Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty Đầu tư Xây dựng & Phát triển Công nghệ

cáo kết quả hoạt động kinh doanh ............................ 44 Bảng 2. Bảng cân đối kế toán – 31/12/2007.................................. 45 Bảng 3. Tình hình doanh thu có được từ các hợp đồng................. 47 Bảng 4. Tốc độ tăng doanh thu, chi phí, lợi nhuận........................ 47 Bảng 5. Các hệ số tài chính............................................................ 49 Bảng6. Biến động tài sản............................................................... 51 Bảng 7. Biến động nguồn vốn........................................................ 51 Bảng 8. Cơ cấu nguồn vốn............................................................. 54 Bảng 9. Cơ cấu tài sản.................................................................... 55 Bảng 10. Nhu cầu VLĐ thường xuyên........................................... 57 Bảng 11. Tình hình VLĐ thường xuyên......................................... 57 Bảng 12. Vốn bằng tiền.................................................................. 57 Bảng 13. Bảng phân tích tình hình sử dụng vốn............................. 59 Bảng 14. Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng VLĐ 61 Bảng 15. Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng VCĐ 62 Bảng 16. Kế hoạch sản xuất năm 2008 70 LỜI MỞ ĐẦU Hoà vào xu thế hội nhập của nền kinh tế Thế Giới với nhiều cam go và thử thách, một nền kinh tế năng động và mang nhiều tính cạnh tranh, Việt Nam đang cố gắng nỗ lực xây dựng mọi thứ về nhân lực và vật lực để có một nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế. Một trong những vấn đề mà Việt Nam cần phải chú trọng đầu tư và phát triển đó là vốn. Vốn có vai trò rất quan trọng, nó là thứ không thể thiếu của nền kinh tế Thế Giới, của Quốc Gia, của doanh nghiệp và của từng cá nhân. Vốn là điều kiện “cần” cho quá trình sản xuất kinh doanh và lưu thông hàng hoá. Đối với mỗi DN thì vốn là điều kiện tiên quyết để một DN bất kỳ thành lập và đi vào hoạt động. Từ việc hình thành và sản xuất kinh doanh, DN sẽ đi đến một định hướng, đó là: sự tồn tại lâu dài, sự phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh khốc liệt. Muốn làm được điều này, đòi hỏi DN phải có khả năng sử dụng nguồn vốn của mình sao cho đạt hiệu quả nhất. Để từ đó, không những DN có thể tồn tại được, có chỗ đứng của mình trên thương trường, mà còn có thể sử dụng những phần lợi nhuận từ việc sử dụng hiệu quả của nguồn vốn đem lại để tiến hành đầu tư, tái sản xuất mở rộng quy mô, đưa DN ngày càng phát triển lớn mạnh hơn. Hiện nay vấn đề sử dụng vốn tại các cơ quan Nhà nước ở nước ta chưa thực sự đem lại hiệu quả. Vốn sử dụng chưa đúng mục đích, còn dàn trải gây thất thoát lớn. Công ty Đầu tư Xây dựng và Phát triển Công nghệ cũng không nằm ngoài thực trạng đó. Trong quá trình thực tập tại Công ty, em nhận thấy rằng mặc dù Công ty đã có những nỗ lực đáng kể trong việc sử dụng vốn song kết quả mang lại vẫn chưa cao: lợi nhuận thấp, chi phí tăng nhanh. Vì vậy với những kiến thức thu thập được từ chuyên ngành Quản lý kinh tế và một số kiến thức về lĩnh vực tài chính doanh nghiệp em đã chọn cho mình đề tài: Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại công ty Đầu tư Xây dựng và Phát triển Công nghệ. Qua nghiên cứu phân tích thực trạng sử dụng vốn tại công ty, em đã đưa ra một số giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đối với công ty. Em hi vọng rằng nó sẽ phần nào giúp cho Công ty nâng cao hiệu quả sử dụng vốn hơn nữa trong thời gian tới. Nội dung bài viết của em bao gồm 3 chương: Chương I: Cơ sở lý luận về vốn Chương II: Thực trạng hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty Đầu tư Xây dựng và Phát triển Công nghệ. Chương III: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty. Do thời gian có hạn và kiến thức còn hạn chế cả về lý luận và thực tiễn, nên bài viết sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy em rất mong nhận được sự quan tâm và đóng góp ý kiến của quý thầy cô, quý cơ quan thực tập để bài viết được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn cô giáo TS. Đỗ Hải Hà – người hướng dẫn khoa học, các cô chú trong toàn thể Công ty, đặc biệt là các cô các chị trong phòng Tài chính – Kế toán đã giúp đỡ chỉ bảo em rất tận tình, để em có thể hoàn thành bài báo cáo một cách tốt nhất. CHƯƠNG I CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VỐN I. Vốn và vai trò của vốn đối với doanh nghiệp 1. Khái niệm và đặc trưng cơ bản của vốn. 1.1. Khái niệm vốn. Như chúng ta đã biết, bất kì một doanh nghiệp (DN) nào muốn đi vào hoạt động đều cần phải có vốn. Vốn là điều kiện tiên quyết để một doanh nghiệp được thành lập và tiến hành hoạt động kinh doanh. Trong mọi loại hình doanh nghiệp, vốn phản ánh nguồn lực tài chính đầu tư cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Vậy vốn là gì? Vốn là khái niệm được xuất phát từ tên tiếng Anh là “ Capital ” có nghĩa là “ Tư bản ”. Tuy nhiên trên thực tế, khi nói về vốn thì chưa có một khái niệm nào được thống nhất. Qua mỗi hoàn cảnh kinh tế - xã hội khác nhau mà có những quan điểm khác nhau về vốn. Theo Marx, dưới góc độ các yếu tố sản xuất, vốn được khái quát hóa thành phạm trù tư bản. K.Marx cho rằng: Vốn (tư bản) là giá trị đem lại giá trị thặng dư, là đầu vào của quá trình sản xuất Giáo trình kinh tế chính trị Mac-Lênin – Trang 104. . Định nghĩa này có một tầm khái quát lớn vì nó bao hàm đầy đủ cả bản chất và vai trò của vốn. Qua định nghĩa ta thấy được bản chất của vốn là giá trị dù nó được biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau như: tài sản cố định, nhà cửa, phân xưởng,... Vai trò của vốn chính là tạo ra giá trị thặng dư vì nó tạo ra sự sinh sôi về giá trị thông qua các hoạt động sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên do hạn chế về hoàn cảnh xã hội lúc bấy giờ, K.Marx chỉ bó hẹp khái niệm về vốn trong lĩnh vực sản xuất vật chất và cho rằng chỉ có quá trình sản xuất vật chất mới tạo ra giá trị thặng dư cho nền kinh tế. Theo Paul A.Samuelson và William D.Nordhaus thì: Vốn bao gồm các loại hàng hóa lâu bền được sản xuất ra và được sử dụng như các đầu vào hữu ích trong quá trình sản xuất sau đó. Một số hàng hóa vốn có thể tồn tại vài năm, trong khi một số khác có thể tồn tại tới một thế kỷ hoặc lâu hơn. Đặc điểm cơ bản nhất của hàng hóa vốn thể hiện ở chỗ chúng vừa là sản phẩm đầu ra, vừa là yếu tố đầu vào của sản xuất Kinh tế học tập I – Paul A.Samuelson, tr.513. . Còn David Begg, Stanley Fich thì cho rằng: Vốn bao gồm vốn hiện vật và vốn tài chính. Vốn hiện vật là dự trữ các hàng hóa, sản phẩm đã được sản xuất ra để sản xuất các hàng hóa khác. Vốn tài chính là tiền và các giấy tờ có giá của doanh nghiệp Kinh tế học – David Begg, tr.23. . Theo định nghĩa này D.Begg đã đồng nhất vốn với tài sản của doanh nghiệp. Như vậy, các khái niệm về vốn tuy có khác nhau về góc độ nhìn nhận nhưng chung quy lại có thể coi vốn là một loại quỹ tiền tệ đặc biệt. Mục tiêu của quỹ là để phục vụ cho sản xuất kinh doanh. Vì vậy, vốn phải có trước khi diễn ra hoạt động sản xuất kinh doanh và sau một chu kì kinh doanh phải được thu về để ứng tiếp cho chu kỳ tiếp theo Tài chính học – trang 103. . Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn thực sự là một mục tiêu mà doanh nghiệp luôn phải đặt lên hàng đầu trong danh sách các mục tiêu của mình. Nói thêm rằng, hiện nay khái niệm về vốn ở nước ta được định nghĩa như sau: Về mặt pháp luật, vốn của doanh nghiệp là toàn bộ tài sản của mọi người gồm chủ sở hữu, các thành viên,... Nó tượng trưng các quyền, nhất là quyền sở hữu mà người chiếm hữu vốn đó có thể tùy ý sử dụng và do đó nhận được thu nhập trong lao động mà không bị phản đối. Về mặt kế toán tài chính, vốn của doanh nghiệp là toàn bộ tài sản hiện có của doanh nghiệp, bao gồm tiền mặt và hiện vật được sử dụng trong kinh doanh. Giá trị của những tài sản này bất biến nhờ khấu hao. Vốn của doanh nghiệp bao gồm vốn cố định, vốn lưu động và vốn chuyên dụng Vốn - www.dictionary.bachkhoatoanthu.gov.vn . Như vậy dưới góc độ doanh nghiệp, vốn là một trong những điều kiện vật chất cơ bản kết hợp với sức lao động và các yếu tố khác làm đầu vào cho quá trình sản xuất kinh doanh. Sự tham gia của vốn không chỉ bó hẹp trong quá trình sản xuất vật chất riêng biệt mà trong toàn bộ quá trình sản xuất và tái sản xuất liên tục suốt thời gian tồn tại của doanh nghiệp. Vốn không thể mất đi mà phải ngày càng sinh sôi nảy nở. Mất vốn đối với doanh nghiệp đồng nghĩa với nguy cơ phá sản. Do vậy, doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển thì cần phải có phương pháp sử dụng vốn một cách hiệu quả nhất. 1.2. Đặc trưng cơ bản của vốn Tài chính học - . Vốn là một loại hàng hóa đặc biệt, là yếu tố tiên quyết và không thể thiếu đối với mọi hoạt động kinh doanh. Vì vậy vốn có một số nét đặc trưng riêng biệt sau: Đặc trưng cơ bản đầu tiên mà khi nhắc tới vốn không thể không nghĩ tới, đó là tính tuần hoàn và vận động sinh lời. Trong quá trình tái sản xuất, vốn của các đơn vị hoạt động kinh doanh luôn vận động không ngừng qua các giai đoạn khác nhau. Qua mỗi giai đoạn vận động, vốn không ngừng biến đổi cả hình thái biểu hiện lẫn quy mô. K.Marx đã tìm thấy quy luật vận động của vốn mà quy luật này nếu ta trừu tượng biểu hiện cụ thể về mặt xã hội thì sẽ thấy một điều bổ ích qua công thức: TLLĐ T – H ------- Sản xuất ------- H’ ------- T’ ĐTLĐ Công thức này tương ứng với ba giai đoạn: Mua – Sản xuất – Bán hàng. Ở giai đoạn một là mua: doanh nghiệp phải có vốn tiền tệ để mua sắm những tư liệu sản xuất như thiết bị, máy móc, nhà xưởng,... và thuê nhân công. Hình thái của vốn ở giai đoạn này được chuyển từ vốn tiền tệ thành vốn dự trữ cho sản xuất. Giai đoạn hai – giai đoạn sản xuất là giai đoạn kết hợp giữa lao động, tư liệu lao động và đối tượng lao động để tạo ra sản phẩm. Ở giai đoạn này vốn không chỉ biến hóa hình thái mà còn thay đổi về lượng giá trị, tạo ra lượng giá trị mới của sản phẩm hàng hóa. Lúc này vốn được biểu hiện dưới giá trị của các sản phẩm hàng hóa. Giai đoạn ba là giai đoạn bán hàng. Lúc này vốn được chuyển từ hình thái hiện vật sang hình thái tiền tệ - hình thái ban đầu và tăng lên về giá trị so với giá trị ban đầu bỏ ra. Phần chênh lệch này được tạo ra từ quá trình sản xuất, được thực hiện ở khâu tiêu thụ và biểu hiện dưới hình thái lợi nhuận. Đây được coi là kết quả tài chính của doanh nghiệp. Đối với lĩnh vực phân phối, lưu thông (thương mại) vốn vận động qua hai giai đoạn: T – H – T’. Trong trường hợp này, H là hàng hóa dịch vụ được lưu thông và thực hiện giá trị. Với phương thức đầu tư vốn kinh doanh thì vốn vận động qua công thức: T – T’. Như vậy, dù đối với lĩnh vực nào thì đồng vốn vẫn luôn chứa đựng trong nó tính tuần hoàn và tính sinh lợi. Cho dù trong suốt chu kỳ kinh doanh, vốn được biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau nhưng khi kết thúc một chu kỳ vốn sẽ quay trở lại hình thái tiền tệ ban đầu với mức giá trị lớn hơn. Do vậy, mỗi doanh nghiệp hay mỗi người sản xuất đều phải biết tìm các cấu trúc giai đoạn một cách khôn ngoan các yếu tố tiền vốn, đầu tư nhằm tạo ra nhiều của cải nhất cho mỗi cá nhân, doanh nghiệp và xã hội. Thứ hai, vốn đại diện cho một khối lượng hàng hóa nhất định. Hay nói cách khác, vốn phải được đảm bảo bằng một tài sản có thực. Tài sản đó được thể hiện bằng tài sản hữu hình hoặc tài sản vô hình của doanh nghiệp như: nhà xưởng, máy móc, thiết bị, đất đai,... Với hình thức này các tài sản tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh nhưng không bị mất đi mà thu hồi lại được giá trị qua hoạt động trích khấu hao. Đây cũng chính là hoạt động bảo toàn vốn. Thứ ba, vốn phải được tích tụ và tập trung tới một mức nhất định. Sự tích tụ và tập trung một lượng vốn đến một hạn độ nào đó mới làm cho nó có đủ sức để đầu tư cho một dự án kinh doanh, cho dù là nhỏ nhất. Vì thế, một doanh nghiệp muốn khởi nghiệp thì nhất thiết phải có một lượng vốn pháp định đủ lớn. Tuy nhiên, vốn không tự dưng mà có, để có vốn doanh nghiệp phải tìm các biện pháp khai thác, thu hút các nguồn tiền tệ nhàn rỗi thành một “món lớn” để đầu tư kinh doanh. Thứ tư, vốn gắn liền với chủ sỡ hữu nhất định. Ở đâu có những đồng vốn vô chủ thì ở đó có tình trạng chi tiêu lãng phí, kém hiệu quả. Tuy nhiên tùy theo hình thức đầu tư vốn mà người sở hữu vốn và người sử dụng vốn có thể đồng nhất hoặc là tách rời. Trong nền kinh tế thị trường, vốn được xem là một loại hàng hóa đặc biệt bởi người sở hữu vốn có thể bán quyền sử dụng vốn trong một thời gian nhất định. Chi phí của việc sử dụng vốn chính là lãi suất. Chính nhờ đặc điểm này mà vốn có thể lưu chuyển trong đầu tư kinh doanh để sinh lợi. Thứ năm, vốn có giá trị về mặt thời gian vì sức mua của đồng tiền ở mỗi thời điểm khác nhau là khác nhau. Điều này là do ảnh hưởng khách quan từ nền kinh tế: lạm phát, giá cả, chính trị xã hội,... Vì vậy để sử dụng đồng vốn một cách hiệu quả nhất, doanh nghiệp cần tạo ra giá trị lớn nhất của đồng vốn theo thời gian. Với năm đặc điểm trên đã tạo ra tính riêng biệt cho tài sản vốn. 2. Phân loại vốn Quản trị doanh nghiệp thương mại – trang 145. Vốn là một loại hàng hóa đặc biệt. Nếu đứng từ nhiều góc độ, vốn sẽ được nhìn nhận và phân loại theo những cách khác nhau. Vì vậy để sử dụng hiệu quả nguồn vốn, các doanh nghiệp cần nhìn nhận một cách khách quan, tổng thể về vốn từ nhiều góc độ. Để từ đó, doanh nghiệp có thể đề ra được một cơ cấu vốn tối ưu phù hợp với mỗi doanh nghiệp nhằm mang lại hiệu quả cao nhất từ việc sử dụng vốn. Có thể đứng trên các giác độ khác nhau để xem xét vốn kinh doanh. Các giác độ phổ biến thường được xem xét là: 2.1. Giác độ pháp luật: Vốn ở DN được quy định thành: - Vốn pháp định: là mức vốn tối thiểu phải có theo quy định của pháp luật để thành lập DN. Tùy theo từng ngành, nghề, từng loại hình sở hữu DN và từng thời kỳ, Nhà nước có quy định mức vốn pháp định hoặc DN phải đăng ký mức vốn cần phải có khi thành lập DN. - Vốn điều lệ: là số vốn do tất cả các thành viên góp và được ghi vào điều lệ công ty. Góp vốn là việc đưa tài sản vào công ty để trở thành chủ sở hữu hoặc các chủ sở hữu chung của công ty. Tài sản góp vốn có thể là tiền Việt Nam, ngoại tệ tự do chuyển đổi, vàng, giá trị quyền sử dụng đất, giá trị quyền sở hữu trí tuệ, công nghệ, bí quyết kỹ thuật, các tài sản khác ghi trong điều lệ công ty do các thành viên góp để tạo thành vốn của công ty. - Vốn có quyền biểu quyết: là phần vốn góp, theo đó, người sở hữu có quyền biểu quyết về những vấn đề được hội đồng thành viên hoặc đại hội đồng cổ đông quyết định... 2.2. Giác độ hình thành vốn. Đứng trên giác độ này, vốn được chia làm bốn loại: - Vốn đầu tư ban đầu: là số vốn phải có khi hình thành DN, tức là số vốn cần thiết để đăng ký kinh doanh, hoặc số vốn đóng góp của công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh, hợp tác xã hoặc doanh nghiệp tư nhân, hoặc vốn Nhà nước giao của DN Nhà nước. Đối với công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh, phần vốn đóng góp của tất cả các thành viên phải đóng đủ ngay khi thành lập công ty. Đối với công ty cổ phần: vốn điều lệ của công ty được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần. Công ty cổ phần có cổ phần ưu đãi và cổ phần phổ thông. Chứng chỉ do công ty cổ phần phát hành hoặc bút toán ghi sổ xác nhận quyền sở hữu một hoặc một số cổ phần của công ty đó gọi là cổ phiếu. Giá trị của mỗi cổ phần gọi là mệnh giá cổ phiếu. - Vốn bổ sung: là số vốn tăng thêm do bổ sung từ lợi nhuận, từ Nhà nước bổ sung bằng phân phối hoặc sát nhập, cơ cấu lại DN, do sự đóng góp của các thành viên, do bán trái phiếu,... - Vốn liên doanh: là vốn đóng góp do các bên cùng cam kết liên doanh với nhau để hoạt động. - Vốn đi vay: trong hoạt động kinh doanh, DN ngoài số vốn tự có và coi như tự có (vốn chủ sở hữu) còn phải sử dụng một khoản vốn đi vay khá lớn của các ngân hàng thương mại. Ngoài ra còn có các khoản vốn chiếm dụng lẫn nhau của các đơn vị nguồn hàng, các khách hàng và bạn hàng cũng như các tổ chức tài chính tín dụng khác. 2.3. Giác độ chu chuyển vốn kinh doanh. Trong hoạt động kinh doanh, vốn kinh doanh luôn vận động khác nhau. Đứng trên giác độ chu chuyển vốn kinh doanh, người ta chia vốn kinh doanh của DN thành 2 loại: vốn lưu động và vốn cố định. - Vốn lưu động: là biểu hiện bằng tiền của tài sản lưu động và vốn lưu thông. VLĐ dùng trong kinh doanh tham gia hoàn toàn vào quá trình kinh doanh và giá trị có thể trở lại hình thái ban đầu sau mỗi vòng chu chuyển của hàng hóa. - Vốn cố định: là biểu hiện bằng tiền của TSCĐ của DN dùng trong kinh doanh. TSCĐ dùng trong kinh doanh tham gia hoàn toàn vào quá trình kinh doanh, nhưng về mặt giá trị thì chỉ có thể thu hồi dần sau nhiều chu kỳ kinh doanh, nghĩa là về mặt thời gian phải trên một năm trở lên. 2.4. Căn cứ vào một số chỉ tiêu khác. Ngoài ba cách phân loại vốn cơ bản như trên, doanh nghiệp có thể phân loại theo một số tiêu chí sau: - Theo thời gian sử dụng vốn: thì vốn được chia làm vốn trung dài hạn và vốn ngắn hạn. Vốn dài hạn có thời gian sử dụng trên một năm. Vốn ngắn hạn có thời gian sử dụng dưới một năm và lãi suất thường thấp hơn tài trợ dài hạn. - Căn cứ vào quyền sở hữu đối với vốn thì toàn bộ vốn được chia thành vốn của chủ sở hữu DN và vốn vay ( nợ vay). Vốn chủ sở hữu là phần vốn do Nhà nước giao cho DN nhà nước; vốn cổ phần, vốn góp của công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh, hợp tác xã hoặc doanh nghiệp tư nhân. Vốn chủ sở hữu được sử dụng lâu dài, không phải trả lãi cho vốn cổ phần đã huy động được mà sẽ chia lợi tức cổ phần cho các chủ sở hữu theo kết quả và hiệu quả kinh doanh của DN và theo điều lệ của DN hoặc theo quy định của Nhà nước. Vốn đi vay là các khoản vốn DN đi vay các tổ chức tín dụng hoặc các đơn vị khác. Các tổ chức này không phải là chủ sở hữu của DN. Do vậy, DN phải trả lãi cho các khoản tiền vay theo mức lãi thỏa thuận trong suốt cả thời hạn vay. Hết thời hạn vay, DN phải trả lãi và vốn hoặc gia hạn mới nếu muốn kéo dài thời gian sử dụng. 3. Vai trò và chức năng của vốn. Giáo trình quản trị doanh nghiệp thương mại – tập 2. trang 151 Vốn kinh doanh đóng vai trò hết sức quan trọng đối với DN. Vốn là điều kiện không thể thiếu được để thành lập DN và đi vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Một doanh nghiệp muốn thành lập cần phải có vốn pháp định, vốn điều lệ hoặc vốn để đăng ký kinh doanh. Khi tiến hành hoạt động kinh doanh, DN cần phải có vốn để tiến hành các hoạt động nghiệp vụ như mua bán, dự trữ hàng hóa, vận chuyển, xếp dỡ,... Để phát triển DN cần vốn để mở rộng quy mô sản xuất, mở rộng thị trường,.. Nếu trong thời hạn dài doanh thu của DN không bù đắp nổi chi phí, mất khả năng tín dụng thì có nghĩa là DN lâm vào tình trạng phá sản. Như vậy, vốn kinh doanh của DN có vai trò quyết định trong việc thành lập, hoạt động phát triển và phá sản của DN. Ngoài ra vốn kinh doanh còn giữ vai trò quan trọng trong việc sử dụng tối ưu các nguồn lực của DN. Vai trò của vốn đã được các cổ nhân tổng kết: “ Buôn tài không bằng dài vốn” Hiện nay, để phân loại DN với quy mô lớn hay nhỏ người ta thường sử dụng tiêu chí số lượng vốn điều lệ của DN. Số vốn mà DN sở hữu cũng nói lên khả năng phân phối và sử dụng tiềm năng hiện có và tương lai về sức lao động, nguồn hàng hóa,... của DN. Trong cơ chế thị trường, vốn kinh doanh còn được xem xét quyền sở hữu đối với vốn. Và đây là một tiêu chí quan trọng để phân loại DN là doanh nghiệp Nhà nước, DN tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn hay công ty cổ phần. Như vậy quyền sở hữu vốn khác nhau các DN sẽ có các tên gọi khác nhau. Vốn kinh doanh thực chất là nguồn của cải của xã hội được tích lũy và tập trung lại. Nó chỉ là một điều kiện, một nguồn lực để đưa vào kinh doanh. Tuy nhiên, nó chỉ phát huy tác dụng khi biết quản lý, sử dụng chúng một cách đúng hướng, hợp lý, tiết kiệm và có hiệu quả. II. Hiệu quả sử dụng vốn trong doanh nghiệp. 1. Khái niệm hiệu quả sử dụng vốn. Hiệu quả là một thuật ngữ dùng để chỉ mối quan hệ giữa kết quả thực hiện các mục tiêu hoạt động của chủ thể và chi phí mà chủ thể bỏ ra để có kết quả đó trong những điều kiện nhất định Giáo trình Hiệu quả và quản lý dự án Nhà nước – trang 5. . Xét theo góc độ kết quả mà chủ thể nhận được ta có hiệu quả tài chính và hiệu quả kinh tế quốc dân. Tuy nhiên đối với doanh nghiệp thì hiệu quả tài chính là mục tiêu hàng đầu được đặt ra trước khi bước vào hoạt động kinh doanh. Hiệu quả tài chính được hiểu là hiệu quả kinh tế xét trong phạm vi một doanh nghiệp. Tiêu chuẩn để đánh giá hiệu quả tài chính là lợi nhuận cao nhất và ổn định. Lợi nhuận của doanh nghiệp được tạo ra bởi các nguồn lực kinh tế của doanh nghiệp trong đó nguồn lực về vốn đóng vai trò quyết định. Điều này cũng có nghĩa rằng đồng vốn mà doanh nghiệp bỏ ra phải thu về được lợi nhuận cao nhất. Đây chính là hiệu quả của việc sử dụng vốn mang lại. Như vậy hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ khai thác, sử dụng vốn và quản lý nguồn vốn làm cho đồng vốn sinh lời tối đa nhằm thực hiện mục tiêu cuối cùng của doanh nghiệp là tối đa hóa giá trị tài sản của doanh nghiệp. Hiệu quả sử dụng vốn được lượng hóa thông qua các chỉ tiêu về khả năng hoạt động, khả năng sinh lời, tốc độ luân chuyển vốn,... Nó phản ánh quan hệ giữa đầu ra và đầu vào của quá trình sản xuất kinh doanh thông qua thước đo tiền tệ hay cụ thể là mối tương quan giữa kết quả thu được với chi phí bỏ ra để thực hiện nhiệm vụ sản xuất kinh doanh. Kết quả thu được càng cao so với chi phí vốn bỏ ra thì việc sử dụng vốn càng có hiệu quả. Sử dụng vốn là một sự cho phép của pháp luật, vì vậy nó có một số nguyên tắc sử dụng nhất định: - Nguyên tắc bảo toàn và phát triển vốn: nguyên tắc này đòi hỏi DN sau mỗi chu kỳ kinh doanh không những phải thu về đủ số vốn ban đầu đã bỏ ra mà còn phải có lãi để trích một khoản lợi nhuận nhất định bổ sung vào vốn kinh doanh. - Nguyên tắc hiệu quả: vốn sử dụng phải đạt hiệu quả kinh tế cao nhất có thể có nghĩa là một đồng vốn bỏ ra phải thu về kết quả tốt nhất thể hiện qua khả năng thu hồi vốn. - Nguyên tắc cân bằng tài chính: Trong quá trình sử dụng vốn DN cần đảm bảo cân bằng giữa các nguồn vốn và các tài sản, giữa sử dụng ngắn hạn với tài trợ ngắn hạn, giữa sủ dụng dài hạn với tài trợ dài hạn. - Nguyên tắc cân đối giữa cầu về vốn và khả năng tài chính của DN, việc huy động vốn và sử dụng vốn phải căn cứ vào nhu cầu thực tế của DN. Để sử dụng vốn hiệu quả, DN cần đảm bảo thực hiện các nguyên tắc trên một cách nhất quán và đồng bộ. 2. Các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng vốn. 2.1. Nhân tố khách quan. Nhà nước quản lý vĩ mô nền kinh tế bằng pháp luật và các chính sách kinh tế vĩ mô. Do đó, chính sách kinh tế của Đảng và Nhà nước ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình sử dụng vốn của các DN. Bất kỳ một sự thay đổi nhỏ nào trong chính sách kinh tế của Nhà nước đều ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp tới hoạt động của doanh nghiệp. Riêng đối với hoạt động vốn của DN rất nhạy cảm đối với chính sách kinh tế của Nhà nước. Chẳng hạn nếu Nhà nước tăng lãi suất sẽ ảnh hưởng tới các khoản nợ của DN,... Vì vậy, để sử dụng vốn một cách hiệu quả DN không thể không chú ý tới các chính sách kinh tế của Nhà nước. Diễn biến của nền kinh tế cũng là một trong những nhân tố khách quan quan trọng có tác động khá trực tiếp tới hiệu quả sử dụng vốn của DN. Nếu thị trường bình ổn sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của DN, từ đó nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của DN. Ngược lại, nếu thị trường bất ổn, lạm phát cao dẫn tới đồng vốn mà DN sử dụng sẽ kém hiệu quả. Vì vậy trong quá trình kinh doanh của mình, các DN cần nắm bắt sự biến động của thị trường một cách nhanh chóng và chính xác để từ đó có những quyết định đúng đắn. Khoa học kỹ thuật đang ngày càng tiến bộ có tác động mạnh mẽ tới đời sống của con người. Một DN nếu biết khai thác và áp dụng công nghệ mới một cách hiệu quả sẽ mang lại kết quả tốt trong hoạt động kinh doanh. Chẳng hạn nếu DN áp dụng khoa học kỹ thuật vào quá trình sản xuất sẽ nâng cao chất lượng sản phẩm, nâng cao năng suất, tiết kiệm thời gian,... Muốn vậy đòi hỏi DN phải kịp thời nắm bắt các công nghệ tiên tiến và có giải pháp đầu tư thỏa đáng cho nghiên cứu phát triển công nghệ. 2.2. Nhân tố chủ quan Giáo trình Quản trị Kinh doanh. - Chu kỳ sản xuất: Đây là nhân tố quan trọng có ảnh hưởng lớn đến hiệu quả sử dụng vốn. Nếu chu kỳ sản xuất ngắn, vốn thu hồi nhanh, DN sẽ có điều kiện mở rộng quy mô sản xuất tái đầu tư. Ngược lại nếu chu kỳ sản xuất dài, vốn của DN sẽ bị ứ đọng lâu và kết quả kinh doanh sẽ không khả quan. Tuy nhiên DN không nên chỉ đầu tư vào các chu kỳ sản xuất ngắn hạn mà cần kết hợp giữa hai loại chu kỳ trên một cách hợp lý để đem lại hiệu quả sử dụng vốn một cách tốt nhất. - Trình độ tổ chức quản lý, tổ chức sản xuất cũng ảnh hưởng rất lớn tới hiệu quả sử dụng vốn của DN. Cụ thể là: + Xác định vốn cần phải chính xác và hợp lý. Nếu xác định thừa sẽ gây ra lãng phí vốn. Xác định thiếu sẽ gây ra tình trạng thiếu vốn, kinh doanh sẽ thua lỗ. Vì vậy đòi hỏi doanh nghiệp cần xác định cho mình nhu cầu vốn vừa đủ để sử dụng vốn một cách hiệu quả. + Xác định đủ vốn nhưng bố trí chưa hợp lý thì cũng sẽ ảnh hưởng lớn đến hiệu quả kinh doanh. Vốn không được sử dụng đúng chỗ sẽ không tạo ra hiệu quả. Chẳng hạn nếu DN đầu tư vốn quá nhiều vào TSCĐ trong khi những hiệu suất sử dụng một trong số những TSCĐ đó là rất thấp. Điều này sẽ gây ra tình trạng vốn bị hao hụt dần, giảm sút hiệu quả kinh doanh. + Quản lý vốn chặt chẽ cũng là yếu tố tác động lớn tới hiệu quả sử dụng vốn. Quản lý không chặt chẽ sẽ dẫn tới tình trạng sử dụng vốn lãng phí, đặc biệt là VLĐ trong quá trình mua sắm dự trữ. Việc mua các loại vật tư không phù hợp với quá trình sản xuất, không đúng tiêu chuẩn kỹ thuật,... sẽ tác động không tốt đến hiệu quả sử dụng vốn của DN. Như vậy để quản lý, tổ chức sản xuất tốt DN cần chú ý tới việc xác định nhu cầu vốn, bố trí cơ cấu nguồn vốn và quản lý vốn một cách chặt chẽ. - Trình độ tay nghề người lao động cũng có một số tác động nhất định tới hiệu quả sử dụng vốn. Nếu công nhân có tay nghề cao thì việc áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến là điều rất dễ dàng. Từ đó, nâng suất lao động được tăng lên, quy mô sản xuất được mở rộng,... dẫn tới hiệu quả sử dụng vốn cũng được nâng lên một cách rõ rệt. Trên đây chỉ là những nguyên nhân cơ bản ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng vốn của hầu hết các DN. Trên thực tế, tùy vào từng DN mà còn có các nguyên nhân tác động khác. Điều quan trọng là đối với mỗi DN đó là cần nắm bắt được những tác động tốt và xấu tới DN mình. Để từ đó có hướng khắc phục những ảnh hưởng xấu, và tận dụng những ảnh hưởng tốt cho hoạt động kinh doanh của DN. 3. Chỉ tiêu cơ bản đánh giá hiệu quả sử dụng vốn. Giáo trình quản trị kinh doanh – trang 618 Để đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của một doanh nghiệp, chúng ta có thể sử dụng nhóm chỉ tiêu sau: 3.1. Số vòng quay toàn bộ vốn kinh doanh. Trong đó: - Số vòng quay vốn kinh doanh TR - Tổng doanh thu. - Vốn kinh doanh. Ý nghĩa: Chỉ tiêu này phản ánh một đồng vốn kinh doanh bỏ ra sẽ đem lại bao nhiêu đồng doanh thu. Đánh giá: Số vòng quay càng lớn chứng tỏ hiệu quả sử dụng vốn càng cao và ngược lại. 3.2. Hiệu quả sử dụng vốn cố định. Hiệu quả sử dụng vốn cố định được đánh giá trước hết bởi chỉ tiêu hiệu suất sử dụng tài sản cố định: Với: - Hiệu suất sử dụng tài sản cố định. - Tổng giá trị tài sản bình quân trong kỳ. - Lợi nhuận kinh doanh của doanh nghiệp. Tổng giá trị bình quân trong kỳ là tổng giá trị còn lại của tài sản cố định, được tính theo nguyên giá của tài sản cố định sau khi đã trừ đi phần hao mòn tích lũy đến thời kỳ tính toán. Ý nghĩa: Chỉ tiêu này cho biết một đồng giá trị tài sản cố định trong kỳ tạo ra được bao nhiêu đồng lợi nhuận, thể hiện trình độ sử dụng tài sản cố định, khả năng sinh lợi của tài sản cố định trong sản xuất kinh doanh. Hiệu quả sử dụng tài sản cố định còn được đánh giá bằng chỉ tiêu suất hao phí tài sản cố định. Suất hao phí tài sản cố định là đại lượng nghịch đảo của chỉ tiêu hiệu suất sử dụng tài sản cố định. Chỉ tiêu này cho biết giá trị tài sản cố định cần thiết để tạo ra một đồng lãi. Ngoài ra, còn đánh giá trên chỉ tiêu sức sản xuất của tài sản cố định: Trong đó: - Sức sản xuất của tài sản cố định. - Tổng giá trị tài sản cố định bình quân trong kỳ. Ý nghĩa: chỉ tiêu này phản ánh một đồng kết quả kinh doanh cân fphair có bao nhiêu đồng TSCĐ. Do vậy, phân tích các chỉ tiêu hiệu quả sử dụng TSCĐ để xác định tính hiệu quả và nguyên nhân của việc sử dụng không hiệu quả TSCĐ. 3.3. Hiệu quả sử dụng vốn lưu động. Hiệu quả sử dụng vốn lưu động của thời kỳ tính toán được xác định: Với - Hiệu quả vốn lưu động - Vốn lưu động bình quân của kỳ tính toán. VLĐ bình quân của kỳ tính toán chính là giá trị bình quân của VLĐ có ở đầu kỳ và cuối kỳ. Chỉ tiêu này cho biết một đồng VLĐ tạo ra được bao nhiêu đồng lợi nhuận trong kỳ. Ngoài ra, hiệu quả sử dụng VLĐ còn được phản ánh thông qua chỉ tiêu số vòng luân chuyển VLĐ trong năm: Với - Số vòng VLĐ luân chuyển trong năm. Chỉ tiêu này cho biết VLĐ quay được mấy vòng trong kỳ. Nghịch đảo của chỉ tiêu trên là chỉ tiêu số ngày bình quân của một kỳ luân chuyển VLĐ : Trong đó: - Số ngày bình quân của một vòng luân chuyển VLĐ. Tuy nhiên, các chỉ tiêu hiệu quả này cũng còn đang tiếp tục được tranh cãi. 3.4. Hiệu quả sử dụng VLĐ tính theo lợi nhuận. Chỉ tiêu này được xác định bằng tích của tỷ suất lợi nhuận trong tổng giá trị kinh doanh với số vòng luân chuyển VLĐ: Như vậy nếu cố định chỉ tiêu tỷ trọng lợi nhuận trong vốn kinh doanh thì hiệu quả sử dụng VLĐ tỷ lệ thuận với vòng quay của VLĐ. Tăng số vòng quay của VLĐ sẽ góp phần làm tăng hiệu quả sử dụng VLĐ. Vốn lưu động bình quân trong năm được tính bằng cách cộng mức vốn lưu động của 365 ngày trong năm rồi chia cho 365. Tuy nhiên để đơn giản, trong thực tế thường tính như sau: Với - VLĐ bình quân tháng. - VLĐ đầu tháng và cuối tháng. - VLĐ bình quân của 12 tháng (i = 1;12). III. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn. 1. Mục tiêu phân tích hiệu quả sử dụng vốn. Để phát triển doanh nghiệp, điều đầu tiên mà doanh nghiệp quan tâm chính là kết quả từ việc sử dụng đồng vốn của doanh nghiệp. Sinh lời, lỗ hay hòa vốn. Để từ đó doanh nghiệp sẽ có kế hoạch kinh doanh cho chu kỳ tiếp theo. Và để xác định được điều này, doanh nghiệp cần phải phân tích hiệu quả sử dụng vốn một cách chi tiết và chính xác. Làm tốt được bước này chính là doanh nghiệp đang và sẽ sử dụng một cách hiệu quả nguồn ._.vốn của mình. Như vậy, phân tích hiệu quả sử dụng vốn là một công cụ giúp cho doanh nghiệp có thể đánh giá chính xác tình hình sử dụng vốn cũng như tiềm lực tài chính mà doanh nghiệp đang có. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định tài chính, quyết định quản lý phù hợp. Việc phân tích sẽ cho doanh nghiệp trả lời được một số câu hỏi như: Doanh nghiệp có bảo toàn được vốn không? Cơ cấu vốn mà doanh nghiệp đầu tư vào có phải là một cơ cấu vốn tối ưu? Mức sinh lời của vốn đạt được ở giá trị cao hay thấp? Tình hình phân bổ vốn của doanh nghiệp như thế nào?... Tất cả những câu hỏi đó sẽ được giải đáp qua quá trình phân tích hiệu quả sử dụng vốn. Từ thực trạng sử dụng vốn mà doanh nghiệp phân tích được, doanh nghiệp có thể đánh giá được những mặt được và chưa được trong quá trình sử dụng vốn. Doanh nghiệp có thể phát huy những mặt tốt và khắc phục những mặt chưa tốt để việc sử dụng vốn mang lại hiệu quả cao nhất cho doanh nghiệp. Cũng từ kết quả phân tích, doanh nghiệp có thể tìm ra những nguyên nhân ảnh hưởng xấu tới quá trình sử dụng vốn và có biện pháp hạn chế tối đa những ảnh hưởng đó. 2. Phương pháp phân tích hiệu quả sử dụng vốn. Tài chính doanh nghiệp – trang 66. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn là một phần trong quy trình phân tích tài chính doanh nghiệp. Nó được phân tích thông qua một hệ thống các phương pháp, công cụ và kỹ thuật phân tích, giúp người sử dụng có được các thông tin từ các góc độ khác nhau, vừa đánh giá toàn diện, tổng hợp, khái quát nhằm đưa ra những quyết định tài chính kịp thời, đúng đắn và phù hợp. Về lý thuyết, có nhiều phương pháp phân tích tài chính doanh nghiệp, nhưng trên thực tế người ta thường sử dụng phương pháp so sánh và phân tích tỷ lệ. 2.1. Phương pháp so sánh: Để áp dụng phương pháp so sánh cần phải đảm bảo các điều kiện có thể so sánh được của các chỉ tiêu tài chính ( thống nhất về không gian, nội dung, tính chất và đơn vị tính toán...) và theo mục đích phân tích mà xác định gốc so sánh. Gốc so sánh được chọn là gốc về mặt thời gian hoặc không gian, kỳ phân tích được chọn là kỳ báo cáo hoặc là kỳ kế hoạch, giá trị so sánh có thể được lựa chọn bằng số tuyệt đối, số tương đối hoặc số bình quân. Nội dung so sánh bao gồm: + So sánh giữa số thực hiện kỳ này với số thực hiện kỳ trước để thấy rõ xu hướng thay đổi về tài chính doanh nghiệp. Đánh giá sự tăng trưởng hay thụt lùi trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. + So sánh giữa số thực hiện với số kế hoạch để thấy mức độ phấn đấu của doanh nghiệp. + So sánh với số liệu của doanh nghiệp với số liệu trung bình của ngành, của các doanh nghiệp khác để đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp mình tốt hay xấu, được hay chưa được. + So sánh theo chiều dọc để xem xét tỷ trọng của từng chỉ tiêu so với tổng thể, so sánh theo chiều ngang của nhiều kỳ để thấy được sự biến đổi cả về số lượng tương đối và tuyệt đối của một chỉ tiêu nào đó qua các niên độ kế toán liên tiếp. 2.2. Phương pháp phân tích tỷ lệ: Phương pháp này dựa trên ý nghĩa chuẩn mực các tỷ lệ của đại lượng tài chính trong các quan hệ tài chính. Sự biến đổi các tỷ lệ, cố nhiên là sự biến đổi của các đại lượng tài chính. Về nguyên tắc, phương pháp tỷ lệ yêu cầu phải xác định được các ngưỡng, các định mức, để nhận xét đánh giá tình hình tài chính doanh nghiệp, trên cơ sở so sánh các tỷ lệ của doanh nghiệp với giá trị các tỷ lệ tham chiếu. Trong phân tích tài chính doanh nghiệp, các tỷ lệ tài chính được phân thành các nhóm tỷ lệ đặc trưng, phản ánh những nội dung cơ bản theo các mục tiêu hoạt động của doanh nghiệp. Đó là các nhóm tỷ lệ về khả năng thanh toán, nhóm tỷ lệ về khả năng thanh toán, nhóm tỷ lệ về cơ cấu vốn và nguồn vốn, nhóm tỷ lệ về năng lực hoạt động kinh doanh, nhóm tỷ lệ về khả năng sinh lời. Mỗi nhóm tỷ lệ lại bao gồm nhiều tỷ lệ phản ánh riêng lẻ từng bộ phận của hoạt động tài chính trong mỗi trường hợp khác nhau, tùy theo giác độ phân tích, người phân tích lựa chọn các nhóm chỉ tiêu khác nhau để phục vụ mục tiêu phân tích của mình. Trong phạm vi bài viết này sẽ sử dụng xen kẽ hai phương pháp trên. Tuy nhiên với phương pháp phân tích tỷ lệ, người viết chỉ sử dụng các tỷ lệ thể hiện được hiệu quả sử dụng nguồn vốn của doanh nghiệp như nhóm tỷ lệ về cơ cấu vốn và nguồn vốn, nhóm tỷ lệ về khả năng sinh lời, nhóm tỷ lệ về năng lực hoạt động kinh doanh. 3. Nội dung phân tích hiệu quả sử dụng vốn. 3.1. Phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn trong doanh nghiệp. Phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn là xem xét và đánh giá sự thay đổi các chỉ tiêu cuối kỳ so với đầu kỳ trên BCĐKT về nguồn vốn và cách thức sử dụng vốn của doanh nghiệp. Để tiến hành phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dung vốn trước tiên, người ta trình bày BCĐKT dưới dạng bảng cân đối báo cáo từ tài sản đến nguồn vốn. Sau đó so sánh số liệu cuối kỳ số với đầu kỳ trong từng chỉ tiêu của bảng cân đối để xác định tình hình tăng giảm vốn trong doanh nghiệp theo nguyên tắc: Sử dụng nguồn vốn là tăng tài sản, giảm nguồn vốn. Nguồn vốn là giảm tài sản, tăng nguồn vốn. Nguồn vốn và sử dụng vốn phải cân đối với nhau. Cuối cùng tiến hành sắp xếp các chỉ tiêu về nguồn vốn và sử dụng vốn theo những trình tự nhất định tùy theo mục tiêu phân tích và phản ánh vào một bảng biểu theo mẫu sau: Đơn vị: Chỉ tiêu Số tiền Tỷ trọng 1. Sử dụng vốn ......... Cộng sử dụng vốn 2. Nguồn vốn ......... Cộng nguồn vốn Nội dung phân tích này cho ta biết trong một kỳ kinh doanh nguồn vốn tăng (giảm) đi bao nhiêu? Tình hình sử dụng vốn như thế nào? Những chỉ tiêu nào là chủ yếu ảnh hưởng tới sự tăng giảm nguồn vốn và sử dụng vốn của doanh nghiệp? Để từ đó, doanh nghiệp sẽ có giải pháp khai thác các nguồn vốn và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn trong doanh nghiệp. Ngoài việc phân tích diễn biến nguồn vốn, sử dụng vốn kinh doanh, trên thực tế người ta còn sử dụng phương pháp phân tích theo luồng tiền mặt. Phương pháp này dựa vào dòng tiền mặt đầu kỳ và cuối kỳ để so sánh với nhau. Sau đó xác định nguyên nhân làm thay đổi tăng (giảm) tiền mặt cuối kỳ so với đầu kỳ dựa vào sự thay đổi trong từng chỉ tiêu của BCĐKT. Phương pháp phân tích này giúp ta xác định khả năng chuyển đổi vật tư, hàng hóa và tài sản thành tiền mặt trong kỳ. 3.2. Phân tích tình hình đảm bảo nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh. Để tiến hành kinh doanh các doanh nghiệp cần có tài sản bao gồm: TSLĐ và đầu tư ngắn hạn; TSCĐ và đầu tư dài hạn. Để hình thành 2 loại tài sản này cần phải có các nguồn vốn tài trợ tương ứng bao gồm nguồn vốn ngắn hạn và nguồn vốn dài hạn. Nguồn vốn dài hạn trước hết được đầu tư để hình thành TSCĐ, phần dư của nguồn vốn dài hạn và nguồn vốn ngắn hạn được đầu tư hình thành TSLĐ. Chênh lệch giữa nguồn vốn dài hạn với TSCĐ hay giữa TSLĐ với nguồn vốn ngắn hạn được gọi là vốn lưu động ngắn hạn thường xuyên. VLĐ thường xuyên = Nguồn vốn ngắn hạn – TSCĐ và đầu tư dài hạn. Tài sản A. TSLĐ và đầu tư ngắn hạn B. TSCĐ và đầu tư dài hạn Nguồn vốn A. Nợ phải trả ngắn hạn B. Nợ trung, dài hạn C. Vốn chủ sở hữu. Tài sản ngắn hạn Nguồn vốn ngắn hạn VLĐ thường xuyên. Nguồn vốn dài hạn Tài sản dài hạn Mức độ an toàn của tài sản ngắn hạn phụ thuộc vào mức độ của VLĐ thường xuyên. Phân tích tình hình đảm bảo nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh, ta cần tính toán và so sánh giữa nguồn vốn với tài sản. Khi nguồn vốn dài hạn TSCĐ hoặc TSLĐ > Nguồn vốn ngắn hạn thì có nghĩa nguồn vốn thường xuyên > 0. Nguồn vốn dài hạn dư thừa sau khi đầu tư vào TSCĐ, khả năng thanh toán nợ của doanh nghiệp tốt. Vốn thường xuyên = 0 có nghĩa là tình hình tài chính của doanh nghiệp rất lành mạnh. Ngoài chỉ tiêu VLĐ thường xuyên, người ta còn sử dụng chỉ tiêu nhu cầu VLĐ thường xuyên để phân tích tình hình đảm bảo nguồn vốn. Nhu cầu VLĐ thường xuyên là lượng vốn ngắn hạn DN cần để tài trợ cho một phần TSLĐ bao gồm hàng tồn kho và các khoản phải thu. Nhu cầu VLĐ thường xuyên = Tồn kho và các khoản phải thu – Nợ ngắn hạn Nếu nhu cầu VLĐ thường xuyên > 0 tức là nguồn vốn ngắn hạn của DN không đủ đáp ứng nhu cầu VLĐ, DN buộc phải dùng nguồn vốn dài hạn để tài trợ vào phần chênh lệch. Ngược lại nếu nhu cầu VLĐ < 0 có nghĩa là các nguồn vốn ngắn hạn từ bên ngoài đã thừa để tài trợ cho các sử dụng ngắn hạn của DN. Như vậy, để đảm bảo nguồn vốn và sử dụng vốn kinh doanh, đảm bảo sự lành mạnh về tài chính DN, trước tiên phải có VLĐ thường xuyên 0 nghĩa là đảm bảo tài trợ TSCĐ bằng nguồn vốn dài hạn. 3.3. Phân tích kết cấu tài sản và nguồn vốn trong BCĐKT. Bước phân tích này không những chúng ta phải so sánh cuối kỳ với đầu kỳ về số tuyệt đối và tỷ trọng mà chúng ta còn phải so sánh, đánh giá tỷ trọng từng loại tài sản và nguồn vốn chiếm trong tổng số và xu hướng biến động của chúng. Đầu tiên ta chuyển BCĐKT dưới dạng một phía theo hình thức BCĐ báo cáo. Trên dòng ta liệt kê toàn bộ tài sản và nguồn vốn đã được chuẩn hóa. Trên cột ta xác định số đầu năm, cuối kỳ theo lượng và tỷ trọng của từng loại so với tổng số và có thêm cột so sánh cuối kỳ so với đầu kỳ cả về lượng và tỷ lệ phần trăm thay đổi. Sau đó tính toán, phân tích và đánh giá thực trạng về nguồn vốn và tài sản của DN theo những tiêu thức nhất định của xí nghiệp và ngành. Mẫu bảng phân tích kết cấu nguồn vốn và tài sản như sau: Chỉ tiêu Đầu năm Cuối kỳ Cuối kỳ so với đầu năm Lượng Tỷ trọng Lượng Tỷ trọng Lượng Tỷ trọng I. Tài sản II. Nguồn vốn 3.4 Phân tích các nhóm chỉ tiêu hiệu quả sử dụng vốn. Để đánh giá được hiệu quả sử dụng vốn của DN như thế nào, ngoài hệ thống các chỉ tiêu đã nêu ở phần chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn, chúng ta có thể sử dụng thêm một số chỉ tiêu phân tích tài chính liên quan tới hiệu quả sử dụng vốn như: - Hệ số cơ cấu Vốn chủ sở hữu nguồn vốn = -------------------------- Nguồn vốn  - Hệ số sinh lợi vốn Lợi nhuận sau thuế chủ sở hữu = --------------------------- Vốn chủ sở hữu - Hệ số sinh lợi của Lợi nhuận sau thuế tài sản = --------------------------- Tài sản - Hiệu suất sử dụng Doanh thu thuần TSCĐ = --------------------------- Tài sản bình quân Sau khi thành lập các chỉ số trên, DN có thể dựa vào các chỉ số đó để đánh giá tình trạng sử dụng vốn của doanh nghiệp. Để từ đó đưa ra các quyết định tài chính một cách kịp thời và đúng đắn. CHƯƠNG II THỰC TRẠNG SỬ DỤNG VỐN TẠI CÔNG TY ĐẦU TƯ XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ I. Tổng quan về công ty Đầu tư Xây dựng và Phát triển Công nghệ. 1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty. 1.1. Lịch sử phát triển của công ty. * Tên công ty: Công ty Đầu tư Xây dựng và Phát triển Công nghệ thuộc trường Đại học Bách khoa Hà nội được đổi tên từ Xí nghiệp Liên Hợp Xây dựng theo quyết định số: 4441/QĐ- BGD&ĐT- TCCB ngày 06 tháng 8 năm 2004 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tên Tiếng Anh: Investment – Construction and Technology Development Company – Hanoi University of Technology Tên giao dịch: I.C.D * Loại hình doanh nghiệp: Công ty Đầu tư xây dựng và phát triển công nghệ thuộc trường Đại học Bách khoa Hà nội là doanh nghiệp nhà nước hạch toán độc lập, có tư cách pháp nhân, tài khoản và con dấu riêng. * Trụ sở: Số 9 đường Giải Phóng – Quận Hai Bà Trưng – Hà Nội * Các lĩnh vực kinh doanh chủ yếu: Thiết kế, xây dựng Trường học Thi công xây lắp Nhà ở, công trình công cộng, công nghiệp và xây dựng khác Tư vấn khảo sát thiết kế, trang trí nội thất. Sản xuất kinh doanh vật tư, thiết bị, vật liệu phục vụ xây dựng. Tư vấn xây dựng: Lập dự án, khảo sát thiết kế công trình, thiết kế quy hoạch, giám sát công trình công trình xây dựng và thẩm định thiết kế các công trình công nghiệp và dân dụng Lập dự án: Nghiên cứu, thiết kế tạo, đo lường và kiểm định các thiết bị công nghiệp và dân dụng. Thi công xây dựng công trình hạ tầng: Cầu, hầm, đường giao thông, thuỷ lợi, mở luồng cảng sông biển. Xây dựng và lắp thiết bị điện áp, đường dây tải điện đến 35KV, đường cáp điện ngầm đến 110KV, thiết bị điện công nghiệp, dân dụng và điện lạnh. Xây lắp các trạm, hầm chứa, đường ống và thiết bị ga, xăng dầu. Đầu tư kinh doanh phát triển nhà. Tổ chức đào tạo nghề triển khai ứng dụng các kết quả nghiên cứu khoa học, thành tựu khoa học công nghệ và sản xuất, chuyển giao công nghệ. Thiết kế kết cấu: đối với công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp; Thiết kế kiến trúc công trình; Thiết kế hệ thống điện công trình dân dụng, công nghiệp; Thiết kế cấp thoát nước, môi trường nước: đối với công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp, khu dân cư đô thị; Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình; Lập hồ sơ mời thầu, phân tích đánh giá hồ sơ dự thầu, lựa chọn nhà thầu; Thi công công trình dân dụng, hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội phòng cháy, chống mối mọt công trình xây dựng; Kinh doanh xuất nhập khẩu vật tư thiết bị, vật liệu bán thành phẩm phục vụ xây lắp và đào tạo, nghiên cứu khoa học; Đào tạo kỹ năng, đào tạo thích nghi ( Chỉ hoạt động sau khi được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép), cung ứng nguồn nhân lực ( không bao gồm giới thiệu, tuyển chọn, cung ứng nhân lực cho các doanh nghiệp có chức năng xuất khẩu lao động). Vốn điều lệ: 17.394.476.512 đồng VN Trong đó: Vốn cố định: 14.120.520.274 đồng VN Vốn lưu động: 3.273.956.238 đồng VN Tổng giám đốc: Nguyễn Thành Định * Quá trình hình thành và phát triển của công ty. Giai đoạn trước 2004: Công ty mang tên Xí nghiệp Liên hợp xây dựng của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Xí nghiệp được thành lập dựa trên cơ sở hợp nhất hai đơn vị: Xí nghiệp Thiết kế và Xây dựng thực nghiệm của trường Đại học Xây Dựng và Xí nghiệp Xây dựng Trường học của Bộ Giáo dục và Đào tạo theo thông báo số 167/TB ngày 03 tháng 6 năm 1993 của Văn phòng Chính phủ và Quyết định số 1251/QĐ ngày 11 tháng 5 năm 1993 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. Xí nghiệp có trụ sở tại số 9 - Đường Giải Phóng - Quận Hai Bà Trưng - Hà Nội. Xí nghiệp Liên hợp Xây dựng là một doanh nghiệp Nhà nước, hạch toán độc lập, có tư cách pháp nhân, có giấy phép hành nghề xây dựng số 221 (ngày 20 tháng 9 năm 1993) của Bộ Xây Dựng và giấy phép đăng ký kinh doanh số 108870 do Trọng tài Kinh tế Nhà nước – Thành phố Hà Nội cấp ngày 19 tháng 6 năm 1993. Trong đó quy định rõ ngành nghề kinh doanh của Xí nghiệp như sau: + Thiết kế, xây dựng trường học; + Thi công xây lắp nhà ở, công trình công cộng, công nghiệp và xây dựng khác. + Tư vấn, khảo sát, thiết kế, trang trí nội thất. + Sản xuất kinh doanh vật tư, vật liệu phục vụ xây dựng. Ngay từ những năm đầu thành lập, Xí nghiệp đã chứng tỏ được năng lực kinh doanh của mình. Xí nghiệp đã vượt qua những khó khăn bước đầu về cơ sở vật chất, lao động, vốn một cách dễ dàng; thiết lập guồng máy làm việc nhịp nhàng, hiệu quả cao. Chính điều này đã làm cho doanh thu và lợi nhuận của Xí nghiệp không ngừng tăng lên dẫn đến vốn kinh doanh cũng ngày càng được bổ sung đáng kể. Bên cạnh đó, Xí nghiệp luôn thực hiện tốt nghĩa vụ đối với Nhà nước cũng như đối với người lao động. Xí nghiệp luôn có những chính sách tốt nhất nhằm cải thiện cho cuộc sống người lao động ngày một tốt hơn. Như vậy, tuy là một danh nghiệp mới thành lập nhưng những thành tích mà Xí nghiệp đạt được không phải là nhỏ. Nó đã giúp cho Xí nghiệp có một vị trí khá vững vàng trên con đường kinh doanh của mình. Giai đoạn từ năm 2004 đến nay: Ngày 27 tháng 2 năm 2004 đơn vị có Quyết định 946/QĐ- BGD&ĐT chuyển về trực thuộc Đại học Bách khoa Hà Nội. Tiếp đó, ngày 06 tháng 8 năm 2004 theo Quyết định số 4441/QĐ- BGD&ĐT- TCCB Xí nghiệp đổi tên từ Xí nghiệp Liên hiệp Xây dựng - Bộ Giáo dục và Đào tạo thành Công ty Đầu tư Xây dựng và Phát triển Công nghệ cùng với việc bổ sung thêm một số ngành nghề mới. Sau gần hai năm công ty đã có được một hệ thống ngành nghề kinh doanh khá đa dạng góp phần làm tăng vốn, mở rộng quy mô cho doanh nghiệp. Ngoài những ngành nghề cơ bản có được từ lúc thành lập, công ty còn được bổ sung một số ngành nghề như: chuyển giao công nghệ, lập dự án, kiểm định, đào tạo nghề,... Cho đến nay, công ty có 7 Xí nghiệp xây lắp, 1 Xí nghiệp cơ điện lạnh công trình, 1 trung tâm tư vấn thiết kế và 4 phòng ban chức năng. Vốn hoạt động SXKD của Công ty hiện nay bao gồm: Vốn Nhà nước giao; Vốn Công ty tự bổ sung từ lợi nhuận sau thuế theo quy định Các nguồn vốn khác: + Vốn tự có của các Xí nghiệp thành viên tự huy động; + Vốn vay Ngân hàng; + Vốn vay huy động từ CBCNV trong Công ty có trả lãi thỏa thuận như vay Ngân hàng thông qua khế ước vay. Vốn theo hợp đồng bảo lãnh tín dụng của Ngân hàng để dự đấu thầu, thi công công trình theo yêu cầu của chủ đầu tư. Vốn do bán thanh lý TSCĐ đã khấu hao hết. Khi sáp nhập về trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, công ty đã đổi cơ quan chủ quản. Tuy nhiên các mối quan hệ với các chủ đầu tư trong ngành giáo dục vẫn được duy trì và phát triển theo chiều hướng tốt đẹp. Các chủ đầu tư là các trường Đại học đã hiểu và biết được năng lực của công ty nên công việc vẫn được tiến hành một cách thuận lợi. Công ty vẫn phát huy được các thuận lợi sẵn có, vươn lên, ổn định sản xuất kinh doanh, nâng cao đời sống cán bộ công nhân viên chức. Ban Giám đốc và đặc biệt là các Giám đốc xí nghiệp thành viên đã phát huy tính tự chủ, năng động sáng tạo để khai thác các hợp đồng kinh tế, sản xuất kinh doanh có hiệu quả. 1.2. Tổ chức hoạt động kinh doanh của Công ty. 1.2.1. Tổ chức nhân sự và quản lý của Công ty Đầu tư Xây dựng và Phát triển Công nghệ. Quy chế tổ chức, quản lý hoạt động của Công ty. Tổ chức nhân sự và ban quản lý của công ty được tổ chức theo mô hình sau: BAN GIÁM ĐỐC Phòng Tổ chức Hành chính Phòng Kỹ thuật và ATVSLĐ Phòng Kế toán – Tài chính Phòng Tổ chức - Kế hoạch Trong đó: - Ban giám đốc công ty: gồm Tổng giám đốc và 3 Phó Tổng giám đốc phụ trách 3 lĩnh vực cơ bản: Tư vấn – Khảo sát; Đầu tư – Xây dựng và Phát triển công nghệ. Tổng giám đốc công ty là người đại diện cho Công ty trước pháp luật Nhà nước và cơ quan chủ quản cấp trên; là chủ tài khoản, có nhiệm vụ quản lý, điều hành và tổ chức mọi hoạt động của công ty theo điều lệ và pháp luật hiện hành; xây dựng cơ cấu tổ chức, bộ máy quản lý điều hành công ty; xây dựng các kế hoạch cho sản xuất kinh doanh… Tổng Giám đốc Công ty chịu sự lãnh đạo của tổ chức Đảng trong Công ty và Đảng ủy cấp trên, xây dụng và tạo điều kiện cho các tổ chức đoàn thể, quần chúng hoạt động vì sự phát triển của Công ty. Ba Phó Tổng giám đốc phụ trách các hoạt động trong 3 lĩnh vực: Tư vấn – Khảo sát – Thiết kế, Đầu tư – Xây dựng và Phát triển Công nghệ; chịu trách nhiệm trước Tổng giám đốc công ty và Pháp luật nhà nước về những công việc được phân công. - Phòng Tổ chức – Hành chính: Là phòng chuyên môn, nghiệp vụ tham mưu cho Ban Giám đốc Công ty và tổ chức quản lý, sử dụng lao động, thực hiện các chế độ chính sách đối với người lao động: Công tác định mức tiền lương, xét thưởng, kỷ luật, chuyển xếp lương các chế độ BHXH, BHYT,... theo quy định hiện hành của Nhà nước. Nghiên cứu đề đạt tổ chức sắp xếp lực lượng CBCNV cho phù hợp yêu cầu SXKD, phương án đào tạo, bồi dưỡng, tuyển dụng, điều động CBCNV; Phụ trách quản lý hành chính, quản trị, y tế, dịch vụ, quân sư, bảo vệ, phòng chống cháy nổ, lụt bão. Phòng Tổ chức – Hành chính biên chế cơ cấu bao gồm: Trưởng phòng, một Phó phòng và cán bộ công nhân viên đủ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trên. - Phòng Kế toán – Tài chính: Là phòng chuyên môn nghiệp vụ tham mưu cho Ban Giám đốc Công ty về tổ chức chỉ đạo, thực hiện toàn bộ công tác hạch toán kế toán, kinh tế, thống kê theo pháp lệnh về kế toán thống kê, thuế và các chính sách chế độ hiện hành của Nhà nước, theo Quy chế về quản lý Tài chính và hạch toán của Công ty; Làm đúng vai trò là kiểm soát viên kinh tế - tài chính của Nhà nước tại công ty. Chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ, kiểm tra, kiểm soát các đơn vị, bộ phận trong Công ty làm đúng, đủ, kịp thời các yêu cầu về quản lý Tài chính và hạch toán của Công ty. Tham mưu cho Công ty khai thác hiệu quả các nguồn tài lực như vốn Nhà nước cấp, tài sản đất đai,… Xây dựng đội ngũ cán bộ, nhân viên nghiệp vụ từ phòng đến các đơn vị,… Trực tiếp dự thảo, tham mưu sửa đổi Quy chế về quản lý Tài chính và hạch toán. Cơ cấu: gồm 1 Kế toán trưởng, 1 phó Kế toán trưởng và các cán bộ công nhân viên có nghiệp vụ đủ đáp ứng nhiệm vụ được giao phó. - Phòng Kinh tế – Kế hoạch: Là phòng chuyên môn nghiệp vụ tham mưu cho Ban Giám đốc Công ty về công tác kế hoạch, thống kê báo cáo theo quy định Nhà nước; xây dựng các chỉ tiêu Kinh tế – Kế hoạch phù hợp năng lực của công ty, đảm bảo tính hiện thực và hiệu quả. Nghiên cứu xu thế phát triển của xã hội và định hướng của Đảng và nhà nước, cùng các thiết chế luật pháp để xác định hướng đi cho công ty trong những năm và kỳ kế hoạch tới; đảm bảo sự ổn định, phát triển vững chắc cho công ty, đồng thời nâng cao thu nhập, việc làm cho người lao động. Là đơn vị trực tiếp quản lý, biên tập, nâng cấpvà cấp phát hồ sơ năng lực của Công ty nhằm quảng bá, phát triển thương hiệu, khai thác công việc. Chủ trì công tác đấu thầu của Công ty: lập hồ sơ mời thầu,tư vấn cho các nhà thầu,…; soạn thảo các loại hợp đồng Kinh tế. Nghiên cứu, lập phương án đầu tư, khai thác quản lý các nguồn tài lực cho Công ty. Trực tiếp đề xuất, lập phương án xây dựng, cải tạo, duy trì, quản lý thi công cùng phòng Tổ chức – Hành chính để đảm bảo cho trụ sở Công ty khang trang, môi trường xanh, sạch, an toàn trật tự. - Phòng Kỹ thuật và An toàn vệ sinh lao động: Là phòng chuyên môn nghiệp vụ tham mưu giúp Ban giám đốc tổ chức, triển khai, đôn đốc kiểm tra, nghiệm thu chất lượng kỹ thuật, mỹ thuật, biện pháp, tiến độ thi công các công trình của công ty theo thiết kế dự toán và quy phạm hiện hành của Nhà nước. Thực hiện công tác an toàn lao động, vệ sinh lao động, vệ sinh môi trường, phòng chống cháy nổ, bão lụt trong toàn công ty. Về quản lý chất lượng công trình, phòng là đơn vị trực tiếp quản lý cập nhật các Thông tư, Nghị định, các tiêu chuẩn quy phạm kỹ thuật,… trong vấn đề quản lý chất lượng công trình xây dựng. Về công tác An toàn – Vệ sinh lao động, phòng trực tiếp biên soạn tài liệu tập huấn về công tác Kỹ thuật, An toàn – Vệ sinh lao động, bảo vệ môi trường; chủ trì, lập hồ sơ đăng ký, triển khai thực hiện xây dựng công trình chất lượng cao của Công ty; dự thảo, xây dựng quy chế về khai thác, thực hiện các hợp đồng Kinh tế. 1.2.2. Tổ chức sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. BAN QUẢN LÝ xí nghiệp 1 xí nghiệp 2 xí nghiệp 3 xí nghiệp 4 xí nghiệp 5 xí nghiệp 6 xí nghiệp 7 Trung tâm tư vấn thiết kế icd Xí nghiệp cơ điện lạnh công trình 6 Các tổ đội, xưởng sản xuất, tư vấn thiết kế,… Trong đó các xí nghiệp thành viên là những đơn vị trực tiếp sản xuất kinh doanh trực thuộc công ty, có Ban Giám đốc xí nghiệp, kế toán nghiệp vụ và cán bộ công nhân viên đủ điều kiện hoàn thành nhiệm vụ công ty giao trên cơ sở quy chế về tổ chức và hoạt động của các xí nghiệp thành viên thuộc công ty. Các tổ, đội sản xuất là bộ phận sản xuất, kinh doanh trực tiếp tại các xí nghiệp thành viên, chịu sự lãnh đạo trực tiếp của Giám đốc xí nghiệp thành viên và sự chỉ đạo, hướng dẫn của Ban Giám đốc công ty. 1.3. Đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty. Xây dựng cơ bản là ngành sản xuất vật chất quan trọng mang tính công nghiệp nhằm tạo ra cơ sở vật chất cho nền kinh tế quốc dân. Tuy cũng là một ngành sản xuất vật chất nhưng ngành xây dựng cơ bản lại mang lại những đặc điểm riêng biệt so với sản phẩm của các ngành sản xuất khác. Chính vì vậy, hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp xây lắp nói chung cũng như của Công ty Đầu tư Xây dựng và Phát triển Công nghệ nói riêng đều mang một số đặc điểm nổi bật như: - Hoạt động kinh doanh chỉ được thực hiện trên cơ sở các hợp đồng đã ký với đơn vị chủ đầu tư sau khi trúng thầu hoặc được chỉ định thầu. Trong hợp đồng, hai bên đã thống nhất với nhau về giá trị thanh toán của công trình cùng với các điều kiện khác. Do vậy, tính chất hàng hoá của sản phẩm xây lắp không được thể hiện rõ; nghiệp vụ bàn giao công trình, hạng mục công trình hoặc khối lượng xây lắp hoàn thành đạt điểm dừng kỹ thuật cho bên giao thầu chính là quy trình tiêu thụ sản phẩm xây lắp. - Trong ngành xây lắp, tiêu chuẩn chất lượng kỹ thuật của sản phẩm đã được xác định cụ thể trong hồ sơ thiết kế kỹ thuật được duyệt. Do vậy, doanh nghiệp xây lắp phải chịu trách nhiệm trước chủ đầu tư về kỹ thuật, chất lượng công trình. - Sản phẩm xây lắp là những công trình, vật kiến trúc,… có quy mô lớn, kết cấu phức tạp, mang tính chất đơn chiếc, thời gian xây dựng để hoàn thành sản phẩm có giá trị sử dụng thường dài. - Sản phẩm xây lắp cố định nơi sản xuất, còn các điều kiện cần thiết cho sản xuất như các loại xe máy, thiết bị, nhân công…phải di chuyển theo địa điểm đặt công trình. Mặt khác, việc xây dựng còn chịu tác động của địa chất công trình và điều kiện thời tiết, khí hậu của địa phương…Cho nên công tác quản lý và sử dụng tài sản, vật tư cho công trình rất phức tạp, đòi hỏi phải có mức giá cho từng loại công tác xây, lắp cho từng vùng lãnh thổ. - Trong các doanh nghiệp xây lắp, cơ chế khoán đang được áp dụng rộng rãi với các hình thức giao khoán khác nhau như: Khoán gọn công trình, khoán theo từng khoản mục chi phí cho nên phải hình thành bên giao khoán, bên nhận khoán và giá khoán. 1.4. Quy trình công nghệ, quy trình sản xuất của Công ty. Cũng như các doanh nghiệp xây lắp khác, để hoàn thành một công trình thì Công ty cần trải qua một quy trình bao gồm các bước thực hiện: Khảo sát, chuẩn bị tổ chức thi công, thành lập ban chỉ huy công trường, chuẩn bị máy móc thiết bị phục vụ thi công, chuẩn bị nhân lực, vật tư… Sau đó tiến hành thi công. Từng phần việc hoàn thành được nghiệm thu dần và khi công trình hoàn thành thì bàn giao chủ đầu tư. Mỗi công trình có một chỉ huy công trình chịu trách nhiệm về tổ chức sản xuất thi công, đảm bảo đúng tiến độ, đúng kỹ thuật, khi có nhu cầu chỉ huy công trường phải báo lên Xí nghiệp xin vật tư, lao động, máy thi công. Khi được Xí nghiệp giao, chỉ huy công trường có trách nhiệm quản lý, phân phối cho các tổ sản xuất, đảm bảo sử dụng vật tư, lao động, máy thi công tiết kiệm, đúng mục đích. Tại công trường, không có bộ máy kế toán, công tác kế toán tập trung ở doanh nghiệp. Vật tư chuyển đến công trường phải nhập kho công trường (như xi măng, sắt, thép,...), có thể đổ ngay trên bề mặt công trường (đá, cát,...). Về nguyên tắc, vật tư chuyển đến công trường doanh nghiệp được coi là sản xuất trực tiếp cho thi công. Lực lượng công nhân lao động tại các công trường được tổ chức thành các tổ sản xuất (tổ nề, tổ betong, tổ cơ giới...). Các tổ sản xuất chịu sự điều động của các xí nghiệp, khi cần thiết thì Công ty sẽ điều động hỗ trợ. 1.5. Quy định sử dụng vốn của Công ty. Quy chế, tổ chức hoạt động của Công ty. Để sử dụng hiệu quả đồng vốn, Công ty đã đề ra một số quy định về quá trình sử dụng và phân bổ vốn. Các quy định này được xem là một trong những quy chế về quản lý tài chính và hạch toán của Công ty và yêu cầu các cán bộ lãnh đạo trong công ty thực hiện theo đúng những gì đã đề ra. Cụ thể như sau: - Đầu tư mua sắm tài sản vật dụng phục vụ hoạt động SXKD trên toàn Công ty nhằm hình thành, phát triển phần vốn cố định. - Mua sắm thiết bị, máy móc thi công, giao cho các XNTV quản lý, sử dụng và trích khấu hao theo quy định + phí sử dụng vốn (Nhà nước quy định: 0,3%/tháng); thông qua Quyết định giao TSCĐ giữa Công ty và Giám đốc XNTV. - Ứng vốn bằng tiền (tiền mặt, séc, UNC, tiền bảo lãnh). + Các cá nhân, phòng ban trong Công ty được phép ứng tiền để mua sắm, chi trả cho khách hàng ( sau đó phải nhanh chóng hoàn ứng thanh toán cho công ty; Lái xe con của Công ty được ứng tiền mặt để chi phí xăng dầu, cầu đường đi công tác, thời gian từ 15 – 30 ngày phải hoàn ứng thanh toán. Tất cả hóa đơn chứng từ thanh toán phải hợp lệ, với những việc mua bán có hợp đồng thì phải kèm theo thanh lý hợp đồng. + Các Xí nghiệp thành viên được phép ứng vốn để: Bảo lãnh dự thầu; Bảo lãnh thực hiện hợp đồng; Bảo lãnh bảo hành công trình; Bảo lãnh bằng tiền mặt; Bảo lãnh thông qua Ngân hàng. Tất cả số vốn này phải được thanh toán sau khi thời gian bảo lãnh hết hiệu lực. Riêng đối với trường hợp bảo lãnh thông qua Ngân hàng, Công ty sẽ là người quản lý tiền. - Ứng vốn để phục vụ SXKD, thực hiện hợp đồng xây lắp: các XNTV căn cứ kế hoạch SXKD theo tiến độ yêu cầu bên A, của công ty, khối lượng hoàn thành, thời hạn thanh toán,.. để xin ứng vốn. Trong từng giai đoạn, Tổng giám đốc sẽ ấn định tỷ lệ phần trăm phí sử dụng vốn bằng lãi suất vay Ngân hàng cho hoạt động SXKD tại thời điểm Ngân hàng công bố. - Các giám đốc XNTV được quyền tự chủ phân bổ, sử dụng vốn đúng mục đích theo đơn xin ứng vốn và phải có kế hoạch hoàn trả vốn, phí sử dụng vốn đã ứng theo đúng kỳ hạn đã cam kết. - Công ty thu hồi vốn khi bên A trả tiền cho XNTV đã ứng vốn, khi đơn xin vay đến hạn trả, khi XNTV sử dụng sai mục đích hoặc có những dấu hiệu rủi ro sắp xảy ra. Giám đốc Xí nghiệp thành viên chịu trách nhiệm cá nhân trước Công ty và pháp luật về số tiền vốn đã ứng từ Công ty. 2. Tình hình tài chính, sản xuất kinh doanh của Công ty. Kể từ khi sát nhập về trường Đại học Bách Khoa, công ty đã đổi cơ quan chủ quản. Tuy nhiên sự thay đổi này đã không làm ảnh hưởng tới sự phát triển của công ty. Ngược lại, trong những năm gần đây Công ty luôn tăng trưởng ổn định về mọi mặt. Do được bổ sung nhiều ngành nghề kinh doanh đã tạo thêm hướng phát triển mới trên thị trường cho Công ty. Thể hiện rõ nét nhất, dễ dàng nhận thấy nhất là kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh hàng năm luôn đạt và vượt kế hoạch đề ra, năm sau cao hơn năm trước. Để cụ thể hơn về tình hình kinh doanh của Công ty, chúng ta có thể đánh giá qua bảng CĐKT và BCKQHĐKD: BẢNG SỐ 01: BÁO CÁO KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH Năm 2005 - 2006 - 2007 Đơn vị tính: Triệu đồng Chỉ tiêu 2005 2006 2007 1. Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ 32.216 40.246 52.824 2. Các khoản giảm trừ doanh thu - - - 3. Doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ 32.216 40.246 52.824 4. Giá vốn hàng bán 29.975 37.112 49.417 5. Lợi nhuận gộp về bán hàng và cung cấp dịch vụ 2.240 3.133 3.406 6. Doanh thu hoạt động tài chính 50 75 87 7. Chi phí tài chính Trong đó: Chi phí._.