Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành công nghiệp Việt Nam trong tiến trình hội nhập

MUÏC LUÏC PHAÀN MÔÛ ÑAÀU 01 CHÖÔNG 1 : TOÅNG QUAN VEÀ COÂNG NGHIEÄP – COÂNG NGHIEÄP HOÙA 1.1 Khaùi nieäm coâng nghieäp hoùa 03 1.2 Tính taát yeáu cuûa coâng nghieäp hoùa vaø hoäi nhaäp kinh teá quoác teá 03 1.3 Vai troø cuûa ngaønh coâng nghieäp trong neàn kinh teá 05 1.3.1 Gia taêng thu nhaäp quoác daân 05 1.3.2 Cuûng coá söï oån ñònh thu nhaäp xuaát khaåu vaø thu nhaäp quoác daân 05 1.3.3 Trang bò cô sôû vaät chaát kyõ thuaät cho taát caû caùc ngaønh trong neàn kinh teá 06 1.3.4 Cung caáp ñaïi boä phaän saûn phaåm tieâu duøng cho xaõ hoäi 06 1.3.5 Coâng nghieäp cung caáp nhieàu vieäc laøm hôn 06 1.3.6 Môû roäng thò tröôøng nguyeân lieäu thoâ ôû noäi ñòa , thuùc ñaåy caùc ngaønh kinh teá khaùc phaùt trieån 06 1.4 Caùc ñieàu kieän tieàn ñeà ñeå tieán haønh coâng nghieäp hoùa 07 1.4.1 Ñieàu kieän töï nhieân veà dieän tích , ñaát ñai , daân soá , taøi nguyeân thieân nhieân , vò trí ñòa lyù 07 1.4.2 Caùc chính saùch maäu dòch noäi ñòa vaø ngoaïi thöông côûi môû 07 1.4.3 Söï giaùo duïc , hình thaønh caùc kyõ naêng öùng duïng kyõ thuaät 07 1.4.4 Phaùt trieån heä thoáng cô sôû haï taàng giao thoâng vaø thoâng tin lieân laïc 08 1.4.5 Moâi tröôøng vó moâ vaø theå cheá oån ñònh 08 1.5 Chuû ñoäng hoäi nhaäp kinh teá ñeå phaùt trieån ñaát nöôùc trong giai 08 1 ñoaïn môùi 1.5.1 Quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá cuûa nöôùc ta 08 1.5.2 Chieán löôïc hoäi nhaäp cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån 09 1.5.3 Nguoàn nhaân löïc tröôùc yeâu caàu coâng nghieäp hoùa vaø hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi 11 1.6 Caùc nguoàn taøi chính huy ñoäng cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá noùi chung vaø ngaønh coâng nghieäp noùi rieâng 12 1.6.1 Nguoàn voán trong nöôùc 13 1.6.2 Nguoàn voán nöôùc ngoaøi 14 1.7 Kinh nghieäm söû duïng caùc coâng cuï taøi chính ñeå huy ñoäng voán 16 CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG CUÛA NGAØNH COÂNG NGHIEÄP VIEÄT NAM 20 2.1 Böùc tranh kinh teá Vieät nam trong giai ñoaïn ñaàu cuûa thôøi kyø hoäi nhaäp 22 2.2 Ñaëc ñieåm phaùt trieån cuûa ngaønh Coâng nghieäp Vieät Nam qua caùc giai ñoaïn 22 2.2.1 Sô löôïc tình hình phaùt trieån coâng nghieäp giai ñoaïn tröôùc naêm 1991 22 2.2.2 Giai ñoaïn 1991 –1995 24 2.2.3 Giai ñoaïn 1996 ñeán nay 24 2.3 Thaønh töïu cuûa ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam 26 2.3.1 Taêng tröôûng giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp 26 2.3.2 Coâng nghieäp goùp phaàn thay ñoåi cô caáu kinh teá , thuùc ñaåy quaù trình coâng nghieäp hoùa 29 2.3.3 Coâng nghieäp goùp phaàn quan troïng laøm taêng kim ngaïch xuaát khaåu caû nöôùc 31 2 2.3.4 Coâng nghieäp taïo theâm nhieàu vieäc laøm cho neàn kinh teá 34 2.4 Nhöõng toàn taïi cuûa ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam 34 2.4.1 Naêng löïc caïnh tranh cuûa saûn phaåm coâng nghieäp coøn thaáp 35 2.4.2 Cô caáu phaùt trieån chöa hôïp lyù vaø khoâng ñoàng boä 36 2.4.3 Naêng löïc taøi chính cuûa doanh nghieäp coøn yeáu 37 2.4.4 Nguyeân lieäu phuï thuoäc vaøo nhaäp khaåu , saûn löôïng vaø chaát löôïng nguoàn nguyeân lieäu trong nöôùc khoâng cao vaø khoâng oån ñònh 37 2.4.5 Naêng löïc cuûa caùc ngaønh hoã trôï cho ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam quaù yeáu 39 2.4.6 Chi phí dòch vuï phuïc vuï saûn xuaát kinh doanh ôû möùc khaù cao so vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc 40 2.4.7 Khoa hoïc coâng ngheä cuûa ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam coøn yeáu keùm 40 2.4.8 Xuaát khaåu coù giaù trò gia taêng thaáp 42 2.5 Nhöõng cô hoäi vaø thaùch thöùc môùi töø quaù trình hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø quoác teá 43 2.5.1 Taùc ñoäng tích cöïc 43 2.5.2 Thaùch thöùc töø quaù trình hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø quoác teá 44 2.6 Nhöõng raøo caûn ñoái vôùi caïnh tranh vaø vai troø cuûa chính saùch caïnh tranh ñoái vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån. 46 2.6.1 Raøo caûn chính saùch ñoái vôùi thöông maïi laø nhöõng haïn cheá lôùn nhaát ñoái vôùi caïnh tranh. 47 2.6.2 Nhöõng raøo caûn tröøng phaït chính thöùc gaây aûnh höôûng xaáu tôùi thöông maïi cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån. 47 2.7 Caùc chính saùch taøi chính trong thôøi gian qua 48 2.7.1 Chính saùch thueá 48 3 2.7.2 Chính saùch tyû giaù hoái ñoaùi 49 2.7.3 Chính saùch laõi suaát 50 CHÖÔNG 3 : MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NHAÈM NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA NGAØNH CN VIEÄT NAM TRONG QUAÙ TRÌNH HOÄI NHAÄP 59 3.1 Chieán löôïc phaùt trieån ngaønh Coâng nghieäp Vieät Nam theo xu höôùng hoäi nhaäp 59 3.1.1 Ñònh höôùng phaùt trieån ngaønh Coâng nghieäp Vieät Nam 59 3.1.2 Chieán löôïc Coâng nghieäp hoùa höôùng veà xuaát khaåu 61 3.2 Caùc giaûi phaùp nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam 63 3.2.1 Caùc giaûi phaùp taøi chính 63 3.2.1.1 Chính saùch khuyeán khích veà thueá 63 3.2.1.2 Oån ñònh taøi chính , tieàn teä vaø kieåm soaùt laïm phaùt 66 3.2.1.3 Huy ñoäng nguoàn voán cho phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp 69 3.2.1.4 Taêng cöôøng tieàm löïc taøi chính cho caùc doanh nghieäp ngaønh coâng nghieäp tieán tôùi thaønh laäp caùc taäp ñoaøn kinh teá maïnh 74 3.2.2 Caùc giaûi phaùp hoã trôï 75 3.2.2.1 Chính saùch ñaàu tö trong coâng nghieäp 76 3.2.2.2 Xaây döïng moâi tröôøng kinh doanh vaø keát caáu haï taàng coù hieäu quaû 77 3.2.2.3 Phaùt trieån nhanh nguoàn nhaân löïc coù chaát löôïng cao 77 3.2.2.4 Caùc hoaït ñoäng hoã trôï môû roäng thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm coâng nghieäp 78 3.2.2.5 Taùi caáu truùc laïi ngaønh 79 KEÁT LUAÄN 81 4 LÔØI MÔÛ ÑAÀU Vieät Nam böôùc vaøo theá kyû 21 trong xu theá toaøn caàu hoùa veà chính trò, kinh teá vaø xaõ hoäi. Nhaèm ñöa ñaát nöôùc vöôït qua tuït haäu, vöôn mình hoøa nhaäp vôùi theá giôùi, toaøn Ñaûng vaø daân ta ñang ra söùc phaán ñaáu ñöa Vieät Nam trôû thaønh moät nöôùc coâng nghieäp vaøo naêm 2020. Yeâu caàu ñaët ra ñoái vôùi Vieät Nam laø phaûi thöïc hieän chieán löôïc coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa neàn kinh teá töø khaâu hoaïch ñònh chieán löôïc phaùt trieån, saûn xuaát, kinh doanh cho ñeán quaûn lyù, ñieàu haønh. Xuaát phaùt töø moät nöôùc coù neàn noâng nghieäp laïc laäu, ñaát nöôùc Vieät Nam laïi bò nhieàu cuoäc chieán tranh khoác lieät taøn phaù, do ñoù khi böôùc vaøo neàn kinh teá haøng hoùa, neàn kinh teá nöôùc ta bò yeáu keùm veà nhieàu maët, trong ñoù phaûi keå ñeán ngaønh coâng nghieäp. Song trong nhieàu naêm qua, neàn coâng nghieäp cuõng ñaõ coù nhieàu ñoùng goùp cho coâng cuoäc xaây döïng vaø phaùt trieån ñaát nöôùc. Giai ñoaïn naêm 1991- 2002, ngaønh coâng nghieäp ñoùng goùp 31,65% GDP caû nöôùc vaø tyû leä naøy taêng leân haøng naêm. Chính ngaønh coâng nghieäp ñaõ goùp coâng taïo döïng cho neàn kinh teá Vieät Nam boä maët môùi khi tham gia saûn xuaát ra nhieàu loaïi haøng hoùa chaát löôïng cao phuïc vuï cho nhu caàu tieâu duøng trong nöôùc vaø xuaát khaåu, laøm taêng kim ngaïch xuaát khaåu, giaûi quyeát haøng trieäu vieäc laøm nhaân daân. . . Tuy nhieân beân caïnh nhöõng thaønh quaû thu ñöôïc, ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam vaãn coøn toàn taïi nhieàu yeáu keùm caàn khaéc phuïc, nhö vaán ñeà veà voán, nhaân löïc, kinh nghieäm saûn xuaát, chaát löôïng haøng hoùa vaø naêng löïc caïnh tranh treân thò tröôøng. Do ñoù, trong xu theá hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi, vaán ñeà naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam luoân laø chæ soá öu tieân haøng ñaàu. Muïc tieâu ñöa Vieät Nam trôû thaønh moät nöôùc coâng nghieäp vaøo naêm 2020 laø chieán löôïc maø Ñaûng vaø nhaân daân ta ñang phaán ñaáu thöïc hieän baèng nhöõng giaûi phaùp thích hôïp vaø kòp thôøi trong töøng giai ñoaïn lòch söû. 5 Ñeå goùp phaàn phaân tích vaø ñaùnh giaù thöïc traïng , töø ñoù ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp nhaèm thuùc ñaåy coâng taùc phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp toâi xin choïn ñeà taøi: “ Naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam trong tieán trình hoäi nhaäp” Muïc ñích cuûa ñeà taøi: luaän vaên khaúng ñònh vai troø ñaàu taøu cuûa ngaønh coâng nghieäp trong neàn kinh teá vaø taàm quan troïng trong vieäc naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam trong tieán trình hoäi nhaäp. Töø nhöõng phaân tích veà hieäu quaû hoaït ñoäng, naêng löïc caïnh tranh cuûa ngaønh coâng nghieäp, vieäc vaän duïng caùc chính saùch taøi chính trong thôøi gian qua, keát hôïp vôùi nghieân cöùu caùc vaán ñeà lyù luaän veà chính saùch taøi chính, luaän vaên ñeà ra moät soá giaûi phaùp nhaèm phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Phöông phaùp nghieân cöùu chuû yeáu cuûa ñeà taøi ñöôïc thöïc hieän döïa treân phöông phaùp luaän cuûa chuû nghóa duy vaät bieän chöùng, phöông phaùp moâ taû, phöông phaùp phaân tích vaø toång hôïp. . . vôùi caùc nguoàn soá lieäu ñöôïc thu thaäp töø nieân giaùm thoáng keâ, caùc taïp chí vaø soá lieäu internet. Trong quaù trình thöïc hieän luaän vaên, do naêng löïc vaø ñieàu kieän nghieân cöùu coøn nhieàu haïn cheá, chaéc chaén noäi dung luaän vaên khoâng theå traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt, raát mong ñöôïc söï quan taâm goùp yù cuûa quyù Thaày Coâ. 6 CHÖÔNG 1. TOÅNG QUAN VEÀ COÂNG NGHIEÄP – COÂNG NGHIEÄP HOÙA 1.1 Khaùi nieäm coâng nghieäp hoùa: Coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa laø quaù trình chuyeån ñoåi caên baûn toaøn dieän caùc hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh, dòch vuï vaø quaûn lyù kinh teá, xaõ hoäi töø söû duïng lao ñoäng thuû coâng laø chính, sang söû duïng moät caùch phoå bieán söùc lao ñoäng cuøng vôùi coâng ngheä, phöông tieän vaø phöông phaùp tieân tieán, hieän ñaïi, döïa treân söï phaùt trieån cuûa coâng nghieäp vaø tieán boä khoa hoïc- coâng ngheä, taïo ra naêng suaát lao ñoäng xaõ hoäi cao. Trong neàn kinh teá môû, coâng nghieäp hoùa cuõng coù nghóa laø quaù trình ngaøy caøng xaây döïng ñöôïc nhieàu ngaønh coâng nghieäp coù söùc caïnh tranh treân thò tröôøng quoác teá. Coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa laø söï nghieäp cuûa toaøn daân, cuûa taát caû caùc thaønh phaàn kinh teá, trong ñoù kinh teá Nhaø nöôùc giöõ vai troø chuû ñaïo. Muoán vaäy, Nhaø nöôùc phaûi coù nhöõng chính saùch taøi chính phuø hôïp coù theå huy ñoäng ñöôïc moïi nguoàn löïc phuïc vuï cho quaù trình naøy. 1.2 Tính taát yeáu cuûa coâng nghieäp hoùa vaø hoäi nhaäp kinh teá quoác teá: Chuùng ta ñi leân chuû nghóa xaõ hoäi töø moät nöôùc coù neàn kinh teá noâng nghieäp laïc haäu, ñaát nöôùc laïi bò chieán tranh taøn phaù naëng neà, cô sôû vaät chaát ngheøo naøn. Vì vaäy, Ñaûng ta ñaõ xaùc ñònh, xaây döïng cô sôû vaät chaát-kyõ thuaät; phaùt trieån kinh teá, thöïc hieän coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa laø nhieäm vuï trung taâm trong suoát thôøi kyø quaù ñoä tieán leân chuû nghóa xaõ hoäi. Nhöng ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu, chung ta caàn phaûi nhanh choùng vöôn leân, naém baét cô hoäi, vöôït qua thöû thaùch, phaùt trieån nhanh vaø beàn vöõng ñeå hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi. Quan nieäm, vai troø, muïc tieâu vaø giaûi phaùp cuûa coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ôû nöôùc ta ñaõ töøng böôùc ñöôïc xaùc ñònh roõ töø Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù VII vaø 7 VIII cuûa Ñaûng. Ñeán Ñaïi hoäi Ñaûng toaøn quoác laàn thöù IX, vaán ñeà naøy laïi tieáp tuïc ñöôïc khaúng ñònh: coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa laø nhieäm vuï trung taâm. Con ñöôøng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc ta coù theå ruùt ngaén so vôùi caùc nöôùc ñi tröôùc, vöøa coù nhöõng böôùc tuaàn töï, vöøa coù böôùc nhaûy voït. Phaùt trieån nhanh, hieäu quaû vaø beàn vöõng; taêng tröôûng kinh teá ñi ñoâi vôùi thöïc hieän tieán boä, coâng baèng xaõ hoäi, baûo veä moâi tröôøng laø phöông chaâm cuûa coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa. Thöïc chaát cuûa quaù trình thöïc hieän coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ôû nöôùc ta hieän nay laø tieán haønh moät cuoäc caùch maïng veà kinh teá, khoa hoïc, coâng ngheä, vaên hoùa mang yù nghóa chính trò saâu saéc. Noù seõ taïo ra moät söï bieán ñoåi veà chaát treân taát caû caùc maët cuûa ñôøi soáng kinh teá-xaõ hoäi, ñöa nöôùc ta trôû thaønh moät nöôùc coâng nghieäp vaøo naêm 2020. Beân caïnh ñoù thöïc teá cho thaáy toaøn caàu hoùa laø xu theá cuûa theá giôùi hieän nay, laø quaù trình phaùt trieån cuûa neàn kinh teá thò tröôøng hieän ñaïi. Noäi dung chính cuûa toaøn caàu hoùa hieän nay laø toaøn caàu hoùa kinh teá, keùo theo quaù trình toaøn caàu hoùa cuûa caùc lónh vöïc coù lieân quan khaùc nhö chính trò, vaên hoùa, xaõ hoäi. Coù theå thaáy, toaøn caàu hoùa taïo ra moät quaù trình höôùng tôùi söï phaùt trieån coù tình thoáng nhaát toaøn caàu thì hoäi nhaäp kinh teá quoác teá laø quaù trình chuû ñoäng tham gia vaøo tieán trình chung cuûa moãi quoác gia tuøy theo nhöõng ñieàu kieän phaùt trieån cuï theå cuûa mình. Quaù trình hoäi nhaäp kinh teá ñöôïc dieãn ra ñoàng thôøi treân hai maët: tieán haønh quaù trình kyù keát, tham gia vaøo caùc ñònh cheá kinh teá-taøi chính quoác teá ñeå thöïc hieän caùc luaät chung treân nguyeân taéc giaûm thieåu khaùc bieät vaø khoâng phaân bieät ñoái xöû; nhanh choùng tieán haønh quaù trình caûi caùch kinh teá trong nöôùc, ñieàu chænh cô caáu kinh teá phuø hôïp vôùi yeâu caàu phaùt trieån, naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa neàn kinh teá vaø cuûa caùc doanh nghieäp, thöïc söï tham gia coù hieäu quaû vaøo quaù trình caïnh tranh quoác teá. Quaù trình hoäi nhaäp môû ra nhieàu cô hoäi phaùt trieån nhöng cuõng ñaët ra nhöõng ruûi ro vaø thaùch thöùc to lôùn cho caùc quoác gia ñang phaùt trieån nhö Vieät Nam. Veà cô hoäi, 8 khi tham gia vaøo caùc ñònh cheá kinh teá-taøi chính quoác teá caùc quoác gia ñang phaùt trieån coù theå chuû ñoäng baûo veä nhöõng quyeàn lôïi chính ñaùng cuûa mình, giaûm thieåu nhöõng khaùc bieät vaø söï phaân bieät ñoái xöû trong thöông maïi quoác teá. Ñoàng thôøi toaøn caàu hoùa thuùc ñaåy maïnh meõ hoaït ñoäng ngoaïi thöông, ñaàu tö vaø chuyeån giao coâng ngheä gaén lieàn vôùi quaù trình phaùt trieån thò tröôøng, taïo ñieàu kieän cho nhöõng coâng ty vaø nhöõng ngaønh saûn xuaát trong nöôùc tieáp caän vôùi nhöõng nguoàn voán vaø coâng ngheä kyõ thuaät tieân tieán, naâng cao naêng löïc caïnh tranh vaø khaû naêng phaùt trieån thò tröôøng treân phaïm vi theá giôùi, nhanh choùng tham gia vaøo quaù trình phaân coâng lao ñoäng quoác teá, taêng nhanh toác ñoä coâng nghieäp hoùa vaø söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá. Toaøn caàu hoùa vaø quaù trình hoäi nhaäp kinh teá laø moät taát yeáu khaùch quan. Quaù trình naøy taïo ra nhöõng cô hoäi lôùn vaø thaùch thöùc khoâng nhoû ñoái vôùi caùc nöôùc trong ñoù coù Vieät Nam. Laø moät nöôùc ñang phaùt trieån coù ñieåm xuaát phaùt thaáp, Vieät Nam phaûi khaúng ñònh con ñöôøng phaùt trieån kinh teá thò tröôøng vaø hoäi nhaäp kinh teá quoác teá treân cô sôû phaùt huy nhöõng lôïi theá cuûa mình, trong ñoù nhaán maïnh ñeán taêng tröôûng xuaát khaåu. Ñieàu ñoù coù nghóa Vieät Nam phaûi thuùc ñaåy quaù trình coâng nghieäp hoùa, naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa ngaønh coâng nghieäp trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. 1.3 Vai troø cuûa ngaønh coâng nghieäp trong neàn kinh teá 1.3.1 Gia taêng thu nhaäp quoác daân Naêng suaát cao hôn trong coâng nghieäp taïo ñieàu kieän naâng cao thu nhaäp .Do coâng nghieäp coù theå söû duïng nhieàu maùy moùc thay theá lao ñoäng cuûa con ngöôøi so vôùi caùc ngaønh khaùc maùy moùc chæ mang tính hoã trôï. Maët khaùc giaù caû saûn phaåm coâng nghieäp thì oån ñònh hôn vaø cao hôn ôû thò tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc . 1.3.2 Cuûng coá söï oån ñònh thu nhaäp xuaát khaåu vaø thu nhaäp quoác daân Haàu heát caùc nöôùc noâng nghieäp thöôøng chæ xuaát khaåu moät hoaëc vaøi loaïi noâng saûn ñöôïc xaùc ñònh bôûi cung vaø caàu. Nguoàn cung noâng saûn thöôøng khoâng oån ñònh 9 .Khi bò maát muøa cung giaûm daàn daãn ñeán thu nhaäp giaûm. Khi ñöôïc muøa, giaù haï thì thu nhaäp cuõng giaûm. Nhöõng thieáu soùt nhö vaäy cuûa noâng saûn bò laøm traàm troïng theâm bôûi söï trao ñoåi baát bình ñaúng cuûa caùc nöôùc coâng nghieäp vôùi caùc nöôùc keùm phaùt trieån. Haäu quaû laø caùc nöôùc ñöôïc khai thaùc nhö theá bò maát caân baèng caùn caân thanh toaùn. 1.3.3 Trang bò cô sôû vaät chaát kyõ thuaät cho taát caû caùc ngaønh trong neàn kinh teá quoác daân. Cung caáp tö lieäu lao ñoäng(maùy moùc, thieát bò, duïng cuï lao ñoäng) vaø ñoái töôïng lao ñoäng(nguyeân lieäu, nhieân lieäu…). Do ñoù coâng nghieäp coù yù nghóa thieát yeáu ñoái vôùi taêng tröôûng saûn phaåm cuûa caû khu vöïc saûn xuaát laãn dòch vuï. 1.3.4 Cung caáp ñaïi boä phaän saûn phaåm tieâu duøng cho xaõ hoäi Coâng nghieäp cung caáp ñaïi boä phaän saûn phaåm tieâu duøng cho xaõ hoäi, laø neàn taûng ñeå xaây döïng moät quoác gia ñoäc laäp, töï chuû. Do ñoù coâng nghieäp hoaù laø nhieäm vuï raát quan troïng vaø caàn thieát ñeå thuùc ñaåy kinh teá phaùt trieån. 1.3.5 Cung caáp nhieàu vieäc laøm hôn Coâng nghieäp hoaù taïo nhieàu vieäc laøm, do ñoù thu huùt lao ñoäng thaëng dö ôû noâng thoân seõ ñöôïc caûi thieän ñaùng keå. Coâng nghieäp hoùa laøm moïc leân nhieàu nhaø maùy, do ñoù vai troø giaûi quyeát vieäc laøm cuûa ngaønh coâng nghieäp caøng trôû neân quan troïng hôn ñoái vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån. Phaùt trieån coâng nghieäp laø caùch ñeå giaûi quyeát vaán ñeà vieäc laøm, giaûm thaát nghieäp vaø taêng thu nhaäp cho ngöôøi lao ñoäng, ñoàng thôøi laø caùch ñeå cô caáu laïi löïc löôïng lao ñoäng theo höôùng chuyeån lao ñoäng töø khu vöïc thuû coâng truyeàn thoáng sang khu vöïc kyõ thuaät hieän ñaïi. 1.3.6 Môû roäng thò tröôøng nguyeân lieäu thoâ ôû noäi ñòa Caùc ngaønh coâng nghieäp ñòa phöông caàn nguyeân lieäu thoâ cung caáp töø noâng nghieäp ñeå cheá bieán phuïc vuï cho tieâu duøng caù nhaân vaø coâng nghieäp. Vôùi tö caùch laø caàu noái giöõa nguyeân lieäu vôùi thò tröôøng, coâng nghieäp coù taùc duïng gìn giöõ chaát 10 löôïng nguyeân lieäu, naâng cao vaø taïo ra nhöõng saûn phaåm coù giaù trò lôùn hôn, chaát löôïng cao, nhôø ñoù thu ñöôïc lôïi nhuaän cao. coâng nghieäp chính laø “ñaàu ra” cuûa nguyeân lieäu thoâ. Noù coù taùc duïng ñònh höôùng veà caùc maët quy moâ, cô caáu, chaát löôïng, giaù caû…cho khaâu saûn xuaát nguyeân lieäu. Coâng nghieäp coù khaû naêng taïo ra nhöõng haøng hoùa coù phaåm chaát ñaëc bieät, boå sung vaøo nguyeân lieäu nhöõng phaåm chaát môùi, töø ñoù naâng cao giaù trò saûn phaåm, kích thích nhu caàu tieâu duøng cuûa thò tröôøng. Noù taùc ñoäng trôû laïi khu vöïc nguyeân lieäu, kích thích ñaàu tö phaùt trieån, taêng naêng löïc saûn xuaát nguyeân lieäu, taïo ra löôïng tieâu thuï ngaøy caøng lôùn vaø oån ñònh cho khu vöïc naøy. Beân caïnh vai troø thuùc ñaåy vaø ñònh höôùng phaùt trieån ngaønh saûn xuaát, khai thaùc vaø tieâu thuï nguyeân lieäu, coâng nghieäp coøn goùp phaàn thuùc ñaåy caùc lónh vöïc kinh teá khaùc nhö xaây döïng, vaän taûi, taøi chính, thoâng tin lieân laïc, nghieân cöùu khoa hoïc coâng ngheä…phaùt trieån. Söï phaùt trieån cuûa caùc ngaønh naøy, ñeán löôït noù, laïi thuùc ñaåy phaùt trieån coâng nghieäp caû veà chieàu roäng laãn chieàu saâu. 1.4 Caùc ñieàu kieän tieàn ñeà tieán haønh coâng nghieäp hoùa 1.4.1 Ñieàu kieän töï nhieân Dieän tích, ñaát ñai, daân soá, taøi nguyeân thieân nhieân , vò trí ñòa lyù. Nhöõng nöôùc coù dieän tích roäng lôùn, daân soá ñoâng, taøi nguyeân thieân nhieân phong phuù, vò trí ñòa lyù thuaän lôïi seõ thuaän lôïi hôn trong quaù trình coâng nghieäp hoùa. 1.4.2 Caùc chính saùch maäu dòch noäi ñòa vaø ngoaïi thöông côûi môû Nhieàu nöôùc ñaõ coâng nghieäp hoùa thaønh coâng vaøo theá kyû 19 nhôø coù chính saùch maäu dòch côûi môû khuyeán khích saûn xuaát, löu thoâng haøng hoùa phaùt trieån, taïo ñieàu kieän hôïp nhaát thò tröôøng noäi ñòa vaø giao löu vôùi thò tröôøng theá giôùi nhaèm tieáp caän vôùi coâng ngheä tieân tieán, phaùt huy lôïi theá so saùnh cuûa moãi quoác gia. 11 1.4.3 Söï giaùo duïc, hình thaønh caùc kyõ naêng öùng duïng kyõ thuaät Thôøi kyø quaù ñoä töø moät neàn kinh teá noâng nghieäp truyeàn thoáng sang neàn kinh teá coâng nghieäp ñoøi hoûi moät löïc löôïng lao ñoäng coù kyõ naêng öùng duïng kyõ thuaät. Ñeå söû duïng kyõ thuaät cuûa nöôùc ngoaøi moät caùch hieäu quaû, nhaø saûn xuaát phaûi bieát nghieân cöùu caùc kyõ thuaät saün coù, ngöôøi lao ñoäng coù theå tích luõy kieán thöùc vaø kinh nghieäm ñeå töï saùng taïo ra coâng ngheä môùi. 1.4.4 Phaùt trieån heä thoáng cô sôû haï taàng giao thoâng vaø thoâng tin lieân laïc Maïng löôùi giao thoâng vaø thoâng tin lieân laïc toát seõ giuùp môû roäng thò tröôøng noäi ñòa, hoøa nhaäp thò tröôøng trong nöôùc vaø thò tröôøng theá giôùi, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. Cô sôû haï taàng vaø thoâng tin lieân laïc hieän ñaïi cuõng laø moät trong nhöõng ñieàu kieän quan troïng trong vieäc thu huùt voán ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc. Trong giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình coâng nghieäp hoùa, nhu caàu voán cho neàn kinh teá raát lôùn, nhöng Chính phuû vaãn chuù troïng ñaàu tö xaây döïng heä thoáng cô sôû haï taàng do lôïi ích to lôùn maø noù mang laïi. 1.4.5 Moâi tröôøng vó moâ vaø theå cheá oån ñònh Moâi tröôøng vó moâ vaø theå cheá oån ñònh laø moái quan taâm haøng ñaàu cuûa caùc nhaø ñaàu tö. Moâi tröôøng vó moâ vaø theå cheá oån ñònh, tình traïng laïm phaùt vöøa phaûi , moät ngaân saùch khaù caân baèng, tyû giaù ngoaïi hoái ít dao ñoäng vaø phaûn aùnh khaù ñuùng nhöõng ñieàu kieän thöïc teá. Ñaëc ñieåm quan troïng nhaát cuûa tình traïng vó moâ cho thaáy neàn kinh teá ñöôïc vaän haønh suoân seû vaø nhaø nöôùc ñang kieåm soaùt toát neàn kinh teá. 1.5 Chuû ñoäng hoäi nhaäp kinh teá ñeå phaùt trieån ñaát nöôùc trong giai ñoaïn môùi 1.5.1 Quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá cuûa nöôùc ta Quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá cuûa nöôùc ta gaén lieàn vôùi söï nghieäp ñoåi môùi ñöôïc Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam khôûi xöôùng töø nhöõng naêm 1980. Sau Ñaïi hoäi VI vaø VII cuûa Ñaûng, chuùng ta ñaõ töøng böôùc chuyeån neàn kinh teá töø taäp trung, keá hoaïch hoùa sang thò tröôøng theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, xoùa daàn caùc raøo caûn 12 ñoái vôùi saûn xuaát, ñaàu tö, ñaëc bieät laø trong lónh vöïc thöông maïi quoác teá, thöïc hieän môû cöûa vaø hoäi nhaäp neàn kinh teá ñaát nöôùc vôùi khu vöïc vaø theá giôùi. Ñoàng thôøi vôùi vieäc môû roäng vaø phaùt trieån kinh teá thöông maïi song phöông vôùi haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi, chuùng ta cuõng ñaõ tham gia vaøo caùc toå chöùc kinh teá, taøi chính vaø thöông maïi ña phöông. Böôùc phaùt trieån coù tính ñoät phaù cuûa quaù trình naøy laø vieäc chuùng ta chính thöùc gia nhaäp ASEAN (ngaøy 25/07/1995) vaø tham gia khu vöïc thöông maïi töï do ASEAN (AFTA, töø 01/01/1996). Tieáp ñoù, thaùng 03/1996 chuùng ta ñaõ tham gia vôùi tö caùch thaønh vieân saùng laäp cuûa dieãn ñaøn hôïp taùc AÙ-AÂu ( ASEM). Thaùng 11/1998, Vieät Nam trôû thaønh thaønh vieân chính thöùc cuûa dieãn ñaøn hôïp taùc kinh teá Chaâu AÙ-Thaùi Bình Döông ( APEC). Söï kieän naøy coù yù nghóa quan troïng ñoái vôùi nöôùc ta vì APEC hieän nay laø moät khoái kinh teá khu vöïc lôùn nhaát theá giôùi, chieám hôn 80% kim ngaïch buoân baùn, gaàn 2/3 ñaàu tö vaø hôn 50% vieän trôï nöôùc ngoaøi (ODA) cuûa Vieät Nam. Ngoaøi ra, thaùng 12/1994 chuùng ta ñaõ gôûi ñôn xin gia nhaäp toå chöùc Hieäp ñònh chung thöông maïi vaø thueá quan ( GATT) , tieàn thaân cuûa toå chöùc thöông maïi theá giôùi (WTO) vaø naêm 1995 ñaõ chính thöùc xin gia nhaäp WTO. Ñeán nay, chuùng ta ñaõ tieán haønh caùc phieân hoïp vôùi nhoùm coâng taùc veà vieäc Vieät Nam gia nhaäp WTO, taäp trung vaøo vieäc laøm roõ heä thoáng chính saùch thöông maïi cuûa Vieät Nam trong caùc lónh vöïc thöông maïi haøng hoùa, dòch vuï, sôû höõu trí tueä vaø ñaàu tö. Chuùng ta ñaõ vaø ñang thöïc hieän haøng loaït caùc böôùc chuaån bò nhö chuyeån dòch cô caáu kinh teá, ñaàu tö, ñieàu chænh heä thoáng luaät phaùp, chính saùch trong caùc lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá cho phuø hôïp vôùi caùc yeâu caàu cuûa quaù trình hoäi nhaäp; xaây döïng boä maùy, naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa neàn kinh teá, caùc doanh nghieäp vaø naêng löïc cuûa ñoäi nguõ caùn boä, ñoäi nguõ lao ñoäng ñeå ñaùp öùng ñoøi hoûi cuûa quaù trình naøy. 13 1.5.2 Chieán löôïc hoäi nhaäp cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá thöïc chaát laø quaù trình töøng böôùc xaây döïng neàn kinh teá môû, gaén keát vôùi thò tröôøng khu vöïc vaø theá giôùi nhaèm phaùt huy caùc nguoàn löïc cuûa ñaát nöôùc keát hôïp vôùi caùc nguoàn löïc beân ngoaøi ñeå phaùt trieån .Ñaây cuõng chính laø quaù trình phaán ñaáu ñeå môû roäng hôïp taùc quoác teá, phaùt trieån kinh teá ñoái ngoaïi. Tích cöïc thöïc hieän loä trình hoäi nhaäp quoác teá theo Nghò quyeát 7 cuûa Boä Chính trò vaø Chöông trình haønh ñoäng cuûa moãi doanh nghieäp : + Naém chaéc loä trình “caét giaûm thueá” lieân quan tôùi saûn phaåm coâng nghieäp ñeå chuû ñoäng thöïc hieän caùc giaûi phaùp naâng cao tính caïnh tranh cuûa saûn phaåm . + Chuù troïng phaùt trieån caùc thò tröôøng phi haïn ngaïch ñeå ñaûm baûo oån ñònh saûn xuaát vaø xuaát khaåu .Môû roäng khaû naêng thaâm nhaäp caùc thò tröôøng truyeàn thoáng vaø thò tröôøng môùi. Kieàm cheá nhaäp sieâu ôû möùc hôïp lyù, taêng cöôøng söû duïng nguyeân vaät lieäu trong nöôùc coù theå thay theá ñöôïc. Toå chöùc xaây döïng caùc tieâu chuaån kyõ thuaät vaø caùc qui ñònh ñoái vôùi haøng hoùa nhaäp khaåu ñeå baûo hoä lôïi ích chính ñaùng cuûa ngöôøi tieâu duøng vaø saûn xuaát trong nöôùc, phuø hôïp vôùi caùc qui ñònh, nguyeân taéc cuûa WTO. + Taêng cöôøng hôn nöõa coâng taùc xuùc tieán keâu goïi ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø hôïp taùc quoác teá veà khoa hoïc, coâng ngheä vôùi caùc toå chöùc quoác teá, toå chöùc phi chính phuû , caùc nöôùc ASEAN vaø caùc nöôùc khaùc ñeå naâng cao hieäu quaû nghieân cöùu khoa hoïc, phaùt trieån coâng ngheä vaø ñaøo taïo caùn boä. Kinh nghieäm trong nöûa theá kyû ôû caùc nöôùc treân theá giôùi vôùi caùc theå cheá khaùc nhau cho thaáy neáu moät hoaït ñoäng kinh teá khoâng coù hieäu quaû thì duø ñöôïc thöïc hieän vôùi yù ñoà toát ñeïp nhaát cuõng bò khuûng hoaûng vaø ñi ñeán phaù saûn. Nhöng muoán taêng hieäu quûa veà kinh teá phaûi chaáp nhaän caïnh tranh toaøn caàu, vì khoâng coù caïnh tranh thì khoâng coù tieán boä, nhaát laø trong tình traïng khoa hoïc kyõ thuaät tieán boä nhanh choùng luoân thay ñoåi moâ hình saûn xuaát vaø kinh doanh. Ñieàu naøy coù nghóa phaûi taïo moïi ñieàu kieän thích hôïp ñeå coù theå hoäi nhaäp, trôû thaønh thaønh vieân cuûa neàn kinh teá môùi 14 toaøn caàu hoùa.Thöïc ra khoâng coù söï löïa choïn naøo cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån, neáu khoâng hoäi nhaäp neàn kinh teá môùi toaøn caàu hoùa thì phaûi chòu tuït haäu vaø ngheøo ñoùi. Chieán löôïc phaùt trieån hieän nay vì theá phaûi ñaët troïng taâm vaøo vieäc hieän ñaïi hoùa, nhaát laø ñònh cheá, phaùp luaät vaø moâi tröôøng kinh doanh ñeå coù theå phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá; taïo ñieàu kieän deã daønh vaø thuaän tieän cho caùc ngaønh ngheà, caùc doanh nghieäp trong nöôùc coù theå hoäi nhaäp vôùi neàn kinh teá toaøn caàu. Muïc tieâu chính trong noã löïc naøy laø taïo ñieàu kieän vaø moâi tröôøng thuaän lôïi nhaát ñeå thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi, taïo ñieàu kieän giuùp noù nhanh choùng phoå bieán roäng raõi coâng ngheä, kyõ thuaät tieân tieán caùch quaûn lyù vaø kinh doanh hieän ñaïi; thöïc söï trôû thaønh nhöõng nhaân toá tích cöïc ñeå caûi caùch kinh teá . 1.5.3 Nguoàn nhaân löïc tröôùc yeâu caàu coâng nghieäp hoùa vaø hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi . Nguoàn nhaân löïc cuûa moãi quoác gia laø nguoàn löïc quan troïng, laø yeáu toá quyeát ñònh ñeán söï phaùt trieån. Xaõ hoäi caøng phaùt trieån, haøm löôïng chaát xaùm trong saûn phaåm ngaøy caøng taêng leân, söï phaùt trieån cuûa kinh teá tri thöùc caøng laøm cho nguoàn löïc con ngöôøi giöõ moät vò trí quan troïng hôn. Vieät Nam laø moät quoác gia ñi sau trong quaù trình phaùt trieån kinh teá. Chuùng ta coù lôïi theá cuûa moät nöôùc ñi sau laø coù theå tieáp nhaän caùc kinh nghieäm trong quaûn lyù, caùc coâng ngheä hieän ñaïi maø khoâng caàn ñaàu tö nhieàu. Vaán ñeà ôû ñaây chính laø vai troø cuûa con ngöôøi trong vieäc tieáp nhaän vaø khai thaùc coâng ngheä, vaän duïng caùc kinh nghieäm trong quaûn lyù. Coù ñöôïc moät nguoàn löïc maïnh, coù tri thöùc, naêng löïc…chuùng ta khoâng chæ döøng laïi ôû vieäc chæ coù tieáp nhaän vaø khai thaùc maø coøn coù theå phaùt trieån leân möùc cao hôn. Vieät Nam ñang trong tieán trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Vaán ñeà quan troïng nhaát laø naêng löïc caïnh tranh. Naêng löïc caïnh tranh ñöôïc quyeát ñònh bôûi chaát löôïng nguoàn nhaân löïc. Coâng ngheä coù theå mua, voán lieáng coù theå huy ñoäng nhöng chaát 15 löôïng nhaân löïc chính laø vaán ñeà soáng coøn.Vì vaäy ngay töø baây giôø Vieät Nam caàn chuù troïng coâng taùc ñaøo taïo vaø phaùt trieån nguoàn nhaân löïc. + Caàn taäp trung naâng cao chaát löôïng nguoàn nhaân löïc theo muïc tieâu: ñaûm baûo nguoàn nhaân löïc cho coâng nghieäp hoùa vaø taêng söùc caïnh tranh treân thò tröôøng theá giôùi khi hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Nhanh choùng taïo ra nguoàn nhaân löïc coù chaát löôïng ñeå thöïc hieän coâng nghieäp hoùa vaø coù söùc caïnh tranh veà haøng hoùa, dòch vuï treân thò tröôøng theá giôùi khi hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Ñaëc bieät coù vai troø quan troïng laø: kyõ sö, coâng nhaân kyõ thuaät, caùc chuyeân gia quaûn lyù Nhaø nöôùc, quaûn lyù kinh teá, quaûn lyù xaõ hoäi ôû moïi caáp, caùc nhaø doanh nghieäp gioûi coù trình ñoä quoác teá. Hoäi nhaäp kinh teá phaûi caïnh tranh. Muoán caïnh tranh ñöôïc thì haøng hoùa phaûi coù chaát löôïng cao hôn ñoái thuû. Chaát löôïng haøng hoùa laïi phuï thuoäc vaøo hai yeáu toá chuû choát: trình ñoä coâng ngheä vaø trình ñoä chuyeân moân, töùc chaát löôïng cuûa nguoàn nhaân löïc. + Löïa choïn moâ hình kinh teá thích hôïp vôùi Vieät Nam hieän nay: ñeå vöøa phaùt trieån ñöôïc thò tröôøng vöøa taêng tröôûng kinh teá cao vaø söû duïng ñöôïc nhieàu nguoàn nhaân löïc. + Dòch chuyeån cô caáu nguoàn nhaân löïc sang höôùng cô caáu tieán boä hôn seõ tuøy thuoäc vaøo toác ñoä coâng nghieäp hoùa nhanh hay chaäm, vì theá nhaát thieát phaûi ñaåy nhanh toác ñoä coâng nghieäp hoùa vaø ra söùc phaùt trieån thò tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc. 1.6 Caùc nguoàn taøi chính huy ñoäng cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá noùi chung vaø ngaønh coâng nghieäp noù._.i rieâng. Töø thöïc tieãn cuûa caùc nöôùc coù möùc taêng tröôûng cao cho thaáy voán laø moät nhaân toá ñaëc bieät quan troïng, laø chìa khoùa cuûa söï thaønh coâng veà taêng tröôûng. Vai troø quan troïng cuûa voán theå hieän ôû choã, muoán khai thaùc toát caùc nguoàn löïc töï nhieân nhö ñaát ñai, taøi nguyeân thì luoân caàn coù moät löôïng voán ñaàu tö nhaát ñònh. Vì vaäy muoán phaùt trieån kinh teá caàn phaûi coù moät löôïng voán lôùn ñeå ñaàu tö vaøo cô sôû haï taàng. Maët khaùc, ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích phaùt trieån kinh teá nhanh vaø beàn vöõng, caàn phaûi taïo cô 16 caáu kinh teá toái öu phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm tình hình cuûa moãi nöôùc. Moät cô caáu kinh teá toái öu luoân baûo ñaûm söï phaùt trieån caân ñoái, haøi hoøa caû veà cô caáu ngaønh, cô caáu vuøng vaø laõnh thoå. ÔÛ ñaây voán ñaàu tö ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc khai thaùc hieäu quaû caùc nguoàn löïc tieàm naêng, ñoàng thôøi taïo ra ñoäng löïc ñaåy maïnh chuyeån dòch cô caáu theo höôùng toái öu töø ñoù thuùc ñaåy söï phaùt trieån nhanh vaø beàn vöõng. Vai troø cuûa voán ñoái vôùi phaùt trieån kinh teá coøn theå hieän qua vieäc voán baûo ñaûm söï keát hôïp caân ñoái giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö. Tieát kieäm chính laø nguoàn goác cuûa ñaàu tö, nhöng vieäc tieát kieäm vaø ñaàu tö ñöôïc thöïc hieän bôûi caùc chuû theå khaùc nhau, do ñoù deã daãn ñeán tình traïng neàn kinh teá bò thöøa hoaëc thieáu voán laøm cho söï phaùt trieån khoâng oån ñònh, taêng tröôûng thaáp, thaát nghieäp gia taêng. Söï chu chuyeån voán seõ taïo neân söï caân baèng vó moâ giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö, goùp phaàn oån ñònh vaø phaùt trieån kinh teá. Trong neàn kinh teá môû, voán cho ñaàu tö phaùt trieån cuûa moät quoác gia ñöôïc cung öùng bôûi caùc nguoàn löïc taøi chính chuû yeáu sau ñaây: 1.6.1 Nguoàn voán trong nöôùc: Nguoàn voán trong nöôùc theå hieän söùc maïnh noäi löïc cuûa moät quoác gia. Nguoàn voán naøy coù öu ñieåm laø oån ñònh, beàn vöõng, chi phí thaáp, giaûm thieåu ñöôïc ruûi ro vaø haäu quaû xaáu ñoái vôùi neàn kinh teá do nhöõng taùc ñoäng töø beân ngoaøi. Nguoàn voán trong nöôùc chuû yeáu ñöôïc hình thaønh töø caùc nguoàn tieát kieäm trong neàn kinh teá. Tuy doøng voán nöôùc ngoaøi ngaøy caøng ñoùng vai troø quan troïng hôn ñoái vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån, nhöng nguoán voán töø tieát kieäm trong nöôùc vaàn giöõ vò trí quyeát ñònh. Tieát kieäm trong nöôùc ñöôïc hình thaønh töø caùc khu vöïc sau: - Ngaân saùch Nhaø nöôùc: tieát kieäm cuûa ngaân saùch Nhaø nöôùc laø soá cheânh leäch döông giöõa toång caùc khoaûn thu mang tính khoâng hoaøn laïi vôùi toång chi tieâu duøng cuûa ngaân saùch. Tieát kieäm ôû khaâu taøi chính naøy seõ hình thaønh neân nguoàn voán ñaàu tö. ÔÛ caùc nöôùc ñang phaùt trieån, tieát kieäm cuûa neàn kinh teá bò 17 haïn cheá bôûi caùc yeáu toá thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi thaáp, cho neân ñeå duy trì söï taêng tröôûng kinh teá vaø môû roäng ñaàu tö ñoøi hoûi Nhaø nöôùc phaûi gia taêng tieát kieäm. - Doanh nghieäp: laø töø soá laõi roøng coù ñöôïc töø keát quaû kinh doanh. Ñaây laø nguoàn tieát kieäm cô baûn ñeå caùc doanh nghieäp taïo voán cho ñaàu tö phaùt trieån theo chieàu roäng vaø chieàu saâu. Qui moâ tieát kieäm cuûa doanh nghieäp phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá tröïc tieáp nhö: hieäu quaû kinh doanh, chính saùch thueá, söï oån ñònh kinh teá vó moâ … - Tieát kieäm cuûa khu vöïc daân cö: laø khoaûn tieàn coøn laïi cuûa thu nhaäp sau khi ñaõ phaân phoái vaø söû duïng cho muïc ñích tieâu duøng. Qui moâ tieát kieäm cuûa khu vöïc daân cö chòu aûnh höôûng bôûi caùc nhaân toá tröïc tieáp nhö: trình ñoä phaùt trieån kinh teá, thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi, chính saùch laõi suaát, chính saùch thueá, söï oån ñònh kinh teá vó moâ…Trong neàn kinh teá thò tröôøng, soá tieàn tieát kieäm cuûa khu vöïc daân cö coù theå chuyeån hoùa thaønh nguoàn voán cho ñaàu tö thoâng qua caùc hình thöùc nhö: gôûi tieát kieäm vaøo caùc toå chöùc tín duïng, mua chöùng khoaùn treân thò tröôøng taøi chính, tröïc tieáp ñaàu tö kinh doanh…tieát kieäm cuûa khu vöïc daân cö chieám vai troø raát quan troïng trong heä thoáng taøi chính. Khi phaùt sinh nhu caàu voán ñeå ñaàu tö thì Nhaø nöôùc vaø caùc doanh nghieäp coù theå huy ñoäng nguoàn voán tieát kieäm töø khu vöïc daân cö baèng nhieàu hình thöùc phong phuù nhö phaùt haønh traùi phieáu, coå phieáu, vay voán töø caùc toå chöùc tín duïng… Tuy nhieân, ñoái vôùi nhöõng neàn kinh teá ñang chuyeån ñoåi, böôùc ñaàu thöïc hieän chính saùch coâng nghieäp hoùa, do nguoàn voán tieát kieäm trong nöôùc thaáp khoâng ñaùp öùng nhu caàu voán neân caàn phaûi thu huùt nguoàn voán nöôùc ngoaøi ñeå ñaàu tö phaùt trieån neàn kinh teá. 18 1.6.2 Nguoàn voán nöôùc ngoaøi. Nguoàn voán nöôùc ngoaøi coù öu theá so vôùi nguoàn voán trong nöôùc laø mang laïi ngoaïi teä cho neàn kinh teá. Tuy nhieân nguoàn voán nöôùc ngoaøi luoân chöùa ñöïng nhöõng nhaân toá tieàm aån baát lôïi cho neàn kinh teá, ñoù laø söï leä thuoäc, nguy cô khuûng hoaûng nôï, söï thaùo chaïy ñaàu tö, söï gia taêng tieâu duøng vaø giaûm tieát kieäm trong nöôùc…Vaán ñeà huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi ñaët ra nhöõng thaùch thöùc khoâng nhoû trong chính saùch huy ñoäng voán cuûa caùc neàn kinh teá ñang chuyeån ñoåi, ñoù laø: vöøa phaûi ra söùc huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi ñeå ñaùp öùng toái ña nhu caàu voán cho coâng nghieäp hoùa vöøa phaûi kieåm soaùt chaët cheõ nguoàn voán nöôùc ngoaøi ñeå ngaên chaën khuûng hoaûng. Nguoàn voán nöôùc ngoaøi ñöôïc huy ñoäng thoâng qua caùc hình thöùc cô baûn sau: - Vieän trôï phaùt trieån chính thöùc(ODA): ñaây laø nguoàn voán thuoäc chöông trình hôïp taùc phaùt trieån do chính phuû nöôùc ngoaøi hoã trôï tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp. Nguoàn voán ODA bao goàm vieän trôï khoâng hoaøn laïi, caùc khoaûn cho vay öu ñaõi nhaèm hoã trôï caùn caân thanh toaùn, hoã trôï caùc chöông trình döï aùn…Nguoàn voán ODA tuy coù chi phí söû duïng voán thaáp, nhöng caùc nöôùc tieáp nhaän luoân phaûi ñoái maët vôùi gaùnh naëng nôï quoác gia trong töông lai vaø phaûi chaáp nhaän nhöõng ñieàu kieän raøng buoäc khaét khe veà thuû tuïc chuyeån giao voán, ñoâi khi coù caû nhöõng raøng buoäc veà chính trò. - Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi(FDI): nguoàn voán naøy do caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaàu tö tröïc tieáp vaøo moät quoác gia. FDI ñaõ vaø ñang trôû thaønh hình thöùc huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi phoå bieán cuûa nhieàu nöôùc ñang phaùt trieån. Khaùc vôùi nguoàn voán ODA, FDI khoâng chæ ñôn thuaàn ñöa voán ngoaïi teä vaøo nöôùc sôû taïi, maø coøn keøm theo chuyeån giao coâng ngheä, trình ñoä quaûn lyù tieân tieán vaø khaû naêng tieáp caän thò tröôøng theá giôùi…Tuy nhieân, FDI cuõng coù nhöõng maët khoâng thuaän lôïi. Nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi seõ ruùt voán ra khi döï aùn heát haïn. Ngoaøi ra, nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö thöôøng phaûi aùp duïng moät soá öu ñaõi cho caùc 19 nhaø ñaàu tö. Trong moät soá tröôøng hôïp, nöôùc tieáp nhaän ñaàu tö coøn bò caùc nhaø ñaàu tö tính giaù cao hôn maët baèng giaù quoác teá cho caùc nhaân toá ñaàu vaøo, cuõng nhö bò chuyeån giao nhöõng coâng ngheä vaø kyõ thuaät laïc haäu. - Huy ñoäng qua thò tröôøng voán trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi: vôùi söï chuyeân moân hoùa veà mua baùn caùc loaïi chöùng khoaùn, thò tröôøng chöùng khoaùn ñöôïc xem nhö moät cô sôû haï taàng taøi chính ñeå huy ñoäng moïi nguoàn voán nhaøn roãi cuûa coâng chuùng trong vaø ngoaøi nöôùc, taïo neân nguoàn voán trung daøi haïn cho neàn kinh teá. So vôùi hình thöùc huy ñoäng voán qua ngaân haøng, thò tröôøng chöùng khoaùn huy ñoäng voán vôùi phaïm vi roäng raõi vaø linh hoaït hôn. Thò tröôøng chöùng khoaùn ñaùp öùng nhanh choùng nhöõng nhu caàu voán khaùc nhau cuûa ngöôøi caàn voán, ñaûm baûo veà hieäu quaû va thôøi gian löïa choïn. Coøn ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö treân thò tröôøng chöùng khoaùn, hình thöùc ñaàu tö cuûa hoï trôû neân linh hoaït hôn, haïn cheá toái ña nhöõng ruûi ro trong ñaàu tö …Nhôø nhöõng öu ñieåm ñoù maø ngaøy nay thò tröôøng chöùng khoaùn trôû thaønh moät keânh huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi raát hieäu quaû. Tuy nhieân, thò tröôøng chöùng khoaùn cuõng coù nhöõng maët traùi cuûa noù. Neáu giaù caû chöùng khoaùn do nhöõng hoaït ñoäng ñaàu cô ñaåy leân cao thì taïo neân kinh teá bong boùng raát nguy hieåm vaø laøn soùng khuûng hoaûng taøi chính-tieàn teä coù theå xaûy ra baát kyø luùc naøo. Ngoaøi ra, vieäc huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi coøn ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc hoaït ñoäng thueâ taøi chính, tín duïng thöông maïi, tín duïng ngaân haøng . . . 1.7 Kinh nghieäm huy ñoäng voán cho phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi noùi chung vaø ngaønh coâng nghieäp noùi rieâng trong tieán trình hoäi nhaäp. Chính saùch huy ñoäng voán thoâng qua caùc coâng cuï taøi chính laø khaùc nhau ôû moãi quoác gia. Tuøy theo tình hình kinh teá xaõ hoäi maø caùc neàn kinh teá söû duïng linh hoaït caùc coâng cuï taøi chính ñeå taïo laäp chính saùch huy ñoäng voán coù hieäu quaû. Tuy 20 vaäy coù theå ruùt ra nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm thieát thöïc cho Vieät Nam trong tieán trình coâng nghieäp hoùa: + OÅn ñònh moâi tröôøng kinh teá vó moâ ñeå thuùc ñaåy vieäc huy ñoäng voán coù hieäu quaû. Thoâng thöôøng caùc neàn kinh teá taäp trung vaøo giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà cô baûn nhö kieåm soaùt laïm phaùt, giaûm thaâm huït ngaân saùch, thöïc hieän thu chi ngaân saùch minh baïch vaø phaân quyeàn roõ raøng, oån ñònh tyû giaù vaø tieàn teä ñeå loaïi tröø nhöõng nhaân toá gaây baát oån nhaèm thu huùt tieát kieäm vaø ñaàu tö cho neàn kinh teá. + Coù chính saùch ñaàu tö phuø hôïp vaø linh ñoäng: caùc nöôùc coâng nghieäp hoùa muoän nhö Singapore, Hoàng Koâng, Malaysia… ñaõ töøng thaønh coâng trong vieäc taän duïng nguoàn nhaân löïc chaát löôïng cao vaø giaù reû. Vieät Nam cuõng laø nöôùc coù löïc löôïng lao ñoäng töông ñoái doài daøo, giaù reû vaø löôïng voán cho ñaàu tö phaùt trieån coøn ít. Maët khaùc, Vieät Nam caàn phaùt huy lôïi theá cuûa nöôùc ñi sau baèng caùch nhanh choùng tieáp thu vaø öùng duïng coâng ngheä tieân tieán treân theá giôùi. Vieät Nam caàn thuùc ñaåy nhanh choùng vieäc chuyeån ñoåi töø laép raùp ñôn giaûn sang moâ phoûng quaù trình vaø lieân tuïc caûi tieán. Ñeå coù ñöôïc thaønh coâng trong coâng nghieäp hoùa, caùc nöôùc Ñoâng AÙ ñaõ traûi qua moät quaù trình hoïc hoûi nhaãn naïi töøng böôùc. Kinh nghieäm naøy coù yù nghóa vôùi tröôøng hôïp nöôùc ta trong chieán löôïc phaùt trieån con ngöôøi. Caàn ñaàu tö thích ñaùng phaùt trieån nguoàn nhaân löïc maïnh caû veà theå chaát laãn trí tueä ñeå tieáp thu coâng ngheä, quaûn lyù quaù trình chuyeån ñoåi coâng ngheä. + Chính saùch baûo hoä vaø khuyeán khích veà thueá. Caùc neàn kinh teá baûo hoä hôïp lyù neàn coâng nghieäp cuûa mình, chuû yeáu laø chính saùch baûo hoä saûn xuaát trong nöôùc thoâng qua caùc haøng raøo thueá quan vaø phi thueá quan. Chính saùch baûo hoä ñöôïc söû duïng choïn loïc vaø theo thôøi gian. Tuy nhieân , trong xu theá hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø quoác teá, Vieät Nam seõ coù ít cô hoäi thöïc hieän chính saùch baûo hoä hôn nhöõng quoác gia ñaõ coâng nghieäp hoùa sôùm. Do ñoù, chuùng ta caàn ñònh höôùng ñeå caùc doanh nghieäp 21 töï naâng cao naêng löïc taøi chính, trình ñoä kinh doanh, khaû naêng caïnh tranh ñeå coù theå tieáp tuïc phaùt trieån khi caùc haøng raøo baûo hoä ñöôïc dôõ boû. Ñeå khuyeán khích ñaàu tö , caàn chuù troïng ñeán chính saùch caûi caùch thueá, ñôn giaûn heä thoáng thueá, aùp duïng cheá ñoä mieãn giaûm thueá linh hoaït. Chính phuû taêng cöôøng ñaàu tö cuûa Nhaø nöôùc vaøo cô sôû haï taàng, phaùt trieån nguoàn nhaân löïc vaø khoa hoïc coâng ngheä, chuù troïng söû duïng caùc quó hoã trôï taøi chính Nhaø nöôùc trong vieäc taøi trôï voán cho caùc hoaït ñoäng caàn öu tieân phaùt trieån hoã trôï caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû. + Chuù troïng söû duïng caùc coâng cuï taøi chính ñeå kích thích tieát kieäm ñònh höôùng ñaàu tö: ñeå khuyeán khích tieát kieäm, caùc nöôùc taäp trung vaøo caûi caùch heä thoáng taøi chính, xaây döïng chính saùch laõi suaát döông thích hôïp vôùi quan heä cung caàu, naâng cao tieát kieäm cuûa chính phuû, chuû yeáu laø caét giaûm chi tieâu ngaân saùch. + Taêng cöôøng thu huùt vaø söû duïng hieäu quaû nguoàn voán nöôùc ngoaøi: kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc coâng nghieäp hoùa thaønh coâng cho thaáy voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi khoâng chæ taïo theâm voán ñaàu tö phaùt trieån maø coøn giuùp chuyeån giao coâng ngheä, môû roäng thò tröôøng. Ñaëc bieät khuyeán khích nhöõng döï aùn coâng ngheä cao, thuùc ñaåy quaù trình hoïc hoûi veà coâng ngheä, chuyeån giao kyõ thuaät. Caàn söû duïng coù hieäu quaû caùc nguoàn löïc taøi chính ñeå taïo uy tín vaø naâng cao khaû naêng thu huùt voán ñaàu tö nhieàu hôn, khuyeán khích chuyeån giao coâng ngheä. Voán nöôùc ngoaøi caàn ñöôïc quaûn lyù chaët cheõ vaø söû duïng vaøo vieäc hoaøn chænh cô sôû haï taàng, môû roäng ñaàu tö ñaåy maïnh xuaát khaåu, taïo nguoàn ngoaïi teä ñaûm baûo khaû naêng traû nôï. + Söû duïng caùc coâng cuï taøi chính vó moâ phaûi heát söùc linh hoaït, meàn deûo, phuø hôïp vôùi tình hình phaùt trieån cuûa neàn kinh teá. Trong giai ñoaïn ñaàu cuûa tieán trình coâng nghieäp hoùa, caùc coâng cuï khoâng theå naøo hoaøn toaøn tuaân theo cô cheá thò tröôøng maø phaûi chòu söï raøng buoäc nhaát ñònh bôûi caùc bieän phaùp haønh chính cuõng nhö söï can thieäp tröïc tieáp cuûa Nhaø nöôùc. Theo xu theá phaùt trieån, caùc coâng cuï taøi chính vó 22 moâ ngaøy caøng mang tính thò tröôøng hôn vaø töï do hoùa hôn. Tieán trình töï do hoùa taøi chính phaûi coù böôùc ñi thaän troïng. Kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc Asean cho thaáy, neáu môû cöûa thò tröôøng taøi chính quaù nhanh, trong khi aùp duïng cheá ñoä tyû giaù cöùng nhaéc, chính saùch quaûn lyù ngoaïi hoái khoâng chaët cheõ, voán ngaén haïn khoâng kieåm soaùt nghieâm ngaët thì neàn kinh teá khoâng theå traùnh khoûi khuûng hoaûng. KEÁT LUAÄN Coâng nghieäp ñaõ goùp phaàn raát quan troïng vaøo taêng tröôûng kinh teá, taêng kim ngaïch xuaát khaåu, giaûi quyeát caùc vaán ñeà xaõ hoäi cuûa nöôùc ta trong thôøi gian qua. Trong boái caûnh hieän nay, khoa hoïc coâng ngheä phaùt trieån nhö vuõ baõo, laáy coâng nghieäp laøm ñoøn baåy phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi, ruùt ngaén khoaûng caùch vôùi nhöõng nöôùc phaùt trieån ñang trôû thaønh moät choïn löïa toái öu. Nöôùc ta coù caùc ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå tieán haønh coâng nghieäp hoùa nhö: taøi nguyeân thieân nhieân phong phuù, nguoàn nhaân löïc doài daøo vôùi cô caáu khaù treû, vò trí ñòa lyù thuaän lôïi, an ninh chính trò oån ñònh…Tuy nhieân, ñeå trôû thaønh moät nöôùc coâng nghieäp vaøo naêm 2020, Vieät Nam caàn phaûi thöïc hieän ñoàng boä nhieàu giaûi phaùp. Kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc coâng nghieäp hoùa thaønh coâng cho thaáy ñeå tieán haønh coâng nghieäp hoùa thaønh coâng, phaûi xaây döïng moät moâi tröôøng vó moâ oån ñònh, vaän duïng linh hoaït vaø phuø hôïp caùc giaûi phaùp taøi chính ñeå khai thaùc hieäu quaû nguoàn löïc xaõ hoäi, naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa ngaønh coâng nghieäp trong tieán trình hoäi nhaäp, thuùc ñaåy ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam ngaøy moät phaùt trieån. 23 CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG NGAØNH COÂNG NGHIEÄP VIEÄT NAM 2.1 Böùc tranh kinh teá Vieät Nam trong giai ñoaïn ñaàu cuûa thôøi kyø hoäi nhaäp Traûi qua hôn 20 naêm thöïc hieän chính saùch ñoåi môùi kinh teá, Vieät Nam ñaõ coù moät böùc tranh kinh teá hoaøn toaøn khaùc so vôùi nhöõng naêm ñaàu cuûa Thaäp kyû 1980, khi neàn kinh teá keá hoaïch hoùa taäp trung quan lieâu bao caáp ñaõ theå hieän nhöõng ñieåm yeáu cuûa noù. Böôùc vaøo nhöõng naêm ñaàu cuûa Thieân nieân kyû môùi, Vieät Nam hoaøn toaøn coù quyeàn ghi nhaän nhöõng thaønh töïu khaù cô baûn: + Vieät nam ñaõ coù ñöôïc moät giai ñoaïn taêng tröôûng kinh teá khaù daøi, lieân tuïc vôùi toác ñoä cao. Trong giai ñoaïn naêm 1990-2000, toác ñoä taêng tröôûng haøng naêm bình quaân laø hôn 7% vaø toác ñoä taêng tröôûng naøy lieân tuïc ñöôïc duy trì trong nhöõng naêm 2001-2005. Haàu heát caùc ngaønh kinh teá ñeàu coù söï taêng tröôûng cao. Cuï theå, ngaønh coâng nghieäp coù toác ñoä taêng tröôûng treân 10%/naêm, dòch vuï taêng 6-7%/naêm vaø ngaønh noâng nghieäp taêng 3-4%/naêm. Nhôø kinh teá taêng tröôûng cao vaø lieân tuïc ñaõ coù nhöõng + Cô caáu caùc ngaønh kinh teá ñaõ coù söï thay ñoåi lôùn. Töø moät ñaát nöôùc noâng taùc ñoäng tích cöïc ñeán moïi maët cuûa ñaát nöôùc Vieät Nam.nghieäp thuaàn tuùy, ñeán naêm 2004, tyû troïng cuûa ngaønh noâng nghieäp chæ coøn chieám khoaûng 21,8% toång giaù trò GDP cuûa nöôùc ta. Ñoäng löïc laøm cho cô caáu kinh teá thay ñoåi maïnh meõ laø nhôø söï phaùt trieån chung cuûa caùc ngaønh kinh teá nhöng toác ñoä taêng tröôûng cuûa coâng nghieäp cao gaáp 3 laàn cuûa ngaønh noâng nghieäp ñaõ goùp coâng lôùn vaøo söï dòch chuyeån cô caáu naøy. + Kinh teá ñoái ngoaïi taêng tröôûng maïnh. Töø moät baïn haøng truyeàn thoáng duy nhaát laø Lieân xoâ vaø caùc nöôùc Ñoâng Aâu tröôùc ñaây, ñeán nay Vieät Nam ñaõ coù quan heä ngoaïi thöông vôùi nhieàu quoác gia vaø vuøng laõnh thoå treân theá giôùi. Trong suoát giai 24 ñoaïn töø naêm 1990 – 2000, kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu khoâng ngöøng taêng leân vôùi toác ñoä bình quaân treân 15%. Cô caáu haøng xuaát khaåu cuõng ñaõ coù nhöõng böôùc tieán boä. Nhieàu maët haøng môùi naèm trong danh saùch haøng xuaát khaåu, thò tröôøng bao tieâu saûn phaåm ngaøy caøng môû roäng. Kim ngaïch xuaát khaåu naêm 2005 ñaït 32,233 tyû USD, taêng 21,6 % so vôùi naêm 2004(26 tyû USD). Moät soá maët haøng cuûa Vieät Nam ñaõ coù söùc caïnh tranh vaø uy tín treân thò tröôøng theá giôùi nhö haøng may maëc, noâng-thuûy- haûi saûn vaø moät soá saûn phaåm coâng nghieäp nheï khaùc + Söï phaùt trieån cuûa khu vöïc kinh teá coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi (FDI) khoâng chæ laø moät baèng chöùng veà möùc ñoä hoäi nhaäp kinh teá maø coøn goùp phaàn quan troïng vaøo tình hình phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc. Tính ñeán naêm 2005, toång soá voán FDI ñaêng kí laø khoaûng 5,8 tyû USD. Soá voán ñaõ thöïc hieän laø khoaûng 50% voán ñaêng kí.Caùc doanh nghieäp FDI khoâng chæ cung caáp moät nguoàn voán ñaùng keå maø quan troïng hôn laø nhöõng coâng ngheä saûn xuaát vaø quaûn lyù tieân tieán. Maët khaùc, thoâng qua khu vöïc naøy, kinh teá Vieät Nam coù ñieàu kieän trôû thaønh moät maét xích trong maïng löôùi saûn xuaát toaøn caàu. + Moâi tröôøng kinh doanh ñaõ ñöôïc caûi thieän ñaùng keå: ñieàu naøy theå hieän treân caû hai phöông dieän laø cô sôû haï taàng kinh teá vaø moâi tröôøng theå cheá phaùp lyù. Caùc ñieàu kieän haï taàng cô baûn cho kinh doanh nhö ñieän, nöôùc, giao thoâng, thoâng tin lieân laïc ñaõ ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu thieát yeáu cuûa doanh nghieäp vaø caùc nhaø ñaàu tö. Moâi tröôøng theå cheá ñaõ côûi môû vaø thoâng thoaùng hôn, nhaát laø vôùi söï ra ñôøi cuûa Luaät doanh nghieäp vaø caùc qui ñònh veà xuaát nhaäp khaåu. Beân caïnh nhöõng thaønh coâng treân, Vieät Nam ñang ñöùng tröôùc nhöõng khoù khaên to lôùn. Nhöõng vaán ñeà vaø maâu thuaãn noäi taïi cuûa neàn kinh teá ñang ngaøy caøng trôû neân gay gaét: + Möùc ñoä phaùt trieån cuûa Vieät Nam coøn thaáp so vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc, chaát löôïng taêng tröôûng chöa cao vaø chöa coù tính beàn vöõng : söï taêng tröôûng ñaït 25 ñöôïc chuû yeáu do taêng voán ñaàu tö vaø lao ñoäng( trong khi chaát löôïng ñaàu tö coøn thaáp keùm, trình ñoä coâng ngheä vaø chaát löôïng lao ñoäng haàu nhö chöa coù thay ñoåi lôùn ) laøm cho naêng suaát vaø hieäu quaû coøn thaáp keùm. + Nhöõng baát caäp trong vieäc ñieàu haønh neàn kinh teá : ñaây thöïc söï laø ñieåm yeáu khoâng deã khaéc phuïc cuûa kinh teá Vieät Nam. Caûi caùch caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc coøn heát söùc luùng tuùng vaø chöa ñaït ñöôïc keát quaû nhö mong muoán. Toác ñoä coå phaàn hoùa chaäm, moâ hình taùi cô caáu cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc vaãn chöa coù loái ra. + Nhöõng maâu thuaãn xaõ hoäi ñang coù xu höôùng gay gaét: phaân hoùa giaøu ngheøo taêng nhanh. GDP giöõa caùc vuøng raát cheânh leäch, daãn ñeán thu nhaäp bình quaân tính theo ñaàu ngöôøi giöõa caùc vuøng( nhaát laø giöõa thaønh thò vaø noâng thoân) coù xu höôùng gia taêng. 2.2 Ñaëc ñieåm phaùt trieån cuûa ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam qua caùc giai ñoaïn 2.2.1 Sô löôïc tình hình phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp giai ñoaïn tröôùc naêm 1991 Keá hoaïch 5 naêm 1981 – 1985 Keá hoaïch trong giai ñoaïn naøy ñaõ coù söï ñieàu chænh veà cô caáu ñaàu tö, cô caáu saûn xuaát cho phuø hôïp hôn vôùi tình hình kinh teá, ngaønh coâng nghieäp thôøi kyø naøy ñaõ coù nhöõng tieán boä nhaát ñònh. Voán ñaàu tö cho coâng nghieäp taêng, tyû troïng voán daønh cho ngaønh coâng nghieäp taêng töø 35,5% (cuûa giai ñoaïn 5 naêm laàn thöù nhaát 1976-1980) leân 38.3% ñaõ goùp phaàn thuùc ñaåy caùc ngaønh coâng nghieäp phaùt trieån nhanh hôn. Giaù trò toång saûn löôïng ngaønh coâng nghieäp taêng ñeàu ñaën vôùi toác ñoä bình quaân haøng naêm 9.5%, nhieàu maët haøng xuaát khaåu taêng maïnh. Cô caáu caùc nhoùm saûn phaåm ngaønh coâng nghieäp cuõng thay ñoåi phuø hôïp hôn. Nhoùm saûn xuaát haøng tieâu duøng coù nhöõng chuyeån bieán toát, 26 tuy nhieân haøng hoùa coøn ngheøo naøn veà chuûng loaïi vaø keùm chaát löôïng. Ñaëc bieät chæ coù ngaønh coâng nghieäp ñieän töû phaùt trieån nhanh ñaït toác ñoä taêng tröôûng 15%. Tuy nhieân neàn kinh teá vaãn ñöôïc ñieàu haønh theo nguyeân taéc keá hoaïch hoùa taäp trung, giao chæ tieâu phaùp leänh cho caùc xí nghieäp. Trong khi nhaø nöôùc khoâng theå ñaûm baûo vaät tö thöïc hieän caùc chæ tieâu phaùp leänh ñaõ giao, caùc xí nghieäp phaûi töï caân ñoái vaät tö theo giaù thò tröôøng töï do vaø Nhaø nöôùc phaûi buø loã, neàn kinh teá ngaøy caøng trôû neân maát caân ñoái nghieâm troïng. Keá hoaïch 5 naêm 1986-1990 Ñaây laø coät moác ñaàu tieân ñaùnh giaù böôùc khôûi ñaàu cuûa thôøi kyø ñoåi môùi. Keá hoaïch 5 naêm 1986-1990 ñaõ coù nhöõng ñieàu chænh lôùn nhö ngöøng caùc coâng trình khoâng hieäu quaû, huy ñoäng theâm voán ñaàu tö töø caùc thaønh phaàn kinh teá ngoaøi quoác doanh, giaûm bao caáp cuûa Nhaø nöôùc, giao quyeàn töï chuû nhieàu hôn cho caùc xí nghieäp. Haøng loaït bieän phaùp kieân quyeát ñöôïc thöïc thi ñaõ taïo neân nhöõng bieán ñoäng maïnh trong toaøn boä neàn kinh teá. Nhaø nöôùc chaám döùt cô cheá keá hoaïch hoùa, giao quyeàn chuû ñoäng veà saûn xuaát vaø tieâu thuï cho doanh nghieäp, tieán haønh saùt nhaäp hoaëc giaûi theå moät soá doanh nghieäp quoác doanh thua loã, cho pheùp thaønh laäp caùc doanh nghieäp thuoäc sôû höõu tö nhaân. Caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc ngaønh coâng nghieäp khoâng ñöôïc bao caáp vaø phaûi caïnh tranh bình ñaúng vôùi caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc neân gaëp nhieàu khoù khaên. Soá doanh nghieäp nhaø nöôùc coù xu höôùng giaûm, ngöôïc laïi soá doanh nghieäp tö nhaân vaø caùc hoä caù theå ñeàu taêng. 2.2.2 Giai ñoaïn 5 naêm 1991-1995 Ñaïi hoäi Ñaûng toaøn quoác laàn thöù VII tieáp tuïc ñaåy maïnh ñöôøng loái ñoåi môùi ngaønh coâng nghieäp ñaõ daàn daàn thích nghi vôùi cô cheá thò tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, neân ñaõ ñaït ñöôïc keát quaû ñaùng khích leä. 27 Taêng tröôûng cuûa ngaønh coâng nghieäp naêm 1991 laø 10%; naêm 1992 ñaït 17,1%; naêm 1993 laø 12,7%; naêm 1994 laø 13,7%; naêm 1995 laø 14%. Taêng tröôûng cuûa ngaønh coâng nghieäp trong giai ñoaïn naøy moät phaàn baét nguoàn töø söï ñaàu tö lôùn cuûa nhieàu naêm tröôùc ñaây. Voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo nöôùc ta ngaøy caøng nhieàu. Tính ñeán heát naêm 1993 ñaõ coù 836 döï aùn ñöôïc caáp pheùp vôùi toång soá voán ñaêng kyù laø 7 tyû 456 trieäu USD. Ñeán heát thaùng 10/1994 soá voán ñaêng kyù laø gaàn 10 tyû USD, trong ñoù, chieám tyû leä cao nhaát laø coâng nghieäp vôùi 41%. 2.2.3 Giai ñoaïn 1996 ñeán nay Ngaønh coâng nghieäp giai ñoaïn naøy tieáp tuïc taêng tröôûng. Nhôø chính saùch phuø hôïp khuyeán khích ñaàu tö saûn xuaát trong nöôùc vaø ñaåy maïnh thu huùt voán nöôùc ngoaøi. Cho ñeán naêm 2005, coâng nghieäp ñaõ taêng tröôûng 17,2%. Trong 5 naêm 2001–2005 bình quaân moãi naêm toång saûn phaåm trong nöôùc taêng 7,5%, trong khi ñoù khu vöïc noâng, laâm nghieäp vaø thuyû saûn taêng 3,67% naêm; khu vöïc coâng nghieäp vaø xaây döïng taêng 11,55%/naêm; khu vöïc dòch vuï taêng 6,92%/naêm. Baûng 2.1: Toác ñoä taêng toång saûn phaåm trong nöôùc 5 naêm 2001–2005 (Ñôn vò: %) 2001 2002 2003 2004 2005 Bình quaân moãi naêm 2001–2005 Toång soá 6,89 7,04 7,24 7,79 8,4 7,5 Noâng, laâm nghieäp vaø thuyû saûn 2,89 4,06 3,23 3,3 4,9 3,67 Coâng nghieäp vaø xaây döïng 10,39 9,44 10,42 10,3 17,2 11,55 Dòch vuï 6,10 6,54 6,46 7,3 8,2 6,92 Nguoàn: Toång cuïc thoáng keâ. 28 Trong 5 naêm 2001–2005, kinh teá nöôùc ta khoâng nhöõng taêng tröôûng töông ñoái cao maø cô caáu kinh teá coøn tieáp tuïc chuyeån dòch theo höôùng coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù, tyû troïng giaù trò taêng theâm theo giaù thöïc teá chieám trong toång saûn phaåm trong nöôùc cuûa khu vöïc coâng nghieäp vaø xaây döïng ñaõ khoâng ngöøng taêng leân qua caùc naêm: Taêng tröôûng kinh teá cuûa Vieät Nam lieân tuïc taêng leân, naêm sau cao hôn naêm tröôùc (naêm 1999 ñaït 4,77% thì naêm 2000 taêng 6,79%, naêm 2001 taêng 6,89%, naêm 2002 taêng 7,04%, naêm 2003 taêng 7,24%, naêm 2004 taêng 7,79%, naêm 2005 taêng 8,4%) vaø naêm 2005 taêng cao nhaát so vôùi 5 naêm tröôùc ñoù. Tieát kieäm trong nöôùc gia taêng caû veà quy moâ, caû veà tyû leä so vôùi GDP (tyû leä toång tích luõy taøi saûn so vôùi GDP ñaït 29,6% naêm 2000 ñaõ taêng leân ñaït 35,6% naêm 2004, neáu tröø ñi cheânh leäch xuaát, nhaäp khaåu haøng hoùa, dòch vuï thì tyû leä treân ñaõ taêng töông öùng töø 27,1% leân 28%). Xuaát khaåu taêng nhanh caû veà quy moâ, kim ngaïch, caû veà maët haøng, caû veà thò tröôøng. Kim ngaïch 10 thaùng cuûa naêm 2005 ñaõ baèng möùc caû naêm 2004, bình quaân moãi thaùng ñaõ baèng möùc caû naêm töø 1992 trôû veà tröôùc; bình quaân ñaàu ngöôøi cao gaáp 10 laàn so vôùi naêm 1992; toác ñoä taêng xuaát khaåu cao gaáp 2,3 laàn toác ñoä taêng GDP; tyû leä xuaát khaåu so vôùi GDP ñaït treân 62%. Ñieàu naøy chöùng toû ñoä môû cöûa thò tröôøng cuûa Vieät Nam khaù cao. Soá löôïng maët haøng xuaát khaåu taêng nhanh; trong 10 thaùng ñaõ coù 7 maët haøng ñaït treân 1 tyû USD. Vieät Nam ñaõ coù quan heä buoân baùn vôùi haàu heát caùc nöôùc vaø vuøng laõnh thoå treân theá giôùi, trong ñoù ñaït kim ngaïch cao vôùi caùc nöôùc lôùn, caùc nöôùc phaùt trieån. 2.3 Thaønh töïu cuûa ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam 2.3.1 Taêng tröôûng giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp Sau giai ñoaïn khoù khaên ban ñaàu, keå töø naêm 1986, coâng nghieäp Vieät Nam ñaõ daàn daàn ñi vaøo theá oån ñònh vaø coù nhöõng böôùc tieán roõ reät. Neáu nhö taêng tröôûng giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp naêm 1989 laø 3,0%; naêm 1990 laø 3,1% vaø naêm 1991 ñaùnh daáu söï tieán trieån vöôït baäc, toác ñoä taêng tröôûng giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp laø 29 10,4% vaø ñaït möùc taêng tröôûng bình quaân laø 13,4% naêm. Trong thôøi kyø 1991-1995, trong ñoù coâng nghieäp quoác doanh taêng 15,3% naêm, khu vöïc coâng nghieäp ngoaøi quoác doanh taêng 10% naêm vaø khu vöïc coâng nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taêng 24,2%/naêm. Coù theå thaáy, toác ñoä taêng tröôûng giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp cuûa toaøn boä caùc khu vöïc trong nöôùc thaáp hôn nhieàu so vôùi khu vöïc coâng nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Ñieàu naøy chöùng toû ñoùng goùp raát quan troïng cuûa khu vöïc coâng nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo thaønh töïu cuûa coâng nghieäp Vieät Nam giai ñoaïn 1991-1995. Trong giai ñoaïn 5 naêm gaàn ñaây (2001-2005) giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp taêng bình quaân 13% naêm, qua thöïc hieän 3 naêm ñaït möùc taêng tröôûng bình quaân 15% vôùi nhòp ñoä taêng haøng naêm töông ñoái oån ñònh vaø coù xu höôùng naêm sau cao hôn naêm tröôùc ( naêm 2001 taêng 14,6%; naêm 2002 taêng 14,8%; naêm 2003 taêng 15,8% naêm 2004 taêng 16% vaø naêm 2005 taêng 17,2% ) trong ñoù khu vöïc doanh nghieäp Nhaø nöôùc taêng bình quaân 12,1%/naêm; khu vöïc ngoaøi quoác doanh taêng 19,8%/naêm; khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taêng 15,6%/naêm. So vôùi 10 naêm tröôùc, möùc gia taêng cuûa töøng khu vöïc thay ñoåi khaùc nhau do dòch chuyeån cô caáu giöõa caùc khu vöïc theo höôùng tyû troïng khu vöïc doanh nghieäp Nhaø nöôùc giaûm daàn, khu vöïc ngoaøi quoác doanh vaø khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taêng nhanh. Baûng2.1: Toác ñoä taêng giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp bình quaân haøng naêm ( theo giaù so saùnh naêm 1994 ) (Ñvt: %) Trong ñoù Toaøn ngaønh Khu vöïc DNNN Khu vöïc NQD Khu vöïc coù voán ÑTNN Thôøi kì 1991-1995 13,7 13,4 10,6 23,3 Thôøi kì 1996-2000 13,9 9,8 11,6 22,4 Thôøi kì 2001-2004 15 12,1 19,8 15,6 Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ vaø Boä Thöông maïi 30 Khu vöïc doanh nghieäp Nhaø nöôùc (DNNN) tuy nhòp ñoä taêng tröôûng khoâng cao vaø ñang coù xu höôùng giaûm daàn caû veà toác ñoä taêng vaø tyû troïng, song hieän taïi khu vöïc naøy vaãn chieám tyû troïng cao ( 36,1% giaù trò saûn xuaát toaøn ngaønh); khaû naêng caïnh tranh cuõng nhö hieäu quaû saûn xuaát ñang ñöôïc naâng leân vaø saûn xuaát phaàn lôùn caùc saûn phaåm quan troïng cuûa neàn kinh teá nhö : doanh nghieäp Nhaø nöôùc chieám 95,6% saûn xuaát ñieän; khai thaùc than chieám 96,8%; phaân boùn 99,6%; xi maêng 66,6% . . . Sôû dó doanh nghieäp Nhaø nöôùc taêng chaäm vaø tyû troïng giaûm laø do moãi naêm coù töø 120 -150 doanh nghieäp coå phaàn hoùa maø Nhaø nöôùc khoâng giöõ coå phaàn treân 50% neân chuyeån sang khu vöïc ngoaøi quoác doanh. Khu vöïc ngoaøi quoác doanh ( NQD ) hieän taïi chieám 26,1% giaù trò saûn xuaát toaøn ngaønh, laø khu vöïc coù toác ñoä taêng tröôûng cao nhaát ( naêm 2001 taêng 21,5%; naêm 2002 ta._. ñaàu tö cuõng nhö caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc coù thôøi gian tìm hieåu vaø chuaån bò aùp duïng. - Veà thuû tuïc haønh chính, caàn hoaøn thieän cô cheá moät cöûa ôû caùc cô quan caáp pheùp vaø quaûn lyù ñaàu tö, taêng cöôøng phaân caáp maïnh hôn nöõa quaûn lyù ñaàu tö ñi ñoâi vôùi taêng cöôøng cô cheá phoái hôïp, giaùm saùt vaø kieåm tra; giaûi quyeát kòp thôøi caùc thuû tuïc veà ñaát ñai, xuaát nhaäp khaåu, haûi quan,..... - Veà keát caáu haï taàng, tieáp tuïc huy ñoäng moïi nguoàn löïc trong vaø ngoaøi nöôùc, trong ñoù coù vieäc ban haønh quy cheá khuyeán khích tö nhaân ñaàu tö naâng caáp caùc coâng trình giao thoâng, caûng bieån, dòch vuï vieãn thoâng, cung caáp ñieän nöôùc, phaán ñaáu khoâng ñeå xaûy ra tình traïng thieáu ñieän cho hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh. - Veà xuùc tieán ñaàu tö, caàn trieån khai xaây döïng caùc ñaàu moái xuùc tieán ñaàu tö ôû moät soâ ñòa baøn troïng ñieåm, ñoåi môùi phöông thöùc xuùc tieán ñaàu tö. - Khaån tröông ban haønh caùc chính saùch hôïp lyù nhaèm phaùt trieån nhanh ngaønh coâng nghieäp phuï trôï, baûo ñaûm giaûi quyeát toát hôn vieäc cung caáp nguyeân lieäu, phuï tuøng, linh kieän cho caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi. - Ñoái voái nguoàn voán ODA, caàn ñaåy nhanh tieán ñoä giaûi ngaân vaø taêng cöôøng quaûn lyù, giaùm saùt thöôøng xuyeân vieäc söû duïng voán vay, ñaûm baûo söû duïng voán vay ñuùng muïc ñích, ñuùng ñoái töôïng, thöïc hieän ñaày ñuû moïi cam keát vôùi caùc toå chöùc taøi chính quoác teá vaø Chính phuû caùc nöôùc ngay töø giai ñoaïn ñaàu (phuï luïc 3). 3.2.1.4 Taêng cöôøng tieàm löïc taøi chính cho caùc doanh nghieäp ngaønh coâng nghieäp tieán tôùi thaønh laäp caùc taäp ñoaøn kinh teá maïnh Trong boái caûnh hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi ngaøy caøng saâu roäng coäng vôùi söï phaùt trieån khoâng ngöøng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng, yeâu caàu caùc doanh nghieäp phaûi coù khaû naêng caïnh tranh toát, tieàm löïc taøi chính vöõng maïnh. 74 Taäp ñoaøn kinh teá coù khaû naêng huy ñoäng raát lôùn caùc nguoàn löïc trong xaõ hoäi ñeå phaùt trieån kinh teá, taêng khaû naêng caïnh tranh cuûa caû taäp ñoaøn vaø caùc coâng ty thaønh vieân, taïo söùc maïnh choáng laïi söùc eùp cuûa caùc taäp ñoaøn nöôùc ngoaøi. Hình thaønh caùc taäp ñoaøn kinh teá ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån laø moät bieän phaùp toát ñeå choáng laïi söï xaâm nhaäp oà aït cuûa caùc coâng ty nöôùc ngoaøi trong ñieàu kieän buoäc phaûi môû roäng thò tröôøng ñeå hoäi nhaäp, giuùp cho saûn xuaát trong nöôùc töøng böôùc lôùn maïnh vaø vöôn ra thò tröôøng theá giôùi. Hình thöùc taäp ñoaøn khaéc phuïc tình traïng thieáu voán ôû caùc coâng ty nhoû, cho pheùp caùc coâng ty thaønh vieân söû duïng nguoàn voán lôùn cuûa taäp ñoaøn ñeå ñaàu tö vôùi hieäu quaû cao nhaát theo lôïi theá kinh teá qui moâ. Nhö phaàn thöïc traïng ñaõ ñeà caäp, nhieàu doanh nghieäp ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam coù voán raát nhoû. Naêng löïc taøi chính yeáu daãn ñeán gaëp nhieàu khoù khaên trong toå chöùc hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh. Vì vaäy trong boái caûnh caïnh tranh vaø toaøn caàu hoùa, chuû tröông thaønh laäp caùc taäp ñoaøn kinh teá ôû Vieät Nam laø hôïp lyù. YÙ töôûng phaùt trieån moät soá toång coâng ty thaønh taäp ñoaøn kinh teá ñaõ ñöôïc manh nha töø nhöõng naêm 1990. Vieäc saép xeáp laïi caùc toång coâng ty theo tinh thaàn Quyeát ñònh 90/TTg vaø 91/TTg cuûa Thuû töôùng chính phuû nhaèm phaùt huy noäi löïc, taêng cöôøng moái quan heä lieân keát ngang vaø moái lieân keát doïc, taïo ñaø cho vieäc hình thaønh moät soá doanh nghieäp Nhaø nöôùc thöïc söï hoäi ñuû söùc maïnh vöôn ra thò tröôøng khu vöïc vaø theá giôùi. Thöïc hieän caùc quyeát ñònh naøy, moät soá toång coâng ty maïnh coù töø 7 thaønh vieân trôû leân vaø coù qui moâ voán töø 1.000 tæ ñoàng trôû leân ñöôïc thí ñieåm phaùt trieån theo moâ hình taäp ñoaøn kinh teá. Ngaønh coâng nghieäp hieän coù 4 toång coâng ty ñang trong giai ñoaïn laäp döï aùn thí ñieåm hoaït ñoäng theo moâ hình taäp ñoaøn laø Toång coâng ty Daàu khí Vieät Nam, Toång coâng ty Deät may Vieät Nam, Toång coâng ty Ñieän löïc Vieät Nam vaø Toång coâng ty Than Vieät Nam. Thöïc teá cho thaáy, ñaây laø nhöõng toång coâng ty coù tieàm löïc taøi chính maïnh vaø coù boä maùy quaûn lyù hoaït ñoäng raát qui cuû töø nhieàu naêm nay. Nhöng 75 ñaây vaãn chæ laø giai ñoaïn sô khôûi, ñeå thöïc söï phaùt trieån thaønh taäp ñoaøn kinh teá maïnh vaãn caàn coù theâm thôøi gian, coù khung phaùp lyù phuø hôïp keøm theo laø cô cheá chính saùch cuï theå, ñoàng thôøi phaûi coù söï chæ ñaïo ñuùng höôùng, kòp thôøi cuûa caùc ngaønh, caùc caáp cuøng söï noã löïc cuûa baûn thaân caùc doanh nghieäp. Beân caïnh ñoù, ñeå coù moät tieàm löïc taøi chính vöõng maïnh thì caùc doanh nghieäp phaûi maïnh veà noäi löïc vaø coù hoã trôï cuûa ngoaïi löïc. Vai troø cuûa Nhaø nöôùc trong vieäc taïo ñieàu kieän ñeå caùc doanh nghieäp taêng cöôøng tieàm löïc taøi chính laø khoâng theå thieáu. Nhaø nöôùc caàn xaây döïng thò tröôøng taøi chính thoâng thoaùng, thuaän lôïi cho caùc doanh nghieäp huy ñoäng voán cho saûn xuaát kinh doanh. 3.2.2 Caùc giaûi phaùp hoã trôï 3.2.2.1 Chính saùch ñaàu tö trong coâng nghieäp +Löïa choïn ñaàu tö trong coâng nghieäp: Vieät Nam caàn phaùt trieån cô caáu ngaønh kinh teá theo höôùng vöøa phaùt huy noäi löïc, lôïi theá so saùnh, naâng cao söùc caïnh tranh quoác teá, vöøa phuø hôïp vôùi xu theá chuyeån bieán cuûa thôøi ñaïi. Neân öu tieân phaùt trieån nhöõng ngaønh coâng nghieäp muõi nhoïn laø nhöõng ngaønh coù khaû naêng caïnh tranh, chieám tyû troïng ñaùng keå treân thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá, noù coù khaû naêng lan toûa, loâi keùo caùc ngaønh coâng nghieäp phuï trôï cuøng phaùt trieån. Hieän taïi, coâng nghieäp Vieät Nam ñang phaùt trieån theo 3 nhoùm vôùi nhöõng cô cheá, chính saùch khaùc nhau, bao goàm: - Nhoùm ngaønh coâng nghieäp coù lôïi theá caïnh tranh: goàm caùc ngaønh cheá bieán noâng laâm, coâng nghieäp naëng vaø tieåu thuû coâng nghieäp. - Nhoùm ngaønh coâng nghieäp neàn taûng: goàm caùc ngaønh coâng nghieäp cô baûn saûn xuaát tö lieäu saûn xuaát nhö haï taàng, naêng löôïng; caùc ngaønh cô khí, hoùa chaát cô baûn, hoùa daàu... nhaèm ñaûm baûo nhu caàu trong nöôùc vaø ñaûm baûo an ninh töï chuû trong ñieàu kieän thò tröôøng theá giôùi coù nhieàu bieán ñoäng. 76 - Nhoùm ngaønh coâng nghieäp tieàm naêng: bao goàm caùc ngaønh coâng nghieäp söû duïng tri thöùc vaø coâng ngheä cao, cô khí cheá taïo, hoùa chaát. Nhöõng nhoùm naøy tuy giaù trò saûn xuaát coøn khieâm toán nhöng laïi laø ngaønh coâng nghieäp coù lôïi theá caïnh tranh so saùnh ñoäng maø ngaønh coâng nghieäp caàn phaûi thöïc hieän chuyeån dòch maïnh meõ trong töông lai. + Öu tieân ñaàu tö, ñaåy maïnh phaùt trieån caùc ngaønh hoã trôï coâng nghieäp. Taän duïng nguoàn löïc trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi ñeå ñaàu tö, thöïc hieän caùc chính saùch öu ñaõi veà thueá nhaèm ñaåy maïnh phaùt trieån caùc ngaønh hoã trôï coâng nghieäp laø muõi ñoät phaù chieán löôïc ñeå nhanh choùng khaéc phuïc yeáu keùm cô baûn cuûa ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam. Caùc ngaønh naøy phaùt trieån seõ taïo nhieàu vieäc laøm vaø taïo thuaän lôïi thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi töø caùc coâng ty ña quoác gia lôùn. + Chi tieâu coâng coäng daønh cho nghieân cöùu vaø phaùt trieån : ñoái vôùi neàn coâng nghieäp Vieät Nam, söï yeáu keùm veà coâng ngheä saûn xuaát vaø cuøng vôùi noù laø chaát löôïng ñaïi ña soá saûn phaåm chöa cao laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân chính daãn ñeán naêng löïc caïnh tranh thaáp ôû moät soá ngaønh, moät soá doanh nghieäp. Do ñoù, ngoaøi vieäc ñaàu tö vaøo nghieân cöùu vaø phaùt trieån, vieäc thuùc ñaåy aùp duïng caùc tieán boä khoa hoïc vaøo saûn xuaát laø vaán ñeà then choát phaûi giaûi quyeát. Tröôùc maét caàn thaønh laäp caùc cô sôû trung gian- nôi taäp hôïp nhu caàu cuûa neàn kinh teá veà coâng ngheä, hình thaønh neân nhöõng döï aùn nghieân cöùu coù tính khaû thi, môøi goïi caùc nhaø khoa hoïc tham gia saùng cheá. Caùc nghieân cöùu phaùt trieån theo ñuùng nhu caàu thöïc teá nhu treân seõ phaùt huy toái ña hieäu quaû cuûa noù. 3.2.2.2 Xaây döïng moâi tröôøng kinh doanh vaø keát caáu haï taàng coù hieäu quaû Ñoái vôùi caùc nöôùc coâng nghieäp hoùa muoän, vieäc xaây döïng keát caáu haï taàng veà kinh teá, moâi tröôøng phaùp lyù oån ñònh laø ñieàu kieän raát quan troïng ñeå ñaåy nhanh toác ñoä vaø quy moâ phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp. Keát caáu haï taàng thuaän lôïi laø caùch toát nhaát ñeå noái lieàn caùc cô sôû saûn xuaát, khai thaùc nguuyeân lieäu vôùi caùc trung taâm cheá 77 bieán, saûn xuaát vaø khai thoâng saûn phaåm coâng nghieäp vôùi thò tröôøng. Heä thoáng phaùp luaät phaûi ñaûm baûo taïo ra moâi tröôøng hoaït ñoäng, kinh doanh bình ñaúng cho moïi thaønh phaàn kinh teá, khuyeán khích ñaàu tö coâng ngheä môùi. 3.2.2.3 Phaùt trieån nhanh nguoàn nhaân löïc coù chaát löôïng cao Trong thôøi ñaïi coâng ngheä thoâng tin vaø kinh teá tri thöùc, thì vieäc ñaøo taïo vaø naâng cao trình ñoä nguoàn nhaân löïc phaûi ñöôïc tieán haønh thöôøng xuyeân, lieân tuïc, taïi caùc ñôn vò saûn xuaát kinh doanh, ñoù cuõng chính laø moät trong nhöõng bieän phaùp quan troïng laøm gia taêng nhanh haøm löôïng chaát xaùm trong giaù thaønh saûn phaåm( ôû caùc nöôùc coù neàn kinh teá phaùt trieån haøm löôïng chaát xaùm chieám tôùi khoaûng 1/3 giaù thaønh saûn phaåm) töø ñoù goùp phaàn taêng khaû naêng caïnh tranh cuûa haøng hoùa treân thöông tröôøng. Thöïc teá cho thaáy raèng khaû naêng caïnh tranh saûn phaåm cuûa doanh nghieäp saûn xuaát thöôøng gaén lieàn vôùi coâng taùc ñaøo taïo vaø nghieân cöùu khoa hoïc . Hieän taïi möùc ñaàu tö bình quaân cuûa caùc doanh nghieäp cho nghieân cöùu khoa hoïc vaø phaùt trieån coâng ngheä khoâng quaù 0,25% doanh thu, trong khi ñoù ôû caùc nöôùc coâng nghieäp tyû leä naøy thöôøng laø 5-6%, coøn ñoái vôùi caùc nöôùc phaùt trieån leân tôùi 10%. Möùc ñaàu tö cho nghieân cöùu khoa hoïc vaø phaùt trieån coâng ngheä thaáp cuõng laø moät nguyeân nhaân quan troïng daãn ñeán khaû naêng caïnh tranh yeáu keùm cuûa haøng hoùa Vieät Nam treân thò tröôøng theá giôùi. Chính vì theá, coâng taùc ñaøo taïo vaø phaùt trieån nguoàn nhaân löïc trong caùc doanh nghieäp caàn gaén lieàn vôùi coâng taùc nghieân cöùu, caûi tieán kyõ thuaät, hoaøn thieän phöông phaùp quaûn lyù, vaø xem ñoù nhö moät trong nhöõng boä phaän quan troïng trong toång theå chieán löôïc kinh doanh cuûa doanh nghieäp ñeå taêng naêng suaát lao ñoäng haï giaù thaønh saûn phaåm. Ñaây cuõng laø yeáu toá quan troïng ñeå taïo ñaø cho neàn kinh teá taêng tröôûng theo chieàu saâu. Vieät Nam laø moät quoác gia ñi sau trong quaù trình phaùt trieån kinh teá. Chuùng ta coù lôïi theá cuûa moät nöôùc ñi sau laø coù theå tieáp nhaän caùc kinh nghieäm trong quaûn lyù, tieáp nhaän caùc coâng ngheä hieän ñaïi maø khoâng caàn ñaàu tö nhieàu. Vaán ñeà ôû ñaây chính laø 78 vai troø cuûa con ngöôøi trong vieäc tieáp nhaän vaø khai thaùc coâng ngheä, vaän duïng caùc kinh nghieäm trong quaûn lyù. Coù ñöôïc moät nguoàn löïc maïnh, coù tri thöùc, coù naêng löïc,... chaéc chaén chuùng ta khoâng chæ döøng laïi ôû vieäc chæ coù tieáp nhaän vaø khai thaùc maø coøn coù theå phaùt trieån leân möùc cao hôn. 3.2.2.4 Caùc hoaït ñoäng hoã trôï môû roäng thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm coâng nghieäp Trong boái caûnh hoäi nhaäp toaøn caàu vaø caïnh tranh quoác teá thì vaán ñeà môû roäng vaø chieám lónh thò phaàn saûn phaåm, keå caû taïi thò tröôøng noäi ñòa phaûi ñöôïc quan taâm haøng ñaàu, maø ñaëc bieät laø coâng taùc xuùc tieán thöông maïi vaø xaây döïng thöông hieäu saûn phaåm. Vì theá coâng taùc xuùc tieán thöông maïi caàn ñöôïc naâng leân moät caáp ñoä môùi, vaø noù phaûi laø moät boä phaän quan troïng trong chieán löôïc kinh doanh cuûa doanh nghieäp, ñaëc bieät chuù troïng ñeán vieäc ñaàu tö vaø xaây döïng thöông hieäu. Vì noù coù yù nghóa quan troïng ñeå taêng söùc caïnh tranh vaø gia taêng lôïi nhuaän cuûa saûn phaåm. Chuùng ta caàn coù moät chieán löôïc toång hôïp ñeå môû roäng thò tröôøng cho haøng coâng nghieäp, ñaëc bieät laø ñaåy maïnh xuaát khaåu. Nhaø nöôùc neân ñaët vaán ñeà xuaát khaåu haøng coâng nghieäp thaønh chieán löôïc quoác gia, ñaët muïc tieâu haøng naêm vaø coù cheá ñoä khuyeán khích, khen thöôûng, baøn baïc giöõa Nhaø nöôùc vaø caùc doanh nghieäp xuaát khaåu. Ñeå ñaûm baûo tính hieäu quaû, ngaønh coâng nghieäp caàn chuù troïng phaùt trieån thò tröôøng höôùng vaøo caùc maët haøng muõi nhoïn, taêng soá löôïng vaø chuûng loaïi saûn phaåm. Nhaø nöôùc caàn taêng cöôøng hoaït ñoäng xuùc tieán thöông maïi nhaèm taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp tieáp caän vaø môû roäng thò tröôøng nöôùc ngoaøi. Chieán löôïc coâng nghieäp hoùa höôùng veà xuaát khaåu deã bò aûnh höôûng bôûi caùc bieán ñoäng veà thò tröôøng do caùc söï kieän kinh teá, chính trò gaây ra. Do ñoù ñeå giaûm ruûi ro trong kinh doanh, caùc doanh nghieäp Vieät Nam caàn phaûi ña daïng hoùa thò tröôøng xuaát khaåu vaø phaùt trieån thò tröôøng trong nöôùc. 79 3.2.2.5 Taùi caáu truùc laïi ngaønh Trong xu theá hoäi nhaäp vaø phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam ñöùng tröôùc thaùch thöùc laø thieáu nguyeân lieäu saûn xuaát trong nöôùc, tyû leä noäi ñòa hoùa khoâng cao, chuû yeáu phaûi nhaäp khaåu neân nhieàu doanh nghieäp vaãn gia coâng, laép raùp daãn ñeán laøm taêng giaù thaønh saûn phaåm, giaûm khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm. Maët khaùc, cô cheá quaûn lyù , boä maùy quaûn lyù cuûa caùc doanh nghieäp coøn quaù naëng neà vaø coàng keành cuõng laø moät löïc caûn giaûm naêng löïc caïnh tranh cuûa ngaønh coâng nghieäp trong tieán trình hoäi nhaäp. Chính vì vaäy, ngaønh coâng nghieäp caàn phaûi taùi caáu truùc laïi ngaønh, caùc doanh nghieäp phaûi taùi caáu truùc laïi quy moâ, boä maùy hoaït ñoäng, taäp trung phaùt trieån moät soá ngaønh nhoùm saûn phaåm chuû löïc mang haøm löôïng khoa hoïc cao. Ñôn cöû nhö ñaõ giaûi theå moät soá toång coâng ty nhaø nöôùc cho phuø hôïp vôùi tình hình quaûn lyù môùi; quyeát ñònh coå phaàn hoùa moät soá toång coâng ty vaø coâng ty lôùn, chuyeån moät soá toång coâng ty sang hoaït ñoäng theo moâ hình coâng ty meï- coâng ty con...(phuï luïc 8).Caàn ñaåy maïnh vieäc coå phaàn hoùa ñeå caùc doanh nghieäp vaøo thöông tröôøng vôùi boä maùy naêng ñoäng hôn, traùch nhieäm gaén vôùi quyeàn lôïi, ñoàng thôøi ñeå laøm laønh maïnh hoùa tình hình taøi chính cuûa caùc doanh nghieäp. Söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng toaøn caàu vaø tieán boä cuûa khoa hoïc – coâng ngheä thôøi gian gaàn ñaây ñaõ keùo theo vieäc ñieàu chænh lieân tuïc cô caáu kinh teá, taïo ra haøng loaït ngaønh saûn xuaát môùi giöõ vò trí then choát trong neàn kinh teá nhö coâng ngheä thoâng tin, coâng ngheä sinh hoïc, coâng ngheä vaät lieäu môùi vaø coâng ngheä naêng löôïng. Trong ñoù, coâng ngheä thoâng tin laø moät trong nhöõng ngaønh coù toác ñoä phaùt trieån cao nhaát, ñaõ thuùc ñaåy caûi caùch, môû cöûa giöõa caùc quoác gia vaø caùc khu vöïc, ñaùnh daáu xu höôùng chuyeån töø neàn kinh teá coâng nghieäp sang neàn kinh teá tri thöùc... Trong boái caûnh hoäi nhaäp kinh teá quoác teá vaø neàn kinh teá theá giôùi ñang böôùc vaøo moät daïng thöùc môùi- neàn kinh teá tri thöùc. Caùc ngaønh coâng ngheä cao( coâng ngheä 80 thoâng tin, coâng ngheä sinh hoïc, coâng ngheä vaät lieäu môùi) phaûi ñöôïc öu tieân vaø quan taâm haøng ñaàu. Do ñoù, Nhaø nöôùc caàn xaây döïng chieán löôïc toång theå veà phaùt trieån caùc ngaønh coâng ngheä cao vôùi moät cô cheá ñaëc thuø veà caùc phöông dieän ñaàu tö, taøi chính, tín duïng ( ñöôïc thueâ ñaát vôùi giaù reû, ñöôïc mieãn giaûm caùc loaïi thueá, ñöôïc vay voán tín duïng vôùi laõi suaát öu ñaõi ). Ñeå phaùt trieån caùc ngaønh coâng ngheä cao ñoøi hoûi moät nguoàn voán ñaàu tö ban ñaàu raát lôùn, ñieàu naøy coù theå aûnh höôûng phaàn naøo tôùi vieäc phaân boå caùc nguoàn löïc xaõ hoäi, nhöng ñaây laïi laø nhöõng ngaønh coù haû naêng thu hoài voán nhanh, hieäu suaát ñaàu tö lôùn. Vì theá trong thôøi gian tôùi caàn gia taêng maïnh meõ tyû troïng voán ñaàu tö cho caùc ngaønh coâng ngheä cao trong toång voán ñaàu tö cho toaøn xaõ hoäi. KEÁT LUAÄN Ñeå phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam, tröôùc heát chuùng ta caàn xaùc ñònh chieán löôïc phaùt trieån linh hoaït vaø phuø hôïp vôùi tieàm löïc, ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc, cuûa khu vöïc vaø theá giôùi. Trong chöông 3, taùc giaû taäp trung ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp taøi chính vaø caùc giaûi phaùp hoã trôï vôùi mong muoán ñöôïc ñoùng goùp moät phaàn nhoû vaøo vieäc phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam, goùp phaàn vaøo söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc . 81 KEÁT LUAÄN Ñeå phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam, chuùng ta caàn nhaän bieát nhöõng yeáu keùm, khoù khaên, ñöa ra ñöôïc caùc giaûi phaùp ñeå giaûi quyeát laø yeáu toá caàn thieát ñeå taïo ñaø cho ngaønh coâng nghieäp vöôn leân. Tuy nhieân ñeå ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam phaùt trieån nhanh vaø beàn vöõng moät yeâu caàu caàn thieát laø söï ñoåi môùi, tính naêng ñoäng cuûa moãi doanh nghieäp trong khaâu taïo ra saûn phaåm môùi, chaát löôïng cao, giaù thaønh haï vaø ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa xaõ hoäi. Cuøng vôùi vieäc vöôn leân cuûa töøng doanh nghieäp, moät chính saùch hoã trôï, khuyeán khích vaø ñaõi ngoä ñoái vôùi caùc doanh nghieäp laøm aên uy tín, coù saùng kieán kyõ thuaät môùi, laøm lôïi cho doanh nghieäp vaø nhaø nöôùc… laø vieäc caàn ñöôïc phaùt huy vaø môû roäng. Caùc chính saùch ñoù bao goàm hoã trôï voán, coâng ngheä maùy moùc, chuyeân gia; chuyeån giao khoa hoïc kyõ thuaät tieân tieán; quaõng baù thöông hieäu, tieáp thò haøng hoùa ôû quy moâ quoác gia. Beân caïnh cheá ñoä trôï giuùp, khen thöôûng thì moät haønh lang phaùp lyù ñuû thoâng thoaùng, mang tính thöïc tieãn, phuïc vuï vì lôïi ích cuûa nhaø saûn xuaát laø raát caàn thieát trong coâng cuoäc ñoåi môùi ngaønh coâng nghieäp Vieät Nam. 82 Taøi lieäu tham khaûo 1. Th.S Ñaøm Xuaân Anh (2006), “Vai troø cuûa nguoàn nhaân löïc trong tieán trình hoøa nhaäp kinh teá cuûa Vieät Nam”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, soá 185, trang 54-55. 2. Nguyeãn Vaên Coâng (2006), “Moät soá bieän phaùp chuû yeáu goùp phaàn hoaøn thieän luaät thueá giaù trò gia taêng ñeán naêm 2020”, ”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, soá 183, trang 42-44. 3. PGS.TS. Nguyeãn Thò Dieãm Chaâu (2005), “Giaûi phaùp goùp phaàn hoaøn thieän luaät thueá thu nhaäp doanh nghieäp ôû Vieät Nam trong giai ñoaïn hieän nay”, ”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, soá 172, trang 58-59. 4. TS. Nguyeãn Xuaân Duõng (2002), Moät soá ñònh höôùng ñaåy maïnh coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa ôû Vieät Nam giai ñoaïn 2001-2010, NXB Khoa hoïc xaõ hoäi, Haø noäi. 5. TS. Hoaøng Ñöùc (2005), “Nhìn laïi quaù trình töï do hoùa laõi suaát ôû nöôùc ta”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, soá 186, trang 42-43. 6. PGS.TS. Ñoã Ñöùc Ñònh (2004), Kinh teá hoïc phaùt trieån veà coâng nghieäp hoùa vaø caûi caùch neàn kinh teá, NXB Chính trò quoác gia, Haø noäi. 7. Nguyeãn Hoaøi (2005), “ Hai vaán ñeà cô baûn cuûa coâng nghieäp Vieät Nam ñeán 2020”, Baùo ñieän töû - Thôøi baùoKinh teá Vieät Nam.. 8. Hoaøng Trung Haûi (2006), “ Caùc giaûi phaùp thu huùt voán ñaàu tö ñeå phaùt trieån ngaønh Coâng nhieäp”, Taïp chí Coâng nghieäp, kì 1 thaùng 06, trang 5. 9. TS. Nguyeãn Troïng Hoaøi, Th.S Voõ Taát Thaéng (2005), “ Taäp ñoaøn kinh teá ôû Vieät Nam”, ”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, soá 180, trang 2-5. 10. PGS.TS Ñaøo Duy Huaân (2006), “Nhìn laïi kinh teá Vieät Nam naêm 2005 vaø ñònh höôùng phaùt trieån naêm 2006”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, soá 183, trang 15-18. 83 11. TS. Ñoaøn Thanh Haø (2005), “Chieán löôïc cho caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam trong tieán trình hoäi nhaäp quoác teá”, ”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, soá 176, trang 50-52. 12. Ninh Kieàu (2004), “ Coâng nghieäp saün saøng hoäi nhaäp”, Baùo ñieän töû - Thôøi baùoKinh teá Vieät Nam.. 13. Hoà Quang Minh ( 2006), “ Nguoàn löïc ñaàu tö töø beân ngoaøi phuïc vuï phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi giai ñoaïn 2006-2010”, Taïp chí Coâng nghieäp, kì 1 thaùng 06, trang 12. 14. PGS.TS. Traàn Hoaøng Ngaân, Th.S Traàn Phöông Thaûo, Th.S Phaïm Thò Anh Thö ( 2005), “ Thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam sau moät chaëng ñöôøng 5 naêm”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, soá 179, trang 2-5. 15. GS.TS. Nguyeãn Thieän Nhaân (2006), “Saùu baøi hoïc chuyeån dòch cô caáu kinh teá vaø naâng cao hieäu quaû kinh doanh töø thöïc tieãn Tp.Hoà Chí Minh”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, soá 183, trang 22-25. 16. TS. Haø Thò Ngoïc Oanh (2005), “Söùc caïnh tranh cuûa haøng hoùa trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá quoác teá”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, soá 181, trang 22- 25. 17. Leâ Taán Phöôùc (2006), “AÛnh höôûng töï do hoùa taøi chính ñeán heä thoáng ngaân haøng Vieät Nam”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, soá 183, trang 40-42. 18. Th.S Leâ Thò Thanh Tuøng, Th.S Leâ Ngoïc Uyeån (2001), “Kinh teá hoïc phaùt trieån – Ñeà cöông baøi giaûng vaø baøi taäp. 19. Toång cuïc Thoáng keâ (2003), “ Kinh teá xaõ hoäi Vieät Nam 3 naêm (2001- 2003)”, NXB Thoáng keâ. 20. “Chính saùch coâng nghieäp vaø thöông maïi cuûa Vieät Nam trong boái caûnh hoäi nhaäp” , NXB Thoáng keâ,2003. 84 21. Trung taâm thoâng tin thöông maïi (2003), “ Thò tröôøng Vieät Nam thôøi kyø hoäi nhaäp AFTA”, NXB Toång hôïp TP.HCM. 22. TS Ñaëng Tuøng ( 2006), “ Xaây döïng ñònh höôùng chieán löôïc veà phaùt trieån coâng nghieäp beàn vöõng “,Taïp chí Coâng nghieäp, kì 1 thaùng 06, trang 6. 23. Söû Ñình Thaønh (2005), “Ñònh höôùng caûi caùch chính saùch thueá cuûa Vieät Nam”, ”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, soá 179, trang 53-55. 24. GS.TS. Voõ Thanh Thu (2005), “Hoaït ñoäng ñaàu tö nöôùc ngoaøi naêm 2004 thöïc traïng vaø kieán nghò giaûi phaùp”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, soá 171, trang 13-14. 25. PGS.TS. Phöông Ngoïc Thaïch (2005), “ Moät soá thaùch thöùc lôùn khi Vieät Nam hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, soá 171, trang 30-35. 26. Th.S Nguyeãn Quoác Toøng (2006), “Phaùt trieån nhanh moät soá coâng ngheä troïng ñieåm, tieân tieán cuûa Tp. Hoà Chí Minh giai ñoaïn 2006-2010”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, soá 185, trang 20-23. 27. TS. Buøi Kim Yeán (2005), “ Thò tröôøng chöùng khoùan Vieät Nam troøn 5 tuoåi laøm theá naøo ñeå phaùt trieån nguoàn nhaân löïc”, ”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, soá 178, trang 29-31. 28. PGS.TS. Ñoaøn thò Hoàng Vaân (2005), “Xuaát khaåu 2005 höôùng tôùi muïc tieâu 30,5 tyû USD”, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, soá 172, trang 22-23. Caùc website: - www.vneconomy.com.vn - www.google.com.vn - www.dei.gov.vn - www.mpi.gov.vn - www.mof.gov.vn 85 PH Ụ L ỤC Phuï luïc 1 : Ñoùng goùp cuûa ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñoái vôùi voán ñaàu tö phaùt trieån ( Ñvt : nghìn tyû ñoàng ) Naêm Toång voán ñaàu tö phaùt trieån Khu vöïc kinh teá Nhaø nöôùc Khu vöïc ngoaøi quoác doanh Khu vöïc FDI Tyû troïng FDI (%) 1995 72,4 30,34 20,0 23,39 32,3 1996 87,4 42,9 21,8 25,00 28,6 1997 108,4 53,6 24,5 33,93 31,3 1998 117,1 65,0 27,8 29,16 24,9 1999 131,2 76,9 31,5 23,88 18,2 2000 145,3 83,6 34,6 24,41 16,8 2001 163,5 95,0 38,5 39,24 24 2002 183,8 103,3 46,5 34,00 18,5 2003 217,6 123,0 58,1 36,40 16,8 Nguoàn : Toång cuïc Thoáng keâ Phuï löïc 2 : Tyû troïng cuûa khu vöïc FDI trong moät soá saûn phaåm Stt Ngaønh Tyû troïng chieám trong toång soá (%) 1 Laép raùp oâtoâ 96,1 2 Saûn xuaát vaø laép raùp xe maùy 80,3 3 Saûn xuaát vaø laép raùp ti vi 88,0 4 Laép raùp maùy giaët, tuû laïnh 100 5 Khai thaùc daàu thoâ 100 6 Saûn xuaát daàu thöïc vaät 55,5 7 Saûn xuaát söõa 50,6 8 Xaø phoøng, boät giaët 48,0 9 Saûn xuaát theùp 46,2 10 Saûn xuaát xi maêng 32,8 11 Deät vaûi 33,5 12 May maëc 27,4 13 Saûn xuaát bia 28,0 14 Saûn xuaát ñöôøng 25,7 Nguoàn: Thoáng keâ kinh teá-xaõ hoäi Vieät Nam 3 naêm 2001 -2003 86 Phuï luïc 3: Nguoàn voán ODA cam keát, kyù keát, vaø giaûi ngaân (Ñvt: trieäu USD) 23 99 24 18 15 00 24 62 18 05 15 28 28 39 17 57 14 22 34 41 25 6 8 16 50 37 48 25 15 17 87 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 2001 2002 2003 2004 2005 Soá voán cam keát Voán kyù keát Voán giaûi ngaân Nguoàn : Thôøi baùo kinh teá Vieät Nam, soá 136-2006 tr 5. Phuï luïc 4: Cô caáu ngaønh coâng nghieäp 7 tænh thuoäc vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam theo thaønh phaàn kinh teá ( giaù thöïc teá; Ñvt: %) Ngaønh vaø thaønh phaàn kinh teá 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Coâng nghieäp cheá bieán 100 100 100 100 100 100 100 Nhaø nöôùc trung öông 31,56 29,85 29,30 25,73 24,51 22,49 21,00 Nhaø nöôùc ñòa phöông 13,03 9,97 10,97 9,95 9,27 9,21 8,09 Taäp theå 0,32 0,32 0,30 0,28 0,30 0,22 0,22 Caù theå 7,80 7,27 6,59 9,58 10,02 8,60 8,48 Tö nhaân 15,72 15,53 15,56 15,58 16,17 18,20 18,18 Coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi 31,56 37,06 37,27 38,87 39,72 41,28 44,03 CN saûn xuaát vaø phaân phoái ñieän, khí ñoát vaø nöôùc 100 100 100 100 100 100 100 Nhaø nöôùc trung öông 89,29 84,02 74,99 76,04 73,78 80,26 85,00 Nhaø nöôùc ñòa phöông 7,94 6,21 5,76 4,56 4,42 3,70 3,99 Taäp theå 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Caù theå 0,00 0,04 0,04 0,02 0,02 0,02 0,06 Tö nhaân 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,01 0,01 Coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi 2,77 9,73 19,21 19,38 21,79 16,02 10,94 Nguoàn: Toång cuïc thoáng keâ naêm – Nieân giaùm thoáng keâ 87 Phuï luïc 5: Xeáp haïng caïnh tranh cuûa Vieät Nam vaø moät soá nöôùc ôû chaâu AÙ 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Vieät Nam 48 53 60 65 60 77 81 Singapore 1 2 4 4 6 Haøn Quoác 22 28 23 21 18 Malaysia 16 24 30 27 29 23 Thaùi lan 30 30 33 32 32 36 AÁn Ñoä 52 49 36 48 56 Inñoâneâxia 37 44 55 67 72 44 Toång soá nöôùc xeáp haïng 59 59 75 80 102 104 104 Nguoàn: Taïp chí nghieân cöùu Kinh teá, soá 2 -2006 Phuï luïc 6: Moät soá maët haøng xuaát khaåu chuû löïc cuûa Vieät Nam trong 11 thaùng ñaàu naêm 2005 (Ñvt: trieäu USD) STT Maët haøng Trò giaù 1 Daàu thoâ 6.763 2 Deät, may 4.326 3 Giaøy deùp 2.685 4 Thuûy saûn 2.491 5 Saûn phaåm goã 1367 6 Gaïo 1352 7 Ñieän töû, maùy tính 1302 8 Cao su 680 9 Caø pheâ 658 10 Than ñaù 593 11 Daây ñieän vaø caùp ñieän 460 12 Haït ñieàu 441 13 Saûn phaåm nhöïa 315 14 Rau quaû 214 15 Saûn phaåm goám söù 221 16 Haït tieâu 141 17 Xe ñaïp vaø phuï tuøng 130 Nguoàn: Boä Thöông maïi 88 Phuï luïc7: Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi theo ngaønh; giai ñoaïn 1998-2004 Noâng laâm nghieäp 7% Dòch vuï 34% CN daàu khí 4% CN thöïc phaåm 6% Xaây döïng 9% CN naëng 24% CN nheï 16% Nguoàn: Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö, Toång cuïc thoáng keâ Phuï luïc 8: Toång hôïp caùc DNNN ñaõ coå phaàn hoùa theo Boä, ngaønh ( tính ñeán thôøi ñieåm 30-09-2004) STT Teân Boä, ngaønh Soá löôïng DNNN ñaõ CPH Boä, ngaønh(I) 1 Boä Giao thoâng vaän taûi 63 2 Boä Thöông maïi 36 3 Boä Coâng nghieäp 70 4 Boä Xaây döïng 87 5 Boä NN vaø PTNT 79 6 Boä Thuûy saûn 12 7 Toång cuïc Du lòch 4 8 Boä Vaên hoùa thoâng tin 1 9 Boä Y teá 10 10 Toång cuïc KT-TV 1 11 TT Khoa hoïc vaø CN quoác gia 1 12 Boä Khoa hoïc coâng ngheä 2 13 Boä Taøi chính 2 89 14 Boä Quoác phoøng 3 Toång soá (I) 371 Toång coâng ty 91(II) 1 Toång Cty Deät may 19 2 Toång Cty Theùp 12 3 Toång Cty Haøng haûi 22 4 Toång Cty Böu chính vieãn thoâng 12 5 Toång Cty Cao su 4 6 Toång Cty Xi maêng 6 7 Toång Cty Giaáy 4 8 Toång Cty Thanh Vieät Nam 10 9 Toång Cty Caø pheâ Vieät Nam 3 10 Toång Cty Löông thöïc mieàn Baéc 4 11 Toång Cty Löông thöïc mieàn Nam 1 12 Toång Cty Ñöôøng saét Vieät Nam 3 13 Toång Cty Hoùa chaát 16 14 Toång Cty Ñieän löïc 7 Toång coäng (II) 123 Toång(I+II) 494 Nguoàn: Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng CPH DNNN, thaùng 11-2004 cuûa Cuïc Taøi chính doanh nghieäp Boä Taøi chính Phuï luïc 9: Thueá thu nhaäp doanh nghieäp cuûa Vieät Nam vaø caùc nöôùc ASEAN STT Quoác gia Thueá thu nhaäp doanh nghieäp (%) 1 Singapore 26 2 Malaysia 30 3 Indonesia 10-15-30 4 Philippin 35 5 Thaùi Lan 30 6 Vieät Nam 15-20-25-32 Nguoàn: Söû duïng caùc coâng cuï taøi chính ñeå huy ñoäng voán cho chieán löôïc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa Vieät Nam ñeán naêm 2020 90 Danh muïc kyù hieäu chöõ vieát taét trong luaän vaên AFTA Khu vöïc maäu dòch töï do caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ ASEAN Hieäp hoäi caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ CEPT Chöông trình öu ñaõi thueá quan coù hieäu löïc chung FDI Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ODA Nguoàn voán hoã trôï phaùt trieån chính thöùc cuûa nöôùc ngoaøi WTO Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi GATT Hieäp ñònh chung thöông maïi vaø thueá quan GDP Toång saûn phaåm quoác noäi Danh muïc caùc baûng Baûng 2.1: Toác ñoä taêng giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp bình quaân haøng naêm . . . . . .27 Baûng 2.2: Cô caáu kinh teá ngaønh qua caùc naêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30 Baûng 2.3: Toác ñoä taêng GDP theo thaønh phaàn kinh teá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31 Baûng 2.4: Kim ngaïch xuaát khaåu cuûa Vieät Nam qua caùc naêm . . . . . . . . .. . . . . .. .32 Baûng 2.5: Bieán ñoäng vieäc laøm haøng naêm cuûa caùc ngaønh kinh teá . . . . . . .. . . . . .34 Baûng 2.6: Naêng löïc caïnh tranh cuûa kinh teá Vieät nam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37 Baûng 2.7: Taêng tröôûng xuaát nhaäp khaåu . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Baûng 2.8: Tình traïng söû duïng coâng ngheä vaø maùy moùc thieát bò moät soá ngaønh coâng nghieäp . . . . . .. . . . . . .. . . . .. .. . . . . . . .. . . .. .. . . . . . .. . . . . .. . . .. .. . . . 41 Baûng 2.9: Dieãn bieán laõi suaát cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät nam . . . . . . . . . . .52 91 ._.