Nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp chế biến gỗ tỉnh Lâm Đồng

1MÔÛ ÑAÀU I. YÙ nghóa cuûa ñeà taøi nghieân cöùu: Caïnh tranh trong neàn kinh teá thò tröôøng laø moät quy luaät khaùch quan vaø taát yeáu, noù laø moät cô cheá vaän ñoäng cuûa thò tröôøng. Keát quaû cuûa caïnh tranh seõ laøm cho moät soá doanh nghieäp bò thua cuoäc vaø bò gaït ra khoûi thò tröôøng, trong khi moät soá doanh nghieäp khaùc vaãn toàn taïi vaø phaùt trieån hôn nöõa. Cuõng chính nhôø söï caïnh tranh khoâng ngöøng maø neàn kinh teá thò tröôøng vaän ñoäng theo höôùng ngaøy caøng naâng cao naêng suaát lao ñoäng xaõ hoäi, ñaûm baûo söï thaønh coâng cho moãi quoác gia treân con ñöôøng phaùt trieån. Moïi doanh nghieäp, moïi ngaønh ngheà ñeàu phaûi töï mình vaän ñoäng ñeå ñöùng ñöôïc trong cô cheá naøy. Doanh nghieäp naøo khoâng thích nghi ñöôïc seõ phaûi phaù saûn vaø bò gaït ra khoûi thò tröôøng thay vaøo ñoù thò tröôøng laïi môû ñöôøng cho caùc doanh nghieäp naøo bieát naém thôøi cô, bieát phaùt huy toái ña nhöõng theá maïnh cuûa mình, bieát khaéc phuïc nhöõng ñieåm yeáu ñeå giaønh thaéng lôïi trong caïnh tranh. Caùc doanh nghieäp cheá bieán goã cuûa Vieät Nam noùi chung vaø cuûa Laâm Ñoàng noùi rieâng cuõng khoâng naèm ngoaøi söï vaän ñoäng lieân tuïc cuûa thò tröôøng. Ñaëc bieät khi Vieät Nam ñaõ gia nhaäp WTO thì söï caïnh tranh thò tröôøng ngaøy caøng gay gaét vaø khoác lieät hôn. Nhöõng naêm gaàn ñaây ngaønh cheá bieán goã cuûa Vieät Nam noùi chung ñaõ coù nhöõng böôùc khôûi saéc ñaùng keå, trôû thaønh moät trong nhöõng ngaønh daãn ñaàu veà xuaát khaåu. Tuy nhieân ngaønh cheá bieán goã cuûa ta vaãn coøn raát sô khai vaø non yeáu. Ñaëc bieät laø söï yeáu keùm cuûa ngaønh cheá bieán goã Laâm Ñoàng, moät trong nhöõng vuøng coù tröõ löôïng nguyeân lieäu lôùn cuûa caû nöôùc ta. 2 Laâm Ñoàng vôùi hôn 63% dieän tích ñaát laø röøng nhöng caùc doanh nghieäp cheá bieán goã cuûa Laâm Ñoàng vaãn chöa khai thaùc heát tieàm naêng saün coù, chöa trôû thaønh ngaønh kinh teá chuû löïc cuûa Laâm Ñoàng vaø cuõng chöa coù moät doanh nghieäp naøo coù teân tuoåi trong ngaønh cheá bieán goã cuûa caû nöôùc. Tröôùc thöïc traïng naøy, vieäc ñeà ra caùc giaûi phaùp nhaèm naâng cao söùc caïnh tranh cho ngaønh cheá bieán goã Laâm Ñoàng laø moät yeâu caàu khaùch quan vaø caáp thieát ñoái vôùi söï phaùt trieãn kinh teá, xaõ hoäi chung cuûa tænh Laâm Ñoàng. Laø ngöôøi hoaït ñoäng nhieàu naêm trong ngaønh cheá bieán,khai thaùc goã vôùi bieát bao traên trôû, nhöõng kinh nghieäm tích luõy ñöôïc; Vôùi mong muoán ñöôïc goùp phaàn naøo vaøo vieäc phaân tích vaø giaûi quyeát yeâu caàu naøy, taïo theâm cô sôû ñeå ngaønh cheá bieán goã Laâm Ñoàng xaùc ñònh ñöôïc caùc giaûi phaùp ñeå vöôït qua thaùch thöùc, naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa ngaønh töø ñoù taïo ra nhöõng theá löïc vöõng chaéc cho söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi chung cuûa tænh nhaø, chuùng toâi choïn ñeà taøi nghieân cöùu “Giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cho caùc doanh nghieäp cheá bieán goã tænh Laâm Ñoàng” laøm ñeà taøi cho luaän vaên Thaïc syõ cuûa mình II. Muïc tieâu nghieân cöùu : Treân cô sôû phaân tích tình hình phaùt trieån cuûa caùc doanh nghieäp cheá bieán goã Laâm Ñoàng trong thôøi gian qua, xaùc ñònh, phaân tích caùc yeáu toá caáu thaønh vaø caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp, töø ñoù ñeà ra nhöõng giaûi phaùp höõu hieäu vaø nhöõng kieán nghò nhaèm goùp phaàn naâng cao naêng löïc caïnh tranh cho caùc doanh nghieäp cheá bieán goã Laâm ñoàng, ñöa ngaønh cheá bieán goã Laâm Ñoàng ñi leân, caïnh tranh ñöôïc vôùi caùc doanh nghieäp trong caû nöôùc. 3III. Phaïm vi, ñoái töôïng nghieân cöùu: Phaïm vi nghieân cöùu laø nhöõng doanh nghieäp cheá bieán goã nhoû vaø vöøa treân phaïm vi ñòa baøn tænh Laâm Ñoàng. IV. Phöông phaùp nghieân cöùu : Phöông phaùp nghieân cöùu chuû yeáu laø duy vaät bieän chöùng, döïa vaøo quan saùt, phaân tích, nhaän ñònh (thoâng qua caùc cô quan chöùc naêng, caùc chuyeân gia, caùc keát quaû nghieân cöùu ñaõ coâng boá tröôùc ñaây) veà naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp ; thoâng qua khaûo saùt moät soá doanh nghieäp cheá bieán goã treân ñòa baøn tænh Laâm ñoàng vaø döïa vaøo nhöõng kinh nghieäm thöïc teá maø ngöôøi vieát coù ñöôïc trong suoát thôøi gian hoaït ñoäng trong ngaønh cheá bieán goã. V. Keát caáu cuûa ñeà taøi: Ñeà taøi ñöôïc chia laøm 3 chöông, noäi dung cuûa töøng chöông ñöôïc theå hieän nhö sau: Chöông 1: Cô sôû lyù luaän cuûa ñeà taøi. Chöông 2: Ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp cheá bieán goã tænh Laâm Ñoàng. Chöông 3: Giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cho caùc doanh nghieäp cheá bieán goã tænh Laâm Ñoàng. 4CHÖÔNG 1 CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN CUÛA ÑEÀ TAØI 1.1 .Lyù luaän veà caïnh tranh, naêng löïc caïnh tranh 1.1.1.Khaùi nieäm veà caïnh tranh Caïnh tranh ngaøy nay laø moät vaán ñeà raát ñöôïc caùc doanh nghieäp quan taâm. Duø theo tröôøng phaùi kinh teá naøo ñi nöõa cuõng ñeàu thöøa nhaän raèng: “ Caïnh tranh chæ xuaát hieän vaø toàn taïi trong neàn kinh teá thò tröôøng, nôi maø cung caàu vaø giaù caû haøng hoùa laø nhöõng nhaân toá cô baûn cuûa thò tröôøng, laø ñaëc tröng cô baûn cuûa cô cheá thò tröôøng, caïnh tranh laø linh hoàn soáng cuûa thò tröôøng” Caïnh tranh laø hieän töôïng kinh teá – xaõ hoäi phöùc taïp, do caùch tieáp caän khaùc nhau neân ñöôïc hieåu theo nhieàu quan ñieåm khaùc nhau .Theo Töø ñieån Baùch Khoa cuûa Vieät Nam thì: “Caïnh tranh (trong kinh doanh )laø hoaït ñoäng ganh ñua giöõa nhöõng ngöôøi saûn xuaát haøng hoaù, giöõa caùc thöông nhaân, caùc nhaø kinh doanh trong neàn kinh teá thò tröôøng, chi phoái bôûi quan heä cung caàu nhaèm giaønh caùc ñieàu kieän saûn xuaát, tieâu thuï vaø thò tröôøng coù lôïi nhaát”.Theo cuoán kinh teá hoïc cuûa P.Samuelson thì cho raèng:”Caïnh tranh laø söï kình ñòch giöõa caùc doanh nghieäp caïnh tranh vôùi nhau ñeå giaønh khaùch haøng, thò tröôøng”. Hoaëc theo caùc taùc giaû cuûa cuoán Caùc vaán ñeà phaùp lyù vaø theå cheá veà chính saùch caïnh tranh vaø kieåm soaùt ñoäc quyeàn kinh doanh thì : ” Caïnh tranh coù theå ñöôïc hieåu laø söï ganh ñua giöõa caùc doanh nghieäp trong vieäc giaønh moät soá nhaân toá saûn xuaát hoaëc khaùch haøng nhaèm naâng cao vò theá cuûa mình treân thò tröôøng, ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu kinh doanh cuï theå”.Ngoaøi 5ra coøn coù nhieàu caùch dieãn ñaït khaùc nhau veà khaùi nieäm caïnh tranh, song qua caùc khaùi nieäm treân coù theå tieáp caän caïnh tranh theo caùc höôùng sau: Thöù nhaát ,khi noùi ñeán caïnh tranh laø noùi ñeán söï ganh ñua nhaèm laáy phaàn thaéng cuûa nhieàu chuû theå cuøng tham döï. Thöù hai , muïc ñích cuûa caïnh tranh laø moät ñoái töôïng cuï theå naøo ñoù maø caùc beân ñeàu muoán giaønh giaät, moät loaït ñieàu kieän coù lôïi vôùi muïc ñích cuoái cuøng laø kieám ñöôïc lôïi nhuaän cao. Thöù ba, caïnh tranh dieãn ra trong moät moâi tröôøng cuï theå, coù caùc raøng buoäc chung maø caùc beân tham gia phaûi tuaân thuû nhö ñaëc ñieåm saûn phaåm, thò tröôøng, caùc ñieàu kieän phaùp lyù, caùc thoâng leä kinh doanh… Thöù tö, trong quaù trình caïnh tranh caùc chuû theå tham gia caïnh tranh coù theå söû duïng nhieàu coâng cuï khaùc nhau: caïnh tranh baèng ñaëc tính vaø chaát löôïng saûn phaåm, caïnh tranh baèng giaù baùn saûn phaåm, caïnh tranh baèng ngheä thuaät tieâu thuï saûn phaåm, caïnh tranh nhôø dòch vuï baùn haøng toát, caïnh tranh thoâng qua hình thöùc thanh toaùn… Toùm laïi , duø ñöôïc hieåu theo nhieàu quan ñieåm khaùc nhau nhöng suy cho cuøng caïnh tranh laø ñoäng löïc taïo ra söï phaùt trieån bôûi vì muïc tieâu cuoái cuøng cuûa caïnh tranh laø toái ña hoùa lôïi ích. Ñoái vôùi ngöôøi saûn xuaát kinh doanh ñoù laø lôïi nhuaän, ñoái vôùi ngöôøi tieâu duøng laø lôïi ích tieâu duøng vaø söï tieän lôïi. 61.1.2.Khaùi nieäm veà naêng löïc caïnh tranh Naêng löïc caïnh tranh laø moät khaùi nieäm phöùc hôïp ñöôïc xem xeùt ôû nhieàu caáp ñoä khaùc nhau nhö naêng löïc caïnh tranh quoác gia, naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. Ñeå hieåu roõ naêng löïc caïnh tranh caàn phaân bieät ñöôïc naêng löïc caïnh tranh quoác gia hay naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. Vì theo Paul Kruguran khoâng coù quoác gia naøo bò phaù saûn vì naêng löïc caïnh tranh keùm nhöng doanh nghieäp coù theå bò phaù saûn vì khoâng caïnh tranh ñöôïc theo thò tröôøng. Khaùi nieäm veà naêng löïc caïnh tranh quoác gia: Naêng löïc caïnh tranh quoác gia ñöôïc xaùc ñònh bôûi caùc nhaân toá : möùc ñoä môû cöûa neàn kinh teá, vai troø cuûa chính phuû, taøi chính, coâng ngheä, cô sôû haï taàng, quaûn lyù kinh doanh, theå cheá phaùp lyù, giaùo duïc, khoa hoïc vaø coâng ngheä. Do ñoù naêng löïc caïnh tranh cuûa quoác gia coù theå ñöôïc hieåu ñoù laø naêng löïc cuûa moät neàn kinh teá coù theå taïo ra taêng tröôûng beàn vöõng trong moâi tröôøng kinh teá ñaày bieán ñoäng cuûa thò tröôøng theá giôùi. Khaùi nieäm veà naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp : Phaàn lôùn caùc nhaø kinh teá ñeàu gaén naêng löïc caïnh tranh doanh nghieäp vôùi öu theá cuûa saûn phaåm maø doanh nghieäp ñöa ra thò tröôøng hoaëc gaén naêng löïc caïnh tranh vôùi vò trí cuûa doanh nghieäp treân thò tröôøng theo thò phaàn maø noù chieám giöõ thoâng qua khaû naêng toå chöùc, quaûn trò kinh doanh höôùng vaøo ñoåi môùi coâng ngheä, giaûm chi phí nhaèm duy trì hay gia taêng lôïi nhuaän, baûo ñaûm söï toàn taïi, phaùt trieån beàn vöõng cuûa doanh nghieäp. 7Khi nghieân cöùu naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp caàn löu yù tôùi boán vaán ñeà cô baûn sau: Moät laø, phaûi laáy yeâu caàu cuûa khaùch haøng laø chuaån möïc ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. Hai laø, yeáu toá cô baûn taïo neân naêng löïc caïnh tranh phaûi laø thöïc löïc cuûa doanh nghieäp.Thöïc löïc naøy chuû yeáu ñöôïc taïo thaønh töø nhöõng yeáu toá noäi taïi cuûa doanh nghieäp . Ba laø, muoán taïo neân naêng löïc caïnh tranh thöïc thuï phaûi taïo neân lôïi theá so saùnh vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh.Chính nhôø lôïi theá naøy, doanh nghieäp coù theå giöõ ñöôïc khaùch haøng cuûa mình vaø loâi keùo khaùch haøng cuûa ñoái thuû caïnh tranh. Boán laø, caùc bieåu hieän naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp coù quan heä raøng buoäc nhau.Moät doanh nghieäp coù naêng löïc caïnh tranh maïnh khi noù coù khaû naêng thoûa maõn ñaày ñuû nhaát caùc yeâu caàu cuûa khaùch haøng, song khoù coù doanh nghieäp naøo ñaït ñöôïc yeâu caàu naøy. Thöôøng thì coù theá maïnh veà maët naøy laïi coù theá yeáu veà maët khaùc , do ñoù vieäc ñaùnh giaù ñuùng ñaén nhöõng maët maïnh , yeáu cuûa doanh nghieäp coù yù nghóa quan troïng trong vieäc tìm ra caùc giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cho doanh nghieäp. Do ñoù coù theå hieåu naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp theå hieän thöïc löïc vaø lôïi theá cuûa doanh nghieäp so vôùi caùc ñoái thuû khaùc trong vieäc thoûa maõn toát nhaát caùc ñoøi hoûi cuûa khaùch haøng ñeå thu lôïi ích ngaøy caøng cao cho doanh nghieäp trong moâi tröôøng caïnh tranh trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc. Toùm laïi, caïnh tranh ngaøy nay khoâng coøn söï ganh ñua ñôn thuaàn, tranh giaønh thò phaàn giöõa caùc doanh nghieäp vôùi nhau maø noù ñaõ tieán boä leân 8raát nhieàu, caïnh tranh ñeå cuøng nhau phaùt trieån, cuøng nhau ñoåi môùi, moät söï caïnh tranh laønh maïnh. Neáu doanh nghieäp naøo baèng loøng vôùi vò theá hieän taïi cuûa mình thì doanh nghieäp ñoù seõ rôi vaøo tuït haäu, nhaát laø khi söï caïnh tranh treân thò tröôøng ngaøy caøng khoác lieät. Do ñoù caùc doanh nghieäp phaûi luoân bieán ñoäng vaø ñoåi môùi ñeå giöõ vöõng vaø naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa mình treân thöông tröôøng. Muïc ñích cuûa caùc doanh nghieäp hieän nay laø tìm caùch naâng cao vò theá caïnh tranh cuûa mình ôû thò tröôøng trong nöôùc cuõng nhö thò tröôøng nöôùc ngoaøi. Muoán vaäy caùc doanh nghieäp phaûi tìm caùch xaây döïng lôïi theá caïnh tranh cho mình hôn laø tìm caùch xoùa boû baát lôïi theá. Lôïi theá caïnh tranh ngaøy nay ñöôïc hieåu khaùc ñi khoâng coøn laø lôïi theá ñôn thuaàn veà ñòa lyù, taøi nguyeân thieân nhieân, con ngöôøi … maø noù laø lôïi theá ñoäng cuûa moät quoác gia. Chæ döïa vaøo söû duïng hoaëc gia coâng taøi nguyeân thieân nhieân hieän coù thì chöa ñuû ñieàu kieän thöïc hieän söï phoàn vinh kinh teá, maø ñoù chæ ñôn thuaàn laø quaù trình phaân phoái cuûa caûi giöõa caùc taäp ñoaøn lôïi ích vôùi nhau. Nhö chuùng ta ñaõ bieát lôïi theá so saùnh ñöôïc quyeát ñònh bôûi caùc yeáu toá thieân nhieân nhö söùc lao ñoäng, taøi nguyeân thieân nhieân, tö baûn. Nhöng khi quaù trình toaøn caàu hoùa kinh teá dieãn ra nhanh choùng treân nhieàu phöông tieän, caû chieàu roäng laãn chieàu saâu thì vai troø cuûa caùc yeáu toá thieân phuù ngaøy caøng giaûm. Muoán taïo laäp söùc caïnh tranh caùc doanh nghieäp khoâng theå döïa vaøo caùc yeáu toá thieân phuù naøy maõi ñöôïc maø phaûi döïa vaøo thöïc löïc cuûa mình söû duïng hieäu quaû caùc yeáu toá saûn xuaát, tranh thuû cô hoäi töø moâi tröôøng kinh doanh nhaèm naâng cao söùc caïnh tranh cho chính doanh nghieäp cuûa mình. 91.2.Caùc yeáu toá aûnh höôûng vaø caáu thaønh naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp cheá bieán goã 1.2.1.Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp 1.2.1.1.Moâi tröôøng vó moâ Moâi tröôøng vó moâ laø moät moâi tröôøng roäng lôùn bao goàm caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp. Caùc nhaân toá naøy thöôøng doanh nghieäp khoâng theå kieåm soaùt ñöôïc nhöng coù theå taän duïng nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên do noù gaây ra ñeå coù theå bieán noù thaønh nhöõng cô hoäi kinh doanh rieâng cuûa mình. Caùc nhaân toá quan troïng trong moâi tröôøng vó moâ aûnh höôûng ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp cheá bieán goã bao goàm: -Caùc nhaân toá thuoäc veà kinh teá: Ñaây laø nhoùm caùc nhaân toá coù aûnh höôûng quan troïng ñeán ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá, laõi suaát ngaân haøng, tyû giaù hoái ñoaùi, laïm phaùt laø nhöõng nhaân toá kinh teá thöôøng xuyeân taùc ñoäng ñeán hoaït ñoäng cuûa moïi toå chöùc .Rieâng ñoái vôùi caùc doanh nghieäp cheá bieán goã nhaân toá taùc ñoäng thöôøng xuyeân nhaát laø toác ñoä taêng tröôûng neàn kinh teá vaø laõi suaát ngaân haøng. Neáu nhö toác ñoä taêng tröôûng cuûa neàn kinh teá cao seõ laøm cho thu nhaäp cuûa daân cö taêng, khaû naêng thanh toaùn cuûa hoï taêng, daãn tôùi söùc mua caùc loaïi haøng hoaù taêng leân.Neáu doanh nghieäp naøo naém baét ñöôïc ñieàu naøy vaø coù khaû naêng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa khaùch haøng chaéc chaén doanh nghieäp ñoù seõ thaønh coâng vaø coù naêng löïc caïnh tranh cao.Traùi laïi khi neàn kinh teá suy thoaùi caùc khoaûn thu nhaäp cuûa daân chuùng giaûm seõ keùo theo vieäc giaûm chi 10 tieâu, khi ñoù aùp löïc caïnh tranh gia taêng vaø taïo ra nhieàu nguy cô cho doanh nghieäp. Laõi suaát cho vay cuûa caùc ngaân haøng cuõng aûnh höôûng raát lôùn ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp nhaát laø nhöõng doanh nghieäp hoaït ñoäng trong tình traïng thieáu voán. Khi laõi suaát cho vay cuûa ngaân haøng cao, chi phí cuûa caùc doanh nghieäp seõ taêng leân do phaûi traû laõi cao, khi ñoù naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp seõ keùm ñi nhaát laø khi ñoái thuû caïnh tranh coù tieàm löïc lôùn veá voán. -Caùc nhaân toá veà chính trò, phaùp luaät: Moät theå cheá chính trò ,phaùp luaät roõ raøng, roäng môû vaø oån ñònh seõ laø cô sôû ñaûm baûo söï thuaän lôïi ,bình ñaúng cho caùc doanh nghieäp khi tham gia caïnh tranh vaø caïnh tranh coù hieäu quaû.Luaät thueá coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán ñieàu kieän caïnh tranh,ñaûm baûo söï caïnh tranh bình ñaúng giöõa caùc doanh nghieäp, giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá ; chính saùch cuûa Nhaø nöôùc veà xuaát nhaäp khaåu, khuyeán khích xuaát khaåu, khuyeán khích nhaäp khaåu, thueá xuaát nhaäp khaåu… cuõng seõ aûnh höôûng ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp. -Caùc nhaân toá veà moâi tröôøng vaên hoaù, xaõ hoäi : Ñaây laø nhoùm yeáu toá quan troïng taïo laäp neân nhaân caùch, sôû thích, loái soáng cuûa con ngöôøi. Ñaëc bieät ôû ñaây ñöôïc hieåu laø nhöõng ngöôøi quaûn lyù, nhaân vieân, ngöôøi thôï coù tinh thaàn yeâu ngheà, saùng taïo trong lao ñoäng, seõ goùp phaàn taïo neân moät moâi tröôøng laøm vieäc trong saïch, coù vaên hoaù taïo ñöôïc loøng tin ñoái vôùi Nhaø nöôùc, nhaân daân vaø ñaëc bieät laø nieàm tin ñoái vôùi chính baûn thaân ngöôøi lao ñoäng. -Caùc nhaân toá veà coâng ngheä: Ñaây laø nhoùm nhaân toá quan troïng vaø coù yù nghóa quyeát ñònh ñeán moâi tröôøng caïnh tranh vaø naêng löïc caïnh tranh cuûa 11 doanh nghieäp. Trình ñoä cuûa khoa hoïc coâng ngheä coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán hai yeáu toá caïnh tranh cô baûn ñoù laø giaù baùn vaø chaát löôïng. Ñoái vôùi nhöõng saûn phaåm thoâng thöôøng ai cuõng coù theå saûn xuaát ñöôïc caïnh tranh veà giaù baùn laø ñieàu hieån nhieân. Rieâng ñoái vôùi nhöõng saûn phaåm cao caáp ñoøi hoûi coâng ngheä cao caïnh tranh veà giaù khoâng coøn laø öu theá maø chuyeån sang caïnh tranh veà chaát löôïng, caïnh tranh giöõa caùc saûn phaåm vaø dòch vuï coù haøm löôïng khoa hoïc vaø coâng ngheä cao. Kyõ thuaät vaø coâng ngheä môùi seõ giuùp cho caùc doanh nghieäp naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, giaûm giaù thaønh…Ñaây laø tieàn ñeà ñeå caùc doanh nghieäp oån ñònh vaø naâng cao naêng löïc caïnh tranh cho mình. 1.2.1.2.Moâi tröôøng vi moâ Caùc nhaân toá thuoäc moâi tröôøng naøy taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp, vì vaäy chuùng aûnh höôûng ñeán khaû naêng caïnh tranh cuûa doanh nghieäp.Ñoái vôùi ngaønh cheá bieán goã boán yeáu toá cô baûn sau seõ aûnh höôûng ñeán khaû naêng caïnh tranh cuûa doanh nghieäp, ñoù laø :aûûnh höôûng cuûa saûn phaåm thay theá, aûnh höôûng cuûa ñoái thuû caïnh tranh, aûnh höôûng cuûa caùc nhaø cung caáp, aûnh höôûng cuûa ngaønh coâng nghieäp hoã trôï.Vieäc phaân tích, ñaùnh giaù chính xaùc caùc yeáu toá naøy seõ giuùp cho caùc doanh nghieäp nhaän ra maët maïnh, maët yeáu, nhöõng cô hoäi vaø nguy cô maø doanh nghieäp mình ñang phaûi ñoái dieän. -Aûnh höôûng cuûa saûn phaåm thay theá : Söï xuaát hieän caùc saûn phaåm thay theá taïo neân söùc eùp caïnh tranh lôùn cho caùc doanh nghieäp, laø moái ñe doïa tröïc tieáp ñeán khaû naêng phaùt trieån, khaû naêng caïnh tranh vaø möùc lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp. Thoâng thöôøng ngöôøi mua quan taâm ñeán giaù baùn, chaát 12 löôïng,maãu maõ saûn phaåm cuûa doanh nghieäp. Neáu moät trong nhöõng yeáu toá naøy keùm caïnh tranh hôn saûn phaåm thay theá, hoï seõ quay sang söû duïng saûn phaåm thay theá, do ñoù laøm aûnh höôûng ñeán khaû naêng tieâu thuï saûn phaåm, doanh thu vaø lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp cuõng seõ giaûm theo. Ñaëc bieät coù nhöõng saûn phaåm coù khaû naêng thay theá hoaøn toaøn saûn phaåm cuûa doanh nghieäp khi ñoù nguy cô bò ñe doaï ñeán söï toàn taïi cuûa doanh nghieäp laø khoâng traùnh khoûi. -Aûnh höôûng cuûa ñoái thuû caïnh tranh : Ñoái thuû caïnh tranh ôû ñaây laø caùc doanh nghieäp ñaõ coù ñaõ coù vò theá chaéc chaén treân thò tröôøng hoaït ñoäng trong cuøng ngaønh kinh doanh.Thoâng thöôøng cöôøng ñoä caïnh tranh giöõa caùc doanh nghieäp seõ phuï thuoäc vaøo soá löôïng caùc doanh nghieäp tham gia caïnh tranh, toác ñoä taêng tröôûng cuûa ngaønh. Neáu trong ngaønh coù nhöõng doanh nghieäp coù chi phí coá ñònh lôùn thöôøng taêng möùc ñoä caïnh tranh do aùp löïc thu hoài voán nhanh. Hôn nöõa söï ña daïng cuûa ñoái thuû caïnh tranh seõ laøm cho doanh nghieäp gaëp khoù khaên trong vaán ñeà döï baùo, thöông löôïng…Ñeå coù theå tham gia caïnh tranh coù hieäu quaû doanh nghieäp caàn phaân tích, ñaùnh giaù chính xaùc ñoái thuû caïnh tranh, xaùc ñònh ñöôïc vò trí hieän taïi cuûa doanh nghieäp mình töø ñoù ñònh ra ñöôïc höôùng ñi ñuùng ñaén vaø phuø hôïp vôùi doanh nghieäp mình. -Aûnh höôûng cuûa nhaø cung caáp : Nhaø cung caáp laø nhöõng caù nhaân hay toå chöùc cung öùng caùc loaïi yeáu toá ñaàu vaøo cho doanh nghieäp nhö nguyeân lieäu, vaät lieäu, maùy moùc thieát bò, dòch vuï… Thoâng thöôøng aûnh höôûng cuûa nhaø cung caáp thöôøng theå hieän qua giaù caû, chaát löôïng, thôøi gian giao haøng maø nhaø cung caáp thöïc hieän ñoái vôùi doanh nghieäp. Aûnh höôûng cuûa nhaø cung caáp lôùn hay nhoû phuï thuoäc vaøo möùc ñoä quan troïng cuûa caùc yeáu toá ñaàu vaøo cuûa 13 doanh nghieäp maø hoï cung caáp hay khi hoï laø nhaø cung caáp ñoäc quyeàn khi ñoù hoï coù theá löïc ñaùng keå ñoái vôùi doanh nghieäp. -Aûnh höôûng cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp hoã trôï : Ngaønh coâng nghieäp hoã trôï goùp phaàn taïo neân söùc maïnh caïnh tranh cho doanh nghieäp. Ngaønh coâng nghieäp naøy bao goàm ngaønh coâng nghieäp cheá taïo maùy, cheá taïo vaät lieäu phuï, cheá taïo saûn phaåm thoâ…Neáu ngaønh coâng nghieäp hoã trôï naøy toát seõ giuùp cho doanh nghieäp giaûm chi phí ñaàu vaøo, oån ñònh saûn xuaát. 1.2.2.Caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp Xuaát phaùt töø ñaëc ñieåm vaø noäi dung hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp cheá bieán goã, coù theå toång hôïp caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp nhö sau: -Nguoàn nguyeân lieäu ñaàu vaøo : Nguoàn nguyeân lieäu ñaàu vaøo aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán chaát löôïng vaø giaù caû cuûa saûn phaåm.Rieâng ñoái vôùi ngaønh cheá bieán goã nguoàn nguyeân lieäu ñaàu vaøo aûnh höôûng cöïc kyø quan troïng ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Vì nguoàn nguyeân lieäu naøy ngaøy caøng khan hieám, khaû naêng taùi sinh chaäm, luoân naèm trong tình traïng cung khoâng ñuû caàu. Ñaây laø yeáu toá aûnh höôûng lôùn nhaát ñeán khaû naêng caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. -Chaát löôïng saûn phaåm: Chaát löôïng saûn phaåm phuï thuoäc raát lôùn vaøo chaát löôïng nguyeân lieäu. Tuy nhieân vaán ñeà quaûn lyù chaát löôïng taïi doanh nghieäp cuõng khoâng theå xem nheï, caàn phaûi ñöôïc thöïc hieän moät caùch chaët cheõ, töøng khaâu moät nhaèm ñöa ñeán cho khaùch haøng nhöõng saûn phaåm phuø hôïp vôùi nhu caàu vaø phuø hôïp vôùi naêng löïc cuûa doanh nghieäp. 14 -Giaù caû cuûa saûn phaåm: Ñaây laø yeáu toá quan troïng taïo neân lôïi theá caïnh tranh cho doanh nghieäp. Giaù caû cuûa saûn phaåm phuï thuoäc chuû yeáu vaøo giaù nguyeân lieäu, giaù vaät lieäu phuï, giaù nhaân coâng…ngoaøi ra nhöõng chi phí ñieän nöôùc, chi phí thueâ maët baèng, nhaø xöôøng, vaên phoøng cuõng aûnh höôûng ñeán giaù thaønh cuûa saûn phaåm. -Thöông hieäu cuûa doanh nghieäp: Vieäc xaây döïng vaø phaùt trieån thöông hieäu laø moät nhu caàu böùc baùch cuûa caùc doanh nghieäp nhaát laø trong boái caûnh hoäi nhaäp.Thöông hieäu maïnh seõ giuùp caùc doanh nghieäp cuõng coá vò trí vaø söùc maïnh caïnh tranh treân thò tröôøng. Ñeå xaây döïng vaø phaùt trieån thöông hieäu caùc doanh nghieäp caàn taäp trung vaøo caùc giaûi phaùp sau: Moät laø, doanh nghieäp phaûi phaùt trieån saùng taïo nhaõn hieäu.Nhaõn hieäu phaûi coù tính chuyeân nghieäp vaø caù tính ñeå cho ngöôøi tieâu duøng ghi nhôù vaø nhaän ra saûn phaåm cuûa mình. Hai laø,thöông hieäu phaûi khôi daäy caûm xuùc cuûa khaùch haøng. Ba laø, doanh nghieäp phaûi coi thöông hieäu nhö laø coâng cuï baûo veä lôïi ích cuûa mình. Do ñoù vieäc ñaêng kyù baûo hoä thöông hieäu laø raát caàn thieát, vaø doanh nghieäp cuõng caàn naâng cao nhaän thöùc veà baûo hoä nhaõn hieäu haøng hoaù cuûa mình, nhaõn hieäu laø taøi saûn cuûa doanh nghieäp. -Nguoàn löïc cuûa doanh nghieäp : Phaân tích vaø ñaùnh giaù chính xaùc caùc nguoàn löïc cuûa doanh nghieäp ( nguoàn nhaân löïc vaø nguoàn löïc vaät chaát) laø cô sôû quan troïng ñeå caùc doanh nghieäp hieåu roõ nguoàn löïc tieàm taøng cuûa mình, nhöõng ñieåm maïnh,ñieåm yeáu so vôùi ñoái thuû caïnh tranh ñeå töø ñoù chuû ñoäng thöïc hieän vieäc ñaøo taïo, taùi ñaøo taïo cho nhaân vieân; ra caùc quyeát ñònh veà ñaàu tö, veà saûn xuaát phuø hôïp vôùi khaû naêng cuûa doanh nghieäp mình. 15 -Chaát löôïng dòch vuï: Chaát löôïng dòch vuï ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc taïo ra lôïi theá caïnh tranh cho doanh nghieäp.Chaát löôïng dòch vuï toát seõ laøm cho khaùch haøng an taâm ,tin töôûng vaøo saûn phaåm cuûa doanh nghieäp vaø doanh nghieäp cuõng ñaït ñöôïc muïc ñích laø baùn ñöôïc haøng vaø xaây döïng ñöôïc uy tín ñoái vôùi khaùch haøng. Do ñoù caùc doanh nghieäp caàn taêng cöôøng caùc hoaït ñoäng dòch vuï tröôùc, trong vaø sau baùn haøng nhö dòch vuï chaøo haøng, dòch vuï cung öùng, dòch vuï haäu maõi… Vieäc phaân tích, ñaùnh giaù chính xaùc caùc yeáu toá taïo neân naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp laø cô sôû ñeå caùc doanh nghieäp kòp thôøi nhìn nhaän nhöõng ñieåm maïnh, ñieåm yeáu cuûa mình so vôùi ñoái thuû caïnh tranh ñeå töø ñoù ñöa ra nhöõng giaûi phaùp cho doanh nghieäp trong vieäc naâng cao söùc caïnh tranh cuûa mình. 1.3. Ñaùnh giaù tình hình chung veà ngaønh cheá bieán goã Vieät nam Ngaønh cheá bieán goã cuûa Vieät Nam trong nhöõng naêm gaàn ñaây ñaõ vöôn leân thaønh moät trong nhöõng ngaønh daãn ñaàu veà xuaát khaåu. Vôùi toång kinh ngaïch xuaát khaåu veà laâm saûn taêng töø 61 trieäu USD naêm 1996 leân 1.034 trieäu USD naêm 2004 vaø 1.570 trieäu USD naêm 2006 . Thò tröôøng xuaát khaåu lôùn nhaát vaãn laø thò tröôøng Myõ naêm 2004 laø khoaûng 360 trieäu USD thì ñeán naêm 2006 ñaõ vaøo khoaûng 550 trieäu USD. Theo coâng boá taïi quyeát ñònh soá 1970/QÑ/BNN-KL-LN ngaøy 06 thaùng 7 naêm 2006, tính ñeán ngaøy 31 thaùng 12 naêm 2005, dieän tích röøng toaøn quoác laø 12,61 trieäu ha, trong ñoù 10,28 trieäu ha röøng töï nhieân vaø 2,33 trieäu ha röøng troàng.Toång tröõ löôïng goã 813,3 trieäu m 3, röøng töï nhieân chieám 94 %, röøng troàng 6%.Goã taäp trung chuû yeáu ôû 3 vuøng laø Taây Nguyeân chieám 16 33,8 %, Baéc trung boä 23% vaø Nam trung boä 17,4% toång tröõ löôïng.Haøng naêm khai thaùc bình quaân 300.000 m3 goã röøng töï nhieân. Vaø con soá naøy cuõng seõ ñöôïc khoáng cheá laïi ñeå baûo veä moâi tröôøng vaø phaùt trieån beàn vöõng. Vôùi tröõ löôïng naøy chæ ñuû ñeå phuïc vuï cho nhu caàu xaây döïng, saûn xuaát ñoà goã trong nöôùc. Boä Noâng nghieäp vaø phaùt trieån noâng thoân cuõng ñang trieån khai chöông trình troàng môùi 5 trieäu ha röøng vaø ñeán naêm 2010 Vieät nam seõ coù theâm 2 trieäu ha röøng phoøng hoä, vaø 3 trieäu ha röøng saûn xuaát. Nhö vaäy roõ raøng Vieät nam ñang raát thieáu nguoàn nguyeân lieäu. Haøng naêm Vieät nam phaûi nhaäp goã nguyeân lieäu khoaûng 250.000 m3 ñeán 300.000 m3 goã caùc loaïi töø caùc nöôùc laân caän nhö Malaysia (khoaûng 60 trieäu USD), Laøo (khoaûng 36 trieäu USD), Campuchia (khoaûng 29 trieäu USD), Indonesia ( khoaûng 18 trieäu USD). Nhöng nguoàn nguyeân lieäu nhaäp khaåu naøy cuõng ngaøy caøng haïn cheá do nguoàn taøi nguyeân röøng ngaøy caøng caïn kieät vaø moät trong nhöõng bieän phaùp höõu hieäu ñeå quaûn lyù nguoàn taøi nguyeân naøy laø vieäc caáp chöùng chæ röøng (Forest certification) cho röøng troàng. Vieät nam cuõng seõ löïa choïn thò tröôøng goã nguyeân lieäu coù chöùng chæ FSC. Khi ñoù saûn phaåm goã cuûa Vieät Nam môùi coù theå tham gia vaøo caùc thò tröôøng lôùn hôn ñöôïc. Chöùng chæ röøng (Forest certification) chính laø söï xaùc nhaän baèng vaên baûn raèng moät ñôn vò quaûn lyù röøng ñöôïc caáp chöùng chæ ñaõ ñaùp öùng ñaày ñuû nhöõng tieâu chuaån veà quaûn lyù röøng beàn vöõng. Giaáy chöùng nhaän naøy laø thoâng ñieäp baûo ñaûm vôùi ngöôøi tieâu duøng vaø taát caû nhöõng ai quan taâm ñeán baûo veä röøng vaø moâi tröôøng raèng saûn phaåm röøng cuûa ñôn vò ñöôïc caáp chöùng chæ ñaõ ñöôïc saûn xuaát treân cô sôû röøng ñöôïc taùi taïo laâu daøi, khoâng aûnh höôûng ñeán 17 chöùc naêng sinh thaùi cuûa röøng, moâi tröôøng xung quanh vaø khoâng laøm suy giaûm tính ña daïng sinh hoïc. Hieän nay ôû Vieät nam coù coâng ty troàng röøng Quy Nhôn trôû thaønh coâng ty ñaàu tieân taïi Vieät nam nhaän chöùng chæ röøng cuûa Hoäi ñoàng quaûn trò röøng theá giôùi ( FSC). Vaø moät soá caùc chuû röøng sau ñang höôùng tôùi vieäc caáp chöùng chæ röøng, ñoù laø : § Coâng ty Laâm Nghieäp Sô pai. § Coâng ty Laâm Nghieäp Haø Nöøng. § Coâng ty Laâm Nghieäp Kroâng Boâng. § Coâng ty Laâm Nghieäp Baûo Laâm. § Coâng ty Laâm Nghieäp Ñakwil. Hieän nay, ngöôøi tieâu duøng ñaõ nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa caùc saûn phaåm ñoà goã coù chöùng chæ röøng, thaäm chí hoï coøn taåy chay vieäc söû duïng saûn phaåm goã khoâng coù nguoàn goác xuaát xöù. Do ñoù taïi Vieät Nam ñaõ thaønh laäp maïng löôùi kinh doanh laâm saûn Vieät Nam VFTN( Viet nam Forest and trade network) vaøo thaùng 10 naêm 2005. Ñaây laø 1 trong 25 maïng löôùi kinh doanh laâm saûn thuoäc maïng löôùi kinh doanh laâm saûn toaøn caàu GFTN (Global Forest anh trade network )hoaït ñoäng ôû gaàn 30 quoác gia tieâu duøng vaø saûn xuaát goã ôû Chaâu AÂu, chaâu AÙ, chaâu Phi, chaâu Myõ. GFTN ñöôïc thaønh laäp vaøo naêm 1991 taïi Anh vaø vaøo cuoái thaäp kyû 90 coù maët ôû khaép chaâu AÂu, Myõ, Nhaät baûn, Brazil, Ñoâng nam AÙ. Maïng löôùi kinh doanh laâm saûn toaøn caàu taäp trung vaøo 5 lónh vöïc chieán löôïc sau: 18 - Hôïp taùc vôùi caùc coâng ty phaân ñoaïn chuoãi cung caáp nhaèm loaïi boû laâm saûn bò buoân baùn vaø khai thaùc traùi pheùp. - Xaây döïng vaø quaûng baù chöùng chæ FSC. - Xaùc ñònh, giaùm saùt vaø aùp duïng phöông phaùp tieáp caän quaûn lyù röøng coù traùch nhieäm vaø thu mua laâm saûn. - Taïo moái quan heä hôïp taùc cuøng coù lôïi giöõa doanh nghieäp , toå chöùc phi chính phuû, nhaø quaûn lyù thöông maïi, nhaø taøi trôï … ñeå huy ñoäng nguoàn löïc kyõ thuaät, taøi chính vaø nhaân löïc. - Taäp trung vaøo caùc hoaït ñoäng mang laïi lôïi ích cho nhöõng khu röøng coù giaù trò vaø ñang bò ñe doïa. Taïi Vieät Nam vôùi hôn 1.200 coâng ty tham gia vaøo ngaønh cheá bieán goã caàn hôn 2 trieäu m3 goã /naêm , do ñoù löôïng nhaäp khaåu goã nguyeân lieäu ngaøy caøng nhieàu. VFTN ñaõ giuùp cho caùc nhaø saûn xuaát tìm kieám nguoàn goã hôïp phaùp vaø beàn vöõng quan troïng ôû Vieät Nam vaø caû vuøng Ñoâng Nam AÙ. Hieän nay Vieät Nam ñaõ coù 4 thaønh vieân ñaàu tieân tham gia vaøo VFTN ñoù laø: - Coâng ty Thanh Hoøa ( Chuyeân mua baùn goã) - Coâng ty ScanCom Vieät Nam ( Cheá bieán goã vaø ñoà goã). - Coâng ty Tröôøng Thaønh ( Cheá bieán goã vaø ñoà goã). - Coâng ty Ñaïi thaønh ( Cheá bieán goã vaø ñoà goã). Qua nhöõng ghi nhaän neâu treân cuõng cho thaáy raèng Vieät Nam ñang coá gaéng noã löïc ñeå hoøa mình vaøo luaät chôi chung cuûa theá giôùi, maëc duø khaû 19 naêng cuõng coøn raát haïn cheá. Ñieàu ñoù cho thaáy raèng Vieät Nam ñang höôùng ñeán söï taêng tröôûng beàn vöõng, taêng tröôûng kin._.h teá ñi ñoâi vôùi vieäc naâng cao khaû naêng caïnh tranh, ñaëc bieät trong ngaønh cheá bieán goã coøn raát sô khai naøy. 20 CHÖÔNG 2 ÑAÙNH GIAÙ NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP CHEÁ BIEÁN GOà TÆNH LAÂM ÑOÀNG 2.1. Tình hình saûn xuaát, cheá bieán cuûa caùc doanh nghieäp cheá bieán goã Laâm Ñoàng 2.1.1. Nguyeân lieäu Hoøa vaøo söï phaùt trieån chung cuûa ngaønh cheá bieán goã Vieät nam, ngaønh cheá bieán goã Laâm Ñoàng cuõng coù nhöõng böôùc tieán boä roõ reät. Tröôùc nhöõng naêm 1995 toaøn boä tænh Laâm Ñoàng chæ coù khoaûng vaøi chuïc doanh nghieäp cheá bieán goã hoaït ñoäng. Nguoàn nguyeân lieäu maø caùc doanh nghieäp naøy söû duïng chuû yeáu ñöôïc khai thaùc töø röøng töï nhieân vôùi khoái löôïng 100.000 m3 – 150.000 m3 / naêm. Nguoàn nguyeân lieäu naøy khoâng ñöôïc ñöa vaøo saûn xuaát heát maø noù ñöôïc baùn ra ngoaøi tænh vôùi tröõ löôïng lôùn goã troøn nguyeân lieäu. Phaàn coøn laïi ñöôïc caùc doanh nghieäp ñöa vaøo cheá bieán döôùi daïng cöa xeû thoâ, chuû yeáu laø caùc saûn phaåm goã xaây döïng cô baûn ( nhö coát pha…) Vôùi khoái löôïng nguyeân lieäu khai thaùc töông ñoái lôùn so vôùi caùc doanh nghieäp luùc ñoù thì quaû laø raát laõng phí. Trong khi khaû naêng saûn xuaát khoâng coù, caùc doanh nghieäp phaûi baùn goã troøn nguyeân lieäu ra khoûi tænh laøm giaûm naêng suaát saûn xuaát vaø giaûm giaù trò saûn phaåm mang laïi cho tænh. Nhöng töø naêm 1995 ñeán nay, soá doanh nghieäp vaø caùc cô sôû cheá bieán ñaõ taêng leân roõ reät. Hieän nay toaøn tænh ñaõ coù 47 doanh nghieäp cheá bieán goã, 251 cô sôû saûn xuaát haøng moäc gia duïng vaø thuû coâng myõ ngheä. Vôùi soá löôïng doanh nghieäp nhieàu nhö vaäy nhöng tröõ löôïng nguyeân lieäu ngaøy nay khoâng 21 coøn nhieàu nhö tröôùc ñaây nöõa. Haøng naêm goã nguyeân lieäu ñöôïc khai thaùc töø caùc nguoàn sau: + Goã khai thaùc chính töø röøng töï nhieân khoaûng töø 15.000 m3 – 20.000 m3 / naêm + Goã taän thu taän duïng, goã veä sinh röøng … khoaûng 10.000m3 / naêm + Goã röøng troàng khoaûng 15.000m3 – 20.000m3 / naêm. Nhö vaäy löôïng nguyeân lieäu ñöôïc khai thaùc töø röøng Laâm Ñoàng moät naêm khoaûng 40.000m3 – 50.000m3 / naêm giaûm 3 laàn so vôùi tröôùc ñaây, trong khi soá doanh nghieäp cheá bieán taêng gaáp 5 laàn. Theo soá lieäu ñieàu tra cuûa Sôû noâng nghieäp vaø phaùt trieån noâng thoân tænh Laâm Ñoàng thì nguoàn nguyeân lieäu naøy ñöôïc ñöa vaøo cheá bieán haøng naêm khoaûng 60%, coøn 40% laø ñöôïc xuaát thoâ ra khoûi tænh chuû yeáu laø goã laù roäng vaø goã nguyeân lieäu giaáy. Ñieàu ñoù cho thaáy raèng nguoàn nguyeân lieäu ñöôïc cung öùng töø ñòa phöông ngaøy caøng ít ñi, vaø noù seõ caøng ít neáu nhö caùc doanh nghieäp cheá bieán goã khoâng taän duïng trieät ñeå nguoàn nguyeân lieäu ít oûi naøy vaøo cheá bieán maø baùn goã troøn ra ngoaøi tænh laøm giaûm hieäu quaû kinh teá – xaõ hoäi cuûa tænh vaø laøm giaøu cho caùc ñòa phöông khaùc. 2.1.2. Coâng ngheä Tröôùc tình hình thieáu huït nguyeân lieäu, moät soá doanh nghieäp trong tænh cuõng ñaõ bieát söû duïng maùy moùc thieát bò, coâng ngheä môùi ñeå saûn xuaát ra nhöõng saûn phaåm nhaèm tieát kieäm hôn nguoàn nguyeân lieäu ít oûi naøy. 22 Trong 47 doanh nghieäp cheá bieán thì môùi chæ coù 8 doanh nghieäp ñi vaøo saûn xuaát tinh cheá , coù ñaàu tö ñoåi môùi thieát bò. Nhöng nhìn chung coâng ngheä cheá bieán cuûa caùc doanh nghieäp vaãn coøn raát laïc haäu. Maùy moùc thieát bò duøng cho vieäc cöa xeû goã chuû löïc vaãn laø maùy CD 4 vaø maùy cöa ñóa . Maùy moùc thieát bò duøng cho saûn xuaát haøng tinh cheá cuõng döøng laïi ôû möùc ñoä khieâm toán, bao goàm maùy baøo 4 maët, maùy tubi, maùy gheùp doïc, maùy gheùp ngang, maùy chaø nhaùm vaø heä thoáng loø saáy hôi nöôùc, loø saáy nhieät… Nhöõng maùy moùc thieát bò duøng trong saûn xuaát haøng moäc cuõng chæ môùi döøng laïi ôû maùy baøo cuoán, caùc loaïi maùy caàm tay, moät soá maùy moùc thieát bò ñôn giaûn duøng ñeå saûn xuaát caùc maët haøng moäc chi tieát. 2.1.3. Saûn phaåm Saûn phaåm chuû yeáu hieän nay cuûa caùc doanh nghieäp cuõng chæ laø goã xaây döïng ( vaùn , ñaø…) phoâi goã; caùc doanh nghieäp ñi vaøo saûn xuaát tinh cheá thì coù theâm saûn phaåm vaùn gheùp thanh, vaùn saøn, saûn phaåm haøng moäc cuõng chæ döøng laïi ôû haøng trang trí noäi thaát, ñoà duøng vaên phoøng… tieâu thuï trong nöôùc, löôïng haøng xuaát khaåu raát ít, coù chaêng cuõng chæ laø moät löôïng nhoû vaùn saøn vaø moät soá saûn phaåm moäc chi tieát. Saûn phaåm cuûa caùc doanh nghieäp gaàn nhö gioáng nhau, chöa coù doanh nghieäp naøo coù saûn phaåm rieâng bieät noåi baät, do ñoù maët baèng phaùt trieån cuûa caùc doanh nghieäp gaàn nhö gioáng nhau, chöa coù doanh nghieäp naøo noåi baät coù theå caïnh tranh ñöôïc vôùi caùc doanh nghieäp cheá bieán goã cuûa tænh khaùc nhö Hoaøng Anh Gia Lai, goã Ñöùc Thaønh cuûa TP.HCM… 23 Toùm laïi : Maëc duø ñaõ coù moät soá doanh nghieäp ñaàu tö ñoåi môùi coâng ngheä taïo ra caùc saûn phaåm môùi nhö vaùn gheùp thanh, vaùn saøn, haøng trang trí noäi thaát… nhöng nhìn chung caùc saûn phaåm naøy chöa ña daïng vaø saéc saûo, coâng ngheä cheá bieán vaãn coøn thaáp so vôùi maët baèng coâng ngheä chung trong nöôùc. Vieäc hình thaønh quaù nhieàu doanh nghieäp cheá bieán goã treân ñòa baøn Laâm Ñoàng ñaõ gaây ra tình traïng maát caân ñoái veà cung caàu nguyeân lieäu moät caùch traàm troïng. Nhöng vôùi nhöõng tieàm naêng maø Laâm ñoàng ñang coù, nhöõng lôïi theá ñaëc tröng cuûa vuøng phaùt trieån kinh teá Laâm nghieäp thì vaãn phaûi coi ñaây laø moät trong nhöõng ngaønh kinh teá troïng ñieåm cuûa tænh vaø caàn phaûi ñöôïc nghieân cöùu, quan taâm giuùp ñôõ vaø tìm ra giaûi phaùp ñeå phaùt trieån hôn nöõa nhaèm ñöa ngaønh cheá bieán goã Laâm Ñoàng caïnh tranh ñöôïc vôùi caùc doanh nghieäp cheá bieán goã trong caû nöôùc. Baûng 2.1. Baûng toång hôïp soá löôïng doanh nghieäp vaø cô sôû cheá bieán goã treân ñòa baøn tænh Laâm Ñoàng qua caùc naêm Trong ñoùNaêm Toång soá ñôn vò Soá doanh nghieäp Soá cô sôû 1999 70 16 54 2000 79 24 55 2001 77 27 50 2002 119 32 87 2003 109 33 76 2004 116 31 85 2005 288 38 250 2006 298 47 251 Nguoàn : Sôû Noâng nghieäp vaø phaùt trieån noâng thoân tænh Laâm ñoàng 24 Baûng 2.2. Tình hình saûn xuaát , cheá bieán, tieâu thuï cuûa caùc doanh nghieäp qua caùc naêm Naêm 2002 Nhaäp Xuaát cheá bieán Xuaát khaùc Toàn cuoái naêm TT TEÂN NGUYEÂN LIEÄU ÑVT Soá löôïng Giaù trò 1000ñ Soá löôïng Giaù trò 1000ñ Soá löôïng Giaù trò 1000ñ Soá löôïng Giaù trò 1000ñ 1 Goã troøn caùc loaïi m3 45.919,39 36.571.532 32.482,3 25.837.462 11.069,4 10.044.640 2.367,7 1.822.616,0 2 Goã xeû caùc loaïi m3 1.613 3.648.216 914 2.089.373 0 0 698 1.558.843 Toång coäng 40.219.748 27.926.835 10.044.640 3.381.459 Nhaäp Xuaát baùn Xuaát khaùc Toàn cuoái naêm TT TEÂN THAØNH PHAÅM ÑVT Soá löôïng Giaù trò 1000ñ Soá löôïng Giaù trò1000ñ Soá löôïng Giaù trò 1000ñ Soá löôïng Giaù trò 1000ñ 1 Goã xeû caùc loaïi m3 23.489,51 34.682.520 21.361,26 31.770.913 2.128,25 2.911.607 2 Saûn phaåm tinh cheá m3 936,218 2.854.530 575,516 1.893.429 360,702 961100 3 Saûn phaåm moäc boä 14.749 8.331.499 7.021 6.133.175 238 300.050 4 Vaùn boùc m3 25,213 14.557 7.474 1.698.423 16 199.851 5 Vaùn daùn m3 25,213 14.557 0 0 6 Vaùn laïng m3 7 Toång coäng 45.883.106 41.510.497 4.372.608 Nguoàn : Sôû Noâng nghieäp vaø phaùt trieån noâng thoân tænh Laâm ñoàng 25 Naêm 2004 Nhaäp Xuaát cheá bieán Xuaát khaùc Toàn cuoái naêm TT TEÂN NGUYEÂN LIEÄU ÑVT Soá löôïng Giaù trò 1000ñ Soá löôïng Giaù trò 1000ñ Soá löôïng Giaù trò 1000ñ Soá löôïng Giaù trò 1000ñ 1 Goã troøn caùc loaïi m3 46.828 52.931.000 33.837 33.031.000 11.590 17.359.000 4.054 4.774.000 2 Goã xeû caùc loaïi m3 1.629 4.451.000 1.570 4.382.000 0 0 173 217.000 Toång coäng 57.382.000 37.413.000 17.359.000 4.991.000 Nhaäp Xuaát baùn Xuaát khaùc Toàn cuoái naêm TT TEÂN THAØNH PHAÅM ÑVT Soá löôïng Giaù trò 1000ñ Soá löôïng Giaù trò 1000ñ Soá löôïng Giaù trò 1000ñ Soá löôïng Giaù trò 1000ñ 1 Goã xeû caùc loaïi m 3 20.682 45.682.000 20.351 43.599.000 2.888 5.861.000 2 Saûn phaåm tinh cheá m3 1.093 3.955.000 1.090 3.861.000 184 787.000 m3 51 177.000 53 177.000 13 80.000 Caùi 11.236 6.262.000 11.140 6.119.000 96 143.0003 Saûn phaåm moäc m2 11.212 2.177.000 11.212 2.177.000 0 0 4 Vaùn boùc m3 5 Vaùn daùn m3 6 Vaùn laïng m3 7 Toång coäng 58.253.000 55.933.000 6.871.000 Nguoàn : Sôû Noâng nghieäp vaø phaùt trieån noâng thoân tænh Laâm ñoàng 26 Naêm 2006 Nhaäp Xuaát cheá bieán Xuaát khaùc Toàn cuoái naêm TT TEÂN NGUYEÂN LIEÄU ÑVT Soá löôïng Giaù trò 1000ñ Soá löôïng Giaù trò 1000ñ Soá löôïng Giaù trò 1000ñ Soá löôïng Giaù trò 1000ñ 1 Goã troøn caùc loaïi m3 47.855 53.719.268 35.268 36.481.869 7.082 9.318.828 5.505 7.918.571 2 Goã xeû caùc loaïi m3 4.939 7.062.628 4.358 5.537.784 0 0 582 1.524.844 3 Goã hoäp m3 500 1.800.000 200 720.000 0 0 300 1.080.000 4 Vaùn boùc m3 300 300.000 300 300.000 0 0 0 0 Toång coäng 62.881.896 43.039.653 9.318.828 10.523.415 Nhaäp Xuaát baùn Xuaát khaùc Toàn cuoái naêm TT TEÂN THAØNH PHAÅM ÑVT Soá löôïng Giaù trò 1000ñ Soá löôïng Giaù trò 1000ñ Soá löôïng Giaù trò 1000ñ Soá löôïng Giaù trò 1000ñ 1 Goã xeû caùc loaïi m3 21.651,51 47.757.125 18.794,85 41.619.211 2.856,66 6.137.914 2 Saûn phaåm tinh cheá m3 2.396,95 7.732.236 2.265,88 7.518.000 131,07 214.236 caùi 4.440 6.765.714 3.108 4.736.000 1.332 2.029.714 boä 1.447 854.715 1.386 792.144 61.00 62.571 m2 8.775 8.106.600 8.775 8.106.600 0 0 3 Saûn phaåm moäc m3 2.584 6.051.153 3.323 3.997.520 634 2.053.634 4 Vaùn boùc m3 5 Vaùn daùn m3 250 550.000 250 550.000 0 0 6 Vaùn laïng m3 158,43 237.648 95,13 142.692 63,30 94.956 7 Toång coäng 78.055.192 67.462.167 10.593.025 Nguoàn : Sôû Noâng nghieäp vaø phaùt trieån noâng thoân tænh Laâm ñoàng 27 2.2. Nhöõng ñaëc tröng chuû yeáu chieám öu theá so vôùi caùc doanh nghieäp ôû khu vöïc khaùc trong nöôùc 2.2.1. Tieàm naêng phaùt trieån nguoàn nguyeân lieäu Laâm Ñoàng laø moät tænh mieàn nuùi vôùi dieän tích töï nhieân 976.479ha, trong ñoù dieän tích röøng töï nhieân 617.000ha chieám 63% dieän tích töï nhieân, tröõ löôïng töông ñöông 50 trieäu m3 trong ñoù dieän tích röøng coù khaû naêng kinh doanh treân 330.000 ha vôùi tröõ löôïng khoaûng 30 trieäu m3 goã vaø nhieàu loaïi laâm saûn khaùc. Laø moät tænh coù dieän tích ñaát röøng lôùn ñöùng thöù 3 trong caû nöôùc, Laâm Ñoàng ñang noã löïc taïo ra vuøng nguyeân lieäu taïi choã ngaøy caøng nhieàu nhaèm phuïc vuï cho nhu caàu saûn xuaát. Khi ñoù vieäc cung öùng nguoàn nguyeân lieäu seõ ñöôïc chuû ñoäng hôn, giaûm ñöôïc chi phí vaän chuyeån töø ñoù daãn ñeán vieäc giaûm giaù thaønh trong saûn xuaát. Röøng Laâm Ñoàng thuoäc loaïi ña daïng sinh hoïc, coù treân 400 loaøi caây goã, trong ñoù coù moät soá loaïi goã quyù nhö Pômu xanh, caåm lai, goã sao, thoâng 2 laù , thoâng 3 laù, daàu…. Ngoaøi ra coøn coù nhieàu loaïi laâm thoå saûn khaùc ngoaøi goã. Söï ña daïng veà chuûng loaïi goã naøy taïo ñieàu kieän cho ngaønh cheá bieán goã Laâm Ñoàng ña daïng hoùa saûn phaåm, ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu tieâu thuï ngaøy caøng cao vaø ña daïng cuûa khaùch haøng . Ñaát ñai vaø khí haäu Laâm Ñoàng thích hôïp cho vieäc phaùt trieån caùc loaïi caây laâm nghieäp. Hieän nay Laâm Ñoàng coù khoaûng 255.407 ha ñaát noâng nghieäp vaø coù khaû naêng noâng nghieäp. Ñeán naêm 2010 coù theå khai thaùc theâm töø 30-35 ngaøn ha ñaát ñeå ñöa vaøo saûn xuaát noâng laâm keát hôïp nhaèm thöïc hieän caùc chöông trình muïc tieâu vaø caùc döï aùn kinh teá – xaõ hoäi cuûa tænh, 28 trong ñoù phaùt trieån ngaønh laâm nghieäp theo chieàu saâu vaø beàn vöõng laø moät trong nhöõng muïc tieâu chuû yeáu cuûa Laâm Ñoàng töø nay ñeán naêm 2015. Laâm Ñoàng coù 20 loaïi ñaát khaùc nhau, trong ñoù coù hôn 200 ngaøn ha bazan, ñaây cuõng laø loaïi ñaát thích hôïp cho vieäc phaùt trieån caây coâng nghieäp daøi ngaøy vaø caây laâm nghieäp. Nhieät ñoä bình quaân trong naêm khoaûng töø 17oC – 25oC, khí haäu quanh naêm maùt meõ, ñoä aåm trung bình töø 85% – 87%, löôïng möa nhieàu thích hôïp cho vieäc phaùt trieån caây röøng, toác ñoä taùi sinh cuûa caây röøng raát nhanh sau khai thaùc. Ñaây laø moät öu theá noåi troäi maø ít coù ñòa phöông naøo trong nöôùc ta coù theå saùnh ñöôïc. 2.2.2.Tieàm naêng trong vieäc phaùt trieån giao löu kinh teá Laâm Ñoàng naèm trong vuøng kinh teá Ñoâng Nam Boä, gaén vôùi ñòa baøn kinh teá troïng ñieåm Nam Trung Boä laø khu vöïc naêng ñoäng, coù toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cao vaø laø thò tröôøng tieàm naêng to lôùn. Töø laâu Laâm Ñoàng ñaõ coù moái quan heä beàn chaët veà kinh teá, xaõ hoäi vaø moâi tröôøng sinh thaùi vôùi caùc tænh trong vuøng. Thaønh phoá Ñaø Laït laø trung taâm haønh chính kinh teá – vaên hoùa – xaõ hoäi cuûa tænh caùch Thaønh phoá Hoà Chí Minh 300 Km, Bieân hoøa 270 Km, Vuõng Taøu 340 Km, Nha trang 210 Km. Heä thoáng quoác loä 20,27,28 noái lieàn Laâm Ñoàng vôùi caùc tænh ÑaékLaék, Bình Thuaän, Ninh Thuaän, Ñoàng Nai, vaø Thaønh phoá Hoà Chí Minh ,caùc caûng bieån ôû mieàn Trung, mieàn Nam taïo nhieàu thuaän lôïi trong giao löu kinh teá giöõa Laâm Ñoàng vôùi caùc tænh trong nöôùc vaø quoác teá. Vôùi vò trí ñòa lyù nhö vaäy haún ñaây laø yeáu toá thuaän lôïi cho Laâm Ñoàng trong vieäc trao ñoåi mua baùn haøng hoùa noùi chung, nguyeân lieäu vaø saûn phaåm 29 ñoà goã noùi rieâng vaø ñaây cuõng laø ñòa ñieåm keát noái caùc vuøng nguyeân lieäu lôùn trong nöôùc GiaLai-KonTum - Ñaéklaék - Laâm Ñoàng. 2.2.3.Tieàm naêng veà lao ñoäng Tænh Laâm Ñoàng hieän coù khoaûng 1.200.000 ngöôøi, trong ñoù soá ngöôøi trong ñoä tuoåi lao ñoäng chieám khoaûng 50% daân soá. Lao ñoäng trong ngaønh noâng laâm nghieäp chieám 60%. Ñieàu naøy chöùng toû raèng ngaønh laâm nghieäp Laâm Ñoàng ñang sôû höõu moät ñoäi nguõ lao ñoäng doài daøo, daøy daïn kinh nghieäm, coäng theâm tinh thaàn laøm vieäc caàn cuø, chòu khoù , saùng taïo. Vaø moät ñieàu raát quan troïng ñoù laø tính truyeàn thoáng, gia truyeàn aûnh höôûng ñeán nguoàn lao ñoäng laøm cho löïc löôïng lao ñoäng naøy coù chaát löôïng cao hôn nhöõng lao ñoäng trong ngaønh khaùc. Beân caïnh nhöõng yeáu toá thuaän lôïi veà taøi nguyeân röøng, vò trí ñòa lyù, khí haäu, ñaát ñai, lao ñoäng thì vieäc quy hoaïch phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp cheá bieán laâm saûn Laâm Ñoàng ñeán naêm 2010 laø moät trong nhöõng muïc tieâu naèm trong chieán löôïc phaùt trieån laâm nghieäp Vieät Nam giai ñoïan 2006-2020 ban haønh keøm theo quyeát ñònh soá 18-2007/QÑ-TTg ngaøy 05 thaùng 02 naêm 2007 cuûa Thuû töôùng chính phuû. Do ñoù vieäc quy hoaïch phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp cheá bieán laâm saûn Laâm Ñoàng raát ñöôïc caùc cô quan chöùc naêng quan taâm. Töø ñoù seõ taïo ra nhöõng thuaän lôïi nhö söï quan taâm giuùp ñôõ, hoã trôï caùc doanh nghieäp veà voán, coâng ngheä … taïo ra nhöõng hieäp hoäi, cô cheá thoâng thoaùng taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp thöïc hieän muïc tieâu cuûa mình höôùng ñeán muïc tieâu chung cuûa tænh. 30 2.3. Phaân tích naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp cheá bieán goã tænh Laâm Ñoàng 2.3.1. Caùc yeáu toá caáu thaønh naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp 2.3.1.1. Nguoàn nguyeân lieäu ñaàu vaøo Nguoàn nguyeân lieäu ñaàu vaøo laø moät yeáu toá raát quan troïng aûnh höôûng ñeán chaát löôïng vaø giaù caû cuûa saûn phaåm. Caùc doanh nghieäp saûn xuaát naøo muoán toàn taïi vaø phaùt trieån tröôùc heát ñeàu phaûi quan taâm ñeán nguoàn nguyeân lieäu ñaàu vaøo. Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp cheá bieán goã nguoàn nguyeân lieäu ñaàu vaøo ôû ñaây chuû yeáu laø goã caùc loaïi. Theo keát quaû ñieàu tra khaûo saùt caùc doanh nghieäp (phuï luïc 1), haàu heát caùc doanh nghieäp cheá bieán goã Laâm Ñoàng söû duïng nguoàn nguyeân lieäu taïi choã ñoù laø nguoàn goã töø röøng Laâm Ñoàng, chæ moät soá ít caùc doanh nghieäp coù nhaäp khaåu goã töø nöôùc ngoaøi (khoaûng 3%), vaø khoaûng 20% soá doanh nghieäp ñöôïc khaûo saùt nhaäp goã töø ñòa phöông khaùc. Nhö vaäy nguoàn nguyeân lieäu ñaàu vaøo naøy seõ ñöôïc mua vaøo moät caùch nhanh choùng, giaûm ñöôïc chi phí vaän chuyeån, ñaùp öùng kòp thôøi cho saûn xuaát vaø chaát löôïng nguyeân lieäu ñöôïc baûo ñaûm. Tuy nhieân soá löôïng nguyeân lieäu ñaàu vaøo cuûa caùc doanh nghieäp töông ñoái ít. Naêm 2006, toaøn boä caùc doanh nghieäp trong tænh chæ nhaäp khoaûng 54.000 m3 goã caùc loaïi, trong khi nhu caàu nguyeân lieäu ñaàu vaøo cuûa caùc doanh nghieäp cheá bieán goã trong tænh khoaûng 170.000 m3/ naêm, toång nhu caàu caû nöôùc töø 2.7 trieäu m3 – 2.8 trieäu m3 /naêm. Töø ñoù cho thaáy khaû naêng thu mua nguyeân lieäu cuûa caùc doanh nghieäp cheá bieán goã Laâm Ñoàng töông ñoái yeáu, daãn ñeán thieáu nguyeân lieäu trong saûn xuaát, khoâng khai thaùc heát coâng suaát cuûa maùy moùc thieát bò, nhaø xöôûng, hieäu 31 quaû kinh teá mang laïi khoâng töông xöùng töø ñoù caùc doanh nghieäp naûn loøng khoâng ñaàu tö phaùt trieån theâm nöõa, ñoù laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân chính daãn ñeán trì treä, chaäm phaùt trieån cuûa caùc doanh nghieäp cheá bieán goã Laâm Ñoàng. Cuõng do thieáu chuû ñoäng trong vieäc tìm kieám nguoàn nguyeân lieäu neân haàu heát caùc doanh nghieäp chæ saûn xuaát saûn phaåm nhaèm tieâu thuï trong nöôùc laø chính, neáu coù xuaát khaåu chæ moät soá raát ít saûn phaåm nhö vaùn gheùp thanh, vaùn saøn, truïc maønh, moät soá saûn phaåm moäc chi tieát … hoaëc laø uûy thaùc cho moät doanh nghieäp khaùc xuaát khaåu. Theo keát quaû ñieàu tra chæ coù 3.3% soá doanh nghieäp tröïc tieáp xuaát khaåu, soá coøn laïi laø tieâu thuï trong nöôùc vaø uûy thaùc xuaát khaåu. Cuõng theo keát quaû ñieàu tra giaù nguyeân lieäu trong nöôùc hieän khaù cao, nhaát laø vuøng Laâm Ñoàng giaù nguyeân lieäu coù theå cao nhaát trong caû nöôùc trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Giaù goã thoâng troøn lôùn coù giaù töø 2.500.000 ñoàng – 2.800.000 ñoàng/m3 goã taïi baõi, trong khi ñoù giaù saûn phaåm goã xaây döïng töø 3.000.000 ñoàng – 3.700.000 ñoàng /m3 tuøy theo loaïi. Moãi moät m3 goã troøn nguyeân lieäu seõ saûn xuaát ra ñöôïc toái ña 0,7 m3 goã thaønh phaåm. Nhö vaäy giaù nguyeân lieäu ñaàu vaøo quaù cao, caùc doanh nghieäp saûn xuaát khoù coù laõi. Rieâng ñoái vôùi goã nguyeân lieäu nhaäp khaåu, caùc doanh nghieäp Laâm Ñoàng chuû yeáu nhaäp töø Laøo, Indonesia; giaù cuûa loaïi nguyeân lieäu nhaäp khaåu naøy töông ñoái thaáp hôn trong nöôùc nhöng chi phí vaän chuyeån cao, moãi laàn nhaäp khaåu phaûi nhaäp vôùi khoái löôïng lôùn, caùc doanh nghieäp Laâm Ñoàng hieän khoâng coù ñuû khaû naêng do nguoàn löïc coù haïn vì haàu nhö caùc doanh nghieäp cheá bieán goã Laâm Ñoàng laø doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, neân vaán ñeà thieáu voán saûn xuaát kinh doanh laø moät vaán ñeà khoâng theå traùnh khoûi. 32 Ngaøy nay xu höôùng söû duïng goã FSC ngaøy caøng cao trong khi ôû Vieät Nam chæ môùi coù coâng ty laâm nghieäp Qui Nhôn coù chöùng chæ FSC. Nhö vaäy caùc doanh nghieäp neáu muoán xuaát khaåu phaûi mua ñöôïc nguyeân lieäu coù chöùng chæ FSC. Nguoàn nguyeân lieäu naøy dó nhieân seõ coù giaù raát cao do caàu ñang vöôït quaù cung. Moät hieän töôïng taêng giaù maø chuùng ta ñaõ nhìn thaáy bôûi taùc ñoäng cuûa nhöõng nguyeân nhaân sau: - Nhu caàu söû duïng saûn phaåm baèng goã ngaøy moät taêng trong khi treân khaép theá giôùi ngöôøi ta ñang quan taâm ñeán vieäc baûo veä röøng beàn vöõng, traùnh phaù röøng baát hôïp lyù. - Toác ñoä troàng röøng chaäm hôn nhieàu so vôùi toác ñoä khai thaùc röøng. Do ñoù nhu caàu söû duïng vöôït xa khaû naêng cung caáp. - Nhieàu nöôùc saûn xuaát ñoà goã lôùn ñaõ ñaåy maïnh maïng löôùi tieâu thuï nguyeân lieäu, laøm cho nhu caàu nguyeân lieäu taêng nhanh trong khi cung khoâng thay ñoåi. Ñaëc bieät trong nhöõng naêm gaàn ñaây hai nöôùc xuaát khaåu ñoà goã lôùn nhaát laø Trung Quoác vaø Haøn Quoác gia taêng nhaäp khaåu goã nguyeân lieäu. - Giaù nhieâân lieäu ngaøy moät taêng daãn ñeán chi phí khai thaùc,vaän chuyeån seõ taêng leân. Nguoàn nhieân lieäu ngaøy caøng khan hieám, giaù nhieâân lieäu ñang ngaøy moät leo thang, ñaây laø yeáu toá laøm giaûm tính caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp cheá bieán goã Vieät Nam noùi chung vaø cuûa tænh Laâm Ñoàng noùi rieâng 2.3.1.2. Chaát löôïng saûn phaåm saûn xuaát Chaát löôïng saûn phaåm goã cuûa doanh nghieäp phuï thuoäc raát nhieàu vaøo chaát löôïng goã nguyeân lieäu. Tröôùc naêm 2004 haàu nhö caùc doanh nghieäp cheá bieán goã Laâm Ñoàng ñeàu gaëp khoù khaên trong vaán ñeà chaát löôïng nguyeân lieäu. Goã nguyeân lieäu sau khi khai thaùc phaûi nghieäm thu, ñoùng buùa, tieán haønh 33 duyeät giaù… phaûi maát khoaûng 2 thaùng. Thôøi gian ñoù goã nguyeân lieäu ñaõ kòp moác xanh, moái, moït… laøm giaûm chaát löôïng nguyeân lieäu. Trong thôøi gian ñoù caùc doanh nghieäp gaëp raát nhieàu khoù khaên töø nguoàn nguyeân lieäu keùm phaåm chaát naøy. Nguyeân lieäu moác, moït saûn xuaát ra saûn phaåm tieâu thuï trong nöôùc ñaõ khoù, neân khoâng theå xuaát khaåu ñöôïc. Nguoàn nguyeân lieäu keùm phaåm chaát seõ taïo ra nhöõng saûn phaåm coù giaù trò thaáp. Töø naêm 2004 trôû veà sau naøy UBND tænh Laâm Ñoàng ñaõ coù quyeát ñònh veà thôøi gian khai thaùc, duyeät giaù… khoâng quaù daøi, khai thaùc ñeán ñaâu tieán haønh nghieäm thu, ñoùng buùa, duyeät giaù ñeán ñoù ñeå caùc doanh nghieäp coù theå mua veà cheá bieán kòp thôøi. Töø ñoù chaát löôïng goã nguyeân lieäu ñöôïc naâng cao. Theo ñaùnh giaù cuûa giôùi tieâu thuï saûn phaåm goã trong nöôùc saûn phaåm goã xaây döïng cuûa Laâm Ñoàng coù chaát löôïng raát cao. Cuõng laø moät loaïi goã thoâng nhöng goã thoâng Laâm Ñoàng ñöôïc ñaùnh giaù chaát löôïng cao hôn goã thoâng Gia Lai, goã thoâng Indonesia vaø hoï saün saøng mua goã thoâng cuûa Laâm Ñoàng vôùi giaù cao hôn caùc nôi khaùc vì goã thoâng Laâm Ñoàng chaéc hôn, naëng hôn,beàn hôn ,khoâng xoáp vaø nheï nhö goã thoâng cuûa caùc nôi khaùc. Rieâng ñoái vôùi caùc saûn phaåm tinh cheá vaø saûn phaåm moäc, Laâm Ñoàng chöa theå taïo ra nhöõng saûn phaåm hoaøn haûo, khaùc bieät vaø coù tính caïnh tranh cao. Sôû dó caùc doanh nghieäp cheá bieán goã Laâm Ñoàng chöa taïo ra ñöôïc saûn phaåm noåi troäi laø do vaán ñeà quaûn lyù chaát löôïng cuûa caùc doanh nghieäp chöa ñöôïc thöïc hieän moät caùch chaët cheõ. Chaát löôïng saûn phaåm ñöôïc hình thaønh töø caùc khaâu rieâng bieät cuûa quaù trình saûn xuaát, caùc khaâu cuûa quaù trình saûn xuaát bao goàm: 34 - Khaâu kieåm tra nguoàn nguyeân lieäu goã. Goã nguyeân lieäu sau khi ñöôïc kieåm tra chaát löôïng seõ ñöôïc ñöa vaøo saáy, ra phoâi. Thöôøng caùc doanh nghieäp ít quan taâm ñeán khaâu saáy goã, neân thöôøng khoâng ñaït ñöôïc chaát löôïng veà ñoä aåm cuûa saûn phaåm. Theo quy ñònh hieän nay saûn phaåm ñaït chaát löôïng khi ñoä aåm phaûi ñaït döôùi 12% ñoái vôùi saûn phaåm trong nhaø vaø 17% ñoái vôùi saûn phaåm ngoaøi trôøi. Do ñoù kieåm tra ñoä aåm goã ngay töø khi ra phoâi laø raát quan troïng, neáu ñoä aåm khoâng ñaït yeâu caàu seõ daãn ñeán taïo ra saûn phaåm hoûng trong saûn xuaát hoaëc sau khi ñaõ hình thaønh saûn phaåm noù seõ bieán daïng, giaõn nôû , hôû keo… cho neân vaán ñeà naøy caàn ñaët bieät chuù yù töø khi saáy goã. - Khaâu kieåm tra töøng khaâu trong quaù trình saûn xuaát töøng coâng ñoaïn moät. Moãi coâng ñoaïn seõ phaùt hieän, khaéc phuïc sai soùt. Moät trong nhöõng khaâu ñôn giaûn nhöng khoâng keùm phaàn quan troïng ñoù laø khaâu löïa phoâi. Phaûi phaân loaïi töøng loaïi phoâi, töø ñoù môùi taïo ra ñoä ñoàng maøu cho saûn phaåm. Neáu khaâu löïa choïn phoâi khoâng chính xaùc seõ laøm cho saûn phaåm hoûng nhieàu, giaûm giaù trò saûn phaåm. - Khaâu kieåm tra thaønh phaåm, ñoùng goùi… Haàu heát caùc doanh nghieäp khoâng quan taâm, chuù yù ñeán khaâu kieåm tra thaønh phaåm, ñoùng goùi do ñoù khoù coù theå phaùt hieän sai soùt. Töø ñoù tung ra thò tröôøng saûn phaåm keùm chaát löôïng, khoâng ñaït yeâu caàu… Theâm nöõa vieäc ña daïng hoùa maãu maõ cuûa doanh nghieäp chöa coù. Caùc doanh nghieäp saûn xuaát haàu nhö töï phaùt, khoâng coù ñònh höôùng, chieán löôïc kinh doanh roõ raøng, khaùch haøng yeâu caàu saûn phaåm gì thì laøm saûn phaåm ñoù, do ñoù caùc saûn phaåm cuûa caùc doanh nghieäp haàu nhö gioáng nhau, khoâng coù söï rieâng bieät, noåi troäi, chöa coù moät loaïi saûn phaåm naøo ñi keøm vôùi teân tuoåi cuûa doanh nghieäp . 35 Ñoù laø nhöõng haïn cheá maø caùc doanh nghieäp cheá bieán goã Laâm Ñoàng ñang gaëp phaûi. Tuy nhieân theo keát quaû ñieàu tra thì ñeán 60% doanh nghieäp cho raèng chaát löôïng saûn phaåm goã laø moät trong nhöõng lôïi theá caïnh tranh cuûa hoï. 2.3.1.3.Giaù caû cuûa saûn phaåm Coù theå noùi giaù caû cuûa saûn phaåm laø moät yeáu toá quan troïng trong vieäc taïo neân lôïi theá caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp . Giaù caû cuûa saûn phaåm phuï thuoäc raát lôùn vaøo giaù thaønh ñeå saûn xuaát ra saûn phaåm. Ñoái vôùi nhöõng maët haøng goã thoâng thöôøng ai cuõng coù theå saûn xuaát ñöôïc thì giaù caû laø moät coâng cuï caïnh tranh chuû yeáu. Caùc yeáu toá ñaàu vaøo quyeát ñònh ñeán vieäc hình thaønh giaù caû cuûa saûn phaåm bao goàm: - Giaù nguyeân lieäu ñaàu vaøo: Nhö ñaõ phaân tích ôû treân giaù nguyeân lieäu ñaàu vaøo hieän nay raát cao vaø seõ coøn cao hôn nöõa moät khi nhu caàu ngaøy caøng cao trong khi cung khoâng thay ñoåi. Theâm vaøo ñoù laø caùc chi phí lieân quan ñeán nguyeân lieäu taêng nhö giaù nhieân lieäu taêng laøm cho chi phí khai thaùc vaø chi phí vaän chuyeån taêng. - Giaù nhaân coâng cuûa doanh nghieäp : Nguoàn lao ñoäng cuûa Laâm Ñoàng töông ñoái reû so vôùi caùc khu vöïc khaùc trong nöôùc. Ñaây laø moät lôïi theá caïnh tranh cho caùc doanh nghieäp cheá bieán goã Laâm Ñoàng. Hôn nöõa nguoàn lao ñoäng naøy coù tay ngheà cao do aûnh höôûng cuûa ngheà cheá bieán laâm saûn mang tính truyeàn thoáng cuûa ñòa phöông. Vì theá thôøi gian vaø chi phí ñaøo taïo khoâng toán keùm. Theo thoáng keâ kinh phí daønh cho ñaøo taïo haøng naêm cuûa caùc doanh nghieäp döôùi 20 trieäu ñoàng chieám 70%. Löông bình quaân cuûa ngöôøi lao ñoäng töø 0,5 ñeán döôùi 1 trieäu ñoàng / ngöôøi / thaùng chieám 46%, töø 1 ñeán döôùi 1,5 trieäu ñoàng /ngöôøi/thaùng chieám 21,33 %. 36 Nhö vaäy lao ñoäng trong ngaønh cheá bieán goã cuûa Laâm Ñoàng coù chaát löôïng raát cao nhö giaù laïi quaù reû. Trong khi Thaønh phoá Hoà Chí Minh coù möùc löông trung bình trong ngaønh cheá bieán laâm saûn töø 0.5 – 1 trieäu ñoàng / ngöôøi/thaùng chieám 17.5%, 1 – döôùi 1,5 trieäu ñoàng / ngöôøi / thaùng chieám 50.7% (theo keát quaû khaûo saùt cuûa lôùp K42 Ñaïi hoïc ngoaïi thöông cô sôû II thöïc hieän trong ñeà taøi mang teân :”Ñònh höôùng vaø giaûi phaùp nhaèm ñaåy maïnh xuaát khaåu maët haøng goã cuûa Vieät nam giai ñoïan môùi 2005-2020”) - Giaù caû caùc vaät lieäu hoã trôï taêng : Trong thôøi gian qua giaù caû caùc vaät lieäu phuï taêng ñaùng keå nhö nhieân lieäu, caùc chaát duøng trong khaâu sôn phuû, keo daùn goã … Nhöõng vaät lieäu phuï naøy taêng seõ laøm cho giaù caû saûn phaåm taêng leân töông öùng. Ñaëc bieät trong saûn xuaát tinh cheá söû duïng nhieàu vaät lieäu phuï. Caùc vaät lieäu phuï naøy saûn xuaát chuû yeáu taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh, vì vaäy giaù caû cuûa noù coù taêng theâm so vôùi thò tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh do chi phí vaän chuyeån, chi phí mua haøng… nhöng möùc taêng naøy cuõng khoâng cheânh leäch lôùn laém, coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Ngoaøi ra coøn coù caùc yeáu toá khaùc cuõng aûnh höôûng ñeán giaù thaønh nhö chi phí ñieän nöôùc, ñieän thoïai, maët baèng nhaø xöôûng, vaên phoøng… ÔÛû Laâm Ñoàng giaù caû caùc yeáu toá naøy vaãn thaáp hôn Thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø Bình Döông. Toùm laïi, xeùt caùc yeáu toá caïnh tranh veà maët giaù caû aûnh höôûng ñeán giaù caû saûn phaåm thì Laâm Ñoàng chieám öu theá hôn Thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø moät soá tænh laân caän nhö Bình Döông, Ñoàng Nai… Do ñoù saûn phaåm goã cuûa Laâm Ñoàng deã daøng tieâu thuï taïi thò tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh , Bình Döông vaø moät soá tænh mieàn taây. 37 2.3.1.4. Thöông hieäu cuûa Doanh nghieäp Hieän nay haàu heát caùc doanh nghieäp cheá bieán goã Laâm Ñoàng ñeàu khoâng chuù troïng nhieàu ñeán thöông hieäu. Nguyeân nhaân chuû yeáu laø do phaàn lôùn caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng khoâng coù chieán löôïc laâu daøi, hoaït ñoäng ñeán ñaâu hay ñeán ñoù, do ñoù khoâng quan taâm nhieàu ñeán vaán ñeà thöông hieäu. Hôn nöõa saûn phaåm ôû Laâm Ñoàng chuû yeáu tieâu thuï trong nöôùc laø chính, neáu coù xuaát khaåu thì uûy thaùc cho caùc doanh nghieäp taïi ñòa phöông khaùc tröïc tieáp xuaát khaåu nhö caùc doanh nghieäp taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh .Vì vaäy vaán ñeà thöông hieäu khoâng ñöôïc quan taâm laém. Ñaây laø moät haïn cheá lôùn maø caùc doanh nghieäp cheá bieán goã Laâm Ñoàng hieän ñang vaáp phaûi. Vì khoâng xaây döïng ñöôïc thöông hieäu neân khoâng coù doanh nghieäp naøo ôû Laâm Ñoàng coù ñöôïc tieáng taêm treân thò tröôøng goã trong nöôùc maëc duø caùc doanh nghieäp cheá bieán goã Laâm Ñoàng coù nhieàu öu theá hôn caùc doanh nghieäp taïi ñòa phöông khaùc. Do ñoù xeùt veà maët thöông hieäu, maët haøng goã Laâm Ñoàng keùm caïnh tranh hôn haún so vôùi caùc khu vöïc khaùc trong nöôùc nhö Thaønh phoá Hoà Chí Minh ,Bình Döông, caùc tænh mieàn Taây… vaø moät soá doanh nghieäp naøy ñaõ taän duïng söï caïnh tranh veà maët giaù caû cuûa Laâm Ñoàng ñaõ mua caùc saûn phaåm goã cuûa Laâm Ñoàng veà gaén thöông hieäu cuûa mình vaøo nhaèm tieâu thuï trong nöôùc vaø xuaát khaåu sang thò tröôøng nöôùc ngoaøi. Goã Laâm Ñoàng hieän nay ñöôïc tieâu thuï raát nhieàu taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh nhöng ngöôøi tieâu duøng ít ai coù theå bieát ñoù laø saûn phaåm goã cuûa Laâm Ñoàng vì noù ñaõ ñöôïc mang thöông hieäu khaùc. 38 Thieát nghó vaán ñeà thöông hieäu laø moät yeáu toá caïnh tranh khoâng keùm phaàn quan troïng maø caùc doanh nghieäp cheá bieán goã Laâm Ñoàng ñaõ boû qua moät caùch ñaùng tieác. 2.3.1.5. Nguoàn löïc cuûa doanh nghieäp Nguoàn löïc cuûa doanh nghieäp ôû ñaây ñöôïc hieåu laø nguoàn nhaân löïc, nguoàn voán kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Nguoàn nhaân löïc cuûa doanh nghieäp ph._.