Nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh xi măng thuộc Vicem trong nền KTTT

PhÇn Më ®Çu 1- Sù cÇn thiÕt nghiªn cøu ®Ò tµi. Thùc hiÖn chñ tr­¬ng nhÊt qu¸n ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta lu«n quan t©m ®Õn vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ Nhµ n­íc nãi chung vµ c¸c DN nhµ n­íc nãi riªng, bëi ®©y lµ c¸c DN ®ang SX-KD nh÷ng hµng ho¸ quan träng hµng ®Çu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø 9 cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· kh¼ng ®Þnh "§¶ng vµ Nhµ n­íc ta chñ tr­¬ng thùc hiÖn nhÊt qu¸n vµ l©u dµi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa vµ môc ®Ých nÒn KTTT ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, ph¸t triÓn kinh tÕ ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt kû thuËt cña chñ nghÜa x· héi, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n, ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i g¾n liÒn víi quan hÖ s¶n xuÊt míi, phï hîp trªn c¶ mÆt: së h÷u, qu¶n lý, ph©n phèi". ChÝnh v× vËy, ®æi míi vµ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña DN trong nÒn KTTT cÇn ®­îc tiÕp tôc ®Èy m¹nh, ®ã lµ yªu cÇu hÕt søc quan träng ®Ó lµm tèt vai trß chñ ®¹o, lµm ®ßn bÈy thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña ®Êt n­íc vµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò x· héi. Nã më ®­êng, h­íng dÉn vµ hç trî cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c cïng ph¸t triÓn ®Ó lµm cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ t¹o lùc l­îng vËt chÊt ®Ó Nhµ n­íc thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu tiÕt vµ qu¶n lý vÜ m«, x©y dùng c¬ së vËt chÊt kû thuËt cho chÕ ®é x· héi chñ nghÜa. Tr­íc yªu cÇu ®æi míi trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng SX-KD, c¸c DN ®· béc lé nh÷ng yÕu kÐm vµ cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ®­îc tiÕp tôc th¸o gì ®Ó DN thùc hiÖn s¶n xuÊt, kinh doanh cã hiÖu qu¶, gãp phÇn lµm cho thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc thùc sù gi÷ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Qua thùc tiÔn ho¹t ®éng cña m×nh, trong ®iÒu kiÖn nÒn KTTT vµ sù héi nhËp víi kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM còng béc lé nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ cÇn sím ®­îc kh¾c phôc, hoµn thiÖn ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cña m×nh. Thùc hiÖn NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn VI, VII, VIII vµ IX, ®Æc biÖt lµ NghÞ quyÕt Trung ­¬ng 3, kho¸ IX vÒ tiÕp tôc s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ DN Nhµ n­íc, mçi ®¬n vÞ SX-KD cña VICEM ph¶i qu¸n triÖt s©u s¾c ®­êng lèi, quan ®iÓm cña §¶ng ®Ó tiÕp tôc ®æi míi tæ chøc qu¶n lý kinh tÕ, ph¸t triÓn ngµy cµng m¹nh gãp phÇn lµm cho kinh tÕ Nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o, lµ c«ng cô cã ®ñ søc m¹nh vËt chÊt ®Ó Nhµ n­íc ®iÒu tiÕt, dÉn d¾t nÒn KTTT theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cã hiÖu qu¶ vµ b×nh ®¼ng. V× vËy, t«i chän ®Ò tµi: "N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM trong nÒn KTTT" 2- T×nh h×nh nghiªn cøu liªn quan ®Õn ®Ò tµi. N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh nãi chung ®­îc nhiÒu tæ chøc, DN vµ c¸c nhµ khoa häc lý luËn, khoa häc kinh tÕ nghiªn cøu tõ nhiÒu c¸ch tiÕp cËn vµ nh»m nh÷ng môc ®Ých, ®èi t­îng kh¸c nhau vµ ®· cã nhiÒu bµi viÕt d­íi d¹ng trao ®æi, nghiªn cøu chuyªn kh¶o,... ®¨ng trªn c¸c t¹p chÝ, thêi b¸o,... VÒ lÜnh vùc c«ng nghiÖp xi m¨ng, cã thÓ nªu ra mét sè bµi viÕt nghiªn cøu nh­ sau: Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña xi m¨ng ViÖt Nam; Ph­¬ng thøc tæ chøc thÞ tr­êng xi m¨ng ë ViÖt Nam nãi chung vµ cña VICEM nãi riªng; ChiÕn l­îc tiªu thô s¶n phÈm xi m¨ng cña VICEM ®Õn n¨m 2010 cña TiÕn sü Bïi Anh Thi; ThÞ tr­êng, gi¸ xi m¨ng - bµi häc vµ gi¶i ph¸p cña TiÕn sü NguyÔn Thanh H¶i,... Tuy nhiªn, ®èi víi vÊn ®Ò nghiªn cøu n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM d­íi gãc ®é kinh tÕ chÝnh trÞ mét c¸ch hoµn chØnh ch­a cã t¸c gi¶ nµo nghiªn cøu. 3- Môc ®Ých vµ nhiÖm vô nghiªn cøu cña ®Ò tµi. 3.1- Môc ®Ých nghiªn cøu: - Trªn c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ vÊn ®Ò c¹nh tranh trong nÒn KTTT. - Ph©n tÝch thùc tr¹ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM Tõ ®ã, ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p cã tÝnh kh¶ thi ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM trong nÒn KTTT. 3.2- NhiÖm vô nghiªn cøu cña ®Ò tµi: - HÖ thèng ho¸ c¸c lý thuyÕt c¹nh tranh vµ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ n¨ng lùc c¹nh tranh cña DN trong nÒn KTTT. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM trong nÒn KTTT. Nghiªn cøu kinh nghiÖm n¨ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña mét sè DN kinh doanh xi m¨ng ë mét sè n­íc. - Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng cña VICEM trong nh÷ng n¨m qua (th«ng qua C«ng ty cæ phÇn xi m¨ng Hoµng Mai). - §Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM. 4- §èi t­îng nghiªn cøu. N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM. LÊy vÝ dô ë C«ng ty cæ phÇn xi m¨ng Hoµng Mai. 5- Ph¹m vi nghiªn cøu. - LuËn v¨n kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®i s©u ph©n tÝch n¨ng lùc c¹nh tranh cña tõng DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM, chØ tËp trung ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña C«ng ty cæ phÇn xi m¨ng Hoµng Mai tõ n¨m 2002 ®Õn nay ®Ó ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng ®èi víi s¶n phÈm xi m¨ng cña VICEM. 6- Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu. - LuËn v¨n sö dông ph­¬ng ph¸p luËn cña chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng vµ chñ nghÜa duy vËt lÞch sö, trong ®ã chó ý quan ®iÓm lÞch sö cô thÓ, ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch, tæng hîp, ph­¬ng ph¸p kÕt hîp l«gÝc víi lÞch sö. - Ph­¬ng ph¸p thèng kª, so s¸nh vµ c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c ®Ó lµm râ ®èi t­îng nghiªn cøu. - Tæng kÕt nh÷ng tµi liÖu thùc tiÔn liªn quan ®Õn ®èi t­îng nghiªn cøu. 7- Nh÷ng ®ãng gãp míi cña luËn v¨n. - HÖ thèng ho¸ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ c¹nh tranh vµ n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN trong nÒn KTTT. - §¸nh gi¸ n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM trong nÒn KTTT. - Ph­¬ng h­íng vµ c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM trong nÒn KTTT. 8- KÕt cÊu cña luËn v¨n: Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, luËn v¨n gåm cã 3 ch­¬ng: Ch­¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD trong nÒn KTTT. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña C«ng ty cæ phÇn xi m¨ng Hoµng Mai. Ch­¬ng 3: Ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM trong nÒn KTTT. Ch­¬ng 1 Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD trong nÒn Kinh tÕ thÞ tr­êng 1.1- C¹nh tranh vµ n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN sX-KD trong nÒn KTTT. 1.1.1- Mét sè lý thuyÕt vÒ c¹nh tranh trong nÒn KTTT 1.1.1.1- Kh¸i niÖm c¹nh tranh C¹nh tranh lµ mét xu thÕ tÊt yÕu kh¸ch quan trong nÒn KTTT. Mét mÆt nã ®µo th¶i kh«ng th­¬ng tiÕc c¸c DN cã møc chi phÝ cao, s¶n phÈm kÐm chÊt l­îng. MÆt kh¸c, nã buéc tÊt c¶ c¸c DN kh«ng ngõng phÊn ®Êu ®Ó gi¶m chi phÝ; hoµn thiÖn gi¸ trÞ sö dông cña dÞch vô, tæ chøc tèt kh©u tiªu thô s¶n phÈm, dÞch vô ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trªn thÞ tr­êng. ChÝnh ë mÆt nµy, c¹nh tranh ®· buéc c¸c DN ph¶i t¨ng c­êng søc m¹nh cña m×nh, ®ång thêi ph¶i thay ®æi mèi t­¬ng quan vÒ “thÕ vµ lùc” ®Ó t¹o ra c¸c ­u thÕ c¹nh tranh. Khi tham gia thÞ tr­êng, bÊt kú mét lo¹i s¶n phÈm nµo còng ®Òu ph¶i chÞu mét søc Ðp c¹nh tranh nhÊt ®Þnh. Bëi v×, mét lo¹i s¶n phÈm cã thÓ ®­îc s¶n xuÊt bëi nhiÒu DN kh¸c nhau, do ®ã, sè l­îng s¶n phÈm ®­îc cung øng ra thÞ tr­êng rÊt lín. C¸c DN ph¶i c¹nh tranh víi nhau nh»m tiªu thô hÕt s¶n phÈm cña m×nh víi møc lîi nhuËn thu ®­îc lín nhÊt. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, c¸c DN cã quyÒn chñ ®éng trong SX-KD, do vËy møc ®é c¹nh tranh gi÷a c¸c DN ngµy cµng trë nªn gay g¾t. ë đ©u cã sản xuất trao đổi hàng hãa th× ở đã cã cạnh tranh. Cạnh tranh tồn tại cïng với sự tồn tại của KTTT và cạnh tranh trở thành động lực ph¸t triển cho nền sản xuất x· hội. C¹nh tranh cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm, tån t¹i trong mäi lÜnh vùc x· héi chø kh«ng chØ riªng trong kinh doanh. Kh¸i niÖm c¹nh tranh xuÊt ph¸t tõ nÒn s¶n xuÊt hµng hãa, tuy nhiªn cho ®Õn nay c¶ vÒ mÆt lý luËn vµ thùc tiÔn cßn nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau vÒ ph¹m trï c¹nh tranh. Nghiªn cøu sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t­ b¶n, Marx còng nh­ nhiÒu nhµ kinh tÕ häc kh¸c ®· rót ra ®­îc tÝnh quy luËt cña nÒn s¶n xuÊt hµng hãa lµ c¹nh tranh. S¶n xuÊt hµng hãa cµng ph¸t triÓn th× c¹nh tranh cµng quyÕt liÖt vµ gay g¾t gi÷a nhiÒu chñ thÓ kinh doanh, gi÷a c¸c quèc gia, c¸c ngµnh vµ c¸c DN ®Òu ph¶i t¹o lËp cho m×nh ­u thÕ thuËn lîi nhÊt ®Ó kinh doanh thµnh c«ng, thu ®­îc lîi nhuËn tèi ®a. Theo Marx: “C¹nh tranh lµ sù ganh ®ua, sù ®Êu tranh gay g¾t gi÷a c¸c nhµ t­ b¶n nh»m giµnh giËt nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng ho¸ ®Ó thu ®­îc lîi nhuËn siªu ng¹ch”. Trong khi ®ã, theo ®Þnh nghÜa cña §¹i Tõ ®iÓn TiÕng ViÖt: “C¹nh tranh lµ sù tranh ®ua gi÷a nh÷ng c¸ nh©n, tËp thÓ cã chøc n¨ng nh­ nhau, nh»m dµnh phÇn h¬n, phÇn th¾ng vÒ m×nh” vµ theo tõ ®iÓn ThuËt ng÷ Kinh tÕ häc: “C¹nh tranh- sù ®Êu tranh ®èi lËp gi÷a c¸c c¸ nh©n, tËp ®oµn hay quèc gia”. C¹nh tranh n¶y sinh khi hai bªn hay nhiÒu bªn cè g¾ng dµnh lÊy thø mµ kh«ng ph¶i ai còng cã thÓ dµnh ®­îc vµ “chiÕn l­îc canh tranh” mét khÝa c¹nh cña chiÕn l­îc th­¬ng m¹i, bao gåm viÖc DN ph¸t triÓn c¸c chÝnh s¸ch ®Ó ®èi phã vµ ®¸nh b¹i c¸c ®èi thñ cña m×nh trong vÊn ®Ò cung cÊp mét s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. Trong §¹i tõ ®iÓn KTTT còng ®­a ra ®Þnh nghÜa “C¹nh tranh h÷u hiÖu lµ mét ph­¬ng thøc thÝch øng víi thÞ tr­êng cña xÝ nghiÖp, mµ môc ®Ých lµ dµnh ®­îc hiÖu qu¶ ho¹t ®éng thÞ tr­êng lµm cho ng­êi ta t­¬ng ®èi tháa m·n nh»m ®¹t ®­îc lîi nhuËn b×nh qu©n võa ®ñ ®Ó cã lîi cho viÖc kinh doanh b×nh th­êng vµ thï lao cho nh÷ng rñi ro trong viÖc ®Çu t­, ®ång thêi ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ s¶n xuÊt còng ®¹t ®­îc hiÖu suÊt cao, kh«ng cã hiÖn t­îng qu¸ d­ thõa vÒ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt trong mét thêi gian dµi, tÝnh chÊt s¶n phÈm ®¹t tr×nh ®é hîp lý’’. Nh­ vËy, c¹nh tranh trong nÒn KTTT lu«n lµ vÊn ®Ò mang tÝnh thêi sù, lµ vÊn ®Ò sèng cßn ®èi víi c¸c DN. MÆc dï cã nhiÒu c¸ch kh¸c nhau ®Ó diÔn ®¹t vÒ canh tranh, song theo t¸c gi¶ cã thÓ rót ra ®­îc ®iÓm chung trong tÊt c¶ c¸c kh¸i niÖm vÒ c¹nh tranh, ®ã lµ sù ganh ®ua, ®Êu tranh gay g¾t gi÷a c¸c chñ thÓ kinh tÕ khi tham gia vµo thÞ tr­êng nh»m t×m kiÕm vµ ®¹t ®­îc lîi Ých tèi ®a cho m×nh. 1.1.1.2- Ph©n lo¹i c¹nh tranh C¹nh tranh cïng ngµnh vµ c¹nh tranh gi÷a c¸c ngµnh C¨n cø vµo c¸c ngµnh SX-KD trong nÒn KTTT th× c¹nh tranh ®­îc chia lµm hai lo¹i: c¹nh tranh cïng ngµnh vµ c¹nh tranh gi÷a c¸c ngµnh. - Mét lµ c¹nh tranh cïng ngµnh: C¹nh tranh cïng ngµnh lµ c¹nh tranh gi÷a c¸c DN cïng s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm nh»m ®¹t ®­îc nh÷ng ­u thÕ trong tiªu thô s¶n phÈm vµ thu ®­îc lîi nhuËn cao nhÊt. C¹nh tranh cïng ngµnh chÝnh lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt vµ tiÕn bé kü thuËt. Kh«ng cã c¹nh tranh cïng ngµnh, kh«ng cã s¸ng kiÕn, c¶i tiÕn th× b¶n th©n ngµnh ®ã vµ toµn nÒn kinh tÕ sÏ bÞ tr× trÔ. Nãi c¸ch kh¸c, muèn cã sù ph¸t triÓn ngµnh ph¶i t¹o ra sù c¹nh tranh cïng ngµnh. Do yªu cÇu cña quy luËt gi¸ trÞ trong nÒn KTTT, s¶n xuÊt ph¶i dùa vµo hao phÝ lao ®éng x· héi cÇn thiÕt. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, DN nµo cã hao phÝ lao ®éng c¸ biÖt nhá h¬n møc lao ®éng x· héi cÇn thiÕt sÏ cã ®­îc siªu lîi nhuËn. §Ó cã siªu lîi nhuËn, c¸c DN ph¶i c¶i tiÕn kü thuËt, hîp lý hãa s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng lµm cho chi phÝ s¶n xuÊt cña DN nhá h¬n chi phÝ s¶n xuÊt cña x· héi. §iÒu ®ã lµm cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn, n¨ng suÊt lao ®éng x· héi t¨ng lªn, t¹o ®iÒu kiÖn gi¶m gi¸ trÞ vµ gi¸ c¶ hµng hãa trªn thÞ tr­êng. - Hai lµ c¹nh tranh gi÷a c¸c ngµnh: §©y lµ sù c¹nh tranh gi÷a c¸c DN kinh doanh thuéc c¸c ngµnh kh¸c nhau nh»m môc ®Ých t×m n¬i ®Çu t­ cã lîi, cã tû suÊt lîi nhuËn cao. §iÒu nµy dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nh÷ng ng­êi SX-KD ë lÜnh vùc cã tû suÊt lîi nhuËn thÊp cã xu h­íng dÞch chuyÓn nguån lùc sang SX-KD ë nh÷ng ngµnh cã tû suÊt lîi nhuËn cao h¬n. §©y chÝnh lµ biÖn ph¸p ®Ó thùc hiÖn c¹nh tranh gi÷a c¸c ngµnh. KÕt qu¶ lµ ë nh÷ng ngµnh tr­íc ®©y cã tû suÊt lîi nhuËn cao, ®Çu t­ cao h¬n sÏ thu hót thªm nguån lùc, quy m« s¶n xuÊt t¨ng, do ®ã cung hµng hãa v­ît t¨ng qu¸ cÇu cña nã nªn lµm cho gi¸ c¶ hµng hãa gi¶m xuèng, ®iÒu ®ã lµm gi¶m tû suÊt lîi nhuËn. Ng­îc lai, ë nh÷ng ngµnh tr­íc ®©y cã tû suÊt lîi nhuËn thÊp khiÕn cho mét sè nhµ ®Çu t­ ®· rót vèn chuyÓn sang lÜnh vùc kh¸c lµm cho quy m« s¶n xuÊt cña nh÷ng ngµnh nµy bÞ gi¶m, cung nhá h¬n cÇu cña nã. §iÒu ®ã lµm t¨ng gi¸ c¶ hµng hãa vµ tû suÊt lîi nhuËn cña ngµnh nµy t¨ng. ViÖc di chuyÓn nguån lùc vµ kÐo theo nã lµ sù biÕn ®æi tû suÊt lîi nhuËn gi÷a c¸c ngµnh cø diÔn ra nh­ vËy cho ®Õn khi víi mét sè vèn ®Çu t­ nhÊt ®Þnh, dï ®Çu t­ vµo ngµnh nµo còng thu ®­îc tû suÊt lîi nhuËn ngang nhau mµ ng­êi ta gäi lµ tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n, bÊt kÓ cÊu thµnh h÷u c¬ cña chóng cao hay thÊp,… vµ nhê ®ã, c¸c DN sÏ thu ®­îc lîi nhuËn b×nh qu©n. Lîi nhuËn nµy b»ng tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n nh©n víi vèn cña mçi DN. Nh­ vËy, c¹nh tranh gi÷a c¸c ngµnh ®· thùc hiÖn dÞch chuyÓn nguån lùc tõ ngµnh nµy sang ngµnh kh¸c dÉn ®Õn sù c©n b»ng cung cÇu s¶n phÈm c¸c ngµnh vµ b×nh qu©n hãa tû suÊt lîi nhuËn, ®¶m b¶o sù b×nh ®¼ng cho viÖc ®Çu t­ vèn gi÷a c¸c ngµnh kh¸c nhau, t¹o nh©n tè tÝch cùc cho sù ph¸t triÓn. C¹nh tranh hoµn h¶o vµ c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o: C¨n cø vµo quy m« c¸c chñ thÓ kinh tÕ tham gia trªn thÞ tr­êng th× c¹nh tranh ®­îc chia thµnh: C¹nh tranh hoµn h¶o vµ c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o. - Mét lµ c¹nh tranh hoµn h¶o: ThÞ tr­êng c¹nh tranh hoµn h¶o lµ thÞ tr­êng cã nhiÒu ng­êi mua vµ b¸n mét lo¹i s¶n phÈm cã cïng tÝnh chÊt vµ ng­êi mua, ng­êi b¸n ®éc lËp víi nhau. Trong thÞ tr­êng nµy kh«ng cã mét hoÆc mét sè ng­êi s¶n xuÊt nµo cã thÓ t¸c ®éng quyÕt ®Þnh gi¸ c¶ thÞ tr­êng. ThÞ tr­êng c¹nh tranh hoµn h¶o ë mçi thêi ®iÓm, mçi ng­êi ®Òu ph¶i ®­îc tù do trë thµnh ng­êi mua hoÆc ng­êi b¸n, ®­îc tù do gia nhËp thÞ tr­êng vµ ®­îc trao ®æi ë cïng mét møc gi¸ nh­ nh÷ng ng­êi trao ®æi hiÖn hµnh. Nã ®ßi hái kh«ng trë ng¹i nµo ng¨n kh«ng cho mét ng­êi nµo ®ã th«i kh«ng lµ ng­êi mua hoÆc ng­êi b¸n trong thÞ tr­êng vµ v× thÕ rót khái thÞ tr­êng. - Hai lµ c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o (c¹nh tranh ®éc quyÒn): ThÞ tr­êng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o lµ thÞ tr­êng võa kh«ng ph¶i lµ c¹nh tranh hoµn h¶o, võa kh«ng ph¶i lµ ®éc quyÒn hoµn h¶o. Do vËy, c¹nh tranh hoµn h¶o lµ c¹nh tranh mµ trong ®ã c¸c chñ thÓ tham gia c¹nh tranh cã thÓ quyÕt ®Þnh ®­îc gi¸ c¶ vµ s¶n l­îng hµng ho¸. So s¸nh thÞ tr­êng c¹nh tranh ®éc quyÒn víi thÞ tr­êng c¹nh tranh hoµn h¶o, ta thÊy trong thÞ tr­êng c¹nh tranh ®éc quyÒn, gi¸ c©n b»ng cao h¬n chi phÝ cËn biªn. §iÒu nµy cã nghÜa lµ gi¸ trÞ cña nh÷ng ®¬n vÞ hµng hãa bæ sung ®èi víi ng­êi tiªu dïng cao h¬n chi phÝ s¶n xuÊt ra chóng. NÕu s¶n l­îng ®­îc më réng ®Õn ®iÓm mµ ë ®ã ®­êng cÇu c¾t ®­êng chi phÝ cËn biªn th× tæng thÆng d­ sÏ t¨ng lªn mét l­îng b»ng diÖn tÝch phÇn do ®­êng cÇu vµ chi phÝ cËn biªn t¹o thµnh. §ã chÝnh lµ kho¶n mÊt kh«ng do søc m¹nh ®éc quyÒn b¸n g©y ra. Ngoµi ra, DN c¹nh tranh ®éc quyÒn ho¹t ®éng víi c«ng suÊt thõa, nghÜa lµ møc s¶n l­îng cña nã h¬n møc s¶n l­îng tèi thiÓu hãa chi phÝ b×nh qu©n. Nh­ vËy, khi ®¸nh gi¸ thÞ tr­êng c¹nh tranh ®éc quyÒn ph¶i so s¸nh nh÷ng tÝnh kh«ng hiÖu qu¶ víi lîi Ých mµ ng­êi tiªu dïng thu ®­îc tõ tÝnh ®a d¹ng cña s¶n phÈm. Mét sè lo¹i c¹nh tranh kh¸c: Bªn c¹nh c¹nh tranh cïng ngµnh vµ c¹nh tranh gi÷a c¸c ngµnh, c¹nh tranh hoµn h¶o vµ c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o, c¨n cø vµo quy m« cña c¹nh tranh th× c¹nh tranh cßn ®­îc chia thµnh: c¹nh tranh s¶n phÈm, c¹nh tranh DN vµ c¹nh tranh quèc gia. C¨n cø theo tÝnh chÊt cña ph­¬ng thøc c¹nh tranh th× c¹nh tranh cã: c¹nh tranh lµnh m¹nh – tøc lµ biÖn ph¸p c¹nh tranh phï hîp víi luËt ph¸p, tËp qu¸n, ®¹o ®øc kinh doanh,... vµ c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh – tøc lµ biÖn ph¸p c¹nh tranh b»ng nh÷ng thñ ®o¹n chø kh«ng ph¶i v­¬n lªn b»ng sù nç lùc cña chÝnh chñ thÓ kinh doanh. D­íi gãc ®é c¸c c«ng ®o¹n cña SX-KD, c¹nh tranh l¹i ®­îc chia thµnh: c¹nh tranh tr­íc khi b¸n hµng, c¹nh tranh trong qu¸ tr×nh b¸n hµng vµ c¹nh tranh sau khi b¸n hµng. D­íi gãc ®é c¸c chñ thÓ kinh tÕ tham gia thÞ tr­êng, cã c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt víi nhau, gi÷a nh÷ng ng­êi mua víi nhau, c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ng­êi mua víi ng­êi b¸n, ng­êi s¶n xuÊt víi ng­êi tiªu dïng. Víi c¸c lo¹i c¹nh tr¹nh nµy chñ yÕu xoay quanh c¸c vÊn ®Ò vÒ chÊt l­îng hµng ho¸, gi¸ c¶ vµ ®iÒu kiÖn dÞch vô. 1.1.2- N¨ng lùc c¹nh tranh vµ vai trß cña nã trong nÒn KTTT. 1.1.2.1- Quan niÖm vÒ n¨ng lùc c¹nh tranh trong nÒn KTTT. DN muốn tồn tại và ph¸t triển trªn thị trường th× cần phải cã một tiềm lực đủ mạnh để cã thể vượt lªn trªn c¸c đối thủ kh¸c. Tiềm lực ®ã chÝnh là n¨ng lùc cạnh tranh của DN. N¨ng lùc cạnh tranh của DN là kh¶ n¨ng mà DN cã thể tự duy tr× vị trÝ của m×nh trong một thời gian dài trªn thị trường cạnh tranh, đảm bảo thực hiện một mức lợi nhuận lín nhất là bằng tỷ lệ đßi hỏi cho việc thực hiện c¸c mục tiªu của DN. N¨ng lùc cạnh tranh của DN thường được đ¸nh gi¸ th«ng qua c¸c yếu tố nội tại của DN như: Quy m«, khả năng tham gia cạnh tranh và rót lui khỏi thị trường, sản phẩm, năng lực quản lý, năng suất lao động, tr×nh độ c«ng nghệ và lao động,… Tuy nhiªn c¸c yếu tố này lại chịu t¸c động bởi nhiều yếu tố bªn ngoài, trong đã cã yếu tố Nhà nước và thể chế trung gian. Do vậy, những DN nào cã khả năng đổi mới và s¸ng tạo lớn th× DN đã cã khả năng cạnh tranh cao. Nhưng đồng thời DN cũng cần phải tận dụng những nguồn lực sẵn cã như đất đai, nguồn nh©n lực tiªn tiến như c¸c chuyªn gia đầu ngành, c¸c nhà khoa học, đội ngũ c«ng nh©n kỹ thuật cao,… Ngoµi ra, năng lực cạnh tranh của DN cßn thể hiện ở khả năng cung ứng c¸c sản phẩm và dịch vụ với gi¸ c¶ thấp hoặc hợp lý, chất lượng cao, uy tÝn cao, thực hiện cam kết với c¸c bạn hàng và làm hài lßng kh¸ch hàng… Theo Fafchamps, n¨ng lùc c¹nh tranh cña DN lµ n¨ng lùc cña DN ®ã cã thÓ s¶n xuÊt s¶n phÈm víi chi phÝ biÕn ®æi trung b×nh thÊp h¬n gi¸ cña nã trªn thÞ tr­êng, cã nghÜa lµ DN nµo cã n¨ng lùc s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cã chÊt l­îng t­¬ng tù nh­ s¶n phÈm cña DN kh¸c, nh­ng víi chi phÝ thÊp h¬n th× ®­îc coi lµ cã n¨ng lùc c¹nh tranh cao h¬n. Trong khi ®ã, theo Phillip Lasser: N¨ng lùc c¹nh tranh cña mét DN trong mét lÜnh vùc ®­îc x¸c ®Þnh b»ng nh÷ng thÕ m¹nh mµ DN cã hoÆc huy ®éng ®­îc ®Ó cã thÓ c¹nh tranh th¾ng lîi. Mét quan niÖm kh¸c l¹i cho r»ng, n¨ng lùc c¹nh tranh lµ tr×nh ®é cña c¸c DN cã thÓ s¶n xuÊt s¶n phÈm theo ®óng yªu cÇu cña thÞ tr­êng, ®ång thêi duy tr× ®­îc møc thu nhËp thùc tÕ cña m×nh. Nh­ vËy, trªn thùc tÕ ®ang tån t¹i nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau vÒ n¨ng lùc c¹nh tranh cña DN. Tuy nhiªn c¸c quan niÖm ®Òu ®Ò cËp ®Õn mét vÊn ®Ò ®ã lµ: kh¶ n¨ng duy tr× thÞ phÇn cña DN nhê nh÷ng lîi thÕ kh¸ch quan vµ c¶ nh÷ng lîi thÕ chñ quan do DN t¹o ra. V× vËy, tõ nghiªn cøu c¸c quan niÖm vÒ n¨ng lùc c¹nh tranh cña DN, theo t¸c gi¶ luËn v¨n: N¨ng lùc c¹nh tranh cña DN lµ kh¶ n¨ng khai th¸c, huy ®éng, qu¶n lý vµ sö dông c¸c nguån lùc cã giíi h¹n nh­ nh©n lùc, vËt lùc, tµi lùc,... vµ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸ch quan kh¸c mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm cã gi¸ trÞ ®Æc tr­ng cao h¬n ®èi thñ nh»m t¹o lîi thÕ c¹nh tranh tr­íc c¸c ®èi thñ, tõ ®ã ®¶m b¶o cho DN ®øng v÷ng, tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong m«i tr­êng c¹nh tranh. 1.1.2.2- Vai trß cña c¹nh tranh trong nÒn KTTT: Khi nền kinh tế ViÖt Nam chuyển đổi, vận động theo cơ chế thị trường th× cạnh tranh được thừa nhận, quy luật cạnh tranh bộc lộ và vai trß của cạnh tranh trong nÒn KTTT thể hiện râ nÐt hơn, cô thÓ: Đối với DN sản xuất kinh doanh: Cạnh tranh đ· trở thành điều kiện sống cßn của DN trong nÒn KTTT hiện nay. Bất kỳ DN nào cũng phải đối mặt với sự cạnh tranh và t×m mọi c¸ch chiếm lấy ưu thế, cã như thế th× DN mới cã thể tồn tại và ph¸t triển được. Trong nền KTTT, kh¸ch hàng cã quyền lựa chọn những hàng hãa phï hợp nhất với nhu cầu của m×nh, DN nào đ¸p ứng được những điều đã, tức họ sẽ b¸n được hàng th× DN đã sẽ tồn tại được; ngược lại DN nào kh«ng t×m được phương thức tho· m·n nhu cầu trªn thị trường, kh«ng b¸n được hàng th× sẽ đi tới thua lỗ và ph¸ sản. Do đã, c¸c DN bắt buộc phải t×m c¸ch n©ng cao chất lượng hàng hãa và dịch vụ của m×nh nh»m đ¸p ứng tốt nhất nhu cầu của kh¸ch hàng. Mặt kh¸c, để cạnh tranh thu hót được lượng kh¸ch hàng lớn nhất th× c¸c DN lu«n t×m c¸ch đưa ra mức gi¸ thấp nhất cã thể, do vậy buộc c¸c DN ph¶i t×m phương ¸n sản xuất tối ưu, sö dông c«ng nghệ hiện đại, giảm tíi møc thÊp nhÊt c¸c chi phÝ ®Çu vµo,… Cạnh tranh kh«ng chỉ ở phạm vi gi¸ cả mµ cạnh tranh bằng chất lượng cũng buộc c¸c DN phải quan t©m ¸p dụng khoa học kỹ thuật tiªn tiến quản lý,… Như vậy, cạnh tranh tạo nªn sức Ðp buộc DN phải sử dụng cã hiệu quả nguồn lực sẵn cã. Song ®ång thêi, cạnh tranh cho phÐp sử dụng c¸c nguồn tài nguyªn, c¸c nguồn lực x· hội một c¸ch tối ưu. Cạnh tranh khuyến khÝch ¸p dụng c¸c tiến bộ khoa học kỹ thuật, ¸p dụng c«ng nghệ mới vào sản xuất, thóc đẩy sản xuất ph¸t triển, tăng năng suất lao động và hiệu quả kinh tế x· hội. Đối với x· hội: Cạnh tranh được coi là động lực ph¸t triển kinh tế, n©ng cao năng suất lao động x· hội. Khi cã cạnh tranh, c¸c DN t×m mọi c¸ch giảm gi¸ thành và n©ng cao chất lượng sản phẩm để giành giật kh¸ch hàng và chiếm lĩnh thị trường. Trong cuộc cạnh tranh này, người sản xuất và người tiªu dïng kh«ng thể lợi dụng được ưu thế của nhau trªn thị trường, do đã cạnh tranh là một yếu tố điều tiết sản xuất và tiªu dïng. Cạnh tranh loại bỏ c¸c DN cã chi phÝ cao trong sản xuất, điều đã buộc c¸c DN chọn lựa phương ¸n sản xuất tối ưu. Như vậy, cạnh tranh sÏ tạo ra sự đổi mới, mang đến sự tăng trưởng kinh tế, là động lực ph¸t triển cơ bản nhằm liªn kết lợi Ých giữa người sản xuất, người tiªu dïng và x· hội. MÆt kh¸c, c¹nh tranh cßn là yếu tố làm lành mạnh hãa c¸c mối quan hệ kinh tế x· hội, tho· m·n ngày càng tốt hơn nhu cầu của người tiªu dïng vµ gãp phần tạo nền cơ sở cho sự ph©n phối thu nhập lần đầu. §iều nµy ®· được thừa nhận ở nhiều quốc gia trªn thế giới. Tuy nhiªn, cạnh tranh kh«ng chỉ toàn là ưu điểm mà nã cũng cã cả những khuyết tật đặc trưng. Trong điều kiện cạnh tranh, c¸c DN quan t©m trước hết là lợi Ých của bản th©n DN, do vậy kh«ng chó trọng tới lợi Ých của DN kh¸c và chưa chó trọng tới giải quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi. Từ những m©u thuẫn giữa DN và DN sẽ kÐo theo c¸c vấn đề x· hội như thất nghiệp, tiền lương nh©n c«ng thấp, m«i trường kh«ng được giữ g×n,… Mặt kh¸c, cạnh tranh thóc đẩy sản xuất hàng hãa ph¸t triển nhưng cũng là nguyªn nh©n g©y nªn t×nh trạng ph©n hãa m¹nh, kẻ thua người thắng trong cạnh tranh cã khoảng c¸ch kh¸ xa, do đã mà sẽ cã những cuộc cạnh tranh kh«ng lành mạnh hay cạnh tranh độc quyền trªn thị trường. V× vËy, trong nÒn KTTT cần cã sự quản lý của nhà nước ®Ó đảm bảo cho c¸c DN cã thể tự do cạnh tranh một c¸ch lành mạnh, cã hiệu quả. 1.1.3- Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM trong nÒn KTTT. Trong nÒn KTTT c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM ph¶i n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña m×nh ®ã lµ tÊt yÕu kh¸ch quan. V×: 1.1.3.1- Do yªu cÇu cña b¶n th©n c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM ph¶i tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong sù c¹nh tranh gay g¾t cña nÒn KTTT. Trong nh÷ng n¨m qua, c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM cã sù t¨ng tr­ëng kh«ng ®ång ®Òu. NhiÒu DN cã l©u nay cã vÞ thÕ cao trong thÞ tr­êng nh­ xi m¨ng Hµ Tiªn 1, xi m¨ng Hoµng Th¹ch tiªu thô n¨m 2007 chØ t¨ng ®­îc 1% so víi n¨m 2006. NhiÒu DN nh­ xi m¨ng BØm S¬n, xi m¨ng Bót S¬n l¹i cã tèc ®é tiªu thô gi¶m so víi n¨m 2006 tõ 2% ®Õn 4%. Trong khi ®ã nh÷ng d©y chuyÒn míi l¹i ho¹t ®éng cã tèc ®é tiªu thô kh¸ cao nh­ xi m¨ng H¶i Phßng (míi) t¨ng gÇn 21%, xi m¨ng Tam §iÖp t¨ng tíi 45%. VÒ sè tuyÖt ®èi s¶n l­îng tiªu thô n¨m 2007 cho thÊy trong tæng sè s¶n l­îng toµn x· héi tiªu thô t¨ng 3.989.000 tÊn th× s¶n l­îng cña c¸c DN thuéc VICEM t¨ng ®­îc 896.000 tÊn (chiÕm 22,46%), s¶n l­îng 6 c«ng ty khèi liªn doanh t¨ng ®­îc 1.074.000 tÊn (chiÕm 26,92%) vµ s¶n l­îng xi m¨ng ®Þa ph­¬ng, c¸c tr¹m nghiÒn t¨ng ®­îc 2.019.000 tÊn (chiÕm 50,61%). Qua sè liÖu trªn còng cho thÊy, mét sè DN SX-KD thuéc VICEM ®· tõng cã lÞch sö ph¸t triÓn l©u dµi, ®· tõng cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ®· tõng cã thêi gian x©y dùng th­¬ng hiÖu m¹nh trong t×nh c¶m ng­êi tiªu dïng, ®· tõng cã thêi kú ®éc quyÒn trªn thÞ tr­êng néi ®Þa, nh­ng ®Õn nay l¹i cã tèc ®é t¨ng tr­ëng chËm nhÊt trong 3 khèi s¶n xuÊt tham gia thÞ tr­êng xi m¨ng (khèi c¸c DN SX-KD thuéc VICEM; khèi xi m¨ng liªn doanh; khèi xi m¨ng ®Þa ph­¬ng vµ c¸c tfr¹m nghiÒn). Khèi xi m¨ng liªn doanh, cã thÓ nãi lµ khèi c«ng nghiÖp trÎ, cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, cã kinh nghiÖm qu¶n lý cña nÒn KTTT ph¸t triÓn ®· gi÷ ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸ cao c¶ vÒ sè t­¬ng ®èi lÉn sè tuyÖt ®èi, mang tÝnh æn ®Þnh bÒn v÷ng. Khèi DN xi m¨ng ®Þa ph­¬ng vµ c¸c tr¹m nghiÒn cã tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh nhÊt c¶ sè tuyÖt ®èi vµ sè t­¬ng ®èi. Khèi nµy ®· ®­îc ®æi míi nhiÒu vÒ c«ng nghÖ, ®ång thêi trong nh÷ng n¨m qua nhiÒu nhµ m¸y cã quy m« lín b¾t ®Çu ho¹t ®éng, nhiÒu c«ng ty du nhËp ®­îc ph­¬ng ph¸p qu¶n lý hiÖn ®¹i cña c¸c tËp ®oµn lín trªn thÕ giíi cho nªn ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn bé nh¶y vät. HiÖn nay, nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam ®ang vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Cïng víi kÕ ho¹ch vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp xi m¨ng ViÖt Nam, ngoµi viÖc n¾m gi÷ vai trß chñ ®¹o trong lÜnh vùc SX-KD xi m¨ng, khèi c¸c DN SX-KD thuéc VICEM cßn ®­îc ChÝnh phñ giao nhiÖm vô b×nh æn thÞ tr­êng xi m¨ng vµ trªn cë së t×nh h×nh thùc tÕ cña thÞ tr­êng xi m¨ng hiÖn nay, c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM tÊt yÕu ph¶i t×m c¸c gi¶i ph¸p hiÖu qu¶ ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng vµ n¨ng lùc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng th× míi cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn. 1.1.3.2- Do yªu cÇu ®ßi hái cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM ph¶i n¨ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. HÇu hÕt c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn trªn thÕ giíi ®Òu cã ngµnh c«ng nghiÖp xi m¨ng ph¸t triÓn, v× xi m¨ng lµ lo¹i vËt liÖu x©y dùng c¬ b¶n vµ th«ng dông, ®­îc sö dông réng r·i víi khèi l­îng lín trong x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi. C«ng nghiÖp xi m¨ng ph¸t triÓn ®ßi hái cÇn cã sù ph¸t triÓn liªn ngµnh cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c nh­: Giao th«ng vËn t¶i, c¬ khÝ chÕ t¹o, ®iÖn tù ®éng ho¸, n¨ng l­¬ng, than, dÇu khÝ, gi¸o dôc ®µo t¹o, tµi chÝnh, ng©n hµng vµ ng­îc l¹i c¸c ngµnh kh¸c muèn ph¸t triÓn còng cÇn cã sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp xi m¨ng. §©y lµ mèi quan hÖ biÖn chøng, t¸c ®éng qua l¹i mËt thiÕt lÉn nhau trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ®ßi hái ngµnh c«ng nghiÖp xi m¨ng ViÖt Nam ph¶i ph¸t triÓn nhanh, m¹nh vµ cã hiÖu qu¶ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. §ång thêi ®Æt ra cho ngµnh c«ng nghiÖp xi m¨ng ViÖt Nam nh÷ng yªu cÇu míi. §ã lµ: Mét mÆt ph¶i ph¸t triÓn nhanh m¹nh ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu xi m¨ng cho ®Êt n­íc, mÆt kh¸c, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn vµ duy tr× c¹nh tranh trong hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai, c«ng nghiÖp xi m¨ng ph¶i ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Trong quy ho¹ch ®iÒu chØnh ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp xi m¨ng ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ ®Þnh h­íng ®Õn n¨m 2020, Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· cã quyÕt ®Þnh x¸c ®Þnh râ môc tiªu ph¸t triÓn chung cña toµn ngµnh lµ: “§¸p øng ®ñ nhu cÇu tiªu dïng xi m¨ng (c¶ vÒ sè l­îng, chÊt l­îng, chñng lo¹i) cho nhu cÇu trong n­íc, giµnh mét phÇn xuÊt khÈu vµ nhanh chãng ®­a ngµnh xi m¨ng ViÖt Nam trë thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp m¹nh, cã c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, ®ñ søc c¹nh tranh víi s¶n phÈm cïng lo¹i cña n­íc ngoµi, gãp phÇn thùc hiÖn th¾ng lîi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc”. 1.1.3.3- Do yªu cÇu cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM ph¶i tËn dông c¬ héi vµ v­ît qua nh÷ng th¸ch thøc trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Ngµy nay, héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi lµ mét b­íc ®i chiÕn l­îc tÊt yÕu vµ còng lµ con ®­êng mµ tÊt c¶ c¸c n­íc muèn x©y dùng mét nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i ®Òu ph¶i h­íng tíi. Khi héi nhËp, c¸c quèc gia sÏ cã nhiÒu c¬ héi thuËn lîi nh÷ng còng gÆp nhiÒu khã kh¨n th¸ch thøc phÝa tr­íc. Kinh tÕ ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc hoµn c¶nh ®ã vµ chØ cã con ®­êng duy nhÊt lµ ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh héi nhËp, nÕu muèn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. C¸c DN SX-KD thuéc VICEM kh«ng thÓ n»m ngoµi vßng xo¸y ®ã. §øng tr­íc xu h­íng héi nhËp, nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM ®· chñ ®éng n¾m b¾t c¬ héi míi, ®ãn tr­íc nh÷ng th¸ch thøc trë ng¹i, trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh cho m×nh h­íng ®i vµ nh÷ng gi¶i ph¸p tÝch cùc ®Ó chñ ®éng n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh khi héi nhËp. Nh÷ng c¬ héi c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM ph¶i vËn dông còng nh­ nh÷ng th¸ch thøc ph¶i v­ît qua ®ã lµ: VÒ c¬ héi: - TiÕp nhËn nhanh chãng c«ng nghÖ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i th«ng qua con ®­êng chuyÓn giao c«ng nghÖ, rót ng¾n ng÷ng b­íc ®i th¨m dß, gi¶m chi phÝ trong c«ng t¸c nghiªn cøu c¬ b¶n vµ nghiªn cøu øng dông. - Toµn cÇu hãa, më réng tù do th­¬ng m¹i cã kh¶ n¨ng t¹o ra nh÷ng c¬ héi thÞ tr­êng cho mäi lo¹i h×nh DN, trong ®ã cã ngµnh c«ng nghiÖp xi m¨ng ViÖt Nam. §ång thêi tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ, c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM cã ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕp nhËn nguån vèn quèc tÕ víi nhiÒu h×nh thøc ®a d¹ng vµ tham gia nhanh vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ theo c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt hoÆc c¸c c«ng ®o¹n kinh doanh cña c¸c tËp ®oµn, c«ng ty lín. - Bªn c¹nh ®ã, qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa sÏ më réng c¸c mèi quan hÖ quèc tÕ, c¸c mèi quan hÖ song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng ®­îc thùc hiÖn ®an xen cïng c¸c quan hÖ th­¬ng m¹i cña c¸c DN cµng cñng cè thªm sù bÒn v÷ng vµ tÝnh hiÖu qu¶ trªn c¬ së cã sù t«n träng lîi Ých chÝnh ®¸ng cña c¸c thµnh viªn. C¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM cã nhiÒu c¬ héi häc tËp kinh nghiÖm qu¶n lý kinh tÕ tiªn tiÕn, kinh nghiÖm qu¶n lý chÆt chÏ nh÷ng rñi ro trong kinh doanh cña nh÷ng tËp ®oµn kinh tÕ lín trªn thÕ giíi ®Ó n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh trong m«i tr­êng cã c¹nh tranh m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn. S¶n phÈm cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM cã c¬ héi th©m nhËp thÞ tr­êng thÕ giíi. VÒ th¸ch thøc: - HiÖn nay, mét sè DN SX-KD xi m¨ng cña VICEM tr×nh ®é c«ng nghÖ ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu, mét sè nhµ m¸y cßn sö dông c«ng nghÖ cã tr×nh ®é kü thuËt l¹c hËu , thiÕt bÞ cò kü, tiªu tèn nhiÒu nguyªn nhiªn vËt liÖu, n¨ng l­îng, n¨ng suÊt thiÕt bÞ thÊp, « nhiÔm m«i tr­êng, trong khi søc c¹nh tranh quèc gia cßn thÊp, n¨ng lùc c¹nh tranh kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c tËp ®oµn, c«ng ty vµ c¸c quèc gia. - §iÒu kiÖn h¹ tÇng cho SX-KD xi m¨ng cña c¸c doanh nghÖp thuéc VICEM cßn nhiÒu bÊt cËp, chi phÝ ®Çu vµo vµ chi phÝ trung gian cao. T­ duy kinh tÕ cña c¸n bé qu¶n lý vÉn cßn chËm ph¸t triÓn vµ ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu, sù hiÓu biÕt vÒ lý luËn KTTT, c¸c quy luËt._. ho¹t ®éng cña KTTT cßn h¹n chÕ, sù hiÓu biÕt vÒ m« h×nh vµ c¬ chÕ ho¹t ®éng cña C«ng ty mÑ – C«ng ty con, cña tËp ®oµn kinh tÕ còng ch­a ®Çy ®ñ, ch­a râ rµng. - VICEM ch­a cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn chung, toµn diÖn; sù ph¸t triÓn cña VICEM míi chØ dùa chñ yÕu vµo quyÕt ®Þnh quy ho¹ch ph¸t triÓn chung cña toµn ngµnh. - NhiÒu quèc gia cïng cã xu h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ theo trµo l­u h­íng ngo¹i, trong khi c¸c DN SX-KD xi m¨ng Ýt khi cã c¬ héi nhËn ®­îc sù b¶o hé (b»ng thuÕ vµ phi thuÕ) cña Nhµ n­íc, dÉn ®Õn viÖc suy gi¶m kh¶ n¨ng b¶o vÖ thÞ tr­êng néi ®Þa. - Nguy c¬ bÞ lÐp vÕ trong viÖc t×m kiÕm c¸c c¬ héi, hîp ®ång hîp t¸c víi c¸c DN thuéc c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. - BÒ dµy v¨n hãa kinh doanh cña c¸c DN võa vµ nhá ViÖt Nam nãi chung vµ cña c¸c DN SX-KD thuéc VICEM trong nÒn KTTT ch­a h×nh thµnh mét c¸ch râ nÐt. 1.2- Néi dung vµ nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng ViÖt Nam trong nÒn KTTT. 1.2.1- §Æc ®iÓm cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng trong nÒn KTTT. Xi m¨ng lµ lo¹i vËt liÖu x©y dùng c¬ b¶n vµ th«ng dông, ®­îc sö dông réng r·i víi khèi l­îng lín trong x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, x©y dùng c«ng nghiÖp, d©n dông vµ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi kh¸c cña ®Êt n­íc. Do vËy, c¸c DN SX-KD xi m¨ng cã mét sè ®Æc ®iÓm nh­ sau: Mét lµ, ngµnh c«ng nghiÖp xi m¨ng lµ ngµnh s¶n xuÊt chÞu ¶nh h­ëng nhiÒu cña nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn (nguån ®¸ v«i, ®¸ sÐt), chØ c¸c doanh nghiÖp ®¶m b¶o ®­îc nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn míi cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt kinh doanh xi m¨ng v÷ng ch¾c, l©u dµi. Trong thùc tÕ, c¸c ®¬n vÞ kinh doanh xi m¨ng tõ nguån b¸n thµnh phÈm (clinker) nhËp khÈu cho thÊy tÝnh c¹nh tranh kÐm do nguån b¸n thµnh phÈm nhËp khÈu vµ chi phÝ vËn t¶i qu¸ cao. §iÒu nµy cho thÊy xi m¨ng lµ ngµnh ®éc quyÒn nhãm – chØ mét Ýt doanh nghiÖp cã ®­îc nguån tµi nguyªn tham gia thÞ tr­êng xi m¨ng. Hai lµ, trong nh÷ng n¨m qua, xi m¨ng vÉn ®­îc coi lµ ngµnh tham gia b¶o ®¶m c¸c c©n ®èi lín cña nÒn kinh tÕ, lµ c«ng cô ®Ó nhµ n­íc ®iÒu tiÕt vÜ m« vµ gi÷ vai trß æn ®Þnh thÞ tr­êng. C¸c DN SX-KD xi m¨ng cßn lµ mét trong nh÷ng ®¬n vÞ cã tû träng ®ãng gãp cho nguån thu ng©n s¸ch Nhµ n­íc t­¬ng ®èi cao (kho¶ng 4 - 5 triÖu USD cho mét triÖu tÊn s¶n phÈm), gãp phÇn lµm t¨ng tr­ëng nhanh tæng s¶n phÈm x· héi (theo sè liÖu thèng kª trong nhiÒu n¨m, ®ãng gãp GDP cña ngµnh c«ng nghiÖp xi m¨ng chiÕm kho¶ng 10 - 12% GDP cña toµn ngµnh c«ng nghiÖp cña n­íc ta). Ba lµ, c¸c DN SX-KD xi m¨ng chÞu ¶nh h­ëng lín bëi chi phÝ ®iÖn vµ than. Hai ngµnh nµy cßn mang nÆng ®éc quyÒn, mét mÆt nã ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh chi phÝ ®Çu vµo cho SX-KD xi m¨ng, mét mÆt l¹i h¹n chÕ tÝnh thÞ tr­êng, tÝnh c¹nh tranh. S¶n phÈm xi m¨ng lµ vËt liÖu ®Çu vµo t¹o tµi s¶n cè ®Þnh cho nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt kh¸c, trªn 50% s¶n l­îng ®­îc c¸c dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng cña nhµ n­íc vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tiªu thô. §iÒu nµy cho thÊy, c¸c DN SX-KD xi m¨ng ViÖt Nam ph¸t triÓn sÏ thóc ®Èy vµ t¹o ®µ cho nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c cïng ph¸t triÓn nh­: n¨ng l­îng, giao th«ng vËn t¶i, c¬ khÝ chÕ t¹o; kÐo theo nhiÒu ngµnh nghÒ, lÜnh vùc kh¸c nh­: x©y l¾p, chÕ t¹o thiÕt bÞ phô tïng, vËt liÖu chÞu löa, vËt liÖu b¶o «n, s¶n xuÊt bao b×, ho¹t ®éng t­ vÊn, thiÕt kÕ nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ, kh¶o s¸t nguyªn liÖu... cïng ph¸t triÓn. Ba lµ, lao ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt xi m¨ng mang tÝnh ®Æc thï riªng, ®Æc biÖt lµ l­îng lao ®éng trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt chÝnh mang tÝnh ®ång bé, c«ng nghiÖp ho¸ cao. C¸c DN SX-KD xi m¨ng ViÖt Nam ph¸t triÓn ®· thu hót ®­îc mét lùc l­îng lín lao ®éng cña x· héi. Lµ n¬i nhanh chãng ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n kü thuËt cã ®ñ tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm vËn hµnh nh÷ng nhµ m¸y hiÖn ®¹i kh«ng ph¶i thuª chuyªn gia n­íc ngoµi. Tõ n¨m 2006 trë ®i c¸c nhµ m¸y xi m¨ng trong toµn ngµnh khi ®­îc thµnh lËp, ®Òu cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i gãp phÇn quan träng vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Ngoµi ra, h×nh thµnh c¸c nhµ m¸y xi m¨ng còng ®ång thêi t¹o nªn c¸c khu d©n c­ tËp trung lµ tiÒn ®Ò cho viÖc h×nh thµnh c¸c khu ®« thÞ míi. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng ®Òu g¾n víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c ®« thÞ b»ng nhiÒu h×nh thøc trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp. Mäi ho¹t ®éng cña viÖc hiÖn ®¹i ho¸ kü thuËt c«ng nghÖ, më réng quy m« s¶n xuÊt hay thay ®æi c¬ chÕ qu¶n lý trong c«ng nghiÖp xi m¨ng ®Òu cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ®Õn chÊt l­îng, gi¸ trÞ vµ tèc ®é x©y dùng c¸c c«ng tr×nh ë mäi khu vùc cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ. §ång thêi còng cã t¸c ®éng ng­îc l¹i ®Õn viÖc k×m h·m hoÆc ph¸t triÓn thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng. Do ®Æc ®iÓm vÒ vïng nguyªn liÖu, c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt xi m¨ng th­êng ®­îc x©y dùng ë vïng s©u, vïng xa, ®iÒu ®ã còng gãp phÇn vµo viÖc ®æi míi bé mÆt, ®êi sèng nh©n d©n ë c¸c vïng s©u, vïng xa, ch­a cã c¬ héi ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Bèn lµ, s¶n phÈm cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng cã khèi l­îng lín nh­ng thêi gian sö dông ng¾n trong khi ®Þa bµn tiªu thô réng. Mét nhµ m¸y xi m¨ng trung b×nh mçi ngµy s¶n xuÊt 5.000 tÊn xi m¨ng (cÇn kho¶ng 150 xe vËn t¶i) cho ®Þa bµn tiÒu thô hµng ngµn kil«mÐt, trong khi s¶n phÈm xi m¨ng chØ cã thêi h¹n sö dông tèt nhÊt lµ 60 ngµy. Do ®Æc ®iÓm cña ngµnh xi m¨ng nh­ vËy nªn c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh xi m¨ng th­êng cã quy m« lín, thiÕt bÞ mang tÝnh ®ång bé, phøc t¹p, hÇu hÕt c¸c thiÕt bÞ, phô tïng ®Òu ph¶i nhËp khÈu. Do tÝnh phøc t¹p cña hÖ thèng thiÕt bÞ cña ngµnh xi m¨ng, tÝnh ®Æc thï cao cña thiÕt bÞ nªn kÌm theo ®ã dù tr÷ phô tïng thay thÕ lín. Vèn ®Çu t­ lín, thêi gian ho¹t ®éng dµi, c¸c dù ¸n ®Çu t­ cho xi m¨ng th­êng cã vèn ®Çu t­ 150 USD/tÊn c«ng suÊt, mét nhµ m¸y c«ng suÊt 1,4 triÖu tÊn n¨m cã tæng vèn ®Çu t­ trªn 3.000 tû ®ång, thêi gian ho¹t ®éng cña mét nhµ m¸y xi m¨ng th­êng lµ trªn 50 n¨m. V× vËy, hiÖu qu¶ ®Çu t­ xi m¨ng th­êng ®­îc nh×n vÒ dµi h¹n. N¨m lµ, qu¸ tr×nh tiªu thô xi m¨ng mang tÝnh chÊt thêi vô. ë ViÖt Nam, nhu cÇu tiªu dïng xi m¨ng biÕn ®éng mang tÝnh thêi vô gi÷a c¸c quý trong n¨m vµ ®· trë thµnh quy luËt. Do vËy, c¸c DN SX-KD xi m¨ng hay c¸c thµnh phÇn tham gia thÞ tr­êng xi m¨ng ®Òu ph¶i cã nh÷ng ®èi s¸ch, nh÷ng gi¶i ph¸p phï hîp theo quy luËt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. T¨ng tr­ëng nhu cÇu tiªu thô xi m¨ng g¾n liÒn víi t¨ng tr­ëng kinh tÕ, nhÊt lµ ®èi víi ViÖt Nam ®ang trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Do vËy, tÝnh co gi·n trong cung cÇu xi m¨ng thÊp, ngµnh xi m¨ng cã ®­îc sù b¶o ®¶m æn ®Þnh cao trong tiªu thô s¶n phÈm. VÒ m« h×nh tæ chøc m¹ng l­íi tiªu thô xi m¨ng cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng ViÖt Nam hiÖn nay ®­îc h×nh thµnh theo hai hÖ thèng: +) Tiªu thô th«ng qua hÖ thèng c¸c c«ng ty th­¬ng m¹i kinh doanh xi m¨ng trùc thuéc ngµnh. +) Tiªu thô th«ng qua c¸c nhµ ph©n phèi chÝnh ngoµi ngµnh. §©y lµ m« h×nh tiªu thô phæ biÕn cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi. 1.2.2- Néi dung n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD trong nÒn KTTT. 1.2.2.1- ChÊt l­îng s¶n phÈm. ChÊt l­îng s¶n phÈm lµ tËp hîp c¸c thuéc tÝnh cña s¶n phÈm, ®¸p øng vai trß vµ phï hîp víi tªn gäi cña s¶n phÈm. ChÊt l­îng s¶n phÈm thÓ hiÖn ë nhiÒu chØ tiªu kh¸c nhau nh­: tÝnh chÊt c¬ lý hãa, h×nh d¸ng, mµu s¾c, bao b×,… §èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng, c¸c chØ tiªu nµy cã nh÷ng ®Æc tr­ng riªng kh¸c nhau. Muèn b¸n ®­îc s¶n phÈm, c¸c DN ph¶i lu«n gi÷ v÷ng vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm cña m×nh. §iÒu nµy cã nghÜa, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm lµ mét quy luËt b¾t buéc trong nÒn KTTT, lµ vò khÝ c¹nh tranh quan träng nhÊt vµ lµ vÊn ®Ò sèng cßn ®èi víi mçi DN. ChÊt l­îng s¶n phÈm ®­îc h×nh thµnh trong suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tõ kh©u thiÕt kÕ ®Õn kh©u nghiªn cøu, thÝ nghiÖm, s¶n xuÊt, b¸n hµng vµ c¸c kh©u dÞch vô sau khi b¸n hµng,… Do vËy, muèn n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, mét mÆt ph¶i n©ng cao chÊt l­îng t¹i c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, mÆt kh¸c ph¶i coi träng vµ kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm b»ng c¸c thiÕt bÞ, m¸y mãc, còng nh­ b»ng kinh nghiÖm thùc tiÔn cña c¸c nh©n viªn phô tr¸ch kü thuËt. Tïy theo ®Æc ®iÓm cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mµ DN lùa chän ph­¬ng ph¸p kiÓm tra thÝch hîp. C¸c nh©n viªn kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm ph¶i ®­îc ®µo t¹o cã chuyªn m«n, cã tr¸ch nhiÖm vµ mét ®iÒu tÊt yÕu lµ ph¶i cã sù nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ kh¸ch quan. Ngoµi ra, chÊt l­îng s¶n phÈm cßn ph¶i ®­îc coi träng ë c¸c kh©u dÞch vô tr­íc, trong vµ sau khi b¸n hµng. ChÊt l­îng s¶n phÈm kh«ng chØ ®­îc hiÓu lµ ph¶i thËt tèt, thËt bÒn, thËt ®Ñp mµ cßn ®­îc hiÓu: ChÊt l­îng s¶n phÈm ph¶i do kh¸ch hµng quy ®Þnh . §©y lµ mét quan niÖm rÊt míi vµ còng lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh c¹nh tranh gay g¾t ®Ó dµnh dËt kh¸ch hµng gi÷a c¸c DN . VÒ mÆt lý luËn, qu¶n trÞ chÊt l­îng s¶n phÈm lµ nh©n tè chñ quan cña DN. §iÒu nµy ®­a c¸c DN tiÕp cËn gÇn h¬n tíi thÞ tr­êng vµ c¹nh tranh ngµy mét gay g¾t h¬n. ViÖc n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm ®ång nghÜa víi viÖc n©ng cao søc c¹nh tranh. Bëi v×, nhê n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm nªn c¸c s¶n phÈm b¸n ®­îc nhiÒu h¬n, c¸c DN cã uy tÝn cao h¬n vµ cã c¬ héi ®Ó më réng thÞ tr­êng tiªu thô, t¨ng thÞ phÇn. Tãm l¹i, chÊt l­îng s¶n phÈm lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu cña c¹nh tranh vµ yÕu tè nµy rÊt n¨ng ®éng, thay ®æi theo nhu cÇu cña thÞ tr­êng, cña tõng khu vùc thÞ tr­êng kh¸c nhau vµ cho c¸c nhãm ®èi t­îng kh¸c nhau. C¹nh tranh lµm cho c¸c DN kh«ng ngõng t×m kiÕm con ®­êng tù hoµn thiÖn m×nh vµ n©ng cao chÊt l­îng tèi ­u cho s¶n phÈm cña m×nh. 1.2.2.2- Gi¸ c¶ s¶n phÈm. Víi t­ c¸ch lµ c«ng cô c¹nh tranh cña c¸c nhµ s¶n xuÊt, gi¸ c¶ ®­îc hiÓu lµ sè tiÒn mµ ng­êi b¸n dù kiÕn nhËn ®­îc cña ng­êi mua th«ng qua trao ®æi hµng hãa, dÞch vô trªn thÞ tr­êng. Gi¸ c¶ ®­îc h×nh thµnh lµ do chi phÝ, nhu cÇu cña thÞ tr­êng vµ do chÝnh s¸ch cña c¸c DN quyÕt ®Þnh. Gi¸ c¶ cã vai trß rÊt quan träng, lµ kh©u cuèi cïng thÓ hiÖn kÕt qu¶ ho¹t ®éng SX-KD cña c¸c DN. Gi¸ c¶ quyÕt ®Þnh viÖc mua hµng hãa hay kh«ng cña ng­êi tiªu dïng, mÆt kh¸c nã cßn quyÕt ®Þnh t×nh h×nh biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. Th«ng qua gi¸ c¶, c¸c DN cã thÓ nhËn biÕt ®­îc sù tån t¹i, søc chÞu ®ùng còng nh­ n¨ng lùc c¹nh tranh cña m×nh trªn th­¬ng tr­êng. Gi¸ c¶ cña c¸c DN cã c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng: +) Chi phÝ s¶n xuÊt: §©y lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh SX-KD nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chÝ phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ qu¶n lý DN, chi phÝ b¸n hµng, … +) Chi phÝ b¸n hµng vµ ph©n phèi: §©y lµ c¸c kho¶n tiÒn ph¶i chi ra cho c¸c dÞch vô b¸n hµng, b¶o hµnh, vËn t¶i vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan. Trong nÒn KTTT, c¸c chi phÝ nµy cã xu h­íng ngµy cµng t¨ng lªn. +) ChÝ phÝ vÒ hç trî, xóc tiÕn b¸n hµng: Bao gåm c¸c chi phÝ vÒ triÓn l·m, héi chî, héi th¶o, tiÕp thÞ qu¶ng c¸o s¶n phÈm vµ xóc tiÕn b¸n hµng. +) C¸c møc thuÕ ®èi víi DN vµ møc lîi nhuËn cÇn ph¶i cã. Mèi quan hÖ gi÷a bèn yÕu tè trªn víi gi¸ c¶ ®­îc thÓ hiÖn qua c«ng thøc sau: Gi¸ c¶ = Chi phÝ c¸c lo¹i + ThuÕ + Lîi nhuËn. +) Quan hÖ cung – cÇu: Sù biÕn ®éng vÒ cung – cÇu sÏ lµm thay ®æi vÒ gi¸ c¶. NÕu nh­ cÇu t¨ng, cung gi¶m th× gi¸ c¶ sÏ t¨ng cao vµ ng­îc l¹i +) T­¬ng quan cña c¸c lùc l­îng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng: C¹nh tranh trªn thÞ tr­êng kh«ng chØ diÔn ra gi÷a c¸c nhµ s¶n xuÊt mµ cßn diÔn ra gi÷a nh÷ng ng­êi tiªu thô víi nhau, do vËy, c¹nh tranh cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi gi¸ c¶, c¹nh tranh cµng gay g¾t th× gi¸ c¶ cµng gi¶m. +) Sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc: Mét sè DN mµ gi¸ c¶ cña nã ¶nh h­ëng tíi ho¹t ®éng cña c¸c DN kh¸c vµ cña nÒn kinh tÕ (xi m¨ng, ®iÖn, n­íc, x¨ng, dÇu,…), Nhµ n­íc chñ tr­¬ng can thiÖp vµo gi¸ c¶ th«ng qua viÖc quy ®Þnh c¸c møc gi¸ cô thÓ hoÆc møc gi¸ trÇn. §iÒu nµy ®· lµm gi¶m phÇn nµo tÝnh linh ho¹t vµ n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN. 1.2.2.3- Chñng lo¹i s¶n phÈm. Chñng lo¹i s¶n phÈm lµ yÕu tè cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh trong viÖc dµnh ®­îc thÞ tr­êng khi DN ®a d¹ng hãa s¶n phÈm, bëi v× s¶n phÈm cã nhiÒu møc, cÊp ®é kh¸c nhau vÒ chÊt l­îng, mÉu m·,… Ng­êi nhiÒu tiÒn cã nhu cÇu dïng lo¹i s¶n phÈm cã chÊt l­îng tèt, thËt hoµn h¶o cho mét c«ng viÖc nµo ®ã. Nh÷ng ng­êi cã nhu cÇu thiÕt yÕu chän nh÷ng lo¹i s¶n phÈm cã chÊt l­îng kh¸c nhau. Khi chñng lo¹i s¶n phÈm ®a d¹ng th× khiÕn c¸c kh¸ch hµng khi b­íc khái n¬i b¸n s¶n phÈm sÏ lùa chän ®­îc mét s¶n phÈm mµ ng­êi ta mong muèn, võa phï hîp víi môc ®Ých tiªu dïng võa phï hîp víi tói tiÒn mµ m×nh hiÖn cã. C¹nh tranh sÏ lµm cho c¸c DN lu«n t×m tßi, nghiªn cøu ®Ó tù hoµn thiÖn m×nh, n©ng cao chÊt l­îng tèi ­u cho s¶n phÈm, ®a d¹ng hãa s¶n phÈm vµ dÞch vô ®¸p øng mong muèn cña ng­êi tiªu dïng. 1.2.2.4- ThÞ phÇn cña DN. §Ó nãi lªn søc m¹nh mµ DN cã thÓ dµnh ®­îc trong c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng th× cÇn ph¶i biÕt ®­îc thÞ phÇn cña DN. Trong cïng mét thÞ tr­êng, DN cã thÞ phÇn cµng lín sÏ lµ biÓu hiÖn cô thÓ vÒ n¨ng lùc c¹nh tranh còng nh­ ­u thÕ v­ît tréi vÒ kh¶ n¨ng dµnh th¾ng lîi trong c¹nh tranh. Trong mét thÞ tr­êng ®ang t¨ng tr­ëng, viÖc duy tr× thÞ phÇn sÏ lµm t¨ng doanh thu cïng nhÞp víi tèc ®é t¨ng tr­ëng cña thÞ tr­êng. Trong mét thÞ tr­êng tr× trÖ hoÆc xuèng dèc, viÖc t¨ng doanh thu ®ßi hái ph¶i t¨ng thÞ phÇn. 1.2.3- Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng trong nÒn KTTT. §Ó n©ng cao ®­îc n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng trong nÒn KTTT cÇn ph¶i xem xÐt ®Õn nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng sau: 1.2.3.1- Nhãm c¸c nh©n tè bªn trong DN. Bªn trong DN cã nhiÒu nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh nh­: c¬ së vËt chÊt kü thuËt, kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña DN, bé m¸y tæ chøc qu¶n lý DN, ho¹t ®éng xóc tiÕn tiªu thô s¶n phÈm, chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña DN,... Tuy nhiªn, ë ®©y c¸c DN SX-KD xi m¨ng cÇn quan t©m vµ tËp trung ph©n tÝch s©u mét sè nh©n tè: Thø nhÊt lµ bé m¸y tæ chøc qu¶n lý cña DN. Bé m¸y tæ chøc qu¶n lý cña DN cã t¸c động rất lớn tới sự thành c«ng của DN. Mọi hoạt động của DN đều phải do sự thực hiện của con người. Con người cung cấp số liệu đầu vào, thị trường, để hoạch định chiến lược, kế hoạch và mục tiªu; con người thực hiện ph©n tÝch bối cảnh m«i trường và lựa chọn phương ph¸p nghệ thuật kinh doanh. Cho dï những quan điểm, chiến lược, kế hoạch được đề ra đóng đắn, khả thi đến đ©u th× vẫn kh«ng thể mang lại hiệu quả thực sự nếu kh«ng cã những con người mẫn c¸n, tr×nh độ cao, trung thành, chủ động tự gi¸c làm việc. §Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña m×nh, c¸c DN ph¶i ®Æc biÖt chó träng tíi vÊn ®Ò con ng­êi, tõ viÖc tuyÓn dông, ®µo t¹o, bè trÝ c«ng viÖc phï hîp ®Ó ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng cña mçi c¸ nh©n. V× vËy, ®¸nh gi¸ tæ chøc qu¶n lý vµ nguån nh©n lùc cña DN cÇn l­u ý tíi mét sè yÕu tè sau: +) Chñ doanh nghiÖp – c¸n bé qu¶n trÞ cao cÊp: §ã lµ nh÷ng nh÷ng quyÕt ®Þnh thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña DN vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng quyÕt ®Þnh cña m×nh. Mét trong nh÷ng chøc n¨ng chÝnh cña ng­êi chñ doanh nghiÖp lµ x©y dùng chiÕn l­îc hµnh ®éng vµ ph¸t triÓn cña DN. +) C¸n bé qu¶n trÞ cÊp trung gian. §éi ngò c¸n bé qu¶n trÞ cÊp trung gian ®øng trªn cÊp qu¶n trÞ viªn c¬ së vµ d­íi cÊp qu¶n trÞ cao cÊp – chñ doanh nghiÖp. Hä võa qu¶n trÞ c¸c qu¶n trÞ cÊp c¬ së thuéc quyÒn, võa ®ång thêi ®iÒu khiÓn c¸c nh©n viªn kh¸c. ë cÊp nµy, c¸c qu¶n trÞ viªn cã chøc n¨ng tham m­u thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch vµ chÝnh s¸ch cña tæ chøc b»ng c¸ch phèi hîp c¸c c«ng viÖc ®­îc thùc hiÖn nh»m dÉn ®Õn sù hoµn thµnh môc tiªu chung. +) C¸n bé qu¶n trÞ cÊp c¬ së. §©y lµ ®éi ngò c¸c nhµ qu¶n lý ë cÊp bËc cuèi cïng trong hÖ thèng cÊp bËc cña c¸c nhµ qu¶n trÞ cña mét DN. Hä th­êng ®­îc gäi lµ ®èc c«ng, tæ tr­ëng, tr­ëng ca. §éi ngò qu¶n trÞ nµy l·nh ®¹o lùc l­îng lao ®éng trùc tiÕp, t¹o nªn søc m¹nh tæng hîp cña DN trªn c¸c khÝa c¹nh nh­ chÊt l­îng, s¶n l­îng b¸n hµng,... +) C«ng nh©n. §Ó n©ng cao søc m¹nh c¹nh tranh cña DN cÇn cã l·nh ®¹o ®¬n vÞ giái. Song thÕ vÉn ch­a ®ñ, mµ cßn cã ®éi ngò lao ®éng víi tr×nh ®é tay nghÒ chuyªn s©u, cã n¨ng lùc s¸ng t¹o, trung thùc trong c«ng viÖc. Hä chÝnh lµ nh÷ng ng­êi trùc tiÕp thùc hiÖn nh÷ng ý t­ëng, chiÕn l­îc vµ chiÕn thuËt kinh doanh cña ®éi ngò l·nh ®¹o cÊp trªn, nh÷ng ng­êi t¹o nªn chÊt l­îng s¶n phÈm vµ søc c¹nh tranh cña c¸c DN. Nh­ vËy, nh©n sù lµ yÕu tè quan träng, viÖc qu¶n trÞ nh©n sù vµ nguån nh©n lùc h÷u hiÖu cÇn ph¶i ®­îc quan t©m vµ ®Æt ®óng vÞ trÝ cña nã. NhiÒu DN ®· coi ®©y lµ mét chøc n¨ng qu¶n trÞ cèt lâi, quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña DN. Thø hai lµ hoạt động xóc tiến tiªu thụ sản phẩm. Tiªu thụ là kh©u cuối cïng của qu¸ tr×nh sản xuất kinh doanh cña DN, đ©y cũng là giai đoạn bï đắp chi phÝ và thu về lợi nhuận. Hoạt động đầu tiªn xóc tiÕn tiªu thô s¶n phÈm là lựa chọn kªnh ph©n phối một c¸ch hợp lý nhằm đưa sản phẩm tới tay người tiªu dïng nhanh chãng, thuận tiện và với chi phÝ chấp nhận được. Mạng lưới tiªu thụ vững chắc cã nghĩa là đ· x©y dựng được một nền mãng vững chắc để ph¸t triển thị trường, bảo vệ thị phần. Bªn cạnh tổ chức mạng lưới b¸n hàng là c¸c hoạt động xóc tiến hỗ trợ b¸n hàng như quảng c¸o, khuyến m¹i, c¸c dịch vụ bảo hành sau b¸n hàng,… §©y là c¸c h×nh thức cạnh tranh phi gi¸ cả nhằm mục đÝch hướng vào kh¸ch hàng, thu hót thªm kh¸ch hàng mới đến với s¶n phÈm DN. Hoạt động tiªu thụ sản phẩm cã được thực hiện tốt th× khối lượng hàng hãa b¸n mới lớn, mới nhanh chãng giải phãng được nguồn hàng, bï đắp chi phÝ sản xuất và thu hồi vốn nhanh chãng, doanh thu và lợi nhuận của DN mới cao, kÝch thÝch sản xuất ph¸t triển. Tiªu thụ tốt cßn làm tăng uy tÝn của DN trªn thị trường, từ đã mới giữ được c¸c kh¸ch hàng truyền thống và l«i kÐo c¸c kh¸ch hàng mới tới với DN, mở rộng thị trường và tăng khả năng cạnh tranh cho DN. Ho¹t ®éng xóc tiÕn tiªu thô s¶n phÈm ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh kinh doanh nh»m giµnh ­u thÕ trong c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ trong kinh doanh cña DN. Sö dông c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn tiªu thô s¶n phÈm thÝch hîp sÏ gióp cho DN chiÕm gi÷ ®­îc vÞ trÝ trªn thÞ tr­êng so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Thø ba lµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña c¸c DN. BÊt kú ho¹t ®éng SX-KD cña DN nµo cïng ®Òu ph¶i cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn DN. §ã lµ hÖ thèng nh÷ng ý t­ëng kinh doanh tæng qu¸t, gióp c¸c DN c¹nh tranh thµnh c«ng vµ hiÖu qu¶ tr­íc c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. H×nh ¶nh chiÕn l­îc c¹nh tranh cña c¸c DN cã thÓ nh×n thÊy phÇn nµo th«ng qua c¸c môc tiªu ph¸t triÓn dµi h¹n g¾n víi ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c DN khi lùa chän khai th¸c thÞ tr­êng môc tiªu nµo, ®Þnh vÞ nhãm kh¸ch hµng träng ®iÓm víi nh÷ng quy m« vµ ®Æc tÝnh tiªu dïng nµo ®Ó triÓn khai mét lo¹t c¸c danh môc ®Çu t­, lùa chän c«ng nghÖ, lùa chän c¸c gi¶i ph¸p phï hîp. §Ó ph¸t triÓn mét chiÕn l­îc c¹nh tranh cã hiÖu qu¶, dï lµ DN lín hay nhá, cÇn hiÓu râ b¶n chÊt quyÕt ®Þnh n¨ng lùc c¹nh tranh vµ nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng tíi chiÕn l­îc c¹nh tranh vµ tõ ®ã ph¸t hiÖn, khai th¸c hiÖu qu¶ nh÷ng ­u thÕ riªng cña m×nh ®Ó t¹o dùng chç ®øng v÷ng ch¾c cho tæ chøc. Theo c¸ch diÔn ®¹t cña nhiÒu chuyªn gia kinh tÕ, néi dung cña chiÕn l­îc bao gåm 5 thµnh tè: (1) KÕ ho¹ch; (2) M­u l­îc; (3) M« h×nh, d¹ng thøc; (4) VÞ thÕ; (5) TiÒn ®é, triÓn väng. 1.2.3.2- Nhãm c¸c nh©n tè bªn ngoµi DN. Nhãm c¸c nh©n tè bªn ngoµi DN bao gåm nhãm c¸c nh©n tè thuéc m«i tr­êng vÜ m«, m«i tr­êng t¸c nghiÖp vµ m«i tr­êng néi bé ngµnh. Trong ®ã, nhãm c¸c nh©n tè thuéc m«i tr­êng vÜ m« bao gåm c¸c yÕu tè: Kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ ph¸p luËt, khoa häc c«ng nghÖ, c¬ së h¹ tÇng vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, v¨n ho¸ - x· héi, bèi c¶nh quèc tÕ, thÞ tr­êng vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Nhãm c¸c nh©n tè m«i tr­êng t¸c nghiÖp gåm cã c¸c yÕu tè: §èi thñ c¹nh tranh hiÖn h÷u, kh¸ch hµng, c¸c nhµ cung øng, s¶n phÈm hµng ho¸ thay thÕ vµ ®èi thñ c¹nh tranh tiÒm Èn. Nhãm c¸c nh©n tè thuéc m«i tr­êng néi bé ngµnh gåm cã c¸c yÕu tè: s¶n phÈm vµ lÜnh vùc kinh doanh, qu¶n trÞ nh©n sù vµ nguån nh©n lùc, qu¶n trÞ tµi chÝnh vµ kÕ to¸n, hÖ thèng th«ng tin nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, trong c¸c nhãm nh©n tè trªn, c¸c DN SX-KD cÇn quan t©m vµ chñ yÕu tËp trung ph©n tÝch nhãm c¸c nh©n tè thuéc m«i tr­êng vÜ m«: Thø nhÊt lµ yếu tố kinh tế. §ã là c¸c yếu tố t¸c động đến nhu cầu mua của kh¸ch hàng, đến nhu cầu tiªu dïng hàng ho¸ và c¸c yếu tố liªn quan đến sử dụng nguồn lực của kinh doanh. C¸c yếu tố kinh tế cã t¸c động v« cïng to lớn đối với kết quả và hiệu quả kinh doanh của DN. Nã t¸c động tới phương thức và c¸ch thức DN sử dụng nguồn lực của m×nh. Sự thay đổi c¸c yếu tố kinh tÕ đều tạo ra nguy cơ hoặc cơ hội ở mức độ kh¸c nhau đối với những DN kh¸c nhau. Do đã, DN phải nghiªn cứu kỹ, lựa chọn và x¸c định những yếu tố cã t¸c động lớn nhất đối với hoạt động và kết quả kinh doanh của DN m×nh từ đã DN phải tiến hành dự b¸o kinh tế. Thø hai lµ yếu tố chÝnh trị và luật ph¸p. LuËt ph¸p lµ mét trong nh÷ng c«ng cô chñ yÕu vµ quan träng mµ Nhµ n­íc sö dông ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý kinh tÕ – x· héi cña m×nh. ViÖc Nhµ n­íc ban hµnh hÖ thèng luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch thÝch hîp sÏ t¹o ra m«i tr­êng vµ hµnh lang ph¸p lý thuËn lîi cho c¸c DN ho¹t ®éng. V× vËy, tÝnh hîp lý, tÝnh ®ång bé cña hÖ thèng ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn n¨ng lùc c¹nh tranh cña DN. C¸c yÕu tè chÝnh trÞ – ph¸p luËt râ rµng, minh b¹ch vµ æn ®Þnh cã thÓ t¹o thuËn lîi cho ho¹t ®éng SX-KD. Ng­îc l¹i sù thay ®æi biÓn ®éng còng cã thÓ t¹o ra c¬ héi hoÆc nguy c¬ cho DN, nhÊt lµ nh÷ng thay ®æi liªn tôc kh«ng dù b¸o ®­îc. Víi ViÖt Nam viÖc x©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt hoµn chØnh lµ mét qu¸ tr×nh l©u dµi v× chóng ta míi ®ang trong giai ®o¹n h×nh thµnh nÒn KTTT, nªn c¸c bé luËt th­êng xuyªn ph¶i hoµn chØnh vµ bæ sung. Mét hÖ thèng chÝnh s¸ch ®ång bé, phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc trong thêi kú lÞch sö nhÊt ®Þnh sÏ lµ ®¶m b¶o v÷ng ch¾c cho sù vËn hµnh b×nh th­êng cña nÒn KTTT. Nhê ®ã mµ kh¬i dËy c¸c tiÒm n¨ng kinh tÕ, sö dông mét c¸ch tiÕt kiÖm vµ hîp lý c¸c nguån lùc, ph¸t huy tÝnh tÝch cùc s¸ng t¹o cña c¸c DN, n©ng cao søc c¹nh tranh cho c¸c DN. Để đảm bảo sự vận hành của nền kinh tế nhiều thành phần cũng như hoạt động cạnh tranh, quốc gia nào cũng cần cã hệ thống ph¸p luật và c¸c chế độ chÝnh s¸ch của ChÝnh phủ để điều tiết thị trường, do đã để thành c«ng trong kinh doanh, c¸c DN phải nghiªn cứu, ph©n tÝch chÝnh s¸ch và ph¸p luật cïng xu hướng vận động của nã. Thø ba lµ yếu tố khoa học c«ng nghệ. Đ©y là yếu tố cã ảnh hưởng quan trọng và trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của c¸c DN, mỗi c«ng nghệ mới ra đời sẽ thay thế c«ng nghệ trước đã. Việc tạo ra và cung ứng c¸c sản phẩm mới chất lượng cao, gi¸ thành hạ theo đời sản phẩm sẽ cã ý nghĩa lớn tới c¸c hoạt động của DN. Tuy nhiªn, víi giíi h¹n vÒ nguån vèn vµ ®Ó tÝnh ®Õn hiÖu qu¶ thùc sù th× ®iÒu quan träng h¬n n÷a lµ viÖc lùa chän c«ng nghÖ sao cho phï hîp víi tõng giai ®o¹n kh¸c nhau cña DN, sao cho dÔ t­¬ng thÝch víi c¸c c«ng nghÖ ®· cã hoÆc dÔ n©ng cÊp còng nh­ phï hîp víi tr×nh ®é khai th¸c vµ vËn hµnh cña ®éi ngò ng­êi lao ®éng. Thø t­ lµ yếu tố cơ sở hạ tầng và điều kiện tự nhiªn. Yếu tố cơ sở hạ tầng sẽ quyết định sự thuận lợi hoặc khã khăn cho hoạt động kinh doanh cña DN. §èi víi c¸c DN SX-KD xi m¨ng, ®©y lµ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè ®­îc quan t©m xem xÐt, c©n nh¾c rÊt kü tr­íc khi quyÕt ®Þnh ®Çu t­. Ngoµi ra, c¸c yếu tố cơ bản của điều kiện tự nhiªn còng ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của DN, nh­ là: Sự thiếu hụt c¸c nguồn nguyªn nhiªn liệu, vật liệu; Sự gia tăng chi phÝ năng lượng; ¤ nhiễm m«i trường và chi phÝ để xử lý « nhiễm, bảo vệ m«i trường sinh th¸i bền vững, bảo vệ cảnh quan thắng cảnh; Sự thay đổi vai trß nhà nước trong bảo vệ m«i trường, tài nguyªn thiªn nhiªn. Thø n¨m lµ yếu tố văn hãa – x· hội. Yếu tố này cã ảnh hưởng s©u sắc đến nhu cầu và hành vi của con người trong cả lĩnh vực sản xuất và tiªu dïng c¸ nh©n. Những thay đổi trong c¸c yếu tố văn hãa tạo ra những cơ hội và nguy cơ cho c¸c DN. Do vậy, c¸c DN cần cã những hiểu biết s©u rộng về truyền thống, phong tục tập qu¸n của kh¸ch hµng, nhÊt lµ trong lÜnh vùc kinh doanh xi m¨ng, ng­êi sö dông th­êng mua hµng theo thãi quen hay nãi c¸ch kh¸c theo thÞ hiÕu cña ®Þa ph­¬ng ®ã. Thø s¸u lµ bèi c¶nh quèc tÕ. HiÖn nay, n­íc ta ®· gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO. Vµo WTO ®Ó t¨ng thªm søc m¹nh, ngoµi viÖc ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng cña b¶n th©n lµ chñ yÕu vµ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh, mçi DN ®ang cã nhiÒu c¬ héi míi, nhiÒu nguån lùc míi vÒ vèn, c«ng nghÖ, vÒ nh©n lùc, kü n¨ng qu¶n lý,... cã thÓ tËn dông vµ mét xu thÕ tÊt yÕu t¸c ®éng trùc tiÕp tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña ®Êt n­íc, ®ã lµ: +) Khoa häc vµ c«ng nghÖ tiÕp tôc cã nh÷ng b­íc nh¶y vät, cµng ngµy trë thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp, thóc ®Èy nhanh sù ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc, lµm chuyÓn dÞch nhanh c¬ cÊu kinh tÕ vµ biÕn ®æi s©u s¾c c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi. Tri thøc vµ c¬ së trÝ tuÖ cã vai trß cµng quan träng. Tr×nh ®é lµm chñ th«ng tin, tri thøc cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn chu tr×nh lu©n chuyÓn vèn, ®æi míi c«ng nghÖ vµ s¶n phÈm ngµy cµng ®­îc rót ng¾n; c¸c ®iÒu kiÖn kinh doanh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi lu«n thay ®æi ®ßi hái c¸c quèc gia còng nh­ c¸c DN ph¶i rÊt nhanh nh¹y n¾m b¾t, thÝch nghi. C¸c n­íc ph¸t triÓn trong ®ã cã n­íc ta, cã c¬ héi thu hÑp kho¶ng c¸ch so víi c¸c n­íc ph¸t triÓn, c¶i thiÖn vÞ thÕ cña m×nh ®ång thêi ®øng tr­íc nguy c¬ tôt hËu, xa h¬n nÕu kh«ng tranh thñ ®­îc c¬ héi, kh¾c phôc yÕu kÐm ®Ó v­¬n lªn. +) Toµn cÇu hãa kinh tÕ lµ xu thÕ kh¸ch quan, l«i cuèn c¸c n­íc, bao trïm hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc, võa thóc ®Èy võa hîp t¸c, võa t¨ng søc Ðp c¹nh tranh vµ tÝnh tïy thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ. Quan hÖ song ph­¬ng, ®a ph­¬ng gi÷a c¸c quèc gia ngµy cµng s©u réng trong kinh tÕ, v¨n hãa vµ b¶o vÖ m«i tr­êng, phßng chèng téi ph¹m, thiªn tai vµ c¸c dÞch bÖnh,... C¸c c«ng ty xuyªn quèc gia tiÕp tôc cÊu tróc l¹i, h×nh thµnh nh÷ng tËp ®oµn khæng lå chi phèi nhiÒu lÜnh vùc kinh tÕ. Sù c¸ch biÖt giµu nghÌo gi÷a c¸c quèc gia ngµy cµng t¨ng. §èi víi n­íc ta, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trong thêi gian tíi ®­îc n©ng lªn mét b­íc míi g¾n víi viÖc thùc hiÖn c¸c cam kÕt quèc tÕ, ®ßi hái c¸c DN ph¶i ra søc n©ng cao hiÖu qu¶, søc c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng ®éc lËp tù chñ, tham gia cã hiÖu qu¶ vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Thø b¶y lµ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. §Ó ®¸nh gi¸ n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ trong bèi c¶nh héi nhËp hiÖn nay th× tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ lµ mét trong nh÷ng tiªu chÝ cã ¶nh h­ëng, cÇn ®­îc quan t©m xem xÐt. §©y còng chÝnh lµ mét nh©n tè cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn n¨ng lùc c¹nh tranh cña DN. ThÞ phÇn cña DN ®­îc më réng hay thu hÑp, t­¬ng quan lùc l­îng gi÷a DN víi c¸c ®æi thñ c¹nh tranh nh­ thÕ nµo mét phÇn rÊt quan träng phô thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Trong ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, víi mét ®iÓm xuÊt ph¸t kho¶ng 90% sè l­îng c¸c DN lµ DN võa vµ nhá, h¹ tÇng c¬ së kÐm, GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi cña ViÖt Nam míi chØ b»ng 71,2% cña Indonesia; b»ng 55% cña Philippines; b»ng 32,8% cña Th¸i Lan....; tÝnh chung míi b»ng 59,4% møc b×nh qu©n cña khu vùc. Nh­ vËy, ®Ó cho c¸c DN ViÖt Nam n©ng cao ®­îc n¨ng lùc c¹nh tranh ®ßi hái ph¶i cã sù thay ®æi t­ duy l·nh ®¹o ®Õn c¸ch thøc ®iÒu hµnh qu¶n lý nÒn kinh tÕ, ®ång thêi ®i kÌm víi mét lo¹t c¸c gi¶i ph¸p ®ång bé ë c¶ tÇm vÜ m« còng nh­ vi m«. Thø t¸m lµ yÕu tè thÞ tr­êng: H×nh thµnh ®ång bé thÓ chÕ KTTT ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, xãa dÇn c¬ chÕ bao cÊp, khuyÕn khÝch nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ®©u t­ x©y dùng, t¨ng n¨ng lùc SX-KD, cho phÐp c¹nh tranh t¹o ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn lµ mét chñ tr­¬ng ®æi míi hÕt søc ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta, ®­îc c¸c nghµnh c¸c cÊp vµ ®a sè nh©n d©n ñng hé, triÓn khai thùc hiÖn. Nhu cầu thị trường tăng làm giảm ¸p lực cạnh tranh vµ mỗi DN đều cã thể b¸n được hàng, đ©y là cơ hội kinh doanh cho c¸c DN mở rộng thị phần. Ngược lại khi nhu cầu thị trường giảm sót là một nguy cơ đối với DN vµ lóc đã mỗi DN đều phải t×m mọi c¸ch giữ vững thị phần của m×nh, kh«ng làm giảm doanh thu. 1.3- Kinh nghiÖm n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD ë mét sè quèc gia trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. 1.3.1- Kinh nghiÖm n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng ë Trung Quèc. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ngµnh c«ng nghiÖp xi m¨ng Trung Quèc lín m¹nh v­ît bËc. N¨m 2006, s¶n l­îng xi m¨ng toµn quèc cña Trung Quèc ®· ®¹t 1,236 tû tÊn, t¨ng 15,7% so víi n¨m 2005 vµ n¨m 2007 ®¹t 1,350 tû tÊn, t¨ng 9% so víi n¨m 2006, dù kiÕn n¨m 2008 s¶n l­îng xi m¨ng toµn quèc cña Trung Quèc ®¹t 1,485 tû tÊn, t¨ng kho¶ng 10% so víi n¨m 2007. §Ó ®¹t ®­îc ®iÒu nµy, Trung Quèc ®· cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn phï hîp nh­ t¹o nªn c¸c tËp ®oµn m¹nh b»ng viÖc kÕt hîp c¸c DN lín, tËp trung vèn ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh, tiÕp thu khoa häc c«ng nghÖ, kü thuËt tiªn tiÕn, nghiªn cøu c¶i tiÕn thªm ®Ó cã thÓ chÕ t¹o, ®Çu t­ x©y dùng c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt 5000 tÊn clinker/ngµy, 8000 tÊn clinker/ngµy, 10.000 tÊn clinker/ngµy theo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. C¸c hÖ thèng s¶n xuÊt theo c«ng nghÖ lß ®øng vµ lß quay l¹c hËu bÞ ng¨n chÆn l¹i, c¸c DN võa vµ nhá tæ chøc l¹i, kÕt hîp t¹o thµnh c¸c DN lín cã søc c¹nh tranh cao h¬n trªn thÞ tr­êng. C«ng nghÖ s¶n xuÊt xi m¨ng ®· t¹o ra nh÷ng ­u viÖt lín trong b¶o tån n¨ng l­îng, gi¶m l·ng phÝ, b¶o vÖ m«i tr­êng, n©ng cao chÊt l­îng xi m¨ng, t¨ng s¶n l­îng, tiÕn hµnh s¶n xuÊt s¹ch vµ s¶n xuÊt tËp trung. Nh÷ng tiÕn bé chÝnh ®· ®¹t ®­îc vÒ mÆt nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ s¶n xuÊt xi m¨ng theo quy tr×nh kh« míi vµ trong viÖc x©y dùng, thiÕt kÕ, chÕ t¹o, l¾p ®Æt. Trªn c¬ së nh÷ng kinh nghiÖm ®· qua vÒ x©y dùng vµ l¾p ®Æt c¸c nhµ m¸y ®ãng bao cã s¶n l­îng tõ 2000 tÊn ®Õn 4000 tÊn, c«ng nghÖ cña Trung Quèc ®· ®ång ho¸ c«ng nghÖ nhËp khÈu, ®· ph¸t triÓn, nghiªn cøu chÕ t¹o thªm nh÷ng d©y chuyÒn s¶n xuÊt xi m¨ng theo quy tr×nh kh« hiÖn ®¹i cã s¶n l­îng tõ 5000 tÊn ®Õn 10.000 tÊn. §iÒu nµy ®· t¹o nªn l­îng cung cÊp ®¶m b¶o ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng mét c¸ch cã hiÖu qu¶. MÆt kh¸c, ngµnh c«ng nghiÖp xi m¨ng Trung Quèc thùc hiÖn ®Òu ®Æn, th­êng kú viÖc tæ chøc l¹i tµi s¶n trong c¸c DN lín. Mét vµi c«ng ty nhµ n­íc tæ chøc l¹i, c¸c DN lín ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng hîp nhÊt l¹i. C¸c c«ng ty xi m¨ng nhá thiÕu sù c¹nh tranh lùa chän biÖn ph¸p c¶i t¹o l¹i, hîp nhÊt hoÆc bá l¹i thÞ tr­êng. Qua nh÷ng thay ®æi vÒ tæ chøc, tæ chøc l¹i tµi s¶n vµ t¨ng vèn tõ nh÷ng giao dÞch chøng kho¸n ®Ó x©y dùng nh÷ng d©y chuyÒn s¶n xuÊt theo quy tr×nh kh« hiÖn ®¹i, mét tËp ®oµn c¸c DN s¶n xuÊt xi m¨ng ®· ph¸t triÓn thµnh mét tËp ®oµn hîp nhÊt kÝch cì siªu lín mét c¸ch nhanh chãng. Trong qu¸ tr×nh hîp nhÊt c¸c c«ng ty ._.y vµ thùc sù ®em l¹i hiÖu qu¶ cho viÖc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM, cÇn lµm tèt mét sè néi dung c«ng viÖc sau: - Thø nhÊt, thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm cña DN phô thuéc tr­íc hÕt vµo søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm. NÕu s¶n phÈm cña DN cã chÊt l­îng cao h¬n, gi¸ c¶ thÊp h¬n, dÞch vô b¸n hµng tiÖn lîi h¬n so víi c¸c ®èi thñ kh¸c th× DN sÏ giµnh ®­îc thÞ phÇn xøng ®¸ng. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ, kh¸ch hµng cã thÓ thÝch mua hµng ho¸ ë cöa hµng gÇn nhµ, thÝch tiªu dïng s¶n phÈm mµ hä ®· tr¶i nghiÖm lµ phï hîp, tiªu dïng lo¹i s¶n phÈm mµ hä hiÓu biÕt nhiÒu, hoÆc ­u tiªn mua hµng ë c¸c cöa hµng sang träng,... §Ó tiªu thô hÕt sè l­îng s¶n phÈm tèi ­u cña m×nh, c¸c DN ph¶i t×m c¸ch tËn dông c¸c së thÝch tiªu dïng cña kh¸ch hµng th«ng qua ho¹t ®éng chiÕm lÜnh c¸c ®iÓm b¸n hµng tèi ­u, th«ng qua qu¶ng c¸o s¶n phÈm ®Õn nhiÒu ng­êi tiªu dïng nhÊt, giíi thiÖu s¶n phÈm ®Ó kh¸ch hµng dïng thö, ®a d¹ng ho¸ chÊt l­îng, mÉu m·, gi¸ c¶ s¶n phÈm vµ chÝ phÝ b¸n hµng ®Ó tËn dông hÕt c¸c ph©n ®o¹n thÞ tr­êng. Ngoµi ra, DN cßn kÕt hîp víi c¸c DN kh¸c th«ng qua hÖ thèng ®¹i lý, liªn doanh, më chi nh¸nh, v¨n phßng ®¹i diÖn ë nh÷ng n¬i cã nhu cÇu ®Ó më réng tèi ®a thÞ phÇn cho s¶n phÈm cña m×nh. Thø hai, thùc hiÖn môc tiªu chiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh xi m¨ng ®Õn n¨m 2010 vµ ®Þnh h­íng ®Õn n¨m 2020, c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM ph¶i tæ chøc s¶n xuÊt vµ tiªu thô xi m¨ng mét c¸ch hîp lý, dÇn phï hîp víi tæ chøc s¶n xuÊt – tiªu thô cña c¸c n­íc trong khu vùc, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng tiªu thô xi m¨ng, øng dông c¸c c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i vµo qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh, ®Ó s¶n phÈm xi m¨ng cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM ®ñ kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c lo¹i xi m¨ng kh¸c, nh»m gi÷ v÷ng vµ më réng thÞ phÇn träng t©m lµ trong n­íc vµ phÊn ®Êu ®­a dÇn xi m¨ng xuÊt khÈu ra n­íc ngoµi. Thø ba, nghiªn cøu ph¸t triÓn s¶n phÈm xi m¨ng víi th­¬ng hiÖu ®· cã uy tÝn cao trªn thÞ tr­êng. T¨ng c­êng c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng. +) Nghiªn cøu thÞ tr­êng lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Çu tiªn ®èi víi bÊt cø DN nµo trong qu¸ tr×nh kinh doanh. Mét DN kh«ng thÓ khai th¸c hÕt tiÒm n¨ng cña m×nh còng nh­ kh«ng tho¶ m·n tèt ®­îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng nÕu kh«ng cã ®­îc ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin chÝnh x¸c vÒ thÞ tr­êng. +) DN sÏ n¾m ®­îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ gi¸ c¶, cung cÇu hµng ho¸ vµ dÞch vô mµ DN ®ang kinh doanh hoÆc sÏ kinh doanh ®Ó ®Ò ra nh÷ng ph­¬ng ¸n chiÕn l­îc vµ biÖn ph¸p cã thÓ thùc hiÖn ®­îc môc tiªu kinh doanh ®Ò ra cÇn ph¶i nghiªn cøu thÞ tr­êng. Qóa tr×nh nghiªn cøu thÞ tr­êng lµ qu¸ tr×nh thu thËp th«ng tin, sè liÖu vÒ thÞ tr­êng kinh doanh, ph©n tÝch so s¸nh sè liÖu ®ã vµ rót ra kÕt luËn, tõ ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®èi víi c¸c DN. §Ó c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng ®¹t hiÖu qu¶ cao, c¸c DN cÇn kÕt hîp c¶ hai ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu t¹i bµn vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu t¹i hiÖn tr­êng. +) DN nªn nghiªn cøu thÞ tr­êng theo tr×nh tù sau: X¸c ®Þnh môc tiªu nghiªn cøu thÞ tr­êng, x©y dùng hÖ thèng c¸c chØ tiªu nghiªn cøu thÞ tr­êng, x¸c ®Þnh vµ lùa chän ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu, x©y dùng kÕ ho¹ch nghiªn cøu, thùc hiÖn, ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch vµ viÕt b¸o c¸o. Thø t­, hoµn thiÖn chiÕn l­îc s¶n phÈm cña DN. +) C¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM cÇn chän nh÷ng s¶n phÈm cã thÕ m¹nh, kh«ng ngõng c¶i tiÕn n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm theo nhu cÇu tiªu dïng ngµy cµng ®a d¹ng vµ n©ng cao cña x· héi. Khai th¸c cã hiÖu qu¶ lîi thÕ quèc gia trong lùa chän s¶n phÈm kinh doanh, hiÖn ®¹i ho¸ kh©u thiÕt kÕ bao b× s¶n phÈm, lùa chän hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng tiªn tiÕn trªn thÕ giíi phï hîp víi DN ®Ó n©ng cao chiÕn l­îc s¶n phÈm. +) C¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM cÇn quan t©m ®Õn chiÕn l­îc thÝch øng ho¸ s¶n phÈm nh»m tho¶ m·n ®Õn møc cao nhÊt nhu cÇu thÞ tr­êng. Trong chiÕn l­îc kinh doanh, C¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM vµ VICEM cßn ph¶i tÝnh ®Õn viÖc ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm míi, ph¶i xem xÐt th¸i ®é ®èi víi s¶n phÈm cña ng­êi tiªu dïng ®Ó kÞp thêi ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p cÇn thiÕt. C¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM cÇn qu¸n triÖt s©u s¾c viÖc coi träng chiÕn l­îc s¶n phÈm g¾n víi viÖc ®æi míi s¶n phÈm, g¾n víi chiÕn l­îc nh·n hiÖu vµ c¸c chiÕn l­îc dÞch vô g¾n víi s¶n phÈm. +) S¶n phÈm cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM ph¶i ®¶m b¶o thÝch nghi vµ ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng vÒ chÊt l­îng, kiÓu d¸ng, mÉu m· vµ bao gãi. Sù thÝch øng cña s¶n phÈm víi mét thÞ tr­êng phô thuéc vµo 2 yÕu tè c¬ b¶n: møc ®é chÊp nhËn ng­êi tiªu dïng cuèi cïng vµ møc ®é s½n sµng chÊp nhËn cña c¸c nhµ s¶n xuÊt, cña c¸c kh¸ch hµng trung gian (nhµ b¸n bu«n, nhµ b¸n lÎ). Thø n¨m, hoµn thiÖn chiÕn l­îc ph©n phèi vµ tæ chøc m¹ng l­íi b¸n hµng. +) NhiÖm vô ph¸t triÓn hÖ thèng kªnh ph©n phèi cÇn ph¶i ®­îc c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM x¸c lËp vµ ®iÒu khiÓn bëi cÊp qu¶n lý cao nhÊt cña DN. Kªnh ph©n phèi cÇn ®­îc ®Çu t­ vÒ vËt chÊt tiÒn b¹c vµ nh©n lùc t­¬ng xøng víi môc tiªu mµ nã ph¶i ®­îc theo ®uæi. +) C¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM cÇn kiªn quyÕt lo¹i trõ nh÷ng c¸ch thøc tæ chøc vµ qu¶n lý kªnh ®· qu¸ l¹c hËu vµ lçi thêi. C¸c DN thuéc VICEM nªn chän kªnh ph©n phèi däc (®©y lµ kiÓu tæ chøc kªnh rÊt hiÖu qu¶ vµ ®ang ®­îc ¸p dông phæ biÕn). T­ t­ëng c¬ b¶n cña hÖ thèng kªnh ph©n phèi däc lµ: Trong kªnh gåm cã nhiÒu thµnh viªn kh¸c nhau (nhµ s¶n xuÊt, nhµ b¸n bu«n, nhµ b¸n lÎ). C¸c thµnh viªn liªn kÕt víi nhau thµnh mét khèi thèng nhÊt, chÆt chÏ, bÒn v÷ng ®Ó kh«ng bÞ ph¸ vì bëi bÊt kú xung lùc nµo tõ m«i tr­êng bªn ngoµi. Trong kªnh ph¶i cã mét tæ chøc gi÷ vai trß ng­êi chØ huy kªnh (th­êng lµ nhµ s¶n xuÊt). Qu¶n lý gi÷a c¸c tæ chøc hay c¸c thµnh viªn kªnh ph¶i ®¶m b¶o chÆt chÏ ®Õn møc t¹o ra mét sù l­u th«ng th«ng suèt cña hµng ho¸ vµ c¸c dßng ch¶y kh¸c trong kªnh tõ nhµ s¶n xuÊt ®Õn ng­êi tiªu dïng cuèi cïng vµ ng­îc l¹i. TÝnh thèng nhÊt vµ sù liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a c¸c thµnh viªn kªnh ®­îc ®¶m b¶o b»ng sù hîp t¸c toµn diÖn vµ dùa trªn nÒn t¶ng thèng nhÊt lîi Ých cña toµn bé hÖ thèng kªnh vµ cña tõng thµnh viªn kªnh. §Ó t¹o lËp ®­îc mét hÖ thèng kªnh ph©n phèi däc, c¸c DN cÇn quan t©m ®Õn mét sè ho¹t ®éng cô thÓ sau: * §Çu t­ xøng ®¸ng cho viÖc thiÕt kÕ hay x©y dùng hÖ thèng kªnh hoµn h¶o, t¹o ra mét c¬ cÊu kªnh ph©n phèi tèi ­u vÒ chiÒu dµi – sè cÊp ®é trung gian cña kªnh, chiÒu réng – sè l­îng thµnh viªn ë cïng mét cÊp ®é kªnh, sè l­îng ®­îc sö dông vµ tû träng hµng ho¸ ®­îc ph©n bæ vµo mçi kªnh. Muèn vËy ph¶i tiÕn hµnh ph©n tÝch toµn diÖn c¸c yÕu tè néi t¹i cña DN, c¸c yÕu tè thuéc vÒ trung gian ph©n phèi, thÞ tr­êng kh¸ch hµng vµ c¸c yÕu tè kh¸c thuéc m«i tr­êng vÜ m« cña kinh doanh. * Sau khi thiÕt kÕ ®­îc mét kªnh ph©n phèi tèi ­u, c¸c DN ph¶i biÕn c¸c m« h×nh nµy thµnh hiÖn thùc, nghÜa lµ ph¸t triÓn m¹ng l­íi ph©n phèi vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®Ó ®iÒu khiÓn, qu¶n lý nã. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn m¹ng l­íi, tuyÓn chän, thu hót c¸c thµnh viªn kªnh còng nh­ qu¸ tr×nh qu¶n lý kªnh, c¸c DN kh«ng chØ ®¬n thuÇn ®Çu t­ tiÒn b¹c mµ ph¶i cã nh÷ng kÕ s¸ch kh«n ngoan, kiªn tr×, mÒm dÎo khai th¸c nh÷ng khÝa c¹nh v¨n ho¸, tËp qu¸n truyÒn thèng cña ng­êi ViÖt Nam, cña tõng ®Þa ph­¬ng,... * DN ph¶i xö lý kÞp thêi cã hiÖu qu¶ c¸c m©u thuÉn, xung ®ét trong kªnh, gi¶i quyÕt c¸c xung ®ét ngay tõ khi míi ph¸t sinh. Muèn vËy, ph¶i thùc hiÖn ph©n lo¹i chóng. Víi mçi lo¹i xung ®ét cã nh÷ng biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp, tho¶ thuËn vÒ môc tiªu c¬ b¶n, thµnh lËp héi ®ång ph©n phèi, sö dông biÖn ph¸p ngo¹i giao, trung gian hoµ gi¶i hay träng tµi ph©n xö. * DN còng cÇn ph¶i th­êng xuyªn ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña c¸c thµnh viªn kªnh ®Ó cã sù qu¶n lý vµ ®iÒu chØnh hÖ thèng kªnh mét c¸ch cã c¨n cø vµ kÞp thêi. Thø s¸u, t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶ng c¸o, xóc tiÕn b¸n hµng vµ c¸c lo¹i dÞch vô ®Ó kÝch thÝch søc mua cña thÞ tr­êng. +) Qu¶ng c¸o vµ tuyªn truyÒn trong truyÒn tin vµ xóc tiÕn hçn hîp ph¶i h­íng ®ång thêi tíi 3 môc tiªu: Th«ng tin, thuyÕt phôc vµ gîi nhí. T­ t­ëng chñ ®¹o cña c¸c th«ng ®iÖp ®­a ra ph¶i dùa vµo nguån gèc s¶n phÈm, g©y chó ý ®Õn ®iÒu g× ®ã cña s¶n phÈm ®èi víi kh¸ch hµng. Bªn c¹nh ®ã, c¸c DN cÇn qu¶ng c¸o uy tÝn cña DN vµ tÝnh næi tréi cña c¸c dÞch vô ®i theo. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn l­îc qu¶ng c¸o vµ tuyªn truyÒn, c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM cã thÓ thùc hiÖn theo quy ®Þnh 6 b­íc nh­ sau: B­íc 1: X¸c ®Þnh râ ®èi t­îng t¸c ®éng muc tiªu lµ ai, lµ ng­êi mua tiÒm n¨ng, ng­êi sö dông hiÖn t¹i, ng­êi quyÕt ®Þnh mua hµng ngµy hay ng­êi cã t¸c ®éng ¶nh h­ëng, c¸ nh©n hay tæ chøc. B­íc 2: X¸c ®Þnh c¸c môc tiªu cÇn ph¶i ®¹t ®­îc. Môc tiªu cÇn ph¶i ®¹t ®­îc cã thÓ chØ lµ th«ng b¸o (khi b¾t ®Çu qu¶ng c¸o vµ tuyªn truyÒn) hoÆc môc tiªu thuyÕt phôc kh¸ch hµng cã sù nhËn thøc ®Çy ®ñ vµ lßng tin vµo s¶n phÈm vµ sù phôc vô cña DN, hoÆc chØ lµ môc tiªu nh¾c nhë kh¸ch hµng ®Ó hä cã thÓ nhí ®Õn s¶n phÈm vµ DN. B­íc 3: Lùa chän c¸c ph­¬ng ¸n ph©n bæ ng©n s¸ch cho ho¹t ®éng truyÒn tin vµ xóc tiÕn hçn hîp. Cã nhiÒu ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ng©n s¸ch nh­ tuú theo kh¶ n¨ng, phÇn tr¨m trªn doanh sè, ph­¬ng ph¸p ngang b»ng c¹nh tranh, ph­¬ng ph¸p theo môc tiªu, ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch, so s¸nh. B­íc 4: QuyÕt ®Þnh c¸c c«ng cô truyÒn tin vµ xóc tiÕn hçn hîp. Néi dung chñ yÕu cña b­íc nµy lµ lùa chän c«ng cô cã tÝnh kh¶ thi cao, phï hîp víi kh¶ n¨ng tµi chÝnh vµ ®¸p øng ®­îc môc tiªu, nhiÖm vô ®Æt ra trong chiÕn l­îc truyÒn tin vµ xóc tiÕn hçn hîp. B­íc 5: Tæ chøc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng truyÒn tin vµ xóc tiÕn hçn hîp. Trong qu¸ tr×nh tæ chøc thùc hiÖn ph¶i chó ý tíi luËt ph¸p vµ quy ®Þnh cña nhµ n­íc vÒ truyÒn tin vµ xóc tiÕn hçn hîp vÒ ng«n ng÷, biÓu t­îng, néi dung vµ c¸c h×nh thøc ®­îc ghÐp vµ kh«ng ®­îc ghÐp. B­íc 6: KiÓm so¸t, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ vµ hiÓu chØnh chiÕn l­îc khi cÇn thiÕt. C¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr­êng vµ t¨ng doanh thu cÇn t¨ng c­êng c¸c ho¹t ®éng dÞch vô tr­íc, trong vµ sau b¸n hµng nh­: dÞch vô chµo hµng, b¶o hµnh söa ch÷a miÔn phÝ, cung øng ®ång bé cã b¶o ®¶m, vËn chuyÓn ®Õn tËn tay ng­êi tiªu dïng mét c¸ch nhanh chãng, chÝnh x¸c, chu ®¸o, theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng víi chÊt l­îng cao h¬n so víi ®èi thñ c¹nh tranh. C¸c DN cÇn cã bé phËn dÞch vô kh¸ch hµng ®Ó xö lý c¸c khiÕu n¹i vµ ®iÒu chØnh, cung øng c¸c dÞch vô kh¸ch hµng mét c¸ch tèt nhÊt. - Thø b¶y, tæ chøc hÖ thèng vËn t¶i tiªu thô xi m¨ng. §©y lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p quan träng ®èi víi c¸c DN SX-KD xi m¨ng. §Ó gi¶i quyÕt tèt bµi to¸n vËn t¶i, thùc sù ®em l¹i hiÖu qu¶ trong kinh doanh vµ n©ng cao ®­îc søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, VICEM cÇn nghiªn cøu thµnh lËp ®éi vËn t¶i sö dông thiÕt bÞ chuyªn dïng nh»m hiÖn ®¹i ho¸ kh©u vËn chuyÓn, nhÊt lµ vËn chuyÓn B¾c – Nam, trªn c¬ së ®ã n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m thÊp chi phÝ qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm ®Ó cã c¬ së gi¶m gi¸ b¸n xi m¨ng, t¨ng c­êng søc c¹nh tranh cña VICEM trong nh÷ng n¨m tíi. §©y còng lµ qu¸ tr×nh c¬ cÊu l¹i ngµnh nghÒ, c¬ cÊu l¹i lao ®éng ®Ó ph¸t triÓn. Trang bÞ cho nã nh÷ng thiÕt bÞ vËn chuyÓn chuyªn dïng nh­ tµu thuû chuyªn dïng, toa tÇu sitec vµ « t« sitec,... Trªn c¬ së ®ã, tõng b­íc ph¸t triÓn ®éi vËn t¶i nµy thµnh C«ng ty vËn t¶i chuyªn ngµnh cña TËp ®oµn c«ng nghiÖp xi m¨ng trong t­¬ng lai. §i kÌm víi nã, VICEM sÏ ®Çu t­ nh÷ng hÖ thèng cÇu c¶ng, kho b·i, tr¹m tiÕp nhËn clinker vµ xi m¨ng ngang tÇm víi n¨ng lùc cña nh÷ng tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh trong khu vùc. 3.2.2.4- Gi¶i ph¸p vÒ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. §Ó gãp phÇn n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh trong giai ®o¹n hiÖn nay cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM, mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p cÇn ®­îc quan t©m n÷a ®ã lµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò con ng­êi. §Ó cã ®­îc ®éi ngò lao ®éng ®ñ kh¶ n¨ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu kinh doanh trong m«i tr­êng c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t cña thÞ tr­êng më cöa, c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM cÇn tËp trung mét sè biÖn ph¸p: - TiÕn hµnh s¾p xÕp bè trÝ hîp lý ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý vµ lao ®éng hiÖn cã ë c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc. CÇn ph¸t hiÖn ng­êi cã n¨ng lùc, bè trÝ hä vµo nh÷ng c«ng viÖc phï hîp víi ngµnh nghÒ, tr×nh ®é vµ n¨ng lùc së tr­êng. Bæ sung nh÷ng c¸n bé, lao ®éng ®ñ tiªu chuÈn, cã triÓn väng ph¸t triÓn, ®ång thêi thay thÕ nh÷ng c¸n bé, nh©n viªn kh«ng ®ñ n¨ng lùc, kh«ng ®ñ tiªu chuÈn, vi ph¹m ph¸p luËt vµ ®¹o ®øc. §©y lµ gi¶i ph¸p quan träng ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ c«ng t¸c cña ®éi ngò c¸n bé hiÖn cã mµ ch­a cÇn ®Õn viÖc ®µo t¹o, båi d­ìng. - T¹o sù g¾n bã vÒ quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi lao ®éng víi DN b»ng c¸c chÝnh s¸ch nh­: ®Çu t­ cho ®µo t¹o, ®¶m b¶o c«ng ¨n viÖc lµm æn ®Þnh cho ng­êi lao ®éng kÓ c¶ khi cã biÕn ®éng, x©y dùng chÕ ®é tiÒn l­¬ng vµ th­ëng theo h­íng khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng cã nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc cho sù ph¸t triÓn cña DN. §a d¹ng ho¸ c¸c kü n¨ng vµ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thÝch øng cña ng­êi lao ®éng khi cÇn cã sù ®iÒu chØnh trong néi bé DN. BiÖn ph¸p nµy sÏ gióp c¸c DN thuéc VICEM cã thÓ dÔ dµng ®iÒu chØnh lao ®éng khi cã nh÷ng biÕn ®éng, gi¶m ®­îc chi phÝ ®Ó tuyÓn dông hay thuyªn chuyÓn lao ®éng. - Tiªu chuÈn ho¸ c¸n bé, lao ®éng trong c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM. ë mçi nghÒ, mçi vÞ trÝ c«ng viÖc kh¸c nhau, cung bËc c«ng viÖc ®ßi hái kiÕn thøc, kü n¨ng vÒ chuyªn m«n kh¸c nhau. Do ®ã, tiªu chuÈn ho¸ c¸n bé ph¶i cô thÓ ho¸ ®èi víi tõng ngµnh nghÒ, tõng lo¹i c«ng viÖc vµ ph¶i phï hîp, ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ph¸t triÓn trong tõng thêi kú. Khi x©y dùng hÖ thèng tiªu chuÈn, cÇn ph¶i tham kh¶o ®iÒu kiÖn khu vùc vµ ®Æc thï cña tõng ®Þa bµn, tõng ®¬n vÞ, t«n träng tÝnh v¨n ho¸ kinh doanh cña tõng DN. - ¸p dông c¬ chÕ bæ sung vµ ®µo th¶i nh©n lùc ®Ó duy tr× ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý kinh doanh, nh©n viªn tinh th«ng nghiÖp vô, ®¸p øng yªu cÇu c¹nh tranh cña thÞ tr­êng. - §µo t¹o vµ båi d­ìng ®éi ngò c¸n bé, lao ®éng ®Ó cã tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô, ngo¹i ng÷, sö dông thµnh th¹o vi tÝnh, am hiÓu thÞ tr­êng thÕ giíi vµ luËt lÖ bu«n b¸n quèc tÕ. 3.2.2.5- Gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc vµ qu¶n lý ®iÒu hµnh cña VICEM. §Ó ®æi míi, hoàn thiện hay lựa chọn m« h×nh tổ chức quản lý kinh doanh thÝch hợp nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN cần phải thực hiện c¸c biện ph¸p sau: - X¸c định tõ chức năng, nhiệm vụ của c¸c bộ phận trong hệ thống tổ chức kinh doanh của VICEM, cần cã sự ph©n biệt tương đối về tÝnh chất, c«ng việc của c¸c bộ phận, tr¸nh sự chồng chÐo, tạo điều kiện cho c¸n bộ quản lý tập trung đầu tư chuyªn s©u và đảm bảo sự hoạt động của c¸c bộ phận trong DN một c¸ch nhịp nhàng. - Điều chỉnh hợp lý, phï hợp với yªu cầu của đội ngũ c¸n bộ quản lý trong toµn VICEM với x©y dựng mạng lưới th«ng tin, x¸c định c¸c quyết định đưa ra một c¸ch chÝnh x¸c, hiệu quả. - Đảm bảo th«ng tin trong nội bộ c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM, đ©y là điều kiện quyết định sự tồn tại của bất cứ một tổ chức nào. Đảm bảo th«ng tin tèt làm cho mọi thành viªn hiểu râ được mục đÝch của tổ chức, cã thể đạt được sự thống nhất giữa mục đÝch c¸ nh©n và mục đÝch của tập thể. Tổ chức th«ng tin trong nội bộ VICEM phải tu©n thủ c¸c nguyªn tắc sau đ©y: +) C¸c kªnh th«ng tin ph¶i ®­îc hiÓu biÕt cô thÓ. Th«ng tin t­¬ng øng ph¶i ®­îc phæ biÕn réng r·i cho tÊt c¶ mäi ng­êi, mäi cÊp trong tæ chøc ®­îc biÕt râ rµng. +) C¸c th«ng tin cÇn trùc tiÕp vµ ng¾n gän. TuyÕn th«ng tin cµng ng¾n th× kh¶ n¨ng truyÒn ®¹t th«ng tin cµng nhanh, viÖc gi¶i quyÕt c¸c t×nh huèng bÊt ngê sÏ ®­îc thùc hiÖn kÞp thêi, kh«ng bÞ chËm trÔ. +) CÇn duy tr× ho¹t ®éng cña toµn bé th«ng tin mét c¸ch th­êng xuyªn kh«ng bÞ ng¾t qu·ng. +) Mäi th«ng tin ph¶i x¸c thùc. §iÒu nµy cã nghÜa lµ ng­êi truyÒn ®¹t th«ng tin ph¶i thùc sù lµ ng­êi n¾m chøc vô vµ quyÒn h¹n liªn quan ®Õn th«ng tin truyÒn ®¹t. +) §Ó ®¶m b¶o cho viÖc tæ chøc truyÒn ®¹t th«ng tin ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý, c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM cÇn trang bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt, sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn tin tiªn tiÕn nh­ sö dông m¸y vi tÝnh,... CÇn gi¶m bít viÖc sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn nh­ v¨n b¶n, th­ tÝn, c¸c cuéc häp ®Ó truyÒn tin. - Duy tr× vµ ph¸t triÓn mèi quan hÖ ngang gi÷a c¸c bé phËn trong tæ chøc. L·nh ®¹o VICEM vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cÇn quan t©m ®Õn vÊn ®Ò duy tr× vµ ph¸t triÓn mèi quan hÖ ngang gi÷a c¸c bé phËn trong DN, ®Ó ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn nµy phèi hîp ¨n ý víi nhau nh»m thùc hiÖn môc tiªu chung cña DN. 3.2.2.6- Gi¶i ph¸p vÒ øng dông khoa häc c«ng nghÖ vµ c«ng t¸c qu¶n lý kh¸c a- Gi¶i ph¸p vÒ øng dông khoa häc c«ng nghÖ: - Tr­íc hÕt, c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM nghiªn cøu c¶i t¹o n©ng cÊp c¸c d©y chuyÒn lß nung hiÖn cã ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lªn 10% so víi thiÕt kÕ. - Nghiªn cøu s¶n xuÊt c¸c chñng lo¹i vËt liÖu chÞu löa x©y l¸t lß quay phï hîp víi ®Æc ®iÓm vµ m«i tr­êng cña nguyªn liÖu vµ nhiªn liÖu cña ViÖt Nam nh»m kÐo dµi, chu kú lµm viÖc cña lß vµ tËn dông ®­îc nguyªn liÖu s¶n xuÊt vËt liÖu chÞu löa s½n cã cña ViÖt Nam. - Nghiªn cøu ¶nh h­ëng c¸c c¸c lo¹i chÊt chøa K, Na ®Õn trë lùc cña dßng chuyÓn ®éng bét phèi liÖu trong hÖ thèng siclon trao ®æi nhiÖt vµ calciner cña lß quay ph­¬ng ph¸p kh« hiÖn ®¹i ®Ó x¸c ®Þnh thÓ lo¹i vµ hµm l­îng tèi ®a cña c¸c lo¹i t¹p chÊt cã vai trß l­ìng tÝnh nµy (võa lîi võa h¹i tïy thuéc vµo hµm l­îng vµ thÓ lo¹i) trong ®¸nh gi¸ chÊt l­îng cña ®Êt sÐt cho s¶n xuÊt xi m¨ng. - Nghiªn cøu hµm l­îng thµnh phÇn vµ ®é nhít hîp lý cña pha láng cña clinker nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¹o kho¸ng vµ C3S ®Ó t¨ng ho¹t tÝnh cña Clinker cã thµnh phÇn hãa chñ yÕu ban ®Çu cña phèi liÖu vµ gi¶m tiªu hao nhiÖt n¨ng s¶n xuÊt xi m¨ng. - Nghiªn cøu pha chÕ hçn hîp nhiªn liÖu (c¸c lo¹i than vµ dÇu) hîp lý, kinh tÕ nhÊt cho s¶n xuÊt xi m¨ng phï hîp víi c¸c lß quay ph­¬ng ph¸p kh«. - Nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt chèng hiÖn t­îng vãn côc, ®ãng t¶ng cña bét liÖu vµ xi m¨ng bét trong c¸c thÓ lo¹i silo chøa. - Nghiªn cøu t×m gi¶i ph¸p kü thuËt khai th¸c vµ ®ångnhÊt s¬ bé cã hiÖu qu¶ ë ngay t¹i c¸c má ®¸ vµ c¸c má sÐt,... nghiªn cøu khai th¸c nguån ®Ó tiÕt kiÖm nguyªn liÖu. - Nghiªn cøu so s¸nh nh÷ng yÕu tè c«ng nghÖ vµ kinh tÕ cña viÖc l¾p c¸c c©n b¨ng ®Þnh l­îng (c©n ®¸ d¨m vµ ®Êt sÐt) ngay trªn b¨ng t¶i vËn chuyÓn ®Ó th¼ng vµo m¸y nghiÒn vµ l¾p chóng ë d­íi c¸c silo hoÆc kÐt n­íc. - Nghiªn cøu c¸c yÕu tè vÒ ®éng häc, hiÖu suÊt nhiÖt h÷u Ých vµ so s¸nh c¸c thÓ lo¹i kÕt cÊu calciner ®èi víi hiÖu suÊt cacbonat, tÝnh thÝch øng nhiªn liÖu b»ng hçn hîp c¸c lo¹i than antraxit cña ViÖt Nam vµ tr¶ lêi c©u hái cã cÇn pha than chÊt bèc cao hoÆc 1 tû lÖ Ýt (®Õn 5%) dÇu nÆng (FO, MFO, mazut) kh«ng? Lo¹i calciner nµo phï hîp víi than antraxit cña ViÖt Nam mµ cã hiÖu suÊt ph©n hñy canbonat vµ tËn dông nhiÖt l­îng cao nhÊt. - Nghiªn cøu thay thÕ hÖ thèng ®Êt than thay dÇn ë mét sè h¹ng môc cßn tån t¹i - Nghiªn cøu so s¸nh c¸c yÕu tè kinh tÕ kü thuËt vµ ®iÒu kiÖn khÝ hËu cña viÖc sö dông kÕt cÊu thÐp vµ kÕt cÊu bª t«ng trong x©y dùng th¸p trao ®æi nhiÖt cña nhµ lß nung vµ c¸c nhµ x­ëng kh¸c cña nhµ m¸y xi m¨ng c«ng suÊt lín. b- Mét sè gi¶i ph¸p c«ng t¸c qu¶n lý kh¸c: §Ó ®¶m b¶o ®ñ søc c¹nh tranh khi tham gia kinh tÕ quèc tÕ theo lé tr×nh cam kÕt, c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM cÇn thùc hiÖn: * Th­êng xuyªn hoµn thiÖn vµ tæ chøc thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c quy chÕ: - Quy chÕ ®Êu thÇu - Quy chÕ mua s¾m vËt t­ phô tïng thiÕt bÞ lÎ - Quy chÕ qu¶n lý tµi chÝnh - Quy chÕ qu¶n lý phÇn vèn - Quy chÕ b¸n hµng tr¶ chËm,... ViÖc hoµn thiÖn c¸c quy chÕ nµy theo h­íng n©ng cao sù tù chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm c¸c c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM, nh­ng thùc hiÖn nghiªm viÖc kû luËt nÕu DN thµnh viªn kh«ng thùc hiÖn ®óng quy chÕ. * øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo c«ng t¸c qu¶n lý, x©y dùng bé m· vËt t­ thèng nhÊt trong toµn VICEM, ®Þnh møc d÷ tr÷ hµng tån kho trong toµn VICEM ®Ó cã møc d÷ tr÷ phô tïng, thiÕt bÞ vËt t­ hîp lý vµ hiÖu qu¶, tr¸nh t×nh tr¹ng tån ®äng, l¹c hËu kü thuËt, mÊt kÐm phÈm chÊt. * Söa ®æi bæ sung ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt tiªn tiÕn nhÊt cho tõng DN, x©y dùng quy chÕ th­ëng ph¹t trong viÖc sö dông ®Þnh møc, tiÕt kiÖm tiªu hao nguyªn nhiªn vËt liÖu. * X©y dùng c¬ chÕ khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng ph¸t huy s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kü thuËt, hîp lý hãa s¶n xuÊt. * Thùc hiÖn lµnh m¹nh hãa tµi chÝnh c¸c DN thµnh viªn nh­: - Gi¶i quyÕt døt ®iÓm nî khã ®ßi. - Gi¶i quyÕt døt ®iÓm vËt t­ tån ®äng, kh«ng cÇn dïng, mÊt phÈm chÊt ®Ó thu håi vèn. - C¬ cÊu l¹i vèn cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cã vèn cñ së h÷u qu¸ thÊp ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ty. Ngoµi ra, ®Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh, c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM cÇn ph¶i x©y dùng ®­îc hÖ thèng th«ng tin nh­: th«ng tin vÒ m«i tr­êng kinh doanh, th«ng tin vÒ hÖ thèng ph©n phèi, gi¸ c¶ c¸c chñng lo¹i xi m¨ng hiÖn hµnh, th«ng tin vÒ t×nh h×nh vµ viÔn c¶nh cña thÞ tr­êng, th«ng tin vÒ hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i,.... Mét sè biÖn ph¸p ®Ó x©y dùng hÖ thèng th«ng tin: C¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc X©y dùng c¸c tæ thÞ tr­êng hay v¨n phßng ®¹i diÖn nh»m thu ®­îc th«ng tin chÝnh x¸c, kÞp thêi vÒ gi¸ c¶, chÊt l­îng, ®iÒu kiÖn giao hµng,... Liªn kÕt víi c¸c b¹n hµng truyÒn thèng ®Ó hä cã thÓ gióp ®ì vÒ vÊn ®Ò th«ng tin. X©y dùng mét ®éi ngò c¸n bé chuyªn tr¸ch nh»m nghiªn cøu ®Çy ®ñ, cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, cã thÓ dù b¸o c¸c biÖn ®éng cña thÞ tr­êng. ¸p dông biÖn ph¸p tin häc vµo ho¹t ®éng kinh doanh th«ng qua viÖc hoµ m¹ng víi hÖ thèng th«ng tin ®· cã trªn thÕ giíi. C¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM cÇn ph¶i x©y dùng mét m¹ng tin häc cã thÓ nèi m¹ng internet nh»m thu thËp th«ng tin ë thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. D­íi t¸c ®éng cña khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin ®· lµm xuÊt hiÖn h×nh thøc th­¬ng m¹i tiªn tiÕn – th­¬ng m¹i ®iÖn tö. C¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM tuy quy m« ho¹t ®éng ch­a ra ngoµi n­íc nh­ng cÇn chñ ®éng ¸p dông vµ ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ®iÖn tù, nÕu kh«ng sÏ bÞ c« lËp víi thÕ giíi bªn ngoµi. ViÖc triÓn khai ¸p dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö cã thÓ ®­îc tiÕn hµnh tõng b­íc tõ thÊp ®Õn cao. Giai ®o¹n ®Çu t­ cã thÓ triÓn khai chñ yÕu ë kh©u xóc tiÕn ho¹t ®éng kinh doanh, d­íi h×nh thøc më trang web qu¶ng c¸o trªn m¹ng, t×m kiÕm th«ng tin vÒ thÞ tr­êng vµ b¸n hµng trªn m¹ng, tiÕn hµnh c¸c giao dÞch tr­íc khi ký kÕt hîp ®ång vµ sö dông cho c¸c môc ®Ých qu¶n trÞ bªn trong DN. Khi ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng vµ c¬ së ph¸p lý cho phÐp th× cã thÓ tiÕn tíi ký kÕt hîp ®ång vµ thùc hiÖn thanh to¸n trªn m¹ng. 3.2.2.7- Gi¶i ph¸p vÒ x©y dùng nÒn v¨n ho¸ doanh nghiÖp. X©y dùng nÒn v¨n ho¸ DN trong nÒn KTTT hiÖn nay lµ gi¶i ph¸p hÕt søc cÇn thiÕt, gãp phÇn x©y dùng h×nh ¶nh DN trªn th­¬ng tr­êng vµ tËn dông tèi ®a ®­îc nguån lùc néi t¹i cña DN. C¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM ®Ó cã ®­îc mét nÒn v¨n ho¸ DN, tr­íc hÕt ph¶i x©y dùng mèi quan hÖ øng xö tèt ®Ñp gi÷a c¸c thµnh viªn trong DN nh­ tæ chøc tèt viÖc hiÕu hû, th¨m hái vµ gióp ®ì lÉn nhau khi khã kh¨n, cïng nhau quan t©m ®Õn lîi Ých chung cña toµn DN,.... §©y lµ yÕu tè nÒn t¶ng ®Ó ®¹t tíi sù thèng nhÊt trong søc m¹nh c«ng viÖc kinh doanh. Bªn c¹nh viÖc x©y dùng mèi quan hÖ tèt trong DN, c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM cßn ph¶i x©y dùng mèi quan hÖ giao l­u cëi më, réng r·i vµ tin cËy víi c¸c ®èi t¸c bªn ngoµi DN nh­ quan hÖ gi÷a DN víi nhµ n­íc lµ ý thøc tu©n thñ ph¸p luËt, b¶o toµn vèn DN vµ lµm tèt nghÜa vô nép ng©n s¸ch; gi÷a DN víi c¸c nhµ cung cÊp (®iÖn, than, x¨ng dÇu, nguyªn nhiªn vËt liÖu ®Çu vµo kh¸c,...), gi÷a DN víi kh¸ch hµng, víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh hay b¹n hµng vµ ngay tõ kh©u tuyÓn dông cÇn ®Æt ra yªu cÇu cao víi nh©n sù míi lµ ph¶i ph¸t huy trÝ tuÖ, tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o trong viÖc t¹o ra hiÖu qu¶ c«ng viÖc, kh«ng khÝ thi ®ua phÊn ®Êu cña toµn DN. Trong kinh doanh hiÖn ®¹i, x©y dùng nÒn v¨n ho¸ DN th­êng g¾n víi c¸c kú tham quan tæ chøc c¸c ho¹t ®éng vui ch¬i gi¶i trÝ, v¨n ho¸ thÓ thao ®Ó t¹o kh«ng khÝ tho¶i m¸i, phÊn khëi, gi¶i to¶ t©m lý c¨ng th¼ng, mÖt mái mçi khi kÕt thóc c«ng viÖc. TÊt c¶ nh÷ng yÕu tè ®ã t¹o mét bÇu kh«ng khÝ, mét b¶n s¾c ®Æc tr­ng riªng cña DN so víi c¸c DN kh¸c. V¨n ho¸ cña DN kh«ng ph¶i lµ c¸i bÊt biÕn, nã cÇn ®­îc thay ®æi theo yªu cÇu bé m¸y tæ chøc qu¶n lý, phôc vô cho viÖc thùc hiÖn môc tiªu cña DN, nã ph¶i ®­îc x©y dùng trªn nÒn t¶ng lµ b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc ViÖt Nam. NÒn v¨n ho¸ cña DN ph¶i ®­îc sö dông nh­ mét yÕu tè n¨ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña DN. KÕt luËn N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, ®ã còng lµ ®ßi hái trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn KTTT vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Tuy nhiªn, søc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM cßn thÊp. Do vËy, luËn v¨n chñ yÕu nh»m môc ®Ých x©y dùng c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cho viÖc ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña ngµnh c«ng nghiÖp xi m¨ng ViÖt Nam nãi chung vµ c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM nãi riªng, ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Qua 3 ch­¬ng cña luËn v¨n, t¸c gi¶ ®· thùc hiÖn ®­îc môc tiªu vµ nhiÖm vô nghiªn cøu ®Ò ra. LuËn v¨n ®· hÖ thèng mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ c¹nh tranh, n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD ë ViÖt Nam trong nÒn KTTT. LuËn v¨n còng ®· tËp trung ph©n tÝch nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD trong nÒn KTTT: Tr×nh ®é qu¶n lý cña DN, chiÕn l­îc kinh doanh cña DN, chÊt l­îng nguån nh©n lùc, tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ,... cña DN. Qua ph©n tÝch nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng lùc c¹nh tranh cña DN cho thÊy chiÕn l­îc kinh doanh, tr×nh ®é nguån nh©n lùc, tr×nh ®é qu¶n lý vµ tr×nh ®é c«ng nghÖ lµ nh÷ng yÕu tè quan träng hµng ®Çu ®Ó c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM thµnh c«ng vµ cã chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. §Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM, VICEM cÇn chó träng thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p vÜ m«: §Çu t­ ph¸t triÓn kû thuËt s¶n xuÊt theo quy m« lín, tù ®éng ho¸ cao; Më réng thÞ tr­êng, thùc hiÖn nhiÖm vô b×nh æn gi¸ c¶ xi m¨ng trªn ph¹m vi toµn quèc; Gi÷ v÷ng vai trß lµm c«ng cô ®Ó Nhµ n­íc ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ,... vµ c¸c DN trùc thuéc cïng VICEM thùc hiÖn tèt c¸c gi¶i ph¸p vi m« sÏ gióp c¸c DN vµ VICEM n©ng cao søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. Trªn c¬ së sè liÖu thu thËp ®­îc vµ qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu, t×m hiÓu, luËn v¨n ®· thùc hiÖn ®­îc mét sè c«ng viÖc cô thÓ sau: - HÖ thèng ho¸ mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN vµ cung cÊp luËn cø ®Ó ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng còng nh­ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM th«ng qua viÖc lµm râ c¸c kh¸i niÖm, b¶n chÊt cña c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. - LuËn v¨n ®· ph©n tÝch hiÖn tr¹ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña C«ng ty cæ phÇn xi m¨ng Hoµng Mai ®Ó lµm râ ®­¬c thùc tr¹ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN SX-KD xi m¨ng thuéc VICEM trong nh÷ng n¨m qua. - Trªn c¬ së lý luËn vµ thùc tr¹ng ®­îc ®¸nh gi¸ ë ch­¬ng 1 vµ ch­¬ng 2, luËn v¨n ®· nªu lªn c¸c gi¶i ph¸p ë tÇm vÜ m« vµ c¸c gi¶i ph¸p ë tÇm vi m« nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cho c¸c DN SX-KD thuéc VICEM trong thêi gian tíi, gãp phÇn ®Ó VICEM sím trë thµnh TËp ®oµn kinh tÕ v÷ng m¹nh. Tõ nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu nªu trªn, luËn v¨n cã thÓ ®­îc sö dông lµm tµi liÖu tham kh¶o cho c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, cho c¸c DN SX-KD trong vµ ngoµi VICEM còng nh­ cho nh÷ng ai quan t©m ®Õn vÊn ®Ò n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh trong nÒn KTTT. MÆc dï cã nhiÒu cè g¾ng trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu luËn v¨n vµ c¬ b¶n ®· ®¹t ®­îc môc tiªu nghiªn cøu, nh­ng do t¸c gi¶ cßn h¹n chÕ vÒ nguån th«ng tin nªn sè liÖu ph©n tÝch, so s¸nh vÒ n¨ng lùc c¹nh tranh ch­a thùc sù s©u s¾c, cÇn ®­îc tiÕp tôc nghiªn cøu. MÆt kh¸c, do h¹n chÕ chñ quan vÒ phÝa t¸c gi¶ nªn ch¾c ch¾n luËn v¨n cßn nhiÒu thiÕu sãt, h¹n chÕ. Do vËy, t¸c gi¶ rÊt mong nhËn ®­îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp tõ c¸c nhµ khoa häc, c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c b¹n vµ ®ång nghiÖp ®Ó cã thÓ tiÕp tôc hoµn chØnh luËn v¨n nµy còng nh­ thùc hiÖn tèt h¬n c¸c c«ng tr×nh khoa häc nghiªn cøu sau nµy. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o C.M¸c vµ F. ¨ngghen, toµn tËp: NXB chÝnh trÞ quèc gia, H-1994 C¸c b¸o c¸o tæng kÕt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty cæ phÇn xi m¨ng Hoµng Mai tõ n¨m 2002 ®Õn nay C¸c b¸o c¸o tæng kÕt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña VICEM §Æc san Khoa M¸c – Lª Nin: T¹p chÝ Kinh tÕ vµ Ph¸t triÓn sè th¸ng 10/2006 §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n Hµ Néi: Kinh tÕ thÞ tr­êng vµ kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n Hµ Néi: Gi¸o tr×nh ChiÕn l­îc vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn doanh nghiÖp §Ò ¸n s¾p xÕp ®æi míi ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ doanh nghiÖp nhµ n­íc sè 08/TLHN ngµy 07/8/2001 tr×nh héi nghÞ lÇn thø 3 Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng kho¸ IX Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ChÝnh trÞ: Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n Hµ Néi Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ph¸t triÓn: Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n Hµ Néi HiÖp héi xi m¨ng ViÖt Nam: T¹p chÝ Th«ng tin xi m¨ng ViÖt Nam tõ n¨m 2002 ®Õn n¨m 2008 Nghiªn cøu cña ViÖn Kinh tÕ chÝnh trÞ häc: C¸c nh©n tè cÊu thµnh n¨ng lùc c¹nh tranh cña DN trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, 2006 NghÞ quyÕt Trung ­¬ng 7 (kho¸ VIII), NghÞ quyÕt Trung ­¬ng 10 (Kho¸ VII), NghÞ quyÕt Trung ­¬ng 3, 4 (kho¸ IX) NguyÔn Xu©n Th¾ng- ViÖn Tr­ëng ViÖn Kinh tÕ thÕ giíi: N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh hµng c«ng nghiÖp – mét sè kinh nghiÖm quèc tÕ. Paul A Samuelson vµ W.D.Norhaus: Kinh tÕ häc, NXB Thèng kª, Hµ Néi 2002 Ph­¬ng ¸n thµnh lËp TËp ®oµn c«ng nghiÖp xi m¨ng ViÖt Nam tr×nh Thñ t­íng ChÝnh phñ cña VICEM PGS, TS NguyÔn ThÞ Doan: N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ vµ DN ViÖt Nam PGS, TS Vò V¨n Phóc: N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña DN, 2007 QuyÕt ®Þnh cña Thñ t­íng ChÝnh phñ sè 108/2005/Q§-TTg ngµy 16/5/2005 vÒ viÖc phª duyÖt Quy ho¹ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp xi m¨ng ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ ®Þnh h­íng ®Õn n¨m 2020. T¹p chÝ Cement Review: Con ®­êng ph¸t triÓn ph¸t triÓn xi m¨ng Trung Quèc TS. Lª §¨ng Doanh: N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh quèc gia, n¨ng lùc c¹nh tranh doanh nghiÖp. TS Bïi Anh Thi: ChiÕn l­îc ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trong c«ng nghiÖp xi m¨ng ViÖt Nam, n¨m 2003 T¹p chÝ Nghiªn cøu kinh tÕ: N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DN ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay, t¸c gi¶ NguyÔn VÜnh Thanh, 2005. TS NguyÔn Thanh H¶i: Gi¸ xi m¨ng – bµi häc vµ gi¶i ph¸p V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam lÇn thø VI, VII, VIII, IX vµ X VICEM: Dù kiÕn ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®Õn n¨m 2010 cho ngµnh xi m¨ng ViÖt Nam tr×nh ChÝnh phñ VICEM: T¹p chÝ Th«ng tin khoa häc xi m¨ng tõ n¨m 2002 ®Õn nay ._.