Nâng cao năng lực cạnh tranh của các Ngân hàng Thương mại cổ phần Việt Nam sau khi gia nhập Tổ chức thương mại thế giới (WTO)

1LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi : Hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi laø xu theá taát yeáu vaø laø yeâu caàu khaùch quan ñoái vôùi neàn kinh teá cuûa moät quoác gia trong quaù trình phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi. Ngaøy 07/11/2006, Vieät Nam chính thö ùc ñö ôïc keát naïp vaøo toå chö ùc thö ông maïi theá giôùi (WTO) sau gaàn 12 naêm ñaøm phaùn. Ñaây laø sö ï kieän coù aûnh hö ôûng maïnh meõ vaø saâu saéc tôùi toaøn boä ñôøi soáng kinh teá xaõ hoäi cuûa nö ôùc ta. Gia nhaäp WTO, chuùng ta phaûi coá gaéng taêng cö ôøng hôïp taùc, chaáp nhaän môû cö ûa thò trö ôøng. Ñaëc bieät, taøi chính ngaân haøng laø moät trong nhö õng lónh vö ïc coù yù nghóa heát sö ùc quan troïng ñeán moïi maët cuûa neàn kinh teá. Neàn kinh teá phaùt trieån nhanh vaø beàn vö õng thì heä thoáng taøi chính cuûa quoác gia noùi chung vaø heä thoáng ngaân haøng thö ông maïi coå phaàn noùi rieâng phaûi ñuû maïnh ñeå coù theå ñö ùng trö ôùc nhö õng thö û thaùch, trôû ngaïi trö ôùc vaän hoäi môùi khi caùc nhaø cung caáp dòch vuï nö ôùc ngoaøi tieáp caän thò trö ôøng Vieät Nam vaø ñö ôïc hö ôûng quy cheá ñaõi ngoä quoác gia treân nhieàu lónh vö ïc (baûo hieåm, ngaân haøng, chö ùng khoaùn,… ). Hoaït ñoäng ngaân haøng thö ông maïi coå phaàn Vieät Nam noùi rieâng ñang phaûi “thay hình ñoåi daïng”, chuyeån sang ki nh doanh ña naêng. Beân caïnh nhö õng ñoái thuû caïnh tranh truyeàn thoáng trö ôùc ñaây, caùc ngaân haøng coøn phaûi ñö ông ñaàu vôùi caùc ñònh cheá taøi chính khaùc nhö caùc quyõ ñaàu tö , coâng ty taøi chính, toå chö ùc phi ngaân haøng khaùc, vaø sö ï xuaát hieän cuûa caùc ngaân haøng nö ôùc ngoaøi xaâm nhaäp thò trö ôøng Vieät Nam. Caïnh tranh seõ xaùc ñònh vò theá, ñeå ngaønh ngaân haøng phaùt trieån vö õng hôn, nhanh hôn, ñeå khoâng bò thua thieät ngay treân chính “saân nhaø”. Vaø nhö vaäy, sö ùc eùp caïnh tranh ñoái vôùi caùc ngaân haøng trong nö ôùc taêng leân. Trong boái caûnh chung ñoù, caùc NHTM CP Vieät Nam seõ phaûi ñoái maët vôùi nhö õng thaùch thö ùc, vaøtaän duïng cô hoäi nhö theá naøo ñeå ö ùng phoù khi hoäi nhaäp. Ñieàu 2naøy ñoøi hoûi heä thoáng NHTMCP phaûi chuû ñoäng nhaän thö ùc vaø saün saøng tham gia vaøo quaù trình hoäi nhaäp vaø caïnh tranh. X uaát phaùt tö ø yeâu caàu laø phaûi ñoái maët caïnh tranh khoác lieät ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån trong nö ôùc, trong khu vö ïc vaø theá giôùi, ngaân haøng thö ông maïi coå phaàn Vieät Nam caàn coù nhö õng giaûi phaùp hieäu quaû naøo nhaèm naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa mình trong quaù trình hoäi nhaäp?. Ñoù chính laø lyù do toâi choïn ñeà taøi: “Naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi coå phaàn Vieät Nam sau khi gia nhaäp Toå chöùc thöông maïi theá giôùi (WTO)” ñeå nghieân cö ùu. 2. Muïc tieâu nghieân cöùu : Khi gia nhaäp saân chôi thö ông maïi toaøn caàu, caùc NHTM CP Vieät Nam vaãn coøn nhoû beù khi saùnh vai cuøng vôùi caùc nö ôùc trong khu vö ïc vaø treân theá giôùi, phaûi ñoái maët vôùi nhö õng khoù khaên vaø thaùch thö ùc trong tö ông lai, caïnh tranh gay gaét treân nhieàu phö ông dieän cuûa thò trö ôøng. Chính vì theá, luaän vaên phaân tích veà thö ïc traïng hoaït ñoäng, taän duïng nh ö õng lôïi theá hieän coù cuaû caùc NHTMCP Vieät Nam nhaèm ñö a ra nhö õng kieán nghò khaû thi ñeå naâng cao hôn nö õa naêng lö ïc caïnh tranh, phaùt trieån beàn vö õng trong xu theá Vieät Nam ñang hoäi nhaäp nhanh vaøo kinh teá quoác teá. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: – Thö ïc traïng taát caû caùc NHTM coå phaàn ñang hoaït ñoäng treân laõnh thoå Vieät Nam, vaø coù lieân quan ñeán naêng lö ïc caïnh tranh cuûa NHTM xeùt treân thö ôùc ño vaø tieâu chí caïnh tranh vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu: Luaän vaên ñö ôïc nghieân cö ùu dö ïa treân lyù luaän chung veà naêng lö ïc caïnh tranh, phö ông phaùp duy vaät bieän chö ùng vaø duy vaät lòch sö û, phö ông phaùp ñieàu tra, thoáng keâ, phö ông phaùp phaân tích, so saùnh keát hôïp lyù luaän khoa hoïc vôùi thö ïc tieãn hoaït 3ñoäng cuûa NHTM CP nhaèm ñaùnh giaù khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc NHTM CP ôû Vieät Nam, tö ø ñoù laøm roõ vaán ñeà caàn nghieân cö ùu cuûa luaän vaên. 5. YÙ nghóa cuûa ñeà taøi: – Ñoái vôùi Nhaønö ôùc: keát quaû nghieân cö ùu cuûa ñeà taøi laø moät tö lieäu ñeå Nhaø nö ôùc hoaøn thieän hôn caùc chính saùch, caùc quy ñònh ñoái vôùi caùc NHTM. – Ñoái vôùi caùc NHTMCP: nhìn laïi nhö õng toàn taïi vaø baát caäp cuûa caùc NH TM CP Vieät Nam trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình. Vieäc nghieân cö ùu laø cô sôû ñeå hoïc taäp, ruùt ra baøi hoïc kinh nghieäm nhaèm hieåu roõ veà baûn chaát, caùc nhaân toá caáu thaønh naêng lö ïc caïnh tranh trong lónh vö ïc kinh doanh NH cuõng nh ö caùc giaûi phaùp nhaèm naâng cao naêng lö ïc caïnh tranh moät caùch hôïp lyù, khoa hoïc. – Ñoái vôùi caùc nghieân cö ùu tieáp theo: Keát quaû cuûa ñeà taøi goùp phaàn taïo theâm cô sôû lyù luaän cho vieäc nghieân cö ùu veà quaûn trò ngaân haøng. 6. Keát caáu luaän vaên: Luaän vaên goàm 3 chö ông ñö ôïc trình baøy nhö sau: – Lôøi môû ñaàu. – Chö ông 1: Toång quan veà ngaân haøng thö ông maïi vaø naêng lö ïc caïnh tranh cuûa caùc NHTM. – Chö ông 2: Thö ïc traïng naêng lö ïc caïnh tranh cuûa caùc NHTM CP Vieät Nam. – Chö ông 3: Moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao naêng lö ïc caïnh tranh caùc NHTM CP Vieät Nam sau khi gia nhaäp toå chö ùc thö ông maïi theá giôùi WTO. – Keát luaän. 4Chöông 1 TOÅNG QUAN VEÀ NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI VAØ NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA NHTM 1.1. Toång quan veà ngaân haøng thöông maïi: 1.1.1. Khaùi nieäm veà ngaân haøng thöông maïi : Ngaân haøng thö ông maïi laø toå chö ùc kinh doanh tieàn teä tín duïng coù vò trí quan troïng nhaát trong neàn kinh teá thò trö ôøng ôû caùc nö ôùc. Coù nhieàu khaùi nieäm khaùc nhau veà ngaân haøng thö ông maïi. – ÔÛ Myõ : NHTM laø coâng ty kinh doanh tieàn teä, chuyeân cu ng caáp dòch vuï taøi chính vaø hoaït ñoäng trong ngaønh coâng nghieäp dòch vuï taøi chính 1. – ÔÛ AÁn Ñoä: NHTM laø cô sôû nhaän caùc khoaûn kyù thaùc ñeå cho vay hay taøi trôï ñaàu tö . – Ñieàu 20 Luaät caùc toå chö ùc tín duïng (luaät soá 02/1997/QH10) chæ r oõ: “Ngaân haøng laø loaïi hình toå chö ùc tín duïng ñö ôïc thö ïc hieän toaøn boä hoaït ñoäng ngaân haøng vaø caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc coù lieân quan”. 2 – Ñaïo luaät ngaân haøng Phaùp (1941) cuõng ñaõ noùi: “ Ngaân haøng thö ông maïi laø nhö õng xí nghieäp hay cô sôû maø ngheà nghieäp thö ôøng xuyeân laø nhaän tieàn baïc cuûa coâng chuùng dö ôùi hình thö ùc kyù thaùc, hoaëc dö ôùi caùc hình thö ùc khaùc vaø sö û duïng taøi nguyeân ñoù cho chính hoï trong caùc nghieäp veà chieát khaáu, tín duïng vaø taøi chính” . Nhö vaäy, coù theå noùi raèng NHTM laø ñònh cheá taøi chính trung gian quan troïng vaøo loaïi baäc nhaát trong neàn kinh teá thò trö ôøng. Nhôø heä thoáng ñònh cheá naøy maø caùc nguoàn tieàn voán nhaøn roãi seõ ñö ôïc huy ñoäng, taïo laäp nguoàn voán tí n duïng to lôùn ñeå coù theå cho vay phaùt trieån kinh teá. 1 TS.Leâ Thò Tuyeát Hoa (2004), “Tieàn teä– ngaân haøng”, Ñaïi hoïc ngaân haøng TPHCM, tr. 63 2 PGS.TS Nguyeãn Ñaêng Dôøn (2005), “Tín duïng ngaân haøng”, NXB Thoáng keâ, tr. 4 – 5 5Baûn chaát cuûa ngaân haøng thö ông maïi theå hieän qua caùc ñieåm sau: – Ngaân haøng thö ông maïi laø moät toå chö ùc kinh teá. – Ngaân haøng thö ông maïi hoaït ñoäng mang tính chaát kinh doanh. – Ngaân haøng thö ông maïi hoaït ñoäng kinh doanh trong lónh vö ïc tieàn teä tín duïng vaø dòch vuï ngaân haøng. Toùm laïi, ngaân haøng thö ông maïi laø moät doanh nghieäp ñaëc bieät chuyeân kinh doanh treân lónh vö ïc tieàn teä tín duïng vaø dòch vuï ngaân haøng. NHTM laø loaïi ngaân haøng trö ïc tieáp giao dòch vôùi caùc coâng ty, xí nghieäp, toå chö ùc kinh teá, caùc toå chö ùc ñoaøn theå vaø caùc caù nhaân… baèng vieäc nhaän tieàn gö ûi tieàn tieát kieäm,… cho vay vaø cung caáp caùc dòch vuï Ngaân haøng cho caùc ñoái tö ôïng noùi treân. 1.1.2. Chöùc naêng ngaân haøng thöông maïi 3: 1.1.2.1. Chöùc naêng thuû quyõ: – Noäi dung: NHTM nhaän tieàn gö ûi, giö õ tieàn, baûo quaûn tieàn, thö ïc hieän yeâu caàu ruùt tieàn, chi tieàn cuûa khaùch haøng cuûa mình laø caùc chuû theå trong neàn kinh t eá. – Vai troø:  Ñoái vôùi khaùch haøng: + Ñaûm baûo an toaøn taøi saûn + Sinh lôïi cho ñoàng voán taïm thôøi thö øa  Ñoái vôùi ngaân haøng: + Laø cô sôû ñeå thö ïc hieän chö ùc naêng thanh toaùn. + Taïo nguoàn voán ñeå ngaân haøng thö ïc hieän chö ùc naêng tín duïng.  Ñoái vôùi neàn kinh teá: taäp trung nguoàn voán taïm thôøi thö øa trong neàn kinh teá ñeå phuïc vuï phaùt trieån kinh teá. 1.1.2.2. Chöùc naêng trung gian thanh toaùn : 3 TS.Leâ Thò Tuyeát Hoa (2004), “Tieàn teä – ngaân haøng”, Ñaïi hoïc ngaân haøng, TPHCM , tr. 64 -66 6– Noäi dung: Treân cô sôû khaùch haøng môû taøi khoaûn tieàn gö ûi thanh toaùn taïi ngaân haøng, thay maët cho khaùch haøng, NHTM trích tieàn treân taøi khoaûn traû cho ngö ôøi ñö ôïc hö ôûng hoaëc nhaän tieàn vaøo taøi khoaûn theo uyû nhieäm cuûa khaùch haøng. – Vai troø:  Ñoái vôùi khaùch haøng: + Taïo ñieàu kieän thanh toaùn nhanh choùng vaø hieäu quaû. + Taïo ñieàu kieän thanh toaùn an toaøn.  Ñoái vôùi NHTM: + Naâng cao uy tín cuûa ngaân haøng thö ông maïi goùp phaàn môû roäng quy moâ chö ùc naêng trung gian tín duïng vaø taêng cö ôøng nguoàn voán cho vay. + Goùp phaàn taêng theâm thu nhaäp cho ngaân haøng.  Ñoái vôùi neàn kinh teá : + Thuùc ñaåy nhanh quaù trình lö u thoâng haøng hoaù, thuùc ñaåy taêng trö ôûng kinh teá vì chö ùc naêng naøy ñaõ ñaåy nhanh toác ñoä thanh toaùn, toác ñoä luaân chuyeån voán trong neàn kinh teá. + Tieát giaûm tieàn maët lö u thoâng daãn ñeán tieát kie äm chi phí lö u thoâng tieàn maët. 1.1.2.3. Chöùc naêng trung gian tín duïng : – Noäi dung: NHTM huy ñoäng moïi khoaûn tieàn teä chö a sö û duïng ñeán caùc chuû theå kinh teá khaùc nhau trong xaõ hoäi ñeå hình thaønh neân quyõ cho vay taäp trung. Treân cô sôû nguoàn voán naøy, NHTM sö û duïng ñeå cho vay ñaùp ö ùng nhu caàu voán boå sung trong quaù trình saûn xuaát,kinh doanh, tieâu duøng… . cuûa caùc chuû theå kinh teá. – Vai troø:  Ñoái vôùi ngö ôøi ñi vay: + Thoõa maõn nhu caàu voán taïm thôøi thieáu trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh vaø tieâu duøng cuûa caùc chuû theå trong neàn kinh teá. 7+ Tieát kieäm chi phí, thôøi gian tìm nguoàn voán tieän lôïi, chaéc chaén vaø hôïp phaùp.  Ñoái vôùi NHTM: + Taêng cö ôøng lôïi nhuaän cho ngaân haøng – laø cô sôû cuûa sö ï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa NHTM. + Taïo khaû naêng taïo tieàn cuûa ngaân haøng thö ông maïi .  Ñoái vôùi neàn kinh teá: + Thuùc ñaåy taêng trö ôûng kinh teá. Vì ñaõ ñaùp ö ùng ñö ôïc nhu caàu ñeå duy trì lieân tuïc quaù trình taùi xuaát xaõ hoäi. + Naâng cao hieäu quaû sö û duïng voán nhôø taän duïng nguoàn voán taïm thôøi thö øa vaøo quaù trình cho vay sinh lôøi. 1.2. Toång quan veà naêng löïc caïnh tranh cuûa NHTM: 1.2.1. Khaùi nieäm veà naêng löïc caïnh tranh cuûa NHTM : – P.Samuelson cho raèng “Caïnh tranh laø sö ï ñoái ñaàu giö õa caùc doanh nghie äp caïnh tranh vôùi nhau ñeå giaønh khaùch haøng hoaëc thò phaàn”. – Moät ngaønh coù naêng lö ïc caïnh tranh neáu coù “naêng lö ïc duy trì ñö ôïc lôïi nhuaän vaø thò phaàn treân caùc thò trö ôøng trong vaø ngoaøi nö ôùc”. Vaø naêng lö ïc caïnh tranh cuûa moät n gaân haøng laø khaû naêng NH ñoù taïo ra nhö õng saûn phaåm vaø chaát lö ôïng dòch vuï ñaùp ö ùng ñö ôïc thò hieáu cuûa khaùch haøng trong moâi trö ôøng caïnh tranh nhaèm duy trì vaø phaùt trieån nhö õng lôïi theá vaø môû roäng thò phaàn, ñaït ñö ôïc lôïi nhuaän cao nhaát. Khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc ngaân haøng seõ ñö ôïc naâng cao bôûi cô hoäi lieân keát, hôïp taùc vôùi caùc ñoái taùc trong chuyeån giao coâng ngheä, phaùt trieån saûn phaåm vaø khai thaùc thò trö ôøng. 1.2.2. Ñaëc ñieåm naêng löïc caïnh tranh cuûa NHTM: – Moät NHTM hoaït ñoäng yeáu keùm, khaû naêng thanh khoaûn thaáp seõ aûnh hö ôûng ñeán thò trö ôøng tieàn teä. Chính vì vaäy, caùc NHTM caïnh tranh nh ö ng khoâng theå 8caïnh tranh baèng moïi giaù, sö û duïng moïi thuû ñoaïn, baát chaáp phaùp luaät ñeå thoân tính ñoái thuû. Neáu ñoái thuû laø caùc NHTM khaùc bò suy yeáu daãn ñeán suïp ñoå, thì nhö õng haäu quaûñem laïi thö ôøng laø raát to lôùn, thaäm chí daãn ñeán ñoå vôõ luoân chính NHTM naøy do taùc ñoäng daây chuyeàn. – Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc NHTM coù lieân quan ñeán taát caû caùc toå chö ùc kinh teá, chính trò - xaõ hoäi, tö øng caù nhaân thoâng qua caùc hoaït ñoäng nhö huy ñoäng tieàn gö ûi tieát kieäm, cho vay, caùc loaïi hình dòch vuï taøi chính khaùc; hôn nö õa, caùc NHTM cuõng ñeàu môû taøi khoaûn cho nhau ñeå cuøng phuïc vuïkhaùch haøng chung. Chính vì vaäy, neáu moät NHTM bò khoù kh aên trong kinh doanh, coù nguy cô ñoå vôõ, thì taát yeáu seõ taùc ñoäng daây chuyeàn ñeán caùc NHTM khaùc, khoâng nhö õng theá, caùc toå chö ùc taøi chính phi NH cuõng se õ bò “vaï laây”. Bôûi theá, caùc NHTM luoân caïnh tranh laãn nhau ñeågiaønh giaät thò phaàn, nhö ng luoân phaûi hôïp taùc vôùi nhau, nhaèm hö ôùng tôùi moät moâi trö ôøng laønh maïnh ñeå traùnh ruûi ro heä thoáng. – Ngaân haøng Trung Ö ông ñeàu coù sö ï giaùm saùt chaët cheõhoaït ñoäng cuûa caùc NHTM ñeå traùnh nguy cô ñoå vôõ heä thoáng vaøñö a ra heä thoáng caûnh baùo sôùm ñeå phoøng ngö øa ruûi ro. Cho neân, sö ï caïnh tranh trong heä thoáng caùc NHTM khoâng theå daãn ñeán laøm suy yeáu vaø thoân tính laãn nhau nhö caùc loaïi hình kinh doanh khaùc. – Hoaït ñoäng cuûa caùc NHTM lieân quan ñeán lö u chuyeån tieàn teä, khoâng chæ trong phaïm vi moät nö ôùc, maø coù lieân quan ñeán nhieàu nö ôùc ñeå hoã trôï cho caùc hoaït ñoäng kinh teáñoái ngoaïi; do vaäy, kinh doanh trong heä thoáng NHTM chòu sö ï chi phoái cuûa nhieàu yeáu toá trong n ö ôùc vaø quoác teánhö : moâi trö ôøng phaùp luaät, taäp quaùn, caùc thoâng leä quoác teá… ñaëc bieät laønoù chòu sö ï chi phoái maïnh meõ cuûa ñieàu kieän haï taàng, cô sôû taøi chính, trong ñoù coâng ngheä thoâng tin ñoùng vai troø cö ïc kyø quan troïng, coù tính chaát quyeát ñònh ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NH. Bôûi vì, moät NHTM môû ra moät loaïi hình dòch vuïcung ö ùng cho khaùch haøng laøñaõ phaûi chaáp nhaän caïnh tranh vôùi caùc NHTM khaùc, tuy nhieân, muoán lónh vö ïc dòch vuï naøy 9ñö ôïc thö ïc hieän thì ñoøi hoûi phaûi ñaùp ö ùng toái thieåu veàñieàu kieän haï taàng cô sôû taøi chính maø thieáu noù thì khoâng theå hoaït ñoäng ñö ôïc. Roõ raøng laø, sö ï caïnh tranh cuûa caùc NHTM loaïi hình caïnh tranh baäc cao, ñoøi hoûi nhö õng chuaån mö ïc khaét khe h ôn baát cö ù loaïi hình kinh doanh naøo khaùc. 1.2.3. Ñoái thuû caïnh tranh cuûa NHTM: – Toác ñoä môû roäng maïng lö ôùi caùc chi nhaùnh, phoøng giao dòch cuûa caùc NH noäi ñòa laø khoâng ngö øng ñeå giaønh thò phaàn. Cho neân, ñoái thuû caïnh tranh trong nö ôùc chính laø caïnh tranh trong noäi boä ngaønh, giö õa caùc NH noäi ñòa vôùi nhau. – Sau khi gia nhaäp WTO, chính phuû Vieät Nam khaúng ñònh quan ñieåm thö ïc hieän ñaày ñuû nhö õng cam keát ñaõ kyù. Ñieàu naøy taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc NHNNg tham gia vaøo thò trö ôøng taøi chính trong nö ôùc. Ñoái thuû caïnh tranh ngoaøi nö ôùc chính laø caùc ngaân haøng 100% voán nö ôùc ngoaøi, chi nhaùnh NHNNg, vaø ngaân haøng lieân doanh, vaên phoøng ñaïi dieän. Hay chính laø sö ï caïnh tranh giö õa caùc NHNNg vaø giö õa caùc NH noäi ñòa vôùi nhau. 1.2.4. Thöôùc ño naêng löïc caïnh tranh : 1.2.4.1. Naêng löïc taøi chính: Toác ñoä taêng voán phaûi treân 10%. Haàu heát caùc NHTM phaûi coù tyû leä voán toái thieåu tö ông ö ùng vôùi taøi saûn coù sinh lôøi, hoaëc cho vay ñoái vôùi moät kh aùch haøng khoâng ñö ôïc vö ôït quaù moät tyû leä naøo ñoù so vôùi voán ñieàu leä. Ñeå ñaùnh giaù tieàm lö ïc taøi chính cuûa moät NHTM ngö ôøi ta ñaùnh giaù thoâng qua quy moâ voán chuû sôû hö õu lôùn hay nhoû hoaëc coù theå thoâng qua quy moâ taøi saûn cuûa NH hoaëc caû hai. 1.2.4.2. Khaû naêng sinh lôøi: Ñeå ñaùnh giaù khaû naêng sinh lôøi cuûa moät NHTM, ngö ôøi ta thö ôøng thoâng qua hai chæ tieâu cô baûn laø: – Tyû suaát sinh lôøi toång taøi saûn – ROA (Return on assets): 10 ROA = (Lôïi nhuaâïn roøng sau thueá / Toång taøi saûn coù bình quaân) x 100% --> YÙnghóa: moät ñoàng taøi saûn coù taïo ra bao nhieâu ñoàng lôïi nhuaän. Chæ tieâu naøy cho thaáy chaát lö ôïng cuûa coâng taùc quaûn lyù taøi saûn coù (tích saûn) – taøi saûn coù sinh lôøi caøng lôùn thì heä soá treân caøng lôùn . – Tyû suaát sinh lôøi voán tö ï coù – ROE (Return on Equity): ROE = (Lôïi nhuaâïn roøng sau thueá / Voán tö ï coù) x 100% --> YÙnghóa: moät ñoàng voán chuû sôû hö õu taïo ra bao nhieâu ñoàng lôïi nhuaän. Chæ tieâu naøy cho thaáy hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NH, khaû naêng sinh lôøi treân moät ñoàng voán cuûa NH. Heä soá caøng lôùn, khaû naêng sinh lôøi taøi chính caøng lôùn . 1.2.4.3. Chaát löôïng tín duïng: Tyû leä nôï quaù haïn < 5%, thì NH giaûm ruûi ro trong tín duïng, giaûm nôï xaáu. 1.2.4.4. Tyû leä an toaøn voán toái thieåu: Ñeå ñaùnh giaù khaû naêng an toaøn voán cuûa NH, taát caû caùc NH (trö ø NHNNg) ñeàu phaûi duy trì tyû leä toái thieåu giö õa voán tö ï coù so vôùi toång taøi saûn coù ruûi ro. – Heä soá an toaøn voán (CAR)= Voán tö ï coù / Toång taøi saûn coù ruûi ro >=8% Theo hieäp ö ôùc Basel I ñö ôïc thoõa hieäp giö õa caùc NHTW cuûa 10 quoác gia, moät NHTM coù CAR >= 8% ñö ôïc coi laø NH coù ñoä an toaøn. 1.2.4.5. Chæ tieâu quaûn trò ruûi ro: – Voán chuû sôû hö õu / Taøi saûn chòu ruûi ro – Voán huy ñoäng / Voán chuû sôû hö õu Chæ tieâu naøy phaûn aùnh tyû leä voán huy ñoäng lôùn gaáp bao nhieâu laàn voán chuû sôû hö õu, thoâng thö ôøng khoaûng t ö ø 15 ñeán 20 laàn voán chuû sôû hö õu. 1.2.4.6. Chæ tieâu baûo ñaûm khaû naêng thanh khoaûn : Theo quyeát ñònh 457/2005/QÑ-NHNN, ngaøy 19/04/2005, tyû leä veà khaû naêng chi traû ñö ôïc quy ñònh cho tö øng loaïi tieàn ñoàng, vaøng vaø quy ñònh chung cho toång 11 taøi saûn “coù” coù theå thanh toaùn ngay so vôùi taøi saûn “nôï” phaûi thanh toaùn ngay; rieâng veà thôøi gian ñaûm baûo chi traû khoâng quy ñònh tö øng ngaøy maø quy ñònh chung trong thôøi gian 7 ngaøy tieáp theo vaø 1 thaùng tieáp theo: – Tyû leä toái thieåu 25% giö õa giaù trò caùc taøi saûn “coù” coù theå thanh toaùn ngay vaø caùc taøi saûn “nôï” seõ ñeán haïn thanh toaùn trong thôøi gian moät thaùng tieáp theo. – Tyû leä toái thieåu baèng 1 giö õa toång taøi saûn “coù” coù theå thanh toaùn ngay trong khoaûng thôøi gian 7 ngaøy laøm vieäc tieáp theo vaø toång taøi saûn “nôï” seõ ñeán haïn thanh toaùn trong khoaûng thôøi gian 7 ngaøy laøm vieäc tieáp theo. 1.2.5. Caùc tieâu chí ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh cuûa NHTM : Ñeå ñaùnh giaù naêng lö ïc caïnh tranh cuûa moät do anh nghieäp, yeáu toá quan troïng nhaát laø chaát lö ôïng saûn phaåm vaø giaù thaønh saûn phaåm. Ñoái vôùi NHTM, saûn phaåm cuûa NHTM laø saûn phaåm dòch vuï taøi chính, coù nhö õng yeáu toá caáu thaønh rieâng. Do ñoù, ñaùnh giaù naêng lö ïc caïnh tranh cuûa NHTM dö ïa vaøo caùc phö ông dieän sau: 1.2.5.1. Naêng löïc taøi chính: Naêng lö ïc taøi chính NHTM raát quan troïng, laø tieàn ñeà ñeå phaùt trieån thò trö ôøng tieàn teä, ngaân haøng laø moät lónh vö ïc taøi chính raát nhaïy caûm, voán lôùn laøm taêng sö ùc maïnh caïnh tranh. Ñeå môû roäng maïng lö ôùi phaùt trieån chi nhaùnh hay phoøng giao dòch cuûa moãi NH, hay ñaàu tö cô sôû haï taàng, thieát bò, coâng ngheä thoâng tin phaûi coù tieàm lö ïc taøi chính maïnh, moät tyû leä voán toái thieåu tö ông ö ùng vôùi taøi saûn co ù sinh lôøi. Tieàm lö ïc taøi chính maïnh bao goàm: quy moâ toång taøi saûn (taøi saûn n ợ, taøi saûn coù), voán tö ï coù, caùc chæ soá phaûn aùnh khaû naêng sinh lôïi, heä soá an toaøn voán, khaû naêng thanh khoaûn.... Trong boái caûnh hoäi nhaäp, moät NHTM coù khaû naêng caïnh tranh cao khi kieåm soaùt toát quy moâ voán cuûa mình seõ laøm cho naêng lö ïc taøi chính trôû neân laønh maïnh. Naêng lö ïc taøi chính cuûa NH coù ñuû maïnh seõ khaúng ñònh vò theá cuûa NH treân thò trö ôøng taøi chính, laø choã dö ïa, la ø nieàm tin vö õng chaéc nhaèm taêng theâm uy tín ñoái vôùi khaùch haøng. 12 1.2.5.2. Coâng ngheä thoâng tin : Vieät Nam ñang treân ñö ôøng phaùt trieån vôùi xu hö ôùng toaøn caàu hoaù, coâng ngheä thoâng tin laø phö ông tieän vaø laø coâng cuï hoã trôï ñaéc lö ïc cho moãi lónh vö ïc. Thò trö ôøng ngaøy caøng caïnh tranh gay gaét, khaùch haøng ñoøi hoûi ngaøy caøng cao veà chaát lö ôïng, dòch vuï, tieän ích, coâng ngheä thoâng tin giuùp cho hoaït ñoäng kinh doanh NHTM thuaän lôïi vaø nhanh choùng hôn khi giaûi quyeát haøng lo aït nhu caàu khaùch haøng moät caùch chính xaùc trình ñoä ö ùng duïng coâng ngheä thoâng tin hieän ñaïi xö û lyù nhanh, thao taùc ñôn giaûn. 1.2.5.3. Caùc chieán löôïc kinh doanh: Chieán lö ôïc kinh doanh raát quan troïng trong hoaït ñoäng kinh doanh hieäu quaû cuûa ngaân haøng. Moät NH coù theå phaùt trieån theâm thò phaàn hay bò thu heïp thò phaàn tuyø thuoäc vaøo chieán lö ôïc caïnh tranh hieäu quaû. Hieän nay , caùc NH môùi thaønh laäp ngaøy caøng nhieàu vì vaäy moät NH muoán toàn taïi trong thò trö ôøng thì caàn ph aûi coù nhö õng chieán lö ôïc thieát thö ïc, cuï theå cho tö øng naêm, tö øng kyø nhö chieán lö ôïc thu huùt khaùch haøng, chieán lö ôïc marketing...Vì laø moät loaïi hình kinh doanh dòch vuï ñaëc trö ng neân sö ï thu huùt nhieàu khaùch haøng laø caàn thieát . Vì theá, caùc chính saùch, chieán lö ôïc caàn phaûi ñi saâu vaøo tö øng khaùch haøng, taïo nieàm tin cho khaùch haøng vaø mang laïi hieäu quaû cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NH. 1.2.5.4. Nguoàn nhaân löïc: Moät doanh nghieäp hoaït ñoäng hieäu quaû nhôø vaøo naêng lö ïc taøi chính, coâng ngheä thoâng tin hieän ñaïi, chieán lö ôïc kinh doanh hieäu quaû, thì yeáu toá quaûn trò laø ñieàu khoâng theå thieáu ñeå vaän haønh cô caáu toå chö ùc, boä maùy hoaït ñoäng. Nhaø laõnh ñaïo gioûi seõ ñònh hö ôùng cho hoaït ñoäng kinh doanh ngaøy caøng ñi leân, nhaân vieân coù taùc phong chuyeân nghieäp giuùp cho moái quan heä giö õa NH vaø khaùch haøng laâu beàn hôn. Lö ôïng khaùch haøng caøng doài daøo, khaû naêng sinh lôøi cuûa NH ngaøy caøng cao. 13 Vì theá, caàn phaûi coù nhö õng chieán lö ôïc, saùch lö ôïc nhaèm thu huùt nhaân taøi, coù cheá ñoä ñaõi ngoä, phuùc lôïi thì môùi coù theå thu huùt nhaân lö ïc phuïc vuï laâu daøi cho chính NH. 1.2.5.5. Thöông hieäu: Moät thö ông hieäu maïnh laø moät thö ông hieäu maø noù theå taïo ñö ôïc sö ï thích thuù cho khaùch haøng muïc tieâu, laøm cho hoï coù xu h ö ôùng tieâu duøng vaø tieáp tuïc tieâu duøng noù. Khi moät thö ông hieäu nhaän ñö ôïc loøng ñam meâ cuûa khaùch haøng muïc tieâu thì ñoù laø cô sôû cho sö ï thaønh coâng cuûa thö ông hieäu. Thö ông hieäu laø moät taøi saûn voâ hình, bôûi noù coù khaû naêng taùc ñoäng ñeán thaùi ñoä haønh vi cuûa ngö ôøi tieâu duøng. Giaù trò cuûa thö ông hieäu mang laïi lôïi nhuaän cho NH trong tö ông lai. Thö ông hieäu taïo ra lôïi theá caïnh tranh, giuùp NH thuaän lôïi hôn khi tìm vaø phaùt trieån thò trö ôøng môùi. Noù laø phö ông tieän ghi nhaän, baûo veä vaø theå hieän thaønh quaû cuûa NH, vaøñem laïi sö ï oån ñònh vaø phaùt trieån thò phaàn, naâng cao lôïi theá caïnh tranh, taïo ra danh tieáng vaø lôïi nhuaän. 1.2.5.6. Chaát löôïng, dòch vuï va ø saûn phaåm: Caùc NH ñeàu kinh doanh moät loaïi saûn phaåm nhö nhau laø saûn phaåm taøi chính, nhö ng coù caùc ñaëc trö ng rieâng; ña daïng hoaù caùc saûn phaåm, dòch vuï, caøng nhieàu chö ông trình khuyeán maõi laø thu huùt ñoâng ñaûo khaùch haøng, chaát lö ôïng laø taùc phong chuyeân nghieäp, luoân vui veû, phuïc vuïaân caàn, vaø tö vaán nhieät tình mang laïi nhö õng tieän ích, nhanh choùng vaø chính xaùc giuùp khaùch haøng haøi loøng veà saûn phaåm maø hoï ñang sö û duïng. 1.2.5.7. Quaûn lyù ruûi ro ngaân haøng : Vieäc môû cö ûa thò trö ôøng taøi chính seõ laøm taêng ruûi ro veà tyû giaù, ruûi ro veà thanh khoaûn, vaø ñaëc bieät laø yeáu toá l aõi suaát giö õa thò trö ôøng trong nö ôùc vaø quoác teá. NHTM ñaûm nhaän vai troø maïch maùu cuûa neàn kinh teá ñö ôïc lö u thoâng lieân tuïc, neân quaûn trò ruûi ro laø taát yeáu. Nhö ng thuû tuïc rö ôøm raø, quy ñònh khoù khaên, chính saùch 14 thaét chaët laøm aûnh hö ôûng ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NH, vaø laøm maát nhieàu thôøi gian cuûa khaùch haøng seõ aûnh hö ôûng ñeán hoaït ño äng kinh doanh cuûa NH. 1.3. Caïnh tranh trong neàn kinh teá thò tröôøng : 1.3.1. Kinh teá thò tröôøng 4: – Kinh teá haøng hoaù laø moät kieåu toå chö ùc kinh teá– xaõ hoäi, maø trong ñoù saûn phaåm saûn xuaát ra ñeå trao ñoåi, ñeå baùn treân thò trö ôøng. – Kinh teá thò trö ôøng laø trình ñoä phaùt trieån cao cuûa kinh teá haøng hoaù, trong ñoù toaøn boä caùc yeáu toá “ñaàu vaøo” vaø “ñaàu ra” cuûa saûn xuaát ñeàu thoâng qua thò trö ôøng. Kinh teá haøng hoaù phaùt trieån qua ba giai ñoaïn tö ông ö ùng vôùi ba giai ñoaïn phaùt trieån cuûa lö ïc lö ôïng saûn xuaát laø: Kinh teá haøng hoaù giaûn ñôn, kinh teá thò trö ôøng tö ï do vaø kinh teá thò trö ôøng hieän ñaïi. Kinh teá thò trö ôøng chính laø neàn kinh teá haøng hoaù vaän ñoäng theo cô cheá thò trö ôøng. 1.3.2. Ñaëc tröng cô baûn cuûa kinh teá thò tröôøng: – Caùc chuû theå kinh teá coù tính ñoäc laäp, coù quyeàn tö ï chuû trong saûn xuaát kinh doanh. – Giaù caû do thò trö ôøng quyeát ñònh, heä thoáng thò trö ôøng ñö ôïc phaùt trieån ñaày ñuû vaø noù coù taùc duïng laøm cô sôû cho vieäc phaân ph oái caùc nguoàn lö ïc kinh teá vaøo trong caùc ngaønh, caùc lónh vö ïc cuûa neàn kinh teá. – Neàn kinh teá vaän ñoäng theo nhö õng quy luaät voán coù cuûa kinh teá thò trö ôøng nhö quy luaät giaù trò, quy luaät cung caàu, quy luaät caïnh tranh... Sö ï taùc ñoäng cuûa caùc quy luaät ñoù hình thaønh cô cheá tö ï ñieàu tieát cuûa neàn kinh teá. – Neáu laø neàn kinh teá thò trö ôøng hieän ñaïi thì coøn coù sö ï ñieàu tieát vó moâ cuûa Nhaø nö ôùc thoâng qua phaùp luaät kinh teá, keá hoaïch hoaù caùc chính saùch kinh teá. 4 NXB thoáng keâ (2007), “Kinh teá chính trò Maùc- Leânin”, tr.296-299 15 Moâ hình kinh teá cuûa Vieät Nam laø neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn, vaän ñoäng theo cô cheá thò trö ôøng coù sö ï quaûn lyù cuûa Nhaø nö ôùc, ñònh hö ôùng xaõ hoäi chuû nghóa. Vì vaäy, cô cheá thò trö ôøng laø cô cheá tö ï ñieàu chænh neàn kinh teá haøng hoa ù, do sö ï taùc ñoäng cuûa caùc quy luaät kinh teá khaùch quan cuûa thò trö ôøng, nhaèm giaûi quyeát caùc vaán ñeà cô baûn cuûa neàn kinh teá: saûn xuaát caùi gì, cho ai vaø nhö theá naøo. 1.3.3. Phaân bieät caùc loaïi thò tröôøng: 1.3.3.1. Thò tröôøng caïnh tranh hoaøn haû o:5 – Thò trö ôøng caïnh tranh hoaøn haûo ñoøi hoûi coù nhieàu ngö ôøi mua vaø nhieàu ngö ôøi baùn, maø moãi ngö ôøi trong soá hoï haønh ñoäng ñoäc laäp vôùi taát caû nhö õng ngö øôi khaùc. – Soá ngö ôøi baùn vaø ngö ôøi mua ñö ôïc goïi laø nhieàu, khi nhö õng giao dòch bình thö ôøng cuûa moät ngö ôøi mua hoaëc moät ngö ôøi baùn khoâng aûnh hö ôûng gì ñeán giaù maø ôû ñoù caùc giao dòch ñö ôïc thö ïc hieän. – Taát caû caùc ñôn vò haøng hoaù trao ñoåi ñö ôïc coi laø gioáng nhau. Bôûi vaäy ngö ôøi mua khoâng bao giôø phaûi quan taâm ñeán vieäc hoï mua caùc ñôn vò ñoù cuûa ai. – Taát caû ngö ôøi mua vaø ngö ôøi baùn ñeàu coù hieåu bieát ñaày ñuû veà caùc thoâng tin lieân quan ñeán vieäc trao doåi. Thò trö ôøng caïnh tranh hoaøn haûo ñoøi hoûi ngö ôøi mua vaø ngö øôi baùn ñeàu coù lieân heä vôùi taát caû nhö õng ngö ôøi trao ñoåi tieàm naêng, bieát taát caû ñaëc trö ng cuûa caùc maët haøng trao ñoåi; bieát giaù ngö ôøi baùn ñoøi vaø giaù ngö ôøi mua traû. Sö ï thoâng tin giö õa hoï laø lieân tuïc. – Khoâng coù gì caûn trôû vieäc gia nhaäp vaø ruùt khoûi thò trö ôøng. Thò trö ôøng caïnh tranh hoaøn haûo ôû moãi thôøi ñieåm, moãi ngö ôøi ñeàu phaûi ñö ôïc tö ï do trôû thaønh ngö ôøi mua hoaëc ngö ôøi baùn, ñö ôïc tö ï do gia nhaäp thò trö ôøng vaø ñö ôïc trao ñoåi ôû cuøng moät mö ùc giaù nhö nhö õng ngö ôøi trao ñoåi hieän haønh. Tö ông tö ï, noù ñoøi hoûi khoâng coù trôû 5 NXB giaùo duïc (1997), “Kinh teá hoïc”, Haø Noäi, tr. 164 16 ngaïi naøo ngaên khoâng cho moät ngö ôøi naøo ñoù thoâi khoâng phaûi laø ngö ôøi mua hoaëc ngö ôøi baùn trong thò trö ôøng vaøkhoâng phaûi vì theámaø phaûi ruùt khoûi thò trö ôøng. 1.3.3.2. Thò tröôøng caïnh tranh khoâng hoaøn haûo:6 * Caïnh tranh ñoäc quyeàn: Coù nhieàu ngaønh, trong ñoù caùc doanh nghieäp taïo ra nhö õng saûn phaåm khaùc nhau. Vì lyù do naøy hoaëc lyù do khaùc, ngö ôøi tieâu duøng coi maët haøng cuûa moãi doanh nghieäp khaùc vôùi cuûa caùc doanh nghieäp khaùc. Sö ï khaùc nhau cuûa saûn phaåm laø do ngö ôøi tieâu duøng nghó ra, coù theå ñuùng hoaëc khoâng ñuùng. Do ñoù, moät soá ngö ôøi tieâu duøng seõ traû giaù cao hôn cho saûn phaåm maø mình thích. Thò trö ôøng caïnh tranh ñoäc quyeàn coù hai ñaëc trö ng then choát: – Caùc doanh nghieäp caïnh tranh vôùi nhau baèng vieäc baùn saûn phaåm phaân bieät; caùc saûn phaåm naøy coù theå thay theá cho nhau ôû mö ùc ñoä cao, nhö ng khoâng phaûi laø thay theá hoaøn haûo. – Coù sö ï tö ï do gia nhaäp vaø ruùt khoûi. Doa nh nghieäp môùi gia nhaäp thò trö ôøng vôùi caùc doanh nghieäp cuûa mình tö ông ñoái deã daøng vaø caùc doanh nghieäp ôû trong ngaønh rôøi boû cuõng tö ông ñoái deã neáu caùc saûn phaåm cuûa hoï trôû neân khoâng coù laõi. * Thò tröôøng ñoäc quyeàn taäp ñoaøn : Trong thò trö ôøng ñoäc quyeàn taäp ñoaøn, saûn phaåm coù theå gioáng nhau hoaëc khaùc nhau, chæ coù moät soá doanh nghieäp saûn xuaát toaøn boä hay haàu heát toång saûn lö ôïng. Caùc doanh nghieäp ñeàu thu ñö ôïc lôïi nhuaän ñaùng keå trong daøi haïn, vì coù caùc haøng raøo gia nhaäp laøm cho caùc doanh nghieäp môùi khoâng theå hoaëc khoù maø gia nhaäp ñö ôïc vaøo thò trö ôøng. Quaûn lyù moät doanh nghieäp ñoäc quyeàn taäp ñoaøn laø raát phö ùc taïp vì caùc quyeát ñònh veà giaù, saûn lö ôïng, quaûng caùo va ø ñaàu tö , bao goàm nhieàu caân nhaéc chieán lö ôïc 6 NXB giaùo duïc (1997), “Kinh teá hoïc”, Haø Noäi , tr. 190-200. 17 quan troïng. Vì chæ coù moät soá doanh nghieäp caïnh tranh vôùi nhau, neân moãi doanh nghieäp phaûi caân nhaéc caån thaän xem caùc haønh ñoäng cuûa mình seõ aûnh hö ôûng nhö theá naøo. Khi ra quyeát ñònh, moãi doanh nghieäp phaûi caân nhaéc phaûn ö ùng cuûa caùc ñoái thuû, bieát raèng caùc ñoái thuû naøy cuõng caân nhaéc phaûn ö ùng cuûa doanh nghieäp ñoái vôùi caùc quyeát ñònh cuûa hoï. Hôn nö õa, caùc quyeát ñònh, caùc phaûn ö ùng ñoái vôùi caùc phaûn ö ùng luoân bieán ñoäng theo thôøi gian. Khi nhö õng ngö ôøi quaûn lyù cuûa caùc doanh nghieäp ñaùnh giaù caùc keát quaû t._.ieàm naêng cuûa caùc quyeát ñònh cuûa mình, hoï phaûi giaû ñònh raèng caùc ñoái thuû cuõng laø nhö õng ngö ôøi hôïp lyù vaø thoâng minh nhö hoï. Ho ï phaûi ñaët mình vaøo vò trí cuûa caùc ñoái thuû vaø caân nhaéc xem seõ phaûn ö ùng nhö theá naøo. 1.3.4. Caïnh tranh trong neàn kinh teá thò tröôøng : Caïnh tranh trong lónh vö ïc kinh teá laø moät cuoäc ñua veà giaù, cuoäc chieán veà quaûng caùo, giôùi thieäu saûn phaåm vaø taêng cö ôøng phuïc vuï khaùch haøng. Cuoäc tranh ñua xaûy ra bôûi do moät hoaëc nhieàu ñoái thuû hoaëc caûm thaáy bò cheøn eùp hoaëc coù cô hoäi ñeå caûi thieän vò trí. Khi moät doanh nghieäp coù moät bö ôùc ñi môùi thì seõ taïo ra nhö õng hieäu ö ùng roõ raøng ñoái vôùi nhö õng ñoái thuû cuûa noù vaø nh ö theá coù theå kích thích sö ï traû ñuõa hoaëc nhö õng coá gaéng choáng traû laïi, noùi moät caùch khaùc laø giö õa caùc ñoái thuû luoân coù sö ï phuï thuoäc laãn nhau khoâng theå traùnh khoûi, ngoaøi aùp lö ïc tö ø caùc ñoái thuû hieän taïi, doanh nghieäp coøn phaûi chòu 4 aùp lö ïc khaùc, ñoù laø: nguy cô nhaäp cuoäc cuûa caùc ñoái thuû môùi; moái ñe doaï cuûa caùc saûn phaåm thay theá; quyeàn lö ïc cuûa ngö ôøi mua; quyeàn lö ïc cuûa ngö ôøi cung caáp. Nh ö vaäy, ñeå ñaït ñö ôïc thaéng lôïi trong caïnh tranh, caùc doanh nghieäp caàn phaûi ñaùnh giaù, choïn ñuùng chieán lö ôïc ñeå taïo lôïi theá, khaúng ñònh vò trí cuûa mình. 1.4. Kinh nghieäm naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa NHTM ôû chaâu AÙ vaø baøi hoïc kinh nghieäm cho NHTM Vieät Nam : 1.4.1. Trung Quoác: 18 Sau khi gia nhaäp WTO, Trung Quoác coù 5 naêm ñeå chuyeån ñoåi vaø Chính phuû Trung Quoác cam keát loä trình phaùt trieån NH. Trung Quoác coù tæ leä daân soá cao nhaát treân theá giôùi, khoaûng 1,3 tyû daân, trong ñoù moät nö ûa daân soá sö û duïng taøi khoaûn thanh toaùn qua NH. Cuoái naêm 2000, neàn kinh teá Trung Quoác taêng trö ôûng maïnh, tæ leä tín duïng/GDP laø 117%, laø tæ leä cao nhaát treân theá giôùi , caùc NHTM quoác doanh chieám khoaûng 70% thò phaàn , vaø phaùt trieån maïnh veà ngaân haøng baùn leû. Ñeå taêng khaû naêng caïnh tranh, Trung Quoác taäp trung vaøo caûi caùch heä thoáng taøi chính, ngaân haøng: – Nhaän thö ùc ñö ôïc cuoäc khuûng hoaûng taøi chính ôû Ñoâng AÙ, Trung Quoác ñö a ra moät soá caûi caùch khu vö ïc ngaân haøng. – Taêng cö ôøng voán ñieàu leä. Naêm 1998, Boä Taøi chính ñaõ phaùt haønh 270 tæ RMB traùi phieáu ñaëc bieät ñeå taêng cö ôøng voán cho nhö õng NH lôùn ñeå naâng tæ leä an toaøn voán toái thieåu trung bình tö ø 4,4% leân 8% ñuùng theo Luaät Ngaân haøng Thö ông maïi. – Veà maët chính saùch: thaønh laäp caùc coâng ty quaûn lyù taøi saûn (AMCs) ñeå xö û lyù nôï xaáu cuûa caùc NHTM lôùn. Caùc coâng ty naøy xö û lyù nôï xaáu baèng nhieàu caùch nhö baùn taøi saûn vaø chuyeån nôï thaønh coå phaàn . Khi maø caùc thò trö ôøng voán ôû Trung Quoác vaãn coøn sô khai vaø xu hö ôùng caûi caùch sôû hö õu ôû caùc NHTM lôùn vaãn chö a roõ raøng, tæ leä thu hoài nôï xaáu raát thaáp vaø vieäc baùn nôï gaëp nhieàu khoù khaên. Thaùng 5/2000, Chính phuû Trung Quoác ñaõ coù quyeát ñònh cho pheùp caùc AMCs naøy baùn taøi saûn khoâng sinh lôøi vaø coå phaàn ñaõ ñö ôïc hoaùn ñoåi tö ø caùc khoaûn nôï cuûa coâng ty cho caùc coâng ty nö ôùc ngoaøi. Maëc duø ñaây laø moät sö ï thay ñoåi lôùn veà maët chính saùch nhö ng caùc giao dòch lôùn vaãn chö a xaûy ra ñeán thôøi ñieåm ñoù. – Sö ï giaùm saùt taøi chính caùc NH cuõng ñaõ ñö ôïc cuûng coá, coù caùc bieän phaùp kieåm soaùt voán chaët cheõ. Cuoái naêm 1998 Trung Quoác ñaõ ñö a ra caùc tieâu chuaån keá toaùn quoác teá cho caùc ngaân haøng, maëc duø heä thoáng naøy chö a ñö ôïc aùp duïng roäng raõi. 19 – Caûi caùch laõi suaát nhaèm ñö a caùc mö ùc laõi suaát veà saùt vôùi cung caàu thò trö ôøng ñeå taêng khaû naêng caïnh tranh vaø naâng cao chaát lö ôïng taøi saûn cuûa caùc ngaân haøng. PBOC (Ngaân haøng Trung ö ông Trung Quoác) ñaõ tö ï do hoaù laõi suaát thò trö ôøng lieân ngaân haøng. Caùc NHTM ñaõ ñö ôïc pheùp ñieàu chænh laõi suaát cho vay treân dö ôùi 10% vaø treân 30% ñoái vôùi caùc khoaûn vay cho caùc coâng ty nhoû. Thaùng 9/2000, PBOC leân keáhoaïch 3 naêm ñeå tö ï do hoaù laõi suaát. Caùc haïn cheá ñoái vôùi vieäc cho vay baèng ngoaïi teä ñaõ ñö ôïc loaïi boû ngay laäp tö ùc vaø tæ leä tieàn gö ûi ngoaïi teä ñaõ taêng leân. Theo keá hoaïch bö ôùc tieáp theo laø tö ï do hoaù laõi suaát cho vay baèng baûn teä. Sö ï nôùi loûng caùc haïn cheá veà laõi suaát tieàn gö ûi baèng baûn teä laø bö ôùc cuoái cuøng. – Chuyeån ñoåi cô caáu sôû hö õu cuûa caùc NHTM lôùn. Coå phaàn hoaù caùc ngaân haøng quoác doanh naøy ñeå naâng cao hieäu quaû vaø naêng lö ïc caïnh tranh trong khu vö ïc ngaân haøng. PBOC ñang khuyeán khích caùc NHTM lôùn baùn coå phieáu treân thò trö ôøng trong vaø ngoaøi nö ôùc, coi nhö moät caùch ñeå taêng voán vaø naâng cao naêng lö ïc quaûn lyù. – Chieán lö ôïc trung haïn cuûa Trung Quoác laø phaùt trieån c aùc theå cheá taøi chính laønh maïnh khoâng bò toån thö ông bôûi laøn soùng caïnh tranh nö ôùc ngoaøi vaø phaùt trieån thò trö ôøng lieân ngaân haøng taïo ñieàu kieän cho tö ï do hoaù laõi suaát vaø quaûn lyù ruûi ro. 1.4.2. Haøn Quoác: – Trong lónh vö ïc taøi chính – ngaân haøng, caûi caùch cuûa Chính phuû Haøn Quoác nhaèm khuyeán khích taäp trung nguoàn lö ïc cho phaùt trieån haøng xuaát khaåu. Vaøo nhö õng naêm 60, chính phuû quoác hö õu hoaù toaøn boä NHTM vaø trieån khai aùp duïng heä thoáng ñaûm baûo cuûa chính phuû ñoái vôùi caùc khoaûn vay nö ôùc ngoaøi. Naêm 1993, chính phuû Haøn Quoác ñaõ tieán haønh caûi caùch heä thoáng taøi chính theo hö ôùng tö ï do hoaù taøi chính theo hö ôùng hoäi nhaäp quoác teá khi nhö õng chính saùch trö ôùc ñoù khoâng hieäu quaû. 20 – Naêm 1999, Haøn Quoác baõi boû luaät quaûn lyù thò trö ôøng ngoaïi hoái, thay theá baèng luaät giao dòch thò trö ôøng ngoaïi hoái, xoùa boû nhö õng haïn cheá veà giao dòch thò trö ôøng ngoaïi hoái vaø giao dòch trong nö ôùc baèng ngoaïi teä ñoái vôùi caùc toå chö ùc taøi chính vaø kinh doanh. – Tieán haønh tö nhaân hoaù caùc NHTM quoác doanh, ñieàu kieän kinh doanh của caùc NH cuõng ñö ôïc nôùi loûng, tö ï do phaùt trieån saûn phaåm môùi, ñö ôïc kinh doanh chö ùng khoaùn... – Luaät NH Haøn Quoác sö ûa ñoåi thaùng 12/1994 nhaèm ñaûm baûo tính ñoäc laäp cho caùc NH, caûi thieän cô caáu sôû hö õu cuûa NH, hình thaønh caùc taäp ñoaøn taøi chính. – Sau cuoäc khuûng hoaûng taøi chính 1997, chính phuû Haøn Quoác ñaõ saùp nhaäp, giaûi theå caùc NH yeáu keùm, cô caáu laïi khu vö ïc taøi chính, taêng cö ôøng kieåm soaùt taøi chính. 1.4.3. Baøi hoïc kinh nghieäm cho NHTM ôû Vieät Nam: Qua sö ï caûi caùch vaø hoaït ñoäng cuûa caùc NH ôû Trung Quoác vaø Haøn Quoác. NH Vieät Nam coù theå ruùt ra moät soá kinh nghieäm ñoù laø: Baøi hoïc thöù nhaát: Do khoâng bò aûnh hö ôûng cuûa cuoäc khuûng hoaûng taøi chính naêm 1997, Vieät Nam ñaõ coù nhö õng chieán lö ôïc chuû ñoäng vaø thaän troïng khi hoäi nhaäp khoâng ñeå cho caùc yeáu toá ñaàu cô taùc ñoäng gaây ñoã vôõ thò trö ôøng. Chính phuû ñaõ chuû ñoäng vaø thaän troïng trong chính saùch tieàn teä vaø ñieàu haønh hoaït ñoäng NH traùnh suy thoaùi vaø khuûng hoaûng taøi chính ñeå quaûn trò NHTM, kieåm soaùt thò trö ôøng tieàn teä, thò trö ôøng chö ùng khoaùn, ñeåcoù ñuû naêng lö ïc taøi chính naâng cao naêng lö ïc caïnh tranh khi hoäi nhaäp quoác teá vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh. Baøi hoïc thöù hai: – Saùp nhaäp caùc NH nhoû vôùi nhau hay giö õa caùc NH vôùi caùc toå chö ùc phi NH ñeå trôû thaønh nhö õng NH, nhö õng taäp ñoaøn taøi chính lôùn. Ñoàng thôøi môû roäng quy moâ Nh nhaèm ñaùp ö ùng nhu caàu quy moâ voán ngaøy caøng taêng cuûa caùc doanh nghieäp. 21 – Tö ï do hoaù laõi suaát, laõi suaát ñö ôïc ñònh ñoaït dö ïa vaøo cung caàu voán treân thò trö ôøng. – Naêng lö ïc taøi chính cuûa caùc ngaân haøng noäi ñòa coøn raát non yeáu, caùc nga ân haøng noäi ñòa ñaõ taêng voán ñieàu leä nhaèm naâng cao khaû naêng caïnh tranh, giaûm ruûi ro, naâng cao tieàm lö ïc taøi chính, phaùt trieån coâng ngheä thoâng tin. – Caùc NHTM CP lieân minh vôùi caùc NHNNg ñeå baùn laïi coå phaàn, hoïc hoûi kinh nghieäm quaûn lyù, quaûn trò NH, ö ùng duïng coâng ngheä tieân tíeán. – Phaùt trieån dòch vuï NH baùn leû. – Caùc ngaân haøng noäi ñòa lieân tuïc tìm caùch ña daïng hoaù caùc saûn phaåm dòch vuï baèng caùch hôïp taùc phaùt trieån vôùi caùc ngaân haøng nö ôùc ngoaøi, h ôïp taùc veà lieân keát theû giö õa caùc NH vôùi nhau, caùc dòch vuï chuyeån tieàn nhanh. – Chuyeån ñoåi cô caáu NHTM Nhaø nö ôùc sang thaønh NHTM coå phaàn . – Caùc NHTM Vieät Nam ñaåy maïnh hôïp taùc thaønh laäp ngaân haøng lieân doanh vaø coâng ty taøi chính lieân doanh. – Nôùi loûng caùc quy ñònh veà quaûn lyù ngoaïi hoái. KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1: Trong chö ông naøy, luaän vaên ñeà caäp ñeán nhö õng lyù luaän cô baûn veà ngaân haøng thö ông maïi, vaø lyù thuyeát caïnh tranh , nghieân cö ùu nhö õng kinh nghieäm naâng ca o naêng lö ïc caïnh tranh cuûa moät soá NHTM quoác teá ñeå ruùt ra baøi hoïc caïnh tranh cho NHTM Vieät Nam. Ñaây laø nhö õng lyù luaän cô baûn laøm cô sôû khaûo saùt thö ïc traïng vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp naâng cao naêng lö ïc caïnh tranh cho caùc NHTM Vieät Nam sau khi gia nhaäp WTO. 22 Chöông 2 THÖÏC TRAÏNG NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI VIEÄT NAM. Sau moät naêm hoäi nhaäp neàn kinh teá theá giôùi, Vieät Nam ñaõ giö õ vö õng ñö ôïc mö ùc taêng trö ôûng ngoaïn muïc trong nhieàu n aêm lieàn, chæ soá GDP ñaït 8,5%, cao nhaát trong 10 naêm trôû laïi ñaây, ñö ôïc xeáp vaøo haøng caùc quoác gia coù mö ùc ñoä taêng trö ôûng cao trong khu vö ïc7. Toác ñoä taêng trö ôûng cao vaø khaù beàn vö õng, ñö ôïc caùc chuyeân gia kinh teá theá giôùi ñaùnh giaù laø nö ôùc coù moâi trö ôøng ñaàu tö an toaøn nhaát chaâu AÙ vaø thö ù hai treân theá giôùi. Do ñoù, khoái lö ôïng voán ñaàu tö toaøn xaõ hoäi naêm 2007 baèng 40,4% GDP, taêng 15,8% so vôùi naêm 2006. Voán ñaàu tö nö ôùc ngoaøi vö ôït 56,3% keá hoaïch naêm vaø taêng 69,3% so vôùi naêm 2006. 8 Soá lö ôïng NHTM ngaøy caøng taêng leân, soá lö ôïng CN NHNNg vaø NHLD trong thôøi gian tôùi seõ taêng nhieàu hôn nö õa vôùi tham voïng môû roäng thò phaàn baùn leû vaø dòch vuï taøi chính. Baûng 2.1: Soá löôïng ngaân haøng thöông maïi qua caùc naêm. Nguoàn: Ngaân haøng nhaø nöôùc Vieät Nam Trong bö ùc tranh toång theå ñoù, heä thoáng NHTM Vieät Nam ñaõ ñaït nhö õng thaønh tö ïu nhö theá naøo khi tham gia caïnh tranh sau moät naêm gia nhaäp WTO. 7 Nguoàn ADB 8 Nguoàn Boä taøi chính Naêm 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2005 2006 2007 NHTM NN 4 4 4 5 5 5 5 5 5 NHTM CP 4 41 48 51 48 39 37 34 36 CNNHNNg 0 8 18 24 26 26 29 31 36 NHTMLD 1 3 4 4 4 4 4 5 6 23 2.1. Thöïc traïng veà naêng löïc taøi chính: 2.1.1. Quy moâ veà voán: Toång taøi saûn cuûa caùc TCTD tính ñeán 31/12/2007 ñaït 1.730.505 tyû ñoàng 9, taêng 44,39% so vôùi naêm 2006 noùi chung vaø caùc NHTM coå phaàn ñang coù toác ñoä taêng trö ôûng voán ñieàu leäraát nhanh vaø an toaøn noùi rieâng ñaït xaáp xæ 50% voán ñieàu leä toaøn heäthoáng. So vôùi naêm 2006, toång voán ñieàu leä cuûa heä thoáng NH taêng theâm 54%. Toác ñoä taêng voán ñieàu leäcuûa caùc NHTM CP ñaõ taêng 70,55% cao hôn caùc NHTM NN chæ taêng 57%10 chö ùng toûcaùc NHTM CP cuõng ñaõ noã lö ïc taêng voán, phaùt trieån maïnh nhaèm môû roäng thò trö ôøng, vaøhình thö ùc taêng voán chuû yeáu laøphaùt haønh coåphieáu. Baûng 2.2: Voán ñieàu leä moät soá NH naêm 2007 Voán ñieàu leä (tyû ñoàng)STT Ngaân haøng 2006 2007 Tyû leä(%) 1 Vietcombank 4.356,74 15.000 244,29 2 BIDV 4.077,40 7.699,15 88,82 3 ACB 1.100,05 2.630,06 139,08 4 Sacombank 2.089,41 4.448,81 112,92 5 Habubank 1.000 2.000 100 6 VPBank 756,16 2.000 164,49 7 Eximbank 1.212,37 2.800 130,95 8 VIBank 1.000 2.000 100 9 SCB 600 1.970 228,33 10 Indovina Bank (35 USDm) (50USDm) 800 142,86 Nguoàn: BCÑKT trong BCTC naêm 2007 cuûa caùc NHTM Tæ leä naøy ñang daàn taêng leân do caùc NHTM CP phaûi thö ïc hieän taêng voán leân 1.000 tæ ñoàng vaøo cuoái naêm 2008 theo nghò ñònh 141/NÑ-CP ngaøy 22/11/2006 cuûa Thuû tö ôùng Chính phuû. Nhö ng voán phaùp ñònh cuûa moät soáNHTM CP ñaõ ñö ôïc 9 Nguoàn: baùo caùo thanh tra Nhaø nö ôùc 10 Thoâng tin baûo hieåm tieàn gö ûi Vieät Nam soá 7 - 04/2008 24 taêng leân vö ôït baäc, nhieàu NH ñaõ gaàn ñaït ñö ôïc mö ùc voán phaùp ñònh cho naêm 2010. Moät soá NH nhoû ñö ôïc caùc taäp ñoaøn kinh teá ñoå voán vaøo nhö : Ngaân haøng TMCP PG Bank; NHTM CP Saøi Goøn - Haø Noäi (SHB)... ñang khaån trö ông taêng voán ñieàu leä toái thieåu phaûi treân 1.000 tyû trong naêm 2008. Toång taøi saûn cuûa caùc chi nhaùnh NHNNg vaø NHLD tính ñeán cuoái naêm 2007 ñaït khoaûng 215.000 tyû ñoàng, chieám khoaûng treân 20% toång taøi saûn cuûa heä thoáng NHTM vaø TCTD ôû Vieät Nam, taêng hôn 50% so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi. Toác ñoä taêng trö ôûng ñoù cho thaáy trong naêm qua caùc NH vaø toå chö ùc taøi chính nö ôùc ngoaøi chuyeån soá voán raát lôùn vaøo Vieät Nam , vaøngaønh taøi chính NH coù sö ùc huùt maïnh meõ ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö trong vaø ngoaøi nö ôùc . Tuy nhieân, quy ñònh veà voán ñieàu leä toái thieåu cuõng ñang khieán caùc ngaân haøng lieân doanh lo laéng. Toác ñoä taêng voán nhö theá laø quaù nhanh trong khi moãi lieân doanh chæ c où hai ñoái taùc. Ngoaøi ra, haàu heát caùc lieân doanh coù cô caáu sôû hö õu voán laø 50:50 neân vieäc ñaït ñö ôïc sö ï ñoàng thuaän laø raát khoù. Baûng 2.3: Chæ tieâu taøi chính cuûa moät soá NHTM trong vaø ngoaøi nöôùc 25 Hieän nay, voán chuû sôû hö õu cuûa caùc NHTM Vieät Nam quaù thaáp so vôùi caùc NHTM trong khu vö ïc. Neáu theo soá lieäu baûng 2.3, Agribank Vieät Nam vôùi voán chuû sôû hö õu laøñö ôïc xem laø lôùn nhaát, song cuõng chæ ñaït khoaûng 1.099 trieäu USD so vôùi NHTM taäp ñoaøn taøi chính UOB cuûa Singapore. Voán chuû sôû hö õu cuûa NH Vieät Nam nhoû beù laønguyeân nhaân laøm cho tyû leä an toaøn voán thaáp xa vôùi thoâng leä quoác teá. Vì voán ñieàu leä vaø voán tö ï coù ñoùng vai troø raát quan troïng trong hoaït ñoäng cuûa caùc NH. Voán ñieàu leä cao, NH taïo ñö ôïc uy tín treân thò trö ôøng, loøng tin nôi coâng chuùng. Voán tö ï coù thaáp ñoàng nghóa vôùi sö ùc maïnh taøi chính yeáu vaø khaû naêng choáng ñôõ ruûi ro trong kinh doanh keùm. Ñoù laø ñieàu kieän ñaûm baûo an toaøn cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc NH. Tuy quy moâ veà voán coøn thaáp so vôùi caùc NH trong khu vö ïc, nhö ng h eä soá an toaøn voán cuûa caùc NH trong nö ôùc ñaït chuaån theo thoâng leä quoác teá, ñeàu treân 8% . Theo thoáng keâ sô boä cuûa NHNN, tính chung caû noäi teä vaø ngoaïi teä, lö ôïng voán huy ñoäng ngaén haïn ñö ôïc caùc ngaân haøng sö û duïng cho vay trung vaø daøi haïn chieám tôùi khoaûng 50% toång nguoàn voán huy ñoäng ngaén haïn. Vieäc sö û duïng voán cho vay trung vaø daøi haïn ôû Vieät Nam treân 50% laø quaù cao, trong khi tyû leä toái ña theo quy ñònh cuûa NHNN laø 40%. Ñieàu naøy daãn ñeán ruûi ro thanh khoaûn raát lôùn . Nhö ng so vôùi NHNNg nhö UOB – Singapore thì sö ï maát caân ñoái naøy ñang trong taàm kieåm soaùt. Chính vì theá, caùc NHNNg seõ laø trôû ngaïi chính, coù theå ñaùnh baät caùc NHTM CP noäi coù thö ïc lö ïc yeáu ra khoûi thò trö ôøng neáu naêng lö ïc taøi chính haïn heïp, seõ caûn trôû khaû naêng cung ö ùng voán cho caùc dö ï aùn coù quy moâ lôùn, bôûi luaät caùc TCTD ñaõ quy ñònh “Toång dö nôï cho vay ñoái vôùi moät khaùch haøng khoâng ñö ôïc vö ôït quaù 15% voán tö ï coù”. Toùm laïi, caùc NHTM taêng voán ñieàu leä coù cô hoäi môû roäng maïng lö ôùi, môû roäng hoaït ñoäng kinh doanh, trang bò heä thoáng coâng ngheä thoâng tin hieän ñaïi, phaùt 26 trieån saûn phaåm môùi ñeå phuïc vuï khaùch haøng, goùp phaàn naâng cao naêng lö ïc caïnh tranh. Neáu caùc NHTM CP chæ taêng voán ñeå baùn coå phaàn maø khoâng quan taâm ñònh hö ôùng phaùt trieån, chieán lö ôïc kinh doanh thì seõ daàn maát ñi thò phaàn. 2.1.2. Cô caáu huy ñoäng voán: Dö ïa vaøo soá lieäu baûng 2.3, cho thaáy doøng voán chu chuyeån qua heä thoáng NHTM Vieät Nam taêng trö ôûng cao. Ñieàu naøy cho thaáy caùc NHTM CP tö øng bö ôùc phaùt trieån vaø coù chieán lö ôïc caïnh tranh toát v aø coù uy tín ñeå thu huùt voán. Toác ñoä taêng trö ôûng cuûa caùc doøng voán naøy cho thaáy nhö õng daáu hieäu tích cö ïc cuûa neàn kinh teá, ngö ôøi daân thaáy ñö ôïc tieän ích khi giao dòch qua NH . Ñoái vôùi chi nhaùnh NHNNg, toång huy ñoäng voán trong 10 thaùng ñaàu naêm 2007 ö ôùc ñaït 145.000 tyû VNÑ, taêng xaáp xæ 60% so vôùi cuøng kyø naêm trö ôùc. Coøn toång huy ñoäng voán cuûa caùc NHLD trong 10 thaùng ñaàu naêm 2007 ö ôùc ñaït 16.000 tyû VNÑ, taêng hôn 45% so vôùi cuøng kyø naêm trö ôùc11. Cho thaáy raèng, khi VN gia nhaäp WTO, nhö õng haïn cheá veà huy ñoäng voán VNÑso vôùi voán phaùp ñònh cuûa chi nhaùnh NHNNg vaø phaân bieät ñoái xö û theo quoác gia seõ baõi boû theo loä trình ñeán cuoái naêm 2010 môû ra moät cuoäc caïnh tranh giö õa NHNNg vaø NH trong nö ôùc . Chuû yeáu caùc chi nhaùnh NHNNg huy ñoäng USD, ñoùng moät vai troø khaù lôùn treân thò trö ôøng ngoaïi hoái. Haàu heát luoàng voán ñaàu tö giaùn tieáp cuûa nhaø ñaàu tö nö ôùc ngoaøi vaøo Vieät Nam ñeàu thoâng qua caùc chi nhaùnh naøy. Cho neân, thò phaàn huy ñoäng voán cuûa caùc NHTM Vieät Nam hieän ñang chieám tyû troïng lôùn trong toaøn heä thoáng NH. Tö ønaêm 2002, NHTM NN chieám moät nö ûa thò phaàn huy ñoäng voán. Khi Vieät Nam gia nhaäp WTO, sö ï lôùn maïnh cuûa caùc NHTM CP, sö ï aên neân laøm ra cuûa caùc NHNNg tham gia caïnh tranh ñaõ cô caáu laïi thò phaàn. 11 Nguoàn: CIC 27 Treân ñòa baøn TPHCM, thò phaàn cuûa caùc NHTM NN ñang coù xu hö ôùng giaûm ñi. Ngö ôïc laïi, thò phaàn huy ñoäng voán cuûa NHTM CP vaãn chieám ö u theá hôn khoaûng 46,9% so vôùi toaøn heä thoáng do quy moâ hoaït ñoäng vaø maïng lö ôùi ñö ôïc môû roäng, hoaït ñoäng quaûng baù thö ông hieäu ñö ôïc trieån khai hieäu quaû, xaây dö ïng caùc goùi saûn phaåm, dòch vuï môùi ñaày tieän ích vaø caïnh tranh, thuû tuïc ñôn giaûn, ña daïng hoaù caùc hình thö ùc huy ñoäng voán. Ñieàu naøy cho thaáy uy tín vaø loøng tin cuûa ngö ôøi daân, cuûa khaùch haøng ñoái vôùi caùc NHTM CP ñang daàn taêng leân trong thôøi gian gaàn ñaây. Hình 2.1: Thò phaàn huy ñoäng voán treân ñòa baøn TPHCM qua caùc naêm Hieän nay, thò trö ôøng ngaøy caøng baát oån, baát ñoäng saûn nhö quaû boùng saép vôõ, thò trö ôøng chö ùng khoaùn aûm ñaïm, giaù vaøng vaø giaù daàu thoâ theá giôùi bieán ñoäng khoâng ngö øng, NH chính laø nôi lö ïa choïn haøng ñaàu cuûa nhö õng nhaø ñaàu tö ít maïo hieåm. Hôn heát caïnh tranh laõi suaát chính laø maïch caïnh tranh noåi baät nhaát giö õa caùc ngaân haøng hieän nay. Khoái NH coå phaàn khoâng bò raøng buoäc nhieàu bôûi caùc thoûa thuaän, luoân coù laõi suaát haáp daãn hôn. Coøn NHTM NN khoâng taêng laõi suaát tieát kieäm chuû yeáu laø môû roäng hình thö ùc phaùt haønh giaáy tôø coù giaù, vaø deã nhaän thaáy nhaát ñoù laø vaãn ñö ôïc haäu thuaãn tö ø phía Nhaø nö ôùc, chö a thaáy theå hieän khaû naêng THÒ PHAÀN HUY ÑOÄNG VOÁN CUAÛ CAÙC NHTM 28,10% 32,00% 35,56% 40,18% 46,90% 50,20% 49,40% 47,50% 46,25% 41,90% 35,60% 3,80% 4,10% 3,20% 2,86% 2,79% 2,48% 17,30% 18,50% 17,30% 15,33% 15,13% 15,85% 28,70% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Nguoàn: Ngaân haøng Nhaø nöôùc % CN NHNNg NHLD NHTM NN NHTM CP 28 caïnh tranh tö ø phía caùc NH naøy. Khi khoaûng caùch nieàm ti n giö õa caùc khoái ngaân haøng ñang ngaøy ñö ôïc ruùt ngaén thì quyeát ñònh gö ûi tieàn seõ nghieâng veà lö ïc huùt laõi suaát. AÙp lö ïc naøy khieán moät soá ngaân haøng quoác doanh ñaõ phaûi “xeù raøo” hoaëc laùch thoûa thuaän thoâng qua moät soá hình thö ùc huy ñoäng. Beân caïnh aùp lö ïc tö ø khoái coå phaàn, thò phaàn cuûa khoái quoác doanh cuõng daàn bò chia seû bôûi sö ï phaùt trieån cuûa khoái NHNNg. Sö ï chia seû naøy ngaøy caøng lôùn khi NHNN ñang daàn nôùi loûng caùc quy ñònh , cho pheùp moät soá chi nhaùnh NHNNg ñö ôïc huy ñoäng VND, ñö ôïc ñaët maùy ATM ngoaøi truï sôû… . Vaø theo cam keát gia nhaäp WTO, nhö õng ngaân haøng 100% voán ngoaïi chính thö ùc hoaït ñoäng taïi Vieät Nam, khi ñoùaùp lö ïc caïnh tranh ngaøy moät lôùn. Toùm laïi, duø thò trö ôøng NH vaãn coøn raát nhieàu tieàm naêng nhö ng cuoäc caïnh tranh ñeå duy trì lö ôïng khaùch haøng ñang coù vaø thu huùt khaùch haøng môùi seõ khoâng coøn deã daøng neáu nhö caùc NHTM Vieät Nam chö a thö ïc sö ï naâng cao chaát lö ôïng dòch vuï cao, saûn phaåm cung caáp vaø phong caùch phuïc vuï khaùch haøng ñaëc bieät laø ôû khoái NH quoác doanh. Laõi suaát khoâng phaûi laømoät phö ông tieän caïnh tranh. Vì caùc NH taêng laõi suaát huy ñoäng daãn ñeán sö ï caïnh tranh khoâng laønh maïnh giö õa caùc NH vaø taùc ñoäng xaáu ñeán neàn kinh teá, aûnh hö ôûng ñeán khaû naêng thanh khoaûn . 2.1.3. Cô caáu tín duïng: Qua baûng 2.3 12 cho thaáy toác ñoä taêng trö ôûng tín duïng cuûa heä thoáng NHTM nhìn chung taêng ñeàu qua caùc naêm, ñaõ cung ö ùng moät lö ôïng voán khaù lôùn cho neàn kinh teá. Tyû leä cho vay treân huy ñoäng cuûa moät soáNHTM CP ôû mö ùc ñoätö ông ñoái cao so vôùi NHTM NN, nhö õng con soá treân cho thaáy chính saùch tín duïng khaù “côûi môû” cuûa NHTM CP. Ñieàu naøy, moät maët mang laïi nguoàn thu tö ø hoaït ñoäng cho vay, nhö ng maët khaùc taïi tieàm aån ruûi ro thanh khoaûn lôùn hôn. 12 Baûng 2.3 tr.23 29 Sö ùc haáp thuï voán cho taêng trö ôûng kinh teá raát cao do caùc nguyeân nhaân sau: (i) Gia nhaäp WTO, taát caû caùc ngaønh, caùc lónh vö ïc kinh teá ñang tích cö ïc môû roäng hoaït ñoäng ñeå naâng cao khaû naêng caïnh tranh, neân cung – caàu tín duïng ñeàu taêng chuû yeáu laø tín duïng trung vaø daøi haïn, thò trö ôøng baát ñoäng saûn ñang soâi ñoäng laøm cho nhu caàu voán ñaàu tö xaây dö ïng cô baûn taêng cao . Ñieàu ñoù cho thaáy nhu caàu voán ñaàu tö chieàu saâu taêng leân. (ii) Laõi suaát cho vay ngoaïi teä chæ baèng 50% - 60% mö ùc laõi suaát cho vay noäi teä vaø tyû giaù hoái ñoaùi oån ñònh neân nhieàu doanh nghieäp thích vay voán ngoaïi teä hôn ñeå nhaäp khaåu nguyeân vaät lieäu, ñoåi môùi maùy moùc thieát bò. (iii) Nhu caàu voán cho kinh doanh chö ùng khoaùn cuõng taêng theo do lónh vö ïc chö ùng khoaùn soâi ñoäng vaø phaùt trieån maïnh. Hình 2.2: Dö nôï cho vay VND cuûa caùc khoái TCTD (ñeán heát 30/11/2007) Hình 2.2, cho thaáy dö nôï tín duïng khoái NHTM NN taêng cao ñö ôïc dö ïa treân cô sôû voán huy ñoäng trong xaõ hoäi, voán huy ñoäng tö ø neàn kinh teá vì caùc dö ï aùn ñaàu tö ñö ôïc taøi trôï qua caùc NHTM NN, caùc NHTM CP cuõng chieám tyû troïng cao nhö ng chuû yeáu taäp trung vaøo cho vay tieâu duøng, baát ñoäng saûn . Ñoái vôùi chi nhaùnh caùc NHNNg, NHLD vaãn ñang giö õ vö õng tyû troïng dö nôï cho vay oån ñònh, giö õ vö õng ñö ôïc caùc phaân ñoaïn thò trö ôøng maø hoï ñaõ chieám lónh vaø tieáp tuïc môû roäng. Nguoàn: Ngaân haøng Nhaø nöôùc DÖ NÔÏ CHO VAY VNÑ CUÛA CAÙC KHOÁI TCTD CN NHNNg; 21.476; 3,30% TCTD PHI NH; 7.755; 1,19% NHTM CP; 180.407; 27,74% NHTM NN; 435.571; 66,98% NHLD; 5.129; 0,79% 30 Hình 2.3: Thò phaàn huy ñoäng tín duïng treân ñòa baøn TPHCM qua caùc naêm THÒ PHAÀN CHO VAY CUAÛ CAÙC NHTM 26,70% 28,90% 30,10% 33,30% 42,40% 45,93% 51,20% 48,00% 45,90% 42,00% 34,60% 29,39% 3,70% 3,90% 3,80% 3,60% 3,70% 2,90% 18,40% 19,20% 20,20% 21,10% 16,30% 19,20% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2002 2003 2004 2005 2006 2007 CN NHNNg NHLD NHTM NN NHTM CP Nguoàn: Ngaân haøng Nhaø nöôùc So vôùi khoái NHTM NN thì thò phaàn NHTM CP ñaõ chieám daàn thò trö ôøng cho vay tö ø naêm 2002 ñeán nay do khoái NH naøy ñaõ linh hoaït trong cho vay, thuû tuïc nhanh choùng, ña daïng hoaït ñoäng tín duïng, naâng haïn mö ùc cho vay, cho vay tín chaáp vôùi soá tieàn leân ñeán 200 trieäu ñoàng, môû roäng ñoái tö ôïng cho vay. Coøn caùc NHTM NN thì keùm linh hoaït hôn do voán cuûa ngaân saùch Nhaø nö ôùc caáp, haïn cheá ñoái tö ôïng cho vay laø caù nhaân, hoä gia ñình, ña phaàn khoái naøy chæ haáp daãn caùc toå chö ùc kinh teá ñi vay vì laõi suaát cho vay luùc naøo cuõng thaáp hôn so vôùi maët baèng laõi suaát chung laøm cho khoái ngaân haøng naøy bò suït giaûm thò phaàn trong caïnh tranh treân thò trö ôøng tín duïng. Trong giai ñoaïn ñaàu thaâm nhaäp thò trö ôøng VN, ngay laäp tö ùc caùc NHNNg ñaõ chieám moät thò phaàn khaù lôùn. Ñeán nay, t hò phaàn cuûa caùc NHTM bò khoeùt saâu hôn moät chuùt khi caùc chi nhaùnh NHNNg ñaõ coù chieán lö ôïc môû roäng vaø xaây dö ïng maïng lö ôùi khaùch haøng khaù toát vaø ña daïng, ñoù laøñang taán coâng maïnh meõ vaøo lónh vö ïc baùn leû, dòch vuï maø ñoái tö ôïng khaùch haøng laø caù nhaân trong nö ôùc. Khoái naøy khoâng coøn bò boù heïp cho caùc coâng ty lieân doanh, nö ôùc ngoaøi vay maø phaïm vi khaùch haøng ñö ôïc môû roäng ñeán caùc doanh nghieäp coù doanh soá xuaát nhaäp khaåu cao, hoaëc 31 cho vay ñoàng taøi trôï cuøng caùc NHTM noäi ñòa. Trö ôùc ñaây, thò phaàn naøy bò suy giaûm thò phaàn laø do taùc ñoäng cuûa cuoäc khuûng hoaûng taøi chính tieàn teä ôû moät soá nôi treân theá giôùi khieán ñaàu tö vaøo VN bò giaûm suùt. Vaø hieän nay, xu hö ôùng taêng trö ôûng cuûa caùc NHNNg ñaõ trôû neân maïnh meõ, c aùc chi nhaùnh NHNNg chieám ö u theá tuyeät ñoái veà nguoàn voán ngoaïi teä, vì naêm 2007 khi tình hình kinh teá VN taêng trö ôûng maïnh ñaõthu huùt nhieàu nhaø ñaàu tö nö ôùc ngoaøi, nhieàu NÑTNN baét ñaàu tham gia hoaït ñoäng kinh doanh, ñö a voán vaøo VN vaø moät soá coâng ty taêng voán ñaàu tö ñeå môû roäng saûn xuaát kinh doanh, caùc dö ï aùn ñaàu tö caàn ngoaïi teä neân CN NHNNg chieám thò phaàn khaù nhieàu. Maët khaùc, lôïi theá cuûa caùc NH ngoaïi laø moät phaàn khoâng phaûi chòu chi phí voán cao neân laõi suaát cho vay thaáp hôn NH trong nö ôùc ñeå caïnh tranh loâi keùo khaùch haøng, thu huùt ngö ôøi daân bôûi hình thö ùc cho vay ngaén haïn. Toùm laïi, NHTM CP vaø NHTM quoác doanh seõ maát ñi moät lö ôïng khaùch haøng quan troïng khi xuaát hieän caùc NH ngoaïi, NHLD . Vì cuoäc caïnh tranh tö ø caùc NHNNg chæ môùi laø khuùc daïo ñaàu vaø coøn taêng leân trong naêm sau. Tö ø soá lieäu veà thò phaàn, naêm ñaàu tieân sau WTO, khoái NHNNg ñi nhö õn g bö ôùc aâm thaàm maø maïnh meõ, coù theå cuõng khoâng “khuûng khieáp” nhö dö ï ñoaùn nhö ng cuõng khoâng deã daøng maø caùc NH noäi coù theå vö ôït qua . 2.1.4. Khaû naêng sinh lôøi: Tyû troïng sinh lôïi cuûa ngaønh NH cao nhaát so vôùi taát caû caùc ngaønh, coù theå noùi laø sieâu lôïi nhuaän. Keát thuùc naêm taøi chính 2007, haàu heát NHTM ñaït keát quaû kinh doanh cao. Toång lôïi nhuaän trö ôùc thueá cuûa ngaønh NH chieám gaàn 50% thò phaàn lôïi nhuaän cuûa caùc ngaønh khaùc. Khoái NHTM CP khoâng chæ chieám thò phaàn lôùn veà caïnh tranh trong lónh vö ïc huy ñoäng voán, cho vay maøcoøn chieám thò phaàn lôùn veà hieäu quaû kinh doanh. 32 Baûng 2.4: Keát quaû kinh doanh cuûa moät soá NHTM CP naêm 2007 Teân Ngaân haøng Lôïi nhuaän trö ôùc thueá (tyû ñoàng) ACB 2.000 Sacombank 1.450 Eximbank 700 Viet A Bank 200 HDB 167,5 OCB 231 Khoái CN NHNNg 1.900 Nguoàn: Toång hôïp baùo caùo thöôøng nieân cuaû caùc NHTM CP Keát quaû ñaït ñö ôïc laø moät daáu hieäu toát . Ñoù laø nhö õng noã lö ïc tích cö ïc trong vieäc ñaàu tö vaø ñoåi môùi cuûa caùc NHTM CP ñaõ mang laïi keát quaû cao. Tính ñeán heát thaùng 9-2007, toång lôïi nhuaän trö ôùc thueá cuûa caùc NH treân ñòa baøn TP HCM ñaït 9.013 tyû ñoàng, baèng 142,6% so vôùi naêm 2006; trong ñoù khoái NHTM NN chæ chieám 34,2%, khoái NHTM CP chieám 48,1% . Ñieàu naøy coù theå noùi caùc NHTM CP taêng trö ôûng vaø hoaït ñoäng kinh doanh coù hieäu quaû, lôïi nhuaän chuû yeáu taäp trung nguoàn thu tö ø caùc khoaûn nôï xaáu, tö ø caùc hoaït ñoäng ñaàu tö chö ùng khoaùn , tö ø caùc hoaït ñoäng kinh doanh: tín duïng, tieàn gö ûi, ñaàu tö treân thò trö ôøng tieàn gö ûi quoác teá, kinh doanh ngoaïi hoái..., tö ø quyõ thaëng dö voán do baùn coå phaàn cho ñoái taùc chieán lö ôïc . Traùi laïi, khoái NHTM NN ñaõ coù moät naêm kinh doanh thieáu hieäu quaû. Do caùc NHTM NN chuû yeáu doàn voán cho vieäc gia taêng trích laäp quyõ dö ï phoøng ruûi ro cuõng nhö chi phí hoaït ñoäng taêng leân ñaùng keå, bieán ñoäng cuûa tyû giaù VND vaø USD cuõng nhö vieäc taêng giaù voán tieàn ñoàng sau khi NHNN taêng tyû leä dö õ trö õ baét buoäc tö ø 10% leân 11%. Vieäc caùc NH boå sung voán ñieàu leä vaø voán tö ï coù tö ø tieàn caáp boå sung v oán cuûa Chính phuû, phaùt haønh traùi phieáu… ñaõ khieán caùc NH naøy duø coù taêng ñö ôïc mö ùc lôïi nhuaän tuyeät ñoái so vôùi naêm trö ôùc . Maët khaùc, caùc NHNNg cuõng keát quaû kinh doanh khaù toát , chæ sau khoái NHTM CP, chieám 17,7% toång thu nhaäp trö ôùc thueá cuûa heä thoáng NH Vieät Nam; 33 chi nhaùnh NHNNg chieám 14,2% vaøNHLD chieám 3,5%. Lôïi nhuaän cuûa khoái naøy cao do coù theá maïnh veà lónh vö ïc dòch vuï nhieàu hôn cho vay. Nhìn soá lieäu baûng 2.313, do chaát lö ôïng tín duïng keùm, trong khi ñoù caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc ngoaøi hoaït ñoäng tín duïng chö a phaùt trieån, neân heä soá ROA cuûa NHTM NN thaáp hôn so vôùi NHTM CP. Do ñaëc thuø hoaït ñoäng cuûa ngaønh, chæ soá ROA cuûa caùc ngaân haøng thö ôøng chæ xoay quanh mö ùc 1 – 3%. Chæ soá ROA naøy ñaõphaûn aùnh naêng lö ïc quaûn trò vö ôït troäi cuûa NHTM CP VN veà sö ûduïng taøi chính vaø nhö õng nguoàn voán thö ïc sö ï ñem laïi lôïi nhuaän cao. Ñoàng thôøi, tyû leä ROE cuûa ngaân haøng cuõng thö ôøng xuyeân ñö ùng ôû mö ùc cao vaø coù xu hö ô ùng caûi thieän daàn theo caùc naêm. Ñieàu naøy cho thaáy, beân caïnh vieäc quaûn trò taøi saûn toát, caùc NHTM CP cuõng ñaõ xaùc laäp ñö ôïc moät cô caáu voán hôïp lyù vaø hieäu quaû. Trö ôùc xu theá cuûa thò trö ôøng, sö ï xaâm nhaäp caùc NHNNg vaøo Vieät Nam vôùi tieàm lö ïc maïnh, caùc NH trong nö ôùc seõ gaëp nhieàu khoù khaên ñeå ñaït lôïi nhuaän cao vaø aùp lö ïc caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét hôn. Song, mö ùc lôïi nhuaän ñaït ñoä beàn vö õng phuï thuoäc vaøo moâi trö ôøng phaùp lyù, tình hình bieán ñoäng cuûa neàn kinh teá, cuûa thò trö ôøng. Caùc NHTM CP ñaõ taän duïng ñö ôïc nhö õng lôïi the._.duïng môùi. 72 Thöù tö, trang bò maùy moùc thieát bò ñeå môû roäng maïng lö ôùi nhaèm naâng cao chaát lö ôïng dòch vuï thanh toaùn, chuyeån tieàn trong vaø ngoaøi nö ôùc , ñaåy maïnh ö ùng duïng khoa hoïc, kyõ thuaät coâng ngheä tieân tieán vaøo vieäc hieän ñaïi hoaù caùc heä thoáng thanh toaùn theo hö ôùng tö ï ñoäng hoaù, ñaëc bieät ö u tieân cho caùc nghieäp vuï thanh toaùn, tín duïng, keá toaùn, quaûn lyù ruûi ro, phaùt trieån heä thoáng giao dòch trö ïc tuyeán, phaùt trieån dòch vuï NH ñieän tö û nhö : Internet banking, mobile banking..., vaø caùc dòch vuï thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët theo hö ôùng giao dòch tö ï ñoäng nhö ng ñaûm baûo chaát lö ôïng an toaøn , hieäu quaû nhö heä thoáng theû ATM, theûtín duïng.... Thöù naêm, caùc website cuûa caùc NHTM ngoaøi vieäc giôùi thieäu caùc saûn ph aåm vaø dòch vuï, caùc NH caàn phaûi minh baïch hoaù thoâng tin taøi chính theo dieãn bieán cuûa thò trö ôøng, caùc chæ soá taøi chính, caùc lôïi theá ñeå theå hieän naêng lö ïc caïnh tranh. Thöù saùu, caùc NHTM phaûi ñaàu tö kyõ thuaät heä thoáng noái maïng vôùi caùc coâng ty chö ùng khoaùn, coâng ngheä tö ông thích, xaây dö ïng ñö ôøng truyeàn phuï khi xaûy ra sö ï coá giö õa coâng ty chö ùng khoaùn vaø ngaân haøng ñeå theo doõi, ñaûm baûo hoaït ñoäng hieäu quaû vì caùc NHTM ñang môû roäng dòch vuïgiö õ tieàn chö ùng khoaùn cho caùc coâng ty chö ùng khoaùn. NH phaûi nhìn thaáy soá dö taøi khoaûn cuûa nhaø ñaàu tö ñeåphong toaû taøi khoaûn taïm thôøi ö ùng vôùi soá tieàn nhaø ñaàu tö ñaët leän h mua, haïn cheá ruùt quaù soá dö . 3.2.3. Xaây döïng chieán löôïc khaùch haøng vaø phaùt trieån maïng löôùi: Thöù nhaát, tieáp tuïc taêng cö ôøng phaùt trieån môû roäng maïng lö ôùi, taêng quy moâ hoaït ñoäng phuø hôïp vôùi naêng lö ïc taøi chính, quaûn trò kinh doanh, nguoàn nhaân lö ïc, coâng ngheä hieän coù cuûa tö øng NHTM vaø phuø hôïp vôùi ñònh hö ôùng cuûa Chính phuû vaø NHNN. Ñoàng thôøi, caùc NHTM môû phoøng giao dòch taïi CTCK thuaän lôïi cho vieäc ñi laïi cuûa nhaø ñaàu tö , ñaët leänh mua baùn nhanh nhaát . Thöù hai, caùc NHTM trong nö ôùc cuõng caàn coù chieán lö ôïc nhanh choùng phaùt trieån caùc keânh phaân phoái ra nö ôùc ngoaøi qua caùc hình thö ùc nhö thaønh laäp chi nhaùnh, ñaïi dieän thö ông maïi cuûa NH Vieät Nam ôû nö ôùc ngoaøi nhö Myõ, EU vaø moät 73 soá nö ôùc chaâu AÙ nhaèm tö øng bö ôùc thaâm nhaäp vaø caïnh tranh cung caáp dòch vuï NH treân thò trö ôøng quoác teá. Thöù ba, xaùc ñònh khaùch haøng muïc tieâu, xaây dö ïng chieán lö ôïc khaùch haøng ñuùng ñaén ñeå phuïc vuï vaø chaêm soùc khaùch haøng, vaø coù nhö õng chính saùch thích hôïp nhaát ñeå thoaõ maõn nhö õng khaùch haøng muïc tieâu ñoù. Ngaân haøng vaø khaùch haøng luoân gaén boù vôùi nhau, phaûi giö õ vö õng vaø phaùt trieån moái quan heä laâu beàn khaùch haøng truyeàn thoáng vaø khaùch haøng coù uy tín trong giao dòch ngaân haøng , coù chính saùch ö u ñaõi, haäu maõi. Thöù tö, phaùt trieån dòch vuï NH baùn leû, hö ôùng ñoät phaù veà coâng ngheä nhaèm ñö a NHTM trôû thaønh ngaân haøng ña naêng hieän ñaïi, cung caáp caùc saûn phaåm dòch vuï môùi daønh cho giôùi treû naêng ñoäng. Vì nö ôùc ta laø moät nö ôùc ñoâng daân soá, caùc toå chö ùc kinh teá chuû yeáu laø vö øa vaø nhoû, ña soá giôùi treû thö ôøng truy caäp Internet, thích sö û duïng coâng ngheä hieän ñaïi, giao dòch ñieän tö û neân caùc NHTM caàn tìm cho mình chieán lö ôïc phaùt trieån rieâng, phuø hôïp trong tö øng thôøi kyø, giai ñoaïn taêng trö ôûng kinh teátheo xu hö ôùng hoäi nhaäp hieän nay. Vaø caùc NHTM caàn phaûi taän duïng ö u theá linh hoaït, nhaïy caûm, coù khaû naêng thích ö ùng nhanh vôùi nhö õng ñoäng thaùi cuûa thò trö ôøng, khoâng ngö øng ñaàu tö vaøo nghieân cö ùu vaø phaùt trieån, taïo saûn phaåm môùi ñaùp ö ùng nhu caàu ngö ôøi tieâu duøng. Thöù naêm, xaây dö ïng chieán lö ôïc kinh doanh daøi haïn, phaân tích kyõ moâi trö ôøng kinh doanh ñeå xaùc ñònh ñuùng ñoái thuû caïnh tranh. Thöù saùu, sö û duïng caùc phö ông thö ùc giao tieáp Marketing . Caùc phö ông thö ùc marketing neân ñö ôïc taäp trung trong thôøi gian tôùi laø: – Quaûng caùo: + Cho thö ông hieäu: truyeàn hình, panoâ ngoaøi trôøi + Cho saûn phaåm : treân baùo chí, truyeàn hình, tôø rôi, ñaøi phaùt thanh. 74 Ngoaøi ra, caùc NHTM neân toå chö ùc caùc cuoäc dieãn ñaøn, thaûo luaän xoay quanh vaán ñeà nhö õng tieän ích khaùch haøng ñö ôïc hö ôûng khi sö û duïng saûn phaåm, dòch vuï. – Quan heä coâng chuùng (PR) : ñoái tö ôïng cuûa PR khoâng chæ laø khaùch haøng maø bao goàm coå ñoâng, caùc nhaø ñaàu tö , cô quan quaûn lyù Nhaø nö ôùc, ñoái taùc kinh doanh, giôùi truyeàn thoâng… – Toå chö ùc taøi trôï : caùc hoaït ñoäng taøi trôï seõ giuùp xaây dö ïng hình aûnh moät ng aân haøng coù traùch nhieäm vôùi xaõ hoäi vaø coäng ñoàng nhö : uûng hoä gia ñình coù thaân nhaân chaát ñoäc maøu da cam; trôï giuùp ngö ôøi giaø, taøn taät, treû em moà coâi ; taøi trôï cho nhö õng troø chôi giaûi trí mang tính tö ông thaân tö ông trôï nhö vö ôït leân chính mình, xaây dö ïng nhaø tình nghóa cho caùc baø meï Vieät nam anh huøng . 3.2.4. Phaùt trieån nguoàn nhaân löïc: Thöù nhaát, naâng cao chaát lö ôïng vaø phaùt trieån nguoàn nhaân lö ïc cho ñoäi nguõ caùn boä cuûa heä thoáng ngaân haøng nhaèm ñaùp ö ùng ngaøy moät toát hôn nhö õng ñoøi hoûi cuûa thò trö ôøng vaø chuaån mö ïc quoác teá caû veà trình ñoä laãn ñaïo ñö ùc ngheà nghieäp. Caùc NH caàn coù chieán lö ôïc chuû ñoäng ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi caùc noäi dung veà nghieäp vuï NH hieän ñaïi, taïo moïi ñi eàu kieän thuaän lôïi cho ñoäi nguõ caùn boä NH coù theå tieáp caän ñö ôïc coâng ngheä môùi. Hieän nay, nhieàu NH ñang trieån khai chö ông trình Core Banking- ñaây laø phaàn meàm ö ùng duïng coâng ngheä môùi, laø moät sö ï thay ñoåi lôùn veà coâng ngheä NH hie än ñaïi ñoøi hoûi phaûi coù ñoäi nguõ caùn boä coù trình ñoä cao, ñö ôïc ñaøo taïo baøi baûn ñeå tieáp thu vaø vaän duïng thaønh coâng. Thöù hai, caùc NHTM CP caàn phaûi ñoåi môùi, thay ñoåi chính saùch ñaõi ngoä vaø sö û duïng con ngö ôøi ñeå quy tuï ñö ôïc nhaân taøi veà vôùi ñôn vò mình. Caùc NH caàn, ñaùnh giaù ñuùng naêng lö ïc vaø trình ñoä cuûa tö øng caù nhaân ñeå boá trí, sö û duïng hôïp lyù, troïng duïng nhö õng ngö ôøi coù naêng lö ïc, ñaøo thaûi nhö õng ngö ôøi khoâng coù naêng lö ïc. Nhaân vieân NH laø nhö õng ngö ôøi laøm vieäc treân lónh vö ïc dòch vuï cao caáp neân phaûi ñaûm baûo tính chuyeân nghieäp vaø lö ông cao. Vì vaäy, caàn coù cô cheá tieàn lö ông phuø hôïp 75 vôùi trình ñoä vaø naêng lö ïc cuûa caùn boä, traùnh chi traû lö ông theo cô cheá DNNN, nhö vaäy seõ maát heát caùn boä gioûi hoaëc caùn boä deã quan lieâu, tham nhuõng, tieâu cö ïc… Thöù ba, quan taâm ñeán moâi trö ôøng laøm vieäc cuõng nhö caùc cheá ñoä ñaõi ngoä veà vaät chaát vaø tinh thaàn cho nhaân vieân, taïo moâi trö ôøng laøm vieäc vaên minh , lòch sö ï, caïnh tranh coâng baèng, coâng khai nhaân vieân coù ñoäng lö ïc phaán ñaáu; ñaùnh giaù ñuùng keát quaû lao ñoäng, traû lö ông, thö ôûng xö ùng ñaùng vôùi nhö õng coáng h ieán cuûa hoï; caàn quan taâm ñeán ñôøi soáng rieâng tö cuûa moãi caùn boä, nhaân vieân, quan taâm, hoã trôï kòp thôøi vaø giuùp hoï giaûi quyeát nhö õng khoù khaên trong cuoäc soáng ñeå ngö ôøi lao ñoäng yeân taâm laøm vieäc. Thöù tö, caùc NHTM caàn coù moät chieán lö ôïc nhaân sö ï trung vaø daøi haïn, caùc chính saùch nhaèm loâi keùo vaø taän duïng nguoàn chaát xaùm trong xaõ hoäi . Gaén chieán lö ôïc nhaân sö ï vôùi caùc trö ôøng ñaïi hoïc vaø hình thaønh caùc trung taâm ñaøo taïo taïi caùc NHTM. Tö ø ñoù, ñaøo taïo caùc sinh vieân gioûi veà ñaàu quaân cho ñôn vò mình baèng caùch chuû ñoäng lieân laïc vôùi caùc trö ôøng ñaïi hoïc ñoùn caùc sinh vieân gioûi veà thö ïc taäp taïi ñôn vò vaø tö ø ñoù ñaùnh giaù tuyeån choïn, nhö õng ngö ôøi thích hôïp cho ñôn vò mình . Thöù naêm, tuyeån maïng lö ôùi coäng taùc vieân laøm vieäc part – time, laø nhö õng ngö ôøi hieän ñang laøm vieäc taïi caùc cô quan, ñôn vò khaùc. Ñoäi nguõ naøy laø nhö õng chuyeân gia ñeán tö ø caùc lónh vö ïc khaùc nhau, coù moái quan heä coù taàm hieåu bieát chuyeân moân, chính saùch, luaät phaùp. Sö û duïng toát ñoäi nguõ naøy seõ la ø ñieåm nhaán quan troïng giuùp caùc NHTM CP vö ôn tôùi nhö õng thaønh coâng môùi. Thöù saùu, naâng cao naêng lö ïc quaûn trò ñieàu haønh. Taêng cö ôøng tính chuyeân nghieäp trong quaûn lyù ñieàu haønh vaø nghieäp vuï ngaân haøng thoâng qua sö ï trôï giuùp cuûa caùc ñoái taùc chieán lö ôïc nö ôùc ngoaøi. 3.2.5. Xaây döïng vaø phaùt trieån thöông hieäu: Ñeå xaây dö ïng moät thö ông hieäu coù khaû naêng ñö ùng vö õng trong moâi trö ôøng caïnh tranh khoác lieät trong giai ñoaïn hoäi nhaäp, caùc NHTM caàn phaûi: 76 Thöù nhaát, caùc NHTM xaây dö ïng tính caùch thö ông hieäu nhaèm t aïo dö ïng hình aûnh thö ông hieäu laøm sao ñeå khaùch haøng bieát vaø quan taâm ñeán sö ï toàn taïi cuûa mình. Ñoàng thôøi phaûi gôïi leân ñö ôïc nhö õng ñaëc tính coù lieân quan ñeán saûn phaåm nhö : lôïi ích saûn phaåm ñoái vôùi ngö ôøi sö û duïng bao goàm yeáu toá sau : – Naêng ñoäng, hieän ñaïi. – Luoân beân caïnh khaùch haøng, gaàn g uõi khaùch haøng nhö ngö ôøi thaân gia ñình. – Luoân ñö ùng sau nhö õng thaønh coâng cuûa khaùch haøng vaø hoã trôï nhanh nhaát kòp thôøi nhö õng nhu caàu taøi chính phuïc vuï muïc ñích tieâu duøng hay kinh doanh cuûa khaùch haøng. Thöù hai, xaây dö ïng chieán lö ôïc, muïc tieâu quaûng caùo thö ông hieäu. C hiến lược xaây dựng thương hiệu phải nằm trong một chiến lược marketing tổng thể, xuất phaùt từ nghieân cứu thị trường kỹ lưỡng, xaùc ñịnh ñoái tượng khaùch haøng mục tieâu, kết hợp với chiến lược phaùt triển sản phẩm, quảng baù, chính saùch giaù, nhằm tạo cho doanh nghiệp vaø caùc sản phẩm dịch vụ của họ một hình ảnh rieâng trong taâm trí vaø nhận thức của khaùch haøng trong tương quan với caùc ñoái thủ cạnh tranh. Qua ñoù, caùc NHTM seõñö a caùc saûn phaåm môùi thaâm nhaäp thò trö ôøng seõ thuaän lôïi hôn. Thöù ba, nhaän thö ùc ñuùng ñaén vaø ñaày ñuû veà thö ông hieäu, tö ø caùc caáp laõnh ñaïo cao nhaát tôùI nhaân vieân ôû caáp thaáp nhaát ñeå coù theå ñeà ra vaø thö ïc thi ñö ôïc moät chieán lö ôïc thö ông hieäu treân caùc maët: xaây dö ïng, baûo veä, quaûng baù vaø phaùt trieån thö ông hieäu. Thöù tö, thö ông hieäu caàn ñö ôïc quaûn lyù moät caùch chaët cheõ vì thö ông hieäu laø taøi saûn cuûa caùc NH, ñaûm baûo uy tín vaø hình aûnh cuûa thö ông hieäu khoâng ngö øng ñö ôïc naâng cao, caàn phaûi ñi vaøo chieàu saâu, taïo dö ïng ñö ôïc sö ï ñaëc bieät vaø khaùc bieät so vôùi ñoái thuû caïnh tranh. – Quaûng caùo thaät kheùo leùo, duy trì vaø khoâng ngö øng naâng cao mö ùc ñoä bieát ñeán thö ông hieäu, chaát lö ôïng ñö ôïc thö øa nhaän cuûa thö ông hieäu vaø coâng duïng cuûa noù. 77 – Xaây dö ïng vaø gìn giö õ moái quan heä maät thieát vôùi khaùch haøng, taïo sö ï gaén boù veà maët tình caûm giö õa thö ông hieäu vaø ngö ôøi tieâu duøng. – Moãi saûn phaåm seõ coù thö ông hieäu rieâng vaø moät chö ông trình quaûng caùo rieâng khaéc saâu heä thoáng nhaän bieát vaøo loøng khaùch haøng. Thöù naêm, taïo sö ï khaùc bieät cuûa chính NH vôùi caùc NH khaùc qua vieäc xaây dö ïng tính caùch rieâng. Ví duï nhö õng yeáu toá taïo neân tính caùch rieâng cho VP bank laø chaát lö ôïng dòch vuï, bieåu phí, sö ï an toaøn, cung caùch phuïc vuï. Nhö vaäy, voán chuùng ta coøn yeáu, saûn phaåm cuõng ít, chuùng ta raát khoù caïnh tranh vôùi caùc NH quoác teáveà caùc maët naøy. Nhö ng ñoäi nguõ nhaân vieân chuùng ta treû, tích cö ïc vaø naêng ñoäng, chuùng ta coù theå khai thaùc yeáu toá phuïc vuï khaùch haøng ñeå taïo neân tính caùch rieâng cuûa mình qua vieäc choïn slogan hay taïo sö ï ñoäc ñaùo, khaùc bieät vaø coù yù nghóa . 3.2.6. Môû roäng vaø naâng cao chaát löôïng d òch vuï vaø saûn phaåm: Caùc NHTM phaûi yù thö ùc ñö ôïc vieäc thay ñoåi caùch thö ùc caïnh tranh, thay vì chuû yeáu caïnh tranh dö ïa vaøo giaù ca û (laõi suaát vaø bieåu phí), vaø môû roäng maïng lö ôùi thì caàn phaûi caûi tieán vaø hoaøn thieän heä thoáng caùc dòch vuï truyeàn thoáng thoâng qua vieäc caûi tieán chaát lö ôïng dòch vuï, thuû tuïc giao dòch, phong caùch phuïc vuï vaø chính saùch tìm hieåu thò trö ôøng baèng caùch taïo sö ï khaùc bieät trong chaát lö ôïng dòch vuï, coâng ngheä, uy tín, thö ông hieäu , ña daïng hoaùcaùc loaïi hình dòch vuï NH. Phaùt trieån caùc dòch vuï baùn leû maø chuû yeáu laø dòch vuï hieän ñaïi nhaèm naâng cao tieän ích caùc saûn phaåm treân coâng ngheä kyõ thuaät tieân tieán. 3.2.6.1. Dòch vuï thanh toaùn: Thöù nhaát, tìm kieám nhö õng DN lôùn, khoái chính quyeàn, cô quan Nhaø nö ôùc ñeå phaùt trieån dòch vuï quaûn lyù vaø chi traû tieàn lö ông cuûa caùn boä vaø coâng nhaân vieân . Ñaây laø thò trö ôøng dòch vuï ñaày tieàm naêng vaø raát coù trieån voïng thaønh coâng vì theo loä trình traû lö ông qua taøi khoaûn cuûa Chính phuû. Dòch vuï naøy taïo sö ï tieän lôïi cho ngö ôøi daân trong chi tieâu thanh toaùn moät caùch vaên minh , ñoàng tieàn khoâng bò ñoùng 78 baêng trong tuùi caù nhaân trong xaõ hoäi , vaøNH coù ñieàu kieän taêng soá dö trong taøi saûn nôï ñeå môû roäng qui moâ taøi saûn coù, ñoàng thôøi giuùp caùc cô quan thueá quaûn lyù hieäu quaû caùc khoaûn thu nhaäp caù nhaân trong xaõ hoäi. Thöù hai, naâng cao chaát lö ôïng dòch vuï truyeàn thoáng. Hieän nay, caùc NHTM CP VN coù lôïi theá hôn so vôùi NHNNg veà yeáu toá thò trö ôøng (coù thò trö ôøng vaø coù khaùch haøng truyeàn thoáng) vaø maïng lö ôùi giao dòch treân toaøn quoác. Chính vì vaäy, caùc NHTM CP VN caàn tieáp tuïc phaùt trieån, naâng cao chaát lö ôïng cuûa caùc dòch vuï truyeàn thoáng vaø thu huùt theâm khaùch haøng môùi : caûi tieán quy trình nghieäp vuï huy ñoäng voán ngaøy caøng ñôn giaûn hôn, thuaän tieän cho khaùch haøng (coù theå nhaän tieàn gö ûi taïi nhaø cho khaùch haøng). 3.2.6.2. Dòch vuï thanh toaùn theû: Khaéc phuïc nhö õng haïn cheá cuûa ATM ñeå thu huùt nhieàu khaùch haøng hôn baèng caùch phaùt trieån caùc tieän ích cuûa theû. Thöù nhaát, phaùt huy tích cö ïc vai troø l ieân keát, hôïp taùc giö õa caùc NH thaønh vieân ñeå cuøng phaùt trieån. Lieân keát caùc NH thaønh vieân ñaåy nhanh tieán ñoä keát noái heä thoáng thanh toaùn theû. Thöù hai, phaùt trieån maïng lö ôùi maùy ruùt tieàn tö ï ñoäng vaø nhieàu ñôn vò chaáp nhaän theû ñeå ngö ôøi daân deã daøng thanh toaùn. Ñeå phaùt trieån hoaït ñoäng thanh toaùn theû ñoøi hoûi caùc NHTM phaûi coù moät coâng ngheä thanh toaùn hieän ñaïi, an toaøn vaø nhanh choùng. Vì vaäy ñoøi hoûi voán ñaàu tö khaù lôùn vaø caàn coù sö ï ñaàu tö ñoàng boä maø khoâng phaûi NH naøo cuõng deã daøng thö ïc hieän ñö ôïc. Chính vì vaäy maø vieäc lieân keát cuûa caùc NHTM nhoû vôùi nhö õng NH ñaõ coù nhieàu kinh nghieäm trong lónh vö ïc theû laø ñieàu kieän raát toát ñeå phaùt trieån heä thoáng thanh toaùn th eû ôû VN, caùc NH seõ taän duïng ñö ôïc coâng ngheä vaø heä thoáng ATM saün coù, vieäc phaùt trieån hoaït ñoäng ATM seõ nhanh choùng vaø giaûm thieåu ñö ôïc chi phí cho caùc NH ñö ôïc lôïi tö ø heä thoáng khaùch haøng ñoái taùc, ngö ôïc laïi NH ñoái taùc seõ ta än duïng ñö ôïc coâng ngheä vaø heä thoáng maùy 79 ATM saün coù. Sö ï lieân keát giö õa caùc NH coù moät yù nghóa heát sö ùc to lôùn vaø laø moác quan troïng trong lòch sö û phaùt trieån thò trö ôøng theû VN bôûi leõ noù taïo ra moät coäng ñoàng ñoâng ñaûo caùc NH tham gia hoaït ñoäng thanh toaùn, phaùt haønh theû, môû roäng ñoái tö ôïng khaùch haøng sö û duïng theû cuõng nhö maïng lö ôùi ñôn vò chaáp nhaän theû, taïo neàn taûng xaây dö ïng chuaån mö ïc chung veà kyõ thuaät ñeå tö ø ñoù taïo ra tieän ích coù giaù trò ngaøy moät cao cho ngö ôøi tieâu duøng, tieát kieäm chi phí vaø naâng cao hieäu quaû kinh doanh cuûa NH. Thöù ba, ñaåy maïnh coâng taùc thoâng tin tuyeân truyeàn veà dòch vuï theû, marketing caùc saûn phaåm theû nhaèm giôùi thieäu coâng duïng cuûa theû, taïo thoùi quen cho ngö ôøi daân sö û duïng dòch vuï thanh to aùn khoâng duøng tieàn maët. Theû môùi chæ taäp trung ôû taàng lôùp caùn boä, coâng chö ùc, chuû yeáu laø giôùi treû, maø chö a thö ïc sö ï ñeán ñö ôïc vôùi quaàn chuùng, hoaëc quaàn chuùng chö a bieát heát nhö õng tieän ích cuûa theû. Thöù tö, Vieät Nam laø moät nö ôùc ñoâng daân soá, vieäc phaùt trieån theû ghi nôï laø moät lôïi theá cuûa NHTM CP ñeåxuùc tieán môû roäng thò phaàn, phaùt trieån lieân keát vôùi caùc ñoái taùc ngoaøi nö ôùc, phaùt haønh theû quoác teá taïi VN. Thöù naêm, toäi phaïm theû gia taêng cho neân caùc NHTM caàn nhanh choùng laép ñaët Camera taïi caùc maùy ATM ñeå theo doõi ñö ôïc caùc giao dòch cuûa khaùch haøng, traùnh tình traïng chuû theû bò keû gian lôïi duïng laáy tieàn trong ta øi khoaûn vaø nghieân cö ùu ö ùng duïng coâng ngheä hieän ñaïi ñoái vôùi vieäc quaûn lyù ruûi ro theû trong ñieàu kieän hoäi nhaäp quoác teá. Ñoàng thôøi, baûo ñaûm an toaøn cho ngö ôøi ruùt tieàn khi vö øa thö ïc hieän xong giao dòch, vì keû gian ñaõ chôø sô hôû seõ cö ôùp tieàn khaùch haøng. Ñaët nhö õng maùy ruùt tieàn ATM ôû nôi ñoâng daân cö , vaø coù nhaân vieân baûo veä laøm cho khaùch haøng yeân taâm khi ruùt tieàn. Thöù saùu, tieän ích veà theû ñaõ ñö ôïc caùc NHTM ña daïng hoaù trong thanh toaùn nhö ng vaãn coøn haïn cheá ôû vieäc cho vay thaáu chi trong taøi khoaûn . Caùc NH coù theå 80 naâng haïn mö ùc thaáu chi cho chuû theû, hoaëc “chi tieâu trö ôùc, traû tieàn sau”, mö ùc phí phaùt haønh, phí thö ôøng nieân thaáp. 3.2.6.3. Ña daïng hoaù saûn phaåm ngaân haøng: Thöù nhaát, song song vôùi vieäc hieän ñaïi hoaù coâng ngheä NH, caùc NHTM caàn coù chính saùch khai thaùc coâng ngheä hieäu quaû thoâng qua vieäc phaùt trieån nhö õng saûn phaåm vaø nhoùm saûn phaåm dö ïa treân coâng ngheä cao nhaèm naâng cao khaû naêng caïnh tranh veà saûn phaåm, taïo ra sö ï ña daïng trong lö ïa choïn saûn phaåm cho khaùch haøng. Ñoàng thôøi, vieäc phaùt trieån ña daïng hoaù saûn phaåm dòch vuï cuõng seõ goùp phaàn phaân taùn vaø haïn cheá bôùt ruûi ro trong quaù trình hoaït ñoäng. Thöù hai, caùc NHTM CP VN caàn phaûi nghieân cö ùu, phaùt trieån nhieàu saûn phaåm dòch vuï môùi: saûn phaåm daønh cho ngö ôøi lôùn tuoåi, ö ôm maàm tö ông lai.... ñeå taêng sö ùc caïnh tranh treân thò trö ôøng . Maët khaùc, caùc NH caàn ñaåy maïnh tuyeân truyeàn quaûng baù caùc saûn phaåm dòch vuï môùi , coù chö ông trình marketing roäng raõi tôùi moïi taàng lôùp daân cö nhaèm thu huùt khaùch haøng, phaùt trieån thò trö ôøng ñeå ñoäng vieân, khuyeán khích moïi ñoái tö ôïng khaùch haøng ñeán giao dòch vôùi NH. Thöù ba, phaùt trieån caùc saûn phaåm taøi chính phaùi sinh nhö quyeàn choïn (option), coâng cuï hoaùn ñoåi (swap), kyø haïn (forward), giao sau (future), taïo ra moät dòch vuï taøi chính phoøng ngö øa ruûi ro hö õu hieäu. Thò trö ôøng chö ùng khoaùn buoàn teû, chæ soá VN Index lieân tuïc giaûm maïnh, nhaø ñaàu tö thua loã, moät trong nhö õng coâng cuï giuùp nhaø ñaàu tö haïn cheá ruûi ro laø sö û duïng quyeàn choïn chö ùng khoaùn. Thò trö ôøng hoái ñoaùi soâi ñoäng, laõi suaát bieán ñoäng, khaùch haøng vaø chính caùc NH coù theå kieám lôøi tö ø caùc saûn phaåm naøy. Caùc saûn phaåm treân ñaõ ñö ôïc phaùt trieån phong phuù treân thò trö ôøng theá giôùi. Thò trö ôøng trong nö ôùc chòu aûnh hö ôûng cuûa thò trö ôøng theá giôùi thì ruûi ro lieân quan ñeán tæ giaù, laõi suaát laø ñieàu khoân g theå traùnh khoûi. Do ñoù caùc NH caàn coù loä trình nghieân cö ùu ö ùng duïng caùc saûn phaåm hieän ñaïi. 81 Thöù tö, môû roäng quan heä ñaïi lyù quoác teá ñeå cung caáp caùc dòch vuï NH qua bieân giôùi nhaèm naâng cao chaát lö ôïng dòch vuïvaø ña daïng hoaù saûn phaåm trong kinh doanh ñeå ñaåy nhanh tieán ñoä tham gia nieâm yeát coå phieáu treân thò trö ôøng chö ùng khoaùn, nhaèm naâng uy tín trong kinh doanh ñoái vôùi coâng chuùng, coù theå caïnh tranh vôùi caùc chi nhaùnh ngaân haøng nö ôùc ngoaøi khi môû c ö ûa dòch vuï ngaân haøng. 3.2.6.4. Phaùt trieån caùc dòch vuï vaø saûn phaåm khaùc: Ngoaøi caùc dòch vuï vaø saûn phaåm truyeàn thoáng, caùc NHTM neân phaùt trieån saûn phaåm môùi nhö kinh doanh vaøng qua saøn giao dòch vaøng, kinh doanh chö ùng khoaùn qua vieäc ñaàu tö , goùp voán, khai thaùc dòch vuï tö vaán taøi chính, dòch vuï uyû thaùc,....Ñoàng thôøi, naâng daàn tyû troïng dòch vuï phi tín duïng thoâng qua vieäc trieån khai maïnh caùc dòch vuï veà thanh toaùn quoác teá, kinh doanh ngoaïi hoái, dòch vuï kieàu hoái, dòch vuï e- banking, home- banking..... 3.2.7. Quaûn lyù vaø phoøng ngöøa ruûi ro: Quaûn lyù ruûi ro laømoät phaàn quan troïng ñeå khaéc phuïc nhö õng ruûi ro tín duïn g, thö ïc hieän quaûn trò NHTM tö ø chieàu roäng sang chieàu saâu theo hö ôùng naâng cao naêng lö ïc quaûn trò ruûi ro thoâng qua vieäc hoaøn thieän boä maùy toå chö ùc quaûn trò noäi boä, thö ïc hieän coâng taùc kieåm tra, thanh tra vaø cheá ñoä baùo caùo thö ôøng xuyeân. Thöù nhaát, thö ïc hieän coâng taùc thaãm ñònh tín duïng phaûi chaët cheõ, chính xaùc. Toå chö ùc thaåm ñònh, cho vay ñoái vôùi caùc dö ï aùn, coâng trình theo ñuùng quy ñònh . Thöù hai, taêng cö ôøng coâng taùc thanh tra giaùm saùt nhaèm ñaûm baûo tính an toaøn cho caû heä thoáng NH vaø taïo nieàm tin cho coâng chuùng, taêng cö ôøn g coâng taùc kieåm toaùn, kieåm soaùt noäi boä nhaèm giaùm saùt vaø ngaên ngö øa sai soùt trong tö øng NH, ñaùnh giaù thö ôøng xuyeân lieân tuïc ñeå kòp thôøi phaùt hieän, ngaên ngö øa ñeåcoù bieän phaùp quaûn lyù ruûi ro thích hôïp. Thöù ba, caùc NHTM phaûi xaây dö ïng vaø thö ïc hieän heä thoáng kieåm soaùt noäi boä goàm heä thoáng caùc chính saùch, caùc quy taéc, quy trình , vaø cô caáu toå chö ùc trong boä 82 maùy. Boä phaän kieåm toaùn noäi boä laøm vieäc vôùi caùc phoøng ban ñeå naém roõ caùc quy trình laøm vieäc coøn thieáu hoaëc chö a hoaøn chænh boå sung kòp thôøi . Tö ø ñoù, chæ ra nhö õng sai soùt hoaëc ruûi ro coù theå xaûy ra trong quaù trình hoaït ñoäng, ch aán chænh kòp thôøi hoaït ñoäng NH, kieán nghò cho ban ñieàu haønh caùc vaán ñeà: vieäc ra vaên baûn quy trình, quy cheá, quy ñònh chaët cheõ ñaûm baûo tính thoáng nhaát trong heä thoáng cuõng nhö tuaân thuû ñuùng caùc quy ñònh cuûa NHNN, caùc quy ñònh veà thanh tra giaùm saùt caàn nghieân cö ùu vaø ban haønh phuø hôïp vôùi chuaån mö ïc quoác teá. Thöù tö, tham gia xö û lyù caùc nghieäp vuï veà nôï, thu hoài nôï xaáu, xö û lyù ruûi ro, caùc vaán ñeà cho vay kinh doanh chö ùng khoaùn, hoaøn thieän vieäc quaûn lyù taøi saûn ñaûm baûo, traùnh sai soùt keùo daøi trong vieäc theo doõi xuaát nhaäp ngoaïi baûng. Thöù naêm, caùc NHTM neân thaønh laäp caùc coâng ty quaûn lyùnôï, khai thaùc nôï. Thöù saùu, NH caàn ñaåy maïnh phaùt trieån boä phaän quaûn lyù ruûi ro. Boä phaän naøy phaûi hoaït ñoäng ñoäc laäp vaø song haønh vôùi quaù trình kinh doanh cuûa moãi to å chö ùc, coù traùch nhieäm theo doõi, giaùm saùt, vaø thö ôøng xuyeân kieåm tra caùc hoà sô tín duïng, tö ø ñoù xeáp thaønh nhoùm khaùch haøng coù nguy cô ruûi ro cao vaø ñö a ra caùc bieän phaùp loaïi boû daàn nhö õng khaùch haøng naøy , ñoàng thôøi tieáp tuïc hoaøn thieän vaø trieån khai thö ïc hieän chính saùch quaûn lyù ruûi ro tín duïng, chính saùch ñoái vôùi khaùch haøng, heä thoáng thoâng tin quaûn lyù ruûi ro coâng khai, minh baïch veà tình hình taøi chính , sö û duïng caùc saûn phaåm phaùi sinh ñeå quaûn l yù ruûi ro veà bieán ñoäng tyû giaù, laõi suaát. Thöù baûy, vieäc phaùt trieån ña daïng hoaù saûn phaåm dòch vuï cuõng seõ goùp phaàn phaân taùn vaø haïn cheá bôùt ruûi ro trong quaù trình hoaït ñoäng. Vì tín duïng laø nguoàn thu lôïi nhuaän chính trong kinh doanh NH, nhö ng ruûi ro raát cao trong vieäc thu hoài voán, vaø thôøi gian daøi trong khi khi phaùt trieån dòch vuï, caøng nhieàu dòch vuï thì goùp phaàn taêng thu nhaäp tö ø nhö õng khoaûn phí dòch vuï maø khoâng coù ruûi ro. 3.2.8. Taêng cöôøng lieân minh, lieân keát: 83 Caùc NHTM NN, NHTM CP caïnh tranh laãn nhau, caïnh tranh vôùi caùc coâng ty taøi chính, caùc quyõ tín duïng, NHNNg. Tuy nhieân, sö ï caïnh tranh giö õa caùc NH trong nö ôùc khoâng phaûi laø caïnh tranh theo kieåu soáng coøn maø neân laø caïnh tr anh trong sö ï hôïp taùc cuøng phaùt trieån, ñeå coù theå giö õ vö õng thò phaàn, haïn cheá sö ï taêng trö ôûng thò phaàn cuûa NHNNg – ñoái thuû caïnh tranh chính cuûa caùc NH trong nö ôùc. Thöù nhaát, taêng cö ôøng hôïp taùc giö õa caùc NH trong nö ôùc ñeå cuøng nhau phaùt trieån, môû roäng thò phaàn vaø coù theå khoáng cheá ñö ôïc thò phaàn cuûa caùc NHNNg. Heä thoáng ngaân haøng trong nö ôùc neân tìm sö ï lieân keát trong heä thoáng ngaønh. Beân caïnh vieäc môû roäng keânh phaân phoái, thu huùt khaùch haøng, vieäc hôïp taùc giö õa caù ngaân haøng trong nö ôùc seõ taän duïng nhö õng kinh nghieäm cuûa nhau, chuyeån nhö õng ñieåm yeáu thaønh ñieåm maïnh ñeå cuøng phaùt trieån. Thöù hai, caùc NH neân ñaåy maïnh lieân keát, hôïp taùc giö õa caùc ngaân haøng ñeå môû roäng caùc keânh phaân phoái dòch vuï, cung ö ùng nhieàu tieän ích cho khaùch haøng hôïp taùc ñeå ñaàu tö , lieân minh heä thoáng theû, tieát giaûm chi phí, thoõa thuaän thö ïc hieän dòch vuï thanh toaùn, keát noái dö õ lieäu thoâng tin tín duïng, hoã trôï thoâng ti n tín duïng khaùch haøng nhaèm giaûm thieåu tình hình vay nôï nhieàu nôi cuûa khaùch haøng nhaèm phuïc vuï cho chieán lö ôïc phaùt trieån. Thöù ba, hieäp hoäi ngaân haøng seõhaïn cheá nhö õng thoõa thuaän mang tính chaát ngaên caûn sö ï vaän ñoäng khaùch quan cuûa thò trö ôøng taøi chính, caùc hoaït ñoäng kinh teá – taøi chính ví duïnhö thoaõ thuaän mö ùc traàn laõi suaát. HHNH laønôi cung caáp thoâng tin cuûa thò trö ôøng, laøm caàu noái cho nhö õng moái quan heä hôïp taùc toát nhaát giö õa caùc NH, hoã trôï caùc NH thaønh vieân. Thöù tö, chính hoäi nhaäp quoác teá cho pheùp caùc NH nö ôùc ngoaøi tham gia taát caû caùc dòch vuï NH taïi VN, buoäc caùc NHTMVN phaûi chuyeân moân hoaù saâu hôn veà nghieäp vuï NH, quaûn trò NH, quaûn trò ruûi ro, caûi thieän chaát lö ôïng tín duïng, naâng cao hieäu quaû sö û duïng nguoàn voán, vaø phaùt trieån caùc dòch vuï NH môùi maø caùc NH 84 nö ôùc ngoaøi dö ï kieán seõ aùp duïng ôû VN. Caùc NHTM caàn môû roäng quan heä hôïp taùc quoác teá, tìm ñoái taùc maïnh veà naêng lö ïc taøi chính, caùc coå ñoâng chieán lö ôïc tö ø caùc NHNNg ñeå môû roäng quan heä trao ñoåi, hoïc taäp kinh nghieäm quaûn lyù, tranh thuû voán, tranh thuû sö ï hoã trôï veà taøi chính, kyõ thuaät ñeå hieän ñaïi hoùa coâng ngheä NH, phaùt trieån caùc saûn phaåm dòch vuï NH phuø hôïp vôùi thoâng leä, chuaån mö ïc quoác teá. Thöù naêm, tieàm naêng voán tö ø caùc nhaø ñaàu tö chö ùng khoaùn raát lôùn, caùc NHTM caàn hôïp taùc vôùi caùc CTCK ñeå môû roäng dòch vuï, NH coù theå taän duïng nguoàn voán naøy ñeå caân ñoái nguoàn tieàn, giao dòch giö õa NH vaø nhaø ñaàu tö khoâng chæ dö øng laïi ôû mö ùc thu chi hoä, maø phaûi naâng cao ôû phö ông dieän quaûn lyù. NH seõ quaûn lyù, ñieàu tieát lö ôïng tieàn vaø xem taøi khoaûn cuûa nhaø ñaàu tö nhö moät taøi khoaûn tieàn gö ûi thanh toaùn, cho pheùp mua chö ùng khoaùn hoaëc tieâu xaøi, nhaø ñaàu tö seõ ñö ôïc hö ôûng taát caû nhö õng tieän ích tö ø caùc dòch vuï cuûa caùc NHTM. Toùm laïi, môû cö ûa tö ï do hoaù taøi chính thö ông maïi khi gia nhaäp WTO ñoái vôùi caùc NHTM trong nö ôùc laø moät thaùch thö ùc lôùn, vaø laø quaù trình trình taát yeáu. Qua ñoù cuõng seõ laø ñoäng lö ïc thuùc ñaåy caùc TCTD vö ôn leân ñeå ñuû sö ùc caïnh tranh hoäi nhaäp. Vì vaäy caùc NHTM caàn phaûi thuùc ñaåy nhanh hôn vieäc taêng naêng lö ïc moïi maët ñeå ñaït thaønh coâng trong moâi trö ôøng caïnh tranh hoäi nhaäp quoác teá. KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3: Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá seõ mang laïi nhieàu thuaän lôïi nhö ng cuõng ñaët ra khoâng ít khoù khaên, thaùch thö ùc cho caùc NHTM Vieät Nam ñö ôïc sö ï chuaån bò toát, coù nhö õng chieán lö ôïc vaø giaûi phaùp ñuùng ñaén thì khoâng nhö õng khoâng gaëp khoù khaên maø coøn bieán nhö õng khoù khaên ñoù thaønh cô hoäi ñeå phaùt trieån. Neáu caùc giaûi phaùp treân ñaây ñö ôïc thö ïc hieän ñoàng boä, vaän duïng linh hoaït, chaéc chaén seõ goùp phaàn naâng cao naêng lö ïc caïnh tranh cuûa caùc ngaân haøng thö ông maïi VN trong tieán trình hoäi nhaäp quoác teá. 85 KEÁT LUAÄN Ñeå saùnh vai cuøng caùc nö ôùc naêm chaâu thì Vieät Nam phaûi coá gaéng taêng cö ôøng hôïp taùc, môû cö ûa thò trö ôøng khi tham gia vaøo saân chôi chung cuûa theá giôùi. Caïnh tranh trong lónh vö ïc NH seõ ngaøy caøng gia taêng khi khaû naêng taïo caïnh tranh ñö ôïc caûi thieän, khi caùc luoàng voán qua bieân giôùi gia taêng vaø caùc ngaân haøng coù theâm voán môùi ñeå hoã trôï cho hoaït ñoäng kinh doanh. Ñieàu naøy, ñang dieãn ra raát roõ neùt ñoái vôùi caùc ngaân haøng thö ông maïi Vieät Nam hieän nay. Trong boái caûnh hoäi nhaäp ñeå heä thoáng NH phaùt trieån oån ñònh vaø beàn vö õng, ngoaøi vieäc phaûi ñoåi môùi cô cheátö ø caùc cô quan quaûn lyù, cuõng ñoøi hoûi phaûi coù sö ï ñoåi môùi tö ø caùc ngaân haøng thö ông maïi. Coù theå noùi, hoäi nhaäp kinh teá quoác teáñaët ra cho caùc NHTM nhö õng ñoøi hoûi khaùch quan vaø chuû quan trong vieäc naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng vì sö ï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá vaø sö ï toàn taïi cuûa heä thoáng NH veà naêng lö ïc taøi chính, coâng ngheä thoâng tin, phaùt trieån nguoàn nhaân lö ïc, hoaïch ñònh chieán lö ôïc kinh doanh, xaây dö ïng vaø phaùt trieån thö ông hieäu v.v… Trong ñieàu kieän môùi, nhö õng cô hoäi vaø thaùch thö ùc laø hai maët cuûa moät vaán ñeà, chuùng ñan xen, chuyeån hoùa. Vì vaäy, trong thôøi gian tôùi, caùc NHTM Vieät Nam caàn nghieân cö ùu, trieån khai moät soá hoaït ñoäng ñeå naâng cao naêng lö ïc caïnh tranh, saün saøng ñoái ñaàu nhö õng thaùch thö ùc trong tö ông lai. Ñieàu ñoù ñoøi hoûi chuùng ta phaûi bieát vaän duïng linh hoaït nhö õng giaûi phaùp ñeå naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa heä thoáng NH. Trong nhö õng tình huoáng cuï theå, caùc NHTM trong nö ôùc caàn c où sö ï lieân keát vaø caàn coù sö ï phoái hôïp ñoàng boä vôùi caùc ngaønh, taïo ñieàu kieän cho nhau cuøng phaùt trieån, thö ïc hieän ñuùng ñö ôøng loái, chieán lö ôïc phaùt trieån kinh teá cuûa Ñaûng vaø Chính phuû. ********* ._.