lôïi theá ñeå taän duïng lôïi theá veà lao ñoäng môû roäng thò tröôøng xuaát khaåu. S4, S5/O1. Taän duïng nhöõng hoã trôï cuûa chính quyeàn cuøng vôùi noå löïc cuûa doanh nghieäp ñeå ñaåy nhanh kim ngaïch xuaát khaåu, ñaùp öùng nhu caàu ña daïng cuûa thò tröôøng theá giôùi. TAÄN DUÏNG ÑIEÅM MAÏNH ÑEÅ HAÏN CHEÁ NGUY CÔ (S/T) S1, S2, S3/T2. Khai thaùc caùc lôïi theá caïnh tranh cuûa saûn phaåm ñeå naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm vaø doanh nghieäp. S4/T4. Ñaàu tö naâng cao chaát löôïng saûn phaåm ñeå ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng cao cuûa thò tröôøng theá giôùi. S5/T3. Chính phuû tích cöïc tham gia caùc toå chöùc treân theá giôùi, ñaøm phaùn nhaèm thaùo boû hoaëc haïn cheá bôùt nhöõng haøng raøo maäu dòch theá giôùi. 42 CAÙC ÑIEÅM YEÁU (WEAKNESS) - W W1. Caùc doanh nghieäp trong tænh coøn ít, voán ít, söùc caïnh tranh yeáu keùm. W2. Khoâng coù ñôn vò chuyeân ngaønh xuaát khaåu ñuû maïnh goùp phaàn thuùc ñaåy caùc hoaït ñoäng kinh teá ñoái ngoaïi, tham gia vaän ñoäng ñaàu tö vaø khai thaùc heát khaû naêng phaùt trieån xuaát khaåu. W3. Maët haøng xuaát khaåu chuû löïc vaãn coøn laø noâng thuûy haûi saûn qua sô cheá, haøm löôïng kyõ thuaät trong saûn phaåm thaáp do ñoù giaù trò vaø hieäu quaû kinh teá chöa cao. W4. Kyõ thuaät vaø phöông tieän thu hoaïch, cheá bieán, toàn tröõ, vaän chuyeån löu thoâng chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phuïc vuï xuaát khaåu. W5. Thieáu thoâng tin, thieáu chuyeân gia, thieáu kinh nghieäm trong lónh vöïc kinh doanh xuaát khaåu. GIAÛM ÑIEÅM YEÁU ÑEÅ NAÉM BAÉT CÔ HOÄI (W/O) W1, W2/O1. Lieân doanh, lieân keát giöõa caùc doanh nghieäp, keâu goïi, thu huùt ñaàu tö thaønh laäp caùc doanh nghieäp ñeå khai thaùc nhu caàu thò tröôøng. W3, W4/O1. Gia taêng maët haøng ñaõ qua cheá bieán, ñaàu tö chieàu saâu nhaèm giöõ vöõng vaø naâng cao thò phaàn; môû roäng thò tröôøng môùi. W5/O2, O3. Tranh thuû söï uûng hoä cuûa Chính phuû taêng cöôøng caùc hoaït ñoäng xuùc tieán thöông maïi, thu thaäp thoâng tin thò tröôøng quoác teá; ñaøo taïo caùc chuyeân gia hieåu bieát saâu veà thò tröôøng, veà hoaït ñoäng xuaát ._.