Nâng cao khả năng tiếp cận các nguồn vốn của doanh nghiệp vừa và nhỏ

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH LAÂM THÒ TOÁ NGA NAÂNG CAO KHAÛ NAÊNG TIEÁP CAÄN CAÙC NGUOÀN VOÁN CUÛA DOANH NGHIEÄP NHOÛ VAØ VÖØA LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH - 2004 BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH LAÂM THÒ TOÁ NGA NAÂNG CAO KHAÛ NAÊNG TIEÁP CAÄN CAÙC NGUOÀN VOÁN CUÛA DOANH NGHIEÄP NHOÛ VAØ VÖØA Chuyeân Ngaønh: Taøi Chính, Löu Thoâng Tieàn Teä Vaø Tín Duïng Maõ soá: 5-02-09 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: TS. NGUYEÃN THÒ NGOÏC TRANG THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH - 2004 i MUÏC LUÏC Noäi dung Trang Danh muïc caùc baûng .............................................................................................. iii Danh muïc caùc hình ............................................................................................... iv Danh muïc töø vieát taét ............................................................................................ iv Lôøi môû ñaàu...............................................................................................................1 Chöông 1: TOÅNG QUAN VEÀ DOANH NGHIEÄP NHOÛ VAØ VÖØA..................4 1.1 Khaùi nieäm veà DNNVV................................................................................4 1.1.1 Khaùi nieäm DNNVV cuûa moät soá nöôùc ...............................................4 1.1.2 Khaùi nieäm veà DNNVV ôû Vieät Nam .................................................5 1.2 Vai troø cuûa DNNVV trong phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc ...............................7 1.3 Caùc keânh daãn voán cho DNNVV ................................................................11 1.3.1 Nguoàn voán tín duïng ngaân haøng.......................................................11 1.3.2 Nguoàn voán öu ñaõi cuûa nhaø nöôùc .....................................................11 1.3.3 Quyõ ñaàu tö maïo hieåm .....................................................................12 1.3.4 Caùc nguoàn voán thueâ taøi chính .........................................................13 1.4 Kinh nghieäm hoã trôï huy ñoäng voán cuûa caùc DNNVV ôû caùc nöôùc ..............14 Chöông 2: THÖÏC TRAÏNG VEÀ NHU CAÀU VOÁN VAØ KHAÛ NAÊNG TIEÁP CAÄN CAÙC NGUOÀN VOÁN CUÛA CAÙC DNNVV HIEÄN NAY.............................17 2.1 Söï phaùt trieån vaø ñoùng goùp cuûa DNNVV trong thôøi gian vöøa qua .............17 2.2 Lôïi theá vaø haïn cheá cuûa DNNVV...............................................................23 2.2.1 Lôïi theá cuûa kinh teá tö nhaân vaø DNNVV.........................................23 2.2.2 Haïn cheá cuûa DNNVV .....................................................................25 2.3 Nhu caàu voán cuûa caùc DNNVV ..................................................................32 2.4 Caùc chöông trình hoã trôï DNNVV ..............................................................35 2.4.1 Quyõ hoã trôï phaùt trieån: .....................................................................35 2.4.2 Quyõ phaùt trieån caùc DNNVV (SMEDF)...........................................36 2.4.3 Chöông trình taøi trôï cho caùc DNNVV cuûa JBIC.............................36 2.4.4 Chöông trình taùi hoøa nhaäp kinh teá cho ngöôøi hoài höông cuûa KfW – Giai ñoaïn II:...............................................................................................37 2.4.5 Quyõ Doanh nghieäp Mekong :..........................................................37 2.4.6 Chöông trình phaùt trieån döï aùn Mekong (MPDF) ............................37 2.4.7 Quyõ ñaàu tö maïo hieåm .....................................................................37 ii 2.5 Thöïc traïng thò tröôøng voán vaø khaû naêng tieáp caän caùc nguoàn voán cuûa caùc DNNVV.................................................................................................................... ...................................................................................................................38 2.5.1 Tieáp caän nguoàn voán phi chính thöùc.................................................38 2.5.2 Tieáp caän Voán qua keânh tín duïng ngaân haøng vaø caùc nguoàn voán chính thöùc...................................................................................................39 2.5.3 Tieáp caän nguoàn voán thueâ taøi chính .................................................49 2.5.4 Tieáp Caän Nguoàn Voán Taøi trôï cuûa Nhaø nöôùc ..................................54 2.6 Nhaän ñònh nhöõng toàn taïi veà chính saùch kinh teá vó moâ trong vieäc tieáp caän caùc nguoàn voán............................................................................................60 Chöông 3: GIAÛI PHAÙP NHAÈM NAÂNG CAO KHAÛ NAÊNG TIEÁP CAÄN CAÙC NGUOÀN VOÁN CUÛA CAÙC DNNVV .....................................................................62 3.1 Döï baùo xu höôùng phaùt trieån cuûa DNNVV trong neàn kinh teá vieät nam .....62 3.2 Quan ñieåm phaùt trieån DNNVV nhö moät thaønh phaàn kinh teá quan troïng cuûa neàn kinh teá .................................................................................................63 3.3 Giaûi phaùp hoaøn thieän veà quaûn lyù nhaø nöôùc vaø chính saùch ñoái vôùi DNNVV 64 3.4 Giaûi phaùp phaùt trieån thò tröôøng voán ...........................................................66 3.5 Giaûi phaùp ñeå naâng cao khaû naêng Tieáp caän nguoàn voán tín duïng ngaân haøng vaø nguoàn voán ñaàu tö vaø taøi trôï ..................................................................70 3.5.1 Giaûi phaùp veà taøi saûn theá chaáp .........................................................70 3.5.2 Giaûi phaùp caûi tieán quy trình, thuû tuïc, ñieàu kieän cho vay ................71 3.5.3 Caùc giaûi phaùp ñeå caûi thieän hoaït ñoäng cho vay cuûa ngaân haøng vaø chính saùch tín duïng tieàn teä ..............................................................72 3.5.4 Caùc giaûi phaùp khaùc .........................................................................74 3.6 Giaûi phaùp naâng cao khaû naêng tieáp caän nguoàn voán öu ñaõi nhaø nöôùc .........76 3.6.1 Ñoái vôùi Quyõ hoã trôï phaùt trieån .........................................................76 3.6.2 Ñoái vôùi Quyõ hoã trôï xuaát khaåu.........................................................77 3.7 Giaûi phaùp phaùt trieån thueâ taøi chính............................................................78 3.8 Giaûi phaùp thuoäc veà baûn thaân DNNVV ......................................................79 3.8.1 Khaû naêng quaûn lyù............................................................................79 3.8.2 Naêng löïc kinh doanh .......................................................................80 3.8.3 Heä thoáng keá toaùn ............................................................................81 KEÁT LUAÄN ...........................................................................................................82 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO.....................................................................................A PHUÏ LUÏC CHÖÔNG 2........................................................................................... I iii DANH MUÏC CAÙC BAÛNG STT Noäi dung Trang 1 Baûng 1.1: Tieâu chí xaùc ñònh DNNVV ôû moät soá nöôùc 3 2 Baûng 2.1: Soá löôïng DNNVV phaân theo quy moâ nguoàn voán (2000-2002) 14 3 Baûng 2.2: Toång saûn phaåm (GDP) trong nöôùc treân ñòa baøn (theo giaù thöïc teá) 17 4 Baûng 2.3: Toác ñoää phaùt trieån toång saûn phaåm (GDP) treân ñòa baøn (%) 18 5 Baûng 2.4: Thu ngaân saùch cuûa TPHCM trong 6 thaùng ñaàu naêm 2004 19 6 Baûng 2.5: Soá löôïng DNNVV phaân theo quy moâ nguoàn voán (2000-2002) 20 7 Baûng 2.6: Soá löôïng doanh nghieäp vaø cô caáu DNNVV ôû TPHCM 2001 22 8 Baûng 2.7: Nhaân löïc quaûn lyù cuûa caùc DNNVV ôû TPHCM naêm 2001 24 9 Baûng 2.8: Trình ñoä chuyeân moân kyõ thuaät cuûa nhaân löïc quaûn lyù trong caùc DNNVV taïi TPHCM naêm 2001 25 10 Baûng 2.9: Voán ñaàu tö cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc naêm 2001 28 11 Baûng 2.10: Voán ñaàu tö khu vöïc ngoaøi quoác doanh naêm 2001 28 12 Baûng 2.11: Cô caáu nguoàn voán cuûa caùc loaïi hình doanh nghieäp ñeán ngaøy 31.7.1997 32 13 Baûng 2.12: Toång Dö Nôï ñaàu tö cho vay trung daøi haïn cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn TPHCM naêm 2003 34 14 Baûng 2.13: Tình hình dö nôï tín duïng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn TPHCM 35 15 Baûng 2.14: Moät soá döï aùn tín duïng taøi trôï 35 16 Baûng 2.15: Khaû naêng tieáp caän caùc nguoàn tín duïng 37 17 Baûng 2.16: Cô caáu nguoàn voán kinh doanh cuûa caùc coâng ty CTTC tính ñeán 31/12/2003 41 18 Baûng 2.17: Dö nôï cho thueâ theo thaønh phaàn kinh teá cuûa Coâng ty CTTC I – NHNN&PTNT tính ñeán 31/3/2003 42 19 Baûng 2.18: Dö nôï cho thueâ ñoái töôïng cuûa Coâng ty CTTC I – NHNN&PTNT tính ñeán 31/3/2003 42 20 Baûng 2.19: Toång keát caùc hoaït ñoäng cho vay trung vaø daøi haïn 45 21 Baûng 2.20: Cô caáu cho vay cuûa chi nhaùnh Quyõ hoã trôï phaùt trieån TP.HCM ñoái vôùi caùc ngaønh ngheà, lónh vöïc 46 22 Baûng 2.21: Cô caáu cho vay voán tín duïng ñaàu tö töø Quyõ hoã trôï phaùt trieån 46 23 Baûng 2.22: Cô caáu cho vay cuûa Quyõ phaùt trieån ñoâ thò TP.HCM ñoái vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp theo quy moâ 47 iv DANH MUÏC CAÙC HÌNH STT Noäi dung Trang 1 Hình 2.1: Tyû troïng DNNVV qua caùc naêm 2000, 2001 vaø 2002 15 2 Hình 2.2: Phaân boá DNNVV trong phaïm vi caû nöôùc 23 DANH MUÏC TÖØ VIEÁT TAÉT STT Töø vieát taét Noäi dung 1 DNNVV Doanh nghieäp nhoû vaø vöøa 2 DN Doanh nghieäp 3 TCTC Cho thueâ taøi chính 4 TTCK Thò tröôøng chöùng khoaùn 1 Lôøi môû ñaàu 1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi Hieän nay, trong neàn kinh teá cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi coù ñeán hôn 90% trong toång soá caùc doanh nghieäp laø DNNVV, noù ñoùng goùp ñaùng keå vaøo vieäc phaùt trieån kinh teá. Ôû nöôùc ta, doanh nghòeâp nhoû vaø vöøa khoâng ngöøng lôùn maïnh caû veà soá löôïng, qui moâ vaø toác ñoä phaùt trieån. Vôùi nhöõng öu ñieåm noåi baät, kinh teá tö nhaân noùi chung vaø caùc DNNVV noùi rieâng coù vai troø to lôùn trong coâng cuoäc coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc, ñoàng thôøi ñoùng goùp tích cöïc vaø quan troïng vaøo quaù trình taêng tröôûng, phaùt trieån kinh teá cuûa nöôùc ta. Hieän nay caùc DNNVV tröôùc loä trình gia nhaäp toå chöùc thöông maïi theá giôùi vaøo naêm 2005, ñang ñöùng tröôùc aùp löïc phaûi naâng cao söùc caïnh tranh cuûa saûn phaåm, cuûa thöông hieäu, cuûa doanh nghieäp so vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc. Ñeå phaùt trieån vaø tieáp tuïc giöõ ñöôïc toác ñoä phaùt trieån cao, caùc DNNVV hieän coù nhu caàu voán raát lôùn ñeå mua saém maùy moùc, thieát bò, ñoåi môùi coâng ngheä, xaây döïng nhaø xöôûng, môû roäng quy moâ saûn xuaát. Taùc giaû raát böùc xuùc tröôùc tình traïng thieáu voán traàm troïng cuûa caùc DNNVV tröôùc nhu caàu voán caáp thieát nhö theá vaø trong khi caùc nguoàn voán tín duïng hieän raát doài daøo, ñaëc bieät laø nguoàn voán taøi trôï öu ñaõi töø caùc toå chöùc quoác teá. Thieáu voán khoâng nhöõng laøm cho caùc doanh nghieäp phaûi ñoái maët vôùi coâng ngheä laïc haäu, chi phí giaù thaønh cao, söùc caïnh tranh keùm maø coøn laøm toån haïi ñeán neàn kinh teá, ñeán söï taêng tröôûng cuûa neàn kinh teá goùp phaàn laøm cho Vieät nam coù nguy cô tuït haäu kinh teá trong boái caûnh hoäi nhaäp kinh teá hieän nay. Vôùi mong muoán ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp nhaèm hoå trôï phaùt trieån loaïi hình doanh nghieäp vaø nhaèm khai thaùc toát hôn tieàm naêng cuûa khu vöïc kinh teá naøy, taùc giaû maïnh daïn choïn ñeà taøi: “Giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû tieáp caän cuûa caùc DNNVV vôùi caùc nguoàn voán tín duïng”. 2. YÙ nghóa cuûa vieäc nghieân cöùu Luaän vaên goùp phaàn hoaøn thieän thöïc tieãn veà nhu caàu voán, huy ñoäng voán cuûa caùc DNNVV. Ñaùnh giaù vaø khaúng ñònh vai troø cuûa DNNVV trong söï phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc. Luaän vaên coù theå laøm taøi lieäu tham khaûo vaø nghieân cöùu cho nhöõng ai quan taâm ñeán ñeà taøi naøy. 2 3. Phöông phaùp nghieân cöùu Veà toång theå, luaän vaên söû duïng phöông phaùp duy vaät bieän chöùng, phöông phaùp logic keát hôïp vôùi phöông phaùp duy vaät lòch söû. Ngoaøi ra, luaän vaên coøn söû duïng caùc phöông phaùp toång hôïp, thoáng keâ phaân tích, quy naïp, dieãn giaûi, ñoái chieáu, moâ hình hoaù . . . ñeå laøm roõ nhöõng luaän ñieåm ñeà caäp trong luaän vaên. Ñoàng thôøi, luaän vaên coøn söû duïng phöông phaùp phoûng vaán, tieáp caän vôùi caùc DNNVV ñeå coù ñöôïc soá lieäu thöïc teá nhaèm ñaùnh giaù ñuùng thöïc traïng hoaït ñoäng, nhaèm ñeà ra caùc giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû tieáp caän caùc nguoàn voán tín duïng cuûa caùc DNNVV. 4. Phaïm vi, ñoái töôïng nghieân cöùu a. Phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi ñöôïc ñeà caäp ôû hai lónh vöïc: - Veà khoâng gian: luaän vaên chæ khaûo saùt caùc DNNVV. - Veà thôøi gian: luaän vaên chæ ñeà caäp ñeán vaán ñeà tieáp caän voán cuûa caùc DNNVV töø naêm 1991 ñeán nay. b. Ñoái töôïng nghieân cöùu Ñoái töôïng nghieân cöùu trong phaïm vi ñeà taøi naøy taäp trung vaøo phaân tích caùc taùc ñoäng tích cöïc vaø tieâu cöïc cuûa caùc chính saùch taøi chính, caùc chính saùch kinh teá vó moâ vaø caùc thuû tuïc haønh chính lieân quan ñeán söï tieáp caän nguoàn voán cuûa DNNVV. 5. Keát caáu cuûa luaän vaên Keát caáu luaän vaên ñöôïc chia laøm ba chöông cuøng vôùi lôøi môû ñaàu vaø keát luaän nhö sau: − Lôøi môû ñaàu − chöông 1: toång quan veà DNNVV − chöông 2: thöïc traïng nhu caàu voán vaø huy ñoäng voán cuûa DNNVV trong thôøi gian qua − chöông 3: giaûi phaùp naâng cao khaû naêng tieáp caän nguoàn voán cuûa caùc DNNVV − keát luaän 3 − taøi lieäu tham khaûo Nguoàn soá lieäu trong luaän vaên ñöôïc tham khaûo töø nieân giaùm thoáng keâ, baùo chí, caùc trang web cuûa caùc cô quan coù lieân quan vaø qua ñieàu tra moät soá DNNVV ôû Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 4 CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ DOANH NGHIEÄP NHOÛ VAØ VÖØA 1.1 KHAÙI NIEÄM VEÀ DNNVV 1.1.1 KHAÙI NIEÄM DNNVV CUÛA MOÄT SOÁ NÖÔÙC DNNVV (DNN&V) laø loaïi doanh nghieäp ñöôïc phaân loaïi theo quy moâ. Treân theá giôùi, tieâu thöùc xaùc ñònh DNNVV thöôøng laø: voán, lao ñoäng, doanh thu. Coù nöôùc chæ duøng moät tieâu chí, nhöng cuõng coù moät soá nöôùc duøng moät soá tieâu chí ñeå xaùc ñònh DNNVV. Moät soá nöôùc duøng tieâu chí chung cho taát caùc ngaønh, nhöng cuõng coù nöôùc laïi duøng tieâu chí rieâng ñeå xaùc ñònh DNNVV trong töøng ngaønh. Baûng 1.1: Tieâu chí xaùc ñònh DNNVV ôû moät soá nöôùc Caùc tieâu chí aùp duïng Nöôùc Soá lao ñoäng (ngöôøi) Toång voán hoaëc giaù trò taøi saûn Doanh thu Canada < 500 trong coâng nghieäp vaø dòch vuï < 20 trieäu ñoâ la Canada Indonesia < 0,6 tyû Rupi < 2 tyû Rupi Nhaät <100 trong buoân baùn <50 trong baùn leû <300 trong caùc ngaønh khaùc < 30 trieäu Yeân < 10 trieäu Yeân < 100 trieäu Yeân Singapore <100 < 499 trieäu SGD Myõ <500 Malaysia < 50 < 500.000 Ringit Nguoàn: Daãn theo kyû yeáu khoa hoïc Döï aùn chính saùch hoã trôï DNNVV ôû Vieät Nam. Hoïc vieän chính trò quoác gia Haø Noäi, vieän Friedrich Ebert, CHLB Ñöùc. Haø Noäi 1996 Caên cöù vaøo tieâu thöùc xaùc ñònh DNNVV neâu treân, coù theå khaùi quaùt thaønh caùc khaùi nieäm sau: Quan nieäm thöù nhaát cho raèng: tieâu chuaån ñaùnh giaù xeáp loaïi DNNVV phaûi gaén vôùi ñaëc ñieåm töøng ngaønh ñoàng thôøi phaûi tính ñeán soá löôïng voán vaø lao ñoäng ñöôïc thu huùt vaøo hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, Nhaät Baûn laø nöôùc theo quan nieäm naøy. Luaät veà DNNVV cuûa Nhaät Baûn quy ñònh trong lónh vöïc kinh doanh baùn buoân caùc DNNVV laø nhöõng doanh nghieäp thu huùt döôùi 100 lao ñoäng vôùi soá 5 voán laø 30 trieäu Yeân. Trong lónh vöïc cheá bieán vaø caùc ngaønh khaùc laø 300 lao ñoäng vaø voán laø 100 trieäu Yeân. Quan nieäm thöù hai cho raèng tieâu chuaån ñaùnh giaù xeáp loaïi DNNVV khoâng phaân bieät ngaønh ngheà maø chæ caên cöù vaøo soá lao ñoäng vaø voán thu huùt vaøo kinh doanh, caùc nöôùc theo quan nieäm naøy goàm coù: Meâxicoâ, Philipin, Singapore, Thaùi Lan, Malaysia. . . Tuy nhieân veà möùc ñoä thì coù khaùc nhau nhö Meâxicoâ laø 250 lao ñoäng coøn Malaysia chæ laø 50 lao ñoäng, veà voán thì Singapore laø 499 SGD, coøn Malaysia chæ coù 500.000 Ringit. Quan nieäm thöù ba cho raèng tieâu chuaån ñeå ñaùnh giaù xeáp loaïi doanh nghieäm vöøa vaø nhoû ngoaøi tieâu thöùc veà lao ñoäng vaø voán kinh doanh coøn quan taâm ñeán doanh thu haøng naêm cuûa doanh nghieäp, theo quan nieäm naøy coù Canada vôùi doanh thu laø 20 trieäu ñoâla Canada, Inñoânesia vôùi doanh thu laø 2 tyû Rupi. Quan nieäm thöù tö, caên cöù vaøo tieâu thöùc soá lao ñoäng tham gia hoaëc coù phaân bieät ngaønh ngheà, hoaëc khoâng coù phaân bieät ngaønh ngheà, quan nieäm naøy nhaèm ñeå Nhaø nöôùc coù nhöõng chính saùch ñoái vôùi doanh nghieäp trong vaán ñeà thu huùt lao ñoäng giaûi quyeát vieäc laøm. Theo quan nieäm naøy coù caùc nöôùc nhö Australia, HongKong, Myõ vaø Myanmar. 1.1.2 KHAÙI NIEÄM VEÀ DNNVV ÔÛ VIEÄT NAM DNNVV ñöôïc phaân loaïi theo qui moâ, tieâu chí ñeå xaùc ñònh DNNVV thoâng thöôøng laø döïa vaøo voán, lao ñoäng, doanh thu. Treân thöïc teá, vieäc xaùc ñònh theá naøo laø DNNVV thöôøng ñöôïc xem xeùt phuø hôïp vôùi töøng giai ñoaïn phaùt trieån kinh teá, trình ñoä trang bò kyõ thuaät, tình hình giaûi quyeát vieäc laøm vaø muïc ñích cuûa vieäc xaùc ñònh. Nhö vaäy, tieâu chí vaø ñoä lôùn cuûa caùc tieâu chí ñeå xaùc ñònh DNNVV coù theå thay ñoåi theo thôøi gian, khi thöïc tieãn kinh teá - xaõ hoäi thay ñoåi. Ôû Vieät Nam coù nhieàu tieâu thöùc phaân loaïi DNNVV trong thôøi gian qua cuûa moät soá cô quan Nhaø nöôùc, moät soá toå chöùc ñöôïc toång hôïp nhö sau: Thöù nhaát, Ngaân haøng coâng thöông Vieät Nam coi DNNVV laø caùc doanh nghieäp coù döôùi 500 lao ñoäng, voán coá ñònh döôùi 10 tyû ñoàng, voán löu ñoäng döôùi 8 tyû ñoàng vaø doanh thu haøng thaùng döôùi 20 tyû ñoàng. Söï xaùc ñònh naøy nhaèm muïc ñích ñeå xaùc ñònh ñoái töôïng cho vay. Thöù hai, thoâng tö soá 21/LDTT ngaøy 17/6/1993 cuûa Lieân Boä Lao Ñoäng Thöông Binh Xaõ Hoäi Taøi Chính coi doanh nghieäp nhoû laø doanh nghieäp coù: - lao ñoäng thöôøng xuyeân döôùi 100 ngöôøi - doanh thu haøng naêm döôùi 10 tyû ñoàng - voán phaùp ñònh döôùi 1 tyû ñoàng 6 Söï xaùc ñònh naøy nhaèm muïc ñích ñeå coù chính saùch ñaàu tö vaø quaûn lyù. Thöù ba, döï aùn VPE/US/95/004 hoã trôï DNNVV ôû Vieät Nam do UNIDO taøi trôï coi doanh nghieäp nhoû laø doanh nghieäp coù lao ñoäng döôùi 30 ngöôøi voán ñaêng kyù döôùi 1 tyû ñoàng. Cuõng theo döï aùn naøy, DNNVV coù lao ñoäng töø 31 ñeán 200 ngöôøi vaø voán ñaêng kyù döôùi 5 tyû ñoàng. Söï xaùc ñònh naøy nhaèm muïc ñích ñeå taøi trôï cho doanh nghieäp. Thöù tö, Quyõ hoã trôï DNNVV thuoäc chöông trình VN-EU: Doanh nghieäp ñöôïc Quyõ naøy hoã trôï goàm caùc doanh nghieäp coù soá coâng nhaân töø 10 ñeán 500 ngöôøi vaø voán ñieàu leä töø 50 ngaøn ñeán 300 ngaøn USD. Muïc ñích hoã trôï voán cho caùc DNNVV ôû Vieät Nam. Thöù naêm, Quyõ phaùt trieån noâng thoân (thuoäc Ngaân haøng Nhaø nöôùc) coi DNNVV laø doanh nghieäp coù: - Giaù trò taøi saûn khoâng quaù 2 trieäu USD. - Lao ñoäng khoâng quaù 500 ngöôøi. Muïc ñích xaùc ñònh möùc ñoä ñoâ thò hoaù ôû noâng thoân ñeå coù chính saùch phaùt trieån ngaønh ngheà ôû noâng thoân. Thöù saùu, ngaøy 20/6/1998 taïi coâng vaên soá 681/CP-KTN cuûa Chính phuû veà vieäc ñònh höôùng chieán löôïc vaø chính saùch phaùt trieån caùc DNNVV ñaõ taïm thôøi quy ñònh thoáng nhaát tieâu chí xaùc ñònh DNNVV ôû Vieät Nam laø nhöõng doanh nghieäp coù voán ñieàu leä döôùi 5 tyû ñoàng vaø coù soá lao ñoäng trung bình haøng naêm döôùi 200 ngöôøi. Quy ñònh cuõng neâu roõ, trong quaù trình thöïc hieän caùc boä, ngaønh, ñòa phöông coù theå caên cöù vaøo tình traïng xaõ hoäi cuï theå maø aùp duïng ñoàng thôøi caû hai tieâu chí voán vaø lao ñoäng hoaëc 1 trong 2 tieâu chí noùi treân. Vôùi caùch xaùc ñònh naøy thì veà maët soá löôïng, DNNVV chieám tyû leä lôùn trong taát caû caùc doanh nghieäp ôû Vieät Nam. Neáu theo tieâu chí voán, trong toång soá 23.708 doanh nghieäp ñöôïc ñieàu tra trong cuoäc toång ñieàu tra caùc cô sôû kinh teá treân phaïm vi caû nöôùc taïi thôøi ñieåm 1.7.1995, coù tôùi 20.856 doanh nghieäp laø caùc DNNVV, chieám tyû leä 87,97%. Coøn neáu caên cöù vaøo tieâu chí lao ñoäng thì DNNVV cuõng chieám gaàn 96% trong toång soá caùc doanh nghieäp. Hieän nay, theo nghò ñònh cuûa Chính phuû soá 90/2001/NÑ-CP ngaøy 23/11/2001 veà trôï giuùp phaùt trieån DNNVV, DNNVV ñöôïc ñònh nghóa laø côû sôû saûn xuaát kinh doanh ñoäc laäp, ñaõ ñaêng kyù kinh doanh theo phaùp luaät hieän haønh, coù voán ñaêng kyù khoâng quaù 10 tyû ñoàng hoaëc soá lao ñoäng trung bình haøng naêm khoâng quaù 300 ngöôøi. Theo ñoù, DNNVV bao goàm: 7 - caùc doanh nghieäp thaønh laäp vaø hoaït ñoäng theo Luaät Doanh nghieäp, luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam. - caùc doanh nghieäp thaønh laäp vaø hoaït ñoäng theo luaät Doanh nghieäp nhaø nöôùc - caùc hôïp taùc xaõ thaønh laäp vaø hoaït ñoäng theo Luaät Hôïp taùc xaõ. - Caùc hoä kinh doanh caù theå ñaêng kyù theo Nghò ñònh soá 02/2000/NÑ- CP ngaøy 3 thaùng 2 naêm 2000 cuûa Chính phuû veà ñaêng kyù kinh doanh. Vôùi tieâu chí môùi naøy, tyû leä DNNVV trong toång soá caùc doanh nghieäp ôû Vieät Nam caøng cao. Theo soá lieäu thoáng keâ töø thöïc teá nhöõng naêm gaàn ñaây, soá DNNVV coù soá voán döôùi 10 tyû ñoàng chieám 94,93% trong toång doanh nghieäp ôû Vieät Nam. Vì theá, trong baøi vieát naøy nhöõng noäi dung ñeà caäp ñeán kinh teá tö nhaân cuõng nhö laø ñieån hình ñeà caäp ñeán DNNVV. 1.2 VAI TROØ CUÛA DNNVV TRONG PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ ÑAÁT NÖÔÙC Kinh teá tö nhaân noùi chung vaø caùc DNNVV noùi rieâng, trong nhöõng ñieàu kieän cuï theå cuûa nöôùc ta vaø xeùt veà maët hieäu quaû kinh teá – xaõ hoäi, ñaõ cho thaáy vai troø tieán boä cuûa noù trong phaùt trieån kinh teá cuõng nhö naâng cao ñôøi soáng nhaân daân. Kinh teá tö nhaân noùi chung ñaõ ñoùng goùp ñaùng keå vaøo toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cuûa caû nöôùc, giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng, taêng thu nhaäp daân cö, caûi thieän möùc soáng vaên hoùa, taêng tích luõy cho xaõ hoäi vaø ñoùng goùp cho ngaân saùch nhaø nöôùc. Vai troø cuûa DNNVV theå hieän ôû caùc maët sau: a. DNNVV goùp phaàn quan troïng taïo coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng, taêng thu nhaäp cho daân cö, caûi thieän möùc soáng vaên hoùa. Ñaây laø vai troø lôùn nhaát vaø quan troïng nhaát cuûa caùc DNNVV. Bôûi vì treân thöïc teá khu vöïc doanh nghieäp nhaø nöôùc hieän ñang trong quaù trình caûi caùch khoâng taïo theâm vieäc laøm, caùc cô quan cuûa chính quyeàn nhaø nöôùc ñeàu trong quaù trình giaûm bieân cheá trong khi tuyeån duïng theâm khoâng nhieàu. Do ñoù cô hoäi taïo theâm vieäc laøm môùi cho xaõ hoäi haàu heát laø do khu vöïc tö nhaân. Veà tröôùc maét cuõng nhö laâu daøi ñaây laø ñoùng goùp quan troïng nhaát cuûa khu vöïc tö nhaân Vieät Nam, cuõng nhö caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa Vieät Nam. Nhö ôû TP Hoà Chí Minh vôùi treân 7 trieäu daân, haøng naêm phaûi giaûi quyeát vieäc laøm cho khoaûng 1.900.000 ngöôøi (vaên kieän ñaïi hoäi ñaïi bieåu Ñaûng boä TP Hoà 8 Chí Minh laàn VII), ñieàu ñoù cho thaáy vieäc phaùt trieån caùc DNNVV caøng coù yù nghóa raát quan troïng trong vieäc giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng. Coù nhö vaäy, ñeán naêm 2005 môùi giaûm tyû leä thaát nghieäp khoaûng 6% (theo vaên kieän ñaïi hoäi Ñaûng boä TP HCM laàn thöù VII). DNNVV deã thaønh laäp, thu huùt nhieàu lao ñoäng ôû nhieàu ngaønh ngheà khaùc nhau nhaèm giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng. Hôn nöõa ñoái vôùi DNNVV coù ñieàu kieän hình thaønh doanh nghieäp ôû nhöõng ñòa ñieåm caàn thieát vaø vieäc traû coâng lao ñoäng khoâng ñoøi hoûi nhö doanh nghieäp lôùn, ñoàng thôøi coù theå söû duïng lao ñoäng theo thôøi vuï. Xuaát ñaàu tö ñeå taïo ra moät choã laøm vieäc ôû DNNVV thaáp hôn nhieàu so vôùi doanh nghieäp lôùn. DNNVV deã daøng tieáp nhaän lao ñoäng doâi dö ra töø khu vöïc noâng nghieäp chöa ñoøi hoûi trình ñoä cao, phaûi ñaøo taïo qua nhieàu thôøi gian vaø chi phí toán keùm, maø chæ caàn boài döôõng hay ñaøo taïo ngaén haïn laø coù theå tham gia saûn xuaát ñöôïc ngay. Vai troø giaûi quyeát vieäc laøm cuûa caùc DNNVV khoâng chæ laø soá lao ñoäng thöôøng xuyeân ôû caùc doanh nghieäp, maø coøn laø söï taïo ñieàu kieän ñeå lao ñoäng ngoaøi doanh nghieäp coù vieäc laøm thoâng qua caùc hoaït ñoäng nhö cung öùng ñaàu vaøo, tieáp nhaän ñaàu ra vaø phuïc vuï saûn xuaát kinh doanh cuõng nhö nhöõng coâng vieäc khoâng thöôøng xuyeân ôû caùc doanh nghieäp, thöïc teá cho thaáy coù tôùi 30% toång soá nhöõng coâng vieäc neâu treân laø do caù nhaân vaø hoä gia ñình beân ngoaøi ñaûm nhaän. Ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng ngaønh ngheà truyeàn thoáng thì tyû leä naøy coøn cao hôn. b. Phaùt trieån DNNVV taïo ñieàu kieän taän duïng trieät ñeå caùc nguoàn löïc xaõ hoäi. DNNVV thöôøng ñöôïc baét ñaàu töø moät nguoàn voán raát haïn heïp vaø chuû yeáu töø ngöôøi daân, haàu nhö khoâng coù söï trôï giuùp naøo töø beân ngoaøi. Voán ñaàu tö cho DNNVV thöôøng laø vaøi ba traêm trieäu thaäm chí chöa ñeán moät traêm trieäu, vì vaäy noù coù khaû naêng thu huùt voán moät soá ngaønh ngheà trong daân cö raát lôùn. DNNVV söû duïng voán ít, vieäc thaønh laäp DNNVV thuaän lôïi deã daøng. DNNVV coù ñieàu kieän cô hoäi söû duïng tieàm naêng cuûa vuøng vaø khôi daäy caùc ngaønh ngheà truyeàn thoáng cuûa ñòa phöông, taïo ñieàu kieän söû duïng nguoàn lao ñoäng nhaøn roãi, vaø cô sôû ñeå ñoâ thò hoaù ôû vuøng noâng thoân (nhö naâng cao möùc soáng nhaân daân, naâng cao daân trí, phaùt trieån cô sôû haï taàng. . .). c. DNNVV coù taùc duïng quan troïng ñoái vôùi quaù trình coâng nghieäp hoaù – hieän ñaïi hoaù vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá cuûa ñòa phöông. Quaù trình phaùt trieån DNNVV cuõng laø quaù trình caûi tieán maùy moùc thieát bò, ñoåi môùi coâng ngheä, naâng cao naêng löïc saûn xuaát vaø naâng cao chaát löôïng saûn phaåm ñeå ñaùp öùng thò hieáu ngöôøi tieâu duøng, môû roäng caùc moái quan heä giöõa saûn xuaát vaø tieâu duøng. Töø ñoù phaùt trieån theâm nhieàu ngaønh ngheà môùi, môû roäng nhieàu 9 maët haøng laøm cho quaù trình coâng nghieäp hoaù – hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc dieãn ra khoâng chæ ôû chieàu saâu maø coøn ôû caû chieàu roäng. DNNVV phaùt trieån laøm cho coâng nghieäp vaø dòch vuï phaùt trieån daãn ñeán chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng ngaøy moät toát hôn ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng gia taêng cuûa xaõ hoäi. Tieáp tuïc giöõ vöõng vai troø moät trung taâm thöông maïi- dòch vuï-coâng nghieäp cuûa khu vöïc phía Nam vaø caû nöôùc. Ngoaøi ra, khu vöïc tö nhaân cuõng ñoùng goùp nhieàu vaøo vieäc thuùc ñaåy phaùt trieån thò tröôøng vaø ñoåi môùi kinh teá taøi chíùnh ôû Vieät Nam baèng vieäc taïo neân nhöõng caïnh tranh môùi treân caùc thò tröôøng vaøcaùc lónh vöïc hoaït ñoäng khaùc nhau ôû thò tröôøng Vieät Nam, ñöa ra yeâu caàu thuùc ñaåy hình thaønh thò tröôøng voán, thò tröôøng lao ñoäng, thò tröôøng coâng ngheä, thò tröôøng ñaát ñai, baát ñoäng saûn, thuùc ñaåy caûi caùch kinh teá ôû Vieät Nam. Cuoái cuøng ñoùng goùp cuûa khu vöïc tö nhaân cuõng raát lôùn trong vieäc phaùt trieån xaõ hoäi ôû Vieät Nam, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, phaùt trieån caùc vuøng mieàn khaùc nhau taïo neân lieân keát môùi trong xaõ hoäi. d. DNNVV goùp phaàn gia taêng GDP cuûa caû nöôùc vaø laø nguoàn taêng tröôûng cuûa neàn kinh teá, goùp phaàn gia taêng GDP ôû ñòa phöông. Trong giai ñoaïn 1995 -2000, bình quaân haøng naêm khu vöïc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá ñaõ ñoùng goùp hôn 45% GDP (rieâng khu vöïc kinh teá tö nhaân trong nöôùc ñoùng goùp 41,58% GDP); neáu xeùt rieâng trong ngaønh coâng nghieäp cheá bieán, caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû chieám khoaûng 81% toång giaù trò saûn löôïng cuûa toaøn ngaønh coâng nghieäp cheá bieán. Phaùt trieån DNNVV goùp phaàn laøm cho thu nhaäp ngöôøi lao ñoäng taêng leân, caûi thieän ñöôïc moâi tröôøng soáng cuûa ngöôøi lao ñoäng, laøm cho giao thoâng ôû nhöõng vuøng ven, noâng thoân phaùt trieån, treân cô sôû ñoù ñaå nhanh nhòp ñoä ñoâ thò hoaù noâng thoân. Hôn nöõa DNNVV goùp phaàn taêng GDP cho khu vöïc vaø ñieàu kieän ñeå taùi ñaàu tö laïi cho ñòa phöông, ñoàng thôøi taïo ñieàu kieän ruùt ngaén söï caùch bieät giöõa thaønh thò vaø noâng thoân. e. DNNVV phaùt trieån taïo ñieàu kieän thuùc ñaåy phaùt trieån cuûa noâng thoân. Caùc DNNVV coù theå xaây döïng ôû nhöõng vuøng noâng thoân ñeå taän duïng nguoàn nguyeân lieäu ñòa phöông vaø phuïc vuï cho thò tröôøng haïn cheá cuûa ñòa phöông ñoù. DNNVV coù lôïi theá laø linh hoaït hôn doanh nghieäp lôùn trong vieäc ñònh vò trí, vaø do ñoù coù theå phaân boå hôïp lyù treân caùc ñòa baøn, caùc vuøng kinh teá khaùc nhau. Treân cô sôû ñoù noù seõ taïo neân böôùc phaùt trieån noâng thoân vaø taïo caàu noái giöõa noâng thoân vaø thaønh thò, ruùt ngaén caùch bieät giöõa noâng thoân vaø thaønh thò. Nhôø söï phaùt trieån cuûa caùc DNNVV treân caùc lónh vöïc kinh teá xaõ hoäi nhö: söï phaùt trieån cuûa doanh nghieäp noâng nghieäp ñaõ goùp phaàn ñaùng keå vaøo ñieän khí hoaù noâng thoân, phaùt trieån giao thoâng noâng thoân; söï phaùt trieån cuûa doanh nghieäp cô khí söõa chöõa ñaõ ñaåy nhanh 10 toác ñoä cô giôùi hoaù noâng nghieäp töø khaâu laøm ñaát ñeán khaâu thu hoaïch; söï phaùt trieån cuûa doanh nghieäp xay xaùt – gaïch ngoùi ñaõ taïo ñieàu kieän cho noâng daân tieâu thuï saûn phaåm, thu huùt lao ñoäng nhaøn roãi trong noâng thoân. . . Söï phaùt trieån DNNVV laøm cho boä maët noâng thoân phaùt trieån hôn, taïo cho daân cö ôû noâng thoân thay ñoåi nhaän thöùc ñaùng keå, ñoù laø töø lao ñoäng thuû coâng truyeàn thoáng sang lao ñoäng cho doanh nghieäp. Treân cô sôû ñoù vieäc söû duïng lao ñoäng nhaøn roãi coù hieäu quaû roõ reät, taïo ñieàu kieän daân trí phaùt trieån vaø coù yù nghóa lôùn trong vieäc thöïc hieän coâng nghieäp hoaù – hieän ñaïi hoaù ôû noâng thoân. Phaùt trieån DNNVV goùp phaàn laøm._. cho thu nhaäp ngöôøi lao ñoäng taêng leân, caûi thieän ñöôïc moâi tröôøng soáng cuûa ngöôøi lao ñoäng, laøm cho giao thoâng ôû nhöõng vuøng ven, noâng thoân phaùt trieån, treân cô sôû ñoù ñaåy nhanh nhòp ñoä ñoâ thò hoaù noâng thoân. Hôn nöõa DNNVV goùp phaàn taêng GDP cho khu vöïc vaø ñieàu kieän ñeå taùi ñaàu tö laïi cho ñòa phöông, ñoàng thôøi taïo ñieàu kieän ruùt ngaén söï caùch bieät giöõa thaønh thò vaø noâng thoân. f. DNNVV goùp phaàn ñaøo taïo, boài döôõng, reøn luyeän trong thöïc teá moät ñoäi nguõ doanh nhaân môùi trong kinh teá thò tröôøng. Trong thöïc teá, coù nhöõng DNNVV cöù giöõ maõi quy moâ hoaït ñoäng cuûa mình, laø bôûi vì noù phuø hôïp vôùi khaû naêng kinh doanh vaø ngaønh ngheà ñang theo ñuoåi, nhöng cuõng coù doanh nghieäp phaùt trieån leân thaønh doanh nghieäp lôùn. Duø ôû quy moâ naøo DNNVV cuõng laø vöôøn öôm nhaân taøi cho coâng cuoäc phaùt trieån kinh teá cuûa ñaát nöôùc. Phaûi xoaù boû moïi söï kyø thò, phaân bieät hoaëc ñoái xöû ñoái vôùi doanh nhaân nhaát laø doanh nhaân trong khu vöïc daân doanh. Ñaây laø nhöõng ngöôøi raát ñaùng toân vinh vì hoï ñaõ duõng caûm boû voán ñaàu tö kinh doanh trong ñieàu kieän nhieàu khoù khaên baát traéc. Löïc löôïng lao ñoäng ñaõ qua ñaøo taïo trong caùc DNNVV coù trình ñoä cao ñaúng trôû leân chöa cao, chöa ñoàng ñeàu ôû caùc loaïi hình doanh nghieäp. Nhaát laø DNNVV khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh, löïc löôïng giaùm ñoác vaø lao ñoäng quaûn lyù coøn treân 30% chöa coù baèng caáp chuyeân moân, nhöng laø löïc löôïng lao ñoäng ñaõ ñöôïc reøn luyeän trong thöïc teá, ñöôïc tích luyõ kinh nghieäm kinh doanh raát lôùn. Chính ñöôïc söï reøn luyeän ñoù hoï ñaõ taäp hôïp laïi vaø hình thaønh moät taäp theå coù trí thöùc naêng ñoäng ñeå phaùt trieån doanh nghieäp. Toùm laïi, DNNVV coù vai troø raát lôùn trong vieäc taän duïng trieät ñeå caùc nguoàn löïc xaõ hoäi, goùp phaàn khoâng nhoû trong vieäc giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng, goùp phaàn xoaù ñoùi giaûm ngheøo, goùp phaàn phaùt trieån kinh teá, taïo ñieàu kieän thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa noâng thoân vaø coù taùc duïng quan troïng trong quaù trình coâng nghieäp hoaù – hieän ñaïi hoaù. 11 Chính phuû ñaõ coâng nhaän vai troø quan troïng cuûa DNNVV trong söï phaùt trieån kinh teá, khaúng ñònh muïc tieâu phaùt trieån DNNVV laø moät nhieäm vuï quan troïng trong Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi, ñaåy maïnh coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù. Nhaø nöôùc khuyeán khích vaø taïo thuaän lôïi cho DNNVV phaùt huy tính chuû ñoäng saùng taïo, naâng cao naêng löïc quaûn lyù, phaùt trieån khoa hoïc – coâng ngheä vaø nguoàn nhaân löïc, môû roäng caùc moái lieân keát vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc, taêng hieäu quaû kinh doanh vaø khaû naêng caïnh tranh treân thò tröôøng; phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh, taïo vieäc laøm vaø naâng cao ñôøi soáng cho ngöôøi lao ñoäng. 1.3 CAÙC KEÂNH DAÃN VOÁN CHO DNNVV 1.3.1 NGUOÀN VOÁN TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG Tín duïng Ngaân haøng laø moät trong nhöõng keânh cung caáp voán cho caùc DNNVV. Tín duïng ngaân haøng bao goàm caùc khoaûn cho vay ngaén haïn vaø cho vay trung vaø daøi haïn. Trong ñoù, cho vay ngaén haïn khoâng coù baûo ñaûm chuû yeáu goàm caùc hình thöùc sau: - haïn möùc tín duïng hay thaáu chi - hôïp ñoàng tín duïng tuaàn hoaøn - tín duïng thö - cho vay theo hôïp ñoàng Cho vay ngaén haïn vaø trung vaø daøi haïn coù baûo ñaûm yeâu caàu doanh nghieäp ñi vay phaûi coù taøi saûn theá chaáp. Hình thöùc cuûa taøi saûn theá chaáp coù theå laø caùc khoaûn phaûi thu, giaáy tôø coù giaù, giaáy heïn nôï, caùc loaïi chöùng khoaùn, caùc loaïi haøng hoùa, caùc taøi saûn nhö maùy moùc, thieát bò, baát ñoäng saûn hoaëc laø tín chaáp, laø söï baûo laõnh cuûa ñoái töôïng thöù ba. 1.3.2 NGUOÀN VOÁN ÖU ÑAÕI CUÛA NHAØ NÖÔÙC Laø moät trong caùc keânh huy ñoäng voán cuûa caùc DNNVV, caùc nguoàn voán öu ñaõi cuûa Nhaø nöôùc hieän nay ñöôïc cung caáp cho caùc doanh nghieäp thoâng qua caùc Quyõ hoã trôï phaùt trieån, Quyõ hoã trôï xuaát khaåu. Caùc quyõ naøy laø caùc toå chöùc taøi chính cuûa nhaø nöôùc Vieät Nam, ñöôïc thaønh laäp vôùi muïc ñích cung caáp tín duïng öu ñaõi cho caùc döï aùn vay voán ñaàu tö neáu ñaùp öùng moät soá ñieàu kieän nhaát ñònh. Caùc ñieàu kieän caàn thieát ñeå ñöôïc quyõ cho vay voán ñöôïc ñònh nghóa trong Nghò ñònh 43/1999/NÑ-CP do Thuû töôùng kyù. Quyõ Hoã trôï phaùt trieån ñöôïc thaønh laäp töø 1 thaùng 1 naêm 2000 vôùi boán chöùc naêng chính nhö sau: 12 - cho vay voán trung vaø daøi haïn cho caùc döï aùn ñaàu tö - cung caáp baûo laõnh tín duïng ñaàu tö vaø hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö cho caùc döï aùn ñaàu tö - Quaûn lyù vaø cho vay laïi quyõ ODA - cho vay ngaén haïn taøi trôï caùc hoaït ñoäng xuaát khaåu 1.3.3 QUYÕ ÑAÀU TÖ MAÏO HIEÅM Ñaàu tö coå phaàn vaøo caùc coâng ty môùi khôûi söï ñöôïc goïi laø ñaàu tö voán maïo hieåm. Caùc nhaø ñaàu tö voán maïo hieåm thöôøng laø caùc nhaø ñaàu tö chuyeân nghieäp, caùc quyõ voán maïo hieåm, caùc coâng ty chuyeân bieät. Caùc nhaø ñaàu tö maïo hieåm saün saøng ñaàu tö vaøo caùc coâng ty môùi khôûi söï, hoï chaáp nhaän caùc ruûi ro cao ñi keøm vôùi baát kyø moït ñaàu tö cuï theå naøo. Haàu heát caùc nhaø ñaàu tö voán maïo hieåm coù moät giôùi haïn thôøi gian ñaàu tö töông ñoái ngaén, thöôøng töø 3-5 naêm. Ñieàu naøy hôïp lyù vì hoï muoán taäp trung vaøo ñaàu tö trong thôøi kyø khôûi söï coù ruûi ro cao cuûa doanh nghieäp vaø sau ñoù baùn laïi ñeå höôûng lôïi töùc cheânh leäch vaø taùi ñaàu tö vaøo caùc doanh nghieäp môùi khôûi söï khaùc. Ñeå höôûng ñöôïc cheânh leäch do chuyeån nhöôïng voán khi baùn caùc coâng ty maø mình ñaàu tö voán, beân caïnh vieäc cung caáp voán, caùc quyõ ñaàu tö maïo hieåm coøn cung caáp tö vaán ôû caáp chieán löôïc, höôùng daãn kinh doanh, tö vaán caùc vaán ñeà veà marketing, veà saûn phaåm, thò tröôøng, quaûn lyù ñeå coâng ty nhaän voán ñaàu tö coù möùc phaùt trieån cao, saûn phaåm coù hieäu quaû, tieàm naêng veà hieäu quaû taøi chính seõ thu huùt caùc nhaø ñaàu tö khaùc vaø deã daøng chuyeån giao cho caùc coå ñoâng khaùc vôùi möùc giaù ñeå coù cheânh leäch cao. Ñoái vôùi caùc DNNVV thì quyõ ñaàu tö maïo hieåm laø moät ñoái taùc thích hôïp nhaát ñeå phaùt trieån. Bôûi vì, haàu heát caùc DNNVV ñeàu ñang ôû giai ñoaïn khôûi söï, quaù trình hoaït ñoäng coøn ngaén, doanh nghieäp thöôøng khoâng coù ñuû taøi saûn ñeå theá chaáp ñeå coù theå vay ngaân haøng. Ñoàng thôøi, neáu ñi vay thì doanh nghieäp phaûi traû moät laõi suaát raát cao vì ruûi ro cuûa vieäc khoâng thu hoài ñöôïc nôï laø raát cao. Ñaây laø moät trôû ngaïi trong thöïc teá laøm cho caùc doanh nghieäp ít vay ngaân haøng. Vôùi möùc laõi suaát cao seõ aûnh höôûng ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp, ñieàu maø doanh nghieäp raát khoâng muoán trong giai ñoaïn khôûi ñaàu. Ñoàng thôøi, laõi suaát cao seõ laøm cho caùc doanh nghieäp gaùnh chòu ruûi ro taøi chính raát cao, aûnh höôûng ñeán möùc haáp daãn ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö. Do ñoù, vôùi möùc ñoä ruûi ro cao cuûa caùc DNNVV seõ chæ haáp daãn caùc nhaø ñaàu tö maïo hieåm. Thoâng thöôøng thì caùc nhaø ñaàu tö maïo hieåm thöôøng quan taâm ñeán thu nhaäp ñaït ñöôïc laø cheânh leäch do chuyeån nhöôïng voán khi baùn laïi coå phaàn sau khi caùc DNNVV phaùt trieån. Ñieàu naøy hôïp lyù laø vì vieäc traû coå töùc cho coå ñoâng thöôøng khoâng ñöôïc tieán haønh do doøng tieàn cuûa caùc doanh nghieäp trong giai ñoaïn naøy laø aâm. 13 Toùm laïi quyõ ñaàu tö maïo hieåm chuyeân ñaàu tö vaøo caùc DNNVV môùi khôûi söï nhaèm mong ñôïi moät söï gia taêng thu nhaäp cao hôn möùc bình quaân ñeå buø ñaép cho ruûi ro cao hôn möùc bình quaân cuûa khoaûn ñaàu tö boû ra ñaàu tö cho DNNVV, laø loaïi hình doanh nghieäp coù möùc ñoä ruûi ro cao ñang trong giai ñoaïn khôûi söï, nhöng laïi raát linh hoaït, naêng ñoäng trong quaù trình hoaït ñoäng kinh doanh vaø coù hieäu quaû kinh doanh cao. 1.3.4 CAÙC NGUOÀN VOÁN THUEÂ TAØI CHÍNH Tín duïng thueâ mua laø moät hình thöùc taøi trôï tín duïng thoâng qua caùc loaïi taøi saûn, maùy moùc thieát bò. Ñaây laø phöông thöùc giao dòch coù lòch söû töø laâu ñôøi, song chæ môùi phaùt trieån maïnh trong voøng vaøi thaäp nieân gaàn ñaây. Taïi Vieät Nam, nghieäp vuï cho thueâ taøi chính hay coøn goïi laø tín duïng thueâ mua taøi chính ñaõ ñöôïc Ngaân haøng Nhaø nöôùc cho aùp duïng thí ñieåm bôûi quyeát ñònh soá 149/QÑ-NH5ngaøy 17/5/1995. Ñeán ngaøy 9/10/1995 Chính phuû ban haønh nghò ñònh 64 CP”Quy cheá taïm thôøi veà toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa Coâng ty cho thueâ taøi chính taïi Vieät Nam”. Ngaøy 9/2/1996 Thoáng ñoác NHNN-VN coù thoâng tö soá 03/TT-NH5 höôùng daãn thöïc hieän quy cheá taïm thôøi veà toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa Coâng ty cho thueâ taøi chính taïi Vieät Nam. Ñeán 02/05/2001 Chính phuû ñaõ ban haønh Nghò ñònh 16/NÑ-CP veà toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa Coâng ty cho thueâ taøi chính thay theá Nghò ñònh 64/CP ngaøy 9/10/1995. Thueâ mua taøi chính laø moät phöông thöùc taøi trôï tín duïng trung haïn hay daøi haïn khoâng theå huûy ngang. Theo phöông thöùc naøy, ngöôøi cho thueâ cam keát mua taøi saûn, thieát bò theo yeâu caàu cuûa ngöôøi ñi thueâ hoaëc ngöôøi cho thueâ cung caáp taøi saûn cuûa hoï cho ngöôøi ñi thueâ. Khi keát thuùc hôïp ñoàng thueâ, beân thueâ ñöôïc chuyeån quyeàn sôû höõu, mua laïi hoaëc tieáp tuïc thueâ taøi saûn ñoù theo caùc ñieàu khoaûn ñaõ thoûa thuaän trong hôïp ñoàng. Trong suoát thôøi haïn thueâ, quyeàn sôû höõu phaùp lyù ñoái vôùi taøi saûn thuoäc veà ngöôøi cho thueâ vaø quyeàn söû duïng taøi saûn thuoäc veà ngöôøi ñi thueâ. Xeùt veà thöïc chaát, thueâ mua taøi chính laø hình thöùc cuûa söï vay möôïn, laø moät hình thöùc taøi trôï tín duïng trung vaø daøi haïn ñoái vôùi ngöôøi ñi thueâ. Söï khaùc bieät so vôùi khoaûn vay nôï vaø cuõng chính laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân taïo ra söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa hình thöùc giao dòch thueâ mua taøi chính laø ngöôøi cho thueâ naém giöõ quyeàn sôû höõu phaùp lyù vaø coù quyeàn thu hoài ngay laäp töùc neáu coù nhöõng ñe doïa söï an toaøn ñoái vôùi taøi saûn. Coøn ngöôøi cho thueâ ngoaøi caùc lôïi ích nhö gia taêng naêng löïc saûn xuaát, tieát kieäm thôøi gian vaø coâng söùc ñeå hoaøn thaønh thuû tuïc mua taøi saûn neáu khoâng ñi thueâ taøi chính, … coøn giaûi quyeát vaán ñeà ñoåi môùi coâng ngheä. Phöông thöùc taøi trôï naøy coù nhöõng öu ñieåm nhö: ñoái vôùi beân ñi thueâ nhaän taøi saûn (100% voán vay) maø khoâng phaûi theá chaáp hoaëc chæ caàn kyù quyõ moät soá tieàn 14 nhoû töông ñöông 5-10% giaù trò taøi saûn. Ñoái vôùi beân cho thueâ thì phöông thöùc naøy haïn cheá ñöôïc ruûi ro, ñaûm baûo voán vay ñöôïc söû duïng ñuùng muïc ñích, an toaøn. ÔÛ nhieàu quoác gia treân theá giôùi, thueâ mua taøi chính vôùi nhöõng öu theá cuûa noù ñaõ ñöôïc aùp duïng phoå bieán vaø roäng raõi. Ôû Vieät Nam, thueâ mua taøi chính laø moät keânh daãn voán trung vaø daøi haïn raát caàn thieát cho caùc DNNVV ñeå mua saém thieát bò, caûi tieán coâng ngheä. 1.4 KINH NGHIEÄM HOÃ TRÔÏ HUY ÑOÄNG VOÁN CUÛA CAÙC DNNVV ÔÛ CAÙC NÖÔÙC Chaúng haïn nhö ñoái vôùi nöôùc Ñöùc, khu vöïc DNNVV ñoùng moät vai troø raát quan troïng trong neàn kinh teá Ñöùc, noù taïo ra gaàn 50% GDP, chieám hôn moät phaàn hai doanh thu chòu thueá cuûa caùc doanh nghieäp, cung caáp caùc loaïi haøng hoùa vaø dòch vuï ñaùp öùng nhu caàu ña daïng cuûa ngöôøi tieâu duøng trong vaø ngoaøi nöôùc. Ñeå ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu ñoù, chính phuû Ñöùc ñaõ aùp duïng haøng loaït chính saùch vaø chöông trình thuùc ñaåy DNNVV trong vieäc huy ñoäng caùc nguoàn voán. Coâng cuï chính ñeå thöïc hieän caùc chính saùch vaø chöông trình hoã trôï naøy laø thoâng qua caùc khoaûn tín duïng öu ñaõi, coù söï baûo laõnh cuûa nhaø nöôùc. Caùc khoaûn tín duïng naøy ñöôïc phaân boå öu tieân ñaëc bieät cho caùc döï aùn ñaàu tö thaønh laäp doanh nghieäp, ñoåi môùi coâng ngheä vaø vaøo nhöõng khu vöïc keùm phaùt trieån trong nöôùc. Do phaàn lôùn caùc DNNVV khoâng ñuû taøi saûn theá chaáp ñeå coù theå nhaän ñöôïc khoaûn tín duïng lôùn beân caïnh caùc khoaûn tín duïng öu ñaõi, ôû Ñöùc coøn phaùt trieån khaù phoå bieán caùc toå chöùc baûo laõnh tín duïng. Nhöõng toå chöùc naøy ñöôïc thaønh laäp vaø baét ñaàu hoaït ñoäng töø nhöõng naêm 1950 vôùi söï hôïp taùc chaët cheõ cuûa caùc phoøng thöông maïi, hieäp hoäi doanh nghieäp, ngaân haøng vaø chính quyeàn lieân bang. Nguyeân taéc hoaït ñoäng cô baûn laø vì khaùch haøng, DNNVV nhaän ñöôïc khoaûn vay töø ngaân haøng vôùi söï baûo laõnh cuûa moät toå chöùc baûo laõnh tín duïng. Neáu doanh nghieäp laøm aên thua loã, toå chöùc naøy seõ coù traùch nhieäm hoaøn traû khoaûn vay ñoù cho ngaân haøng. Ngoaøi ra, caùc khoaûn vay naøy coù theå ñöôïc chính phuû taùi baûo laõnh. Vôùi caùc cô cheá vaø chính saùch hoã trôï nhö vaäy, caùc DNNVV ôû Ñöùc ñaõ khaéc phuïc ñöôïc khaù nhieàu khoù khaên trong quaù trình huy ñoäng voán. Ñoái vôùi Ñaøi Loan laïi coù nhöõng khaùc bieät. Ngay trong giai ñoaïn ñaàu phaùt trieån kinh teá, Ñaøi Loan ñaõ aùp duïng nhieàu bieän phaùp chính saùch khuyeán khích phaùt trieån caùc DNNVV trong moät soá ngaønh saûn xuaát nhö: nhöïa, deät, kính, xi maêng, goã. Naêm 1981, Ñaøi Loan ñaõ thaønh laäp ra Cuïc quaûn lyù DNNVV thuoäc Boä kinh teá. Hieän nay, soá löôïng DNNVV ôû Ñaøi Loan chieám khoaûng 96% toång soá doanh nghieäp. Chuùng taïo ra khoaûng 40% saûn löôïng coâng nghieäp, hôn 50% giaù trò xuaát khaåu vaø chieám hôn 70% choã laøm vieäc. Ñeå ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu ñoù, Ñaøi Loan ñaõ daønh nhieàu noã löïc trong vieäc xaây döïng vaø thöïc thi caùc chính saùch 15 hoã trôï huy ñoäng voán cho caùc DNNVV. Cho ñeán nay, raát nhieàu ngaân haøng nhaø nöôùc vaø tö nhaân ôû Ñaøi Loan ñöùng ra taøi trôï cho caùc DNNVV. Boä taøi chính Ñaøi Loan coù quy ñònh moät tyû leä taøi trôï nhaát ñònh cho caùc DNNVV vaø tyû leä naøy coù xu höôùng taêng daàn sau moãi naêm. Ñoàng thôøi cuõng laäp ra 3 quyõ laø: Quyõ phaùt trieån, Quyõ Sino - US vaø Quyõ phaùt trieån DNNVV nhaèm taøi trôï cho caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc DNNVV thoâng qua caùc ngaân haøng treân. Nhaän thöùc ñöôïc söï khoù khaên cuûa caùc DNNVV trong vieäc theá chaáp taøi saûn vay voán ngaân haøng, naêm 1974 ñaõ thaønh laäp Quyõ baûo laõnh tín duïng. Nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa quyõ naøy laø cuøng chia seû ruûi ro vôùi caùc toå chöùc tín duïng. Caùc toå chöùc tín duïng ñaõ ngaøy caøng tin töôûng hôn vaøo vieäc taøi trôï cho vay ñoái vôùi caùc DNNVV. Keå töø khi thaønh laäp tôùi nay, quyõ ñaõ baûo laõnh cho 1,3 trieäu tröôøng hôïp vôùi toång soá voán cho vay raát lôùn. Ngoaøi ra, Ñaøi Loan coøn aùp duïng nhieàu bieän phaùp khaùc nhö: giaûm laõi suaát ñoái vôùi nhöõng khoaûn vay phuïc vuï muïc ñích mua saém maùy moùc thieát bò, ñoåi môùi coâng ngheä, phaùt trieån saûn xuaát vaø naâng cao tính caïnh tranh, môøi caùc chuyeân gia ñeán giuùp DNNVV nhaèm toái öu hoùa cô caáu voán vaø taêng cöôøng caùc ñieàu kieän vay voán. Trong keá hoaïch phaùt trieån toång theå laàn thöù hai cuûa Malaysia (1991 - 2000) ñaõ khaúng ñònh roõ vai troø cuûa caùc DNNVV trong coâng cuoäc hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Do vaäy, trong thôøi kyø naøy chính phuû ñaõ thoâng qua chöông trình hoã trôï phaùt trieån DNNVV nhö caùc chöông trình veà thò tröôøng vaø hoã trôï kyõ thuaät, chöông trình cho vay öu ñaõi, chöông trình coâng ngheä thoâng tin… Muïc ñích cuûa chöông trình cho vay laø nhaèm giuùp caùc DNNVV coù ñöôïc moät löôïng voán caàn thieát ñeå thuùc ñaåy töï ñoäng hoùa vaø hieän ñaïi hoùa, ñeå caûi tieán chaát löôïng vaø phaùt trieån cô sôû haï taàng trong caùc ngaønh saûn xuaát phuï tuøng oâ toâ, linh kieän ñieän, ñieän töû, maùy moùc, nhöïa, deät, ñoà goã, löông thöïc thöïc phaåm… Chöông trình naøy ñöôïc thöïc hieän theo keá hoaïch phaân boå haøng naêm cuûa Malaysia thoâng qua Quyõ cho vay öu ñaõi, caáp tín duïng tröïc tieáp cho caùc nhaø saûn xuaát laø caùc DNNVV thuoäc caùc lónh vöïc öu tieân noùi treân. ÔÛ Nhaät Baûn, caùc chính saùch veà DNNVV ñöôïc hình thaønh töø nhöõng naêm 1950, trong ñoù daønh söï chuù yù ñaëc bieät vôùi vieäc hoã trôï taøi chính nhaèm giuùp caùc DNNVV thaùo gôõ nhöõng khoù khaên, caûn trôû vieäc taêng voán trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh nhö khaû naêng tieáp caän tín duïng thaáp, thieáu söï baûo ñaûm veà voán vay… caùc bieän phaùp hoã trôï naøy ñöôïc thöïc hieän thoâng qua heä thoáng hoã trôï tín duïng vaø caùc toå chöùc taøi chính coâng coäng phuïc vuï DNNVV. Heä thoáng hoã trôï tín duïng giuùp cho caùc toå chöùc tín duïng tö nhaân thoâng qua söï baûo laõnh cuûa Hieïâp hoäi baûo laõnh tín duïng treân cô sôû hôïp ñoàng baûo laõnh. Ngoaøi ra, coøn coù 3 toå chöùc taøi chính coâng coäng khaùc. Ñoù laø Coâng ty taøi chính DNNVV, Coâng ty taøi chính nhaân daân vaø Ngaân haøng Shoko Chukin do chính phuû ñaàu tö thaønh laäp toaøn boä hoaëc moät phaàn nhaèm taøi trôï vôùi cho caùc DNNVV ñeå ñoåi môùi maùy moùc thieát bò vaø hoã trôï voán löu 16 ñoäng daøi haïn ñeå môû roäng vaø phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh. Nhìn chung, qua kinh nghieäm hoã trôï cuûa caùc nöôùc, Vieät Nam ñaõ vaø ñang aùp duïng caùc chính saùch hoã trôï töông töï. Tuy nhieân, theo kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc nhö Haøn Quoác, Ñaøi loan, nhaø nöôùc cuõng neân thaønh laäp ngaân haøng ñaàu tö chuyeân hoã trôï voán cho caùc DNNVV, caùc toå chöùc taøi chính hoã trôï voán cho caùc DNNVV, vôùi caùc ñònh cheá cho vay, möùc laõi suaát cho vay vöøa ñaûm baûo söï chaët cheõ cuûa heä thoáng tín duïng vöøa khuyeán khích ñöôïc caùc DNNVV phaùt trieån. Ñoàng thôøi, laõi suaát cho vay ñoái vôùi caùc DNNVV caàn phaûi thaáp hôn nöõa ñeå theå hieän tính uö ñaõi, hoã trôï. 17 CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG VEÀ NHU CAÀU VOÁN VAØ KHAÛ NAÊNG TIEÁP CAÄN CAÙC NGUOÀN VOÁN CUÛA CAÙC DNNVV HIEÄN NAY 2.1 SÖÏ PHAÙT TRIEÅN VAØ ÑOÙNG GOÙP CUÛA DNNVV TRONG THÔØI GIAN VÖØA QUA Trong quaù trình phaùt trieån, kinh teá tö nhaân noùi chung vaø caùc DNNVV noùi rieâng ñaõ coù söï phaùt trieån maïnh veà soá löôïng vaø ñoùng goùp ñaùng keå vaøo söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá. Theo phaân loaïi theo tieâu chí voán, thì trong toång soá 23.708 doanh nghieäp trong cuoäc Toång ñieàu tra caùc cô sôû kinh teá haønh chính söï nghieäp vöøa vaø nhoû (1995) coù 20.856 doanh nghieäp laø caùc DNNVV, chieám tyû leä 87,97%. Ñeán naêm 2000, DNNVV chieám tyû leä 81,97% trong toång soá 44.288 doanh nghieäp vaø ñeán naêm 2002 soá doanh nghieäp ñaõ taêng voït 50% leân ñeán 62.908 doanh nghieäp vaø DNNVV chieám ñeán 86,18%. Baûng 2.1: Soá löôïng DNNVV phaân theo quy moâ nguoàn voán (2000-2002) Theo quy moâ voán Toång soá DN caû nöôùc Tyû troïng DNNVV Toång soá DNNVV Döôùi 0,5 tyû ñoàng Töø 0,5 ñeán döôùi 1 tyû Töø 1 tyû ñeán döôùi 5 tyû Töø 5 tyû ñeán döôùi 10 tyû Naêm 2000 44.288 81,97% 36.305 16.267 6.534 10.759 2.745 Tyû leä 44,81% 18,00% 29,64% 7,56% Naêm 2001 51.680 86,44% 44.670 18.326 8.403 14.556 3.385 Tyû leä 41,03% 18,81% 32,59% 7,58% Naêm 2002 62.908 86,18% 54.216 18.591 10.994 20.141 4.490 Tyû leä 34,29% 20,28% 37,15% 8,28% Nguoàn:Moät soá chæ tieâu caùc doanh nghieäp Vieät Nam treân laõnh thoå Vieät Nam, Toång cuïc Thoáng keâ, Nhaø xuaát baûn Thoáng keâ, Haø Noäi, 2004 18 Vôùi vieäc thöïc hieän Luaät doanh nghieäp, rieâng trong gaàn 4 naêm cho ñeán thaùng 8/2003 ñaõ coù 71.500 doanh nghieäp môùi ra ñôøi. 71.500 doanh nghieäp ñoù vôùi soá cuõ taïo neân moät löïc löôïng doanh nghieäp tö nhaân ôû Vieät Nam hieän nay (khu vöïc chính thöùc) khoaûng 120.000 doanh nghieäp. Cuõng trong thôøi gian thöïc hieän Luaät doanh nghieäp gaàn 4 naêm thì coù theâm 15.000 chi nhaùnh, vaên phoøng ñaïi dieän cuûa caùc doanh nghieäp tö nhaân ñöôïc môû ra ôû caùc nôi. Hình 2.1: Tyû troïng DNNVV qua caùc naêm 2000,2001 vaø 2002 44,288 51,680 62,908 36,305 44,670 54,216 - 10,000 20,000 30,000 40,000 50,000 60,000 70,000 Naêm 2000 Naêm 2001 Naêm 2002 Toång soá DN DNNVV DNNVV goùp phaàn quan troïng vaøo vieäc taïo vaø giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng. Coù theå thaáy taùc duïng thu huùt lao ñoäng cuûa caùc ñôn vò kinh teá tö nhaân qua caùc soá lieäu sau: Bình quaân moät doanh nghieäp tö nhaân coù theå thu huùt 37 lao ñoäng. Moät coâng ty coå phaàn coù qui moâ lôùn thu huùt 155 lao ñoäng. Moät cô sôû ngaønh ngheà ôû noâng thoân coù theå thu huùt 25 lao ñoäng. Naêm 2000, soá löôïng lao ñoäng trong khu vöïc kinh teá tö nhaân laø 4.643.844 ngöôøi, chieám 12% trong toång lao ñoäng xaõ hoäi, baèng 1,36 laàn toång soá lao ñoäng laøm vieäc trong khu vöïc nhaø nöôùc. Löïc löôïng lao ñoäng trong khu vöïc kinh teá tö nhaân ñaõ goùp phaàn ñaùng keå vaøo vieäc xoùa ñoùi giaûm ngheøo, caûi thieän ñôøi soáng nhaân daân ôû khu vöïc thaønh thò vaø noâng thoân. Trong 5 naêm 1996 – 2000, lao ñoäng trong khu vöïc kinh teá tö nhaân taêng theâm 778.681 ngöôøi. Trong ñoù, soá ngöôøi laøm vieäc trong boä phaän doanh nghieäp cuûa tö nhaân taêng: 487.459 ngöôøi; soá lao ñoäng ôû khu vöïc kinh doanh caù theå taêng: 292.222 ngöôøi. Rieâng soá lao ñoäng trong hoä kinh doanh caù theå qua khaûo saùt thöïc teá lôùn hôn nhieàu so vôùi soá ñaêng kyù vì hoä gia ñình chuû yeáu söû duïng lao ñoäng trong doøng hoï, lao ñoäng mang tính thôøi vuï vaø lao ñoäng noâng nhaøn, hoaëc thueâ nhieàu lao ñoäng nhöng keâ khai ít, neân khoâng theå hieän trong baùo caùo thoáng keâ. Neáu goäp taát caû caùc thaønh phaàn: kinh teá tö baûn tö nhaân, caù theå, tieåu chuû thì hieän nay toång lao ñoäng trong khu vöïc kinh teá tö nhaân chieám treân 90% toång lao ñoäng toaøn xaõ hoäi (khu vöïc kinh teá nhaø nöôùc chæ chieám khoaûng gaàn 9%, khu 19 vöïc kinh teá taäp theå khoaûng 0,37% vaø khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi laø 0,67% toång lao ñoäng xaõ hoäi). DNNVV cuõng laø khu vöïc taïo ra vieäc laøm chuû yeáu cho neàn kinh teá, chieám 49% löïc löôïng lao ñoäng trong taát caû caùc loaïi hình doanh nghieäp. ÔÛ vuøng duyeân haûi mieàn Trung soá lao ñoäng laøm vieäc taïi caùc DNNVV so vôùi toång soá lao ñoäng laøm vieäc ôû taát caû caùc doanh nghieäp chieám tyû leä cao nhaát laø 67%; Ñoâng Nam Boä coù tyû leä thaáp nhaát laø 44%. Trong thôøi ñieåm hieän nay vaø saép tôùi khu vöïc kinh teá tö nhaân thöïc söï coù vai troø quan troïng trong vieäc taïo coâng aên, vieäc laøm cho lao ñoäng xaõ hoäi, nhaát laø trong thôøi ñieåm Nhaø nöôùc ñang tieán haønh saép xeáp laïi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc laøm aên khoâng hieäu quaû. DNNVV goùp phaàn quan troïng trong quaù trình thu huùt vaø taän duïng trieät ñeå nguoàn voán trong xaõ hoäi. Neáu xem xeùt söï huy ñoäng voán xaõ hoäi ñaàu tö vaøo saûn xuaát kinh doanh thì khu vöïc kinh teá tö nhaân coù voán ñaàu tö phaùt trieån nhanh, chieám tyû leä töông ñoái cao trong toång voán ñaàu tö xaõ hoäi. Naêm 1999, toång voán ñaàu tö cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân ñaït 31.542 tyû ñoàng, chieám 24,05%; naêm 2000 ñaït 35.894 tyû, taêng 13,8% so vôùi naêm 1999, chieám 24,31% trong toång voán ñaàu tö toaøn xaõ hoäi. Trong ñoù: Boä phaän kinh teá hoä gia ñình chieám tyû troïng cao nhaát: naêm 2000 ñaït 29.267 tyû ñoàng, chieám 19,82% toång voán ñaàu tö toaøn xaõ hoäi. Cho ñeán 2002 ñaàu tö cuûa doanh nghieäp tö nhaân chieám 27% toång ñaàu tö xaõù hoäi cuûa Vieät Nam. Ñaàu tö cuûa doanh nghieäp tö nhaân vaø daân cö theo khoaûn ñaàu tö xaõ hoäi ñoù lôùn hôn 26% tæ troïng ñaàu tö cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc. Ñoùng goùp tích cöïc nhaát cuûa DNNVV ñoái vôùi neàn kinh teá phaûi keå ñeán laø söï goùp phaàn vaøo gia taêng GDP cuûa caû nöôùc, laø nguoàn taêng tröôûng cuûa neàn kinh teá. Caùc chæ soá thoáng keâ cho thaáy, trong thaùng 8 naêm 2003 giaù trò saûn xuaát toaøn ngaønh coâng nghieäp ñaït khoaûng 26.569 tyû ñoàng (giaù so saùnh 1994), taêng 16,3% so vôùi thaùng 8 naêm 2002, naâng keát quaû chung 8 thaùng ñaàu naêm 2003 leân 199.497 tyû ñoàng, taêng 15,9% so vôùi cuøng kyø naêm 2002, trong ñoù rieâng coâng nghieäp ngoaøi quoác doanh ñaït keát quaû trong thaùng 8/2003 laø 7.103 tyû ñoàng, taêng 19,7% vaø keát quaû 8 thaùng ñaàu naêm 2003 laø 52.720 tyû ñoàng, taêng 18,4%. Nhö vaäy, tính ñeán 8/2003, coâng nghieäp ngoaøi quoác doanh ñaõ chieám hôn 26,43% toång giaù trò saûn xuaát toaøn ngaønh coâng nghieäp, taêng 1,85% so vôùi soá thöïc hieän ôû thôøi ñieåm cuoái thaùng 12 naêm 2002 vaø taêng 4% so vôùi keát quaû cuoái thaùng 12 naêm 2000. Roõ raøng, trong nhöõng thaùng ñaàu naêm 2003, coâng nghieäp ngoaøi quoác doanh khoâng chæ ñaït toác ñoä taêng tröôûng vöôït troäi, maø ñaõ lôùn leân caû veà quy moâ laãn vò theá. Coâng nghieäp ngoaøi quoác doanh ñaõ vaø ñang goùp phaàn thuùc ñaåy kinh teá taïi nhieàu ñòa phöông. Trong 8 thaùng ñaàu naêm 2003, giaù trò saûn xuaát cuûa coâng nghieäp 20 ngoaøi quoác doanh taïi Haø Noäi taêng 25,8%, Haûi Phoøng taêng 23%, Haø Taây taêng 38,4%, Haûi Döông taêng 25,2%, Vónh Phuùc taêng 27,2%, Quaûng Ninh taêng 21,5%, Bình Döông taêng 25,6%, Caàn Thô taêng 50,3%... Ñaëc bieät, rieâng TP.HCM, nôi coù soá cô sôû coâng nghieäp ngoaøi quoác doanh nhieàu nhaát nöôùc, giaù trò saûn xuaát cuûa khu vöïc naøy trong 8 thaùng ñaàu naêm 2003 ñaït 15.030 tyû ñoàng, chieám tyû troïng 28,1% toång giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp toaøn thaønh phoá hay chieám treân 7,5% toång giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp caû nöôùc. Öôùc tính chung caû naêm, toác ñoä taêng tröôûng cuûa ngaønh coâng nghieäp 2003 so vôùi naêm 2002 ñaït möùc 16%, cao nhaát trong 3 naêm trôû laïi ñaây. Trong ñoù, khu vöïc kinh teá Nhaø nöôùc ñaït 12,4% (Nhaø nöôùc Trung öông taêng 12,6%, Nhaø nöôùc ñòa phöông taêng 12%), khu vöïc coâng nghieäp ngoaøi quoác doanh taêng 18,7% vaø khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taêng 18,3% (daàu moû vaø khí ñoát taêng 6,2%; caùc ngaønh khaùc taêng 22,4%). Ñeán nay, chæ tröø moät soá ngaønh haøng caàn trình ñoä kyõ thuaät vaø voán ñaàu tö lôùn, nhö daàu khí, ñieän löïc, laép raùp tivi, cheá taïo maùy coâng cuï, phaân hoùa hoïc, xuùt naoh, söõa hoäp, boät ngoït... Laø nhöõng ngaønh maø doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh chöa tham gia, coøn trong haàu heát caùc ngaønh haøng chuû yeáu coøn laïi, doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh ñaõ goùp maët vaø coù nhöõng ñoùng goùp khoâng nhoû. Doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh hieän chieám tyû troïng gaàn 50% giaù trò cheá bieán thuûy saûn vaø 8 thaùng ñaàu naêm 2003 taêng 27,5% (trong khi chæ soá chung toaøn ngaønh haøng chæ taêng 17,7%). Töông töï, ñoái vôùi ngaønh may maëc chieám tyû troïng treân 30% vaø taêng 18,1%, trong ngaønh giaáy bìa chieám gaàn 50% vaø taêng 34,4%, trong ngaønh saûn xuaát thuoác vieân taân döôïc chieám tyû troïng khoaûng 1/7 vaø taêng 48,1% (trong khi saûn xuaát cuûa coâng nghieäp quoác doanh giaûm 3,2%), trong saûn xuaát söù veä sinh chieám tyû troïng khoaûng 1/9 vaø taêng 104,5%... Moät caùch toång quaùt, kinh teá ngoaøi quoác doanh ñaõ ñoùng goùp ñaùng keå vaøo söï gia taêng GDP cuûa caû nöôùc qua caùc naêm. Trong naêm 2003, kinh teá ngoaøi quoác doanh ñoùng goùp 41.865 tyû ñoàng vaøo GDP, chieám 37% toång GDP ôû TPHCM, cuøng vôùi khu vöïc kinh teá coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, caû hai ñoùng goùp 59,1% vaøo toång GDP, cao hôn 18% so vôùi khu vöïc kinh teá nhaø nöôùc. 21 Baûng 2.2: Toång saûn phaåm (GDP) trong nöôùc treân ñòa baøn (theo giaù thöïc teá) (Tyû ñoàng) 2000 2001 2002 2003 TOÅNG SOÁ 75.862 84.852 96.403 111.344 Theo thaønh phaàn vaø khu vöïc 1. Khu vöïc kinh teá trong nöôùc 61.145 67.372 76.104 87.404 - Kinh teá Nhaø nöôùc 32.621 35.892 40.137 45.539 + Trung öông 20.786 22.825 25.025 28.615 + Ñòa phöông 11.835 13.067 15.112 16.924 - Kinh teá ngoaøi quoác doanh 28.524 31.480 35.967 41.865 2. Khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi 14.717 17.480 20.299 23.940 Nguoàn: Cuïc thoáng keâ TPHCM Kinh teá tö nhaân noùi chung hay DNNVV noùi rieâng khoâng nhöõng phaùt trieån maïnh veà soá löôïng maø coøn phaùt trieån veà chaát löôïng, theå hieän ôû söï gia taêng trong ñoùng goùp vaøo GDP (naêm 2001: 37,1%;2002: 37,3%; 2003: 37,6%) vaø ñoùng goùp vaøo toác ñoä phaùt trieån GDP. Khoâng nhöõng taêng qua caùc naêm, maø toác ñoä phaùt trieån GDP cuûa khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh coøn chieám tyû leä cao nhaát trong naêm 2003 laø 112% trong khi DN Nhaø nöôùc chæ ñaït 109,3% (xem baûng 2.3) Baûng 2.3: Toác ñoää phaùt trieån toång saûn phaåm (GDP) treân ñòa baøn (%) (Theo giaù so saùnh 1994) 2000 2001 2002 2003 TOÅNG SOÁ 109,0 109,5 110,2 111,2 Theo thaønh phaàn vaø khu vöïc 1. Khu vöïc kinh teá trong nöôùc 108,9 109,4 109,9 110,8 - Kinh teá Nhaø nöôùc 111,2 109,0 109,7 109,3 + Trung öông 114,2 109,7 109,4 110,0 + Ñòa phöông 106,1 107,6 110,4 108,0 - Kinh teá ngoaøi quoác doanh 106,2 110,0 110,2 112,7 2. Coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi 109,5 110,0 111,2 112,8 Nguoàn: Cuïc thoáng keâ TPHCM 22 Beân caïnh ñoù, kinh teá tö nhaân coøn laø ñoùng goùp ñaùng keå vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc. Laø keát quaû cuûa söï taêng tröôûng kinh teá, gia taêng kim ngaïch xuaát khaåu, laøm kinh teá coù hieäu quaû, ñoùng goùp vaøo ngaân saùch cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân ngaøy cuõng caøng taêng. Naêm 1996 ñoùng goùp 5.242 tyû ñoàng, naêm 2000 laø 5.900 tyû, taêng 12,5% so vôùi naêm 1999, chieám 7,1% thu ngaân saùch naêm 2000, naêm 2001: 6.370 tyû ñoàng (taêng 7,96% so vôùi naêm 2000). Naêm 2002, ñoùng goùp vaøo thu ngaân saùch cuûa khu vöïc tö nhaân cuõng lôùn, theo con soá thoáng keâ chíùnh thöùc chæ laø7% cuûa thu ngaân saùch Trung öông. Tuy nhieân con soá naøy chöa phaûn aùnh ñuùng thöïc teá vì coøn moät loaït caùc ñoùng goùp khaùc chöa ñöôïc tính ñeán nhö thueá moân baøi, VAT trong nhaäp khaåu hay caùc loaïi phíù chöa ñöôïc tính. Trong vaán ñeà naøy ngaønh thueá môùi chæ tíùnh nhöõng ñoùng goùp tröïc tieáp thoân._.û söï caáp söï hoã trôï veà ñaøo taïo, tö vaán, kyõ thuaät, quaûn lyù cho DNNVV töø nhaø nöôùc vaø cuõng nhö töø raát nhieàu toå chöùc quoác teá, toå chöùc phi lôïi nhuaän ñeå hoaøn thieän hôn nöõa boä maùy keá toaùn, boä maùy kieåm soaùt noäi boä, caùc boä phaän chöùc naêng kinh doanh. + Daønh nguoàn löïc caàn thieát cho vieäc tuyeån duïng, ñaøo taïo, huaán luyeän cuõng nhö naâng cao kieán thöùc chuyeân moân cho caùc nhaân vieân keá toaùn, taøi chính. + Thueâ kieåm toaùn ñeå kieåm toaùn baùo caùo taøi chính nhaèm phaùt huy hôn nöõa boä maùy keá toaùn, cuõng nhö minh baïch hoùa tình hình taøi chính, ñoàng thôøi cuõng ñeå caûi thieän boä maùy kieåm soaùt noäi boä. Töø ñoù naâng cao khaû naêng ñöôïc ñaàu tö töø caùc quyõ ñaàu tö maïo hieåm. + Trong tröôøng hôïp khoâng ñuû nguoàn löïc ñeå thieát laäp moät boä maùy keá toaùn, thì caùc doanh nghieäp coù theå söû duïng caùc dòch vuï hoã trôï caùc dòch vuï keá toaùn, taøi chính. 82 KEÁT LUAÄN Trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá vaø ñöùng tröôùc loä trình hoäi nhaäp Toå chöùc thöông maïi theá giôùi (WTO), Vieät Nam raát caàn thieát phaûi phaùt huy noäi löïc kinh teá. Theo ñoù, kinh teá tö nhaân noùi chung vaø DNNVV noùi rieâng, ñang chieám moät tyû leä ñaùng keå veà soá löôïng trong toång soá doanh nghieäp cuûa caû nöôùc vaø coù ñoùng goùp tích cöïc trong quaù trình taêng tröôûng vaø phaùt trieån cuûa neàn kinh teá, phaûi töï baûn thaân ñoåi môùi moät caùch toaøn dieän veà maùy moùc thieát bò, coâng ngheä saûn xuaát, kyõ thuaät saûn xuaát, coâng ngheä quaûn lyù, tieáp thò, khaûo saùt thò tröôøng … ñeå naâng cao söùc caïnh tranh cuûa saûn phaåm Vieät Nam treân thò tröôøng quoác teá. Ñeå laøm ñöôïc nhö vaäy, caùc DNNVV ñang raát caàn söï hoã trôï cuûa Nhaø nöôùc veà chính saùch, theå cheá taøi chính vaø söï hoã trôï taøi chính töø caùc toå chöùc quoác teá, cuûa Nhaø nöôùc ñeå coù theå tieáp caän moät caùch hieäu quaû caùc nguoàn voán tín duïng caàn cho nhu caàu môû roäng saûn xuaát, naâng caáp coâng ngheä. . . cuûa hoï. Nguyeân nhaân chuû yeáu gaây khoù khaên cho DNNVV trong quaù trình tieáp caän caùc nguoàn voán laø vaán ñeà taøi saûn theá chaáp vaø thuû tuïc vay voán röôøm raø phöùc taïp caàn phaûi ñöôïc khaéc phuïc. Quy ñònh veà taøi saûn theá chaáp cuûa ngaân haøng neân ñöôïc nôùi loûng, phaûi tuaân theo quy taéc thò tröôøng vaø caùc ngaân haøng caàn caûi thieän caùc thuû tuïc cho vay theo höôùng ñôn giaûn hoaù, mau choùng. Ñoàng thôøi, tieán trình coå phaàn hoùa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc caàn phaûi ñöôïc ñaåy maïnh hôn nöõa song song vôùi vieäc noã löïc phaùt trieån TTCK seõ taêng cöôøng theâm moät keânh huy ñoäng voán chuû löïc cho neàn kinh teá vaø qua ñoù giaùn tieáp naâng cao khaû naêng tieáp caän vôùi caùc nguoàn voán cho caùc DNNVV. Luaän vaên chaéc chaén khoâng traùnh khoûi sai soùt vaø haïn cheá. Ñeå hoaøn thieän hôn, kính mong nhaän ñöôïc söï thoâng caûm, goùp yù cuûa quí thaày coâ ñeå taïo cho taùc giaû cô hoäi hoïc hoûi vaø hoaøn thieän luaän aùn vaø söï hieåu bieát cuûa mình, laøm cho luaän vaên trôû thaønh moät trong nhöõng taøi lieäu tham khaûo höõu ích. Taùc giaû xin chaân thaønh caûm ôn quí thaày coâ. A TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Saùch chuyeân khaûo 1. PGS.TS. Traàn Ngoïc Thô, 2003, “Taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi”, Nhaø xuaát baûn Thoáng keâ. 2. Nguyeãn Haûi Saûn, “Quaûn trò taøi chính doanh nghieäp”, Nhaø xuaát baûn Thoáng keâ. 3. “Doanh nghieäp vöøa vaø nhoû Vieät Nam, thöïc traïng vaø giaûi phaùp”, Phoøng thöông maïi vaø coâng nghieäp Vieät Nam, Nhaø xuaát baûn thoáng keâ, 1998. 4. “Taøi chính hoã trôï phaùt trieån DNNVV”, Vieän khoa hoïc taøi chính, Haø noäi, 2002. 5. “Baùo caùo thöïc hieän Luaät Doanh nghieäp”, baùo caùo thaûo luaän taïi phieân hoïp ngaøy 27,28 vaø 29 thaùng 5 naêm 2002 cuûa Chính phuû. 6. “Doanh nghieäp nhoû vaø chính saùch kinh teá”, Baûn tin Carnegie soá 43 thaùng 3 naêm2004. 7. “Tín duïng ngaân haøng ñoái vôùi khu vöïc kinh teá tö nhaân”, PGS-TS Nguyeãn Ñình Tö. 8. “Kinh teá Vieät Nam naêm 2003”, baùo caùo haøng naêm cuûa Ngaân haøng Ngoaïi thöông. 9. “Doanh nghieäp tö nhaân coøn gaëp nhieàu thaùch thöùc”, Phoøng Coâng Nghieäp vaø Thöông Maïi Vieät nam. Baùo vaø taïp chí, Internet 10. Thanh Haø, “Khoù goùp voán cho Quyõ baûo laõnh tín duïng DNNVV”, Thôøi baùo Kinh teá Vieät Nam. 11. “Giaûi phaùp môùi ñeå thaønh laäp Quyõ baûo laõnh tín duïng”, Thôøi baùo Kinh teá Vieät Nam 12. Trung Ñöùc, “Khu vöïc coâng nghieäp ngoaøi quoác doanh phaùt trieån maïnh”, Thôøi baùo Kinh teá Vieät Nam. 13. Vaân Traàn, “Ñình treä vieäc vay voán”, Thôøi baùo Kinh teá Vieät Nam 14. “Gia nhaäp WTO vaø vaán ñeà ñoåi môùi chính saùch taøi chính”, Thôøi baùo Kinh teá Vieät Nam. 15. “Doanh nghòeâp tö nhaân vaãn khoù tieáp caän voán tín duïng”, Thôøi baùo Kinh teá Vieät Nam. B 16. “Nan giaûi vaán ñeà cung öùng voán”, Thôøi baùo Kinh teá Vieät Nam 17. “Voán öu ñaõi cho DN tö nhaân: Nhieàu nguoàn nhöng chöa ñöôïc khai thaùc”, Thôøi baùo Kinh teá Vieät Nam. 18. “Ruùt ngaén nhaát quy trình cho vay voán”, Thôøi baùo Kinh teá Vieät Nam. 19. Ts. Leâ Khoa, “Phaùt trieån khu vöïc kinh teá tö nhaân beàn vöõng”, Taïp chí phaùt trieån kinh teá. 20. Th.S Nguyeãn Vaên Trình, “Söï toàn taïi vaø phaùt trieån taát yeáu cuûa kinh teá tö nhaân ôû Vieät nam”, Taïp chí phaùt trieån kinh teá. 21. Buøi Mai Hoaøi, “Hoã trôï taøi chính ñoái vôùi doanh nghieäp nhoû vaø vöøa qua tín duïng nhaø nöôùc ôû Vieät nam”, Taïp chí phaùt trieån kinh teá 22. Th.S Tröông Quan Huøng, “Ñònh cheá taøi chính cho söï phaùt trieån caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû khu vöïc tö nhaân khía caïnh veà lyù thuyeát”, Taïp chí phaùt trieån kinh teá. 23. Nguyeãn Ñaêng Nam, “Khuyeán khích vaø taïo ñieàu kieän cho caùc DNNVV ôû Vieät Nam tham gia TTCK”, Taøi chính, thaùng 02/2002. 24. Hieáu Hæ, “Ñeå quyõ baûo laõnh tín duïng caùc DNNVV ôû ñòa phöông sôùm ñi vaøo hoaït ñoäng”, taïp chí Ngaân Haøng, soá 11 naêm 2003. 25. “Chieán löôïc phaùt trieån Thò tröôøng Chöùng Khoaùn ñeán naêm 2010”, Taïp chí Ñaàu tö. 26. Taïp chí Phaùt trieån kinh teá, www.uoe.edu.vn/tcptkt 27. Thôøi baùo Kinh teá Vieät Nam, www.vnecomomy.com.vn/tbktvn hoaëc www.saigontime/tbktsg 28. Baùo Thò tröôøng chöùng khoaùn, www.stockmarket.vnn.vn 29. Baùo Vietnam Investment Review, www.vir.com.vn 30. Trang web cuûa Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö, www.mpi.gov.vn 31. Trang web cuûa Boä Taøi chính, www.mof.gov.vn 32. Trang web cuûa Phoøng Coâng nghieäp vaø Thöông maïi Vieät nam, www.vcci.com.vn 33. Trang web cuûa Trung taâm hoã trôï DNNVV, www.smenet.com.vn 34. Trang web cuûa Ngaân haøng nhaø nöôùc Vieät Nam, www.sbv.gov.vn 35. Trang web cuûa Cuïc thoáng keâ Thaønh phoá Hoà Chí Minh, www.pso.hochiminhcity.gov,vn C 36. Trang web cuûa Quyõ hoå trôï phaùt trieån kinh teá tö nhaân, www.mpdf.org 37. Trang web cuûa Quyõ Doanh nghieäp Mekong, www.mekongcapital.com 38. Trang web cuûa Worldbank, www.worldbank.org.vn 39. Cuïc thoáng keâ Thaønh phoá Hoà Chí Minh (2000), Baùo caùo ñieàu tra thöïc traïng doanh nghieäp, www.pso.hochiminhcity.gov,vn 40. Caùc taøi lieäu khaùc I PHUÏ LUÏC CHÖÔNG 2 Baûng 2.1: Toång saûn phaåm (GDP) trong nöôùc treân ñòa baøn (theo giaù thöïc teá) Tyû ñoàng 2000 2001 2002 2003 TOÅNG SOÁ 75.862 84.852 96.403 111.344 A. Theo thaønh phaàn vaø khu vöïc 1. Khu vöïc kinh teá trong nöôùc 61.145 67.372 76.104 87.404 - Kinh teá Nhaø nöôùc 32.621 35.892 40.137 45.539 + Trung öông 20.786 22.825 25.025 28.615 + Ñòa phöông 11.835 13.067 15.112 16.924 - Kinh teá ngoaøi quoác doanh 28.524 31.480 35.967 41.865 2. Coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi 14.717 17.480 20.299 23.940 B. Theo ngaønh kinh teá - Noâng laâm nghieäp 1.352 1.365 1.371 1.374 - Thuûy saûn 135 230 261 368 - Coâng nghieäp khai thaùc 38 35 35 49 - CN cheá bieán 28.364 32.384 37.864 45.869 - CN SX phaân phoái ñieän, nöôùc 1.673 2.089 2.042 1.762 - Xaây döïng 4.371 4.682 5.118 5.726 - Thöông nghieäp 10.946 11.271 12.859 14.407 - Khaùch saïn vaø nhaø haøng 4.703 5.096 5.474 5.879 - Vaän taûi kho baõi, böu ñieän 6.692 7.551 8.979 9.746 - Taøi chaùnh, tín duïng 2.549 2.797 3.625 4.350 - Kinh doanh taøi saûn vaø tö vaán 3.837 4.009 4.215 4.593 - Caùc hoaït ñoäng dòch vuï khaùc 11.202 13.343 14.560 17.221 Nguoàn: Cuïc thoáng keâ TPHCM II Baûng 2.2: Cô caáu toång saûn phaåm trong nöôùc (GDP) treân ñòa baøn (%) (Theo giaù thöïc teá) 2000 2001 2002 2003 TOÅNG SOÁ 100,0 100,0 100,0 100,0 A. Theo thaønh phaàn vaø khu vöïc 1. Khu vöïc kinh teá trong nöôùc 80,6 79,4 78,9 78,5 - Kinh teá Nhaø nöôùc 43,0 42,3 41,7 40,9 + Trung öông 27,4 26,9 26,0 25,7 + Ñòa phöông 15,6 15,4 15,7 15,2 - Kinh teá ngoaøi quoác doanh 37,6 37,1 37,3 37,6 2. Coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi 19,4 20,6 21,1 21,5 B. Theo ngaønh kinh teá - Noâng laâm nghieäp 1,8 1,6 1,4 1,4 - Thuûy saûn 0,2 0,2 0,3 0,3 - Coâng nghieäp khai thaùc 0,1 0,0 0,0 0,0 - CN cheá bieán 37,4 38,2 39,3 41,2 - CN SX phaân phoái ñieän, nöôùc 2,2 2,5 2,1 1,6 - Xaây döïng 5,7 5,5 5,3 5,1 - Thöông nghieäp 14,1 13,3 13,3 12,9 - Khaùch saïn vaø nhaø haøng 6,2 6,0 5,7 5,3 - Vaän taûi kho baõi, böu ñieän 8,8 8,9 9,3 8,8 - Taøi chaùnh, tín duïng 3,4 3,3 3,8 3,9 - Kinh doanh taøi saûn vaø tö vaán 5,1 4,7 4,4 4,1 - Caùc hoaït ñoäng dòch vuï khaùc 15,0 15,7 15,1 15,5 Nguoàn: Cuïc thoáng keâ TPHCM III Baûng 2.3: Toác ñoää phaùt trieån toång saûn phaåm (GDP) treân ñòa baøn (%) (Theo giaù so saùnh 1994) 2000 2001 2002 2003 TOÅNG SOÁ 109,0 109,5 110,2 111,2 A.Theo thaønh phaàn vaø khu vöïc 1. Khu vöïc kinh teá trong nöôùc 108,9 109,4 109,9 110,8 - Kinh teá Nhaø nöôùc 111,2 109,0 109,7 109,3 + Trung öông 114,2 109,7 109,4 110,0 + Ñòa phöông 106,1 107,6 110,4 108,0 - Kinh teá ngoaøi quoác doanh 106,2 110,0 110,2 112,7 2. Coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi 109,5 110,0 111,2 112,8 B. Theo ngaønh kinh teá - Noâng laâm nghieäp 103,0 99,4 101,4 99,5 - Thuûy saûn 100,7 143,4 115,0 139,2 - Coâng nghieäp khai thaùc 114,1 89,1 108,0 176,3 - CN cheá bieán 113,2 113,6 113,1 114,9 - CN SX phaân phoái ñieän, nöôùc 113,8 112,4 99,4 86,4 - Xaây döïng 104,3 105,3 105,4 109,5 - Thöông nghieäp 103,8 101,6 107,0 109,6 - Khaùch saïn vaø nhaø haøng 103,0 107,0 104,3 102,3 - Vaän taûi kho baõi, böu ñieän 110,9 110,6 112,8 108,2 - Taøi chaùnh, tín duïng 110,3 112,2 128,6 114,4 - Kinh doanh taøi saûn vaø tö vaán 101,6 103,7 103,1 101,8 - Caùc hoaït ñoäng dòch vuï khaùc 111,0 111,3 108,9 110,4 Nguoàn: Cuïc thoáng keâ TPHCM IV Baûng 2.4: Soá löôïng DNNVV phaân theo quy moâ nguoàn voán (2000-2002) Theo quy moâ voán Toång soá DN caû nöôùc Tyû troïng DNNVV (%) Toång soá DNNVV Döôùi 0,5 tyû ñoàng Töø 0,5 ñeán döôùi 1 tyû Töø 1 tyû ñeán döôùi 5 tyû Töø 5 tyû ñeán döôùi 10 tyû TOÅNG SOÁ Naêm 2000 44.288 81,97 36.305 16.267 6.534 10.759 274 Naêm 2001 51.680 86,44 44.670 18.326 8.403 14.556 338 Naêm 2002 62.908 86,18 54.216 18.581 10.994 20.141 449 CHIA THEO KHU VÖÏC VAØ THAØNH PHAÀN KINH TEÁ 1. Khu vöïc DN Nhaø nöôùc Naêm 2000 5.759 43,34 2.496 133 167 1.272 92 Naêm 2001 5.355 38,47 2.060 113 100 1.009 81 Naêm 2002 5.364 32,87 1.763 73 86 856 74 + DN Nhaø nöôùc trung öông Naêm 2000 2.067 22,84 472 28 31 185 22 Naêm 2001 1.997 17,88 357 25 15 134 18 Naêm 2002 2.052 15,06 309 18 14 123 15 + DN Nhaø nöôùc ñòa phöông Naêm 2000 3.692 54,82 2.024 105 136 1.087 69 Naêm 2001 3.358 50,12 1.683 88 85 875 63 Naêm 2002 3.312 43,90 1.454 55 72 733 59 2. Khu vöïc DN ngoaøi nhaø nöôùc Naêm 2000 35.004 95,51 33.433 16.118 6.349 9.333 163 Naêm 2001 44.314 94,70 41.967 18.058 8.271 13.310 232 Naêm 2002 55.236 93,73 51.770 18.478 10.868 18.981 344 + DN Taäp theå Naêm 2000 3.237 95,83 3.102 1.208 467 1.240 18 V Naêm 2001 3.646 96,35 3.512 1.406 491 1.399 21 Naêm 2002 4.104 96,03 3.941 1.486 587 1.588 28 + DN tö nhaân Naêm 2000 20.548 99,27 20.399 13.058 3.648 3.383 31 Naêm 2001 22.777 99,04 22.559 12.764 4.536 4.536 43 Naêm 2002 24.794 98,70 24.472 12.248 5.316 5.316 60 + Coânt ty hôïp danh Naêm 2000 4 100 4 1 2 3 Naêm 2001 5 100 5 3 6 2 Naêm 2002 24 87,5 21 11 + Coâng ty TNHH Tö nhaân Naêm 2000 10.458 90,01 9.413 1.798 2.183 4.420 101 Naêm 2001 16.291 90,53 14.749 3.672 3.097 6.527 145 Naêm 2002 23.458 90,58 21.248 4.443 4.678 9.975 215 + Coâng ty coå phaàn voán nhaø nöôùc Naêm 2000 305 27,87 85 6 15 91 6 Naêm 2001 470 49,57 233 18 17 117 8 Naêm 2002 557 43,09 240 21 16 114 8 + Coâng ty coå phaàn khoâng coù voán nhaø nöôùc Naêm 2000 452 75,22 340 48 36 196 6 Naêm 2001 1.125 80,71 908 197 128 444 13 Naêm 2002 2.272 81,34 1.848 277 265 993 31 3. Khö vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Naêm 2000 1.525 24,66 376 16 18 154 18 Naêm 2001 2.011 32,97 663 155 32 237 23 Naêm 2002 2.308 29,59 683 40 40 304 29 + 100% voán nöôùc ngoaøi Naêm 2000 854 28,57 244 6 11 112 11 Naêm 2001 1.294 37,64 487 126 25 169 16 Naêm 2002 1.561 32,99 515 28 32 225 23 + DN lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi VI Naêm 2000 671 19,67 132 10 7 42 7 Naêm 2001 717 24,55 176 29 7 68 7 Naêm 2002 747 22,49 168 12 8 79 6 Nguoàn:Moät soá chæ tieâu caùc doanh nghieäp Vieät Nam treân laõnh thoå Vieät Nam, Toång cuïc Thoáng keâ, Nhaø xuaát baûn Thoáng keâ, Haø Noäi, 2004 VII Baûng 2.5: Soá löôïng DNNVV phaân theo quy moâ lao ñoäng (2000-2002) Theo quy moâ lao ñoäng Toång soá DN caû nöôùc Tyû troïng DNNV V (%) Toång soá DNNV V Döôùi 5û ngöôøi Töø 5 ñeán 9 Töø 10 ñeán 49 Töø 50 ñeán 199 Töø 200 ñeán 299 TOÅNG SOÁ 156.87 6 94,85 148.79 0 34.18 0 42.93 5 48.52 6 19.47 83.671 Naêm 2000 42.28 8 94,35 39.89 7 10.16 9 10.90 0 12.07 15.633 1.124 Naêm 2001 51.68 0 94,93 49.06 2 11.93 2 13.89 6 15.73 7 6.304 1.193 Naêm 2002 62.90 8 95,11 59.83 1 12.07 9 18.13 9 20.71 8 7.541 1.354 1. Khu vöïc DN Nhaø nöôùc Naêm 2000 5.759 72,83 4.194 13 70 1.133 2.312 666 Naêm 2001 5.355 70,07 3.752 22 60 981 2.087 602 Naêm 2002 5.364 67,69 3.631 6 46 953 2.026 600 + DN Nhaø nöôùc trung öông Naêm 2000 2.067 57,18 1.182 9 21 220 666 266 Naêm 2001 1.997 54,18 1.082 8 7 196 637 234 Naêm 2002 2.052 51,85 1.064 2 7 203 607 245 + DN Nhaø nöôùc ñòa phöông Naêm 2000 3.692 81,58 3.012 4 49 913 1.646 400 Naêm 2001 3.358 79,51 2.670 14 53 785 1.450 368 Naêm 2002 3.312 77,51 2.567 4 39 750 1.419 355 2. Khu vöïc DN ngoaøi nhaø nöôùc Naêm 2000 35.00 4 98,53 34.49 0 10.13 4 10.77 9 10.52 0 2.746 311 Naêm 2001 44.31 4 98,53 46.66 4 11.74 6 13.76 4 14.17 8 3.565 411 Naêm 2002 55.23 98,49 54.40 12.00 17.99 19.13 4.735 538 VIII 6 0 5 2 0 + DN Taäp theå Naêm 2000 3.237 96,45 3.122 114 993 1.472 493 50 Naêm 2001 3.646 97,83 3.567 191 1.249 1.607 469 51 Naêm 2002 4.104 98,08 4.025 173 1.309 1.960 524 59 + DN tö nhaân Naêm 2000 20.54 8 99,77 20.50 1 9.203 6.014 4.659 583 42 Naêm 2001 22.77 7 99,76 22.72 3 9.384 7.020 5.564 701 54 Naêm 2002 24.79 4 99,69 24.71 6 9.166 7.989 6.600 889 72 + Coânt ty hôïp danh Naêm 2000 4 100 4 1 1 1 1 - Naêm 2001 5 100 5 1 - 4 - - Naêm 2002 24 100 24 6 6 10 2 - + Coâng ty TNHH Tö nhaân Naêm 2000 10.45 8 97,4 10.18 6 801 3.683 4.137 1.390 175 Naêm 2001 16.29 1 97,83 15.93 8 2.042 5.295 6.429 1.944 228 Naêm 2002 23.48 5 98,02 23.02 0 2.431 8.159 9.499 2.632 299 + Coâng ty coå phaàn voán nhaø nöôùc Naêm 2000 305 83,28 254 1 6 72 146 29 Naêm 2001 470 77,66 365 3 14 100 208 40 Naêm 2002 557 76,30 425 3 5 113 252 52 + Coâng ty coå phaàn khoâng coù voán nhaø nöôùc Naêm 2000 452 93,58 423 14 82 179 133 15 Naêm 2001 1.125 94,76 1.066 125 186 474 243 38 Naêm 2002 2.272 96,39 2.190 226 524 948 436 56 3. Khö vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Naêm 2000 1.525 79,54 1.213 22 51 418 575 147 Naêm 2001 2.011 81,85 1.646 164 72 578 652 180 IX Naêm 2002 2.308 77,99 1.800 68 101 635 780 216 + 100% voán nöôùc ngoaøi Naêm 2000 854 75,76 647 8 30 234 285 90 Naêm 2001 1.294 80,06 1.036 127 50 358 379 122 Naêm 2002 1.561 76,04 1.187 45 65 419 501 157 Nguoàn:Moät soá chæ tieâu caùc doanh nghieäp Vieät Nam treân laõnh thoå Vieät Nam, Toång cuïc Thoáng keâ, Nhaø xuaát baûn Thoáng keâ, Haø Noäi, 2004 X Baûng 2.6: Söï phaân boå caùc DNNVV trong neàn kinh teá Vieät Nam (theo quy moâ voán) Theo quy moâ voán Toång soá DN caû nöôùc Tyû troïng DNNVV (%) Toång soá DNNVV Döôùi 0,5 tyû ñoàng Töø 0,5 ñeán döôùi 1 tyû Töø 1 tyû ñeán döôùi 5 tyû Töø 5 tyû ñeán döôùi 10 tyû Noâng nghieäp vaø laâm nghieäp Naêm 2000 925 63,57 588 63 61 282 182 Naêm 2001 875 61,14 535 74 50 235 176 Naêm 2002 972 58,13 565 83 63 253 166 Thuûy saûn Naêm 2000 2.453 99,23 2.434 1.531 456 426 21 Naêm 2001 2.563 99,10 2.540 1.590 478 447 25 Naêm 2002 2.407 99,04 2.384 1.245 522 569 48 Coâng nghieäp cheá bieán Naêm 2000 10.399 77,28 8.036 3.133 1.552 2.525 826 Naêm 2001 12.353 77,01 9.513 3.425 1.828 3.276 984 Naêm 2002 14.794 76,29 11.286 3.281 2.347 4.342 1.316 Saûn xuaát thöïc phaåm vaø ñoà uoáng Naêm 2000 3.485 88,06 3.069 1.580 640 695 154 Naêm 2001 3.592 86,30 3.100 1.380 678 863 179 Naêm 2002 3.954 84,45 3.339 1.261 800 1.049 229 Deät Naêm 2000 408 63,48 259 81 48 101 29 Naêm 2001 491 63,34 311 82 57 124 48 Naêm 2002 626 66,45 416 95 70 186 65 May trang phuïc, thuoäc vaø nhuoäm da Naêm 2000 579 70,29 407 56 77 176 98 Naêm 2001 763 73,00 557 136 85 232 104 Naêm 2002 996 70,38 701 134 126 297 144 Cheá bieán goã vaø saûn xuaát saûn phaåm töø maây tre XI Naêm 2000 741 89,34 662 261 147 217 37 Naêm 2001 886 90,41 801 308 147 297 49 Naêm 2002 1.078 89,80 968 320 208 367 73 Saûn xuaát giaáy vaø saûn phaåm töø giaáy Naêm 2000 387 82,69 320 38 61 167 54 Naêm 2001 489 79,75 390 65 65 197 63 Naêm 2002 563 77,26 435 62 64 227 82 Xuaát baûn, in aán Naêm 2000 270 77,04 208 58 21 90 39 Naêm 2001 410 81,22 333 116 47 123 47 Naêm 2002 566 83,92 475 160 101 161 53 Saûn xuaát caùc saûn phaåm töø cao su,plastic Naêm 2000 467 65,10 304 56 50 140 58 Naêm 2001 616 68,51 422 99 61 187 75 Naêm 2002 805 68,45 551 83 97 2260 111 Saûn xuaát thuûy tinh, caùc saûn phaåm töø thuûy tinh, goám söù Naêm 2000 1.104 78,26 864 439 155 203 67 Naêm 2001 1.216 78,45 954 403 196 277 78 Naêm 2002 1.301 76,25 992 330 200 370 92 Saûn xuaát caùc saûn phaåm töø kim loaïi Naêm 2000 623 76,73 478 157 83 175 63 Naêm 2001 868 79,84 693 234 153 230 76 Naêm 2002 1.238 81,91 1.014 281 226 408 99 Khai thaùc loïc vaø phaân phoái nöôùc Naêm 2000 97 41,24 40 18 7 7 8 Naêm 2001 124 50,00 62 28 11 16 7 Naêm 2002 138 49,28 68 35 9 19 5 Xaây döïng Naêm 2000 3.999 76,97 3.078 638 705 1.361 374 Naêm 2001 5.693 81,17 4.621 1.010 1.009 2.144 458 Naêm 2002 7.845 82,86 6.500 1.113 1.390 3.337 660 XII Khaùch saïn vaø nhaø haøng Naêm 2000 1.919 90,52 1.737 788 333 516 100 Naêm 2001 2.405 92,22 2.218 938 387 781 112 Naêm 2002 2.843 92,05 2.617 1.035 494 951 137 Vaän taûi, kho baõi vaø thoâng tin lieân laïc Naêm 2000 1.796 82,13 1.475 408 250 606 211 Naêm 2001 2.545 84,95 2.162 718 359 867 218 Naêm 2002 3.242 85,87 2.784 740 484 1.285 275 Taøi chính tín duïng Naêm 2000 935 84,39 789 54 80 576 79 Naêm 2001 1.033 85,48 883 45 50 690 98 Naêm 2002 1.043 83,41 870 41 25 668 136 Giaùo duïc vaø ñaøo taïo Naêm 2000 77 92,21 71 51 10 6 4 Naêm 2001 86 94,19 81 50 14 15 2 Naêm 2002 124 96,77 120 65 19 31 5 Y teá vaø hoaït ñoäng cöùu trôï xaõ hoäi Naêm 2000 25 76,00 19 3 3 9 4 Naêm 2001 47 82,98 39 20 4 10 5 Naêm 2002 81 82,72 67 26 8 25 8 Hoaït ñoäng vaên hoùa theå thao Naêm 2000 120 66,67 80 13 9 46 12 Naêm 2001 144 75,69 109 37 16 43 13 Naêm 2002 188 72,87 137 45 25 57 10 Hoaït ñoäng phuïc vuï caù nhaân coâng coäng Naêm 2000 173 83,24 144 68 28 25 23 Naêm 2001 224 83,04 186 105 19 33 29 Naêm 2002 269 83,27 224 125 33 33 33 Nguoàn:Moät soá chæ tieâu caùc doanh nghieäp Vieät Nam treân laõnh thoå Vieät Nam, Toång cuïc Thoáng keâ, Nhaø xuaát baûn Thoáng keâ, Haø Noäi, 2004 XIII Baûng 2.7: Soá lieäu noäp ngaân saùch cuûa khu vöïc DNNVV naêm 2000-2002 Doanh thu thuaàn (tyû ñoàng) Soá DN coù ñeán 31/12 Nguoàn voán coù ñeán 31/12 (tyû ñoàng) TSCÑ vaø ñaàu tö daøi haïn coù ñeán 31/12 (tyû ñoàng) Toång soá Tr ñoù: doanh thu thuaàn SXKD Lôïi nhuaän tröôùc thueá (tyû ñoàng) Thueá vaø caùc khoaûn ñaõ noäp ngaân saùch TOÅNG SOÁ Naêm 2000 42.288 1.100.645 411.713 809.786 809.786 41.148 60.735,8 Naêm 2001 51.680 1.250.899 476.515 936.215 897.856 47.245 86.401,5 Naêm 2002 62.908 1.440.739 552.326 1.212.234 1.194.902 62.237 109.590,3 1. Khu vöïc DN Nhaø nöôùc Naêm 2000 5.759 747.019 229.856 444.673 444.673 17.566 30.760,4 Naêm 2001 5.355 821.362 263.152 482.447 460.029 20.146 52.331,7 Naêm 2002 5.364 895.225 309.100 621.215 611.210 25.960 57.584,9 + DN Nhaø nöôùc trung öông Naêm 2000 2.067 647.397 185.463 316.896 316.896 14.704 20.710,7 Naêm 2001 1.997 712.996 213.736 350.844 334.637 17.094 41.640,8 Naêm 2002 2.052 758.082 249.964 474.238 466.788 20.891 45.015,8 XIV + DN Nhaø nöôùc ñòa phöông Naêm 2000 3.692 99.622 44.393 127.777 127.777 2.863 10.049,8 Naêm 2001 3.358 108.366 49.417 131.603 125.392 3.052 10.690,9 Naêm 2002 3.312 137.143 59.137 146.977 144.421 5.069 12.570,0 2. Khu vöïc daân doanh Naêm 2000 35.004 113.497 33.916 203.155 203.155 2.041 6.047,8 Naêm 2001 44.314 161.582 51.050 273.879 260.565 3.679 7.405,1 Naêm 2002 55.236 237.319 72.646 364.801 362.614 5.485 11.859,5 + DN Taäp theå Naêm 2000 3.237 8.225 4.345 9.729 9.729 320 292,6 Naêm 2001 3.646 8.666 4.083 10.281 10.083 278 298,2 Naêm 2002 4.104 10.077 4.295 11.280 11.196 375 316,0 + DN tö nhaân Naêm 2000 20.548 18.059 7.109 71.072 71.072 770 1.130,7 Naêm 2001 22.777 24.501 9.970 87.657 77.512 809 314,1 Naêm 2002 24.794 31.470 11.928 92.084 91.882 1.048 1.727,2 + Coânt ty hôïp danh XV Naêm 2000 4 10 6 24 24 - 0,9 Naêm 2001 5 7 1 16 16 - 0,6 Naêm 2002 24 97 44 2.742 2.738 6 6,1 + Coâng ty TNHH Tö nhaân Naêm 2000 10.458 51.810 16.171 105.892 105.892 224 3.797,8 Naêm 2001 16.291 75.957 24.762 138.930 136.744 913 4.158,5 Naêm 2002 23.485 119.723 38.256 204.385 203.269 1.486 7.474,5 + Coâng ty coå phaàn voán nhaø nöôùc Naêm 2000 305 11.645 2.947 10.275 10.275 550 534,5 Naêm 2001 470 29.049 7.391 22.428 21.934 1.395 1.087,9 Naêm 2002 557 43.416 9.920 29.824 29.322 1.966 1.284,5 + Coâng ty coå phaàn khoâng coù voán nhaø nöôùc Naêm 2000 452 23.748 3.338 6.164 6.164 178 291,3 Naêm 2001 1.152 23.403 4.843 14.567 14.277 284 545,7 Naêm 2.272 32.537 8.203 24.486 24.208 603 1.051,3 XVI 2002 3. Khö vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Naêm 2000 1.525 240.129 147.941 161.957 161.957 21.541 23.927,5 Naêm 2001 2.011 267.955 162.313 179.890 177.262 23.420 26.664,5 Naêm 2002 2.308 308.196 170.579 226.218 221.078 30.792 40.146,0 + 100% voán nöôùc ngoaøi Naêm 2000 854 88.956 44.912 59.400 59.400 -478 2.354,7 Naêm 2001 1.294 112.526 56.094 72.611 71.933 -281 2.647,3 Naêm 2002 1.561 145.009 68.320 98.451 95.541 -2.640 4.351,2 + DN lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi Naêm 2000 671 151.173 103.029 102.557 102.557 21.719 21.572,9 Naêm 2001 717 155.429 106.219 107.279 105.330 23.702 24.017,4 Naêm 2002 747 163.187 102.259 127.768 125.537 28.142 35.614,7 TOÅNG SOÁ Naêm 2000 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% XVII Naêm 2001 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Naêm 2002 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Khu vöïc DN Nhaø nöôùc Naêm 2000 13,62% 67,87% 55,83% 54,91% 54,91% 42,69% 50,65% Naêm 2001 10,36% 65,66% 55,22% 51,53% 51,24% 42,64% 60,57% Naêm 2002 8,53% 62,14% 55,96% 51,25% 51,15% 41,71% 52,55% Khu vöïc daân doanh Naêm 2000 82,78% 10,31% 8,24% 25,09% 25,09% 4,96% 9,96% Naêm 2001 85,75% 12,92% 10,71% 29,25% 29,02% 7,79% 8,57% Naêm 2002 87,80% 16,47% 13,15% 30,09% 30,35% 8,81% 10,82% Khu vöïc FDI Naêm 2000 3,61% 21,82% 35,93% 20,00% 20,00% 52,35% 39,40% Naêm 2001 3,89% 21,42% 34,06% 19,21% 19,74% 49,57% 30,86% Naêm 2002 3,67% 21,39% 30,88% 18,66% 18,50% 49,48% 36,63% Nguoàn:Moät soá chæ tieâu caùc doanh nghieäp Vieät Nam treân laõnh thoå Vieät Nam, Toång cuïc Thoáng keâ, Nhaø xuaát baûn Thoáng keâ, Haø Noäi, 2004 XVIII Baûng 2.8: Chi phí voán cho moät lao ñoäng cuûa caùc loaïi hình doanh nghieäp (2000-2002) Soá DN coù ñeán 31/12 Soá lao ñoäng coù ñeán 31/12 (ngöôøi) Nguoàn voán coù ñeán 31/12 (tyû ñoàng) Bình quaân voán boû ra ñeå taïo 1 vieäc laøm TOÅNG SOÁ Naêm 2000 42.288 3.536.998 1.100.645 311,18 Naêm 2001 51.680 3.933.226 1.250.899 318,03 Naêm 2002 62.908 4.657.803 1.440.739 309,32 1. Khu vöïc DN Nhaø nöôùc Naêm 2000 5.759 2.088.531 747.019 357,68 Naêm 2001 5.355 2.114.324 821.362 388,47 Naêm 2002 5.364 2.260.306 895.225 396,06 + DN Nhaø nöôùc trung öông Naêm 2000 2.067 1.301.210 647.397 497,53 Naêm 2001 1.997 1.351.478 712.996 527,57 Naêm 2002 2.052 1.444.420 758.082 524,83 + DN Nhaø nöôùc ñòa phöông Naêm 2000 3.692 787.321 99.622 126,53 Naêm 2001 3.358 762.846 108.366 142,05 Naêm 2002 3.312 815.886 137.143 168,09 2. Khu vöïc daân doanh Naêm 2000 35.004 1.040.902 113.497 109,04 Naêm 2001 44.314 1.329.615 161.582 121,53 Naêm 2002 55.236 1.706.409 237.319 139,08 + DN Taäp theå Naêm 2000 3.237 182,280 8.225 45,12 Naêm 2001 3.646 152.353 8.666 56,88 Naêm 2002 4.104 159.916 10.077 63,01 + DN tö nhaân Naêm 2000 20.548 236.253 18.059 76,44 Naêm 2001 22.777 277.562 24.501 88,27 Naêm 2002 24.794 339.638 31.470 92,66 XIX Soá DN coù ñeán 31/12 Soá lao ñoäng coù ñeán 31/12 (ngöôøi) Nguoàn voán coù ñeán 31/12 (tyû ñoàng) Bình quaân voán boû ra ñeå taïo 1 vieäc laøm + Coânt ty hôïp danh Naêm 2000 4 113 10 88,50 Naêm 2001 5 56 7 125,00 Naêm 2002 24 474 97 204,64 + Coâng ty TNHH Tö nhaân Naêm 2000 10.458 516.796 51.810 100,25 Naêm 2001 16.291 697.869 75.957 108,84 Naêm 2002 23.485 922.569 119.723 129,77 + Coâng ty coå phaàn voán nhaø nöôùc Naêm 2000 305 61.872 11.645 188,21 Naêm 2001 470 114.266 29.049 254,22 Naêm 2002 557 143.899 43.416 301,71 + Coâng ty coå phaàn khoâng coù voán nhaø nöôùc Naêm 2000 452 43.588 23.748 544,83 Naêm 2001 1.152 87.509 23.403 267,44 Naêm 2002 2.272 139.913 32.537 232,55 3. Khö vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi Naêm 2000 1.525 407.565 240.129 589,18 Naêm 2001 2.011 489.287 267.955 547,64 Naêm 2002 2.308 691.088 308.196 445,96 + 100% voán nöôùc ngoaøi Naêm 2000 854 285.975 88.956 311,06 Naêm 2001 1.294 364.283 112.526 308,90 Naêm 2002 1.561 536.276 145.009 270,40 + DN lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi Naêm 2000 671 121.590 151.173 1.243,30 Naêm 2001 717 125.004 155.429 1.243,39 Naêm 2002 747 154.812 163.187 1.054,10 XX Soá DN coù ñeán 31/12 Soá lao ñoäng coù ñeán 31/12 (ngöôøi) Nguoàn voán coù ñeán 31/12 (tyû ñoàng) Bình quaân voán boû ra ñeå taïo 1 vieäc laøm Nguoàn:Moät soá chæ tieâu caùc doanh nghieäp Vieät Nam treân laõnh thoå Vieät Nam, Toång cuïc Thoáng keâ, Nhaø xuaát baûn Thoáng keâ, Haø Noäi, 2004 XXI Baûng 2.9: Dö nôï tín duïng ñeán 31/12 Tyû ñoàng 2000 2001 2002 2003 TOÅNG SOÁ 52.193,3 56.189,5 74.242,7 100.886,8 * Chia theo loaïi tín duïng - Dö nôï ngaén haïn 36.847,0 35.888,6 45.185,2 59.865,3 - Dö nôï trung, daøi haïn 15.346,3 20.300,9 29.057,5 41.021,5 * Chia theo loaïi tieàn(*) - Dö nôï baèng tieàn ñVN 29.844,0 37.725,1 51.498,9 67.425,3 - Dö nôï baèng ngoaïi teä (quy ra ñVN) 16.938,3 16.626,5 21.793,2 32.984,2 * Chia theo loaïi ngaân haøng - NH thöông maïi quoác doanh 25.929,6 25.577,1 38.000,6 48.425,7 - NH thöông maïi coå phaàn 12.673,7 15.510,5 19.813,8 29.160,0 - NH coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi 13.590,0 15.101,9 16.428,3 23.301,1 Nguoàn: Cuïc thoáng keâ TPHCM (*) Chöa keå caùc khoaûn nôï chôø xöû lyù vaø nôï ñöôïc khoanh XXII Baûng 2.10: Voán huy ñoäng ñeâán 31/12 Tyû ñoàng 2000 2001 2002 2003 TOÅNG SOÁ 56.203,5 65.716,2 85.996,6 113.991,2 * Chia theo loaïi ngaân haøng - NH thöông maïi quoác doanh 28.663,4 33.043,3 43.163,5 57.505,2 - NH thöông maïi coå phaàn 16.635,2 19.457,9 25.712,3 32.705,7 - NH coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi 10.904,9 13.215,0 17.120,8 23.780,3 * Chia theo ñoái töôïng göûi - Tieàn göûi daân cö 26.352,4 30.470,2 37.097,4 50.543,9 - Tieàn göûi toå chöùc kinh teá 28.613,2 33.639,6 47.132,8 61.002,7 - Tieàn göûi kh/haøng nöôùc ngoaøi 1.237,9 1.606,4 1.766,4 2.444,6 * Chia theo loaïi tieàn göûi A- Baèng ñoàng Vieät Nam 31.135,4 37.952,1 52.835,2 77.181,2 Trong ñoù: Tieát kieäm 11.626,1 13.433,7 18.651,4 30.257,2 Giaáy tôø coù giaù 656,0 2.579,4 3.117,2 5.047,6 B- Baèng ngoaïi teä 25.068,1 27.764,1 33.161,4 36.810,0 Trong ñoù: Tieát kieäm 12.757,0 14.457,1 15.328,8 15.239,1 Tieàn göûi kh/haøng nöôùc ngoaøi 1.237,9 1.606,4 1.766,5 2.444,6 Nguoàn: Cuïc thoáng keâ TPHCM XXIII Baûng 2.11: DOANH SOÁ CHO VAY Tyû ñoàng 2000 2001 2002 2003 TOÅNG SOÁ 133.195,3 149.233,8 193.911,0 261.491,5 * Chia theo loaïi tín duïng - Ngaén haïn 112.985,3 122.579, 7 153.115, 0 204.364, 8 - Trung, daøi haïn 20.210,0 26.654,1 40.796,0 57.126,7 * Chia theo loaïi tieàn - Baèng tieàn ñVN 70.591,3 90.650,1 117.258, 5 145.324, 2 - Baèng ngoaïi teä (quy ra ñVN) 62.604,0 58.583,7 76.652,5 116.167, 3 * Chia theo loaïi ngaân haøng - NH thöông maïi quoác doanh 34.035,0 43.468,0 63.921,5 91.880,1 - NH thöông maïi coå phaàn 21.278,2 26.319,2 37.935,1 54.344,0 - NH coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi 77.882,1 79.446,6 92.054,4 115.267, 4 Nguoàn: Cuïc thoáng keâ TPHCM ._.